CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Rada narodowa (Polska Ludowa) – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"8082feeb-2c47-47dc-8092-4f41faa5fafa","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)","wgTitle":"Rada narodowa (Polska Ludowa)","wgCurRevisionId":76088565,"wgRevisionId":74896378,"wgArticleId":482524,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2015-11","Administracja publiczna Polski Ludowej","Rady narodowe"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)","wgRelevantArticleId":482524,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"Rada_narodowa_(PRL)", "wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":74896378,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)","wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q6971873","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false, "wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgEditLatestRevision":true};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect", "ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022", "ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.18"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Dzielnicowa_Rada_Narodowa_%C5%BBoliborz_ul._S%C5%82owackiego_6-8.jpg/1200px-Dzielnicowa_Rada_Narodowa_%C5%BBoliborz_ul._S%C5%82owackiego_6-8.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="873"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Dzielnicowa_Rada_Narodowa_%C5%BBoliborz_ul._S%C5%82owackiego_6-8.jpg/800px-Dzielnicowa_Rada_Narodowa_%C5%BBoliborz_ul._S%C5%82owackiego_6-8.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="582"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Dzielnicowa_Rada_Narodowa_%C5%BBoliborz_ul._S%C5%82owackiego_6-8.jpg/640px-Dzielnicowa_Rada_Narodowa_%C5%BBoliborz_ul._S%C5%82owackiego_6-8.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="466"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Rada narodowa (Polska Ludowa) – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Rada_narodowa_Polska_Ludowa rootpage-Rada_narodowa_Polska_Ludowa skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Główne menu" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne"><span>Strony specjalne</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Rada+narodowa+%28Polska+Ludowa%29" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Rada+narodowa+%28Polska+Ludowa%29" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Rada+narodowa+%28Polska+Ludowa%29" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Rada+narodowa+%28Polska+Ludowa%29" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Statut_tymczasowy_rad_narodowych_i_Manifest_PKWN" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Statut_tymczasowy_rad_narodowych_i_Manifest_PKWN"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Statut tymczasowy rad narodowych i Manifest PKWN</span> </div> </a> <ul id="toc-Statut_tymczasowy_rad_narodowych_i_Manifest_PKWN-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rady_narodowe_powołane_w_oparciu_o_ustawę_i_dekret_z_1944_r." class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Rady_narodowe_powołane_w_oparciu_o_ustawę_i_dekret_z_1944_r."> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Rady narodowe powołane w oparciu o ustawę i dekret z 1944 r.</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Rady_narodowe_powołane_w_oparciu_o_ustawę_i_dekret_z_1944_r.-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Rady narodowe powołane w oparciu o ustawę i dekret z 1944 r.</span> </button> <ul id="toc-Rady_narodowe_powołane_w_oparciu_o_ustawę_i_dekret_z_1944_r.-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Krajowa_Rada_Narodowa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Krajowa_Rada_Narodowa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Krajowa Rada Narodowa</span> </div> </a> <ul id="toc-Krajowa_Rada_Narodowa-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ustrój_i_kompetencje_Krajowej_Rady_Narodowej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ustrój_i_kompetencje_Krajowej_Rady_Narodowej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.1</span> <span>Ustrój i kompetencje Krajowej Rady Narodowej</span> </div> </a> <ul id="toc-Ustrój_i_kompetencje_Krajowej_Rady_Narodowej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Terenowe_rady_narodowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Terenowe_rady_narodowe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Terenowe rady narodowe</span> </div> </a> <ul id="toc-Terenowe_rady_narodowe-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ustrój_i_kompetencje_terenowych_rad_narodowych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ustrój_i_kompetencje_terenowych_rad_narodowych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.1</span> <span>Ustrój i kompetencje terenowych rad narodowych</span> </div> </a> <ul id="toc-Ustrój_i_kompetencje_terenowych_rad_narodowych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Odrębny_status_Ziem_Odzyskanych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Odrębny_status_Ziem_Odzyskanych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Odrębny status Ziem Odzyskanych</span> </div> </a> <ul id="toc-Odrębny_status_Ziem_Odzyskanych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Rada_narodowa_wg_ustawy_z_1950_r." class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Rada_narodowa_wg_ustawy_z_1950_r."> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Rada narodowa wg ustawy z 1950 r.</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Rada_narodowa_wg_ustawy_z_1950_r.-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Rada narodowa wg ustawy z 1950 r.</span> </button> <ul id="toc-Rada_narodowa_wg_ustawy_z_1950_r.-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Zakres_i_tryb_działania_rad_narodowych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zakres_i_tryb_działania_rad_narodowych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Zakres i tryb działania rad narodowych</span> </div> </a> <ul id="toc-Zakres_i_tryb_działania_rad_narodowych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Komisje_rad_narodowych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Komisje_rad_narodowych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Komisje rad narodowych</span> </div> </a> <ul id="toc-Komisje_rad_narodowych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Organy_wykonawcze_rad_narodowych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Organy_wykonawcze_rad_narodowych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Organy wykonawcze rad narodowych</span> </div> </a> <ul id="toc-Organy_wykonawcze_rad_narodowych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nadzór_nad_radami_narodowymi_i_ich_organami" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nadzór_nad_radami_narodowymi_i_ich_organami"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Nadzór nad radami narodowymi i ich organami</span> </div> </a> <ul id="toc-Nadzór_nad_radami_narodowymi_i_ich_organami-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Rada_narodowa_wg_ustawy_z_1958_r." class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Rada_narodowa_wg_ustawy_z_1958_r."> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Rada narodowa wg ustawy z 1958 r.</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Rada_narodowa_wg_ustawy_z_1958_r.-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Rada narodowa wg ustawy z 1958 r.</span> </button> <ul id="toc-Rada_narodowa_wg_ustawy_z_1958_r.-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Zakres_działania_rad_narodowych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zakres_działania_rad_narodowych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Zakres działania rad narodowych</span> </div> </a> <ul id="toc-Zakres_działania_rad_narodowych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Budżety_rad_narodowych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Budżety_rad_narodowych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Budżety rad narodowych</span> </div> </a> <ul id="toc-Budżety_rad_narodowych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wojewódzkie_rady_narodowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wojewódzkie_rady_narodowe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Wojewódzkie rady narodowe</span> </div> </a> <ul id="toc-Wojewódzkie_rady_narodowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Powiatowe_rady_narodowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Powiatowe_rady_narodowe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>Powiatowe rady narodowe</span> </div> </a> <ul id="toc-Powiatowe_rady_narodowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Miejskie_rady_narodowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Miejskie_rady_narodowe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.5</span> <span>Miejskie rady narodowe</span> </div> </a> <ul id="toc-Miejskie_rady_narodowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gromadzkie_rady_narodowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gromadzkie_rady_narodowe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.6</span> <span>Gromadzkie rady narodowe</span> </div> </a> <ul id="toc-Gromadzkie_rady_narodowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Rada_narodowa_wg_ustawy_z_1983_r." class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Rada_narodowa_wg_ustawy_z_1983_r."> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Rada narodowa wg ustawy z 1983 r.</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Rada_narodowa_wg_ustawy_z_1983_r.-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Rada narodowa wg ustawy z 1983 r.</span> </button> <ul id="toc-Rada_narodowa_wg_ustawy_z_1983_r.-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nominalna_samorządność_i_zadania_rad_narodowych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nominalna_samorządność_i_zadania_rad_narodowych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Nominalna samorządność i zadania rad narodowych</span> </div> </a> <ul id="toc-Nominalna_samorządność_i_zadania_rad_narodowych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rada_narodowa_stopnia_podstawowego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rada_narodowa_stopnia_podstawowego"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Rada narodowa stopnia podstawowego</span> </div> </a> <ul id="toc-Rada_narodowa_stopnia_podstawowego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Właściwości_wojewódzkich_rad_narodowych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Właściwości_wojewódzkich_rad_narodowych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Właściwości wojewódzkich rad narodowych</span> </div> </a> <ul id="toc-Właściwości_wojewódzkich_rad_narodowych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Prawa_i_obowiązki_radnego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Prawa_i_obowiązki_radnego"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Prawa i obowiązki radnego</span> </div> </a> <ul id="toc-Prawa_i_obowiązki_radnego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uprawnienia_radnego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Uprawnienia_radnego"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5</span> <span>Uprawnienia radnego</span> </div> </a> <ul id="toc-Uprawnienia_radnego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zniesienie_rad_narodowych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zniesienie_rad_narodowych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Zniesienie rad narodowych</span> </div> </a> <ul id="toc-Zniesienie_rad_narodowych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Spis treści" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Rada narodowa (Polska Ludowa)</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 1 języku" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-1" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">1 język</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/National_Council_(Poland)" title="National Council (Poland) – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="National Council (Poland)" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q6971873#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&stable=1"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-current" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&stable=0&redirect=no" title="Pokaż oczekujące zmiany dla tej strony [v]" accesskey="v"><span>Oczekuje na przejrzenie</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&oldid=74896378&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&stable=1"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-current" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&stable=0&redirect=no"><span>Oczekuje na przejrzenie</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&oldid=74896378&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&oldid=74896378" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Rada_narodowa_%28Polska_Ludowa%29&id=74896378&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FRada_narodowa_%28Polska_Ludowa%29"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FRada_narodowa_%28Polska_Ludowa%29"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Rada+narodowa+%28Polska+Ludowa%29"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q6971873" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-indicator-fr-review-status" class="mw-indicator"><indicator name="fr-review-status" class="mw-fr-review-status-indicator" id="mw-fr-revision-toggle"><span class="cdx-fr-css-icon-review--status--stable"></span><b>Przejrzana</b></indicator></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(Przekierowano z <a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(PRL)&redirect=no" class="mw-redirect" title="Rada narodowa (PRL)">Rada narodowa (PRL)</a>)</span><br /> <div id="mw-fr-revision-messages"><div id="mw-fr-revision-details" class="mw-fr-revision-details-dialog" style="display:none;"><div tabindex="0"></div><div class="cdx-dialog cdx-dialog--horizontal-actions"><header class="cdx-dialog__header cdx-dialog__header--default"><div class="cdx-dialog__header__title-group"><h2 class="cdx-dialog__header__title">Status wersji strony</h2><p class="cdx-dialog__header__subtitle">To jest wersja przejrzana tej strony</p></div><button class="cdx-button cdx-button--action-default cdx-button--weight-quiet
							cdx-button--size-medium cdx-button--icon-only cdx-dialog__header__close-button" aria-label="Zamknij" onclick="document.getElementById("mw-fr-revision-details").style.display = "none";" type="submit"><span class="cdx-icon cdx-icon--medium
							cdx-fr-css-icon--close"></span></button></header><div class="cdx-dialog__body">To jest najnowsza <a href="/wiki/Wikipedia:Wersje_przejrzane" title="Wikipedia:Wersje przejrzane">wersja przejrzana</a>, która została <a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Specjalna:Rejestr&type=review&page=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)">oznaczona</a> <i>5 paź 2024</i>. Od tego czasu wykonano <a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&oldid=74896378&diff=cur">4 zmiany</a>, które oczekują na przejrzenie.</div></div><div tabindex="0"></div></div></div></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_ujednoznaczniaj%C4%85ca" title="Inne znaczenia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span><span>Ten artykuł dotyczy organów władzy w <a href="/wiki/Polska_Rzeczpospolita_Ludowa" title="Polska Rzeczpospolita Ludowa">PRL</a>. Zobacz też: <a href="/wiki/Rada_Narodowa" class="mw-disambig" title="Rada Narodowa">Rada Narodowa</a>.</span></div> <div class="metadata plainlinks mbox mbox-content" tabindex="0"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75537638">.mw-parser-output .mbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-left:10px solid var(--color-progressive,#36c);background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;margin:0 10%0.5em 10%;display:grid;padding:.3em;gap:.3em;grid-template-columns:60px 1fr;align-items:center;word-break:break-word}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:60px 1fr min-content}.mw-parser-output .mbox.without-icon{grid-template-columns:1fr}.mw-parser-output .mbox.without-icon.with-iconright{grid-template-columns:1fr min-content}.mw-parser-output .mbox-iconright,.mw-parser-output .mbox-icon{justify-self:center}.mw-parser-output .mbox-icon img{max-width:100%;object-fit:contain}.mw-parser-output .mbox p{font-size:inherit;padding:0;margin:0.5em 0}.mw-parser-output .mbox-text>p:first-child{margin-top:0}.mw-parser-output .mbox-text>p:last-child{margin-bottom:0}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .mbox{margin-left:0;margin-right:0}}@media(max-width:600px){.mw-parser-output .mbox{width:100%}}@media(max-width:450px){.mw-parser-output .mbox-iconright{grid-row:2;grid-column:1/span 2;justify-self:end}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:40px 1fr}.mw-parser-output .mbox.without-icon.with-iconright{grid-template-columns:1fr}.mw-parser-output .mbox{grid-template-columns:40px 1fr;font-size:0.85rem}}.mw-parser-output .mbox+.mbox{margin-top:calc(-0.5em + 2px)}.mw-parser-output .mbox.mbox-serious{border-left-color:#d33}.mw-parser-output .mbox.mbox-content{border-left-color:#f28500}.mw-parser-output .mbox.mbox-notice{border-left-color:var(--color-progressive,#36c)}.mw-parser-output .mbox.mbox-merge{border-left-color:#9932cc}body.ns-6 .mw-parser-output .mbox{width:unset;max-width:unset;margin-left:0;margin-right:0}</style> <div class="mbox-icon"> <div><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność"><img alt="Wikipedia:Weryfikowalność" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/50px-Question_book-4.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/75px-Question_book-4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/100px-Question_book-4.svg.png 2x" data-file-width="262" data-file-height="204" /></a></span></div></div> <div class="mbox-text"> <b>Ten artykuł od 2015-11 wymaga <a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność">zweryfikowania</a> podanych informacji.</b><div class="hide-when-compact">Należy podać wiarygodne źródła w formie <a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">przypisów bibliograficznych</a>.<br /><small>Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.</small><br /><small><i>Sprawdź w źródłach:</i> <span class="plainlinks"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/Rada+narodowa+%28Polska+Ludowa%29.html">Encyklopedia PWN</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?as_brr=0&as_pub=-icon&q=%22Rada+narodowa+%28Polska+Ludowa%29%22">Google Books</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scholar.google.com/scholar?q=%22Rada+narodowa+%28Polska+Ludowa%29%22">Google Scholar</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://fbc.pionier.net.pl/search#fq={!tag=dcterms_accessRights}dcterms_accessRights%3A%22Dost%C4%99p%20otwarty%22&q=%22Rada+narodowa+%28Polska+Ludowa%29%22">Federacja Bibliotek Cyfrowych</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://bazhum.muzhp.pl/simple_search_results?search_phrase=%22Rada+narodowa+%28Polska+Ludowa%29%22">BazHum</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://yadda.icm.edu.pl/baztech/search/page.action?qt=SEARCH&q=c_0language_0eq.all*sc.article*c_0keywords_0eq.Rada+narodowa+%28Polska+Ludowa%29*l_0*c_0fulltext_0eq.all">BazTech</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://rcin.org.pl/dlibra/results?q=%22Rada+narodowa+%28Polska+Ludowa%29%22&action=SimpleSearchAction&type=-6&p=0">RCIN</a> • Internet Archive (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/texts?query=%22Rada+narodowa+%28Polska+Ludowa%29%22">texts</a> / <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/inlibrary?query=%22Rada+narodowa+%28Polska+Ludowa%29%22">inlibrary</a>)</span></small><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%">Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w <a href="/wiki/Dyskusja:Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)" title="Dyskusja:Rada narodowa (Polska Ludowa)">dyskusji tego artykułu</a>.</span><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%"> Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon <a href="/wiki/Szablon:Dopracowa%C4%87" title="Szablon:Dopracować">{{Dopracować}}</a> z tego artykułu.</span></div> </div> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Dzielnicowa_Rada_Narodowa_%C5%BBoliborz_ul._S%C5%82owackiego_6-8.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Dzielnicowa_Rada_Narodowa_%C5%BBoliborz_ul._S%C5%82owackiego_6-8.jpg/220px-Dzielnicowa_Rada_Narodowa_%C5%BBoliborz_ul._S%C5%82owackiego_6-8.jpg" decoding="async" width="220" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Dzielnicowa_Rada_Narodowa_%C5%BBoliborz_ul._S%C5%82owackiego_6-8.jpg/330px-Dzielnicowa_Rada_Narodowa_%C5%BBoliborz_ul._S%C5%82owackiego_6-8.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Dzielnicowa_Rada_Narodowa_%C5%BBoliborz_ul._S%C5%82owackiego_6-8.jpg/440px-Dzielnicowa_Rada_Narodowa_%C5%BBoliborz_ul._S%C5%82owackiego_6-8.jpg 2x" data-file-width="1742" data-file-height="1268" /></a><figcaption>Siedziba Dzielnicowej Rady Narodowej w <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawie</a>-<a href="/wiki/%C5%BBoliborz" title="Żoliborz">Żoliborzu</a></figcaption></figure> <p><b>Rada narodowa</b> – w <a href="/wiki/Polska_Ludowa" title="Polska Ludowa">Polsce Ludowej</a> przedstawicielski organ władzy wzorowany na radzieckim <a href="/wiki/Rada_(sowiet)" title="Rada (sowiet)">sowiecie</a>, istniejący w latach 1944–1990<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1">[1]</a></sup>, którego usytuowanie ustrojowe ulegało zmianom na przestrzeni lat: </p> <ul><li>w latach 1944–1950 miał to być: <ul><li>organ ustawodawczy (w postaci <a href="/wiki/Krajowa_Rada_Narodowa" title="Krajowa Rada Narodowa">Krajowej Rady Narodowej</a> do 1947 r.)</li> <li>organ stanowiący tzw. <a href="/wiki/Samorz%C4%85d_terytorialny" title="Samorząd terytorialny">samorządu terytorialnego</a> (w postaci gminnych, miejskich, powiatowych i <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dzka_rada_narodowa" title="Wojewódzka rada narodowa">wojewódzkich rad narodowych</a>),</li></ul></li> <li>w latach 1950–1957 miał to być terenowy organ jednolitej administracji państwowej, którym była dzielnicowa, gminna, miejska, powiatowa i <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dzka_rada_narodowa" title="Wojewódzka rada narodowa">wojewódzka rada narodowa</a>, wyłaniający organ wykonawczy, którym było jej prezydium,</li> <li>w latach 1958–1982 miał to być przedstawicielski organ władzy państwowej i podstawowy organ samorządu społecznego, w praktyce o bardzo ograniczonych kompetencjach, mający planować działalność publiczną oraz kontrolować terenowe organy administracji państwowej powoływane przez rząd; była nim: <ul><li>w latach 1958–1972 gromadzka, dzielnicowa, miejska, powiatowa i wojewódzka rada narodowa,</li> <li>w latach 1973–1975 dzielnicowa, gminna, miejska, powiatowa i wojewódzka rada narodowa,</li> <li>w latach 1975–1982 dzielnicowa, gminna, miejska i wojewódzka rada narodowa,</li></ul></li> <li>w latach 1983–1990 miał to być przedstawicielski organ władzy państwowej i podstawowy organ samorządu społecznego będący zarazem (jedynie z nazwy) organem samorządu terytorialnego ludności, mający planować działalność publiczną oraz kontrolować terenowe organy administracji państwowej powoływane przez rząd, zaś w zakresie swoich kompetencji wykonywanych samodzielnie (w praktyce bardzo ograniczonych) także wykonywać zwierzchnictwo nad tymi organami; była to dzielnicowa, gminna, miejska i <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dzka_rada_narodowa" title="Wojewódzka rada narodowa">wojewódzka rada narodowa</a>.</li></ul> <p>Po <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojnie światowej</a> władze <a href="/wiki/Komunizm" title="Komunizm">komunistyczne</a> dążyły do ograniczenia roli <a href="/wiki/Samorz%C4%85d_terytorialny" title="Samorząd terytorialny">samorządu terytorialnego</a>. Początkowo przywrócono część uregulowań z czasów <a href="/wiki/II_Rzeczpospolita" title="II Rzeczpospolita">II Rzeczypospolitej</a>, co było podyktowane względami praktycznymi. Jednak już od 1950 r., naśladując wzorce <a href="/wiki/Zwi%C4%85zek_Socjalistycznych_Republik_Radzieckich" title="Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich">radzieckie</a>, samorząd terytorialny został zlikwidowany, a rady stały się hierarchiczną konstrukcją organów jednolitej władzy państwowej. Fasadowość <a href="/wiki/Demokracja_rad" title="Demokracja rad">demokracji rad</a> stała się wówczas podwójna, jako że w wyborach głosowano na jedną listę wyborczą, a liczba kandydatów odpowiadała liczbie mandatów do obsadzenia, ale nawet przy tak niereprezentatywnym składzie organy te według niektórych krytycznych naukowców służyły wyłącznie funkcjom dekoracyjnym i nie miały realnej władzy<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2">[2]</a></sup>, jako że ta skupiona była w egzekutywach komitetów <a href="/wiki/System_partii_hegemonicznej" title="System partii hegemonicznej">monopartii</a>, którymi w przypadku Polski były egzekutywy komitetów <a href="/wiki/Polska_Zjednoczona_Partia_Robotnicza" title="Polska Zjednoczona Partia Robotnicza">Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej</a>, na czele z <a href="/wiki/Biuro_Polityczne_KC_PZPR" title="Biuro Polityczne KC PZPR">Biurem Politycznym</a> jej <a href="/wiki/Komitet_Centralny_Polskiej_Zjednoczonej_Partii_Robotniczej" title="Komitet Centralny Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej">Komitetu Centralnego</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Statut_tymczasowy_rad_narodowych_i_Manifest_PKWN">Statut tymczasowy rad narodowych i Manifest PKWN</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Statut tymczasowy rad narodowych i Manifest PKWN" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Statut tymczasowy rad narodowych i Manifest PKWN"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Początkowo obecne były sprzeczne tendencje: przywiązanie do tradycji przedwojennych oraz przymiarki do recepcji instytucji radzieckich. Według statutu tymczasowego rad narodowych z 1 stycznia 1944 roku, rady miały składać się z przedstawicieli <i>„wszystkich organizacji i zrzeszeń demokratyczno-niepodległościowych”</i> oraz z osób dokooptowanych przez radę w liczbie 1/5 jej składu. Planowano jednolitość władzy i brak innych organów terenowych, a także hierarchiczność rad, z <a href="/wiki/Krajowa_Rada_Narodowa" title="Krajowa Rada Narodowa">Krajową Radą Narodową</a> (od stycznia 1945 jej prezydium) na szczycie. 22 lipca 1944 roku ogłoszono <a href="/wiki/Manifest_PKWN" title="Manifest PKWN">Manifest PKWN</a>, odrzucający <a href="/wiki/Konstytucja_kwietniowa" title="Konstytucja kwietniowa">konstytucję kwietniową</a> i deklarujący przywrócenie niektórych demokratycznych zasad <a href="/wiki/Konstytucja_marcowa" title="Konstytucja marcowa">konstytucji marcowej</a>, a także wprowadzenie terenowych rad narodowych: wojewódzkich, powiatowych i gminnych, przez „upełnomocnionych przedstawicieli” Krajowej Rady Narodowej. Dekretem z 21 sierpnia 1944 roku (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19440020008">Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8</a></span>, z późn. zm.) przywrócono <a href="/wiki/Wojewoda" title="Wojewoda">wojewodów</a> i <a href="/wiki/Starosta" title="Starosta">starostów</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rady_narodowe_powołane_w_oparciu_o_ustawę_i_dekret_z_1944_r."><span id="Rady_narodowe_powo.C5.82ane_w_oparciu_o_ustaw.C4.99_i_dekret_z_1944_r."></span>Rady narodowe powołane w oparciu o ustawę i dekret z 1944 r.</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Rady narodowe powołane w oparciu o ustawę i dekret z 1944 r." class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rady narodowe powołane w oparciu o ustawę i dekret z 1944 r."><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na podstawie ustawy z 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych powołano rady narodowe<sup id="cite_ref-krn_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-krn-3">[3]</a></sup>. Ustawa była nowelizowana dwukrotnie w 1945<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[4]</a></sup> i w 1946 r.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[5]</a></sup> oraz ukazało się obwieszczenie Prezydenta <a href="/wiki/Krajowa_Rada_Narodowa" title="Krajowa Rada Narodowa">Krajowej Rady Narodowej</a> z 1946 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[6]</a></sup>. </p><p>Udział w tworzeniu rad narodowych miały brać wszystkie organizacje i zrzeszenia demokratyczno-niepodległościowe, które zgłosiły swoją działalność we właściwych organach Rządu, ale jedynie te, które stały „na gruncie <a href="/wiki/Konstytucja_marcowa" title="Konstytucja marcowa">ustawy konstytucyjnej z 17 marca 1921 r.</a>”, co w praktyce wykluczało wszystkie stronnictwa wchodzące w skład <a href="/wiki/Rz%C4%85d_Rzeczypospolitej_Polskiej_na_uchod%C5%BAstwie" title="Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie">Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie</a><sup id="cite_ref-krn_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-krn-3">[3]</a></sup>. </p><p>Struktura hierarchiczna rad narodowych była następująca: </p> <ul><li><a href="/wiki/Krajowa_Rada_Narodowa" title="Krajowa Rada Narodowa">Krajowa Rada Narodowa</a> (<i>tymczasowy parlament komunistyczny w latach 1944–1947</i>),</li> <li><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dzka_rada_narodowa" title="Wojewódzka rada narodowa">wojewódzkie rady narodowe</a>,</li> <li><a href="/wiki/Powiatowa_rada_narodowa" title="Powiatowa rada narodowa">powiatowe rady narodowe</a>,</li> <li>miejskie rady narodowe,</li> <li><a href="/wiki/Gminna_rada_narodowa" title="Gminna rada narodowa">gminne rady narodowe</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Krajowa_Rada_Narodowa">Krajowa Rada Narodowa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Krajowa Rada Narodowa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Krajowa Rada Narodowa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Krajowa_Rada_Narodowa" title="Krajowa Rada Narodowa">Krajowa Rada Narodowa</a> miała składać się: </p> <ul><li>z członków Krajowej Rady Narodowej, którzy zostali powołani przed uchwaleniem ustawy z 1944 r.,</li> <li>z przedstawicieli, delegowanych przez organizacje polityczne i gospodarcze, centralne zrzeszenia zawodowe i społeczne, działające na terytorium Rzeczypospolitej,</li> <li>z przedstawicieli wojewódzkich rad narodowych oraz Rad Narodowych miast <a href="/wiki/Warszawa" title="Warszawa">Warszawy</a> i <a href="/wiki/%C5%81%C3%B3dzki_Dom_Kultury" title="Łódzki Dom Kultury">Łodzi</a> w liczbie po 5 członków od każdej z tych rad,</li> <li>z przedstawicieli organizacji polskich za granicą, skupiających w swych szeregach obywateli polskich, o ile organizacje te podporządkowały się Krajowej Radzie Narodowej,</li> <li>z dokooptowanych przez Krajową Radę Narodową, na wniosek jej prezydium, wybitnych i zasłużonych przedstawicieli wojskowości, nauki, literatury, sztuki i pracy społecznej z tym, by liczba dokooptowanych nie przekraczała 1/4 ogólnej liczby członków Krajowej Rady Narodowej.</li></ul> <p>Organizacje polityczne miały wysyłać swych przedstawicieli do Krajowej Rady Narodowej na podstawie porozumienia się między sobą ich instancji kierowniczych. Liczbę przedstawicieli zrzeszeń zawodowych i społecznych miało ustalać w każdym konkretnym przypadku Prezydium Krajowej Rady Narodowej, biorąc pod uwagę rzeczywistą rolę społeczną, wpływ i liczebność danej organizacji oraz zasadę, aby w Krajowej Radzie Narodowej były odpowiednio reprezentowane wszystkie niżej wymienione zrzeszenia: </p> <ul><li>robotnicze i pracownicze związki zawodowe,</li> <li>organizacje i zrzeszenia zawodowe inteligencji pracującej,</li> <li>organizacje rzemieślnicze,</li> <li>organizacje rolnicze,</li> <li>centrale i związki spółdzielcze,</li> <li>organizacje i zrzeszenia przemysłowe i handlowe,</li> <li>instytucje kulturalne i oświatowe,</li> <li>stowarzyszenia pomocy i opieki społecznej,</li> <li>organizacje młodzieży.</li></ul> <p>Ogólna liczba członków Krajowej Rady Narodowej nie mogła przekraczać 444 osób. Członkowie Krajowej Rady Narodowej używali tytułu „poseł do Krajowej Rady Narodowej”. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ustrój_i_kompetencje_Krajowej_Rady_Narodowej"><span id="Ustr.C3.B3j_i_kompetencje_Krajowej_Rady_Narodowej"></span>Ustrój i kompetencje Krajowej Rady Narodowej</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Ustrój i kompetencje Krajowej Rady Narodowej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ustrój i kompetencje Krajowej Rady Narodowej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Posiedzenia Krajowej Rady Narodowej odbywały się przynajmniej raz na kwartał, a obecność na posiedzeniu była obowiązkowa. Krajowa Rada Narodowa wybierała prezydium, złożone z 5 do 7 osób. W skład prezydium wchodzili: Przewodniczący KRN (od 31 grudnia 1944 – Prezydent KRN), jego 2 zastępcy, <a href="/wiki/Naczelny_Dow%C3%B3dca_Wojska_Polskiego" class="mw-redirect" title="Naczelny Dowódca Wojska Polskiego">Naczelny Dowódca Wojska Polskiego</a>, oraz członkowie. Członkowie Prezydium Krajowej Rady Narodowej nie mogli jednocześnie zajmować stanowisk w administracji państwowej lub samorządowej. Zakres działania Krajowej Rady Narodowej miał obejmować: </p> <ul><li>ustawodawstwo;</li> <li>planowanie działalności publicznej, w szczególności ustalanie budżetów i planów świadczeń w naturze;</li> <li>ustalanie stanu liczebnego wojska oraz liczby mającego być pobranym rekruta;</li> <li>kontrolę działalności organów wykonawczych, z punktu widzenia zgodności z ustawami i uchwalonymi planami, oraz polityki i celowości;</li> <li>powoływanie i odwoływanie Naczelnego Dowództwa Wojska Polskiego;</li> <li>uchwalanie w drodze ustawy podstawowych aktów gospodarki, jako to: zaciągania pożyczek, zbycia, zamiany lub obciążania nieruchomego majątku państwowego, przyjęcia gwarancji finansowych;</li> <li>zatwierdzenie umów handlowych, celnych oraz stale obciążających Państwo pod względem finansowym;</li> <li>uchwalanie w drodze ustawy nadzwyczajnych aktów politycznych, jako to: wypowiadanie wojny, zawarcie pokoju, zawarcie przymierza, wprowadzenie stanu wyjątkowego, wprowadzenie stanu wojennego, zatwierdzenie międzynarodowych umów państwowych, wprowadzających przepisy prawne, obowiązujące obywateli polskich albo zmieniające granice państwa, amnestia.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Terenowe_rady_narodowe">Terenowe rady narodowe</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Terenowe rady narodowe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Terenowe rady narodowe"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Wbrew pierwotnym planom, na mocy ustawy 11 września 1944 roku o organizacji i zakresie działania rad narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19440050022">Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22</a></span>, z późn. zm.), terenowe rady miały stać się organami uchwałodawczymi samorządu terytorialnego, których zakres działalności terytorialnej opierał się na podziale administracyjnym <a href="/wiki/Rzeczpospolita_Polska" title="Rzeczpospolita Polska">Rzeczypospolitej Polskiej</a>, z kolei <a href="/wiki/Dekret" title="Dekret">dekret</a> <a href="/wiki/Polski_Komitet_Wyzwolenia_Narodowego" title="Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego">PKWN</a> z 23 listopada 1944 roku o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19440140074">Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74</a></span>) wprowadzał: </p> <ul><li>Przywrócenie organów wykonawczych samorządu – zarządów gminnych, miejskich, wraz z <a href="/wiki/W%C3%B3jt" title="Wójt">wójtami</a>, <a href="/wiki/Burmistrz" title="Burmistrz">burmistrzami</a> i <a href="/wiki/Prezydent" title="Prezydent">prezydentami</a>, oraz wydziałów powiatowych.</li> <li>Wprowadzenie samorządu wojewódzkiego – miał on posiadać organ przedstawicielski wybierany w wyborach powszechnych (po raz ostatni stwierdzenie, iż kobiety i mężczyźni mają równe prawa). Wydział wojewódzki – organ wykonawczy, w którego skład wchodziło 6 radnych, którzy otrzymali największą liczbę głosów. Osoby te jednak musiały mieć min. 5 lat stażu w administracji rządowej lub samorządowej. Kadencja tego organu – 5 lat.</li></ul> <p>W dekrecie przede wszystkim uregulowano status szczebla gminnego. Dekret przewidywał jego podwójne podporządkowanie: organom wyższego szczebla i organom administracji rządowej – kierownikowi resortu administracji (podobnie jak w ustawie „scaleniowej” z 1933 roku). Doprowadził on do zaistnienia <a href="/wiki/Dualizm" class="mw-disambig" title="Dualizm">dualizmu</a> władzy samorządowej i administracji – istnienie obok siebie pionu administracji rządowej oraz pionu administracji samorządowej i rad narodowych. Rozbudowanie administracji niezespolonej – szczególna pozycja wojewódzkich i powiatowych <a href="/wiki/Organy_bezpiecze%C5%84stwa_publicznego_(1944%E2%80%931956)" title="Organy bezpieczeństwa publicznego (1944–1956)">organów bezpieczeństwa publicznego</a> i <a href="/wiki/Milicja_Obywatelska" title="Milicja Obywatelska">Milicji Obywatelskiej</a>. Zgodnie z postanowieniami dekretu, samorząd wykonywał zadania o charakterze lokalnym, niezastrzeżone na rzecz innych organów (zasada domniemania kompetencji). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ustrój_i_kompetencje_terenowych_rad_narodowych"><span id="Ustr.C3.B3j_i_kompetencje_terenowych_rad_narodowych"></span>Ustrój i kompetencje terenowych rad narodowych</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Ustrój i kompetencje terenowych rad narodowych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ustrój i kompetencje terenowych rad narodowych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Posiedzenia rad narodowych wojewódzkich, powiatowych, miejskich i gminnych odbywały się obowiązkowo przynajmniej raz na miesiąc, a obecność na posiedzeniu rady narodowej była obowiązkowa. Rady narodowe wybierały ze swego grona prezydium, złożone z przewodniczącego, jego zastępcy oraz 3 członków. Do kompetencji terenowych rad narodowych miały należeć: </p> <ul><li>planowanie działalności publicznej, a w szczególności ustalanie budżetu oraz planu świadczeń w naturze;</li> <li>kontrola działalności organów wykonawczych (rządowych i samorządowych) oraz instytucji i osób, wykonujących funkcje zlecone w zakresie administracji i gospodarki publicznej z punktu widzenia legalności, celowości i zgodności z zasadniczą linią działalności Krajowej Rady Narodowej;</li> <li>powoływanie samorządowych organów wykonawczych;</li> <li>ustalanie zasad i warunków, na których organy wykonawcze samorządu mogą zawierać umowy w sprawie zaciągnięcia pożyczki, zbycia, zamiany lub obciążenia majątku nieruchomego;</li> <li>uchwalanie regulaminów obrad rady i komisji.</li></ul> <p>Ponadto opiniowały one kandydatury na stanowiska wojewody i starosty, mogły też wnioskować o ich odwołanie, prezydia rad miały sprawować też tzw. kontrolę społeczną nad organami rządowej administracji. Nowelizacja tej ustawy z 1946 roku – odwrócenie kolejności zadań: rady organami planowania działalności publicznej i kontroli, a wykonywanie zadań organów uchwałodawczych samorządu stało się zadaniem zleconym. Zakres działalności terytorialnej rad narodowych, opierał się na podziale administracyjnym <a href="/wiki/Rzeczpospolita_Polska" title="Rzeczpospolita Polska">Rzeczypospolitej Polskiej</a>. </p><p>Wykluczono spod kompetencji samorządu następujące dziedziny: </p> <ul><li>poczta</li> <li>sprawy zagraniczne i handel</li> <li>wymiar sprawiedliwości</li> <li>bezpieczeństwo obrotu handlowego</li> <li>sprawy wojskowe (np. aprowizacja wojska); 50 km – pas administracji wojskowej przy linii frontu<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7">[7]</a></sup>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Odrębny_status_Ziem_Odzyskanych"><span id="Odr.C4.99bny_status_Ziem_Odzyskanych"></span>Odrębny status Ziem Odzyskanych</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Odrębny status Ziem Odzyskanych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Odrębny status Ziem Odzyskanych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W latach 1945–1949 istniało powołane dekretem z 13 listopada 1945 roku (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19450510295">Dz.U. z 1945 r. nr 51, poz. 295</a></span>) Ministerstwo Ziem Odzyskanych (pod kierownictwem <a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Gomu%C5%82ka" title="Władysław Gomułka">Władysława Gomułki</a>), na owych ziemiach funkcjonowały: </p> <ul><li>okręgowi i obwodowi pełnomocnicy rządu – organy administracji rządowej zespolonej, mające szerokie kompetencje. Nazywano ich wojewodami i starostami. Podporządkowane im były też organy administracji niezespolonej.</li> <li>rady narodowe – powstały z opóźnieniem (początkowo mało <a href="/wiki/Polacy" title="Polacy">Polaków</a> na tych ziemiach).</li> <li>początkowo podział administracyjny na okręgi i obwody odpowiadające dawnym powiatom niemieckim, od 1945 roku – województwa i powiaty.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rada_narodowa_wg_ustawy_z_1950_r.">Rada narodowa wg ustawy z 1950 r.</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Rada narodowa wg ustawy z 1950 r." class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rada narodowa wg ustawy z 1950 r."><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Lata 1949–1950 to całkowita recepcja rozwiązań radzieckich („<a href="/wiki/Demokracja_rad" title="Demokracja rad">demokracja rad</a> oparta na <a href="/wiki/Centralizm_demokratyczny" title="Centralizm demokratyczny">centralizmie demokratycznym</a>”). Na podstawie ustawy z 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej, rady narodowe stały się terenowymi organami jednolitej władzy państwowej w gminach, miastach i dzielnicach większych miast, w powiatach i województwach, oficjalnie w celu dalszego pogłębienia demokratyzacji <a href="/wiki/Polska_Ludowa" title="Polska Ludowa">Polski Ludowej</a> przez jeszcze pełniejszy udział mas pracujących w rządzeniu Państwem i skupienia w radach narodowych pełni władzy ludowej w terenie, natomiast w rzeczywistości ustawa ta ustanawiała w Polsce: </p> <ul><li>zniesienie <a href="/wiki/Samorz%C4%85d_terytorialny" title="Samorząd terytorialny">samorządu terytorialnego</a>,</li> <li>zniesienie terenowych organów administracji rządowej zespolonej (wojewodów, wicewojewodów, starostów, wójtów, wydziałów wojewódzkich i powiatowych),</li> <li>deklarowała przekazanie „całej władzy w ręce rad narodowych”, które były terenowymi jednolitymi organami władzy państwowej w gminach, dzielnicach większych miast, miastach, powiatach i województwach, a ich organami wykonawczo-zarządzającymi były prezydia rad<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8">[8]</a></sup>.</li></ul> <p>W tym samym okresie zniesiono także <a href="/wiki/Samorz%C4%85d_zawodu_zaufania_publicznego" title="Samorząd zawodu zaufania publicznego">samorządy zawodowe</a> lekarzy, lekarzy dentystów, lekarzy weterynarii, farmaceutów oraz notariuszy. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zakres_i_tryb_działania_rad_narodowych"><span id="Zakres_i_tryb_dzia.C5.82ania_rad_narodowych"></span>Zakres i tryb działania rad narodowych</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Zakres i tryb działania rad narodowych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zakres i tryb działania rad narodowych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Rady narodowe jako terenowe organy jednolitej władzy państwowej miały: </p> <ul><li>kierować na swoim terenie działalnością gospodarczą, społeczną i kulturalną,</li> <li>zapewniać ochronę porządku publicznego i czuwać nad przestrzeganiem praworządności demokratycznej,</li> <li>ochraniać własność społeczną i prawa obywateli,</li> <li>współdziałać w umocnieniu obronności Państwa,</li> <li>wydawać przepisy prawne w ramach uprawnień nadanych im przez ustawy,</li> <li>wybierać i odwoływać prezydium rady narodowej oraz powoływać komisje rady narodowej,</li> <li>kierować działalnością swoich organów i rozpatrywać ich sprawozdania,</li> <li>uchwalać w ramach narodowego planu gospodarczego terenowe plany gospodarcze i nadzorować ich wykonanie,</li> <li>uchwalać w ramach jednolitego budżetu państwowego terenowe budżety i nadzorować ich wykonanie,</li> <li>stanowić o terenowych daninach, opłatach i świadczeniach, w ramach uprawnień nadanych im przez ustawy,</li> <li>wykonywać kontrolę społeczną działalności urzędów, przedsiębiorstw, zakładów i instytucji.</li></ul> <p>Zakres spraw, objętych terenowymi planami gospodarczymi, oraz tryb układania projektów tych planów w ramach wytycznych narodowego planu gospodarczego, miała określać Rada Ministrów. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Komisje_rad_narodowych">Komisje rad narodowych</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Komisje rad narodowych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Komisje rad narodowych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Rady narodowe miały powoływać dla poszczególnych dziedzin swojej działalności stałe komisje, które z ramienia rady miały wykonywać nadzór nad działalnością jej organów, przygotowywać projekty ważniejszych uchwał rady, sprawować kontrolę społeczną, utrzymywać stałą i ścisłą więź z masami pracującymi. </p><p>Wykonując swoje zadania, komisje miały współdziałać z prezydium i jego organami oraz mobilizować inicjatywę mas pracujących i przyciągać je do współudziału w pracach rady i jej organów. </p><p>Prezydium rady narodowej i jego organy miały być zobowiązane udzielać komisjom wszechstronnej pomocy w wykonywaniu ich zadań. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Organy_wykonawcze_rad_narodowych">Organy wykonawcze rad narodowych</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Organy wykonawcze rad narodowych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Organy wykonawcze rad narodowych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Prezydium rady narodowej było jej organem wykonawczym i zarządzającym, mającym działać kolegialnie. Rada narodowa miała wybierać przewodniczącego prezydium rady narodowej, jego zastępców oraz sekretarza i członków prezydium. W mniejszych gminach prezydium gminnej rady narodowej miało składać się z przewodniczącego, jego zastępcy i sekretarza. </p><p>Prezydium rady narodowej miało sprawować na podległym sobie terenie wszystkie funkcje wykonawcze władzy państwowej w ramach obowiązujących przepisów. </p><p>W szczególności prezydium rady narodowej miało: </p> <ul><li>wykonywać uchwały rady oraz zarządzenia i polecenia władz zwierzchnich,</li> <li>realizować kierownictwo działalnością gospodarczą, społeczną i kulturalną oraz inne uprawnienia rady,</li> <li>kierować działalnością przedsiębiorstw, zakładów i instytucji, podległych radzie narodowej,</li> <li>przygotowywać i zwoływać sesje rady oraz układać projekt porządku dziennego jej obrad,</li> <li>współdziałać z komisjami rady i przedkładać im określone sprawy do rozpatrzenia,</li> <li>opracowywać projekt terenowego budżetu i terenowego planu gospodarczego,</li> <li>ustalać wytyczne dla pracy wydziałów prezydium,</li> <li>rozpatrywać sprawozdania przewodniczącego i innych członków prezydium,</li> <li>rozpatrywać sprawozdania urzędów, przedsiębiorstw, zakładów i instytucji,</li> <li>składać ze swej działalności sprawozdania na posiedzeniach rady oraz przedstawiać okresowe sprawozdania ze swej działalności prezydium rady wyższego stopnia.</li></ul> <p>Ustanowiono podwójne podporządkowanie prezydiów (poziome – radzie narodowej i pionowe – prezydium wyższego stopnia), prezydia wojewódzkie podporządkowane były <a href="/wiki/Rada_Ministr%C3%B3w_w_Polsce" title="Rada Ministrów w Polsce">Radzie Ministrów</a><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9">[9]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nadzór_nad_radami_narodowymi_i_ich_organami"><span id="Nadz.C3.B3r_nad_radami_narodowymi_i_ich_organami"></span>Nadzór nad radami narodowymi i ich organami</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Nadzór nad radami narodowymi i ich organami" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nadzór nad radami narodowymi i ich organami"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Zwierzchni nadzór nad radami narodowymi sprawowała Rada Państwa (powstała w 1947 roku, od 1952 roku – emanacja Sejmu). </p><p>W zakresie zwierzchniego nadzoru nad radami narodowymi Rada Państwa: </p> <ul><li>zarządzała wybory do rad narodowych,</li> <li>rozpatrywała sprawozdania wojewódzkich rad narodowych,</li> <li>udzielała radom narodowym wytycznych i instrukcji,</li> <li>nadawała kierunek działalności radom narodowym w dziedzinie kontroli społecznej,</li> <li>rozpatrywała sprawy, związane z funkcjonowaniem rad narodowych i ich organów,</li> <li>decydowała w innych przypadkach, przewidzianych w niniejszej ustawie.</li></ul> <p>Rada Państwa mogła rozwiązać radę narodową i zarządzić nowe wybory, jeżeli rada narodowa swoją działalnością naruszała przepisy prawa lub zasadniczą linię polityki Państwa albo nie wykonywała swoich zadań. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rada_narodowa_wg_ustawy_z_1958_r.">Rada narodowa wg ustawy z 1958 r.</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Rada narodowa wg ustawy z 1958 r." class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rada narodowa wg ustawy z 1958 r."><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na podstawie ustawy z 1958 r. o radach narodowych dokonano nowelizacji ustawy o radach narodowych z 1950 r., oficjalnie w celu określenia zakresu działania i dalszego rozszerzenia ich uprawnień, prawidłowego ustalenia kompetencji organów rad narodowych oraz umocnienia samodzielności rad narodowych, przy równoczesnym ustaleniu uprawnień nadzorczych niezbędnych dla realizacji jednolitej polityki w Państwie. W praktyce rady pozbawiono statusu terenowych organów administracji państwowej oraz kompetencji wyłaniania organów wykonawczych, ograniczając ich zadania do uchwalania planów gospodarczych i corocznych budżetów objętych planami oraz uchwalania wieloletnich i rocznych planów gospodarczych, mających być zgodnymi z kierunkami i zadaniami ustalonymi dla gospodarki rad narodowych w Narodowych Planach Gospodarczych. Plany miały obejmować najważniejsze zadania jednostek objętych planem centralnym, ale wyłącznie w zakresie dotyczącym terenu działalności rady narodowej<sup id="cite_ref-:0_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-10">[10]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zakres_działania_rad_narodowych"><span id="Zakres_dzia.C5.82ania_rad_narodowych"></span>Zakres działania rad narodowych</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Zakres działania rad narodowych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zakres działania rad narodowych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Rady narodowe miały kierować na swoim terenie działalnością gospodarczą, społeczną i kulturalną. Do rad narodowych miały należeć wszystkie sprawy w zakresie władzy i administracji państwowej, niezastrzeżone na rzecz innych organów. </p><p>W szczególności do zakresu działania rad narodowych należały sprawy: </p> <ul><li>ochrony porządku i bezpieczeństwa publicznego,</li> <li>rolnictwa,</li> <li>przemysłu terenowego i rzemiosła;</li> <li>budownictwa terenowego, inspekcji budowlanej, zabudowy miast i wsi;</li> <li>gospodarki komunalnej i mieszkaniowej;</li> <li>handlu wewnętrznego;</li> <li>skupu;</li> <li>budowy i utrzymania dróg oraz transportu drogowego;</li> <li>gospodarki wodnej;</li> <li>oświaty i kultury;</li> <li>zdrowia, kultury fizycznej i turystyki;</li> <li>zatrudnienia;</li> <li>rent i pomocy społecznej;</li> <li>finansów;</li> <li>inne sprawy administracji państwowej.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Budżety_rad_narodowych"><span id="Bud.C5.BCety_rad_narodowych"></span>Budżety rad narodowych</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Budżety rad narodowych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Budżety rad narodowych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Rady narodowe uchwalały corocznie budżety. Ustalane w budżetach terenowych wydatki miały zawierać pokrycie przede wszystkim w dochodach własnych<sup id="cite_ref-:0_10-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-10">[10]</a></sup>. Radom  narodowym miała być przyznawana dotacja z budżetu centralnego, stosownie do przepisów prawa budżetowego. </p><p>Dochodami własnymi miały być w szczególności: </p> <ul><li>wpłaty podległych radzie narodowej przedsiębiorstw i zakładów,</li> <li>wpłaty za korzystanie ze świadczeń i usług oraz dochody majątkowe i administracyjne jednostek podległych radzie narodowej,</li> <li>wpłaty z podatków i opłat terenowych oraz udziałów w dochodach budżetu centralnego,  </li></ul> <p>Wygospodarowane nadwyżki budżetowe rady narodowe miały wykorzystywać dla realizacji swoich zadań na zasadach ustalonych w prawie budżetowym. </p><p>Rady narodowe miały udzielać organizacjom spółdzielczym pomocy przy wykonywaniu ich zadań oraz koordynować ich działalność gospodarczą z działalnością gospodarczą jednostek podporządkowanych radom narodowym. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wojewódzkie_rady_narodowe"><span id="Wojew.C3.B3dzkie_rady_narodowe"></span>Wojewódzkie rady narodowe</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Wojewódzkie rady narodowe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wojewódzkie rady narodowe"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Wojew%C3%B3dzka_rada_narodowa" title="Wojewódzka rada narodowa">Wojewódzkie rady narodowe</a> miały nadawać ogólny kierunek działalności rad narodowych na terenie województwa oraz miały koordynować dzielność rad powiatowych i miejskich. Wojewódzkie rady narodowe miały podejmować działalność gospodarczą, społeczną i kulturalną o zasięgu szerszym niż powiatowy, w szczególności do ich zadań miały należeć sprawy: </p> <ul><li>przedsiębiorstw przemysłu terenowego, projektowych i budowlanych o zasięgu wojewódzkim lub międzypowiatowym,</li> <li>państwowych gospodarstw rolnych, przedsiębiorstw mechanizacji rolnictwa oraz robót melioracyjnych,</li> <li>przedsiębiorstw państwowej komunikacji samochodowej,</li> <li>państwowych hurtowni spożywczych i przemysłowych, w zakresie ustalonym przez <a href="/wiki/Rada_Ministr%C3%B3w_w_Polsce" title="Rada Ministrów w Polsce">Radę Ministrów</a>, z wyjątkiem hurtowni o zasięgu międzywojewódzkim,</li> <li>budowy i utrzymania dróg państwowych i mostów, w zakresie ustalonym przez Radę Ministrów,</li> <li>szkół i innych placówek oświatowo-wychowawczych, w zakresie  przewidzianym w obowiązujących przepisach,</li> <li>teatrów, bibliotek wojewódzkich, muzeów i domów kultury,</li> <li>wojewódzkich i rejonowych szpitali oraz aptek, a także przedsiębiorstw uzdrowiskowych o znaczeniu wojewódzkim i sanatoriów,</li> <li>zakładów specjalnych pomocy społecznej.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Powiatowe_rady_narodowe">Powiatowe rady narodowe</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Powiatowe rady narodowe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Powiatowe rady narodowe"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Powiatowa_rada_narodowa" title="Powiatowa rada narodowa">Powiatowe rady narodowe</a> i miejskie stanowiące powiaty miały być właściwe we wszystkich sprawach należących do zakresu działania rad narodowych, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych do właściwości rad narodowych niższego lub wyższego stopnia. </p><p>Do zakresu działania powiatowych rad narodowych miały należeć w szczególności sprawy: </p> <ul><li>przedsiębiorstw mechanizacji rolnictwa i robót melioracyjnych,</li> <li>pomocy dla spółdzielni produkcyjnych i innych form zespołowej gospodarki,</li> <li>przedsiębiorstw przemysłu terenowego i remontowo-budowlanych,</li> <li>budownictwa wiejskiego,</li> <li>przedsiębiorstw miejskiego handlu detalicznego i państwowych przedsiębiorstw gastronomicznych,</li> <li>budowy i utrzymania dróg lokalnych,</li> <li>szkół i innych placówek oświatowo-wychowawczych,</li> <li>lecznictwa otwartego o zasięgu powiatowym: szpitali, przychodni specjalistycznych, stacji pogotowia ratunkowego, stacji sanitarno-epidemiologicznych, aptek, przedsiębiorstw uzdrowiskowych,</li> <li>zakładów pomocy społecznej.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Miejskie_rady_narodowe">Miejskie rady narodowe</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Miejskie rady narodowe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Miejskie rady narodowe"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Miejskie rady narodowe miały sprawować administrację państwową w zakresie przewidzianym w obowiązujących przepisach. </p><p>W szczególności do zakresu działania miejskich rad narodowych w miastach niestanowiących powiatów miejskich należały sprawy: </p> <ul><li>miejskich elektrowni i gazowni, zakładów wodociągowych kanalizacyjnych i oczyszczania miasta oraz przedsiębiorstw komunikacji miejskiej, jak również budowy i utrzymania dróg, ulic, placów i mostów,</li> <li>zarządu budynków mieszkalnych, hoteli miejskich, gospodarki terenami,</li> <li>miejskich zakładów produkcyjnych i jednostek usługowych,</li> <li>zabezpieczenia właściwego pomieszczenia i obsługi gospodarczej szkół podstawowych oraz prowadzenia przedszkoli,</li> <li>teatrów, instytucji muzycznych, archiwów, miejskich domów kultury i świetlic, bibliotek powszechnych,</li> <li>lecznictwa otwartego, izb porodowych i punktów położniczych oraz żłobków.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gromadzkie_rady_narodowe">Gromadzkie rady narodowe</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Gromadzkie rady narodowe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Gromadzkie rady narodowe"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Podstawowym zadaniem gromadzkich rad narodowych miało być popieranie rozwoju produkcji rolnej, wykorzystanie lokalnych możliwości dla zaspokojenia potrzeb komunalnych, socjalnych i kulturalnych mieszkańców gromady oraz zapewnienie wykonanie przez nich obowiązków względem Państwa. </p><p>Gromadzkie rady narodowe miały wspomagać administrację państwową w zakresie przewidzianym w obowiązujących przepisach, w szczególności w zakresie podatków i innych świadczeń, prowadzenia spraw meldunkowych i rejestracji aktów stanu cywilnego. </p><p>W szczególności gromadzkie rady narodowe miały: </p> <ul><li>współdziałać z <a href="/wiki/K%C3%B3%C5%82ko_rolnicze" title="Kółko rolnicze">kółkami rolniczymi</a>, <a href="/wiki/Rolnicze_sp%C3%B3%C5%82dzielnie_produkcyjne" class="mw-redirect" title="Rolnicze spółdzielnie produkcyjne">rolniczymi spółdzielniami produkcyjnymi</a> i innymi organizacjami spółdzielczymi, dbały o właściwe i terminowe przeprowadzenie prac w rolnictwie, czuwały nad stanem sanitarno-weterynaryjnym w gromadzie i organizowały ochronę roślin,</li> <li>współdziałać z <a href="/w/index.php?title=Rada_robotnicza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rada robotnicza (strona nie istnieje)">radami robotniczymi</a> w państwowych gospodarstwach rolnych,</li> <li>stosownie do przepisów o ochronie lasów niestanowiących własności Państwa, dbać o prawidłowy rozwój i ochronę drzewostanu, pomagać w organizowaniu zespołów leśnych, dbać o zalesienie nieużytków oraz o rozwój i ochronę zadrzewień,</li> <li>współdziałać ze spółdzielniami zaopatrzenia i zbytu w sprawie należytego zaopatrzenia wsi w artykuły przemysłowe i konsumpcyjne oraz dbały o rozwój jednostek usługowych,</li> <li>zarządzać mieniem gromadzkim, prowadzić drobne zakłady produkcyjne, młyny gospodarcze i jednostki usługowe, zapewniać usługi komunalne oraz utrzymywać lokalne drogi gruntowe,</li> <li>zabezpieczać właściwe pomieszczenie i obsługę gospodarczą szkół podstawowych, szkół przysposobienia rolniczego, przedszkoli i izb porodowych, prowadzić świetlice gromadzkie, biblioteki, dziecińce, punkty felczerskie, położnicze i żłobki.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rada_narodowa_wg_ustawy_z_1983_r.">Rada narodowa wg ustawy z 1983 r.</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Rada narodowa wg ustawy z 1983 r." class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rada narodowa wg ustawy z 1983 r."><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na podstawie ustawy z 1983 r. o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego  rady narodowe stanowiły  przedstawicielskie organy władzy państwowej i podstawowe organy samorządu społecznego<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11">[11]</a></sup>. Były zarazem organami samorządu terytorialnego ludności w gminach, miastach, dzielnicach miast i województwach. Rady narodowe miały urzeczywistniać władzę ludu pracującego miast i wsi, umacniać i rozwijać jego zdobycze, uczestniczyć w postępowej przebudowie społeczeństwa, strzec podstaw socjalistycznego państwa oraz praworządności ludowej. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nominalna_samorządność_i_zadania_rad_narodowych"><span id="Nominalna_samorz.C4.85dno.C5.9B.C4.87_i_zadania_rad_narodowych"></span>Nominalna samorządność i zadania rad narodowych</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Nominalna samorządność i zadania rad narodowych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Nominalna samorządność i zadania rad narodowych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Rady narodowe miały tworzyć wraz z samorządem mieszkańców miast i wsi (powoływanym w jednostkach osiedleńczych wyodrębnionych z podstawowych jednostek terytorialnych) system samorządu terytorialnego, którego organy były właściwe do podejmowania wszelkich działań organizatorskich i gospodarczych zgodnie z zasadami uregulowanymi w ustawie. Nie był to jednak pełnoprawny <a href="/wiki/Samorz%C4%85d_terytorialny" title="Samorząd terytorialny">samorząd terytorialny</a> we współczesnym znaczeniu, rozumiany jako organizacja mieszkańców będąca przymusową <a href="/wiki/Korporacja" title="Korporacja">korporacją</a> <a href="/wiki/Prawo_publiczne" title="Prawo publiczne">prawa publicznego</a> (a zatem <a href="/wiki/Osoba_prawna" title="Osoba prawna">osobą prawną</a>) tworzoną przez mieszkańców danego obszaru, mających wspólne interesy i potrzeby publiczne, której ustawodawca konstytucyjny i zwykły powierza samorządowi uprawnienie stanowienia <a href="/wiki/Akt_prawa_miejscowego" title="Akt prawa miejscowego">prawa miejscowego</a> i wykonywanie znacznej części zadań z zakresu administracji lokalnej i regionalnej. Była to natomiast namiastka samorządu na wzór <a href="/wiki/Napoleon_Bonaparte" title="Napoleon Bonaparte">napoleońskiej</a> <a href="/wiki/Francja" title="Francja">Francji</a>, w której faktycznie zniesiono administrację samorządową, pozostawiając instytucje samorządowe z nazwy, ale będące w rzeczywistości instytucjami państwowymi, a władze gminne (<a href="/wiki/Mer_(urz%C4%99dnik)" title="Mer (urzędnik)">merowie</a>) pochodziły z nominacji, a nie z wolnych wyborów, podczas gdy gminy stały się najniższym rządowym okręgiem administracyjnym (<a href="/wiki/Municypium" title="Municypium">municypium</a>). Analogicznie, gminy w <a href="/wiki/Polska" title="Polska">Polsce</a> po 1983 r. nadal nie posiadały <a href="/wiki/Osobowo%C5%9B%C4%87_prawna" title="Osobowość prawna">osobowości prawnej</a>, a ich organami wykonawczymi były terenowe organy administracji państwowej, podlegające co do zasady organom administracji państwowej wyższego stopnia. Radom narodowym organy te podlegały natomiast jedynie w sprawach działalności prowadzonej przez nie samodzielnie, której zakres był w praktyce bardzo ograniczony i obejmował – na zasadach określonych ustawami – działania na rzecz zaspokajania potrzeb ludności oraz rozwoju społeczno-gospodarczego i kulturalnego terenu, w szczególności poprzez: </p> <ul><li>planowanie społeczno-gospodarcze i przestrzenne na danym terenie w formie rzeczowej i finansowej oraz organizowanie wykonania planów w tym zakresie,</li> <li>powoływanie przedsiębiorstw i zakładów dla wykonania zadań służących potrzebom ludności,</li> <li>wytyczanie kierunków i kontrolowanie pracy terenowych organów administracji państwowej,</li> <li>pobudzanie aktywności obywatelskiej służącej wszechstronnemu rozwojowi terenu oraz wykorzystaniu miejscowych zasobów i rezerw,</li> <li>inicjowanie i koordynowanie działań związanych z rozwojem terenu i zaspokajaniem potrzeb ludności.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rada_narodowa_stopnia_podstawowego">Rada narodowa stopnia podstawowego</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Rada narodowa stopnia podstawowego" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rada narodowa stopnia podstawowego"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W ustawie potwierdzono, że zasadniczy podział terytorialny państwa pozostał dwustopniowy. Jednostkami podziału terytorialnego stopnia podstawowego były <a href="/wiki/Gmina_(Polska)" title="Gmina (Polska)">gminy</a>, <a href="/wiki/Miasta_w_Polsce" class="mw-redirect" title="Miasta w Polsce">miasta</a>, a w miastach podzielonych na dzielnice – <a href="/wiki/Dzielnica_miasta" title="Dzielnica miasta">dzielnice miast</a>. </p><p>Jednostkami podziału terytorialnego drugiego stopnia były województwa. </p><p>Rady narodowe stopnia podstawowego były właściwe we wszystkich sprawach należących do kompetencji rad narodowych, które nie zostały w drodze ustawowej zastrzeżone dla <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dzka_rada_narodowa" title="Wojewódzka rada narodowa">wojewódzkich rad narodowych</a>. </p><p>W miastach powyżej 300 tys. mieszkańców, podzielonych na dzielnice, miejskie rady narodowe były właściwe w sprawach: </p> <ul><li>stanowienia w sprawach podatków, opłat i świadczeń,</li> <li>planowania przestrzennego w zakresie określonym w przepisach szczególnych,</li> <li>stanowienia prawa miejscowego w sprawach innych,  </li> <li>przedsiębiorstw i innych jednostek organizacyjnych mających znaczenie ogólnomiejskie.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Właściwości_wojewódzkich_rad_narodowych"><span id="W.C5.82a.C5.9Bciwo.C5.9Bci_wojew.C3.B3dzkich_rad_narodowych"></span>Właściwości wojewódzkich rad narodowych</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=23" title="Edytuj sekcję: Właściwości wojewódzkich rad narodowych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=23" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Właściwości wojewódzkich rad narodowych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Do właściwości <a href="/wiki/Wojew%C3%B3dzka_rada_narodowa" title="Wojewódzka rada narodowa">wojewódzkich rad narodowych</a> należały sprawy: </p> <ul><li>określone w ustawach, w szczególności w zakresie obronności kraju, ochrony środowiska, ochrony przeciwpożarowej i zwalczania oraz zapobiegania klęskom żywiołowym,</li> <li>zastrzeżone do ich kompetencji w ustawach lub uchwałach <a href="/wiki/Sejm_Rzeczypospolitej_Polskiej" title="Sejm Rzeczypospolitej Polskiej">Sejmu</a>, dotyczących społeczno-gospodarczego i przestrzennego rozwoju terenu oraz zaspokajania potrzeb ludności,</li> <li>funkcjonowania jednostek zaopatrzenia rolnictwa w środki produkcji rolnej, wykonawstwa i remontu maszyn i urządzeń rolniczych oraz obsługi weterynaryjnej,</li> <li>funkcjonowania przedsiębiorstw produkcji rolniczej i rybackiej oraz obsługi rolnictwa, zwłaszcza elektryfikacji i robót melioracyjnych,</li> <li>funkcjonowania wyspecjalizowanych przedsiębiorstw gospodarki komunalnej, przedsiębiorstw budownictwa ogólnego, komunalnego i rolniczego, budowy i utrzymania dróg, produkcji materiałów budowlanych i transportu oraz jednostek zaopatrzenia budownictwa i biur projektowych,</li> <li>funkcjonowania produkcyjnych przedsiębiorstw terenowych oraz przedsiębiorstw i zakładów drobnej wytwórczości, handlu, usług i gastronomii,</li> <li>funkcjonowania placówek szkolnictwa ponadpodstawowego oraz instytucji wychowawczych i opiekuńczych o charakterze specjalistycznym,</li> <li>funkcjonowania szpitali, zakładów pomocy społecznej oraz jednostek transportu sanitarnego,</li> <li>funkcjonowania instytucji i placówek upowszechniania kultury, twórczości, usług kulturalnych oraz ochrony i rewaloryzacji zabytków,</li> <li>funkcjonowania obiektów sportowych i wypoczynkowych oraz przedsiębiorstw i instytucji turystycznych.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Prawa_i_obowiązki_radnego"><span id="Prawa_i_obowi.C4.85zki_radnego"></span>Prawa i obowiązki radnego</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=24" title="Edytuj sekcję: Prawa i obowiązki radnego" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=24" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Prawa i obowiązki radnego"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na radnego nałożono następujące prawa i obowiązki: </p> <ul><li>radny miał prawo i obowiązek systematycznego i czynnego uczestniczenia w pracach rady narodowej oraz jej organach,</li> <li>przyczyniać się do kształtowania treści podejmowanych rozstrzygnięć przez wyrażanie ocen przedkładanych projektów,</li> <li>inicjować uchwały rady narodowej oraz zgłaszać wnioski,</li> <li>brać udział w działaniach kontrolnych rady narodowej,</li> <li>utrzymywać stałą więź z mieszkańcami oraz organizacjami społecznymi i samorządowymi,</li> <li>czerpać ze swoich kontaktów z mieszkańcami inspirację do pracy w radzie narodowej,</li> <li>zasięgać ich opinii w sprawach, jakie rada narodowa ma rozpatrywać,</li> <li>odbywać spotkania z wyborcami dla informowania ich o pracy rady i swoim udziale w tych pracach,</li> <li>uzyskiwać opinię wyborców w sprawach mających stanowić przedmiot obrad rady narodowej,</li> <li>przedstawiać wyborcom cele i kierunki polityki państwa oraz cele i kierunki działania rady narodowej,</li> <li>pozyskiwać udział wyborców i poparcie dla realizacji przyjętych celów i kierunków działania,</li> <li>przyjmować w swoim okręgu wyborczym wnioski, uwagi i skargi mieszkańców,</li> <li>zgłaszać interpelacji do terenowego organu administracji państwowej.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Uprawnienia_radnego">Uprawnienia radnego</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=25" title="Edytuj sekcję: Uprawnienia radnego" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=25" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uprawnienia radnego"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Radny korzystał z ochrony prawnej przewidzianej w przepisach dla funkcjonariuszy publicznych. Ochronie prawnej podlegał stosunek pracy radnego, nawiązany w trybie umowy o pracę, powołania, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. </p><p>Rozwiązanie z radnym stosunku pracy, wymagało uprzedniej zgody prezydium rady narodowej, której radny był członkiem. </p><p>Radny za udział w posiedzeniach rady narodowej, jej prezydium i komisji otrzymywał dietę z budżetu rady narodowej, na zasadach i w wysokości określonych przez Radę Państwa, a od 1989 r. Prezydenta Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej. </p><p>Radnemu w związku z wykonywaniem mandatu przysługiwały: </p> <ul><li>zwrot kosztów podróży i diety za zasadach obowiązujących pracowników urzędów państwowych,</li> <li>prawo do korzystania bezpłatnie z przejazdów środkami masowej komunikacji miejskiej oraz autobusami Państwowej Komunikacji Samochodowej i spółdzielni komunikacyjnych na obszarze działania rady narodowej.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zniesienie_rad_narodowych">Zniesienie rad narodowych</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=26" title="Edytuj sekcję: Zniesienie rad narodowych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=26" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zniesienie rad narodowych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Na podstawie ustawy z 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych zlikwidowano rady narodowe<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12">[12]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=27" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=27" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Gromadzka_rada_narodowa" title="Gromadzka rada narodowa">Gromadzka rada narodowa</a></li> <li><a href="/wiki/Rada_(sowiet)" title="Rada (sowiet)">Sowiet</a></li> <li><a href="/wiki/Urz%C4%85d_wojew%C3%B3dzki" title="Urząd wojewódzki">Urząd wojewódzki</a></li> <li><a href="/wiki/Starostwo_powiatowe" title="Starostwo powiatowe">Starostwo powiatowe</a></li> <li><a href="/wiki/Urz%C4%85d_gminy" title="Urząd gminy">Urząd gminy</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=28" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=28" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web open-access"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3965579"><i>rady narodowe</i></a>, [w:] <i><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">Encyklopedia PWN</a></i> [online], <a href="/wiki/Wydawnictwo_Naukowe_PWN" title="Wydawnictwo Naukowe PWN">Wydawnictwo Naukowe PWN</a><span class="accessdate"> [dostęp 2021-12-16]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=unknown&rft.atitle=rady+narodowe&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.jtitle=%5B%5BWydawnictwo+Naukowe+PWN%5D%5D&rft_id=https%3A%2F%2Fencyklopedia.pwn.pl%2Fhaslo%2F%3B3965579" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a href="/wiki/Milovan_D%C5%BCilas" class="mw-redirect" title="Milovan Dżilas">Milovan Dżilas</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170503050559/http://antology.igrunov.ru/authors/jilas/new_class.html">Nowa klasa. Okres powstania w podziemiu: 1960 – 1965</a>. igrunov.ru. [dostęp 2009-09-13]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://antology.igrunov.ru/authors/jilas/new_class.html">tego adresu</a> (2017-05-03)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku rosyjskim (русский)">ros.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-krn-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-krn_3-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-krn_3-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Ustawa z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19440050022">Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22</a></span>).</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Ustawa z dnia 6 maja 1945 r. o częściowej zmianie ustawy z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19450170093">Dz.U. z 1945 r. nr 17, poz. 93</a></span>).</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Ustawa z dnia 3 stycznia 1946 r. o zmianie ustawy z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19460030019">Dz.U. z 1946 r. nr 3, poz. 19</a></span>).</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">Obwieszczenie Prezydenta Krajowej Rady Narodowej z dnia 14 stycznia 1946 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19460030026">Dz.U. z 1946 r. nr 3, poz. 26</a></span>).</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 23 listopada 1944 r. o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19440140074">Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74</a></span>).</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19500140130">Dz.U. z 1950 r. nr 14, poz. 130</a></span>).</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text">Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej. <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19500140130">Dz.U. z 1950 r. nr 14, poz. 130</a></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:0-10"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_10-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_10-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text">Ustawa z dnia 25 stycznia 1958 r. o radach narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19580050016">Dz.U. z 1958 r. nr 5, poz. 16</a></span>).</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">Ustawa z dnia 20 lipca 1983 r. o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19830410185">Dz.U. z 1983 r. nr 41, poz. 185</a></span>).</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Ustawa z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19900320191">Dz.U. z 1990 r. nr 32, poz. 191</a></span>).</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=29" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=29" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Hubert_Izdebski" title="Hubert Izdebski">Izdebski, Hubert</a>, <i>Samorząd terytorialny. Podstawy ustroju i działalności</i>, Warszawa 2004, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8373343148" title="Specjalna:Książki/8373343148">ISBN <span class="isbn">83-7334-314-8</span></a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&veaction=edit&section=30" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&action=edit&section=30" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/27px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="27" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/40px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/53px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;">Zobacz w Wikiźródłach tekst <br /> <a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Dekret_Polskiego_Komitetu_Wyzwolenia_Narodowego_z_dnia_21_sierpnia_1944_r._o_trybie_powo%C5%82ania_w%C5%82adz_administracji_og%C3%B3lnej_I-ej_i_II-ej_Instancji" class="extiw" title="s:Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 21 sierpnia 1944 r. o trybie powołania władz administracji ogólnej I-ej i II-ej Instancji"><b>Dekret PKWN z dnia 21 sierpnia 1944 r. o trybie powołania władz administracji ogólnej I-ej i II-ej Instancji</b></a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/27px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="27" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/40px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/53px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;">Zobacz w Wikiźródłach tekst <br /> <a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Rozporz%C4%85dzenie_Kierownika_Resortu_Administracji_Publicznej_w_porozumieniu_z_Kierownikiem_Resortu_Obrony_Narodowej_z_dnia_15_sierpnia_1944_r._o_utworzeniu_Wydzia%C5%82%C3%B3w_Wojskowych_przy_Wojew%C3%B3dzkich_i_Powiatowych_Radach_Narodowych" class="extiw" title="s:Rozporządzenie Kierownika Resortu Administracji Publicznej w porozumieniu z Kierownikiem Resortu Obrony Narodowej z dnia 15 sierpnia 1944 r. o utworzeniu Wydziałów Wojskowych przy Wojewódzkich i Powiatowych Radach Narodowych"><b>Rozporządzenie Kierownika Resortu Administracji Publicznej w porozumieniu z Kierownikiem Resortu Obrony Narodowej z dnia 15 sierpnia 1944 r. o utworzeniu Wydziałów Wojskowych przy Wojewódzkich i Powiatowych Radach Narodowych</b></a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/27px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="27" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/40px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/53px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;">Zobacz w Wikiźródłach tekst <br /> <a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Ustawa_z_dnia_11_wrze%C5%9Bnia_1944_r._o_organizacji_i_zakresie_dzia%C5%82ania_rad_narodowych" class="extiw" title="s:Ustawa z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych"><b>Ustawa z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych</b></a> </td></tr></tbody></table> <ul><li>Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 21 sierpnia 1944 r. o trybie powołania władz administracji ogólnej I-ej i II-ej instancji (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19440020008">Dz.U. z 1944 r. nr 2, poz. 8</a></span>)</li> <li>Ustawa z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19440050022">Dz.U. z 1944 r. nr 5, poz. 22</a></span>)</li> <li>Dekret Polskiego Komitetu Wyzwolenia Narodowego z dnia 23 listopada 1944 r. o organizacji i zakresie działania samorządu terytorialnego (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19440140074">Dz.U. z 1944 r. nr 14, poz. 74</a></span>)</li> <li>Ustawa z dnia 31 grudnia 1944 r. o zmianie ustawy z dnia 11 września 1944 roku o organizacji i zakresie działania Rad Narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19440190098">Dz.U. z 1944 r. nr 19, poz. 98</a></span>)</li> <li>Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 15 marca 1945 r. o komisjach dyscyplinarnych i postępowaniu dyscyplinarnym przeciwko członkom organów wykonawczych samorządu terytorialnego, państwowego oraz gmin wiejskich i miejskich (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19450100052">Dz.U. z 1945 r. nr 10, poz. 52</a></span>)</li> <li>Rozporządzenie Ministra Administracji Publicznej z dnia 15 marca 1945 r. w sprawie regulaminu wyborów sołtysa i podsołtysa (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19450100053">Dz.U. z 1945 r. nr 10, poz. 53</a></span>)</li> <li>Ustawa z dnia 6 maja 1945 r. o częściowej zmianie ustawy z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19450170093">Dz.U. z 1945 r. nr 17, poz. 93</a></span>)</li> <li>Obwieszczenie Prezydenta Krajowej Rady Narodowej z dnia 7 maja 1945 r. o sprostowaniu błędów w ustawie z dnia 31 grudnia 1944 r. o zmianie ustawy z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19450190111">Dz.U. z 1945 r. nr 19, poz. 111</a></span>)</li> <li>Ustawa z dnia 3 stycznia 1946 r. o zmianie ustawy z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19460030019">Dz.U. z 1946 r. nr 3, poz. 19</a></span>)</li> <li>Obwieszczenie Prezydenta Krajowej Rady Narodowej z dnia 14 stycznia 1946 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy z dnia 11 września 1944 r. o organizacji i zakresie działania rad narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19460030026">Dz.U. z 1946 r. nr 3, poz. 26</a></span>)</li> <li>Ustawa z dnia 20 marca 1950 r. o terenowych organach jednolitej władzy państwowej (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19500140130">Dz.U. z 1950 r. nr 14, poz. 130</a></span>)</li> <li>Ustawa z dnia 22 marca 1957 r. o zmianie ustawy o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19570170087">Dz.U. z 1957 r. nr 17, poz. 87</a></span>)</li> <li>Ustawa z dnia 25 września 1954 r. o reformie podziału administracyjnego wsi i powołaniu gromadzkich rad narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19540430191">Dz.U. z 1954 r. nr 43, poz. 191</a></span>)</li> <li>Ustawa z dnia 25 stycznia 1958 r. o radach narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19580050016">Dz.U. z 1958 r. nr 5, poz. 16</a></span>)</li> <li>Ustawa z dnia 28 czerwca 1963 r. o zmianie ustawy o radach narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19630280164">Dz.U. z 1963 r. nr 28, poz. 164</a></span>)</li> <li>Ustawa z dnia 29 listopada 1972 r. o utworzeniu gmin i zmianie ustawy o radach narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19720490312">Dz.U. z 1972 r. nr 49, poz. 312</a></span>)</li> <li>Ustawa z dnia 22 listopada 1973 r. o zmianie ustawy o radach narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19730470276">Dz.U. z 1973 r. nr 47, poz. 276</a></span>)</li> <li>Ustawa z dnia 28 maja 1975 r. o dwustopniowym podziale administracyjnym Państwa oraz o zmianie ustawy o radach narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19750160091">Dz.U. z 1975 r. nr 16, poz. 91</a></span>)</li> <li>Ustawa z dnia 31 marca 1977 r. o zmianie ustawy o radach narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19770110044">Dz.U. z 1977 r. nr 11, poz. 44</a></span>)</li> <li>Ustawa z dnia 26 maja 1978 r. o zmianie ustawy o radach narodowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19780140061">Dz.U. z 1978 r. nr 14, poz. 61</a></span>)</li> <li>Ustawa z dnia 20 lipca 1983 r. o systemie rad narodowych i samorządu terytorialnego (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19830410185">Dz.U. z 1983 r. nr 41, poz. 185</a></span>)</li> <li>Ustawa z dnia 10 maja 1990 r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym i ustawę o pracownikach samorządowych (<span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU19900320191">Dz.U. z 1990 r. nr 32, poz. 191</a></span>)</li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75675918">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) tbody{display:block;overflow:visible;width:100%;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .inner-standard tbody tr{display:flex;flex-direction:column}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .inner-standard tbody tr .opis{text-align:left}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) table table{margin:0;padding:0;border:0 none #000;padding-left:2em;width:100%}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Polityka_PRL" title="Szablon:Polityka PRL"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Polityka_PRL" title="Dyskusja szablonu:Polityka PRL"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Polityka_PRL&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Ustrój i polityka <a href="/wiki/Polska_Rzeczpospolita_Ludowa" title="Polska Rzeczpospolita Ludowa">PRL</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Ustrój</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ustr%C3%B3j_polityczny_Polskiej_Rzeczypospolitej_Ludowej&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ustrój polityczny Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (strona nie istnieje)">ustrój polityczny PRL</a></li> <li><a href="/wiki/Konstytucja_Polskiej_Rzeczypospolitej_Ludowej" title="Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej">konstytucja</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Organy władzy</th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a2_1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Rada_Pa%C5%84stwa_(Polska)" title="Rada Państwa (Polska)">Rada Państwa</a> <ul><li><a href="/wiki/Przewodnicz%C4%85cy_Rady_Pa%C5%84stwa" title="Przewodniczący Rady Państwa">przewodniczący</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rz%C4%85d_Polskiej_Rzeczypospolitej_Ludowej&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rząd Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej (strona nie istnieje)">rząd</a></li> <li><a href="/wiki/Sejm_PRL" title="Sejm PRL">Sejm</a> <ul><li><a href="/wiki/Partie_polityczne_w_Polsce_Ludowej" title="Partie polityczne w Polsce Ludowej">partie polityczne</a></li></ul></li> <li><a class="mw-selflink selflink">rady narodowe</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2_2"><th class="navbox-group opis" scope="row">od lat 80.</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Naczelny_S%C4%85d_Administracyjny" title="Naczelny Sąd Administracyjny">Naczelny Sąd Administracyjny</a> (od 1980)</li> <li><a href="/wiki/Trybuna%C5%82_Stanu" title="Trybunał Stanu">Trybunał Stanu</a> (od 1982)</li> <li><a href="/wiki/Rada_Spo%C5%82eczno-Gospodarcza_przy_Sejmie_PRL" title="Rada Społeczno-Gospodarcza przy Sejmie PRL">Rada Społeczno-Gospodarcza</a> (od 1982)</li> <li><a href="/wiki/Trybuna%C5%82_Konstytucyjny_(Polska)" title="Trybunał Konstytucyjny (Polska)">Trybunał Konstytucyjny</a> (od 1986)</li> <li><a href="/wiki/Rzecznik_Praw_Obywatelskich" title="Rzecznik Praw Obywatelskich">Rzecznik Praw Obywatelskich</a> (od 1988)</li> <li><a href="/wiki/Prezydent_Polskiej_Rzeczypospolitej_Ludowej" title="Prezydent Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej">Prezydent PRL</a> (od 1989)</li> <li><a href="/wiki/Senat_Rzeczypospolitej_Polskiej" title="Senat Rzeczypospolitej Polskiej">Senat</a> (od 1989)</li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Podział administracyjny</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_Polski_(1944%E2%80%931975)" title="Podział administracyjny Polski (1944–1975)">1944–75</a></li> <li><a href="/wiki/Podzia%C5%82_administracyjny_Polski_(1975%E2%80%931998)" title="Podział administracyjny Polski (1975–1998)">1975–98</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75562624">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3965579.html">3965579</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&oldid=74896378">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&oldid=74896378</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Administracja_publiczna_Polski_Ludowej" title="Kategoria:Administracja publiczna Polski Ludowej">Administracja publiczna Polski Ludowej</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Rady_narodowe" title="Kategoria:Rady narodowe">Rady narodowe</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryta kategoria: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_wymagaj%C4%85ce_uzupe%C5%82nienia_%C5%BAr%C3%B3de%C5%82_od_2015-11" title="Kategoria:Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2015-11">Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2015-11</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 5 paź 2024, 07:32.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Rada narodowa (Polska Ludowa)</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>1 język</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Dodaj temat</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6857fc944c-qvmg4","wgBackendResponseTime":562,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.290","walltime":"0.390","ppvisitednodes":{"value":5111,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":91866,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":13011,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":20,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":20159,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":2,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 321.491 1 -total"," 32.29% 103.812 1 Szablon:Polityka_PRL"," 30.86% 99.216 1 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 17.69% 56.886 1 Szablon:Przypisy"," 15.02% 48.291 1 Szablon:Dopracować"," 12.10% 38.893 1 Szablon:Mbox"," 11.44% 36.772 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 10.97% 35.257 36 Szablon:Dziennik_Ustaw"," 9.20% 29.576 36 Szablon:Publikator"," 8.06% 25.920 1 Szablon:Inne_znaczenia"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.140","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3666906,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-6857fc944c-qvmg4","timestamp":"20250305212317","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Rada narodowa (Polska Ludowa)","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Rada_narodowa_(Polska_Ludowa)","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q6971873","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q6971873","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-04-15T20:59:41Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/25\/Dzielnicowa_Rada_Narodowa_%C5%BBoliborz_ul._S%C5%82owackiego_6-8.jpg","headline":"terenowy organ w\u0142adzy pa\u0144stwowej w PRL"}</script> </body> </html>