CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>مردمان مغول - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"092d39f8-0683-462b-adfa-6f8b2b6c6e5d","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"مردمان_مغول","wgTitle":"مردمان مغول","wgCurRevisionId":39734225,"wgRevisionId":39734225,"wgArticleId":652926,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی","پیوند رده انبار از ویکی‌داده","اهالی آسیای مرکزی","اهالی خاور دور روسیه","اهالی شرق آسیا","عشایر اوراسیا","عشایر مدرن","مردمان جنوب آسیا", "مغول‌ها"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"مردمان_مغول","wgRelevantArticleId":652926,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false, "wgWikibaseItemId":"Q10588098","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP", "ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Linguistic_map_of_the_Mongolic_languages.png/1200px-Linguistic_map_of_the_Mongolic_languages.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="756"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Linguistic_map_of_the_Mongolic_languages.png/800px-Linguistic_map_of_the_Mongolic_languages.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="504"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Linguistic_map_of_the_Mongolic_languages.png/640px-Linguistic_map_of_the_Mongolic_languages.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="403"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="مردمان مغول - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-مردمان_مغول rootpage-مردمان_مغول skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86+%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86+%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86+%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86+%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-زبان‌ها" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#زبان‌ها"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>زبان‌ها</span> </div> </a> <ul id="toc-زبان‌ها-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-دین" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#دین"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>دین</span> </div> </a> <ul id="toc-دین-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-فرهنگ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#فرهنگ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>فرهنگ</span> </div> </a> <ul id="toc-فرهنگ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-خاستگاه" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#خاستگاه"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>خاستگاه</span> </div> </a> <ul id="toc-خاستگاه-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-ژنتیک" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#ژنتیک"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>ژنتیک</span> </div> </a> <ul id="toc-ژنتیک-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۶</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پیوند_به_بیرون" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پیوند_به_بیرون"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۷</span> <span>پیوند به بیرون</span> </div> </a> <ul id="toc-پیوند_به_بیرون-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">مردمان مغول</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۱۵ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-15" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۱۵ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DB%95%D9%84%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%85%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%86%D9%84" title="گەلانی مەنگۆل–کردی مرکزی" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="گەلانی مەنگۆل" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="کردی مرکزی" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Mongolic_peoples" title="Mongolic peoples–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="Mongolic peoples" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Mongola_grupo" title="Mongola grupo–اسپرانتو" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Mongola grupo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="اسپرانتو" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Orang-orang_Mongolik" title="Orang-orang Mongolik–اندونزیایی" lang="id" hreflang="id" data-title="Orang-orang Mongolik" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="اندونزیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A2%E3%83%B3%E3%82%B4%E3%83%AB%E7%B3%BB%E6%B0%91%E6%97%8F" title="モンゴル系民族–ژاپنی" lang="ja" hreflang="ja" data-title="モンゴル系民族" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ژاپنی" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%AA%BD%EA%B3%A8%EC%A1%B1" title="몽골족–کره‌ای" lang="ko" hreflang="ko" data-title="몽골족" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="کره‌ای" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/M%C3%B4ng%C3%B4lika_(vahoaka)" title="Môngôlika (vahoaka)–مالاگاسی" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Môngôlika (vahoaka)" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="مالاگاسی" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Mongoolse_volkeren" title="Mongoolse volkeren–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Mongoolse volkeren" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B" title="Монгольские народы–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Монгольские народы" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B8" title="Монголски народи–صربی" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Монголски народи" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="صربی" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Mongolfolk" title="Mongolfolk–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Mongolfolk" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Mo%C4%9Fol_halklar%C4%B1" title="Moğol halkları–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Moğol halkları" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%8C%D0%BA%D1%96_%D0%BD%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B8" title="Монгольські народи–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Монгольські народи" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Mo%CA%BBg%CA%BBul_xalqlari" title="Moʻgʻul xalqlari–ازبکی" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Moʻgʻul xalqlari" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ازبکی" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%92%99%E5%8F%A4%E8%AA%9E%E6%97%8F%E7%BE%A4" title="蒙古語族群–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="蒙古語族群" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q10588098#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه (صفحه وجود ندارد) [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&oldid=39734225" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&id=39734225&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2585%25D8%25B1%25D8%25AF%25D9%2585%25D8%25A7%25D9%2586_%25D9%2585%25D8%25BA%25D9%2588%25D9%2584"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D9%2585%25D8%25B1%25D8%25AF%25D9%2585%25D8%25A7%25D9%2586_%25D9%2585%25D8%25BA%25D9%2588%25D9%2584"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mongolic_peoples" hreflang="en"><span>ویکی‌انبار</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q10588098" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Linguistic_map_of_the_Mongolic_languages.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Linguistic_map_of_the_Mongolic_languages.png/220px-Linguistic_map_of_the_Mongolic_languages.png" decoding="async" width="220" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Linguistic_map_of_the_Mongolic_languages.png/330px-Linguistic_map_of_the_Mongolic_languages.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Linguistic_map_of_the_Mongolic_languages.png/440px-Linguistic_map_of_the_Mongolic_languages.png 2x" data-file-width="2102" data-file-height="1325" /></a><figcaption>توزیع جغرافیایی زبان‌های مغولی</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Mongols-map.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Mongols-map.png/220px-Mongols-map.png" decoding="async" width="220" height="183" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Mongols-map.png/330px-Mongols-map.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Mongols-map.png/440px-Mongols-map.png 2x" data-file-width="1801" data-file-height="1495" /></a><figcaption> نقشه مکان‌هایی که مردم مغول زندگی می‌کنند. خط نارنجی وسعت <a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84" title="امپراتوری مغول">امپراتوری مغول</a> را در اواخر قرن سیزدهم نشان می‌دهد. نواحی قرمز، مکان‌هایی هستند که گروه‌های مغول بر آن تسلط دارند.</figcaption></figure> <p><b>مردمان مغول</b> گروهی از <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="مردم شرق آسیا">مردم شرق آسیا</a> هستند که در <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="شرق آسیا">شرق آسیا</a>، <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="شمال آسیا">شمال آسیا</a>، <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="جنوب آسیا">جنوب آسیا</a> و <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="اروپای شرقی">اروپای شرقی</a> سکونت دارند و به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%DB%8C" class="mw-redirect" title="زبان‌های مغولی">زبان‌های مغولی</a> صحبت می‌کنند. به اجداد آنها <a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%88%D9%84%DB%8C%D9%87" title="مغول‌های اولیه">پیشام مغول</a> می‌گویند. بزرگترین گروه قومی مغول معاصر <a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84" title="مغول">مغول‌ها</a> است. مردم مغول، اگرچه در گستره جغرافیایی وسیعی پراکنده شده‌اند، پیوند ژنتیکی بالایی با یکدیگر نشان می دهند،<sup id="cite_ref-FOOTNOTEBai;_et_al.2018_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBai;_et_al.2018-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> و تداوم را با آسیاییان شمال شرقی باستان نشان می‌دهد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEWang;_و_همکاران2021_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEWang;_و_همکاران2021-2"><span class="cite-bracket">[</span>۲<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="زبان‌ها"><span id=".D8.B2.D8.A8.D8.A7.D9.86.E2.80.8C.D9.87.D8.A7"></span>زبان‌ها</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: زبان‌ها"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35841839">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-right:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="زبان‌های مغولی‌تبار">زبان‌های مغولی‌تبار</a></div> <p>زبان‌های مردم مغول از خانواده <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%DB%8C%E2%80%8C%D8%AA%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="زبان‌های مغولی‌تبار">زبان های مغولی</a> است.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEJanhunen2003_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEJanhunen2003-3"><span class="cite-bracket">[</span>۳<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> زبان‌های مغولیک خانواده زبانی هستند که در <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%BE%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C" title="اروپای شرقی">اروپای شرقی</a>، <a href="/wiki/%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C" title="آسیای مرکزی">آسیای مرکزی</a>، <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="شمال آسیا">آسیای شمالی</a> و <a href="/wiki/%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="شرق آسیا">آسیای شرقی</a> صحبت می‌شوند. شناخته‌شده‌ترین عضو این خانواده زبانی، <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%DB%8C" title="زبان مغولی">زبان مغولی</a> است که زبان اصلی اکثر ساکنان <a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86" title="مغولستان">مغولستان</a> و ساکنان <a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C" title="مغولستان داخلی">مغولستان داخلی</a> و <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D8%A7" title="بوریاتیا">بوریاتیا</a> است که بیش از ۵.۷ میلیون گویشور دارد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTESvantessonTsendinaKarlssonFranzén2005_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTESvantessonTsendinaKarlssonFranzén2005-4"><span class="cite-bracket">[</span>۴<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>قومیت‌های مغول احتمالاً مربوط به قوم <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D8%AA%D8%B1%DA%A9" title="مردم ترک">ترک</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AA%D9%88%D9%86%DA%AF%D9%88%D8%B2" title="مردمان تونگوز">تونگوز</a> می‌باشند، که زبان‌های آنها با هم در خانواده فرضی <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A2%D9%84%D8%AA%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="زبان‌های آلتایی">زبان‌های آلتایی</a> قرار می‌گیرد.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>۵<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="دین"><span id=".D8.AF.DB.8C.D9.86"></span>دین</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: دین"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>مردم مغول عمدتاً پیرو آیین <a href="/wiki/%D8%A8%D9%88%D8%AF%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%AA%D8%A8%D8%AA%DB%8C" title="بودیسم تبتی">بودیسم تبتی</a> هستند. در سال ۱۵۷۶ مدرسه تبتی Gelug که توسط Je Tsongkhapa نیمه مغول تأسیس شد، به مذهب دولتی مغولستان تبدیل شد. برخی از گروه‌ها مانند <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D8%AF%D9%88%D9%86%DA%AF_%DA%98%DB%8C%D8%A7%D9%86%DA%AF" title="مردم دونگ ژیانگ">دونگ ژیانگ</a> و مردم بونان، مانند <a href="/wiki/%D9%82%D9%88%D9%85_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84_(%D8%A7%D9%81%D8%BA%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86)" title="قوم مغول (افغانستان)">مغول‌ها در افغانستان</a> و مغول‌ها در هند، اسلام سنی را پذیرفتند. در میان بخشی از جمعیت، مذهب قومی، یعنی تنگریسم ( شمنیسم مغولی ) حفظ شده است. تعداد کمی از مسیحیان تحت تأثیر کلیسای روسیه و مبلغان غربی ظهور کردند. </p><p>شمنیسم مغولی که به طور گسترده‌تر به آن دین عامیانه مغولی یا گاهی اوقات تنگریسم گفته می‌شود، اشاره به دین بومی آنیمیستی و شمنی دارد که در مغولستان و مناطق اطراف آن (از جمله بوریاتیا و مغولستان داخلی)، و همچنین در میان داور و سایر مردمان مرسوم بوده است. حداقل از زمان تاریخ ثبت شده. در اولین مراحل شناخته شده، به طور پیچیده‌ای با تمام جنبه.های دیگر زندگی اجتماعی و با سازمان قبیله‌ای جامعه مغولی گره خورده بود. در طول مسیر، تحت تأثیر بودیسم قرار گرفته و با آن آمیخته شده است.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEPettazzoni1956HumphreyOnon1996Shimamura2004649–51Schlehe2004283–96Balogh2010229–38Bumochir2014473–91QuijadaGraberStephen2015258–72_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEPettazzoni1956HumphreyOnon1996Shimamura2004649–51Schlehe2004283–96Balogh2010229–38Bumochir2014473–91QuijadaGraberStephen2015258–72-6"><span class="cite-bracket">[</span>۶<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>تنگریسم تنها در سطح امپراتوری در محافل اشرافی به دین توحیدی تبدیل شد.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEBira201114_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBira201114-7"><span class="cite-bracket">[</span>۷<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="فرهنگ"><span id=".D9.81.D8.B1.D9.87.D9.86.DA.AF"></span>فرهنگ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: فرهنگ"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r35841839"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">مقالهٔ اصلی: <a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%DB%8C" title="فرهنگ مغولی">فرهنگ مغولی</a></div> <p>فرهنگ مغول‌ستان به شدت تحت تأثیر شیوه زندگی عشایری مغول بوده‌است و شباهت هایی با سایر فرهنگ‌های آسیای شرقی و آسیای مرکزی نشان می‌دهد. اقوام مختلف مغول دارای فرهنگ و سنت‌های بسیار مشابهی هستند، اما تفاوت های خاصی در سبک لباس و غذا دارند. اگرچه لباس‌های سنتی مغولی از زمان امپراتوری تغییر چندانی نکرده است، اما تغییراتی در سبک‌ها ایجاد شده است که لباس مدرن مغولی را از لباس تاریخی متمایز می‌کند. هر قبیله یا طایفه طرح دله مخصوص به خود را دارد که با برش، رنگ و پیرایش مشخص می‌شود. غذاهای مغولی عمدتاً بر اساس گوشت و لبنیات و با برخی تغییرات منطقه‌ای است. مهم‌ترین جشنواره‌های عمومی <a href="/w/index.php?title=%D9%86%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="نادام (صفحه وجود ندارد)">نادام</a> است که شامل مسابقات اسب دوانی، کشتی، و تیراندازی با کمان است. برای خانواده‌ها، مهم ترین جشنواره تساگان سار (سال نو قمری) است که تقریباً معادل سال نو چینی است و معمولاً در ژانویه یا فوریه است. مغولستان سنت موسیقی بسیار قدیمی دارد. عناصر کلیدی سنتی عبارتند از آواز گلوگاهی، مورین خور (کمانچه سر اسب) و سایر سازهای زهی و چندین نوع آواز. ملودی های مغولی معمولاً با هارمونی های پنتاتونیک و نت های انتهایی بلند مشخص می‌شوند. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="خاستگاه"><span id=".D8.AE.D8.A7.D8.B3.D8.AA.DA.AF.D8.A7.D9.87"></span>خاستگاه</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: خاستگاه"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>قوم زایی مردم مغول تا حد زیادی با گسترش <a href="/w/index.php?title=%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%B4%D9%85%D8%A7%D9%84_%D8%B4%D8%B1%D9%82%DB%8C_%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="آسیای شمال شرقی باستان (صفحه وجود ندارد)">آسیای شمال شرقی باستان</a> مرتبط است. آنها متعاقباً با گروه‌های دیگر، به ویژه <a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%AA%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مردم سینیتی (صفحه وجود ندارد)">مردم سینیتی</a> در جنوب و <a href="/w/index.php?title=%DA%AF%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%BE_%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="گله‌داران استپ غربی (صفحه وجود ندارد)">گله‌داران استپ غربی</a> در غرب دور خود در تماس بودند. سبک زندگی دامپروری مغولستان ممکن است تا حدی از گله داران استپ غربی گرفته شده باشد، اما بدون جریان ژنی زیادی بین این دو گروه، که نشان دهنده انتقال فرهنگی است. پویایی جمعیت و ظهور امپراتوری ها در آسیای داخلی: تجزیه و تحلیل گسترده ژنوم که ۶۰۰۰ سال در استپ شرقی اوراسیا را در بر می‌گیرد، بینش‌هایی را در مورد شکل گیری امپراتوری‌های مغولستان ارائه می‌دهد.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>۸<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>۹<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="ژنتیک"><span id=".DA.98.D9.86.D8.AA.DB.8C.DA.A9"></span>ژنتیک</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: ژنتیک"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84" title="مغول">مغول‌ها</a> و سایر اقوام مغول‌زبان، قرابت ژنتیکی بالایی با یکدیگر نشان می‌دهند و به دنبال آن نزدیکی ژنتیکی با مردم آسیای <a href="/wiki/%D8%AC%D9%85%D8%B9%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="جمعیت‌شناسی آسیای میانه">مرکزی</a> و <a href="/wiki/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85_%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="مردم شرق آسیا">مردم شرق آسیا</a> دارند. تجزیه و تحلیل ۱۷۳ نمونه مغول که نماینده ۶ گروه قومی است، با ترکیب نتایج پانل پروژه ۱۰۰۰ ژنوم، همگنی ژنتیکی را بین گروه‌های مختلف مغولی نشان داد و جمعیت های شمال شرق، شرق و جنوب شرق آسیا به یکدیگر نزدیکتر از سایر جمعیت های <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="اوراسیا">اوراسیا</a> هستند.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEBai;_et_al.2018_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBai;_et_al.2018-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&action=edit&section=6" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist mw-content-ltr" dir="ltr"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-FOOTNOTEBai;_et_al.2018-1" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBai;_et_al.2018_1-0">۱٫۰</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBai;_et_al.2018_1-1">۱٫۱</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBai;_et_al.2018">Bai; et al. 2018</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEWang;_و_همکاران2021-2" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEWang;_و_همکاران2021_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFWang;_و_همکاران2021">Wang; و همکاران 2021</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEJanhunen2003-3" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEJanhunen2003_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFJanhunen2003">Janhunen 2003</a>.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTESvantessonTsendinaKarlssonFranzén2005-4" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTESvantessonTsendinaKarlssonFranzén2005_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFSvantessonTsendinaKarlssonFranzén2005">Svantesson et al. 2005</a>.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39868036">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFStarostin,_George2016" class="citation web cs1">Starostin, George (2016-04-05). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://oxfordre.com/linguistics/view/10.1093/acrefore/9780199384655.001.0001/acrefore-9780199384655-e-35">"Altaic Languages"</a>. <i>Oxford Research Encyclopedia of Linguistics</i>. Oxford University Press. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093%2Facrefore%2F9780199384655.013.35">10.1093/acrefore/9780199384655.013.35</a>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">ISBN</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/978-0-19-938465-5" title="ویژه:منابع کتاب/978-0-19-938465-5"><bdi>978-0-19-938465-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Oxford+Research+Encyclopedia+of+Linguistics&rft.atitle=Altaic+Languages&rft.date=2016-04-05&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Facrefore%2F9780199384655.013.35&rft.isbn=978-0-19-938465-5&rft.au=Starostin%2C+George&rft_id=https%3A%2F%2Foxfordre.com%2Flinguistics%2Fview%2F10.1093%2Facrefore%2F9780199384655.001.0001%2Facrefore-9780199384655-e-35&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86+%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEPettazzoni1956HumphreyOnon1996Shimamura2004649–51Schlehe2004283–96Balogh2010229–38Bumochir2014473–91QuijadaGraberStephen2015258–72-6" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEPettazzoni1956HumphreyOnon1996Shimamura2004649–51Schlehe2004283–96Balogh2010229–38Bumochir2014473–91QuijadaGraberStephen2015258–72_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFPettazzoni1956">Pettazzoni 1956</a>; <a href="#CITEREFHumphreyOnon1996">Humphrey و Onon 1996</a>; <a href="#CITEREFShimamura2004">Shimamura 2004</a>، pp. 649–51; <a href="#CITEREFSchlehe2004">Schlehe 2004</a>، pp. 283–96; <a href="#CITEREFBalogh2010">Balogh 2010</a>، pp. 229–38; <a href="#CITEREFBumochir2014">Bumochir 2014</a>، pp. 473–91; <a href="#CITEREFQuijadaGraberStephen2015">Quijada، Graber و Stephen 2015</a>، pp. 258–72.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBira201114-7" class="mw-cite-dir-ltr"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBira201114_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBira2011">Bira 2011</a>, p. 14.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedaily.com/releases/2020/11/201105183836.htm">"Population dynamics and the rise of empires in Inner Asia: Genome-wide analysis spanning 6,000 years in the eastern Eurasian Steppe gives insights to the formation of Mongolia's empires"</a>. <i>ScienceDaily</i> (به انگلیسی)<span class="reference-accessdate">. Retrieved <span class="nowrap">2023-06-04</span></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=ScienceDaily&rft.atitle=Population+dynamics+and+the+rise+of+empires+in+Inner+Asia%3A+Genome-wide+analysis+spanning+6%2C000+years+in+the+eastern+Eurasian+Steppe+gives+insights+to+the+formation+of+Mongolia%27s+empires&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.sciencedaily.com%2Freleases%2F2020%2F11%2F201105183836.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86+%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39868036"><cite id="CITEREFYangSarengaowaHeGuo2021" class="citation journal cs1">Yang, Xiaomin; Sarengaowa; He, Guanglin; Guo, Jianxin; Zhu, Kongyang; Ma, Hao; Zhao, Jing; Yang, Meiqing; Chen, Jing; Zhang, Xianpeng; Tao, Le; Liu, Yilan; Zhang, Xiu-Fang; Wang, Chuan-Chao (2021). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8693022">"Genomic Insights Into the Genetic Structure and Natural Selection of Mongolians"</a>. <i>Frontiers in Genetics</i>. <b>12</b>: 735786. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A7%DA%AF%D8%B1_%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D8%A7%D8%A1_%D8%AF%DB%8C%D8%AC%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%84" title="شناساگر اشیاء دیجیتال">doi</a>:<span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.3389%2Ffgene.2021.735786">10.3389/fgene.2021.735786</a></span>. <a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%D9%BE%DB%8C%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF" title="شماره استاندارد بین‌المللی پیایند">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1664-8021">1664-8021</a>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF_%D8%B3%D9%86%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%84" title="پاب‌مد سنترال">PMC</a> <span class="cs1-lock-free" title="Freely accessible"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC8693022">8693022</a></span>. <a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%85%D8%AF" title="پاب‌مد">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/34956310">34956310</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Frontiers+in+Genetics&rft.atitle=Genomic+Insights+Into+the+Genetic+Structure+and+Natural+Selection+of+Mongolians&rft.volume=12&rft.pages=735786&rft.date=2021&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC8693022%23id-name%3DPMC&rft.issn=1664-8021&rft_id=info%3Apmid%2F34956310&rft_id=info%3Adoi%2F10.3389%2Ffgene.2021.735786&rft.aulast=Yang&rft.aufirst=Xiaomin&rft.au=Sarengaowa&rft.au=He%2C+Guanglin&rft.au=Guo%2C+Jianxin&rft.au=Zhu%2C+Kongyang&rft.au=Ma%2C+Hao&rft.au=Zhao%2C+Jing&rft.au=Yang%2C+Meiqing&rft.au=Chen%2C+Jing&rft.au=Zhang%2C+Xianpeng&rft.au=Tao%2C+Le&rft.au=Liu%2C+Yilan&rft.au=Zhang%2C+Xiu-Fang&rft.au=Wang%2C+Chuan-Chao&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC8693022&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86+%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پیوند_به_بیرون"><span id=".D9.BE.DB.8C.D9.88.D9.86.D8.AF_.D8.A8.D9.87_.D8.A8.DB.8C.D8.B1.D9.88.D9.86"></span>پیوند به بیرون</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&action=edit&section=7" title="ویرایش بخش: پیوند به بیرون"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39940593">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-left{clear:left;float:left;margin-right:1em}.mw-parser-output .side-box-right{margin-left:1em}}</style><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">در <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1" title="ویکی‌انبار">ویکی‌انبار</a> پرونده‌هایی دربارهٔ <span style="font-weight: bold; font-style: italic;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mongolic_peoples" class="extiw" title="commons:Category:Mongolic peoples">مردمان مغول</a></span> موجود است.</div></div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=مردمان_مغول&oldid=39734225">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=مردمان_مغول&oldid=39734225</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C" title="رده:اهالی آسیای مرکزی">اهالی آسیای مرکزی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%AE%D8%A7%D9%88%D8%B1_%D8%AF%D9%88%D8%B1_%D8%B1%D9%88%D8%B3%DB%8C%D9%87" title="رده:اهالی خاور دور روسیه">اهالی خاور دور روسیه</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%84%DB%8C_%D8%B4%D8%B1%D9%82_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="رده:اهالی شرق آسیا">اهالی شرق آسیا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="رده:عشایر اوراسیا">عشایر اوراسیا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B9%D8%B4%D8%A7%DB%8C%D8%B1_%D9%85%D8%AF%D8%B1%D9%86" title="رده:عشایر مدرن">عشایر مدرن</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%AC%D9%86%D9%88%D8%A8_%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="رده:مردمان جنوب آسیا">مردمان جنوب آسیا</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="رده:مغول‌ها">مغول‌ها</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%A8%D8%B9_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی">یادکردهای دارای منبع به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%B1%D8%AF%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%A8%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D8%B2_%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="رده:پیوند رده انبار از ویکی‌داده">پیوند رده انبار از ویکی‌داده</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۱۵ ژوئن ۲۰۲۴ ساعت ۱۵:۴۶ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-tggkq","wgBackendResponseTime":170,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.234","walltime":"0.310","ppvisitednodes":{"value":765,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":13130,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":508,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":18050,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 277.122 1 -total"," 57.47% 159.256 1 الگو:پانویس"," 35.90% 99.473 2 الگو:Cite_web"," 16.80% 46.557 1 الگو:Commons_category"," 15.42% 42.728 1 الگو:پروژه_خواهر"," 14.66% 40.630 1 الگو:Side_box"," 12.52% 34.708 1 الگو:Cite_journal"," 12.01% 33.269 6 الگو:Sfn"," 8.94% 24.774 2 الگو:مقاله_اصلی"," 8.01% 22.193 1 الگو:If_then_show"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.156","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3336138,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-587f7d4878-pbshq","timestamp":"20241120122627","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0645\u0631\u062f\u0645\u0627\u0646 \u0645\u063a\u0648\u0644","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%D8%A7%D9%86_%D9%85%D8%BA%D9%88%D9%84","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q10588098","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q10588098","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2011-05-07T18:06:49Z","dateModified":"2024-06-15T15:46:15Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/6\/6e\/Linguistic_map_of_the_Mongolic_languages.png"}</script> </body> </html>