CINXE.COM

Fortifications celtes — Wikipédia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Fortifications celtes — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"94808490-e424-4f46-bfdb-63751910b213","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Fortifications_celtes","wgTitle":"Fortifications celtes","wgCurRevisionId":219799079,"wgRevisionId":219799079,"wgArticleId":1451947,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article avec une section vide ou incomplète","Article manquant de références depuis octobre 2024","Article manquant de références/Liste complète","Portail:Architecture et urbanisme/Articles liés","Portail:Histoire militaire/Articles liés","Portail:Histoire/Articles liés","Portail:Monde celtique/Articles liés","Ville ou oppidum celtique","Architecture militaire antique"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Fortifications_celtes","wgRelevantArticleId":1451947,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":6000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q3078491","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=ext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.19"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Fortifications celtes — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Fortifications_celtes"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Fortifications_celtes"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Fortifications_celtes rootpage-Fortifications_celtes skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l&#039;encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l&#039;apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Fortifications+celtes" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Fortifications+celtes" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Fortifications+celtes" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Fortifications+celtes" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Broch" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Broch"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Broch</span> </div> </a> <ul id="toc-Broch-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Castellum" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Castellum"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Castellum</span> </div> </a> <ul id="toc-Castellum-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Castro" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Castro"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Castro</span> </div> </a> <ul id="toc-Castro-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Crannog" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Crannog"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Crannog</span> </div> </a> <ul id="toc-Crannog-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dun" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dun"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Dun</span> </div> </a> <ul id="toc-Dun-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hillfort" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Hillfort"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Hillfort</span> </div> </a> <ul id="toc-Hillfort-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Oppidum" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Oppidum"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Oppidum</span> </div> </a> <ul id="toc-Oppidum-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ringfort" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ringfort"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Ringfort</span> </div> </a> <ul id="toc-Ringfort-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Article_connexe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Article_connexe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.2</span> <span>Article connexe</span> </div> </a> <ul id="toc-Article_connexe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.3</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Fortifications celtes</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Cet article n’existe que dans cette langue. Ajouter l’article pour d’autres langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-0" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ajouter des langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="uls-after-portlet-link"></span><span class="wb-langlinks-add wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q3078491#sitelinks-wikipedia" title="Ajouter des liens interlangues" class="wbc-editpage">Ajouter des liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Fortifications_celtes" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Fortifications_celtes" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Fortifications_celtes"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Fortifications_celtes"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Fortifications_celtes" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Fortifications_celtes" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;oldid=219799079" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&amp;page=Fortifications_celtes&amp;id=219799079&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FFortifications_celtes"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FFortifications_celtes"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Fortifications+celtes"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&amp;page=Fortifications_celtes&amp;action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q3078491" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l&#039;encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><p>Dans l’espace géographique des <a href="/wiki/Celtes" title="Celtes">Celtes</a> de la <a href="/wiki/Protohistoire" title="Protohistoire">Protohistoire</a> et de l'<a href="/wiki/Antiquit%C3%A9" title="Antiquité">Antiquité</a>, il existe différents types de fortifications ou d'habitats fortifiés. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Broch">Broch</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifier la section : Broch" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=edit&amp;section=1" title="Modifier le code source de la section : Broch"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Broch" title="Broch">Broch</a>.</div></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Logo_travaux_orange-simple.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/15px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png" decoding="async" width="15" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/22px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/29px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 2x" data-file-width="190" data-file-height="219" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/Fortifications_celtes" title="Spécial:EditPage/Fortifications celtes">Votre aide</a> est la bienvenue&#160;! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire&#160;?</a></div></div> <p>Un broch est une fortification construite à la fin de l'Âge du fer (100 av. J.-C. à 300 ans[1]) que l'on trouve en grand nombre dans le Nord de l'Écosse, </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Castellum">Castellum</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifier la section : Castellum" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=edit&amp;section=2" title="Modifier le code source de la section : Castellum"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Castellum" title="Castellum">Castellum</a>.</div></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Logo_travaux_orange-simple.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/15px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png" decoding="async" width="15" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/22px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/29px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 2x" data-file-width="190" data-file-height="219" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/Fortifications_celtes" title="Spécial:EditPage/Fortifications celtes">Votre aide</a> est la bienvenue&#160;! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire&#160;?</a></div></div> <p>Le mot latin castellum (au pluriel castella), diminutif de castrum désigne dans l'antiquité romaine deux types de construction &#160;: le castellum militaire est un fortin, le castellum divisorium est un ouvrage (château d'eau) qui recevait l'eau en provenance de l'aqueduc romain et qui la répartissait entre les différentes conduites de distribution. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Castro">Castro</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifier la section : Castro" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=edit&amp;section=3" title="Modifier le code source de la section : Castro"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Castro_(architecture)" title="Castro (architecture)">Castro (architecture)</a>.</div></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Logo_travaux_orange-simple.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/15px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png" decoding="async" width="15" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/22px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/29px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 2x" data-file-width="190" data-file-height="219" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/Fortifications_celtes" title="Spécial:EditPage/Fortifications celtes">Votre aide</a> est la bienvenue&#160;! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire&#160;?</a></div></div> <p>Un castro est une fortification résidentielle associée à l’âge du fer de la péninsule ibérique </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Crannog">Crannog</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifier la section : Crannog" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=edit&amp;section=4" title="Modifier le code source de la section : Crannog"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Crannog" title="Crannog">Crannog</a>.</div></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Logo_travaux_orange-simple.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/15px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png" decoding="async" width="15" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/22px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/29px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 2x" data-file-width="190" data-file-height="219" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/Fortifications_celtes" title="Spécial:EditPage/Fortifications celtes">Votre aide</a> est la bienvenue&#160;! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire&#160;?</a></div></div> <p>Un crannog est le nom donné en Écosse et en Irlande à une île naturelle ou artificielle utilisée pour l’habitation </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dun">Dun</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifier la section : Dun" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=edit&amp;section=5" title="Modifier le code source de la section : Dun"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés&#160;: <a href="/wiki/Dun_(forteresse)" class="mw-redirect" title="Dun (forteresse)">Dun (forteresse)</a> et <a href="/w/index.php?title=Dun_/_Dunon_/_Dunum&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Dun / Dunon / Dunum (page inexistante)">Dun / Dunon / Dunum</a>.</div></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Logo_travaux_orange-simple.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/15px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png" decoding="async" width="15" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/22px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/29px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 2x" data-file-width="190" data-file-height="219" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/Fortifications_celtes" title="Spécial:EditPage/Fortifications celtes">Votre aide</a> est la bienvenue&#160;! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire&#160;?</a></div></div> <p><i><b>Dun</b></i> est un toponyme <a href="/wiki/Langues_celtiques" title="Langues celtiques">celtique</a>, dont la version <a href="/wiki/Gaulois_(langue)" title="Gaulois (langue)">gauloise</a> <i>dunon</i> a été <a href="/wiki/Latin" title="Latin">latinisée</a> en <i>dunum</i>, qui signifie «&#160;forteresse&#160;» et secondairement «&#160;colline&#160;». </p><p>On le rencontre fréquemment dans les textes relatifs à la <a href="/wiki/Mythologie_celtique" title="Mythologie celtique">mythologie celtique</a>, notamment pour désigner la résidence de dieux ou de héros. Dans la topographie, on le trouve par exemple en Irlande (Dun Aengus), mais aussi en France, dans le nom de nombreuses villes (<a href="/wiki/Ch%C3%A2teaudun" title="Châteaudun">Châteaudun</a>, <a href="/wiki/Issoudun" title="Issoudun">Issoudun</a>, <a href="/wiki/Loudun" title="Loudun">Loudun</a>, <a href="/wiki/Lugdunum" class="mw-redirect" title="Lugdunum">Lugdunum</a> dans l’Antiquité qui a donné Lyon, Meudon, <a href="/wiki/Verdun_(Meuse)" class="mw-redirect" title="Verdun (Meuse)">Verdun</a>). En <a href="/wiki/%C3%89cosse" title="Écosse">Écosse</a>, il est utilisé pour désigner de petits bastions, enclaves ou rotondes de pierre comme sous-groupe des <i>oppida</i>. À certains endroits ils semblent avoir été bâtis sur des crags ou des buttes propices, en particulier au sud du <a href="/wiki/Firth_of_Clyde" title="Firth of Clyde">Firth of Clyde</a> et du Firth of Forth. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hillfort">Hillfort</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifier la section : Hillfort" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=edit&amp;section=6" title="Modifier le code source de la section : Hillfort"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Logo_travaux_orange-simple.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/15px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png" decoding="async" width="15" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/22px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/29px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 2x" data-file-width="190" data-file-height="219" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/Fortifications_celtes" title="Spécial:EditPage/Fortifications celtes">Votre aide</a> est la bienvenue&#160;! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire&#160;?</a></div></div> <p>Bibliographie&#160;: </p> <ul><li><a href="/wiki/Mortimer_Wheeler" title="Mortimer Wheeler">Mortimer Wheeler</a>, <i>Hill Forts of Northern France</i>, Londres, 1957</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Oppidum">Oppidum</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifier la section : Oppidum" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=edit&amp;section=7" title="Modifier le code source de la section : Oppidum"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Oppidum" title="Oppidum">Oppidum</a>.</div></div> <div class="bandeau-container metadata bandeau-section bandeau-niveau-modere"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><figure class="mw-halign-center noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:2017-fr.wp-orange-source.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/25px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/38px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/2017-fr.wp-orange-source.svg/50px-2017-fr.wp-orange-source.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption></figcaption></figure></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <div class="mw-collapsible mw-collapsed"><b>Cette section <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citez_vos_sources" title="Wikipédia:Citez vos sources">ne cite pas suffisamment ses sources</a></b><small>&#160;(octobre 2024)</small>.&#160;<div class="mw-collapsible-content">Pour l'améliorer, ajoutez <a href="/wiki/Aide:Identifier_des_sources_fiables" title="Aide:Identifier des sources fiables">des références de qualité et vérifiables</a> (<a href="/wiki/Aide:Ins%C3%A9rer_une_r%C3%A9f%C3%A9rence_(%C3%89diteur_visuel)" title="Aide:Insérer une référence (Éditeur visuel)">comment faire&#160;?</a>) ou le modèle <a href="/wiki/Mod%C3%A8le:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Modèle:Référence nécessaire">{{Référence nécessaire}}</a> sur les passages nécessitant une source.</div></div> </div></div> <p>Les oppida sont caractérisés avant tout par la monumentalité de leur appareil défensif, qui n’est pas exempte d’une fonction symbolique. Les remparts associent en général un parement extérieur de pierre, une armature interne de bois et un remblai de pierres et de terre. </p><p>C’est ce que <a href="/wiki/Jules_C%C3%A9sar" title="Jules César">Jules César</a>, quand il évoque le siège d’<a href="/wiki/Auaricum" class="mw-redirect" title="Auaricum">Auaricum</a>, appelle le <i><a href="/wiki/Murus_gallicus" title="Murus gallicus">murus gallicus</a></i>. On les identifie grâce aux grands clous de fer qui fixaient les poutres à leur croisement (20-30 cm de long). L’armature forme ainsi une série de caissons remplis de terre, qui rendent inutile l’usage du bélier. Le rempart avait donc un noyau d’une épaisseur de quelques mètres (plus de 4 à <a href="/wiki/Manching" title="Manching">Manching</a>), qui était recouvert d’un revêtement de pierres taillées (sur 4 à 6 m de hauteur), laissant visibles les extrémités des poutres. Un chemin de ronde courait au sommet du mur et on y accédait par une rampe en terre battue. Cette technique marque l’apogée de la construction d’enceintes dans le monde celtique et on la retrouve dans de nombreux sites, de la Bretagne à la <a href="/wiki/Bavi%C3%A8re" title="Bavière">Bavière</a>. L’exemple le plus oriental est Manching en Bavière, tandis qu’en Europe orientale se développe un autre type de construction, qui dérive de types de l’<a href="/wiki/%C3%82ge_du_bronze" title="Âge du bronze">âge du bronze</a>, avec un parement renforcé par des poutres verticales en façade, à 1 à 2 m de distance les unes des autres. Derrière ce front de bois et de pierre, la fortification était formée d’un large remblai de terre et de cailloux. Dans certaines régions, on peut trouver aussi de simples remparts de terre, comme entre la <a href="/wiki/Seine" title="Seine">Seine</a> et la <a href="/wiki/Somme_(fleuve)" title="Somme (fleuve)">Somme</a>. Les dimensions sont à peu près constantes (4 m de haut et 4 m d’épaisseur)&#160;; ils sont couronnés par un <a href="/wiki/Parapet" title="Parapet">parapet</a> et par des ouvrages de bois. Le rempart est en général précédé d’un fossé, large d’une dizaine de mètres et profond de deux mètres environ. Au niveau des entrées, les deux extrémités du rempart se rabattent vers l’intérieur pour former un couloir qui se termine par une porte surmontée par une tour. Dans certains cas, la longueur du tracé, sur plusieurs kilomètres, empêche toute défense militaire efficace, mais dans l’ensemble, ces enceintes ont fait leurs preuves et César évoque souvent les difficultés qu’il rencontre face aux fortifications gauloises (cf. le <a href="/wiki/Si%C3%A8ge_d%27Al%C3%A9sia" title="Siège d&#39;Alésia">siège d'Alésia</a>). Toutefois, le parement, avec parfois des dalles posées de chant, des blocs taillés etc. comme au <a href="/w/index.php?title=Foss%C3%A9_des_Pandours&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Fossé des Pandours (page inexistante)">Fossé des Pandours</a> manifeste aussi une volonté ostentatoire. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ringfort">Ringfort</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifier la section : Ringfort" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=edit&amp;section=8" title="Modifier le code source de la section : Ringfort"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Ringfort" title="Ringfort">Ringfort</a>.</div></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Logo_travaux_orange-simple.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/15px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png" decoding="async" width="15" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/22px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Logo_travaux_orange-simple.svg/29px-Logo_travaux_orange-simple.svg.png 2x" data-file-width="190" data-file-height="219" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/Fortifications_celtes" title="Spécial:EditPage/Fortifications celtes">Votre aide</a> est la bienvenue&#160;! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire&#160;?</a></div></div> <p>Les forts circulaires (ringfort) sont des sites fortifiés dont il est généralement admis qu'ils datent de l'âge de fer, des débuts de l'ère chrétienne ou du haut Moyen Âge. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=edit&amp;section=9" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=edit&amp;section=10" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=edit&amp;section=11" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>F. Maier, <i>Les Oppida celtiques, dans Les Celtes</i>, Milan, 1991, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;423-439.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Stefan_Fichtl&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Stefan Fichtl (page inexistante)">Stefan Fichtl</a>, «&#160;Les Origines du phénomène urbain dans le monde celtique&#160;», dans S. Agusta-Boularot, X. Lafon (dir.), <i>Des Ibères aux Vénètes</i>, Rome, 2004, CEFR 328, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr>&#160;19-29.</li> <li><span class="ouvrage" id="Mestre2019"><span class="ouvrage" id="Jean-René_Mestre2019">Jean-René Mestre, «&#160;<cite style="font-style:normal">Le Chalat de Jax, un site fortifié à la frontière entre Auvergne et Velay</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/Cahiers_de_la_Haute-Loire" title="Cahiers de la Haute-Loire">Cahiers de la Haute-Loire</a></i>, Le Puy-en-Velay,&#8206; <time>2019</time><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Le+Chalat+de+Jax%2C+un+site+fortifi%C3%A9+%C3%A0+la+fronti%C3%A8re+entre+Auvergne+et+Velay&amp;rft.jtitle=Cahiers+de+la+Haute-Loire&amp;rft.aulast=Mestre&amp;rft.aufirst=Jean-Ren%C3%A9&amp;rft.date=2019&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AFortifications+celtes"></span></span></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Article_connexe">Article connexe</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifier la section : Article connexe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=edit&amp;section=12" title="Modifier le code source de la section : Article connexe"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Mur_pa%C3%AFen_du_mont_Sainte-Odile" title="Mur païen du mont Sainte-Odile">Mur païen du mont Sainte-Odile</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;action=edit&amp;section=13" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.oppida.org/#">Oppida&#160;: villes celtiques lors de la conquête de la Gaule</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.dailymotion.com/video/xl5qtr_existe-t-il-une-architecture-publique-en-gaule-celtique_creation">Stephan Fichtl, professeur d'archéologie à l'université François Rabelais de Tours, Existe-t-il une architecture publique en Gaule celtique&#160;?</a></li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Fortifications" title="Modèle:Palette Fortifications"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Fortifications&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Fortification" title="Fortification">Fortification</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Depuis l'Antiquité</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Abattis" title="Abattis">Abattis</a></li> <li><a href="/wiki/Acropole" title="Acropole">Acropole</a></li> <li><i><a href="/wiki/Agger" title="Agger">Agger</a></i></li> <li><a href="/wiki/Broch" title="Broch">Broch (fortif. écossaise)</a></li> <li><a href="/wiki/Camp_romain" title="Camp romain">Camp romain</a></li> <li><a href="/wiki/Castro_(architecture)" title="Castro (architecture)">Castro (Péninsule ibérique)</a></li> <li><a href="/wiki/Castellum" title="Castellum">Castellum</a></li> <li><a href="/wiki/Colline_fortifi%C3%A9e" title="Colline fortifiée">Colline fortifiée</a></li> <li><a href="/wiki/Corps_de_garde" title="Corps de garde">Corps de garde</a></li> <li><a href="/wiki/Crannog" title="Crannog">Crannog (île)</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89peron_barr%C3%A9" title="Éperon barré">Éperon barré</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Fortifications celtes</a></li> <li><a href="/wiki/Foss%C3%A9_(infrastructure)" title="Fossé (infrastructure)">Fossé</a></li> <li><a href="/wiki/Gaztelu_zahar" title="Gaztelu zahar">Gaztelu zahar</a></li> <li><i><a href="/wiki/Limes" title="Limes">Limes</a></i></li> <li><a href="/wiki/Muraille" title="Muraille">Muraille</a></li> <li><a href="/wiki/Murus_gallicus" title="Murus gallicus">Murus gallicus</a></li> <li><a href="/wiki/Oppidum" title="Oppidum">Oppidum celtique</a></li> <li><a href="/wiki/Palissade" title="Palissade">Palissade</a></li> <li><a href="/wiki/Porte_d%27eau" title="Porte d&#39;eau">Porte d'eau</a></li> <li><a href="/wiki/Porte_de_ville" title="Porte de ville">Porte de ville</a></li> <li><a href="/wiki/Rempart" title="Rempart">Rempart</a></li> <li><a href="/wiki/Rempart_circulaire" title="Rempart circulaire">Rempart circulaire ou ringwall</a></li> <li><a href="/wiki/Ringfort" title="Ringfort">Ringfort</a></li> <li><a href="/wiki/Trou_de_loup" title="Trou de loup">Trou de loup (piège)</a></li> <li><a href="/wiki/Fort_de_chariots" title="Fort de chariots">Wagenburg (cercle de chariots)</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Depuis le Moyen Âge</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Alcazaba" title="Alcazaba">Alcazaba</a></li> <li><a href="/wiki/Alcazar_(architecture)" title="Alcazar (architecture)">Alcazar</a></li> <li><a href="/wiki/Assommoir" title="Assommoir">Assommoir</a></li> <li><a href="/wiki/Barbacane" title="Barbacane">Barbacane</a></li> <li><a href="/wiki/Bastille_(forteresse)" title="Bastille (forteresse)">Bastille</a></li> <li><a href="/wiki/Bastillon" title="Bastillon">Bastillon</a></li> <li><a href="/wiki/Basse-cour_(fortification)" title="Basse-cour (fortification)">Basse-cour</a></li> <li><a href="/wiki/Bayle_(fortifications)" title="Bayle (fortifications)">Bayle</a></li> <li><i><a href="/wiki/Bergfried" title="Bergfried">Bergfried</a></i></li> <li><a href="/wiki/Boulevard_(fortification)" title="Boulevard (fortification)">Boulevard</a></li> <li><a href="/wiki/Bret%C3%A8che" title="Bretèche">Bretèche </a></li> <li><a href="/wiki/Caponni%C3%A8re" title="Caponnière">Caponnière</a></li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%A2teau" title="Château">Château</a></li> <li><a href="/wiki/Chausse-trape" title="Chausse-trape">Chausse-trape</a></li> <li><a href="/wiki/Chemise_(fortification)" title="Chemise (fortification)">Chemise (fortification)</a></li> <li><a href="/wiki/Cheval_de_frise_(barri%C3%A8re)" title="Cheval de frise (barrière)">Cheval de frise</a></li> <li><a href="/wiki/Citadelle" title="Citadelle">Citadelle</a></li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_concentrique" title="Château concentrique">Château concentrique</a></li> <li><a href="/wiki/Chemin_de_ronde" title="Chemin de ronde">Chemin de ronde</a></li> <li><a href="/wiki/Cordon_(militaire)" title="Cordon (militaire)">Cordon</a></li> <li><a href="/wiki/Corps_de_place" title="Corps de place">Corps de place</a></li> <li><a href="/wiki/Courtine" title="Courtine">Courtine (muraille entre 2 tours)</a></li> <li><a href="/wiki/Cr%C3%A9neau" title="Créneau">Créneau</a></li> <li><a href="/wiki/Donjon" title="Donjon">Donjon</a></li> <li><a href="/wiki/Douve_(foss%C3%A9)" title="Douve (fossé)">Douve (fossé)</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89chauguette" title="Échauguette">Échauguette</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89glise_fortifi%C3%A9e" title="Église fortifiée">Église fortifiée</a></li> <li><a href="/wiki/Embrasure_(architecture)" title="Embrasure (architecture)">Embrasure</a></li> <li><a href="/wiki/Ferme_fortifi%C3%A9e" title="Ferme fortifiée">Ferme fortifiée</a></li> <li><a href="/wiki/Gabion" title="Gabion">Gabion</a></li> <li><a href="/wiki/Glacis_(fortification)" title="Glacis (fortification)">Glacis</a></li> <li><a href="/wiki/Grand_puits" title="Grand puits">Grand puits</a></li> <li><a href="/wiki/Guette" title="Guette">Guette</a></li> <li><a href="/wiki/Gusuku" title="Gusuku">Gusuku</a></li> <li><a href="/wiki/Herse_(architecture)" title="Herse (architecture)">Herse</a></li> <li><a href="/wiki/Hourd" title="Hourd">Hourd</a></li> <li><a href="/wiki/Huchette" title="Huchette">Huchette</a></li> <li><a href="/wiki/Kremlin" title="Kremlin">Kremlin russe</a></li> <li><a href="/wiki/Lice_(architecture)" title="Lice (architecture)">Lice</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A2chicoulis" title="Mâchicoulis">Mâchicoulis</a></li> <li><a href="/wiki/Maison_forte" title="Maison forte">Maison forte</a></li> <li><a href="/wiki/Maison-tour" title="Maison-tour">Maison-tour</a></li> <li><a href="/wiki/Merlon_(fortification)" title="Merlon (fortification)">Merlon</a></li> <li><a href="/wiki/Meurtri%C3%A8re" title="Meurtrière">Meurtrière</a></li> <li><a href="/wiki/Mirador_(surveillance)" title="Mirador (surveillance)">Mirador (surveillance)</a></li> <li><a href="/wiki/Caponni%C3%A8re#En_fortification_médiévale" title="Caponnière">Moineau (militaire)</a></li> <li><a href="/wiki/Motte_castrale" title="Motte castrale">Motte castrale</a></li> <li><a href="/wiki/Moulin_fortifi%C3%A9" title="Moulin fortifié">Moulin fortifié</a></li> <li><a href="/wiki/Ostrog_(fortification)" title="Ostrog (fortification)">Ostrog (fortification)</a></li> <li><a href="/wiki/Parapet" title="Parapet">Parapet</a></li> <li><a href="/wiki/Pas_de_souris" title="Pas de souris">Pas de souris</a></li> <li><a href="/wiki/Place_d%27armes" title="Place d&#39;armes">Place d'armes</a></li> <li><a href="/wiki/Plong%C3%A9e_(militaire)" title="Plongée (militaire)">Plongée (militaire)</a></li> <li><a href="/wiki/Poivri%C3%A8re_(architecture)" title="Poivrière (architecture)">Poivrière (architecture)</a></li> <li><a href="/wiki/Pont-levis" title="Pont-levis">Pont-levis</a></li> <li><a href="/wiki/Poterne" title="Poterne">Poterne</a></li> <li><a href="/wiki/Ricetto" title="Ricetto">Ricetto</a></li> <li><a href="/wiki/Rue_militaire" title="Rue militaire">Rue militaire</a></li> <li><a href="/wiki/Tenshu" title="Tenshu">Tenshu</a></li> <li><a href="/wiki/Tour_(fortification)" title="Tour (fortification)">Tour (fortification)</a></li> <li><a href="/wiki/Tour_albarrane" title="Tour albarrane">Tour albarrane</a></li> <li><a href="/wiki/Tour_d%27angle" title="Tour d&#39;angle">Tour d'angle</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Depuis le <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Avant-porte" title="Avant-porte">Avant-porte</a></li> <li><a href="/wiki/Banquette_(fortification)" title="Banquette (fortification)">Banquette</a></li> <li><a href="/wiki/Bastion" title="Bastion">Bastion</a></li> <li><a href="/wiki/Caponni%C3%A8re#En_fortification_bastionnée" title="Caponnière">Caponnière</a></li> <li><a href="/wiki/Casemate" title="Casemate">Casemate</a></li> <li><a href="/wiki/Cavalier_(fortification)" title="Cavalier (fortification)">Cavalier</a></li> <li><a href="/wiki/Chemin_couvert" title="Chemin couvert">Chemin couvert</a></li> <li><a href="/wiki/Coffre_de_contrescarpe" title="Coffre de contrescarpe">Coffre de contrescarpe</a></li> <li><a href="/wiki/Contre-garde" title="Contre-garde">Contre-garde</a></li> <li><a href="/wiki/Contrescarpe" title="Contrescarpe">Contrescarpe</a></li> <li><a href="/wiki/Couvre-face" title="Couvre-face">Couvre-face</a></li> <li><a href="/wiki/Cr%C3%AAte_(militaire)" title="Crête (militaire)">Crête</a></li> <li><a href="/wiki/Cunette" title="Cunette">Cunette</a></li> <li><a href="/wiki/Dame_(fortification)" title="Dame (fortification)">Dame</a></li> <li><a href="/wiki/Demi-lune_(fortification)" title="Demi-lune (fortification)">Demi-lune</a></li> <li><a href="/wiki/Escarpe" title="Escarpe">Escarpe</a></li> <li><a href="/wiki/Fausse_braie" title="Fausse braie">Fausse braie</a></li> <li><a href="/wiki/Fort_r%C3%A9duit" title="Fort réduit">Fort réduit</a></li> <li><a href="/wiki/Fortification_bastionn%C3%A9e" title="Fortification bastionnée">Fortification bastionnée</a></li> <li><a href="/wiki/Fortin_militaire" title="Fortin militaire">Fortin militaire</a></li> <li><a href="/wiki/Orillon" title="Orillon">Orillon</a></li> <li><a href="/wiki/Ouvrage_%C3%A0_cornes" title="Ouvrage à cornes">Ouvrage à cornes</a></li> <li><a href="/wiki/Ouvrage_%C3%A0_couronne" title="Ouvrage à couronne">Ouvrage à couronne</a></li> <li><a href="/wiki/Ouvrage_ext%C3%A9rieur" title="Ouvrage extérieur">Ouvrage extérieur</a></li> <li><a href="/wiki/Place_basse" title="Place basse">Place basse</a></li> <li><a href="/wiki/Place_forte" title="Place forte">Place forte</a></li> <li><a href="/wiki/Pont-%C3%A9cluse" title="Pont-écluse">Pont-écluse</a></li> <li><a href="/wiki/Presidio" title="Presidio">Presidio (Amérique espagnole)</a></li> <li><a href="/wiki/Redent" title="Redent">Redent</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9duit_(fortification)" title="Réduit (fortification)">Réduit</a></li> <li><a href="/wiki/Redoute_(fortification)" title="Redoute (fortification)">Redoute</a></li> <li><a href="/wiki/Sac_de_sable" title="Sac de sable">Sac de sable</a></li> <li><a href="/wiki/Tablette_(militaire)" title="Tablette (militaire)">Tablette</a></li> <li><a href="/wiki/Tenaille_(fortification)" title="Tenaille (fortification)">Tenaille</a></li> <li><a href="/wiki/Traverse_(fortification)" title="Traverse (fortification)">Traverse</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Depuis le <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Artillerie_c%C3%B4ti%C3%A8re" title="Artillerie côtière">Artillerie côtière</a></li> <li><a href="/wiki/Avant-poste_(fortification)" title="Avant-poste (fortification)">Avant-poste</a></li> <li><a href="/wiki/Barbette" title="Barbette">Barbette</a></li> <li><a href="/wiki/Batterie_(armement)" title="Batterie (armement)">Batterie terrestre</a></li> <li><a href="/wiki/Casemate#Bunker" title="Casemate">Bunker</a></li> <li><a href="/wiki/Tour-mod%C3%A8le_type_1811" title="Tour-modèle type 1811">Tour-modèle type 1811</a></li> <li><a href="/wiki/Fil_de_fer_barbel%C3%A9" title="Fil de fer barbelé">Fil de fer barbelé</a></li> <li><a href="/wiki/Mine_terrestre" title="Mine terrestre">Mine terrestre</a></li> <li><a href="/wiki/Rue_du_rempart_(fortification)" title="Rue du rempart (fortification)">Rue du rempart</a></li> <li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_S%C3%A9r%C3%A9_de_Rivi%C3%A8res" title="Système Séré de Rivières">Système Séré de Rivières</a></li> <li><a href="/wiki/Tata_(fortification)" title="Tata (fortification)">Tata (fortification de l'Afrique de l'ouest)</a></li> <li><a href="/wiki/Tourelle_(fortification)" title="Tourelle (fortification)">Tourelle</a></li> <li><a href="/wiki/Tour_Martello" title="Tour Martello">Tour Martello dans l'empire britannique</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Depuis le <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Abri_antiatomique" title="Abri antiatomique">Abri antiatomique</a></li> <li><a href="/wiki/Barri%C3%A8re_de_s%C3%A9paration" title="Barrière de séparation">Barrière de séparation</a></li> <li><a href="/wiki/Bloc_(fortification)" title="Bloc (fortification)">Bloc (fortification)</a></li> <li><a href="/wiki/Casemate" title="Casemate">Blockhaus</a></li> <li><a href="/wiki/Dent_de_dragon" title="Dent de dragon">Dent de dragon</a></li> <li><a href="/wiki/Foss%C3%A9_diamant" title="Fossé diamant">Fossé diamant</a></li> <li><span class="lang-en" lang="en"><a href="/wiki/Fire_Support_Base" title="Fire Support Base">Fire Support Base</a></span></li> <li><a href="/wiki/Guerre_de_tranch%C3%A9es" title="Guerre de tranchées">Guerre de tranchées</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A9risson_tch%C3%A8que" title="Hérisson tchèque">Hérisson tchèque</a></li> <li><a href="/wiki/Hesco_bastion" title="Hesco bastion">Hesco bastion</a></li> <li><a href="/wiki/Tour_de_Flak" title="Tour de Flak">Tour de Flak</a></li> <li><a href="/wiki/Abri_antisouffle" title="Abri antisouffle">Abri antisouffle</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Autres sujets</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Glossaire_arch%C3%A9ologique_des_fortifications" title="Glossaire archéologique des fortifications">Glossaire archéologique des fortifications</a></li> <li><a href="/wiki/Glossaire_de_la_fortification_bastionn%C3%A9e" title="Glossaire de la fortification bastionnée">Glossaire de la fortification bastionnée</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_maisons_fortes_en_France" title="Liste des maisons fortes en France">Liste des maisons fortes en France</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Civilisation_celtique" title="Modèle:Palette Civilisation celtique"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Civilisation_celtique&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Celtes" title="Celtes">Civilisation celtique</a></div></th> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Généralités</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Histoire_des_Celtes" title="Histoire des Celtes">Histoire</a></li> <li><a href="/wiki/Langues_celtiques" title="Langues celtiques">langues</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_peuples_celtes" title="Liste des peuples celtes">peuples</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Sciences et techniques</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Calendrier_celtique" title="Calendrier celtique">Calendrier</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">fortification</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="">Art et culture</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Art_celte" title="Art celte">Art</a></li> <li><a href="/wiki/Bijoux_celtes" title="Bijoux celtes">Bijoux</a></li> <li><a href="/wiki/Cuisine_gauloise" title="Cuisine gauloise">Cuisine</a></li> <li><a href="/wiki/Ogham" title="Ogham">écriture oghamique</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_chez_les_Celtes" title="Guerre chez les Celtes">guerre</a></li> <li><a href="/wiki/Mythologie_celtique" title="Mythologie celtique">mythologie</a></li> <li><a href="/wiki/Religion_des_Celtes" title="Religion des Celtes">religion</a></li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Architecture_et_urbanisme" title="Portail de l’architecture et de l’urbanisme"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Ciudad.svg/24px-Ciudad.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Ciudad.svg/36px-Ciudad.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Ciudad.svg/48px-Ciudad.svg.png 2x" data-file-width="200" data-file-height="200" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Architecture_et_urbanisme" title="Portail:Architecture et urbanisme">Portail de l’architecture et de l’urbanisme</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Histoire_militaire" title="Portail de l’histoire militaire"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Military_symbol.svg/43px-Military_symbol.svg.png" decoding="async" width="43" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Military_symbol.svg/65px-Military_symbol.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Military_symbol.svg/86px-Military_symbol.svg.png 2x" data-file-width="202" data-file-height="113" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Histoire_militaire" title="Portail:Histoire militaire">Portail de l’histoire militaire</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Monde_celtique" title="Portail du monde celtique"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Triskele-Symbol-spiral-five-thirds-turns.svg/26px-Triskele-Symbol-spiral-five-thirds-turns.svg.png" decoding="async" width="26" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Triskele-Symbol-spiral-five-thirds-turns.svg/38px-Triskele-Symbol-spiral-five-thirds-turns.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Triskele-Symbol-spiral-five-thirds-turns.svg/51px-Triskele-Symbol-spiral-five-thirds-turns.svg.png 2x" data-file-width="641" data-file-height="600" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Monde_celtique" title="Portail:Monde celtique">Portail du monde celtique</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐76d4c66f66‐spw4h Cached time: 20250302222559 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.178 seconds Real time usage: 0.243 seconds Preprocessor visited node count: 2063/1000000 Post‐expand include size: 81003/2097152 bytes Template argument size: 17673/2097152 bytes Highest expansion depth: 17/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 4/5000000 bytes Lua time usage: 0.060/10.000 seconds Lua memory usage: 3955963/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 181.137 1 -total 25.14% 45.537 1 Modèle:Article 24.54% 44.459 1 Modèle:Portail 21.41% 38.788 7 Modèle:Article_détaillé 21.01% 38.053 8 Modèle:Méta_bandeau_de_section 18.41% 33.348 1 Modèle:Palette 13.27% 24.035 2 Modèle:Méta_palette_de_navigation 12.91% 23.385 1 Modèle:Palette_Fortifications 9.69% 17.554 1 Modèle:Catégorisation_badges 8.96% 16.222 1 Modèle:Suivi_des_biographies --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:1451947:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250302222559 and revision id 219799079. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de «&#160;<a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;oldid=219799079">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;oldid=219799079</a>&#160;».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Ville_ou_oppidum_celtique" title="Catégorie:Ville ou oppidum celtique">Ville ou oppidum celtique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Architecture_militaire_antique" title="Catégorie:Architecture militaire antique">Architecture militaire antique</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_avec_une_section_vide_ou_incompl%C3%A8te" title="Catégorie:Article avec une section vide ou incomplète">Article avec une section vide ou incomplète</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rences_depuis_octobre_2024" title="Catégorie:Article manquant de références depuis octobre 2024">Article manquant de références depuis octobre 2024</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_manquant_de_r%C3%A9f%C3%A9rences/Liste_compl%C3%A8te" title="Catégorie:Article manquant de références/Liste complète">Article manquant de références/Liste complète</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Architecture_et_urbanisme/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Architecture et urbanisme/Articles liés">Portail:Architecture et urbanisme/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire_militaire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire militaire/Articles liés">Portail:Histoire militaire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Monde_celtique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Monde celtique/Articles liés">Portail:Monde celtique/Articles liés</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 27 octobre 2024 à 15:45.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a>&#160;: les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a>&#160;; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Fortifications_celtes" title="Spécial:Citer/Fortifications celtes">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Fortifications_celtes&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Fortifications celtes</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>Ajouter des langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6b79447666-z7l9x","wgBackendResponseTime":141,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.178","walltime":"0.243","ppvisitednodes":{"value":2063,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":81003,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":17673,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":17,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":4,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 181.137 1 -total"," 25.14% 45.537 1 Modèle:Article"," 24.54% 44.459 1 Modèle:Portail"," 21.41% 38.788 7 Modèle:Article_détaillé"," 21.01% 38.053 8 Modèle:Méta_bandeau_de_section"," 18.41% 33.348 1 Modèle:Palette"," 13.27% 24.035 2 Modèle:Méta_palette_de_navigation"," 12.91% 23.385 1 Modèle:Palette_Fortifications"," 9.69% 17.554 1 Modèle:Catégorisation_badges"," 8.96% 16.222 1 Modèle:Suivi_des_biographies"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.060","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3955963,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-76d4c66f66-spw4h","timestamp":"20250302222559","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Fortifications celtes","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Fortifications_celtes","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q3078491","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q3078491","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-04-05T11:37:29Z","dateModified":"2024-10-27T14:45:56Z"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10