CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Luật pháp – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"15f160f5-dbb2-4477-88a0-f8ffc49bb245","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Luật_pháp","wgTitle":"Luật pháp","wgCurRevisionId":71913480,"wgRevisionId":71913480,"wgArticleId":39839,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Lỗi CS1: cần URL","Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Nguồn CS1 tiếng Anh (en)","Bài viết có trích dẫn không khớp","Bài có liên kết hỏng","Quản lý CS1: bản lưu trữ là tiêu đề","Quản lý CS1: bot: trạng thái URL ban đầu không rõ","Bài cơ bản","Bài viết dùng ngôn ngữ mập mờ","Bài viết chứa nhận dạng BNE","Bài viết chứa nhận dạng GND", "Bài viết chứa nhận dạng LCCN","Bài viết chứa nhận dạng LNB","Bài viết chứa nhận dạng NARA","Bài viết chứa nhận dạng NKC","Bài viết Wikipedia chứa nhận dạng NLK sai","Trang sử dụng liên kết tự động ISBN","Luật pháp","Bài viết chủ đề chính"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Luật_pháp","wgRelevantArticleId":39839,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000, "wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q7748","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints", "ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Imbalanced_justice_scale_silhouette.svg/1200px-Imbalanced_justice_scale_silhouette.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1223"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Imbalanced_justice_scale_silhouette.svg/800px-Imbalanced_justice_scale_silhouette.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="816"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Imbalanced_justice_scale_silhouette.svg/640px-Imbalanced_justice_scale_silhouette.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="653"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Luật pháp – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Luật_pháp rootpage-Luật_pháp skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Trình đơn chính </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z">Trang Chính</a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc">Nội dung chọn lọc</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x">Bài viết ngẫu nhiên</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r">Thay đổi gần đây</a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt">Báo lỗi nội dung</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn">Hướng dẫn</a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây">Cộng đồng</a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn">Thảo luận chung</a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia">Giúp sử dụng</a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc">Liên lạc</a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin">Tải lên tập tin</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"> Tìm kiếm </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Giao diện </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class="">Quyên góp</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Lu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class="">Tạo tài khoản</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Lu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class="">Đăng nhập</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Công cụ cá nhân </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi">Quyên góp</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Lu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"> Tạo tài khoản</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Lu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"> Đăng nhập</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi">tìm hiểu thêm</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y">Đóng góp</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n">Thảo luận cho địa chỉ IP này</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Triết_học_về_pháp_luật" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Triết_học_về_pháp_luật"> <div class="vector-toc-text"> 1 Triết học về pháp luật </div> </a> <button aria-controls="toc-Triết_học_về_pháp_luật-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Hiện/ẩn mục Triết học về pháp luật </button> <ul id="toc-Triết_học_về_pháp_luật-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Học_thuyết_pháp_lý_phân_tích" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Học_thuyết_pháp_lý_phân_tích"> <div class="vector-toc-text"> 1.1 Học thuyết pháp lý phân tích </div> </a> <ul id="toc-Học_thuyết_pháp_lý_phân_tích-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mối_liên_hệ_với_đạo_đức_và_công_lý" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mối_liên_hệ_với_đạo_đức_và_công_lý"> <div class="vector-toc-text"> 1.2 Mối liên hệ với đạo đức và công lý </div> </a> <ul id="toc-Mối_liên_hệ_với_đạo_đức_và_công_lý-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Lịch_sử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Lịch_sử"> <div class="vector-toc-text"> 2 Lịch sử </div> </a> <ul id="toc-Lịch_sử-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hệ_thống_pháp_luật" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Hệ_thống_pháp_luật"> <div class="vector-toc-text"> 3 Hệ thống pháp luật </div> </a> <button aria-controls="toc-Hệ_thống_pháp_luật-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Hiện/ẩn mục Hệ thống pháp luật </button> <ul id="toc-Hệ_thống_pháp_luật-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Hệ_thống_pháp_luật_dân_sự" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hệ_thống_pháp_luật_dân_sự"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 Hệ thống pháp luật dân sự </div> </a> <ul id="toc-Hệ_thống_pháp_luật_dân_sự-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Luật_vô_chính_phủ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Luật_vô_chính_phủ"> <div class="vector-toc-text"> 3.1.1 Luật vô chính phủ </div> </a> <ul id="toc-Luật_vô_chính_phủ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Luật_xã_hội_chủ_nghĩa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Luật_xã_hội_chủ_nghĩa"> <div class="vector-toc-text"> 3.1.2 Luật xã hội chủ nghĩa </div> </a> <ul id="toc-Luật_xã_hội_chủ_nghĩa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Luật_thông_thường_và_luật_tư_pháp" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Luật_thông_thường_và_luật_tư_pháp"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 Luật thông thường và luật tư pháp </div> </a> <ul id="toc-Luật_thông_thường_và_luật_tư_pháp-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Luật_tôn_giáo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Luật_tôn_giáo"> <div class="vector-toc-text"> 3.3 Luật tôn giáo </div> </a> <ul id="toc-Luật_tôn_giáo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Luật_giáo_hội" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Luật_giáo_hội"> <div class="vector-toc-text"> 3.3.1 Luật giáo hội </div> </a> <ul id="toc-Luật_giáo_hội-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Luật_Sharia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Luật_Sharia"> <div class="vector-toc-text"> 3.3.2 Luật Sharia </div> </a> <ul id="toc-Luật_Sharia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Phương_pháp_pháp_lý" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Phương_pháp_pháp_lý"> <div class="vector-toc-text"> 4 Phương pháp pháp lý </div> </a> <ul id="toc-Phương_pháp_pháp_lý-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cơ_quan_pháp_lý" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Cơ_quan_pháp_lý"> <div class="vector-toc-text"> 5 Cơ quan pháp lý </div> </a> <button aria-controls="toc-Cơ_quan_pháp_lý-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Hiện/ẩn mục Cơ quan pháp lý </button> <ul id="toc-Cơ_quan_pháp_lý-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Hệ_thống_tư_pháp" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hệ_thống_tư_pháp"> <div class="vector-toc-text"> 5.1 Hệ thống tư pháp </div> </a> <ul id="toc-Hệ_thống_tư_pháp-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lập_pháp" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lập_pháp"> <div class="vector-toc-text"> 5.2 Lập pháp </div> </a> <ul id="toc-Lập_pháp-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hành_chính" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hành_chính"> <div class="vector-toc-text"> 5.3 Hành chính </div> </a> <ul id="toc-Hành_chính-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Quân_đội_và_cảnh_sát" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Quân_đội_và_cảnh_sát"> <div class="vector-toc-text"> 5.4 Quân đội và cảnh sát </div> </a> <ul id="toc-Quân_đội_và_cảnh_sát-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Quan_liêu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Quan_liêu"> <div class="vector-toc-text"> 5.5 Quan liêu </div> </a> <ul id="toc-Quan_liêu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nghề_luật_sư" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nghề_luật_sư"> <div class="vector-toc-text"> 5.6 Nghề luật sư </div> </a> <ul id="toc-Nghề_luật_sư-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Xã_hội_dân_sự" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Xã_hội_dân_sự"> <div class="vector-toc-text"> 5.7 Xã hội dân sự </div> </a> <ul id="toc-Xã_hội_dân_sự-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Xem_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Xem_thêm"> <div class="vector-toc-text"> 6 Xem thêm </div> </a> <ul id="toc-Xem_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chú_thích" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Chú_thích"> <div class="vector-toc-text"> 7 Chú thích </div> </a> <ul id="toc-Chú_thích-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Đọc_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Đọc_thêm"> <div class="vector-toc-text"> 8 Đọc thêm </div> </a> <ul id="toc-Đọc_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Đóng mở mục lục </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Luật pháp</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 184 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-184" aria-hidden="true" > 184 ngôn ngữ </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Reg" title="Reg – Tiếng Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Reg" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Afrikaans" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Recht" title="Recht – Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Recht" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" class="interlanguage-link-target">Alemannisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%95%E1%8C%8D" title="ሕግ – Tiếng Amharic" lang="am" hreflang="am" data-title="ሕግ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Tiếng Amharic" class="interlanguage-link-target">አማርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86" title="قانون – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="قانون" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Dreito" title="Dreito – Tiếng Aragon" lang="an" hreflang="an" data-title="Dreito" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Tiếng Aragon" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A9%DC%A2%DC%98%DC%A2%DC%90" title="ܩܢܘܢܐ – Tiếng Aramaic" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܩܢܘܢܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Tiếng Aramaic" class="interlanguage-link-target">ܐܪܡܝܐ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%BB%D6%80%D5%A1%D6%82%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%84" title="Իրաւունք – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Իրաւունք" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target">Արեւմտահայերէն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Dr%C3%AAt" title="Drêt – Tiếng Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Drêt" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Tiếng Arpitan" class="interlanguage-link-target">Arpetan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Derechu" title="Derechu – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Derechu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Tekoiterape" title="Tekoiterape – Tiếng Guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Tekoiterape" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Tiếng Guarani" class="interlanguage-link-target">Avañe'ẽ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/H%C3%BCquq" title="Hüquq – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Hüquq" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D9%88%D9%82%D9%88%D9%82" title="حوقوق – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="حوقوق" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Hukum" title="Hukum – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Hukum" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Undang-undang" title="Undang-undang – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Undang-undang" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/S%C3%A0r%C3%ACya" title="Sàrìya – Tiếng Bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Sàrìya" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="Tiếng Bambara" class="interlanguage-link-target">Bamanankan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%87%E0%A6%A8" title="আইন – Tiếng Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="আইন" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Tiếng Bangla" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Hoat-lu%CC%8Dt" title="Hoat-lu̍t – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hoat-lu̍t" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Hukum" title="Hukum – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Hukum" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target">Basa Banyumasan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%BE%D2%A1%D1%83%D2%A1" title="Хоҡуҡ – Tiếng Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Хоҡуҡ" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Tiếng Bashkir" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0" title="Права – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Права" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0" title="Права – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Права" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%82%E0%A4%A8" title="कानून – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="कानून" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target">भोजपुरी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Ley" title="Ley – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Ley" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target">Bikol Central</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Recht" title="Recht – Tiếng Bavaria" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Recht" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Tiếng Bavaria" class="interlanguage-link-target">Boarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%81%E0%BE%B2%E0%BD%B2%E0%BD%98%E0%BD%A6%E0%BC%8D" title="ཁྲིམས། – Tiếng Tây Tạng" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཁྲིམས།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tiếng Tây Tạng" class="interlanguage-link-target">བོད་ཡིག</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Pravo" title="Pravo – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Pravo" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Gwir_(lezenn)" title="Gwir (lezenn) – Tiếng Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Gwir (lezenn)" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Tiếng Breton" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE" title="Право – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Право" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%83%D1%83%D0%BB%D0%B8" title="Хуули – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Хуули" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target">Буряад</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Dret" title="Dret – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Dret" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Pamalaod" title="Pamalaod – Tiếng Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Pamalaod" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Tiếng Cebuano" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B8%D0%B2%C4%95%C3%A7-%D0%B8%D1%80%C4%95%D0%BA" title="Тивĕç-ирĕк – Tiếng Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Тивĕç-ирĕк" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tiếng Chuvash" class="interlanguage-link-target">Чӑвашла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Pr%C3%A1vo" title="Právo – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Právo" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ch mw-list-item"><a href="https://ch.wikipedia.org/wiki/Lai" title="Lai – Tiếng Chamorro" lang="ch" hreflang="ch" data-title="Lai" data-language-autonym="Chamoru" data-language-local-name="Tiếng Chamorro" class="interlanguage-link-target">Chamoru</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Mutemo" title="Mutemo – Tiếng Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Mutemo" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Tiếng Shona" class="interlanguage-link-target">ChiShona</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Drittu" title="Drittu – Tiếng Corsica" lang="co" hreflang="co" data-title="Drittu" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="Tiếng Corsica" class="interlanguage-link-target">Corsu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Cyfraith" title="Cyfraith – Tiếng Wales" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Cyfraith" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Tiếng Wales" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Jura" title="Jura – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Jura" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86" title="قانون – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="قانون" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target">الدارجة</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Recht" title="Recht – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Recht" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/%C3%95igus" title="Õigus – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Õigus" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%94%CE%AF%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE%BF" title="Δίκαιο – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Δίκαιο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Law" title="Law – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Law" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0" title="Права – Tiếng Erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Права" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="Tiếng Erzya" class="interlanguage-link-target">Эрзянь</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Derecho" title="Derecho – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Derecho" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Juro" title="Juro – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Juro" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Derechu" title="Derechu – Tiếng Extremadura" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Derechu" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Tiếng Extremadura" class="interlanguage-link-target">Estremeñu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Zuzenbide" title="Zuzenbide – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Zuzenbide" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86" title="قانون – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="قانون" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Kanuun" title="Kanuun – Tiếng Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Kanuun" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Tiếng Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target">Fiji Hindi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Droit" title="Droit – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Droit" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Rjocht" title="Rjocht – Tiếng Frisia" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Rjocht" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Tiếng Frisia" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Dirit" title="Dirit – Tiếng Friulian" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Dirit" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Tiếng Friulian" class="interlanguage-link-target">Furlan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Dl%C3%AD" title="Dlí – Tiếng Ireland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Dlí" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Tiếng Ireland" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Leigh" title="Leigh – Tiếng Manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Leigh" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Tiếng Manx" class="interlanguage-link-target">Gaelg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Tul%C4%81fono" title="Tulāfono – Tiếng Samoa" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Tulāfono" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="Tiếng Samoa" class="interlanguage-link-target">Gagana Samoa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Lagh" title="Lagh – Tiếng Gael Scotland" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Lagh" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Tiếng Gael Scotland" class="interlanguage-link-target">Gàidhlig</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Dereito" title="Dereito – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Dereito" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Fap-li%CC%8Dt" title="Fap-li̍t – Tiếng Khách Gia" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Fap-li̍t" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Tiếng Khách Gia" class="interlanguage-link-target">客家語 / Hak-kâ-ngî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B2%95" title="법 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="법" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Doka" title="Doka – Tiếng Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Doka" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Tiếng Hausa" class="interlanguage-link-target">Hausa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BB%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%84" title="Իրավունք – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Իրավունք" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%A7%E0%A4%BF" title="विधि – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="विधि" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Pravo" title="Pravo – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Pravo" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Yurocienco" title="Yurocienco – Tiếng Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Yurocienco" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Tiếng Ido" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Linteg" title="Linteg – Tiếng Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Linteg" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Tiếng Iloko" class="interlanguage-link-target">Ilokano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Derecto" title="Derecto – Tiếng Khoa Học Quốc Tế" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Derecto" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Tiếng Khoa Học Quốc Tế" class="interlanguage-link-target">Interlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Jure" title="Jure – Tiếng Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Jure" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Tiếng Interlingue" class="interlanguage-link-target">Interlingue</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B4" title="Барад – Tiếng Ossetic" lang="os" hreflang="os" data-title="Барад" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Tiếng Ossetic" class="interlanguage-link-target">Ирон</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Umthetho" title="Umthetho – Tiếng Xhosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Umthetho" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="Tiếng Xhosa" class="interlanguage-link-target">IsiXhosa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Umthetho" title="Umthetho – Tiếng Zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Umthetho" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="Tiếng Zulu" class="interlanguage-link-target">IsiZulu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/L%C3%B6gfr%C3%A6%C3%B0i" title="Lögfræði – Tiếng Iceland" lang="is" hreflang="is" data-title="Lögfræði" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Tiếng Iceland" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Diritto" title="Diritto – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Diritto" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%93%D7%99%D7%9F" title="דין – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="דין" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Ukum" title="Ukum – Tiếng Java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Ukum" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Tiếng Java" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B2%BE%E0%B2%A8%E0%B3%82%E0%B2%A8%E0%B3%81" title="ಕಾನೂನು – Tiếng Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಕಾನೂನು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Tiếng Kannada" class="interlanguage-link-target">ಕನ್ನಡ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%BA%D1%8A" title="Хакъ – Tiếng Karachay-Balkar" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Хакъ" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="Tiếng Karachay-Balkar" class="interlanguage-link-target">Къарачай-малкъар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98" title="სამართალი – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სამართალი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D2%B1%D2%9B%D1%8B%D2%9B" title="Құқық – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Құқық" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target">Қазақша</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Lagha" title="Lagha – Tiếng Cornwall" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Lagha" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Tiếng Cornwall" class="interlanguage-link-target">Kernowek</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A3%D0%BA%D1%83%D0%BA" title="Укук – Tiếng Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Укук" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Tiếng Kyrgyz" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Sheria" title="Sheria – Tiếng Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Sheria" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Tiếng Swahili" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BD%D3%A7%D0%B4" title="Инӧд – Tiếng Komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Инӧд" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="Tiếng Komi" class="interlanguage-link-target">Коми</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Lwa_(dwa)" title="Lwa (dwa) – Tiếng Haiti" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Lwa (dwa)" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Tiếng Haiti" class="interlanguage-link-target">Kreyòl ayisyen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Drw%C3%A8" title="Drwè – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Drwè" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target">Kriyòl gwiyannen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Dad" title="Dad – Tiếng Kurd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Dad" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Tiếng Kurd" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Dirito" title="Dirito – Tiếng Ladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Dirito" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="Tiếng Ladino" class="interlanguage-link-target">Ladino</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%81%E0%BA%BB%E0%BA%94%E0%BB%9D%E0%BA%B2%E0%BA%8D" title="ກົດໝາຍ – Tiếng Lào" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ກົດໝາຍ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Tiếng Lào" class="interlanguage-link-target">ລາວ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Ius" title="Ius – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Ius" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Tieslietas" title="Tieslietas – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Tieslietas" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Droit" title="Droit – Tiếng Luxembourg" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Droit" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Tiếng Luxembourg" class="interlanguage-link-target">Lëtzebuergesch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Teis%C4%97" title="Teisė – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Teisė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Diritto" title="Diritto – Ligurian" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Diritto" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurian" class="interlanguage-link-target">Ligure</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Rech" title="Rech – Tiếng Limburg" lang="li" hreflang="li" data-title="Rech" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Tiếng Limburg" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9bi-bos%C3%A9mbo" title="Zébi-bosémbo – Tiếng Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Zébi-bosémbo" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Tiếng Lingala" class="interlanguage-link-target">Lingála</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Lege" title="Lege – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Lege" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target">Lingua Franca Nova</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/flalu" title="flalu – Tiếng Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="flalu" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Tiếng Lojban" class="interlanguage-link-target">La .lojban.</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Jog" title="Jog – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Jog" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%82%E0%A4%A8" title="कानून – Tiếng Maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="कानून" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="Tiếng Maithili" class="interlanguage-link-target">मैथिली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE" title="Право – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Право" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Lal%C3%A0na_(mitovy_fanoratra)" title="Lalàna (mitovy fanoratra) – Tiếng Malagasy" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Lalàna (mitovy fanoratra)" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Tiếng Malagasy" class="interlanguage-link-target">Malagasy</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%BF%E0%B4%AF%E0%B4%AE%E0%B4%82" title="നിയമം – Tiếng Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="നിയമം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Tiếng Malayalam" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Dritt" title="Dritt – Tiếng Malta" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Dritt" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Tiếng Malta" class="interlanguage-link-target">Malti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Ture" title="Ture – Tiếng Māori" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Ture" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="Tiếng Māori" class="interlanguage-link-target">Māori</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A6%E0%A4%BE" title="कायदा – Tiếng Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="कायदा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Tiếng Marathi" class="interlanguage-link-target">मराठी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%98" title="სამართალი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="სამართალი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86" title="قانون – Tiếng Ả Rập Ai Cập" lang="arz" hreflang="arz" data-title="قانون" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập Ai Cập" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Hukum" title="Hukum – Tiếng Minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Hukum" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Tiếng Minangkabau" class="interlanguage-link-target">Minangkabau</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Hu%C3%A1k-l%C5%ADk" title="Huák-lŭk – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Huák-lŭk" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target">閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Dreito" title="Dreito – Tiếng Miranda" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Dreito" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Tiếng Miranda" class="interlanguage-link-target">Mirandés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D1%80%D1%85_%D0%B7%D2%AF%D0%B9" title="Эрх зүй – Tiếng Mông Cổ" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Эрх зүй" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Tiếng Mông Cổ" class="interlanguage-link-target">Монгол</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A5%E1%80%95%E1%80%92%E1%80%B1" title="ဥပဒေ – Tiếng Miến Điện" lang="my" hreflang="my" data-title="ဥပဒေ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Tiếng Miến Điện" class="interlanguage-link-target">မြန်မာဘာသာ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Lawa" title="Lawa – Tiếng Fiji" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Lawa" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="Tiếng Fiji" class="interlanguage-link-target">Na Vosa Vakaviti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Recht" title="Recht – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Recht" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Recht" title="Recht – Tiếng Hạ Saxon" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Recht" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Tiếng Hạ Saxon" class="interlanguage-link-target">Nedersaksies</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%82%E0%A4%A8" title="कानून – Tiếng Nepal" lang="ne" hreflang="ne" data-title="कानून" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Tiếng Nepal" class="interlanguage-link-target">नेपाली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%95_(%E6%B3%95%E5%AD%A6)" title="法 (法学) – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="法 (法学)" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BA%D1%8A%D0%BE" title="Бакъо – Tiếng Chechen" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Бакъо" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tiếng Chechen" class="interlanguage-link-target">Нохчийн</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Rocht" title="Rocht – Tiếng Frisia Miền Bắc" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Rocht" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Tiếng Frisia Miền Bắc" class="interlanguage-link-target">Nordfriisk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Lov_og_rett" title="Lov og rett – Tiếng Na Uy (Nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Lov og rett" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Nynorsk)" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Lou%C3%A9" title="Loué – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Loué" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target">Nouormand</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Drech" title="Drech – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Drech" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target">Occitan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Huquq" title="Huquq – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Huquq" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%95%E0%A8%BE%E0%A8%A8%E0%A9%82%E0%A9%B0%E0%A8%A8" title="ਕਾਨੂੰਨ – Tiếng Punjab" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਕਾਨੂੰਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Tiếng Punjab" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D9%86%D9%88%D9%86" title="قنون – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="قنون" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Derecho" title="Derecho – Tiếng Papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Derecho" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="Tiếng Papiamento" class="interlanguage-link-target">Papiamentu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Laa" title="Laa – Tiếng Anh Jamaica Creole" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Laa" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Tiếng Anh Jamaica Creole" class="interlanguage-link-target">Patois</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%85%E1%9F%92%E1%9E%94%E1%9E%B6%E1%9E%94%E1%9F%8B" title="ច្បាប់ – Tiếng Khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="ច្បាប់" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Tiếng Khmer" class="interlanguage-link-target">ភាសាខ្មែរ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Lej" title="Lej – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Lej" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target">Piemontèis</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Juristeree" title="Juristeree – Tiếng Hạ Giéc-man" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Juristeree" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Tiếng Hạ Giéc-man" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Prawo" title="Prawo – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Prawo" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Direito" title="Direito – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Direito" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Huq%C4%B1q" title="Huqıq – Tiếng Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Huqıq" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Tiếng Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target">Qaraqalpaqsha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Drept" title="Drept – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Drept" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Chiqa" title="Chiqa – Tiếng Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Chiqa" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Tiếng Quechua" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE" title="Право – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Право" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target">Русиньскый</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE" title="Право – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Право" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D3%A9%D1%80%D2%AF%D0%BD" title="Төрүн – Tiếng Sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Төрүн" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Tiếng Sakha" class="interlanguage-link-target">Саха тыла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/hulic" title="hulic – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="hulic" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target">Sakizaya</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Deretu" title="Deretu – Tiếng Sardinia" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Deretu" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Tiếng Sardinia" class="interlanguage-link-target">Sardu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Law" title="Law – Tiếng Scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Law" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Tiếng Scots" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Gaya" title="Gaya – Tiếng Taroko" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Gaya" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="Tiếng Taroko" class="interlanguage-link-target">Seediq</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Ligji" title="Ligji – Tiếng Albania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Ligji" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Tiếng Albania" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Liggi" title="Liggi – Tiếng Sicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Liggi" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Tiếng Sicilia" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B1%E0%B7%93%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%BA" title="නීතිය – Tiếng Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="නීතිය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Tiếng Sinhala" class="interlanguage-link-target">සිංහල</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Law" title="Law – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Law" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86" title="قانون – Tiếng Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="قانون" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Tiếng Sindhi" class="interlanguage-link-target">سنڌي</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Objekt%C3%ADvne_pr%C3%A1vo" title="Objektívne právo – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Objektívne právo" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Pravo" title="Pravo – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Pravo" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Sharci" title="Sharci – Tiếng Somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Sharci" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Tiếng Somali" class="interlanguage-link-target">Soomaaliga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%A7" title="یاسا – Tiếng Kurd Miền Trung" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="یاسا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Tiếng Kurd Miền Trung" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE" title="Право – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Право" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Pravo" title="Pravo – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Pravo" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Hukum" title="Hukum – Tiếng Sunda" lang="su" hreflang="su" data-title="Hukum" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Tiếng Sunda" class="interlanguage-link-target">Sunda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Laki" title="Laki – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Laki" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Juridik" title="Juridik – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Juridik" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Batas" title="Batas – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Batas" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target">Tagalog</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AE%9F%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="சட்டம் – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="சட்டம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%BE%D0%BA%D1%83%D0%BA" title="Хокук – Tiếng Tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Хокук" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tiếng Tatar" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%9A%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B0%82" title="చట్టం – Tiếng Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="చట్టం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Tiếng Telugu" class="interlanguage-link-target">తెలుగు</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%8E%E0%B8%AB%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A2" title="กฎหมาย – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="กฎหมาย" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D2%B2%D1%83%D2%9B%D1%83%D2%9B" title="Ҳуқуқ – Tiếng Tajik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Ҳуқуқ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tiếng Tajik" class="interlanguage-link-target">Тоҷикӣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Lo" title="Lo – Tiếng Tok Pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Lo" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="Tiếng Tok Pisin" class="interlanguage-link-target">Tok Pisin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8F%97%E1%8E%A7%E1%8E%BF%E1%8F%A9%E1%8F%9B%E1%8F%8D%E1%8F%97" title="ᏗᎧᎿᏩᏛᏍᏗ – Tiếng Cherokee" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᏗᎧᎿᏩᏛᏍᏗ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="Tiếng Cherokee" class="interlanguage-link-target">ᏣᎳᎩ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Hukuk" title="Hukuk – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Hukuk" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Mmara" title="Mmara – Tiếng Twi" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Mmara" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="Tiếng Twi" class="interlanguage-link-target">Twi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%BE" title="Право – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Право" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86" title="قانون – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="قانون" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Faplwd" title="Faplwd – Tiếng Choang" lang="za" hreflang="za" data-title="Faplwd" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Tiếng Choang" class="interlanguage-link-target">Vahcuengh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Derito" title="Derito – Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Derito" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target">Vèneto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Detik" title="Detik – Tiếng Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Detik" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Tiếng Volapük" class="interlanguage-link-target">Volapük</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%95%E5%BE%8B" title="法律 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="法律" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Balaud" title="Balaud – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Balaud" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%95%E5%BE%8B" title="法律 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="法律" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Nawu" title="Nawu – Tiếng Tsonga" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Nawu" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="Tiếng Tsonga" class="interlanguage-link-target">Xitsonga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%A2%D7%96%D7%A2%D7%A5" title="געזעץ – Tiếng Yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="געזעץ" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Tiếng Yiddish" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%92fin" title="Òfin – Tiếng Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Òfin" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Tiếng Yoruba" class="interlanguage-link-target">Yorùbá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%95%E5%BE%8B" title="法律 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="法律" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/H%C4%B1quq" title="Hıquq – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Hıquq" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target">Zazaki</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Recht" title="Recht – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Recht" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target">Zeêuws</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Teis%C4%97" title="Teisė – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Teisė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target">Žemaitėška</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B3%95%E5%BE%8B" title="法律 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="法律" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/W%C3%A8t" title="Wèt – Tiếng Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Wèt" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Tiếng Betawi" class="interlanguage-link-target">Betawi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Uhum" title="Uhum – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Uhum" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target">Batak Mandailing</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7748#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c">Bài viết</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t">Thảo luận</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Tiếng Việt </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p">Đọc</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v">Sửa đổi</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e">Sửa mã nguồn</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h">Xem lịch sử</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Công cụ </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p">Đọc</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v">Sửa đổi</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e">Sửa mã nguồn</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=history">Xem lịch sử</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j">Các liên kết đến đây</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k">Thay đổi liên quan</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q">Trang đặc biệt</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&oldid=71913480" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang">Liên kết thường trực</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này">Thông tin trang</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&id=71913480&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này">Trích dẫn trang này</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FLu%25E1%25BA%25ADt_ph%25C3%25A1p">Lấy URL ngắn gọn</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FLu%25E1%25BA%25ADt_ph%25C3%25A1p">Tải mã QR</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=Lu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p">Tạo một quyển sách</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=show-download-screen">Tải dưới dạng PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p">Bản để in ra</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Law" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" hreflang="vi">Wikiquote</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q7748" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g">Khoản mục Wikidata</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-1000BCB" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><a href="/wiki/Wikipedia:Danh_s%C3%A1ch_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n_n%C3%AAn_c%C3%B3" title="Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin."><img alt="Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/20px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png" decoding="async" width="20" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/30px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/40px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png 2x" data-file-width="103" data-file-height="94" /></a></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><table class="vertical-navbox nowraplinks hlist" style="float:right;clear:right;width:22.0em;margin:0 0 1.0em 1.0em;background:#f9f9f9;border:1px solid #aaa;padding:0.2em;border-spacing:0.4em 0;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%"><tbody><tr><td style="padding-top:0.4em;line-height:1.2em">Phần của <a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt" title="Thể loại:Pháp luật">loạt bài</a> về</td></tr><tr><th style="padding:0.2em 0.4em 0.2em;padding-top:0;font-size:145%;line-height:1.2em"><a class="mw-selflink selflink">Luật pháp</a></th></tr><tr><td style="padding:0.2em 0 0.4em"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Imbalanced_justice_scale_silhouette.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Imbalanced_justice_scale_silhouette.svg/125px-Imbalanced_justice_scale_silhouette.svg.png" decoding="async" width="125" height="127" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Imbalanced_justice_scale_silhouette.svg/188px-Imbalanced_justice_scale_silhouette.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Imbalanced_justice_scale_silhouette.svg/250px-Imbalanced_justice_scale_silhouette.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="522" /></a></td></tr><tr><th style="padding:0.1em;background:#aaddff; color:#000;"> Nền tảng và Triết học</th></tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <ul><li><a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" title="Triết học luật pháp">Định nghĩa</a></li> <li><a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" title="Triết học luật pháp">Triết học</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_ph%C3%A1p_l%C3%BD" title="Lịch sử pháp lý">Lịch sử</a></li></ul></td> </tr><tr><th style="padding:0.1em;background:#aaddff; color:#000;"> Lý thuyết pháp luật</th></tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <ul><li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Luật học">Luật học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gi%E1%BA%A3i_th%C3%ADch_t%C6%B0_ph%C3%A1p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giải thích tư pháp (trang không tồn tại)">Giải thích tư pháp</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_t%C3%ADch_c%E1%BB%B1c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật tích cực (trang không tồn tại)">Luật tích cực</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p_v%C3%A0_Kinh_t%E1%BA%BF" class="mw-redirect" title="Luật pháp và Kinh tế">Luật pháp và Kinh tế</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=X%C3%A3_h%E1%BB%99i_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xã hội học pháp luật (trang không tồn tại)">Xã hội học pháp luật</a></li></ul></td> </tr><tr><th style="padding:0.1em;background:#aaddff; color:#000;"> Nền tảng phương pháp</th></tr><tr><td style="padding:0 0.1em 0.4em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Quy_%C4%91%E1%BB%8Bnh_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quy định ngôn ngữ (trang không tồn tại)">Quy định</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%87nh_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lệnh ngôn ngữ (trang không tồn tại)">Lệnh</a></li></ul></td> </tr><tr><td style="text-align:right;font-size:115%"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Law_sidebar" title="Bản mẫu:Law sidebar"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Law_sidebar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Law sidebar (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Law_sidebar&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> Pháp luật là một tập hợp các quy tắc được tạo ra và có thể <a href="/wiki/Thi_h%C3%A0nh_ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt" title="Thi hành pháp luật">thi hành</a> bởi các cơ sở xã hội hoặc chính phủ để điều chỉnh hành vi,<a href="#cite_note-ReferenceB-1">[1]</a> với định nghĩa chính xác của nó là vấn đề tranh cãi kéo dài.<a href="#cite_note-willis-2">[2]</a><a href="#cite_note-jpgibbs-3">[3]</a><a href="#cite_note-akers-4">[4]</a> Điều này đã được mô tả theo nhiều cách khác nhau, như một <a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_x%C3%A3_h%E1%BB%99i#Luật_pháp" title="Khoa học xã hội">khoa học</a><a href="#cite_note-5">[5]</a><a href="#cite_note-Vaquero-6">[6]</a> và là nghệ thuật công lý.<a href="#cite_note-mlcohen-7">[7]</a><a href="#cite_note-8">[8]</a><a href="#cite_note-9">[9]</a> Các luật do nhà nước thi hành có thể được tạo ra bởi một nhóm <a href="/wiki/Ngh%E1%BB%8B_vi%E1%BB%87n" title="Nghị viện">nghị viện</a> hoặc bởi một nhà lập pháp đơn lẻ, dẫn đến các <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1o_lu%E1%BA%ADt" title="Đạo luật">đạo luật</a>; bởi chính phủ thông qua các <a href="/wiki/S%E1%BA%AFc_l%E1%BB%87nh" title="Sắc lệnh">sắc lệnh</a> và <a href="/w/index.php?title=Quy_%C4%91%E1%BB%8Bnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quy định (trang không tồn tại)">quy định</a>; hoặc được thành lập bởi các quan tòa thông qua <a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BB%81n_l%E1%BB%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiền lệ (trang không tồn tại)">tiền lệ</a>, thường ở các khu vực tuân theo <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_th%C3%B4ng_th%C6%B0%E1%BB%9Dng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật thông thường (trang không tồn tại)">luật thông thường</a>. Cá nhân có thể tạo ra các <a href="/wiki/H%E1%BB%A3p_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Hợp đồng">hợp đồng</a> có hiệu lực pháp lý, bao gồm các thỏa thuận trọng tài áp dụng các cách giải quyết tranh chấp thay thế so với kiện tụng tại tòa phúc thẩm chuẩn. Việc tạo ra các luật pháp có thể bị ảnh hưởng bởi một <a href="/wiki/Hi%E1%BA%BFn_ph%C3%A1p" title="Hiến pháp">hiến pháp</a>, viết hoặc ngầm, và các quyền được mã hóa trong đó. Luật pháp tạo hình <a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B" title="Chính trị">chính trị</a>, <a href="/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF" title="Kinh tế">kinh tế</a>, <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Lịch sử">lịch sử</a> và <a href="/wiki/X%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Xã hội">xã hội</a> theo nhiều cách khác nhau và cũng đóng vai trò là người trung gian trong quan hệ giữa con người. Các hệ thống pháp lý khác nhau giữa các <a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BB%81n_h%E1%BA%A1n_(khu_v%E1%BB%B1c)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quyền hạn (khu vực) (trang không tồn tại)">khu vực pháp lý</a>, với sự khác biệt của chúng được phân tích trong <a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_so_s%C3%A1nh" title="Luật so sánh">luật so sánh</a>. Trong các khu vực tuân theo <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_d%C3%A2n_s%E1%BB%B1_(h%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_ph%C3%A1p_l%C3%BD)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật dân sự (hệ thống pháp lý) (trang không tồn tại)">luật dân sự</a>, một nghị viện hoặc cơ quan trung ương khác <a href="/w/index.php?title=S%E1%BA%AFc_l%E1%BB%87nh_h%C3%B3a_(lu%E1%BA%ADt)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sắc lệnh hóa (luật) (trang không tồn tại)">sắc lệnh hóa và củng cố</a> luật pháp. Trong các hệ thống <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_th%C3%B4ng_th%C6%B0%E1%BB%9Dng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật thông thường (trang không tồn tại)">luật thông thường</a>, các quan tòa có thể tạo ra pháp luật vụ án có <a href="/w/index.php?title=Hi%E1%BB%87u_l%E1%BB%B1c_ph%C3%A1p_l%C3%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiệu lực pháp lý (trang không tồn tại)">liên kết pháp lý</a> thông qua <a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BB%81n_l%E1%BB%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiền lệ (trang không tồn tại)">tiền lệ</a>,<a href="#cite_note-10">[10]</a> mặc dù đôi khi điều này có thể bị một tòa án cao hơn hoặc nghị viện lật đổ.<a href="#cite_note-11">[11]</a> Trong lịch sử, <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p_t%C3%B4n_gi%C3%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật pháp tôn giáo (trang không tồn tại)">luật pháp tôn giáo</a> đã ảnh hưởng đến các vấn đề thế tục <a href="#cite_note-12">[12]</a> và, vào thế kỷ 21, vẫn còn được sử dụng trong một số cộng đồng tôn giáo.<a href="#cite_note-13">[13]</a><a href="#cite_note-14">[14]</a> Luật Sharia dựa trên các nguyên tắc <a href="/wiki/Islam" class="mw-redirect" title="Islam">Islam</a> được sử dụng làm hệ thống pháp lý chính trong một số quốc gia, bao gồm <a href="/wiki/Iran" title="Iran">Iran</a> và <a href="/wiki/%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp_X%C3%AA_%C3%9At" title="Ả Rập Xê Út">Ả Rập Xê Út</a>.<a href="#cite_note-sharia-inc-15">[15]</a><a href="#cite_note-16">[16]</a> Phạm vi của luật pháp có thể được chia thành hai lĩnh vực. <a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_c%C3%B4ng" title="Luật công">Luật công</a> liên quan đến chính phủ và xã hội, bao gồm <a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_hi%E1%BA%BFn_ph%C3%A1p" title="Luật hiến pháp">luật hiến pháp</a>, <a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh" title="Luật hành chính">luật hành chính</a> và <a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_h%C3%ACnh_s%E1%BB%B1" title="Luật hình sự">luật hình sự</a>. <a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_t%C6%B0" title="Luật tư">Luật tư</a> đề cập đến các tranh chấp pháp lý giữa các cá nhân và/hoặc tổ chức trong các lĩnh vực như <a href="/wiki/H%E1%BB%A3p_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Hợp đồng">hợp đồng</a>, <a href="/wiki/T%C3%A0i_s%E1%BA%A3n" title="Tài sản">tài sản</a>, <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_tra_t%E1%BA%A5n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật tra tấn (trang không tồn tại)">luật tra tấn</a> và <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_th%C6%B0%C6%A1ng_m%E1%BA%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật thương mại (trang không tồn tại)">luật thương mại</a>.<a href="#cite_note-horwitz-pp-17">[17]</a> Sự phân biệt này mạnh mẽ hơn ở các quốc gia áp dụng <a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_d%C3%A2n_s%E1%BB%B1" title="Luật dân sự">luật dân sự</a>, đặc biệt là những nước có hệ thống riêng của <a href="/w/index.php?title=T%C3%B2a_%C3%A1n_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tòa án hành chính (trang không tồn tại)">tòa án hành chính</a>;<a href="#cite_note-merryman-18">[18]</a><a href="#cite_note-19">[19]</a> ngược lại, sự phân biệt luật công - luật tư không rõ ràng như vậy trong các quốc gia áp dụng <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_th%C3%B4ng_th%C6%B0%E1%BB%9Dng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật thông thường (trang không tồn tại)">luật thông thường</a>.<a href="#cite_note-harlow-20">[20]</a><a href="#cite_note-21">[21]</a> Luật pháp cung cấp một nguồn để nghiên cứu học thuật về <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_ph%C3%A1p_l%C3%BD" title="Lịch sử pháp lý">lịch sử pháp lý</a>,<a href="#cite_note-22">[22]</a> <a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc" title="Triết học">triết học</a>,<a href="#cite_note-23">[23]</a> <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A2n_t%C3%ADch_kinh_t%E1%BA%BF_c%E1%BB%A7a_lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phân tích kinh tế của luật pháp (trang không tồn tại)">phân tích kinh tế</a><a href="#cite_note-rubin-24">[24]</a> và xã hội học.<a href="#cite_note-law+sociology-25">[25]</a> Luật pháp cũng đặt ra những vấn đề quan trọng và phức tạp liên quan đến bình đẳng, công bằng và <a href="/wiki/C%C3%B4ng_l%C3%BD" title="Công lý">công lý</a>.<a href="#cite_note-pound1914-26">[26]</a><a href="#cite_note-27">[27]</a> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Triết_học_về_pháp_luật">Triết học về pháp luật</h2>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Triết học về pháp luật”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Triết học về pháp luật">sửa mã nguồn</a>]</div> <div class="quotebox pullquote floatright" style="width:22em; ; background-color: #c6dbf7;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r44429064">.mw-parser-output .quotebox{background-color:#F9F9F9;border:1px solid #aaa;box-sizing:border-box;padding:10px;font-size:88%}.mw-parser-output .quotebox.floatleft{margin:0.5em 1.4em 0.8em 0}.mw-parser-output .quotebox.floatright{margin:0.5em 0 0.8em 1.4em}.mw-parser-output .quotebox.centered{margin:0.5em auto 0.8em auto}.mw-parser-output .quotebox.floatleft p,.mw-parser-output .quotebox.floatright p{font-style:inherit}.mw-parser-output .quotebox-title{background-color:#F9F9F9;text-align:center;font-size:larger;font-weight:bold}.mw-parser-output .quotebox-quote.quoted:before{font-family:"Times New Roman",serif;font-weight:bold;font-size:large;color:gray;content:" “ ";vertical-align:-45%;line-height:0}.mw-parser-output .quotebox-quote.quoted:after{font-family:"Times New Roman",serif;font-weight:bold;font-size:large;color:gray;content:" ” ";line-height:0}.mw-parser-output .quotebox .left-aligned{text-align:left}.mw-parser-output .quotebox .right-aligned{text-align:right}.mw-parser-output .quotebox .center-aligned{text-align:center}.mw-parser-output .quotebox cite{display:block;font-style:normal}@media screen and (max-width:360px){.mw-parser-output .quotebox{min-width:100%;margin:0 0 0.8em!important;float:none!important}}</style> <div class="quotebox-quote left-aligned" style="">Nhưng sau cùng, pháp luật là gì? [...] Khi tôi nói rằng mục tiêu của pháp luật luôn là tổng quát, tôi có nghĩa là pháp luật xem xét đối tượng theo cách tổng quát và hành động theo cách trừu tượng, và không bao giờ là một người cụ thể hoặc hành động cụ thể. [...] Với quan điểm này, chúng ta ngay lập tức thấy rằng không thể hỏi nữa rằng việc làm pháp luật là việc của ai, vì chúng là hành động của ý chí chung; cũng không thể hỏi liệu hoàng đế có vượt trên pháp luật không, vì ông ấy là thành viên của Nhà nước; không thể hỏi liệu pháp luật có thể bất công không, vì không ai bất công với bản thân mình; cũng không thể hỏi làm sao chúng ta có thể vừa tự do vừa tuân thủ pháp luật, vì chúng chỉ là những ghi chú về ý chí của chúng ta.</div> <cite class="left-aligned" style="">Jean-Jacques Rousseau, <a href="/w/index.php?title=The_Social_Contract&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Social Contract (trang không tồn tại)">The Social Contract</a>, II, 6.<a href="#cite_note-28">[28]</a></cite> </div> Triết học về pháp luật thường được gọi là học thuyết pháp lý. Học thuyết pháp lý chuẩn mực hỏi "pháp luật nên là gì?", trong khi học thuyết pháp lý phân tích hỏi "pháp luật là gì?" <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Học_thuyết_pháp_lý_phân_tích">Học thuyết pháp lý phân tích</h3>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Học thuyết pháp lý phân tích”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Học thuyết pháp lý phân tích">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Analytical_jurisprudence&action=edit&redlink=1" class="new" title="Analytical jurisprudence (trang không tồn tại)">Analytical jurisprudence</a></div> Đã có nhiều nỗ lực để tạo ra "một định nghĩa pháp luật được chấp nhận một cách toàn diện". Năm 1972, <a href="/w/index.php?title=Dennis_Lloyd,_Baron_Lloyd_of_Hampstead&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dennis Lloyd, Baron Lloyd of Hampstead (trang không tồn tại)">Baron Hampstead</a> đề xuất rằng không thể tạo ra một định nghĩa như vậy.<a href="#cite_note-Jurisprudence._Third_Edition_1972._Page_39-29">[29]</a> McCoubrey và White cho rằng câu hỏi "pháp luật là gì?" không có câu trả lời đơn giản.<a href="#cite_note-30">[30]</a> <a href="/w/index.php?title=Glanville_Williams&action=edit&redlink=1" class="new" title="Glanville Williams (trang không tồn tại)">Glanville Williams</a> cho rằng ý nghĩa của từ "pháp luật" phụ thuộc vào ngữ cảnh mà từ đó được sử dụng. Ông cho rằng, ví dụ, "<a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt_t%E1%BA%ADp_qu%C3%A1n_s%E1%BB%9Bm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pháp luật tập quán sớm (trang không tồn tại)">pháp luật tập quán sớm</a>" và "<a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pháp luật đô thị (trang không tồn tại)">pháp luật đô thị</a>" là những ngữ cảnh mà từ "pháp luật" có hai ý nghĩa khác nhau và không thể hòa giải được.<a href="#cite_note-31">[31]</a> <a href="/w/index.php?title=Thurman_Arnold&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thurman Arnold (trang không tồn tại)">Thurman Arnold</a> nói rằng rõ ràng là không thể định rõ từ "pháp luật" và cũng rõ ràng là việc cố gắng định rõ từ đó không bao giờ nên bị bỏ qua.<a href="#cite_note-32">[32]</a> Có thể có quan điểm rằng không cần phải định rõ từ "pháp luật" (ví dụ, "hãy quên đi những khái quát và xem xét <a href="/w/index.php?title=Case_law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Case law (trang không tồn tại)">các vụ án</a>").<a href="#cite_note-33">[33]</a> Một định nghĩa là pháp luật là một hệ thống các quy tắc và hướng dẫn được thực thi thông qua các tổ chức xã hội để điều chỉnh hành vi.<a href="#cite_note-ReferenceB-1">[1]</a> Trong <a href="/w/index.php?title=The_Concept_of_Law&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Concept of Law (trang không tồn tại)">The Concept of Law</a>, <a href="/w/index.php?title=H._L._A._Hart&action=edit&redlink=1" class="new" title="H. L. A. Hart (trang không tồn tại)">H. L. A. Hart</a> đã lập lời cho rằng pháp luật là một "hệ thống các quy tắc";<a href="#cite_note-34">[34]</a> <a href="/w/index.php?title=John_Austin_(legal_philosopher)&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Austin (legal philosopher) (trang không tồn tại)">John Austin</a> cho rằng pháp luật là "mệnh lệnh của một chủ quyền, được đảm bảo bằng mối đe dọa về một hình phạt";<a href="#cite_note-jap-35">[35]</a> <a href="/w/index.php?title=Ronald_Dworkin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ronald Dworkin (trang không tồn tại)">Ronald Dworkin</a> mô tả pháp luật như một "khái niệm giải thích" để đạt được <a href="/wiki/C%C3%B4ng_l%C3%BD" title="Công lý">công lý</a> trong tác phẩm của ông có tựa đề <a href="/w/index.php?title=Law%27s_Empire&action=edit&redlink=1" class="new" title="Law's Empire (trang không tồn tại)">Law's Empire</a>;<a href="#cite_note-Dworkin,_[[Law's_Empire]],_410-36">[36]</a> và <a href="/w/index.php?title=Joseph_Raz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joseph Raz (trang không tồn tại)">Joseph Raz</a> cho rằng pháp luật là một "quyền lực" để điều đình lợi ích của mọi người.<a href="#cite_note-jra-37">[37]</a> <a href="/w/index.php?title=Oliver_Wendell_Holmes_Jr.&action=edit&redlink=1" class="new" title="Oliver Wendell Holmes Jr. (trang không tồn tại)">Oliver Wendell Holmes</a> định nghĩa pháp luật là "những lời tiên đoán về những gì tòa án sẽ thực sự làm, và không hề kiêu hãnh hơn."<a href="#cite_note-38">[38]</a> Trong <a href="/w/index.php?title=Treatise_on_Law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Treatise on Law (trang không tồn tại)">Treatise on Law</a>, <a href="/wiki/Thomas_Aquinas" class="mw-redirect" title="Thomas Aquinas">Thomas Aquinas</a> cho rằng pháp luật là một sự sắp xếp hợp lý của mọi thứ, liên quan đến lợi ích chung, được ban hành bởi người được giao trọng trách quản lý cộng đồng.<a href="#cite_note-39">[39]</a> Định nghĩa này có cả yếu tố <a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_ph%C3%A1p_quy%E1%BB%81n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chủ nghĩa pháp quyền (trang không tồn tại)">positivist</a> và <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pháp luật tự nhiên (trang không tồn tại)">naturalist</a>.<a href="#cite_note-40">[40]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mối_liên_hệ_với_đạo_đức_và_công_lý">Mối liên hệ với đạo đức và công lý</h3>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Mối liên hệ với đạo đức và công lý”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Mối liên hệ với đạo đức và công lý">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Xem thêm: <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt_theo_quy%E1%BB%81n_cao_h%C6%A1n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pháp luật theo quyền cao hơn (trang không tồn tại)">Pháp luật theo quyền cao hơn</a></div><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Jeremy_Bentham_by_Henry_William_Pickersgill_detail.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Jeremy_Bentham_by_Henry_William_Pickersgill_detail.jpg/220px-Jeremy_Bentham_by_Henry_William_Pickersgill_detail.jpg" decoding="async" width="220" height="299" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Jeremy_Bentham_by_Henry_William_Pickersgill_detail.jpg/330px-Jeremy_Bentham_by_Henry_William_Pickersgill_detail.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Jeremy_Bentham_by_Henry_William_Pickersgill_detail.jpg/440px-Jeremy_Bentham_by_Henry_William_Pickersgill_detail.jpg 2x" data-file-width="536" data-file-height="728" /></a><figcaption>Các lý thuyết cửu ích của Bentham tiếp tục chiếm ưu thế trong pháp luật cho đến thế kỷ 20.</figcaption></figure> Các định nghĩa về pháp luật thường đặt ra câu hỏi về mức độ pháp luật kết hợp với đạo đức.<a href="#cite_note-twtaylor-41">[41]</a> <a href="/w/index.php?title=John_Austin_(legal_philosopher)&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Austin (legal philosopher) (trang không tồn tại)">John Austin</a> cho rằng theo phương diện cửu ích, pháp luật là "các mệnh lệnh, được đảm bảo bằng mối đe dọa về các biện pháp xử phạt, từ một chủ quyền, mà mọi người có thói quen tuân thủ".<a href="#cite_note-jap-35">[35]</a> Ngược lại, những người theo chủ nghĩa pháp luật tự nhiên, như <a href="/wiki/Jean-Jacques_Rousseau" title="Jean-Jacques Rousseau">Jean-Jacques Rousseau</a>, cho rằng pháp luật phản ánh cơ bản các quy luật đạo đức và không thay đổi của tự nhiên. Khái niệm "pháp luật tự nhiên" xuất hiện trong triết học Hy Lạp cổ đại đồng thời và liên quan đến khái niệm công lý, và trở lại dòng chính của <a href="/wiki/V%C4%83n_h%C3%B3a_ph%C6%B0%C6%A1ng_T%C3%A2y" title="Văn hóa phương Tây">Văn hóa phương Tây</a> thông qua các tác phẩm của <a href="/wiki/Thomas_Aquinas" class="mw-redirect" title="Thomas Aquinas">Thomas Aquinas</a>, đặc biệt là <a href="/w/index.php?title=Treatise_on_Law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Treatise on Law (trang không tồn tại)">Treatise on Law</a> của ông. <a href="/wiki/Hugo_Grotius" title="Hugo Grotius">Hugo Grotius</a>, người sáng lập ra hệ thống pháp luật tự nhiên hoàn toàn dựa trên lý trí, cho rằng pháp luật xuất phát từ cả một bản năng xã hội - như Aristotle đã chỉ ra - và lý trí.<a href="#cite_note-42">[42]</a> <a href="/wiki/Immanuel_Kant" title="Immanuel Kant">Immanuel Kant</a> tin rằng một lệnh mệnh đạo đức yêu cầu các luật "được chọn như thể chúng nên giữ như là các luật lệ tự nhiên chung".<a href="#cite_note-43">[43]</a> <a href="/wiki/Jeremy_Bentham" title="Jeremy Bentham">Jeremy Bentham</a> và học trò của mình Austin, theo sau <a href="/wiki/David_Hume" title="David Hume">David Hume</a>, tin rằng điều này làm lẫn lộn vấn đề <a href="/w/index.php?title=Is-ought_problem&action=edit&redlink=1" class="new" title="Is-ought problem (trang không tồn tại)">"is" và "ought to be"</a>. Bentham và Austin đã đấu tranh cho chủ nghĩa pháp quyền của pháp luật; rằng pháp luật thực sự hoàn toàn tách rời khỏi "đạo đức".<a href="#cite_note-44">[44]</a> Kant cũng bị <a href="/wiki/Friedrich_Nietzsche" title="Friedrich Nietzsche">Friedrich Nietzsche</a>, người từ chối nguyên tắc bình đẳng, chỉ trích và tin rằng pháp luật phát sinh từ <a href="/w/index.php?title=Will_to_power&action=edit&redlink=1" class="new" title="Will to power (trang không tồn tại)">will to power</a>, và không thể được gắn mác là "moral" hay "immoral".<a href="#cite_note-45">[45]</a><a href="#cite_note-46">[46]</a><a href="#cite_note-47">[47]</a> Vào năm 1934, triết gia người Áo <a href="/wiki/Hans_Kelsen" title="Hans Kelsen">Hans Kelsen</a> tiếp tục truyền thống chủ nghĩa thực tế trong cuốn sách <a href="/w/index.php?title=Pure_Theory_of_Law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pure Theory of Law (trang không tồn tại)">Pure Theory of Law</a> của ông.<a href="#cite_note-48">[48]</a> Kelsen tin rằng mặc dù pháp luật tách rời khỏi đạo đức, nó được trang bị "tính normative", có nghĩa là chúng ta nên tuân theo nó. Trong khi các luật là các phát biểu tích cực "is" (ví dụ: tiền phạt cho việc lùi xe trên đường cao tốc là €500); pháp luật cho chúng ta biết chúng ta "nên" làm gì. Do đó, mỗi hệ thống pháp luật có thể được giả thuyết có một quy tắc cơ bản (<a href="/w/index.php?title=Grundnorm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grundnorm (trang không tồn tại)">Grundnorm</a>) hướng dẫn chúng ta phải tuân theo. Đối thủ lớn của Kelsen, <a href="/w/index.php?title=Carl_Schmitt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carl Schmitt (trang không tồn tại)">Carl Schmitt</a>, đã từ chối cả chủ nghĩa thực tế và ý tưởng về <a href="/w/index.php?title=Rule_of_law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rule of law (trang không tồn tại)">rule of law</a> vì ông không chấp nhận sự ưu tiên của các nguyên tắc chuẩn hóa trừu tượng so với các vị trí và quyết định chính trị cụ thể.<a href="#cite_note-49">[49]</a> Do đó, Schmitt ủng hộ một học thuyết pháp lý về ngoại lệ (<a href="/w/index.php?title=State_of_emergency&action=edit&redlink=1" class="new" title="State of emergency (trang không tồn tại)">state of emergency</a>), phủ nhận rằng các quy tắc pháp lý có thể bao quát tất cả trải nghiệm chính trị.<a href="#cite_note-F171-50">[50]</a> Sau đó trong thế kỷ 20, <a href="/w/index.php?title=H._L._A._Hart&action=edit&redlink=1" class="new" title="H. L. A. Hart (trang không tồn tại)">H. L. A. Hart</a> đã công kích Austin vì sự đơn giản hóa của ông và Kelsen vì những giả tưởng của ông trong <a href="/w/index.php?title=The_Concept_of_Law&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Concept of Law (trang không tồn tại)">The Concept of Law</a>.<a href="#cite_note-51">[51]</a> Hart lập luận rằng pháp luật là một hệ thống quy tắc, chia thành hai loại là chính (quy tắc hành vi) và phụ (quy tắc dành cho các quan chức để thực thi quy tắc chính). Các quy tắc phụ được chia thành quy tắc phân xử (để giải quyết tranh chấp pháp lý), quy tắc thay đổi (cho phép các luật được thay đổi) và quy tắc nhận biết (cho phép các luật được xác định là hợp lệ). Hai học trò của Hart tiếp tục cuộc tranh luận: Trong cuốn sách <a href="/w/index.php?title=Law%27s_Empire&action=edit&redlink=1" class="new" title="Law's Empire (trang không tồn tại)">Law's Empire</a> của mình, <a href="/w/index.php?title=Ronald_Dworkin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ronald Dworkin (trang không tồn tại)">Ronald Dworkin</a> đã tấn công Hart và các chủ nghĩa thực tế vì sự từ chối của họ trong việc coi pháp luật như một vấn đề đạo đức. Dworkin lập luận rằng pháp luật là một khái niệm "<a href="/w/index.php?title=Interpretivism_(legal)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Interpretivism (legal) (trang không tồn tại)">interpretive</a>"<a href="#cite_note-Dworkin,_[[Law's_Empire]],_410-36">[36]</a> yêu cầu các quan tòa tìm ra giải pháp phù hợp và công bằng nhất cho một tranh chấp pháp lý, dựa trên truyền thống hiến pháp của họ[<a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%A1nh_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_m%E1%BA%ADp_m%E1%BB%9D" class="mw-redirect" title="Wikipedia:Tránh ngôn ngữ mập mờ">ai nói?</a>]. <a href="/w/index.php?title=Joseph_Raz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joseph Raz (trang không tồn tại)">Joseph Raz</a>, ngược lại, bảo vệ quan điểm chủ nghĩa thực tế và chỉ trích phương pháp "soft social thesis" của Hart trong The Authority of Law.<a href="#cite_note-jra-37">[37]</a> Raz lập luận rằng pháp luật là quyền hạn, có thể xác định hoàn toàn thông qua các nguồn xã hội mà không cần tham khảo tới suy luận đạo đức. Theo quan điểm của ông, bất kỳ phân loại quy tắc nào ngoài vai trò của họ như những công cụ có quyền hạn trong việc hòa giải đều tốt nhất nên để cho <a href="/w/index.php?title=Sociology&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sociology (trang không tồn tại)">sociology</a>, thay vì học thuyết pháp lý.<a href="#cite_note-52">[52]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lịch_sử">Lịch sử</h2>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Lịch sử”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lịch sử">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử pháp luật (trang không tồn tại)">Lịch sử pháp luật</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Milkau_Oberer_Teil_der_Stele_mit_dem_Text_von_Hammurapis_Gesetzescode_369-2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Milkau_Oberer_Teil_der_Stele_mit_dem_Text_von_Hammurapis_Gesetzescode_369-2.jpg/220px-Milkau_Oberer_Teil_der_Stele_mit_dem_Text_von_Hammurapis_Gesetzescode_369-2.jpg" decoding="async" width="220" height="273" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Milkau_Oberer_Teil_der_Stele_mit_dem_Text_von_Hammurapis_Gesetzescode_369-2.jpg/330px-Milkau_Oberer_Teil_der_Stele_mit_dem_Text_von_Hammurapis_Gesetzescode_369-2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/55/Milkau_Oberer_Teil_der_Stele_mit_dem_Text_von_Hammurapis_Gesetzescode_369-2.jpg/440px-Milkau_Oberer_Teil_der_Stele_mit_dem_Text_von_Hammurapis_Gesetzescode_369-2.jpg 2x" data-file-width="576" data-file-height="714" /></a><figcaption>Vua <a href="/wiki/Hammurabi" title="Hammurabi">Hammurabi</a> nhận thức về <a href="/w/index.php?title=%C4%90o%E1%BA%A1n_lu%E1%BA%ADt_Hammurabi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đoạn luật Hammurabi (trang không tồn tại)">đoạn luật</a> bởi thần mặt trời <a href="/wiki/Shamash" class="mw-redirect" title="Shamash">Shamash</a> của Mesopotamia, cũng được tôn sùng như thần công lý.</figcaption></figure> Lịch sử pháp luật chặt chẽ liên kết với sự phát triển của <a href="/wiki/N%E1%BB%81n_v%C4%83n_minh" class="mw-redirect" title="Nền văn minh">nền văn minh</a>. Pháp luật Ai Cập cổ đại, có nguồn gốc từ khoảng 3000 TCN, dựa trên khái niệm <a href="/wiki/Ma%27at" class="mw-redirect" title="Ma'at">Ma'at</a> và được đặc trưng bởi truyền thống, hùng biện, bình đẳng xã hội và công bằng.<a href="#cite_note-53">[53]</a><a href="#cite_note-54">[54]</a><a href="#cite_note-55">[55]</a> Vào thế kỷ 22 TCN, vị vua Sumer cổ đại <a href="/w/index.php?title=Ur-Nammu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ur-Nammu (trang không tồn tại)">Ur-Nammu</a> đã sáng tạo ra <a href="/w/index.php?title=%C4%90o%E1%BA%A1n_lu%E1%BA%ADt_Ur-Nammu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đoạn luật Ur-Nammu (trang không tồn tại)">đoạn luật đầu tiên</a>, bao gồm các tuyên bố học đạo ("nếu... thì..."). Xung quanh năm 1760 TCN, <a href="/w/index.php?title=Vua_Hammurabi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vua Hammurabi (trang không tồn tại)">Vua Hammurabi</a> tiếp tục phát triển <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt_Babylon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pháp luật Babylon (trang không tồn tại)">Pháp luật Babylon</a>, bằng cách lập thành đoạn và khắc trên đá. Hammurabi đặt nhiều bản sao của đoạn luật của mình trên khắp vương quốc Babylon dưới dạng các bia đá (<a href="/w/index.php?title=Stele&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stele (trang không tồn tại)">stelae</a>), để công chúng nhìn thấy; điều này đã trở thành <a href="/w/index.php?title=%C4%90o%E1%BA%A1n_lu%E1%BA%ADt_Hammurabi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đoạn luật Hammurabi (trang không tồn tại)">Bộ luật Hammurabi</a>. Bản sao hoàn chỉnh nhất của các bia đá này đã được phát hiện vào thế kỷ 19 bởi các nhà Assyriologists Anh, và từ đó đã được đọc chính tả và dịch sang nhiều ngôn ngữ khác nhau, bao gồm tiếng Anh, tiếng Ý, tiếng Đức và tiếng Pháp.<a href="#cite_note-56">[56]</a> Kinh Thánh Cũ có nguồn gốc từ khoảng 1280 TCN và mang hình thức các mệnh lệnh đạo đức như lời khuyên cho một xã hội tốt đẹp. Thành bang <a href="/wiki/Hy_L%E1%BA%A1p_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i" title="Hy Lạp cổ đại">Hy Lạp cổ đại</a>, thành <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Athens&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử Athens (trang không tồn tại)">Athens</a> từ khoảng thế kỷ 8 TCN là xã hội đầu tiên dựa trên sự bao gồm rộng rãi của công dân, loại trừ phụ nữ và người bị <a href="/w/index.php?title=N%C3%B4_l%E1%BB%87_%E1%BB%9F_Hy_L%E1%BA%A1p_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nô lệ ở Hy Lạp cổ đại (trang không tồn tại)">nô lệ</a>. Tuy nhiên, Athens không có khoa học pháp lý hoặc một từ đơn để chỉ "pháp luật", thay vào đó dựa vào sự phân biệt ba chiều giữa pháp thiên ("thémis"), sắc lệnh nhân loại ("nomos") và phong tục ("díkē"). Tuy nhiên, <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt_Hy_L%E1%BA%A1p_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pháp luật Hy Lạp cổ đại (trang không tồn tại)">Pháp luật Hy Lạp cổ đại</a> có những đổi mới hiến pháp quan trọng trong quá trình phát triển của <a href="/w/index.php?title=D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_Athens&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dân chủ Athens (trang không tồn tại)">dân chủ Athens</a>. Pháp luật La Mã đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi triết học Hy Lạp, nhưng các quy tắc chi tiết của nó đã được các chuyên gia pháp lý phát triển và rất phức tạp.<a href="#cite_note-57">[57]</a><a href="#cite_note-58">[58]</a> Trong nhiều thế kỷ giữa sự nổi lên và suy tàn của <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_La_M%C3%A3" title="Đế quốc La Mã">Đế quốc La Mã</a>, pháp luật đã được điều chỉnh để ứng phó với các tình hình xã hội thay đổi và đã trải qua quy hoạch chính dưới triều đại của <a href="/wiki/Theodosius_II" title="Theodosius II">Theodosius II</a> và <a href="/wiki/Justinian_I" class="mw-redirect" title="Justinian I">Justinian I</a>.<a href="#cite_note-St107-59">[59]</a> Mặc dù các bộ luật đã bị thay thế bởi phong tục và luật pháp trước khi thời kỳ Trung cổ sơ khai, pháp luật La Mã đã được khám phá lại vào thế kỷ 11 khi các học giả pháp lý thời Trung cổ bắt đầu nghiên cứu các bộ luật La Mã và thích ứng các khái niệm của chúng với <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt_Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_C%C3%B4ng_gi%C3%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pháp luật Giáo hội Công giáo (trang không tồn tại)">luật học Giáo hội</a>, từ đó tạo ra <a href="/w/index.php?title=Jus_commune&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jus commune (trang không tồn tại)">jus commune</a>. Các nguyên tắc pháp lý Latin (được gọi là <a href="/w/index.php?title=Brocard_(ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Brocard (pháp luật) (trang không tồn tại)">brocards</a>) đã được biên soạn để hướng dẫn. Ở Anh thời Trung cổ, các tòa án hoàng gia đã phát triển một tập hợp các tiền lệ sau này đã trở thành <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt_th%C3%B4ng_th%C6%B0%E1%BB%9Dng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pháp luật thông thường (trang không tồn tại)">pháp luật thông thường</a>. Một <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_Th%C6%B0%C6%A1ng_m%E1%BA%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật Thương mại (trang không tồn tại)">Luật Thương mại</a> trải rộng khắp châu Âu được hình thành để các thương nhân có thể giao dịch với các tiêu chuẩn thực hành chung thay vì với các khía cạnh pháp luật địa phương đa dạng. Luật Thương mại, tiền thân của pháp luật thương mại hiện đại, nhấn mạnh sự tự do hợp đồng và tính chất có thể chuyển nhượng của tài sản.<a href="#cite_note-60">[60]</a> Khi chủ nghĩa dân tộc phát triển vào thế kỷ 18 và 19, Luật Thương mại đã được tích hợp vào pháp luật địa phương của các quốc gia dưới các bộ luật dân sự mới. Những bộ luật Pháp luật Napoleon và Đức đã trở thành những tác động lớn nhất. Khác với pháp luật thông thường Anh, gồm những cuốn sách về luật sư lớn, các bộ luật nhỏ gọn dễ dàng xuất khẩu và dễ dàng áp dụng cho các thẩm phán. Tuy nhiên, hiện nay có dấu hiệu cho thấy pháp luật dân sự và thông thường đang hội tụ.<a href="#cite_note-mattei71-61">[61]</a> Luật Liên minh châu Âu được mã hoá trong các hiệp định, nhưng phát triển thông qua tiền lệ de facto được đề ra bởi <a href="/wiki/T%C3%B2a_%C3%A1n_C%C3%B4ng_l%C3%BD_Ch%C3%A2u_%C3%82u" title="Tòa án Công lý Châu Âu">Tòa án Công lý Châu Âu</a>.<a href="#cite_note-62">[62]</a> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Constitution_of_India.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Constitution_of_India.jpg/220px-Constitution_of_India.jpg" decoding="async" width="220" height="295" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Constitution_of_India.jpg/330px-Constitution_of_India.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Constitution_of_India.jpg/440px-Constitution_of_India.jpg 2x" data-file-width="2985" data-file-height="4000" /></a><figcaption><a href="/wiki/Hi%E1%BA%BFn_ph%C3%A1p_%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99" title="Hiến pháp Ấn Độ">Hiến pháp Ấn Độ</a> là hiến pháp được viết dài nhất cho một quốc gia, bao gồm 444 điều khoản, 12 phụ lục, nhiều sửa đổi và 117.369 từ.</figcaption></figure> Đạo luật cổ xưa của <a href="/wiki/%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99" title="Ấn Độ">Ấn Độ</a> và <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_Trung_Qu%E1%BB%91c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật Trung Quốc (trang không tồn tại)">Trung Quốc</a> đại diện cho hai truyền thống pháp luật riêng biệt và lịch sử hình thành các trường phái lý thuyết và thực hành pháp lý độc lập. <a href="/w/index.php?title=Arthashastra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arthashastra (trang không tồn tại)">Arthashastra</a>, có thể đã được biên soạn vào khoảng 100 sau Công nguyên (mặc dù nó chứa các tư liệu cổ hơn), và <a href="/w/index.php?title=Manusmriti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Manusmriti (trang không tồn tại)">Manusmriti</a> (khoảng 100-300 sau Công nguyên) là những tác phẩm nền tảng ở Ấn Độ, và bao gồm các văn bản được coi là nguồn hướng dẫn pháp lý có uy tín.<a href="#cite_note-63">[63]</a> Triết lý trung tâm của Manu là sự khoan dung và <a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_%C4%91a_nguy%C3%AAn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chủ nghĩa đa nguyên (trang không tồn tại)">đa nguyên</a>, và đã được trích dẫn khắp Đông Nam Á.<a href="#cite_note-64">[64]</a> Trong thời kỳ <a href="/w/index.php?title=X%C3%A2m_l%C6%B0%E1%BB%A3c_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_%E1%BB%9F_l%E1%BB%A5c_%C4%91%E1%BB%8Ba_%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xâm lược Hồi giáo ở lục địa Ấn Độ (trang không tồn tại)">Xâm lược Hồi giáo ở lục địa Ấn Độ</a>, <a href="/wiki/Sharia" title="Sharia">sharia</a> đã được thiết lập bởi các triều đại và đế chế Hồi giáo, đặc biệt là <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Mughal" class="mw-redirect" title="Đế quốc Mughal">Mughal</a>, <a href="/w/index.php?title=Fatawa-e-Alamgiri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fatawa-e-Alamgiri (trang không tồn tại)">Fatawa-e-Alamgiri</a>, do Hoàng đế <a href="/wiki/Aurangzeb" title="Aurangzeb">Aurangzeb</a> và các học giả Hồi giáo biên soạn.<a href="#cite_note-65">[65]</a><a href="#cite_note-66">[66]</a> Ở Ấn Độ, truyền thống pháp luật <a href="/wiki/Hindu" class="mw-redirect" title="Hindu">Hindu</a> cùng với pháp luật Hồi giáo đã bị thay thế bằng pháp luật chung khi Ấn Độ <a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BA%BF_%C4%91%E1%BB%99_th%E1%BB%B1c_d%C3%A2n_Anh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chế độ thực dân Anh (trang không tồn tại)">trở thành một phần</a> của <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Anh" title="Đế quốc Anh">Đế quốc Anh</a>.<a href="#cite_note-67">[67]</a> Malaysia, Brunei, <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_Singapore&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật Singapore (trang không tồn tại)">Singapore</a> và <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_Hong_Kong&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật Hong Kong (trang không tồn tại)">Hong Kong</a> cũng đã áp dụng hệ thống pháp luật chung. Truyền thống pháp luật Đông Á phản ánh một sự pha trộn độc đáo giữa các yếu tố thế tục và tôn giáo.<a href="#cite_note-68">[68]</a> Nhật Bản là quốc gia đầu tiên bắt đầu hiện đại hóa hệ thống pháp luật theo hướng phương Tây, thông qua việc nhập khẩu một phần của <a href="/wiki/Code_Civil" class="mw-redirect" title="Code Civil">luật dân sự Pháp</a>, nhưng chủ yếu là Điều lệ dân sự của Đức.<a href="#cite_note-69">[69]</a> Điều này một phần phản ánh tình trạng của Đức là một nước cường quốc nổi lên vào cuối thế kỷ 19. Tương tự, <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt_truy%E1%BB%81n_th%E1%BB%91ng_Trung_Qu%E1%BB%91c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pháp luật truyền thống Trung Quốc (trang không tồn tại)">pháp luật truyền thống Trung Quốc</a> đã chuyển dần hướng phương Tây vào những năm cuối của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Thanh" title="Nhà Thanh">Nhà Thanh</a> thông qua sáu bộ luật tư nhân dựa chủ yếu vào mô hình luật dân sự của Đức.<a href="#cite_note-70">[70]</a> Ngày nay, <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Trung_Hoa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật Cộng hòa Trung Hoa (trang không tồn tại)">pháp luật Đài Loan</a> giữ sự tương đồng gần nhất với các bộ codifications từ thời kỳ đó, do sự chia cắt giữa phe quốc gia của <a href="/w/index.php?title=Tr%C6%B0%C6%A1ng_Kh%E1%BA%AFc_Tr%E1%BB%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trương Khắc Trụ (trang không tồn tại)">Chiang Kai-shek</a>, những người chạy tới Đài Loan, và phe cộng sản của <a href="/wiki/Mao_Tr%E1%BA%A1ch_%C4%90%C3%B4ng" title="Mao Trạch Đông">Mao Zedong</a>, người chiếm được quyền kiểm soát lục địa vào năm 1949. Cơ sở hạ tầng pháp lý hiện tại ở Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa đã bị ảnh hưởng nặng nề bởi <a href="/wiki/Li%C3%AAn_X%C3%B4" title="Liên Xô">Liên bang Xô viết</a> <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt_x%C3%A3_h%E1%BB%99i_ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pháp luật xã hội chủ nghĩa (trang không tồn tại)">Pháp luật xã hội chủ nghĩa</a>, mà ưu tiên chủ yếu là pháp luật hành chính trên sự hy sinh quyền lợi của pháp luật tư nhân.<a href="#cite_note-71">[71]</a> Do quá trình công nghiệp hóa nhanh chóng, ngày nay Trung Quốc đang trải qua quá trình cải cách, ít nhất là trong lĩnh vực kinh tế, nếu không phải là quyền lợi xã hội và chính trị. Luật hợp đồng mới vào năm 1999 đã đại diện cho một bước đi xa khỏi sự thống trị của pháp luật hành chính.<a href="#cite_note-72">[72]</a> Hơn nữa, sau những cuộc đàm phán kéo dài mười lăm năm, vào năm 2001 Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO).<a href="#cite_note-73">[73]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hệ_thống_pháp_luật">Hệ thống pháp luật</h2>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Hệ thống pháp luật”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Hệ thống pháp luật">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc_so_s%C3%A1nh" class="mw-redirect" title="Luật học so sánh">Luật học so sánh</a>, <a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_h%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt_qu%E1%BB%91c_gia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các hệ thống pháp luật quốc gia (trang không tồn tại)">Danh sách các hệ thống pháp luật quốc gia</a>, và <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_lu%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc_so_s%C3%A1nh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử luật học so sánh (trang không tồn tại)">Lịch sử luật học so sánh</a></div>Nói chung, hệ thống pháp luật có thể được chia thành hai loại là hệ thống pháp luật dân sự và hệ thống pháp luật chung.<a href="#cite_note-pejovic-74">[74]</a> Các nhà học hiện đại cho rằng sự quan trọng của sự phân biệt này đã dần giảm đi. Sự chuyển giao pháp luật phong phú, thường thấy trong pháp luật hiện đại, dẫn đến sự chia sẻ nhiều đặc điểm truyền thống được coi là đặc trưng của hệ thống pháp luật chung hoặc hệ thống pháp luật dân sự.<a href="#cite_note-mattei71-61">[61]</a><a href="#cite_note-inprol-intro-75">[75]</a> Loại hệ thống pháp luật thứ ba là hệ thống pháp luật tôn giáo, dựa trên các kinh điển. Hệ thống cụ thể mà một quốc gia được cai trị thường được xác định bởi lịch sử của nó, mối quan hệ với các quốc gia khác hoặc việc tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế. Các <a href="/w/index.php?title=Ngu%E1%BB%93n_ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nguồn pháp luật (trang không tồn tại)">nguồn</a> mà các quốc gia áp dụng như là các quyền uy tín cố định là các đặc điểm định nghĩa của bất kỳ hệ thống pháp luật nào. <figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Map_of_the_Legal_systems_of_the_world_(en).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Map_of_the_Legal_systems_of_the_world_%28en%29.png/550px-Map_of_the_Legal_systems_of_the_world_%28en%29.png" decoding="async" width="550" height="289" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Map_of_the_Legal_systems_of_the_world_%28en%29.png/825px-Map_of_the_Legal_systems_of_the_world_%28en%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Map_of_the_Legal_systems_of_the_world_%28en%29.png/1100px-Map_of_the_Legal_systems_of_the_world_%28en%29.png 2x" data-file-width="3564" data-file-height="1870" /></a><figcaption>Bản đồ theo mã màu về các hệ thống pháp luật trên thế giới, hiển thị các hệ thống pháp luật dân sự, chung, tôn giáo, tập quán và hỗn hợp.<a href="#cite_note-76">[76]</a> Các hệ thống pháp luật chung được tô màu hồng, và các hệ thống pháp luật dân sự được tô màu xanh lơ/xanh ngọc.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hệ_thống_pháp_luật_dân_sự">Hệ thống pháp luật dân sự</h3>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Hệ thống pháp luật dân sự”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Hệ thống pháp luật dân sự">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt_d%C3%A2n_s%E1%BB%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hệ thống pháp luật dân sự (trang không tồn tại)">Hệ thống pháp luật dân sự</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Code_Civil_1804.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Code_Civil_1804.png/220px-Code_Civil_1804.png" decoding="async" width="220" height="264" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Code_Civil_1804.png/330px-Code_Civil_1804.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Code_Civil_1804.png/440px-Code_Civil_1804.png 2x" data-file-width="636" data-file-height="762" /></a><figcaption>Trang đầu tiên của phiên bản năm 1804 của <a href="/w/index.php?title=Code_Napoleon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Code Napoleon (trang không tồn tại)">Luật Napoleon</a></figcaption></figure> Hệ thống pháp luật dân sự được sử dụng tại hầu hết các quốc gia trên thế giới ngày nay. Trong hệ thống pháp luật dân sự, các nguồn được công nhận là uy tín chủ yếu là pháp lệnh - đặc biệt là <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_h%E1%BB%A3p_t%C3%A1c_(lu%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật hợp tác (luật học) (trang không tồn tại)">việc đề xuất mã luật</a> trong hiến pháp hoặc các nghị quyết do chính phủ thông qua - và <a href="/wiki/Phong_t%E1%BB%A5c" title="Phong tục">phong tục</a>.<a href="#cite_note-77">[77]</a> Các mã luật đã tồn tại từ hàng thiên niên kỷ, với một ví dụ sớm là <a href="/w/index.php?title=Code_of_Hammurabi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Code of Hammurabi (trang không tồn tại)">Codex Hammurabi</a> của <a href="/w/index.php?title=H%E1%BA%A1t_Babylon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hạt Babylon (trang không tồn tại)">Babylon</a>. Các hệ thống pháp luật dân sự hiện đại hầu hết xuất phát từ các mã luật được ban hành bởi Hoàng đế <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Byzantine" class="mw-redirect" title="Đế quốc Byzantine">Byzantine</a> <a href="/wiki/Justinian_I" class="mw-redirect" title="Justinian I">Justinian I</a> vào thế kỷ 6, được phát hiện lại vào thế kỷ 11 ở Ý.<a href="#cite_note-econ-cc-diffs-78">[78]</a> Pháp luật La Mã vào thời kỳ <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_La_M%C3%A3" title="Cộng hòa La Mã">Cộng hòa La Mã</a> và Đế quốc La Mã có tính thủ tục cao và thiếu một tầng lớp pháp lý chuyên nghiệp.<a href="#cite_note-79">[79]</a> Thay vào đó, một <a href="/wiki/Quan_ch%E1%BB%A9c" class="mw-redirect" title="Quan chức">quan chức không chuyên nghiệp</a>, iudex, được chọn để phân xử. Các quyết định không được công bố theo bất kỳ cách thức hệ thống nào, vì vậy bất kỳ trường hợp pháp lệnh nào phát triển đều bị che giấu và hầu như không được công nhận.<a href="#cite_note-80">[80]</a> Mỗi trường hợp được quyết định từ đầu dựa trên luật pháp của Nhà nước, điều này phản ánh sự (lý thuyết) không quan trọng của các quyết định của các thẩm phán đối với các trường hợp trong hệ thống pháp luật dân sự ngày nay. Từ năm 529 đến 534, Hoàng đế <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Byzantine" class="mw-redirect" title="Đế quốc Byzantine">Byzantine</a> <a href="/wiki/Justinian_I" class="mw-redirect" title="Justinian I">Justinian I</a> đã mã hoá và tổng hợp pháp luật La Mã cho đến thời điểm đó, để lại chỉ một phần hai mươi trong số lượng văn bản pháp lý từ trước đó.<a href="#cite_note-81">[81]</a> Điều này trở thành thứ được gọi là <a href="/wiki/Corpus_Juris_Civilis" class="mw-redirect" title="Corpus Juris Civilis">Corpus Juris Civilis</a>. Như một nhà sử học pháp lý đã viết, "Justinian cố ý nhìn lại thời kỳ hoàng kim của pháp luật La Mã và nhằm khôi phục lại đỉnh cao mà nó đã đạt được ba thế kỷ trước đó."<a href="#cite_note-82">[82]</a> Mã luật của Justinian vẫn còn hiệu lực ở Đông cho đến khi Đế quốc Byzantine sụp đổ. Trong khi đó, Tây Âu đã dựa vào sự kết hợp giữa <a href="/w/index.php?title=Codex_Theodosianus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Codex Theodosianus (trang không tồn tại)">Theodosian Code</a> và luật tập quán của các dân tộc German cho đến khi Mã luật của Justinian được phát hiện lại vào thế kỷ 11, và các học giả tại <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_Bologna" title="Đại học Bologna">Đại học Bologna</a> đã sử dụng nó để giải thích pháp luật của họ.<a href="#cite_note-83">[83]</a> Mã luật dân sự dựa chủ yếu trên pháp luật La Mã, kèm theo một số ảnh hưởng từ các luật tôn giáo như <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pháp luật giáo hội (trang không tồn tại)">pháp luật giáo hội</a>, tiếp tục lan rộng khắp châu Âu cho đến thời kỳ <a href="/w/index.php?title=K%E1%BB%B7_nguy%C3%AAn_%C3%81nh_s%C3%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kỷ nguyên Ánh sáng (trang không tồn tại)">Ánh sáng</a>. Sau đó, vào thế kỷ 19, cả Pháp với <a href="/wiki/Code_Civil" class="mw-redirect" title="Code Civil">Code Civil</a> và Đức với <a href="/w/index.php?title=B%C3%BCrgerliches_Gesetzbuch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bürgerliches Gesetzbuch (trang không tồn tại)">Bürgerliches Gesetzbuch</a> đã hiện đại hóa mã luật của họ. Cả hai mã luật này đã tác động mạnh mẽ không chỉ đến các hệ thống pháp luật của các quốc gia ở châu Âu lục địa, mà còn đến truyền thống pháp luật của <a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Nhật Bản">Nhật Bản</a> và <a href="/wiki/H%C3%A0n_Qu%E1%BB%91c" title="Hàn Quốc">Hàn Quốc</a>.<a href="#cite_note-84">[84]</a><a href="#cite_note-85">[85]</a> Ngày nay, các quốc gia có hệ thống pháp luật dân sự bao gồm từ Nga và Thổ Nhĩ Kỳ đến hầu hết <a href="/wiki/Trung_M%E1%BB%B9" title="Trung Mỹ">Trung</a> và <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_M%E1%BB%B9_Latinh" class="mw-redirect" title="Châu Mỹ Latinh">Châu Mỹ Latinh</a>.<a href="#cite_note-86">[86]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Luật_vô_chính_phủ">Luật vô chính phủ</h4>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Luật vô chính phủ”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Luật vô chính phủ">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_v%C3%B4_ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật vô chính phủ (trang không tồn tại)">Luật vô chính phủ</a></div> Chủ nghĩa vô chính phủ đã được thực hành trong xã hội ở phần lớn thế giới. Các cộng đồng vô chính phủ có quy mô lớn, từ <a href="/wiki/Rojava" title="Rojava">Syria</a> đến Hoa Kỳ, tồn tại và đa dạng từ hàng trăm đến hàng triệu người.<a href="#cite_note-87">[87]</a> Chủ nghĩa vô chính phủ bao gồm một loạt các triết lý chính trị <a href="/wiki/X%C3%A3_h%E1%BB%99i_ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a" class="mw-redirect" title="Xã hội chủ nghĩa">xã hội</a>, với các xu hướng và cách thực hiện khác nhau. Luật vô chính phủ chủ yếu giải quyết việc làm thế nào chủ nghĩa vô chính phủ được thực thi trong xã hội, với khung viện dựa trên các tổ chức phi tập trung và sự giúp đỡ lẫn nhau, với sự đại diện thông qua hình thức <a href="/wiki/D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_tr%E1%BB%B1c_ti%E1%BA%BFp" title="Dân chủ trực tiếp">dân chủ trực tiếp</a>. Luật pháp dựa trên nhu cầu của chúng.<a href="#cite_note-88">[88]</a> Một phần lớn các triết lý vô chính phủ như <a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_anarcho-t%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chủ nghĩa anarcho-tổ chức (trang không tồn tại)">chủ nghĩa anarcho-tổ chức</a> và <a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_anarcho-c%E1%BB%99ng_s%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chủ nghĩa anarcho-cộng sản (trang không tồn tại)">chủ nghĩa anarcho-cộng sản</a> chủ yếu tập trung vào các liên minh công nhân <a href="/w/index.php?title=Phi_t%E1%BA%ADp_trung&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phi tập trung (trang không tồn tại)">phi tập trung</a>, các hợp tác và các hiệp hội làm nền tảng chính của xã hội.<a href="#cite_note-89">[89]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Luật_xã_hội_chủ_nghĩa">Luật xã hội chủ nghĩa</h4>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Luật xã hội chủ nghĩa”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Luật xã hội chủ nghĩa">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_x%C3%A3_h%E1%BB%99i_ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật xã hội chủ nghĩa (trang không tồn tại)">Luật xã hội chủ nghĩa</a></div> Luật xã hội chủ nghĩa là hệ thống pháp luật trong các quốc gia <a href="/wiki/Nh%C3%A0_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_c%E1%BB%99ng_s%E1%BA%A3n" title="Nhà nước cộng sản">nhà nước cộng sản</a> như <a href="/wiki/Li%C3%AAn_X%C3%B4" title="Liên Xô">Liên Xô</a> cũ và <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n_Trung_Hoa" class="mw-redirect" title="Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa">Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa</a>.<a href="#cite_note-austin-90">[90]</a> Ý kiến học thuật chia rẽ về việc liệu nó có phải là một hệ thống riêng biệt so với pháp luật dân sự, với các sai lệch lớn dựa trên <a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_M%C3%A1c-L%C3%AA-nin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chủ nghĩa Mác-Lê-nin (trang không tồn tại)">Chủ nghĩa Mác-Lê-nin</a>, chẳng hạn như việc làm luật sư cấp dưới phục tùng đảng cầm quyền của chính quyền điều hành.<a href="#cite_note-austin-90">[90]</a><a href="#cite_note-91">[91]</a><a href="#cite_note-gbsmith-92">[92]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Luật_thông_thường_và_luật_tư_pháp">Luật thông thường và luật tư pháp</h3>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Luật thông thường và luật tư pháp”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Luật thông thường và luật tư pháp">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_th%C3%B4ng_th%C6%B0%E1%BB%9Dng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật thông thường (trang không tồn tại)">Luật thông thường</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:King_John_signing_the_Great_Charter_(Magna_Carta)_by_English_School.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/King_John_signing_the_Great_Charter_%28Magna_Carta%29_by_English_School.png/220px-King_John_signing_the_Great_Charter_%28Magna_Carta%29_by_English_School.png" decoding="async" width="220" height="308" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/King_John_signing_the_Great_Charter_%28Magna_Carta%29_by_English_School.png/330px-King_John_signing_the_Great_Charter_%28Magna_Carta%29_by_English_School.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/King_John_signing_the_Great_Charter_%28Magna_Carta%29_by_English_School.png/440px-King_John_signing_the_Great_Charter_%28Magna_Carta%29_by_English_School.png 2x" data-file-width="732" data-file-height="1024" /></a><figcaption>Vua John của Anh ký Magna Carta.</figcaption></figure> Trong hệ thống pháp luật thông thường, các quyết định của tòa án được công nhận rõ ràng là "luật" tương đương với các <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1p_l%E1%BB%87nh_(ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pháp lệnh (pháp luật) (trang không tồn tại)">pháp lệnh</a> lập pháp và các <a href="/w/index.php?title=Quy_%C4%91%E1%BB%8Bnh_ch%C3%ADnh_quy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quy định chính quy (trang không tồn tại)">quy định chính quy</a> của chính quyền điều hành. "Nguyên tắc tiền lệ", hay <a href="/w/index.php?title=Stare_decisis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stare decisis (trang không tồn tại)">stare decisis</a> (tiếng Latinh có nghĩa là "tuân theo quyết định") có nghĩa là các quyết định của tòa án cao hơn ràng buộc tòa án cấp thấp hơn để đảm bảo các trường hợp tương tự đạt đến kết quả tương tự. Ngược lại, trong hệ thống pháp luật dân sự, các pháp lệnh lập pháp thường chi tiết hơn và các quyết định tòa án ngắn gọn hơn và ít chi tiết hơn, vì thẩm quyền chỉ viết để quyết định một trường hợp đơn lẻ, thay vì đưa ra lý do hướng dẫn các tòa án trong tương lai. Luật thông thường bắt nguồn từ Anh và đã được thừa kế bởi hầu hết các quốc gia từng liên kết với <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_ch%E1%BA%BF_Anh" class="mw-redirect" title="Đế chế Anh">Đế chế Anh</a> (ngoại trừ Malta, <a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_Scotland" title="Luật Scotland">Scotland</a>, tiểu bang <a href="/w/index.php?title=Louisiana_law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Louisiana law (trang không tồn tại)">Louisiana</a> của Hoa Kỳ, và tỉnh <a href="/w/index.php?title=Quebec_law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quebec law (trang không tồn tại)">Quebec</a> của Canada). Trong thời Trung cổ ở Anh, trong giai đoạn <a href="/w/index.php?title=X%C3%A2m_l%C6%B0%E1%BB%A3c_Norman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xâm lược Norman (trang không tồn tại)">xâm lược Norman</a>, luật pháp thay đổi từ xã này đến xã khác dựa trên các phong tục bất đồng của các bộ tộc. Khái niệm "luật thông thường" phát triển trong thời kỳ cai trị của <a href="/wiki/Henry_II_c%E1%BB%A7a_Anh" title="Henry II của Anh">Henry II</a> vào cuối thế kỷ 12, khi ông chỉ định các thẩm phán có quyền lập một hệ thống pháp luật hợp nhất và thống nhất dành cho cả nước. Bước tiến tiếp theo quan trọng trong sự tiến hóa của luật thông thường đến khi <a href="/w/index.php?title=John,_vua_Anh&action=edit&redlink=1" class="new" title="John, vua Anh (trang không tồn tại)">Vua John</a> bị các tướng quân bắt ép ký vào một văn bản hạn chế quyền lực để thông qua các luật. "Hiến chương vĩ đại" hay <a href="/wiki/Magna_Carta" class="mw-redirect" title="Magna Carta">Magna Carta</a> năm 1215 cũng yêu cầu đoàn thẩm phán của vua tổ chức các phiên tòa và ra án tại "một địa điểm nhất định" thay vì phát hành công lý chuyên chế ở những địa điểm không thể đoán trước trên khắp đất nước.<a href="#cite_note-93">[93]</a> Một nhóm thẩm phán tập trung và chuyên nghiệp đã có vai trò quyết định chính trong việc lập pháp theo hệ thống này và so với các đối tác châu Âu, tòa án Anh trở nên rất tập trung. Ví dụ, vào năm 1297, trong khi tòa án cao nhất ở Pháp có 51 thẩm phán, <a href="/w/index.php?title=T%C3%B2a_%C3%A1n_Anh_v%E1%BB%81_C%C3%A1c_v%E1%BB%A5_D%C3%A2n_s%E1%BB%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tòa án Anh về Các vụ Dân sự (trang không tồn tại)">Tòa án Anh về Các vụ Dân sự</a> có năm thẩm phán.<a href="#cite_note-94">[94]</a> Bộ máy tư pháp mạnh mẽ và gắn kết này đã tạo ra một quy trình hệ thống hóa để phát triển luật thông thường.<a href="#cite_note-95">[95]</a> Khi thời gian trôi qua, nhiều người cảm thấy rằng luật thông thường đã được hệ thống hóa quá mức và cứng nhắc, và ngày càng nhiều công dân kêu gọi vua để phớt lời luật thông thường. Thay mặt vua, <a href="/w/index.php?title=Th%C6%B0%E1%BB%A3ng_tr%E1%BB%8B_th%C6%B0_k%C3%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thượng trị thư ký (trang không tồn tại)">Thượng trị thư ký</a> bắt đầu ra các phán quyết để thực hiện điều gì là công bằng trong một vụ kiện. Từ thời <a href="/wiki/Thomas_More" title="Thomas More">Ông Thomas More</a>, luật sư đầu tiên được bổ nhiệm làm Thượng trị thư ký, một hệ thống <a href="/wiki/C%C3%B4ng_b%E1%BA%B1ng" class="mw-redirect" title="Công bằng">công bằng</a> đã phát triển song song với luật thông thường cứng nhắc và phát triển riêng <a href="/w/index.php?title=T%C3%B2a_%C3%A1n_C%C3%B4ng_b%E1%BA%B1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tòa án Công bằng (trang không tồn tại)">Tòa án Công bằng</a>. Ban đầu, công bằng thường bị chỉ trích là không đều đặn.<a href="#cite_note-96">[96]</a> Theo thời gian, tòa án công bằng đã phát triển những nguyên tắc vững chắc, đặc biệt dưới triều đại của <a href="/w/index.php?title=John_Scott,_B%C3%A1_t%C6%B0%E1%BB%9Bc_Eldon_%C4%91%E1%BA%A7u_ti%C3%AAn&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Scott, Bá tước Eldon đầu tiên (trang không tồn tại)">Bá tước Eldon</a>.<a href="#cite_note-97">[97]</a> Vào thế kỷ 19 ở Anh và năm <a href="/w/index.php?title=West_Coast_Hotel_Co._v._Parrish&action=edit&redlink=1" class="new" title="West Coast Hotel Co. v. Parrish (trang không tồn tại)">1937 tại Hoa Kỳ</a>, hai hệ thống này đã được <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_th%C3%B4ng_th%C6%B0%E1%BB%9Dng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật thông thường (trang không tồn tại)">hợp nhất</a>. Trong quá trình phát triển luật thông thường, việc viết sách học thuật luôn đóng một vai trò quan trọng, không chỉ để thu thập những nguyên tắc toàn diện từ các vụ án phân tán, mà còn để thảo luận về những thay đổi. <a href="/w/index.php?title=William_Blackstone&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Blackstone (trang không tồn tại)">William Blackstone</a>, vào khoảng năm 1760, là nhà học giả đầu tiên thu thập, miêu tả và giảng dạy về luật thông thường.<a href="#cite_note-98">[98]</a> Tuy nhiên, chỉ việc miêu tả thôi, những nhà học giả tìm kiếm các giải thích và cấu trúc cơ bản dần thay đổi cách luật hoạt động thực tế.<a href="#cite_note-99">[99]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Luật_tôn_giáo">Luật tôn giáo</h3>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Luật tôn giáo”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Luật tôn giáo">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_t%C3%B4n_gi%C3%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật tôn giáo (trang không tồn tại)">Luật tôn giáo</a></div> Luật tôn giáo dựa rõ ràng vào các quy tắc tôn giáo. Ví dụ bao gồm <a href="/w/index.php?title=Halakha&action=edit&redlink=1" class="new" title="Halakha (trang không tồn tại)">Halakha</a> của người Do Thái và <a href="/wiki/Sharia" title="Sharia">Sharia</a> của người Hồi giáo - cả hai đều dịch là "con đường để tuân theo". Luật học Kitô giáo cũng tồn tại trong một số cộng đồng nhà thờ. Thường thì ảnh hưởng của tôn giáo đối với luật pháp là không thể thay đổi, vì lời Chúa không thể được sửa đổi hoặc được lập luật pháp phản đối bởi các thẩm phán hoặc chính phủ.<a href="#cite_note-100">[100]</a> Tuy nhiên, hầu hết các quốc gia tôn giáo đều dựa vào việc mở rộng nhân bản để cung cấp cho hệ thống pháp luật toàn diện và chi tiết hơn. Ví dụ, <a href="/wiki/Quran" class="mw-redirect" title="Quran">Quran</a> chứa một số luật pháp và nó hoạt động như một nguồn pháp luật tiếp theo thông qua sự giải thích, <a href="/w/index.php?title=Qiyas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qiyas (trang không tồn tại)">Qiyas</a> (luận lý bằng gián tiếp), <a href="/w/index.php?title=Ijma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ijma (trang không tồn tại)">Ijma</a> (đồng thuận) và tiền lệ.<a href="#cite_note-101">[101]</a> Điều này chủ yếu nằm trong một bộ pháp luật và luật học được biết đến với tên gọi <a href="/wiki/Sharia" title="Sharia">Sharia</a> và <a href="/w/index.php?title=Fiqh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fiqh (trang không tồn tại)">Fiqh</a>. Một ví dụ khác là <a href="/wiki/Torah" title="Torah">Torah</a> hoặc <a href="/w/index.php?title=Old_Testament&action=edit&redlink=1" class="new" title="Old Testament (trang không tồn tại)">Old Testament</a>, trong <a href="/w/index.php?title=Pentateuch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pentateuch (trang không tồn tại)">Pentateuch</a> hoặc Năm Sách Môi-se. Nó chứa mã luật cơ bản của người Do Thái, mà một số cộng đồng ở Israel lựa chọn sử dụng. <a href="/w/index.php?title=Halakha&action=edit&redlink=1" class="new" title="Halakha (trang không tồn tại)">Halakha</a> là một bộ mã luật của người Do Thái tóm tắt một số giải thích của Talmud.<a href="#cite_note-102">[102]</a> Một số quốc gia áp dụng luật sharia. <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_Israel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật Israel (trang không tồn tại)">Luật Israel</a> cho phép các bên tranh tụng sử dụng luật tôn giáo chỉ khi họ chọn. Luật giáo hội chỉ được sử dụng bởi các thành viên của <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_C%C3%B4ng_gi%C3%A1o" title="Giáo hội Công giáo">Giáo hội Công giáo</a>, <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_Ch%C3%ADnh_th%E1%BB%91ng_%C4%90%C3%B4ng_ph%C6%B0%C6%A1ng" class="mw-redirect" title="Giáo hội Chính thống Đông phương">Giáo hội Chính thống Đông phương</a> và <a href="/w/index.php?title=%C4%90o%C3%A0n_Ph%C6%B0%E1%BB%9Bc_gi%C3%A1o_Ang-li-can&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đoàn Phước giáo Ang-li-can (trang không tồn tại)">Đoàn Phước giáo Ang-li-can</a>. <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Luật_giáo_hội">Luật giáo hội</h4>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “Luật giáo hội”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Luật giáo hội">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật giáo hội (trang không tồn tại)">Luật giáo hội</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Graverat_titelblad_till_%22Kanonisk_r%C3%A4tt%22_-_Skoklosters_slott_-_93238.tif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Graverat_titelblad_till_%22Kanonisk_r%C3%A4tt%22_-_Skoklosters_slott_-_93238.tif/lossy-page1-220px-Graverat_titelblad_till_%22Kanonisk_r%C3%A4tt%22_-_Skoklosters_slott_-_93238.tif.jpg" decoding="async" width="220" height="285" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Graverat_titelblad_till_%22Kanonisk_r%C3%A4tt%22_-_Skoklosters_slott_-_93238.tif/lossy-page1-330px-Graverat_titelblad_till_%22Kanonisk_r%C3%A4tt%22_-_Skoklosters_slott_-_93238.tif.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Graverat_titelblad_till_%22Kanonisk_r%C3%A4tt%22_-_Skoklosters_slott_-_93238.tif/lossy-page1-440px-Graverat_titelblad_till_%22Kanonisk_r%C3%A4tt%22_-_Skoklosters_slott_-_93238.tif.jpg 2x" data-file-width="2162" data-file-height="2800" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Corpus_Juris_Canonici&action=edit&redlink=1" class="new" title="Corpus Juris Canonici (trang không tồn tại)">Corpus Juris Canonici</a>, bộ sưu tập căn bản của luật giáo hội trong hơn 750 năm.</figcaption></figure> Luật giáo hội (từ tiếng Hy Lạp kanon, một 'thước thẳng, công cụ đo đạc') là một bộ quy chế và quy định do các cơ quan quản lý tôn giáo (lãnh đạo Giáo hội) đưa ra, để quản lý tổ chức Kitô giáo hoặc nhà thờ và thành viên của nó. Đây là luật nội bộ quản lý Giáo hội Công giáo (cả Giáo hội Latin và các Giáo hội Công giáo Đông), Giáo hội Chính thống Đông phương và Giáo hội Công giáo Phương Đông, cũng như các nhà thờ quốc gia riêng lẻ trong <a href="/w/index.php?title=%C4%90o%C3%A0n_Ph%C6%B0%E1%BB%9Bc_gi%C3%A1o_Ang-li-can&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đoàn Phước giáo Ang-li-can (trang không tồn tại)">Đoàn Phước giáo Ang-li-can</a>.<a href="#cite_note-103">[103]</a> Cách luật giáo hội này được ban hành, giải thích và đôi khi được xét xử thay đổi rộng rãi giữa ba đối tượng Giáo hội này. Trong ba truyền thống này, một <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_(lu%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật Giáo hội (luật học) (trang không tồn tại)">luật Giáo hội</a> ban đầu<a href="#cite_note-:0-104">[104]</a> là một quy tắc được hội nghị Giáo hội nhất trí thông qua; những quy tắc này tạo nền tảng cho luật giáo hội. Giáo hội Công giáo có hệ thống luật pháp duy trì liên tục lâu nhất trong thế giới phương Tây,<a href="#cite_note-105">[105]</a><a href="#cite_note-White-106">[106]</a> từ trước sự hình thành của các hệ thống luật dân sự và luật thông thường hiện đại ở châu Âu. Luật Hình thức cảm xúc năm 1983 quy định cho Giáo hội Công giáo La tinh sui juris. Các Giáo hội Công giáo Đông phương, phát triển các kỷ luật và thực hành khác nhau, được quản lý bởi Code of Canons of the Eastern Churches<a href="#cite_note-107">[107]</a>. Luật hình thức cảm xúc Công giáo ảnh hưởng đến luật thông thường trong thời kỳ Trung cổ<a href="#cite_note-108">[108]</a> thông qua việc bảo tồn các nguyên tắc pháp lý trong luật La Mã như nguyên tắc <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3_%C4%91%E1%BB%8Bnh_v%C3%B4_t%E1%BB%99i" class="mw-redirect" title="Giả định vô tội">giả định vô tội</a>.<a href="#cite_note-109">[109]</a> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Luật_Sharia">Luật Sharia</h4>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=12" title="Sửa đổi phần “Luật Sharia”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Luật Sharia">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Sharia" title="Sharia">Sharia</a></div> Cho đến thế kỷ 18, Luật Sharia được thực hành trên toàn thế giới Hồi giáo dưới dạng phi hệ thống, và vào thế kỷ 19, mã Mecelle của Đế quốc Ottoman đã thử lần đầu tiên mã hóa các yếu tố của Luật Sharia. Kể từ giữa thập kỷ 1940, đã có những nỗ lực từ quốc gia này đến quốc gia khác để đưa Luật Sharia gần hơn với điều kiện và quan niệm hiện đại.<a href="#cite_note-AA-110">[110]</a><a href="#cite_note-111">[111]</a> Trong thời đại hiện đại, các hệ thống pháp lý của nhiều quốc gia Hồi giáo sử dụng cả truyền thống luật dân sự và luật thông thường cũng như Luật Hồi giáo và tập quán Hồi giáo. Hiến pháp của một số quốc gia Hồi giáo như Ai Cập và Afghanistan công nhận Hồi giáo là tôn giáo của nhà nước, buộc pháp phải tuân thủ Luật Sharia.<a href="#cite_note-112">[112]</a> Saudi Arabia công nhận Quran là hiến pháp của nước và được cai trị dựa trên Luật Hồi giáo.<a href="#cite_note-Jurist-113">[113]</a> Iran cũng đã chứng kiến sự tái khẳng định Luật Hồi giáo vào hệ thống pháp lý sau năm 1979.<a href="#cite_note-114">[114]</a> Trong vài thập kỷ gần đây, một trong những đặc điểm cơ bản của phong trào tái khơi nguồn Hồi giáo đã là cuộc kêu gọi phục hồi Luật Sharia, điều này đã tạo ra một lượng văn chương lớn và ảnh hưởng đến chính trị toàn cầu.<a href="#cite_note-H1-115">[115]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Phương_pháp_pháp_lý">Phương pháp pháp lý</h2>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=13" title="Sửa đổi phần “Phương pháp pháp lý”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=13" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Phương pháp pháp lý">sửa mã nguồn</a>]</div> Có các phương pháp pháp lý phân biệt để suy luận (áp dụng pháp luật) và phương pháp diễn giải (giải thích) pháp luật. Các phương pháp suy luận bao gồm "luận dẫn pháp lý", áp dụng chủ yếu trong hệ thống pháp luật dân sự, "phương pháp tương đồng", có mặt trong hệ thống pháp luật thông thường, đặc biệt ở Hoa Kỳ, và các lý thuyết luận cứ xuất hiện trong cả hai hệ thống. Còn các phương pháp diễn giải bao gồm các quy tắc (hướng dẫn) khác nhau về diễn giải pháp luật như hướng dẫn về diễn giải ngôn ngữ, diễn giải mục tiêu hoặc diễn giải hệ thống cũng như các quy tắc cụ thể hơn, chẳng hạn như "quy tắc vàng" hoặc "quy tắc trêu ghẹo". Còn nhiều lập luận và nguyên tắc diễn giải khác cùng tổng hợp tạo nên khả năng "diễn giải luật hình pháp". Giáo sư pháp lý và cựu Bộ trưởng Tư pháp Hoa Kỳ Edward H. Levi đã lưu ý rằng "mô hình cơ bản của luận điểm pháp lý là luận điểm bằng ví dụ" - tức là luận điểm bằng cách so sánh các kết quả trong các vụ án giải quyết các câu hỏi pháp lý tương tự.<a href="#cite_note-116">[116]</a> Trong một trường hợp của Tòa tối cao Hoa Kỳ liên quan đến các nỗ lực về thủ tục do một công ty thu thập nợ để tránh sai sót, Thẩm phán Sotomayor cảnh báo rằng "luận điểm pháp lý không phải là một quá trình cơ khí hoặc tuyến tính chặt chẽ".<a href="#cite_note-117">[117]</a> <a href="/w/index.php?title=Jurimetrics&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jurimetrics (trang không tồn tại)">Jurimetrics</a> là sự áp dụng hình thức chính thống của các phương pháp định lượng, đặc biệt là lý thuyết xác suất và thống kê, vào các câu hỏi pháp lý. Việc sử dụng các phương pháp thống kê trong các vụ án và các bài viết đánh giá pháp lý đã trở nên vô cùng quan trọng trong vài thập kỷ qua.<a href="#cite_note-118">[118]</a><a href="#cite_note-119">[119]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cơ_quan_pháp_lý">Cơ quan pháp lý</h2>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=14" title="Sửa đổi phần “Cơ quan pháp lý”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=14" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Cơ quan pháp lý">sửa mã nguồn</a>]</div> <div class="quotebox pullquote floatright" style="width:22em; ; background-color: #c6dbf7;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r44429064"> <div class="quotebox-quote left-aligned" style="">Đó là một sự đoàn kết thực sự của tất cả trong một và cùng một người, được thỏa thuận của mỗi người với mỗi người, bằng cách mà nếu mỗi người nói với mỗi người: Tôi uỷ quyền và từ bỏ quyền tự quản lý bản thân của mình cho người này hoặc hội đồng người này, với điều kiện sau; rằng bạn từ bỏ quyền của mình cho anh ta, và uỷ quyền mọi hành động của anh ta cũng như vậy.</div> <cite class="left-aligned" style="">Thomas Hobbes, Leviathan, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://oregonstate.edu/instruct/phl302/texts/hobbes/leviathan-c.html#CHAPTERXVII">XVII</a></cite> </div> Các cơ quan pháp lý chính ở các nước công nghiệp hóa bao gồm các tòa án độc lập, quốc hội đại diện, cơ quan hành pháp có trách nhiệm, quân đội và cảnh sát, tổ chức biên chế, ngành luật và xã hội dân sự chính mình. John Locke, trong <a href="/wiki/Two_Treatises_of_Government" class="mw-redirect" title="Two Treatises of Government">Two Treatises of Government</a>, và <a href="/w/index.php?title=Charles_de_Secondat,_Baron_de_Montesquieu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charles de Secondat, Baron de Montesquieu (trang không tồn tại)">Baron de Montesquieu</a> trong <a href="/w/index.php?title=The_Spirit_of_the_Laws&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Spirit of the Laws (trang không tồn tại)">The Spirit of the Laws</a>, đã ủng hộ sự tách biệt quyền lực giữa các cơ quan chính trị, lập pháp và hành pháp.<a href="#cite_note-120">[120]</a> Nguyên tắc của họ là không có ai được phép chiếm đoạt tất cả quyền lực của nhà nước, trái với lý thuyết tuyệt đối của <a href="/wiki/Thomas_Hobbes" title="Thomas Hobbes">Thomas Hobbes</a> trong cuốn sách <a href="/w/index.php?title=Leviathan_(Hobbes_book)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leviathan (Hobbes book) (trang không tồn tại)">Leviathan</a>.<a href="#cite_note-H17-121">[121]</a> Hiến pháp <a href="/w/index.php?title=Constitution_of_the_Republic_of_China&action=edit&redlink=1" class="new" title="Constitution of the Republic of China (trang không tồn tại)">Five Power Constitution</a> của <a href="/w/index.php?title=Sun_Yat-sen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sun Yat-sen (trang không tồn tại)">Sun Yat-sen</a> cho <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Trung_Hoa" class="mw-redirect" title="Cộng hòa Trung Hoa">Cộng hòa Trung Hoa</a> đã đưa sự tách biệt quyền lực xa hơn bằng việc tạo thêm hai cơ quan chính phủ - <a href="/w/index.php?title=Control_Yuan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Control Yuan (trang không tồn tại)">Control Yuan</a> để kiểm toán và giám sát, và <a href="/w/index.php?title=Examination_Yuan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Examination Yuan (trang không tồn tại)">Examination Yuan</a> để quản lý việc tuyển dụng các quan chức công chức.<a href="#cite_note-122">[122]</a> <a href="/wiki/Max_Weber" title="Max Weber">Max Weber</a> và những người khác đã làm thay đổi suy nghĩ về sự mở rộng của nhà nước. Quyền lực quân sự, cảnh sát và quản lý bộ máy đối với cuộc sống hàng ngày của công dân thông thường đặt ra những vấn đề đặc biệt về trách nhiệm mà những nhà văn trước đó như Locke hoặc Montesquieu không thể đoán trước được. Phong tục và thực hành của ngành luật sư là một phần quan trọng của việc mọi người tiếp cận <a href="/wiki/C%C3%B4ng_l%C3%BD" title="Công lý">công lý</a>, trong khi xã hội dân sự là thuật ngữ dùng để chỉ các cơ quan xã hội, cộng đồng và đối tác tạo nên cơ sở chính trị cho luật pháp. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hệ_thống_tư_pháp">Hệ thống tư pháp</h3>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=15" title="Sửa đổi phần “Hệ thống tư pháp”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=15" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Hệ thống tư pháp">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/T%C6%B0_ph%C3%A1p" title="Tư pháp">Tư pháp</a></div> Hệ thống tư pháp là một nhóm các thẩm phán trung gian trong các tranh chấp để xác định kết quả. Hầu hết các quốc gia đều có hệ thống tòa án phúc thẩm, với một tòa án cao cấp là cơ quan tư pháp cuối cùng. Ở Hoa Kỳ, cơ quan này là Tòa án Tối cao của Hoa Kỳ;<a href="#cite_note-123">[123]</a> ở Úc, Tòa án Tối cao của Úc; ở Ấn Độ, <a href="/wiki/T%C3%B2a_%C3%A1n_T%E1%BB%91i_cao_%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99" title="Tòa án Tối cao Ấn Độ">Tòa án Tối cao Ấn Độ</a>; ở Vương quốc Anh, Tòa án Tối cao của Vương quốc Anh;<a href="#cite_note-124">[124]</a> ở Đức, Bundesverfassungsgericht; và ở Pháp, Cour de Cassation.<a href="#cite_note-125">[125]</a><a href="#cite_note-126">[126]</a> Đối với hầu hết các quốc gia châu Âu, Tòa án Công lý Châu Âu tại Luxembourg có thể phủ định luật quốc gia khi luật Liên minh châu Âu liên quan. Tòa án Nhân quyền Châu Âu tại Strasbourg cho phép công dân của các quốc gia thành viên Hội đồng Châu Âu đưa ra các vụ kiện liên quan đến các vấn đề nhân quyền trước tòa án này. Một số quốc gia cho phép cơ quan tư pháp cao nhất của họ phủ định các quy định pháp lý mà họ xác định là vi phạm hiến pháp. Ví dụ, trong vụ <a href="/w/index.php?title=Brown_v._Board_of_Education&action=edit&redlink=1" class="new" title="Brown v. Board of Education (trang không tồn tại)">Brown v. Board of Education</a>, Tòa án Tối cao Hoa Kỳ đã bãi bỏ nhiều luật tiểu bang đã thiết lập các trường học tách biệt chủng tộc, tìm thấy các luật này không tương thích với <a href="/w/index.php?title=%C4%90i%E1%BB%81u_b%E1%BB%91n_m%C6%B0%C6%A1i_Hi%E1%BA%BFn_ph%C3%A1p_Hoa_K%E1%BB%B3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Điều bốn mươi Hiến pháp Hoa Kỳ (trang không tồn tại)">Điều bốn mươi Hiến pháp</a> của <a href="/wiki/Hi%E1%BA%BFn_ph%C3%A1p_Hoa_K%E1%BB%B3" title="Hiến pháp Hoa Kỳ">Hiến pháp Hoa Kỳ</a>.<a href="#cite_note-127">[127]</a> Hệ thống tư pháp lý lý thuyết phải tuân thủ hiến pháp, cũng như tất cả các cơ quan chính phủ khác. Ở hầu hết các quốc gia, các thẩm phán chỉ có thể <a href="/w/index.php?title=Interpretivism_(legal)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Interpretivism (legal) (trang không tồn tại)">diễn giải</a> hiến pháp và tất cả các luật pháp khác. Nhưng ở các quốc gia pháp lý thông thường, nơi các vấn đề không phải là vấn đề hiến pháp, hệ thống tư pháp cũng có thể tạo ra luật pháp dưới <a href="/w/index.php?title=Nguy%C3%AAn_t%E1%BA%AFc_ti%E1%BB%81n_l%E1%BB%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nguyên tắc tiền lệ (trang không tồn tại)">nguyên tắc tiền lệ</a>. Vương quốc Anh, Phần Lan và New Zealand khẳng định ý tưởng chủ quyền của quốc hội, trong đó tòa án không được bầu cử có thể không phủ định luật được thông qua bởi quốc hội dân chủ.<a href="#cite_note-128">[128]</a> Trong các quốc gia <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_c%E1%BB%99ng_s%E1%BA%A3n" title="Chủ nghĩa cộng sản">chủ nghĩa cộng sản</a>, chẳng hạn như Trung Quốc, tòa án thường được coi là một phần của cơ quan hành pháp, hoặc dưới thẩm quyền của quốc hội; các cơ quan và nhà lãnh đạo chính phủ có nhiều hình thức ảnh hưởng khác nhau lên tư pháp.<a href="#cite_note-129">[129]</a> Ở các quốc gia Hồi giáo, các tòa án thường xem xét xem luật pháp của nhà nước có tuân thủ Sharia không: Tòa án Hiến pháp Tối cao của Ai Cập có thể vô hiệu hóa các luật như vậy,<a href="#cite_note-ReferenceA-130">[130]</a> và ở Iran, Hội đồng Bảo hộ đảm bảo tính tương thích của pháp luật với "tiêu chuẩn của Hồi giáo".<a href="#cite_note-ReferenceA-130">[130]</a><a href="#cite_note-131">[131]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lập_pháp">Lập pháp</h3>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=16" title="Sửa đổi phần “Lập pháp”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=16" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lập pháp">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/L%E1%BA%ADp_ph%C3%A1p" class="mw-redirect" title="Lập pháp">Lập pháp</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Chamber_of_the_House_of_Representatives_of_Japan.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Chamber_of_the_House_of_Representatives_of_Japan.jpg/220px-Chamber_of_the_House_of_Representatives_of_Japan.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Chamber_of_the_House_of_Representatives_of_Japan.jpg/330px-Chamber_of_the_House_of_Representatives_of_Japan.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Chamber_of_the_House_of_Representatives_of_Japan.jpg/440px-Chamber_of_the_House_of_Representatives_of_Japan.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><figcaption>Phòng họp của <a href="/wiki/H%E1%BA%A1_vi%E1%BB%87n_(Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n)" class="mw-redirect" title="Hạ viện (Nhật Bản)">Hạ viện</a>, nơi là <a href="/wiki/H%E1%BA%A1_vi%E1%BB%87n" title="Hạ viện">hạ viện</a> trong <a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_h%E1%BB%99i" title="Quốc hội">Quốc hội</a> của <a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Nhật Bản">Nhật Bản</a></figcaption></figure> Ví dụ nổi bật về các cơ quan lập pháp là <a href="/w/index.php?title=Houses_of_Parliament&action=edit&redlink=1" class="new" title="Houses of Parliament (trang không tồn tại)">Houses of Parliament</a> tại London, <a href="/w/index.php?title=United_States_Congress&action=edit&redlink=1" class="new" title="United States Congress (trang không tồn tại)">Quốc hội</a> tại Washington, D.C., <a href="/wiki/Bundestag" class="mw-redirect" title="Bundestag">Bundestag</a> tại Berlin, <a href="/wiki/Duma" class="mw-redirect" title="Duma">Duma</a> tại Moscow, <a href="/w/index.php?title=Parliament_of_Italy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Parliament of Italy (trang không tồn tại)">Parlamento Italiano</a> tại Rome và <a href="/w/index.php?title=National_Assembly_of_France&action=edit&redlink=1" class="new" title="National Assembly of France (trang không tồn tại)">Assemblée nationale</a> tại Paris. Theo nguyên tắc của chính phủ đại diện, người dân bầu cử cho các chính trị gia để thực hiện ý muốn của họ. Mặc dù các quốc gia như Israel, Hy Lạp, Thụy Điển và Trung Quốc là <a href="/wiki/%C4%90%C6%A1n_vi%E1%BB%87n" class="mw-redirect" title="Đơn viện">đơn viện</a>, nhưng hầu hết các quốc gia là <a href="/w/index.php?title=Song_vi%E1%BB%87n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Song viện (trang không tồn tại)">song viện</a>, có nghĩa là họ có hai viện lập pháp được bổ nhiệm riêng biệt.<a href="#cite_note-Riker101-132">[132]</a> Ở 'hạ viện', các chính trị gia được bầu để đại diện cho các <a href="/w/index.php?title=%C4%90%C6%A1n_v%E1%BB%8B_b%E1%BA%A7u_c%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đơn vị bầu cử (trang không tồn tại)">đơn vị bầu cử</a> nhỏ hơn. 'Thượng viện' thường được bầu để đại diện cho các bang trong một hệ thống <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_li%C3%AAn_bang" title="Cộng hòa liên bang">liên bang</a> (như ở Úc, Đức hoặc Hoa Kỳ) hoặc cấu hình bỏ phiếu khác nhau trong một hệ thống thống nhất (như ở Pháp). Ở Vương quốc Anh, thượng viện được chính phủ bổ nhiệm làm <a href="/w/index.php?title=House_of_Lords&action=edit&redlink=1" class="new" title="House of Lords (trang không tồn tại)">viện xem xét</a>. Một trong những lời phê bình về hệ thống song viện với hai viện được bầu cử là viện trên và viện dưới có thể chỉ đơn giản là phản ánh lẫn nhau. Sự biện minh truyền thống của song viện là một viện trên hoạt động như một viện xem xét. Điều này có thể giảm thiểu sự chọn lựa tự do và bất công trong hành động của chính phủ.<a href="#cite_note-Riker101-132">[132]</a> Để thông qua luật, đa số các thành viên của một cơ quan lập pháp phải <a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A7u_ch%E1%BB%8Dn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bầu chọn (trang không tồn tại)">bầu chọn</a> cho một <a href="/w/index.php?title=D%E1%BB%B1_lu%E1%BA%ADt_(lu%E1%BA%ADt_%C4%91%E1%BB%81_xu%E1%BA%A5t)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dự luật (luật đề xuất) (trang không tồn tại)">dự luật (luật đề xuất)</a> ở mỗi viện. Thông thường sẽ có nhiều lần đọc và các sửa đổi được đề xuất bởi các phe phái chính trị khác nhau. Nếu một quốc gia có hiến pháp được cố định, một đa số đặc biệt có thể được yêu cầu cho các thay đổi trong hiến pháp, khiến việc thay đổi pháp luật trở nên khó khăn hơn. Một chính phủ thường dẫn dắt quá trình này, có thể được hình thành từ các thành viên của Quốc hội (ví dụ như Anh hoặc Đức). Tuy nhiên, trong một hệ thống tổng thống, chính phủ thường được hình thành bởi một người đứng đầu và các quan chức nội các do người đó bổ nhiệm (ví dụ như Hoa Kỳ hoặc Brazil).<a href="#cite_note-133">[133]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hành_chính">Hành chính</h3>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=17" title="Sửa đổi phần “Hành chính”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=17" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Hành chính">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=H%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_(ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hành chính (chính phủ) (trang không tồn tại)">Hành chính (chính phủ)</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:London_Summit_2009-1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/London_Summit_2009-1.jpg/220px-London_Summit_2009-1.jpg" decoding="async" width="220" height="121" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/London_Summit_2009-1.jpg/330px-London_Summit_2009-1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/London_Summit_2009-1.jpg/440px-London_Summit_2009-1.jpg 2x" data-file-width="494" data-file-height="272" /></a><figcaption>Các cuộc họp của <a href="/w/index.php?title=G-20_major_economies&action=edit&redlink=1" class="new" title="G-20 major economies (trang không tồn tại)">G20</a> được cấu thành từ các đại diện của cơ quan hành chính của từng quốc gia.</figcaption></figure> Hành chính trong một hệ thống pháp lý phục vụ như trung tâm của quyền lực chính trị của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_(ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B)" class="mw-redirect" title="Nhà nước (chính trị)">Nhà nước</a>. Trong một <a href="/wiki/H%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_ngh%E1%BB%8B_vi%E1%BB%87n" class="mw-redirect" title="Hệ thống nghị viện">hệ thống nghị viện</a>, như ở Anh, Italy, Đức, Ấn Độ và Nhật Bản, hành chính được biết đến như là nội các và bao gồm các thành viên của cơ quan lập pháp. Hành chính được dẫn dắt bởi <a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%A7_l%C4%A9nh_ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thủ lĩnh chính phủ (trang không tồn tại)">thủ lĩnh chính phủ</a>, nơi đặt quyền lực dưới sự <a href="/w/index.php?title=S%E1%BB%B1_kh%C3%B4ng_tin_t%C6%B0%E1%BB%9Fng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sự không tin tưởng (trang không tồn tại)">tin tưởng</a> của cơ quan lập pháp. Vì các cuộc bầu cử phổ thông bổ nhiệm các đảng chính trị để cai trị, nên lãnh đạo của một đảng có thể thay đổi giữa các cuộc bầu cử.<a href="#cite_note-Haggard71-134">[134]</a> <a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%A7_l%C4%A9nh_nh%C3%A0_n%C6%B0%E1%BB%9Bc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thủ lĩnh nhà nước (trang không tồn tại)">Thủ lĩnh nhà nước</a> là một phần riêng biệt khỏi hành chính, và đại diện cho quốc gia một cách biểu trưng qua việc ban hành luật và hành động. Các ví dụ bao gồm <a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_th%E1%BB%91ng_%C4%90%E1%BB%A9c" title="Tổng thống Đức">Tổng thống Đức</a> (được bổ nhiệm bởi <a href="/w/index.php?title=Federal_Convention_(%C4%90%E1%BB%A9c)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Federal Convention (Đức) (trang không tồn tại)">các thành viên của các nghị viện liên bang và bang</a>), <a href="/w/index.php?title=N%E1%BB%AF_ho%C3%A0ng_c%E1%BB%A7a_V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Anh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nữ hoàng của Vương quốc Anh (trang không tồn tại)">Nữ hoàng của Vương quốc Anh</a> (một chức vụ <a href="/w/index.php?title=Qu%E1%BB%91c_v%C6%B0%C6%A1ng_di_s%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quốc vương di sản (trang không tồn tại)">di sản</a>), và <a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_th%E1%BB%91ng_%C3%81o" title="Tổng thống Áo">Tổng thống Áo</a> (được bầu cử bởi cử tri phổ thông). Mô hình quan trọng khác là <a href="/wiki/H%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_t%E1%BB%95ng_th%E1%BB%91ng" class="mw-redirect" title="Hệ thống tổng thống">hệ thống tổng thống</a>, được tìm thấy ở <a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_th%E1%BB%91ng_c%E1%BB%A7a_Hoa_K%E1%BB%B3" class="mw-redirect" title="Tổng thống của Hoa Kỳ">Hoa Kỳ</a> và <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%95ng_th%E1%BB%91ng_c%E1%BB%A7a_Brazil&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tổng thống của Brazil (trang không tồn tại)">Brazil</a>. Trong các hệ thống tổng thống, hành chính hoạt động như cả thủ lĩnh nhà nước và thủ lĩnh chính phủ, và có quyền bổ nhiệm một nội các không được bầu cử. Trong một hệ thống tổng thống, cơ quan hành chính là độc lập với cơ quan lập pháp mà nó không chịu trách nhiệm trước.<a href="#cite_note-Haggard71-134">[134]</a><a href="#cite_note-135">[135]</a> Mặc dù vai trò của ngành hành chính thay đổi từ quốc gia này sang quốc gia khác, thường thì nó sẽ đề xuất phần lớn các dự luật, và đưa ra chương trình chính phủ. Trong hệ thống tổng thống, hành chính thường có quyền phủ quyết dự luật. Hầu hết các cơ quan hành chính trong cả hai hệ thống đều chịu trách nhiệm về <a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_s%C3%A1ch_%C4%91%E1%BB%91i_ngo%E1%BA%A1i" title="Chính sách đối ngoại">Chính sách đối ngoại</a>, quân đội và cảnh sát, và hệ thống quan liêu. <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%99_tr%C6%B0%E1%BB%9Fng_(ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A7)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bộ trưởng (chính phủ) (trang không tồn tại)">Bộ trưởng</a> hoặc các quan chức khác dẫn dắt các văn phòng công cộng của một quốc gia, chẳng hạn như <a href="/wiki/B%E1%BB%99_tr%C6%B0%E1%BB%9Fng_Ngo%E1%BA%A1i_giao" class="mw-redirect" title="Bộ trưởng Ngoại giao">bộ ngoại giao</a> hoặc <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%99_tr%C6%B0%E1%BB%9Fng_Qu%E1%BB%91c_ph%C3%B2ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bộ trưởng Quốc phòng (trang không tồn tại)">bộ quốc phòng</a>. Việc bầu cử một hành chính khác do đó có khả năng cách mạng hóa toàn bộ cách tiếp cận của một quốc gia với chính phủ. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Quân_đội_và_cảnh_sát">Quân đội và cảnh sát</h3>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=18" title="Sửa đổi phần “Quân đội và cảnh sát”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=18" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Quân đội và cảnh sát">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/C%E1%BA%A3nh_s%C3%A1t" title="Cảnh sát">Cảnh sát</a> và <a href="/wiki/Qu%C3%A2n_%C4%91%E1%BB%99i" title="Quân đội">Quân đội</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:South_african_police_may_2010.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/South_african_police_may_2010.jpg/220px-South_african_police_may_2010.jpg" decoding="async" width="220" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/South_african_police_may_2010.jpg/330px-South_african_police_may_2010.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bb/South_african_police_may_2010.jpg/440px-South_african_police_may_2010.jpg 2x" data-file-width="1974" data-file-height="1347" /></a><figcaption>Các sĩ quan của <a href="/w/index.php?title=D%E1%BB%8Bch_v%E1%BB%A5_C%E1%BA%A3nh_s%C3%A1t_Nam_Phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dịch vụ Cảnh sát Nam Phi (trang không tồn tại)">Dịch vụ Cảnh sát Nam Phi</a> tại <a href="/wiki/Johannesburg" title="Johannesburg">Johannesburg</a>, 2010</figcaption></figure> Trong khi các tổ chức quân sự đã tồn tại cùng thời với chính phủ, ý tưởng về một lực lượng cảnh sát đứng đắn là một khái niệm tương đối hiện đại. Ví dụ, hệ thống tòa án hình sự di động của <a href="/w/index.php?title=Anh_th%E1%BB%9Di_Trung_c%E1%BB%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anh thời Trung cổ (trang không tồn tại)">Anh thời Trung cổ</a> hay <a href="/w/index.php?title=T%C3%B2a_%C3%A1n_Assize&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tòa án Assize (trang không tồn tại)">assizes</a>, sử dụng các phiên tòa công khai và hình phạt tử hình để gây ra nỗi sợ hãi trong cộng đồng để duy trì quyền kiểm soát.<a href="#cite_note-136">[136]</a> Cảnh sát hiện đại đầu tiên có lẽ là những người ở Paris thế kỷ 17, tại triều đình của <a href="/wiki/Louis_XIV_c%E1%BB%A7a_Ph%C3%A1p" title="Louis XIV của Pháp">Louis XIV</a>,<a href="#cite_note-137">[137]</a> mặc dù Cục cảnh sát tiền Paris tuyên bố họ là những người cảnh sát mặc đồng phục đầu tiên trên thế giới.<a href="#cite_note-138">[138]</a> <a href="/wiki/Max_Weber" title="Max Weber">Max Weber</a> nổi tiếng với lập luận rằng nhà nước là thực thể kiểm soát <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%99c_quy%E1%BB%81n_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_l%E1%BB%B1c_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_h%E1%BB%A3p_ph%C3%A1p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Độc quyền sử dụng lực lượng hợp pháp (trang không tồn tại)">độc quyền sử dụng lực lượng hợp pháp</a>.<a href="#cite_note-mwp154-139">[139]</a><a href="#cite_note-140">[140]</a> Quân đội và cảnh sát thực hiện việc thi hành pháp lực theo yêu cầu của chính phủ hoặc các tòa án. Thuật ngữ <a href="/wiki/Nh%C3%A0_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_th%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A1i" title="Nhà nước thất bại">nhà nước thất bại</a> ám chỉ các quốc gia không thể triển khai hoặc thực thi các chính sách; cảnh sát và quân đội của họ không còn kiểm soát an ninh và trật tự và xã hội chìm vào tình trạng vô chính phủ, thiếu hụt chính quyền.<a href="#cite_note-141">[141]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Quan_liêu">Quan liêu</h3>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=19" title="Sửa đổi phần “Quan liêu”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=19" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Quan liêu">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Quan_li%C3%AAu" title="Quan liêu">Quan liêu</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Yamen-sitzung.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Yamen-sitzung.jpg/220px-Yamen-sitzung.jpg" decoding="async" width="220" height="157" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Yamen-sitzung.jpg/330px-Yamen-sitzung.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7e/Yamen-sitzung.jpg/440px-Yamen-sitzung.jpg 2x" data-file-width="2210" data-file-height="1575" /></a><figcaption>Các <a href="/w/index.php?title=Mandarin_(quan_vi%C3%AAn)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mandarin (quan viên) (trang không tồn tại)">mandarin</a> là những quan liêu quyền lực ở Trung Quốc thời cổ (ảnh chụp một quan chức triều đại <a href="/wiki/Thanh" class="mw-disambig" title="Thanh">Thanh</a> với <a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%ADc_quan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bậc quan (trang không tồn tại)">bậc quan</a> rõ ràng).</figcaption></figure> Nguyên thủy của từ quan liêu xuất phát từ từ tiếng Pháp cho văn phòng (bureau) và từ tiếng <a href="/wiki/Hy_L%E1%BA%A1p_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i" title="Hy Lạp cổ đại">Hy Lạp cổ đại</a> cho quyền lực (kratos).<a href="#cite_note-142">[142]</a> Giống như quân đội và cảnh sát, các nhân viên và cơ quan chính phủ của hệ thống pháp lý thực hiện các chỉ thị của chính quyền. Một trong những tài liệu tham chiếu sớm nhất đến khái niệm này được đưa ra bởi <a href="/w/index.php?title=Friedrich_Melchior,_baron_von_Grimm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Friedrich Melchior, baron von Grimm (trang không tồn tại)">Baron de Grimm</a>, một tác giả người Đức sống ở Pháp. Năm 1765, ông đã viết: <blockquote>Thực chất của các luật pháp ở Pháp là quan liêu mà ông Gournay đã từng phàn nàn rất nhiều; ở đây các văn phòng, thư ký, bí thư, thanh tra và intendants không được bổ nhiệm để phục vụ lợi ích công chúng, thật ra lợi ích công chúng dường như đã được thiết lập để các văn phòng có thể tồn tại.<a href="#cite_note-143">[143]</a></blockquote> Sự hoài nghi về "chế độ quan liêu" vẫn còn phổ biến, và cách hoạt động của các công chức thường được đối lập với <a href="/wiki/Doanh_nghi%E1%BB%87p_t%C6%B0_nh%C3%A2n" class="mw-redirect" title="Doanh nghiệp tư nhân">doanh nghiệp tư nhân</a> được thúc đẩy bởi <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%91i_%C4%91a_h%C3%B3a_(kinh_t%E1%BA%BF)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tối đa hóa (kinh tế) (trang không tồn tại)">lợi nhuận</a>.<a href="#cite_note-144">[144]</a> Thực tế, các công ty tư nhân, đặc biệt là những công ty lớn, cũng có quan liêu.<a href="#cite_note-K367-145">[145]</a> Đặt qua một bên sự nhận thức tiêu cực về "<a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%A7_t%E1%BB%A5c_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_ph%E1%BB%A9c_t%E1%BA%A1p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thủ tục hành chính phức tạp (trang không tồn tại)">thủ tục hành chính phức tạp</a>", các dịch vụ công như giáo dục, chăm sóc sức khỏe, cảnh sát hoặc giao thông công cộng được coi là một chức năng quan trọng của nhà nước, làm cho hành động quan liêu công trở thành trọng tâm của quyền lực chính phủ.<a href="#cite_note-K367-145">[145]</a> Viết vào đầu thế kỷ 20, Max Weber tin rằng một đặc điểm quyết định của một nhà nước phát triển đã trở thành sự hỗ trợ quan liêu của nó.<a href="#cite_note-mwp393-146">[146]</a> Weber viết rằng các đặc điểm tiêu biểu của quan liêu hiện đại là các quan chức xác định sứ mệnh của nó, phạm vi công việc bị ràng buộc bởi quy tắc, và quản lý được cấu thành từ những chuyên gia nghề nghiệp điều hành từ trên xuống, giao tiếp qua văn bản và ràng buộc sự tự do hành động của các công chức với quy tắc.<a href="#cite_note-147">[147]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nghề_luật_sư">Nghề luật sư</h3>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=20" title="Sửa đổi phần “Nghề luật sư”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=20" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nghề luật sư">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Ngh%E1%BB%81_lu%E1%BA%ADt_s%C6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghề luật sư (trang không tồn tại)">Nghề luật sư</a></div> Một hệ quả của quyền pháp luật là sự tồn tại của một nghề luật sư đủ độc lập để kêu gọi sự ủy quyền của tòa án độc lập; quyền được sự hỗ trợ từ một <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_s%C6%B0_n%E1%BB%95i_ti%E1%BA%BFng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật sư nổi tiếng (trang không tồn tại)">luật sư nổi tiếng</a> trong một vụ kiện tại tòa án bắt nguồn từ hệ quả này - ở Anh, chức năng của luật sư hoặc người đại diện pháp lý được phân biệt với người tư vấn pháp lý.<a href="#cite_note-148">[148]</a> Như Tòa án Nhân quyền Châu Âu đã nêu, pháp luật nên được tiếp cận đầy đủ cho tất cả mọi người và mọi người nên có thể dự đoán được pháp luật ảnh hưởng họ như thế nào.<a href="#cite_note-149">[149]</a> Để duy trì tính chuyên nghiệp, <a href="/w/index.php?title=Vi%E1%BB%87c_h%C3%A0nh_ngh%E1%BB%81_lu%E1%BA%ADt_s%C6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Việc hành nghề luật sư (trang không tồn tại)">việc hành nghề luật sư</a> thường được giám sát bởi một cơ quan quy định của chính phủ hoặc độc lập như một <a href="/w/index.php?title=Hi%E1%BB%87p_h%E1%BB%99i_lu%E1%BA%ADt_s%C6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiệp hội luật sư (trang không tồn tại)">hiệp hội luật sư</a>, hội đồng luật sư hoặc xã hội luật. Luật sư hiện đại đạt được địa vị chuyên nghiệp riêng biệt thông qua các thủ tục pháp lý được chỉ định (ví dụ: vượt qua kỳ thi đủ điều kiện), bắt buộc theo luật pháp phải có bằng cấp đặc biệt (như học vấn pháp lý như <a href="/w/index.php?title=Bachelor_of_Laws&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bachelor of Laws (trang không tồn tại)">Bachelor of Laws</a>, <a href="/w/index.php?title=Bachelor_of_Civil_Law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bachelor of Civil Law (trang không tồn tại)">Bachelor of Civil Law</a>, hoặc bằng <a href="/w/index.php?title=Juris_Doctor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Juris Doctor (trang không tồn tại)">Juris Doctor</a>. Có thể tiếp tục học cao hơn như <a href="/w/index.php?title=Master_of_Laws&action=edit&redlink=1" class="new" title="Master of Laws (trang không tồn tại)">Master of Laws</a>, <a href="/w/index.php?title=Master_of_Legal_Studies&action=edit&redlink=1" class="new" title="Master of Legal Studies (trang không tồn tại)">Master of Legal Studies</a>, <a href="/w/index.php?title=Bar_Professional_Training_Course&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bar Professional Training Course (trang không tồn tại)">Bar Professional Training Course</a> hoặc <a href="/w/index.php?title=Doctor_of_Laws&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doctor of Laws (trang không tồn tại)">Doctor of Laws</a>), và được thành lập trong văn phòng thông qua các hình thức chỉ định pháp lý (<a href="/w/index.php?title=Nh%E1%BA%ADp_h%E1%BB%8Dc_lu%E1%BA%ADt_s%C6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhập học luật sư (trang không tồn tại)">được nhận vào nghề luật sư</a>). Có một số danh hiệu tôn trọng để chỉ ra những luật sư nổi bật, như <a href="/w/index.php?title=Esquire&action=edit&redlink=1" class="new" title="Esquire (trang không tồn tại)">Esquire</a>, để chỉ ra những luật sư có địa vị cao hơn,<a href="#cite_note-150">[150]</a><a href="#cite_note-151">[151]</a> và <a href="/w/index.php?title=Doctor_of_law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doctor of law (trang không tồn tại)">Doctor of law</a>, để chỉ một người đã nhận được bằng <a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BA%BFn_s%C4%A9_tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiến sĩ triết học (trang không tồn tại)">Tiến sĩ triết học</a> trong lĩnh vực Luật và <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ttpl.vn/">thủ tục pháp luật</a>. Nhiều quốc gia Hồi giáo đã phát triển các quy định tương tự về giáo dục pháp luật và nghề luật, nhưng một số vẫn cho phép luật sư có đào tạo trong pháp luật Hồi giáo truyền thống được thực hành luật trước tòa án về vấn đề cá nhân.<a href="#cite_note-152">[152]</a> Ở Trung Quốc và các quốc gia đang phát triển khác, không đủ người được đào tạo chuyên nghiệp để làm việc trong các hệ thống tư pháp hiện có, và do đó, các tiêu chuẩn hình thức thường được nới lỏng hơn.<a href="#cite_note-153">[153]</a> Một khi đã được công nhận, một luật sư thường sẽ làm việc trong một <a href="/w/index.php?title=C%C3%B4ng_ty_lu%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Công ty luật (trang không tồn tại)">công ty luật</a>, trong một <a href="/w/index.php?title=Chamber_c%E1%BB%A7a_lu%E1%BA%ADt_s%C6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chamber của luật sư (trang không tồn tại)">chamber</a> như một chuyên gia độc lập, trong một vị trí chính phủ hoặc trong một công ty tư nhân với vai trò <a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%91_v%E1%BA%A5n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cố vấn (trang không tồn tại)">cố vấn</a> nội bộ. Ngoài ra, một luật sư cũng có thể trở thành một nhà nghiên cứu pháp lý cung cấp nghiên cứu pháp lý theo yêu cầu thông qua một thư viện, một dịch vụ thương mại hoặc công việc tự do. Nhiều người được đào tạo về pháp luật sẽ áp dụng kỹ năng của họ ngoài lĩnh vực pháp luật hoàn toàn.<a href="#cite_note-Fine364-154">[154]</a> Một yếu tố quan trọng trong việc thực hành pháp luật trong truyền thống pháp lý chung là nghiên cứu pháp lý để xác định trạng thái hiện tại của pháp luật. Thường bao gồm khám phá <a href="/w/index.php?title=B%C3%A1o_c%C3%A1o_ph%C3%A1p_l%C3%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Báo cáo pháp lý (trang không tồn tại)">báo cáo pháp lý</a>, <a href="/w/index.php?title=T%E1%BA%A1p_ch%C3%AD_ph%C3%A1p_l%C3%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tạp chí pháp lý (trang không tồn tại)">tạp chí pháp lý</a> và luật pháp. Thực hành luật cũng bao gồm việc soạn thảo các tài liệu như <a href="/w/index.php?title=%C4%90%C6%A1n_ki%E1%BA%BFn_ngh%E1%BB%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đơn kiến nghị (trang không tồn tại)">đơn kiến nghị</a> tòa án, <a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_t%C3%B3m_t%E1%BA%AFt_thuy%E1%BA%BFt_ph%E1%BB%A5c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bản tóm tắt thuyết phục (trang không tồn tại)">bản tóm tắt thuyết phục</a>, hợp đồng hoặc <a href="/w/index.php?title=Di_ch%C3%BAc_(ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Di chúc (pháp luật) (trang không tồn tại)">di chúc</a> và quỹ tín thác. Kỹ năng đàm phán và giải quyết tranh chấp (bao gồm kỹ thuật giải quyết tranh chấp thay thế) cũng quan trọng đối với thực hành pháp luật, tuỳ thuộc vào lĩnh vực cụ thể.<a href="#cite_note-Fine364-154">[154]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Xã_hội_dân_sự">Xã hội dân sự</h3>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=21" title="Sửa đổi phần “Xã hội dân sự”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=21" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xã hội dân sự">sửa mã nguồn</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/X%C3%A3_h%E1%BB%99i_d%C3%A2n_s%E1%BB%B1" title="Xã hội dân sự">Xã hội dân sự</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:1963_march_on_washington.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/1963_march_on_washington.jpg/220px-1963_march_on_washington.jpg" decoding="async" width="220" height="148" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/1963_march_on_washington.jpg/330px-1963_march_on_washington.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/1963_march_on_washington.jpg/440px-1963_march_on_washington.jpg 2x" data-file-width="587" data-file-height="395" /></a><figcaption>Cuộc diễu hành tại Washington, D.C., trong phong trào dân quyền năm 1963</figcaption></figure> Khái niệm <a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_c%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_c%E1%BB%95_%C4%91i%E1%BB%83n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chủ nghĩa cộng hòa cổ điển (trang không tồn tại)">chủ nghĩa cộng hòa cổ điển</a> về "xã hội dân sự" đã xuất hiện từ thời Hobbes và Locke.<a href="#cite_note-155">[155]</a> Locke xem xã hội dân sự là những người có "một luật pháp và một tòa án chung để thỉnh cầu, có quyền hành quyết định các tranh chấp giữa họ."<a href="#cite_note-156">[156]</a> Nhà triết học người Đức <a href="/wiki/Georg_Wilhelm_Friedrich_Hegel" title="Georg Wilhelm Friedrich Hegel">Georg Wilhelm Friedrich Hegel</a> phân biệt "nhà nước" và "xã hội dân sự" (bürgerliche Gesellschaft) trong tác phẩm <a href="/w/index.php?title=Elements_of_the_Philosophy_of_Right&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elements of the Philosophy of Right (trang không tồn tại)">Elements of the Philosophy of Right</a>.<a href="#cite_note-157">[157]</a><a href="#cite_note-158">[158]</a> Hegel tin rằng <a href="/wiki/X%C3%A3_h%E1%BB%99i_d%C3%A2n_s%E1%BB%B1" title="Xã hội dân sự">xã hội dân sự</a> và <a href="/wiki/Nh%C3%A0_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_(ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B)" class="mw-redirect" title="Nhà nước (chính trị)">Nhà nước</a> là hai đối tượng hoàn toàn đối lập, trong khuôn khổ của lý thuyết phân biệt của ông về lịch sử. Cặp đôi hiện đại Nhà nước-xã hội dân sự này đã được tái hiện trong các lý thuyết của <a href="/wiki/Alexis_de_Tocqueville" title="Alexis de Tocqueville">Alexis de Tocqueville</a> và <a href="/wiki/Karl_Marx" title="Karl Marx">Karl Marx</a>.<a href="#cite_note-159">[159]</a><a href="#cite_note-160">[160]</a> Trong lý thuyết hậu hiện đại, xã hội dân sự trở thành một nguồn gốc của luật pháp, bằng việc là nền tảng từ đó mọi người hình thành ý kiến và thuyết phục cho ý kiến mà họ cho rằng luật pháp nên là. Như luật sư Australia và tác giả <a href="/w/index.php?title=Geoffrey_Robertson_QC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geoffrey Robertson QC (trang không tồn tại)">Geoffrey Robertson QC</a> đã viết về luật pháp quốc tế, "một trong những nguồn chính hiện đại của nó được tìm thấy trong các phản ứng của người đàn ông và phụ nữ bình thường, và các tổ chức phi chính phủ mà nhiều người hỗ trợ, đối với những lạm dụng quyền con người mà họ thấy trên màn hình truyền hình trong phòng khách của họ."<a href="#cite_note-161">[161]</a> <a href="/wiki/T%E1%BB%B1_do_ng%C3%B4n_lu%E1%BA%ADn" title="Tự do ngôn luận">Tự do ngôn luận</a>, <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%B1_do_t%E1%BB%A5_t%E1%BA%ADp&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tự do tụ tập (trang không tồn tại)">tự do tụ tập</a> và nhiều quyền cá nhân khác cho phép con người tập họp, thảo luận, phê phán và kiểm soát chính phủ của họ, từ đó tạo nên cơ sở cho một <a href="/w/index.php?title=D%C3%A2n_ch%E1%BB%A7_th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dân chủ thảo luận (trang không tồn tại)">dân chủ thảo luận</a>. Càng có nhiều người tham gia, quan tâm và có khả năng thay đổi cách thức thực thi quyền lực chính trị đối với cuộc sống của họ, thì luật pháp trở nên chấp nhận và <a href="/w/index.php?title=Ch%C3%ADnh_%C4%91%C3%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chính đáng (trang không tồn tại)">chính đáng</a> đối với nhân dân. Các cơ sở xã hội dân sự phổ biến nhất bao gồm thị trường kinh tế, các doanh nghiệp hướng lợi, gia đình, liên hiệp thương mại, bệnh viện, trường đại học, trường học, tổ chức từ thiện, các câu lạc bộ thảo luận, tổ chức phi chính phủ, cộng đồng khu vực, nhà thờ và các hiệp hội tôn giáo. Tuy không có định nghĩa pháp lý rõ ràng về xã hội dân sự và các cơ sở thuộc về nó, nhưng hầu hết các cơ quan và tổ chức cố gắng liệt kê các cơ sở này (như Ủy ban Kinh tế và Xã hội Châu Âu) thường không bao gồm các đảng chính trị.<a href="#cite_note-162">[162]</a><a href="#cite_note-163">[163]</a><a href="#cite_note-164">[164]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xem_thêm">Xem thêm</h2>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=22" title="Sửa đổi phần “Xem thêm”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=22" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xem thêm">sửa mã nguồn</a>]</div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%95ng_quan_c%C3%A1c_ch%E1%BB%A7_%C4%91%E1%BB%81_lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tổng quan các chủ đề luật pháp (trang không tồn tại)">Tổng quan các chủ đề luật pháp</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_l%C4%A9nh_v%E1%BB%B1c_lu%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các lĩnh vực luật (trang không tồn tại)">Danh sách các lĩnh vực luật</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_ch%E1%BB%A7_%C4%91%E1%BB%81_lu%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các chủ đề luật (trang không tồn tại)">Danh sách các chủ đề luật</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_thu%E1%BA%ADt_ng%E1%BB%AF_lu%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các thuật ngữ luật (trang không tồn tại)">Danh sách các thuật ngữ luật</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_t%E1%BB%AB_lu%E1%BA%ADt_vi%E1%BA%BFt_t%E1%BA%AFt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các từ luật viết tắt (trang không tồn tại)">Danh sách các từ luật viết tắt</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_h%C3%A3ng_lu%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các hãng luật (trang không tồn tại)">Danh sách các hãng luật</a></li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%A1nh_%C3%A1n" class="mw-redirect" title="Chánh án">Chánh án</a></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BA%A9m_ph%C3%A1n" title="Thẩm phán">Thẩm phán</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%99i_th%E1%BA%A9m&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hội thẩm (trang không tồn tại)">Hội thẩm</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_s%C6%B0" title="Luật sư">Luật sư</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%B2a_%C3%A1n" title="Tòa án">Tòa án</a></li> <li><a href="/wiki/Vi%E1%BB%87n_ki%E1%BB%83m_s%C3%A1t" title="Viện kiểm sát">Viện kiểm sát</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=C%C3%B4ng_t%E1%BB%91&action=edit&redlink=1" class="new" title="Công tố (trang không tồn tại)">Công tố</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_h%C3%ACnh_s%E1%BB%B1" title="Luật hình sự">Luật Hình Sự Giới thiệu Khái Quát</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%87ch_l%E1%BA%A1c" class="mw-redirect" title="Lệch lạc">Lệch lạc</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chú_thích">Chú thích</h2>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=23" title="Sửa đổi phần “Chú thích”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=23" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chú thích">sửa mã nguồn</a>]</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 20em; -webkit-column-width: 20em; column-width: 20em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-ReferenceB-1">^ <a href="#cite_ref-ReferenceB_1-0">a</a> <a href="#cite_ref-ReferenceB_1-1">b</a> Robertson, Tội ác chống nhân loại, trang 90. </li> <li id="cite_note-willis-2"><a href="#cite_ref-willis_2-0">^</a> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFWillis1926" class="citation journal cs1">Willis, Hugh Evander (Tháng 1 năm 1926). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.repository.law.indiana.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2248&context=facpub">“Định nghĩa về Pháp luật”</a>. Virginia Law Review. 12 (3): 203–214. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F1065717">10.2307/1065717</a>. <a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_cho_xu%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_nhi%E1%BB%81u_k%E1%BB%B3" class="mw-redirect" title="Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho xuất bản phẩm nhiều kỳ">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0042-6601">0042-6601</a>. <a href="/wiki/JSTOR_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="JSTOR (định danh)">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/1065717">1065717</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200212165001/https://www.repository.law.indiana.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=2248&context=facpub">Lưu trữ</a> bản gốc 12 tháng 2 năm 2020. Truy cập 3 tháng 1 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Virginia+Law+Review&rft.atitle=%C4%90%E1%BB%8Bnh+ngh%C4%A9a+v%E1%BB%81+Ph%C3%A1p+lu%E1%BA%ADt&rft.volume=12&rft.issue=3&rft.pages=203-214&rft.date=1926-01&rft.issn=0042-6601&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F1065717%23id-name%3DJSTOR&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F1065717&rft.aulast=Willis&rft.aufirst=Hugh+Evander&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.repository.law.indiana.edu%2Fcgi%2Fviewcontent.cgi%3Farticle%3D2248%26context%3Dfacpub&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-jpgibbs-3"><a href="#cite_ref-jpgibbs_3-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGibbs1968" class="citation journal cs1">Gibbs, Jack P. (1968). “Định nghĩa về Pháp luật và Câu hỏi Thực nghiệm”. Law & Society Review. 2 (3): 429–446. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F3052897">10.2307/3052897</a>. <a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_cho_xu%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_nhi%E1%BB%81u_k%E1%BB%B3" class="mw-redirect" title="Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho xuất bản phẩm nhiều kỳ">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0023-9216">0023-9216</a>. <a href="/wiki/JSTOR_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="JSTOR (định danh)">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/3052897">3052897</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Law+%26+Society+Review&rft.atitle=%C4%90%E1%BB%8Bnh+ngh%C4%A9a+v%E1%BB%81+Ph%C3%A1p+lu%E1%BA%ADt+v%C3%A0+C%C3%A2u+h%E1%BB%8Fi+Th%E1%BB%B1c+nghi%E1%BB%87m&rft.volume=2&rft.issue=3&rft.pages=429-446&rft.date=1968&rft.issn=0023-9216&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F3052897%23id-name%3DJSTOR&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F3052897&rft.aulast=Gibbs&rft.aufirst=Jack+P.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-akers-4"><a href="#cite_ref-akers_4-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFAkers1965" class="citation journal cs1">Akers, Ronald L. (Mùa thu 1965). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scholarlycommons.law.northwestern.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=5313&context=jclc">“Hướng tới Định nghĩa So sánh về Pháp luật”</a>. Journal of Criminal Law and Criminology. 56 (3): 301–306. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F1141239">10.2307/1141239</a>. <a href="/wiki/JSTOR_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="JSTOR (định danh)">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/1141239">1141239</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180719212013/https://scholarlycommons.law.northwestern.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=5313&context=jclc">Lưu trữ</a> bản gốc 19 tháng 7 năm 2018. Truy cập 3 tháng 1 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Criminal+Law+and+Criminology&rft.atitle=H%C6%B0%E1%BB%9Bng+t%E1%BB%9Bi+%C4%90%E1%BB%8Bnh+ngh%C4%A9a+So+s%C3%A1nh+v%E1%BB%81+Ph%C3%A1p+lu%E1%BA%ADt&rft.ssn=fall&rft.volume=56&rft.issue=3&rft.pages=301-306&rft.date=1965&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F1141239&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F1141239%23id-name%3DJSTOR&rft.aulast=Akers&rft.aufirst=Ronald+L.&rft_id=http%3A%2F%2Fscholarlycommons.law.northwestern.edu%2Fcgi%2Fviewcontent.cgi%3Farticle%3D5313%26context%3Djclc&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">^</a> Xem ví dụ <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSpooner1882" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Lysander_Spooner&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lysander Spooner (trang không tồn tại)">Spooner, Lysander</a> (1882). Luật tự nhiên; hay Khoa học công lý: Một luận về Luật tự nhiên, Công lý tự nhiên, Quyền tự nhiên, Tự do tự nhiên, và Xã hội tự nhiên; Chứng minh rằng tất cả các pháp luật đều là sự vô lý, sự lấn át, và tội ác. Phần đầu. A. Williams & Co.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Lu%E1%BA%ADt+t%E1%BB%B1+nhi%C3%AAn%3B+hay+Khoa+h%E1%BB%8Dc+c%C3%B4ng+l%C3%BD%3A+M%E1%BB%99t+lu%E1%BA%ADn+v%E1%BB%81+Lu%E1%BA%ADt+t%E1%BB%B1+nhi%C3%AAn%2C+C%C3%B4ng+l%C3%BD+t%E1%BB%B1+nhi%C3%AAn%2C+Quy%E1%BB%81n+t%E1%BB%B1+nhi%C3%AAn%2C+T%E1%BB%B1+do+t%E1%BB%B1+nhi%C3%AAn%2C+v%C3%A0+X%C3%A3+h%E1%BB%99i+t%E1%BB%B1+nhi%C3%AAn%3B+Ch%E1%BB%A9ng+minh+r%E1%BA%B1ng+t%E1%BA%A5t+c%E1%BA%A3+c%C3%A1c+ph%C3%A1p+lu%E1%BA%ADt+%C4%91%E1%BB%81u+l%C3%A0+s%E1%BB%B1+v%C3%B4+l%C3%BD%2C+s%E1%BB%B1+l%E1%BA%A5n+%C3%A1t%2C+v%C3%A0+t%E1%BB%99i+%C3%A1c.+Ph%E1%BA%A7n+%C4%91%E1%BA%A7u.&rft.pub=A.+Williams+%26+Co.&rft.date=1882&rft.aulast=Spooner&rft.aufirst=Lysander&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Vaquero-6"><a href="#cite_ref-Vaquero_6-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFNúñez_Vaquero2013" class="citation journal cs1">Núñez Vaquero, Álvaro (10 tháng 6 năm 2013). “Năm mô hình của khoa học pháp lý”. Revus. Tạp chí về lý thuyết hiến pháp và triết học pháp luật.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Revus.+T%E1%BA%A1p+ch%C3%AD+v%E1%BB%81+l%C3%BD+thuy%E1%BA%BFt+hi%E1%BA%BFn+ph%C3%A1p+v%C3%A0+tri%E1%BA%BFt+h%E1%BB%8Dc+ph%C3%A1p+lu%E1%BA%ADt&rft.atitle=N%C4%83m+m%C3%B4+h%C3%ACnh+c%E1%BB%A7a+khoa+h%E1%BB%8Dc+ph%C3%A1p+l%C3%BD&rft.date=2013-06-10&rft.aulast=N%C3%BA%C3%B1ez+Vaquero&rft.aufirst=%C3%81lvaro&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-mlcohen-7"><a href="#cite_ref-mlcohen_7-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCohen1992" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Morris_L._Cohen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Morris L. Cohen (trang không tồn tại)">Cohen, Morris L.</a> (1992). Luật pháp: nghệ thuật của công lý. Beaux Arts Editions.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Lu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p%3A+ngh%E1%BB%87+thu%E1%BA%ADt+c%E1%BB%A7a+c%C3%B4ng+l%C3%BD&rft.pub=Beaux+Arts+Editions&rft.date=1992&rft.aulast=Cohen&rft.aufirst=Morris+L.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRubin2015" class="citation web cs1">Rubin, Basha (13 tháng 1 năm 2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.forbes.com/sites/basharubin/2015/01/13/is-law-an-art-or-a-science-a-bit-of-both/">“Luật pháp là nghệ thuật hay khoa học?: Một chút cả hai”</a>. <a href="/wiki/Forbes" title="Forbes">Forbes</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Forbes&rft.atitle=Lu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p+l%C3%A0+ngh%E1%BB%87+thu%E1%BA%ADt+hay+khoa+h%E1%BB%8Dc%3F%3A+M%E1%BB%99t+ch%C3%BAt+c%E1%BA%A3+hai&rft.date=2015-01-13&rft.aulast=Rubin&rft.aufirst=Basha&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.forbes.com%2Fsites%2Fbasharubin%2F2015%2F01%2F13%2Fis-law-an-art-or-a-science-a-bit-of-both%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBerger1953" class="citation book cs1">Berger, Adolf (1953). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/bub_gb_oR0LAAAAIAAJ">Từ điển Luật La Mã toàn diện</a>. Hội Triết học Mỹ. <q>Roman ars boni et aequi.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=T%E1%BB%AB+%C4%91i%E1%BB%83n+Lu%E1%BA%ADt+La+M%C3%A3+to%C3%A0n+di%E1%BB%87n&rft.pub=H%E1%BB%99i+Tri%E1%BA%BFt+h%E1%BB%8Dc+M%E1%BB%B9&rft.date=1953&rft.aulast=Berger&rft.aufirst=Adolf&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fbub_gb_oR0LAAAAIAAJ&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMason_AC,_KBE1996" class="citation journal cs1">Mason AC, KBE, The Hon. Sir Anthony (1996). “Quan tòa là người tạo ra pháp luật”. James Cook University Mayo Lecture.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=James+Cook+University+Mayo+Lecture&rft.atitle=Quan+t%C3%B2a+l%C3%A0+ng%C6%B0%E1%BB%9Di+t%E1%BA%A1o+ra+ph%C3%A1p+lu%E1%BA%ADt&rft.date=1996&rft.aulast=Mason+AC%2C+KBE&rft.aufirst=The+Hon.+Sir+Anthony&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDevins2008" class="citation encyclopaedia cs1">Devins, Neal (2008). “Các phản ứng của Quốc hội đối với các quyết định tư pháp”. Encyclopedia of the Supreme Court.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=C%C3%A1c+ph%E1%BA%A3n+%E1%BB%A9ng+c%E1%BB%A7a+Qu%E1%BB%91c+h%E1%BB%99i+%C4%91%E1%BB%91i+v%E1%BB%9Bi+c%C3%A1c+quy%E1%BA%BFt+%C4%91%E1%BB%8Bnh+t%C6%B0+ph%C3%A1p&rft.btitle=Encyclopedia+of+the+Supreme+Court&rft.date=2008&rft.aulast=Devins&rft.aufirst=Neal&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBerman1983" class="citation journal cs1">Berman, Harold J. (1983). “Nền tảng Tôn giáo của Pháp luật ở Phương Tây: Một Góc nhìn Lịch sử”. Journal of Law and Religion. 1 (1).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Law+and+Religion&rft.atitle=N%E1%BB%81n+t%E1%BA%A3ng+T%C3%B4n+gi%C3%A1o+c%E1%BB%A7a+Ph%C3%A1p+lu%E1%BA%ADt+%E1%BB%9F+Ph%C6%B0%C6%A1ng+T%C3%A2y%3A+M%E1%BB%99t+G%C3%B3c+nh%C3%ACn+L%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD&rft.volume=1&rft.issue=1&rft.date=1983&rft.aulast=Berman&rft.aufirst=Harold+J.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFFoxSandler2005" class="citation journal cs1">Fox, Jonathan; Sandler, Shmuel (1 tháng 4 năm 2005). “Sự Tách biệt giữa Tôn giáo và Nhà nước trong Thế kỷ 21: So sánh Trung Đông và các nền Dân chủ Phương Tây”. Comparative Politics. 37 (3).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Comparative+Politics&rft.atitle=S%E1%BB%B1+T%C3%A1ch+bi%E1%BB%87t+gi%E1%BB%AFa+T%C3%B4n+gi%C3%A1o+v%C3%A0+Nh%C3%A0+n%C6%B0%E1%BB%9Bc+trong+Th%E1%BA%BF+k%E1%BB%B7+21%3A+So+s%C3%A1nh+Trung+%C4%90%C3%B4ng+v%C3%A0+c%C3%A1c+n%E1%BB%81n+D%C3%A2n+ch%E1%BB%A7+Ph%C6%B0%C6%A1ng+T%C3%A2y&rft.volume=37&rft.issue=3&rft.date=2005-04-01&rft.aulast=Fox&rft.aufirst=Jonathan&rft.au=Sandler%2C+Shmuel&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCox2001" class="citation journal cs1">Cox, Noel (2001). “Quyền lực Phán quyết Tôn giáo trong Giáo hội tỉnh Aotearoa, New Zealand và Polynesia”. Deakin Law Review. 6 (2).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Deakin+Law+Review&rft.atitle=Quy%E1%BB%81n+l%E1%BB%B1c+Ph%C3%A1n+quy%E1%BA%BFt+T%C3%B4n+gi%C3%A1o+trong+Gi%C3%A1o+h%E1%BB%99i+t%E1%BB%89nh+Aotearoa%2C+New+Zealand+v%C3%A0+Polynesia&rft.volume=6&rft.issue=2&rft.date=2001&rft.aulast=Cox&rft.aufirst=Noel&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-sharia-inc-15"><a href="#cite_ref-sharia-inc_15-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFOtto2010" class="citation book cs1">Otto, Jan Michiel biên tập (2010). Sharia được tích hợp: một cái nhìn tổng quan so sánh về các hệ thống pháp lý của mười hai quốc gia Hồi giáo trong quá khứ và hiện tại. Đại học Leiden.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Sharia+%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c+t%C3%ADch+h%E1%BB%A3p%3A+m%E1%BB%99t+c%C3%A1i+nh%C3%ACn+t%E1%BB%95ng+quan+so+s%C3%A1nh+v%E1%BB%81+c%C3%A1c+h%E1%BB%87+th%E1%BB%91ng+ph%C3%A1p+l%C3%BD+c%E1%BB%A7a+m%C6%B0%E1%BB%9Di+hai+qu%E1%BB%91c+gia+H%E1%BB%93i+gi%C3%A1o+trong+qu%C3%A1+kh%E1%BB%A9+v%C3%A0+hi%E1%BB%87n+t%E1%BA%A1i&rft.pub=%C4%90%E1%BA%A1i+h%E1%BB%8Dc+Leiden&rft.date=2010&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRaisch" class="citation web cs1">Raisch, Marylin Johnson. “Hệ thống Pháp lý Tôn giáo trong Luật so sánh: Hướng dẫn Nghiên cứu Mở đầu – GlobaLex”. Hauser Global Law School Program. New York University School of Law.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Hauser+Global+Law+School+Program&rft.atitle=H%E1%BB%87+th%E1%BB%91ng+Ph%C3%A1p+l%C3%BD+T%C3%B4n+gi%C3%A1o+trong+Lu%E1%BA%ADt+so+s%C3%A1nh%3A+H%C6%B0%E1%BB%9Bng+d%E1%BA%ABn+Nghi%C3%AAn+c%E1%BB%A9u+M%E1%BB%9F+%C4%91%E1%BA%A7u+%E2%80%93+GlobaLex&rft.aulast=Raisch&rft.aufirst=Marylin+Johnson&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> <code class="cs1-code">|url=</code> trống hay bị thiếu (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#cite_web_url" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>) </li> <li id="cite_note-horwitz-pp-17"><a href="#cite_ref-horwitz-pp_17-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHorwitz1982" class="citation journal cs1">Horwitz, Morton J. (1 tháng 6 năm 1982). “Lịch sử của sự phân biệt Công/Tư”. University of Pennsylvania Law Review. 130 (6).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=University+of+Pennsylvania+Law+Review&rft.atitle=L%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD+c%E1%BB%A7a+s%E1%BB%B1+ph%C3%A2n+bi%E1%BB%87t+C%C3%B4ng%2FT%C6%B0&rft.volume=130&rft.issue=6&rft.date=1982-06-01&rft.aulast=Horwitz&rft.aufirst=Morton+J.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-merryman-18"><a href="#cite_ref-merryman_18-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMerryman1968" class="citation journal cs1">Merryman, John Henry (1968). “Sự phân biệt Luật công - Luật tư trong Luật Âu châu và Luật Mỹ”. Journal of Public Law. 17.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Public+Law&rft.atitle=S%E1%BB%B1+ph%C3%A2n+bi%E1%BB%87t+Lu%E1%BA%ADt+c%C3%B4ng+-+Lu%E1%BA%ADt+t%C6%B0+trong+Lu%E1%BA%ADt+%C3%82u+ch%C3%A2u+v%C3%A0+Lu%E1%BA%ADt+M%E1%BB%B9&rft.volume=17&rft.date=1968&rft.aulast=Merryman&rft.aufirst=John+Henry&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-19"><a href="#cite_ref-19">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSaiman2008" class="citation journal cs1">Saiman, Chaim N. (6 tháng 7 năm 2008). “Luật công, Luật tư, và Khoa học Luật”. American Journal of Comparative Law. 56 (961).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=American+Journal+of+Comparative+Law&rft.atitle=Lu%E1%BA%ADt+c%C3%B4ng%2C+Lu%E1%BA%ADt+t%C6%B0%2C+v%C3%A0+Khoa+h%E1%BB%8Dc+Lu%E1%BA%ADt&rft.volume=56&rft.issue=961&rft.date=2008-07-06&rft.aulast=Saiman&rft.aufirst=Chaim+N.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-harlow-20"><a href="#cite_ref-harlow_20-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHarlow1980" class="citation journal cs1">Harlow, Carol (1 tháng 5 năm 1980). “"Luật công" và "Luật tư": định nghĩa không phân biệt”. The Modern Law Review. 43 (3).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Modern+Law+Review&rft.atitle=%22Lu%E1%BA%ADt+c%C3%B4ng%22+v%C3%A0+%22Lu%E1%BA%ADt+t%C6%B0%22%3A+%C4%91%E1%BB%8Bnh+ngh%C4%A9a+kh%C3%B4ng+ph%C3%A2n+bi%E1%BB%87t&rft.volume=43&rft.issue=3&rft.date=1980-05-01&rft.aulast=Harlow&rft.aufirst=Carol&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSamuel1983" class="citation journal cs1">Samuel, Geoffrey (1 tháng 9 năm 1983). “Luật công và Luật tư: Phản hồi của một Luật sư tư”. The Modern Law Review. 46 (5).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Modern+Law+Review&rft.atitle=Lu%E1%BA%ADt+c%C3%B4ng+v%C3%A0+Lu%E1%BA%ADt+t%C6%B0%3A+Ph%E1%BA%A3n+h%E1%BB%93i+c%E1%BB%A7a+m%E1%BB%99t+Lu%E1%BA%ADt+s%C6%B0+t%C6%B0&rft.volume=46&rft.issue=5&rft.date=1983-09-01&rft.aulast=Samuel&rft.aufirst=Geoffrey&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-22"><a href="#cite_ref-22">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGordley2006" class="citation journal cs1">Gordley, James (16 tháng 11 năm 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199296064.001.0001/oxfordhb-9780199296064-e-024">“So sánh Luật pháp và Lịch sử pháp lý”</a>. The Oxford Handbook of Comparative Law. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093%2Foxfordhb%2F9780199296064.013.0024">10.1093/oxfordhb/9780199296064.013.0024</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780199296064" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780199296064"><bdi>9780199296064</bdi></a>. Truy cập ngày 31 tháng 12 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Oxford+Handbook+of+Comparative+Law&rft.atitle=So+s%C3%A1nh+Lu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p+v%C3%A0+L%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD+ph%C3%A1p+l%C3%BD&rft.date=2006-11-16&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Foxfordhb%2F9780199296064.013.0024&rft.isbn=9780199296064&rft.aulast=Gordley&rft.aufirst=James&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.oxfordhandbooks.com%2Fview%2F10.1093%2Foxfordhb%2F9780199296064.001.0001%2Foxfordhb-9780199296064-e-024&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-23"><a href="#cite_ref-23">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBor1974" class="citation journal cs1">Bor, Fredric L. (1974). “Mối liên kết giữa triết học và luật pháp”. Journal of Legal Education. 26 (4).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Journal+of+Legal+Education&rft.atitle=M%E1%BB%91i+li%C3%AAn+k%E1%BA%BFt+gi%E1%BB%AFa+tri%E1%BA%BFt+h%E1%BB%8Dc+v%C3%A0+lu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p&rft.volume=26&rft.issue=4&rft.date=1974&rft.aulast=Bor&rft.aufirst=Fredric+L.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-rubin-24"><a href="#cite_ref-rubin_24-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFRubin" class="citation web cs1">Rubin, Paul H. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.econlib.org/library/Enc/LawandEconomics.html">“Luật pháp và Kinh tế”</a>. The Library of Economics and Liberty. Liberty Fund, Inc. Truy cập ngày 31 tháng 12 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=The+Library+of+Economics+and+Liberty&rft.atitle=Lu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p+v%C3%A0+Kinh+t%E1%BA%BF&rft.aulast=Rubin&rft.aufirst=Paul+H.&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.econlib.org%2Flibrary%2FEnc%2FLawandEconomics.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-law+sociology-25"><a href="#cite_ref-law+sociology_25-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBanakar2003" class="citation book cs1">Banakar, Reza (2003). Hợp nhất luật pháp và xã hội học : vượt qua sự phân biệt trong nghiên cứu socio-legal. Galda and Wilch Publishing.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=H%E1%BB%A3p+nh%E1%BA%A5t+lu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p+v%C3%A0+x%C3%A3+h%E1%BB%99i+h%E1%BB%8Dc+%3A+v%C6%B0%E1%BB%A3t+qua+s%E1%BB%B1+ph%C3%A2n+bi%E1%BB%87t+trong+nghi%C3%AAn+c%E1%BB%A9u+socio-legal&rft.pub=Galda+and+Wilch+Publishing&rft.date=2003&rft.aulast=Banakar&rft.aufirst=Reza&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-pound1914-26"><a href="#cite_ref-pound1914_26-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPound1914" class="citation journal cs1">Pound, Roscoe (1914). “Kết thúc của Luật pháp như được phát triển trong các quy tắc và học thuyết pháp lý”. Harvard Law Review. 27 (3).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Harvard+Law+Review&rft.atitle=K%E1%BA%BFt+th%C3%BAc+c%E1%BB%A7a+Lu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p+nh%C6%B0+%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c+ph%C3%A1t+tri%E1%BB%83n+trong+c%C3%A1c+quy+t%E1%BA%AFc+v%C3%A0+h%E1%BB%8Dc+thuy%E1%BA%BFt+ph%C3%A1p+l%C3%BD&rft.volume=27&rft.issue=3&rft.date=1914&rft.aulast=Pound&rft.aufirst=Roscoe&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSaratKearns1996" class="citation book cs1">Sarat, Austin; Kearns, Thomas biên tập (1996). Công lý và Bất công trong Luật pháp và Lý thuyết pháp lý. University of Michigan Press. tr. 18–19. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.3998%2Fmpub.10283">10.3998/mpub.10283</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780472096251" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780472096251"><bdi>9780472096251</bdi></a>. <a href="/wiki/JSTOR_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="JSTOR (định danh)">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/10.3998/mpub.10283">10.3998/mpub.10283</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=C%C3%B4ng+l%C3%BD+v%C3%A0+B%E1%BA%A5t+c%C3%B4ng+trong+Lu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p+v%C3%A0+L%C3%BD+thuy%E1%BA%BFt+ph%C3%A1p+l%C3%BD&rft.pages=18-19&rft.pub=University+of+Michigan+Press&rft.date=1996&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F10.3998%2Fmpub.10283%23id-name%3DJSTOR&rft_id=info%3Adoi%2F10.3998%2Fmpub.10283&rft.isbn=9780472096251&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">^</a> Rousseau, The Social Contract, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ebooks.adelaide.edu.au/r/rousseau/jean_jacques/r864s/book2.html#section16">Book II: Chapter 6 (Law)</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080222135803/http://ebooks.adelaide.edu.au/r/rousseau/jean_jacques/r864s/book2.html#section16">Lưu trữ</a> 22 tháng 2 2008 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-Jurisprudence._Third_Edition_1972._Page_39-29"><a href="#cite_ref-Jurisprudence._Third_Edition_1972._Page_39_29-0">^</a> <a href="/w/index.php?title=Dennis_Lloyd,_Baron_Lloyd_of_Hampstead&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dennis Lloyd, Baron Lloyd of Hampstead (trang không tồn tại)">Dennis Lloyd, Baron Lloyd of Hampstead</a>. Introduction to Jurisprudence. Third Edition. Stevens & Sons. London. 1972. Second Impression. 1975. p. 39. </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">^</a> Mc Coubrey, Hilaire and White, Nigel D. Textbook on Jurisprudence. Second Edition. <a href="/w/index.php?title=Blackstone_Press_Limited&action=edit&redlink=1" class="new" title="Blackstone Press Limited (trang không tồn tại)">Blackstone Press Limited</a>. 1996. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/1-85431-582-X" title="Đặc biệt:Nguồn sách/1-85431-582-X">1-85431-582-X</a>. p. 2. </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">^</a> Williams, Glanville. International Law and the Controversy Concerning the Meaning of the Word "Law". Revised version published in Laslett (Editor), Philosophy, Politics and Society (1956) p. 134 et seq. The original was published in (1945) 22 <a href="/w/index.php?title=British_Year_Book_of_International_Law&action=edit&redlink=1" class="new" title="British Year Book of International Law (trang không tồn tại)">BYBIL</a> 146. </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">^</a> Arnold, Thurman. The Symbols of Government. 1935. p. 36. </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">^</a> <a href="/w/index.php?title=Dennis_Lloyd,_Baron_Lloyd_of_Hampstead&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dennis Lloyd, Baron Lloyd of Hampstead (trang không tồn tại)">Baron Lloyd of Hampstead</a>. Introduction to Jurisprudence. Third Edition. Stevens & Sons. London. 1972. Second Impression. 1975. </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">^</a> Campbell, The Contribution of Legal Studies, 184 </li> <li id="cite_note-jap-35">^ <a href="#cite_ref-jap_35-0">a</a> <a href="#cite_ref-jap_35-1">b</a> Bix, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://plato.stanford.edu/entries/austin-john/#3">John Austin</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070626133909/http://plato.stanford.edu//entries/austin-john/#3">Lưu trữ</a> 26 tháng 6 2007 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-Dworkin,_[[Law's_Empire]],_410-36">^ <a href="#cite_ref-Dworkin,_[[Law's_Empire]],_410_36-0">a</a> <a href="#cite_ref-Dworkin,_[[Law's_Empire]],_410_36-1">b</a> Dworkin, <a href="/w/index.php?title=Law%27s_Empire&action=edit&redlink=1" class="new" title="Law's Empire (trang không tồn tại)">Law's Empire</a>, 410 </li> <li id="cite_note-jra-37">^ <a href="#cite_ref-jra_37-0">a</a> <a href="#cite_ref-jra_37-1">b</a> Raz, The Authority of Law, 3–36 </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">^</a> Holmes, Oliver Wendell. "The Path of Law" (1897) 10 Harvard Law Review 457 at 461. </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">^</a> Aquinas, St Thomas. Summa Theologica. 1a2ae, 90.4. Translated by J G Dawson. Ed d'Entreves. (Basil Blackwell). Latin: "nihil est aliud qau edam rationis ordinatio ad bonum commune, ab eo qi curam communitatis habet, promulgata". </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">^</a> McCoubrey, Hilaire and White, Nigel D. Textbook on Jurisprudence. Second Edition. Blackstone Press Limited. 1996. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/1-85431-582-X" title="Đặc biệt:Nguồn sách/1-85431-582-X">1-85431-582-X</a>. p. 73. </li> <li id="cite_note-twtaylor-41"><a href="#cite_ref-twtaylor_41-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFTaylor1896" class="citation journal cs1">Taylor, T. W. (tháng 1 năm 1896). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_philosophical-review_1896-01_5_1/page/36">“The Conception of Morality in Jurisprudence”</a>. The Philosophical Review. 5 (1): 36–50. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F2176104">10.2307/2176104</a>. <a href="/wiki/JSTOR_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="JSTOR (định danh)">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/2176104">2176104</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Philosophical+Review&rft.atitle=The+Conception+of+Morality+in+Jurisprudence&rft.volume=5&rft.issue=1&rft.pages=36-50&rft.date=1896-01&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F2176104&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F2176104%23id-name%3DJSTOR&rft.aulast=Taylor&rft.aufirst=T.+W.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_philosophical-review_1896-01_5_1%2Fpage%2F36&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">^</a> <a href="/w/index.php?title=Fritz_Berolzheimer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fritz Berolzheimer (trang không tồn tại)">Fritz Berolzheimer</a>, The World's Legal Philosophies, 115–116 </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">^</a> <a href="/wiki/Immanuel_Kant" title="Immanuel Kant">Kant, Immanuel</a>, Groundwork of the Metaphysics of Morals, 42 (par. 434) </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">^</a> Green, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://plato.stanford.edu/entries/legal-positivism/">Legal Positivism</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070609094650/http://plato.stanford.edu/entries/legal-positivism/">Lưu trữ</a> 9 tháng 6 2007 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">^</a> Nietzsche, Zur Genealogie der Moral, Second Essay, 11 </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">^</a> Kazantzakis, Friedrich Nietzsche and the Philosophy of Law, 97–98 </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">^</a> Linarelli, Nietzsche in Law's Cathedral, 23–26 </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">^</a> Marmor, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://plato.stanford.edu/entries/lawphil-theory/">The Pure Theory of Law</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070609130143/http://plato.stanford.edu/entries/lawphil-theory/">Lưu trữ</a> 9 tháng 6 2007 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">^</a> Bielefeldt, Carl Schmitt's Critique of Liberalism, 25–26 </li> <li id="cite_note-F171-50"><a href="#cite_ref-F171_50-0">^</a> Finn, Constitutions in Crisis, 170–171 </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">^</a> Bayles, Hart's Legal Philosophy, 21 </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">^</a> Raz, The Authority of Law, 37 etc. </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFThéodoridés" class="citation encyclopaedia cs1">Théodoridés. “pháp luật”. Bách khoa toàn thư Văn hóa Ai Cập cổ đại.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=ph%C3%A1p+lu%E1%BA%ADt&rft.btitle=B%C3%A1ch+khoa+to%C3%A0n+th%C6%B0+V%C4%83n+h%C3%B3a+Ai+C%E1%BA%ADp+c%E1%BB%95+%C4%91%E1%BA%A1i&rft.au=Th%C3%A9odorid%C3%A9s&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">^</a> VerSteeg, Pháp luật Ai Cập cổ đại </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLippert2016" class="citation journal cs1">Lippert, Sandra (11 tháng 2 năm 2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199935390.001.0001/oxfordhb-9780199935390-e-48">“Pháp luật Ai Cập, thời kỳ Saite đến La Mã”</a>. Oxford Handbooks Online (bằng tiếng Anh). Oxford University Press. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093%2Foxfordhb%2F9780199935390.013.48">10.1093/oxfordhb/9780199935390.013.48</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-19-993539-0" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-19-993539-0"><bdi>978-0-19-993539-0</bdi></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200103123820/https://www.oxfordhandbooks.com/view/10.1093/oxfordhb/9780199935390.001.0001/oxfordhb-9780199935390-e-48">Lưu trữ</a> bản gốc 3 tháng 1 năm 2020. Truy cập 3 tháng 1 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Oxford+Handbooks+Online&rft.atitle=Ph%C3%A1p+lu%E1%BA%ADt+Ai+C%E1%BA%ADp%2C+th%E1%BB%9Di+k%E1%BB%B3+Saite+%C4%91%E1%BA%BFn+La+M%C3%A3&rft.date=2016-02-11&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Foxfordhb%2F9780199935390.013.48&rft.isbn=978-0-19-993539-0&rft.aulast=Lippert&rft.aufirst=Sandra&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.oxfordhandbooks.com%2Fview%2F10.1093%2Foxfordhb%2F9780199935390.001.0001%2Foxfordhb-9780199935390-e-48&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">^</a> Richardson, Các Điều luật của Hammurabi, 11 </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">^</a> Kelly, Lược sử ngắn về lý thuyết pháp luật phương Tây, 39 </li> <li id="cite_note-58"><a href="#cite_ref-58">^</a> Stein, Pháp luật La Mã trong Lịch sử châu Âu, 1 </li> <li id="cite_note-St107-59"><a href="#cite_ref-St107_59-0">^</a> Là một hệ thống pháp lý, pháp luật La Mã đã ảnh hưởng đến sự phát triển của pháp luật trên toàn cầu. Nó cũng là cơ sở cho các bộ luật của hầu hết các quốc gia châu Âu lục địa và đã đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành ý tưởng về văn hóa chung châu Âu (Stein, Pháp luật La Mã trong Lịch sử châu Âu, 2, 104–107). </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFClarkeHooleyMundaySealy2017" class="citation book cs1">Clarke, M. A.; Hooley, R. J. A.; Munday, R. J. C.; Sealy, L. S.; Tettenborn, A. M.; Turner, P. G. (2017). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=hgapDgAAQBAJ&pg=PA14">Commercial Law</a>. Oxford University Press. tr. 14. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780199692088" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780199692088"><bdi>9780199692088</bdi></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210415014329/https://books.google.com/books?id=hgapDgAAQBAJ&pg=PA14">Lưu trữ</a> bản gốc 15 tháng 4 năm 2021. Truy cập 10 tháng 12 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Commercial+Law&rft.pages=14&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=2017&rft.isbn=9780199692088&rft.aulast=Clarke&rft.aufirst=M.+A.&rft.au=Hooley%2C+R.+J.+A.&rft.au=Munday%2C+R.+J.+C.&rft.au=Sealy%2C+L.+S.&rft.au=Tettenborn%2C+A.+M.&rft.au=Turner%2C+P.+G.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DhgapDgAAQBAJ%26pg%3DPA14&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-mattei71-61">^ <a href="#cite_ref-mattei71_61-0">a</a> <a href="#cite_ref-mattei71_61-1">b</a> Mattei, Comparative Law and Economics, 71 </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMcAuliffe2013" class="citation book cs1">McAuliffe, Karen (21 tháng 2 năm 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.oxfordscholarship.com/view/10.1093/acprof:oso/9780199673667.001.0001/acprof-9780199673667-chapter-29">Tiền lệ tại Tòa án Công lý của Liên minh Châu Âu: Khía cạnh Ngôn ngữ</a>. Pháp luật và Ngôn ngữ: Vấn đề pháp lý hiện tại. 15. Oxford University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9780199673667" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9780199673667"><bdi>9780199673667</bdi></a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200101105552/https://www.oxfordscholarship.com/view/10.1093/acprof:oso/9780199673667.001.0001/acprof-9780199673667-chapter-29">Lưu trữ</a> bản gốc 1 tháng 1 năm 2020. Truy cập 1 tháng 1 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ti%E1%BB%81n+l%E1%BB%87+t%E1%BA%A1i+T%C3%B2a+%C3%A1n+C%C3%B4ng+l%C3%BD+c%E1%BB%A7a+Li%C3%AAn+minh+Ch%C3%A2u+%C3%82u%3A+Kh%C3%ADa+c%E1%BA%A1nh+Ng%C3%B4n+ng%E1%BB%AF&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=2013-02-21&rft.isbn=9780199673667&rft.aulast=McAuliffe&rft.aufirst=Karen&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.oxfordscholarship.com%2Fview%2F10.1093%2Facprof%3Aoso%2F9780199673667.001.0001%2Facprof-9780199673667-chapter-29&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">^</a> Để thảo luận về sự hình thành và ngày tháng của những nguồn này, xem Olivelle, Manu's Code of Law, 18–25. </li> <li id="cite_note-64"><a href="#cite_ref-64">^</a> Glenn, Legal Traditions of the World, 276 </li> <li id="cite_note-65"><a href="#cite_ref-65">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFChapra2014" class="citation book cs1">Chapra, Muhammad Umer (2014). Morality and Justice in Islamic Economics and Finance (bằng tiếng Anh). Edward Elgar Publishing. tr. 62–63. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9781783475728" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9781783475728"><bdi>9781783475728</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Morality+and+Justice+in+Islamic+Economics+and+Finance&rft.pages=62-63&rft.pub=Edward+Elgar+Publishing&rft.date=2014&rft.isbn=9781783475728&rft.aulast=Chapra&rft.aufirst=Muhammad+Umer&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFJackson2010" class="citation book cs1">Jackson, Roy (2010). Mawlana Mawdudi and Political Islam: Authority and the Islamic State. Routledge. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9781136950360" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9781136950360"><bdi>9781136950360</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Mawlana+Mawdudi+and+Political+Islam%3A+Authority+and+the+Islamic+State&rft.pub=Routledge&rft.date=2010&rft.isbn=9781136950360&rft.aulast=Jackson&rft.aufirst=Roy&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-67"><a href="#cite_ref-67">^</a> Glenn, Legal Traditions of the World, 273 </li> <li id="cite_note-68"><a href="#cite_ref-68">^</a> Glenn, Legal Traditions of the World, 287 </li> <li id="cite_note-69"><a href="#cite_ref-69">^</a> Glenn, Legal Traditions of the World, 304 </li> <li id="cite_note-70"><a href="#cite_ref-70">^</a> Glenn, Legal Traditions of the World, 305 </li> <li id="cite_note-71"><a href="#cite_ref-71">^</a> Glenn, Legal Traditions of the World, 307 </li> <li id="cite_note-72"><a href="#cite_ref-72">^</a> Glenn, Legal Traditions of the World, 309 </li> <li id="cite_note-73"><a href="#cite_ref-73">^</a> Farah, Five Years of China WTO Membership, 263–304 </li> <li id="cite_note-pejovic-74"><a href="#cite_ref-pejovic_74-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPejovic2001" class="citation journal cs1">Pejovic, Caslav (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nzlii.org/nz/journals/VUWLawRw/2001/42.html">“Civil Law and Common Law: Two Different Paths Leading to the Same Goal”</a>. Victoria University of Wellington Law Review. 32 (3): 817. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.26686%2Fvuwlr.v32i3.5873">10.26686/vuwlr.v32i3.5873</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190908062918/http://www.nzlii.org/nz/journals/VUWLawRw/2001/42.html">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 8 tháng 9 năm 2019. Truy cập ngày 31 tháng 12 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Victoria+University+of+Wellington+Law+Review&rft.atitle=Civil+Law+and+Common+Law%3A+Two+Different+Paths+Leading+to+the+Same+Goal&rft.volume=32&rft.issue=3&rft.pages=817&rft.date=2001&rft_id=info%3Adoi%2F10.26686%2Fvuwlr.v32i3.5873&rft.aulast=Pejovic&rft.aufirst=Caslav&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nzlii.org%2Fnz%2Fjournals%2FVUWLawRw%2F2001%2F42.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-inprol-intro-75"><a href="#cite_ref-inprol-intro_75-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.fjc.gov/sites/default/files/2015/Introduction%20to%20Civil%20Law%20Legal%20Systems.pdf">“Introduction to Civil Law Legal Systems”</a> (PDF). Federal Judicial Center. INPROL. tháng 5 năm 2009. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200618025404/https://www.fjc.gov/sites/default/files/2015/Introduction%20to%20Civil%20Law%20Legal%20Systems.pdf">Lưu trữ</a> (PDF) bản gốc ngày 18 tháng 6 năm 2020. Truy cập ngày 1 tháng 1 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Federal+Judicial+Center&rft.atitle=Introduction+to+Civil+Law+Legal+Systems&rft.date=2009-05&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.fjc.gov%2Fsites%2Fdefault%2Ffiles%2F2015%2FIntroduction%2520to%2520Civil%2520Law%2520Legal%2520Systems.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-76"><a href="#cite_ref-76">^</a> Compiled based on the <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.juriglobe.ca/eng/syst-onu/index-alpha.php">“Alphabetical Index of the 192 United Nations Member States and Corresponding Legal Systems”</a>. JuriGlobe. University of Ottawa. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160722022209/http://www.juriglobe.ca/eng/syst-onu/index-alpha.php">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 22 tháng 7 năm 2016. Truy cập ngày 1 tháng 1 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=JuriGlobe&rft.atitle=Alphabetical+Index+of+the+192+United+Nations+Member+States+and+Corresponding+Legal+Systems&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.juriglobe.ca%2Feng%2Fsyst-onu%2Findex-alpha.php&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-77"><a href="#cite_ref-77">^</a> Các khu vực pháp luật dân sự công nhận phong tục là "nguồn pháp luật khác"; do đó, các học giả thường chia pháp luật dân sự thành hai loại chính là "pháp luật viết" (ius scriptum) hoặc pháp lệnh, và "pháp luật không viết" (ius non-scriptum) hoặc phong tục. Nhưng họ thường coi thường phong tục vì coi nó ít quan trọng hơn pháp lệnh (Georgiadis, General Principles of Civil Law, 19; Washofsky, Taking Precedent Seriously, 7). </li> <li id="cite_note-econ-cc-diffs-78"><a href="#cite_ref-econ-cc-diffs_78-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.economist.com/the-economist-explains/2013/07/16/what-is-the-difference-between-common-and-civil-law">“The Economist explains: What is the difference between common and civil law?”</a>. The Economist. 17 tháng 7 năm 2013. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191222150215/https://www.economist.com/the-economist-explains/2013/07/16/what-is-the-difference-between-common-and-civil-law">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 22 tháng 12 năm 2019. Truy cập ngày 1 tháng 1 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Economist&rft.atitle=The+Economist+explains%3A+What+is+the+difference+between+common+and+civil+law%3F&rft.date=2013-07-17&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.economist.com%2Fthe-economist-explains%2F2013%2F07%2F16%2Fwhat-is-the-difference-between-common-and-civil-law&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-79"><a href="#cite_ref-79">^</a> Gordley-von Mehren, Comparative Study of Private Law, 18 </li> <li id="cite_note-80"><a href="#cite_ref-80">^</a> Gordley-von Mehren, Comparative Study of Private Law, 21 </li> <li id="cite_note-81"><a href="#cite_ref-81">^</a> Stein, Roman Law in European History, 32 </li> <li id="cite_note-82"><a href="#cite_ref-82">^</a> Stein, Roman Law in European History, 35 </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83">^</a> Stein, Roman Law in European History, 43 </li> <li id="cite_note-84"><a href="#cite_ref-84">^</a> Hatzis, The Short-Lived Influence of the Napoleonic Civil Code in Greece, 253–263 </li> <li id="cite_note-85"><a href="#cite_ref-85">^</a> Demirgüç-Kunt -Levine, Financial Structures and Economic Growth, 204 </li> <li id="cite_note-86"><a href="#cite_ref-86">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2100.html">The World Factbook – Field Listing – Legal system</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140518174611/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2100.html">Lưu trữ</a> 18 tháng 5 2014 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, CIA </li> <li id="cite_note-87"><a href="#cite_ref-87">^</a> [<a href="/wiki/Wikipedia:Ch%C3%BA_th%C3%ADch_ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c" title="Wikipedia:Chú thích nguồn gốc">cần dẫn nguồn</a>] </li> <li id="cite_note-88"><a href="#cite_ref-88">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFTamblyn2019" class="citation journal cs1">Tamblyn, Nathan (tháng 4 năm 2019). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2Fs10991-019-09223-1">“The Common Ground of Law and Anarchism”</a>. Liverpool Law Review. 40 (1): 65–78. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2Fs10991-019-09223-1">10.1007/s10991-019-09223-1</a>. <a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_cho_xu%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_nhi%E1%BB%81u_k%E1%BB%B3" class="mw-redirect" title="Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho xuất bản phẩm nhiều kỳ">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1572-8625">1572-8625</a>. <a href="/wiki/S2CID_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="S2CID (định danh)">S2CID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://api.semanticscholar.org/CorpusID:155131683">155131683</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Liverpool+Law+Review&rft.atitle=The+Common+Ground+of+Law+and+Anarchism&rft.volume=40&rft.issue=1&rft.pages=65-78&rft.date=2019-04&rft_id=https%3A%2F%2Fapi.semanticscholar.org%2FCorpusID%3A155131683%23id-name%3DS2CID&rft.issn=1572-8625&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2Fs10991-019-09223-1&rft.aulast=Tamblyn&rft.aufirst=Nathan&rft_id=%2F%2Fdoi.org%2F10.1007%252Fs10991-019-09223-1&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-89"><a href="#cite_ref-89">^</a> Rocker, Rudolf (1938). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://mirror.anarhija.net/theanarchistlibrary.org/mirror/r/rr/rudolf-rocker-anarchosyndicalism.lt.pdf">"Anarcho-Syndicalism: Theory and Practice. An Introduction to a Subject Which the Spanish War Has Brought into Overwhelming Prominence"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20201130083636/https://mirror.anarhija.net/theanarchistlibrary.org/mirror/r/rr/rudolf-rocker-anarchosyndicalism.lt.pdf">Lưu trữ</a> 30 tháng 11 2020 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. Retrieved 17 October 2020 – via The Anarchist Mirror! </li> <li id="cite_note-austin-90">^ <a href="#cite_ref-austin_90-0">a</a> <a href="#cite_ref-austin_90-1">b</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMarkovits2007" class="citation journal cs1">Markovits, I. (tháng 12 năm 2007). “The Death of Socialist Law?”. <a href="/w/index.php?title=Annual_Review_of_Law_and_Social_Science&action=edit&redlink=1" class="new" title="Annual Review of Law and Social Science (trang không tồn tại)">Annual Review of Law and Social Science</a>. 3: 233–253. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1146%2Fannurev.lawsocsci.3.081806.112849">10.1146/annurev.lawsocsci.3.081806.112849</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Annual+Review+of+Law+and+Social+Science&rft.atitle=The+Death+of+Socialist+Law%3F&rft.volume=3&rft.pages=233-253&rft.date=2007-12&rft_id=info%3Adoi%2F10.1146%2Fannurev.lawsocsci.3.081806.112849&rft.aulast=Markovits&rft.aufirst=I.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFQuigley1989" class="citation journal cs1">Quigley, J. (1989). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_american-journal-of-comparative-law_fall-1989_37_4/page/781">“Socialist Law and the Civil Law Tradition”</a>. The American Journal of Comparative Law. 37 (4): 781–808. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.2307%2F840224">10.2307/840224</a>. <a href="/wiki/JSTOR_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_danh)" class="mw-redirect" title="JSTOR (định danh)">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/840224">840224</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=The+American+Journal+of+Comparative+Law&rft.atitle=Socialist+Law+and+the+Civil+Law+Tradition&rft.volume=37&rft.issue=4&rft.pages=781-808&rft.date=1989&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F840224&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F840224%23id-name%3DJSTOR&rft.aulast=Quigley&rft.aufirst=J.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_american-journal-of-comparative-law_fall-1989_37_4%2Fpage%2F781&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-gbsmith-92"><a href="#cite_ref-gbsmith_92-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSmith1988" class="citation book cs1">Smith, G. B. (1988). “Chapter 7: Socialist Legality and the Soviet Legal System”. Soviet Politics. Palgrave. tr. 137–162. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2F978-1-349-19172-7_7">10.1007/978-1-349-19172-7_7</a>. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-333-45919-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-333-45919-5"><bdi>978-0-333-45919-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Chapter+7%3A+Socialist+Legality+and+the+Soviet+Legal+System&rft.btitle=Soviet+Politics&rft.pages=137-162&rft.pub=Palgrave&rft.date=1988&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2F978-1-349-19172-7_7&rft.isbn=978-0-333-45919-5&rft.aulast=Smith&rft.aufirst=G.+B.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-93"><a href="#cite_ref-93">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fordham.edu/halsall/source/magnacarta.html">Magna Carta</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140910155351/http://www.fordham.edu/halsall/source/magnacarta.html">Lưu trữ</a> 10 tháng 9 2014 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, Đại học Fordham </li> <li id="cite_note-94"><a href="#cite_ref-94">^</a> Gordley-von Mehren, Comparative Study of Private Law, 4 </li> <li id="cite_note-95"><a href="#cite_ref-95">^</a> Gordley-von Mehren, Comparative Study of Private Law, 3 </li> <li id="cite_note-96"><a href="#cite_ref-96">^</a> Pollock (ed) Table Talk of <a href="/w/index.php?title=John_Selden&action=edit&redlink=1" class="new" title="John Selden (trang không tồn tại)">John Selden</a> (1927) 43; "Công bằng là một điều bất cần đối. Đối với luật chúng ta có một đo lường... công bằng là phù hợp với lương tâm của người đó là Thượng trị thư ký, và do đó mà nó dài hơn hoặc ngắn hơn, công bằng cũng vậy. Đó là giống như nếu họ nên đặt tiêu chuẩn đo lường là chân Thượng trị thư ký." </li> <li id="cite_note-97"><a href="#cite_ref-97">^</a> <a href="/w/index.php?title=Gee_v_Pritchard&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gee v Pritchard (trang không tồn tại)">Gee v Pritchard</a> (1818) 2 Swans. 402, 414 </li> <li id="cite_note-98"><a href="#cite_ref-98">^</a> Blackstone, Commentaries on the Laws of England, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://avalon.law.yale.edu/18th_century/blackstone_bk1ch1.asp">Book the First – Chapter the First</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110705141310/http://avalon.law.yale.edu/18th_century/blackstone_bk1ch1.asp">Lưu trữ</a> 5 tháng 7 2011 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-99"><a href="#cite_ref-99">^</a> Gordley-von Mehren, Comparative Study of Private Law, 17 </li> <li id="cite_note-100"><a href="#cite_ref-100">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFFerrari2012" class="citation book cs1">Ferrari, Silvio (2012). “Chapter 4: Canon Law as a Religious Legal System”. Trong Huxley, Andrew (biên tập). Religion, Law and Tradition: Comparative Studies in Religious Law (bằng tiếng Anh). Routledge. tr. 51. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-136-13250-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-136-13250-6"><bdi>978-1-136-13250-6</bdi></a>. <q>Luật thần thánh... là vĩnh viễn và không thể được thay đổi bởi bất kỳ quyền lực nhân loại nào.</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Chapter+4%3A+Canon+Law+as+a+Religious+Legal+System&rft.btitle=Religion%2C+Law+and+Tradition%3A+Comparative+Studies+in+Religious+Law&rft.pages=51&rft.pub=Routledge&rft.date=2012&rft.isbn=978-1-136-13250-6&rft.aulast=Ferrari&rft.aufirst=Silvio&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-101"><a href="#cite_ref-101">^</a> Glenn, Legal Traditions of the World, 159 </li> <li id="cite_note-102"><a href="#cite_ref-102">^</a> <a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Halakha">Halakha - Wikipedia</a>[<a href="/wiki/Wikipedia:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Fng" title="Wikipedia:Liên kết hỏng">liên kết hỏng</a>] </li> <li id="cite_note-103"><a href="#cite_ref-103">^</a> Boudinhon, Auguste. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.newadvent.org/cathen/09056a.htm">"Canon Law." </a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190331231326/http://www.newadvent.org/cathen/09056a.htm">Lưu trữ</a> 31 tháng 3 2019 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> The Catholic Encyclopedia. Vol. 9. New York: Robert Appleton Company, 1910. 9 August 2013 </li> <li id="cite_note-:0-104"><a href="#cite_ref-:0_104-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWiesner-Hanks2011" class="citation book cs1">Wiesner-Hanks, Merry (2011). Gender in History: Global Perspectives. Wiley Blackwell. tr. 37.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Gender+in+History%3A+Global+Perspectives&rft.pages=37&rft.pub=Wiley+Blackwell&rft.date=2011&rft.aulast=Wiesner-Hanks&rft.aufirst=Merry&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-105"><a href="#cite_ref-105">^</a> Raymond Wacks, Law: A Very Short Introduction, 2nd Ed. (Oxford University Press, 2015) tr. 13. </li> <li id="cite_note-White-106"><a href="#cite_ref-White_106-0">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPeters" class="citation web cs1">Peters, Edward, JD, JCD, Ref. Sig. Ap. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://canonlaw.info">“Home Page”</a>. CanonLaw.info. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110928005444/http://www.canonlaw.info/">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 28 tháng 9 năm 2011. Truy cập ngày 24 tháng 9 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Home+Page&rft.pub=CanonLaw.info&rft.aulast=Peters&rft.aufirst=Edward%2C+JD%2C+JCD%2C+Ref.+Sig.+Ap.&rft_id=http%3A%2F%2Fcanonlaw.info&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-107"><a href="#cite_ref-107">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBlessed_John_Paul_II,_Ap._Const.1990" class="citation web cs1">Blessed John Paul II, Ap. Const. (1990). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/stream/ApostolicConstitutionSacriCanonesJohnPaulIi1990/Sacri_Canones_Apostolic_Constitution_John_Paul_II_1990#page/n7/mode/2up">“Apostolic Constitution Sacri Canones John Paul II 1990”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160324090532/https://archive.org/stream/ApostolicConstitutionSacriCanonesJohnPaulIi1990/Sacri_Canones_Apostolic_Constitution_John_Paul_II_1990#page/n7/mode/2up">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 24 tháng 3 năm 2016. Truy cập ngày 26 tháng 4 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Apostolic+Constitution+Sacri+Canones+John+Paul+II+1990&rft.date=1990&rft.au=Blessed+John+Paul+II%2C+Ap.+Const.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fstream%2FApostolicConstitutionSacriCanonesJohnPaulIi1990%2FSacri_Canones_Apostolic_Constitution_John_Paul_II_1990%23page%2Fn7%2Fmode%2F2up&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-108"><a href="#cite_ref-108">^</a> Friedman, Lawrence M., American Law: An Introduction (New York: W.W. Norton & Company, 1984), tr. 70. </li> <li id="cite_note-109"><a href="#cite_ref-109">^</a> William Wirt Howe, Studies in the Civil Law, and its Relation to the Law of England and America (Boston: Little, Brown, and Company, 1896), tr. 51. «Trong một trong những bài diễn thuyết chi tiết của ông trong Thượng viện Hoa Kỳ, ông Charles Sumner đã nói về "giả định hào phóng của luật thông thường ủng hộ sự vô tội của một người bị buộc tội"; tuy nhiên, phải thừa nhận rằng giả định như vậy không tìm thấy trong luật pháp tiếng Anh, nơi đôi khi giả định dường như đã theo chiều hướng khác. Và trong một vụ án rất gần đây tại Tòa án Tối cao Hoa Kỳ, vụ án Coffin, 156 U. S. 432, chỉ ra rằng giả định này đã được thiết lập đầy đủ trong luật La Mã và được bảo tồn trong luật hình thức cảm xúc.» </li> <li id="cite_note-AA-110"><a href="#cite_ref-AA_110-0">^</a> Anderson, Law Reform in the Middle East, 43 </li> <li id="cite_note-111"><a href="#cite_ref-111">^</a> Giannoulatos, Islam, 274–275 </li> <li id="cite_note-112"><a href="#cite_ref-112">^</a> Sherif, Constitutions of Arab Countries, 157–158 </li> <li id="cite_note-Jurist-113"><a href="#cite_ref-Jurist_113-0">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://jurist.law.pitt.edu/world/saudiarabia.htm">Saudi Arabia</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060830232216/http://jurist.law.pitt.edu/world/saudiarabia.htm">Lưu trữ</a> 2006-08-30 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, Jurist </li> <li id="cite_note-114"><a href="#cite_ref-114">^</a> Akhlaghi, Iranian Commercial Law, 127 </li> <li id="cite_note-H1-115"><a href="#cite_ref-H1_115-0">^</a> Hallaq, The Origins and Evolution of Islamic Law, 1 </li> <li id="cite_note-116"><a href="#cite_ref-116">^</a> Edward H. Levi, An Introduction to Legal Reasoning (2013), tr. 1-2. </li> <li id="cite_note-117"><a href="#cite_ref-117">^</a> <a href="/w/index.php?title=Jerman_v._Carlisle&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jerman v. Carlisle (trang không tồn tại)">Jerman v. Carlisle</a>, 130 S.Ct. 1605, 1614, 559 U.S. 573, 587 (2010), <a href="/wiki/Sonia_Sotomayor" title="Sonia Sotomayor">Sotomayor</a>, J. </li> <li id="cite_note-118"><a href="#cite_ref-118">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFHeise1999" class="citation journal cs1">Heise, Michael (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://digitalcommons.pepperdine.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1445&context=plr">“The Importance of Being Empirical”</a>. Pepperdine Law Review. 26 (4): 807–834. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210225055124/https://digitalcommons.pepperdine.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1445&context=plr">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 25 tháng 2 năm 2021. Truy cập ngày 18 tháng 12 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Pepperdine+Law+Review&rft.atitle=The+Importance+of+Being+Empirical&rft.volume=26&rft.issue=4&rft.pages=807-834&rft.date=1999&rft.aulast=Heise&rft.aufirst=Michael&rft_id=https%3A%2F%2Fdigitalcommons.pepperdine.edu%2Fcgi%2Fviewcontent.cgi%3Farticle%3D1445%26context%3Dplr&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-119"><a href="#cite_ref-119">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPosner2015" class="citation web cs1">Posner, Eric (24 tháng 7 năm 2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ericposner.com/the-rise-of-statistics-in-law/">“The rise of statistics in law”</a>. ERIC POSNER (bằng tiếng Anh). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20191220060506/http://ericposner.com/the-rise-of-statistics-in-law/">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 20 tháng 12 năm 2019. Truy cập ngày 16 tháng 8 năm 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=ERIC+POSNER&rft.atitle=The+rise+of+statistics+in+law&rft.date=2015-07-24&rft.aulast=Posner&rft.aufirst=Eric&rft_id=http%3A%2F%2Fericposner.com%2Fthe-rise-of-statistics-in-law%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-120"><a href="#cite_ref-120">^</a> <a href="/wiki/Montesquieu" title="Montesquieu">Montesquieu</a>, The Spirit of Laws, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.constitution.org/cm/sol_11.htm#006">Book XI: Of the Laws Which Establish Political Liberty, with Regard to the Constitution, Chapters 6–7</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070203190914/http://www.constitution.org/cm/sol_11.htm#006">Lưu trữ</a> 3 tháng 2 2007 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-H17-121"><a href="#cite_ref-H17_121-0">^</a> Thomas Hobbes, Leviathan, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20021125191001/http://oregonstate.edu/instruct/phl302/texts/hobbes/leviathan-c.html#CHAPTERXVII">XVII</a> </li> <li id="cite_note-122"><a href="#cite_ref-122">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCaldwell2016" class="citation journal cs1">Caldwell, Ernest (2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ssrn.com/abstract=2828104">“Chinese Constitutionalism: Five-Power Constitution”</a>. Max Planck Encyclopedia of Comparative Constitutional Law. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220225080817/https://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=2828104">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 25 tháng 2 năm 2022. Truy cập ngày 8 tháng 1 năm 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Max+Planck+Encyclopedia+of+Comparative+Constitutional+Law&rft.atitle=Chinese+Constitutionalism%3A+Five-Power+Constitution&rft.date=2016&rft.aulast=Caldwell&rft.aufirst=Ernest&rft_id=https%3A%2F%2Fssrn.com%2Fabstract%3D2828104&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-123"><a href="#cite_ref-123">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.supremecourt.gov/about/briefoverview.pdf">A Brief Overview of the Supreme Court</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170706180812/https://www.supremecourt.gov/about/briefoverview.pdf">Lưu trữ</a> 2017-07-06 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, Tòa án Tối cao của Hoa Kỳ </li> <li id="cite_note-124"><a href="#cite_ref-124">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.supremecourt.gov/about/briefoverview.pdf">House of Lords Judgments</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170706180812/https://www.supremecourt.gov/about/briefoverview.pdf">Lưu trữ</a> 2017-07-06 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, Thượng viện </li> <li id="cite_note-125"><a href="#cite_ref-125">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bundesverfassungsgericht.de/entscheidungen.html">Entscheidungen des Bundesverfassungsgerichts</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061121164330/http://www.bundesverfassungsgericht.de/entscheidungen.html">Lưu trữ</a> 2006-11-21 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, Bundesverfassungsgericht </li> <li id="cite_note-126"><a href="#cite_ref-126">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.courdecassation.fr/jurisprudence_publications_documentation_2/">Jurisprudence, publications, documentation</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070209144055/http://www.courdecassation.fr/jurisprudence_publications_documentation_2/">Lưu trữ</a> 2007-02-09 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, Cour de Cassation </li> <li id="cite_note-127"><a href="#cite_ref-127">^</a> Patterson, Brown v. Board of Education </li> <li id="cite_note-128"><a href="#cite_ref-128">^</a> Dicey, Law of the Constitution, 37–82 </li> <li id="cite_note-129"><a href="#cite_ref-129">^</a> Ví dụ, chủ tịch tòa án là một người được bổ nhiệm chính trị (Jensen-Heller, Giới thiệu, 11–12). Về khái niệm "độc lập tư pháp" ở Trung Quốc, xem Findlay, Tư pháp trong Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa, 282–284 </li> <li id="cite_note-ReferenceA-130">^ <a href="#cite_ref-ReferenceA_130-0">a</a> <a href="#cite_ref-ReferenceA_130-1">b</a> Sherif, Hiến pháp của các quốc gia Ả Rập, 158 </li> <li id="cite_note-131"><a href="#cite_ref-131">^</a> Rasekh, Chủ nghĩa Hồi giáo và Cộng hòa, 115–116 </li> <li id="cite_note-Riker101-132">^ <a href="#cite_ref-Riker101_132-0">a</a> <a href="#cite_ref-Riker101_132-1">b</a> Riker, Sự biện minh về song viện, 101 </li> <li id="cite_note-133"><a href="#cite_ref-133">^</a> Về "trách nhiệm của nội các" trong cả hệ thống quốc hội và tổng thống, xem Shugart–Haggard, Hệ thống tổng thống, 67 etc. </li> <li id="cite_note-Haggard71-134">^ <a href="#cite_ref-Haggard71_134-0">a</a> <a href="#cite_ref-Haggard71_134-1">b</a> Haggard, Tổng thống, Quốc hội và Chính sách, 71 </li> <li id="cite_note-135"><a href="#cite_ref-135">^</a> Olson, Các Quốc hội Mới của Trung và Đông Âu, 7 </li> <li id="cite_note-136"><a href="#cite_ref-136">^</a> Xem, ví dụ. Tuberville v Savage (1669), 1 Mod. Rep. 3, 86 Eng. Rep. 684, nơi một hiệp sĩ nói với một người dân dòng, "Nếu không phải là thời gian assize, tôi sẽ không chấp nhận ngôn ngữ như thế từ bạn." </li> <li id="cite_note-137"><a href="#cite_ref-137">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.history.com/encyclopedia.do?articleId=219522">Lịch sử của lực lượng cảnh sát</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061229014447/http://www.history.com/encyclopedia.do?articleId=219522">Lưu trữ</a> 29 tháng 12 2006 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, Bách khoa toàn thư History.com </li> <li id="cite_note-138"><a href="#cite_ref-138">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080506215949/http://www.prefecture-police-paris.interieur.gouv.fr/documentation/bicentenaire/theme_expo4.htm">Des Sergents de Ville et Gardiens de la Paix à la Police de Proximité</a>, La Préfecture de Police </li> <li id="cite_note-mwp154-139"><a href="#cite_ref-mwp154_139-0">^</a> Weber, <a href="https://vi.wikisource.org/wiki/Politics_as_a_Vocation" class="extiw" title="s:Politics as a Vocation">Chính trị như một sự nghiệp</a> </li> <li id="cite_note-140"><a href="#cite_ref-140">^</a> Weber, Lý thuyết về tổ chức xã hội và kinh tế, trang 154 </li> <li id="cite_note-141"><a href="#cite_ref-141">^</a> Trong những trường hợp này, chủ quyền bị xói mòn, và thường xuyên các lãnh chúa chiến tranh sẽ giành lấy quyền lực quá mức (Fukuyama, Xây dựng Nhà nước, trang 166–167). </li> <li id="cite_note-142"><a href="#cite_ref-142">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.etymonline.com/index.php?search=bureaucracy&searchmode=none">Quan liêu</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090115175023/http://www.etymonline.com/index.php?search=bureaucracy&searchmode=none">Lưu trữ</a> 2009-01-15 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, Từ điển nguồn gốc trực tuyến </li> <li id="cite_note-143"><a href="#cite_ref-143">^</a> Albrow, Quan liêu, 16 </li> <li id="cite_note-144"><a href="#cite_ref-144">^</a> Mises, Quan liêu, II, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mises.org/etexts/mises/bureaucracy/section2.asp">Quản lý quan liêu</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140914004054/https://www.mises.org/etexts/mises/bureaucracy/section2.asp">Lưu trữ</a> 2014-09-14 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-K367-145">^ <a href="#cite_ref-K367_145-0">a</a> <a href="#cite_ref-K367_145-1">b</a> Kettl, Quan liêu công, 367 </li> <li id="cite_note-mwp393-146"><a href="#cite_ref-mwp393_146-0">^</a> Weber, Kinh tế và Xã hội, I, 393 </li> <li id="cite_note-147"><a href="#cite_ref-147">^</a> Kettl, Quan liêu công, 371 </li> <li id="cite_note-148"><a href="#cite_ref-148">^</a> Hazard–Dondi, Đạo đức Luật pháp, 1 </li> <li id="cite_note-149"><a href="#cite_ref-149">^</a> <a href="/w/index.php?title=The_Sunday_Times_v_The_United_Kingdom&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Sunday Times v The United Kingdom (trang không tồn tại)">The Sunday Times v The United Kingdom</a> [1979] <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldlii.org/eu/cases/ECHR/1979/1.html">ECHR 1 at 49</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060916131454/http://worldlii.org/eu/cases/ECHR/1979/1.html">Lưu trữ</a> 16 tháng 9 2006 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> Case no. 6538/74 </li> <li id="cite_note-150"><a href="#cite_ref-150">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/esquire?showCookiePolicy=true">“British English: Esquire”</a>. Collins Dictionary. 22 tháng 11 năm 2024. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141006092224/http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/esquire?showCookiePolicy=true">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 6 tháng 10 năm 2014. Truy cập ngày 23 tháng 9 năm 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=British+English%3A+Esquire&rft.pub=Collins+Dictionary&rft.date=2024-11-22&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.collinsdictionary.com%2Fdictionary%2Fenglish%2Fesquire%3FshowCookiePolicy%3Dtrue&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-151"><a href="#cite_ref-151">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.collinsdictionary.com/dictionary/american/esquire?showCookiePolicy=true">“American English: Esquire”</a>. Collins Dictionary. 22 tháng 11 năm 2024. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141006084621/http://www.collinsdictionary.com/dictionary/american/esquire?showCookiePolicy=true">Lưu trữ</a> bản gốc ngày 6 tháng 10 năm 2014. Truy cập ngày 23 tháng 9 năm 2014.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=American+English%3A+Esquire&rft.pub=Collins+Dictionary&rft.date=2024-11-22&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.collinsdictionary.com%2Fdictionary%2Famerican%2Fesquire%3FshowCookiePolicy%3Dtrue&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-152"><a href="#cite_ref-152">^</a> Ahamd, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.macalester.edu/~ahmad/Lawyers.pdf">Lawyers: Islamic Law</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081001195205/http://www.macalester.edu/~ahmad/Lawyers.pdf">Lưu trữ</a> 1 tháng 10 2008 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-153"><a href="#cite_ref-153">^</a> Hazard–Dondi, Đạo đức Pháp lý, 22–23 </li> <li id="cite_note-Fine364-154">^ <a href="#cite_ref-Fine364_154-0">a</a> <a href="#cite_ref-Fine364_154-1">b</a> Fine, Toàn cầu hóa giáo dục pháp luật, 364 </li> <li id="cite_note-155"><a href="#cite_ref-155">^</a> Warren, Xã hội Dân sự, 3–4 </li> <li id="cite_note-156"><a href="#cite_ref-156">^</a> Locke, <a href="https://vi.wikisource.org/wiki/Two_Treatises_of_Government/The_Second_Treatise_of_Government:_An_Essay_Concerning_the_True_Origin,_Extent,_and_End_of_Civil_Government" class="extiw" title="s:Two Treatises of Government/The Second Treatise of Government: An Essay Concerning the True Origin, Extent, and End of Civil Government">Đệ nhị luận</a>, Chương VII, Về Xã hội Chính trị. Chương 7, mục 87 </li> <li id="cite_note-157"><a href="#cite_ref-157">^</a> Hegel, Elements of the Philosophy of Right, 3, II, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.marxists.org/reference/archive/hegel/works/pr/prcivils.htm">182</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070401193900/http://www.marxists.org/reference/archive/hegel/works/pr/prcivils.htm">Lưu trữ</a> 2007-04-01 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-158"><a href="#cite_ref-158">^</a> Karkatsoulis, Nhà nước trong quá trình chuyển đổi, 277–278 </li> <li id="cite_note-159"><a href="#cite_ref-159">^</a> (Pelczynski, Nhà nước và Xã hội Dân sự, 1–13; Warren, Xã hội Dân sự, 5–9) </li> <li id="cite_note-160"><a href="#cite_ref-160">^</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFZaleski2008" class="citation journal cs1">Zaleski, Pawel (2008). “Tocqueville về Xã hội Dân sự. Một Tầm nhìn Lãng mạn về Cấu trúc Xã hội Chỉnh mực”. Archiv für Begriffsgeschichte. 50.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Archiv+f%C3%BCr+Begriffsgeschichte&rft.atitle=Tocqueville+v%E1%BB%81+X%C3%A3+h%E1%BB%99i+D%C3%A2n+s%E1%BB%B1.+M%E1%BB%99t+T%E1%BA%A7m+nh%C3%ACn+L%C3%A3ng+m%E1%BA%A1n+v%E1%BB%81+C%E1%BA%A5u+tr%C3%BAc+X%C3%A3+h%E1%BB%99i+Ch%E1%BB%89nh+m%E1%BB%B1c&rft.volume=50&rft.date=2008&rft.aulast=Zaleski&rft.aufirst=Pawel&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-161"><a href="#cite_ref-161">^</a> Robertson, Tội ác Chống lại Nhân loại, 98–99 </li> <li id="cite_note-162"><a href="#cite_ref-162">^</a> Jakobs, Tiếp cận Cơ hội Bình đẳng, 5–6 </li> <li id="cite_note-163"><a href="#cite_ref-163">^</a> Kaldor–Anheier–Glasius, Xã hội Dân sự Toàn cầu, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lse.ac.uk/Depts/global/Publications/Yearbooks/2003/2003Chapter1a.pdf">passim</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070817130457/http://www.lse.ac.uk/Depts/global/Publications/Yearbooks/2003/2003Chapter1a.pdf">Lưu trữ</a> 17 tháng 8 2007 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> </li> <li id="cite_note-164"><a href="#cite_ref-164">^</a> Karkatsoulis, Nhà nước trong Quá trình Chuyển đổi, 282–283. <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070817130457/http://www.lse.ac.uk/Depts/global/Publications/Yearbooks/2003/2003Chapter1a.pdf">“Archived copy”</a> (PDF). Lưu trữ bản gốc ngày 17 tháng 8 năm 2007. Truy cập ngày 2 tháng 9 năm 2008.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Archived+copy&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.lse.ac.uk%2FDepts%2Fglobal%2FPublications%2FYearbooks%2F2003%2F2003Chapter1a.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ALu%E1%BA%ADt+ph%C3%A1p" class="Z3988">Quản lý CS1: bản lưu trữ là tiêu đề (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_b%E1%BA%A3n_l%C6%B0u_tr%E1%BB%AF_l%C3%A0_ti%C3%AAu_%C4%91%E1%BB%81" title="Thể loại:Quản lý CS1: bản lưu trữ là tiêu đề">liên kết</a>) Quản lý CS1: bot: trạng thái URL ban đầu không rõ (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_bot:_tr%E1%BA%A1ng_th%C3%A1i_URL_ban_%C4%91%E1%BA%A7u_kh%C3%B4ng_r%C3%B5" title="Thể loại:Quản lý CS1: bot: trạng thái URL ban đầu không rõ">liên kết</a>) </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Đọc_thêm">Đọc thêm</h2>[<a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&veaction=edit&section=24" title="Sửa đổi phần “Đọc thêm”" class="mw-editsection-visualeditor">sửa</a> | <a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&section=24" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đọc thêm">sửa mã nguồn</a>]</div> <ul><li>Blackstone, William, Sir. An analysis of the laws of England: to which is prefixed an introductory discourse on the study of the law. xuất bản lần thứ 3. Buffalo, N.Y.: W.S. Hein & Co., 189 trang, 1997. (nguyên bản: Oxford: Clarendon Press, 1758) <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/1575884135" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 1-57588-413-5</a></li> <li>David, René, và John E. C. Brierley. Major Legal Systems in the World Today: An Introduction to the Comparative Study of Law. xuất bản lần thứ 3. London: Stevens, 1985. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0420473408" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-420-47340-8</a>.</li> <li>Ginsburg, Ruth B. A selective survey of English language studies on Scandinavian law. So. Hackensack, N.J.: F. B. Rothman, 53 trang, 1970. OCLC 86068</li> <li>Glenn, H. Patrick Legal Traditions of the World: Sustainable Diversity in Law xuất bản lần thứ 2, London: Oxford University Press, 432 trang, 2004. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0199260885" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-19-926088-5</a></li> <li>Iuul, Stig và những người khác Scandinavian legal bibliography. Stockholm: Almqvist & Wiksell, 196 trang, 1961. (series: Acta / Instituti Upsaliensis Iurisprudentiae Comparativae; 4) OCLC 2558738</li> <li>Llewellyn, Karl N. & E. Adamson Hoebel. Cheyenne Way: Conflict & Case Law in Primitive Jurisprudence. special ed. New York City: Legal Classics Library, 374 trang, 1992. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0806118555" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-8061-1855-5</a></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71936381">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70981351">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Law?uselang=vi">Luật pháp</a>.</div></div> </div> <table class="metadata notheme plainlinks mbox-small" style="padding:0.25em 0.5em 0.5em 0.75em;border:1px solid #aaa;background:#f9f9f9;"> <tbody><tr> <td colspan="2" style="padding-bottom:0.75em;border-bottom:1px solid #aaa;text-align:center;"><div style="clear:both;">Tìm hiểu thêm về Luật pháp tại <a href="/wiki/Wikipedia:D%E1%BB%B1_%C3%A1n_li%C3%AAn_quan" title="Wikipedia:Dự án liên quan">các dự án liên quan</a></div> </td></tr> <tr> <td style="padding-top:0.75em;"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" title="Tìm kiếm Wiktionary"><img alt="Tìm kiếm Wiktionary" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/25px-Wiktionary_small.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/38px-Wiktionary_small.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/50px-Wiktionary_small.svg.png 2x" data-file-width="350" data-file-height="350" /></a> </td> <td style="padding-top:0.75em;"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" class="extiw" title="wikt:Đặc biệt:Tìm kiếm/Luật pháp">Từ điển</a> từ Wiktionary </td></tr> <tr> <td><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Search/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" title="Tìm kiếm Commons"><img alt="Tìm kiếm Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/28px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/37px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> </td> <td><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Search/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" class="extiw" title="c:Special:Search/Luật pháp">Tập tin phương tiện</a> từ Commons </td></tr> <tr> <td><a href="https://vi.wikinews.org/wiki/Special:Search/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" title="Tìm kiếm Wikinews"><img alt="Tìm kiếm Wikinews" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/25px-Wikinews-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/38px-Wikinews-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/50px-Wikinews-logo.svg.png 2x" data-file-width="759" data-file-height="415" /></a> </td> <td><a href="https://vi.wikinews.org/wiki/Special:Search/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" class="extiw" title="n:Special:Search/Luật pháp">Tin tức</a> từ Wikinews </td></tr> <tr> <td><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" title="Tìm kiếm Wikiquote"><img alt="Tìm kiếm Wikiquote" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/21px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/32px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/42px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a> </td> <td><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" class="extiw" title="q:Đặc biệt:Tìm kiếm/Luật pháp">Danh ngôn</a> từ Wikiquote </td></tr> <tr> <td><a href="https://vi.wikisource.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" title="Tìm kiếm Wikisource"><img alt="Tìm kiếm Wikisource" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/24px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/36px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/48px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></a> </td> <td><a href="https://vi.wikisource.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" class="extiw" title="s:Đặc biệt:Tìm kiếm/Luật pháp">Văn kiện</a> từ Wikisource </td></tr> <tr> <td><a href="https://vi.wikibooks.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" title="Tìm kiếm Wikibooks"><img alt="Tìm kiếm Wikibooks" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/25px-Wikibooks-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/38px-Wikibooks-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/50px-Wikibooks-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></a> </td> <td><a href="https://vi.wikibooks.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" class="extiw" title="b:Đặc biệt:Tìm kiếm/Luật pháp">Tủ sách giáo khoa</a> từ Wikibooks </td></tr> <tr> <td><a href="https://vi.wikiversity.org/wiki/Special:Search/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" title="Tìm kiếm Wikiversity"><img alt="Tìm kiếm Wikiversity" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/25px-Wikiversity-logo-en.svg.png" decoding="async" width="25" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/38px-Wikiversity-logo-en.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Wikiversity-logo-en.svg/50px-Wikiversity-logo-en.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="900" /></a> </td> <td><a href="https://vi.wikiversity.org/wiki/Special:Search/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" class="extiw" title="v:Special:Search/Luật pháp">Tài nguyên học tập</a> từ Wikiversity </td></tr> </tbody></table> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70958518">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71573313">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Tiêu_đề_chuẩn_frameless_&#124;text-top_&#124;10px_&#124;alt=Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata_&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q7748#identifiers&#124;Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Tiêu_đề_chuẩn_frameless_&#124;text-top_&#124;10px_&#124;alt=Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata_&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q7748#identifiers&#124;Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Ki%E1%BB%83m_so%C3%A1t_t%C3%ADnh_nh%E1%BA%A5t_qu%C3%A1n" title="Kiểm soát tính nhất quán">Tiêu đề chuẩn</a> <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q7748#identifiers" title="Sửa dữ liệu tại Wikidata"><img alt="Sửa dữ liệu tại Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_Qu%E1%BB%91c_gia_T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Thư viện Quốc gia Tây Ban Nha">BNE</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX526381">XX526381</a></li> <li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4048737-4">4048737-4</a></li> <li><a href="/wiki/LCCN" title="LCCN">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85075119">sh85075119</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_qu%E1%BB%91c_gia_Latvia" title="Thư viện quốc gia Latvia">LNB</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000037720&P_CON_LNG=ENG">000037720</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NARA_(identifier)" class="extiw" title="en:NARA (identifier)">NARA</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10636756">10636756</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NKC_(identifier)" class="extiw" title="en:NKC (identifier)">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph115914&CON_LNG=ENG">ph115914</a></li> <li>NLK id KSH1998003033 không hợp lệ.</li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Luật_pháp" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="text-align:center;"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" title="Bản mẫu:Luật pháp"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Luật pháp (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Luật_pháp" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">Luật pháp</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align:center;;width:1%">Chủ đề chính</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_h%C3%A0nh_ch%C3%ADnh" title="Luật hành chính">Luật hành chính</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_Hi%E1%BA%BFn_ph%C3%A1p" class="mw-redirect" title="Luật Hiến pháp">Luật Hiến pháp</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%A3p_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Hợp đồng">Hợp đồng</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_h%C3%ACnh_s%E1%BB%B1" title="Luật hình sự">Luật hình sự</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%A9ng_th%C6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chứng thư (trang không tồn tại)">Chứng thư</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_C%C3%B4ng_b%C3%ACnh" title="Luật Công bình">Luật Công bình</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%B1ng_ch%E1%BB%A9ng_(lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p)" title="Bằng chứng (luật pháp)">Bằng chứng (luật pháp)</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Luật quốc tế">Luật quốc tế</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90i%E1%BB%81u_quy_%C4%91%E1%BB%8Bnh_c%E1%BB%A7a_lu%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Điều quy định của luật (trang không tồn tại)">Điều quy định của luật</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_t%E1%BB%91_t%E1%BB%A5ng" title="Luật tố tụng">Luật tố tụng</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%91_t%E1%BB%A5ng_d%C3%A2n_s%E1%BB%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tố tụng dân sự (trang không tồn tại)">Tố tụng dân sự</a></li> <li><a href="/wiki/T%E1%BB%91_t%E1%BB%A5ng_h%C3%ACnh_s%E1%BB%B1" title="Tố tụng hình sự">Tố tụng hình sự</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_t%C3%A0i_s%E1%BA%A3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật tài sản (trang không tồn tại)">Luật tài sản</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_c%C3%B4ng" title="Luật công">Luật công</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%93i_ho%C3%A0n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bồi hoàn (trang không tồn tại)">Bồi hoàn</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_th%C3%A0nh_v%C4%83n" title="Luật thành văn">Luật thành văn</a></li> <li><a href="/wiki/Tra_t%E1%BA%A5n" title="Tra tấn">Tra tấn</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="8" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Scale_of_justice_2.svg" class="mw-file-description" title="Cán cân công lý"><img alt="Cán cân công lý" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Scale_of_justice_2.svg/70px-Scale_of_justice_2.svg.png" decoding="async" width="70" height="71" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Scale_of_justice_2.svg/105px-Scale_of_justice_2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Scale_of_justice_2.svg/140px-Scale_of_justice_2.svg.png 2x" data-file-width="204" data-file-height="208" /></a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align:center;;width:1%">Chủ đề khác</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_n%C3%B4ng_nghi%E1%BB%87p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật nông nghiệp (trang không tồn tại)">Luật nông nghiệp</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_h%C3%A0ng_kh%C3%B4ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật hàng không (trang không tồn tại)">Luật hàng không</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ng%C3%A2n_h%C3%A0ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật ngân hàng (trang không tồn tại)">Luật ngân hàng</a></li> <li><a href="/wiki/Ph%C3%A1_s%E1%BA%A3n" title="Phá sản">Phá sản</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_th%C6%B0%C6%A1ng_m%E1%BA%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật thương mại (trang không tồn tại)">Luật thương mại</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_c%E1%BA%A1nh_tranh" title="Luật cạnh tranh">Luật cạnh tranh</a></li> <li><a href="/wiki/Xung_%C4%91%E1%BB%99t_ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt" title="Xung đột pháp luật">Xung đột pháp luật</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_x%C3%A2y_d%E1%BB%B1ng" title="Luật xây dựng">Luật xây dựng</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3o_v%E1%BB%87_kh%C3%A1ch_h%C3%A0ng" class="mw-redirect" title="Bảo vệ khách hàng">Bảo vệ khách hàng</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_doanh_nghi%E1%BB%87p" title="Luật doanh nghiệp">Luật doanh nghiệp</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=C%C3%A1c_kh%C3%ADa_c%E1%BA%A1nh_ph%C3%A1p_l%C3%BD_c%E1%BB%A7a_m%C3%A1y_t%C3%ADnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Các khía cạnh pháp lý của máy tính (trang không tồn tại)">Các khía cạnh pháp lý của máy tính</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_b%E1%BA%A7u_c%E1%BB%AD" title="Luật bầu cử">Luật bầu cử</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_n%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật năng lượng (trang không tồn tại)">Luật năng lượng</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_gi%E1%BA%A3i_tr%C3%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật giải trí (trang không tồn tại)">Luật giải trí</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_m%C3%B4i_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Luật môi trường">Luật môi trường</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_gia_%C4%91%C3%ACnh" title="Luật gia đình">Luật gia đình</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Quy_%C4%91%E1%BB%8Bnh_t%C3%A0i_ch%C3%ADnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quy định tài chính (trang không tồn tại)">Quy định tài chính</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_y_t%E1%BA%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật y tế (trang không tồn tại)">Luật y tế</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_nh%E1%BA%ADp_c%C6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật nhập cư (trang không tồn tại)">Luật nhập cư</a></li> <li><a href="/wiki/S%E1%BB%9F_h%E1%BB%AFu_tr%C3%AD_tu%E1%BB%87" title="Sở hữu trí tuệ">Sở hữu trí tuệ</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_h%C3%ACnh_s%E1%BB%B1_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Luật hình sự quốc tế">Luật hình sự quốc tế</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_nh%C3%A2n_quy%E1%BB%81n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" class="mw-redirect" title="Luật nhân quyền quốc tế">Luật nhân quyền quốc tế</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BA%BF_%C4%91%E1%BB%99_n%C3%B4_l%E1%BB%87_trong_lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chế độ nô lệ trong luật pháp quốc tế (trang không tồn tại)">Chế độ nô lệ trong luật pháp quốc tế</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_lao_%C4%91%E1%BB%99ng" title="Luật lao động">Luật lao động</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_chi%E1%BA%BFn_tranh" title="Luật chiến tranh">Luật chiến tranh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kh%E1%BA%A3o_c%E1%BB%95_h%E1%BB%8Dc_c%C3%B3_t%C3%ADnh_ph%C3%A1p_l%C3%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khảo cổ học có tính pháp lý (trang không tồn tại)">Khảo cổ học có tính pháp lý</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gi%E1%BA%A3_t%C6%B0%E1%BB%9Fng_c%C3%B3_t%C3%ADnh_ch%E1%BA%A5t_ph%C3%A1p_l%C3%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giả tưởng có tính chất pháp lý (trang không tồn tại)">Giả tưởng có tính chất pháp lý</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_h%E1%BA%A3i_qu%C3%A2n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật hải quân (trang không tồn tại)">Luật hải quân</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_truy%E1%BB%81n_th%C3%B4ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật truyền thông (trang không tồn tại)">Luật truyền thông</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=C%C3%B4ng_l%C3%BD_qu%C3%A2n_s%E1%BB%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Công lý quân sự (trang không tồn tại)">Công lý quân sự</a></li> <li><a href="/wiki/Ch%E1%BB%A9ng_th%E1%BB%B1c_di_ch%C3%BAc" title="Chứng thực di chúc">Chứng thực di chúc</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Estate_(law)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Estate (law) (trang không tồn tại)">Estate (law)</a></li> <li><a href="/wiki/Di_ch%C3%BAc" title="Di chúc">Di chúc</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tr%C3%A1ch_nhi%E1%BB%87m_ph%C3%A1p_l%C3%BD_s%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trách nhiệm pháp lý sản phẩm (trang không tồn tại)">Trách nhiệm pháp lý sản phẩm</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%B4ng_ph%C3%A1p_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Công pháp quốc tế">Công pháp quốc tế</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_kh%C3%B4ng_gian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật không gian (trang không tồn tại)">Luật không gian</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_th%E1%BB%83_thao" title="Luật thể thao">Luật thể thao</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_thu%E1%BA%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật thuế (trang không tồn tại)">Luật thuế</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Trust_law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trust law (trang không tồn tại)">Trust law</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Women_in_law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Women in law (trang không tồn tại)">Women in law</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align:center;;width:1%"><a href="/w/index.php?title=Ngu%E1%BB%93n_c%E1%BB%A7a_lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nguồn của luật pháp (trang không tồn tại)">Nguồn của luật pháp</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Hi%E1%BA%BFn_ch%C6%B0%C6%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiến chương (trang không tồn tại)">Hiến chương</a></li> <li><a href="/wiki/Hi%E1%BA%BFn_ph%C3%A1p" title="Hiến pháp">Hiến pháp</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Custom_(law)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Custom (law) (trang không tồn tại)">Custom (law)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BB%81n_thi%C3%AAng_li%C3%AAng_c%E1%BB%A7a_vua_ch%C3%BAa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quyền thiêng liêng của vua chúa (trang không tồn tại)">Quyền thiêng liêng của vua chúa</a></li> <li><a href="/wiki/Nh%C3%A2n_quy%E1%BB%81n" title="Nhân quyền">Nhân quyền</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Quy%E1%BB%81n_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_v%C3%A0_ph%C3%A1p_l%C3%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quyền tự nhiên và pháp lý (trang không tồn tại)">Quyền tự nhiên và pháp lý</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%81n_l%E1%BB%87" title="Án lệ">Tiền lệ pháp</a> <ul><li><a href="/wiki/%C3%81n_l%E1%BB%87" title="Án lệ">Án lệ</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align:center;;width:1%">Làm luật</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ballot_measure&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ballot measure (trang không tồn tại)">Ballot measure</a></li> <li><a href="/wiki/Ph%C3%A1p_%C4%91i%E1%BB%83n_h%C3%B3a" title="Pháp điển hóa">Pháp điển hóa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1p_l%E1%BB%87nh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pháp lệnh (trang không tồn tại)">Pháp lệnh</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Edict&action=edit&redlink=1" class="new" title="Edict (trang không tồn tại)">Edict</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Executive_order&action=edit&redlink=1" class="new" title="Executive order (trang không tồn tại)">Executive order</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Proclamation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Proclamation (trang không tồn tại)">Proclamation</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ph%C3%A1p_ch%E1%BA%BF" title="Pháp chế">Pháp chế</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Primary_and_secondary_legislation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Primary and secondary legislation (trang không tồn tại)">Primary and secondary legislation</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Regulation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Regulation (trang không tồn tại)">Regulation</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Rulemaking&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rulemaking (trang không tồn tại)">Rulemaking</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Promulgation&action=edit&redlink=1" class="new" title="Promulgation (trang không tồn tại)">Promulgation</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Repeal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Repeal (trang không tồn tại)">Repeal</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_th%C3%A0nh_v%C4%83n" title="Luật thành văn">Luật thành văn</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Statute&action=edit&redlink=1" class="new" title="Statute (trang không tồn tại)">Statute</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1o_lu%E1%BA%ADt" title="Đạo luật">Đạo luật</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Act_of_Congress&action=edit&redlink=1" class="new" title="Act of Congress (trang không tồn tại)">Act of Congress</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Treaty&action=edit&redlink=1" class="new" title="Treaty (trang không tồn tại)">Treaty</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align:center;;width:1%"><a href="/wiki/H%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt_tr%C3%AAn_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Hệ thống pháp luật trên thế giới">Luật quốc tế</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Civil_law_(legal_system)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Civil law (legal system) (trang không tồn tại)">Civil law (legal system)</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%B4ng_lu%E1%BA%ADt" title="Thông luật">Thông luật</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p_Trung_Qu%E1%BB%91c" class="mw-redirect" title="Luật pháp Trung Quốc">Luật pháp Trung Quốc</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90a_nguy%C3%AAn_ph%C3%A1p_l%C3%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đa nguyên pháp lý (trang không tồn tại)">Đa nguyên pháp lý</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_t%C3%B4n_gi%C3%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật tôn giáo (trang không tồn tại)">Luật tôn giáo</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_k%E1%BA%BF_th%E1%BB%ABa_thu%E1%BA%ADn_v%E1%BB%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật kế thừa thuận vị (trang không tồn tại)">Luật kế thừa thuận vị</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_Hindu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luật Hindu (trang không tồn tại)">Luật Hindu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Jain_Law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jain Law (trang không tồn tại)">Jain Law</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Halakha&action=edit&redlink=1" class="new" title="Halakha (trang không tồn tại)">Halakha</a></li> <li><a href="/wiki/Shari%27a" class="mw-redirect" title="Shari'a">Shari'a</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_La_M%C3%A3" title="Luật La Mã">Luật La Mã</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Socialist_law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Socialist law (trang không tồn tại)">Socialist law</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_th%C3%A0nh_v%C4%83n" title="Luật thành văn">Luật thành văn</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Xeer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xeer (trang không tồn tại)">Xeer</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Yassa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yassa (trang không tồn tại)">Yassa</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align:center;;width:1%"><a href="/w/index.php?title=L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_ph%C3%A1p_l%C3%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lý thuyết pháp lý (trang không tồn tại)">Lý thuyết pháp lý</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Critical_legal_studies&action=edit&redlink=1" class="new" title="Critical legal studies (trang không tồn tại)">Critical legal studies</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_so_s%C3%A1nh" title="Luật so sánh">Luật so sánh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Feminist_legal_theory&action=edit&redlink=1" class="new" title="Feminist legal theory (trang không tồn tại)">Feminist legal theory</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p_v%C3%A0_Kinh_t%E1%BA%BF" class="mw-redirect" title="Luật pháp và Kinh tế">Luật pháp và Kinh tế</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Legal_formalism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Legal formalism (trang không tồn tại)">Legal formalism</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Legal_history&action=edit&redlink=1" class="new" title="Legal history (trang không tồn tại)">Legal history</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Luật tự nhiên">Luật tự nhiên</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=International_legal_theories&action=edit&redlink=1" class="new" title="International legal theories (trang không tồn tại)">International legal theories</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Legality&action=edit&redlink=1" class="new" title="Legality (trang không tồn tại)">Legality</a></li> <li><a href="/wiki/Ph%C3%A1p_quy%E1%BB%81n" title="Pháp quyền">Pháp quyền</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sociology_of_law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sociology of law (trang không tồn tại)">Sociology of law</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align:center;;width:1%"><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Luật học">Luật học</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Adjudication&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adjudication (trang không tồn tại)">Adjudication</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Administration_of_justice&action=edit&redlink=1" class="new" title="Administration of justice (trang không tồn tại)">Administration of justice</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Criminal_justice&action=edit&redlink=1" class="new" title="Criminal justice (trang không tồn tại)">Criminal justice</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Court-martial&action=edit&redlink=1" class="new" title="Court-martial (trang không tồn tại)">Court-martial</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Dispute_resolution&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dispute resolution (trang không tồn tại)">Dispute resolution</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fiqh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fiqh (trang không tồn tại)">Fiqh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lawsuit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lawsuit (trang không tồn tại)">Lawsuit</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Legal_opinion&action=edit&redlink=1" class="new" title="Legal opinion (trang không tồn tại)">Legal opinion</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Legal_remedy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Legal remedy (trang không tồn tại)">Legal remedy</a></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BA%A9m_ph%C3%A1n" title="Thẩm phán">Thẩm phán</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Justice_of_the_peace&action=edit&redlink=1" class="new" title="Justice of the peace (trang không tồn tại)">Justice of the peace</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Magistrate&action=edit&redlink=1" class="new" title="Magistrate (trang không tồn tại)">Magistrate</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Judgment_(law)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Judgment (law) (trang không tồn tại)">Judgment (law)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Judicial_review&action=edit&redlink=1" class="new" title="Judicial review (trang không tồn tại)">Judicial review</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A0i_ph%C3%A1n" class="mw-redirect" title="Tài phán">Tài phán</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BB%93i_th%E1%BA%A9m_%C4%91o%C3%A0n" title="Bồi thẩm đoàn">Bồi thẩm đoàn</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%B4ng_l%C3%BD" title="Công lý">Công lý</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Practice_of_law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Practice of law (trang không tồn tại)">Practice of law</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Attorney_at_law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Attorney at law (trang không tồn tại)">Attorney at law</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Barrister&action=edit&redlink=1" class="new" title="Barrister (trang không tồn tại)">Barrister</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Counsel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Counsel (trang không tồn tại)">Counsel</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_s%C6%B0" title="Luật sư">Luật sư</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Defense_(legal)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Defense (legal) (trang không tồn tại)">Defense (legal)</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%B4ng_t%E1%BB%91_vi%C3%AAn" title="Công tố viên">Công tố viên</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Solicitor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Solicitor (trang không tồn tại)">Solicitor</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Question_of_fact&action=edit&redlink=1" class="new" title="Question of fact (trang không tồn tại)">Question of fact</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Question_of_law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Question of law (trang không tồn tại)">Question of law</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Trial&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trial (trang không tồn tại)">Trial</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Trial_advocacy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trial advocacy (trang không tồn tại)">Trial advocacy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Trier_of_fact&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trier of fact (trang không tồn tại)">Trier of fact</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Verdict&action=edit&redlink=1" class="new" title="Verdict (trang không tồn tại)">Verdict</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align:center;;width:1%"><a href="/w/index.php?title=Law&action=edit&redlink=1" class="new" title="Law (trang không tồn tại)">Tổ chức pháp lý</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/B%E1%BB%99_m%C3%A1y_quan_li%C3%AAu" title="Bộ máy quan liêu">Bộ máy quan liêu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bar_(law)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bar (law) (trang không tồn tại)">Bar (law)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bench_(law)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bench (law) (trang không tồn tại)">Bench (law)</a></li> <li><a href="/wiki/X%C3%A3_h%E1%BB%99i_d%C3%A2n_s%E1%BB%B1" title="Xã hội dân sự">Xã hội dân sự</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%B2a_%C3%A1n" title="Tòa án">Tòa án</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Election_commission&action=edit&redlink=1" class="new" title="Election commission (trang không tồn tại)">Election commission</a></li> <li><a href="/wiki/Quy%E1%BB%81n_h%C3%A0nh_ph%C3%A1p" class="mw-redirect" title="Quyền hành pháp">Quyền hành pháp</a></li> <li><a href="/wiki/T%C6%B0_ph%C3%A1p" title="Tư pháp">Tư pháp</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Law_enforcement&action=edit&redlink=1" class="new" title="Law enforcement (trang không tồn tại)">Law enforcement</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Legal_education&action=edit&redlink=1" class="new" title="Legal education (trang không tồn tại)">Legal education</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Law_school&action=edit&redlink=1" class="new" title="Law school (trang không tồn tại)">Law school</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/C%C6%A1_quan_l%E1%BA%ADp_ph%C3%A1p" title="Cơ quan lập pháp">Cơ quan lập pháp</a></li> <li><a href="/wiki/Qu%C3%A2n_%C4%91%E1%BB%99i" title="Quân đội">Quân đội</a></li> <li><a href="/wiki/C%E1%BA%A3nh_s%C3%A1t" title="Cảnh sát">Cảnh sát</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A3ng_ph%C3%A1i_ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B" title="Đảng phái chính trị">Đảng phái chính trị</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tribunal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tribunal (trang không tồn tại)">Tribunal</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow hlist" colspan="3" style="text-align:center;"><div> <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" title="Thể loại:Luật pháp">Thể loại:Luật pháp</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_b%C3%A0i_b%C3%A1o_ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các bài báo pháp luật (trang không tồn tại)">Danh sách các bài báo pháp luật</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%81_c%C6%B0%C6%A1ng_ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đề cương pháp luật (trang không tồn tại)">Đề cương pháp luật</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cổng thông tin:Luật pháp (trang không tồn tại)">Cổng thông tin:Luật pháp</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Khoa_học_xã_hội" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Khoa_h%E1%BB%8Dc_x%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Bản mẫu:Khoa học xã hội"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Khoa_h%E1%BB%8Dc_x%C3%A3_h%E1%BB%99i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Khoa học xã hội (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Khoa_h%E1%BB%8Dc_x%C3%A3_h%E1%BB%99i&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Khoa_học_xã_hội" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_x%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Khoa học xã hội">Khoa học xã hội</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Căn bản</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Nh%C3%A2n_lo%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc" title="Nhân loại học">Nhân loại học</a> (<a href="/wiki/Kh%E1%BA%A3o_c%E1%BB%95_h%E1%BB%8Dc" title="Khảo cổ học">khảo cổ học</a></li> <li><a href="/wiki/Nh%C3%A2n_ch%E1%BB%A7ng_h%E1%BB%8Dc_v%C4%83n_h%C3%B3a" class="mw-redirect" title="Nhân chủng học văn hóa">văn hóa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nh%C3%A2n_lo%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_x%C3%A3_h%E1%BB%99i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhân loại học xã hội (trang không tồn tại)">xã hội</a></li> <li><a href="/wiki/Nh%C3%A2n_h%E1%BB%8Dc_sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Nhân học sinh học">sinh học</a>)</li> <li><a href="/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF_h%E1%BB%8Dc" title="Kinh tế học">Kinh tế học</a> (<a href="/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF_h%E1%BB%8Dc_vi_m%C3%B4" title="Kinh tế học vi mô">kinh tế học vi mô</a></li> <li><a href="/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF_h%E1%BB%8Dc_v%C4%A9_m%C3%B4" title="Kinh tế học vĩ mô">kinh tế học vĩ mô</a></li> <li><a href="/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF_l%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Kinh tế lượng">kinh tế lượng</a></li> <li><a href="/wiki/To%C3%A1n_kinh_t%E1%BA%BF" title="Toán kinh tế">toán kinh tế</a>)</li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD" title="Địa lý">Địa lý</a> (<a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Địa lý tự nhiên">tự nhiên</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD_nh%C3%A2n_v%C4%83n" title="Địa lý nhân văn">nhân văn</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD_t%C3%ADch_h%E1%BB%A3p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Địa lý tích hợp (trang không tồn tại)">tích hợp</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%8Ba_th%C3%B4ng_tin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Địa thông tin (trang không tồn tại)">thông tin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD_v%C3%B9ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Địa lý vùng (trang không tồn tại)">vùng</a>)</li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Lịch sử">Lịch sử</a> <ul><li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_v%C4%83n_h%C3%B3a" title="Lịch sử văn hóa">văn hóa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Khoa_h%E1%BB%8Dc_ph%E1%BB%A5_tr%E1%BB%A3_c%E1%BB%A7a_l%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khoa học phụ trợ của lịch sử (trang không tồn tại)">khoa học phụ trợ</a></li> <li><a href="/wiki/S%E1%BB%AD_h%E1%BB%8Dc_kinh_t%E1%BA%BF" title="Sử học kinh tế">kinh tế</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử con người (trang không tồn tại)">con người</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_qu%C3%A2n_s%E1%BB%B1" title="Lịch sử quân sự">quân sự</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử chính trị (trang không tồn tại)">chính trị</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_x%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Lịch sử xã hội">xã hội</a></li></ul></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Luật pháp</a> (<a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc" title="Luật học">Luật học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử luật pháp (trang không tồn tại)">lịch sử</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_ph%C3%A1p_lu%E1%BA%ADt_tr%C3%AAn_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi" title="Hệ thống pháp luật trên thế giới">hệ thống luật pháp</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_c%C3%B4ng" title="Luật công">công</a></li> <li><a href="/wiki/Lu%E1%BA%ADt_t%C6%B0" title="Luật tư">tư</a>)</li> <li><a href="/wiki/Ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_h%E1%BB%8Dc" title="Ngôn ngữ học">Ngôn ngữ học</a> (<a href="/wiki/K%C3%BD_hi%E1%BB%87u_h%E1%BB%8Dc" title="Ký hiệu học">ký hiệu học</a>)</li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B_h%E1%BB%8Dc" class="mw-redirect" title="Chính trị học">Chính trị học</a> (<a href="/wiki/Quan_h%E1%BB%87_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Quan hệ quốc tế">quan hệ quốc tế</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B_so_s%C3%A1nh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chính trị so sánh (trang không tồn tại)">so sánh</a></li> <li><a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B" title="Triết học chính trị">triết học</a></li> <li><a href="/wiki/Ch%C3%ADnh_s%C3%A1ch_c%C3%B4ng" title="Chính sách công">chính sách công</a>)</li> <li><a href="/wiki/T%C3%A2m_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Tâm lý học">Tâm lý học</a> (<a href="/w/index.php?title=T%C3%A2m_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc_b%E1%BA%A5t_th%C6%B0%E1%BB%9Dng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tâm lý học bất thường (trang không tồn tại)">bất thường</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A2m_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc_nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Tâm lý học nhận thức">nhận thức</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A2m_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n" title="Tâm lý học phát triển">phát triển</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A2m_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc_nh%C3%A2n_c%C3%A1ch" title="Tâm lý học nhân cách">nhân cách</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A2m_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc_x%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Tâm lý học xã hội">xã hội</a>)</li> <li><a href="/wiki/X%C3%A3_h%E1%BB%99i_h%E1%BB%8Dc" title="Xã hội học">Xã hội học</a> (<a href="/wiki/T%E1%BB%99i_ph%E1%BA%A1m_h%E1%BB%8Dc" title="Tội phạm học">tội phạm học</a></li> <li><a href="/wiki/Nh%C3%A2n_lo%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc" title="Nhân loại học">nhân loại học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=X%C3%A3_h%E1%BB%99i_h%E1%BB%8Dc_Internet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xã hội học Internet (trang không tồn tại)">internet</a></li> <li><a href="/wiki/X%C3%A3_h%E1%BB%99i_h%E1%BB%8Dc_n%C3%B4ng_th%C3%B4n" title="Xã hội học nông thôn">nông thôn</a></li> <li><a href="/wiki/X%C3%A3_h%E1%BB%99i_h%E1%BB%8Dc_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B" title="Xã hội học đô thị">đô thị</a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Liên ngành</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>Quản trị (<a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3n_tr%E1%BB%8B_kinh_doanh" title="Quản trị kinh doanh">kinh doanh</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A0nh_ch%C3%ADnh_c%C3%B4ng" title="Hành chính công">công cộng</a>)</li> <li><a href="/wiki/Nh%C3%A2n-th%C3%BA_h%E1%BB%8Dc" title="Nhân-thú học">Nhân-thú học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nghi%C3%AAn_c%E1%BB%A9u_khu_v%E1%BB%B1c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghiên cứu khu vực (trang không tồn tại)">Nghiên cứu khu vực</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nghi%C3%AAn_c%E1%BB%A9u_kinh_doanh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghiên cứu kinh doanh (trang không tồn tại)">Nghiên cứu kinh doanh</a></li> <li><a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_nh%E1%BA%ADn_th%E1%BB%A9c" title="Khoa học nhận thức">Khoa học nhận thức</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nghi%C3%AAn_c%E1%BB%A9u_truy%E1%BB%81n_th%C3%B4ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghiên cứu truyền thông (trang không tồn tại)">Nghiên cứu truyền thông</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nghi%C3%AAn_c%E1%BB%A9u_c%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghiên cứu cộng đồng (trang không tồn tại)">Nghiên cứu cộng đồng</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=V%C4%83n_h%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Văn hóa học (trang không tồn tại)">Văn hóa học</a></li> <li><a href="/wiki/Nghi%C3%AAn_c%E1%BB%A9u_ph%C3%A1t_tri%E1%BB%83n" title="Nghiên cứu phát triển">Nghiên cứu phát triển</a></li> <li><a href="/wiki/Gi%C3%A1o_d%E1%BB%A5c" title="Giáo dục">Giáo dục</a></li> <li>Môi trường (<a href="/w/index.php?title=Khoa_h%E1%BB%8Dc_x%C3%A3_h%E1%BB%99i_m%C3%B4i_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khoa học xã hội môi trường (trang không tồn tại)">khoa học xã hội</a></li> <li><a href="/wiki/Nghi%C3%AAn_c%E1%BB%A9u_m%C3%B4i_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Nghiên cứu môi trường">nghiên cứu</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Nghi%C3%AAn_c%E1%BB%A9u_th%E1%BB%B1c_ph%E1%BA%A9m&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghiên cứu thực phẩm (trang không tồn tại)">Nghiên cứu thực phẩm</a></li> <li><a href="/wiki/Nghi%C3%AAn_c%E1%BB%A9u_v%E1%BB%81_gi%E1%BB%9Bi" title="Nghiên cứu về giới">Nghiên cứu về giới</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nghi%C3%AAn_c%E1%BB%A9u_to%C3%A0n_c%E1%BA%A7u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghiên cứu toàn cầu (trang không tồn tại)">Nghiên cứu toàn cầu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_x%C3%A3_h%E1%BB%99i_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lịch sử xã hội học (trang không tồn tại)">Lịch sử xã hội học</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87" title="Lịch sử công nghệ">Lịch sử công nghệ</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_th%C3%A1i_nh%C3%A2n_v%C4%83n" title="Sinh thái nhân văn">Sinh thái nhân văn</a></li> <li><a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_th%C3%B4ng_tin" title="Khoa học thông tin">Khoa học thông tin</a></li> <li><a href="/wiki/Quan_h%E1%BB%87_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Quan hệ quốc tế">Quan hệ quốc tế</a></li> <li><a href="/wiki/Ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_h%E1%BB%8Dc" title="Ngôn ngữ học">Ngôn ngữ học</a></li> <li><a href="/wiki/Truy%E1%BB%81n_th%C3%B4ng_h%E1%BB%8Dc" title="Truyền thông học">Truyền thông học</a></li> <li><a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_khoa_h%E1%BB%8Dc" title="Triết học khoa học">Triết học khoa học</a> (<a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_kinh_t%E1%BA%BF" title="Triết học kinh tế">kinh tế</a></li> <li><a href="/wiki/Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_l%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Triết học lịch sử">lịch sử</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tri%E1%BA%BFt_l%C3%BD_t%C3%A2m_l%C3%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triết lý tâm lý (trang không tồn tại)">tâm lý</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tri%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Dc_khoa_h%E1%BB%8Dc_x%C3%A3_h%E1%BB%99i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triết học khoa học xã hội (trang không tồn tại)">khoa học xã hội</a>)</li> <li>Quy hoạch (<a href="/w/index.php?title=Quy_ho%E1%BA%A1ch_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_%C4%91%E1%BA%A5t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quy hoạch sử dụng đất (trang không tồn tại)">sử dụng đất</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Quy_ho%E1%BA%A1ch_v%C3%B9ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quy hoạch vùng (trang không tồn tại)">vùng</a></li> <li><a href="/wiki/Quy_ho%E1%BA%A1ch_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%8B" title="Quy hoạch đô thị">đô thị</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinh_th%C3%A1i_ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh thái chính trị (trang không tồn tại)">Sinh thái chính trị</a></li> <li><a href="/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF_ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B" title="Kinh tế chính trị">Kinh tế chính trị</a></li> <li><a href="/wiki/X%C3%A3_h%E1%BB%99i_h%E1%BB%8Dc_ch%C3%ADnh_tr%E1%BB%8B" title="Xã hội học chính trị">Xã hội học chính trị</a></li> <li><a href="/wiki/Y_t%E1%BA%BF_c%C3%B4ng_c%E1%BB%99ng" title="Y tế công cộng">Y tế công cộng</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Khoa_h%E1%BB%8Dc_v%C3%B9ng_mi%E1%BB%81n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khoa học vùng miền (trang không tồn tại)">Khoa học vùng miền</a></li> <li><a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc,_c%C3%B4ng_ngh%E1%BB%87_v%C3%A0_x%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Khoa học, công nghệ và xã hội">Khoa học, công nghệ và xã hội</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nghi%C3%AAn_c%E1%BB%A9u_khoa_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghiên cứu khoa học (trang không tồn tại)">Nghiên cứu khoa học</a> <ul><li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_khoa_h%E1%BB%8Dc" title="Lịch sử khoa học">lịch sử</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Khoa_h%E1%BB%8Dc_x%C3%A3_h%E1%BB%99i_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khoa học xã hội lượng tử (trang không tồn tại)">Khoa học xã hội lượng tử</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/C%C3%B4ng_t%C3%A1c_x%C3%A3_h%E1%BB%99i" title="Công tác xã hội">Công tác xã hội</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nghi%C3%AAn_c%E1%BB%A9u_thu%E1%BA%A7n_chay&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghiên cứu thuần chay (trang không tồn tại)">Nghiên cứu thuần chay</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Thể loại khác</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_h%C3%A0nh_vi" title="Khoa học hành vi">Khoa học hành vi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Geisteswissenschaft&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geisteswissenschaft (trang không tồn tại)">Geisteswissenschaft</a></li> <li><a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_nh%C3%A2n_v%C4%83n" title="Khoa học nhân văn">Khoa học nhân văn</a></li> <li><a href="/wiki/Nh%C3%A2n_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Nhân văn học">Nhân văn học</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Luật_pháp&oldid=71913480">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Luật_pháp&oldid=71913480</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p" title="Thể loại:Luật pháp">Luật pháp</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A7_%C4%91%E1%BB%81_ch%C3%ADnh" title="Thể loại:Bài viết chủ đề chính">Bài viết chủ đề chính</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_c%E1%BA%A7n_URL" title="Thể loại:Lỗi CS1: cần URL">Lỗi CS1: cần URL</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ngu%E1%BB%93n_CS1_ti%E1%BA%BFng_Anh_(en)" title="Thể loại:Nguồn CS1 tiếng Anh (en)">Nguồn CS1 tiếng Anh (en)</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn_kh%C3%B4ng_kh%E1%BB%9Bp" title="Thể loại:Bài viết có trích dẫn không khớp">Bài viết có trích dẫn không khớp</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C3%B3_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Fng" title="Thể loại:Bài có liên kết hỏng">Bài có liên kết hỏng</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_b%E1%BA%A3n_l%C6%B0u_tr%E1%BB%AF_l%C3%A0_ti%C3%AAu_%C4%91%E1%BB%81" title="Thể loại:Quản lý CS1: bản lưu trữ là tiêu đề">Quản lý CS1: bản lưu trữ là tiêu đề</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_bot:_tr%E1%BA%A1ng_th%C3%A1i_URL_ban_%C4%91%E1%BA%A7u_kh%C3%B4ng_r%C3%B5" title="Thể loại:Quản lý CS1: bot: trạng thái URL ban đầu không rõ">Quản lý CS1: bot: trạng thái URL ban đầu không rõ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n" title="Thể loại:Bài cơ bản">Bài cơ bản</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_d%C3%B9ng_ng%C3%B4n_ng%E1%BB%AF_m%E1%BA%ADp_m%E1%BB%9D" title="Thể loại:Bài viết dùng ngôn ngữ mập mờ">Bài viết dùng ngôn ngữ mập mờ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_BNE" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng BNE">Bài viết chứa nhận dạng BNE</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_GND" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng GND">Bài viết chứa nhận dạng GND</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_LCCN" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng LCCN">Bài viết chứa nhận dạng LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_LNB" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng LNB">Bài viết chứa nhận dạng LNB</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NARA" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NARA">Bài viết chứa nhận dạng NARA</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NKC" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NKC">Bài viết chứa nhận dạng NKC</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_Wikipedia_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NLK_sai" title="Thể loại:Bài viết Wikipedia chứa nhận dạng NLK sai">Bài viết Wikipedia chứa nhận dạng NLK sai</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_%C4%91%E1%BB%99ng_ISBN" title="Thể loại:Trang sử dụng liên kết tự động ISBN">Trang sử dụng liên kết tự động ISBN</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 3 tháng 11 năm 2024, 21:10.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-k672k","wgBackendResponseTime":171,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.850","walltime":"1.009","ppvisitednodes":{"value":5136,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":174352,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3553,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":7,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":240834,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 775.774 1 -total"," 50.89% 394.795 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 22.31% 173.074 25 Bản_mẫu:Chú_thích_tạp_chí"," 11.27% 87.400 1 Bản_mẫu:Kiểm_soát_tính_nhất_quán"," 7.56% 58.660 1 Bản_mẫu:Thể_loại_Commons"," 7.55% 58.609 1 Bản_mẫu:1000_bài_cơ_bản"," 7.38% 57.242 13 Bản_mẫu:Chú_thích_sách"," 7.18% 55.685 1 Bản_mẫu:Top_icon"," 6.56% 50.915 7 Bản_mẫu:Xử_lý_thể_loại"," 5.31% 41.199 11 Bản_mẫu:Chú_thích_web"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.403","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4963088,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-8p8br","timestamp":"20241122151806","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Lu\u1eadt ph\u00e1p","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/Lu%E1%BA%ADt_ph%C3%A1p","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7748","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q7748","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-05-03T17:11:41Z","dateModified":"2024-11-03T21:10:07Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/5c\/Imbalanced_justice_scale_silhouette.svg","headline":"h\u1ec7 th\u1ed1ng c\u00e1c quy t\u1eafc v\u00e0 h\u01b0\u1edbng d\u1eabn th\u01b0\u1eddng \u0111\u01b0\u1ee3c h\u1ed7 tr\u1ee3 b\u1edfi c\u01a1 quan ch\u00ednh ph\u1ee7"}</script> </body> </html>