CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Tactiek van de verschroeide aarde - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"6192a14d-ebbf-4ff8-b440-33f1e3e6b312","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Tactiek_van_de_verschroeide_aarde","wgTitle":"Tactiek van de verschroeide aarde","wgCurRevisionId":68353873,"wgRevisionId":68353873,"wgArticleId":221274,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Artikel mist referentie sinds december 2012","Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen","Militaire tactiek"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Tactiek_van_de_verschroeide_aarde","wgRelevantArticleId":221274,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[], "wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q208485","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE= {"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/dd/VerskroeideAarde1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="873"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/dd/VerskroeideAarde1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="582"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/VerskroeideAarde1.jpg/640px-VerskroeideAarde1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="466"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Tactiek van de verschroeide aarde - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Tactiek_van_de_verschroeide_aarde"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Tactiek_van_de_verschroeide_aarde"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Tactiek_van_de_verschroeide_aarde rootpage-Tactiek_van_de_verschroeide_aarde skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/27_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Tactiek+van+de+verschroeide+aarde" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Tactiek+van+de+verschroeide+aarde" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Tactiek+van+de+verschroeide+aarde" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Tactiek+van+de+verschroeide+aarde" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Motivering" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Motivering"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Motivering</span> </div> </a> <ul id="toc-Motivering-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Keerzijde" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Keerzijde"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Keerzijde</span> </div> </a> <ul id="toc-Keerzijde-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voorbeelden_in_de_geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voorbeelden_in_de_geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Voorbeelden in de geschiedenis</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voorbeelden_in_de_geschiedenis-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Voorbeelden in de geschiedenis-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Voorbeelden_in_de_geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Oudheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Oudheid"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Oudheid</span> </div> </a> <ul id="toc-Oudheid-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Middeleeuwen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Middeleeuwen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Middeleeuwen</span> </div> </a> <ul id="toc-Middeleeuwen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nieuwe_tijd" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nieuwe_tijd"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Nieuwe tijd</span> </div> </a> <ul id="toc-Nieuwe_tijd-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Twintigste_eeuw" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Twintigste_eeuw"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Twintigste eeuw</span> </div> </a> <ul id="toc-Twintigste_eeuw-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nero-bevel" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Nero-bevel"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4.1</span> <span>Nero-bevel</span> </div> </a> <ul id="toc-Nero-bevel-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referenties" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referenties"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Referenties</span> </div> </a> <ul id="toc-Referenties-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Tactiek van de verschroeide aarde</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 54 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-54" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">54 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Verskroeideaardebeleid" title="Verskroeideaardebeleid – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Verskroeideaardebeleid" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%A7%D8%B3%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D8%B1%D8%B6_%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%88%D9%82%D8%A9" title="سياسة الأرض المحروقة – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="سياسة الأرض المحروقة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Tierra_quemada" title="Tierra quemada – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Tierra quemada" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Yand%C4%B1r%C4%B1lm%C4%B1%C5%9F_torpaq_taktikas%C4%B1" title="Yandırılmış torpaq taktikası – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Yandırılmış torpaq taktikası" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D9%84%D9%85%D9%8A%D8%B4_%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%BE%D8%A7%D9%82_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C" title="يانديريلميش تورپاق سیاستی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="يانديريلميش تورپاق سیاستی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BA%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0_%D0%B2%D1%8B%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%B7%D1%8F%D0%BC%D0%BB%D1%96" title="Тактыка выпаленай зямлі – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Тактыка выпаленай зямлі" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BA%D1%82%D1%8B%D0%BA%D0%B0_%D0%B2%D1%8B%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D0%B9_%D0%B7%D1%8F%D0%BC%D0%BB%D1%96" title="Тактыка выпаленай зямлі – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Тактыка выпаленай зямлі" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%B6%D0%B0%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D1%8F" title="Тактика на опожарената земя – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Тактика на опожарената земя" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Terra_cremada" title="Terra cremada – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Terra cremada" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%DB%95%D8%AA%DB%8C_%D8%B2%DB%95%D9%88%DB%8C_%D8%B3%D9%88%D9%88%D8%AA%D8%A7%D9%88" title="سیاسەتی زەوی سووتاو – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="سیاسەتی زەوی سووتاو" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Taktika_sp%C3%A1len%C3%A9_zem%C4%9B" title="Taktika spálené země – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Taktika spálené země" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Den_br%C3%A6ndte_jords_taktik" title="Den brændte jords taktik – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Den brændte jords taktik" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Verbrannte_Erde" title="Verbrannte Erde – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Verbrannte Erde" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Scorched_earth" title="Scorched earth – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Scorched earth" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Bruligita_tero" title="Bruligita tero – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Bruligita tero" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Tierra_quemada" title="Tierra quemada – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Tierra quemada" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/P%C3%B5letatud_maa_taktika" title="Põletatud maa taktika – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Põletatud maa taktika" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Lur_erre_(estrategia)" title="Lur erre (estrategia) – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Lur erre (estrategia)" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A8%D8%B1%D8%AF_%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86_%D8%B3%D9%88%D8%AE%D8%AA%D9%87" title="راهبرد زمین سوخته – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="راهبرد زمین سوخته" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Poltetun_maan_taktiikka" title="Poltetun maan taktiikka – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Poltetun maan taktiikka" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Politique_de_la_terre_br%C3%BBl%C3%A9e" title="Politique de la terre brûlée – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Politique de la terre brûlée" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Terra_queimada" title="Terra queimada – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Terra queimada" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%93%D7%9E%D7%94_%D7%97%D7%A8%D7%95%D7%9B%D7%94" title="אדמה חרוכה – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="אדמה חרוכה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Spaljena_zemlja" title="Spaljena zemlja – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Spaljena zemlja" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Felperzselt_f%C3%B6ld_taktik%C3%A1ja" title="Felperzselt föld taktikája – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Felperzselt föld taktikája" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B5%D6%80%D5%BE%D5%A1%D5%AE_%D5%B0%D5%B8%D5%B2%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Այրված հողի մարտավարություն – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Այրված հողի մարտավարություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Bumi_hangus" title="Bumi hangus – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Bumi hangus" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Terra_bruciata_(guerra)" title="Terra bruciata (guerra) – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Terra bruciata (guerra)" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%84%A6%E5%9C%9F%E4%BD%9C%E6%88%A6" title="焦土作戦 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="焦土作戦" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Bumi_branang" title="Bumi branang – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Bumi branang" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%B4%88%ED%86%A0%ED%99%94" title="초토화 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="초토화" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/I%C5%A1deginta_%C5%BEem%C4%97" title="Išdeginta žemė – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Išdeginta žemė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bumi_hangus" title="Bumi hangus – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bumi hangus" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Den_brende_jords_taktikk" title="Den brende jords taktikk – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Den brende jords taktikk" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Brent_jords_taktikk" title="Brent jords taktikk – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Brent jords taktikk" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Bits%CA%BC%C3%A1%C3%A1_bida%CA%BChodi%CA%BCniil" title="Bitsʼáá bidaʼhodiʼniil – Navajo" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Bitsʼáá bidaʼhodiʼniil" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="Navajo" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/T%C3%A8rra_cremada" title="Tèrra cremada – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Tèrra cremada" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Taktyka_spalonej_ziemi" title="Taktyka spalonej ziemi – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Taktyka spalonej ziemi" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Terra_queimada" title="Terra queimada – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Terra queimada" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Tactica_p%C4%83m%C3%A2ntului_p%C3%A2rjolit" title="Tactica pământului pârjolit – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Tactica pământului pârjolit" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D0%B2%D1%8B%D0%B6%D0%B6%D0%B5%D0%BD%D0%BD%D0%BE%D0%B9_%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D0%B8" title="Тактика выжженной земли – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Тактика выжженной земли" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Spaljena_zemlja" title="Spaljena zemlja – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Spaljena zemlja" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Scorched_earth" title="Scorched earth – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Scorched earth" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Taktika_sp%C3%A1lenej_zeme" title="Taktika spálenej zeme – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Taktika spálenej zeme" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Po%C5%BEgana_zemlja" title="Požgana zemlja – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Požgana zemlja" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Spaljena_zemlja" title="Spaljena zemlja – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Spaljena zemlja" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Br%C3%A4nda_jordens_taktik" title="Brända jordens taktik – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Brända jordens taktik" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%81%E0%B8%A5%E0%B8%A2%E0%B8%B8%E0%B8%97%E0%B8%98%E0%B9%8C%E0%B8%9C%E0%B8%A5%E0%B8%B2%E0%B8%8D%E0%B8%A0%E0%B8%9E" title="กลยุทธ์ผลาญภพ – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="กลยุทธ์ผลาญภพ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Yak%C4%B1p_y%C4%B1kma_takti%C4%9Fi" title="Yakıp yıkma taktiği – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Yakıp yıkma taktiği" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BA%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0_%D1%81%D0%BF%D0%B0%D0%BB%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%97_%D0%B7%D0%B5%D0%BC%D0%BB%D1%96" title="Тактика спаленої землі – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Тактика спаленої землі" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Kuydirilgan_yer_taktikasi" title="Kuydirilgan yer taktikasi – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Kuydirilgan yer taktikasi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ti%C3%AAu_th%E1%BB%95" title="Tiêu thổ – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tiêu thổ" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%84%A6%E5%9C%9F%E6%94%BF%E7%AD%96" title="焦土政策 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="焦土政策" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%84%A6%E5%9C%9F%E6%94%BF%E7%AD%96" title="焦土政策 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="焦土政策" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q208485#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tactiek_van_de_verschroeide_aarde" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Tactiek_van_de_verschroeide_aarde" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tactiek_van_de_verschroeide_aarde"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Tactiek_van_de_verschroeide_aarde"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Tactiek_van_de_verschroeide_aarde" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Tactiek_van_de_verschroeide_aarde" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&oldid=68353873" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&id=68353873&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FTactiek_van_de_verschroeide_aarde"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FTactiek_van_de_verschroeide_aarde"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Tactiek+van+de+verschroeide+aarde"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Scorched_earth_(military)" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q208485" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:VerskroeideAarde1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/VerskroeideAarde1.jpg/260px-VerskroeideAarde1.jpg" decoding="async" width="260" height="189" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/VerskroeideAarde1.jpg/390px-VerskroeideAarde1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/VerskroeideAarde1.jpg/520px-VerskroeideAarde1.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="582" /></a><figcaption>Verbranden van een boerderij door de Britten gedurende de <a href="/wiki/Tweede_Boerenoorlog" title="Tweede Boerenoorlog">Boerenoorlog</a> in Zuid-Afrika</figcaption></figure> <p>De <b>tactiek van de verschroeide aarde</b> is een militaire <a href="/wiki/Tactiek_(krijgskunde)" title="Tactiek (krijgskunde)">tactiek</a>, waarbij in gebied dat aan de <a href="/wiki/Vijand" title="Vijand">vijand</a> moet worden opgegeven, alle zaken van militaire of economische waarde, zoals bruggen, spoor- en telegraaflijnen, industrie en landbouwgebieden, vernietigd of weggehaald worden. </p><p>Door de vijand deze zaken te ontzeggen worden zijn <a href="/wiki/Logistiek" title="Logistiek">logistieke</a> aanvoerlijnen steeds langer en zwaarder belast. De vijand moet zich meer inspanningen getroosten, terwijl de gebiedswinst economisch en militair gezien van geringe betekenis is. In vroegere tijden waren bovendien de mogelijkheden tot bevoorrading beperkt omdat er immers nog geen vliegtuigen, auto's en goede wegen waren, en moesten invallende legers wel 'van het land' leven. Wanneer dit land vervolgens niets opbracht, kreeg een leger al snel met voedselgebrek te kampen. Vooral wanneer er voldoende achterland is, zoals in <a href="/wiki/Rusland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Rusland (hoofdbetekenis)">Rusland</a>, kan een dergelijke tactiek zeer effectief zijn. De bekendste voorbeelden van het succesvol gebruik van deze tactiek zijn dan ook afkomstig van het Russische verzet tegen de Franse (1812) en Duitse (1941-45) aanvallen. </p><p>De tactiek is in principe defensief. Waardevolle zaken worden vernietigd of weggehaald, waarna het gebied opgegeven wordt. Offensief gebruik van de tactiek is, hoewel minder goed denkbaar, ook mogelijk. Men kan bijvoorbeeld vijandelijk gebied binnenvallen met slechts het doel alle waardevolle zaken te vernietigen of te stelen, waarna men zich terugtrekt voordat de vijand versterkingen oproept. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Motivering">Motivering</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Motivering" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Motivering"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De tactiek van de verschroeide aarde is een voorbeeld waarin een <a href="/wiki/Conflict_(onenigheid)" title="Conflict (onenigheid)">conflict</a> of oorlog zover is geëscaleerd, dat men bereid is (gedeeltelijke) zelfbeschadiging of -vernietiging te accepteren wanneer men de vijand maar schade kan toebrengen. Een andere motivatie achter het gebruik van de tactiek is dat de verdedigende partij militair gezien verreweg de mindere van de aanvaller is of zelfs niets meer te verliezen heeft. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Keerzijde">Keerzijde</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Keerzijde" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Keerzijde"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De tactiek der verschroeide aarde is beslist geen succesformule en heeft daarnaast ook een keerzijde. </p><p>De burgers van het gebied waarin de tactiek wordt toegepast zijn namelijk het kind van de rekening. Zij worden beroofd van hun voedsel en bestaansmogelijkheden, en staan bovendien bloot aan eventuele wraakacties van de bezetter. De <a href="/wiki/Geneefse_Conventies" title="Geneefse Conventies">Geneefse Conventies</a> verbieden dan ook de toepassing van de tactiek van de verschroeide aarde. De tactiek der verschroeide aarde kan averechts werken doordat de gedupeerde bevolking in opstand komt of de vijand steunt, uit verbittering over de vernietiging van huis en haard. Bovendien zal het de gebruiker door de humanitaire gevolgen ook internationaal veel politiek krediet kosten. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voorbeelden_in_de_geschiedenis">Voorbeelden in de geschiedenis</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Voorbeelden in de geschiedenis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Voorbeelden in de geschiedenis"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Oudheid">Oudheid</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Oudheid" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Oudheid"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Herodotus" title="Herodotus">Herodotus</a> vermeldt al dat de <a href="/wiki/Scythen" title="Scythen">Scythen</a> deze tactiek met succes toepasten tegen <a href="/wiki/Darius_I" title="Darius I">Darius</a>. Later had de Griekse huurlingengeneraal in het Perzische leger <a href="/wiki/Memnon_van_Rhodos" title="Memnon van Rhodos">Memnon</a> deze tactiek tegen het oprukkende leger van <a href="/wiki/Alexander_de_Grote" title="Alexander de Grote">Alexander de Grote</a> willen gebruiken, maar de <a href="/wiki/Satrapie" title="Satrapie">satrapen</a> van Perzië verboden hem dat, waarna zijn leger door het leger van Alexander de Grote werd vernietigd in de <a href="/wiki/Slag_aan_de_Granicus" title="Slag aan de Granicus">Slag aan de Granicus</a>.(334 v.Chr.) </p><p><a href="/wiki/Vercingetorix" title="Vercingetorix">Vercingetorix</a> boekte ook succes met deze tactiek toen <a href="/wiki/Julius_Caesar_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Julius Caesar (hoofdbetekenis)">Julius Caesar</a> <a href="/wiki/Galli%C3%AB" title="Gallië">Gallië</a> wilde veroveren, maar werd verslagen in <a href="/wiki/Alesia" title="Alesia">Alesia</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Middeleeuwen">Middeleeuwen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Middeleeuwen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Middeleeuwen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De tactiek van de verschroeide aarde werd ook toegepast door de partizanen van <a href="/wiki/Bertrand_du_Guesclin" title="Bertrand du Guesclin">Bertrand du Guesclin</a>, een Bretonse ridder die tijdens de <a href="/wiki/Honderdjarige_Oorlog" title="Honderdjarige Oorlog">Honderdjarige Oorlog</a> de Engelse invasielegers bestreed. De Fransen namen dit over en wisten in 1359 door middel van deze tactiek de derde, op Reims en Parijs gerichte, veldtocht van de Engelse koning te weerstaan. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nieuwe_tijd">Nieuwe tijd</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Nieuwe tijd" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Nieuwe tijd"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Fireofmoscow.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Fireofmoscow.jpg/260px-Fireofmoscow.jpg" decoding="async" width="260" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Fireofmoscow.jpg/390px-Fireofmoscow.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Fireofmoscow.jpg/520px-Fireofmoscow.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="496" /></a><figcaption>Napoleon verlaat het brandende Moskou</figcaption></figure> <p>In de <a href="/wiki/Tachtigjarige_Oorlog" title="Tachtigjarige Oorlog">Tachtigjarige Oorlog</a> gebruikte <a href="/wiki/Lubert_Ulger" title="Lubert Ulger">Lubert Ulger</a> de tactiek tegen de Spanjaarden. </p><p><a href="/wiki/Ez%C3%A9chiel_du_Mas" title="Ezéchiel du Mas">Ezéchiel du Mas</a> gebruikte de tactiek tijdens de <a href="/wiki/Negenjarige_Oorlog_(1688-1697)" title="Negenjarige Oorlog (1688-1697)">Negenjarige Oorlog</a> teneinde de landen van de <a href="/wiki/Palts_(streek)" title="Palts (streek)">Palts</a> te brandschatten. </p><p>Toen de <a href="/wiki/Veldtocht_van_Napoleon_naar_Rusland" title="Veldtocht van Napoleon naar Rusland">napoleontische legers Rusland binnenvielen in 1812</a> pasten de Russen de tactiek toe. Toen de <a href="/wiki/Grande_Arm%C3%A9e" title="Grande Armée">Grande Armée</a> uiteindelijk <a href="/wiki/Moskou_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Moskou (hoofdbetekenis)">Moskou</a> bereikte, waren de troepen na de <a href="/wiki/Slag_bij_Borodino" title="Slag bij Borodino">Slag bij Borodino</a> zeer verzwakt. Napoleon moest zich zonder strategisch voordeel en met groot politiek gezichtsverlies terugtrekken. Alles wat voor de Fransen op hun tocht onderweg bruikbaar kon zijn werd door de Russen voor hun aankomst vernietigd. Door honger en koude en onverhoedse aanvallen door <a href="/wiki/Kozakken" title="Kozakken">kozakken</a> werd het Franse leger, dat met 500.000 man de oorlog inging, uiteindelijk meer dan gedecimeerd. Slechts rond de 20.000 soldaten bereikten op hun terugtocht de Russische westgrens. </p><p>In de <a href="/wiki/Tweede_Boerenoorlog" title="Tweede Boerenoorlog">Tweede Boerenoorlog</a> werd de tactiek in zijn offensieve variant toegepast onder leiding van <a href="/wiki/Horatio_Kitchener" class="mw-redirect" title="Horatio Kitchener">Horatio Kitchener</a>. Nadat de <i><a href="/wiki/Bittereinders" title="Bittereinders">bittereinders</a></i> overgingen op een <a href="/wiki/Guerrilla" title="Guerrilla">guerrillaoorlog</a> begon het Britse leger met het verbranden van boerderijen. Ook dwongen ze de <a href="/wiki/Boeren" class="mw-redirect" title="Boeren">Boeren</a> tot overgave met het opsluiten van hun vrouwen en kinderen in een vrij recente uitvinding: het <a href="/wiki/Concentratiekamp" title="Concentratiekamp">concentratiekamp</a>. Dit kostte aan zo'n 28.000 Boeren het leven. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Twintigste_eeuw">Twintigste eeuw</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Twintigste eeuw" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Twintigste eeuw"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In de <a href="/wiki/Eerste_Wereldoorlog" title="Eerste Wereldoorlog">Eerste Wereldoorlog</a> en daarvoor was de tactiek van de Duitsers er bewust op gebaseerd zich vooral <i>niet</i> te laten verleiden tot gedurfde aanvallen diep in het Russische achterland. Enerzijds had dit te maken met de militaire <a href="/wiki/Doctrine" title="Doctrine">doctrine</a> van voor het <a href="/wiki/Von_Schlieffenplan" class="mw-redirect" title="Von Schlieffenplan">Von Schlieffenplan</a>, die het gevaar van te lange aanvoerlijnen en de tactiek van de verschroeide aarde onderkende. Anderzijds kwam het door de bittere noodzaak zich voorzichtig op te stellen omdat de meeste troepen aan het <a href="/wiki/Westfront_(Eerste_Wereldoorlog)" title="Westfront (Eerste Wereldoorlog)">Westfront</a> gebonden waren. Men was er daarom eerder op gericht voorzichtig stukken gebied van de Russen 'weg te knabbelen' in voorzichtige aanvallen, waarna eventuele tegenaanvallen opgevangen werden. De tactiek was succesvol en leidde eind 1917 tot de volledige bezetting van Polen en West-Rusland. Toen daarna de Russische regering ten val kwam en de nieuwe communistische machthebbers tijd probeerden te rekken, lieten de Duitsers hun voorzichtigheid varen en bezetten ze de <a href="/wiki/Oekra%C3%AFne" title="Oekraïne">Oekraïne</a>. Het feit dat de Duitsers hiermee geholpen door omstandigheden de oorlog tegen Rusland konden winnen, droeg later bij tot een onderschatting van de Russische gevechtskracht in de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a>.<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 15 december 2012 een bronvermelding gewenst.">[bron?]</span></a></sup> </p><p>Tijdens de <a href="/wiki/Grieks-Turkse_Oorlog" title="Grieks-Turkse Oorlog">Grieks-Turkse Oorlog</a> (1919-1922) veroverde het Griekse leger de westkust van Turkije. Het Griekse leger drong daarna verder het <a href="/wiki/Anatoli%C3%AB" title="Anatolië">Anatolisch binnenland</a> in, maar het werd steeds kwetsbaarder door de steeds langere aanvoerlijnen voor hun legervoorraden. Het Griekse leger kwam uiteindelijk tot <a href="/wiki/Ankara" title="Ankara">Ankara</a>, waarna het door het Turkse leger onder aanvoering van <a href="/wiki/Mustafa_Kemal_Atat%C3%BCrk" title="Mustafa Kemal Atatürk">Mustafa Kemal Atatürk</a> werd tegengehouden en teruggedrongen. Bij zijn terugtocht hanteerde het Griekse leger de tactiek van de verschroeide aarde, waarbij vele Turkse dorpen werden platgebrand en de stad <a href="/wiki/Manisa_(stad)" title="Manisa (stad)">Manisa</a> in brand werd gestoken.<sup id="cite_ref-Fisher_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Fisher-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Naimark_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Naimark-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=Sydney_Nettleton_Fisher&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sydney Nettleton Fisher (de pagina bestaat niet)">Sydney Nettleton Fisher</a>, een Amerikaans historicus van het Midden-Oosten, schreef: "<i>Het terugtrekkende Griekse leger voerde een beleid van verschroeide aarde en pleegde elke bekende gewelddaad tegen weerloze Turkse dorpelingen die op zijn pad kwamen.</i>"<sup id="cite_ref-Fisher_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-Fisher-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Historicus Norman M. Naimark merkte op: "<i>De Griekse terugtocht was nog verwoestender voor de plaatselijke bevolking dan de bezetting</i>".<sup id="cite_ref-Naimark_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-Naimark-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De <a href="/wiki/Overstroming_van_de_Gele_Rivier_(1938)" title="Overstroming van de Gele Rivier (1938)">overstroming van de Gele Rivier in 1938</a> werd veroorzaakt door de <a href="/wiki/Nationalistische_regering_(China)" title="Nationalistische regering (China)">Chinese nationalistische regering</a> tijdens de vroege fase van de <a href="/wiki/Tweede_Chinees-Japanse_Oorlog" title="Tweede Chinees-Japanse Oorlog">Tweede Chinees-Japanse oorlog</a>, in een poging de snelle opmars van Japanse troepen te stoppen.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De grootste toepassing was wel in 1941 door <a href="/wiki/Jozef_Stalin" title="Jozef Stalin">Stalin</a> tijdens <a href="/wiki/Operatie_Barbarossa" title="Operatie Barbarossa">Operatie Barbarossa</a>. In eerste instantie werd het <a href="/wiki/Rode_Leger_(Sovjet-Unie)" title="Rode Leger (Sovjet-Unie)">Rode Leger</a> overweldigd door de Duitsers. In afwachting van een grondige reorganisatie van het leger wilde Stalin de Duitse aanvoerlijnen uitrekken. Ook liet hij veel fabrieken uit Europees Rusland overbrengen naar steden achter het <a href="/wiki/Oeral_(gebergte)" title="Oeral (gebergte)">Oeralgebergte</a>, zodat de Duitsers ze niet konden gebruiken en de Russische <a href="/wiki/Defensie-industrie" title="Defensie-industrie">defensie-industrie</a> gewoon door kon produceren buiten het bereik van de Duitse vliegtuigen. Nadat het Sovjetleger zich had hersteld van de mokerslagen in de eerste zes maanden van de oorlog in het oosten, schakelden de Russen over op een andere tactiek: <i>Ni sjagoe nazad!</i> (Geen stap terug!). Aangezien ook <a href="/wiki/Adolf_Hitler" title="Adolf Hitler">Hitler</a> deze order uitvaardigde (<i>Sieg um jeden Preis</i>, zege om elke prijs), mondde de strijd uit in immense veldslagen met zeer hoge verliezen voor beide partijen. De Duitsers pasten de tactiek van de verschroeide aarde ook toe in Lapland, tijdens de <a href="/wiki/Laplandoorlog" title="Laplandoorlog">Laplandoorlog</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Nero-bevel">Nero-bevel</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Nero-bevel" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Nero-bevel"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Toen Duitsland zelf uiteindelijk van beide kanten werd binnengevallen, vaardigde Hitler op 19 maart 1945 zijn <a href="/wiki/Nero-bevel" title="Nero-bevel">Nero-bevel</a> uit. Alle zaken van militaire of economische waarde, alle voorraden en transportfaciliteiten, moesten worden vernietigd zodat de geallieerden ze niet konden benutten en iedere verovering dus geen enkel voordeel voor de aanvallers zou opleveren. En als de oorlog hierdoor niet een keer zou nemen, dan zou, aldus Hitler, het Duitse volk maar beter uitgeroeid kunnen worden. Het had immers bewezen niet te kunnen winnen, en bovendien waren alle sterkere mannen in de oorlog gesneuveld. <a href="/wiki/Albert_Speer" title="Albert Speer">Albert Speer</a>, verantwoordelijk voor de uitvoering, weigerde het bevel te implementeren. Ditzelfde geldt ook voor <a href="/wiki/Dietrich_von_Choltitz" title="Dietrich von Choltitz">Dietrich von Choltitz</a>, de generaal die verantwoordelijk was voor de Duitse bezetting van <a href="/wiki/Parijs_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Parijs (hoofdbetekenis)">Parijs</a>. Ook hij werd gevraagd de stad te vernietigen bij aankomst van de geallieerden, maar hij weigerde het bevel. Terwijl hij de generaals en <a href="/wiki/Gouw_(NSDAP)" title="Gouw (NSDAP)">Gauleiters</a> probeerde te weerhouden van het uitvoeren van het bevel, probeerde Speer Hitler te overtuigen dat hij de te vernietigen zaken later nodig zou hebben als de gebieden heroverd waren, en dat de oorlog ook gekeerd kon worden zonder uitvoering van het Nero-bevel. Uiteindelijk pleegde Hitler zelfmoord en werd het Nero-bevel door Dönitz als een van zijn weinige regeerdaden ingetrokken. Duitsland gaf zich over zonder dat het bevel systematisch was uitgevoerd. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Brandschatting" title="Brandschatting">Brandschatting</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referenties">Referenties</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Referenties" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Referenties"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-Fisher-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Fisher_1-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Fisher_1-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Fisher, Sydney Nettleton, <i>The Middle East: a History</i>, 1969, New York: Alfred A Knopf, blz. 386</span> </li> <li id="cite_note-Naimark-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Naimark_2-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Naimark_2-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Naimark, Norman M, <i>Fires of Hatred: Ethnic Cleansing in Twentieth-Century Europe</i>, 2002, Harvard University Press, blz. 46</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2023"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nos.nl/artikel/2478292-water-als-oorlogswapen-dambreuk-oekraine-past-in-lange-traditie">Water als oorlogswapen: dambreuk Oekraïne past in lange traditie</a>. <i>NOS</i> (<span class="mw-formatted-date" title="2023-06-09">9 juni 2023</span>). Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2023-09-22">22 september 2023</span>. </span></span> </li> </ol></div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&oldid=68353873">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&oldid=68353873</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Militaire_tactiek" title="Categorie:Militaire tactiek">Militaire tactiek</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorieën: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Artikel_mist_referentie_sinds_december_2012" title="Categorie:Wikipedia:Artikel mist referentie sinds december 2012">Wikipedia:Artikel mist referentie sinds december 2012</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Alle_artikelen_die_een_referentie_missen" title="Categorie:Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen">Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 8 nov 2024 om 13:29.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Tactiek_van_de_verschroeide_aarde&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6df7948d6c-7kwpt","wgBackendResponseTime":981,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.060","walltime":"0.083","ppvisitednodes":{"value":506,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":1716,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":583,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":2177,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 43.854 1 -total"," 78.07% 34.237 1 Sjabloon:References"," 27.98% 12.271 1 Sjabloon:Citeer_web"," 10.23% 4.488 1 Sjabloon:Bron?"," 5.67% 2.485 1 Sjabloon:Sfnref"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.004","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":625264,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-7dfb9d98f5-crsdb","timestamp":"20241125202647","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Tactiek van de verschroeide aarde","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Tactiek_van_de_verschroeide_aarde","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q208485","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q208485","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-07-21T21:46:22Z","dateModified":"2024-11-08T12:29:43Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/d\/dd\/VerskroeideAarde1.jpg","headline":"Militaire tactiek"}</script> </body> </html>