CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="hy" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Տարրական մասնիկներ - Վիքիպեդիա</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Հունվար","Փետրվար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Հունիս","Հուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"b8dcb141-6b8f-46aa-8466-6fd00f8fa24c","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Տարրական_մասնիկներ","wgTitle":"Տարրական մասնիկներ","wgCurRevisionId":9462397,"wgRevisionId":9462397,"wgArticleId":470290,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից","Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից","Տարրական մասնիկներ","Դաշտի քվանտային տեսություն"],"wgPageViewLanguage":"hy","wgPageContentLanguage":"hy","wgPageContentModel":"wikitext" ,"wgRelevantPageName":"Տարրական_մասնիկներ","wgRelevantArticleId":470290,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hy","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hy"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q43116","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform", "platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.relatedIcons":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["site","mediawiki.page.ready","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ondemand-pgn","ext.gadget.ArmSpelling","ext.gadget.HotCat","ext.gadget.Provelt","ext.gadget.easyTranslate","ext.gadget.edittop","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin" ,"mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hy&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.gadget.relatedIcons&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Տարրական մասնիկներ - Վիքիպեդիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hy.m.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Վիքիպեդիա (hy)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hy.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Վիքիպեդիա Atom Սնուցում" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Տարրական_մասնիկներ rootpage-Տարրական_մասնիկներ skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Հիմնական ընտրացանկ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Հիմնական ընտրացանկ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Հիմնական ընտրացանկ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Նավարկում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Գլխավոր-էջ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB"><span>Գլխավոր էջ</span></a></li><li id="n-browse" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB"><span>Կատեգորիաներ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB" title="Այցելեք պատահական էջ [x]" accesskey="x"><span>Պատահական հոդված</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8"><span>Նոր էջեր</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%AF_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տեղեկություններ ընթացիկ իրադարձությունների մասին"><span>Ընթացիկ իրադարձություններ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Մասնակցել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Էությունը" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8"><span>Էությունը</span></a></li><li id="n-Խորհրդարան" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6"><span>Խորհրդարան</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Վիքիում կատարված վերջին փոփոխությունների ցանկը [r]" accesskey="r"><span>Վերջին փոփոխություններ</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" title="Վիքիպեդիա նախագծի ուղեցույց"><span>Օգնություն</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Վիքիպեդիա" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hy.svg" style="width: 8.625em; height: 1.375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hy.svg" width="150" height="15" style="width: 9.375em; height: 0.9375em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AC" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Որոնել</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" aria-label="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Անձնական գործիքներ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Արտաքին տեսք" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Արտաքին տեսք</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy" class=""><span>Նվիրաբերել</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։" class=""><span>Ստեղծել հաշիվ</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o" class=""><span>Մտնել</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Այլ ընտրանքներ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Անձնական գործիքներ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Անձնական գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Օգտվողի ընտրացանկ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy"><span>Նվիրաբերել</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Ստեղծել հաշիվ</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Մտնել</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Էջեր չգրանցված խմբագիրների համար <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" aria-label="Learn more about editing"><span>իմանալ ավելին</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>Ներդրումներ</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="IP-հասցեից կատարված խմբագրումների քննարկում [n]" accesskey="n"><span>Քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Բովանդակություն" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Բովանդակություն</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">թաքցնել</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Ներածություն</div> </a> </li> <li id="toc-Տարրական_մասնիկներն_արդի_ֆիզիկայում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Տարրական_մասնիկներն_արդի_ֆիզիկայում"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Տարրական մասնիկներն արդի ֆիզիկայում</span> </div> </a> <ul id="toc-Տարրական_մասնիկներն_արդի_ֆիզիկայում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Միջուկային_ուժեր" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Միջուկային_ուժեր"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Միջուկային ուժեր</span> </div> </a> <ul id="toc-Միջուկային_ուժեր-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Տարրական_մասնիկների_ֆիզիկան_Հայաստանում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Տարրական_մասնիկների_ֆիզիկան_Հայաստանում"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Տարրական մասնիկների ֆիզիկան Հայաստանում</span> </div> </a> <ul id="toc-Տարրական_մասնիկների_ֆիզիկան_Հայաստանում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Բովանդակություն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Տարրական մասնիկներ</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 99 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-99" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">99 լեզու</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Element%C3%AAre_deeltjie" title="Elementêre deeltjie – աֆրիկաանս" lang="af" hreflang="af" data-title="Elementêre deeltjie" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="աֆրիկաանս" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Elementarteilchen" title="Elementarteilchen – շվեյցարական գերմաներեն" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Elementarteilchen" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="շվեյցարական գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Particla_elemental" title="Particla elemental – արագոներեն" lang="an" hreflang="an" data-title="Particla elemental" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="արագոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%B3%D9%8A%D9%85_%D8%A3%D9%88%D9%84%D9%8A" title="جسيم أولي – արաբերեն" lang="ar" hreflang="ar" data-title="جسيم أولي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Part%C3%ADcula_elemental" title="Partícula elemental – աստուրերեն" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Partícula elemental" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="աստուրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Elementar_hiss%C9%99cik" title="Elementar hissəcik – ադրբեջաներեն" lang="az" hreflang="az" data-title="Elementar hissəcik" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ադրբեջաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%B0%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D9%84%D8%B1" title="بنیادی ذره‌لر – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="بنیادی ذره‌لر" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Elementaraitzal" title="Elementaraitzal – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Elementaraitzal" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%87%D0%B0%D1%81%D1%86%D1%96%D1%86%D0%B0" title="Элементарная часціца – բելառուսերեն" lang="be" hreflang="be" data-title="Элементарная часціца" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="բելառուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D1%8D%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%87%D0%B0%D1%81%D1%8C%D1%86%D1%96%D0%BD%D0%BA%D0%B0" title="Элемэнтарная часьцінка – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Элемэнтарная часьцінка" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%B0_%D1%87%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Елементарна частица – բուլղարերեն" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Елементарна частица" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="բուլղարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%8F%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%82%E0%A4%9F%E0%A4%B0%E0%A5%80_%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%B2" title="एलिमेंटरी पार्टिकल – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="एलिमेंटरी पार्टिकल" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A7%8C%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%95%E0%A6%A3%E0%A6%BE" title="মৌলিক কণা – բենգալերեն" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মৌলিক কণা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="բենգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Rannig_elfennel" title="Rannig elfennel – բրետոներեն" lang="br" hreflang="br" data-title="Rannig elfennel" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="բրետոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Elementarna_%C4%8Destica" title="Elementarna čestica – բոսնիերեն" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Elementarna čestica" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="բոսնիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Part%C3%ADcula_elemental" title="Partícula elemental – կատալաներեն" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Partícula elemental" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="կատալաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BA%D0%B8%D0%B9%D0%BD_%D0%B4%D0%B0%D0%BA%D1%8A%D0%B0%D0%BB%D0%B3" title="Физикийн дакъалг – չեչեներեն" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Физикийн дакъалг" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="չեչեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D9%84%DB%95" title="بنوردیلە – սորանի քրդերեն" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="بنوردیلە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="սորանի քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Element%C3%A1rn%C3%AD_%C4%8D%C3%A1stice" title="Elementární částice – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Elementární částice" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8%D0%BA%C4%95%D1%81%D0%BB%D0%B5_%D0%BF%C4%95%D1%80%D1%87%C4%95" title="Никĕсле пĕрчĕ – չուվաշերեն" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Никĕсле пĕрчĕ" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="չուվաշերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Elementarpartikel" title="Elementarpartikel – դանիերեն" lang="da" hreflang="da" data-title="Elementarpartikel" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="դանիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Elementarteilchen" title="Elementarteilchen – գերմաներեն" lang="de" hreflang="de" data-title="Elementarteilchen" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CF%84%CE%BF%CE%B9%CF%87%CE%B5%CE%B9%CF%8E%CE%B4%CE%B5%CF%82_%CF%83%CF%89%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B4%CE%B9%CE%BF" title="Στοιχειώδες σωματίδιο – հունարեն" lang="el" hreflang="el" data-title="Στοιχειώδες σωματίδιο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="հունարեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Elementary_particle" title="Elementary particle – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Elementary particle" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Elementa_partiklo" title="Elementa partiklo – էսպերանտո" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Elementa partiklo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="էսպերանտո" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Part%C3%ADcula_elemental" title="Partícula elemental – իսպաներեն" lang="es" hreflang="es" data-title="Partícula elemental" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="իսպաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Elementaarosakesed" title="Elementaarosakesed – էստոներեն" lang="et" hreflang="et" data-title="Elementaarosakesed" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="էստոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Oinarrizko_partikula" title="Oinarrizko partikula – բասկերեն" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Oinarrizko partikula" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="բասկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="ذرات بنیادی – պարսկերեն" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ذرات بنیادی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="պարսկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Alkeishiukkanen" title="Alkeishiukkanen – ֆիններեն" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Alkeishiukkanen" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ֆիններեն" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Particule_%C3%A9l%C3%A9mentaire" title="Particule élémentaire – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Particule élémentaire" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Elementaardeelken" title="Elementaardeelken – հյուսիսային ֆրիզերեն" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Elementaardeelken" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="հյուսիսային ֆրիզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Bunch%C3%A1ithn%C3%ADn" title="Buncháithnín – իռլանդերեն" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Buncháithnín" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="իռլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Part%C3%ADcula_elemental" title="Partícula elemental – գալիսերեն" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Partícula elemental" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="գալիսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%97%D7%9C%D7%A7%D7%99%D7%A7_%D7%99%D7%A1%D7%95%D7%93%D7%99" title="חלקיק יסודי – եբրայերեն" lang="he" hreflang="he" data-title="חלקיק יסודי" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="եբրայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%82%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A4%A3" title="मूलकण – հինդի" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मूलकण" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="հինդի" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Elementarna_%C4%8Destica" title="Elementarna čestica – խորվաթերեն" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Elementarna čestica" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Elemi_r%C3%A9szecske" title="Elemi részecske – հունգարերեն" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Elemi részecske" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="հունգարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Partikel_dasar" title="Partikel dasar – ինդոնեզերեն" lang="id" hreflang="id" data-title="Partikel dasar" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ինդոնեզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/%C3%96reind" title="Öreind – իսլանդերեն" lang="is" hreflang="is" data-title="Öreind" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="իսլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Particella_elementare" title="Particella elementare – իտալերեն" lang="it" hreflang="it" data-title="Particella elementare" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="իտալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%B4%A0%E7%B2%92%E5%AD%90" title="素粒子 – ճապոներեն" lang="ja" hreflang="ja" data-title="素粒子" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ճապոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%AC%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%99%E1%83%98" title="ელემენტარული ნაწილაკი – վրացերեն" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ელემენტარული ნაწილაკი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="վրացերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%BF%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BC_%D0%B1%D3%A9%D0%BB%D1%88%D0%B5%D0%BA%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Қарапайым бөлшектер – ղազախերեն" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Қарапайым бөлшектер" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="ղազախերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B3%82%E0%B2%B2%E0%B2%95%E0%B2%A3%E0%B2%97%E0%B2%B3%E0%B3%81" title="ಮೂಲಕಣಗಳು – կաննադա" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮೂಲಕಣಗಳು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="կաննադա" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B8%B0%EB%B3%B8_%EC%9E%85%EC%9E%90" title="기본 입자 – կորեերեն" lang="ko" hreflang="ko" data-title="기본 입자" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="կորեերեն" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Par%C3%A7ik%C3%AA_bingeh%C3%AEn" title="Parçikê bingehîn – քրդերեն" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Parçikê bingehîn" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Particula_elementaris" title="Particula elementaris – լատիներեն" lang="la" hreflang="la" data-title="Particula elementaris" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="լատիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Elementardeelchen" title="Elementardeelchen – լյուքսեմբուրգերեն" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Elementardeelchen" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="լյուքսեմբուրգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Elementair_deilkes" title="Elementair deilkes – լիմբուրգերեն" lang="li" hreflang="li" data-title="Elementair deilkes" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="լիմբուրգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Partezela_elementar" title="Partezela elementar – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Partezela elementar" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Elementarioji_dalel%C4%97" title="Elementarioji dalelė – լիտվերեն" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Elementarioji dalelė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="լիտվերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Element%C4%81rda%C4%BCi%C5%86a" title="Elementārdaļiņa – լատվիերեն" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Elementārdaļiņa" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="լատվիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0" title="Елементарна честичка – մակեդոներեն" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Елементарна честичка" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="մակեդոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B5%97%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%95_%E0%B4%95%E0%B4%A3%E0%B4%82" title="മൗലിക കണം – մալայալամ" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മൗലിക കണം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="մալայալամ" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B3%D1%8D%D0%BB_%D0%B1%D3%A9%D3%A9%D0%BC" title="Эгэл бөөм – մոնղոլերեն" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Эгэл бөөм" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="մոնղոլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%82%E0%A4%B2%E0%A4%AD%E0%A5%82%E0%A4%A4_%E0%A4%95%E0%A4%A3" title="मूलभूत कण – մարաթի" lang="mr" hreflang="mr" data-title="मूलभूत कण" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="մարաթի" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Zarah_asas" title="Zarah asas – մալայերեն" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Zarah asas" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="մալայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Part%C3%ADcula_eilementar" title="Partícula eilementar – միրանդերեն" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Partícula eilementar" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="միրանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%81%E1%80%BC%E1%80%B1%E1%80%81%E1%80%B6%E1%80%A1%E1%80%99%E1%80%BE%E1%80%AF%E1%80%94%E1%80%BA" title="အခြေခံအမှုန် – բիրմայերեն" lang="my" hreflang="my" data-title="အခြေခံအမှုန်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="բիրմայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Elementardeelken" title="Elementardeelken – ստորին գերմաներեն" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Elementardeelken" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="ստորին գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%82%E0%A4%B2%E0%A4%AD%E0%A5%82%E0%A4%A4_%E0%A4%95%E0%A4%A3" title="मूलभूत कण – նեպալերեն" lang="ne" hreflang="ne" data-title="मूलभूत कण" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="նեպալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Elementair_deeltje" title="Elementair deeltje – հոլանդերեն" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Elementair deeltje" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="հոլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Element%C3%A6rpartikkel" title="Elementærpartikkel – նոր նորվեգերեն" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Elementærpartikkel" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="նոր նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Element%C3%A6rpartikkel" title="Elementærpartikkel – գրքային նորվեգերեն" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Elementærpartikkel" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="գրքային նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Particula_element%C3%A0ria" title="Particula elementària – օքսիտաներեն" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Particula elementària" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="օքսիտաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AC%E0%A9%81%E0%A8%A8%E0%A8%BF%E0%A8%86%E0%A8%A6%E0%A9%80_%E0%A8%95%E0%A8%A3" title="ਬੁਨਿਆਦੀ ਕਣ – փենջաբերեն" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਬੁਨਿਆਦੀ ਕਣ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="փենջաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Cz%C4%85stka_elementarna" title="Cząstka elementarna – լեհերեն" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Cząstka elementarna" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="լեհերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Partissela_elementar" title="Partissela elementar – պիեմոնտերեն" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Partissela elementar" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="պիեմոնտերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%DA%A9%DD%A8" title="بنیادی کݨ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بنیادی کݨ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Part%C3%ADcula_elementar" title="Partícula elementar – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Partícula elementar" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Tiksi_k%27atacha" title="Tiksi k'atacha – կեչուա" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Tiksi k'atacha" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="կեչուա" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Particul%C4%83_elementar%C4%83" title="Particulă elementară – ռումիներեն" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Particulă elementară" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ռումիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%83%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0%D1%8F_%D1%87%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Фундаментальная частица – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Фундаментальная частица" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Particedda_elimintari" title="Particedda elimintari – սիցիլիերեն" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Particedda elimintari" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="սիցիլիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Elementarne_%C4%8Destice" title="Elementarne čestice – սերբա-խորվաթերեն" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Elementarne čestice" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="սերբա-խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Elementary_particle" title="Elementary particle – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Elementary particle" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Fundament%C3%A1lna_%C4%8Dastica" title="Fundamentálna častica – սլովակերեն" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Fundamentálna častica" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="սլովակերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Osnovni_delec" title="Osnovni delec – սլովեներեն" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Osnovni delec" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="սլովեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Grimca_elementare" title="Grimca elementare – ալբաներեն" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Grimca elementare" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="ալբաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80%D0%BD%D0%B0_%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%86%D0%B0" title="Елементарна честица – սերբերեն" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Елементарна честица" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="սերբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Elementarpaat" title="Elementarpaat – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Elementarpaat" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Partikel_%C3%A9lem%C3%A9nter" title="Partikel éleménter – սունդաներեն" lang="su" hreflang="su" data-title="Partikel éleménter" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="սունդաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Elementarpartikel" title="Elementarpartikel – շվեդերեն" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Elementarpartikel" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="շվեդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%85%E0%AE%9F%E0%AE%BF%E0%AE%AA%E0%AF%8D%E0%AE%AA%E0%AE%9F%E0%AF%88%E0%AE%A4%E0%AF%8D_%E0%AE%A4%E0%AF%81%E0%AE%95%E0%AE%B3%E0%AF%8D" title="அடிப்படைத் துகள் – թամիլերեն" lang="ta" hreflang="ta" data-title="அடிப்படைத் துகள்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="թամիլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Part%C3%ADkula_element%C3%A1r" title="Partíkula elementár – տետում" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Partíkula elementár" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="տետում" class="interlanguage-link-target"><span>Tetun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%99%E0%B8%B8%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%84%E0%B8%A1%E0%B8%B9%E0%B8%A5%E0%B8%90%E0%B8%B2%E0%B8%99" title="อนุภาคมูลฐาน – թայերեն" lang="th" hreflang="th" data-title="อนุภาคมูลฐาน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="թայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Temel_par%C3%A7ac%C4%B1k" title="Temel parçacık – թուրքերեն" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Temel parçacık" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="թուրքերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%BB%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%D1%80_%D0%BA%D0%B8%D1%81%D3%99%D0%BA%D1%87%D0%B5%D0%BA" title="Элементар кисәкчек – թաթարերեն" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Элементар кисәкчек" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="թաթարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D1%83%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%8C%D0%BD%D0%B0_%D1%87%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%BA%D0%B0" title="Фундаментальна частинка – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Фундаментальна частинка" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C_%D8%B0%D8%B1%DB%81" title="بنیادی ذرہ – ուրդու" lang="ur" hreflang="ur" data-title="بنیادی ذرہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ուրդու" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Elementar_zarracha" title="Elementar zarracha – ուզբեկերեն" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Elementar zarracha" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ուզբեկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/H%E1%BA%A1t_s%C6%A1_c%E1%BA%A5p" title="Hạt sơ cấp – վիետնամերեն" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Hạt sơ cấp" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="վիետնամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Elementarya_nga_partikulo" title="Elementarya nga partikulo – վարայերեն" lang="war" hreflang="war" data-title="Elementarya nga partikulo" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="վարայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%9F%BA%E6%9C%AC%E7%B2%92%E5%AD%90" title="基本粒子 – վու չինարեն" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="基本粒子" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="վու չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%9F%BA%E6%9C%AC%E7%B2%92%E5%AD%90" title="基本粒子 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="基本粒子" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ki-p%C3%BAn_lia%CC%8Dp-ch%C3%BA" title="Ki-pún lia̍p-chú – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Ki-pún lia̍p-chú" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%9F%BA%E6%9C%AC%E7%B2%92%E5%AD%90" title="基本粒子 – կանտոներեն" lang="yue" hreflang="yue" data-title="基本粒子" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="կանտոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/INhlayiyana_eyisiseko" title="INhlayiyana eyisiseko – զուլուերեն" lang="zu" hreflang="zu" data-title="INhlayiyana eyisiseko" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="զուլուերեն" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q43116#sitelinks-wikipedia" title="Խմբագրել միջլեզվային հղումները" class="wbc-editpage">Փոխել հղումները</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Անվանատարածքներ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Դիտել հոդվածը [c]" accesskey="c"><span>Հոդված</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Քննարկումներ այս էջի բովանդակության մասին (դեռ գրված չէ) [t]" accesskey="t"><span>քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">հայերեն</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Դիտումները"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=history" title="Այս էջի խմբագրումների պատմությունը [h]" accesskey="h"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Գործիքներ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Գործիքներ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Այլ ընտրանքներ" > <div class="vector-menu-heading"> Գործողություններ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=history"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ընդհանուր </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B1%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B0%D5%B2%D5%BE%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Այս էջին հղվող բոլոր վիքի էջերի ցանկը [j]" accesskey="j"><span>Այստեղ հղվող էջերը</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80" rel="nofollow" title="Այս էջից կապված էջերի վերջին փոփոխությունները [k]" accesskey="k"><span>Կապված փոփոխություններ</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Բոլոր սպասարկող էջերի ցանկը [q]" accesskey="q"><span>Սպասարկող էջեր</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&oldid=9462397" title="Էջի այս տարբերակի մշտական հղում"><span>Մշտական հղում</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=info" title="Վիճակագրական տվյալներ էջի մասին"><span>Էջի վիճակագրություն</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CiteThisPage&page=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&id=9462397&wpFormIdentifier=titleform" title="Տեղեկատվություն, թե ինչպես պետք է մեջբերել այս էջը"><span>Մեջբերել այս էջը</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D5%258F%25D5%25A1%25D6%2580%25D6%2580%25D5%25A1%25D5%25AF%25D5%25A1%25D5%25B6_%25D5%25B4%25D5%25A1%25D5%25BD%25D5%25B6%25D5%25AB%25D5%25AF%25D5%25B6%25D5%25A5%25D6%2580"><span>Ստանալ կարճ URL հասցե</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:QrCode&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D5%258F%25D5%25A1%25D6%2580%25D6%2580%25D5%25A1%25D5%25AF%25D5%25A1%25D5%25B6_%25D5%25B4%25D5%25A1%25D5%25BD%25D5%25B6%25D5%25AB%25D5%25AF%25D5%25B6%25D5%25A5%25D6%2580"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Տպել/արտահանել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80"><span>Ստեղծել գիրք</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:DownloadAsPdf&page=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=show-download-screen"><span>Ներբեռնել որպես PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&printable=yes" title="Այս էջի տպելու տարբերակ [p]" accesskey="p"><span>Տպելու տարբերակ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Այլ նախագծերում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Elementary_particles" hreflang="en"><span>Վիքիպահեստ</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q43116" title="Հղում Վիքիտվյալի համապատասխան էջին [g]" accesskey="g"><span>Վիքիտվյալների տարր</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Արտաքին տեսք</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">թաքցնել</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hy" dir="ltr"><p><b>Տարրական մասնիկներ</b>, ըստ տերմինի ճշգրիտ նշանակության՝ սկզբնային, անբաժանելի, ներքին կառուցվածք չունեցող մասնիկներ, որոնցից կազմված է ամբողջ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Մատերիա">մատերիան</a>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Տարրական_մասնիկներն_արդի_ֆիզիկայում"><span id=".D5.8F.D5.A1.D6.80.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.B4.D5.A1.D5.BD.D5.B6.D5.AB.D5.AF.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.B6_.D5.A1.D6.80.D5.A4.D5.AB_.D6.86.D5.AB.D5.A6.D5.AB.D5.AF.D5.A1.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B4"></span>Տարրական մասնիկներն արդի ֆիզիկայում</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=1" title="Խմբագրել բաժինը. Տարրական մասնիկներն արդի ֆիզիկայում" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Տարրական մասնիկներն արդի ֆիզիկայում"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Արդի <a href="/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%A6%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Ֆիզիկա">ֆիզիկայում</a> տարրական մասնիկներ հասկացությունը երկակի իմաստ ունի։ Մի կողմից, այդ ընդհանուր անվանումը միավորում է ատոմների և <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BF%D5%B8%D5%B4" title="Ատոմ">ատոմային</a> միջուկների կազմի մեջ մտնող մասնիկները (<a href="/wiki/%D4%B7%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6" title="Էլեկտրոն">էլեկտրոն</a>, <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D5%B6" title="Պրոտոն">պրոտոն</a>, <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6" title="Նեյտրոն">նեյտրոն</a>), հատկություններով դրանց մոտ մի շարք այլ մասնիկների հետ։ Մյուս կողմից, քանի որ տարրական մասնիկների մեծամասնությունը (այդ թվում նաև <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D5%B6" title="Պրոտոն">պրոտոնը</a> և <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6" title="Նեյտրոն">նեյտրոնը</a>) ունի ներքին կառուցվածք, իմաստ ունի նրանցից առանձնացնել «իսկական» (օրինակ, էլեկտրոնը), որոնց բաղադրիչ մասերի առկայությունը փորձով դեռես չի հայտնաբերվել։ Այս իմաստով մասնիկների տարրական լինելը հարաբերական հասկացություն է և արտացոլում է փոքր հեռավորությունների՝ փորձով հասանելի այն սահմանը (ներկայումս մոտ 1016 սմ), մինչև որը նշված մասնիկները ներքին կառուցվածք չեն դրսևորում։ Տարրական մասնիկներ հասկացությունը պատմականորեն ծագել է <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%B6_%D5%A1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0" title="Հին աշխարհ">հին աշխարհի</a> <a href="/wiki/%D5%93%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%83%D5%A1" title="Փիլիսոփա">փիլիսոփաների</a> այն պատկերացումներից, որոնց համաձայն մանրագույն անբաժանելի մասնիկների՝ «ատոմների» տարբեր զուգակցումներն են որոշում նյութի դիտվող հատկությունների բազմազանությունը։ Նյութի կառուցվածքի ատոմամոլեկուլային տեսության զարգացումը հանգեցրել է նրան, որ արդեն <a href="/wiki/XIX_%D5%A4%D5%A1%D6%80" class="mw-redirect" title="XIX դար">XIX դ</a>․ վերջին տարրական մասնիկներ հասկացությունը ձեռք է բերել <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%AC" title="Մոլեկուլ">մոլեկուլների</a> և <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BF%D5%B8%D5%B4" title="Ատոմ">ատոմների</a> բաղադրիչ մասերի ավելի կոնկրետ իմաստ։ <a href="/wiki/1897" title="1897">1897</a> թվականին Ջ․ Զ․ Թոմսոնը փորձով հայտնաբերել է այդ մասնիկներից մեկը՝ Էլեկտրոնը։ Տարրական մասնիկների ֆիզիկայի ձևավորմանն էապես նպաստել են ռադիոակտիվության հայտնագ ործումն ու ուսումնասիրումը և, հատկապես, է․ Ռեզերֆորդի փորձերը, որոնց շնորհիվ <a href="/wiki/1911" title="1911">1911</a> թվականին հայտնագործվել են <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%B8%D6%82%D5%AF_(%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%B4)" title="Միջուկ (ատոմ)">ատոմային միջուկները</a>, իսկ <a href="/wiki/1919" title="1919">1919</a> թվականին բացահայտվել է, որ պրոտոնները մտնում են միջուկների կազմի մեջ։ <a href="/wiki/1932" title="1932">1932</a> թվականին, երբ Զ․ Չադվիկը հայտնաբերեց նեյտրոնը, պարզ դարձավ ատոմների և դրանց միջուկների բաղադրիչների լրիվ կազմը։ Տարրական մասնիկների <a href="/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%A6%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Ֆիզիկա">ֆիզիկայի</a> հետագա զարգացումն արդեն հիմնականում ընթացել է միջուկային ֆիզիկայից անկախ, նախ՝ տիեզերական ճառագայթման ուսումնասիրման ճանապարհով (<a href="/wiki/1930" title="1930">1930</a><a href="/wiki/1950" title="1950">—1950</a>-ական թթ․)» իսկ հետո, 50-ական թվականներից սկսած, երբ գործարկվեցին առաջին խոշոր արագացուցիչները, փորձերը շարունակվել են նաև լաբորատոր պայմաններում։ Այդ փորձերում գրանցվել են մի շարք նոր մասնիկներ՝ տարբեր զանգվածներով, կյանքի տևողություններով, տրոհման և <a href="/wiki/%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9" title="Նյութ">նյութի</a> հետ փոխազդեցության տարբեր եղանակներով։ Անհնար կլիներ հասկանալ այդ մասնիկների հատկությունները, եթե չլիներ այն վիթխարի առաջընթացը, որին հասել էր տեսական ֆիզիկան մեր հարյուրամյակի կեսերին։ <a href="/wiki/%D5%94%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B4%D5%A5%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Քվանտային մեխանիկա">Քվանտային մեխանիկան</a>, <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հարաբերականության տեսություն">հարաբերականության տեսությունը</a> և դաշտի քվանտային տեսությունը տվել են այն լեզուն, որով հնարավոր եղավ նկարագրել փոքր հեռավորությունների վրա և <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%BD%D5%AB_%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Լույսի արագություն">լույսի արագությանը</a> մոտ արագություններով կատարվող ֆիզիկական երևույթները։ Որոշ մասնիկների գոյությունն, իսկ հետևում է քվանտային տեսության սկզբունքներից։ Այսպես, էլեկտրամագնիսական ճառագայթման քվանտային տեսությանը նվիրված առաջին աշխատանքներում արդեն (Մ․ Պչանկ, <a href="/wiki/1900" title="1900">1900</a>, Ալբերտ էյնշտեյն, <a href="/wiki/1903" title="1903">1903</a>) որոշակիորեն կանխագուշակվել էր <a href="/wiki/%D4%B7%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%A3%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A4%D5%A1%D5%B7%D5%BF" title="Էլեկտրամագնիսական դաշտ">էլեկտրամագնիսական դաշտի</a> <a href="/wiki/%D5%94%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%BF" title="Քվանտ">քվանտի</a>՝ <a href="/wiki/%D5%96%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D5%B6" title="Ֆոտոն">ֆոտոնի</a> գոյությունը։ էլեկտրոնի քվանտային տեսությունից (Պ․ Դիրակ, 1928—1931) բխել է էլեկտրոնի հակամասնիկի՝ պոզիտրոնի (e+) գոյությունը՝ մասնիկ, որը հայտնաբերվել է տիեզերական ճառագայթներում (Կ․ Աևդերսոն, <a href="/wiki/1932" title="1932">1932</a>)։ Տարրական մասնիկների քվանտային բնույթը դրսևորվում է նրանով, որ այդ մասնիկներից յուրաքանչյուրն ունի հանգստի <a href="/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE" title="Զանգված">զանգվածի</a>, շարժման քանակի սեփական մոմենտի (սպին), <a href="/wiki/%D4%B7%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AC%D5%AB%D6%81%D6%84" title="Էլեկտրական լիցք">էլեկտրական լիցքի</a> որոշակի ընդհատուն արժեք։ Տարրական մասնիկների մասնակցությամբ ընթացող բոլոր պրոցեսներում <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%B0%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D6%85%D6%80%D5%A5%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Պահպանման օրենքներ">պահպանվում են</a> <a href="/wiki/%D4%B7%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%AB%D5%A1" title="Էներգիա">էներգիան</a>, <a href="/wiki/%D4%BB%D5%B4%D5%BA%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%BD_(%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%AA%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D6%84%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF)" title="Իմպուլս (շարժման քանակ)">իմպուլսը</a> և շարժման քանակի մոմենտը, մի բան, որ արտացոլում է տարածության և ժամանակի <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%A5%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Համասեռություն (դեռ գրված չէ)">համասեռությունն</a> ու <a href="/wiki/%D4%BB%D5%A6%D5%B8%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Իզոտրոպություն">իզոտրոպությունը</a> փոքր հեռավորությունների վրա։ Վերլուծելով β-տրոհման երևույթը <a href="/wiki/%D4%B7%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B0%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D6%85%D6%80%D5%A5%D5%B6%D6%84" title="Էներգիայի պահպանման օրենք">էներգիայի</a> և <a href="/wiki/%D4%BB%D5%B4%D5%BA%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%BD%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%B0%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D6%85%D6%80%D5%A5%D5%B6%D6%84" title="Իմպուլսի պահպանման օրենք">իմպուլսի</a> պահպանման օրենքի տեսանկյունից, <a href="/wiki/%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D6%86%D5%A3%D5%A1%D5%B6%D5%A3_%D5%8A%D5%A1%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB" title="Վոլֆգանգ Պաուլի">Վոլֆգանգ Պաուլին</a> <a href="/wiki/1930" title="1930">1930</a> թվականին ենթադրել է, որ այդ տրոհման արգասիքներում գոյություն ունի մի յուրօրինակ մասնիկ ևս՝ <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%B8" title="Նեյտրինո">նեյտրինո</a> (v)։ Վերջինիս հայտնաբերման փորձարարական տարբեր մեթոդներ են առաջարկել Հ․ Բետեն ու Ռ․ Փայերլսը, ինչպես նաև խորհրդային ֆիզիկոսներ Ա․ Ի․ Լեյպունսկին, Ա․ Ի․ Ալիխանովն ու Ա․ Ի. Ալիխանյանը (<a href="/wiki/1938" title="1938">1938</a>)։ Այդպիսի փորձեր կատարել է ամերիկացի փորձարար Ջ․ Ալլենը, <a href="/wiki/1942" title="1942">1942</a> թվականին, սակայն նեյտրինոյի չափազանց թույլ փոխազդեցությունը նյութի հետ դիտվել է միայն <a href="/wiki/1953" title="1953">1953</a> թվականին (Ֆ․ Ռայնես, Կ․ Կոուեն, ԱՄՆ)։ Տարրական մասնիկների փոխազդեցությունները դրսևորվում են նրանց փոխադարձ կլանման և առաքման, ցրման կամ տրոհման պրոցեսներում։ Փոխազդեցությունների առաջին քվանտային տեսությունը եղել է <a href="/wiki/%D5%94%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A7%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B4%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Քվանտային էլեկտրադինամիկա">քվանտային էլեկտրադինամիկան</a>՝ էլեկտրամագնիսական փոխադզեցության տեսությունը, որը դեռևս <a href="/wiki/1920" title="1920">1920</a>-ական թթ․ ձևակերպել է Պ․ Դիրակը, իսկ վերջնականորեն մշակել են Ռ․ Ֆեյնմանը, Ցու․ Շվինգերը և Ս․ Տոմոնագան, 40—50-ական թթ․։ Այն նախատիպ է ծառայել տարրական մասնիկների մյուս՝ ուժեղ և թույլ փոխազդեցությունների տեսական նկարագրման համար։ <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D5%B6" title="Պրոտոն">Պրոտոնի</a> չափերի կարգի (10~13 սմ) հեռավորությունների վրա ուժեղ, էլեկտրամագնիսական և թույլ փոխազդեցությունների ինտենսիվությունները հարաբերում են ինչպես 1։102։ 105։ Ուժեղ փոխազդեցության դրսևորում են, օրինակ, այն ուժերը, որոնք պահում են պրոտոնները և նեյտրոնները միջուկի ներսում։ Թույլ փոխազդեցության օրինակ են β-տրոհումը կամ տիեզերական ճառագայթներում հայտնաբերված (Կ․ Անդերսոն, Մ․ Նեդերմեյեր, <a href="/wiki/1936" title="1936">1936</a> տրոհումը։ <a href="/wiki/%D4%B7%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6" title="Էլեկտրոն">էլեկտրոնի</a> և <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%B8" title="Նեյտրինո">նեյտրինոյի</a> նման, մյուոնը ուժեղ չի փոխազդում, այսինքն պատկանում է չեպտոնների դասին։ Թույլ փոխազդեցությունների սկզբնական տեսությունը, որն ստեղծել է է․ Ֆերմին, <a href="/wiki/1934" title="1934">1934</a> թվականին, հնարավորություն է տվել նկարագրելու ոչ միայն 13 և (i-տրոհումները, այլև տարրական մասնիկների ուրիշ թույլ տրոհումներ։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Միջուկային_ուժեր"><span id=".D5.84.D5.AB.D5.BB.D5.B8.D6.82.D5.AF.D5.A1.D5.B5.D5.AB.D5.B6_.D5.B8.D6.82.D5.AA.D5.A5.D6.80"></span>Միջուկային ուժեր</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=2" title="Խմբագրել բաժինը. Միջուկային ուժեր" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Միջուկային ուժեր"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ուժեղ փոխազդեցության (միջուկային ուժերի) առաջին տեսությունը, որն առաջարկել է Հ․ Յուկավան, <a href="/wiki/1935" title="1935">1935</a> թվականին, կանխագուշակել է <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Մեզոններ">մեզոնների</a> գոյությունը, որոնք այդ տեսության մեջ միջուկային ուժերի քվանտների դեր են կատարել, <a href="/wiki/%D4%B7%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%A3%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A4%D5%A1%D5%B7%D5%BF" title="Էլեկտրամագնիսական դաշտ">էլեկտրամագնիսական դաշտի</a> քվանտների՝ ֆոտոնների նման։ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Մեզոններ">Մեզոնների</a> գոյության վերաբերյալ առաջին տեղեկություններն ստացվել են <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%AE" title="Արագած">Արագածի</a> տիեզերական ճառագայթների հետազոտման կայանում Ա․ Ի․ Ալիխանովի և Ա․ Ի․ Ալիխանյանի կատարած <a href="/wiki/1947" title="1947">փորձերից։1947</a> թվականին, երբ Ս․ Պաուեչը հայտնագործեց մեզոնը, վերջնականապես հաստատվեց մեզոնների գոյությունը։ 50—60-ական թթ․ և 70-ական թթ․ սկզբին արագացուցիչներով կատարած փորձերն էապես հարստացրել են ուժեղ փոխազդող տարրական մասնիկների՝ <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Հադրոններ">հադրոնների</a> ցուցակը։ Հայտնաբերվել են տարօրինակ մասնիկները, ինչպես նաև մեծ թվով անկայուն հադրոններ՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռեզոնանսային մասնիկներ (դեռ գրված չէ)">ռեզոնանսային մասնիկները</a>։ Նշված մասնիկների դասակարգումը, դրանց միավորումը մինչ այդ հայտնի <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D5%B6" title="Պրոտոն">պրոտոնների</a>, <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6" title="Նեյտրոն">նեյտրոնների</a> և л-մեզոնների հետ որոշակի խմբերի մեջ՝ հնարավոր են դարձել հադրոնների ներքին, դինամիկ սիմետրիաների տեսության (իզոտոպ սպինի տեսություն՝ Վ․ Հայզենբերգ, <a href="/wiki/1932" title="1932">1932</a>, այնուհետև ավելի ընդհանուր՝ ունիտար սիմետրիայի տեսություն՝ Մ․ Գեչ-Ման և Յու․ Նեեման, 1962) զարգացման շնորհիվ։ Այդ զարգացումը բնականորեն հանգեցրել է քվարկների՝ հադրոնային նյութի կառուցվածքային տարրերի մոդելի մշակմանը (Մ․ Դել-Ման, Զ․ Ցվայգ, 1964)։ Քվարկներն ունեն 1/2 սպին և կոտորակային էլեկտրական լիցք (տարրական էլեկտրական լիցքի միավորներով)։ Ըստ քվարկային մոդելի, կիսաամբողջ սպին ունեցող բոլոր հադրոնները՝ <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B8%D5%B6" title="Բարիոն">բարիոնները</a>, կազմված են երեք քվարկից, իսկ ամբողջ սպին ունեցողները՝ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Մեզոններ">մեզոնները</a>, քվարկից և հակաքվարկից։ Այն տարիներին հայտնի բոլոր հադրոնների բնութագրերը լիովին կարելի էր վերարտադրել երեք տիպի քվարկների (ս, d, s) միջոցով, որոնք ունեն, համապատասխանաբար, +2/3, —1/3, —1/3 լիցքեր։ 50-ական թթ․ և 60-ական թթ․ 1-ին կեսին էական փորձարարական արդյունքներ են ստացվել նաև ~1013 սմ կարգի հեռավորությունների տիրույթում բարձր <a href="/wiki/%D4%B7%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%AB%D5%A1" title="Էներգիա">էներգիայի</a> մասնիկների ուժեղ փոխազդեցության վերաբերյալ։ Զարգացվել է ցրման մատրիցի հասկացության (Վ․ Հայզենբերգ, <a href="/wiki/1943" title="1943">1943</a>) վրա հիմնված <a href="/w/index.php?title=%D5%96%D5%A5%D5%B6%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D5%A3%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆենոմենոլոգիական տեսություն (դեռ գրված չէ)">ֆենոմենոլոգիական տեսություն</a>, որտեղ այդ մեծությունը հանդես է գալիս որպես էներգիայի և հաղորդված <a href="/wiki/%D4%BB%D5%B4%D5%BA%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%BD_(%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%AA%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D6%84%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF)" title="Իմպուլս (շարժման քանակ)">ինպուլսի</a> կոմպլեքս ֆունկցիա (Մ․ Գոլդբերգեր, Ս․ Մանդելստամ, Տ․ Ռեշե, Ն․ Ն․ Րոգոլյուբով, Ի․ Ցա․ Պոմերանչուկ, Վ. Ն․ Դրիբով)։ Թույլ փոխազդեցությունների <a href="/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%A6%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Ֆիզիկա">ֆիզիկայի</a> բնագավառում այդ շրջանի ամենախոշոր նվաճումը եղել է թույլ տրոհման պրոցեսներում տարածական զույգության խախտման կանխագուշակումը (Լի Ցզունդաո և Ցանգ Չժեննին, <a href="/wiki/1956" title="1956">1956</a>) և հայտնաբերումը (Ց․ Վու, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>, <a href="/wiki/1957" title="1957">1957</a>)։ Հաստատվել է թույլ փոխազդեցության տարածաժամանակային կառուցվածքը (Ռ․ Ֆեյնման, Մ․ Դել-Ման, <a href="/wiki/1958" title="1958">1958</a>) և, վերջապես, փորձով հայտնաբերվել է համակցված զույգության (հասկացություն, որ առաջարկել են Լ․ Դ․ Լանդաուն և Ա․ Սաչամը) պահպանման օրենքի թույլ խախտումը (Վ․ Ֆիտչ, Զ․ Քրոնին, Ա․ Աբաջյան, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>, <a href="/wiki/1964" title="1964">1964</a>)։ Տարրական մասնիկների ֆիզիկայի զարգացման նշանակալից փուլ են կազմել <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D5%B6" title="Պրոտոն">պրոտոնի</a> և <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6" title="Նեյտրոն">նեյտրոնի</a> կառուցվածքի հետազոտությունները, որոնք սկսվել են Սթանֆորդի (<a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>) էլեկարոնային արագացուցիչում 60-ականների վրա։ Քվարկները և գլյուոնները փոխազդում են այնպես, որ այդ մասնիկները գոյություն ունեն միայն <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Հադրոններ">հադրոնների</a> ներսում ու ազատ վիճակում հանդես չեն գալիս։ Մյուս կողմից, փոքր հեռավորությունների վրա քվարկ-գլյուոնային ուժերը նվազում են, և դիտվում է հադրոնների փարթոնային կառուցվածքը։ 70-ական թթ․ ընթացքում քվանտային քրոմադինամիկան բազմակողմանի ստուգման է ենթարկվել տարբեր փորձերում, մասնավորապես, հանդիպական էլեկտրոնպոզիտրոնային փնջերով նոր արագացուցիչ-կուտակիչներով (<a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A9%D5%A1%D5%B6%D6%86%D5%B8%D6%80%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սթանֆորդ (դեռ գրված չէ)">Սթանֆորդ</a>, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>, <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" title="Համբուրգ">Համբուրգ</a>, <a href="/wiki/%D4%B3%D5%96%D5%80" class="mw-redirect" title="ԳՖՀ">ԳՖՀ</a>, <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%BE%D5%B8%D5%BD%D5%AB%D5%A2%D5%AB%D6%80%D5%BD%D5%AF" title="Նովոսիբիրսկ">Նովոսիբիրսկ</a>, <a href="/wiki/%D4%BD%D5%8D%D5%80%D5%84" class="mw-redirect" title="ԽՍՀՄ">ԽՍՀՄ</a>) կատարված հետազոտություններում։ Այդ տեսության հաստատման համար հատկապես էական է եղել ծանր հադրոնների (J/փ, D, Г, B մեզոններ, Лс-բարիոն) հայտնաբերումը (Ս․ Թինգ, Բ․ Ռիիսռեր, է․ Լեդերման, ԱՄՆ)։ Դրանց կազմի մեջ մտնում են նոր տեսակի երկու ծանր քվարկներ՝ с և b (+2/3 և —1/3 լիցքերով), որոնք ունեն ֆիզիկական նոր հատկություններ՝ «հմայք» և «հրապույր»։ Պակաս կարևոր չի եղել նաև էլեկտրոն-պոզիտրոնային անիհիլացման պրոցեսներում հադրոնների այնպիսի խմբերի դիտումը, որոնք կրում են կարճ հեռավորությունների վրա առաջացած քվարկի կամ գլյուոնի էներգիան և <a href="/wiki/%D4%BB%D5%B4%D5%BA%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%BD_(%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%AA%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D6%84%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF)" title="Իմպուլս (շարժման քանակ)">իմպուլսը</a> (այսպես կոչված, քվարկային և գլյուոնային ցայտեր)։ <a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D6%84%D6%80%D5%B8%D5%B4%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B4%D5%AB%D5%AF%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քվանտային քրոմադինամիկա (դեռ գրված չէ)">Քվանտային քրոմադինամիկան</a>, այսպես կոչված, դաշտի տրամաչափային տեսության օրինակ է։ Նման տեսություններում փոխազդեցությունը ծագում է բնական ձևով, որպես սկզբնական չփոխազդող մասնիկների ներքին սիմետրիայի արդյունք։ <a href="/wiki/1967" title="1967">1967</a> թվականին Ս․ Վայնբերգը, Ա․ Սալամը և Շ․ Դլեշոուն ցույց են տվել, որ էլեկտրամագնիսական և թույլ ուժերը նույնպես ծագում են միասնական տրամաչափային փոխազդեցությունից։ Ըստ այդ տեսության, թույլ փոխազդեցության կրողները 1 սպին ունեցող երկու տեսակի մասնիկներ են՝ W+ և Z0 (միջանկյալ վեկտորային բոզոններ), որոնք սկզբնական ներքին սիմետրիայի շնորհիվ միավորվում են <a href="/wiki/%D5%96%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D5%B6" title="Ֆոտոն">ֆոտոնի</a> հետ։ Էլեկտրամագնիսական և թույլ ուժերի դիտվող տարբերության պատճառը այդ սիմետրիայի ուժեղ խախտումն է, որի հետևանքով W, Z-բոզոնների զանգվածը հավասար է համարյա 100 պրոտոնի զանգվածի, մինչ դեռ ֆոտոնն ունի զրոյական զանգված։ Դիտվող թույլ տրոհումները, օրինակ, P-կամ ц-տրոհումը, որոնց դեպքում էներգիայի անջատումը զգալիորեն փոքր է միջանկյալ W-բոզոնի զանգվածից, տեղի են ունենում այդ մասնիկի վիրտուալ ծնման շնորհիվ։ Z-բոզոնների փոխանակումը հանգեցնում է թույլ փոխազդեցության մի նոր տեսակի, այսպես կոչված, չեզոք հոսանքների։ 70-ական թթ․ հայտնաբերվել են չեզոք հոսանքներով պայմանավորված տարբեր երևույթներ, որոնք հաստատել են միասնական էլեկտրաթույլ փոխազդեցության տեսությունը։ Վերջապես, <a href="/wiki/1982" title="1982">1982</a><a href="/wiki/1983" title="1983">—1983</a> թվականներին աշխարհի խոշորագույն պրոտոն-հակապրոտոնային արագացուցիչում (<a href="/wiki/%D5%91%D4%B5%D5%8C%D5%86" title="ՑԵՌՆ">ՑԵՌՆ</a>, <a href="/wiki/%D5%87%D5%BE%D5%A5%D5%B5%D6%81%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Շվեյցարիա">Շվեյցարիա</a>) հաջողվել է գրանցել W, Z-բոզոնների ծնման առաջին դեպքերը և չափել նրանց զանգվածները։ Այսպիսով, տարրական մասնիկների վերաբերյալ ունեցած փորձարարական ամբողջ ինֆորմացիան, որն արտացոլում է մեր գիտելիքները 10~~1Տ—10~16 սմ հեռավորությունների տիրույթում կատարվող ֆիզիկական երևութների մասին, նկարագրվում է, այսպես կոչված, «ստանդարտ» տեսության՝ քվանտային քրոմադինամիկայի և էլեկտրաթույլ փոխազդեցության տեսության զուգակցման միջոցով։ Ժամանակակից իմաստով «իսկական» տարրական մասնիկներ են լեպտոնները և քվարկները, ինչպես նաև դրանց փոխազդեցությունների կրողները՝ ֆոտոնը, միջանկյալ բոզոնները և գլյուոնները։ Լեպտոնների և քվարկների միջև կա որոշակի համապատասխանություն․ նրանք խմբավորվում են միանման լիցքային կազմ ունեցող «ընտանիքներում» (երկու լեպտոն + երկու քվարկ)։ Այդպիսի երկու լրացված ընտանիքների՝ (ս, d, ve, e),t(с, s, v^, |i), գոյությունը մի կողմից և b-քվարկի (ավելի ճիշտ՝ այդ քվարկը պարունակող <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Հադրոններ">հադրոնների</a>), ինչպես նաև t-լեպտոնի ու Vt-նեյտրինոյի հայտնաբերումը (Մ․ Պեռլ, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>, <a href="/wiki/1976" title="1976">1976</a>) մյուս կողմից, պահանջում են երրորդ ընտանիքի (է, b, vT, x) լրացման համար անհրաժեշւո՝ +2/3 լիցքով է քվավկի գոյությունը։ Սակայն է-քվարկ պարունակող հադրոնների որոնման փորձերն առայժմ հաջողությամբ չեն պսակվել։ Տարրական քվարկների և լեպտոնների համեմատաբար մեծ թիվռ․ նրանց հատկությունների նմանությունը բնականաբար վարկած են առաջացնում այն մասին, որ իրենք՝ այդ մասնիկները, նույնպես պետք է կազմված լինեն Էլ ավելի սկզբնային տարրական մասնիկներից։ Տեսական հետազոտությունները այդ հարցի պատասխանը փորձում են կանխագուշակել <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Բնություն">բնության</a> բոլոր փոխազդեցությունների միասնական տեսության ստեղծման ճանապարհով։ Վերջնական պատասխանը կտան ապագայի արագացուցիչներով կատարվելիք փորձերը։ Փորձարարների ուշադրության կենտրոնում կլինեն նոր մասնիկների որոնումները և քվարկների ու <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Լեպտոններ">լեպտոնների</a> կառուցվածքի հետազոտությունները գերկարճ հեռավորությունների վրա՝ նրանց տարրականությունը ստուգելու նպատակով։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Տարրական_մասնիկների_ֆիզիկան_Հայաստանում"><span id=".D5.8F.D5.A1.D6.80.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.B4.D5.A1.D5.BD.D5.B6.D5.AB.D5.AF.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D6.86.D5.AB.D5.A6.D5.AB.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.80.D5.A1.D5.B5.D5.A1.D5.BD.D5.BF.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.B4"></span>Տարրական մասնիկների ֆիզիկան Հայաստանում</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&veaction=edit&section=3" title="Խմբագրել բաժինը. Տարրական մասնիկների ֆիզիկան Հայաստանում" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Տարրական մասնիկների ֆիզիկան Հայաստանում"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Խորհրդային Հայաստան">Խորհրդային Հայաստանում</a> տարրական մասնիկների հետազոտություններն սկսվել են դեռես <a href="/wiki/1943" title="1943">1943</a>-ին, երբ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A2%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B4_%D4%B1%D5%AC%D5%AB%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BE" title="Աբրահամ Ալիխանով">Ա․ Ի․ Ալիխանով</a> և <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%BF%D5%A5%D5%B4_%D4%B1%D5%AC%D5%AB%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6" title="Արտեմ Ալիխանյան">Ա․ Ի․ Ալիխանյան</a> եղբայրները կազմակերպեցին տիեզերական ճառագայթների ուսումնասիրմանը նվիրված գիտարշավը <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%AE_%D5%AC%D5%A5%D5%BC" class="mw-redirect" title="Արագած լեռ">Արագած լեռան</a> վրա և հիմնադրեցին <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D6%87%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D6%86%D5%AB%D5%A6%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%AB%D5%B6%D5%BD%D5%BF%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%BF" title="Երևանի ֆիզիկայի ինստիտուտ">Երևանի ֆիզիկայի ինստիտուտը</a>։ Ներկայումս ինստիտուտում գործում են խորհրդային Միության ամենախոշոր էլեկտրոնային արագացուցիչը, տիեզերական ճառագայթների հետազոտման կայանը (Արագած լեռան վրա)։ <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5" class="mw-redirect" title="Հայ">Հայ</a> <a href="/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%A6%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%BD" class="mw-redirect" title="Ֆիզիկոս">ֆիզիկոսները</a> կատարում են տեսական և փորձարարական ակտիվ հետազոտություններ, սերտորեն համագործակցելով բարձր էներգիաների ֆիզիկայի <a href="/wiki/%D4%BD%D5%8D%D5%80%D5%84" class="mw-redirect" title="ԽՍՀՄ">ԽՍՀՄ</a> (<a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%BE%D5%A1" title="Մոսկվա">Մոսկվա</a>, Դուբնա, Սերպուխով, <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%BE%D5%B8%D5%BD%D5%AB%D5%A2%D5%AB%D6%80%D5%BD%D5%AF" title="Նովոսիբիրսկ">Նովոսիբիրսկ</a>, <a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%BE" title="Խարկով">Խարկով</a>) և արտասահմանյան [Է․ Ֆերմիի անվան լաբորատորիա, <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A9%D5%A1%D5%B6%D6%86%D5%B8%D6%80%D5%A4%D5%AB_%D5%AF%D5%A5%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սթանֆորդի կենտրոն (դեռ գրված չէ)">Սթանֆորդի կենտրոն</a> (<a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>), <a href="/wiki/%D5%91%D4%B5%D5%8C%D5%86" title="ՑԵՌՆ">ՑԵՌՆ</a> (<a href="/wiki/%D5%87%D5%BE%D5%A5%D5%B5%D6%81%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Շվեյցարիա">Շվեյցարիա</a>)] խոշորագույն կենտրոնների գիտնականների հետ։ Տրամաչափային դաշտերի տեսության, տարրական մասնիկների ֆոտոծնման, <a href="/wiki/%D5%8F%D5%AB%D5%A5%D5%A6%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B3%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%A9%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տիեզերական ճառագայթներ">տիեզերական ճառագայթների</a> միջուկային փոխազդեցությունների վերաբերյալ <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հայաստան">Հայաստանում</a> ստացված գիտական արդյունքները լայնորեն հայտնի են աշխարհի ֆիզիկոսներին։ </p> <table class="toccolours" style="font-size:85%; margin-top:0.1em; margin-bottom:0.1em; border: 1px solid #aaa; padding: 5px; clear: both;" width="100%"> <tbody><tr> <td><i>Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Հայկական սովետական հանրագիտարան">Հայկական սովետական հանրագիտարանից</a>  (<a href="https://hy.wikisource.org/wiki/%D4%B7%D5%BB:%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%8D%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6_(Soviet_Armenian_Encyclopedia)_11.djvu/622" class="extiw" title="s:Էջ:Հայկական Սովետական Հանրագիտարան (Soviet Armenian Encyclopedia) 11.djvu/622">հ․ 11, էջ 622</a>)։</i> <span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:CC_BY-SA_icon_80x15.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bf/CC_BY-SA_icon_80x15.png" decoding="async" width="80" height="15" class="mw-file-element" data-file-width="80" data-file-height="15" /></a></span> </td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կաղապար:Մասնիկներ"><span title="Դիտել կաղապարը" style=";;background:none transparent;color:inherit;border:none;">դ</span></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%AB_%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կաղապարի քննարկում:Մասնիկներ"><span title="Քննարկել կաղապարը" style=";;background:none transparent;color:inherit;border:none;">ք</span></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit"><span title="Խմբագրել կաղապարը" style=";;background:none transparent;color:inherit;border:none;">խ</span></a></li></ul></div><div style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D6%86%D5%AB%D5%A6%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Տարրական մասնիկների ֆիզիկա">Հիմնական մասնիկները</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a class="mw-selflink selflink">Տարրական</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><table style="background-color: transparent; font-size:100%; padding:0; border:none; margin:-3px; text-align:left;"> <tbody><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold; width: 1%; padding: 0 7px;"><a href="/wiki/%D5%96%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%AB%D5%B8%D5%B6" title="Ֆերմիոն">Ֆերմիոններ</a></td> <td style=""><table style="background-color: transparent; font-size:100%; padding:0; border:none; margin:-3px; text-align:left;"> <tbody><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold; font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D5%94%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AF" title="Քվարկ">Քվարկներ</a></td> <td style=""><a href="/wiki/U-%D6%84%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AF" title="U-քվարկ">u-քվարկ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/D-%D6%84%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AF" title="D-քվարկ">d-քվարկ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/C-%D6%84%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AF" title="C-քվարկ">c-քվարկ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/S-%D6%84%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AF" title="S-քվարկ">s-քվարկ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/T-%D6%84%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AF" title="T-քվարկ">t-քվարկ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/B-%D6%84%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AF" title="B-քվարկ">b-քվարկ</a></td> </tr><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold;font-weight:normal;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%B6" title="Լեպտոն">Լեպտոններ</a></td> <td style="background:#f7f7f7;"><a href="/wiki/%D4%B7%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6" title="Էլեկտրոն">էլեկտրոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D5%A6%D5%AB%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6" title="Պոզիտրոն">պոզիտրոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%84%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B8%D5%B6" title="Մյուոն">մյուոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B4%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B8%D5%B6" class="mw-redirect" title="Հակամյուոն">հակամյուոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%8F%D5%A1%D5%B8%D6%82_(%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF)" title="Տաու (մասնիկ)">տաու</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B8%D6%82" class="mw-redirect" title="Հակատաու">հակատաու</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%B8" title="Նեյտրինո">նեյտրինո</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%B8#Հականեյտրինո" title="Նեյտրինո">էլեկտրոնային հականեյտրինո</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%84%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B6%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%B8" title="Մյուոնային նեյտրինո">մյուոնային նեյտրինո</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%B8#Հականեյտրինո" title="Նեյտրինո">մյուոնային հականեյտրինո</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%8F%D5%A1%D5%B8%D6%82-%D5%B6%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%B8" title="Տաու-նեյտրինո">տաու-նեյտրինո</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%B8#Հականեյտրինո" title="Նեյտրինո">տաու-հականեյտրինո</a></td> </tr> </tbody></table></td> </tr><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold;width: 1%; padding: 0 7px;"><a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D5%A6%D5%B8%D5%B6" title="Բոզոն">Բոզոններ</a></td> <td style=""><table style="background-color: transparent; font-size:100%; padding:0; border:none; margin:-3px; text-align:left;"> <tbody><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold; width:5em;font-weight:normal;">Տրամաչափային</td> <td style="width:auto;"><a href="/wiki/%D5%96%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D5%B6" title="Ֆոտոն">Ֆոտոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B8%D5%B6" title="Գլյուոն">Գլյուոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/W-%D5%A2%D5%B8%D5%A6%D5%B8%D5%B6" class="mw-redirect" title="W-բոզոն">W-բոզոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/Z-%D5%A2%D5%B8%D5%A6%D5%B8%D5%B6" class="mw-redirect" title="Z-բոզոն">Z-բոզոն</a></td> </tr><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold;width:5em;font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%AF%D5%A1%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D6%80_%D5%A2%D5%B8%D5%A6%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սկալյար բոզոններ (դեռ գրված չէ)">Սկալյար</a></td> <td style="width:auto;"><a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%A3%D5%BD%D5%AB_%D5%A2%D5%B8%D5%A6%D5%B8%D5%B6" title="Հիգսի բոզոն">Հիգսի բոզոն</a></td> </tr> </tbody></table></td> </tr><tr> <td style="background: #eaecf0;white-space:nowrap;text-align:right; font-weight: bold;width: 1%; padding: 0 7px;font-weight:normal;">Այլ</td> <td style="background:#f7f7f7;"><a href="/w/index.php?title=%D5%96%D5%A1%D5%A4%D5%A5%D6%87-%D5%8A%D5%B8%D5%BA%D5%B8%D5%BE%D5%AB_%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%BE%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆադեև-Պոպովի ուրվական (դեռ գրված չէ)">Ուրվականներ</a></td> </tr><tr> <td style="background: #eaecf0;white-space:nowrap;text-align:right; font-weight: bold;width: 1%; padding: 0 7px;"><a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ենթադրյալ մասնիկներ (դեռ գրված չէ)">Ենթադրյալ</a></td> <td style=""><table style="background-color: transparent; font-size:100%; padding:0; border:none; margin:-3px; text-align:left;"> <tbody><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold; font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=S-%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="S-մասնիկ (դեռ գրված չէ)">s-մասնիկներ</a></td> <td style=""><table style="background-color: transparent; font-size:100%; padding:0; border:none; margin:-3px; text-align:left;"> <tbody><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold; font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D5%B5%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D5%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գեյջինո (դեռ գրված չէ)">Գեյջինոներ</a></td> <td style=""><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%AC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%AB%D5%B6%D5%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գլյուինո (դեռ գրված չէ)">գլյուինո</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գրավիտինո (դեռ գրված չէ)">գրավիտինո</a></td> </tr><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold;font-weight:normal;font-weight:normal;">Այլ</td> <td style="background:#f7f7f7;"><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%84%D5%BD%D5%AB%D5%B6%D5%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աքսինո (դեռ գրված չէ)">աքսինո</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%89%D5%A1%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D5%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Չարջինո (դեռ գրված չէ)">չարջինո</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D5%A3%D5%BD%D5%AB%D5%B6%D5%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հիգսինո (դեռ գրված չէ)">Հիգսինո</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%B6%D5%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նեյտրալինո (դեռ գրված չէ)">նեյտրալինո</a> <span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D6%86%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%AB%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սֆերմիոն (դեռ գրված չէ)">սֆերմիոն</a></td> </tr> </tbody></table></td> </tr><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold;font-weight:normal;">Այլ</td> <td style="background:transparent;"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF" title="Պլանկի մասնիկ">Պլանկի մասնիկ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D6%84%D5%BD%D5%AB%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աքսիոն (դեռ գրված չէ)">աքսիոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%AB%D5%AC%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դիլատոն (դեռ գրված չէ)">դիլատոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D5%B6" title="Գրավիտոն">գրավիտոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D6%86%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%AB%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մայորանայի ֆերմիոն (դեռ գրված չէ)">Մայորանայի ֆերմիոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%8F%D5%A1%D5%AD%D5%AB%D5%B8%D5%B6" title="Տախիոն">տախիոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=X-%D5%A2%D5%B8%D5%A6%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="X-բոզոն (դեռ գրված չէ)">X-բոզոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=Y-%D5%A2%D5%B8%D5%A6%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Y-բոզոն (դեռ գրված չէ)">Y-բոզոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/W%27_%D6%87_Z%27_%D5%A2%D5%B8%D5%A6%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="W' և Z' բոզոններ">W'<span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> Z'</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%BF_%D5%B6%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իներտ նեյտրինո (դեռ գրված չէ)">իներտ նեյտրինո</a></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> </tbody></table></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE_%D5%BE%D5%AB%D5%B3%D5%A1%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կապված վիճակ (դեռ գրված չէ)">Բաղադրյալ</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><table style="background-color: transparent; font-size:100%; padding:0; border:none; margin:-3px; text-align:left;"> <tbody><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold; width: 1%; padding: 0 7px;"><a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%B8%D5%B6" title="Հադրոն">Հադրոններ</a></td> <td style=""><table style="background-color: transparent; font-size:100%; padding:0; border:none; margin:-3px; text-align:left;"> <tbody><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold; width:5em;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B8%D5%B6" title="Բարիոն">Բարիոններ</a> / <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Հիպերոններ">Հիպերոններ</a></td> <td style="width:auto;background:#f7f7f7;"><a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%AC%D5%B8%D5%B6" title="Նուկլոն">նուկլոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D5%B6" title="Պրոտոն">պրոտոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6" title="Նեյտրոն">նեյտրոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%A5%D5%AC%D5%BF%D5%A1-%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դելտա-բարիոն (դեռ գրված չէ)">Δ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%B5%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%A4%D5%A1-%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լյամբդա-բարիոն (դեռ գրված չէ)">Λ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D5%A3%D5%B4%D5%A1-%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B8%D5%B6" title="Սիգմա-բարիոն">Σ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%BD%D5%AB-%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քսի-բարիոն (դեռ գրված չէ)">Ξ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%95%D5%B4%D5%A5%D5%A3%D5%A1-%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օմեգա-բարիոն (դեռ գրված չէ)">Ω</a></td> </tr><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold;width:5em;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Մեզոններ">Մեզոններ</a> / <a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քվարկոնիում (դեռ գրված չէ)">Քվարկոնիումներ</a></td> <td style="width:auto;background:#ffffff;"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%AB%D5%B8%D5%B6" class="mw-redirect" title="Պիոն">π</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8-%D5%B4%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռո-մեզոն (դեռ գրված չէ)">ρ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%BF%D5%A1-%D5%B4%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էտա-մեզոն (դեռ գրված չէ)">η</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%BF%D5%A1-%D5%B4%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էտա-մեզոն (դեռ գրված չէ)">η′</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%93%D5%AB-%D5%B4%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Փի-մեզոն (դեռ գրված չէ)">φ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%95%D5%B4%D5%A5%D5%A3%D5%A1-%D5%B4%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օմեգա-մեզոն (դեռ գրված չէ)">ω</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%8B%D5%A5%D5%B5-%D6%83%D5%BD%D5%AB-%D5%B4%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ջեյ-փսի-մեզոն (դեռ գրված չէ)">J/ψ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D6%83%D5%BD%D5%AB%D5%AC%D5%B8%D5%B6-%D5%B4%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էփսիլոն-մեզոն (դեռ գրված չէ)">ϒ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D4%B9%D5%A5%D5%BF%D5%A1-%D5%B4%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Թետա-մեզոն (դեռ գրված չէ)">θ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաոն (դեռ գրված չէ)">K</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=B-%D5%B4%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="B-մեզոն (դեռ գրված չէ)">B</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=D-%D5%B4%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="D-մեզոն (դեռ գրված չէ)">D</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=T-%D5%B4%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="T-մեզոն (դեռ գրված չէ)">T</a></td> </tr> </tbody></table></td> </tr><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold;width: 1%; padding: 0 7px;font-weight:normal;">Այլ</td> <td style=""><a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%B8%D6%82%D5%AF_(%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%B4)" title="Միջուկ (ատոմ)">ատոմային միջուկներ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BF%D5%B8%D5%B4" title="Ատոմ">ատոմներ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%AF%D5%A6%D5%B8%D5%BF%D5%AB%D5%AF_%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էկզոտիկ ատոմ (դեռ գրված չէ)">էկզոտիկ ատոմներ</a> (<a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D5%A6%D5%AB%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Պոզիտրոնիում">պոզիտրոնիում</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մյուոնիում (դեռ գրված չէ)">մյուոնիում</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%95%D5%B6%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օնիում (դեռ գրված չէ)">օնիում</a>)<span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%AC" title="Մոլեկուլ">մոլեկուլներ</a></td> </tr><tr> <td style="background: #eaecf0;white-space:nowrap;text-align:right; font-weight: bold;width: 1%; padding: 0 7px;"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B5%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%A2%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կատեգորիա:Ենթադրյալ բաղադրյալ մասնիկներ (դեռ գրված չէ)">Ենթադրյալ</a></td> <td style=""><table style="background-color: transparent; font-size:100%; padding:0; border:none; margin:-3px; text-align:left;"> <tbody><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold; font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%AF%D5%A6%D5%B8%D5%BF%D5%AB%D5%AF_%D5%B0%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էկզոտիկ հադրոն (դեռ գրված չէ)">Էկզոտիկ հադրոններ</a></td> <td style=""><table style="background-color: transparent; font-size:100%; padding:0; border:none; margin:-3px; text-align:left;"> <tbody><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold; font-weight:normal;"><a href="/wiki/%D4%B7%D5%AF%D5%A6%D5%B8%D5%BF%D5%AB%D5%AF_%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B8%D5%B6" class="mw-redirect" title="Էկզոտիկ բարիոն">Էկզոտիկ բարիոններ</a></td> <td style="background:#ffffff;"><a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Երկբարիոն (դեռ գրված չէ)">երկբարիոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%84%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հնգաքվարկ (դեռ գրված չէ)">հնգաքվարկ</a></td> </tr><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold;font-weight:normal;"><a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%AF%D5%A6%D5%B8%D5%BF%D5%AB%D5%AF_%D5%B4%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էկզոտիկ մեզոն (դեռ գրված չէ)">Էկզոտիկ մեզոններ</a></td> <td style=""><a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%AC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%B8%D5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գլյուբոլ (դեռ գրված չէ)">գլյուբոլ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D6%84%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քառաքվարկ (դեռ գրված չէ)">քառաքվարկ</a></td> </tr> </tbody></table></td> </tr><tr> <td style="background: #eaecf0; white-space: nowrap; text-align: right; font-weight: bold;font-weight:normal;font-weight:normal;">Այլ</td> <td style="background:#ffffff;"><a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B4%D5%B8%D5%AC%D5%A5%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մեզոնային մոլեկուլ (դեռ գրված չէ)">Մեզոնային մոլեկուլ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պոմերոն (դեռ գրված չէ)">Պոմերոն</a></td> </tr> </tbody></table></td> </tr> </tbody></table></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group"><a href="/wiki/%D5%94%D5%BE%D5%A1%D5%A6%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF" class="mw-redirect" title="Քվազիմասնիկ">քվազիմասնիկներ</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;background:#f7f7f7;"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D5%A4%D5%B8%D5%BE%D5%AB_%D5%BD%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դավիդովի սոլիտոն (դեռ գրված չէ)">Դավիդովի սոլիտոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D4%B7%D6%84%D5%BD%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D5%B6" title="Էքսիտոն">էքսիտոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D5%B6" title="Մագնոն">մագնոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%96%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D5%B6" title="Ֆոնոն">ֆոնոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/%D5%8A%D5%AC%D5%A1%D5%A6%D5%B4%D5%B8%D5%B6" title="Պլազմոն">պլազմոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%B8%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պոլյարիտոն (դեռ գրված չէ)">պոլյարիտոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%B8%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պոլյարոն (դեռ գրված չէ)">պոլյարոն</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռոտոն (դեռ գրված չէ)">ռոտոն</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group">Ցանկեր</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px;background:transparent;"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տարրական մասնիկների ցանկ (դեռ գրված չէ)">Մասնիկների ցանկ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%BE%D5%A1%D5%A6%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քվազիմասնիկների ցանկ (դեռ գրված չէ)">Քվազիմասնիկների ցանկ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բարիոնների ցանկ (դեռ գրված չէ)">Բարիոնների ցանկ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մեզոնների ցանկ (դեռ գրված չէ)">Մեզոնների ցանկ</a><span style="white-space:nowrap; font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%BF%D5%B6%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6_%D5%AA%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տարրական մասնիկների հայտնաբերման ժամանակագիծ (դեռ գրված չէ)">Մասնիկների հայտնաբերման ժամանակագիծ</a></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ստացված է «<a dir="ltr" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Տարրական_մասնիկներ&oldid=9462397">https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Տարրական_մասնիկներ&oldid=9462397</a>» էջից</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Սպասարկող:Կատեգորիաները">Կատեգորիաներ</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Տարրական մասնիկներ">Տարրական մասնիկներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B4%D5%A1%D5%B7%D5%BF%D5%AB_%D6%84%D5%BE%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կատեգորիա:Դաշտի քվանտային տեսություն">Դաշտի քվանտային տեսություն</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Թաքցված կատեգորիաներ: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A5%D6%80_%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BD%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D6%81" title="Կատեգորիա:Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից">Նյութեր Հայկական սովետական հանրագիտարանից</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%89%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%BE%D5%A1%D5%AE_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%A1%D5%A6%D5%A1%D5%BF_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%81" title="Կատեգորիա:Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից">Չստուգված հոդվածներ ազատ աղբյուրներից</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Այս էջը վերջին անգամ փոփոխվել է 5 Մարտի 2024-ի ժամը 08:49-ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Տեքստը հասանելի է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">Քրիեյթիվ Քոմոնս Հղման-Համանման տարածման</a> թույլատրագրի ներքո, առանձին դեպքերում հնարավոր են հավելյալ պայմաններ։ Մանրամասնությունների համար այցելեք՝ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a>։</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Գաղտնիության քաղաքականություն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8">Վիքիպեդիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%81">Հրաժարագրեր</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ծրագրավորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hy.wikipedia.org">Վիճակագրություն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie statement</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hy.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Տեսքը բջջայինով</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6bcf67d78c-gnkcb","wgBackendResponseTime":162,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.130","walltime":"0.172","ppvisitednodes":{"value":1145,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":99235,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":36427,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":0,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 61.857 1 -total"," 94.28% 58.317 1 Կաղապար:Մասնիկներ"," 87.96% 54.410 1 Կաղապար:Navbox"," 72.34% 44.745 9 Կաղապար:Navbox_subgroups"," 6.49% 4.016 72 Կաղապար:·"," 5.50% 3.405 1 Կաղապար:ՀՍՀ"," 3.24% 2.006 21 Կաղապար:Հիմնական_գույն"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.009","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":737335,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-ext.codfw.main-6dbbb4b8d8-qh5w2","timestamp":"20241111160233","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u054f\u0561\u0580\u0580\u0561\u056f\u0561\u0576 \u0574\u0561\u057d\u0576\u056b\u056f\u0576\u0565\u0580","url":"https:\/\/hy.wikipedia.org\/wiki\/%D5%8F%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B6%D5%A5%D6%80","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q43116","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q43116","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2014-07-30T15:09:03Z","dateModified":"2024-03-05T08:49:57Z"}</script> </body> </html>