CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Vliegtuig - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"3976f096-3ace-45f0-ba10-45f89a169898","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Vliegtuig","wgTitle":"Vliegtuig","wgCurRevisionId":68028329,"wgRevisionId":68028329,"wgArticleId":889510,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Artikel mist referentie sinds augustus 2017","Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen","Wikipedia:Commonscat zonder link op Wikidata","Wikipedia:Gesproken Wikipedia","Vliegtuig"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Vliegtuig","wgRelevantArticleId":889510,"wgIsProbablyEditable":false,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":false,"wgRestrictionEdit":["autoconfirmed"], "wgRestrictionMove":["autoconfirmed"],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q197","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false, "wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.tmh.player","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages", "ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.math.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Airliners_28.07.2009_10-01-28.JPG/1200px-Airliners_28.07.2009_10-01-28.JPG"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="797"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Airliners_28.07.2009_10-01-28.JPG/800px-Airliners_28.07.2009_10-01-28.JPG"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="531"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Airliners_28.07.2009_10-01-28.JPG/640px-Airliners_28.07.2009_10-01-28.JPG"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="425"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Vliegtuig - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Vliegtuig"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Vliegtuig"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject page-Vliegtuig rootpage-Vliegtuig skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/24_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Vliegtuig" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Vliegtuig" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Vliegtuig" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Vliegtuig" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Geschiedenis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Geschiedenis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Geschiedenis</span> </div> </a> <ul id="toc-Geschiedenis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Naamgeving" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Naamgeving"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Naamgeving</span> </div> </a> <ul id="toc-Naamgeving-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hoe_vliegt_een_vliegtuig?" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Hoe_vliegt_een_vliegtuig?"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Hoe vliegt een vliegtuig?</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Hoe_vliegt_een_vliegtuig?-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hoe vliegt een vliegtuig?-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Hoe_vliegt_een_vliegtuig?-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-De_landing" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_landing"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>De landing</span> </div> </a> <ul id="toc-De_landing-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Laminair_en_turbulent" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Laminair_en_turbulent"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Laminair en turbulent</span> </div> </a> <ul id="toc-Laminair_en_turbulent-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Loslating_en_overtrekken" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Loslating_en_overtrekken"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Loslating en overtrekken</span> </div> </a> <ul id="toc-Loslating_en_overtrekken-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Motoren" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Motoren"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Motoren</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Motoren-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Motoren-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Motoren-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Propelleraandrijving" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Propelleraandrijving"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Propelleraandrijving</span> </div> </a> <ul id="toc-Propelleraandrijving-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Straalaandrijving" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Straalaandrijving"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Straalaandrijving</span> </div> </a> <ul id="toc-Straalaandrijving-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Geen_aandrijving" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Geen_aandrijving"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Geen aandrijving</span> </div> </a> <ul id="toc-Geen_aandrijving-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Milieu-impact_en_gezondheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Milieu-impact_en_gezondheid"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Milieu-impact en gezondheid</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Milieu-impact_en_gezondheid-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Milieu-impact en gezondheid-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Milieu-impact_en_gezondheid-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Geluidsoverlast" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Geluidsoverlast"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Geluidsoverlast</span> </div> </a> <ul id="toc-Geluidsoverlast-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-CO2_uitstoot_en_klimaatverandering" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#CO2_uitstoot_en_klimaatverandering"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>CO<sub>2</sub> uitstoot en klimaatverandering</span> </div> </a> <ul id="toc-CO2_uitstoot_en_klimaatverandering-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Luchtvervuiling" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Luchtvervuiling"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Luchtvervuiling</span> </div> </a> <ul id="toc-Luchtvervuiling-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Temperatuursverandering_door_extra_wolkvorming" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Temperatuursverandering_door_extra_wolkvorming"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Temperatuursverandering door extra wolkvorming</span> </div> </a> <ul id="toc-Temperatuursverandering_door_extra_wolkvorming-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Typen_vliegtuigen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Typen_vliegtuigen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Typen vliegtuigen</span> </div> </a> <ul id="toc-Typen_vliegtuigen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bekende_en_beroemde_vliegtuigen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bekende_en_beroemde_vliegtuigen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Bekende en beroemde vliegtuigen</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Bekende_en_beroemde_vliegtuigen-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Bekende en beroemde vliegtuigen-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Bekende_en_beroemde_vliegtuigen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Het_pionierstijdperk" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_pionierstijdperk"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Het pionierstijdperk</span> </div> </a> <ul id="toc-Het_pionierstijdperk-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_Eerste_Wereldoorlog" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_Eerste_Wereldoorlog"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>De Eerste Wereldoorlog</span> </div> </a> <ul id="toc-De_Eerste_Wereldoorlog-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_luchtraces" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_luchtraces"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>De luchtraces</span> </div> </a> <ul id="toc-De_luchtraces-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_eerste_passagiersvliegtuigen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_eerste_passagiersvliegtuigen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.4</span> <span>De eerste passagiersvliegtuigen</span> </div> </a> <ul id="toc-De_eerste_passagiersvliegtuigen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_Tweede_Wereldoorlog" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_Tweede_Wereldoorlog"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.5</span> <span>De Tweede Wereldoorlog</span> </div> </a> <ul id="toc-De_Tweede_Wereldoorlog-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_Koude_Oorlog" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_Koude_Oorlog"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.6</span> <span>De Koude Oorlog</span> </div> </a> <ul id="toc-De_Koude_Oorlog-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Civiele_vliegtuigen_na_de_oorlog" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Civiele_vliegtuigen_na_de_oorlog"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.7</span> <span>Civiele vliegtuigen na de oorlog</span> </div> </a> <ul id="toc-Civiele_vliegtuigen_na_de_oorlog-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Privévliegtuigen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Privévliegtuigen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.8</span> <span>Privévliegtuigen</span> </div> </a> <ul id="toc-Privévliegtuigen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-De_Golfoorlog_en_daarna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#De_Golfoorlog_en_daarna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.9</span> <span>De Golfoorlog en daarna</span> </div> </a> <ul id="toc-De_Golfoorlog_en_daarna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Varia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Varia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Varia</span> </div> </a> <ul id="toc-Varia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Vliegtuig</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 180 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-180" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">180 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ady mw-list-item"><a href="https://ady.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8A%D1%83%D1%85%D1%8C%D0%BB%D1%8A%D0%B0%D1%82" title="Къухьлъат – Adygees" lang="ady" hreflang="ady" data-title="Къухьлъат" data-language-autonym="Адыгабзэ" data-language-local-name="Adygees" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгабзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Vliegtuig" title="Vliegtuig – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Vliegtuig" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%8B%8D%E1%88%AE%E1%8D%95%E1%88%8B%E1%8A%95" title="አውሮፕላን – Amhaars" lang="am" hreflang="am" data-title="አውሮፕላን" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amhaars" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Avi%C3%B3n" title="Avión – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Avión" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Ujiny%E1%BB%8Dn%CC%84" title="Ujinyọn̄ – Obolo" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Ujinyọn̄" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="Obolo" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B7%D8%A7%D8%A6%D8%B1%D8%A9" title="طائرة – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="طائرة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%9B%DC%9D%DC%A3%DC%AC%DC%90" title="ܛܝܣܬܐ – Aramees" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܛܝܣܬܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramees" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D9%83%D8%B1%D8%A7%D9%81%D8%AA" title="ايركرافت – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="ايركرافت" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%89%E0%A7%B0%E0%A6%BE%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%9C" title="উৰাজাহাজ – Assamees" lang="as" hreflang="as" data-title="উৰাজাহাজ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Assamees" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Avi%C3%B3n" title="Avión – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Avión" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Awyuna" title="Awyuna – Aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Awyuna" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="Aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/T%C9%99yyar%C9%99" title="Təyyarə – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Təyyarə" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%DA%86%D8%A7%D9%82" title="اوچاق – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="اوچاق" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D1%91%D1%82" title="Самолёт – Basjkiers" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Самолёт" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Basjkiers" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Kapal_terbang" title="Kapal terbang – Balinees" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Kapal terbang" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Balinees" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Liektovs" title="Liektovs – Samogitisch" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Liektovs" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitisch" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Eroplano" title="Eroplano – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Eroplano" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D1%91%D1%82" title="Самалёт – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Самалёт" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%BB%D1%91%D1%82" title="Самалёт – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Самалёт" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Kapal_terbang" title="Kapal terbang – Bataviaans" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Kapal terbang" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Bataviaans" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%82" title="Самолет – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Самолет" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%88_%E0%A4%9C%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%9C" title="हवाई जहाज – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="हवाई जहाज" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Kapal_tarabang" title="Kapal tarabang – Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Kapal tarabang" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%89%E0%A6%A1%E0%A6%BC%E0%A7%8B%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%9C" title="উড়োজাহাজ – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="উড়োজাহাজ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%82%E0%BD%93%E0%BD%98%E0%BC%8B%E0%BD%82%E0%BE%B2%E0%BD%B4" title="གནམ་གྲུ – Tibetaans" lang="bo" hreflang="bo" data-title="གནམ་གྲུ" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tibetaans" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Nijerez" title="Nijerez – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Nijerez" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Avion" title="Avion – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Avion" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Avi%C3%B3" title="Avió – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Avió" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/H%C4%AD-g%C4%AD" title="Hĭ-gĭ – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Hĭ-gĭ" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D3%80%D0%B0%D0%B2%D0%B0%D0%B0%D0%BD_%D0%BA%D0%B5%D0%BC%D0%B0" title="ХӀаваан кема – Tsjetsjeens" lang="ce" hreflang="ce" data-title="ХӀаваан кема" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tsjetsjeens" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chy mw-list-item"><a href="https://chy.wikipedia.org/wiki/Ame%27haht%C3%B4tse%27" title="Ame'hahtôtse' – Cheyenne" lang="chy" hreflang="chy" data-title="Ame'hahtôtse'" data-language-autonym="Tsetsêhestâhese" data-language-local-name="Cheyenne" class="interlanguage-link-target"><span>Tsetsêhestâhese</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%81%DA%95%DB%86%DA%A9%DB%95" title="فڕۆکە – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="فڕۆکە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Avi%C3%B2" title="Aviò – Corsicaans" lang="co" hreflang="co" data-title="Aviò" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="Corsicaans" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Letoun" title="Letoun – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Letoun" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Fliger" title="Fliger – Kasjoebisch" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Fliger" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Kasjoebisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%AF%D1%80%D0%B0%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D0%BD" title="Яраплан – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Яраплан" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Eroplen" title="Eroplen – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Eroplen" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Flyvemaskine" title="Flyvemaskine – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Flyvemaskine" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Matuuka_yi%C9%A3irigu" title="Matuuka yiɣirigu – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Matuuka yiɣirigu" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Flugzeug" title="Flugzeug – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Flugzeug" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Kapal_tulud" title="Kapal tulud – Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Kapal tulud" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Dusun" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%80%CE%BB%CE%AC%CE%BD%CE%BF" title="Αεροπλάνο – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Αεροπλάνο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Airplane" title="Airplane – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Airplane" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Aeroplano" title="Aeroplano – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Aeroplano" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Avi%C3%B3n" title="Avión – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Avión" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Lennuk" title="Lennuk – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Lennuk" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Hegazkin" title="Hegazkin – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Hegazkin" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Avi%C3%B3n" title="Avión – Extremeens" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Avión" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremeens" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%88%D8%A7%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7" title="هواپیما – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="هواپیما" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Lentokone" title="Lentokone – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Lentokone" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Linnuk" title="Linnuk – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Linnuk" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Flogfar" title="Flogfar – Faeröers" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Flogfar" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Faeröers" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fon mw-list-item"><a href="https://fon.wikipedia.org/wiki/J%C9%94m%C9%9Bhun" title="Jɔmɛhun – Fon" lang="fon" hreflang="fon" data-title="Jɔmɛhun" data-language-autonym="Fɔ̀ngbè" data-language-local-name="Fon" class="interlanguage-link-target"><span>Fɔ̀ngbè</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Avion" title="Avion – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Avion" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Fleant%C3%BAch" title="Fleantúch – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Fleantúch" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Eitle%C3%A1n" title="Eitleán – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Eitleán" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E9%A3%9B%E8%A1%8C%E5%99%A8" title="飛行器 – Ganyu" lang="gan" hreflang="gan" data-title="飛行器" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Ganyu" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Avi%C3%B3n_(medio_de_transporte)" title="Avión (medio de transporte) – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Avión (medio de transporte)" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-glk mw-list-item"><a href="https://glk.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%DB%8A%D9%86" title="بالۊن – Gilaki" lang="glk" hreflang="glk" data-title="بالۊن" data-language-autonym="گیلکی" data-language-local-name="Gilaki" class="interlanguage-link-target"><span>گیلکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Avi%C3%B5" title="Aviõ – Guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Aviõ" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guc mw-list-item"><a href="https://guc.wikipedia.org/wiki/Kat%C3%BCnas%C3%BC" title="Katünasü – Wayuu" lang="guc" hreflang="guc" data-title="Katünasü" data-language-autonym="Wayuunaiki" data-language-local-name="Wayuu" class="interlanguage-link-target"><span>Wayuunaiki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Etlan" title="Etlan – Manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Etlan" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Jirgin_sama" title="Jirgin sama – Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Jirgin sama" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/F%C3%AE-k%C3%AE" title="Fî-kî – Hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Fî-kî" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%98%D7%95%D7%A1" title="מטוס – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="מטוס" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%88_%E0%A4%9C%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%9C" title="हवाई जहाज – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="हवाई जहाज" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Avion" title="Avion – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Avion" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Avyon" title="Avyon – Haïtiaans Creools" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Avyon" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haïtiaans Creools" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Rep%C3%BCl%C5%91g%C3%A9p" title="Repülőgép – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Repülőgép" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%A1%D5%A9%D5%AB%D5%BC" title="Ինքնաթիռ – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ինքնաթիռ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%95%D5%A4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D6%82" title="Օդանաւ – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Օդանաւ" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Aeroplano" title="Aeroplano – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Aeroplano" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Bilun" title="Bilun – Iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Bilun" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="Iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pesawat_terbang" title="Pesawat terbang – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Pesawat terbang" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Avion" title="Avion – Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Avion" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Ti%C5%8B%C5%8Bun" title="Tiŋŋun – Inupiaq" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Tiŋŋun" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="Inupiaq" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Aeroplano" title="Aeroplano – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Aeroplano" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Flugv%C3%A9l" title="Flugvél – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Flugvél" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Aeroplano" title="Aeroplano – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Aeroplano" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%91%8E%E1%96%95%E1%92%A5%E1%93%B2%E1%96%85" title="ᑎᖕᒥᓲᖅ – Inuktitut" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᑎᖕᒥᓲᖅ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="Inuktitut" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E9%A3%9B%E8%A1%8C%E6%A9%9F" title="飛行機 – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="飛行機" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Plien" title="Plien – Jamaicaans Creools" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Plien" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaicaans Creools" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%97%E1%83%9B%E1%83%A4%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98" title="თვითმფრინავი – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="თვითმფრინავი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Samolyot" title="Samolyot – Karakalpaks" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Samolyot" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Karakalpaks" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/%C6%90s%C9%94daa_l%C9%94%C9%94%C9%96%C9%A9y%C9%9B" title="Ɛsɔdaa lɔɔɖɩyɛ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Ɛsɔdaa lɔɔɖɩyɛ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Nd%C3%A8ke" title="Ndèke – Kongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Ndèke" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="Kongo" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Kapal_Torbang" title="Kapal Torbang – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Kapal Torbang" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Ndege" title="Ndege – Gikuyu" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Ndege" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="Gikuyu" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%B0%D1%88%D0%B0%D2%9B" title="Ұшақ – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ұшақ" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B5%E0%B2%BF%E0%B2%AE%E0%B2%BE%E0%B2%A8" title="ವಿಮಾನ – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ವಿಮಾನ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B9%84%ED%96%89%EA%B8%B0" title="비행기 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="비행기" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%DB%81%D9%8E%D9%88%D9%B2%DB%8C%DB%8C_%D8%AC%D9%8E%DB%81%D8%A7%D8%B2%D9%95" title="ہَوٲیی جَہازٕ – Kasjmiri" lang="ks" hreflang="ks" data-title="ہَوٲیی جَہازٕ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Kasjmiri" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Fluchzeuch" title="Fluchzeuch – Kölsch" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Fluchzeuch" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="Kölsch" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Balafir" title="Balafir – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Balafir" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/A%C3%ABroplanum" title="Aëroplanum – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Aëroplanum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Fliger" title="Fliger – Luxemburgs" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Fliger" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Luxemburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D0%B5%D1%82" title="Самолет – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Самолет" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Avion" title="Avion – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Avion" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Vleegmesjieng" title="Vleegmesjieng – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="Vleegmesjieng" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Reoplan" title="Reoplan – Lombardisch" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Reoplan" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombardisch" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Mp%C9%9B%CC%81p%C9%94" title="Mpɛ́pɔ – Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Mpɛ́pɔ" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%8D%E0%BA%BB%E0%BA%99" title="ຍົນ – Laotiaans" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ຍົນ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Laotiaans" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/L%C4%97ktuvas" title="Lėktuvas – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Lėktuvas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Lidma%C5%A1%C4%ABna" title="Lidmašīna – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Lidmašīna" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fiaramanidina" title="Fiaramanidina – Malagassisch" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fiaramanidina" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malagassisch" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%C3%BF%D1%80%D1%82%D0%BD%D1%8C%D1%8B%D0%B3%D0%B0%D0%B9%D1%8B%D0%BA" title="Кÿртньыгайык – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Кÿртньыгайык" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%B8%D0%BE%D0%BD" title="Авион – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Авион" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%82" title="വിമാനം – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="വിമാനം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B8%D1%81%D1%8D%D1%85_%D0%BE%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D1%86" title="Нисэх онгоц – Mongools" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Нисэх онгоц" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Mongools" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="विमान – Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="विमान" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kapal_terbang" title="Kapal terbang – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kapal terbang" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84%D9%88%D9%86" title="بالون – Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="بالون" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Tepoztototl" title="Tepoztototl – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Tepoztototl" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Arioplano" title="Arioplano – Napolitaans" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Arioplano" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Napolitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Vliegtuug" title="Vliegtuug – Nederduits" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Vliegtuug" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Nederduits" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%88%E0%A4%9C%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%9C" title="हवाईजहाज – Nepalees" lang="ne" hreflang="ne" data-title="हवाईजहाज" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalees" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Fly" title="Fly – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Fly" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Fly" title="Fly – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Fly" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Avion" title="Avion – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Avion" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Chid%C3%AD_naat%CA%BCa%CA%BC%C3%AD" title="Chidí naatʼaʼí – Navajo" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Chidí naatʼaʼí" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="Navajo" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Avion" title="Avion – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Avion" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AC%E0%AC%BF%E0%AC%AE%E0%AC%BE%E0%AC%A8" title="ବିମାନ – Odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ବିମାନ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="Odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%C3%A6%D0%B4%D1%82%C3%A6%D1%85%C3%A6%D0%B3" title="Хæдтæхæг – Ossetisch" lang="os" hreflang="os" data-title="Хæдтæхæг" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Ossetisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Eroplano" title="Eroplano – Pangasinan" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Eroplano" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="Pangasinan" class="interlanguage-link-target"><span>Pangasinan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Samolot" title="Samolot – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Samolot" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Avion" title="Avion – Piëmontees" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Avion" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piëmontees" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%AA%DA%A9%D9%87" title="الوتکه – Pasjtoe" lang="ps" hreflang="ps" data-title="الوتکه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pasjtoe" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Avi%C3%A3o" title="Avião – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Avião" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Antanka" title="Antanka – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Antanka" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Bolleri" title="Bolleri – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Bolleri" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Avion" title="Avion – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Avion" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D0%BE%D0%BB%D1%91%D1%82" title="Самолёт – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Самолёт" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="विमानयानम् – Sanskriet" lang="sa" hreflang="sa" data-title="विमानयानम्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Sanskriet" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D3%A9%D1%82%D3%A9%D1%80-%D0%B0%D0%B0%D0%BB" title="Көтөр-аал – Jakoets" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Көтөр-аал" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Jakoets" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A9%E1%B1%B0%E1%B1%9F.%E1%B1%B1_%E1%B1%9C%E1%B1%9F%E1%B1%B0%E1%B1%A4" title="ᱩᱰᱟ.ᱱ ᱜᱟᱰᱤ – Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱩᱰᱟ.ᱱ ᱜᱟᱰᱤ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Apar%C3%A8chiu" title="Aparèchiu – Sardijns" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Aparèchiu" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Sardijns" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Ariupranu" title="Ariupranu – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Ariupranu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Airieplane" title="Airieplane – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Airieplane" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D8%B6%D8%A7%D8%A6%D9%8A_%D8%B1%D9%8E%D9%BF%D9%8E" title="فضائي رَٿَ – Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="فضائي رَٿَ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Avion" title="Avion – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Avion" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9C%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%B1%E0%B7%8F" title="ගුවන්යානා – Singalees" lang="si" hreflang="si" data-title="ගුවන්යානා" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Singalees" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Airplane" title="Airplane – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Airplane" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Let%C3%BAn" title="Letún – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Letún" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Letalo" title="Letalo – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Letalo" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Va%27alele" title="Va'alele – Samoaans" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Va'alele" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="Samoaans" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Ndege" title="Ndege – Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Ndege" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Diyaarad" title="Diyaarad – Somalisch" lang="so" hreflang="so" data-title="Diyaarad" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Somalisch" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Aeroplani" title="Aeroplani – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Aeroplani" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B2%D0%B8%D0%BE%D0%BD" title="Авион – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Авион" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Fljooger" title="Fljooger – Saterfries" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Fljooger" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterfries" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Kapal_udara" title="Kapal udara – Soendanees" lang="su" hreflang="su" data-title="Kapal udara" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Soendanees" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Flygplan" title="Flygplan – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Flygplan" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Ndege_(uanahewa)" title="Ndege (uanahewa) – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Ndege (uanahewa)" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Fliger" title="Fliger – Silezisch" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Fliger" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silezisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szy mw-list-item"><a href="https://szy.wikipedia.org/wiki/babelbel" title="babelbel – Sakizaya" lang="szy" hreflang="szy" data-title="babelbel" data-language-autonym="Sakizaya" data-language-local-name="Sakizaya" class="interlanguage-link-target"><span>Sakizaya</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%AE%E0%AE%BE%E0%AE%A9%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="விமானம் – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="விமானம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%BF%E0%B0%AE%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%82" title="విమానం – Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="విమానం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D2%B2%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%BF%D0%B0%D0%B9%D0%BC%D0%BE" title="Ҳавопаймо – Tadzjieks" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Ҳавопаймо" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tadzjieks" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Eroplano" title="Eroplano – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Eroplano" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/U%C3%A7ak" title="Uçak – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Uçak" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Sapah_Skiya" title="Sapah Skiya – Taroko" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Sapah Skiya" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="Taroko" class="interlanguage-link-target"><span>Seediq</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D1%87%D0%BA%D1%8B%D1%87" title="Очкыч – Tataars" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Очкыч" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tataars" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D9%88%D9%BE%D9%89%D9%84%D8%A7%D9%86" title="ئايروپىلان – Oeigoers" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئايروپىلان" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Oeigoers" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D1%96%D1%82%D0%B0%D0%BA" title="Літак – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Літак" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B7%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%81" title="طیارہ – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="طیارہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Samolyot" title="Samolyot – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Samolyot" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1y_bay" title="Máy bay – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Máy bay" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Avion" title="Avion – Waals" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Avion" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Waals" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Idro" title="Idro – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Idro" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E9%A3%9E%E6%9C%BA" title="飞机 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="飞机" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A4%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%AF%E1%83%98" title="ფურინჯი – Mingreels" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ფურინჯი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingreels" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A2%D7%A8%D7%90%D7%A4%D7%9C%D7%90%D7%9F" title="עראפלאן – Jiddisch" lang="yi" hreflang="yi" data-title="עראפלאן" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Jiddisch" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%E1%BB%8Ck%E1%BB%8D%CC%80_%C3%B2furuf%C3%BA" title="Ọkọ̀ òfurufú – Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ọkọ̀ òfurufú" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Rokmbin" title="Rokmbin – Zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Rokmbin" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Vliegtuug" title="Vliegtuug – Zeeuws" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Vliegtuug" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeeuws" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E9%A3%9B%E6%A9%9F" title="飛機 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="飛機" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E9%A3%9B%E6%A9%9F" title="飛機 – Klassiek Chinees" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="飛機" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Klassiek Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Hui-h%C3%AAng-ki" title="Hui-hêng-ki – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hui-hêng-ki" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%A3%9B%E6%A9%9F" title="飛機 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="飛機" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Inqabakundiza" title="Inqabakundiza – Zoeloe" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Inqabakundiza" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="Zoeloe" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q197#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Vliegtuig" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Vliegtuig" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Vliegtuig"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-viewsource" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Vliegtuig&action=edit" title="Deze pagina is beveiligd.
U kunt wel de broncode bekijken. [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bekijken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Vliegtuig&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Vliegtuig"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-viewsource" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Vliegtuig&action=edit"><span>Brontekst bekijken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Vliegtuig&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Vliegtuig" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Vliegtuig" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Vliegtuig&oldid=68028329" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Vliegtuig&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Vliegtuig&id=68028329&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FVliegtuig"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FVliegtuig"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Vliegtuig"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Vliegtuig&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Vliegtuig&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Airplanes" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q197" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-gesproken_wiki" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><div style="font-size:87%;" title="Klik op de startbutton om de geluidsopname van het artikel te starten"><span style="cursor:help; border-bottom: 1px dotted #555555;" title="Door op de afspeelknop te klikken kunt u dit artikel beluisteren. Na het opnemen kan het artikel gewijzigd zijn, waardoor de tekst van de opname wellicht verouderd is.">Beluister</span> <span class="gesproken_wiki_player" style="display:inline-block; vertical-align:middle;"><span typeof="mw:File"><span><audio id="mwe_player_0" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="80" style="width:80px;" data-durationhint="589" data-mwtitle="Nl-Vliegtuig-article.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Nl-Vliegtuig-article.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/d/d6/Nl-Vliegtuig-article.ogg/Nl-Vliegtuig-article.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /></audio></span></span></span> (<a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Nl-Vliegtuig-article.ogg" class="extiw" title="commons:File:Nl-Vliegtuig-article.ogg">info</a>)</div> </div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="color:inherit; text-align:center; font-size:120%;" colspan="3">Vliegtuig </th></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;" colspan="3"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Airliners_28.07.2009_10-01-28.JPG" class="mw-file-description"><img alt="Fokker 100 van Helvetic Airways tijdens een landing op de luchthaven van Zürich" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Airliners_28.07.2009_10-01-28.JPG/266px-Airliners_28.07.2009_10-01-28.JPG" decoding="async" width="266" height="177" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Airliners_28.07.2009_10-01-28.JPG/399px-Airliners_28.07.2009_10-01-28.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Airliners_28.07.2009_10-01-28.JPG/532px-Airliners_28.07.2009_10-01-28.JPG 2x" data-file-width="4288" data-file-height="2848" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center;" colspan="3"><div style="font-size:90%"><a href="/wiki/Fokker_100" title="Fokker 100">Fokker 100</a> van <a href="/wiki/Helvetic_Airways" title="Helvetic Airways">Helvetic Airways</a> tijdens een landing op de <a href="/wiki/Luchthaven_Z%C3%BCrich" class="mw-redirect" title="Luchthaven Zürich">luchthaven van Zürich</a></div> </td></tr> <tr> <th>Aandrijving </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Propeller" title="Propeller">propeller</a>, straalaandrijving </td></tr> <tr> <th>Periode </th> <td colspan="2">vanaf 1903 </td></tr> <tr> <th>Infrastructuur </th> <td colspan="2"><a href="/wiki/Luchtruim" title="Luchtruim">luchtruim</a>, <a href="/wiki/Vliegveld" title="Vliegveld">vliegveld</a> </td></tr> <tr> <th>Doelgroep </th> <td colspan="2">personen/vrachtvervoer </td></tr> <tr> <td class="infobox-kop notheme center" style="color:inherit;" colspan="3"> <table cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle;"><b>Portaal</b>  <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>   </td> <td class="ta-left"><b><a href="/wiki/Portaal:Verkeer_%26_Vervoer" title="Portaal:Verkeer & Vervoer">Verkeer & Vervoer</a> </b> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <p>Een <b>vliegtuig</b> is een <a href="/wiki/Luchtvaartuig" title="Luchtvaartuig">luchtvaartuig</a> dat een hogere dichtheid heeft dan <a href="/wiki/Lucht" title="Lucht">lucht</a> en in staat is een gecontroleerde vlucht te maken. Het maakt hierbij gebruik van de opwaartse kracht, <a href="/wiki/Liftkracht" title="Liftkracht">lift</a> genoemd, veroorzaakt door de lucht die met een zekere snelheid over het speciale profiel van het vleugeloppervlak stroomt. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschiedenis">Geschiedenis</h2></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Geschiedenis_van_de_luchtvaart" title="Geschiedenis van de luchtvaart">Geschiedenis van de luchtvaart</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Wrightflyer.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Wrightflyer.jpg/260px-Wrightflyer.jpg" decoding="async" width="260" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Wrightflyer.jpg/390px-Wrightflyer.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Wrightflyer.jpg/520px-Wrightflyer.jpg 2x" data-file-width="2400" data-file-height="1432" /></a><figcaption>De eerste vlucht van de gebroeders Wright, 17 december 1903, 10.35 uur</figcaption></figure> <p>Uitvinders waren aan het eind van de 19e eeuw bezig met het uitvinden van een vervoermiddel waarmee men gemotoriseerd kon vliegen. De <a href="/wiki/Luchtballon" title="Luchtballon">luchtballon</a> was al in <a href="/wiki/1783" title="1783">1783</a> uitgevonden, het zweefvliegtuig werd voor het eerst succesvol getest door <a href="/wiki/Otto_Lilienthal" title="Otto Lilienthal">Otto Lilienthal</a> in 1891. In 1903 wisten de Amerikaanse <a href="/wiki/Gebroeders_Wright" title="Gebroeders Wright">Gebroeders Wright</a> als eerste mensen met hun zelf gebouwde en gemotoriseerde vliegtuig, de <a href="/wiki/Wright_Flyer" title="Wright Flyer">Wright Flyer</a>, een gecontroleerde vlucht te maken. </p><p>Op 27 mei 1908 vloog <a href="/wiki/Henri_Farman" title="Henri Farman">Henri Farman</a> het eerste vliegtuig boven België. </p><p>In Nederland steeg op 27 juni 1909 het eerste vliegtuig op. Dit gebeurde in <a href="/wiki/Etten-Leur" title="Etten-Leur">Etten-Leur</a>. Het vliegtuig werd bestuurd door <a href="/wiki/Charles_de_Lambert" title="Charles de Lambert">Charles de Lambert</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. In 1910 maakte de Fransman <a href="/wiki/Henri_Fabre" title="Henri Fabre">Henri Fabre</a> het eerste <a href="/wiki/Watervliegtuig" title="Watervliegtuig">watervliegtuig</a>, dit maakte het mogelijk grotere vliegtuigen te maken aangezien ze niet afhankelijk waren van de lengte van een vliegveld. Twee jaar later kwam <a href="/wiki/Curtiss_(bedrijf)" title="Curtiss (bedrijf)">Curtiss</a> met een watervliegtuig. In datzelfde jaar werd ook het eerste experiment gedaan met opstijgen vanaf een schip door <a href="/wiki/Eugene_Burton_Ely" title="Eugene Burton Ely">Eugene Ely</a>. </p><p>Hoewel er werd geëxperimenteerd met het vervoer van post en passagiers, zou het vliegtuig vooral nog als sport- en stuntapparaat gebruikt worden. Vanaf 1911 gingen de Europese legers zich interesseren voor het vliegtuig met het oog op een aankomende oorlog, die zou uitlopen in de <a href="/wiki/Eerste_Wereldoorlog" title="Eerste Wereldoorlog">Eerste Wereldoorlog</a>, al concentreerden de Duitsers zich nog lange tijd op de <a href="/wiki/Zeppelin_(luchtschip)" title="Zeppelin (luchtschip)">zeppelin</a>. De Eerste Wereldoorlog werkte in Europa als een katalysator op de ontwikkeling van het militaire vliegtuig. Men begon vliegtuigen in te zetten als <a href="/wiki/Militaire_verkenning" title="Militaire verkenning">verkenner</a>. Toen de vijanden vervolgens met elkaar in conflict kwamen in de lucht, kwam het <a href="/wiki/Jachtvliegtuig" title="Jachtvliegtuig">jachtvliegtuig</a> in beeld. Dit werd uitgerust met <a href="/wiki/Mitrailleur" class="mw-redirect" title="Mitrailleur">mitrailleurs</a> op de motorkap. Door <a href="/wiki/Sikorsky_Aircraft_Corporation" title="Sikorsky Aircraft Corporation">Sikorsky</a>'s experimenten met viermotorige vliegtuigen gingen <a href="/wiki/Bommenwerper" title="Bommenwerper">bommenwerpers</a> tot de mogelijkheden behoren. De Britse marine ging verder met het opstijgen en landen vanaf schepen, wat resulteerde in de eerste <a href="/wiki/Torpedo_(wapen)" title="Torpedo (wapen)">torpedobommenwerpers</a>. </p><p>Na de oorlog kwamen veel vliegers en vliegtuigen zonder werk te zitten. Men ging de bommenwerpers ombouwen tot de eerste volwaardige passagiersvliegtuigen om de moeilijke naoorlogse jaren door te komen. Terwijl de passagiersvliegtuigen steeds beter werden, stonden de ontwikkelingen in de militaire tak nagenoeg stil. Alleen de luchtraces gaven vliegtuigbouwers de mogelijkheid om nieuwe technieken uit te proberen. Uit deze luchtraces ontstond dan ook de eerste nieuwe generatie jachtvliegtuigen waarmee de <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a> werd ingegaan. Ook deze oorlog werkte als een katalysator op de ontwikkeling. Het <a href="/wiki/Zweefvliegtuig" title="Zweefvliegtuig">zweefvliegtuig</a> werd in Duitsland tot in de finesses doorontwikkeld om het <a href="/wiki/Vrede_van_Versailles_(1919)" class="mw-redirect" title="Vrede van Versailles (1919)">verdrag van Versailles</a> te ontduiken. Daarnaast ontstonden er duikbommenwerpers, nachtjagers en de straalmotor werd geïntroduceerd. </p><p>Na de Tweede Wereldoorlog zorgde de wapenwedloop tussen het ontstane <a href="/wiki/Warschaupact" title="Warschaupact">Warschaupact</a> en de <a href="/wiki/Noord-Atlantische_Verdragsorganisatie" title="Noord-Atlantische Verdragsorganisatie">NAVO</a> tot een blijvende prikkel om met nieuwe vliegtuigen te komen. De vliegtuigen moesten hoger, sneller en langer in de lucht kunnen blijven. <a href="/wiki/Chuck_Yeager" title="Chuck Yeager">Chuck Yeager</a> doorbrak als eerste de <a href="/wiki/Geluidsbarri%C3%A8re" title="Geluidsbarrière">geluidsbarrière</a>, spionagevliegtuigen vlogen vervolgens tot drie maal zo snel als de <a href="/wiki/Geluidssnelheid" title="Geluidssnelheid">geluidssnelheid</a>. Tevens werd met de introductie van de <a href="/wiki/F-16_Fighting_Falcon" title="F-16 Fighting Falcon">F-16</a> een vliegtuig geïntroduceerd dat alleen kon vliegen met behulp van een <a href="/wiki/Computer" title="Computer">computer</a>, het zogenaamde <a href="/wiki/Fly-by-wire" title="Fly-by-wire">fly-by-wire</a>-principe. </p><p>In diezelfde tijd kwam ook het massatoerisme op in de westerse landen. Niet alleen werden de passagiersvliegtuigen steeds groter, zoals de <a href="/wiki/Boeing_747" title="Boeing 747">Boeing 747</a>, maar ook steeds sneller, met als hoogtepunt de <a href="/wiki/Supersonische_snelheid" title="Supersonische snelheid">supersonische</a> <a href="/wiki/Concorde_(vliegtuig)" title="Concorde (vliegtuig)">Concorde</a>. In diezelfde tijd ontwikkelde zich ook de <a href="/wiki/Priv%C3%A9jet" title="Privéjet">privé- of zakenjet</a>, zodat belangrijke zakenlieden niet gebonden waren aan vliegtijden en krappe vliegtuigen. Vlak voor het uiteenvallen van het Warschaupact en de <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">Sovjet-Unie</a> werd de <a href="/wiki/Stealth_(techniek)" title="Stealth (techniek)">stealth</a>-techniek toegepast op andere vliegtuigen dan alleen de spionagevliegtuigen. De ontwikkeling van het gevechtsvliegtuig gaat sinds de val van het <a href="/wiki/Communisme" title="Communisme">communisme</a> minder hard. De Europese landen lopen tegen de enorme ontwikkelingskosten op, waardoor men gezamenlijk met moeite de <a href="/wiki/Eurofighter_Typhoon" title="Eurofighter Typhoon">Eurofighter</a> van de grond weet te krijgen. Kleinere landen, zoals Taiwan, Israël, Korea en Zweden weten het hoofd boven water te houden door het maken van militaire vliegtuigen die gebaseerd zijn op bestaande technieken, terwijl de kosten voor de Amerikaanse <a href="/wiki/F-35_Lightning_II" title="F-35 Lightning II">F35</a> alleen maar oplopen. In de burgerluchtvaart gaan de ontwikkelingen echter door. Airbus kiest voor groter met de dubbeldeks <a href="/wiki/Airbus_A380" title="Airbus A380">A380</a>. Boeing kiest voor zuinig en milieuvriendelijker met de <a href="/wiki/Boeing_787" title="Boeing 787">787</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Naamgeving">Naamgeving</h2></div> <p>Hoewel er veel soorten luchtvaartuigen zijn, noemt men ze niet allemaal <i>vliegtuig</i>. Een <a href="/wiki/Helikopter" title="Helikopter">helikopter</a> en een <a href="/wiki/Autogiro" title="Autogiro">autogiro</a> (toestellen met roterende draagvlakken) gelden voor de Nederlandse wetgeving als vliegtuig. Een <a href="/wiki/Zweefvliegtuig" title="Zweefvliegtuig">zweefvliegtuig</a> echter niet. In de volksmond geldt een helikopter niet als vliegtuig en een zweefvliegtuig wel. Een <a href="/wiki/Luchtballon" title="Luchtballon">luchtballon</a> en <a href="/wiki/Luchtschip" title="Luchtschip">luchtschip</a> worden geen <i>vliegtuig</i> genoemd, omdat deze een lagere dichtheid dan lucht hebben.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ook een <a href="/wiki/Raket" title="Raket">raket</a> wordt doorgaans geen vliegtuig genoemd, aangezien deze niet door de atmosfeer wordt ondersteund. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hoe_vliegt_een_vliegtuig?"><span id="Hoe_vliegt_een_vliegtuig.3F"></span>Hoe vliegt een vliegtuig?</h2></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Liftkracht" title="Liftkracht">Liftkracht</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Start-_en_landingsmethoden" title="Start- en landingsmethoden">Start- en landingsmethoden</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Aeroforces.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Aeroforces.svg/260px-Aeroforces.svg.png" decoding="async" width="260" height="119" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Aeroforces.svg/390px-Aeroforces.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Aeroforces.svg/520px-Aeroforces.svg.png 2x" data-file-width="909" data-file-height="417" /></a><figcaption>Krachtenwerking op een vleugel</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:ControlSurfaces.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/ControlSurfaces.gif/260px-ControlSurfaces.gif" decoding="async" width="260" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/ControlSurfaces.gif/390px-ControlSurfaces.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b8/ControlSurfaces.gif 2x" data-file-width="400" data-file-height="204" /></a><figcaption>De bedieningsorganen en de roeren<br /> A): rolroer, B): stuurknuppel, C): hoogteroer, D): richtingsroer.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Aileron_roll.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Aileron_roll.gif/260px-Aileron_roll.gif" decoding="async" width="260" height="210" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Aileron_roll.gif/390px-Aileron_roll.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cc/Aileron_roll.gif 2x" data-file-width="504" data-file-height="407" /></a><figcaption>Rollen met de rolroeren</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Aileron_pitch.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Aileron_pitch.gif/260px-Aileron_pitch.gif" decoding="async" width="260" height="209" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Aileron_pitch.gif/390px-Aileron_pitch.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ec/Aileron_pitch.gif 2x" data-file-width="502" data-file-height="404" /></a><figcaption>Stampen met het hoogteroer</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Aileron_yaw.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Aileron_yaw.gif/260px-Aileron_yaw.gif" decoding="async" width="260" height="208" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Aileron_yaw.gif/390px-Aileron_yaw.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/96/Aileron_yaw.gif 2x" data-file-width="504" data-file-height="403" /></a><figcaption>Gieren met het <a href="/wiki/Richtingsroer" title="Richtingsroer">richtingsroer</a></figcaption></figure> <p>Een vliegtuig kan vliegen dankzij zijn voorwaartse snelheid. De vleugel buigt de lucht die er langs stroomt af, en veroorzaakt "lift". De liftkracht is het gevolg van verschillende effecten. Veruit de belangrijkste is de <a href="/wiki/Reactiekracht" title="Reactiekracht">reactiekracht</a>: de lucht wordt naar beneden <a href="/wiki/Versnelling_(natuurkunde)" title="Versnelling (natuurkunde)">versneld</a>, waardoor de vleugel naar boven wordt versneld. Bij het naar beneden afbuigen van de lucht speelt het <a href="/wiki/Coand%C4%83-effect" title="Coandă-effect">coandă-effect</a> een rol. De lift compenseert het gewicht (als gevolg van de <a href="/wiki/Zwaartekracht" title="Zwaartekracht">zwaartekracht</a>) van het vliegtuig. Zolang het vliegtuig dus voldoende snelheid heeft, blijft het in de lucht. De kracht van de <i>lift</i> kan berekend worden met de volgende formule: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle L={\textstyle {1 \over 2}}C_{l}\cdot \rho \cdot v^{2}\cdot S}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>L</mi> <mo>=</mo> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="false" scriptlevel="0"> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mfrac> <mn>1</mn> <mn>2</mn> </mfrac> </mrow> </mstyle> </mrow> <msub> <mi>C</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>l</mi> </mrow> </msub> <mo>⋅</mo> <mi>ρ</mi> <mo>⋅</mo> <msup> <mi>v</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msup> <mo>⋅</mo> <mi>S</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle L={\textstyle {1 \over 2}}C_{l}\cdot \rho \cdot v^{2}\cdot S}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/d86ddd30475b0f47df1562af3893a809448d3899" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.171ex; width:18.644ex; height:3.509ex;" alt="{\displaystyle L={\textstyle {1 \over 2}}C_{l}\cdot \rho \cdot v^{2}\cdot S}"></span></dd></dl> <p>Hierin is: </p> <dl><dd><i>L</i> = <a href="/wiki/Liftkracht" title="Liftkracht">liftkracht</a> [ <a href="/wiki/Newton_(eenheid)" title="Newton (eenheid)">N</a> ]</dd> <dd><i>ρ</i> = <a href="/wiki/Dichtheid_(natuurkunde)" class="mw-redirect" title="Dichtheid (natuurkunde)">dichtheid</a> [kg m<sup>−3</sup>] van de lucht.</dd> <dd><i>v</i> = <a href="/wiki/Snelheid" title="Snelheid">snelheid</a> [m s<sup>−1</sup>] van de onverstoorde lucht (<i>far field flow</i>) ten opzichte van het vliegtuig.</dd> <dd><i>S</i> = oppervlak van de vleugel.</dd> <dd><i>C<sub>l</sub></i> = <a href="/wiki/Liftco%C3%ABffici%C3%ABnt" title="Liftcoëfficiënt">Liftcoëfficiënt</a>.</dd></dl> <p>De liftcoëfficiënt hangt af van zowel de eigenschappen van het vleugelprofiel, als van de invalshoek. Hoe groter de invalshoek, hoe groter de liftkracht, zo lang althans de stroming over de vleugel blijft aanliggen. Verder, zie de formule, hoe groter het vleugeloppervlak of de snelheid is, hoe groter de lift is. </p><p>Ook de <a href="/wiki/Luchtdichtheid" title="Luchtdichtheid">luchtdichtheid</a> heeft invloed op het <a href="/wiki/Opstijgen" title="Opstijgen">opstijgen</a> en <a href="/wiki/Landing_(luchtvaart)" title="Landing (luchtvaart)">landen</a>. Op grote hoogte of bij hogere temperatuur is de lucht veel ijler en heeft het vliegtuig een veel langere startbaan nodig om zo veel snelheid te kunnen maken dat de liftkracht groter is dan het gewicht. Bij voldoende snelheid brengt de piloot met het staartvlak de neus omhoog (de "rotatie") waardoor met de verhoogde invalshoek ook de lift op de vleugel toeneemt, hierna komt het vliegtuig los van de grond. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_landing">De landing</h3></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie ook: <a href="/wiki/Landing_(luchtvaart)" title="Landing (luchtvaart)">Landing (luchtvaart)</a></i></div> <p>Als een vliegtuig gaat landen, vliegt het met een zo laag mogelijke (veilige) voorwaartse snelheid om een zo kort mogelijke landingsrol te hebben. Door de lagere voorwaartse snelheid neemt de liftkracht sterk af (2 × zo langzaam, 4 keer minder lift, want kwadraat), terwijl het gewicht gelijk blijft. Een beetje minder lift is gewenst omdat het vliegtuig met een constante daalsnelheid de landingsbaan wil naderen. De benodigde liftkracht moet -ondanks de lagere snelheid- toch voldoende blijven, want anders zou het vliegtuig te hard dalen. Dit kan op twee manieren: door de invalshoek van het toestel te vergroten, of door het profiel van de vleugel te veranderen waardoor de vleugel meer liftkracht levert. Het is daarom dat een vliegtuig -om te landen- langzaam vliegend (met de neus omhoog) komt aangevlogen. Om nog langzamer te kunnen vliegen laat het zijn <a href="/wiki/Welvingsklep" title="Welvingsklep">welvingskleppen</a> (<i>flaps</i> in het Engels) aan de achterzijde van de vleugels uit waardoor het vleugeloppervlak "krommer" en groter wordt en dus de liftcoëfficiënt weer toeneemt. Zo behoudt het vliegtuig bij lagere voorwaartse snelheid een liftkracht die bijna gelijk is aan zijn gewicht. De hogere neusstand en de welvingskleppen hebben tot gevolg dat de luchtweerstand sterk toeneemt. </p><p>Als een <a href="/wiki/Verkeersvliegtuig" title="Verkeersvliegtuig">verkeersvliegtuig</a> na de landing met hoge snelheid op de landingsbaan rijdt, is het van belang ervoor te zorgen dat de lift verder gereduceerd wordt, anders zou het vliegtuig weer omhoog kunnen komen. Dit gebeurt met behulp van <a href="/wiki/Spoiler_(luchtvaart)" title="Spoiler (luchtvaart)">liftdumpers</a>, kleppen aan de bovenzijde van de vleugels die overeind gezet worden. Het vliegtuig wordt tijdens de landing afgeremd door de <a href="/wiki/Straalomkering" title="Straalomkering">straalomkeerders</a> (<style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span>reverse thrust), lucht uit de motor wordt dan omgebogen om een negatieve versnelling (afremming) te produceren. Verder zijn er schijfremmen aangebracht op de wielen van het landingsgestel die het vliegtuig (eventueel automatisch d.m.v. <i>autobrakes</i>) kunnen afremmen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Laminair_en_turbulent">Laminair en turbulent</h3></div> <p>De stroming langs een vleugel(-profiel) zal bij een geringe aanstroomhoek in eerste instantie <a href="/wiki/Laminaire_stroming" title="Laminaire stroming">laminair</a> zijn. Daarbij stroomt de lucht keurig in laagjes langs het vleugeloppervlak. Hoe dichter op de vleugel, hoe langzamer, ten opzichte van de vleugel, de lucht in het laagje beweegt. Deze vorm van stroming levert de grootste lift op. Om met maximale verhouding tussen lift en weerstand te kunnen vliegen en dus grote afstanden af te kunnen leggen, hebben bijvoorbeeld <a href="/wiki/Zweefvliegtuig" title="Zweefvliegtuig">zweefvliegtuigen</a> een zogenaamd laminair profiel. </p><p>Laminaire stroming slaat om in een <a href="/wiki/Turbulente_stroming" title="Turbulente stroming">turbulente stroming</a> naarmate hij verder over de vleugel gaat. Turbulente stroming is een stroming waarbij de deeltjes gemiddeld wel dezelfde kant op gaan, maar ook in alle mogelijke richtingen bewegen. Bij turbulente stroming is de liftkracht veel kleiner dan bij laminaire stroming, doordat bij turbulentie een kleiner deel van de stroming aan de achterrand van de vleugel naar beneden wordt afgebogen. Turbulente stroming heeft echter het voordeel dat ze later van de vleugel loslaat (zie hieronder voor loslating). Daarom hebben moderne verkeersvliegtuigen vaak kleine, enkele centimeters grote, 'spoilers' op hun vleugels. Deze maken op een gewenst punt de laminaire stroming in de grenslaag turbulent zodat er uiteindelijk minder stuwkracht nodig is voor eenzelfde verhouding tussen snelheid en lift. </p><p>Laminaire stroming die later loslaat is nog meer gewenst. Dit zou onder andere kunnen worden bereikt met zogenaamde grenslaagafzuiging. De laag lucht het dichtst bij de vleugel is de <a href="/wiki/Grenslaag" title="Grenslaag">grenslaag</a>. Als deze laag van binnen uit de vleugel weggezogen wordt op het punt dat deze turbulent wil worden, is het mogelijk de gehele stroming langer laminair te houden. Er kan hiermee bij zweefvliegtuigen een verdubbeling van de prestaties worden bereikt. Dit is al enkele tientallen jaren geleden bedacht, maar door technische moeilijkheden is de techniek nog niet toepasbaar.<sup class="noprint nopopups"><a href="/wiki/Wikipedia:Bronvermelding#Bron_gevraagd" title="Wikipedia:Bronvermelding"><span title="Voor deze uitspraak is sinds 17 augustus 2017 een bronvermelding gewenst. Motivering: door wie en wanneer bedacht?">[bron?]</span></a></sup> </p><p>Het al dan niet hebben van een turbulente stroming rond een vleugel heeft niets te maken met wat in de volksmond <i>turbulentie</i> wordt genoemd. Dit is namelijk het vliegen door instabiele en dus turbulente lucht en is een meteorologisch verschijnsel. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Loslating_en_overtrekken">Loslating en overtrekken</h3></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie ook: <a href="/wiki/Loslating" title="Loslating">loslating</a></i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Deep_Stall.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Deep_Stall.png/260px-Deep_Stall.png" decoding="async" width="260" height="251" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Deep_Stall.png/390px-Deep_Stall.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/88/Deep_Stall.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="386" /></a><figcaption>Normale vlucht en diep overtrokken vlucht</figcaption></figure> <p>Vooral bij relatief lage snelheden en hoge <a href="/wiki/Invalshoek_(luchtvaart)" class="mw-redirect" title="Invalshoek (luchtvaart)">invalshoeken</a> (de hoek tussen het profiel en de luchtstroom) kan een stroming op een zeker moment niet langer het profiel volgen. De stroming laat dan los wat resulteert in een kolkende stroming boven/achter de schuinstaande vleugel. De kolkende stroming verlaagt de stroomsnelheid over de vleugel en verlaagt zo de onderdruk boven de vleugel. De vleugel verliest dus lift. We spreken in zo'n geval van een <a href="/wiki/Overtrek" title="Overtrek">overtrokken</a> vleugel. Een overtrokken vleugel geeft nauwelijks nog lift en veroorzaakt relatief grote weerstand. Een vliegtuig dat overtrokken raakt zal veel snelheid en hoogte verliezen. Men spreekt dan van een <i>overtrokken vlucht</i> of in het Engels <i>stall</i>. Meestal overtrekt één vleugel iets eerder dan de andere en dan valt die vleugel als eerste weg en kan het vliegtuig in een tolvlucht geraken. </p><p>Na een overtrek kan in de duikvlucht snelheid worden opgepikt om een normale vlucht te kunnen voortzetten. Onder normale omstandigheden en bij voldoende hoogte hoeft het overtrekken geen probleem op te leveren. Als het vliegtuig echter te ver doorslaat in deze overtrekking komt het in een zogenaamde 'diepe overtrek' (Eng. deep stall), te zien op de afbeelding hiernaast. In deze situatie zit het <a href="/wiki/Stabilo" title="Stabilo">stabilo</a>, en daarmee ook het hoogteroer, in het turbulente zog van de hoofdvleugel en zal daardoor geen lift geven. Doordat het roer ook geen lift geeft, kan de piloot het ook niet meer gebruiken om weer recht te vliegen en kan het vliegtuig dus onbestuurbaar worden. Vooral vliegtuigen met een zogenaamde T-staart, vleugels in pijlstelling en motoren achter op de romp zoals op deze afbeelding, hebben hier last van. </p><p>Belangrijk om te beseffen is dat een licht turbulente, maar niet losgelaten stroming minder snel loslaat dan een keurige laminaire stroming. Daarom zijn de meeste vliegtuigvleugels voorzien van zogenaamde <i>turbulente profielen</i> of van <i>verstoorders</i> (Eng. vortex generators), die een turbulente stroming veroorzaken. Dit zijn de kleine vinnetjes die men meestal bovenvoor op de vleugel ziet zitten. Hierdoor wordt het moment waarop het vliegtuig overtrekt uitgesteld. </p><p>Een andere voorziening is een kleinere invalshoek van het <a href="/wiki/Stabilo" title="Stabilo">stabilo</a> waardoor deze niet als eerste overtrekt en het vliegtuig in een voorwaartse duik omlaag duwt. Hierdoor is tevens een <a href="/wiki/Stabiele_vlucht" title="Stabiele vlucht">stabiele vlucht</a> mogelijk. Bij een vliegtuig zonder dragende vleugels die voldoende lift leveren zoals bij de <a href="/wiki/Lockheed_F-104_Starfighter" title="Lockheed F-104 Starfighter">Starfighter</a> ligt dat anders. </p><p>De overtreksnelheid is voor elk vliegtuig anders en wordt mede beïnvloed door de lading, de verdeling van de lading en de conditie van de vleugels (bijvoorbeeld ijsafzetting). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Motoren">Motoren</h2></div> <p>Om een vliegtuig aan te drijven wordt in het algemeen één of meerdere motor(en) gebruikt. Tegenwoordig zijn er acht typen motoren in gebruik: </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Propelleraandrijving">Propelleraandrijving</h3></div> <ul><li>een <a href="/wiki/Zuigermotor" title="Zuigermotor">zuigermotor</a>: uitgevoerd als <a href="/wiki/Lijnmotor" title="Lijnmotor">lijnmotor</a>, <a href="/wiki/V-motor" title="V-motor">V-motor</a> of <a href="/wiki/Stermotor" title="Stermotor">stermotor</a> die een <a href="/wiki/Propeller" title="Propeller">propeller</a> aandrijft, efficiënt tot ongeveer 250 km/h.</li> <li>een <a href="/wiki/Turboprop" title="Turboprop">turboprop</a>: een straalmotor die een propeller aandrijft, efficiënt tot 450 km/h.</li> <li>een <a href="/wiki/Elektromotor" title="Elektromotor">elektromotor</a>: elektrisch aangedreven propeller. <a href="/wiki/Elektrisch_vliegtuig" title="Elektrisch vliegtuig">Elektrische vliegtuigen</a> bevinden zich nog in de pioniersfase, maar vanwege het duurzamer maken van de luchtvaart gaan de ontwikkelingen steeds sneller.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Straalaandrijving">Straalaandrijving</h3></div> <ul><li>de <a href="/wiki/Straalmotor" title="Straalmotor">straalmotor</a>: compressor aangedreven door een uitlaat<a href="/wiki/Turbine" title="Turbine">turbine</a>, stuwkracht door zeer snel uitstromende hete lucht, licht en eenvoudig maar inefficiënt en lawaaierig. Tegenwoordig vervangen door:</li> <li>de <a href="/wiki/Turbofan" title="Turbofan">turbofan</a>: een straalmotor die een veelbladige propeller (Engels <i>fan</i>) in een grote koker met stilstaande schoepen (Eng. vanes) aandrijft, dankzij ingepakte propellers zeer efficiënt tot 1000 km/h, bovendien relatief stil dankzij langzame propellerlucht die om snelstromende uitlaatlucht stroomt, weinig afname stuw/trekkracht met toename van de snelheid. De stuwkracht wordt met name geleverd door de <i>fan</i>.</li> <li>de <a href="/wiki/Ramjet" title="Ramjet">ramjet</a>: een straalmotor zonder compressor voor snelheden van <a href="/wiki/Machgetal" title="Machgetal">mach</a> 2 tot mach 6. De inkomende lucht wordt gecomprimeerd door de vliegsnelheid en gemengd met brandstof. Door kleppen komt het mengsel in de verbrandingskamer waar het wordt ontstoken. De verbrandingsgassen worden door de expansie met hoge snelheid door de uitlaat geblazen, dit geeft de stuwkracht. Door een lange uitlaatbuis te gebruiken wordt door de massatraagheid van de uitstromende lucht een onderdruk in de verbrandingskamer veroorzaakt waardoor weer nieuw mengsel wordt aangezogen.</li> <li>de <a href="/wiki/Scramjet" title="Scramjet">scramjet</a>: een straalmotor zonder compressor voor snelheden van mach 5 tot mach 20.</li> <li>de <a href="/wiki/Raket" title="Raket">raketmotor</a> gebruikt geen buitenlucht voor verbranding maar een meegenomen oxidator (bijvoorbeeld vloeibare <a href="/wiki/Zuurstof_(element)" title="Zuurstof (element)">zuurstof</a> of <a href="/wiki/Ammoniumperchloraat" title="Ammoniumperchloraat">ammoniumperchloraat</a>, zoals in de <a href="/wiki/Ruimteveer" title="Ruimteveer">Space Shuttle</a>) en wordt vooral in <a href="/wiki/Ruimtevaartuig" title="Ruimtevaartuig">ruimteschepen</a> en <a href="/wiki/Lucht-luchtraket" title="Lucht-luchtraket">raketwapens</a> gebruikt. Bij <a href="/wiki/Raketvliegtuig" title="Raketvliegtuig">raketvliegtuigen</a> wordt de <a href="/wiki/Vliegtuigvoortstuwing" title="Vliegtuigvoortstuwing">voortstuwing</a> uitsluitend verkregen door een raketmotor die de machine de benodigde snelheid geeft. Deze is zo krachtig dat een vleugel niet of slechts zeer miniem aanwezig behoeft te zijn.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Geen_aandrijving">Geen aandrijving</h3></div> <p>Er bestaan ook vliegtuigen zonder motor, de <a href="/wiki/Zweefvliegtuig" title="Zweefvliegtuig">zweefvliegtuigen</a>. Bij deze vliegtuigen wordt snelheid gemaakt door onder een kleine hoek te dalen. Het is dus alsof een zweefvliegtuig steeds van een helling afglijdt. Om toch langer in de lucht te blijven, maakt de <a href="/wiki/Piloot" title="Piloot">piloot</a> van een zweefvliegtuig gebruik van opstijgende lucht: <a href="/wiki/Thermiek" title="Thermiek">thermiek</a>, <a href="/wiki/Hellingstijgwind" title="Hellingstijgwind">hellingstijgwind</a> of <a href="/wiki/Golf_(zweefvliegen)" title="Golf (zweefvliegen)">golfwind</a>. De hoek waaronder een zweefvliegtuig het beste kan vliegen is de zogenaamde (Cl/Cd)max. verhouding. Deze hoek wordt ook het <a href="/wiki/Glijgetal" title="Glijgetal">glijgetal</a> genoemd. Zweefvliegtuigen kunnen een veel hoger glijgetal halen dan passagiersvliegtuigen; namelijk rond de 60. Een glijgetal van 60 betekent dat wanneer men 1 meter daalt men 60 meter horizontaal vooruit komt. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Milieu-impact_en_gezondheid"><a href="/wiki/Milieu-impact" title="Milieu-impact">Milieu-impact</a> en gezondheid</h2></div> <p>Het gebruik van verkeersvliegtuigen heeft consequenties ten aanzien van het leefmilieu. Met name de productie van geluid en de uitstoot van CO<sub>2</sub> en diverse verontreinigende stoffen zijn van belang. Intercontinentale vluchten brengen voor passagiers en vliegtuigpersoneel bepaalde gezondheidsrisico's door straling met zich mee.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Geluidsoverlast">Geluidsoverlast</h3></div> <p><a href="/wiki/Geluidshinder" title="Geluidshinder">Geluidsoverlast</a> in de omgeving van vliegvelden is vooral in westerse landen een bron van zorg en politieke spanning. Luchtvaartautoriteiten, maatschappijen, piloten en fabrikanten van zowel motoren als gehele vliegtuigen hebben de geluidsvoetafdruk (de geluidscontour op de grond) per vliegtuigbeweging teruggebracht sinds de introductie van de eerste lawaaiige straalmotoren. Dat is bereikt door technische veranderingen, maar ook door andere vliegprocedures. De wereldwijde groei van de luchtvaart veroorzaakt ondanks deze inspanningen een toename van de geluidshinder. Daarnaast speelt een rol dat omwonenden van een vliegveld pas werkelijk een duidelijk reductie ervaren als deze meer dan bedraagt dan 3 decibel.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De geluidsoverlast vormt soms aanleiding om vliegtuigen te weren van bepaalde vliegvelden. Oudere lawaaiige straalvliegtuigen worden af en toe volledig uitgefaseerd. Zo zijn in 2002 de zogeheten ICAO Chapter 2 vliegtuigen uitgefaseerd in geheel Europa. Bovendien worden de eisen die gesteld worden aan de geluidsproductie regelmatig aangescherpt.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Fabrikanten van vliegtuigen moeten aantonen hoeveel geluid het vliegtuigtype maakt op basis van een geluidscertificaat. </p><p>In een enkel geval, namelijk de <a href="/wiki/Concorde_(vliegtuig)" title="Concorde (vliegtuig)">Concorde</a> die supersonisch kon vliegen, stuitte het lawaai dat het vliegtuig maakte op zoveel bezwaren dat het al snel van bepaalde vliegvelden werd geweerd. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="CO2_uitstoot_en_klimaatverandering">CO<sub>2</sub> uitstoot en klimaatverandering</h3></div> <p>Transport door de lucht wordt verantwoordelijk geacht voor 2-5 % van de wereldwijde transportemissies van het <a href="/wiki/Broeikasgas" title="Broeikasgas">broeikasgas</a> CO<sub>2</sub>. Ondanks zuinigere en minder vervuilende turbofan- en turbopropmotoren, draagt de snelle groei van vliegreizen bij tot een toename van de totale vervuiling die aan de luchtvaart is toe te schrijven. Van 1992 tot 2005 stegen de passagierskilometers met 5,2 procent per jaar. In de Europese Unie is de uitstoot van broeikasgassen door de luchtvaart tussen 1990 en 2006 met 87 procent toegenomen.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In 2019 was de uitstoot van internationale luchtvaart met bijna 146% gestegen, vergeleken met 1990, voor de meeste transportvormen, met uitzondering van de scheepvaart, was die uitstoot juist gedaald ten opzichte van 1990.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tijdens de <a href="/wiki/Coronapandemie" title="Coronapandemie">COVID-pandemie</a> was er een tijdelijke dip in de uitstoot. </p><p>Uitgebreid onderzoek toont aan dat, ondanks de verwachte innovaties in energie-efficiëntie voor vliegtuigframes, motoren, aerodynamica en vluchtuitvoering, er niet snel een einde zal komen aan de snelle groei van CO<sub>2</sub>-emissies van vliegreizen en luchtvracht,<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> dit door de voorziene toekomstige continue groei in vliegreizen.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dit komt omdat internationale luchtvaartemissies zijn ontsnapt aan internationale regelgeving. Bovendien, vanwege de lage of niet-bestaande belastingen op vliegtuigbrandstof, heeft het luchtvervoer een <a href="/wiki/Concurrentievoordeel" title="Concurrentievoordeel">concurrentievoordeel</a> ten opzichte van andere vervoerswijzen als gevolg van lagere tarieven.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tenzij er marktbeperkingen worden opgelegd, zal de groei van de luchtvaartemissies ertoe leiden dat de emissies van de sector tegen het midden van de 21e eeuw, bijna het volledige mondiale CO<sub>2</sub>-emissiebudget vertegenwoordigen, als de <a href="/wiki/Opwarming_van_de_Aarde" title="Opwarming van de Aarde">opwarming van de aarde</a> moet worden beperkt tot een temperatuurstijging van 2°C of minder.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Er is een debat gaande over de mogelijke belasting van vliegreizen en de opname van de luchtvaart in een regeling voor de <a href="/wiki/Emissiehandel" title="Emissiehandel">handel in emissierechten</a>, om ervoor te zorgen dat rekening wordt gehouden met de totale <a href="/wiki/Externaliteit" title="Externaliteit">externe kosten</a> van de luchtvaart.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Luchtvervuiling">Luchtvervuiling</h3></div> <p>Vliegtuigen veroorzaken <a href="/wiki/Luchtvervuiling" title="Luchtvervuiling">luchtvervuiling</a>. Er worden deeltjes en gassen uitgestoten zoals <a href="/wiki/Koolwaterstof" title="Koolwaterstof">koolwaterstoffen</a>, <a href="/wiki/Koolmonoxide" class="mw-redirect" title="Koolmonoxide">koolmonoxide</a>, <a href="/wiki/Stikstofoxide" title="Stikstofoxide">stikstofoxide</a>, <a href="/wiki/Zwaveloxiden" title="Zwaveloxiden">zwaveloxide</a>, <a href="/wiki/Lood_(element)" title="Lood (element)">lood</a> en <a href="/wiki/Fijnstof" title="Fijnstof">fijnstof</a> die onderling en met de atmosfeer in wisselwerking staan.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:VliegtuigLucht.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/VliegtuigLucht.JPG/150px-VliegtuigLucht.JPG" decoding="async" width="150" height="113" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/VliegtuigLucht.JPG/225px-VliegtuigLucht.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/VliegtuigLucht.JPG/300px-VliegtuigLucht.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>vliegtuig-<a href="/wiki/Condensspoor" title="Condensspoor">condensspoor</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Temperatuursverandering_door_extra_wolkvorming">Temperatuursverandering door extra wolkvorming</h3></div> <p>Hoogvliegende vliegtuigen veroorzaken wolkvorming, <a href="/wiki/Condensspoor" title="Condensspoor">condenssporen</a> genoemd. Twee onderzoeken (beide door D.J. Travis) in de Verenigde Staten na het driedaagse <a href="/wiki/Vliegverbod" title="Vliegverbod">vliegverbod</a> boven de Verenigde Staten in verband met de <a href="/wiki/Aanslagen_op_11_september_2001" title="Aanslagen op 11 september 2001">aanslagen van 11 september 2001</a> gaven een oorzakelijke aanwijzing voor een dempen van het temperatuurverloop over een etmaal van mogelijk 1,8 graden door condensstrepen. J.Hong weerlegt dit effect echter in zijn onderzoek omdat temperatuur aan de aardoppervlakte voornamelijk wordt beïnvloed door lagere wolken. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Typen_vliegtuigen">Typen vliegtuigen</h2></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68175564">.mw-parser-output .kolommen-lijst{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .kolommen-lijst ul,.mw-parser-output .kolommen-lijst ol{margin-top:0}.mw-parser-output .kolommen-lijst li,.mw-parser-output .kolommen-lijst dd{margin-bottom:0;padding-bottom:0.1em;page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-0 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-0 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.5714285em}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.6em}html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-2 .mw-parser-output .kolommen-lijst li,html.vector-feature-custom-font-size-clientpref-2 .mw-parser-output .kolommen-lijst dd{line-height:1.5em}.mw-parser-output .infobox .kolommen-lijst{margin-top:0}.mw-parser-output .kolommen-lijst figure{break-inside:avoid-column}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .kolommen-lijst{clear:both}}</style><div class="kolommen-lijst" style="column-width:18em; column-count:3;"> <ul><li><a href="/wiki/Autogiro" title="Autogiro">Autogiro</a></li> <li><a href="/wiki/Blusvliegtuig" title="Blusvliegtuig">Blusvliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/Bommenwerper" title="Bommenwerper">Bommenwerper</a></li> <li><a href="/wiki/Combi-vliegtuig" title="Combi-vliegtuig">Combivliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/Onbemand_luchtvaartuig" title="Onbemand luchtvaartuig">Onbemand luchtvaartuig</a></li> <li><a href="/wiki/Eendvliegtuig" class="mw-redirect" title="Eendvliegtuig">Eendvliegtuig</a> ook wel "Canard" genoemd</li> <li><a href="/wiki/Ekranoplan" title="Ekranoplan">Ekranoplan</a></li> <li><a href="/wiki/EVTOL" title="EVTOL">eVTOL</a></li> <li><a href="/wiki/Gevechtsvliegtuig" class="mw-redirect" title="Gevechtsvliegtuig">Gevechtsvliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/Helikopter" title="Helikopter">Helikopter</a></li> <li><a href="/wiki/Jachtvliegtuig" title="Jachtvliegtuig">Jachtvliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/Lesvliegtuig" title="Lesvliegtuig">Lesvliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/Modelvliegtuig" title="Modelvliegtuig">Modelvliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/Passagiersvliegtuig" title="Passagiersvliegtuig">Passagiersvliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/Propeller" title="Propeller">Propellervliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/Ruimteveer" title="Ruimteveer">Ruimteveer</a></li> <li><a href="/wiki/Sleepvliegtuig" title="Sleepvliegtuig">Sleepvliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/Sportvliegtuig" title="Sportvliegtuig">Sportvliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/Straaljager" title="Straaljager">Straaljager</a></li> <li><a href="/wiki/Tankvliegtuig" title="Tankvliegtuig">Tankvliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/Ultralicht_motorluchtvaartuig" title="Ultralicht motorluchtvaartuig">Ultralight</a></li> <li><a href="/wiki/Verkeersvliegtuig" title="Verkeersvliegtuig">Verkeersvliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/Verkenningsvliegtuig" title="Verkenningsvliegtuig">Verkenningsvliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/Vrachtvliegtuig" title="Vrachtvliegtuig">Vrachtvliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/VTOL" title="VTOL">VTOL (Vertical Take-Off and Landing)</a></li> <li><a href="/wiki/Watervliegtuig" title="Watervliegtuig">Watervliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/Zeilvliegen" class="mw-redirect" title="Zeilvliegen">Zeilvliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/Zweefvliegtuig" title="Zweefvliegtuig">Zweefvliegtuig</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bekende_en_beroemde_vliegtuigen">Bekende en beroemde vliegtuigen</h2></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_1" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Bleriot_XI_movie.ogv/260px--Bleriot_XI_movie.ogv.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="260" height="208" data-durationhint="47" data-mwtitle="Bleriot_XI_movie.ogv" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Bestand:Bleriot_XI_movie.ogv"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/9e/Bleriot_XI_movie.ogv/Bleriot_XI_movie.ogv.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="360" data-height="288" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/9e/Bleriot_XI_movie.ogv" type="video/ogg; codecs="theora, vorbis"" data-width="360" data-height="288" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/9e/Bleriot_XI_movie.ogv/Bleriot_XI_movie.ogv.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="180" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/9/9e/Bleriot_XI_movie.ogv/Bleriot_XI_movie.ogv.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="300" data-height="240" /></video></span><figcaption>Thulin Bleriot XI</figcaption></figure> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Lijst_van_vliegtuigtypen_(A-B)" title="Lijst van vliegtuigtypen (A-B)">Lijst van vliegtuigtypen</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie ook de <a href="/wiki/Lijst_van_vliegtuigbouwers" title="Lijst van vliegtuigbouwers">lijst van vliegtuigbouwers</a></i></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Het_pionierstijdperk">Het pionierstijdperk</h3></div> <ul><li><a href="/wiki/Wright_Flyer" title="Wright Flyer">Wright Flyer</a>, het eerste gemotoriseerde vliegtuig</li> <li><a href="/w/index.php?title=Curtiss_Model_D&action=edit&redlink=1" class="new" title="Curtiss Model D (de pagina bestaat niet)">Curtiss Model D</a>, Wrights concurrent</li> <li><a href="/w/index.php?title=Voisin-Farman_H.F.I&action=edit&redlink=1" class="new" title="Voisin-Farman H.F.I (de pagina bestaat niet)">Voisin-Farman H.F.I</a>, een succesvol Frans vliegtuig en waarschijnlijk meest gekopieerde van zijn tijd</li> <li><a href="/w/index.php?title=Farman_type_Militaire&action=edit&redlink=1" class="new" title="Farman type Militaire (de pagina bestaat niet)">Farman type Militaire</a>, het eerste type van een reeks van trainings- en verkenningsvliegtuigen voor diverse beginnende Europese luchtmachten</li> <li><a href="/wiki/Bl%C3%A9riot_XI" title="Blériot XI">Blériot XI</a>, het eerste vliegtuig dat over <a href="/wiki/Het_Kanaal" title="Het Kanaal">Het Kanaal</a> vloog</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_Eerste_Wereldoorlog">De <a href="/wiki/Eerste_Wereldoorlog" title="Eerste Wereldoorlog">Eerste Wereldoorlog</a></h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Fok.Dr.I.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Fok.Dr.I.jpg/260px-Fok.Dr.I.jpg" decoding="async" width="260" height="193" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Fok.Dr.I.jpg/390px-Fok.Dr.I.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c4/Fok.Dr.I.jpg 2x" data-file-width="413" data-file-height="306" /></a><figcaption>Fokker.Dr.I</figcaption></figure> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Rumpler_Taube&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rumpler Taube (de pagina bestaat niet)">Rumpler Taube</a>, het sterk verouderde verkenningsvliegtuig uit het begin van de oorlog met zijn karakteristieke vleugels</li> <li><a href="/wiki/Albatros_D.III" title="Albatros D.III">Albatros D</a>, het meest geproduceerde jachtvliegtuig van de Duitsers</li> <li><a href="/wiki/Fokker_Dr.I" title="Fokker Dr.I">Fokker Dr.I</a>, het gevreesde vliegtuig van de <a href="/wiki/Manfred_von_Richthofen" title="Manfred von Richthofen">Rode Baron</a></li> <li><a href="/wiki/Fokker_E.III" title="Fokker E.III">Fokker E.III</a>, de "Gesel van Fokker" met de mitrailleur die door de propeller schoot</li> <li><a href="/wiki/Gotha_G.V" title="Gotha G.V">Gotha G.V</a>, de bommenwerper die de eerste bombardementen op Londen uitvoerde</li> <li><a href="/wiki/Sopwith_Pup" title="Sopwith Pup">Sopwith Pup</a>, het wendbare toestel van de Engelsen</li> <li><a href="/wiki/Sopwith_Camel" title="Sopwith Camel">Sopwith Camel</a>, het succesvolste vliegtuig van de Engelsen, het behaalde de meeste overwinningen</li> <li><a href="/wiki/Handley_Page#De_Eerste_Wereldoorlog" title="Handley Page">Handley Page O/400</a>, de bommenwerper van de Engelsen</li> <li><a href="/w/index.php?title=Farman_H.F.20&action=edit&redlink=1" class="new" title="Farman H.F.20 (de pagina bestaat niet)">Farman H.F.20</a>, de standaard verkenner van Frankrijk en België aan het begin van de oorlog</li> <li><a href="/w/index.php?title=Nieuport_Type_17&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nieuport Type 17 (de pagina bestaat niet)">Nieuport Type 17</a>, het Franse antwoord op de "Gesel van Fokker"</li> <li><a href="/wiki/Spad_XIII" class="mw-redirect" title="Spad XIII">Spad XIII</a>, de meest geproduceerde jager van 1917</li> <li><a href="/w/index.php?title=Il%27ya_Muromets&action=edit&redlink=1" class="new" title="Il'ya Muromets (de pagina bestaat niet)">Il'ya Muromets</a>, Sikorsky's, voor die tijd reusachtige, viermotorige vliegtuig</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_luchtraces">De luchtraces</h3></div> <ul><li><a href="/wiki/Spirit_of_St._Louis" title="Spirit of St. Louis">Spirit of St. Louis</a>, het vliegtuig dat de eerste solovlucht over de <a href="/wiki/Atlantische_Oceaan" title="Atlantische Oceaan">Atlantische Oceaan</a> maakte</li> <li><a href="/wiki/Lockheed_Vega" title="Lockheed Vega">Lockheed Vega</a>, het vliegtuig dat de eerste solovlucht om de wereld maakte</li> <li><a href="/wiki/De_Havilland_DH.88_Comet" title="De Havilland DH.88 Comet">De Havilland DH.88 Comet</a>, winnaar van de <a href="/wiki/Melbourne_race" title="Melbourne race">Melbourne race</a></li> <li><a href="/wiki/Supermarine_S.6B" title="Supermarine S.6B">Supermarine S.6B</a>, drievoudig winnaar van de <a href="/wiki/Schneider_Trophy" title="Schneider Trophy">Schneider Trophy</a> en voorloper van de Spitfire</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_eerste_passagiersvliegtuigen">De eerste passagiersvliegtuigen</h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:SR_DC3.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/SR_DC3.jpg/260px-SR_DC3.jpg" decoding="async" width="260" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/SR_DC3.jpg/390px-SR_DC3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/SR_DC3.jpg/520px-SR_DC3.jpg 2x" data-file-width="1036" data-file-height="676" /></a><figcaption>Douglas DC-3 van Swissair</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/Fokker_F.II" title="Fokker F.II">Fokker F.II</a>, het eerste vliegtuig dat non-stop van het oosten naar het westen van de VS vloog</li> <li><a href="/wiki/Fokker_F.VII" title="Fokker F.VII">Fokker F.VII</a>, het vliegtuig dat de eerste non-stop vlucht over de Stille Oceaan vloog (<a href="/w/index.php?title=Southern_Cross_(vliegtuig)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Southern Cross (vliegtuig) (de pagina bestaat niet)">Southern Cross</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Ford_Tri-motor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ford Tri-motor (de pagina bestaat niet)">Ford Tri-motor</a>, Fords antwoord op de Fokker F-VIII</li> <li><a href="/w/index.php?title=Junkers_F.13&action=edit&redlink=1" class="new" title="Junkers F.13 (de pagina bestaat niet)">Junkers F.13</a>, de voorloper van <a href="/wiki/Junkers_Ju_52/3m" title="Junkers Ju 52/3m">Junkers Ju 52/3m</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Lockheed_L-10_Electra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lockheed L-10 Electra (de pagina bestaat niet)">Lockheed L-10 Electra</a>, het eerste succesvolle geheel metalen passagiersvliegtuig</li> <li><a href="/wiki/Douglas_DC-3" title="Douglas DC-3">Douglas DC-3</a> "Dakota", het beroemde passagiersvliegtuig</li> <li><a href="/wiki/Handley_Page#1931:_De_Hannibal-klasse" title="Handley Page">Handley Page HP.42</a>, de excentrieke maar comfortabele dubbeldekker van <a href="/wiki/Imperial_Airways" title="Imperial Airways">Imperial Airways</a></li> <li><a href="/wiki/Boeing_314" title="Boeing 314">Boeing Model 314 <i>Clipper</i></a>, de <a href="/wiki/Vliegboot" class="mw-redirect" title="Vliegboot">vliegboot</a> voor de trans-Atlantische vluchten van <a href="/wiki/Pan_American_World_Airways" title="Pan American World Airways">Pan Am</a> en <a href="/wiki/BOAC" title="BOAC">BOAC</a></li> <li><a href="/wiki/Martin_M-130" title="Martin M-130">Martin M-130 <i>China Clipper</i></a>, de vliegboot voor vluchten over de Stille Oceaan</li> <li><a href="/wiki/Dornier_Do-X" class="mw-redirect" title="Dornier Do-X">Dornier Do-X</a>, de vliegboot met 10 motoren</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_Tweede_Wereldoorlog">De <a href="/wiki/Tweede_Wereldoorlog" title="Tweede Wereldoorlog">Tweede Wereldoorlog</a></h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Yellow_Tiger_Moth_G%C3%B3raszka.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Yellow_Tiger_Moth_G%C3%B3raszka.JPG/260px-Yellow_Tiger_Moth_G%C3%B3raszka.JPG" decoding="async" width="260" height="132" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Yellow_Tiger_Moth_G%C3%B3raszka.JPG/390px-Yellow_Tiger_Moth_G%C3%B3raszka.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Yellow_Tiger_Moth_G%C3%B3raszka.JPG/520px-Yellow_Tiger_Moth_G%C3%B3raszka.JPG 2x" data-file-width="2992" data-file-height="1519" /></a><figcaption>Tiger Moth</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/Supermarine_Spitfire" title="Supermarine Spitfire">Supermarine Spitfire</a>, hét jachtvliegtuig van de Engelsen, beroemd om zijn rol in de <a href="/wiki/Slag_om_Engeland" title="Slag om Engeland">Slag om Engeland</a></li> <li><a href="/wiki/Hawker_Hurricane" title="Hawker Hurricane">Hawker Hurricane</a>, de ruggengraat van de Engelse verdediging tijdens de <a href="/wiki/Slag_om_Engeland" title="Slag om Engeland">Slag om Engeland</a></li> <li><a href="/wiki/Avro_Lancaster" title="Avro Lancaster">Avro Lancaster</a>, de nachtbommenwerper van de geallieerden</li> <li><a href="/wiki/De_Havilland_Mosquito" title="De Havilland Mosquito">De Havilland Mosquito</a>, het meest veelzijdige vliegtuig van de geallieerden</li> <li><a href="/wiki/Tiger_Moth" title="Tiger Moth">Tiger Moth</a>, het meest geproduceerde lesvliegtuig aller tijden</li> <li><a href="/wiki/Fairey_Swordfish" title="Fairey Swordfish">Fairey Swordfish</a>, de torpedobommenwerper die de <a href="/wiki/Bismarck_(slagschip)" title="Bismarck (slagschip)">Bismarck</a> tot zinken bracht</li> <li><a href="/wiki/Gloster_Meteor" title="Gloster Meteor">Gloster Meteor</a>, de eerste <a href="/wiki/Straaljager" title="Straaljager">straaljager</a> van de <a href="/wiki/Geallieerden_(Tweede_Wereldoorlog)" title="Geallieerden (Tweede Wereldoorlog)">geallieerden</a> en de <a href="/wiki/Noord-Atlantische_Verdragsorganisatie" title="Noord-Atlantische Verdragsorganisatie">NAVO</a></li> <li><a href="/wiki/Messerschmitt_Bf_109" title="Messerschmitt Bf 109">Messerschmitt Bf 109</a>, hét jachtvliegtuig van <a href="/wiki/Nazi-Duitsland" title="Nazi-Duitsland">nazi-Duitsland</a></li> <li><a href="/wiki/Junkers_Ju_87" title="Junkers Ju 87">Junkers Ju 87 "Stuka"</a>, De gevreesde duikbommenwerper met het onheilspellende jankende geluid.</li> <li><a href="/wiki/Junkers_Ju_88" title="Junkers Ju 88">Junkers Ju 88</a>, de meest gebouwde bommenwerper van nazi-Duitsland</li> <li><a href="/wiki/Junkers_Ju_52/3m" title="Junkers Ju 52/3m">Junkers Ju 52/3m</a>, het transportvliegtuig van nazi-Duitsland met het karakteristieke casco van <a href="/wiki/Golfplaat" title="Golfplaat">golfplaten</a></li> <li><a href="/wiki/Focke-Wulf_Fw_190" title="Focke-Wulf Fw 190">Focke-Wulf Fw 190</a>, het beste en meest veelzijdige jachtvliegtuig van nazi-Duitsland</li> <li><a href="/wiki/Heinkel_He_111" title="Heinkel He 111">Heinkel He 111</a>, de bommenwerper van nazi-Duitsland, beroemd om zijn rol in <a href="/wiki/Spaanse_Burgeroorlog" title="Spaanse Burgeroorlog">Spaanse Burgeroorlog</a></li> <li><a href="/wiki/Messerschmitt_Me_262" title="Messerschmitt Me 262">Messerschmitt Me 262</a>, de eerste straaljager die in massaproductie werd genomen</li> <li><a href="/wiki/Iljoesjin_Il-2" title="Iljoesjin Il-2">Iljoesjin Il-2 "Sturmovik"</a>, de aanvalsjager van de <a href="/wiki/Russen_(volk)" title="Russen (volk)">Russen</a></li> <li><a href="/wiki/P-51_Mustang" title="P-51 Mustang">P-51 Mustang</a>, het beroemdste vliegtuig van de Amerikanen, vooral doordat het ingezet kon worden over lange afstanden</li> <li><a href="/wiki/B-17_Flying_Fortress" title="B-17 Flying Fortress">Boeing B-17 Flying Fortress</a>, de dagbommenwerper van de geallieerden</li> <li><a href="/wiki/B-24_Liberator" title="B-24 Liberator">Consolidated B-24 Liberator</a>, de meest geproduceerde bommenwerper van de Amerikanen</li> <li><a href="/wiki/Consolidated_PBY_Catalina" title="Consolidated PBY Catalina">Consolidated PBY Catalina</a>, de vliegboot van de geallieerden</li> <li><a href="/wiki/B-25_Mitchell" class="mw-redirect" title="B-25 Mitchell">North American B-25 Mitchell</a>, de bommenwerper die gebruikt werd vanaf vliegdekschepen</li> <li><a href="/wiki/P-38_Lightning" title="P-38 Lightning">P-38 Lightning</a>, de jager met de dubbele staart</li> <li><a href="/wiki/P-47_Thunderbolt" title="P-47 Thunderbolt">Republic P-47 Thunderbolt</a>, de zwaarste jager ooit gebouwd</li> <li><a href="/wiki/B-29_Superfortress" title="B-29 Superfortress">B-29 Super Fortress</a>, bommenwerper, van dit type wierp de <a href="/wiki/Enola_Gay" title="Enola Gay">Enola Gay</a> als eerste een <a href="/wiki/Kernwapen" title="Kernwapen">atoombom</a> af</li> <li><a href="/wiki/Aichi_D3A" title="Aichi D3A">Aichi D3A</a>, de bommenwerper die <a href="/wiki/Pearl_Harbor_(marinebasis)" title="Pearl Harbor (marinebasis)">Pearl Harbor</a> bombardeerde</li> <li><a href="/wiki/Mitsubishi_A6M_Zero" title="Mitsubishi A6M Zero">Mitsubishi A6M Zero</a>, het meest gevreesde jachtvliegtuig van <a href="/wiki/Japan" title="Japan">Japan</a></li> <li><a href="/wiki/Yokosuka_MXY-7_Oka" title="Yokosuka MXY-7 Oka">Jokosuka MXY-7 Okha</a>, het Japanse <a href="/wiki/Kamikaze" title="Kamikaze">kamikazevliegtuig</a></li> <li><a href="/wiki/Spruce_Goose" title="Spruce Goose">Hughes H-4 Hercules</a> of "Spruce Goose", de grootste vliegboot aller tijden, gemaakt door de excentrieke <a href="/wiki/Howard_Hughes" title="Howard Hughes">Howard Hughes</a>, heeft slechts eenmaal gevlogen</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_Koude_Oorlog">De <a href="/wiki/Koude_Oorlog" title="Koude Oorlog">Koude Oorlog</a></h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Lockheed_F-104A-15-LO_060928-F-1234S-008.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Lockheed_F-104A-15-LO_060928-F-1234S-008.jpg/260px-Lockheed_F-104A-15-LO_060928-F-1234S-008.jpg" decoding="async" width="260" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Lockheed_F-104A-15-LO_060928-F-1234S-008.jpg/390px-Lockheed_F-104A-15-LO_060928-F-1234S-008.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Lockheed_F-104A-15-LO_060928-F-1234S-008.jpg/520px-Lockheed_F-104A-15-LO_060928-F-1234S-008.jpg 2x" data-file-width="1800" data-file-height="1185" /></a><figcaption>Lockheed F-104 Starfighter</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/Bell_X-1" title="Bell X-1">Bell X-1</a>, het vliegtuig waarmee <a href="/wiki/Chuck_Yeager" title="Chuck Yeager">Chuck Yeager</a> als eerste de <a href="/wiki/Geluidsbarri%C3%A8re" title="Geluidsbarrière">geluidsbarrière</a> doorbrak</li> <li><a href="/wiki/Grumman_F-14_Tomcat" title="Grumman F-14 Tomcat">Grumman F-14 Tomcat</a>, beroemd als het vliegtuig van de film <a href="/wiki/Top_Gun" title="Top Gun">Top Gun</a></li> <li><a href="/wiki/Lockheed_U-2" title="Lockheed U-2">Lockheed U-2</a>, het eerste echte spionagevliegtuig</li> <li><a href="/wiki/Lockheed_SR-71_(Blackbird)" class="mw-redirect" title="Lockheed SR-71 (Blackbird)">Lockheed SR-71 Blackbird</a>, het snelste vliegtuig dat ooit in actieve dienst is gebruikt</li> <li><a href="/wiki/Lockheed_F-104_Starfighter" title="Lockheed F-104 Starfighter">Lockheed F-104 Starfighter</a>, het eerste supersonische jachtvliegtuig van de NAVO</li> <li><a href="/wiki/C-130_Hercules" class="mw-redirect" title="C-130 Hercules">C-130 Hercules</a>, het robuuste transportvliegtuig van de NAVO</li> <li><a href="/wiki/Boeing_E-3" title="Boeing E-3">Boeing E-3</a>, de <a href="/wiki/Airborne_Warning_And_Control_System" class="mw-redirect" title="Airborne Warning And Control System">AWACS</a></li> <li><a href="/wiki/Dassault_Mirage_III" title="Dassault Mirage III">Dassault Mirage III</a>, de ruggengraat van diverse luchtmachten in de <a href="/wiki/Derde_wereld" title="Derde wereld">derde wereld</a> aan westerse zijde</li> <li><a href="/wiki/Antonov_An-2" title="Antonov An-2">Antonov An-2</a>, de meest geproduceerde tweedekker aller tijden</li> <li><a href="/wiki/Mikojan-Goerevitsj_MiG-21" title="Mikojan-Goerevitsj MiG-21">MiG-21</a>, de ruggengraat van menige luchtmacht aan <a href="/wiki/Communisme" title="Communisme">communistische</a> zijde</li> <li><a href="/wiki/Toepolev_Tu-95" title="Toepolev Tu-95">Toepolev Tu-95</a>, de bommenwerper van het <a href="/wiki/Warschaupact" title="Warschaupact">Warschaupact</a> en enige <a href="/wiki/Turboprop" title="Turboprop">turboprop</a>-bommenwerper aller tijden, en nog steeds in actieve dienst</li> <li><a href="/wiki/Hawker_Hunter" title="Hawker Hunter">Hawker Hunter</a>, diende als jager in ongeveer twintig landen</li> <li><a href="/wiki/Hawker_Siddeley_Harrier" title="Hawker Siddeley Harrier">Hawker Siddeley Harrier</a>, het enige <a href="/wiki/VTOL" title="VTOL">VTOL</a>-vliegtuig dat ooit in een oorlog is ingezet (o.a. <a href="/wiki/Falklandoorlog" title="Falklandoorlog">Falklandoorlog</a>)</li></ul> <dl><dt>De <a href="/wiki/Koreaanse_Oorlog" title="Koreaanse Oorlog">Koreaanse oorlog</a></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/F4U_Corsair" title="F4U Corsair">Vought F4U Corsair</a>, de veteraan van de Tweede Wereldoorlog</li> <li><a href="/wiki/North_American_F-86_Sabre" title="North American F-86 Sabre">F-86 Sabre</a>, de eerste succesvolle straaljager van de Amerikaanse luchtmacht</li> <li><a href="/wiki/Mikojan-Goerevitsj_MiG-15" title="Mikojan-Goerevitsj MiG-15">MiG 15</a>, de eerste succesvolle jager van de <a href="/wiki/Sovjet-Unie" title="Sovjet-Unie">Sovjet-Unie</a></li></ul> <dl><dt>De <a href="/wiki/Vietnamoorlog" title="Vietnamoorlog">Vietnamoorlog</a></dt></dl> <ul><li><a href="/wiki/North_American_F-100_Super_Sabre" title="North American F-100 Super Sabre">F-100 Super Sabre</a>, de eerste jager die de geluidsbarrière kon doorbreken</li> <li><a href="/wiki/F-4_Phantom_II" class="mw-redirect" title="F-4 Phantom II">F-4 Phantom II</a>, de veelzijdige luchtverdedigingsjager, de beste jager van zijn tijd</li> <li><a href="/wiki/Mikojan-Goerevitsj_MiG-21" title="Mikojan-Goerevitsj MiG-21">MiG 21</a>, de jager van menig communistisch land</li> <li><a href="/wiki/B-52_Stratofortress" title="B-52 Stratofortress">B-52 Stratofortress</a>, dé bommenwerper uit de Vietnam- en later de <a href="/wiki/Golfoorlog_(1990-1991)" class="mw-redirect" title="Golfoorlog (1990-1991)">Golfoorlog</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Civiele_vliegtuigen_na_de_oorlog">Civiele vliegtuigen na de oorlog</h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:1er_vol_de_l%27_A380.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/1er_vol_de_l%27_A380.jpg/260px-1er_vol_de_l%27_A380.jpg" decoding="async" width="260" height="186" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/1er_vol_de_l%27_A380.jpg/390px-1er_vol_de_l%27_A380.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/1er_vol_de_l%27_A380.jpg/520px-1er_vol_de_l%27_A380.jpg 2x" data-file-width="531" data-file-height="380" /></a><figcaption>Airbus A380</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/Lockheed_Constellation" title="Lockheed Constellation">Lockheed 1049 Constellation</a>, bekend als de "Connie"</li> <li><a href="/wiki/De_Havilland_DH.106_Comet" class="mw-redirect" title="De Havilland DH.106 Comet">De Havilland DH.106 Comet</a>, het onfortuinlijke eerste straalverkeersvliegtuig dat te kampen kreeg met het tot dan toe onbekende fenomeen <a href="/wiki/Vermoeiing" title="Vermoeiing">metaalmoeheid</a></li> <li><a href="/wiki/Vickers_Viscount" title="Vickers Viscount">Vickers Viscount</a>, de eerste succesvolle turboprop</li> <li><a href="/wiki/Fokker_F27" title="Fokker F27">Fokker F-27</a>, succesvolste turboprop van het westen</li> <li><a href="/wiki/Fokker_F28" title="Fokker F28">Fokker F28</a>, het eerste door Fokker gebouwde verkeersvliegtuig met straalmotoren</li> <li><a href="/wiki/Fokker_50" title="Fokker 50">Fokker 50</a>, het geluidsniveau in de passagierscabine is laag vergeleken bij soortgelijke propellervliegtuigen</li> <li><a href="/wiki/Fokker_100" title="Fokker 100">Fokker 100</a>, het grootste verkeersvliegtuig dat Fokker heeft gebouwd</li> <li><a href="/wiki/Fokker_70" title="Fokker 70">Fokker 70</a>, in feite een doorgezaagde Fokker 100, tevens laatste door Fokker gebouwde vliegmachine</li> <li><a href="/wiki/Douglas_DC-8" title="Douglas DC-8">Douglas DC-8</a>, concurrent van de Boeing 707, doorbrak als eerste verkeersvliegtuig de geluidsbarrière</li> <li><a href="/wiki/Douglas_DC-9" title="Douglas DC-9">Douglas DC-9</a>, tweemotorige narrow body, na de Boeing 737 en de Airbus A320 het meest succesvolle commerciële turbofanvliegtuig</li> <li><a href="/wiki/Douglas_DC-10" title="Douglas DC-10">Douglas DC-10</a>, een driemotorige machine met een sigaarvormige staartmotor</li> <li><a href="/wiki/McDonnell_Douglas_MD-11" title="McDonnell Douglas MD-11">McDonnell Douglas MD-11</a>, opvolger van de DC-10 met winglets en eveneens een sigaarvormige staartmotor</li> <li><a href="/wiki/Lockheed_L-1011_Tristar" class="mw-redirect" title="Lockheed L-1011 Tristar">Lockheed TriStar</a>, derde wide bodyvliegtuig, directe concurrent van de Douglas DC-10</li> <li><a href="/wiki/Boeing_367-80" title="Boeing 367-80">Boeing 367-80</a>, Het allereerste straalmotorig vliegtuig gemaakt door Boeing</li> <li><a href="/wiki/Boeing_707" title="Boeing 707">Boeing 707</a>, het begin van de succesvolle straalverkeersvliegtuigen en de langdurige hegemonie van Boeing</li> <li><a href="/wiki/Boeing_727" title="Boeing 727">Boeing 727</a>, het driemotorige verkeersvliegtuig voor kleine vliegvelden</li> <li><a href="/wiki/Boeing_737" title="Boeing 737">Boeing 737</a>, de populairste Boeing tot nu toe en directe concurrent van de Airbus A320</li> <li><a href="/wiki/Boeing_747" title="Boeing 747">Boeing 747</a>, de "Jumbo"<figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Boeing_747-8_N747EX_First_Flight.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Boeing_747-8_N747EX_First_Flight.jpg/260px-Boeing_747-8_N747EX_First_Flight.jpg" decoding="async" width="260" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Boeing_747-8_N747EX_First_Flight.jpg/390px-Boeing_747-8_N747EX_First_Flight.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Boeing_747-8_N747EX_First_Flight.jpg/520px-Boeing_747-8_N747EX_First_Flight.jpg 2x" data-file-width="1055" data-file-height="662" /></a><figcaption>Boeing 747</figcaption></figure></li> <li><a href="/wiki/Boeing_757" title="Boeing 757">Boeing 757</a>, voor het "middensegment", thans ingehaald door de wat grotere 737's</li> <li><a href="/wiki/Boeing_767" title="Boeing 767">Boeing 767</a>, wordt veel gebruikt voor lange afstanden</li> <li><a href="/wiki/Boeing_777" title="Boeing 777">Boeing 777</a>, veel gebruikt tweemotorig vliegtuig voor lange afstanden, opvallend zijn de zeer grote motoren</li> <li><a href="/wiki/Boeing_787" title="Boeing 787">Boeing 787 "Dreamliner"</a>, het eerste lijnvliegtuig dat qua gewicht voor meer dan 50% uit composietmaterialen bestaat</li> <li><a href="/wiki/Sud_Aviation_SE_210_Caravelle" title="Sud Aviation SE 210 Caravelle">Sud Aviation SE 210 Caravelle</a>, het elegante Franse passagiersvliegtuig</li> <li><a href="/wiki/Concorde_(vliegtuig)" title="Concorde (vliegtuig)">Concorde</a>, het enige supersonische passagiersvliegtuig dat ooit in actieve dienst is geweest</li> <li><a href="/wiki/Iljoesjin_Il-96" title="Iljoesjin Il-96">Iljoesjin Il-96</a>, het modernste Russische passagiersvliegtuig</li> <li><a href="/wiki/Toepolev_Tu-154" title="Toepolev Tu-154">Toepolev Tu-154</a>, het toestel voor de binnenlandse vluchten in Rusland</li> <li><a href="/wiki/Toepolev_Tu-144" title="Toepolev Tu-144">Toepolev Tu-144</a>, was bedoeld als directe concurrent van de Frans/Britse Concorde</li> <li><a href="/wiki/Airbus_A300" title="Airbus A300">Airbus A300</a>, het eerste toestel dat Airbus produceerde</li> <li><a href="/wiki/Airbus_A310" title="Airbus A310">Airbus A310</a>, eerste widebody vliegtuig dat de boordwerktuigkundige overbodig maakte</li> <li><a href="/wiki/Airbus_A320" title="Airbus A320">Airbus A320</a>, de populairste Airbus en directe concurrent van de Boeing 737</li> <li><a href="/wiki/Airbus_A330" title="Airbus A330">Airbus A330</a>, Airbus’ tweede widebody, ontwikkeld met dezelfde technologie en hetzelfde comfort als de A320</li> <li><a href="/wiki/Airbus_A340" title="Airbus A340">Airbus A340</a>, de -600 had tot de komst van de Boeing 747-8 de langste romp van alle verkeersvliegtuigen</li> <li><a href="/wiki/Airbus_A350" title="Airbus A350">Airbus A350</a>, Airbus’ reactie op de 787 die door Boeing geproduceerd wordt; bestaat eveneens deels uit composietmaterialen</li> <li><a href="/wiki/Airbus_A380" title="Airbus A380">Airbus A380</a>, het grootste passagiersvliegtuig ter wereld (de "superjumbo")</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Privévliegtuigen"><span id="Priv.C3.A9vliegtuigen"></span>Privévliegtuigen</h3></div> <ul><li><a href="/wiki/Rutan_Voyager" title="Rutan Voyager">Rutan Voyager</a>, het vliegtuig dat non-stop de wereld rondvloog</li> <li><a href="/w/index.php?title=Pou-de-Ciel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pou-de-Ciel (de pagina bestaat niet)">Pou-de-Ciel</a>, het eerste zelfbouwvliegtuigje, ontworpen door <a href="/w/index.php?title=Henry_Mignet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Henry Mignet (de pagina bestaat niet)">Henry Mignet</a>, bedoeld voor iedereen</li> <li><a href="/w/index.php?title=Gossamer_Albatros&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gossamer Albatros (de pagina bestaat niet)">Gossamer Albatros</a>, het eerste vliegtuig dat enkel werd aangedreven door menskracht (<a href="/wiki/Luchtfiets" title="Luchtfiets">Luchtfiets</a>)</li> <li><a href="/wiki/Piper_Cub" title="Piper Cub">Piper Cub</a>, het eerste succesvolle privé-vliegtuig</li> <li><a href="/wiki/Cessna_172" title="Cessna 172">Cessna 172</a>, het vliegtuigje waarmee <a href="/wiki/Mathias_Rust" title="Mathias Rust">Mathias Rust</a> op het <a href="/wiki/Rode_Plein" title="Rode Plein">Rode Plein</a> in <a href="/wiki/Moskou" title="Moskou">Moskou</a> landde</li> <li><a href="/wiki/Learjet" title="Learjet">Learjet</a>, de eerste succesvolle zakenjet</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="De_Golfoorlog_en_daarna">De <a href="/wiki/Golfoorlog_(1990-1991)" class="mw-redirect" title="Golfoorlog (1990-1991)">Golfoorlog</a> en daarna</h3></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Typhoon_5.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Typhoon_5.jpg/260px-Typhoon_5.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Typhoon_5.jpg/390px-Typhoon_5.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Typhoon_5.jpg/520px-Typhoon_5.jpg 2x" data-file-width="1540" data-file-height="1155" /></a><figcaption>Eurofighter Typhoon</figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/Panavia_Tornado" title="Panavia Tornado">Panavia Tornado</a>, het werkpaard dat de vliegvelden onklaar moest maken en daarbij relatief veel verliezen leed</li> <li><a href="/wiki/F-15_Eagle" title="F-15 Eagle">F-15 Eagle</a>, de jager die bijna alle luchtoverwinningen behaalde die er tijdens <a href="/wiki/Golfoorlog_(1990-1991)" class="mw-redirect" title="Golfoorlog (1990-1991)">Operatie Desert Storm</a> plaatsvonden</li> <li><a href="/wiki/F-16_Fighting_Falcon" title="F-16 Fighting Falcon">F-16 Fighting Falcon</a>, de wendbare jager die enkel kan vliegen met behulp van een boordcomputer</li> <li><a href="/wiki/Mikojan-Goerevitsj_MiG-29" title="Mikojan-Goerevitsj MiG-29">Mikojan-Goerevitsj MiG-29</a>, het modernste vliegtuig van <a href="/wiki/Irak" title="Irak">Irak</a></li> <li><a href="/wiki/Antonov_An-225" title="Antonov An-225">Antonov An-225</a>, het grootste transporttoestel van dit moment</li> <li><a href="/wiki/A-10_Thunderbolt_II" title="A-10 Thunderbolt II">A-10 Thunderbolt II</a>, de tankbuster van de <a href="/wiki/United_States_Air_Force" title="United States Air Force">USAF</a>, met de twee karakteristieke motoren aan weerszijden van de romp</li> <li><a href="/wiki/F-35_Lightning_II" title="F-35 Lightning II">Joint Strike Fighter</a>, het modernste Amerikaanse jachtvliegtuig</li> <li><b><a href="/wiki/Eurofighter_Typhoon" title="Eurofighter Typhoon">Eurofighter</a></b>, het modernste Europese jachtvliegtuig</li> <li><a href="/wiki/Lockheed_C-5_Galaxy" title="Lockheed C-5 Galaxy">Lockheed C-5 Galaxy</a>, het zwaarste transporttoestel van de NAVO</li> <li><a href="/wiki/Lockheed_Martin_F-117_Nighthawk" title="Lockheed Martin F-117 Nighthawk">F-117</a>, de <a href="/wiki/Stealth_(techniek)" title="Stealth (techniek)">stealth</a>-bommenwerper</li> <li><a href="/wiki/B-2_Spirit" title="B-2 Spirit">B-2</a>, de stealth-bommenwerper, het duurste vliegtuig aller tijden</li> <li><a href="/wiki/V-22_Osprey" title="V-22 Osprey">V-22 Osprey</a>, het transportvliegtuig met <a href="/wiki/Helikopter" title="Helikopter">helikoptereigenschappen</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Varia">Varia</h2></div> <ul><li>In luchtvaartkringen wordt een vliegtuig ook wel een <b>kist</b> genoemd.</li> <li>Aantallen <a href="/wiki/Opstijgen" title="Opstijgen">starts</a> en <a href="/wiki/Landing_(luchtvaart)" title="Landing (luchtvaart)">landingen</a> op een luchthaven zijn <a href="/wiki/Vliegbeweging" title="Vliegbeweging">vliegbewegingen</a>.</li> <li>De <a href="/wiki/Navigatielicht" title="Navigatielicht">navigatielichten</a> van vliegtuigen hebben dezelfde kleuren als die van schepen: groen rechts (stuurboord) en rood links (bakboord).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68175564"><div class="kolommen-lijst" style="column-width:16em; column-count:3;"> <ul><li><a href="/wiki/Automatische_piloot" title="Automatische piloot">Automatische piloot</a></li> <li><a href="/wiki/Condensspoor" title="Condensspoor">Condensspoor</a></li> <li><a href="/wiki/Geluidsbarri%C3%A8re" title="Geluidsbarrière">Geluidsbarrière</a></li> <li><a href="/wiki/Lijst_van_luchtvaartpioniers" title="Lijst van luchtvaartpioniers">Lijst van luchtvaartpioniers</a></li> <li><a href="/wiki/Lijst_van_luchtvaartongevallen" title="Lijst van luchtvaartongevallen">Lijst van luchtvaartongevallen</a></li> <li><a href="/wiki/Luchtballon" title="Luchtballon">Luchtballon</a></li> <li><a href="/wiki/Luchtschip" title="Luchtschip">Luchtschip</a></li> <li><a href="/wiki/Luchtvaart" title="Luchtvaart">Luchtvaart</a></li> <li><a href="/wiki/Luchtvaartnavigatie" title="Luchtvaartnavigatie">Luchtvaartnavigatie</a></li> <li><a href="/wiki/Luchtverkeersleiding" title="Luchtverkeersleiding">Luchtverkeersleiding</a></li> <li><a href="/wiki/Parachute" title="Parachute">Parachute</a></li> <li><a href="/wiki/Supersonische_snelheid" title="Supersonische snelheid">Supersonische snelheid</a></li> <li><a href="/wiki/Vleugel_(vliegtuig)" title="Vleugel (vliegtuig)">Vleugel</a></li> <li><a href="/wiki/Vliegeren" title="Vliegeren">Vliegeren</a></li> <li><a href="/wiki/Vliegsimulator" title="Vliegsimulator">Vliegsimulator</a></li> <li><a href="/wiki/Vliegveld" title="Vliegveld">Vliegveld</a></li></ul> </div> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220409125905/http://www.eerstevlucht.nl/vlucht.html">De eerste vlucht</a>. Gearchiveerd op <span class="mw-formatted-date" title="2022-04-09">9 april 2022</span>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2020-12-18">18 december 2020</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFVrijhof_blz._24"><span style="font-variant:small-caps;">Vrijhof, Bas</span>. <cite><i>Luchtvaartwetgeving en operationele procedures</i></cite>. QDM Luchtvaart, blz. 24. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2015-05-14">14 mei 2015</span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Hambling, D. (2017) <a rel="nofollow" class="external free" href="https://newscientist.nl/nieuws/lucht-wolken-straling-schadelijk-vliegtuigen/">https://newscientist.nl/nieuws/lucht-wolken-straling-schadelijk-vliegtuigen/</a></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFFranken2018"><span style="font-variant:small-caps;">Franken, Willem</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://debatdirect.tweedekamer.nl/2018-11-15/verkeer/thorbeckezaal/toekomstperspectief-verduurzaming-luchtvaart-09-33/video">Rondetafelgesprek Toekomstperspectief verduurzaming luchtvaart</a>. <i>debatdirect.tweedekamer.nl</i>. <a href="/wiki/Tweede_Kamer_der_Staten-Generaal" title="Tweede Kamer der Staten-Generaal">Tweede Kamer der Staten-Generaal</a> (2018). Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2024-03-25">25 maart 2024</span>. “"50% vermindering betekent niets anders dan 3 decibel geluidsvermindering en 3 decibel is nèt hoorbaar" op 03:08:00” </span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.icao.int/environmental-protection/pages/Reduction-of-Noise-at-Source.aspx">Reduction of Noise at Source</a>. <i>www.icao.int</i>. Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2024-03-25">25 maart 2024</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">EU press release (2006-12-20).<i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://europa.eu/rapid/pressReleasesAction.do?reference=IP/06/1862">Climate change: Commission proposes bringing air transport into EU Emissions Trading Scheme</a></i>. <a href="/wiki/Persbericht" title="Persbericht">Persbericht</a>.  Geraadpleegd op 2008-01-02.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2019"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.europarl.europa.eu/topics/nl/article/20191129STO67756/uitstoot-van-vliegtuigen-en-schepen-feiten-en-cijfers-infografiek">Uitstoot van vliegtuigen en schepen: feiten en cijfers (infografiek)</a>. <i>Onderwerpen | Europees Parlement</i> (<span class="mw-formatted-date" title="2019-05-12">12 mei 2019</span>). Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2024-03-25">25 maart 2024</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Bows-Larkin A., Mander S., Traut M., Anderson K., Wood P. (2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.researchgate.net/profile/Alice_Bows-Larkin/publication/303446744_Aviation_and_Climate_Change-The_Continuing_Challenge">Aviation and Climate Change – The Continuing Challenge</a>. <i>Encyclopedia of aerospace engineering</i>. See esp. Fig. 7.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFTimmisHodzicKohBonner2014"><span style="font-variant:small-caps;">Timmis, A.</span><span style="font-variant:small-caps;">, Hodzic, A., Koh, L., Bonner, M., Soutis, C.</span> (2014). <cite><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dspace.lboro.ac.uk/2134/21192">Environmental impact assessment of aviation emission reduction through the implementation of composite materials</a></cite>. <i>Int J Life Cycle Assess</i> <b>20</b> (2): 233–243. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007/s11367-014-0824-0">10.1007/s11367-014-0824-0</a>. </span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Boeing (2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141015114919/http://www.boeing.com/assets/pdf/commercial/cmo/pdf/Boeing_Current_Market_Outlook_2014.pdf">Current Market Outlook, 2014–2033</a>.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">Airbus (2015). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130115135536/http://www.airbus.com/company/market/forecast/">Flying by Numbers: Global Market Forecast 2015–2034</a></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.euractiv.com/section/transport/news/study-aviation-tax-breaks-cost-eu-states-39-billion-a-year/">Study: Aviation tax breaks cost EU states €39 billion a year</a> - <a href="/w/index.php?title=EURACTIV&action=edit&redlink=1" class="new" title="EURACTIV (de pagina bestaat niet)">EURACTIV</a></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190425132456/https://www.transportenvironment.org/press/eu-governments-miss-out-%E2%82%AC39bn-year-due-aviation%E2%80%99s-tax-breaks">EU governments miss out on up to €39bn a year due to aviation’s tax breaks</a> - Transport and Environment</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">Bows A., Anderson K., Upham P. (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.routledge.com/Aviation-and-Climate-Change-Lessons-for-European-Policy/Bows-Anderson-Upham/p/book/9780415897693">Aviation and Climate Change: Lessons for European Policy</a>. Routledge. 146pp. (See esp. Ch.5).</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.verifavia.com/bases/ressource_pdf/122/AQ-ICF-2006-Impact-on-allowances.pdf">Including Aviation into the EU ETS: Impact on EU allowance prices </a> ICF Consulting for DEFRA February 2006</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFBrasseurGuptaAndersonBalasubramanian2016"><span style="font-variant:small-caps;">Brasseur, Guy P.</span><span style="font-variant:small-caps;">, Gupta, Mohan, Anderson, Bruce E., Balasubramanian, Sathya, Barrett, Steven</span> (2016). <cite><i>Impact of aviation on climate. FAA's Aviation Climate Change Research Initiative (ACCRI) Phase II</i></cite>. <i>Bulletin of the American Meteorological Society</i> <b>97</b> (4): 561–583. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1175/BAMS-D-13-00089.1">10.1175/BAMS-D-13-00089.1</a>. </span></span> </li> </ol></div></div> </div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Aircraft#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Aircraft">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Aircraft#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Aircraft">Aircraft</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67837862">.mw-parser-output .navigatie{position:relative;clear:both;overflow:auto;margin:1em auto -0.5em;padding:2px;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:87%}.mw-parser-output .navigatie-bewerken{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-bewerken .mw-ui-icon::before{background-size:0.9em}.mw-parser-output .navigatie-afb-links,.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{position:absolute}.mw-parser-output .navigatie-afb-rechts{right:2px}.mw-parser-output .navigatie-afb-groot{float:right;padding-left:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:#ddeef8;padding:2px 5.5em;font-weight:bold}.mw-parser-output .navigatie-inhoud{padding:0.5em}.mw-parser-output .navigatie-inhoud p:first-child{margin:0}.mw-parser-output .navigatie div[style*="background-color"],.mw-parser-output .navigatie div[style*="background"]{color:inherit}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navigatie-titel{background-color:var(--background-color-interactive,#eaecf0)!important}}</style> <div class="navigatie" role="navigation" aria-labelledby="Luchtvaartuig"> <div class="navigatie-afb-links noviewer"><div class="navigatie-bewerken show-autoconfirmed nomobile"><span class="nowrap skin-invert-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Sjabloon:Navigatie_luchtvaartuigen" title="Sjabloon:Navigatie luchtvaartuigen"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/OOjs_UI_icon_article-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_article-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span> · <span class="ui-state-disabled" typeof="mw:File"><span title="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)"><img alt="Overleg sjabloon (de pagina bestaat niet)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_speechBubbles-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></span></span> · <span typeof="mw:File"><a href="//nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Sjabloon:Navigatie_luchtvaartuigen&action=edit" title="Sjabloon bewerken"><img alt="Sjabloon bewerken" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/16px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/24px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg/32px-OOjs_UI_icon_edit-ltr.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></span></div></div> <div id="Luchtvaartuig" class="navigatie-titel"><a href="/wiki/Luchtvaartuig" title="Luchtvaartuig">Luchtvaartuig</a></div> <div class="navigatie-inhoud"> <p><a class="mw-selflink selflink">vliegtuig</a> (<a href="/wiki/Helikopter" title="Helikopter">helikopter</a> · <a href="/wiki/Autogiro" title="Autogiro">autogiro</a>) · <a href="/wiki/Zweefvliegtuig" title="Zweefvliegtuig">zweefvliegtuig</a> · <a href="/wiki/Luchtschip" title="Luchtschip">luchtschip</a> (<a href="/wiki/Zeppelin_(luchtschip)" title="Zeppelin (luchtschip)">zeppelin</a> · <a href="/wiki/Blimp" title="Blimp">blimp</a>) · <a href="/wiki/Luchtballon" title="Luchtballon">luchtballon</a> </p> </div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67045932">.mw-parser-output .gesproken_wiki_player .vjs-subs-caps-button{display:none}</style>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Vliegtuig&oldid=68028329">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Vliegtuig&oldid=68028329</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Vliegtuig" title="Categorie:Vliegtuig">Vliegtuig</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorieën: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Artikel_mist_referentie_sinds_augustus_2017" title="Categorie:Wikipedia:Artikel mist referentie sinds augustus 2017">Wikipedia:Artikel mist referentie sinds augustus 2017</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Alle_artikelen_die_een_referentie_missen" title="Categorie:Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen">Wikipedia:Alle artikelen die een referentie missen</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Commonscat_zonder_link_op_Wikidata" title="Categorie:Wikipedia:Commonscat zonder link op Wikidata">Wikipedia:Commonscat zonder link op Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Gesproken_Wikipedia" title="Categorie:Wikipedia:Gesproken Wikipedia">Wikipedia:Gesproken Wikipedia</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 27 aug 2024 om 19:42.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Vliegtuig&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-qqs7t","wgBackendResponseTime":139,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.319","walltime":"0.815","ppvisitednodes":{"value":4257,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":26266,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":8594,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":13,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":14899,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 280.076 1 -total"," 34.09% 95.476 1 Sjabloon:Appendix"," 32.60% 91.301 1 Sjabloon:References"," 28.76% 80.543 1 Sjabloon:Infobox_vervoermiddel"," 27.09% 75.865 1 Sjabloon:Infobox_generiek"," 13.71% 38.407 4 Sjabloon:Citeer_web"," 10.90% 30.528 1 Sjabloon:Wikidata_afbeelding"," 7.00% 19.619 1 Sjabloon:Gesproken_Wikipedia_klein"," 6.50% 18.199 1 Sjabloon:Navigatie_luchtvaartuigen"," 6.19% 17.341 2 Sjabloon:Kolommen_lijst"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.010","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":949705,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7769799cfb-4s789","timestamp":"20241113113837","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Vliegtuig","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Vliegtuig","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q197","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q197","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-12-27T11:45:05Z","dateModified":"2024-08-27T18:42:05Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/6\/65\/Airliners_28.07.2009_10-01-28.JPG","headline":"constructie, machine of voertuig, ontworpen om gedragen te worden door lucht, door de dynamische actie van lucht op de oppervlaktes van de constructie of object of door zijn drijfvermogen"}</script> </body> </html>