CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="el" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Αρχαία Σπάρτη - Βικιπαίδεια</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )elwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Ιανουάριος","Φεβρουάριος","Μάρτιος","Απριλίου","Μαΐου","Ιουνίου","Ιουλίου","Αύγουστος","Σεπτέμβριος","Οκτώβριος","Νοέμβριος","Δεκέμβριος"],"wgRequestId":"167120b1-5f16-44ee-b177-98b63edf0558","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Αρχαία_Σπάρτη","wgTitle":"Αρχαία Σπάρτη","wgCurRevisionId":10847861,"wgRevisionId":10847861,"wgArticleId":136465,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Σύνδεσμοι wayback προτύπου Webarchive","Χωρίς πηγές ημέρας","Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές","Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές από 05/2017","Λήμματα με νεκρούς συνδέσμους", "Κατηγορία Commons με τίτλο σελίδας διαφορετικό από των Wikidata","Commonscat που τραβάει δεδομένα από Wikidata","Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά VIAF","Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά LCCN","Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά ISNI","Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά GND","Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά BNF","Σελίδες που χρησιμοποιούν μαγικούς συνδέσμους ISBN","Αρχαία Σπάρτη"],"wgPageViewLanguage":"el","wgPageContentLanguage":"el","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Αρχαία_Σπάρτη","wgRelevantArticleId":136465,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"el","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"el"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q5690","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.74"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready", "site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.imagelinks","ext.gadget.wikibugs","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging", "ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=el&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=el&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=el&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Sparta_Territory.svg/1200px-Sparta_Territory.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1100"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Sparta_Territory.svg/800px-Sparta_Territory.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="733"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Sparta_Territory.svg/640px-Sparta_Territory.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="587"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Αρχαία Σπάρτη - Βικιπαίδεια"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Επεξεργασία" href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Βικιπαίδεια (el)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//el.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.el"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Βικιπαίδεια ροή Atom" href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%82%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AD%CF%82&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Αρχαία_Σπάρτη rootpage-Αρχαία_Σπάρτη skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Μετάβαση στο περιεχόμενο</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Ιστότοπος"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Κύριο μενού" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Κύριο μενού</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Κύριο μενού</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">μετακίνηση στην πλαϊνή μπάρα</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">απόκρυψη</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Πλοήγηση </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1" title="Επισκεφθείτε την αρχική σελίδα [z]" accesskey="z"><span>Κύρια πύλη</span></a></li><li id="n-Θεματικές-πύλες" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%98%CE%AD%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1"><span>Θεματικές πύλες</span></a></li><li id="n-Featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%A0%CF%81%CE%BF%CE%B2%CE%B5%CE%B2%CE%BB%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B1_%CE%BB%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1"><span>Προβεβλημένα λήμματα</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%A4%CF%81%CE%AD%CF%87%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1_%CE%B3%CE%B5%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B1" title="Βρείτε βασικές πληροφορίες για τρέχοντα γεγονότα"><span>Τρέχοντα γεγονότα</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A4%CF%85%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1" title="Φόρτωση μιας τυχαίας σελίδας [x]" accesskey="x"><span>Τυχαίο λήμμα</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Συμμετοχή" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Συμμετοχή" > <div class="vector-menu-heading"> Συμμετοχή </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%92%CE%BF%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1" title="Το μέρος για να βρείτε αυτό που ψάχνετε"><span>Βοήθεια</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7_%CE%9A%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1%CF%82" title="Σχετικά με το εγχείρημα, τι μπορείτε να κάνετε, πού μπορείτε να βρείτε τι"><span>Πύλη Κοινότητας</span></a></li><li id="n-pump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%91%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AC"><span>Αγορά</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%82%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AD%CF%82" title="Λίστα πρόσφατων αλλαγών στο wiki [r]" accesskey="r"><span>Πρόσφατες αλλαγές</span></a></li><li id="n-Επικοινωνία" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%95%CF%80%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1"><span>Επικοινωνία</span></a></li><li id="n-Δωρεές" class="mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserLandingPage?uselang=el&country=GR"><span>Δωρεές</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Βικιπαίδεια" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-el.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Η Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-el.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Αναζήτηση στη Βικιπαίδεια [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Αναζήτηση</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Αναζήτηση σε Βικιπαίδεια" aria-label="Αναζήτηση σε Βικιπαίδεια" autocapitalize="sentences" title="Αναζήτηση στη Βικιπαίδεια [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Ειδικό:Αναζήτηση"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Αναζήτηση</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Προσωπικά εργαλεία"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Εμφάνιση"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Εμφάνιση" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Εμφάνιση</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_el.wikipedia.org&uselang=el" class=""><span>Δωρεές</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1%CE%9B%CE%BF%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D&returnto=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1+%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" title="Σας ενθαρρύνουμε να δημιουργήσετε ένα λογαριασμό και να συνδεθείτε· ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό" class=""><span>Δημιουργία λογαριασμού</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CF%83%CE%B7%CE%A7%CF%81%CE%AE%CF%83%CF%84%CE%B7&returnto=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1+%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" title="Σας ενθαρρύνουμε να συνδεθείτε· ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό [o]" accesskey="o" class=""><span>Σύνδεση</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Περισσότερες επιλογές" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Προσωπικά εργαλεία" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Προσωπικά εργαλεία</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Μενού χρήστη" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_el.wikipedia.org&uselang=el"><span>Δωρεές</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1%CE%9B%CE%BF%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D&returnto=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1+%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" title="Σας ενθαρρύνουμε να δημιουργήσετε ένα λογαριασμό και να συνδεθείτε· ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Δημιουργία λογαριασμού</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CF%83%CE%B7%CE%A7%CF%81%CE%AE%CF%83%CF%84%CE%B7&returnto=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1+%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" title="Σας ενθαρρύνουμε να συνδεθείτε· ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Σύνδεση</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Σελίδες για αποσυνδεμένους συντάκτες <a href="/wiki/%CE%92%CE%BF%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%95%CE%B9%CF%83%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%AE" aria-label="Μάθετε περισσότερα σχετικά με την επεξεργασία"><span>μάθετε περισσότερα</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%9F%CE%B9%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CF%83%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AD%CF%82%CE%9C%CE%BF%CF%85" title="Μια λίστα με τις επεξεργασίες που έγιναν από αυτή τη διεύθυνση IP [y]" accesskey="y"><span>Συνεισφορές</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%97%CE%A3%CF%85%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%AE%CE%9C%CE%BF%CF%85" title="Συζήτηση σχετικά με τις αλλαγές που έγιναν από αυτή τη διεύθυνση IP [n]" accesskey="n"><span>Συζήτηση για αυτή την IP</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eκλείσιμο\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"el\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv style=\"border: solid 1px #333; border-radius: 0.5em;box-shadow: 0 4px 4px #999; background:#FCFFE5; margin-bottom: 1.5em; display: table; width: 100%;padding-top:5px;text-align: center;\"\u003E\n\u003Cdiv style=\"display: table-cell; vertical-align: middle;\"\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%9C%CE%AE%CE%BD%CE%B1%CF%82_%CE%91%CF%83%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82\" title=\"Βικιπαίδεια:Μήνας Ασίας της Βικιπαίδειας\"\u003E\u003Cimg alt=\"Wikipedia Asian Month\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Asian_month_banner_logo.svg/500px-Asian_month_banner_logo.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"500\" height=\"129\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Asian_month_banner_logo.svg/750px-Asian_month_banner_logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Asian_month_banner_logo.svg/1000px-Asian_month_banner_logo.svg.png 2x\" data-file-width=\"3047\" data-file-height=\"789\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E \u003Cspan style=\"margin-left:2em;\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%9C%CE%AE%CE%BD%CE%B1%CF%82_%CE%91%CF%83%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82\" title=\"Βικιπαίδεια:Μήνας Ασίας της Βικιπαίδειας\"\u003E\u003Cspan class=\"mw-ui-button mw-ui-progressive mw-ui\"\u003EΛάβετε μέρος\u003C/span\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Ιστότοπος"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Περιεχόμενα" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Περιεχόμενα</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">μετακίνηση στην πλαϊνή μπάρα</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">απόκρυψη</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Αρχή</div> </a> </li> <li id="toc-Γεωγραφικό_πλαίσιο" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Γεωγραφικό_πλαίσιο"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Γεωγραφικό πλαίσιο</span> </div> </a> <ul id="toc-Γεωγραφικό_πλαίσιο-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Τοπωνύμια_στον_μύθο" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Τοπωνύμια_στον_μύθο"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Τοπωνύμια στον μύθο</span> </div> </a> <ul id="toc-Τοπωνύμια_στον_μύθο-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ιστορικά_στοιχεία" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ιστορικά_στοιχεία"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Ιστορικά στοιχεία</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ιστορικά_στοιχεία-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Εναλλαγή Ιστορικά στοιχεία υποενότητας</span> </button> <ul id="toc-Ιστορικά_στοιχεία-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Προϊστορία" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Προϊστορία"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Προϊστορία</span> </div> </a> <ul id="toc-Προϊστορία-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Κλασική_Σπάρτη" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Κλασική_Σπάρτη"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Κλασική Σπάρτη</span> </div> </a> <ul id="toc-Κλασική_Σπάρτη-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ελληνιστική_και_ρωμαϊκή_Σπάρτη" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ελληνιστική_και_ρωμαϊκή_Σπάρτη"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Ελληνιστική και ρωμαϊκή Σπάρτη</span> </div> </a> <ul id="toc-Ελληνιστική_και_ρωμαϊκή_Σπάρτη-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Βυζαντινή_εποχή" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Βυζαντινή_εποχή"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Βυζαντινή εποχή</span> </div> </a> <ul id="toc-Βυζαντινή_εποχή-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Πολιτειακή_οργάνωση" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Πολιτειακή_οργάνωση"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Πολιτειακή οργάνωση</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Πολιτειακή_οργάνωση-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Εναλλαγή Πολιτειακή οργάνωση υποενότητας</span> </button> <ul id="toc-Πολιτειακή_οργάνωση-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Λυκούργος" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Λυκούργος"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Λυκούργος</span> </div> </a> <ul id="toc-Λυκούργος-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Μεγάλη_Ρήτρα_&_Ευνομία" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Μεγάλη_Ρήτρα_&_Ευνομία"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Μεγάλη Ρήτρα & Ευνομία</span> </div> </a> <ul id="toc-Μεγάλη_Ρήτρα_&_Ευνομία-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Βασιλείς" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Βασιλείς"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Βασιλείς</span> </div> </a> <ul id="toc-Βασιλείς-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Γερουσία" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Γερουσία"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>Γερουσία</span> </div> </a> <ul id="toc-Γερουσία-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Έφοροι" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Έφοροι"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.5</span> <span>Έφοροι</span> </div> </a> <ul id="toc-Έφοροι-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Απέλλα" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Απέλλα"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.6</span> <span>Απέλλα</span> </div> </a> <ul id="toc-Απέλλα-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Κοινωνική_δομή" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Κοινωνική_δομή"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Κοινωνική δομή</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Κοινωνική_δομή-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Εναλλαγή Κοινωνική δομή υποενότητας</span> </button> <ul id="toc-Κοινωνική_δομή-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Όμοιοι" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Όμοιοι"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Όμοιοι</span> </div> </a> <ul id="toc-Όμοιοι-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Περίοικοι" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Περίοικοι"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Περίοικοι</span> </div> </a> <ul id="toc-Περίοικοι-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Είλωτες" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Είλωτες"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Είλωτες</span> </div> </a> <ul id="toc-Είλωτες-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ειδικότερες_περιπτώσεις" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ειδικότερες_περιπτώσεις"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Ειδικότερες περιπτώσεις</span> </div> </a> <ul id="toc-Ειδικότερες_περιπτώσεις-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ξενηλασία" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ξενηλασία"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5</span> <span>Ξενηλασία</span> </div> </a> <ul id="toc-Ξενηλασία-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Κοινωνική_θέση_γυναικών" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Κοινωνική_θέση_γυναικών"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.6</span> <span>Κοινωνική θέση γυναικών</span> </div> </a> <ul id="toc-Κοινωνική_θέση_γυναικών-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Θεσμός_του_γάμου" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Θεσμός_του_γάμου"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.7</span> <span>Θεσμός του γάμου</span> </div> </a> <ul id="toc-Θεσμός_του_γάμου-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Αγωγή" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Αγωγή"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Αγωγή</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Αγωγή-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Εναλλαγή Αγωγή υποενότητας</span> </button> <ul id="toc-Αγωγή-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Κρυπτεία" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Κρυπτεία"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Κρυπτεία</span> </div> </a> <ul id="toc-Κρυπτεία-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Παιδεραστία" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Παιδεραστία"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Παιδεραστία</span> </div> </a> <ul id="toc-Παιδεραστία-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Στρατός" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Στρατός"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Στρατός</span> </div> </a> <ul id="toc-Στρατός-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Οικονομία" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Οικονομία"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Οικονομία</span> </div> </a> <ul id="toc-Οικονομία-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Θρησκεία" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Θρησκεία"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Θρησκεία</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Θρησκεία-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Εναλλαγή Θρησκεία υποενότητας</span> </button> <ul id="toc-Θρησκεία-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Λατρεία_και_θεότητες" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Λατρεία_και_θεότητες"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Λατρεία και θεότητες</span> </div> </a> <ul id="toc-Λατρεία_και_θεότητες-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Θυσίες" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Θυσίες"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.2</span> <span>Θυσίες</span> </div> </a> <ul id="toc-Θυσίες-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Γιορτές" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Γιορτές"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.3</span> <span>Γιορτές</span> </div> </a> <ul id="toc-Γιορτές-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ακρόπολη" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ακρόπολη"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Ακρόπολη</span> </div> </a> <ul id="toc-Ακρόπολη-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Τα_τείχη_της_πόλης" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Τα_τείχη_της_πόλης"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Τα τείχη της πόλης</span> </div> </a> <ul id="toc-Τα_τείχη_της_πόλης-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Παραπομπές" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Παραπομπές"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Παραπομπές</span> </div> </a> <ul id="toc-Παραπομπές-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Βιβλιογραφία" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Βιβλιογραφία"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Βιβλιογραφία</span> </div> </a> <ul id="toc-Βιβλιογραφία-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Εξωτερικοί_σύνδεσμοι" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Εξωτερικοί_σύνδεσμοι"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Εξωτερικοί σύνδεσμοι</span> </div> </a> <ul id="toc-Εξωτερικοί_σύνδεσμοι-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Περιεχόμενα" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Εναλλαγή του πίνακα περιεχομένων" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Εναλλαγή του πίνακα περιεχομένων</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Αρχαία Σπάρτη</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Μεταβείτε σε ένα λήμμα σε άλλη γλώσσα. Διαθέσιμο σε 100 γλώσσες" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-100" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">100 γλώσσες</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Αφρικάανς" lang="af" hreflang="af" data-title="Sparta" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Αφρικάανς" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Γερμανικά Ελβετίας" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Sparta" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Γερμανικά Ελβετίας" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A5%D8%B3%D8%A8%D8%B1%D8%B7%D8%A9_(%D8%A7%D9%84%D9%8A%D9%88%D9%86%D8%A7%D9%86)" title="إسبرطة (اليونان) – Αραβικά" lang="ar" hreflang="ar" data-title="إسبرطة (اليونان)" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Αραβικά" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Esparta" title="Esparta – Αστουριανά" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Esparta" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Αστουριανά" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Αζερμπαϊτζανικά" lang="az" hreflang="az" data-title="Sparta" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Αζερμπαϊτζανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Sparta" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Спарта – Λευκορωσικά" lang="be" hreflang="be" data-title="Спарта" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Λευκορωσικά" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Спарта – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Спарта" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D1%80%D0%B5%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Древна Спарта – Βουλγαρικά" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Древна Спарта" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Βουλγαρικά" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A7%8D%E0%A6%AA%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%9F%E0%A6%BE" title="স্পার্টা – Βεγγαλικά" lang="bn" hreflang="bn" data-title="স্পার্টা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Βεγγαλικά" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Sparta_(k%C3%AAr)" title="Sparta (kêr) – Βρετονικά" lang="br" hreflang="br" data-title="Sparta (kêr)" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Βρετονικά" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Βοσνιακά" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Sparta" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Βοσνιακά" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Esparta" title="Esparta – Καταλανικά" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Esparta" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Καταλανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A1rti" title="Spárti – Σεμπουάνο" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Spárti" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Σεμπουάνο" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Τσεχικά" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Sparta" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Τσεχικά" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0_(%D0%BF%D0%B0%D1%82%D1%88%D0%B0%D0%BB%D3%91%D1%85)" title="Спарта (патшалӑх) – Τσουβασικά" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Спарта (патшалӑх)" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Τσουβασικά" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Ουαλικά" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Sparta" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Ουαλικά" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Δανικά" lang="da" hreflang="da" data-title="Sparta" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Δανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Γερμανικά" lang="de" hreflang="de" data-title="Sparta" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Γερμανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Central Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Sparta" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Central Dusun" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Αγγλικά" lang="en" hreflang="en" data-title="Sparta" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Αγγλικά" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Sparto" title="Sparto – Εσπεράντο" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Sparto" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Εσπεράντο" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Esparta" title="Esparta – Ισπανικά" lang="es" hreflang="es" data-title="Esparta" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Ισπανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Εσθονικά" lang="et" hreflang="et" data-title="Sparta" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Εσθονικά" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Esparta" title="Esparta – Βασκικά" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Esparta" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Βασκικά" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Esparta" title="Esparta – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Esparta" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="اسپارت – Περσικά" lang="fa" hreflang="fa" data-title="اسپارت" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Περσικά" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Φινλανδικά" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Sparta" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Φινλανδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="καλό λήμμα"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Sparte" title="Sparte – Γαλλικά" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Sparte" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Γαλλικά" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Δυτικά Φριζικά" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Sparta" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Δυτικά Φριζικά" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Ιρλανδικά" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Sparta" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Ιρλανδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Esparta" title="Esparta – Γαλικιανά" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Esparta" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Γαλικιανά" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A1%D7%A4%D7%A8%D7%98%D7%94" title="ספרטה – Εβραϊκά" lang="he" hreflang="he" data-title="ספרטה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Εβραϊκά" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE" title="स्पार्टा – Χίντι" lang="hi" hreflang="hi" data-title="स्पार्टा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Χίντι" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Κροατικά" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Sparta" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Κροατικά" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A1rta" title="Spárta – Ουγγρικά" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Spárta" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Ουγγρικά" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A1" title="Սպարտա – Αρμενικά" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Սպարտա" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Αρμενικά" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Ιντερλίνγκουα" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Sparta" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Ιντερλίνγκουα" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Ινδονησιακά" lang="id" hreflang="id" data-title="Sparta" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Ινδονησιακά" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Ίντο" lang="io" hreflang="io" data-title="Sparta" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ίντο" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Ισλανδικά" lang="is" hreflang="is" data-title="Sparta" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Ισλανδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Ιταλικά" lang="it" hreflang="it" data-title="Sparta" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Ιταλικά" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B9%E3%83%91%E3%83%AB%E3%82%BF" title="スパルタ – Ιαπωνικά" lang="ja" hreflang="ja" data-title="スパルタ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Ιαπωνικά" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Ιαβανικά" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Sparta" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Ιαβανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%9E%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A2%E1%83%90" title="სპარტა – Γεωργιανά" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სპარტა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Γεωργιανά" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Спарта – Καζακικά" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Спарта" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Καζακικά" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%AA%E0%B2%BE%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%9F%E0%B2%BE" title="ಸ್ಪಾರ್ಟಾ – Κανάντα" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಸ್ಪಾರ್ಟಾ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Κανάντα" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%8A%A4%ED%8C%8C%EB%A5%B4%ED%83%80" title="스파르타 – Κορεατικά" lang="ko" hreflang="ko" data-title="스파르타" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Κορεατικά" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Κουρδικά" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Sparta" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Κουρδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Lacedaemon" title="Lacedaemon – Λατινικά" lang="la" hreflang="la" data-title="Lacedaemon" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Λατινικά" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Λουξεμβουργιανά" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Sparta" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Λουξεμβουργιανά" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Λιθουανικά" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Sparta" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Λιθουανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Λετονικά" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Sparta" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Λετονικά" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Спарта – Σλαβομακεδονικά" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Спарта" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Σλαβομακεδονικά" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%BE%E0%B5%BC%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F" title="സ്പാർട്ട – Μαλαγιαλαμικά" lang="ml" hreflang="ml" data-title="സ്പാർട്ട" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Μαλαγιαλαμικά" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Спарта – Μογγολικά" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Спарта" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Μογγολικά" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Μαλαισιανά" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Sparta" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Μαλαισιανά" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%85%E1%80%95%E1%80%AB%E1%80%90%E1%80%AC" title="စပါတာ – Βιρμανικά" lang="my" hreflang="my" data-title="စပါတာ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Βιρμανικά" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA" title="اسپارت – Μαζαντεράνι" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="اسپارت" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Μαζαντεράνι" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Sparta_(Antike)" title="Sparta (Antike) – Κάτω Γερμανικά" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Sparta (Antike)" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Κάτω Γερμανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A4%BE" title="स्पार्टा – Νεπαλικά" lang="ne" hreflang="ne" data-title="स्पार्टा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Νεπαλικά" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE" title="स्पार्ता – Νεγουάρι" lang="new" hreflang="new" data-title="स्पार्ता" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Νεγουάρι" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Sparta_(Griekenland)" title="Sparta (Griekenland) – Ολλανδικά" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Sparta (Griekenland)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Ολλανδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Sp%C3%A1rti" title="Spárti – Νορβηγικά Νινόρσκ" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Spárti" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Νορβηγικά Νινόρσκ" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="καλό λήμμα"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Νορβηγικά Μποκμάλ" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Sparta" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Νορβηγικά Μποκμάλ" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="καλό λήμμα"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Esparta" title="Esparta – Οξιτανικά" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Esparta" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Οξιτανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B8%E0%A8%AA%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A8%9F%E0%A8%BE" title="ਸਪਾਰਟਾ – Παντζαπικά" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਸਪਾਰਟਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Παντζαπικά" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Sparta_(polis)" title="Sparta (polis) – Πολωνικά" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Sparta (polis)" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Πολωνικά" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%B9%D8%A7" title="سپارٹا – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="سپارٹا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D8%A7" title="سپارتا – Πάστο" lang="ps" hreflang="ps" data-title="سپارتا" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Πάστο" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Esparta" title="Esparta – Πορτογαλικά" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Esparta" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Πορτογαλικά" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Ρουμανικά" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Sparta" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Ρουμανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-tara mw-list-item"><a href="https://roa-tara.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Tarantino" lang="nap-x-tara" hreflang="nap-x-tara" data-title="Sparta" data-language-autonym="Tarandíne" data-language-local-name="Tarantino" class="interlanguage-link-target"><span>Tarandíne</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Спарта – Ρωσικά" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Спарта" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Ρωσικά" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Σικελικά" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Sparta" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Σικελικά" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Σκωτικά" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Sparta" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Σκωτικά" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Σερβοκροατικά" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Sparta" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Σερβοκροατικά" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B6%B4%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B7%8A%E0%B6%A7%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="ස්පාර්ටාව – Σινχαλεζικά" lang="si" hreflang="si" data-title="ස්පාර්ටාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Σινχαλεζικά" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Sparta" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Sparta_(starovek)" title="Sparta (starovek) – Σλοβακικά" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Sparta (starovek)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Σλοβακικά" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Anti%C4%8Dna_%C5%A0parta" title="Antična Šparta – Σλοβενικά" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Antična Šparta" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Σλοβενικά" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Αλβανικά" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Sparta" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Αλβανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Спарта – Σερβικά" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Спарта" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Σερβικά" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Σουηδικά" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Sparta" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Σουηδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%8E%E0%AE%9A%E0%AF%81%E0%AE%AA%E0%AE%BE%E0%AE%B0%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%BE" title="எசுபார்த்தா – Ταμιλικά" lang="ta" hreflang="ta" data-title="எசுபார்த்தா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Ταμιλικά" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AA%E0%B8%9B%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%95%E0%B8%B2" title="สปาร์ตา – Ταϊλανδικά" lang="th" hreflang="th" data-title="สปาร์ตา" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Ταϊλανδικά" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Τουρκμενικά" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Sparta" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Τουρκμενικά" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Isparta" title="Isparta – Τάγκαλογκ" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Isparta" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Τάγκαλογκ" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Τουρκικά" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Sparta" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Τουρκικά" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BF%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B0" title="Спарта – Ουκρανικά" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Спарта" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ουκρανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D9%B9%D8%A7" title="سپارٹا – Ούρντου" lang="ur" hreflang="ur" data-title="سپارٹا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Ούρντου" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Sparta_(davlat)" title="Sparta (davlat) – Ουζμπεκικά" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Sparta (davlat)" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Ουζμπεκικά" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Sparta" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Βιετναμικά" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Sparta" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Βιετναμικά" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Γουάραϊ" lang="war" hreflang="war" data-title="Sparta" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Γουάραϊ" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%96%AF%E5%B7%B4%E8%BE%BE" title="斯巴达 – Κινεζικά Γου" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="斯巴达" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Κινεζικά Γου" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%96%AF%E5%B7%B4%E8%BE%BE" title="斯巴达 – Κινεζικά" lang="zh" hreflang="zh" data-title="斯巴达" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Κινεζικά" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%8F%A4%E6%96%AF%E5%B7%B4%E9%81%94" title="古斯巴達 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="古斯巴達" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Sparta" title="Sparta – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Sparta" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%8F%A4%E6%96%AF%E5%B7%B4%E9%81%94" title="古斯巴達 – Καντονέζικα" lang="yue" hreflang="yue" data-title="古斯巴達" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Καντονέζικα" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q5690#sitelinks-wikipedia" title="Επεξεργασία διαγλωσσικών συνδέσεων" class="wbc-editpage">Επεξεργασία συνδέσμων</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Ονοματοχώροι"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" title="Προβολή της σελίδας περιεχομένου [c]" accesskey="c"><span>Λήμμα</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7:%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" rel="discussion" title="Συζήτηση για τη σελίδα περιεχομένου [t]" accesskey="t"><span>Συζήτηση</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Αλλαγή παραλλαγής γλώσσας" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Ελληνικά</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Προβολές"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7"><span>Ανάγνωση</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit" title="Επεξεργασία αυτής της σελίδας [v]" accesskey="v"><span>Επεξεργασία</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit" title="Επεξεργασία του πηγαίου κώδικα της σελίδας [e]" accesskey="e"><span>Επεξεργασία κώδικα</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=history" title="Παλιές αναθεωρήσεις της σελίδας [h]" accesskey="h"><span>Προβολή ιστορικού</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Εργαλεία σελίδων"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Εργαλεία" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Εργαλεία</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Εργαλεία</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">μετακίνηση στην πλαϊνή μπάρα</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">απόκρυψη</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Περισσότερες επιλογές" > <div class="vector-menu-heading"> Ενέργειες </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7"><span>Ανάγνωση</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit" title="Επεξεργασία αυτής της σελίδας [v]" accesskey="v"><span>Επεξεργασία</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit" title="Επεξεργασία του πηγαίου κώδικα της σελίδας [e]" accesskey="e"><span>Επεξεργασία κώδικα</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=history"><span>Προβολή ιστορικού</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Γενικά </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A4%CE%B9%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B4%CE%AD%CE%B5%CE%B9%CE%95%CE%B4%CF%8E/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" title="Κατάλογος όλων των σελίδων wiki που έχουν συνδέσμους προς εδώ [j]" accesskey="j"><span>Συνδέσεις προς εδώ</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CE%B4%CE%B5%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%82%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AD%CF%82/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" rel="nofollow" title="Πρόσφατες αλλαγές σε σελίδες που παραπέμπουν οι σύνδεσμοι αυτής της σελίδας [k]" accesskey="k"><span>Σχετικές αλλαγές</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%82" title="Κατάλογος με όλες τις ειδικές σελίδες [q]" accesskey="q"><span>Ειδικές σελίδες</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&oldid=10847861" title="Μόνιμος σύνδεσμος προς αυτήν την αναθεώρηση αυτής της σελίδας"><span>Σταθερός σύνδεσμος</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=info" title="Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτήν τη σελίδα"><span>Πληροφορίες σελίδας</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%AE%CE%91%CF%85%CF%84%CE%AE%CE%A4%CE%B7%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B1&page=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&id=10847861&wpFormIdentifier=titleform" title="Πληροφορίες για το πώς να δημιουργήσετε παραπομπή αυτής της σελίδας"><span>Παραπομπή</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fel.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25CE%2591%25CF%2581%25CF%2587%25CE%25B1%25CE%25AF%25CE%25B1_%25CE%25A3%25CF%2580%25CE%25AC%25CF%2581%25CF%2584%25CE%25B7"><span>Λάβετε συντομευμένη διεύθυνση URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:QrCode&url=https%3A%2F%2Fel.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25CE%2591%25CF%2581%25CF%2587%25CE%25B1%25CE%25AF%25CE%25B1_%25CE%25A3%25CF%2580%25CE%25AC%25CF%2581%25CF%2584%25CE%25B7"><span>Λήψη κωδικού QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Εκτύπωση/εξαγωγή </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A3%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE&bookcmd=book_creator&referer=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1+%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7"><span>Δημιουργία βιβλίου</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:DownloadAsPdf&page=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=show-download-screen"><span>Κατέβασμα ως PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&printable=yes" title="Εκτυπώσιμη έκδοση αυτής της σελίδας [p]" accesskey="p"><span>Εκτυπώσιμη έκδοση</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Σε άλλα εγχειρήματα </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Sparta" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://el.wikiquote.org/wiki/%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1" hreflang="el"><span>Βικιφθέγματα</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q5690" title="Σύνδεσμος προς το συνδεδεμένο αντικείμενο δεδομένων [g]" accesskey="g"><span>Αντικείμενο Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Εργαλεία σελίδων"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Εμφάνιση"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Εμφάνιση</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">μετακίνηση στην πλαϊνή μπάρα</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">απόκρυψη</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="el" dir="ltr"><div class="hatnote" role="note">Αυτό το λήμμα αφορά την αρχαία Σπάρτη.  Για για τη σύγχρονη πόλη, δείτε: <a href="/wiki/%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" title="Σπάρτη">Σπάρτη</a>.  </div> <div class="hatnote" role="note">Το «Σπαρτιάτες» ανακατευθύνει εδώ. Για άλλες χρήσεις, δείτε: <a href="/wiki/%CE%A3%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B9%CE%AC%CF%84%CE%B5%CF%82_(%CE%B1%CF%80%CE%BF%CF%83%CE%B1%CF%86%CE%AE%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%B7)" class="mw-disambig" title="Σπαρτιάτες (αποσαφήνιση)">Σπαρτιάτες (αποσαφήνιση)</a>.</div> <table class="infobox vcard" style="line-height:1.5em;width:22em;font-size:88%;width:25em;border-radius:0px; border-color:#CED3DE;border-bottom:1px solid lightgray;"><tbody><tr><th colspan="2" style="text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;font-size:1.30em; white-space:nowrap; padding:0.27em 0.4em; border-color:#CED3DE;border-bottom:1px solid lightgray;">Αρχαία Σπάρτη <div style="font-weight:400;"> Σπάρτα</div></th></tr><tr class="mergedtoprow"><td colspan="2" style="text-align:center;font-size:1.05em; border-color:#CED3DE;border-bottom:1px solid lightgray;"></td></tr><tr class="mergedrow"><td colspan="2" style="text-align:center;font-size:1.05em; border-color:#CED3DE;border-bottom:1px solid lightgray;"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Sparta_Territory.svg" class="mw-file-description" title="Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Sparta_Territory.svg/250px-Sparta_Territory.svg.png" decoding="async" width="250" height="229" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Sparta_Territory.svg/375px-Sparta_Territory.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6b/Sparta_Territory.svg/500px-Sparta_Territory.svg.png 2x" data-file-width="743" data-file-height="681" /></a><figcaption>Τοποθεσία της χώρας στον κόσμο</figcaption></figure><div style="font-size:0.85em; padding:0.1em 0.2em">Η επικράτεια που ήλεγχε η Σπάρτη στην Πελοπόννησο.</div></td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row" style="text-align:left;font-size:1.05em; border-color:#CED3DE; font-weight:400; color: #6d6d6d;border-bottom:1px solid lightgray;"><div style="font-weight:bold;"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%81%CF%89%CF%84%CE%B5%CF%8D%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B1" title="Πρωτεύουσα">Πρωτεύουσα</a></div></th><td style="font-size:1.05em; border-color:#CED3DE;border-bottom:1px solid lightgray;">Σπάρτη</td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row" style="text-align:left;font-size:1.05em; border-color:#CED3DE; font-weight:400; color: #6d6d6d;border-bottom:1px solid lightgray;"><div style="font-weight:bold;">Θρησκεία</div></th><td style="font-size:1.05em; border-color:#CED3DE;border-bottom:1px solid lightgray;"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B8%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CE%B1" title="Αρχαία ελληνική θρησκεία">Αρχαία ελληνική θρησκεία</a></td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row" style="text-align:left;font-size:1.05em; border-color:#CED3DE; font-weight:400; color: #6d6d6d;border-bottom:1px solid lightgray;"><div style="font-weight:bold;"><a href="/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CF%84%CE%B5%CF%85%CE%BC%CE%B1" title="Πολίτευμα">Πολίτευμα</a></div></th><td style="font-size:1.05em; border-color:#CED3DE;border-bottom:1px solid lightgray;"><a href="/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1_(%CE%AD%CE%BD%CE%BD%CE%BF%CE%B9%CE%B1)" title="Πολιτεία (έννοια)">Πολιτεία</a><br /><a href="/wiki/%CE%9F%CE%BB%CE%B9%CE%B3%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%AF%CE%B1" title="Ολιγαρχία">Ολιγαρχία</a></td></tr><tr class="mergedrow"><td colspan="2" style="text-align:center;font-size:1.05em; border-color:#CED3DE;border-bottom:1px solid lightgray;"></td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row" style="text-align:left;font-size:1.05em; border-color:#CED3DE; font-weight:400; color: #6d6d6d;border-bottom:1px solid lightgray;"><span style="font-weight:bold;"><a href="/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B5%CE%BE%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%AF%CE%B1" title="Ανεξαρτησία">Ανεξαρτησία</a></span></th><td style="font-size:1.05em; border-color:#CED3DE;border-bottom:1px solid lightgray;">900 π.Χ.<br />192 π.Χ.</td></tr></tbody></table> <p>Η <b>Σπάρτη</b> (<i>Σπάρτα</i> στη <a href="/wiki/%CE%94%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Δωρική διάλεκτος">Δωρική διάλεκτο</a>, <i>Σπάρτη</i> στην <a href="/wiki/%CE%91%CF%84%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Αττική διάλεκτος">Αττική διάλεκτο</a>) ήταν <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Αρχαία Ελλάδα">αρχαιοελληνική</a> <i><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B9%CF%82" title="Πόλις">πόλις</a></i>, που ήταν χτισμένη στις όχθες του ποταμού <a href="/wiki/%CE%95%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%84%CE%B1%CF%82_%CF%80%CE%BF%CF%84%CE%B1%CE%BC%CF%8C%CF%82" class="mw-redirect" title="Ευρώτας ποταμός">Ευρώτα</a> στη <a href="/wiki/%CE%9B%CE%B1%CE%BA%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1" class="mw-redirect" title="Λακωνία">Λακωνία</a> στη νότια <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CF%80%CF%8C%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%BF%CF%82" title="Πελοπόννησος">Πελοπόννησο</a>. Έχει μείνει γνωστή στην παγκόσμια ιστορία για τη στρατιωτική δύναμή της, την πειθαρχία της και το μεγάλο αριθμό των δούλων της. Επίσης, είναι γνωστή και στην <a href="/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%9C%CF%85%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1" class="mw-redirect" title="Ελληνική Μυθολογία">Ελληνική Μυθολογία</a>, κυρίως για τον μύθο της <a href="/wiki/%CE%A9%CF%81%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%AD%CE%BD%CE%B7" class="mw-redirect" title="Ωραία Ελένη">Ωραίας Ελένης</a>. Η στρατιωτική δύναμη της Σπάρτης οφειλόταν στο μοναδικό στην <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Αρχαία Ελλάδα">Αρχαία Ελλάδα</a> σύστημά της <i>αγωγής</i>, το οποίο είχε επιβάλει η νομοθεσία του <a href="/wiki/%CE%9B%CF%85%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%82_(%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CE%B8%CE%AD%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Λυκούργος (νομοθέτης)">Λυκούργου</a> και που περιλάμβανε την <a href="/wiki/%CE%9A%CF%81%CF%85%CF%80%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1" title="Κρυπτεία">κρυπτεία</a> και θεσμοθετημένη <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B5%CF%81%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AF%CE%B1" title="Παιδεραστία">παιδεραστία</a> μεταξύ <a href="/wiki/%CE%95%CE%BD%CE%AE%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%82" title="Ενήλικος">ενηλίκων</a> <a href="/wiki/%CE%86%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Άνδρας">ανδρών</a> και <a href="/wiki/%CE%95%CF%86%CE%B7%CE%B2%CE%B5%CE%AF%CE%B1" title="Εφηβεία">έφηβων</a> αγοριών. Η ιστορική περίοδος της Σπάρτης αρχίζει μετά την <a href="/wiki/%CE%9A%CE%AC%CE%B8%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%94%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%AD%CF%89%CE%BD" title="Κάθοδος των Δωριέων">Κάθοδο των Δωριέων</a> γύρω στο <a href="/wiki/2%CE%B7_%CF%87%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%B5%CF%84%CE%AF%CE%B1_%CF%80.%CE%A7." title="2η χιλιετία π.Χ.">1100 π.Χ.</a>, (αν και η αρχαιολογία υποστηρίζει ότι η κάθοδος των Δωριέων έγινε αργότερα) και τελειώνει κατά τη διάρκεια της Ρωμαιοκρατίας, αν και υπάρχουν σαφείς ενδείξεις για την επίδραση του Μυκηναϊκού Πολιτισμού στην περιοχή πολύ πριν την άφιξη των Δωριέων, πράγμα που θεωρείται η προϊστορία της Αρχαίας Σπάρτης. </p><p>Κατά τη διάρκεια της Κλασσικής Αρχαιότητας η Σπάρτη ήταν μία από τις δύο πιο ισχυρές πόλεις-κράτη στην Αρχαία Ελλάδα, μαζί με την <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CE%B8%CE%AE%CE%BD%CE%B1" title="Αρχαία Αθήνα">Αθήνα</a>. Η Σπάρτη άρχισε να αναδύεται ως πολιτικο-στρατιωτική δύναμη στην Ελλάδα κατά την αρχή της Αρχαϊκής Εποχής μετά το τέλος των σκοτεινών χρόνων της <a href="/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%89%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%95%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE" class="mw-redirect" title="Γεωμετρική Εποχή">Γεωμετρικής Εποχής</a> και έφτασε στην απόλυτη ακμή της μετά τη νίκη της στον <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82" title="Πελοποννησιακός Πόλεμος">Πελοποννησιακό Πόλεμο</a> επί της Αθήνας και των συμμάχων της, όταν και πέτυχε να επιβάλει την ηγεμονία και την επιρροή της στο μεγαλύτερο μέρος του αρχαιοελληνικού κόσμου. Η ηγεμονία της δεν κράτησε πολύ και μετά τις ήττες της από τους Θηβαίους το <a href="/wiki/371_%CF%80.%CE%A7." title="371 π.Χ.">371 π.Χ.</a> στα Λεύκτρα και το <a href="/wiki/362_%CF%80.%CE%A7." title="362 π.Χ.">362 π.Χ.</a> στη <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CE%B1_%CE%91%CF%81%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Μαντίνεια Αρκαδίας">Μαντίνεια</a> έχασε την παλαιά της δύναμη, ταυτόχρονα και με την άνοδο του βασιλείου της Μακεδονίας άρχισε να παίζει έναν δευτερεύοντα ρόλο στα ελληνικά θέματα. Κάποιες αναλαμπές τον 3ο αιώνα π.Χ. δεν εμπόδισαν την παρακμή της ακολουθώντας τη μοίρα του υπόλοιπου ελληνικού κόσμου που κατακτήθηκε από τους Ρωμαίους. Όμως και κατά τη διάρκεια της Ρωμαιοκρατίας συνέχισε να αποτελεί πόλο έλξης λόγω της πλούσιας ιστορίας της. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Γεωγραφικό_πλαίσιο"><span id=".CE.93.CE.B5.CF.89.CE.B3.CF.81.CE.B1.CF.86.CE.B9.CE.BA.CF.8C_.CF.80.CE.BB.CE.B1.CE.AF.CF.83.CE.B9.CE.BF"></span>Γεωγραφικό πλαίσιο</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=1" title="Επεξεργασία ενότητας: Γεωγραφικό πλαίσιο" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=1" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Γεωγραφικό πλαίσιο"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Η αρχαία Σπάρτη βρισκόταν στο μέσο της κοιλάδας του <a href="/wiki/%CE%95%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%84%CE%B1%CF%82_%CF%80%CE%BF%CF%84%CE%B1%CE%BC%CF%8C%CF%82" class="mw-redirect" title="Ευρώτας ποταμός">Ευρώτα</a> (στη λεγόμενη Κοίλη Λακεδαίμονα, στη δυτική όχθη του ποταμού) και περιβαλλόταν από χαμηλούς λόφους (την ακρόπολη και το Κλαράκι βόρεια, την Ευαγγελίστρια δυτικά και Τούμπανο και Ξενία νοτιοανατολικά) και από το ρέμα της Μαγούλιτσας (νοτιοδυτικά). Αρχικά τη συγκροτούσαν τέσσερις κώμες-συνοικισμοί: η Κυνόσουρα, που βρισκόταν στους δύο λόφους νοτιοανατολικά της πόλης, η Πιτάνη, που εντοπίζεται δυτικά (στη θέση της σημερινής Μαγούλας), οι Λίμνες, που εκτείνονταν ανατολικά μέχρι τον Ευρώτα, και η Μεσόα, ο κεντρικός συνοικισμός της αρχαίας Σπάρτης, που αναπτυσσόταν στην περιοχή γύρω από τον «τάφο του Λεωνίδα». Αργότερα προστέθηκε και ένας πέμπτος συνοικισμός, οι <a href="/wiki/%CE%91%CE%BC%CF%8D%CE%BA%CE%BB%CE%B5%CF%82" title="Αμύκλες">Αμύκλες</a>. </p><p>Σύμφωνα με τον ιστορικό <a href="/wiki/%CE%98%CE%BF%CF%85%CE%BA%CF%85%CE%B4%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%82" title="Θουκυδίδης">Θουκυδίδη</a>, κατά τον <a href="/wiki/5%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CF%82_%CF%80.%CE%A7." title="5ος αιώνας π.Χ.">5ο αιώνα π.Χ.</a>, το σπαρτιατικό κράτος εκτεινόταν στα δύο πέμπτα της <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CF%80%CF%8C%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%BF%CF%82" title="Πελοπόννησος">Πελοποννήσου</a>,<sup id="cite_ref-autogenerated1_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated1-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> περίπου δηλαδή 8.500 <a href="/wiki/%CE%A4%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CF%87%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%BF" title="Τετραγωνικό χιλιόμετρο">τ.χλμ.</a>, έκταση τριπλάσια των <a href="/wiki/%CE%91%CE%B8%CE%AE%CE%BD%CE%B1" title="Αθήνα">Αθηνών</a>.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Περιελάμβανε δύο κύριες περιοχές, τις οποίες διαχώριζαν οροσειρές. </p><p>Η <a href="/wiki/%CE%9B%CE%B1%CE%BA%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1" class="mw-redirect" title="Λακωνία">Λακωνία</a>, αν επιθυμούμε να την ορίσουμε αυστηρά, περιορίζεται στα δυτικά από το όρος <a href="/wiki/%CE%A4%CE%B1%CE%B0%CE%B3%CE%B5%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Ταΰγετος">Ταΰγετος</a>, ενώ στον νότο και την ανατολή από το <a href="/wiki/%CE%9C%CF%85%CF%81%CF%84%CF%8E%CE%BF_%CE%A0%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%82" title="Μυρτώο Πέλαγος">Μυρτώο Πέλαγος</a>.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Τα σύνορά της στον βορρά ήταν ευμετάβλητα: το <a href="/wiki/545_%CF%80.%CE%A7." title="545 π.Χ.">545 π.Χ.</a> η Σπάρτη, υπό τον βασιλιά της <a href="/wiki/%CE%95%CF%87%CE%AD%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Εχέστρατος">Εχέστρατο</a>, κατέκτησε την εύφορη πεδιάδα της <a href="/wiki/%CE%9A%CF%85%CE%BD%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%AF%CE%B1" title="Κυνουρία">Κυνουρίας</a>, την οποία είχε αποικήσει σύμφωνα με τον μύθο ο <a href="/wiki/%CE%9A%CF%8D%CE%BD%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Κύνουρος">Κύνουρος</a>, γιος του <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CF%83%CE%AD%CE%B1%CF%82" title="Περσέας">Περσέα</a> από το <a href="/wiki/%CE%86%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%82" title="Άργος">Άργος</a>. Έκτοτε τα όρια της περιοχής περνούν από τα περίχωρα της <a href="/wiki/%CE%98%CF%85%CF%81%CE%AD%CE%B1_%CE%91%CF%81%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Θυρέα Αρκαδίας">Θυρέας</a> (κοντά στο σύγχρονο <a href="/wiki/%CE%86%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Άστρος">Άστρος</a>), η περιοχή της κόμης του <a href="/wiki/%CE%A4%CF%85%CF%81%CF%8C%CF%82" title="Τυρός">Τυρού</a> και των <a href="/w/index.php?title=%CE%A0%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%B9%CF%8E%CE%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Πρασιών (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Πρασιών</a> ήταν τα φυσικά σύνορα και ποτέ δεν χάθηκαν από τη Σπάρτη, το νότιο τμήμα του <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B8%CE%AD%CE%BD%CE%B9%CE%BF" title="Παρθένιο">Παρθενίου όρους</a>, την κοιλάδα του <a href="/wiki/%CE%95%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%84%CE%B1%CF%82_%CF%80%CE%BF%CF%84%CE%B1%CE%BC%CF%8C%CF%82" class="mw-redirect" title="Ευρώτας ποταμός">Ευρώτα</a> (περιλαμβάνοντας και τη <a href="/wiki/%CE%94%CE%AE%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CE%A3%CE%BA%CF%85%CF%81%CE%AF%CF%84%CE%B9%CE%B4%CE%B1%CF%82" title="Δήμος Σκυρίτιδας">Σκυρίτιδα</a>) και έπειτα την περιοχή στα πόδια του <a href="/wiki/%CE%9A%CE%AC%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF_%CE%A7%CE%B5%CE%BB%CE%BC%CE%BF%CF%8D" title="Κάστρο Χελμού">Χελμού</a>, που ταυτίζεται με τη <a href="/wiki/%CE%92%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%AF%CE%BD%CE%B1" title="Βελεμίνα">Βελμινάτιδα</a>. </p><p>Η <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B7%CE%BD%CE%AF%CE%B1" class="mw-redirect" title="Μεσσηνία">Μεσσηνία</a>, η οποία κατακτήθηκε κατά τους <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CE%B9" class="mw-disambig" title="Μεσσηνιακοί πόλεμοι">ομώνυμους πολέμους</a>, περικλείεται στα βόρεια από τον ποταμό <a href="/wiki/%CE%9D%CE%AD%CE%B4%CE%B1_(%CF%80%CE%BF%CF%84%CE%B1%CE%BC%CF%8C%CF%82)" title="Νέδα (ποταμός)">Νέδα</a> και τα Αρκαδικά Όρη, στα ανατολικά από το όρος Ταΰγετος, στα νότια από τον <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%BA%CF%8C%CE%BB%CF%80%CE%BF%CF%82" title="Μεσσηνιακός κόλπος">Μεσσηνιακό Κόλπο</a> και στα δυτικά από το <a href="/wiki/%CE%99%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%BF_%CE%A0%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%82" title="Ιόνιο Πέλαγος">Ιόνιο Πέλαγος</a>. Περιλαμβάνει μεγάλους ορεινούς όγκους, ανάμεσα στους οποίους τα όρη της <a href="/wiki/%CE%9A%CF%85%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%83%CE%AF%CE%B1" title="Κυπαρισσία">Κυπαρισσίας</a> και την <a href="/wiki/%CE%99%CE%B8%CF%8E%CE%BC%CE%B7" title="Ιθώμη">Ιθώμη</a>. Στο μέσον βρίσκεται η κοιλάδα της Μεσσηνίας, την οποία βρέχει ο ποταμός <a href="/wiki/%CE%A0%CE%AC%CE%BC%CE%B9%CF%83%CE%BF%CF%82_%CE%9C%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B7%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Πάμισος Μεσσηνίας">Πάμισος</a>. </p><p>Τη Λακωνική Πολιτεία αποτελούσαν αρχικά τέσσερις κώμες με τα ονόματα <i>Κόνουρα</i>, <i>Λίμναι</i>, <i>Μεσόα</i> και <i>Πιτάνα</i>.<sup id="cite_ref-autogenerated1_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated1-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Μια πέμπτη, σε απόσταση κάποιων χιλιομέτρων, οι <i><a href="/wiki/%CE%91%CE%BC%CF%8D%CE%BA%CE%BB%CE%B5%CF%82" title="Αμύκλες">Αμύκλαι</a></i>, προστέθηκαν σε μια άγνωστη εποχή.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Τοπωνύμια_στον_μύθο"><span id=".CE.A4.CE.BF.CF.80.CF.89.CE.BD.CF.8D.CE.BC.CE.B9.CE.B1_.CF.83.CF.84.CE.BF.CE.BD_.CE.BC.CF.8D.CE.B8.CE.BF"></span>Τοπωνύμια στον μύθο</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=2" title="Επεξεργασία ενότητας: Τοπωνύμια στον μύθο" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=2" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Τοπωνύμια στον μύθο"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ο περιηγητής <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%85%CF%83%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Παυσανίας">Παυσανίας</a> παραθέτει πλούσιες πληροφορίες σχετικά με τη <a href="/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1" title="Ελληνική μυθολογία">μυθολογική</a> προέλευση πολλών από τα παραπάνω χαρακτηριστικά τοπωνύμια. Σύμφωνα με τη διήγηση των Σπαρτιατών, πρώτος βασιλιάς της χώρας τους (που τότε δεν αποκαλούταν έτσι) ήταν ο <a href="/wiki/%CE%9B%CE%AD%CE%BB%CE%B5%CE%B3%CE%B1%CF%82" title="Λέλεγας">Λέλεγας</a>. Από το όνομά του και οι κάτοικοι ονομάζονταν <i>Λέλεγες</i>. Ο βασιλιάς απέκτησε δύο παιδιά: τον <a href="/wiki/%CE%9C%CF%8D%CE%BB%CE%B7%CF%82" title="Μύλης">Μύλη</a> και τον <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CF%85%CE%BA%CE%AC%CE%BF%CE%BD%CE%B1%CF%82" title="Πολυκάονας">Πολυκάονα</a>. Ο δεύτερος νυμφεύτηκε την κόρη του βασιλιά του <a href="/wiki/%CE%86%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%82" title="Άργος">Άργους</a> <a href="/wiki/%CE%A4%CF%81%CE%AF%CE%BF%CF%80%CE%B1%CF%82" title="Τρίοπας">Τρίοπα</a>, την όμορφη <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%AE%CE%BD%CE%B7_(%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1)" title="Μεσσήνη (μυθολογία)">Μεσσήνη</a>. Εκείνη, αντιλαμβανόμενη πως ο άνδρας της ως δευτερότοκος δεν θα αναλάμβανε ποτέ τον θρόνο, τον προέτρεψε να εγκαταλείψουν τη χώρα. Περνώντας τα βουνά ανακάλυψαν μια μεγάλη και εύφορη πεδιάδα. Εκεί έχτισαν μια πόλη, τη <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%AE%CE%BD%CE%B7" title="Μεσσήνη">Μεσσήνη</a>. Ο Πολυκάονας έγινε βασιλιάς της χώρας εκείνης που ονόμασε επίσης από τη σύζυγό του, <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B7%CE%BD%CE%AF%CE%B1" class="mw-redirect" title="Μεσσηνία">Μεσσηνία</a>.<sup id="cite_ref-Lakonika_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lakonika-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Στη Σπάρτη, τον Λέλεγα διαδέχτηκε ο Μύλης και τον Μύλη ο <a href="/wiki/%CE%95%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%84%CE%B1%CF%82_(%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CE%AC%CF%82)" title="Ευρώτας (βασιλιάς)">Ευρώτας</a>. Ο ευφυής αυτός βασιλιάς εμπνεύστηκε ένα μεγαλεπήβολο έργο. Την κοιλάδα στην οποία βρισκόταν η χώρα του πλημμύριζε ένας ποταμός σχηματίζοντας μια μεγάλη λίμνη. Με την κατασκευή μιας διώρυγας ο ποταμός περιορίστηκε στην κοίτη του, αφήνοντας ελεύθερη την εύφορη κοιλάδα. Έτσι ο ποταμός πήρε το όνομα του βασιλιά, Ευρώτας. Ο Ευρώτας δεν άφησε αρσενικούς απογόνους, ωστόσο είχε μια κόρη, τη <a href="/wiki/%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7_(%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1)" title="Σπάρτη (μυθολογία)">Σπάρτη</a>. Διάδοχος ορίστηκε ο αρραβωνιαστικός της, ο <a href="/wiki/%CE%9B%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%B1%CE%AF%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%B1%CF%82" title="Λακεδαίμονας">Λακεδαίμονας</a>. Ο βασιλιάς αυτός έδωσε το όνομά του στη χώρα του. Για πρωτεύουσά του έχτισε μια πόλη, την οποία ονόμασε Σπάρτη, τιμώντας τη σύζυγό του. Έδωσε δε και στο μεγάλο βουνό που χώριζε τη χώρα του από τη Μεσσηνία το όνομα της μητέρας του, της <a href="/w/index.php?title=%CE%A4%CE%B1%CF%8B%CE%B3%CE%AD%CF%84%CE%B7_(%CE%BD%CF%8D%CE%BC%CF%86%CE%B7)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ταϋγέτη (νύμφη) (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Ταϋγέτης</a>. Τέλος, ο γιος του, ο <a href="/wiki/%CE%91%CE%BC%CF%8D%CE%BA%CE%BB%CE%B1%CF%82" title="Αμύκλας">Αμύκλας</a>, άφησε και ο ίδιος το όνομά του στην ιστορία, χτίζοντας μια πόλη, γνωστή ως <a href="/wiki/%CE%91%CE%BC%CF%8D%CE%BA%CE%BB%CE%B5%CF%82#Αρχαίες_Αμύκλαι" title="Αμύκλες">Αμύκλαι</a>.<sup id="cite_ref-Lakonika_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-Lakonika-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Σημειώνεται πως απόγονοι αυτών των προσώπων ήταν, σύμφωνα πάντα με την προφορική παράδοση, οι ήρωες του τρωικού κύκλου: <a href="/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%AD%CE%BD%CE%B7_(%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1)" title="Ελένη (μυθολογία)">Ελένη</a>, <a href="/wiki/%CE%9A%CE%BB%CF%85%CF%84%CE%B1%CE%B9%CE%BC%CE%BD%CE%AE%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1" title="Κλυταιμνήστρα">Κλυταιμνήστρα</a>, <a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CF%8C%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BF%CE%B9" title="Διόσκουροι">Διόσκουροι</a> και <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CE%BB%CF%8C%CF%80%CE%B7" title="Πηνελόπη">Πηνελόπη</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ιστορικά_στοιχεία"><span id=".CE.99.CF.83.CF.84.CE.BF.CF.81.CE.B9.CE.BA.CE.AC_.CF.83.CF.84.CE.BF.CE.B9.CF.87.CE.B5.CE.AF.CE.B1"></span>Ιστορικά στοιχεία</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=3" title="Επεξεργασία ενότητας: Ιστορικά στοιχεία" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=3" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Ιστορικά στοιχεία"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%99%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Ιστορία της Σπάρτης">Ιστορία της Σπάρτης</a></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Προϊστορία"><span id=".CE.A0.CF.81.CE.BF.CF.8A.CF.83.CF.84.CE.BF.CF.81.CE.AF.CE.B1"></span>Προϊστορία</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=4" title="Επεξεργασία ενότητας: Προϊστορία" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=4" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Προϊστορία"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Είναι δύσκολο για τους σύγχρονους μελετητές να ανασυνθέσουν την <a href="/wiki/%CE%A0%CF%81%CE%BF%CF%8A%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1" title="Προϊστορία">προϊστορία</a> της Αρχαίας Σπάρτης, καθώς οι γραπτές πηγές είναι πολύ απομακρυσμένες χρονικά από τα γεγονότα, τα οποία είχαν ήδη κατά πολύ αλλοιωθεί από την προφορική παράδοση.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Εντούτοις, η αρχαιότερη σίγουρη ένδειξη ανθρώπινης εγκατάστασης στην περιοχή της Σπάρτης είναι η εύρεση <a href="/wiki/%CE%9A%CE%B5%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE" title="Κεραμική">κεραμικών</a> που χρονολογούνται στη <a href="/wiki/%CE%9D%CE%B5%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%B8%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82" title="Νεολιθική περίοδος">Μέση Νεολιθική περίοδο</a> κοντά στο <a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%BF%CF%85%CF%86%CF%8C%CE%B2%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κουφόβουνο (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Κουφόβουνο</a>, περίπου δυο χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Αυτά είναι τα αρχαιότερα ίχνη του αυθεντικού <a href="/wiki/%CE%9C%CF%85%CE%BA%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Μυκηναϊκός πολιτισμός">Μυκηναϊκού Σπαρτιατικού πολιτισμού</a>, στον οποίο γίνεται αναφορά στην <a href="/wiki/%CE%99%CE%BB%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Ιλιάδα">Ιλιάδα</a>. </p><p>Ο πολιτισμός αυτός φαίνεται πως έπεσε σε παρακμή προς το τέλος της <a href="/wiki/%CE%95%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%A7%CE%B1%CE%BB%CE%BA%CE%BF%CF%8D" title="Εποχή του Χαλκού">Εποχής του Χαλκού</a>, όταν ελληνικές πολεμικές φυλές <a href="/wiki/%CE%94%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%B5%CE%AF%CF%82" title="Δωριείς">Δωριέων</a> από την <a href="/wiki/%CE%89%CF%80%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%BF%CF%82_(%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%87%CE%AE)" title="Ήπειρος (περιοχή)">Ήπειρο</a> και τη <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Μακεδονία">Μακεδονία</a> κατέβηκαν και εγκαταστάθηκαν στην Πελοπόννησο.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Οι Δωριείς κατά τα φαινόμενα άρχισαν να επεκτείνουν τα σύνορα της σπαρτιατικής επικράτειας προτού καν ιδρύσουν το δικό τους κράτος.<sup id="cite_ref-autogenerated3_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated3-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Πολέμησαν ενάντια στους Δωριείς του <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%B3%CE%B5%CE%AF%CE%BF%CE%B9" title="Αργείοι">Άργους</a> στα ανατολικά και νοτιοανατολικά, καθώς και τους <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%AF%CE%B1" class="mw-redirect" title="Αρκαδία">Αρκάδες</a> <a href="/wiki/%CE%91%CF%87%CE%B1%CE%B9%CE%BF%CE%AF" title="Αχαιοί">Αχαιούς</a> στα βορειοδυτικά. Επίσης υπάρχουν ενδείξεις πως η ίδια η Σπάρτη, εξαιρετικά δυσπρόσιτη εξαιτίας της τοπογραφίας της κοιλάδας του Ταΰγετου, κρίθηκε από την εποχή εκείνη επαρκώς ασφαλής, γι’ αυτό και δεν οχυρώθηκε ποτέ.<sup id="cite_ref-autogenerated3_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated3-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ανάμεσα στον <a href="/wiki/8%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CF%82_%CF%80.%CE%A7." title="8ος αιώνας π.Χ.">8ο</a> και <a href="/wiki/7%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CF%82_%CF%80.%CE%A7." title="7ος αιώνας π.Χ.">7ο αιώνα π.Χ.</a> οι Σπαρτιάτες γνώρισαν μια περίοδο αναρχίας και εσωτερικών συγκρούσεων, για την οποία παραθέτουν μαρτυρίες τόσο ο <a href="/wiki/%CE%97%CF%81%CF%8C%CE%B4%CE%BF%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Ηρόδοτος">Ηρόδοτος</a>, όσο και ο <a href="/wiki/%CE%98%CE%BF%CF%85%CE%BA%CF%85%CE%B4%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%82" title="Θουκυδίδης">Θουκυδίδης</a>.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ως αποτέλεσμα προχώρησαν σε μια σειρά πολιτικών και κοινωνικών μεταρρυθμίσεων τις οποίες αργότερα απέδωσαν σε έναν ημι-μυθικό νομοθέτη, τον <a href="/wiki/%CE%9B%CF%85%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%82_(%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CE%B8%CE%AD%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Λυκούργος (νομοθέτης)">Λυκούργο</a>.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Αυτές οι μεταρρυθμίσεις σηματοδοτούν την ανατολή της Κλασικής Σπάρτης. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Κλασική_Σπάρτη"><span id=".CE.9A.CE.BB.CE.B1.CF.83.CE.B9.CE.BA.CE.AE_.CE.A3.CF.80.CE.AC.CF.81.CF.84.CE.B7"></span>Κλασική Σπάρτη</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=5" title="Επεξεργασία ενότητας: Κλασική Σπάρτη" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=5" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Κλασική Σπάρτη"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:%CE%97_%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AC_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7_%CE%A0%CE%AF%CF%83%CF%89_%CE%B7_%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7,_%CE%BC%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%AC_%CF%84%CE%BF_%CE%AC%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%91%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%85_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/%CE%97_%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AC_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7_%CE%A0%CE%AF%CF%83%CF%89_%CE%B7_%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7%2C_%CE%BC%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%AC_%CF%84%CE%BF_%CE%AC%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%91%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%85_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg/220px-%CE%97_%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AC_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7_%CE%A0%CE%AF%CF%83%CF%89_%CE%B7_%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7%2C_%CE%BC%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%AC_%CF%84%CE%BF_%CE%AC%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%91%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%85_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg" decoding="async" width="220" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/%CE%97_%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AC_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7_%CE%A0%CE%AF%CF%83%CF%89_%CE%B7_%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7%2C_%CE%BC%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%AC_%CF%84%CE%BF_%CE%AC%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%91%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%85_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg/330px-%CE%97_%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AC_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7_%CE%A0%CE%AF%CF%83%CF%89_%CE%B7_%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7%2C_%CE%BC%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%AC_%CF%84%CE%BF_%CE%AC%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%91%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%85_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/%CE%97_%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AC_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7_%CE%A0%CE%AF%CF%83%CF%89_%CE%B7_%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7%2C_%CE%BC%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%AC_%CF%84%CE%BF_%CE%AC%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%91%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%85_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg/440px-%CE%97_%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AC_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7_%CE%A0%CE%AF%CF%83%CF%89_%CE%B7_%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7%2C_%CE%BC%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%83%CF%84%CE%AC_%CF%84%CE%BF_%CE%AC%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%91%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%85_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg 2x" data-file-width="1436" data-file-height="1073" /></a><figcaption>Απεικόνιση της αγοράς της αρχαίας Σπάρτης, 19ος αιώνας</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:%CE%9F_%CE%B4%CF%81%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/%CE%9F_%CE%B4%CF%81%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg/220px-%CE%9F_%CE%B4%CF%81%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg" decoding="async" width="220" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/%CE%9F_%CE%B4%CF%81%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg/330px-%CE%9F_%CE%B4%CF%81%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/%CE%9F_%CE%B4%CF%81%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg/440px-%CE%9F_%CE%B4%CF%81%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg 2x" data-file-width="1429" data-file-height="1146" /></a><figcaption>Αναπαράσταση οδού της αρχαίας Σπάρτης, 19ος αιώνας</figcaption></figure> <p>Κατά τον <a href="/wiki/%CE%94%CE%B5%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%82_%CE%9C%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82" title="Δεύτερος Μεσσηνιακός Πόλεμος">Δεύτερο Μεσσηνικό Πόλεμο</a>, η Σπάρτη αναδείχτηκε μεγάλη δύναμη τόσο σε τοπικό όσο και σε πανελλήνιο επίπεδο. Κατά τους επόμενους αιώνες, η φήμη της στρατιωτικής δύναμης των σπαρτιατών δεν είχε αντάξιά της.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Το <a href="/wiki/480_%CF%80.%CE%A7." title="480 π.Χ.">480 π.Χ.</a> μια μικρή δύναμη Σπαρτιατών, <a href="/wiki/%CE%98%CE%B5%CF%83%CF%80%CE%B9%CE%B5%CE%AF%CF%82" class="mw-redirect" title="Θεσπιείς">Θεσπιέων</a> και <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%98%CE%AE%CE%B2%CE%B1" title="Αρχαία Θήβα">Θηβαίων</a> με επικεφαλής τον βασιλιά <a href="/wiki/%CE%9B%CE%B5%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B1%CF%82" title="Λεωνίδας">Λεωνίδα</a> διεξήγαγε μια θρυλική μάχη μέχρις έσχατων στις <a href="/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%BF%CF%80%CF%85%CE%BB%CF%8E%CE%BD" title="Μάχη των Θερμοπυλών">Θερμοπύλες</a> απέναντι στον κολοσσιαίων διαστάσεων <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%91%CF%85%CF%84%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1" class="mw-redirect" title="Περσική Αυτοκρατορία">περσικό</a> στρατό, προκαλώντας αναρίθμητες απώλειες προτού τελικά περικυκλωθεί.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Η υπεροχή του εξοπλισμού και της στρατιωτικής τέχνης των <a href="/w/index.php?title=%CE%9F%CF%80%CE%BB%CE%AF%CF%84%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Οπλίτες (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">οπλιτών</a> της <a href="/wiki/%CE%A3%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%86%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B1" title="Σπαρτιατική φάλαγγα">σπαρτιατικής φάλαγγας</a> φάνηκε και πάλι ένα χρόνο αργότερα όταν ο σπαρτιατικός στρατός, αυτή τη φορά σε απαρτία, οδήγησε μια συνδυασμένη δύναμη ελληνικών πόλεων κατά των Περσών στις <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%B9%CE%AD%CF%82" title="Πλαταιές">Πλαταιές</a>. </p><p>Η αποφασιστική νίκη στη <a href="/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%A0%CE%BB%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD" title="Μάχη των Πλαταιών">Μάχη των Πλαταιών</a> έδωσε τέλος στους <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CE%B9" class="mw-redirect" title="Περσικοί πόλεμοι">Περσικούς Πολέμους</a>, καθώς και στη φιλοδοξία των Περσών να επεκταθούν σε <a href="/wiki/%CE%95%CF%85%CF%81%CF%8E%CF%80%CE%B7" title="Ευρώπη">ευρωπαϊκά</a> εδάφη. Παρόλο που τη μάχη έφερε σε πέρας μια στρατιά από άνδρες από κάθε γωνιά του ελληνικού κόσμου, τα εύσημα δόθηκαν στη Σπάρτη, η οποία πέραν του ότι πρωταγωνίστησε στις Θερμοπύλες και στις Πλαταιές, ήταν ο <a href="/wiki/De_facto" title="De facto">de facto</a> αρχηγός της ελληνικής εκστρατείας.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:%CE%97_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7,_%CF%8C%CF%80%CF%89%CF%82_%CF%86%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD_%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CE%B1%CF%80%CF%8C_%CF%84%CE%B9%CF%82_%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%AC%CF%80%CE%BD%CE%B5%CF%82_%CE%94%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%AC_%CE%B7_%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7_%CE%BA%CE%B1_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/%CE%97_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%2C_%CF%8C%CF%80%CF%89%CF%82_%CF%86%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD_%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CE%B1%CF%80%CF%8C_%CF%84%CE%B9%CF%82_%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%AC%CF%80%CE%BD%CE%B5%CF%82_%CE%94%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%AC_%CE%B7_%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7_%CE%BA%CE%B1_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg/220px-%CE%97_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%2C_%CF%8C%CF%80%CF%89%CF%82_%CF%86%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD_%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CE%B1%CF%80%CF%8C_%CF%84%CE%B9%CF%82_%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%AC%CF%80%CE%BD%CE%B5%CF%82_%CE%94%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%AC_%CE%B7_%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7_%CE%BA%CE%B1_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg" decoding="async" width="220" height="148" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/%CE%97_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%2C_%CF%8C%CF%80%CF%89%CF%82_%CF%86%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD_%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CE%B1%CF%80%CF%8C_%CF%84%CE%B9%CF%82_%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%AC%CF%80%CE%BD%CE%B5%CF%82_%CE%94%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%AC_%CE%B7_%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7_%CE%BA%CE%B1_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg/330px-%CE%97_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%2C_%CF%8C%CF%80%CF%89%CF%82_%CF%86%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD_%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CE%B1%CF%80%CF%8C_%CF%84%CE%B9%CF%82_%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%AC%CF%80%CE%BD%CE%B5%CF%82_%CE%94%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%AC_%CE%B7_%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7_%CE%BA%CE%B1_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/%CE%97_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%2C_%CF%8C%CF%80%CF%89%CF%82_%CF%86%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD_%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CE%B1%CF%80%CF%8C_%CF%84%CE%B9%CF%82_%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%AC%CF%80%CE%BD%CE%B5%CF%82_%CE%94%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%AC_%CE%B7_%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7_%CE%BA%CE%B1_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg/440px-%CE%97_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%2C_%CF%8C%CF%80%CF%89%CF%82_%CF%86%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B1%CE%BD_%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CE%B1%CF%80%CF%8C_%CF%84%CE%B9%CF%82_%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%AC%CF%80%CE%BD%CE%B5%CF%82_%CE%94%CE%B5%CE%BE%CE%B9%CE%AC_%CE%B7_%CE%B1%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7_%CE%BA%CE%B1_-_Falke_Jacob_Von_-_1887.jpg 2x" data-file-width="1445" data-file-height="975" /></a><figcaption>Αναπαράσταση της όψης της αρχαίας πόλης όπως θα φαινόταν από τις <a href="/wiki/%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%AC%CF%80%CE%BD%CE%B5%CF%82" class="mw-redirect" title="Θεράπνες">Θεράπνες</a>, 19ος αιώνας</figcaption></figure> <p>Κατά την ύστερη <a href="/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE" title="Κλασική εποχή">κλασική περίοδο</a>, η Σπάρτη από κοινού με την Αθήνα, τη Θήβα και την Περσική Αυτοκρατορία αποτέλεσαν τις κυριότερες δυνάμεις που μάχονταν μεταξύ τους για την επικράτηση. Ως αποτέλεσμα του ξεσπάσματος του <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82" class="mw-redirect" title="Πελοποννησιακός πόλεμος">Πελοποννησιακού Πολέμου</a> η Σπάρτη, παραδοσιακά πολιτισμός της ξηράς, έγινε ισχυρή ναυτική δύναμη. Στον κολοφώνα της δύναμής της η Σπάρτη υποχρέωσε σε ήττα πολλές από τις σημαντικότερες ελληνικές πόλεις – κράτη, καταφέρνοντας να επιβληθεί τελικά και του πανίσχυρου αθηναϊκού στόλου. Προς το τέλος του <a href="/wiki/5%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CF%82_%CF%80.%CE%A7." title="5ος αιώνας π.Χ.">5ου αιώνα π.Χ.</a>, η Σπάρτη ξεχώριζε ως η δύναμη που είχε νικήσει την Αθήνα και που είχε εισβάλλει στην Περσία, μια περίοδος που είναι γνωστή και ως <i>«<a href="/wiki/%CE%A3%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B7%CE%B3%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Σπαρτιατική ηγεμονία">Σπαρτιατική ηγεμονία</a>»</i>. </p><p>Στα πλαίσια του <a href="/wiki/%CE%9A%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BD%CE%B8%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82" title="Κορινθιακός Πόλεμος">Κορινθιακού Πολέμου</a> η Σπάρτη αντιμετώπισε ένα συνασπισμό των σημαντικότερων ελληνικών κρατών: της Θήβας, της Αθήνας, της Κορίνθου και του Άργους. Αρχικά στη συμμαχία αυτή παρείχε την υποστήριξή της η Περσία, της οποίας τα εδάφη στην <a href="/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CE%B1" class="mw-redirect" title="Ανατολία">Ανατολία</a> είχαν γνωρίσει σπαρτιατική εισβολή και έτσι βρισκόταν σε επιφυλακή για περαιτέρω επέκταση της Σπάρτης στην Ασία.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Η Σπάρτη κατάφερε να πετύχει μια σειρά από νίκες στην ξηρά, ωστόσο αρκετά από τα πλοία της καταστράφηκαν στην <a href="/wiki/%CE%9A%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Κνίδος Καρίας">Κνίδο</a> από τον ελληνο-<a href="/wiki/%CE%A6%CE%BF%CE%AF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%B5%CF%82_(%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82_%CE%BB%CE%B1%CF%8C%CF%82)" title="Φοίνικες (αρχαίος λαός)">φοινικικό</a> στόλο μισθοφόρων που η Περσία παρείχε στην Αθήνα. Το γεγονός αυτό τραυμάτισε σε μεγάλο βαθμό το σπαρτιατικό ναυτικό, αν και δεν τερμάτισε τις φιλοδοξίες της για επέκταση στα περσικά εδάφη, μέχρι που ο <a href="/wiki/%CE%9A%CF%8C%CE%BD%CF%89%CE%BD" title="Κόνων">Κόνων</a> από την Αθήνα λεηλάτησε τη σπαρτιατική ακτογραμμή και προκάλεσε τον αρχαίο φόβο των Σπαρτιατών για επανάσταση των ειλώτων.<sup id="cite_ref-boardman_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-boardman-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Μετά από μερικά ακόμη χρόνια πολέμου, η <i>«<a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CF%81%CE%AE%CE%BD%CE%B7_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%AD%CF%89%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ειρήνη του Βασιλέως (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Ειρήνη του Βασιλέως</a>»</i> υπογράφτηκε, σύμφωνα με την οποία όλες οι ελληνικές πόλεις της <a href="/wiki/%CE%99%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Ιωνία">Ιωνίας</a> θα παρέμεναν ανεξάρτητες και τα ασιατικά σύνορα της Περσίας δεν θα απειλούνταν πλέον από τη Σπάρτη.<sup id="cite_ref-boardman_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-boardman-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Αποτελέσματα του πολέμου αυτού ήταν η δυνατότητα επέμβασης στα ελληνικά πράγματα που απέκτησαν οι Πέρσες, αλλά και η επιβεβαίωση της ηγεμονικής θέσης την οποία κατείχε η Σπάρτη στο ελληνικό πολιτικό σύστημα.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Η Σπάρτη έπεσε σε παρακμή μετά από μια συντριπτική ήττα του στρατού της από τους Θηβαίους του <a href="/wiki/%CE%95%CF%80%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CF%8E%CE%BD%CE%B4%CE%B1%CF%82" title="Επαμεινώνδας">Επαμεινώνδα</a> στη <a href="/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%9B%CE%B5%CF%8D%CE%BA%CF%84%CF%81%CF%89%CE%BD" title="Μάχη των Λεύκτρων">Μάχη των Λεύκτρων</a>. Αυτή ήταν η πρώτη μάχη στην ξηρά που έχασε ένας σπαρτιατικός στρατός σε πλήρη απαρτία. </p><p>Καθώς η ιδιότητα του πολίτη κληρονομούνταν μέσω αίματος, η Σπάρτη κλήθηκε να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της ύπαρξης στα εδάφη της ενός υπεράριθμου πλήθους ειλώτων σε σχέση με τους ελεύθερους πολίτες, τους λεγόμενους <i>«Ομοίους»</i>. Η ανησυχητική μείωση των Ομοίων στη Σπάρτη, συχνά αποκαλούμενη στις πηγές <i>«ολιγανθρωπία»</i>, επισημαίνεται από τον <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%84%CE%AD%CE%BB%CE%B7%CF%82" title="Αριστοτέλης">Αριστοτέλη</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ελληνιστική_και_ρωμαϊκή_Σπάρτη"><span id=".CE.95.CE.BB.CE.BB.CE.B7.CE.BD.CE.B9.CF.83.CF.84.CE.B9.CE.BA.CE.AE_.CE.BA.CE.B1.CE.B9_.CF.81.CF.89.CE.BC.CE.B1.CF.8A.CE.BA.CE.AE_.CE.A3.CF.80.CE.AC.CF.81.CF.84.CE.B7"></span>Ελληνιστική και ρωμαϊκή Σπάρτη</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=6" title="Επεξεργασία ενότητας: Ελληνιστική και ρωμαϊκή Σπάρτη" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=6" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Ελληνιστική και ρωμαϊκή Σπάρτη"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Ancient_sparta_theater.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Ancient_sparta_theater.jpg/220px-Ancient_sparta_theater.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Ancient_sparta_theater.jpg/330px-Ancient_sparta_theater.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Ancient_sparta_theater.jpg/440px-Ancient_sparta_theater.jpg 2x" data-file-width="786" data-file-height="520" /></a><figcaption>Τα ερείπια του θεάτρου της αρχαίας Σπάρτης</figcaption></figure> <p>Η Σπάρτη δεν κατάφερε ποτέ να αναπληρώσει τον αριθμό ενηλίκων ανδρών που έχασε στα <a href="/wiki/%CE%9B%CE%B5%CF%8D%CE%BA%CF%84%CF%81%CE%B1_%CE%92%CE%BF%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Λεύκτρα Βοιωτίας">Λεύκτρα</a> το <a href="/wiki/371_%CF%80.%CE%A7." title="371 π.Χ.">371 π.Χ.</a>, και στις επαναστάσεις των ειλώτων που ακολούθησαν. Επιπλέον η αλαζονική στάση που συνέχισε να ακολουθεί αρνούμενη να συνασπιστεί με αλλά ελληνικά κράτη αν δεν ήταν η ίδια επικεφαλής οδήγησαν στη μερική απομόνωση της από την υπόλοιπη Ελλάδα κάνοντάς την αντιπαθή στους υπόλοιπους Έλληνες. Ωστόσο εξακολούθησε να παραμείνει ισχυρή δύναμη στην περιοχή για δύο αιώνες ακόμη. Ούτε ο <a href="/wiki/%CE%A6%CE%AF%CE%BB%CE%B9%CF%80%CF%80%CE%BF%CF%82_%CE%92%27_%CE%BF_%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CF%8E%CE%BD" class="mw-redirect" title="Φίλιππος Β' ο Μακεδών">Φίλιππος Β'</a>, ούτε ο γιος του <a href="/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%AD%CE%BE%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%82_%CE%BF_%CE%9C%CE%AD%CE%B3%CE%B1%CF%82" title="Αλέξανδρος ο Μέγας">Αλέξανδρος ο Μέγας</a>, προσπάθησαν καν να κατακτήσουν τη Σπάρτη. Αν και μόνη της δεν μπορούσε να αποτελέσει σημαντική απειλή, οι ικανότητες του στρατού της παρέμεναν τόσο μεγάλες που οποιαδήποτε απόπειρα εισβολής θα σήμαινε υπερβολικές απώλειες. Ακόμη και κατά την περίοδο της παρακμής της η Σπάρτη ποτέ δεν έπαψε να ισχυρίζεται πως αποτελούσε τον <i>«υπερασπιστή του ελληνισμού»</i>, ούτε έχασε το λακωνικό της πνεύμα ενώ καυχιόταν ότι κανείς δεν μπορούσε να την κατακτήσει. Ένα ιστορικό ανέκδοτο θέλει τον βασιλιά Φίλιππο Β' να στέλνει ένα μήνυμα στη Σπάρτη λέγοντας: <i>«Αν εισβάλλω στη Λακεδαιμονία, θα ισοπεδώσω την πόλη της Σπάρτης»</i>. Η απάντηση που έλαβε ήταν ένα απλό <i>«Αν.»</i><sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Sparta-02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Sparta-02.jpg/220px-Sparta-02.jpg" decoding="async" width="220" height="101" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Sparta-02.jpg/330px-Sparta-02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b5/Sparta-02.jpg/440px-Sparta-02.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="230" /></a><figcaption><a href="/wiki/%CE%A4%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%AC%CE%B4%CF%81%CE%B1%CF%87%CE%BC%CE%BF" title="Τετράδραχμο">Τετράδραχμο</a> της Σπάρτης με απεικόνιση του <a href="/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%B5%CE%BF%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7%CF%82_%CE%93%CE%84_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Κλεομένης Γ΄ της Σπάρτης">Κλεομένη Γ´</a>, 235-221 π.Χ.</figcaption></figure> <p>Ακόμη κι όταν ο Φίλιππος έφτιαξε ένα πανελλήνιο στρατό με την πρόφαση να ενώσει όλη την Ελλάδα ενάντια στην περσική απειλή, οι Σπαρτιάτες επέλεξαν να μη συμμετέχουν με τη θέλησή τους. Δεν ενδιαφέρονταν σε καμιά περίπτωση να ενώσουν τις δυνάμεις τους με μια πανελλήνια συμμαχία αν δεν επρόκειτο να ηγηθούν της προσπάθειας. Ο Ηρόδοτος αφηγείται ότι οι <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CE%B9_%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CF%8C%CE%BD%CE%B5%CF%82" title="Αρχαίοι Μακεδόνες">Μακεδόνες</a> κατάγονταν επίσης από τους Δωριείς και άρα ήταν πολύ συγγενικό φύλο των Σπαρτιατών. Ωστόσο αυτό δεν είχε καμία σημασία. Έτσι, μετά την κατάκτηση της Περσικής Αυτοκρατορίας, ο Αλέξανδρος ο Μέγας έστειλε στην Αθήνα, στον Παρθενώνα 300 περσικές πανοπλίες με την ακόλουθη επιγραφή: <i>«Αλέξανδρος γιος του Φιλίππου, και οι Έλληνες – πλην των Σπαρτιατών – από τους βαρβάρους που κατοικούν στην Ασία»</i>.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ο <a href="/wiki/%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%AF%CF%80%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Αντίπατρος">Αντίπατρος</a> που επικράτησε μετά τον θάνατο του Αλεξάνδρου στο <a href="/wiki/%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%BF_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82" class="mw-redirect" title="Βασίλειο της Μακεδονίας">Βασίλειο της Μακεδονίας</a> και κατόρθωσε να υποτάξει εύκολα στην εξουσία του όλες τις πόλεις-κράτη της νότιας Ελλάδας που είχαν αποστατήσει από τη Μακεδονική κυριαρχία. Στη συνέχεια ζήτησε από τη Σπάρτη να αποδεχτεί ειρηνικά τη Μακεδονική κυριαρχία. Όμως οι Σπαρτιάτες αρνήθηκαν και ο Αντίπατρος εκστράτευσε στην Πελοπόννησο με έναν πολύ μεγάλο για τα ελληνικά δεδομένα στρατό. Αφού έκαμψε την αντίσταση των Αρκάδων επιτέθηκε στη Λακωνία. Στη μάχη της Σελλασίας μπόρεσε να νικήσει τον Σπαρτιατικό στρατό. Οι ηττημένες σπαρτιατικές δυνάμεις αποσύρθηκαν στο <a href="/wiki/%CE%93%CF%8D%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%BF" title="Γύθειο">Γύθειο</a> για να ανασυνταχθούν. Εκμεταλλευόμενος αυτό το κενό μπήκε στην ατείχιστη Σπάρτη. Όμως πολιτικά προβλήματα στη Μακεδονία τον ανάγκασαν να αποχωρήσει αφού προηγουμένως είχε πυρπολήσει και λεηλατήσει την πόλη. Ο Σπαρτιατικός στρατός δοκίμασε να του επιτεθεί κατά την υποχώρηση των δυνάμεων του στη Μεγαλόπολη. Υπέστησαν όμως δεινή ήττα. Η εκστρατεία δεν οδήγησε στην κατάκτηση της Λακωνίας, ωστόσο η Μεσσηνία χάθηκε από τον έλεγχο της Σπάρτης και πέρασε στην κυριαρχία των Μακεδόνων, ενώ οι είλωτες απελευθερώθηκαν από τον Σπαρτιατικό ζυγό. Κατά τη διάρκεια των <a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B7%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CE%B9" title="Καρχηδονιακοί Πόλεμοι">Καρχηδονιακών Πολέμων</a> η Σπάρτη συμμάχησε με τη <a href="/wiki/%CE%A1%CF%89%CE%BC%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE_%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1" title="Ρωμαϊκή Δημοκρατία">Ρωμαϊκή Δημοκρατία</a>. </p><p>Κατά τα τέλη τού 3ου αιώνα, θα υπάρξει μία αναλαμπή στην πολιτική ηγεσία της Σπάρτης. Καθώς ο Άγης ο Δ', και ο διάδοχός του Κλεομένης ο Γ', θα προσπαθήσουν να επαναφέρουν τη Σπάρτη στο προσκήνιο. Ο πρώτος θα δοκιμάσει να επαναφέρει τη νομοθεσία του Λυκούργου που στην εποχή του είχε νεκρωθεί, αλλά θα δολοφονηθεί. Ο δεύτερος, θα αποκαταστήσει προσωρινά το κύρος στη Σπάρτη, και θα σημειώσει αρχικά σημαντικές επιτυχίες εναντίον της <a href="/wiki/%CE%91%CF%87%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE_%CE%A3%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1" title="Αχαϊκή Συμπολιτεία">Αχαϊκής Συμπολιτείας</a>, αλλά θα ηττηθεί στη <a href="/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Μάχη της Σελλασίας">μάχη της Σελλασίας</a> το <a href="/wiki/222_%CF%80.%CE%A7." title="222 π.Χ.">222 π.Χ.</a> και θα υποχρεωθεί να φύγει στην εξορία, που θα σημαίνει και το τέλος της ανεξάρτητης Σπάρτης. Ο Κλεομένης θα χαρακτηριστεί από πολλούς, ως "Ο τελευταίος μεγάλος άνδρας της Σπάρτης"<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Η πολιτική ανεξαρτησία της Σπάρτης έλαβε τέλος όταν εξαναγκάστηκε να προσχωρήσει στην <a href="/wiki/%CE%91%CF%87%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE_%CE%A3%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1" title="Αχαϊκή Συμπολιτεία">Αχαϊκή Συμπολιτεία</a>. Δεν συμμετείχε στο <a href="/wiki/%CE%9A%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%8C_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%95%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%BF%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CF%8E%CE%BD%CF%89%CE%BD" title="Κοινό των Ελευθερολακώνων">Κοινό των Ελευθερολακώνων</a>, αν και σε αυτή ανήκε το επίνειό της, το Γύθειο. Το <a href="/wiki/146_%CF%80.%CE%A7." title="146 π.Χ.">146 π.Χ.</a> η Ελλάδα κατακτήθηκε από τον Ρωμαίο στρατηγό <a href="/wiki/%CE%9B%CE%B5%CF%8D%CE%BA%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%9C%CF%8C%CE%BC%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%91%CF%87%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CF%8C%CF%82" title="Λεύκιος Μόμμιος Αχαϊκός">Λεύκιο Μόμμιο</a>. Κατά τη διάρκεια της ρωμαϊκής κατοχής, όταν η Σπάρτη ήταν γνωστή ως Λακεδαιμών ή Λακεδαιμονία,<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> οι Σπαρτιάτες συνέχισαν τον τρόπο ζωής τους, αν και η πόλη τους έγινε κάτι σαν τουριστικό αξιοθέατο για τους πλούσιους Ρωμαίους που έρχονταν να δουν από κοντά τις <i>«εξωτικές»</i> τους συνήθειες, τις οποίες περιγράφει ο <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%85%CF%83%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Παυσανίας">Παυσανίας</a>. Υπάρχει η υπόθεση πως μετά τη μεγάλη καταστροφή του ρωμαϊκού αυτοκρατορικού στρατού στη <a href="/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%91%CE%B4%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CF%8D%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7%CF%82" title="Μάχη της Αδριανούπολης">Μάχη της Αδριανούπολης</a> (<a href="/wiki/378" title="378">378</a>), μια Σπαρτιατική φάλαγγα συνάντησε και νίκησε μια δύναμη <a href="/w/index.php?title=%CE%92%CE%B7%CF%83%CE%B9%CE%B3%CF%8C%CF%84%CE%B8%CF%89%CE%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Βησιγότθων (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Βησιγότθων</a> εισβολέων.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Βυζαντινή_εποχή"><span id=".CE.92.CF.85.CE.B6.CE.B1.CE.BD.CF.84.CE.B9.CE.BD.CE.AE_.CE.B5.CF.80.CE.BF.CF.87.CE.AE"></span>Βυζαντινή εποχή</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=7" title="Επεξεργασία ενότητας: Βυζαντινή εποχή" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=7" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Βυζαντινή εποχή"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Σε αντίθεση με άλλες πόλεις της Λακωνίας οι οποίες εγκαταλείφθηκαν τον 4ο αιώνα μ.Χ., τόσο η Σπάρτη όσο και το Γύθειο συνέχισαν να κατοικούνται, παρά τους σεισμούς (όπως αυτός του 375), τις επιδρομές <a href="/wiki/%CE%93%CF%8C%CF%84%CE%B8%CE%BF%CE%B9" title="Γότθοι">Γότθων</a> το 395 υπό τον <a href="/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%AC%CF%81%CE%B9%CF%87%CE%BF%CF%82" class="mw-redirect" title="Αλάριχος">Αλάριχο</a> και <a href="/wiki/%CE%92%CE%AC%CE%BD%CE%B4%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%B9" title="Βάνδαλοι">Βανδάλων</a> το 468 υπό τον <a href="/wiki/%CE%93%CE%B9%CE%B6%CE%AD%CF%81%CE%B9%CF%87%CE%BF%CF%82" title="Γιζέριχος">Γιζέριχο</a> και την επιδημία <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CF%8E%CE%BB%CE%B7" title="Πανώλη">πανώλης</a> το 541-43.<sup id="cite_ref-Kalliga21_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kalliga21-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Προς το τέλος της βασιλείας του <a href="/wiki/%CE%99%CE%BF%CF%85%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF%82" class="mw-redirect" title="Ιουστινιανός">Ιουστινιανού</a> όμως η πόλη ερημώνει, αν και είναι πιθανό η ακρόπολη να συνέχισε να χρησιμοποιείται.<sup id="cite_ref-Kalliga21_23-1" class="reference"><a href="#cite_note-Kalliga21-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Η τοποθεσία της Σπάρτης κρίθηκε ανεπαρκώς οχυρωμένη και επιρρεπής σε μακροχρόνιους αποκλεισμούς λόγω της μεγάλης απόστασής της από το λιμάνι, ενώ με τη μετακίνηση της πρωτεύουσας στην Κωνσταντινούπολη, τα πλοία από το Γύθειο έπρεπε να παραπλέουν πλέον το <a href="/wiki/%CE%91%CE%BA%CF%81%CF%89%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B9%CE%BF_%CE%9C%CE%B1%CE%BB%CE%AD%CE%B1%CF%82" title="Ακρωτήριο Μαλέας">ακρωτήριο Μαλέας</a>.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Λόγω των προαναφερθέντων λόγων, οι αρχές της πόλης προχώρησαν όχι μόνο σε μετακίνηση της πόλης, ιδρύοντας τη <a href="/wiki/%CE%9C%CE%BF%CE%BD%CE%B5%CE%BC%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%AC" title="Μονεμβασιά">Μονεμβασιά</a>, αλλά και αναδιοργάνωση των οικισμών τής νοτιοανατολικής Λακωνίας. Η αναδιοργάνωση περιελάμβανε την εγκατάσταση στα ορεινά περάσματα του <a href="/wiki/%CE%A0%CE%AC%CF%81%CE%BD%CF%89%CE%BD%CE%B1%CF%82" title="Πάρνωνας">Πάρνωνα</a> και τη μετανάστευση από το Γύθειο. Το <i><a href="/wiki/%CE%A7%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9C%CE%BF%CE%BD%CE%B5%CE%BC%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%AC%CF%82" class="mw-redirect" title="Χρονικό της Μονεμβασιάς">Χρονικό της Μονεμβασιάς</a></i> αναφέρει ότι μέρους του πληθυσμού μετεγκαταστάθηκε στη Σικελία. Επειδή η ανοικοδόμηση, μετακίνηση και εγκατάσταση του πληθυσμού στη νέα θέση πρέπει να ολοκληρώθηκε αρκετά χρόνια αργότερα, είναι πιθανόν οι δύο πόλεις να συνυπήρχαν για κάποιο χρονικό διάστημα.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Πολιτειακή_οργάνωση"><span id=".CE.A0.CE.BF.CE.BB.CE.B9.CF.84.CE.B5.CE.B9.CE.B1.CE.BA.CE.AE_.CE.BF.CF.81.CE.B3.CE.AC.CE.BD.CF.89.CF.83.CE.B7"></span>Πολιτειακή οργάνωση</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=8" title="Επεξεργασία ενότητας: Πολιτειακή οργάνωση" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=8" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Πολιτειακή οργάνωση"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:SpartaGreatRhetra.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/SpartaGreatRhetra.png/230px-SpartaGreatRhetra.png" decoding="async" width="230" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/SpartaGreatRhetra.png/345px-SpartaGreatRhetra.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/SpartaGreatRhetra.png/460px-SpartaGreatRhetra.png 2x" data-file-width="1420" data-file-height="905" /></a><figcaption>Συγκρότηση της Σπάρτης</figcaption></figure> <p>Βασικό συστατικό της σπαρτιατικής κοινωνίας ήταν η υπακοή στους άρχοντες και στους νόμους. Ο Νόμος στην Αρχαία Σπάρτη, ίσταται υπεράνω όλων, και οριοθετεί με σαφήνεια τόσο τις υποχρεώσεις όσο και τα δικαιώματα των Λακεδαιμονίων. Απώτερος στόχος του είναι η δημιουργία μιας κοινωνίας υποδειγματικών πολιτών και αφοσιωμένων στρατιωτών. Επίσης επιδίωκε να εξασφαλίσει την ύπαρξη <a href="/wiki/%CE%91%CF%85%CF%84%CE%AC%CF%81%CE%BA%CE%B5%CE%B9%CE%B1" title="Αυτάρκεια">αυτάρκειας</a> στην πόλη, προστατεύοντάς την από εξωτερικές και εσωτερικές απειλές. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι η Σπάρτη είναι η πόλη-κράτος που επέδειξε το μακροβιότερο <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CF%84%CE%B5%CF%85%CE%BC%CE%B1" title="Πολίτευμα">πολίτευμα</a> και πολιτική σταθερότητα. Μέχρι την είσοδο των <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A1%CF%8E%CE%BC%CE%B7" title="Αρχαία Ρώμη">Ρωμαίων</a> στα πολιτικά πράγματα της Ελλάδας δεν γνώρισε ποτέ ξένο κατακτητή, ούτε εσωτερικό τύραννο, ούτε πολιτειακές μεταβολές, ούτε κοινωνικές αναταραχές, όπως οι υπόλοιποι Έλληνες, με εξαίρεση φυσικά τις συχνές επαναστάσεις των ειλώτων. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Λυκούργος"><span id=".CE.9B.CF.85.CE.BA.CE.BF.CF.8D.CF.81.CE.B3.CE.BF.CF.82"></span>Λυκούργος</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=9" title="Επεξεργασία ενότητας: Λυκούργος" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=9" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Λυκούργος"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%9B%CF%85%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%82_(%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CE%B8%CE%AD%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Λυκούργος (νομοθέτης)">Λυκούργος (νομοθέτης)</a></div> <p>Η πολιτειακή οργάνωση της Σπάρτης, αγγίζει τα όρια μιας μυθοπλασίας. Ως πρώτος νομοθέτης και θεμελιωτής του πολιτικού συστήματος, φέρεται ο <a href="/wiki/%CE%9B%CF%85%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%82_(%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CE%B8%CE%AD%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Λυκούργος (νομοθέτης)">Λυκούργος</a>, ένα πρόσωπο κατά πολλούς ανύπαρκτο.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Σύμφωνα με τον <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%84%CE%AD%CE%BB%CE%B7%CF%82" title="Αριστοτέλης">Αριστοτέλη</a> <sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ο Λυκούργος έζησε κατά την εποχή όπου τελέστηκε η πρώτη <a href="/wiki/%CE%9F%CE%BB%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CE%91%CE%B3%CF%8E%CE%BD%CE%B5%CF%82" title="Ολυμπιακοί Αγώνες">Ολυμπιάδα</a> (<a href="/wiki/776_%CF%80.%CE%A7." class="mw-redirect" title="776 π.Χ.">776 π.Χ.</a>). Κυρίαρχο γνώρισμα του νομοθετικού έργου του, είναι ότι δεν εισήγαγε πληθώρα νόμων, αλλά θεσμών, με τη λογική ότι οι νόμοι μεταβάλλονται με το πέρασμα του χρόνου ανάλογα με τις συνθήκες. Αντίθετα οι θεσμοί, οι παραδόσεις απλούστερα, ενσωματώνονται στον τρόπο ζωής των ανθρώπων και έχουν αιώνια ισχύ. Σύμφωνα με τον <a href="/wiki/%CE%A0%CE%AF%CE%BD%CE%B4%CE%B1%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Πίνδαρος">Πίνδαρο</a> ο Λυκούργος πήρε θεϊκή εντολή για να συγγράψει τους νόμους του, συμβουλευόμενος το <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%BF_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%94%CE%B5%CE%BB%CF%86%CF%8E%CE%BD" title="Μαντείο των Δελφών">Μαντείο των Δελφών</a>. Η <a href="/wiki/%CE%A0%CF%85%CE%B8%CE%AF%CE%B1" title="Πυθία">Πυθία</a> τον διαβεβαίωσε πως οι νόμοι του ήταν άριστοι. Σύμφωνα με την παράδοση, προτού αναχωρήσει για το ταξίδι του αυτό όρκισε τους πολίτες να συνεχίσουν να τηρούν τους νόμους του, τουλάχιστον μέχρι να επιστρέψει. Όταν έλαβε την επιβεβαίωση που επιθυμούσε, αποφάσισε να μην επιστρέψει ποτέ στην πόλη. Υπέβαλε τον εαυτό του σε <a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CE%B9%CF%84%CE%AF%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ασιτία (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">ασιτία</a>, και λίγο πριν πεθάνει όρκισε τους υπηρέτες του να σκορπίσουν την τέφρα του στον άνεμο. Έτσι δεν επέστρεψε ποτέ, ούτε ζωντανός ούτε νεκρός στη Σπάρτη, και οι πολίτες, πιστοί στον όρκο τους δεν άλλαξαν ποτέ τους νόμους του.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Μεγάλη_Ρήτρα_&_Ευνομία"><span id=".CE.9C.CE.B5.CE.B3.CE.AC.CE.BB.CE.B7_.CE.A1.CE.AE.CF.84.CF.81.CE.B1_.26_.CE.95.CF.85.CE.BD.CE.BF.CE.BC.CE.AF.CE.B1"></span>Μεγάλη Ρήτρα & Ευνομία</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=10" title="Επεξεργασία ενότητας: Μεγάλη Ρήτρα & Ευνομία" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=10" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Μεγάλη Ρήτρα & Ευνομία"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%B7_%CE%A1%CE%AE%CF%84%CF%81%CE%B1" title="Μεγάλη Ρήτρα">Μεγάλη Ρήτρα</a></div> <p>Οι νόμοι του Λυκούργου, γνωστοί με το όνομα <i>«Μεγάλη Ρήτρα»</i>,<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> εισήγαγαν στην πόλη της Σπάρτης τη λεγόμενη <i>«Ευνομία»</i>, απόρροια της οποίας ήταν ο ιδιαίτερος τρόπος ζωής τους. Η τελευταία σχηματοποιεί μια μορφή <a href="/wiki/%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1" title="Δημοκρατία">δημοκρατίας</a>, η οποία βασίζεται στην απόλυτη ισότητα ανάμεσα στους <i>«Ομοίους»</i>: ισότητα κοινωνική, ισότητα στα <a href="/w/index.php?title=%CE%A3%CF%85%CF%83%CF%83%CE%AF%CF%84%CE%B9%CE%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Συσσίτιο (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">συσσίτια</a> (άρα ισότητα πλούτου), ισότητα στα πλαίσια της <a href="/wiki/%CE%A3%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%86%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B1" title="Σπαρτιατική φάλαγγα">οπλιτικής φάλαγγας</a>. Βεβαίως η Σπάρτη δεν ήταν μια μορφή δημοκρατίας με την έννοια της αντίστοιχης <a href="/wiki/%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE_%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1" title="Αθηναϊκή δημοκρατία">αθηναϊκής</a>. Ορθότερα πρόκειται για ένα μεικτό πολίτευμα, στο οποίο κυβερνά μια <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1" title="Αριστοκρατία">αριστοκρατία</a>. Η δημοκρατία-ισότητα περιορίζεται ανάμεσα σε όσους είχαν το δικαίωμα να ονομάζονται πολίτες–οπλίτες. Στο πλευρό αυτών συνυπάρχουν η <a href="/wiki/%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CE%B1" class="mw-redirect" title="Βασιλεία">βασιλεία</a> (δύο βασιλείς), η <a href="/wiki/%CE%9F%CE%BB%CE%B9%CE%B3%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%AF%CE%B1" title="Ολιγαρχία">ολιγαρχία</a> (<a href="/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AF%CE%B1" title="Γερουσία">γερουσία</a>) και η <a href="/wiki/%CE%A4%CF%85%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Τυραννία">τυραννία</a> (<a href="/wiki/%CE%88%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%BF%CE%B9" title="Έφοροι">έφοροι</a>). </p><p>Τα δε δικαιώματα του πολίτη δεν παρέχονται απλά λόγω κληρονομικότητας: κάθε νεαρός άνδρας έπρεπε να αποδείξει εμπράκτως με το ήθος του ότι άξιζε να τα κατέχει, ολοκληρώνοντας επιτυχώς μια αυστηρή εκπαιδευτική διαδικασία, εναρμονιζόμενος παράλληλα με τον πατροπαράδοτο λιτό τρόπο ζωής των Λακώνων. Το ίδιο το γεγονός ότι τα πολιτικά δικαιώματα δεν παρέχονταν στον οποιοδήποτε τυχάρπαστο, είχε ως στόχο να οδηγήσει τον Σπαρτιάτη στην επίγνωση της σημαντικότητας των προνομίων του, αλλά και στην κατανόηση πως από αυτά πήγαζε και μια σειρά από υποχρεώσεις. Κατ' επέκταση η νομοθεσία διαμόρφωνε και την ηθική των πολιτών, η οποία εκφραζόταν ως αποστροφή στα πλούτη και τις περιττές πολυτέλειες, ως φιλοπατρία και γενναιότητα στη μάχη, καθώς και ως στρατιωτικό ήθος. Η επίδειξη δειλίας στη μάχη, θεωρούταν η χείριστη ατιμωτική πράξη, με ποινή την απώλεια του δικαιώματος διεκδίκησης αξιωμάτων, αλλά και την κοινωνική κατακραυγή. Το ενδιαφέρον των πολιτών συνέκλινε αποκλειστικά σε μια αρετή, την πολεμική, προσανατολισμός που ίσως μπορεί να ερμηνευτεί λαμβάνοντας υπόψη τη <a href="/wiki/%CE%94%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%B5%CE%AF%CF%82" title="Δωριείς">δωρική</a> καταγωγή των Σπαρτιατών, καθώς και τον αρχαίο φόβο μπροστά στο ενδεχόμενο της επανάστασης των ειλώτων. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Βασιλείς"><span id=".CE.92.CE.B1.CF.83.CE.B9.CE.BB.CE.B5.CE.AF.CF.82"></span>Βασιλείς</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=11" title="Επεξεργασία ενότητας: Βασιλείς" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=11" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Βασιλείς"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink boilerplate hatnote seealso">Δείτε επίσης: <a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%AD%CF%89%CE%BD_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Κατάλογος βασιλέων της αρχαίας Σπάρτης">Κατάλογος βασιλέων της αρχαίας Σπάρτης</a></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Helmed_Hoplite_Sparta_2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Helmed_Hoplite_Sparta_2.png/200px-Helmed_Hoplite_Sparta_2.png" decoding="async" width="200" height="323" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Helmed_Hoplite_Sparta_2.png/300px-Helmed_Hoplite_Sparta_2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Helmed_Hoplite_Sparta_2.png/400px-Helmed_Hoplite_Sparta_2.png 2x" data-file-width="517" data-file-height="836" /></a><figcaption>Προτομή που πιθανώς εικονίζει τον Λεωνίδα Α΄</figcaption></figure> <p>Από τις μεταρρυθμίσεις του Λυκούργου και έκτοτε η Σπάρτη διέθετε δύο βασιλείς. Ο ένας ανήκε στη δυναστεία των <i>«<a href="/wiki/%CE%94%CF%85%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CE%B3%CE%B9%CE%B1%CE%B4%CF%8E%CE%BD" class="mw-redirect" title="Δυναστεία Αγιαδών">Αγιαδών</a>»</i>, ο άλλος σε εκείνη των <i>«<a href="/wiki/%CE%94%CF%85%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CF%85%CF%81%CF%85%CF%80%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%B4%CF%8E%CE%BD" title="Δυναστεία Ευρυποντιδών">Ευρυποντιδών</a>»</i>, δύο οικογένειες που σύμφωνα με τον θρύλο κατάγονταν από τους δίδυμους απογόνους του <a href="/wiki/%CE%97%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%BB%CE%AE%CF%82_(%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1)" class="mw-redirect" title="Ηρακλής (μυθολογία)">Ηρακλή</a>, τον <a href="/wiki/%CE%95%CF%85%CF%81%CF%85%CF%83%CE%B8%CE%AD%CE%BD%CE%B7%CF%82" title="Ευρυσθένης">Ευρυσθένη</a> και τον <a href="/wiki/%CE%A0%CF%81%CE%BF%CE%BA%CE%BB%CE%AE%CF%82" title="Προκλής">Προκλή</a> αντίστοιχα. Οι οικογένειες έπρεπε σε κάθε περίπτωση να διακρίνονται μεταξύ τους: απαγορευόταν αυστηρά τόσο η χρήση κοινών ονομάτων, όσο και οι γάμοι μεταξύ των μελών τους.<sup id="cite_ref-L162_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-L162-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ακόμη και οι τάφοι τους βρίσκονταν σε διαφορετικές τοποθεσίες: η Πιτάνα, μια από τις κώμες που συνιστούσαν την πόλη της Σπάρτης φιλοξενούσε τους τάφους των Αγιαδών, ενώ οι Ευρυποντίδες αντίθετα κηδεύονταν στις Λίμνες.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Οι δύο βασιλείς ήταν ισότιμοι αν και, μιας και ο Ευρυσθένης ήταν ο μεγαλύτερος από τα δίδυμα, μας παρέχεται μια θεωρητική πρωτοκαθεδρία των Αγιαδών.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Η πρόσβαση στον θρόνο ήταν κληρονομική, χωρίς να βασίζεται στην αξία του προσώπου.<sup id="cite_ref-Carl2-21_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-Carl2-21-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Στη σειρά διαδοχής ο γιος προηγούταν του αδερφού <sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> γιατί, παρόλο που ο δεύτερος ήταν πρεσβύτερος, ο γιος που γεννήθηκε όσο ο πατέρας του ήταν στον θρόνο προηγούταν εκείνων που δεν απολάμβαναν αυτή την ιδιότητα.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Δεν πρόκειται λοιπόν για αυστηρή εύνοια του πρωτότοκου, αλλά για εκείνο που οι <a href="/wiki/%CE%92%CF%85%CE%B6%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%AE_%CE%91%CF%85%CF%84%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1" title="Βυζαντινή Αυτοκρατορία">βυζαντινοί</a> αποκαλούσαν <i>«πορφυρογέννεση»</i>.<sup id="cite_ref-Carl2-21_33-1" class="reference"><a href="#cite_note-Carl2-21-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ωστόσο, φαίνεται πως οι Σπαρτιάτες ερμήνευαν αρκετά ελεύθερα τον κανόνα αυτόν. Ο <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CF%84%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%BF%CF%82" title="Πλούταρχος">Πλούταρχος</a> μάλιστα, σημειώνει πως εκείνοι που ανατρέφονταν για να γίνουν βασιλείς εξαιρούνταν της σπαρτιατικής εκπαίδευσης.<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Δεδομένου πως η εκπαίδευση των νεαρών αγοριών ξεκινούσε στα επτά τους χρόνια, ο διάδοχος θα πρέπει να αναγνωριζόταν από τη νηπιακή του ηλικία.<sup id="cite_ref-Carl2-22_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-Carl2-22-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Οι αρμοδιότητες των βασιλιάδων ήταν τόσο στρατιωτικές όσο και θρησκευτικές. Ο <a href="/wiki/%CE%9E%CE%B5%CE%BD%CE%BF%CF%86%CF%8E%CE%BD" title="Ξενοφών">Ξενοφών</a> γράφει: <i>«ο βασιλιάς δεν είχε άλλο καθήκον στην εκστρατεία από το να αποτελεί τον ιερέα των θεών και τον στρατηγό των ανδρών»</i>.<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Κατά τα πρώτα χρόνια του θεσμού, ο βασιλιάς μπορούσε να διεξάγει πόλεμο στη χώρα της επιλογής του.<sup id="cite_ref-Her6-56_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-Her6-56-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ο ένας βασιλιάς περιόριζε την εξουσία του άλλου. Το <a href="/wiki/506_%CF%80.%CE%A7." title="506 π.Χ.">506 π.Χ.</a> λαμβάνει χώρα ο <i>«διαχωρισμός της Ελευσίνας»</i>: ο βασιλιάς <a href="/wiki/%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%AC%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Δημάρατος της Σπάρτης">Δημάρατος</a> εγκατέλειψε την εκστρατεία που διεξήγαγε με τον <a href="/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%B5%CE%BF%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7%CF%82_%CE%91%CE%84" class="mw-redirect" title="Κλεομένης Α΄">Κλεομένη Α'</a> ενάντια στην <a href="/wiki/%CE%91%CE%B8%CE%AE%CE%BD%CE%B1" title="Αθήνα">Αθήνα</a>. Έκτοτε, αφηγείται ο <a href="/wiki/%CE%97%CF%81%CF%8C%CE%B4%CE%BF%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Ηρόδοτος">Ηρόδοτος</a>, πέρασε νόμος στη Σπάρτη βάσει του οποίου δεν επιτρεπόταν και στους δύο βασιλείς να συνοδεύουν τον στρατό σε εκστρατεία.<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Κατά τον <a href="/wiki/5%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CF%82" title="5ος αιώνας">5ο αιώνα</a> είναι η <a href="/wiki/%CE%91%CF%80%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B1" title="Απέλλα">Απέλλα</a> εκείνη που ψηφίζει πόλεμο,<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ενώ τουλάχιστον από τον <a href="/wiki/4%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CF%82" title="4ος αιώνας">4ο αιώνα</a>, την κινητοποίηση αποφασίζουν οι έφοροι και οι γέροντες.<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ωστόσο κατά τη διάρκεια της εκστρατείας οι βασιλείς είχαν αυξημένη ελευθερία κινήσεων, τόσο που ο <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%84%CE%AD%CE%BB%CE%B7%CF%82" title="Αριστοτέλης">Αριστοτέλης</a> αποκαλεί τη σπαρτιατική βασιλεία <i>«κληρονομική αρχηστρατηγία»</i>.<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Στον πόλεμο ο βασιλιάς είχε αρμοδιότητες αρχιστράτηγου,<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> προΐστατο των άλλων στρατηγών, μπορούσε να διαπραγματευτεί <a href="/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CF%89%CF%87%CE%AE" title="Ανακωχή">ανακωχή</a> και πολεμούσε στην πρώτη σειρά της δεξιάς πτέρυγας περιστοιχισμένος από την τιμητική του φρουρά.<sup id="cite_ref-Her6-56_39-1" class="reference"><a href="#cite_note-Her6-56-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Είχε δικαίωμα ζωής και θανάτου πάνω στους στρατιώτες του, συμπεριλαμβανομένων των πολιτών.<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Παρέμενε εντούτοις υπό την εποπτεία των εφορών,<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> και ίσως κρινόταν μετά την επιστροφή του στην πόλη. Ακόμη θεωρούταν ως ένα από τα μέλη της Γερουσίας. Τέλος οι βασιλείς ήταν ιερείς του Λακεδαιμόνιου Διός ή του Ουράνιου Διός <sup id="cite_ref-Her6-56_39-2" class="reference"><a href="#cite_note-Her6-56-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> και πρωτοστατούσαν στις δημόσιες θυσίες. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Γερουσία"><span id=".CE.93.CE.B5.CF.81.CE.BF.CF.85.CF.83.CE.AF.CE.B1"></span>Γερουσία</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=12" title="Επεξεργασία ενότητας: Γερουσία" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=12" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Γερουσία"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%A3%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%93%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AF%CE%B1" class="mw-redirect" title="Σπαρτιατική Γερουσία">Σπαρτιατική Γερουσία</a></div> <p>Η Γερουσία ήταν ένα σώμα 28 ανδρών, ηλικίας από 60 ετών και άνω (οπότε και ολοκληρωνόταν η στρατιωτική θητεία), που εκλέγονταν διά βίου από την Απέλλα. Μέλη της ήταν ακόμη οι δύο βασιλιάδες, οπότε συνολικά απαρτιζόταν από 30 άτομα.<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Κύριο κριτήριο επιλογής τους ήταν η στρατιωτική τους αρετή. Αν και πρακτικά οποιοσδήποτε από τους ελεύθερους πολίτες της Σπάρτης, ανεξαρτήτως περιουσίας ή κοινωνικής θέσης, μπορούσε να εκλεγεί, κατά παράδοση σε αυτήν ανήκαν άτομα από παλαιές αριστοκρατικές οικογένειες. Η εκλογή στη Γερουσία θεωρούταν μεγάλη τιμή, την οποία απολάμβαναν οι αξιολογότεροι άνδρες <span style="font-family:Palatino Linotype;">(<span lang="grc" class="polytonic"> καλοὶ κἀγαθοί</span> )</span>. Ο <a href="/wiki/%CE%99%CF%83%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Ισοκράτης">Ισοκράτης</a> αναφέρει ότι ο Λυκούργος όρισε να γίνεται η εκλογή τους με την ίδια φροντίδα που κάποτε εξέλεγαν οι Αθηναίοι τα μέλη του <a href="/wiki/%CE%86%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A0%CE%AC%CE%B3%CE%BF%CF%82_(%CE%B1%CF%84%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%B4%CE%AF%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE%BF)" title="Άρειος Πάγος (αττικό δίκαιο)">Αρείου Πάγου</a>. </p><p>Μετά τον θάνατο ενός μέλους, οι υποψήφιοι διάδοχοί του εμφανίζονταν αλληλοδιαδόχως ενώπιον της Απέλλας, που συνεδρίαζε γι' αυτόν ακριβώς τον σκοπό και που εκδήλωνε την προτίμησή της διά βοής ανάλογης έντασης. Οι αιρετοί κριτές της διαδικασίας αυτής άκουγαν από κάποιο παρακείμενο οίκημα τις φωνές χωρίς να βλέπουν τον κρινόμενο υποψήφιο. Έτσι αναγόρευαν σε «γέροντα» εκείνον τον υποψήφιο που υπήρξε αποδέκτης της εντονότερης βοής.<sup id="cite_ref-Lev204_48-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lev204-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Αν και κάποιος θα μπορούσε να θεωρήσει τον ασυνήθιστο αυτό τρόπο εκλογής αρκετά δίκαιο, ορισμένοι αρχαίοι συγγραφείς, όπως ο Αριστοτέλης, τον θεωρούν αβέβαιο στην καλύτερη των περιπτώσεων. </p><p>Η Γερουσία έπαιζε σημαντικό ρόλο στην πολιτική ζωή του κράτους, έχοντας την εξουσία να προετοιμάζει τους <a href="/wiki/%CE%9D%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CF%82" class="mw-redirect" title="Νόμος">νόμους</a> προς ψήφιση, καθώς και να έχει τη νομοθετική πρωτοβουλία.<sup id="cite_ref-Lev204_48-1" class="reference"><a href="#cite_note-Lev204-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ακόμη, τα μέλη της μπορούσαν να ασκήσουν <a href="/wiki/%CE%92%CE%AD%CF%84%CE%BF" class="mw-redirect" title="Βέτο">βέτο</a> στις αποφάσεις της Απέλλας, ίσως σε μια εποχή όπου οι έφοροι είχαν επίσης νομοθετικές αρμοδιότητες. Σε γενικές γραμμές ήταν σώμα υπεύθυνο για την εσωτερική πολιτική και δεν ελεγχόταν από κανέναν για τις αποφάσεις του. Επίσης η Γερουσία αποτελούσε την ανώτατη δικαστική αρχή, η οποία δίκαζε τις ποινικές υποθέσεις, έχοντας τη δυνατότητα να επιβάλλει τη <a href="/wiki/%CE%98%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CE%AE" title="Θανατική ποινή">θανατική ποινή</a> ή την απώλεια των πολιτικών δικαιωμάτων του ατόμου.<sup id="cite_ref-Lev204_48-2" class="reference"><a href="#cite_note-Lev204-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Σε συνδυασμό με τους εφόρους, τα μέλη της Γερουσίας μπορούσαν ακόμη και να ασκήσουν κριτική στους βασιλείς.<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Έφοροι"><span id=".CE.88.CF.86.CE.BF.CF.81.CE.BF.CE.B9"></span>Έφοροι</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=13" title="Επεξεργασία ενότητας: Έφοροι" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=13" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Έφοροι"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%88%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%BF%CE%B9_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82" class="mw-redirect" title="Έφοροι της Σπάρτης">Έφοροι της Σπάρτης</a></div> <p>Οι πέντε έφοροι αποτελούσαν μια ομάδα αξιωματούχων στην Αρχαία Σπάρτη που είχαν ως στόχο την εποπτεία των βασιλέων και των κατοίκων της πόλης, ειδικά σε ό,τι αφορούσε την τήρηση των παραδόσεων.<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Δεν είναι γνωστό πότε ακριβώς δημιουργήθηκε ο θεσμός αυτός και από ποιον. Αυτό που γνωρίζουμε είναι πως εκλέγονταν από την Απέλλα για μονοετή θητεία, την πρώτη νέα σελήνη μετά τη <a href="/wiki/%CE%A6%CE%B8%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%80%CF%89%CF%81%CE%BF" title="Φθινόπωρο">φθινοπωρινή</a> <a href="/wiki/%CE%99%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%B1" title="Ισημερία">ισημερία</a>. Ο ένας εκ των πέντε, γνωστός ως <i>«επώνυμος έφορος»</i>, έδινε το όνομά του στη χρονιά και στα επίσημα έγγραφα.<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Πρώτη αρμοδιότητα των εφόρων ήταν η διατήρηση της <a href="/w/index.php?title=%CE%94%CE%B7%CE%BC%CF%8C%CF%83%CE%B9%CE%B1_%CF%84%CE%AC%CE%BE%CE%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Δημόσια τάξη (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">δημόσιας τάξης</a>. Επόπτευαν στενά τους περίοικους και τους είλωτες, κατέχοντας το δικαίωμα να αποφασίζουν για θέματα ζωής και θανάτου που αφορούσαν τους δεύτερους. Ανάμεσα στις αρμοδιότητές τους ήταν και η εποπτεία των ηθών, καθώς και η φυσική εμφάνιση των Σπαρτιατών. Οι νεαροί ήταν επίσης μια κατηγορία πολιτών που παρακολουθούταν στενά: οι έφοροι ήλεγχαν κάθε δέκα ημέρες τη φυσική τους κατάσταση και καθημερινά την <a href="/wiki/%CE%88%CE%BD%CE%B4%CF%85%CF%83%CE%B7" title="Ένδυση">ένδυση</a> και τα κλινοσκεπάσματά τους. </p><p>Ήλεγχαν ακόμη τους υπόλοιπους κρατικούς αξιωματούχους, ανάμεσα στους οποίους και τους βασιλείς, ενώ είχαν τη δύναμη να επιβάλλουν πρόστιμα, φυλάκιση ή τη θανατική ποινή. Επίσης είχαν υπό την εποπτεία τους την εξωτερική πολιτική του κράτους και την εφαρμογή των αποφάσεων της Απέλλας (της οποίας ήταν πρόεδροι). Ακόμη είχαν τη δυνατότητα να λαμβάνουν αποφάσεις υπό συνθήκες κρίσης.<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Η εξουσία τους ήταν τόσο μεγάλη που ο Αριστοτέλης την παρομοιάζει με αυτή των <a href="/wiki/%CE%A4%CF%85%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Τυραννία">τυράννων</a> <span style="font-family:Palatino Linotype;">(<span lang="grc" class="polytonic"> ἰσοτύραννος</span> )</span>.<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Μάλιστα είχαν το δικαίωμα να παραμένουν καθιστοί ενώπιον των βασιλέων. Εντούτοις, θεωρητικά αντιπροσώπευαν τον λαό. Ο <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A1%CF%8E%CE%BC%CE%B7" title="Αρχαία Ρώμη">Ρωμαίος</a> ρήτορας <a href="/wiki/%CE%9A%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%81%CF%89%CE%BD" class="mw-redirect" title="Κικέρων">Κικέρων</a> τους παρομοίασε με τους <i>«Τριβούνους των Πληβείων»</i> στη ρωμαϊκή κοινωνία.<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>54<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Κάθε μήνα οι βασιλείς ορκίζονταν να τηρούν τους νόμους και οι έφοροι να συντηρούν τη βασιλεία.<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>55<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ακόμη και η δύναμη των εφόρων δεν ήταν χωρίς περιορισμούς: δεν μπορούσαν να εκλεγούν δεύτερη φορά και η θητεία τους αξιολογούνταν από τους διαδόχους τους, οι οποίοι μπορούσαν να τους επιβάλλουν ακόμη και τη θανατική ποινή αν διέπρατταν κάποιο σοβαρό αδίκημα.<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Απέλλα"><span id=".CE.91.CF.80.CE.AD.CE.BB.CE.BB.CE.B1"></span>Απέλλα</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=14" title="Επεξεργασία ενότητας: Απέλλα" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=14" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Απέλλα"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%91%CF%80%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B1" title="Απέλλα">Απέλλα</a></div> <p>Με τον όρο <i>Απέλλα</i> είναι γνωστή η συνέλευση των <i>«Ομοίων»</i>, δηλαδή όλων των ελεύθερων αρρένων Σπαρτιατών που κατείχαν πολιτικά δικαιώματα. Απ’ ό,τι φαίνεται ο ρόλος της ήταν αρκετά περιορισμένος, σε σημείο που ο Αριστοτέλης δεν κάνει αναφορά σε αυτήν, όταν απαριθμεί τα <a href="/wiki/%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1" title="Δημοκρατία">δημοκρατικά</a> στοιχεία του σπαρτιατικού πολιτεύματος.<sup id="cite_ref-L211_57-0" class="reference"><a href="#cite_note-L211-57"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ο ρόλος της δεν είναι σαφής στους σύγχρονους μελετητές, ούτε η ελάχιστη ηλικία συμμετοχής σε αυτήν. Πιθανές εκδοχές είναι τόσο η ηλικία των 20 ετών (ένταξη στον <a href="/wiki/%CE%A3%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CF%8C%CF%82" class="mw-redirect" title="Στρατός">στρατό</a> και συμμετοχή στα συσσίτια), όσο και εκείνη των 30 (δυνατότητα δημιουργίας οικογένειας και λήψης δημόσιου αξιώματος). Ακόμη δεν γνωρίζουμε τη συχνότητα διεξαγωγής των συναντήσεων αυτών. Η Μεγάλη Ρήτρα αναφέρεται απλά σε μια συνέλευση <i>«από καιρό σε καιρό»</i> στη συμβολή των ποταμών Ευρώτα και Οίνου.<sup id="cite_ref-L211_57-1" class="reference"><a href="#cite_note-L211-57"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ένα σχόλιο στον Θουκυδίδη υποστηρίζει πως γινόταν κάθε μήνα, όταν είχε <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%BD%CF%83%CE%AD%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%BF%CF%82" title="Πανσέληνος">πανσέληνο</a>.<sup id="cite_ref-L211_57-2" class="reference"><a href="#cite_note-L211-57"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Η Απέλλα δεν είχε νομοθετική πρωτοβουλία: οι απλοί πολίτες δεν είχαν συμμετοχή στη σύνταξη των ψηφισμάτων, ούτε λάμβαναν τον λόγο.<sup id="cite_ref-C35_58-0" class="reference"><a href="#cite_note-C35-58"><span class="cite-bracket">[</span>58<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Περιορίζονταν στην εκλογή των παιδονόμων, των γερόντων και των εφόρων, καθώς και στην αποδοχή ή απόρριψη των ψηφισμάτων που πρότειναν τα τελευταία δύο σώματα και οι βασιλείς. Αυτά συνήθως αφορούσαν ζητήματα πολέμου και ειρήνης, σπονδών, εξωτερικής πολιτικής και απελευθέρωσης ειλώτων. Επίσης η Απέλλα αποφάσιζε ποιος θα οριζόταν στρατηγός κάποιας εκστρατείας. Η εκλογή για την αποδοχή ή απόρριψη προτάσεων γινόταν δια βοής.<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">[</span>59<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Μόνο αν ο προεδρεύων είχε αμφιβολία ως προς την ένταση των φωνών χωρίζονταν οι υποστηρικτές της κάθε άποψης από τη μία πλευρά ή την άλλη και γινόταν καταμέτρηση.<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">[</span>60<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Κοινωνική_δομή"><span id=".CE.9A.CE.BF.CE.B9.CE.BD.CF.89.CE.BD.CE.B9.CE.BA.CE.AE_.CE.B4.CE.BF.CE.BC.CE.AE"></span>Κοινωνική δομή</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=15" title="Επεξεργασία ενότητας: Κοινωνική δομή" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=15" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Κοινωνική δομή"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="metadata plainlinks ambox ambox-content" style=""> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><div style="width: 52px;"> <span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/50px-Question_book-new.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/75px-Question_book-new.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/100px-Question_book-new.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="399" /></span></span></div></td> <td class="mbox-text" style=""> <span class="mbox-text-span">Το λήμμα δεν περιέχει <a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%95%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%B7%CE%B8%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BC%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1" title="Βικιπαίδεια:Επαληθευσιμότητα"><b>πηγές</b></a> ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.</span> <span class="hide-when-compact"><a class="external text" href="https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit">Μπορείτε να βοηθήσετε</a> προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.<br /> <small>Προσοχή, το πρότυπο τοποθετήθηκε χωρίς ημερομηνία. Για τη σημερινή ημερομηνία χρησιμοποιήστε: <code>{{πηγές|29|11|2024}}</code></small></span></td> </tr> </tbody></table> <p>Στη Σπάρτη δεν υπήρχαν κοινωνικές τάξεις, με την έννοια εκείνων που υπήρχαν στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις, δηλαδή <a href="/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1" title="Γεωργία">γεωργών</a>, <a href="/wiki/%CE%95%CE%BC%CF%80%CF%8C%CF%81%CE%B9%CE%BF" title="Εμπόριο">εμπόρων</a>, τεχνιτών κτλ. Βασική διάκριση των κατοίκων ήταν σε «Ομοίους», «Περιοίκους» και «Είλωτες». </p><p>Οι Σπαρτιάτες πολίτες αποτελούσαν ένα μειονοτικό κομμάτι του συνολικού πληθυσμού της πόλης κράτος. Σύμφωνα με τον <a href="/wiki/%CE%99%CF%83%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Ισοκράτης">Ισοκράτη</a>, ήταν οι 2.000 Δωριείς που εισέβαλαν στη Λακωνία<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">[</span>61<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, simple supposition sans valeur réelle<sup id="cite_ref-Cart145_62-0" class="reference"><a href="#cite_note-Cart145-62"><span class="cite-bracket">[</span>62<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Ο <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%84%CE%AD%CE%BB%CE%B7%CF%82" title="Αριστοτέλης">Αριστοτέλης</a> αναφέρει ότι οι Σπαρτιάτες ήταν 10.000 σε αριθμό κατά την εποχή των πρώτων βασιλέων<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">[</span>63<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Là encore, il est difficile de porter foi à ce chiffre rond<sup id="cite_ref-Cart145_62-1" class="reference"><a href="#cite_note-Cart145-62"><span class="cite-bracket">[</span>62<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Η πρώτη αξιόπιστη αναφορά παρέχεται από τον <a href="/wiki/%CE%97%CF%81%CF%8C%CE%B4%CE%BF%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Ηρόδοτος">Ηρόδοτο</a> : γύρω στο <a href="/wiki/480_%CF%80.%CE%A7." title="480 π.Χ.">480 π.Χ.</a>, ο βασιλιάς <a href="/wiki/%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%AC%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Δημάρατος της Σπάρτης">Δημάρατος</a> υπολόγιζε τον αριθμό των κινητοποιήσιμων <a href="/wiki/%CE%9F%CF%80%CE%BB%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Οπλίτης">οπλιτών</a> σε λίγο πάνω από 8.000<sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">[</span>64<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> · μεταγενέστερα, 5.000 Σπαρτιάτες οπλίτες ήταν παρόντες στη <a href="/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%A0%CE%BB%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD" title="Μάχη των Πλαταιών">Μάχη των Πλαταιών</a><sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite-bracket">[</span>65<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Ce nombre décroît tout au long du <a href="/w/index.php?title=%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF:S-&action=edit&redlink=1" class="new" title="Πρότυπο:S- (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Πρότυπο:S-</a>, principalement en raison du tremblement de terre de <a href="/w/index.php?title=-464&action=edit&redlink=1" class="new" title="-464 (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">464 av. J.-C.</a>, qui selon <a href="/w/index.php?title=Plutarque&action=edit&redlink=1" class="new" title="Plutarque (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Plutarque</a><sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">[</span>66<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, détruit le <a href="/w/index.php?title=Gymnase_(Gr%C3%A8ce_antique)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gymnase (Grèce antique) (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">gymnase</a>, tuant ainsi tous les <a href="/wiki/%C3%89ph%C3%A8be" class="mw-redirect" title="Éphèbe">éphèbes</a>, et de la révolte des Hilotes (10 ans de guérilla). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Όμοιοι"><span id=".CE.8C.CE.BC.CE.BF.CE.B9.CE.BF.CE.B9"></span>Όμοιοι</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=16" title="Επεξεργασία ενότητας: Όμοιοι" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=16" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Όμοιοι"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%8C%CE%BC%CE%BF%CE%B9%CE%BF%CE%B9" title="Όμοιοι">Όμοιοι</a></div> <p>Μέλη της ανώτερης βαθμίδας στην Αρχαία Σπάρτη, ήταν οι <a href="/wiki/%CE%8C%CE%BC%CE%BF%CE%B9%CE%BF%CE%B9" title="Όμοιοι">Όμοιοι</a>. Όμοιος σήμαινε ίσος ή ευπατρίδης. Αυτοί ήταν και οι νόμιμοι Σπαρτιάτες πολίτες που βασική υποχρέωσή τους ήταν να συμμετέχουν στα κοινά και να είναι καλοί πολεμιστές. Υποχρέωση των ομοίων ήταν να ασχολούνται μόνο με τα στρατιωτικά και να μην ασχολούνται με τίποτα άλλο. Τις άλλες εργασίες, όπως η <a href="/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1" title="Γεωργία">γεωργία</a>, η <a href="/wiki/%CE%9A%CF%84%CE%B7%CE%BD%CE%BF%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%B1" title="Κτηνοτροφία">κτηνοτροφία</a>, η <a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Βιοτεχνία">βιοτεχνία</a> και το <a href="/wiki/%CE%95%CE%BC%CF%80%CF%8C%CF%81%CE%B9%CE%BF" title="Εμπόριο">εμπόριο</a>, τις έκαναν κυρίως οι περίοικοι. Ενώ τις βαριές εργασίες, τις έκαναν οι είλωτες. Λόγω των συνεχών συγκρούσεων και πολέμων που συμμετείχε η Σπάρτη, ο αριθμός των ομοίων, δηλαδή των Σπαρτιατών πολιτών μειωνόταν εντυπωσιακά. Το <a href="/wiki/480_%CF%80.%CE%A7." title="480 π.Χ.">480 π.Χ.</a>, η Σπάρτη είχε 8.000 όμοιους, σύμφωνα με τον Ηρόδοτο. Μέχρι τα τέλη του 4ου αιώνα π.Χ., ο αριθμός τους είχε μειωθεί σε λιγότερους από χίλιους, λόγω των συνεχών συγκρούσεων και πιθανόν της άρνησης των Σπαρτιατών να ενωθούν με τους περίοικους και τους είλωτες. Ο Αριστοτέλης πίστευε<sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">[</span>67<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ότι η πτώση στον αριθμό των Σπαρτιατών πολιτών, είχε ως αποτέλεσμα την αναπόφευκτη παρακμή της Σπάρτης στην εποχή του. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Περίοικοι"><span id=".CE.A0.CE.B5.CF.81.CE.AF.CE.BF.CE.B9.CE.BA.CE.BF.CE.B9"></span>Περίοικοι</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=17" title="Επεξεργασία ενότητας: Περίοικοι" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=17" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Περίοικοι"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B9" class="mw-redirect" title="Περίοικοι">Περίοικοι</a></div> <p>Οι <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B9" class="mw-redirect" title="Περίοικοι">περίοικοι</a> ήταν μια κοινωνική ομάδα την οποία αποτελούσαν οι οικογένειες που ζούσαν με σχετική αυτονομία σε πόλεις η κώμες της ευρύτερης περιφέρειας της πόλης, χωρίς ωστόσο να διαθέτουν λόγο στον χειρισμό των κρατικών υποθέσεων. Ασχολούνταν με τις παραγωγικές δραστηριότητες με τις οποίες δεν καταπιάνονταν οι Όμοιοι, δηλαδή ασκούσαν τα επαγγέλματα του τεχνίτη, του ξυλουργού, του <a href="/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1" title="Γεωργία">γεωργού</a>, του <a href="/wiki/%CE%9A%CF%84%CE%B7%CE%BD%CE%BF%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%B1" title="Κτηνοτροφία">κτηνοτρόφου</a> και του εμπόρου. Ήταν δε οι μόνοι που είχαν την άδεια να ταξιδεύουν σε άλλες πόλεις, αν και η οικονομική τους δραστηριότητα περιοριζόταν εξαιτίας της αυστηρής σπαρτιατικής κηδεμονίας. </p><p>Είχαν το δικαίωμα να θεσπίζουν δικούς τους νόμους και να μην ακολουθούν τη σπαρτιατική νομοθεσία, η οποία όμως σε κάθε περίπτωση υπερίσχυε. Δεν είχαν πολιτικά δικαιώματα,<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">[</span>68<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ούτε συμμετείχαν στις συνελεύσεις.<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">[</span>69<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Κατέβαλλαν όμως φόρους και είχαν την υποχρέωση να υπηρετούν στον σπαρτιατικό στρατό <sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite-bracket">[</span>70<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ως οπλίτες με βαρύ οπλισμό. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Είλωτες"><span id=".CE.95.CE.AF.CE.BB.CF.89.CF.84.CE.B5.CF.82"></span>Είλωτες</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=18" title="Επεξεργασία ενότητας: Είλωτες" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=18" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Είλωτες"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%95%CE%AF%CE%BB%CF%89%CF%84%CE%B5%CF%82" title="Είλωτες">Είλωτες</a></div> <div class="rellink boilerplate hatnote seealso">Δείτε επίσης: <a href="/wiki/%CE%94%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Δουλεία στην αρχαία Ελλάδα">Δουλεία στην αρχαία Ελλάδα</a></div> <p>Οι είλωτες ήταν το κατώτερο κοινωνικό στρώμα στην Αρχαία Σπάρτη. Οι είλωτες δεν ήταν οι τυπικοί δούλοι, που υπήρχαν στην υπόλοιπη Αρχαία Ελλάδα, όπως στην Αθήνα. Η μορφή της δουλείας τους δεν ήταν ιδιωτική, αλλά ανήκαν στο Σπαρτιατικό κράτος, για το οποίο και δούλευαν. Η καταγωγή των ειλώτων δεν είναι απόλυτα διευκρινισμένη. Πιστεύεται ότι ήταν απόγονοι των παλαιότερων κατοίκων της Αρχαίας Σπάρτης που υποδουλώθηκαν με την άφιξη των Δωριέων. Είναι επίσης γνωστό ότι και οι Μεσσήνιοι έγιναν είλωτες, όταν υποδουλώθηκαν από τους Σπαρτιάτες, μετά τις ήττες τους στους Μεσσηνιακούς Πολέμους. Οι Σπαρτιάτες δεν μπορούσαν να τους πουλήσουν, ούτε να τους ελευθερώσουν, ενώ αυτοί έκαναν κυρίως τις γεωργικές εργασίες στη γη των Ομοίων και έπρεπε να δίνουν μέρος της σοδειάς τους στην πολιτεία. Ζούσαν με τις οικογένειές τους και μερικές φορές ακολουθούσαν στη μάχη τον Σπαρτιατικό Στρατό ως ελαφρά οπλισμένοι στρατιώτες. Διάκριση στη μάχη<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite-bracket">[</span>71<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> μπορούσε να σημάνει την απελευθέρωση του είλωτα και της οικογένειάς του. Λόγω της αριθμητικής τους υπεροχής (πιστεύεται ότι ήταν περίπου είκοσι φορές περισσότεροι από τους όμοιους), ήταν ικανοί να δημιουργούν εξεγέρσεις, πράγμα που ήταν ο παλαιός φόβος των Σπαρτιατών, που κρατούσαν πάντα μεγάλο αριθμό στρατιωτών στη Σπάρτη ώστε να καταπνίξουν τις εξεγέρσεις. Παρόλο που ο <a href="/wiki/%CE%95%CF%80%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CF%8E%CE%BD%CE%B4%CE%B1%CF%82" title="Επαμεινώνδας">Επαμεινώνδας</a> απελευθέρωσε τους Μεσσήνιους είλωτες με την απόσπαση της Μεσσηνίας από τη Σπάρτη, ο θεσμός των ειλώτων στη Λακωνία διατηρήθηκε μέχρι τον 2ο αιώνα π.Χ. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ειδικότερες_περιπτώσεις"><span id=".CE.95.CE.B9.CE.B4.CE.B9.CE.BA.CF.8C.CF.84.CE.B5.CF.81.CE.B5.CF.82_.CF.80.CE.B5.CF.81.CE.B9.CF.80.CF.84.CF.8E.CF.83.CE.B5.CE.B9.CF.82"></span>Ειδικότερες περιπτώσεις</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=19" title="Επεξεργασία ενότητας: Ειδικότερες περιπτώσεις" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=19" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Ειδικότερες περιπτώσεις"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i><a href="/wiki/%CE%9C%CF%8C%CE%B8%CE%B1%CE%BE" class="mw-redirect" title="Μόθαξ">Μόθαξ</a></i>: το νόθο παιδί ενός Σπαρτιάτη με μια γυναίκα από την τάξη των ειλώτων. Ένα τέτοιο παιδί μπορούσε κατά περίπτωση να λάβει σπαρτιατική αγωγή, ακόμη και να αποτελέσει μέρος της σπαρτιατικής ελίτ (π.χ. <a href="/wiki/%CE%9B%CF%8D%CF%83%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Λύσανδρος">Λύσανδρος</a>).<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite-bracket">[</span>72<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=%CE%9D%CE%B5%CE%BF%CE%B4%CE%B1%CE%BC%CF%8E%CE%B4%CE%B7%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Νεοδαμώδης (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Νεοδαμώδης</a></i>: ο είλωτας ή ο μόθαξ που μόλις είχε ολοκληρώσει την αγωγή του και συγκαταλεγόταν πλέον ανάμεσα στους Σπαρτιάτες.</li> <li><i><a href="/w/index.php?title=%CE%A5%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B5%CE%AF%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Υπομείοντες (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Υπομείοντες</a></i> ή <i>μείωνες</i>: ένας από τους «Ομοίους» που είχε πέσει σε δυσμένεια και έχανε το δικαίωμα να αποκαλείται πολίτης. Αυτό συνέβαινε σε όσους δείλιαζαν στη μάχη ή λιποτακτούσαν ή αιχμαλωτίζονταν ή δεν μπορούσαν να πληρώσουν τις οφειλές τους προς το ταμείο της Σπάρτης ή το συσσίτιο.</li> <li><i>Τρόφιμοι</i>: παιδιά με καταγωγή από άλλες ελληνικές πόλεις που όμως κατοικούσαν στη Σπάρτη και λάμβαναν την ίδια αγωγή με τα τέκνα των Σπαρτιατών.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ξενηλασία"><span id=".CE.9E.CE.B5.CE.BD.CE.B7.CE.BB.CE.B1.CF.83.CE.AF.CE.B1"></span>Ξενηλασία</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=20" title="Επεξεργασία ενότητας: Ξενηλασία" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=20" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Ξενηλασία"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%9E%CE%B5%CE%BD%CE%B7%CE%BB%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1" title="Ξενηλασία">Ξενηλασία</a></div> <p>Η Ξενηλασία ήταν δωρικός θεσμός, που δεν υπήρχε μόνο στη Σπάρτη, αλλά και στη δωρική <a href="/wiki/%CE%9A%CF%81%CE%AE%CF%84%CE%B7" title="Κρήτη">Κρήτη</a>. Πρόκειται για τον θεσμό που απαγόρευε τη φιλοξενία ξένων στην πόλη της Σπάρτης, χωρίς την ειδική άδεια της Σπαρτιατικής Πολιτείας. Οι Σπαρτιάτες πίστευαν πως θα κρατούσαν τον δωρικό χαρακτήρα της πόλης, εάν κρατούσαν όλους τους ξένους μακριά από αυτήν. Ακόμη, υπήρχε η πίστη ότι, εάν κρατούσαν μακριά τους ξένους από την πόλη, δεν θα υπήρχε ο κίνδυνος να αποκαλυφθεί ο πραγματικός αριθμός των Σπαρτιατών πολιτών. Υπήρχαν βεβαίως και οι εξαιρέσεις σε φίλους, συμμάχους ή λακωνόφιλους, όπως τον <a href="/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%BA%CE%B9%CE%B2%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B7%CF%82" title="Αλκιβιάδης">Αλκιβιάδη</a>, όταν δραπέτευσε από το πλοίο που τον μετέφερε στην Αθήνα για να δικαστεί και βεβαίως τον λακωνόφιλο ιστορικό Ξενοφώντα. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Κοινωνική_θέση_γυναικών"><span id=".CE.9A.CE.BF.CE.B9.CE.BD.CF.89.CE.BD.CE.B9.CE.BA.CE.AE_.CE.B8.CE.AD.CF.83.CE.B7_.CE.B3.CF.85.CE.BD.CE.B1.CE.B9.CE.BA.CF.8E.CE.BD"></span>Κοινωνική θέση γυναικών</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=21" title="Επεξεργασία ενότητας: Κοινωνική θέση γυναικών" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=21" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Κοινωνική θέση γυναικών"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Η <a href="/wiki/%CE%93%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%AF%CE%BA%CE%B1" title="Γυναίκα">γυναίκα</a> απολάμβανε μεγάλα προνόμια στην Αρχαία Σπάρτη, πράγμα που προκαλεί εντύπωση, εάν συγκρίνουμε τη θέση της γυναίκας στη Σπάρτη με αυτήν στην Αθήνα και στις άλλες ελληνικές πόλεις της αρχαιότητας.[παραπομπή]? Επειδή ο άνδρας έλειπε για πολύ καιρό από το σπίτι, η γυναίκα στη Σπάρτη ήταν χειραφετημένη σε βαθμό αδιανόητο για την εποχή εκείνη. Πάντα έμεναν άντρες πίσω για να ελέγχουν τους είλωτες. Γυμναζόταν όπως τα αγόρια και οι άνδρες και ήταν γνωστή για τις αθλητικές της ικανότητες. Συμμετείχε στην πάλη, γυμνή, όπως και οι άνδρες, ενώ εκπαιδευόταν στο δίσκο και στο ακόντιο. Μεγάλη σημασία έδινε και στους χορούς. Αυτή του είδους η εκπαίδευση στις γυναίκες αποτελούσε συστατικό της Σπαρτιάτικης ευγονίας, ώστε να γίνουν ενσυνείδητες μητέρες και να μεγαλώσουν γερά τέκνα.<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite-bracket">[</span>73<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite-bracket">[</span>74<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ο <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CF%84%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%BF%CF%82" title="Πλούταρχος">Πλούταρχος</a> αναφέρει ότι, όταν κάποιος ειρωνεύτηκε τις Σπαρτιάτισσες, η <a href="/wiki/%CE%93%CE%BF%CF%81%CE%B3%CF%8E_(%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82)" class="mw-redirect" title="Γοργώ (της Σπάρτης)">Γοργώ</a>, σύζυγος του <a href="/wiki/%CE%9B%CE%B5%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B1%CF%82" title="Λεωνίδας">Λεωνίδα</a>, απάντησε <i>Κυριαρχούμε στους άντρες μας γιατί είμαστε οι μόνες που γεννάμε άντρες</i>.<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75"><span class="cite-bracket">[</span>75<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Οι αναφορές στη Σπαρτιάτισσα την παρουσιάζουν ενάρετη και ηρωική. Υπάρχουν ιστορίες που θέλουν τις Σπαρτιάτισσες να δέχονται στωικά τη θανάτωση των νεογέννητων παιδιών τους, αν αυτά δεν είναι αρτιμελή, και να σκοτώνουν οι ίδιες τους γιους τους, αν δειλιάσουν μπροστά στον εχθρό. Άλλες κοιτούν τα σημάδια πάνω στο νεκρό σώμα των παιδιών τους, για να διαπιστώσουν αν οι πληγές τις τιμούν ή τις ατιμάζουν, επιβεβαιώνοντας το περίφημο <i>ή ταν ή επί τας</i>. Οι γυναίκες της Σπάρτης χαίρουν τον απόλυτο σεβασμό της κοινωνίας στην οποία ζουν, ενώ σε καμιά άλλη πόλη δεν παρατηρείται ο ίδιος βαθμός ελευθερίας και ισοτιμίας. Σε περιόδους πολέμου, την εξουσία ασκούσαν οι γυναίκες, καθώς οι άντρες απουσίαζαν. Η δύναμη της Σπαρτιάτισσας πηγάζει από τη νομοθεσία του Λυκούργου, που δίνει το δικαίωμα ιδιοκτησίας γης στις γυναίκες, προσφέροντάς τους έτσι τα οικονομικά εφόδια να χριστούν αρχηγοί της οικογένειας<sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite-bracket">[</span>76<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Θεσμός_του_γάμου"><span id=".CE.98.CE.B5.CF.83.CE.BC.CF.8C.CF.82_.CF.84.CE.BF.CF.85_.CE.B3.CE.AC.CE.BC.CE.BF.CF.85"></span>Θεσμός του γάμου</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=22" title="Επεξεργασία ενότητας: Θεσμός του γάμου" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=22" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Θεσμός του γάμου"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Στην Αρχαία Σπάρτη, η προίκα δεν συνηθιζόταν, ο γάμος δεν συνδυαζόταν με θρησκευτική τελετή και η επιλογή του συντρόφου ήταν περισσότερο προσωπική υπόθεση παρά υπόθεση των γονέων. Σπαρτιάτες και Σπαρτιάτισσες είχαν την ευκαιρία από παιδιά να συναντηθούν πολλές φορές στις πολυάριθμες θρησκευτικές γιορτές, που περιλάμβαναν χορευτικές, μουσικές και γυμναστικές επιδείξεις, και στις οποίες συχνά τόσο τα αγόρια όσο και τα κορίτσια λάμβαναν μέρος γυμνά.<sup id="cite_ref-elysiumgates.com_77-0" class="reference"><a href="#cite_note-elysiumgates.com-77"><span class="cite-bracket">[</span>77<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ο Αθήναιος καταγράφει ότι πριν τον γάμο, οι Σπαρτιάτες χρησιμοποιούσαν τις παρθένες όπως οι εραστές τα ανήλικα αγόρια.<sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78"><span class="cite-bracket">[</span>78<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Για τους Σπαρτιάτες η νόμιμη ηλικία γάμου άρχιζε από τα 20 έτη οπότε ολοκλήρωναν την αγωγή, αλλά δικαίωμα σε παροχή κλήρου από την πολιτεία, όπου ζούσαν μαζί με την οικογένειά τους, είχαν μόνο μετά τα 30 έτη. Για τις νεαρές Σπαρτιάτισσες η ηλικία γάμου ήταν λίγο μετά την εμφάνιση της εμμηνορρυσίας, περίπου στα δεκαπέντε, που ήταν το συνηθισμένο στην Αρχαία Ελλάδα. Ο πιο συνηθισμένος τρόπος γάμου ήταν η απαγωγή της νύφης, πολλές φορές με τη συναίνεση του πατέρα. Η νυμφεύτρια έκοβε τα μακριά μαλλιά της απαχθείσας, την έντυνε με χιτώνα σαν των αγοριών της αγωγής και την άφηνε να περιμένει τον γαμπρό σε ένα σκοτεινό δωμάτιο. Ο γαμπρός ερχόταν μετά το συσσίτιο και συνευρισκόταν μαζί της. Αν ήταν πάνω από 30 ετών, οπότε είχε δικαίωμα να λάβει κλήρο από την πόλη, η σύζυγός του έμενε πια στο σπίτι του, αν όμως ήταν μικρότερος η σύζυγος εξακολουθούσε να μένει με τους γονείς της κι εκείνος μπορούσε να την επισκέπτεται μόνο κρυφά τη νύχτα και να ξαναγυρίζει μετά στο στρατώνα του, μέχρι να γίνει 30 ετών και να λάβει δικό του κλήρο.<sup id="cite_ref-elysiumgates.com_77-1" class="reference"><a href="#cite_note-elysiumgates.com-77"><span class="cite-bracket">[</span>77<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ο Πλούταρχος αναφέρει ότι με αυτόν τον τρόπο διατηρούσαν τη θέληση για τον σύντροφό τους και δεν έχαναν ποτέ τη φρεσκάδα του έρωτα, και ότι κάποιες φορές, η περίεργη αυτή σχέση κρατούσε τόσο πολύ, που πολλοί άνδρες δεν έβλεπαν τη μητέρα των παιδιών υπό το φως του <a href="/wiki/%CE%89%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Ήλιος">Ήλιου</a> μέχρι τη νόμιμη ηλικία. Ακόμη, κάποιος άνδρας θα μπορούσε να ζητήσει από μία οικογένεια μία γυναίκα ώστε να γίνει η μητέρα των παιδιών του και αυτό αποτελούσε ιδιαίτερη τιμή για την οικογένεια της γυναίκας. Ο βασικός στόχος του γάμου στη Σπάρτη ήταν η τεκνοποίηση, ώστε τα αρσενικά που θα γεννιόντουσαν να γινόντουσαν οι πολεμιστές της Σπάρτης. Ένας άνδρας στη Σπάρτη θεωρείτο "αθάνατος", μόνο όταν είχε αρσενικά παιδιά, γιατί θεωρούσαν πως μόνο έτσι συνεχίζεται η γενιά. Οι μητέρες που ζούσαν χωρίς τους άντρες τους δεν αντιμετώπιζαν προβλήματα, καθώς ο νόμος τις αναγνώριζε ως ισάξιες με τις άλλες γυναίκες. Μπορούσαν ακόμη να κληρονομήσουν την περιουσία των γονέων τους, με αποτέλεσμα πολλές από αυτές να ήταν ανεξάρτητες και ευκατάστατες. Οι Σπαρτιάτες που δεν έκαναν παιδιά αντιμετωπίζονταν υποτιμητικά από τους άλλους, και υποχρεώνονταν στις γιορτές να τραγουδούν τραγούδια που έλεγαν ότι τους άξιζε η υποτιμητική συμπεριφορά. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Αγωγή"><span id=".CE.91.CE.B3.CF.89.CE.B3.CE.AE"></span>Αγωγή</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=23" title="Επεξεργασία ενότητας: Αγωγή" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=23" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Αγωγή"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Η Σπαρτιατική αγωγή ήταν το βασικότερο χαρακτηριστικό της Αρχαίας Σπάρτης, ένα χαρακτηριστικό που έκανε τη Σπάρτη εντελώς διαφορετική από τις άλλες ελληνικές πόλεις και έδειχνε απόλυτα τον καθαρά στρατιωτικό χαρακτήρα των Λακεδαιμονίων και τη φοβερή στρατιωτική μηχανή που είχε η πόλη της Σπάρτης. Όταν το παιδί γεννιόταν, το έκαναν μπάνιο σε κρασί για να διαπιστώσουν την αντοχή του και το έδιναν στους πρεσβύτερους Σπαρτιάτες, που εξέταζαν το σώμα του μωρού και διαπίστωναν, εάν το παιδί ήταν αρτιμελές ή όχι. Τα παιδιά που γεννιόντουσαν ασθενικά ή ανάπηρα τα άφηναν στους "Αποθέτες" (πιθανόν να συμπίπτει με τον <a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82" title="Καιάδας">Καιάδα</a>, που νεώτερες έρευνες έχουν δείξει ότι ήταν τόπος εκτέλεσης εγκληματιών κι επαναστατών) <sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite-bracket">[</span>79<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80"><span class="cite-bracket">[</span>80<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Οι γονείς ανέτρεφαν το αρσενικό παιδί τους μόνο μέχρι τα επτά του έτη, όταν και την ευθύνη για την ανατροφή την αναλάμβανε η Σπαρτιατική Πολιτεία. Από τα επτά τους χρόνια τα αγόρια της Σπάρτης σκληραγωγούνταν. Από τα δεκατρία τα μάθαιναν να παλεύουν, να επιζούν, να τρώνε λίγο, να φοράνε το ίδιο <a href="/wiki/%CE%99%CE%BC%CE%AC%CF%84%CE%B9%CE%BF" title="Ιμάτιο">ιμάτιο</a> σε όλες τις εποχές του χρόνου. Έτρωγαν <a href="/w/index.php?title=%CE%9C%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%82_%CE%96%CF%89%CE%BC%CF%8C%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Μέλανας Ζωμός (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Μέλανα Ζωμό</a> αλλά ενθαρρύνονταν να κλέβουν για το φαγητό τους, και θα τιμωρούνταν μόνο εάν είχαν πιαστεί, ακριβώς επειδή πιάστηκαν. Επίσης έπρεπε να κοιμούνται πάνω σε καλάμια που έκοβαν από τις όχθες του Ευρώτα, και να μιλάνε λίγο και να είναι περιεκτικά, (λακωνικά). Όλα αυτά ήταν υπό την επίβλεψη του παιδονόμου, που είχε ένα παιδί, συνήθως το πιο δυνατό και θαρραλέο, τον ειρένα ως αρχηγό των παιδιών. Το βάπτισμα του πυρός το έπαιρναν στα Κρύπτεια, όπου έπαιρναν και την πρώτη αίσθηση του πολέμου μέσα στην ίδια τη Σπάρτη. Η αγωγή των Σπαρτιατών κρατούσε μέχρι τα είκοσι τους χρόνια, δηλαδή συνολικά δώδεκα έτη. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Κρυπτεία"><span id=".CE.9A.CF.81.CF.85.CF.80.CF.84.CE.B5.CE.AF.CE.B1"></span>Κρυπτεία</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=24" title="Επεξεργασία ενότητας: Κρυπτεία" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=24" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Κρυπτεία"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%9A%CF%81%CF%85%CF%80%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1" title="Κρυπτεία">Κρυπτεία</a></div> <p>Η <a href="/wiki/%CE%9A%CF%81%CF%85%CF%80%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1" title="Κρυπτεία">Κρυπτεία</a>, ήταν ένα κοινωνικό φαινόμενο, ή κατ' άλλους θεσμός, της Αρχαίας Σπάρτης, κατά το οποίο νέοι Σπαρτιάτες σχεδόν άοπλοι, κρύβονταν στη διάρκεια της ημέρας και τη νύχτα έκαναν καταδρομές εναντίον ειλώτων. Οι αρχαίες πηγές είναι ελάχιστες και αντικρουόμενες γύρω από το θέμα. Οι σύγχρονοι ιστορικοί επίσης δίνουν διάφορες ερμηνείες στο φαινόμενο. Μερικοί πιστεύουν ότι αυτό γινόταν για τον έλεγχο των ειλώτων, οι οποίοι ήταν περισσότεροι από τους Σπαρτιάτες. Άλλοι πιστεύουν ότι ήταν ένα είδος στρατιωτικής εκγύμνασης των νέων Σπαρτιατών, και άλλοι ότι ήταν μια τελετή περάσματος στην ανδρική ηλικία. Κατά μία άποψη, ήταν απλά μια εφαρμογή νυχτερινής απαγόρευσης της κυκλοφορίας των ειλώτων.<sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81"><span class="cite-bracket">[</span>81<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Παιδεραστία"><span id=".CE.A0.CE.B1.CE.B9.CE.B4.CE.B5.CF.81.CE.B1.CF.83.CF.84.CE.AF.CE.B1"></span>Παιδεραστία</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=25" title="Επεξεργασία ενότητας: Παιδεραστία" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=25" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Παιδεραστία"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="rellink boilerplate hatnote seealso">Δείτε επίσης: <a href="/wiki/%CE%9F%CE%BC%CE%BF%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Ομοφυλοφιλία στην αρχαία Ελλάδα">Ομοφυλοφιλία στην αρχαία Ελλάδα</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Art_gr%C3%A8cia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Art_gr%C3%A8cia.jpg/220px-Art_gr%C3%A8cia.jpg" decoding="async" width="220" height="219" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Art_gr%C3%A8cia.jpg/330px-Art_gr%C3%A8cia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b4/Art_gr%C3%A8cia.jpg 2x" data-file-width="436" data-file-height="435" /></a><figcaption>Παιδεραστική σκηνή μεταξύ <i>εραστή</i> και <i>ερωμένου</i> σε <a href="/wiki/%CE%95%CF%81%CF%85%CE%B8%CF%81%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CF%81%CF%86%CE%BF%CF%82_%CF%81%CF%85%CE%B8%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Ερυθρόμορφος ρυθμός">ερυθρόμορφη</a> αττική <i><a href="/wiki/%CE%9A%CF%8D%CE%BB%CE%B9%CE%BE" title="Κύλιξ">κύλικα</a></i> (Ζωγράφος του Βρύγου, 480-470 π.Χ. Μουσείο Ashmolean).</figcaption></figure> <p>Η σπαρτιατική παραλλαγή της αρχαιοελληνικής πρακτικής της <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B5%CF%81%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AF%CE%B1" title="Παιδεραστία">παιδεραστίας</a>, της <a href="/wiki/%CE%9F%CE%BC%CE%BF%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Ομοφυλοφιλία στην αρχαία Ελλάδα">ομοφυλοφιλικής σχέσης</a> ενός <a href="/wiki/%CE%95%CF%86%CE%B7%CE%B2%CE%B5%CE%AF%CE%B1" title="Εφηβεία">έφηβου</a> αγοριού (<a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1" title="Αρχαία ελληνική γλώσσα">αρχαία ελληνικά</a>: <span lang="grc" dir="ltr">ἐρώμενος</span>‎‎), που στη Σπάρτη ονομαζόταν «ακροατής» (<a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1" title="Αρχαία ελληνική γλώσσα">αρχαία ελληνικά</a>: <span lang="grc" dir="ltr">ἀΐτας</span>‎‎), με έναν ενήλικο (<a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1" title="Αρχαία ελληνική γλώσσα">αρχαία ελληνικά</a>: <span lang="grc" dir="ltr">ἐραστής</span>‎‎), που αποκαλούνταν «εμπνευστής» (<a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1" title="Αρχαία ελληνική γλώσσα">αρχαία ελληνικά</a>: <span lang="grc" dir="ltr">εἰσπνήλας</span>‎‎), αποτελούσε σημαντική όψη της εκπαίδευσης των αγοριών στη Σπάρτη. Ο «εμπνευστής» καθοδηγούσε προσωπικά το αγόρι,<sup id="cite_ref-82" class="reference"><a href="#cite_note-82"><span class="cite-bracket">[</span>82<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> αποτελούσε το σύνδεσμο του κατά τα άλλα αποκλεισμένου από αυτή νεαρού Σπαρτιάτη με την κοινωνία των ενηλίκων, τον εισήγαγε στο κοινό συσσίτιο και, κατά τα <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1" title="Αριστοκρατία">αριστοκρατικά</a> πρότυπα της <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE_%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE" title="Αρχαϊκή εποχή">Αρχαϊκής εποχής</a>, ήταν υπεύθυνος για τη μετάδοση στο αγόρι ενός κώδικα συμπεριφοράς.<sup id="cite_ref-83" class="reference"><a href="#cite_note-83"><span class="cite-bracket">[</span>83<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Οι πενιχρές σχετικές πληροφορίες προέρχονται κυρίως από <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CE%B8%CE%AE%CE%BD%CE%B1" title="Αρχαία Αθήνα">αθηναϊκές</a> πηγές.<sup id="cite_ref-Lear_2014_104_84-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lear_2014_104-84"><span class="cite-bracket">[</span>84<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Σε μία ελλειπτική παρουσίαση στη <i><a href="/wiki/%CE%9B%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%B1%CE%B9%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CF%89%CE%BD_%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1" title="Λακεδαιμονίων πολιτεία">Λακεδαιμονίων πολιτεία</a></i>, ο λακωνίζων <a href="/wiki/%CE%9E%CE%B5%CE%BD%CE%BF%CF%86%CF%8E%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82" class="mw-redirect" title="Ξενοφώντας">Ξενοφώντας</a> εντάσσει την παιδεραστία στο πλαίσιο της εκπαίδευσης<sup id="cite_ref-Skinner_2014_77_85-0" class="reference"><a href="#cite_note-Skinner_2014_77-85"><span class="cite-bracket">[</span>85<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> και, παρά τη δυσπιστία που αναμένει εξαιτίας της ανυπαρξίας απαγόρευσης της παιδεραστίας σε άλλες ελληνικές πόλεις, ισχυρίζεται ότι, με την επιδοκιμασία του <a href="/wiki/%CE%9B%CF%85%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%82_(%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CE%B8%CE%AD%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Λυκούργος (νομοθέτης)">Λυκούργου</a>,<sup id="cite_ref-Skinner_2014_77_85-1" class="reference"><a href="#cite_note-Skinner_2014_77-85"><span class="cite-bracket">[</span>85<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> το ενδιαφέρον του ενήλικου αφορούσε αποκλειστικά την προσωπικότητα του αγοριού,<sup id="cite_ref-Bayliss_2022_71_86-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bayliss_2022_71-86"><span class="cite-bracket">[</span>86<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ενώ η σαρκική επαφή αποφευγόταν σαν <a href="/wiki/%CE%91%CE%B9%CE%BC%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BE%CE%AF%CE%B1" title="Αιμομιξία">αιμομιξία</a>.<sup id="cite_ref-Skinner_2014_77_85-2" class="reference"><a href="#cite_note-Skinner_2014_77-85"><span class="cite-bracket">[</span>85<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87"><span class="cite-bracket">[</span>87<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ο <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CF%84%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%BF%CF%82" title="Πλούταρχος">Πλούταρχος</a>, που προσδιορίζει στα 12 έτη του αγοριού την ηλικία έναρξης της σχέσης,<sup id="cite_ref-Skinner_2014_77_85-3" class="reference"><a href="#cite_note-Skinner_2014_77-85"><span class="cite-bracket">[</span>85<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-88" class="reference"><a href="#cite_note-88"><span class="cite-bracket">[</span>88<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> και αναφέρει ότι <i>εραστές</i> είχαν οι άνδρες ως τα 30,<sup id="cite_ref-89" class="reference"><a href="#cite_note-89"><span class="cite-bracket">[</span>89<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> γράφει ότι αυτή αποσκοπούσε στη βελτίωση του χαρακτήρα του αγοριού<sup id="cite_ref-Bayliss_2022_71_86-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bayliss_2022_71-86"><span class="cite-bracket">[</span>86<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> και ότι ο ενήλικας θεωρούνταν υπεύθυνος για τη λανθασμένη συμπεριφορά του αγοριού.<sup id="cite_ref-Skinner_2014_77_85-4" class="reference"><a href="#cite_note-Skinner_2014_77-85"><span class="cite-bracket">[</span>85<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Από την άλλη, ο <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%86%CE%AC%CE%BD%CE%B7%CF%82" title="Αριστοφάνης">Αριστοφάνης</a> σατίριζε για την έλξη τους προς τα αγόρια τους Σπαρτιάτες, η προτίμηση των οποίων για το <a href="/wiki/%CE%A0%CF%81%CF%89%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CF%83%CE%B5%CE%BE" title="Πρωκτικό σεξ">πρωκτικό σεξ</a> ακόμα και με γυναίκες είχε γίνει περιώνυμη,<sup id="cite_ref-Bayliss_2022_71-2_90-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bayliss_2022_71-2-90"><span class="cite-bracket">[</span>90<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ενώ ο <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%AC%CF%84%CF%89%CE%BD%CE%B1%CF%82" class="mw-redirect" title="Πλάτωνας">Πλάτωνας</a> δε συμφωνούσε ότι η παιδεραστική σχέση δεν είχε σεξουαλικό περιεχόμενο<sup id="cite_ref-Bayliss_2022_71-2_90-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bayliss_2022_71-2-90"><span class="cite-bracket">[</span>90<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> και θεωρούσε την Κρήτη και τη Σπάρτη εισηγήτριες του θεσμού της παιδεραστίας<sup id="cite_ref-91" class="reference"><a href="#cite_note-91"><span class="cite-bracket">[</span>91<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> και τόπους όπου εφαρμοζόταν καθολικά.<sup id="cite_ref-92" class="reference"><a href="#cite_note-92"><span class="cite-bracket">[</span>92<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Η ύπαρξη μαρτυριών για παιδεραστικές πρακτικές μύησης σε αυτές τις δύο <a href="/wiki/%CE%94%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%B5%CE%AF%CF%82" title="Δωριείς">δωρικές</a>, συγγενείς πολιτισμικά περιοχές έχει οδηγήσει ορισμένους μελετητές να θεωρήσουν ότι εκεἰ αναπτύχθηκε πρώτα και από εκεί διαδόθηκε η παιδεραστία, ενώ άλλοι ισχυρίζονται ότι πρόκειται για κατάλοιπα διαδεδομένων <a href="/wiki/%CE%99%CE%BD%CE%B4%CE%BF%CE%B5%CF%85%CF%81%CF%89%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CE%B9" class="mw-redirect" title="Ινδοευρωπαίοι">ινδοευρωπαϊκών</a> πρακτικών.<sup id="cite_ref-Lear_2014_104_84-1" class="reference"><a href="#cite_note-Lear_2014_104-84"><span class="cite-bracket">[</span>84<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Η μαρτυρία του Ξενοφώντα και του Πλουτάρχου δείχνει ότι στη Σπάρτη η παιδεραστία ήταν θεσμοθετημένη και, ανεξαρτήτως του αν η αισθησιακή απόλαυση αποτελούσε απλώς συνηθισμένο ή δομικό της στοιχείο, λειτουργούσε ως υποκατάστατο της πατρικής ανατροφής και τρόπος μείωσης της σημασίας της οικογένειας έναντι της κοινότητας, ενώ η σύναψη παιδεραστικής σχέσης μπορούσε να χρησιμεύει στο πλαίσιο του ανταγωνισμού μεταξύ μελών της σπαρτιατικής ελίτ για τον προσπορισμό πολιτικού οφέλους, όπως δείχνουν δύο περιστατικά στα οποία εμπλεκόταν ο βασιλιάς <a href="/wiki/%CE%91%CE%B3%CE%B7%CF%83%CE%AF%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82_%CE%92%CE%84_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Αγησίλαος Β΄ της Σπάρτης">Αγησίλαος</a>, αρχικά ως <i>ἐρώμενος</i> του <a href="/wiki/%CE%9B%CF%8D%CF%83%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Λύσανδρος">Λύσανδρου</a> και αργότερα ως πατέρας του <i>εραστή</i> του γιου του <a href="/wiki/%CE%A3%CF%86%CE%BF%CE%B4%CF%81%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Σφοδρίας">Σφοδρία</a>.<sup id="cite_ref-93" class="reference"><a href="#cite_note-93"><span class="cite-bracket">[</span>93<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Στρατός"><span id=".CE.A3.CF.84.CF.81.CE.B1.CF.84.CF.8C.CF.82"></span>Στρατός</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=26" title="Επεξεργασία ενότητας: Στρατός" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=26" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Στρατός"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="metadata plainlinks ambox ambox-content" style=""> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><div style="width: 52px;"> <span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/50px-Question_book-new.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/75px-Question_book-new.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/100px-Question_book-new.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="399" /></span></span></div></td> <td class="mbox-text" style=""> <span class="mbox-text-span">Το λήμμα δεν περιέχει <a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%95%CF%80%CE%B1%CE%BB%CE%B7%CE%B8%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BC%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1" title="Βικιπαίδεια:Επαληθευσιμότητα"><b>πηγές</b></a> ή αυτές που περιέχει δεν επαρκούν.</span> <span class="hide-when-compact"><a class="external text" href="https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit">Μπορείτε να βοηθήσετε</a> προσθέτοντας την κατάλληλη τεκμηρίωση. Υλικό που είναι ατεκμηρίωτο μπορεί να αμφισβητηθεί και να αφαιρεθεί.<br /> <small>Η σήμανση τοποθετήθηκε στις 12/05/2017.</small></span></td> </tr> </tbody></table> <p>Ο σπαρτιατικός στρατός ήταν, ίσως, η πιο τρομερή πολεμική μηχανή του αρχαίου κόσμου. Αυτή η πολεμική μηχανή με την απίστευτη πειθαρχία και εκπαίδευση κατάφερνε πολύ καλά επί αιώνες να καλύπτει το μεγαλύτερο και βασικότερο ελάττωμά της, που βεβαίως δεν ήταν άλλο από την αριθμητική της σύσταση. Οι Σπαρτιάτες οπλίτες φορούσαν πάντα κόκκινο μανδύα, γιατί κάλυπτε το αίμα εάν πληγώνονταν και επίσης, κατά τον Λυκούργο, τρόμαζε κάτα κάποιον τρόπο τον αντίπαλο. Στις μάχες οι Σπαρτιάτες οπλίτες δεν φορούσαν σανδάλια, αλλά πήγαιναν ξυπόλητοι, ώστε να διατηρείται πιο σταθερή η φάλαγγα. Στη Σπάρτη υπήρχε η αντίληψη ότι οι στρατιώτες έπρεπε να γυρίσουν από τη μάχη νικητές ή πεθαμένοι, αν και δεν υπήρχε νόμος που καταδίκαζε αυτούς που εγκατέλειπαν τη μάχη, αλλά αυτοί τότε περιθωριοποιούνταν από την κοινωνία, όπως ο Αριστόδημος που έφυγε από τις <a href="/wiki/%CE%9C%CE%AC%CF%87%CE%B7_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%BF%CF%80%CF%85%CE%BB%CF%8E%CE%BD" title="Μάχη των Θερμοπυλών">Θερμοπύλες</a> με διαταγή του Λεωνίδα να ειδοποιήσει ότι οι Έλληνες είχαν περικυκλωθεί. Είναι χαρακτηριστικό ότι πριν πάνε στη μάχη, όταν η μητέρα έδινε την ασπίδα στον γιο της, έλεγε <i>"ή ταν, ή επί τας"</i>, που σήμαινε ότι "ή με αυτήν θα γύριζε νικητής ή επάνω σε αυτήν νεκρός". </p><p>Η στρατιωτική δομή του Σπαρτιατικού Στρατού ήταν η εξής: αρχηγός του στρατεύματος ήταν ο ένας από τους δύο βασιλείς που από το <a href="/wiki/506_%CF%80.%CE%A7." title="506 π.Χ.">506 π.Χ.</a> και μετά ηγούταν της εκστρατείας. Δεύτερος στην τάξη ήταν ο πολέμαρχος, ο οποίος ήταν αρχηγός μίας από τις συνολικά έξι μόρες του Σπαρτιατικού Στρατού. Τρίτος στην ιεραρχία ήταν ο λοχαγός που ήταν διοικητής ενός λόχου, που ήταν το 1/4 κάθε μόρας. Τέταρτος στην ιεραρχία, ήταν ο πεντηκόνταρχος, ο αρχηγός του 1/8 κάθε μόρας, που ήταν γνωστή ως πεντηκοστύα. Πέμπτος και τελευταίος στην ιεραρχία ήταν ο ενωμοτάρχης, που διοικούσε τη μικρότερη μονάδα του Σπαρτιατικού Στρατού, την ενωμοτία, που ήταν το 1/16 μίας μόρας. Εκτός από το πεζικό, υπήρχε από τα τέλη του 5ου αιώνα π.Χ. το Σπαρτιατικό ιππικό, το οποίο ήταν υπό τη διοίκηση των έξι ιππαρμοστών, του αντίστοιχου αριθμού των ιππικών ταγμάτων. Ακόμη υπήρχε το σώμα των 300 ιππέων, που ήταν η επίλεκτη φρουρά του βασιλιά και στην πραγματικότητα ήταν πεζοί. </p><p>Ο οπλισμός των Σπαρτιατών δεν ήταν πολύ διαφορετικός από των άλλων Ελλήνων με τη μόνη διαφορά του χιτώνα και της ερυθρής χλαμύδας. Κατά την εποχή του Πελοποννησιακού Πολέμου, όλες οι ασπίδες των Σπαρτιατών είχαν γραμμένο το γράμμα Λ (λάμδα), που αντιπροσώπευε τη Λακεδαιμονία. Επίσης είναι χαρακτηριστικό ότι άφηναν μακριά μαλλιά και χτενίζονταν πριν τις μάχες, που θεωρούταν την εποχή εκείνη κυρίως προ-Σπαρτιατικό χαρακτηριστικό. Την Αρχαϊκή Εποχή φορούσαν κορινθιακό κράνος, περικνημίδες και μπρούτζινο θώρακα, αν και μετά τους Περσικούς Πολέμους, όταν και οι πόλεμοι γίνανε πιο ανοιχτοί<sup id="cite_ref-94" class="reference"><a href="#cite_note-94"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> αντικατέστησαν τον μπρούτζινο θώρακα με τον λινοθώρακα ή με τον πιο ελαφρύ εξώμη. Κύρια όπλα τους ήταν το δόρυ, η ασπίδα και το ξίφος. Την εποχή του Κλεομένη του Γ', τον 3ο αιώνα π.Χ. ο Σπαρτιακός Στρατός εξοπλίστηκε με τη μακεδονική <a href="/wiki/%CE%A3%CE%AC%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%B1" title="Σάρισα">σάρισα</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Οικονομία"><span id=".CE.9F.CE.B9.CE.BA.CE.BF.CE.BD.CE.BF.CE.BC.CE.AF.CE.B1"></span>Οικονομία</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=27" title="Επεξεργασία ενότητας: Οικονομία" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=27" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Οικονομία"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Το οικονομικό μοντέλο της Σπάρτης βασιζόταν σε μια φιλοσοφία που απέτρεπε τη συγκέντρωση πλούτου. Θεωρητικά τουλάχιστον, απαγορευόταν στους Ομοίους να ασκούν κάποια παραγωγική δραστηριότητα, τομέα στον οποίο περιορίζονταν οι περίοικοι και οι είλωτες.<sup id="cite_ref-95" class="reference"><a href="#cite_note-95"><span class="cite-bracket">[</span>95<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Οι τελευταίοι είχαν το καθήκον να εκμεταλλεύονται τους <i>«κλήρους»</i>, τα κτήματα δηλαδή των Ομοίων, στους οποίους απέδιδαν μερίδιο (<i>«αποφορά»</i>). Οι περίοικοι, όπως συνέβαινε σε αρκετές ελληνικές πόλεις, ήταν γεωργοί και ίσως τεχνίτες και <a href="/wiki/%CE%95%CE%BC%CF%80%CF%8C%CF%81%CE%B9%CE%BF" title="Εμπόριο">έμποροι</a>. </p><p>Πάλι θεωρητικά, η χρήση <a href="/wiki/%CE%9D%CF%8C%CE%BC%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1_(%CE%9D%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%AC%CE%B4%CE%B1)" class="mw-redirect" title="Νόμισμα (Νομισματική μονάδα)">νομίσματος</a> αποθαρρύνθηκε μέσω μιας σειράς μέτρων. Αρχικά, το νόμισμα κατέστη άχρηστο: τα συσσίτια τα εξασφάλιζε το κράτος, οι πολυτέλειες και τα έργα τέχνης θεωρούνταν απαράδεκτα. Κατόπιν, το σπαρτιατικό νόμισμα ήταν επίτηδες δύσχρηστο: δεν υπήρχαν <a href="/wiki/%CE%A7%CF%81%CF%85%CF%83%CF%8C%CF%82" title="Χρυσός">χρυσά</a> και <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CE%AE%CE%BC%CE%B9" class="mw-redirect" title="Ασήμι">ασημένια</a> νομίσματα, μονάχα ένα είδος κατασκευασμένο από <a href="/wiki/%CE%A3%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Σίδηρος">σίδηρο</a>, αξίας δυσανάλογης με το βάρος του, με αποτέλεσμα να απαιτείται καροτσάκι για να μεταφέρει κανείς ένα ποσό ίσο με δέκα <a href="/wiki/%CE%9C%CE%BD%CE%B1" title="Μνα">μνες</a> (ή χίλιες <a href="/wiki/%CE%94%CF%81%CE%B1%CF%87%CE%BC%CE%AE" title="Δραχμή">δραχμές</a>) και επιπλέον το νόμισμα αυτό δεν είχε ισχύ εκτός πόλεως. Τέλος, τα πλούτη περιφρονούνταν εκ πεποιθήσεως. </p><p>Στην πραγματικότητα, η πλειονότητα των ιστορικών θεωρούν πως στην <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE_%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE" title="Αρχαϊκή εποχή">αρχαϊκή</a> Σπάρτη δεν υπήρχε νόμος που απαγόρευε το νόμισμα.<sup id="cite_ref-Pic-215_96-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pic-215-96"><span class="cite-bracket">[</span>96<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Πληθώρα μαρτυριών καταθέτουν πως οι Λακεδαιμόνιοι χρησιμοποιούσαν και κατά την <a href="/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE" title="Κλασική εποχή">κλασική εποχή</a> νομίσματα.<sup id="cite_ref-Pic-215_96-1" class="reference"><a href="#cite_note-Pic-215-96"><span class="cite-bracket">[</span>96<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Μετά τη λήξη του Πελοποννησιακού Πολέμου, η ίδια η πόλη βρέθηκε στο δίλημμα για το αν έπρεπε να εκδώσει αργυρό νόμισμα ή όχι.<sup id="cite_ref-97" class="reference"><a href="#cite_note-97"><span class="cite-bracket">[</span>97<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Τελικά αποφασίστηκε να διατηρηθεί το σιδερένιο νόμισμα για συγκεκριμένες συναλλαγές και να εισαχθεί η χρήση πολύτιμων νομισμάτων για κρατικές υποθέσεις και μόνο. Τελικά, η Σπάρτη ακολούθησε το παράδειγμα των άλλων πόλεων στις αρχές του <a href="/wiki/3%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CF%82_%CF%80.%CE%A7." title="3ος αιώνας π.Χ.">3ου αιώνα π.Χ.</a>, όταν ο βασιλιάς <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%B5%CF%8D%CF%82_%CE%91%27" class="mw-redirect" title="Αρεύς Α'">Αρεύς Α'</a>, στο πρότυπο των βασιλέων της <a href="/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82" title="Ελληνιστική περίοδος">ελληνιστικής περιόδου</a>, έκοψε νόμισμα με τη μορφή και το όνομά του.<sup id="cite_ref-98" class="reference"><a href="#cite_note-98"><span class="cite-bracket">[</span>98<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Παρά το πνεύμα ισότητας που εκφράζει η μεταρρύθμιση του Λυκούργου, ο πλούτος είχε κατανεμηθεί με πολύ άνισο τρόπο ανάμεσα στους Σπαρτιάτες. Ο <a href="/wiki/%CE%97%CF%81%CF%8C%CE%B4%CE%BF%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Ηρόδοτος">Ηρόδοτος</a> αναφέρει πρόσωπα που είχαν διακεκριμένη καταγωγή και ανήκαν ανάμεσα στα πιο εύπορα της πόλης.<sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99"><span class="cite-bracket">[</span>99<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Τον <a href="/wiki/4%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CF%82_%CF%80.%CE%A7." title="4ος αιώνας π.Χ.">4ο αιώνα π.Χ.</a> ο <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%84%CE%AD%CE%BB%CE%B7%CF%82" title="Αριστοτέλης">Αριστοτέλης</a> σημειώνει πως ορισμένοι είχαν συγκεντρώσει μεγάλα πλούτη, τη στιγμή που κάποιοι άλλοι δεν είχαν σχεδόν τίποτε, καθώς επίσης πως και η γη ήταν στα χέρια ορισμένων μόνο πολιτών.<sup id="cite_ref-100" class="reference"><a href="#cite_note-100"><span class="cite-bracket">[</span>100<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ακόμη, σύμφωνα με τον <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CF%84%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%BF%CF%82" title="Πλούταρχος">Πλούταρχο</a>, μόνο μέρος των πολιτών κατείχαν γη κατά τον <a href="/wiki/3%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CE%B9%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CF%82_%CF%80.%CE%A7." title="3ος αιώνας π.Χ.">3ο αιώνα π.Χ.</a><sup id="cite_ref-101" class="reference"><a href="#cite_note-101"><span class="cite-bracket">[</span>101<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Θρησκεία"><span id=".CE.98.CF.81.CE.B7.CF.83.CE.BA.CE.B5.CE.AF.CE.B1"></span>Θρησκεία</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=28" title="Επεξεργασία ενότητας: Θρησκεία" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=28" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Θρησκεία"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Η <a href="/wiki/%CE%98%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CE%B1" title="Θρησκεία">θρησκεία</a> ήταν σημαντικό τμήμα του βίου των αρχαίων Σπαρτιατών, ίσως περισσότερο σε σχέση με κατοίκους άλλων πόλεων. Το μαρτυρά το πλήθος των ναών και ιερών που αναφέρει ο περιηγητής Παυσανίας: 43 ναοί αφιερωμένοι σε θεότητες <span style="font-family:Palatino Linotype;">(<span lang="grc" class="polytonic"> ἱερόν </span> )</span>, 22 ναοί αφιερωμένοι σε ήρωες <span style="font-family:Palatino Linotype;">(<span lang="grc" class="polytonic"> ἡρῶον </span> )</span>, περίπου 15 αγάλματα θεών και 4 βωμοί.<sup id="cite_ref-102" class="reference"><a href="#cite_note-102"><span class="cite-bracket">[</span>102<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Σε αυτά προστίθενται τα διάφορα ταφικά μνημεία, πολλά στον αριθμό μιας και οι Σπαρτιάτες ενταφίαζαν τους νεκρούς μέσα στην περίμετρο της πόλης,<sup id="cite_ref-103" class="reference"><a href="#cite_note-103"><span class="cite-bracket">[</span>103<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> εκ των οποίων ορισμένα είχαν και λατρευτικό χαρακτήρα: για παράδειγμα εκείνα του <a href="/wiki/%CE%9B%CF%85%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%82_(%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CE%B8%CE%AD%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Λυκούργος (νομοθέτης)">Λυκούργου</a>, του <a href="/wiki/%CE%9B%CE%B5%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B1%CF%82" title="Λεωνίδας">Λεωνίδα Α'</a> και του <a href="/w/index.php?title=%CE%A0%CE%B1%CF%85%CF%83%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%91%CE%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="Παυσανίας Α΄ (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Παυσανία Α'</a>.<sup id="cite_ref-104" class="reference"><a href="#cite_note-104"><span class="cite-bracket">[</span>104<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Λατρεία_και_θεότητες"><span id=".CE.9B.CE.B1.CF.84.CF.81.CE.B5.CE.AF.CE.B1_.CE.BA.CE.B1.CE.B9_.CE.B8.CE.B5.CF.8C.CF.84.CE.B7.CF.84.CE.B5.CF.82"></span>Λατρεία και θεότητες</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=29" title="Επεξεργασία ενότητας: Λατρεία και θεότητες" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=29" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Λατρεία και θεότητες"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Στην Αρχαία Σπάρτη οι γυναικείες θεότητες κατείχαν εξέχουσα θέση: από τους 50 ναούς που κατονομάζει ο <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%85%CF%83%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Παυσανίας">Παυσανίας</a>, οι 34 είναι αφιερωμένοι σε θεές.<sup id="cite_ref-105" class="reference"><a href="#cite_note-105"><span class="cite-bracket">[</span>105<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Η <a href="/wiki/%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CE%AC" title="Αθηνά">Αθηνά</a>, με μεγάλο πλήθος επικλήσεων, τιμάται περισσότερο από όλες. Ο <a href="/wiki/%CE%91%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%BB%CF%89%CE%BD" title="Απόλλων">Απόλλων</a> είχε ελάχιστα ιερά, ωστόσο η σημασία του ήταν ιδιαίτερη: έπαιζε ρόλο σε όλες τις μεγάλες θρησκευτικές εορτές, ενώ το σημαντικότερο θρησκευτικό μνημείο της Λακωνίας ήταν ο <i>«Θρόνος του Απόλλωνα»</i> στις <a href="/wiki/%CE%91%CE%BC%CF%8D%CE%BA%CE%BB%CE%B5%CF%82" title="Αμύκλες">Αμύκλες</a>. Αξίζει να επισημανθεί και η ιδιαίτερη τιμή που αποδιδόταν στον <a href="/wiki/%CE%93%CE%AD%CE%BB%CF%89%CF%82_(%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1)" title="Γέλως (μυθολογία)">Γέλωτα</a>, δευτερεύουσα θεότητα των αρχαίων Ελλήνων, που προσωποποιούσε το γέλιο. </p><p>Τιμές αποδίδονταν επίσης στους ήρωες του <a href="/wiki/%CE%A4%CF%81%CF%89%CF%8A%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82" class="mw-redirect" title="Τρωϊκός πόλεμος">τρωϊκού κύκλου</a>. Σύμφωνα με τον <a href="/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%BE%CE%B1%CE%B3%CF%8C%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Αναξαγόρας">Αναξαγόρα</a> ο <a href="/wiki/%CE%91%CF%87%CE%B9%CE%BB%CE%BB%CE%AD%CE%B1%CF%82" title="Αχιλλέας">Αχιλλέας</a> δεχόταν θεϊκές τιμές και υπήρχαν δύο ιερά αφιερωμένα στο όνομά του. Επίσης θεοποιημένοι ήταν οι <a href="/wiki/%CE%91%CE%B3%CE%B1%CE%BC%CE%AD%CE%BC%CE%BD%CF%89%CE%BD" class="mw-redirect" title="Αγαμέμνων">Αγαμέμνων</a>, <a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%83%CF%83%CE%AC%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%B1" title="Κασσάνδρα">Κασσάνδρα</a> (υπό το όνομα Αλεξάνδρα), <a href="/wiki/%CE%9A%CE%BB%CF%85%CF%84%CE%B1%CE%B9%CE%BC%CE%BD%CE%AE%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1" title="Κλυταιμνήστρα">Κλυταιμνήστρα</a>, <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82" title="Μενέλαος">Μενέλαος</a> και <a href="/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%AD%CE%BD%CE%B7_(%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1)" title="Ελένη (μυθολογία)">Ελένη</a>. Η λατρεία της Ελένης και του Μενέλαου γινόταν, σύμφωνα με τον Παυσανία, στο λεγόμενο <i>«Μενελάειο»</i> στην Αρχαία Θεράπνη. Η λατρεία της Ελένης μάλλον άρχισε την <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE_%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE" title="Αρχαϊκή εποχή">αρχαϊκή εποχή</a>, αντικαθιστώντας μία προγενέστερη θεά. </p><p>Σημαντική ήταν επίσης η λατρεία προς τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη, τους <a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CF%8C%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BF%CE%B9" title="Διόσκουροι">Διόσκουρους</a>, διδύμους γιους του <a href="/wiki/%CE%94%CE%AF%CE%B1%CF%82_(%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1)" title="Δίας (μυθολογία)">Δία</a>. Ο <a href="/wiki/%CE%A0%CE%AF%CE%BD%CE%B4%CE%B1%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Πίνδαρος">Πίνδαρος</a> τους θεωρεί <i>«επιστάτες της Σπάρτης»</i>,<sup id="cite_ref-106" class="reference"><a href="#cite_note-106"><span class="cite-bracket">[</span>106<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> καθώς η παράδοση κατονομάζει την πόλη ως γενέτειρά τους. Η δυαδικότητά τους θυμίζει εκείνη των δύο βασιλέων. Στους Διόσκουρους αποδίδονταν μια σειρά από θαύματα τα οποία σχετίζονταν κυρίως με τη σωτηρία σπαρτιατικών στρατευμάτων. </p><p>Τέλος, ο <a href="/wiki/%CE%97%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%BB%CE%AE%CF%82" title="Ηρακλής">Ηρακλής</a> θεωρούταν στην Αρχαία Σπάρτη κάτι σαν εθνικός ήρωας,<sup id="cite_ref-107" class="reference"><a href="#cite_note-107"><span class="cite-bracket">[</span>107<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> αλλά και προστάτης – θεός των νέων. Ο θρύλος τον ήθελε να βοηθά τον <a href="/wiki/%CE%A4%CF%85%CE%BD%CE%B4%CE%AC%CF%81%CE%B5%CF%89%CF%82" title="Τυνδάρεως">Τυνδάρεω</a> να ανακτήσει τον θρόνο του. Επίσης πιστευόταν πως εκείνος κατασκεύασε τον ναό του <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CE%BA%CE%BB%CE%B7%CF%80%CE%B9%CF%8C%CF%82" title="Ασκληπιός">Ασκληπιού</a> στην πόλη. Οι <a href="/wiki/%CE%86%CE%B8%CE%BB%CE%BF%CE%B9_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%97%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%BB%CE%AE" title="Άθλοι του Ηρακλή">δώδεκα άθλοι</a> του ήρωα εμφανίζονταν συχνά στη σπαρτιατική εικονογραφία. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Θυσίες"><span id=".CE.98.CF.85.CF.83.CE.AF.CE.B5.CF.82"></span>Θυσίες</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=30" title="Επεξεργασία ενότητας: Θυσίες" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=30" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Θυσίες"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Οι Σπαρτιάτες, όπως και οι υπόλοιποι Έλληνες, θυσίαζαν στους θεούς τους, ώστε να τους εξευμενίσουν και να ζητήσουν τη βοήθειά τους. Είναι γνωστό ότι πριν από κάθε μάχη, οι Σπαρτιάτες προσέφεραν θυσίες στον θεό Έρωτα, κάτι τέτοιο δεν ήταν μόνο συνήθεια των Σπαρτιατών, αλλά και των Δωριέων της Κρήτης. Πολλοί προσπάθησαν να συνδέσουν τις συγκεκριμένες θυσίες με τον θεσμό της παιδεραστίας. Σε αντίθεση με άλλες ελληνικές πόλεις, η Σπάρτη δεν απαιτούσε τα ζώα προς σφαγή να είναι όμορφα, υγιή ή και αρτιμελή<sup id="cite_ref-schmitz_108-0" class="reference"><a href="#cite_note-schmitz-108"><span class="cite-bracket">[</span>108<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Γιορτές"><span id=".CE.93.CE.B9.CE.BF.CF.81.CF.84.CE.AD.CF.82"></span>Γιορτές</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=31" title="Επεξεργασία ενότητας: Γιορτές" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=31" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Γιορτές"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Map_greek_sanctuaries-el.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Map_greek_sanctuaries-el.svg/220px-Map_greek_sanctuaries-el.svg.png" decoding="async" width="220" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Map_greek_sanctuaries-el.svg/330px-Map_greek_sanctuaries-el.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Map_greek_sanctuaries-el.svg/440px-Map_greek_sanctuaries-el.svg.png 2x" data-file-width="993" data-file-height="793" /></a><figcaption>Οι<sup class="noprint Inline-Template"><span title=" από Οκτώβριος 2019" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%9D%CE%B5%CE%BA%CF%81%CE%BF%CE%AF_%CE%B5%CE%BE%CF%89%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CF%83%CF%8D%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%B9" title="Βικιπαίδεια:Νεκροί εξωτερικοί σύνδεσμοι">νεκρός σύνδεσμος</a></i>]</span></sup> κύριες θρησκευτικές εορτές και ιερά στην <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Αρχαία Ελλάδα">αρχαία Ελλάδα</a>. Στη Σπάρτη υπήρχε ιερό όπου τελούνταν λατρεία της <a href="/wiki/%CE%86%CF%81%CF%84%CE%B5%CE%BC%CE%B9%CF%82" title="Άρτεμις">Αρτέμιδος</a></figcaption></figure> <p>Η Αρχαία Σπάρτη είχε πολλές γιορτές, όπως και οι υπόλοιπες αρχαίες ελληνικές πόλεις, Μερικές από τις οποίες είχαν κάποια ιδιαίτερα χαρακτηριστικά, όπως η γιορτή στο <a href="/wiki/%CE%99%CE%B5%CF%81%CF%8C_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9F%CF%81%CE%B8%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%91%CF%81%CF%84%CE%AD%CE%BC%CE%B9%CE%B4%CE%BF%CF%82" title="Ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος">ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος</a> που ήταν μία από τις πιο περίεργες στην Αρχαία Ελλάδα, λόγω της διαμαστίγωσης των έφηβων Σπαρτιατών στον βωμό της θεάς. Στο ιερό του Απόλλωνα στο Αμύκλαιο υπήρχε κοινή λατρεία του Απόλλωνα και του Υάκυνθου, λόγω της σχέσης των δύο θεών. Σε αυτές τις γιορτές περιλαμβάνονταν θρήνοι για τον Υάκυνθο και μουσικές και χοροί για τον Απόλλωνα. Τα Κάρνεια ή Κάρνεα ήταν ίσως η πιο σημαντική γιορτή των Δωριέων, που ήταν αφιερωμένη στον Απόλλωνα Κάρνειο. Οι γυμνοπαίδες συνδέθηκαν με τη λατρεία του Απόλλωνα, αν και δεν συνδέονται με τη συγκεκριμένη γιορτή. Γινόντουσαν πολλοί αθλητικοί αγώνες<sup id="cite_ref-109" class="reference"><a href="#cite_note-109"><span class="cite-bracket">[</span>109<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> τις ημέρες των Κάρνεων. Άλλες γιορτές της Σπάρτης ήταν τα Αγητόρεια προς τιμήν του Δία και του Απόλλωνα<sup id="cite_ref-autogenerated2_110-0" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated2-110"><span class="cite-bracket">[</span>110<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, τα Αγράνια προς τιμήν των νεκρών, εορταζόταν και σε άλλες πόλεις του ελληνικού κόσμου<sup id="cite_ref-autogenerated2_110-1" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated2-110"><span class="cite-bracket">[</span>110<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, τα Αθάναια προς τιμήν της Αθηνάς, τα Αλκίδεια, τα Αμύκλαια προς τιμήν του Απόλλωνα και των Διόσκουρων, τα Βρασίδεια προς τιμήν του πεσόντα στρατηγού <a href="/wiki/%CE%92%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B4%CE%B1%CF%82" title="Βρασίδας">Βρασίδα</a>, τα Γυμνοπαίδια προς τιμήν του Απόλλωνα, της Άρτεμης και της Λητούς, όπου γινόντουσαν ετήσιοι αθλητικοί αγώνες παίδων, τα Δάμια προς τιμήν της θεάς της ευφορίας, Δάμιας, τα Διαβατήρια προς τιμήν του Δία, που ήταν καθαρά Δωρική τελετή. Ακόμη υπήρχαν τα Ελένια, προς τιμήν της Ελένης και του Μενέλαου, όπου γινόταν μεγάλη πομπή παρθένων προς το Μενελάειο στη Θεράπνη. Οι Σπαρτιάτες είχαν πολλές γιορτές που τις μοιράζονταν με τους υπόλοιπους Έλληνες<sup id="cite_ref-autogenerated2_110-2" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated2-110"><span class="cite-bracket">[</span>110<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ακρόπολη"><span id=".CE.91.CE.BA.CF.81.CF.8C.CF.80.CE.BF.CE.BB.CE.B7"></span>Ακρόπολη</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=32" title="Επεξεργασία ενότητας: Ακρόπολη" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=32" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Ακρόπολη"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Sparta_ruins.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Sparta_ruins.PNG/220px-Sparta_ruins.PNG" decoding="async" width="220" height="317" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/75/Sparta_ruins.PNG 1.5x" data-file-width="258" data-file-height="372" /></a><figcaption>Το ρωμαϊκό θέατρο της Σπάρτης. Αρχικά η σκηνή του ήταν ξύλινη και κινητή, πάνω σε ρόδες. Το 78 μ.Χ., όμως, ο αυτοκράτορας Βεσπασιανός αντικατέστησε την ξύλινη σκηνή -που είχε ήδη καταστραφεί- με νέα διώροφη μαρμάρινη σκηνή, η οποία ήταν κορινθιακού ρυθμού στο κάτω μέρος και περγαμηνού πιθανόν ρυθμού στο πάνω μέρος, και διακοσμημένη με πολύχρωμους εντυπωσιακούς κίονες και αγάλματα.</figcaption></figure> <p>Η οικοδόμηση της σύγχρονης πόλης πάνω στη θέση της αρχαίας Σπάρτης, οι φυσικές καταστροφές (κυρίως ο σεισμός του 4ου αι. μ.Χ.) και οι επιδρομές (κυρίως των <a href="/wiki/%CE%93%CF%8C%CF%84%CE%B8%CE%BF%CE%B9" title="Γότθοι">Γότθων</a>, το <a href="/wiki/394" title="394">394</a>) δεν άφησαν πολλά ίχνη που να τη θυμίζουν. Έτσι σήμερα, τα αρχαιολογικά ευρήματα της Σπάρτης είναι δυσανάλογα μικρά σε σχέση με την αίγλη και την ισχύ που είχε η πόλη κατά την αρχαιότητα και τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους. </p><p>Τα περισσότερα ευρήματα συναντώνται στην ακρόπολη της αρχαίας Σπάρτης, ένα χαμηλό και πλατύ λόφο, που αποτελούσε το πολιτικό, θρησκευτικό και οικονομικό κέντρο της αρχαίας πόλης. </p><p>Στη βορειοδυτική πλαγιά της αρχαίας ακρόπολης, οι ανασκαφές της Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής έφεραν στο φως τμήματα από το ιερό της πολιούχου ή <a href="/wiki/%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CE%AC_%CE%A7%CE%B1%CE%BB%CE%BA%CE%AF%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%82" title="Αθηνά Χαλκίοικος">Χαλκιοίκου Αθηνάς</a>, το σημαντικότερο ιερό της αρχαίας Σπάρτης. Ονομαζόταν έτσι γιατί οι εσωτερικοί του τοίχοι ήταν καλυμμένοι με φύλλα χαλκού, που έφεραν ανάγλυφες παραστάσεις. Η θέση αυτή ήταν λατρευτικός χώρος από τα γεωμετρικά ως τα ρωμαϊκά χρόνια. Αρχικά είχε δημιουργηθεί τέμενος με βωμό και κατά τον 6ο αι. π.Χ. οικοδομήθηκε μικρός ναός με περίβολο, ο οποίος στέγασε το άγαλμα της πολιούχου Αθηνάς. Στον χώρο του ιερού γίνονταν δημόσιες συγκεντρώσεις, παρελάσεις και ιππικοί αγώνες. </p><p>Στη νοτιοδυτική πλευρά του λόφου της ακρόπολης, κάτω από το ιερό της Αθηνάς, οι ανασκαφές της Αγγλικής Αρχαιολογικής Σχολής έφεραν στο φως τμήματα μεγάλου ρωμαϊκού θεάτρου, χωρητικότητας 16.000 θεατών, το οποίο ήταν σε χρήση έως το τέλος του 4ου αι. μ.Χ. Πρόκειται για το τρίτο σε μέγεθος και ένα από τα πιο εντυπωσιακά θεατρικά οικοδομήματα του αρχαίου κόσμου. </p><p>Το θέατρο είχε δύο μέρη: το κυρίως θέατρο στο κάτω τμήμα, με τριάντα σειρές εδωλίων, και το επιθέατρο, με άλλες δεκαεπτά σειρές. Το κοίλο -το συνολικό άνοιγμα του οποίου φτάνει τα 140 μ.- είναι κατασκευασμένο από λευκό μάρμαρο και χρονολογείται γύρω στο <a href="/wiki/30_%CF%80.%CE%A7." title="30 π.Χ.">30 π.Χ.</a>-<a href="/wiki/20_%CF%80.%CE%A7." title="20 π.Χ.">20 π.Χ.</a> Η κατασκευή του στηρίχτηκε όχι μόνο στα φυσικά χαρακτηριστικά του εδάφους, αλλά και στις εργασίες που έγιναν με την κατασκευή των αναλημματικών τοίχων. Στην κορυφή του κοίλου είχε κατασκευαστεί προστώο προς το ιερό της Χαλκιοίκου Αθηνάς ή περιμετρική στοά για την προστασία των θεατών. </p><p>Το δάπεδο της πεταλόσχημης ορχήστρας, η οποία έχει διάμετρο 25 μ., ήταν στρωμένο με μαρμάρινες πλάκες, εναλλάξ άσπρες και κόκκινες. Σημαντικό ενδιαφέρον παρουσιάζουν και οι τιμητικές επιγραφές στην ανατολική πάροδο. </p><p>Στην ακρόπολη έχει αποκαλυφθεί από την αρχαιολογική σκαπάνη και ένα κυκλικό οικοδόμημα. Πρόκειται για έναν αναλημματικό τοίχο που περιβάλλει ένα φυσικό έξαρμα του λόφου. Αρκετοί το ταυτίζουν με τη Σκιάδα, στην οποία πραγματοποιούνταν οι συγκεντρώσεις του λαού, ενώ άλλοι με το Γάσηπτον (ιερό της Γης). </p><p>Δίπλα στο θέατρο και το ιερό της Χαλκιοίκου Αθηνάς, σώζονται τα ερείπια της μεγάλης Βασιλικής του Σωτήρος Χριστού. Σύμφωνα με την παράδοση, η ανέγερσή της αποδίδεται στον όσιο Νίκωνα τον Μετανοείτε. Πρόκειται όμως για πρώιμη βυζαντινή εκκλησία του 7ου αι. μ.Χ., από την οποία, όπως συνέβαινε με τους ναούς της περιόδου εκείνης, απουσιάζει το τέμπλο που χωρίζει το ιερό από τον κυρίως ναό. Ο νάρθηκας, το παρεκκλήσιο, το καμπαναριό και μια σειρά άλλα κτίσματα αποτελούν μεταγενέστερες προσθήκες. Ο ναός λειτούργησε για πολλούς αιώνες ως μητρόπολη της Λακεδαιμονίας. </p><p>Στις παρυφές της ακρόπολης της Σπάρτης και στα βόρεια όρια της σημερινής πόλης, σώζονται τα ερείπια ενός ιδιόμορφου ναόσχημου οικοδομήματος, του Λεωνιδαίου (5ου αι. π.Χ.). Είναι χτισμένο με μεγάλους πωρόλιθους και χωρίζεται σε δύο θαλάμους. Η τοπική παράδοση θεωρεί ότι είναι ο τάφος του Λεωνίδα, ωστόσο είναι γνωστό ότι τα οστά του μεταφέρθηκαν από τις Θερμοπύλες και τάφηκαν βορειότερα, κοντά στο θέατρο. Σύμφωνα με ορισμένες ενδείξεις, ταυτίζεται με τον ναό του Κάρνειου Απόλλωνα. </p><p>Στα κράσπεδα του λόφου της ακρόπολης, πίσω από το εθνικό στάδιο της πόλης, έχουν αποκαλυφθεί λείψανα τείχους των ύστερων ρωμαϊκών χρόνων (τέλη 4ου αι. μ.Χ.). Η καταστροφή της Σπάρτης από τον σεισμό του <a href="/wiki/375" title="375">375</a> και η απειλή των γοτθικών επιδρομών ώθησαν τους κατοίκους να κατασκευάσουν ένα ψηλό τείχος, το οποίο περιέκλειε μόνο τη ρωμαϊκή ακρόπολη. Το τείχος αυτό έπαιξε καθοριστικό ρόλο στους επόμενους αιώνες των βαρβαρικών επιδρομών. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Τα_τείχη_της_πόλης"><span id=".CE.A4.CE.B1_.CF.84.CE.B5.CE.AF.CF.87.CE.B7_.CF.84.CE.B7.CF.82_.CF.80.CF.8C.CE.BB.CE.B7.CF.82"></span>Τα τείχη της πόλης</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=33" title="Επεξεργασία ενότητας: Τα τείχη της πόλης" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=33" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Τα τείχη της πόλης"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:NabisCoin.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/NabisCoin.jpg/250px-NabisCoin.jpg" decoding="async" width="250" height="114" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/06/NabisCoin.jpg/375px-NabisCoin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/0/06/NabisCoin.jpg 2x" data-file-width="408" data-file-height="186" /></a><figcaption>Ο Νάβις σε νόμισμα της Σπάρτης</figcaption></figure> <p>Η Σπάρτη παρέμεινε ατείχιστη ως τις πρώτες δεκαετίες του 3ου αι. π.Χ. Περηφανευόταν, μάλιστα, ότι ως τείχη είχε τους άνδρες της. Οι πρώτες ατελείς κατασκευές χρονολογούνται στα τέλη του 4ου αι., όμως τα πρώτα πραγματικά οχυρωματικά έργα εντάχθηκαν στο αμυντικό πρόγραμμα του <a href="/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%B5%CE%BF%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7%CF%82_%CE%93%CE%84_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Κλεομένης Γ΄ της Σπάρτης">Κλεομένη Γ'</a> και κατασκευάστηκαν κατά τις αρχές του 3ου αι. π.Χ., υπό την απειλή του <a href="/wiki/%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%AE%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%BF_%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%81%CE%BA%CE%B7%CF%84%CE%AE%CF%82" title="Δημήτριος ο Πολιορκητής">Δημήτριου του Πολιορκητή</a> και του <a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CF%81%CF%81%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%97%CF%80%CE%B5%CE%AF%CF%81%CE%BF%CF%85" title="Πύρρος της Ηπείρου">Πύρρου</a>. Το τείχος, που προστάτευε ολόκληρη την πόλη, σε περίμετρο περίπου 9 χλμ., ολοκληρώθηκε την εποχή που ήταν βασιλιάς ο <a href="/wiki/%CE%9D%CE%AC%CE%B2%CE%B9%CF%82" title="Νάβις">Νάβις</a> (<a href="/wiki/207_%CF%80.%CE%A7." title="207 π.Χ.">207 π.Χ.</a>-<a href="/wiki/192_%CF%80.%CE%A7." title="192 π.Χ.">192 π.Χ.</a>). Ένα δεύτερο ισχυρό οχυρωματικό τείχος κατασκευάστηκε κατά τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια, για να προστατευτεί η πόλη από τις επιδρομές των βαρβάρων. Περιέβαλλε μόνο τον λόφο της ακρόπολης και είχε ψηλούς τετράγωνους πύργους. Το τείχος αυτό διατηρήθηκε με αρκετές επιδιορθώσεις και τα κατοπινά χρόνια. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Παραπομπές"><span id=".CE.A0.CE.B1.CF.81.CE.B1.CF.80.CE.BF.CE.BC.CF.80.CE.AD.CF.82"></span>Παραπομπές</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=34" title="Επεξεργασία ενότητας: Παραπομπές" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=34" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Παραπομπές"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-autogenerated1-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-autogenerated1_1-0">1,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-autogenerated1_1-1">1,1</a></sup></span> <span class="reference-text">Θουκυδίδης, <i>«Ιστορία του Πελοποννησιακού Πολέμου»</i>, I, 10, 2</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Cartledge 2001a, σελ. 6</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Cartledge 2001a, σελ. 4-5</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Cartledge 2001a, σελ. 92-93</span> </li> <li id="cite_note-Lakonika-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Lakonika_5-0">5,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Lakonika_5-1">5,1</a></sup></span> <span class="reference-text">Παυσανίας, <i>«Λακωνικά»</i>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://remacle.org/bloodwolf/erudits/pausanias/laconiegr.htm">Ι, 1-3</a></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">Cartledge 2001a, σελ. 65</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Forrest 1968, σελ. 24-27</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text">Cartledge 2001a, σελ. 255</span> </li> <li id="cite_note-autogenerated3-9"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-autogenerated3_9-0">9,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-autogenerated3_9-1">9,1</a></sup></span> <span class="reference-text">Ehrenberg 2004, σελ. 31</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Ehrenberg 2004, σελ. 36</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text">Ehrenberg 2004, σελ. 33</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">David Cartwright, <i>«A Historical Commentary on Thucydides»</i>, σελ. 176</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">Green 1998, σελ. 10</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">Εγκυκλοπαίδεια Britannica εκδ. 2006, <i>«Sparta»</i></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text">Matthew Bennett, <i>«Dictionary of Ancient & Medieval Warfare»</i>, σελ. 86</span> </li> <li id="cite_note-boardman-16"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-boardman_16-0">16,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-boardman_16-1">16,1</a></sup></span> <span class="reference-text">John Boardman, Jasper Griffin, Oswyn Murray, <i>«The Oxford Illustrated History of Greece and the Hellenistic World»</i>, σελ. 141</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">Fine, <i>«The Ancient Greeks»</i>, σελ. 556-9</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text">Norman Davies, <i>«Europe: a History»</i></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">Nicholas G. Hammond, <i>«The Genius of Alexander the Great»</i>, σελ. 69</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.perseus.tufts.edu/cgi-bin/ptext?doc=Perseus%3Atext%3A1999.04.0104;query=entry%3D%234662;layout=;loc=">A dictionary of Greek and Roman biography and mythology (ed. William Smith)</a></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">Καλλιγά, σελ. 19</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text">The Military Engineer By Society of American Military Engineers</span> </li> <li id="cite_note-Kalliga21-23"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Kalliga21_23-0">23,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Kalliga21_23-1">23,1</a></sup></span> <span class="reference-text">Καλλιγά, σελ. 21</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text">Καλλιγά, σελ. 30</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text">Καλλιγά, σελ. 31</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text">Paul Cartledge, <i>«Εισαγωγή»</i>, <i>«Οι Σπαρτιάτες μια επική ιστορία»</i>, μτφρ. Α.Φιλιππάτος, Εκδόσεις Λιβάνη, Αθήνα, 2004, σελ.31-32)</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text">Αριστοτέλης, <i>«Απολογία»</i>, Fr 533, και <i>«Πολιτικά»</i>, 1270 b</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">Πλούταρχος, <i>«Βίοι Παράλληλοι»</i>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Lycurgus*.html">Λυκούργος, §29</a></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text">Πληροφορίες για τη «Μεγάλη Ρήτρα» παρέχουν στους σύγχρονους μελετητές μερικά <a href="https://el.wikisource.org/wiki/%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%83%CF%80%CE%AC%CF%83%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_(%CE%A4%CF%85%CF%81%CF%84%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82)" class="extiw" title="s:Αποσπάσματα (Τυρταίος)">αποσπάσματα</a> από το έργο του <a href="/wiki/%CE%A4%CF%85%CF%81%CF%84%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82" title="Τυρταίος">Τυρταίου</a> και ο <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Lycurgus*.html">«Βίος του Λυκούργου»</a></i> του <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CF%84%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%BF%CF%82" title="Πλούταρχος">Πλουτάρχου</a>.</span> </li> <li id="cite_note-L162-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-L162_30-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Lévy 2003, σελ. 162.</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text">Cartledge 2001a, σελ. 90</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">Ηρόδοτος, <i>«Ιστορίες»</i>, VI, 51-52.</span> </li> <li id="cite_note-Carl2-21-33"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Carl2-21_33-0">33,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Carl2-21_33-1">33,1</a></sup></span> <span class="reference-text">Carlier 2005, σελ. 21.</span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text">Ξενοφών, <i>«Ελληνικά»</i>, III, 3, 2</span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text">Ηρόδοτος, VII, 3.</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text">Πλούταρχος, <i>«Βίοι Παράλληλοι: Αγησίλαος»</i>, 1</span> </li> <li id="cite_note-Carl2-22-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Carl2-22_37-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Carlier 2005, σελ. 22.</span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text">Ξενοφών, <i>«Λακεδαιμονίων Πολιτεία»</i>, XIII, 11</span> </li> <li id="cite_note-Her6-56-39"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Her6-56_39-0">39,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Her6-56_39-1">39,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Her6-56_39-2">39,2</a></sup></span> <span class="reference-text">Ηρόδοτος, VI, 56.</span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text">Ηρόδοτος, V, 75.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text">Θουκυδίδης, <i>«Ιστορία»</i>, I, 87</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text">Lévy 2003, σελ. 153.</span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text">Αριστοτέλης, <i>«Πολιτικά»</i>, 1285 a</span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a></span> <span class="reference-text">Αριστοτέλης, <i>«Πολιτικά»</i>, 1285 a5-8 κσι b26-28</span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text">Αριστοτέλης, <i>«Πολιτικά»</i>, III, 14, 1285a 8-10</span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text">Θουκυδίδης, <i>«Ιστορία»</i>, II, 4, 36</span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text">Αριστοτέλης, <i>«Πολιτικά»</i>, 1270 b40-1271 a1 και 1271 a10-18 ~~ Πλούταρχος, <i>«Βίοι Παράλληλοι: Λυκούργος»</i>, 26, 3-8.</span> </li> <li id="cite_note-Lev204-48"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Lev204_48-0">48,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Lev204_48-1">48,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Lev204_48-2">48,2</a></sup></span> <span class="reference-text">Lévy 2003, σελ. 204.</span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text">Παυσανίας, II, 5, 2 ~~ Πλούταρχος, <i>«Βίοι Παράλληλοι: Άγης»</i>, 19, 5-8.</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a></span> <span class="reference-text">Lévy 2003, σελ. 194.</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text">Lévy 2003, σελ. 198.</span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a></span> <span class="reference-text">Lévy 2003, σελ. 197.</span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a></span> <span class="reference-text">Αριστοτέλης, <i>«Πολιτικά»</i>, II, 9, 1270b 6-36</span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a></span> <span class="reference-text">Κικέρων, <i>«Περί της Δημοκρατίας»</i>, II, 33 και <i>Περί νόμων</i>, III, 7</span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text">Ξενοφών, <i>«Λακεδαιμονίων Πολιτεία»</i>, 15, 7</span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text">Αριστοτέλης, <i>«Ρητορική»</i>, 1419 a31-35.</span> </li> <li id="cite_note-L211-57"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-L211_57-0">57,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-L211_57-1">57,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-L211_57-2">57,2</a></sup></span> <span class="reference-text">Lévy, σελ. 211.</span> </li> <li id="cite_note-C35-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-C35_58-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Cartledge, σελ. 35.</span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a></span> <span class="reference-text">Αριστοτέλης, <i>«Πολιτικά»</i>, ΙΙ, 9</span> </li> <li id="cite_note-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-60">↑</a></span> <span class="reference-text">Για ένα παράδειγμα της περίπτωσης (438 π.Χ.) αυτής συμβουλειτείτε: Θουκυδίδης, <i>«Ιστορία»</i>, I, 87</span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a></span> <span class="reference-text">Isocrate, XII, 255.</span> </li> <li id="cite_note-Cart145-62"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Cart145_62-0">62,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Cart145_62-1">62,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCartledge2001">Cartledge 2001</a>, σελ. 145</span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%84%CE%AD%CE%BB%CE%B7%CF%82" title="Αριστοτέλης">Αριστοτέλης</a>, <i><a href="/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_(%CE%91%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%84%CE%AD%CE%BB%CE%B7%CF%82)" title="Πολιτικά (Αριστοτέλης)">Πολιτικά</a></i> <small>[<a rel="nofollow" class="external text" href="http://remacle.org/bloodwolf/philosophes/Aristote/tablepolitique.htm">διαδικτυακή ανάγνωση</a>]</small>, 1270a 36f.</span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%CE%97%CF%81%CF%8C%CE%B4%CE%BF%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Ηρόδοτος">Ηρόδοτος</a>, <i><a href="/wiki/%CE%97%CF%81%CE%BF%CE%B4%CF%8C%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%99%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1%CE%B9" title="Ηροδότου Ιστορίαι">Ιστορίαι</a></i> <small>[<a rel="nofollow" class="external text" href="http://remacle.org/bloodwolf/historiens/herodote/index.htm">διαδικτυακή ανάγνωση</a>]</small>, VII, 234.</span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a></span> <span class="reference-text">Héorodote, IX, 10.</span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CF%84%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%BF%CF%82" title="Πλούταρχος">Πλούταρχος</a>, <i><a href="/wiki/%CE%92%CE%AF%CE%BF%CE%B9_%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BB%CE%BF%CE%B9" title="Βίοι Παράλληλοι">Βίοι Παράλληλοι</a></i> <small>[<a rel="nofollow" class="external text" href="http://remacle.org/bloodwolf/historiens/Plutarque/index.htm">διαδικτυακή ανάγνωση</a>]</small>, <i>Vie de Cimon</i>, 16, 4-5.</span> </li> <li id="cite_note-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-67">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=-aFtPdh6-2QC&pg=PA215&lpg=PA215&dq=sparta+population+decline&source=bl&ots=vI5cwFTLkl&sig=bDo0paWGTADpu80sb5Vn3BZpI5w&hl=en&ei=J2PJSY3pJ5r3nQfOrbyUAw&sa=X&oi=book_result&resnum=9&ct=result">Encyclopedia of Ancient Greece - Nigel Guy Wilson - Google Books</a></span> </li> <li id="cite_note-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-68">↑</a></span> <span class="reference-text">Lévy 2003, σελ. 144.</span> </li> <li id="cite_note-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-69">↑</a></span> <span class="reference-text">Ισοκράτης, <i>«Παναθηναϊκός»</i>, XII, 178.</span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-70">↑</a></span> <span class="reference-text">Lévy 2003, σελ. 143.</span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110409233648/http://alex.edfac.usyd.edu.au/blp/websites/HOGAN/Sparta%20Homepage/helots.htm">«helots»</a>. Αρχειοθετήθηκε <a rel="nofollow" class="external text" href="http://alex.edfac.usyd.edu.au/BLP/websites/HOGAN/Sparta%20Homepage/helots.htm">από το πρωτότυπο</a> στις 9 Απριλίου 2011<span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 25 Μαρτίου 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=helots&rft_id=http%3A%2F%2Falex.edfac.usyd.edu.au%2FBLP%2Fwebsites%2FHOGAN%2FSparta%2520Homepage%2Fhelots.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1+%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-72">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.livius.org/mo-mt/mothax/mothax.html">Mothax</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090322034009/http://www.livius.org/mo-mt/mothax/mothax.html">Αρχειοθετήθηκε</a> 2009-03-22 στο <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>., λήμμα στο livius.org</span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a></span> <span class="reference-text">Αθλητισμός και γυμνότητα στην Αρχαία Ελλάδα, Καούρας Γεώργιος, Εκδόσεις Περίπλους, σελ. 34-35</span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a></span> <span class="reference-text">Η πολιτική εκπαίδευση των Σπαρτιατών, Jurgen Brake, εκδόσεις Το Αντίδοτο, σελ. 104-124</span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-75">↑</a></span> <span class="reference-text">Πλούταρχου, Λακωνικά αποφθέγματα</span> </li> <li id="cite_note-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-76">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Μικρό λεξικό της αρχαίας Σπάρτης</i>, Λακωνία, σελ. 24, Explorer (2005)</span> </li> <li id="cite_note-elysiumgates.com-77"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-elysiumgates.com_77-0">77,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-elysiumgates.com_77-1">77,1</a></sup></span> <span class="reference-text">Helena P. Schrader, MARRIAGE:ATHENIAN VERSUS SPARTAN <a rel="nofollow" class="external free" href="http://elysiumgates.com/~helena/Marriage.html">http://elysiumgates.com/~helena/Marriage.html</a></span> </li> <li id="cite_note-78"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-78">↑</a></span> <span class="reference-text">Spartan Women, της Sarah B. Pomeroy, Oxford University Press 2002, σελ. 29: "Hagnon of Tarsus, an academic philosopher of the second century B.C.E., states that before marriage it was customary for Spartams to associate with virgin girls as with paidika (young boyfriends)."</span> </li> <li id="cite_note-79"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-79">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090428021747/http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11386&subid=2&pubid=158465">«v4.ethnos.gr - Τα περί Καιάδα... μύθος - e-life, επιστημες»</a>. Αρχειοθετήθηκε <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=11386&subid=2&pubid=158465">από το πρωτότυπο</a> στις 28 Απριλίου 2009<span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=v4.ethnos.gr+-+%CE%A4%CE%B1+%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF+%CE%9A%CE%B1%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B1...+%CE%BC%CF%8D%CE%B8%CE%BF%CF%82+-+e-life%2C+%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CF%82&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ethnos.gr%2Farticle.asp%3Fcatid%3D11386%26subid%3D2%26pubid%3D158465&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1+%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-80"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-80">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.anthropology.med.uoa.gr/index.php/research/keadas">http://www.anthropology.med.uoa.gr/index.php/research/keadas</a></span> </li> <li id="cite_note-81"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-81">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.gr/books?id=7IqACgAAQBAJ&pg=PA80&lpg=PA80&dq=Edmond+Levy+krypteia&source=bl&ots=wx4KrhsLFs&sig=dOm_5MwkYOVsno-zs3bHVp5OxkM&hl=el&sa=X&ved=0ahUKEwiv_dH_hL3aAhWQ2aQKHfE8A28Q6AEIRjAE#v=onepage&q=Edmond%20Levy%20krypteia&f=false">R.M. Sheldon, Espionage in the Ancient World: An Annotated Bibliography of Books and Articles in Western Languages, McFarland, 2008 σ. 79-81.</a> Συνοψίζονται οι αρχαίες πηγές (Πλάτων, Πλούταρχος κ.ά.) και οι κύριες ιστοριογραφικές απόψεις από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι το 2008.</span> </li> <li id="cite_note-82"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-82">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBayliss2022">Bayliss 2022</a>, σελίδες 70-1</span> </li> <li id="cite_note-83"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-83">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFKennel2010">Kennel 2010</a>, σελ. 173</span> </li> <li id="cite_note-Lear_2014_104-84"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Lear_2014_104_84-0">84,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Lear_2014_104_84-1">84,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLear2014">Lear 2014</a>, σελ. 104</span> </li> <li id="cite_note-Skinner_2014_77-85"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Skinner_2014_77_85-0">85,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Skinner_2014_77_85-1">85,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Skinner_2014_77_85-2">85,2</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Skinner_2014_77_85-3">85,3</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Skinner_2014_77_85-4">85,4</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFSkinner2014">Skinner 2014</a>, σελ. 77</span> </li> <li id="cite_note-Bayliss_2022_71-86"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Bayliss_2022_71_86-0">86,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Bayliss_2022_71_86-1">86,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBayliss2022">Bayliss 2022</a>, σελίδες 71</span> </li> <li id="cite_note-87"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-87">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCartledge1981">Cartledge 1981</a>, σελίδες 19-20</span> </li> <li id="cite_note-88"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-88">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLear2014">Lear 2014</a>, σελ. 120</span> </li> <li id="cite_note-89"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-89">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCartledge1981">Cartledge 1981</a>, σελ. 22</span> </li> <li id="cite_note-Bayliss_2022_71-2-90"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Bayliss_2022_71-2_90-0">90,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Bayliss_2022_71-2_90-1">90,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBayliss2022">Bayliss 2022</a>, σελίδες 71-2</span> </li> <li id="cite_note-91"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-91">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFSkinner2014">Skinner 2014</a>, σελ. 75</span> </li> <li id="cite_note-92"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-92">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCartledge1981">Cartledge 1981</a>, σελ. 20</span> </li> <li id="cite_note-93"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-93">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFCartledge1981">Cartledge 1981</a>, σελ. 22, 27-9</span> </li> <li id="cite_note-94"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-94">↑</a></span> <span class="reference-text">^ a b c Connolly (2006), p. 39</span> </li> <li id="cite_note-95"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-95">↑</a></span> <span class="reference-text">Ξενοφών, <i>«Λακεδαιμονίων Πολιτεία»</i>, VII και Πλούταρχος, <i>«Βίοι Παράλληλοι: Λυκούργος»</i>, XXIV, 2</span> </li> <li id="cite_note-Pic-215-96"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Pic-215_96-0">96,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Pic-215_96-1">96,1</a></sup></span> <span class="reference-text">O. Picard, « Monnaies et législateurs », στο P. Brulé et J. Oulhen, <i>Esclavage, guerre et économie en Grèce ancienne</i>, Rennes, 1997, σελ. 215.</span> </li> <li id="cite_note-97"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-97">↑</a></span> <span class="reference-text">Ξενοφών, <i>«Λακεδαιμονίων Πολιτεία»</i>, VII και Πλούταρχος, <i>«Βίοι Παράλληλοι: Λύσανδρος»</i>, XXIV, 17</span> </li> <li id="cite_note-98"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-98">↑</a></span> <span class="reference-text">Lévy 2003, σελ. 275.</span> </li> <li id="cite_note-99"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-99">↑</a></span> <span class="reference-text">Ηρόδοτος, VII, 134.</span> </li> <li id="cite_note-100"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-100">↑</a></span> <span class="reference-text">Αριστοτέλης, «Πολιτικά», 1270a, 16-18</span> </li> <li id="cite_note-101"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-101">↑</a></span> <span class="reference-text">Πλούταρχος, <i>«Βίοι Παράλληλοι: Άγις»</i>, V, 4</span> </li> <li id="cite_note-102"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-102">↑</a></span> <span class="reference-text">Lévy 2003, σελ. 93.</span> </li> <li id="cite_note-103"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-103">↑</a></span> <span class="reference-text">Πλούταρχος, <i>«Βίοι Παράλληλοι»</i>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/Plutarch/Lives/Lycurgus*.html">Λυκούργος, §27</a></span> </li> <li id="cite_note-104"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-104">↑</a></span> <span class="reference-text">Lévy 2003, σελ. 94.</span> </li> <li id="cite_note-105"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-105">↑</a></span> <span class="reference-text">Lévy 2003, σελ. 104-105.</span> </li> <li id="cite_note-106"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-106">↑</a></span> <span class="reference-text">Πίνδαρος, <i>«Ωδαί»</i> <i>«Νεμεόνικοι»</i>, X, 52.</span> </li> <li id="cite_note-107"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-107">↑</a></span> <span class="reference-text">Lévy 2003, σελ. 109.</span> </li> <li id="cite_note-schmitz-108"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-schmitz_108-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Schmitz, Leonhard (1875). <i>Sacrificium,άρθρο στο A Dictionary of Greek and Roman Antiquities</i>. London: John Murray. σελίδες 998–1000.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Sacrificium%2C%CE%AC%CF%81%CE%B8%CF%81%CE%BF+%CF%83%CF%84%CE%BF+A+Dictionary+of+Greek+and+Roman+Antiquities&rft.place=London&rft.pages=998-1000&rft.pub=John+Murray&rft.date=1875&rft.aulast=Schmitz&rft.aufirst=Leonhard&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1+%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-109"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-109">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.ekivolos.gr/arxaia%20sparti.htm">http://www.ekivolos.gr/arxaia%20sparti.htm</a></span> </li> <li id="cite_note-autogenerated2-110"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-autogenerated2_110-0">110,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-autogenerated2_110-1">110,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-autogenerated2_110-2">110,2</a></sup></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rassias.gr/SPARTA5.html">Εορτεσ Των Αρχαιων Λακεδαιμονιων</a></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Βιβλιογραφία"><span id=".CE.92.CE.B9.CE.B2.CE.BB.CE.B9.CE.BF.CE.B3.CF.81.CE.B1.CF.86.CE.AF.CE.B1"></span>Βιβλιογραφία</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=35" title="Επεξεργασία ενότητας: Βιβλιογραφία" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=35" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Βιβλιογραφία"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite id="CITEREFBayliss2022" class="citation book">Bayliss, Andrew J. (2022). <i>The Spartans: A Very Short Introduction</i>. Οξφόρδη: Oxford University Press.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Spartans%3A+A+Very+Short+Introduction&rft.place=%CE%9F%CE%BE%CF%86%CF%8C%CF%81%CE%B4%CE%B7&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.date=2022&rft.aulast=Bayliss&rft.aufirst=Andrew+J.&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1+%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li>Paul Cartledge :</li> <li><span class="citation Journal" id="CITEREFCartledge1981">Cartledge, Paul (1981). «The Politics of Spartan Pederasty». <i>Proceedings of the Cambridge Philological Society</i> <b>27</b>: 17-36. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1017%2FS0068673500004296">10.1017/S0068673500004296</a></span>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0068-6735">0068-6735</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+Politics+of+Spartan+Pederasty&rft.jtitle=Proceedings+of+the+Cambridge+Philological+Society&rft.aulast=Cartledge&rft.aufirst=Paul&rft.au=Cartledge%2C%26%2332%3BPaul&rft.date=1981&rft.volume=27&rft.pages=17-36&rft_id=info:doi/10.1017%2FS0068673500004296&rft.issn=0068-6735&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7"><span style="display: none;"> </span></span> <ul><li>Cartledge (2001a) : <abbr class="abbr" style="font-family: sans-serif; -font-size:small; color: --color-subtle; text-decoration:none;" title="Κείμενο γραμμένο στην αγγλική γλώσσα">(Αγγλικά) <i>Sparta and Lakonia: A Regional History 1300-362 BC</i>, Routledge, New York et Londres, 2001 <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/0415262763" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-415-26276-3</a>,</abbr></li> <li>Cartledge (2001b) : <abbr class="abbr" style="font-family: sans-serif; -font-size:small; color: --color-subtle; text-decoration:none;" title="Κείμενο γραμμένο στην αγγλική γλώσσα">(Αγγλικά) <i>Spartan Reflections</i>, University of California, Berkeley, 2001 <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/0520231244" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-520-23124-4</a>.</abbr></li></ul></li> <li><abbr class="abbr" style="font-family: sans-serif; -font-size:small; color: --color-subtle; text-decoration:none;" title="Κείμενο γραμμένο στην αγγλική γλώσσα">(Αγγλικά) Paul Cartledge et Anthony Spawforth, <i>Hellenistic and Roman Sparta: A Tale of Two Cities</i>, Routledge, New York et Londres, 2003 <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/0415262771" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-415-26277-1</a>.</abbr></li> <li><cite id="CITEREFKennel2010" class="citation book">Kennel, Nigel M. (2010). <i>Spartans: A New History</i>. Τσίτσεστερ: Wiley-Blackwell.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Spartans%3A+A+New+History&rft.place=%CE%A4%CF%83%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%B5%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81&rft.pub=Wiley-Blackwell&rft.date=2010&rft.aulast=Kennel&rft.aufirst=Nigel+M.&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1+%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite id="CITEREFLear2014" class="citation book">Lear, Andrew (2014). «Ancient Pederasty: An Introduction». Στο: Thomas K. Hubbard. <i>A Companion to Greek and Roman Sexualities</i>. Blackwell Companions to the Ancient World. Τσίτσεστερ: Wiley-Blackwell. σελίδες 102–127.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Ancient+Pederasty%3A+An+Introduction&rft.btitle=A+Companion+to+Greek+and+Roman+Sexualities&rft.place=%CE%A4%CF%83%CE%AF%CF%84%CF%83%CE%B5%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81&rft.series=Blackwell+Companions+to+the+Ancient+World&rft.pages=102-127&rft.pub=Wiley-Blackwell&rft.date=2014&rft.aulast=Lear&rft.aufirst=Andrew&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1+%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><abbr class="abbr" style="font-family: sans-serif; -font-size:small; color: --color-subtle; text-decoration:none;" title="Κείμενο γραμμένο στην γαλλική γλώσσα">(Γαλλικά) Edmond Lévy, <i>Sparte : histoire politique et sociale jusqu'à la conquête romaine</i>, Seuil, coll. « Points », Paris, 2003 <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/2020324539" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 2-02-032453-9</a>.</abbr></li> <li><abbr class="abbr" style="font-family: sans-serif; -font-size:small; color: --color-subtle; text-decoration:none;" title="Κείμενο γραμμένο στην γαλλική γλώσσα">(Γαλλικά) Irad Malkin, <i>La Méditerranée spartiate. Mythe et territoire</i>, Les Belles Lettres, coll. « Histoire », Paris, 1999 <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/2251380418" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 2-251-38041-8</a>.</abbr></li> <li><abbr class="abbr" style="font-family: sans-serif; -font-size:small; color: --color-subtle; text-decoration:none;" title="Κείμενο γραμμένο στην γαλλική γλώσσα">(Γαλλικά) François Ollier, <i>Le Mirage spartiate. Étude sur l'idéalisation de Sparte dans l'antiquité grecque de l'origine jusqu'aux cyniques</i>, De Boccard, 1938, et t. II <i>Le mirage spartiate. Étude sur l'idéalisation de Sparte dans l'antiquité grecque du début de l'école cynique jusqu'à la fin de la cité</i>, Belles Lettres, Paris, 1943.</abbr></li> <li><abbr class="abbr" style="font-family: sans-serif; -font-size:small; color: --color-subtle; text-decoration:none;" title="Κείμενο γραμμένο στην αγγλική γλώσσα">(Αγγλικά) Elizabeth Rawson, <i>The Spartan Tradition in European Thought</i>, Oxford University Press, Oxford, 1991 (1η Έκδοση 1969) <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/0198147333" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-19-814733-3</a></abbr></li> <li><cite id="CITEREFSkinner2014" class="citation book">Skinner, Marilyn B. (2014). <i>Sexuality in Greek and Roman culture</i>. Hoboken, New Jersey: Wiley Blackwell.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Sexuality+in+Greek+and+Roman+culture&rft.place=Hoboken%2C+New+Jersey&rft.pub=Wiley+Blackwell&rft.date=2014&rft.aulast=Skinner&rft.aufirst=Marilyn+B.&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1+%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><abbr class="abbr" style="font-family: sans-serif; -font-size:small; color: --color-subtle; text-decoration:none;" title="Κείμενο γραμμένο στην αγγλική γλώσσα">(Αγγλικά) Terence Spencer, <i>Fair Greece, Sad Relic.</i>, Denise Harvey & company, Athènes, 1986. <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/0907978215" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-907978-21-5</a></abbr></li> <li><abbr class="abbr" style="font-family: sans-serif; -font-size:small; color: --color-subtle; text-decoration:none;" title="Κείμενο γραμμένο στην αγγλική γλώσσα">(Αγγλικά) Richard Stoneman, <i>Land of Lost Gods. The Search for Classical Greece</i>, Hutchinson, Londres, 1987 <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/009167140X" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-09-167140-X</a></abbr></li> <li><cite class="citation book">Χάρις Α. Καλλιγά (2010). <i>Μονεμβασιά: Μια βυζαντινή πόλις-κράτος</i>. Αθήνα: Ποταμός. <a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE%CF%82_%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B8%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85" title="Διεθνής πρότυπος αριθμός βιβλίου">ISBN</a> <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/978-960-6691-64-5" title="Ειδικό:ΠηγέςΒιβλίων/978-960-6691-64-5">978-960-6691-64-5</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%CE%9C%CE%BF%CE%BD%CE%B5%CE%BC%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%AC%3A+%CE%9C%CE%B9%CE%B1+%CE%B2%CF%85%CE%B6%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%AE+%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B9%CF%82-%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%82&rft.place=%CE%91%CE%B8%CE%AE%CE%BD%CE%B1&rft.pub=%CE%A0%CE%BF%CF%84%CE%B1%CE%BC%CF%8C%CF%82&rft.date=2010&rft.isbn=978-960-6691-64-5&rft.au=%CE%A7%CE%AC%CF%81%CE%B9%CF%82+%CE%91.+%CE%9A%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B9%CE%B3%CE%AC&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1+%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Εξωτερικοί_σύνδεσμοι"><span id=".CE.95.CE.BE.CF.89.CF.84.CE.B5.CF.81.CE.B9.CE.BA.CE.BF.CE.AF_.CF.83.CF.8D.CE.BD.CE.B4.CE.B5.CF.83.CE.BC.CE.BF.CE.B9"></span>Εξωτερικοί σύνδεσμοι</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&veaction=edit&section=36" title="Επεξεργασία ενότητας: Εξωτερικοί σύνδεσμοι" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&section=36" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Εξωτερικοί σύνδεσμοι"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table role="presentation" class="noprint mbox-small" style="border:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); background-color:var(--background-color-notice-subtle, #f8f9fa); color:inherit;"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><figure class="mw-halign-none" typeof="mw:File"><span title="Commons logo"><img alt="Commons logo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="40" height="54" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/60px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/80px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span><figcaption>Commons logo</figcaption></figure></td> <td class="mbox-text plainlist" style="">Τα <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα<br />  <b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Sparta" class="extiw" title="commons:Category:Sparta"> Αρχαία Σπάρτη</a></b></td> </tr> </tbody></table> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080907063044/http://www.diodos.gr/content/view/195/37/">https://web.archive.org/web/20080907063044/http://www.diodos.gr/content/view/195/37/</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090402171819/http://www.sikyon.com/sparta/history_gr.html">https://web.archive.org/web/20090402171819/http://www.sikyon.com/sparta/history_gr.html</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ekivolos.gr/arxaia%20sparti.htm">http://www.ekivolos.gr/arxaia%20sparti.htm</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110809121739/http://www.focusmag.gr/articles/view-article.rx?oid=157870">https://web.archive.org/web/20110809121739/http://www.focusmag.gr/articles/view-article.rx?oid=157870</a></li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10387572">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10730911">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Αρχαία_Σπάρτη" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r8595637">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-προβολή"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF:%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" title="Πρότυπο:Αρχαία Σπάρτη"><abbr title="Προβολή του προτύπου">π</abbr></a></li><li class="nv-συζ."><a href="/w/index.php?title=%CE%A3%CF%85%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7_%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85:%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Συζήτηση προτύπου:Αρχαία Σπάρτη (δεν έχει γραφτεί ακόμα)"><abbr title="Συζήτηση του προτύπου">σ</abbr></a></li><li class="nv-επεξ."><a class="external text" href="https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF:%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit"><abbr title="Επεξεργασία του προτύπου">ε</abbr></a></li></ul></div><div id="Αρχαία_Σπάρτη" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">Αρχαία Σπάρτη</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Ιστορία</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%99%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Ιστορία της Σπάρτης">Ιστορία της Σπάρτης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%AC%CE%B8%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%94%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%AD%CF%89%CE%BD" title="Κάθοδος των Δωριέων">Κάθοδος των Δωριέων</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CF%81%CF%8E%CF%84%CE%BF%CF%82_%CE%9C%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82" title="Πρώτος Μεσσηνιακός Πόλεμος">Πρώτος Μεσσηνιακός Πόλεμος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%94%CE%B5%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%82_%CE%9C%CE%B5%CF%83%CF%83%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82" title="Δεύτερος Μεσσηνιακός Πόλεμος">Δεύτερος Μεσσηνιακός Πόλεμος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%A3%CF%85%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%87%CE%AF%CE%B1" title="Σπαρτιατική Συμμαχία">Σπαρτιατική Συμμαχία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CE%B5%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82_(464_%CF%80.%CE%A7.)" title="Σεισμός της Σπάρτης (464 π.Χ.)">Σεισμός του 464 π.Χ.</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CE%B9" title="Περσικοί Πόλεμοι">Μηδικοί Πόλεμοι</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%BD%CF%89%CE%BC%CE%BF%CF%83%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%9A%CE%B9%CE%BD%CE%AC%CE%B4%CF%89%CE%BD%CE%B1" title="Συνωμοσία του Κινάδωνα">Συνωμοσία του Κινάδωνα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82" title="Πελοποννησιακός Πόλεμος">Πελοποννησιακός Πόλεμος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B7%CE%B3%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Σπαρτιατική ηγεμονία">Σπαρτιατική ηγεμονία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%BF%CF%81%CE%B9%CE%BD%CE%B8%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82" title="Κορινθιακός Πόλεμος">Κορινθιακός Πόλεμος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A7%CF%81%CE%B5%CE%BC%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82" title="Χρεμωνίδειος Πόλεμος">Χρεμωνίδειος Πόλεμος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%8C_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%95%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%BF%CE%BB%CE%B1%CE%BA%CF%8E%CE%BD%CF%89%CE%BD" title="Κοινό των Ελευθερολακώνων">Κοινό των Ελευθερολακώνων</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="9" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Helmed_Hoplite_Sparta_2.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Helmed_Hoplite_Sparta_2.png/65px-Helmed_Hoplite_Sparta_2.png" decoding="async" width="65" height="105" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Helmed_Hoplite_Sparta_2.png/98px-Helmed_Hoplite_Sparta_2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Helmed_Hoplite_Sparta_2.png/130px-Helmed_Hoplite_Sparta_2.png 2x" data-file-width="517" data-file-height="836" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Πολιτεία</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%B7_%CE%A1%CE%AE%CF%84%CF%81%CE%B1" title="Μεγάλη Ρήτρα">Μεγάλη Ρήτρα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%AD%CF%89%CE%BD_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Κατάλογος βασιλέων της αρχαίας Σπάρτης">Βασιλείς</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%88%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%BF%CE%B9" title="Έφοροι">Έφοροι</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AF%CE%B1_(%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7)" title="Γερουσία (Σπάρτη)">Γερουσία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%80%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B1" title="Απέλλα">Απέλλα</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Κοινωνία</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%8C%CE%BC%CE%BF%CE%B9%CE%BF%CE%B9" title="Όμοιοι">Όμοιοι</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%82" title="Περίοικος">Περίοικοι</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CE%AF%CE%BB%CF%89%CF%84%CE%B5%CF%82" title="Είλωτες">Είλωτες</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9D%CE%B5%CE%BF%CE%B4%CE%B1%CE%BC%CF%8E%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CF%82" title="Νεοδαμώδεις">Νεοδαμώδεις</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9C%CF%8C%CE%B8%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CF%82" title="Μόθακες">Μόθακες</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%86%CE%B9%CE%BC%CE%BF%CE%B9_(%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7)" title="Τρόφιμοι (Αρχαία Σπάρτη)">Τρόφιμοι</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A5%CF%80%CE%BF%CE%BC%CE%B5%CE%AF%CE%BF%CE%BD%CE%B5%CF%82" title="Υπομείονες">Υπομείονες</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B8%CE%AD%CF%83%CE%B7_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%B3%CF%85%CE%BD%CE%B1%CE%AF%CE%BA%CE%B1%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κοινωνική θέση της γυναίκας στην αρχαία Σπάρτη (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Κοινωνική θέση γυναικών</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Στρατός</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%A3%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%AE" title="Σπαρτιατική αγωγή">Αγωγή</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9A%CF%81%CF%85%CF%80%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1" title="Κρυπτεία">Κρυπτεία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%86%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B1" title="Σπαρτιατική φάλαγγα">Φάλαγγα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9C%CF%8C%CF%81%CE%B1_(%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%AC%CE%B4%CE%B1)" title="Μόρα (στρατιωτική μονάδα)">Μόρα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9F%CF%80%CE%BB%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Οπλίτης">Οπλίτης</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Πολιτισμός</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%9B%CE%B1%CE%BA%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%84%CE%AD%CF%87%CE%BD%CE%B7" title="Λακωνική τέχνη">Λακωνική τέχνη</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9C%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CF%82_%CE%B6%CF%89%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Μέλας ζωμός">Μέλανας ζωμός</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%A3%CF%85%CF%83%CF%83%CE%AF%CF%84%CE%B9%CE%B1_(%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Συσσίτια (Σπάρτη) (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Συσσίτια</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%A0%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B5%CF%81%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AF%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Παιδεραστία στην αρχαία Σπάρτη (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Παιδεραστία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9E%CE%B5%CE%BD%CE%B7%CE%BB%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1" title="Ξενηλασία">Ξενηλασία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82" title="Καιάδας">Καιάδας</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%92%CE%AF%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B9%CF%82" title="Βίβασις">Βίβασις</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9B%CE%B1%CE%BA%CF%89%CE%BD%CE%BF%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Λακωνοφιλία (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Λακωνοφιλία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9B%CE%B1%CE%BA%CF%89%CE%BD%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Λακωνισμός">Λακωνισμός</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Αθλητισμός</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/%CE%91%CE%B3%CF%8E%CE%BD%CE%B5%CF%82_%CF%83%CF%86%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%BF%CE%B2%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" title="Αγώνες σφαιροβολίας στην αρχαία Σπάρτη">Αγώνες σφαιροβολίας</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Θρησκεία</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CF%8C%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BF%CE%B9" title="Διόσκουροι">Διόσκουροι</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82" title="Μενέλαος">Μενέλαος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%AD%CE%BD%CE%B7_(%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1)" title="Ελένη (μυθολογία)">Ωραία Ελένη</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%97%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%BB%CE%AE%CF%82_(%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1)" class="mw-redirect" title="Ηρακλής (μυθολογία)">Ηρακλής</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%99%CE%B5%CF%81%CF%8C_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9F%CF%81%CE%B8%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%91%CF%81%CF%84%CE%AD%CE%BC%CE%B9%CE%B4%CE%BF%CF%82" title="Ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος">Ιερό Ορθίας Αρτέμιδος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%AC%CF%81%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CE%B1" title="Κάρνεια">Κάρνεια</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%93%CF%85%CE%BC%CE%BD%CE%BF%CF%80%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%AF%CE%B5%CF%82" title="Γυμνοπαιδίες">Γυμνοπαιδίες</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A5%CE%B1%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%B8%CE%B9%CE%B1" title="Υακίνθια">Υακίνθια</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%B2%CE%B1%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B9%CE%B1_(%CE%B5%CE%BF%CF%81%CF%84%CE%AE)" title="Διαβατήρια (εορτή)">Διαβατήρια</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9B%CE%B5%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1" title="Λεωνίδεια">Λεωνίδεια</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A4%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%AC%CF%81%CE%B9%CE%B1" title="Ταινάρια">Ταινάρια</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A4%CE%B9%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B9%CE%B1" title="Τιθηνίδια">Τιθηνίδια</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Αποικίες</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%A3%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%BD%CE%B7" title="Σαντορίνη">Θήρα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9B%CE%AC%CF%80%CE%B7%CE%B8%CE%BF%CF%82_(%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B7)" title="Λάπηθος (αρχαία πόλη)">Λάπαθος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CE%AD%CE%BB%CE%B3%CE%B7" title="Σέλγη">Σέλγη</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A4%CE%AC%CF%81%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82" title="Τάραντας">Τάρας</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Πρόσωπα</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%9B%CF%85%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%82_(%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CE%B8%CE%AD%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Λυκούργος (νομοθέτης)">Λυκούργος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A7%CE%AF%CE%BB%CF%89%CE%BD_%CE%BF_%CE%9B%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%B1%CE%B9%CE%BC%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Χίλων ο Λακεδαιμόνιος">Χίλων</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9B%CE%B5%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B1%CF%82" title="Λεωνίδας">Λεωνίδας</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9B%CF%8D%CF%83%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Λύσανδρος">Λύσανδρος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CF%85%CF%81%CF%85%CE%B2%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B7%CF%82" title="Ευρυβιάδης">Ευρυβιάδης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%B5%CE%BF%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7%CF%82_%CE%91%CE%84_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Κλεομένης Α΄ της Σπάρτης">Κλεομένης Α'</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%AC%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Δημάρατος της Σπάρτης">Δημάρατος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%B5%CE%BF%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7%CF%82_%CE%93%CE%84_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Κλεομένης Γ΄ της Σπάρτης">Κλεομένης Γ'</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%85%CF%83%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82_(%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CF%8C%CF%82)" title="Παυσανίας (στρατηγός)">Παυσανίας</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CE%B3%CE%B7%CF%83%CE%AF%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82_%CE%92%CE%84_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Αγησίλαος Β΄ της Σπάρτης">Αγησίλαος Β'</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%86%CE%B3%CE%B9%CF%82_%CE%92%CE%84" title="Άγις Β΄">Άγις Β΄</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9D%CE%AC%CE%B2%CE%B9%CF%82" title="Νάβις">Νάβις</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A4%CF%85%CF%81%CF%84%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82" title="Τυρταίος">Τυρταίος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%AC%CE%BD%CE%B1%CE%BA%CF%84%CE%B1%CF%82" title="Πλειστοάνακτας">Πλειστοάναξ</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%93%CF%8D%CE%BB%CE%B9%CF%80%CF%80%CE%BF%CF%82" title="Γύλιππος">Γύλιππος</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10387572"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10730911"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Αρχαία_Ελλάδα" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r8595637"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-προβολή"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF:%CE%98%CE%AD%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82" title="Πρότυπο:Θέματα Αρχαίας Ελλάδας"><abbr title="Προβολή του προτύπου">π</abbr></a></li><li class="nv-συζ."><a href="/w/index.php?title=%CE%A3%CF%85%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7_%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85:%CE%98%CE%AD%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Συζήτηση προτύπου:Θέματα Αρχαίας Ελλάδας (δεν έχει γραφτεί ακόμα)"><abbr title="Συζήτηση του προτύπου">σ</abbr></a></li><li class="nv-επεξ."><a class="external text" href="https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF:%CE%98%CE%AD%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82&action=edit"><abbr title="Επεξεργασία του προτύπου">ε</abbr></a></li></ul></div><div id="Αρχαία_Ελλάδα" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Αρχαία Ελλάδα">Αρχαία Ελλάδα</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B1_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Περίγραμμα αρχαίας Ελλάδας (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Περίγραμμα</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%A7%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BB%CF%8C%CE%B3%CE%B9%CE%BF_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Χρονολόγιο αρχαίας Ελλάδας (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Χρονολόγιο</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1#Ιστορία" title="Αρχαία Ελλάδα">Περίοδοι</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%9A%CF%85%CE%BA%CE%BB%CE%B1%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Κυκλαδικός πολιτισμός">Κυκλαδικός πολιτισμός</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9C%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Μινωικός πολιτισμός">Μινωικός πολιτισμός</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9C%CF%85%CE%BA%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Μυκηναϊκός πολιτισμός">Μυκηναϊκός πολιτισμός</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%89%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE" title="Γεωμετρική εποχή">Γεωμετρική εποχή</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE_%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE" title="Αρχαϊκή εποχή">Αρχαϊκή εποχή</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B5%CF%80%CE%BF%CF%87%CE%AE" title="Κλασική εποχή">Κλασική Ελλάδα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82" title="Ελληνιστική περίοδος">Ελληνιστική Ελλάδα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A1%CF%89%CE%BC%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE_%CE%91%CF%85%CF%84%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1" title="Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία">Ρωμαϊκή Ελλάδα</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%87%CE%AD%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82" title="Περιοχές της αρχαίας Ελλάδας">Γεωγραφία</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%91%CE%B9%CE%B3%CE%B1%CE%AF%CE%BF_%CE%A0%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%82" title="Αιγαίο Πέλαγος">Αιγαίο Πέλαγος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AE%CF%83%CF%80%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Ελλήσποντος">Ελλήσποντος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%B1_(%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF_%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CE%BF)" title="Μακεδονία (αρχαίο βασίλειο)">Μακεδονία</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Σπάρτη</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CE%B8%CE%AE%CE%BD%CE%B1" title="Αρχαία Αθήνα">Αθήνα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%9A%CF%8C%CF%81%CE%B9%CE%BD%CE%B8%CE%BF%CF%82" title="Αρχαία Κόρινθος">Κόρινθος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%98%CE%AE%CE%B2%CE%B1" title="Αρχαία Θήβα">Θήβα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%92%CE%BF%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%AF%CE%B1" title="Αρχαία Βοιωτία">Βοιωτία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A0%CE%B1%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%81%CF%8E%CE%BD" class="mw-redirect" title="Αρχαία Πασσαρών">Πασσαρώνα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%BF%CF%80%CF%8D%CE%BB%CE%B5%CF%82" title="Θερμοπύλες">Θερμοπύλες</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%99%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%BF_%CE%A0%CE%AD%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%BF%CF%82" title="Ιόνιο Πέλαγος">Ιόνιο Πέλαγος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%99%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Ιωνία">Ιωνία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CF%87%CE%B1%CE%90%CE%B1" title="Αρχαία Αχαΐα">Αρχαία Αχαΐα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B1" title="Αιολίδα">Αιολίδα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%94%CF%89%CF%81%CE%AF%CE%B4%CE%B1_(%CE%9C%CE%B9%CE%BA%CF%81%CE%AC_%CE%91%CF%83%CE%AF%CE%B1)" title="Δωρίδα (Μικρά Ασία)">Δωρίδα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%B9%CF%8C%CF%87%CE%B5%CE%B9%CE%B1" title="Αντιόχεια">Αντιόχεια</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CE%BB%CE%B5%CE%BE%CE%AC%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%B1" title="Αρχαία Αλεξάνδρεια">Αλεξάνδρεια</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%AD%CF%81%CE%B3%CE%B1%CE%BC%CE%BF%CF%82" title="Πέργαμος">Πέργαμος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9C%CE%AF%CE%BB%CE%B7%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Μίλητος">Μίλητος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%88%CF%86%CE%B5%CF%83%CE%BF%CF%82" title="Έφεσος">Έφεσος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%94%CE%B5%CE%BB%CF%86%CE%BF%CE%AF" title="Δελφοί">Δελφοί</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%94%CE%AE%CE%BB%CE%BF%CF%82" title="Δήλος">Δήλος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9F%CE%BB%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%AF%CE%B1" title="Ολυμπία">Ολυμπία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A4%CF%81%CE%BF%CE%AF%CE%B1" title="Τροία">Τροία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A1%CF%8C%CE%B4%CE%BF%CF%82" title="Ρόδος">Ρόδος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9A%CF%81%CE%AE%CF%84%CE%B7" title="Κρήτη">Κρήτη</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CE%BB%CE%BF%CF%80%CF%8C%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%BF%CF%82" title="Πελοπόννησος">Πελοπόννησος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%89%CF%80%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Αρχαία Ήπειρος">Ήπειρος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9A%CF%8D%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Κύπρος">Κύπρος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Πόντος">Πόντος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%80%CF%80%CE%B1%CE%B4%CE%BF%CE%BA%CE%AF%CE%B1" title="Καππαδοκία">Καππαδοκία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%B7_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Μεγάλη Ελλάδα">Μεγάλη Ελλάδα</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%AF%CE%B5%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%B9%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αποικίες στην αρχαιότητα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Αρχαίες Ελληνικές αποικίες</a> <ul><li><a href="/wiki/%CE%A0%CF%81%CF%8E%CF%84%CE%BF%CF%82_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Πρώτος ελληνικός αποικισμός">Πρώτος ελληνικός αποικισμός</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%94%CE%B5%CF%8D%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%82_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Δεύτερος ελληνικός αποικισμός">Δεύτερος ελληνικός αποικισμός</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Πολιτική</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B9%CF%82" title="Πόλις">Πόλις</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE_%CE%B4%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1" title="Αθηναϊκή δημοκρατία">Αθηναϊκή δημοκρατία</a></li> <li>Λαϊκές συνελεύσεις (<a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AC" title="Αρχαία Αγορά">Αγορά</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CE%BA%CE%BA%CE%BB%CE%B7%CF%83%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%B4%CE%AE%CE%BC%CE%BF%CF%85" class="mw-redirect" title="Εκκλησία του δήμου">Εκκλησία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%80%CE%AD%CE%BB%CE%BB%CE%B1" title="Απέλλα">Απέλλα</a>)</li> <li>Προβουλευτικά σώματα (<a href="/wiki/%CE%92%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%AE_(%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1)" class="mw-redirect" title="Βουλή (αρχαία Ελλάδα)">Βουλή</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%93%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AF%CE%B1" title="Γερουσία">Γερουσία</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%93%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9A%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%BD%CE%B8%CE%BF%CF%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="Γερουσία της Κορίνθου (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Γερουσία της Κορίνθου</a>)</li> <li>Δικαστήρια (<a href="/wiki/%CE%86%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A0%CE%AC%CE%B3%CE%BF%CF%82_(%CE%B1%CF%84%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%B4%CE%AF%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE%BF)" title="Άρειος Πάγος (αττικό δίκαιο)">Άρειος Πάγος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%97%CE%BB%CE%B9%CE%B1%CE%AF%CE%B1" title="Ηλιαία">Ηλιαία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%93%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AE_%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CF%89%CE%BD" title="Γραφή παρανόμων">Γραφή παρανόμων</a>)</li> <li>Αξιωματούχοι (<a href="/wiki/%CE%88%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%BF%CE%B9" title="Έφοροι">Έφοροι</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%92%CE%BF%CE%B9%CF%89%CF%84%CE%AC%CF%81%CF%87%CE%B7%CF%82" title="Βοιωτάρχης">Βοιωτάρχης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AE%CE%B3%CE%B9%CE%BF%CE%BD_(%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CE%B8%CE%AE%CE%BD%CE%B1)" title="Στρατήγιον (αρχαία Αθήνα)">Στρατήγιον (αρχαία Αθήνα)</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CF%80%CF%8E%CE%BD%CF%85%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CE%AC%CF%81%CF%87%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82" title="Επώνυμος άρχοντας">Επώνυμος άρχοντας</a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CF%85%CE%B2%CE%B5%CF%81%CE%BD%CE%B7%CF%84%CF%8E%CE%BD_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κατάλογος Κυβερνητών της Ελλάδας (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Βασιλείς και τύραννοι</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%B2%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%AD%CF%89%CE%BD_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Κατάλογος βασιλέων της αρχαίας Σπάρτης">Βασιλείς της Σπάρτης</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9B%CF%85%CE%B4%CE%AF%CE%B1%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Βασιλείς της Λυδίας (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Βασιλείς της Λυδίας</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CF%84%CF%85%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CF%89%CE%BD_%CF%83%CF%84%CE%B7_%CE%A3%CF%85%CF%81%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%83%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κατάλογος τυράννων στη Συρακούσες (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Τύραννοι Συρακουσών</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A4%CF%81%CE%B9%CE%AC%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1_%CE%A4%CF%8D%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%BD%CE%BF%CE%B9" title="Τριάκοντα Τύραννοι">Τριάκοντα Τύραννοι</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Βασιλείς της Μακεδονίας">Βασιλείς της Μακεδονίας</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CE%BD%CE%B5%CF%82#Βασιλείς_της_Παιονίας" title="Παίονες">Βασιλείς της Παιονίας</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CF%82_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%A0%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="Βασιλείς του Πόντου (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Βασιλείς του Πόντου</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%BF%CF%87%CE%BF%CE%B9_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%9C%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CF%85_%CE%91%CE%BB%CE%B5%CE%BE%CE%AC%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%85" title="Διάδοχοι του Μεγάλου Αλεξάνδρου">Διάδοχοι</a> (<a href="/wiki/%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%BA%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%82" class="mw-redirect" title="Σελευκίδες">Σελευκίδες</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%82" class="mw-redirect" title="Αντιγονίδες">Αντιγονίδες</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CE%B9" class="mw-redirect" title="Πτολεμαίοι">Πτολεμαίοι</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%BA%CF%85%CE%B2%CE%B5%CF%81%CE%BD%CF%8E%CE%BD%CF%84%CF%89%CE%BD_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9A%CE%BF%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B7%CE%BD%CE%AE%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κατάλογος των κυβερνώντων της Κομμαγηνής (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Βασιλιάδες της Κομμαγηνής</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%94%CF%85%CE%BD%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B5%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%91%CF%84%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%B9%CE%B4%CF%8E%CE%BD" title="Δυναστεία των Ατταλιδών">Ατταλίδες βασιλείς της Περγάμου</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%A1%CF%89%CE%BC%CE%B1%CE%AF%CF%89%CE%BD_%CE%91%CF%85%CF%84%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%84%CF%8C%CF%81%CF%89%CE%BD" title="Κατάλογος Ρωμαίων Αυτοκρατόρων">Ρωμαίοι Αυτοκράτορες</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Βίος</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%CE%93%CE%B5%CF%89%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Γεωργία στην αρχαία Ελλάδα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Γεωργία</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%BD%CE%B4%CF%85%CE%BC%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ενδυμασία στην αρχαία Ελλάδα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Ενδυμασία</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BA%CE%BF%CF%85%CE%B6%CE%AF%CE%BD%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αρχαία Ελληνική κουζίνα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Κουζίνα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%AE_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Διατροφή στην αρχαία Ελλάδα">Διατροφή</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9F%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Οικονομία της αρχαίας Ελλάδας (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Οικονομία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CE%BA%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%85%CF%83%CE%B7_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Εκπαίδευση στην αρχαία Ελλάδα">Παιδεία</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%93%CE%B9%CE%BF%CF%81%CF%84%CE%AD%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%91%CE%B8%CE%AE%CE%BD%CE%B1%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Γιορτές της αρχαίας Αθήνας (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Γιορτές</a> (<a href="/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%BF%CE%AF%CE%BA%CE%B9%CE%B1" title="Συνοίκια">Συνοίκια</a>)</li> <li><a href="/wiki/%CE%9F%CE%BC%CE%BF%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%BF%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Ομοφυλοφιλία στην αρχαία Ελλάδα">Ομοφυλοφιλία</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82_%CE%B4%CE%AF%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αρχαίας Ελλάδας δίκαιο (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Δίκαιο</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%93%CE%B5%CE%BD%CE%B5%CF%84%CE%AE%CF%83%CE%B9%CE%B5%CF%82_%CF%83%CF%87%CE%AD%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Γενετήσιες σχέσεις στην αρχαία Ελλάδα">Γενετήσιες σχέσεις</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%88%CE%B8%CE%B9%CE%BC%CE%B1_%CE%BA%CE%B7%CE%B4%CE%B5%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%BA%CE%B1%CF%8D%CF%83%CE%B7%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Έθιμα κηδείας και καύσης στην αρχαία Ελλάδα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Έθιμα κηδείας και καύσης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9F%CE%BB%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CE%B1%CE%B3%CF%8E%CE%BD%CE%B5%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%B9%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1" class="mw-redirect" title="Ολυμπιακοί αγώνες στην αρχαιότητα">Ολυμπιακοί αγώνες</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%A0%CE%B1%CE%B9%CE%B4%CE%B5%CF%81%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AF%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Παιδεραστία στην αρχαία Ελλάδα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Παιδεραστία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%83%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%B1" title="Αρχαία ελληνική φιλοσοφία">Φιλοσοφία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%BF%CF%81%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Πορνεία στην αρχαία Ελλάδα">Πορνεία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B8%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CE%B1" title="Αρχαία ελληνική θρησκεία">Θρησκεία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%94%CE%BF%CF%85%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CE%B1_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Δουλεία στην αρχαία Ελλάδα">Δουλεία</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82_%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82_%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%87%CE%B5%CE%B9%CF%81%CE%AE%CF%83%CE%B5%CE%B9%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αρχαία ελληνικές πολεμικές επιχειρήσεις (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Πολεμικές επιχειρήσεις</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1_%CE%BA%CE%B1%CE%B9_%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αρχαία Ελλάδα και κρασί (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Οινοποιία</a> <ul><li><a href="/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%BC%CF%80%CF%8C%CF%83%CE%B9%CE%BF" title="Συμπόσιο">Συμπόσιο</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=%CE%A3%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CF%8C%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Στρατός της αρχαίας Ελλάδας (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Στρατιωτικά</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%AD%CE%BC%CF%89%CE%BD_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Κατάλογος πολέμων στην αρχαία Ελλάδα">Πόλεμοι</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%B4%CF%8E%CE%BD_%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CF%8C%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αντιγονιδών Μακεδονικός στρατός (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Αντιγονιδών Μακεδονικός στρατός</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82_%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CF%8C%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αρχαίος Μακεδονικός στρατός (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Στράτευμα της Μακεδονίας</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CF%81%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CF%84%CE%BF%CE%BE%CF%8C%CF%84%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κρητικοί τοξότες (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Κρητικοί τοξότες</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%8D%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ελληνιστικά στρατεύματα (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Ελληνιστικά στρατεύματα</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%99%CF%80%CF%80%CE%B5%CE%AF%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ιππείς (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Ιππείς</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9F%CF%80%CE%BB%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Οπλίτης">Οπλίτης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CF%84%CE%B1%CE%AF%CF%81%CE%BF%CE%B9" title="Εταίροι">Εταίροι</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A6%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B1" title="Φάλαγγα">Φάλαγγα</a> <ul><li><a href="/wiki/%CE%A3%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%86%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B1" title="Σπαρτιατική φάλαγγα">Σπαρτιατική φάλαγγα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%86%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B1" title="Μακεδονική φάλαγγα">Μακεδονική φάλαγγα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9B%CE%BF%CE%BE%CE%AE_%CF%86%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B1" title="Λοξή φάλαγγα">Λοξή φάλαγγα</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%A3%CF%87%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CF%86%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B1%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Σχηματισμός φάλαγγας (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Σχηματισμός φάλαγγας</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CE%BB%CF%84%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AE%CF%82" title="Πελταστής">Πελταστής</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%A0%CE%B5%CE%B6%CE%AD%CF%84%CE%B1%CE%B9%CF%81%CE%BF%CE%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Πεζέταιροι (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Πεζέταιροι</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CE%AC%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%B1" title="Σάρισα">Σάρισα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%99%CE%B5%CF%81%CF%8C%CF%82_%CE%9B%CF%8C%CF%87%CE%BF%CF%82_%CE%98%CE%B7%CE%B2%CF%8E%CE%BD" title="Ιερός Λόχος Θηβών">Ιερός Λόχος Θηβών</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%A3%CE%BA%CE%B9%CF%81%CE%B9%CF%84%CE%B1%CE%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Σκιριται (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Σκιριται</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%BA%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CF%8C%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Σελευκιδικός στρατός (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Σελευκιδικός στρατός</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%A3%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%B9%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CF%8C%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Σπαρτιατικός στρατός (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Σπαρτιατικός στρατός</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9E%CF%85%CF%83%CF%84%CF%8C%CE%BD" title="Ξυστόν">Ξυστόν</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CF%89%CE%BD_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AE%CE%BD%CF%89%CE%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κατάλογος αρχαίων Ελλήνων (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Πρόσωπα</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal; text-align:left;"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%83%CE%BF%CF%86%CE%AF%CE%B1" class="mw-redirect" title="Αρχαία Ελληνική φιλοσοφία">Φιλόσοφοι</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%BE%CE%B1%CE%B3%CF%8C%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Αναξαγόρας">Αναξαγόρας</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Αναξίμανδρος">Αναξίμανδρος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B7%CF%82" title="Αναξιμένης">Αναξιμένης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%B8%CE%AD%CE%BD%CE%B7%CF%82" title="Αντισθένης">Αντισθένης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%84%CE%AD%CE%BB%CE%B7%CF%82" title="Αριστοτέλης">Αριστοτέλης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%94%CE%B7%CE%BC%CF%8C%CE%BA%CF%81%CE%B9%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Δημόκριτος">Δημόκριτος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%BF%CE%B3%CE%AD%CE%BD%CE%B7%CF%82_%CE%BF_%CE%9A%CF%85%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82" title="Διογένης ο Κυνικός">Διογένης ο Κυνικός</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CF%80%CE%AF%CE%BA%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Επίκουρος">Επίκουρος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CE%BC%CF%80%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BA%CE%BB%CE%AE%CF%82" class="mw-redirect" title="Εμπεδοκλής">Εμπεδοκλής</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%97%CF%81%CE%AC%CE%BA%CE%BB%CE%B5%CE%B9%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Ηράκλειτος">Ηράκλειτος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A5%CF%80%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B1" title="Υπατία">Υπατία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9B%CE%B5%CF%8D%CE%BA%CE%B9%CF%80%CF%80%CE%BF%CF%82" title="Λεύκιππος">Λεύκιππος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%93%CE%BF%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Γοργίας">Γοργίας</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%82" title="Παρμενίδης">Παρμενίδης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%AC%CF%84%CF%89%CE%BD" title="Πλάτων">Πλάτων</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CF%81%CF%89%CF%84%CE%B1%CE%B3%CF%8C%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Πρωταγόρας">Πρωταγόρας</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CF%85%CE%B8%CE%B1%CE%B3%CF%8C%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Πυθαγόρας">Πυθαγόρας</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CF%89%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Σωκράτης">Σωκράτης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%98%CE%B1%CE%BB%CE%AE%CF%82" title="Θαλής">Θαλής</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%96%CE%AE%CE%BD%CF%89%CE%BD_%CE%BF_%CE%9A%CE%B9%CF%84%CE%B9%CE%B5%CF%8D%CF%82" title="Ζήνων ο Κιτιεύς">Ζήνων</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal; text-align:left;"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Αρχαία ελληνική λογοτεχνία">Συγγραφείς</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%91%CE%B9%CF%83%CF%87%CF%8D%CE%BB%CE%BF%CF%82" title="Αισχύλος">Αισχύλος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CE%AF%CF%83%CF%89%CF%80%CE%BF%CF%82" title="Αίσωπος">Αίσωπος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%BA%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82_%CE%BF_%CE%9C%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82" title="Αλκαίος ο Μυτιληναίος">Αλκαίος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%AF%CE%BB%CE%BF%CF%87%CE%BF%CF%82" title="Αρχίλοχος">Αρχίλοχος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%86%CE%AC%CE%BD%CE%B7%CF%82" title="Αριστοφάνης">Αριστοφάνης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%92%CE%B1%CE%BA%CF%87%CF%85%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%82" title="Βακχυλίδης">Βακχυλίδης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CF%85%CF%81%CE%B9%CF%80%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%82" title="Ευριπίδης">Ευριπίδης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%97%CF%81%CF%8C%CE%B4%CE%BF%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Ηρόδοτος">Ηρόδοτος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%97%CF%83%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82" title="Ησίοδος">Ησίοδος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%99%CF%80%CF%80%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CE%BE" title="Ιππώναξ">Ιππώναξ</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%8C%CE%BC%CE%B7%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Όμηρος">Όμηρος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%8A%CE%B2%CF%85%CE%BA%CE%BF%CF%82" title="Ίβυκος">Ίβυκος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9B%CE%BF%CF%85%CE%BA%CE%B9%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF%82" title="Λουκιανός">Λουκιανός</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9C%CE%AD%CE%BD%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Μένανδρος">Μένανδρος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9C%CE%AF%CE%BC%CE%BD%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%BF%CF%82" title="Μίμνερμος">Μίμνερμος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%AF%CE%BD%CE%B4%CE%B1%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Πίνδαρος">Πίνδαρος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%BF%CF%8D%CF%84%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%BF%CF%82" title="Πλούταρχος">Πλούταρχος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CF%8D%CE%B2%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Πολύβιος">Πολύβιος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CE%B1%CF%80%CF%86%CF%8E" title="Σαπφώ">Σαπφώ</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CE%B9%CE%BC%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%82_%CE%BF_%CE%9A%CE%B5%CE%AF%CE%BF%CF%82" title="Σιμωνίδης ο Κείος">Σιμωνίδης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CE%BF%CF%86%CE%BF%CE%BA%CE%BB%CE%AE%CF%82" title="Σοφοκλής">Σοφοκλής</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%AF%CF%87%CE%BF%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Στησίχορος">Στησίχορος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%98%CE%BF%CF%85%CE%BA%CF%85%CE%B4%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%82" title="Θουκυδίδης">Θουκυδίδης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%98%CE%AD%CE%BF%CE%B3%CE%BD%CE%B9%CF%82_%CE%BF_%CE%9C%CE%B5%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%B5%CF%8D%CF%82" title="Θέογνις ο Μεγαρεύς">Θέογνις</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A4%CE%B9%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%AD%CF%89%CE%BD" title="Τιμοκρέων">Τιμοκρέων</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A4%CF%85%CF%81%CF%84%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82" title="Τυρταίος">Τυρταίος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9E%CE%B5%CE%BD%CE%BF%CF%86%CF%8E%CE%BD" title="Ξενοφών">Ξενοφών</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal; text-align:left;">Άλλοι</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%91%CE%B3%CE%B7%CF%83%CE%AF%CE%BB%CE%B1%CE%BF%CF%82_%CE%92%27_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7%CF%82" class="mw-redirect" title="Αγησίλαος Β' της Σπάρτης">Αγησίλαος Β΄</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%86%CE%B3%CE%B9%CF%82_%CE%92%CE%84" title="Άγις Β΄">Άγις Β΄</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%AD%CE%BE%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%82_%CE%BF_%CE%9C%CE%AD%CE%B3%CE%B1%CF%82" title="Αλέξανδρος ο Μέγας">Αλέξανδρος ο Μέγας</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%BA%CE%B9%CE%B2%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B7%CF%82" title="Αλκιβιάδης">Αλκιβιάδης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%86%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82_%CE%BF_%CE%A3%CE%B9%CE%BA%CF%85%CF%8E%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Άρατος ο Σικυώνιος">Άρατος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B9%CE%BC%CE%AE%CE%B4%CE%B7%CF%82" title="Αρχιμήδης">Αρχιμήδης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%80%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1" title="Ασπασία">Ασπασία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%BF%CF%83%CE%B8%CE%AD%CE%BD%CE%B7%CF%82" title="Δημοσθένης">Δημοσθένης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CF%80%CE%B1%CE%BC%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CF%8E%CE%BD%CE%B4%CE%B1%CF%82" title="Επαμεινώνδας">Επαμεινώνδας</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CF%85%CE%BA%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%82" title="Ευκλείδης">Ευκλείδης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%8A%CF%80%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%BF%CF%82_%CE%BF_%CE%A1%CF%8C%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Ίππαρχος ο Ρόδιος">Ίππαρχος ο Ρόδιος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%99%CF%80%CF%80%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Ιπποκράτης">Ιπποκράτης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9B%CE%B5%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B4%CE%B1%CF%82" title="Λεωνίδας">Λεωνίδας</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9B%CF%85%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%82_(%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%BF%CE%B8%CE%AD%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Λυκούργος (νομοθέτης)">Λυκούργος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9B%CF%8D%CF%83%CE%B1%CE%BD%CE%B4%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Λύσανδρος">Λύσανδρος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9C%CE%AF%CE%BB%CF%89%CE%BD_%CE%BF_%CE%9A%CF%81%CE%BF%CF%84%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%AC%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Μίλων ο Κροτωνιάτης">Μίλων ο Κροτωνιάτης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9C%CE%B9%CE%BB%CF%84%CE%B9%CE%AC%CE%B4%CE%B7%CF%82" title="Μιλτιάδης">Μιλτιάδης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%85%CF%83%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82_(%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CF%8C%CF%82)" title="Παυσανίας (στρατηγός)">Παυσανίας</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%BB%CE%AE%CF%82" title="Περικλής">Περικλής</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A6%CE%AF%CE%BB%CE%B9%CF%80%CF%80%CE%BF%CF%82_%CE%92%CE%84_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Φίλιππος Β΄ της Μακεδονίας">Φίλιππος της Μακεδονίας</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A6%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%BC%CE%B7%CE%BD_%CE%BF_%CE%9C%CE%B5%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Φιλοποίμην ο Μεγαλοπολίτης">Φιλοποίμην</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82_%CE%BF_%CE%A3%CF%89%CF%84%CE%AE%CF%81" class="mw-redirect" title="Πτολεμαίος ο Σωτήρ">Πτολεμαίος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CF%81%CF%81%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%97%CF%80%CE%B5%CE%AF%CF%81%CE%BF%CF%85" title="Πύρρος της Ηπείρου">Πύρρος</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A3%CF%8C%CE%BB%CF%89%CE%BD_%CE%BF_%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82" title="Σόλων ο Αθηναίος">Σόλων</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%98%CE%B5%CE%BC%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BA%CE%BB%CE%AE%CF%82" title="Θεμιστοκλής">Θεμιστοκλής</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal; text-align:left;">Ομάδες</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%85%CF%82_%CE%88%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%82_%CE%B8%CE%B5%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%AC%CF%86%CE%BF%CF%85%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κατάλογος με αρχαίους Έλληνες θεατρικογράφους (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Θεατρικογράφοι</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%85%CF%82_%CE%88%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%82_%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%B7%CF%84%CE%AD%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κατάλογος με αρχαίους Έλληνες ποιητές (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Ποιητικοί</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%85%CF%82_%CE%88%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%82_%CF%86%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CF%83%CF%8C%CF%86%CE%BF%CF%85%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κατάλογος με αρχαίους Έλληνες φιλοσόφους (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Φιλόσοφοι</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%85%CF%82_%CE%88%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%82_%CF%84%CF%85%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%BF%CF%85%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κατάλογος με αρχαίους Έλληνες τυράννους (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Τύραννοι</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B5%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82_%CE%BC%CF%85%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82_%CE%BC%CE%BF%CF%81%CF%86%CE%AD%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κατάλογος με αρχαίες Ελληνικές μυθολογικές μορφές (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Μυθολογικές μορφές</a> (<a href="/wiki/%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CF%82_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%9C%CF%85%CE%BA%CE%B7%CE%BD%CF%8E%CE%BD" class="mw-redirect" title="Βασιλείς των Μυκηνών">Βασιλείς των Μυκηνών</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%91%CE%B8%CE%AE%CE%BD%CE%B1%CF%82" class="mw-redirect" title="Βασιλείς της Αρχαίας Αθήνας">Βασιλείς της Αθήνας</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CF%82_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%86%CF%81%CE%B3%CE%BF%CF%85%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Βασιλείς του Άργους (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Βασιλείς του Άργους</a>)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal; text-align:left;"><a href="/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1%CF%82" class="mw-redirect" title="Πολιτισμός της Ελλάδας">Πολιτισμός</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AC_%CF%86%CF%8D%CE%BB%CE%B1" title="Ελληνικά φύλα">Ελληνικά φύλα</a> <ul><li><a href="/wiki/%CE%94%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%B5%CE%AF%CF%82" title="Δωριείς">Δωριείς</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B5%CF%86%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%AE%CE%BD%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κεφαλλήνες (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Κεφαλλήνες</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CE%B9%CF%84%CF%89%CE%BB%CE%BF%CE%AF_(%CF%86%CF%8D%CE%BB%CE%BF)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αιτωλοί (φύλο) (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Αιτωλοί (φύλο)</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A6%CF%89%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CF%82" title="Φωκείς">Φωκείς</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9B%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%BF%CE%AF" title="Λοκροί">Λοκροί</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%97%CF%80%CE%B5%CE%B9%CF%81%CF%8E%CF%84%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ηπειρώτες (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Ηπειρώτες</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CE%B9_%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CF%8C%CE%BD%CE%B5%CF%82" title="Αρχαίοι Μακεδόνες">Μακεδόνες</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%85%CF%82_%CE%88%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κατάλογος με αρχαίους Έλληνες (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Έλληνες</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%98%CF%81%CE%AC%CE%BA%CE%B5%CF%82_%CE%88%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κατάλογος με Θράκες Έλληνες (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Θράκοι Έλληνες</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%85%CF%82_%CE%9C%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CF%8C%CE%BD%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κατάλογος με αρχαίους Μακεδόνες (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Αρχαίοι Μακεδόνες</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B9%CF%84%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE" title="Αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική">Οικοδομές</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CE%B9_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CE%BD%CE%B1%CE%BF%CE%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αρχαίοι Ελληνικοί ναοί (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Ναοί</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B8%CE%B5%CE%BD%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CF%82" title="Παρθενώνας">Παρθενώνας</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%92%CF%81%CE%B1%CF%85%CF%81%CF%8E%CE%BD%CE%B1" title="Βραυρώνα">Ναός της Άρτεμις</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CE%BA%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%BB%CE%B7_%CE%91%CE%B8%CE%B7%CE%BD%CF%8E%CE%BD" title="Ακρόπολη Αθηνών">Ακρόπολη</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%91%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AC_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%91%CE%B8%CE%AE%CE%BD%CE%B1%CF%82" title="Αρχαία Αγορά της Αθήνας">Αρχαία Αγορά</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9D%CE%B1%CF%8C%CF%82_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%9F%CE%BB%CF%85%CE%BC%CF%80%CE%AF%CE%BF%CF%85_%CE%94%CE%B9%CF%8C%CF%82" title="Ναός του Ολυμπίου Διός">Ναός του Ολυμπίου Διός</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9D%CE%B1%CF%8C%CF%82_%CE%97%CF%86%CE%B1%CE%AF%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%85" title="Ναός Ηφαίστου">Ναός Ηφαίστου</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%99%CE%B5%CF%81%CF%8C_%CF%84%CF%89%CE%BD_%CE%9C%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CF%89%CE%BD_%CE%98%CE%B5%CF%8E%CE%BD" title="Ιερό των Μεγάλων Θεών">Ιερό των Μεγάλων Θεών</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B5%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82_%CF%84%CE%AD%CF%87%CE%BD%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αρχαίες Ελληνικές τέχνες (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Τέχνες</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B9%CF%84%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE" title="Αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική">Αρχιτεκτονική</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%BF%CE%BA%CE%BF%CF%80%CE%B5%CE%AF%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αρχαία ελληνική νομισματοκοπεία (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Νομισματοκοπεία</a> <ul><li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AC_%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CF%83%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1" title="Αρχαία Ελληνικά νομίσματα">Νομίσματα</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Αρχαία ελληνική λογοτεχνία">Λογοτεχνία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A7%CE%BF%CF%81%CF%8C%CF%82_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Χορός στην αρχαία Ελλάδα">Χορός</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE" title="Αρχαία ελληνική μουσική">Μουσική</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BA%CE%B5%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE" title="Αρχαία ελληνική κεραμική">Κεραμική</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B3%CE%BB%CF%85%CF%80%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE" title="Αρχαία ελληνική γλυπτική">Γλυπτική</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%B8%CE%AD%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%BF" title="Αρχαίο ελληνικό θέατρο">Θέατρο</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B5%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82_%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%AE%CE%BC%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κατηγορία:Αρχαίες Ελληνικές επιστήμες (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Επιστήμες</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ελληνική αστρονομία (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Αστρονομία</a> <ul><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CF%89%CE%BD_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AE%CE%BD%CF%89%CE%BD_%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CF%89%CE%BD" title="Κατάλογος αρχαίων Ελλήνων αστρονόμων">Αρχαίοι Έλληνες αστρονόμοι</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AC_%CE%BC%CE%B1%CE%B8%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC" title="Ελληνικά μαθηματικά">Μαθηματικά</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B9%CE%B1%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αρχαία Ελληνική ιατρική (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Ιατρική</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%84%CE%B5%CF%87%CE%BD%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αρχαία Ελληνική τεχνολογία (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Τεχνολογία</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1" title="Αρχαία ελληνική γλώσσα">Γλώσσα</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%A0%CF%81%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1" title="Πρωτοελληνική γλώσσα">Πρωτοελληνική</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9C%CF%85%CE%BA%CE%B7%CE%BD%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE" title="Μυκηναϊκή ελληνική">Μυκηναϊκή</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9F%CE%BC%CE%B7%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Ομηρική διάλεκτος">Ομηρική</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A6%CF%89%CE%BD%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE%CF%82_%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82" class="mw-redirect" title="Φωνολογία της Αρχαίας Ελληνικής γλώσσας">Φωνολογία της Αρχαίας</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B5%CF%82_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82_%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CE%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αρχαίες Ελληνικές διάλεκτοι (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Διάλεκτοι</a> <ul><li><small><a href="/wiki/%CE%91%CE%B9%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Αιολική διάλεκτος">Αιολική</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%BA%CE%B1%CE%B4%CE%BF%CE%BA%CF%85%CF%80%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE_%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Αρκαδοκυπριακή διάλεκτος">Αρκαδοκυπριακή</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%CE%91%CF%84%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Αττική διάλεκτος">Αττική</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%CE%94%CF%89%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Δωρική διάλεκτος">Δωρική</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%CE%99%CF%89%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Ιωνική διάλεκτος">Ιωνική</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%CE%9B%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Λοκρική διάλεκτος">Λοκρική</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1" title="Αρχαία μακεδονική γλώσσα">Μακεδονική</a></small></li> <li><small><a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%BC%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE_%CE%B4%CE%B9%CE%AC%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CE%BF%CF%82" title="Παμφυλιακή διάλεκτος">Παμφυλιακή</a></small></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%9A%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CE%AE" title="Ελληνιστική Κοινή">Κοινή</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=%CE%99%CF%83%CF%84%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%B5%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D_%CE%B1%CE%BB%CF%86%CE%B1%CE%B2%CE%AE%CF%84%CE%BF%CF%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ιστορία του ελληνικού αλφαβήτου (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Γραφή</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%93%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%91" title="Γραμμική Α">Γραμμική Α</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%93%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%92" title="Γραμμική Β">Γραμμική Β</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CF%85%CF%80%CF%81%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE_%CF%83%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B2%CE%BF%CE%B3%CF%81%CE%B1%CF%86%CE%AF%CE%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κυπριακή συλλαβογραφία (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Κυπριακή συλλαβογραφία</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%B1%CE%BB%CF%86%CE%AC%CE%B2%CE%B7%CF%84%CE%BF" title="Ελληνικό αλφάβητο">Ελληνικό αλφάβητο</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CF%83%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1_%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%B8%CE%BC%CE%B7%CF%83%CE%B7%CF%82" title="Ελληνικό σύστημα αρίθμησης">Ελληνικό σύστημα αρίθμησης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%91%CF%84%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CF%83%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1_%CE%B1%CF%81%CE%AF%CE%B8%CE%BC%CE%B7%CF%83%CE%B7%CF%82" title="Αττικό σύστημα αρίθμησης">Αττικό σύστημα αρίθμησης</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Σχετικοί κατάλογοι</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Κατηγορία:Αρχαία Ελλάδα">Κατηγορία:Αρχαία Ελλάδα</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CF%89%CE%BD_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CE%97%CF%80%CE%B5%CE%AF%CF%81%CE%BF%CF%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κατάλογος πόλεων της αρχαίας Ηπείρου (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Πόλεις της Ηπείρου</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CF%89%CE%BD_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD_%CE%B8%CE%B5%CE%AC%CF%84%CF%81%CF%89%CE%BD" class="mw-redirect" title="Κατάλογος αρχαίων Ελληνικών θεάτρων">Θέατρα</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CF%89%CE%BD_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CF%8E%CE%BD_%CF%80%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CF%89%CE%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κατάλογος αρχαίων Ελληνικών πόλεων (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Πόλεις</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li><span typeof="mw:File"><span title="Κατηγορία"><img alt="Κατηγορία" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/16px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/24px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/32px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="31" /></span></span><b><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Κατηγορία:Αρχαία Ελλάδα">Κατηγορία</a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Πύλη"><img alt="Πύλη" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></span></span> <b><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Πύλη:Αρχαία Ελλάδα">Πύλη</a></b></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10387572"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10730911"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Καθιερωμένοι_όροι" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Καθιερωμένοι_όροι" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CE%B8%CE%B9%CE%B5%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD_%CF%8C%CF%81%CF%89%CE%BD" title="Κατάλογος καθιερωμένων όρων">Καθιερωμένοι όροι</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><strong><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/252090229">252090229</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" class="mw-redirect" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85126330">sh85126330</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">ISNI</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://isni.org/0000000112609989">0000 0001 1260 9989</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/Integrated_Authority_File" class="mw-redirect" title="Integrated Authority File">GND</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4056054-5">4056054-5</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_universitaire_de_documentation" title="Système universitaire de documentation">SUDOC</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/085676985">085676985</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" class="mw-redirect" title="Bibliothèque nationale de France">BNF</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb14260999p">cb14260999p</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb14260999p">(data)</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/National_Diet_Library" class="mw-redirect" title="National Diet Library">NDL</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00628643">00628643</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/National_Library_of_the_Czech_Republic" class="mw-redirect" title="National Library of the Czech Republic">NKC</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ge130899&CON_LNG=ENG">ge130899</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/%CE%95%CE%B8%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CE%B8%CE%AE%CE%BA%CE%B7_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%99%CF%83%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Εθνική Βιβλιοθήκη της Ισπανίας">BNE</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://datos.bne.es/entidad/XX451220.html">XX451220</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ανακτήθηκε από "<a dir="ltr" href="https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχαία_Σπάρτη&oldid=10847861">https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αρχαία_Σπάρτη&oldid=10847861</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82" title="Ειδικό:Κατηγορίες">Κατηγορία</a>: <ul><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7" title="Κατηγορία:Αρχαία Σπάρτη">Αρχαία Σπάρτη</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Κρυμμένες κατηγορίες: <ul><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%B9_wayback_%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85_Webarchive" title="Κατηγορία:Σύνδεσμοι wayback προτύπου Webarchive">Σύνδεσμοι wayback προτύπου Webarchive</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%A7%CF%89%CF%81%CE%AF%CF%82_%CF%80%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82_%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Κατηγορία:Χωρίς πηγές ημέρας">Χωρίς πηγές ημέρας</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CF%80%CE%BF%CF%85_%CF%87%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%AC%CE%B6%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B9_%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%AD%CF%82" title="Κατηγορία:Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές">Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CF%80%CE%BF%CF%85_%CF%87%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%AC%CE%B6%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B9_%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%AD%CF%82_%CE%B1%CF%80%CF%8C_05/2017" title="Κατηγορία:Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές από 05/2017">Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές από 05/2017</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%BC%CE%B5_%CE%BD%CE%B5%CE%BA%CF%81%CE%BF%CF%8D%CF%82_%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B4%CE%AD%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%82" title="Κατηγορία:Λήμματα με νεκρούς συνδέσμους">Λήμματα με νεκρούς συνδέσμους</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1_Commons_%CE%BC%CE%B5_%CF%84%CE%AF%CF%84%CE%BB%CE%BF_%CF%83%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B1%CF%82_%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%B1%CF%80%CF%8C_%CF%84%CF%89%CE%BD_Wikidata" title="Κατηγορία:Κατηγορία Commons με τίτλο σελίδας διαφορετικό από των Wikidata">Κατηγορία Commons με τίτλο σελίδας διαφορετικό από των Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:Commonscat_%CF%80%CE%BF%CF%85_%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%B2%CE%AC%CE%B5%CE%B9_%CE%B4%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B1_%CE%B1%CF%80%CF%8C_Wikidata" title="Κατηγορία:Commonscat που τραβάει δεδομένα από Wikidata">Commonscat που τραβάει δεδομένα από Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%89%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_VIAF" title="Κατηγορία:Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά VIAF">Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά VIAF</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%89%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_LCCN" title="Κατηγορία:Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά LCCN">Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά LCCN</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%89%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_ISNI" title="Κατηγορία:Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά ISNI">Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά ISNI</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%89%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_GND" title="Κατηγορία:Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά GND">Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά GND</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%89%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_BNF" title="Κατηγορία:Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά BNF">Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά BNF</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%82_%CF%80%CE%BF%CF%85_%CF%87%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%B9%CE%BC%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CE%BD_%CE%BC%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CF%8D%CF%82_%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B4%CE%AD%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%82_ISBN" title="Κατηγορία:Σελίδες που χρησιμοποιούν μαγικούς συνδέσμους ISBN">Σελίδες που χρησιμοποιούν μαγικούς συνδέσμους ISBN</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Τελευταία τροποποίηση 21:31, 26 Νοεμβρίου 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.el">Creative Commons Attribution-ShareAlike License</a>· μπορεί να ισχύουν και πρόσθετοι όροι. Χρησιμοποιώντας αυτό τον ιστότοπο, συμφωνείτε στους <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/el">Όρους Χρήσης</a> και την <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Πολιτική Ιδιωτικότητας</a>. Το Wikipedia® είναι καταχωρημένο σήμα του <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Πολιτική προσωπικών δεδομένων</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%A3%CF%87%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC">Για τη Βικιπαίδεια</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7_%CE%B5%CF%85%CE%B8%CF%85%CE%BD%CF%8E%CE%BD">Αποποίηση ευθυνών</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Κώδικας συμπεριφοράς</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Προγραμματιστές</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/el.wikipedia.org">Στατιστικά</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Δήλωση cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//el.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Προβολή κινητού</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-78f4c97c5d-7r8ql","wgBackendResponseTime":161,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.627","walltime":"0.807","ppvisitednodes":{"value":5231,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":148399,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":11073,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":67540,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 555.805 1 -total"," 16.37% 90.970 1 Πρότυπο:Αρχαία_Σπάρτη"," 15.73% 87.407 1 Πρότυπο:Πλαίσιο_Πλοήγησης"," 15.33% 85.232 1 Πρότυπο:Πληροφορίες_Χώρας"," 14.60% 81.122 1 Πρότυπο:Πλαίσιο_πληροφοριών"," 8.98% 49.922 1 Πρότυπο:Wikidata"," 7.84% 43.588 2 Πρότυπο:Cite_web"," 7.29% 40.501 2 Πρότυπο:Πηγές"," 6.85% 38.047 2 Πρότυπο:Ambox"," 4.59% 25.529 2 Πρότυπο:Category_handler"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.197","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3788374,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-78f4c97c5d-7t87b","timestamp":"20241129000336","ttl":86191,"transientcontent":true}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0391\u03c1\u03c7\u03b1\u03af\u03b1 \u03a3\u03c0\u03ac\u03c1\u03c4\u03b7","url":"https:\/\/el.wikipedia.org\/wiki\/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1_%CE%A3%CF%80%CE%AC%CF%81%CF%84%CE%B7","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5690","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q5690","author":{"@type":"Organization","name":"\u03a3\u03c5\u03bd\u03b5\u03b9\u03c3\u03c6\u03ad\u03c1\u03bf\u03bd\u03c4\u03b5\u03c2 \u03c3\u03c4\u03b1 \u03b5\u03b3\u03c7\u03b5\u03b9\u03c1\u03ae\u03bc\u03b1\u03c4\u03b1 Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2009-03-22T22:03:03Z","dateModified":"2024-11-26T21:31:33Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/6\/6b\/Sparta_Territory.svg","headline":"\u03c0\u03cc\u03bb\u03b7-\u03ba\u03c1\u03ac\u03c4\u03bf\u03c2 \u03c4\u03b7\u03c2 \u03b1\u03c1\u03c7\u03b1\u03af\u03b1\u03c2 \u0395\u03bb\u03bb\u03ac\u03b4\u03b1\u03c2"}</script> </body> </html>