CINXE.COM

Legião romana – Wikipédia, a enciclopédia livre

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="pt" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Legião romana – Wikipédia, a enciclopédia livre</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )ptwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janeiro","fevereiro","março","abril","maio","junho","julho","agosto","setembro","outubro","novembro","dezembro"],"wgRequestId":"81c6bafa-795f-48a4-be7c-1cd9a903f9f0","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Legião_romana","wgTitle":"Legião romana","wgCurRevisionId":67894380,"wgRevisionId":67894380,"wgArticleId":21691,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["!Artigos que carecem de notas de rodapé desde agosto de 2011","!Artigos que carecem de notas de rodapé sem indicação de tema","!CS1 espanhol-fontes em língua (es)","Legiões romanas"],"wgPageViewLanguage":"pt","wgPageContentLanguage":"pt","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Legião_romana","wgRelevantArticleId":21691,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pt","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pt"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q163323","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.30"}; RLSTATE={"ext.gadget.FeedbackHighlight-base":"ready","ext.gadget.keepPDU":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Topicon","ext.gadget.Metacaixa","ext.gadget.TitleRewrite","ext.gadget.ElementosOcultaveis","ext.gadget.FeedbackHighlight","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.NewVillagePump","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.requestForAdminship","ext.gadget.WikiMiniAtlas","ext.gadget.PagesForDeletion","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","oojs-ui.styles.icons-media","oojs-ui-core.icons","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pt&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pt&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pt&amp;modules=ext.gadget.FeedbackHighlight-base%2CkeepPDU&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pt&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Roman_legion_at_attack.jpg/1200px-Roman_legion_at_attack.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Roman_legion_at_attack.jpg/960px-Roman_legion_at_attack.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Legião romana – Wikipédia, a enciclopédia livre"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pt.m.wikipedia.org/wiki/Legi%C3%A3o_romana"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Editar" href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (pt)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pt.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Legi%C3%A3o_romana"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pt"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="&#039;&#039;Feed&#039;&#039; Atom Wikipédia" href="/w/index.php?title=Especial:Mudan%C3%A7as_recentes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Legião_romana rootpage-Legião_romana skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltar para o conteúdo</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="&#039;&#039;Site&#039;&#039;"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navegação </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:P%C3%A1gina_principal" title="Visitar a página principal [z]" accesskey="z"><span>Página principal</span></a></li><li id="n-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Conte%C3%BAdo_destacado"><span>Conteúdo destacado</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Eventos_atuais" title="Informação temática sobre eventos atuais"><span>Eventos atuais</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Esplanada"><span>Esplanada</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Aleat%C3%B3ria" title="Carregar página aleatória [x]" accesskey="x"><span>Página aleatória</span></a></li><li id="n-portals" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:%C3%8Dndice"><span>Portais</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Informe_um_erro"><span>Informar um erro</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginas_especiais"><span>Páginas especiais</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Colaboração </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-welcome" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Boas-vindas"><span>Boas-vindas</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:P%C3%A1gina_principal" title="Um local reservado para auxílio."><span>Ajuda</span></a></li><li id="n-Páginas-de-testes-públicas" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:P%C3%A1gina_de_testes"><span>Páginas de testes públicas</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Portal_comunit%C3%A1rio" title="Sobre o projeto"><span>Portal comunitário</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Mudan%C3%A7as_recentes" title="Uma lista de mudanças recentes nesta wiki [r]" accesskey="r"><span>Mudanças recentes</span></a></li><li id="n-maintenance" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Manuten%C3%A7%C3%A3o"><span>Manutenção</span></a></li><li id="n-createpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:Guia_de_edi%C3%A7%C3%A3o/Como_come%C3%A7ar_uma_p%C3%A1gina"><span>Criar página</span></a></li><li id="n-newpages-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginas_novas"><span>Páginas novas</span></a></li><li id="n-contact-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contato"><span>Contato</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:P%C3%A1gina_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pt.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Pesquisar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Pesquisar na Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Busca</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Pesquisar na Wikipédia" aria-label="Pesquisar na Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Pesquisar na Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Pesquisar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Pesquisar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Ferramentas pessoais"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspeto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page&#039;s font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspeto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspeto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=pt.wikipedia.org&amp;uselang=pt" class=""><span>Donativos</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Criar_conta&amp;returnto=Legi%C3%A3o+romana" title="É encorajado a criar uma conta e iniciar sessão; no entanto, não é obrigatório" class=""><span>Criar uma conta</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&amp;returnto=Legi%C3%A3o+romana" title="Aconselhamos-lhe a criar uma conta na Wikipédia, embora tal não seja obrigatório. [o]" accesskey="o" class=""><span>Entrar</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Mais opções" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas pessoais" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas pessoais</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu do utilizador" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=pt.wikipedia.org&amp;uselang=pt"><span>Donativos</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Criar_conta&amp;returnto=Legi%C3%A3o+romana" title="É encorajado a criar uma conta e iniciar sessão; no entanto, não é obrigatório"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Criar uma conta</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&amp;returnto=Legi%C3%A3o+romana" title="Aconselhamos-lhe a criar uma conta na Wikipédia, embora tal não seja obrigatório. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Entrar</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Páginas para editores sem sessão iniciada <a href="/wiki/Ajuda:Introduction" aria-label="Saiba mais sobre edição"><span>saber mais</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Minhas_contribui%C3%A7%C3%B5es" title="Uma lista de edições feitas a partir deste endereço IP [y]" accesskey="y"><span>Contribuições</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Minha_discuss%C3%A3o" title="Discussão sobre edições feitas a partir deste endereço IP [n]" accesskey="n"><span>Discussão</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eocultar\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"pt\" dir=\"ltr\"\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="&#039;&#039;Site&#039;&#039;"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Conteúdo" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Conteúdo</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ocultar</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Início</div> </a> </li> <li id="toc-Raiz_dos_exércitos_modernos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Raiz_dos_exércitos_modernos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Raiz dos exércitos modernos</span> </div> </a> <ul id="toc-Raiz_dos_exércitos_modernos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Origem_das_legiões" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Origem_das_legiões"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Origem das legiões</span> </div> </a> <ul id="toc-Origem_das_legiões-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Os_legionários" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Os_legionários"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Os legionários</span> </div> </a> <ul id="toc-Os_legionários-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Evolução_da_legião" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Evolução_da_legião"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Evolução da legião</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Evolução_da_legião-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar a subsecção Evolução da legião</span> </button> <ul id="toc-Evolução_da_legião-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-O_exército_no_período_monárquico" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#O_exército_no_período_monárquico"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>O exército no período monárquico</span> </div> </a> <ul id="toc-O_exército_no_período_monárquico-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-O_exército_no_período_republicano" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#O_exército_no_período_republicano"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>O exército no período republicano</span> </div> </a> <ul id="toc-O_exército_no_período_republicano-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Reforma_de_Camilo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Reforma_de_Camilo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.1</span> <span>Reforma de Camilo</span> </div> </a> <ul id="toc-Reforma_de_Camilo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Reforma_de_Mário" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Reforma_de_Mário"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.2</span> <span>Reforma de Mário</span> </div> </a> <ul id="toc-Reforma_de_Mário-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Características_do_exército_republicano" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Características_do_exército_republicano"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.2.1</span> <span>Características do exército republicano</span> </div> </a> <ul id="toc-Características_do_exército_republicano-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-O_exército_no_período_imperial" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#O_exército_no_período_imperial"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>O exército no período imperial</span> </div> </a> <ul id="toc-O_exército_no_período_imperial-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hierarquia_militar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Hierarquia_militar"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Hierarquia militar</span> </div> </a> <ul id="toc-Hierarquia_militar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Armas_e_equipamentos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Armas_e_equipamentos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Armas e equipamentos</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Armas_e_equipamentos-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar a subsecção Armas e equipamentos</span> </button> <ul id="toc-Armas_e_equipamentos-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Armas_de_defesa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Armas_de_defesa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Armas de defesa</span> </div> </a> <ul id="toc-Armas_de_defesa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Armas_ofensivas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Armas_ofensivas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Armas ofensivas</span> </div> </a> <ul id="toc-Armas_ofensivas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ver_também" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ver_também"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Ver também</span> </div> </a> <ul id="toc-Ver_também-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referências" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referências"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Referências</span> </div> </a> <ul id="toc-Referências-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Conteúdo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Índice" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Alternar o índice" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Alternar o índice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Legião romana</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ir para um artigo noutra língua. Disponível em 66 línguas" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-66" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">66 línguas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Legion" title="Legion — alemão suíço" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Legion" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alemão suíço" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%8A%D9%84%D9%82_%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A" title="فيلق روماني — árabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="فيلق روماني" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="árabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Roma_legionu" title="Roma legionu — azerbaijano" lang="az" hreflang="az" data-title="Roma legionu" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaijano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%84%DA%98%DB%8C%D9%88%D9%86" title="لژیون — South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="لژیون" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8B%D0%BC%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D1%96%D1%91%D0%BD" title="Рымскі легіён — bielorrusso" lang="be" hreflang="be" data-title="Рымскі легіён" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorrusso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8B%D0%BC%D1%81%D0%BA%D1%96_%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D1%96%D1%91%D0%BD" title="Рымскі легіён — Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Рымскі легіён" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D0%BE%D0%BD" title="Легион — búlgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Легион" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="búlgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B0%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A8_%E0%A6%B8%E0%A7%87%E0%A6%A8%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%B9%E0%A6%BF%E0%A6%A8%E0%A7%80" title="রোমান সেনাবাহিনী — bengalês" lang="bn" hreflang="bn" data-title="রোমান সেনাবাহিনী" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalês" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Lejion_roman" title="Lejion roman — bretão" lang="br" hreflang="br" data-title="Lejion roman" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretão" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artigo destacado"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Legija" title="Legija — bósnio" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Legija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bósnio" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Legi%C3%B3_romana" title="Legió romana — catalão" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Legió romana" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalão" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/%C5%98%C3%ADmsk%C3%A1_legie" title="Římská legie — checo" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Římská legie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="checo" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Lleng_Rufeinig" title="Lleng Rufeinig — galês" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Lleng Rufeinig" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galês" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Legion_(Rom)" title="Legion (Rom) — dinamarquês" lang="da" hreflang="da" data-title="Legion (Rom)" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="dinamarquês" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/R%C3%B6mische_Legion" title="Römische Legion — alemão" lang="de" hreflang="de" data-title="Römische Legion" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemão" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%B5%CE%B3%CE%B5%CF%8E%CE%BD%CE%B1" title="Λεγεώνα — grego" lang="el" hreflang="el" data-title="Λεγεώνα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grego" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Roman_legion" title="Roman legion — inglês" lang="en" hreflang="en" data-title="Roman legion" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglês" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Legio" title="Legio — esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Legio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Legi%C3%B3n_romana" title="Legión romana — espanhol" lang="es" hreflang="es" data-title="Legión romana" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espanhol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Leegion" title="Leegion — estónio" lang="et" hreflang="et" data-title="Leegion" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estónio" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Erromatar_legio" title="Erromatar legio — basco" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Erromatar legio" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basco" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%DA%98%DB%8C%D9%88%D9%86_%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C" title="لژیون رومی — persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="لژیون رومی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Legioona" title="Legioona — finlandês" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Legioona" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandês" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9gion_romaine" title="Légion romaine — francês" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Légion romaine" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francês" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9igi%C3%BAn_R%C3%B3mh%C3%A1nach" title="Léigiún Rómhánach — irlandês" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Léigiún Rómhánach" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandês" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Leigiun" title="Leigiun — gaélico escocês" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Leigiun" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaélico escocês" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Lexi%C3%B3n_romana" title="Lexión romana — galego" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Lexión romana" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galego" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9C%D7%92%D7%99%D7%95%D7%9F" title="לגיון — hebraico" lang="he" hreflang="he" data-title="לגיון" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebraico" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%AE%E0%A4%A8_%E0%A4%B2%E0%A5%80%E0%A4%9C%E0%A4%A8" title="रोमन लीजन — hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="रोमन लीजन" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Legija" title="Legija — croata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Legija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3mai_l%C3%A9gi%C3%B3" title="Római légió — húngaro" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Római légió" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="húngaro" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AC%D5%A5%D5%A3%D5%A5%D5%B8%D5%B6" title="Հռոմեական լեգեոն — arménio" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Հռոմեական լեգեոն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménio" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Legion_roman" title="Legion roman — interlíngua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Legion roman" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlíngua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Legiun_Romawi" title="Legiun Romawi — indonésio" lang="id" hreflang="id" data-title="Legiun Romawi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Legione_romana" title="Legione romana — italiano" lang="it" hreflang="it" data-title="Legione romana" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%AD%E3%83%BC%E3%83%9E%E8%BB%8D%E5%9B%A3" title="ローマ軍団 — japonês" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ローマ軍団" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonês" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98_%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%92%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%98" title="რომაული ლეგიონი — georgiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="რომაული ლეგიონი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A1%9C%EB%A7%88_%EA%B5%B0%EB%8B%A8" title="로마 군단 — coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="로마 군단" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Legio_Romana" title="Legio Romana — latim" lang="la" hreflang="la" data-title="Legio Romana" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latim" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Legionas" title="Legionas — lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Legionas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Romas_le%C4%A3ions" title="Romas leģions — letão" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Romas leģions" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letão" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Римска легија — macedónio" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Римска легија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedónio" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%BE%D0%BC%D1%8B%D0%BD_%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D0%BE%D0%BD" title="Ромын легион — mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Ромын легион" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Legion_Rom" title="Legion Rom — malaio" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Legion Rom" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Legioen" title="Legioen — neerlandês" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Legioen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="neerlandês" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Romersk_legion" title="Romersk legion — norueguês bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Romersk legion" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norueguês bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Legion_romana" title="Legion romana — occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Legion romana" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Legion" title="Legion — polaco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Legion" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polaco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Legiune" title="Legiune — romeno" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Legiune" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="romeno" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D0%BE%D0%BD" title="Римский легион — russo" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Римский легион" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russo" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Roman_legion" title="Roman legion — scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Roman legion" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Legija" title="Legija — servo-croata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Legija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="servo-croata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Roman_legion" title="Roman legion — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Roman legion" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9gia_(starovek%C3%BD_R%C3%ADm)" title="Légia (staroveký Rím) — eslovaco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Légia (staroveký Rím)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovaco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Rimska_legija" title="Rimska legija — esloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Rimska legija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Legjioni_romak" title="Legjioni romak — albanês" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Legjioni romak" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanês" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Римска легија — sérvio" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Римска легија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="sérvio" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Romersk_legion" title="Romersk legion — sueco" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Romersk legion" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sueco" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Lehiyong_Romano" title="Lehiyong Romano — tagalo" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Lehiyong Romano" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalo" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Rom%C9%99_Legion" title="Romə Legion — Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Romə Legion" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Roma_lejyonu" title="Roma lejyonu — turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Roma lejyonu" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D1%96%D0%BE%D0%BD" title="Римський легіон — ucraniano" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Римський легіон" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraniano" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Legion" title="Legion — usbeque" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Legion" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="usbeque" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Binh_%C4%91o%C3%A0n_La_M%C3%A3" title="Binh đoàn La Mã — vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Binh đoàn La Mã" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%BD%97%E9%A9%AC%E5%86%9B%E5%9B%A2" title="罗马军团 — wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="罗马军团" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%BD%97%E9%A9%AC%E5%86%9B%E5%9B%A2" title="罗马军团 — chinês" lang="zh" hreflang="zh" data-title="罗马军团" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinês" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q163323#sitelinks-wikipedia" title="Editar hiperligações interlínguas" class="wbc-editpage">Editar hiperligações</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaços nominais"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Legi%C3%A3o_romana" title="Ver a página de conteúdo [c]" accesskey="c"><span>Artigo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discuss%C3%A3o:Legi%C3%A3o_romana" rel="discussion" title="Discussão sobre o conteúdo da página [t]" accesskey="t"><span>Discussão</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mudar a variante da língua" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">português</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vistas"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Legi%C3%A3o_romana"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit" title="Editar esta página [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit" title="Editar o código-fonte desta página [e]" accesskey="e"><span>Editar código-fonte</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=history" title="Edições anteriores desta página. [h]" accesskey="h"><span>Ver histórico</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas de página"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ferramentas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Mais opções" > <div class="vector-menu-heading"> Operações </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Legi%C3%A3o_romana"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit" title="Editar esta página [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit" title="Editar o código-fonte desta página [e]" accesskey="e"><span>Editar código-fonte</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=history"><span>Ver histórico</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Geral </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginas_afluentes/Legi%C3%A3o_romana" title="Lista de todas as páginas que contêm hiperligações para esta [j]" accesskey="j"><span>Páginas afluentes</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Altera%C3%A7%C3%B5es_relacionadas/Legi%C3%A3o_romana" rel="nofollow" title="Mudanças recentes nas páginas para as quais esta contém hiperligações [k]" accesskey="k"><span>Alterações relacionadas</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pt.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Carregar_ficheiro" title="Carregar ficheiros [u]" accesskey="u"><span>Carregar ficheiro</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;oldid=67894380" title="Hiperligação permanente para esta revisão desta página"><span>Hiperligação permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=info" title="Mais informações sobre esta página"><span>Informações da página</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Citar&amp;page=Legi%C3%A3o_romana&amp;id=67894380&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informação sobre como citar esta página"><span>Citar esta página</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Fpt.wikipedia.org%2Fwiki%2FLegi%25C3%25A3o_romana"><span>Obter URL encurtado</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Fpt.wikipedia.org%2Fwiki%2FLegi%25C3%25A3o_romana"><span>Descarregar código QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimir/exportar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Livro&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Legi%C3%A3o+romana"><span>Criar um livro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:DownloadAsPdf&amp;page=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=show-download-screen"><span>Descarregar como PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;printable=yes" title="Versão para impressão desta página [p]" accesskey="p"><span>Versão para impressão</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Noutros projetos </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Roman_legions" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q163323" title="Hiperligação para o elemento do repositório de dados [g]" accesskey="g"><span>Elemento Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas de página"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspeto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspeto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ocultar</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pt" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68971778">.mw-parser-output .ambox{border:1px solid #a2a9b1;border-left:10px solid #36c;background-color:#fbfbfb;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .ambox+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+link+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+style+.ambox,.mw-parser-output .ambox+.mw-empty-elt+link+link+.ambox{margin-top:-1px}html body.mediawiki .mw-parser-output .ambox.mbox-small-left{margin:4px 1em 4px 0;overflow:hidden;width:238px;border-collapse:collapse;font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ambox-speedy{border-left:10px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ambox-delete{border-left:10px solid #b32424}.mw-parser-output .ambox-content{border-left:10px solid #f28500}.mw-parser-output .ambox-style{border-left:10px solid #fc3}.mw-parser-output .ambox-move{border-left:10px solid #9932cc}.mw-parser-output .ambox-protection{border-left:10px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ambox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.5em;width:100%}.mw-parser-output .ambox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.5em;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.5em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ambox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ambox .mbox-image-div{width:52px}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ambox{margin:0 10%}}.mw-parser-output .cmbox{margin:3px 0;border-collapse:collapse;border:1px solid #a2a9b1;background-color:#dfe8ff;box-sizing:border-box;color:var(--color-base)}.mw-parser-output .cmbox-speedy{border:4px solid #b32424;background-color:#ffdbdb}.mw-parser-output .cmbox-delete{background-color:#ffdbdb}.mw-parser-output .cmbox-content{background-color:#ffe7ce}.mw-parser-output .cmbox-style{background-color:#fff9db}.mw-parser-output .cmbox-move{background-color:#e4d8ff}.mw-parser-output .cmbox-protection{background-color:#efefe1}.mw-parser-output .cmbox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.9em;width:100%}.mw-parser-output .cmbox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .cmbox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .cmbox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .cmbox .mbox-invalid-type{text-align:center}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .cmbox{margin:3px 10%}}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cmbox{background-color:#0d1a27}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cmbox-speedy,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cmbox-delete{background-color:#300}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cmbox-content{background-color:#331a00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cmbox-style{background-color:#332b00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cmbox-move{background-color:#08001a}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cmbox-protection{background-color:#212112}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cmbox{background-color:#0d1a27}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cmbox-speedy,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cmbox-delete{background-color:#300}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cmbox-content{background-color:#331a00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cmbox-style{background-color:#332b00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cmbox-move{background-color:#08001a}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cmbox-protection{background-color:#212112}}.mw-parser-output .fmbox{clear:both;margin:0.2em 0;width:100%;border:1px solid #a2a9b1;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;color:var(--color-base,#202122)}.mw-parser-output .fmbox-warning{border:1px solid #bb7070;background-color:#ffdbdb}.mw-parser-output .fmbox-editnotice{background-color:transparent}.mw-parser-output .fmbox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.9em;width:100%}.mw-parser-output .fmbox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .fmbox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .fmbox .mbox-invalid-type{text-align:center}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .fmbox-warning{background-color:#683131}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .fmbox-warning{background-color:#683131}}.mw-parser-output .imbox{margin:4px 0;border-collapse:collapse;border:3px solid #36c;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box}.mw-parser-output .imbox .mbox-text .imbox{margin:0 -0.5em;display:block}.mw-parser-output .imbox-speedy{border:3px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .imbox-delete{border:3px solid #b32424}.mw-parser-output .imbox-content{border:3px solid #f28500}.mw-parser-output .imbox-style{border:3px solid #fc3}.mw-parser-output .imbox-move{border:3px solid #9932cc}.mw-parser-output .imbox-protection{border:3px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .imbox-license{border:3px solid #88a}.mw-parser-output .imbox-featured{border:3px solid #cba135}.mw-parser-output .imbox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.9em;width:100%}.mw-parser-output .imbox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .imbox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .imbox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .imbox .mbox-invalid-type{text-align:center}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .imbox{margin:4px 10%}}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .imbox-speedy{background-color:#310402}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .imbox-speedy{background-color:#310402}}.mw-parser-output .ombox{margin:4px 0;border-collapse:collapse;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;color:var(--color-base,#202122)}.mw-parser-output .ombox.mbox-small{font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .ombox-speedy{border:2px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .ombox-delete{border:2px solid #b32424}.mw-parser-output .ombox-content{border:1px solid #f28500}.mw-parser-output .ombox-style{border:1px solid #fc3}.mw-parser-output .ombox-move{border:1px solid #9932cc}.mw-parser-output .ombox-protection{border:2px solid #a2a9b1}.mw-parser-output .ombox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.9em;width:100%}.mw-parser-output .ombox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .ombox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .ombox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .ombox .mbox-invalid-type{text-align:center}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .ombox{margin:4px 10%}.mw-parser-output .ombox.mbox-small{clear:right;float:right;margin:4px 0 4px 1em;width:238px}}body.skin--responsive .mw-parser-output table.ombox img{max-width:none!important}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .ombox-speedy{background-color:#310402}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .ombox-speedy{background-color:#310402}}.mw-parser-output .tmbox{margin:4px 0;border-collapse:collapse;border:1px solid #c0c090;background-color:#f8eaba;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .tmbox.mbox-small{font-size:88%;line-height:1.25em}.mw-parser-output .tmbox-speedy{border:2px solid #b32424;background-color:#fee7e6}.mw-parser-output .tmbox-delete{border:2px solid #b32424}.mw-parser-output .tmbox-content{border:1px solid #c0c090}.mw-parser-output .tmbox-style{border:2px solid #fc3}.mw-parser-output .tmbox-move{border:2px solid #9932cc}.mw-parser-output .tmbox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.9em;width:100%}.mw-parser-output .tmbox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .tmbox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .tmbox .mbox-empty-cell{border:none;padding:0;width:1px}.mw-parser-output .tmbox .mbox-invalid-type{text-align:center}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .tmbox{margin:4px 10%}.mw-parser-output .tmbox.mbox-small{clear:right;float:right;margin:4px 0 4px 1em;width:238px}}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .tmbox{background-color:#2e2505}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .tmbox-speedy{background-color:#310402}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .tmbox{background-color:#2e2505}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .tmbox-speedy{background-color:#310402}}body.skin--responsive .mw-parser-output table.tmbox img{max-width:none!important}</style><table class="box-Mais_notas plainlinks metadata ambox ambox-content ambox-Refimprove" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ficheiro:Question_book-new.svg" class="mw-file-description"><img alt="Esta página cita fontes, mas não cobrem todo o conteúdo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/50px-Question_book-new.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/75px-Question_book-new.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/100px-Question_book-new.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="399" /></a></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">Esta página <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Livro_de_estilo/Cite_as_fontes" title="Wikipédia:Livro de estilo/Cite as fontes">cita fontes</a>, mas que <b><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:V" class="mw-redirect" title="Wikipédia:V">não cobrem</a> todo o conteúdo</b>.<span class="hide-when-compact"> Ajude a <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Livro_de_estilo/Refer%C3%AAncias_e_notas_de_rodap%C3%A9" title="Wikipédia:Livro de estilo/Referências e notas de rodapé">inserir referências</a> (<small><i>Encontre fontes:</i> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikipedialibrary.wmflabs.org/">ABW</a> &#160;&#8226;&#32; <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.periodicos.capes.gov.br">CAPES</a> &#160;&#8226;&#32; <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.google.com/search?as_eq=wikipedia&amp;as_epq=Legi%C3%A3o+romana">Google</a> (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.google.com/search?hl=pt&amp;tbm=nws&amp;q=Legi%C3%A3o+romana&amp;oq=Legi%C3%A3o+romana">notícias</a>&#160;&#8226;&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?&amp;as_brr=0&amp;as_epq=Legi%C3%A3o+romana">livros</a>&#160;&#8226;&#32;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://scholar.google.com/scholar?hl=pt&amp;q=Legi%C3%A3o+romana">acadêmico</a>)</span></small>).</span> <small class="date-container"><i>(<span class="date">Agosto de 2011</span>)</i></small></div></td></tr></tbody></table> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Roman_legion_at_attack.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Roman_legion_at_attack.jpg/330px-Roman_legion_at_attack.jpg" decoding="async" width="300" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Roman_legion_at_attack.jpg/500px-Roman_legion_at_attack.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Roman_legion_at_attack.jpg/960px-Roman_legion_at_attack.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2304" /></a><figcaption><a href="/wiki/Drama" title="Drama">Dramatização</a> de uma <b>legião romana</b>.</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Column_of_Marcus_Aurelius_-_detail3.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Column_of_Marcus_Aurelius_-_detail3.jpg/300px-Column_of_Marcus_Aurelius_-_detail3.jpg" decoding="async" width="300" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Column_of_Marcus_Aurelius_-_detail3.jpg/450px-Column_of_Marcus_Aurelius_-_detail3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Column_of_Marcus_Aurelius_-_detail3.jpg/600px-Column_of_Marcus_Aurelius_-_detail3.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2304" /></a><figcaption>Soldados romanos representados na <a href="/wiki/Coluna_de_Trajano" title="Coluna de Trajano">Coluna de Trajano</a>. Sua armadura é a <a href="/wiki/Lorica_segmentata" title="Lorica segmentata">Lorica segmentata</a>, comum aos legionários de <a href="/wiki/Roma_Antiga" title="Roma Antiga">Roma</a> durante o <a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_Romano" title="Império Romano">período imperial</a>. Na <a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Romana" title="República Romana">república</a>, a <i><a href="/wiki/Lorica_hamata" title="Lorica hamata">lorica hamata</a></i> era a mais comum.</figcaption></figure> <p>A <b>Legião Romana</b> (do <a href="/wiki/Latim" title="Latim">Latim</a> <i>legio</i>) era a maior unidade militar do <a href="/wiki/Ex%C3%A9rcito_romano" class="mw-redirect" title="Exército romano">exército romano</a>, contando com mais de 3 000 homens (os <a href="/wiki/Legion%C3%A1rio" title="Legionário">legionários</a>) em suas fileiras no início da <a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Romana" title="República Romana">Era Republicana</a>, chegando posteriormente a ter mais de 5 200 soldados no <a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_Romano" title="Império Romano">período do Império</a>, consistido de <i><a href="/wiki/Cent%C3%BAria" title="Centúria">centúrias</a></i> como a unidade básica. Até meados do primeiro século da <a href="/wiki/Era_Crist%C3%A3" class="mw-redirect" title="Era Cristã">Era Cristã</a>, uma legião era formada pelo somatório de dez <a href="/wiki/Coorte" title="Coorte">coortes</a> (com 500 homens em cada, totalizando 5 000 em armas). Mais tarde, foi mudada para nove coortes de tamanho padrão (com 6 centúrias de 80 homens cada) e uma coorte com o dobro do tamanho (cinco centúrias também maiores, com 160 legionários cada).<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">&#91;</span>1<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">&#91;</span>2<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">&#91;</span>3<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p><p>Durante o período imperial, as legiões eram formadas pela infantaria pesada de elite do exército romano, recrutada exclusivamente entre <a href="/wiki/Cidadania_romana" title="Cidadania romana">cidadãos romanos</a>, enquanto o resto do exército era formado pelos chamados <i><a href="/wiki/Tropas_auxiliares_romanas" title="Tropas auxiliares romanas">auxiliares</a></i> (que em sua maioria eram não romanos), que forneciam infantaria extra, arqueiros e boa parte da cavalaria. Na segunda metade da Era Imperial, a maior parte do exército romano passou a ser formado por <i>auxiliares</i>.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">&#91;</span>4<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Raiz_dos_exércitos_modernos"><span id="Raiz_dos_ex.C3.A9rcitos_modernos"></span>Raiz dos exércitos modernos</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Editar secção: Raiz dos exércitos modernos" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit&amp;section=1" title="Editar código-fonte da secção: Raiz dos exércitos modernos"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Roman_legionaire_in_lorica_segmentata.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Roman_legionaire_in_lorica_segmentata.jpg/220px-Roman_legionaire_in_lorica_segmentata.jpg" decoding="async" width="220" height="377" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Roman_legionaire_in_lorica_segmentata.jpg/330px-Roman_legionaire_in_lorica_segmentata.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Roman_legionaire_in_lorica_segmentata.jpg/440px-Roman_legionaire_in_lorica_segmentata.jpg 2x" data-file-width="552" data-file-height="945" /></a><figcaption>Um ator vestindo a <i><a href="/wiki/Lorica_segmentata" title="Lorica segmentata">lorica segmentata</a></i>, uma armadura comum dos soldados romanos no <a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_Romano" title="Império Romano">período imperial</a>.</figcaption></figure> <p>Durante a <a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Romana" title="República Romana">República</a> e certos períodos do <a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_Romano" title="Império Romano">Império Romano</a>, não havia um exército romano propriamente dito. Cada general, ou alto magistrado, possuía uma ou mais legiões que lhe eram fiéis e obedeciam antes as suas ordens que as de um comandante geral. Durante a <a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Romana" title="República Romana">República</a>, cada <a href="/wiki/C%C3%B4nsul_(Roma_Antiga)" title="Cônsul (Roma Antiga)">cônsul</a> era responsável por suas próprias legiões, devendo também comandá-las. </p><p>As legiões romanas venceram <a href="/wiki/Gregos" title="Gregos">gregos</a>, <a href="/wiki/Cartagineses" class="mw-redirect" title="Cartagineses">cartagineses</a>, <a href="/wiki/Gauleses" title="Gauleses">gauleses</a>, bretões, sírios, egípcios, <a href="/wiki/Lusitanos" title="Lusitanos">lusitanos</a> e hispânicos. Sua força ocupou dez mil quilômetros de fronteiras e saiu da <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a> rumo à <a href="/wiki/%C3%81frica" title="África">África</a> e ao <a href="/wiki/Oriente_M%C3%A9dio" class="mw-redirect" title="Oriente Médio">Oriente Médio</a>: eram os grupos de guerreiros que formavam o exército do império. Em seu auge, <span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/S%C3%A9culo_I" title="Século I">século I</a></span>, organizadas para realizar manobras bastante difíceis, cada legião tinha até seis mil homens distribuídos em três grandes grupos: as coortes, os manípulos e as centúrias. Suas duas maiores lições são copiadas, até hoje, pelos exércitos do mundo todo: disciplina e estratégia. </p><p>Dos cinco mil homens (em média) em uma legião, cerca de 300 eram provenientes de cidades ou estados <a href="/wiki/Vassalo" class="mw-redirect" title="Vassalo">vassalos</a>, e faziam o papel de auxiliares de infantaria ou cavalaria. </p><p>O componente principal da legião era a <a href="/wiki/Infantaria" title="Infantaria">infantaria</a> pesada, formada por soldados que lutavam a pé, armados com <a href="/wiki/Pilo" title="Pilo">pilo</a> e <a href="/wiki/Gl%C3%A1dio" title="Gládio">gládio</a>, protegidos por uma <a href="/wiki/Armadura_segmentada" class="mw-redirect" title="Armadura segmentada">armadura segmentada</a>, um escudo retangular convexo e um capacete, sendo que o mais utilizado no período foi o modelo imperial gálico. A infantaria era organizada em forma de xadrez, com as tropas intercaladas. Na primeira linha de combate ficavam os guerreiros mais jovens, chamados de <a href="/wiki/Hastado" title="Hastado">hastados</a>. Homens mais resistentes, chamados <i>príncipes</i>, formavam a segunda linha de combate e entravam em ação quando os hastados falhavam. Na terceira linha, os soldados mais experientes entravam na briga nos momentos decisivos. Faziam, ainda, parte da infantaria, as bandeiras coloridas que, no meio do caos(da guerra), mostravam onde estava cada um dos grupos de soldados. Uma legião era dividida em <a href="/wiki/Cent%C3%BAria" title="Centúria">centúrias</a> (divisões com 80 a 100 legionários), comandada pelos <a href="/wiki/Centuri%C3%B5es" class="mw-redirect" title="Centuriões">centuriões</a>. Também essas eram, eventualmente, divididas em grupamentos de dez. </p><p>Cinco a oito centúrias formavam a <a href="/wiki/Coorte" title="Coorte">coorte</a>, geralmente comandada por um <a href="/wiki/Tribuno" title="Tribuno">tribuno</a>; seis a oito coortes em média formavam uma legião. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Origem_das_legiões"><span id="Origem_das_legi.C3.B5es"></span>Origem das legiões</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Editar secção: Origem das legiões" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit&amp;section=2" title="Editar código-fonte da secção: Origem das legiões"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69811361">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-left:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Magnifying_glass_01.svg/17px-Magnifying_glass_01.svg.png" decoding="async" width="17" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Magnifying_glass_01.svg/26px-Magnifying_glass_01.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Magnifying_glass_01.svg/34px-Magnifying_glass_01.svg.png 2x" data-file-width="663" data-file-height="659" /></span></span> Ver artigo principal: <a href="/wiki/Lista_de_legi%C3%B5es_romanas" title="Lista de legiões romanas">Legiões romanas</a></div> <p>As legiões tiveram origem quando <a href="/wiki/Roma_Antiga" title="Roma Antiga">Roma</a> era ainda uma cidade modesta, que enfrentava constantes conflitos com povos vizinhos, como <a href="/wiki/Etruscos" title="Etruscos">etruscos</a>, <a href="/wiki/Samnitas" title="Samnitas">samnitas</a>, <a href="/wiki/V%C3%AAnetos" class="mw-redirect" title="Vênetos">vênetos</a> e outros. Começaram com um dever patriótico, pelo qual todo romano livre, do sexo masculino e maior de idade tinha o dever de pegar em armas, quando necessário, para defender a cidade. Passado o perigo, o exército dispersava-se e cada um voltava às suas atividades normais. Mais tarde, com a expansão territorial que viria a dar origem ao <a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_Romano" title="Império Romano">Império Romano</a>, surgiu a necessidade de um exército profissional, que estivesse disponível permanentemente e pudesse ser enviado para onde fosse necessário. Daí em diante, as legiões passaram a ter caráter voluntário. Em geral não havia falta de interessados, já que o soldo de um legionário era consideravelmente superior ao salário dos trabalhadores comuns, além de (salvo exceções) ser pago com regularidade. Inicialmente só cidadãos romanos podiam ingressar nas legiões, o que não significa que exclusivamente italianos as integrassem: filhos de cidadãos romanos nascidos nas <a href="/wiki/Prov%C3%ADncia_romana" title="Província romana">províncias</a>, muitas vezes de mães nativas, eram igualmente cidadãos. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Os_legionários"><span id="Os_legion.C3.A1rios"></span>Os legionários</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Editar secção: Os legionários" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit&amp;section=3" title="Editar código-fonte da secção: Os legionários"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>O exército romano, para melhorar os pontos fracos da cavalaria, alistava soldados dos povos dominados. Quem lutasse na legião e saísse vivo, ganharia a cidadania romana. Para lutar, os legionários usavam uma lança, uma espada curta e um pequeno punhal. Para se defender, uma armadura e um escudo gigantesco. </p><p>Não havia uma idade determinada para alistar-se, mas a maioria dos candidatos a legionários sentava praça logo ao atingir a <a href="/wiki/Maioridade" title="Maioridade">maioridade</a>, o que, entre os <a href="/wiki/Roma_Antiga" title="Roma Antiga">romanos</a>, acontecia aos 17 anos. Embora tenha havido variações ao longo do tempo, durante a maior parte da história das legiões o tempo de serviço regulamentar era de vinte anos. Ao dar baixa, o legionário fazia jus a uma recompensa em dinheiro equivalente a um ano de soldo, por vezes com um bônus para os que concordassem em fixar residência na província onde houvessem servido por último. Com isso, o ex-soldado podia comprar um pedaço de terra ou abrir um negócio. Legionários reformados morando nas províncias tornavam-se, assim, fazendeiros, comerciantes ou artesãos, geralmente casavam-se com mulheres locais, e era muito provável que seus filhos viessem futuramente a se tornar também legionários. Dessa forma, as legiões, além de sua importância militar, também se constituíram num poderoso elemento de difusão da <a href="/wiki/Cultura_romana" class="mw-redirect" title="Cultura romana">cultura romana</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Evolução_da_legião"><span id="Evolu.C3.A7.C3.A3o_da_legi.C3.A3o"></span>Evolução da legião</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Editar secção: Evolução da legião" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit&amp;section=4" title="Editar código-fonte da secção: Evolução da legião"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="O_exército_no_período_monárquico"><span id="O_ex.C3.A9rcito_no_per.C3.ADodo_mon.C3.A1rquico"></span>O exército no período monárquico</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Editar secção: O exército no período monárquico" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit&amp;section=5" title="Editar código-fonte da secção: O exército no período monárquico"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Roman_Legionaries-MGR_Lyon-IMG_1050.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Roman_Legionaries-MGR_Lyon-IMG_1050.JPG/220px-Roman_Legionaries-MGR_Lyon-IMG_1050.JPG" decoding="async" width="220" height="294" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Roman_Legionaries-MGR_Lyon-IMG_1050.JPG/330px-Roman_Legionaries-MGR_Lyon-IMG_1050.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Roman_Legionaries-MGR_Lyon-IMG_1050.JPG/440px-Roman_Legionaries-MGR_Lyon-IMG_1050.JPG 2x" data-file-width="2612" data-file-height="3492" /></a><figcaption>Representação de legionários romanos do tempo imperial, encontrado na cidade histórica de Glanum, no sul da França.</figcaption></figure> <p>Legião era a palavra que, nos primeiros tempos, designava o exército inteiro. O antigo romano era <i>civis</i> e <i>miles</i>: cidadão e soldado. O exército era organizado especialmente para a defesa do Estado. Estava formado pelo conjunto de cidadãos: era, antes, uma guarda nacional composta de pequenos proprietários. </p><p>Segundo a tradição, até <a href="/wiki/S%C3%A9rvio_T%C3%BAlio" title="Sérvio Túlio">Sérvio Túlio</a>, os efetivos do exército abrangiam três mil infantes (<i>milles</i>) comandados por três <i>tribuni mílitum</i> e trezentos cavaleiros (céleres) comandados por um <i>tribunas celerum</i>. A constituição atribuída ao supracitado soberano deu uma nova organização militar a Roma. Os cidadãos, divididos de acordo com seus haveres, formavam a <a href="/wiki/Cavalaria" title="Cavalaria">cavalaria</a> e a <a href="/wiki/Infantaria" title="Infantaria">infantaria</a>. A primeira era constituída pelos mais ricos: mil e oitocentos homens integravam as dezoito <i>centuriae equitum</i> (centúrias de cavaleiros). Os cidadãos pertencentes às cinco classes seguintes serviam à infantaria na seguinte ordem: duas legiões de juniores (cidadãos de 17 a 45 anos) formavam o exército ativo, as tropas de choque; duas legiões de seniores (cidadãos de 46 a 66 anos) integravam as tropas de reserva e de defesa territorial. </p><p>O armamento de bronze ou de ferro variava de acordo com a classificação do cidadão. Nos primeiros tempos, a infantaria atacava sem ordem definida de batalha, sendo frequentes os combates singulares. Ao depois, foi adotada a disposição da falange na ordem de combate. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="O_exército_no_período_republicano"><span id="O_ex.C3.A9rcito_no_per.C3.ADodo_republicano"></span>O exército no período republicano</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Editar secção: O exército no período republicano" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit&amp;section=6" title="Editar código-fonte da secção: O exército no período republicano"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Reforma_de_Camilo">Reforma de Camilo</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Editar secção: Reforma de Camilo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit&amp;section=7" title="Editar código-fonte da secção: Reforma de Camilo"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Atribui-se a <a href="/wiki/Marco_F%C3%BArio_Camilo" title="Marco Fúrio Camilo">Marco Fúrio Camilo</a> uma nova reforma na constituição do exército romano. Vejamos, brevemente, as inovações introduzidas. </p><p>a) O exército se compunha de legiões articuladas em manipules e centúrias. Cada legião abrangia trinta manipules e cada manipulo duas centúrias. O manipulo era a unidade tática: um quadrado de oito a doze homens de frente e de profundidade. Cada linha de batalha abrangia 10 manípulos dispostos em quincunce (<i>quincunx</i>): aos claros de uma linha correspondem os manípulos da seguinte. </p><p>b) Os legionários propriamente ditos formavam a infantaria pesada e se distribuíam em três filas segundo a idade: </p> <ul><li>hastados, os mais moços, à frente;</li> <li><i>príncipes</i>, os homens de idade madura, na segunda fila;</li> <li>triários ou pilanos, os mais velhos, na terceira fila.</li></ul> <p>“Esses nomes devem ter sido tomados de alguma organização anterior, pois, na legião posterior a Camilo, os hastados não têm <i>hasta</i> (isto é, lança); os príncipes não se acham na frente, como indica o nome, e os pilanos não têm <a href="/wiki/Pilo" title="Pilo">pilo</a> (dardo). Pelo contrário, os hastados e os príncipes, também chamados antipilanos (<i>antepilani</i>), usavam pilo, ao passo que os triários eram armados de hasta. O <a href="/wiki/Gl%C3%A1dio" title="Gládio">gládio</a>, ou espada curta, de origem hispânica, só foi introduzido no exército romano após a <a href="/wiki/Segunda_Guerra_P%C3%BAnica" title="Segunda Guerra Púnica">Segunda Guerra Púnica</a>”. </p><p>c) A infantaria ligeira (<a href="/wiki/V%C3%A9lites" class="mw-redirect" title="Vélites">vélites</a>) compreendia os cidadãos pobres que faziam parte da antiga quinta classe. Os vélites se distribuíam, de acordo com a necessidade, pelas três filas da infantaria pesada. </p><p>d) A cada legião acrescentava-se um corpo de cavalaria dividido em dez esquadrões (<a href="/wiki/Turma" title="Turma">turmas</a>) de três decúrias (<i>decuriae</i>), num total de trezentos homens. </p><p>O exército romano era completado pelas tropas aliadas (<a href="/wiki/S%C3%B3cios_(Roma_Antiga)" title="Sócios (Roma Antiga)">sócios</a>) e pelas tropas auxiliares (<i><a href="/wiki/Auxilia" class="mw-redirect" title="Auxilia">auxilia</a></i>), formadas de mercenários <a href="/wiki/B%C3%A1rbaros" title="Bárbaros">bárbaros</a>, tais como os arqueiros (sagitários; <i>sagittarii</i>) <a href="/wiki/Creta" title="Creta">cretenses</a> e os fundibulários (<i>íunditores</i>) das <a href="/wiki/Ilhas_Baleares" title="Ilhas Baleares">Ilhas Baleares</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Reforma_de_Mário"><span id="Reforma_de_M.C3.A1rio"></span>Reforma de Mário</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Editar secção: Reforma de Mário" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit&amp;section=8" title="Editar código-fonte da secção: Reforma de Mário"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Lorica_segmentata_remains_and_recreation.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Lorica_segmentata_remains_and_recreation.jpg/250px-Lorica_segmentata_remains_and_recreation.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Lorica_segmentata_remains_and_recreation.jpg/330px-Lorica_segmentata_remains_and_recreation.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Lorica_segmentata_remains_and_recreation.jpg/500px-Lorica_segmentata_remains_and_recreation.jpg 2x" data-file-width="3000" data-file-height="4000" /></a><figcaption>Recriação de <a href="/wiki/Lorica_segmentata" title="Lorica segmentata">lorica segmentata</a> ao lado de um dos poucos restos reais de uma armadura preservada dos tempos romanos, de <a href="/w/index.php?title=Corbridge_Hoard&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Corbridge Hoard (página não existe)">Corbridge Hoard</a>.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Caio_M%C3%A1rio" title="Caio Mário">Caio Mário</a> introduziu uma reforma revolucionária no exército romano quando, em vez de fazer o recrutamento na ordem das classes censitárias, aceitou simplesmente o ingresso de linha de frente contínua com cinco fileiras de profundidade, todos os cidadãos. Permitiu, assim, pela primeira vez, a incorporação dos <a href="/wiki/Prolet%C3%A1rios" title="Proletários">proletários</a> nas legiões. Desde então, foi surpresa a diferença entre hastados, príncipes e triários e o armamento foi uniformizado. Os vélites foram extintos e, em seu lugar, ficaram os contingentes dos soberanos vassalos ou de povos submetidos. </p><p>O manípulo foi substituído como unidade tática pela <a href="/wiki/Coorte" title="Coorte">coorte</a> (<i>cohors</i>), formada por dois manípulos (<a href="/wiki/J%C3%BAlio_C%C3%A9sar" title="Júlio César">Júlio César</a> elevou esse número para três). Uma legião passou a ter, então, dez coortes: cada corte continha dois (ou três) manípulos; cada manipulo era integrado por duas centúrias. A legião assim organizada tornou-se o grande instrumento de vitória, não só no último século da <a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Romana" title="República Romana">República</a> mas durante grande parte do <a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_Romano" title="Império Romano">Império</a>. "A força, divisão e armamento da legião mal variaram durante toda a época imperial até <a href="/wiki/Diocleciano" title="Diocleciano">Diocleciano</a>". </p><p>Observe-se que no <span style="white-space:nowrap;">século I</span>, a antiga <a href="/wiki/Cavalaria" title="Cavalaria">cavalaria</a> legionária foi cedendo lugar à cavalaria fornecida por forças auxiliares como, por exemplo, os cavaleiros <a href="/wiki/Num%C3%ADdia" title="Numídia">númidas</a>, <a href="/wiki/Iberos" title="Iberos">iberos</a>, <a href="/wiki/Germanos" title="Germanos">germanos</a> ou <a href="/wiki/Tr%C3%A1cios" title="Trácios">trácios</a>. "De sorte que já César teve necessidade de dar à sua fiel Legião Décima os cavalos dos povos tributários para poder apresentar-se, durante seu encontro com Ariovisto, protegido e escoltado pela cavalaria romana. Nos primeiros tempos da época imperial voltou-se a introduzir a arma da cavalaria nas legiões, agregando-se a cada uma delas cento e vinte cavaleiros". </p><p>Antes das reformas de Mário, o exército era formado por pequenos proprietários de terra suficientemente prósperos para custear suas próprias armas e armaduras. De plena posse de seus <a href="/wiki/Cidad%C3%A3o_romano" class="mw-redirect" title="Cidadão romano">direitos políticos</a>, estes soldados geralmente voltavam às suas terras no final da temporada de campanhas (primavera-verão) para dedicar-se ao cultivo e criação. Com a expansão do território da república, as campanhas foram se tornando mais longas e as terras italianas foram ficando cada vez mais distantes e era comum que o legionário voltasse para casa apenas para encontrar sua propriedade arruinada e sua família endividada. Além disto, não era mais possível competir com os <a href="/wiki/Latif%C3%BAndio" title="Latifúndio">latifúndios</a> dos <a href="/wiki/Patr%C3%ADcio_romano" class="mw-redirect" title="Patrício romano">patrícios</a>, que usavam a mão de obra barata de milhares de escravos que chegavam em abundância dos territórios conquistados. O modelo militar romano foi vítima de seu próprio sucesso. Obrigados a vender suas terras, os veteranos vagavam pelas ruas de Roma com suas famílias.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">&#91;</span>5<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Conforme se reduzia o número de cidadãos capazes de pagar por seu próprio armamento e crescia a necessidade de mais tropas pelo exército, Mário, desesperado pelas derrotas na <a href="/wiki/Guerra_Cimbria" title="Guerra Cimbria">Guerra Cimbria</a>, determinou que seria necessário recrutar inclusive os que não podiam mais pagar seu próprio equipamento, os chamados <i>capite censi</i>, mas estes novos soldados profissionais se mostraram leais apenas ao seu general, que lhes pagava o soldo, e não à República Romana.<sup id="cite_ref-Sheppard9_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sheppard9-6"><span class="cite-bracket">&#91;</span>6<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Ao mesmo tempo que Roma desejava organizar um exército nacional, o que se viu foi a emergência de milícias privadas leais aos ricos generais que podiam pagá-las, organizá-las e liderá-las em campanhas vitoriosas; as autoridades republicanas perderam o controle efetivo sobre elas e se limitavam a legitimar sua autoridade.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">&#91;</span>7<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> Em sua ambição por glória e riquezas, estes generais expandiram as fronteiras republicanas para territórios cada vez mais distantes das terras conhecidas dos romanos, pagando seus homens com o resultado de sucessivos saques e com a venda de escravos.<sup id="cite_ref-Sheppard32_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sheppard32-8"><span class="cite-bracket">&#91;</span>8<span class="cite-bracket">&#93;</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Características_do_exército_republicano"><span id="Caracter.C3.ADsticas_do_ex.C3.A9rcito_republicano"></span>Características do exército republicano</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Editar secção: Características do exército republicano" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit&amp;section=9" title="Editar código-fonte da secção: Características do exército republicano"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>O recrutamento</dt></dl> <p>Até a época de Mário, o exército era organizado anualmente na primavera (mês de março) e licenciado no outono. A partir de Mário, o exército tornou-se praticamente permanente, com a possibilidade da incorporação dos proletários, que se fizeram soldados profissionais. </p><p>Auxiliados pelos tribunos militares (eleitos pelos comícios tributos), os cônsules, instalados no Capitólio, procediam à incorporação (<i>agere dilectus</i>). O contingente necessário era obtido por sorteio. Aceitavam-se voluntários (<i>volones</i>). Alguns magistrados e sacerdotes, em virtude de suas funções, os doentes, os fisicamente incapazes, e os pobres (até a época de Mário) estavam isentos do serviço militar. </p><p>Um veterano prestava o juramento militar (<i>sacramentam</i>) e os demais repetiam: “<i>ldem in me</i>” (Da mesma forma para mim). </p><p>Após o juramento, seguia-se a revista (<i>exercitam recensere</i>) e o sacrifício (<i>lustratio</i>). </p> <dl><dt>O armamento</dt></dl> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Gladius.jpg" class="mw-file-description"><img alt="Espada dos romanos" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Gladius.jpg/100px-Gladius.jpg" decoding="async" width="100" height="427" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Gladius.jpg/150px-Gladius.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/bc/Gladius.jpg 2x" data-file-width="161" data-file-height="687" /></a><figcaption>Um <a href="/wiki/Gl%C3%A1dio" title="Gládio">gládio</a>.</figcaption></figure> <p>O legionário romano possuía armas defensivas (<i>arma</i>) e ofensivas (<i>tela</i>). Entre as primeiras enumeremos: </p> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Casse&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Casse (página não existe)">casse</a> (<i>cassis</i>; <a href="/wiki/Elmo" title="Elmo">elmo</a> de <a href="/wiki/Bronze" title="Bronze">bronze</a>) e <a href="/wiki/G%C3%A1lea" title="Gálea">gálea</a> (<i>galea</i>; capacete, a princípio de <a href="/wiki/Couro" title="Couro">couro</a> e, posteriormente, de <a href="/wiki/Metal" title="Metal">metal</a>);</li> <li><a href="/wiki/Lorica" class="mw-disambig" title="Lorica">lorica</a> (couraça de metal e couro que protegia a parte superior do corpo);</li> <li><a href="/wiki/Escudo_romano" title="Escudo romano">Escudo</a> (<i>scutum</i>): de madeira, revestido de pano e couro e, depois de <a href="/wiki/Marco_F%C3%BArio_Camilo" title="Marco Fúrio Camilo">Marco Fúrio Camilo</a>, reforçado por uma orla metálica. Era ovalado e convexo no <span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/S%C3%A9culo_III" title="Século III">século III</a></span>; semicilíndrico no <span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/S%C3%A9culo_I" title="Século I">século I</a></span> Media cerca de 1,20 m de altura e 80&#160;cm de largura. Algumas <a href="/wiki/Coorte" title="Coorte">coortes</a> de <a href="/wiki/J%C3%BAlio_C%C3%A9sar" title="Júlio César">Júlio César</a> usavam um escudo de couro chamado <a href="/wiki/Cetra" title="Cetra">cetra</a>: as <a href="/w/index.php?title=Coortes_cetratas&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Coortes cetratas (página não existe)">coortes cetratas</a> (<i>cohortes cetratae</i>). <a href="/wiki/Parma_(escudo)" title="Parma (escudo)">Parma</a> era um pequeno escudo redondo usado por infantes e cavaleiros.</li></ul> <p>Entre as armas ofensivas, havia: </p><p>a) <a href="/wiki/Gl%C3%A1dio" title="Gládio">gládio</a>: espada curta bigume usada por todos os soldados; </p><p>b) <a href="/wiki/Pilo" title="Pilo">pilo</a>: dardo de madeira com ponta de ferro; </p><p>c) <a href="/wiki/Hasta" class="mw-redirect" title="Hasta">hasta</a>: lança. "A hasta era de madeira, às vezes de ferro, com ponta (<i>cuspis</i>) e, geralmente, na outra extremidade, uma peça metálica, também aguda (espículo), que servia para fincar a hasta no chão. Da hasta que, com <i>telum</i>, pode ser designação genérica de toda arma de arremesso, são variedades a lança (<i>lancea</i>), rojão (<i>sparum</i>); o jáculo ou dardo (<i>iaculum</i>), cujo nome se prende ao verbo <i>iacere</i>, atirar; a frâmea (<i>framea</i>), lança germânica de ferro estreito e curto, etc. </p><p>Além do armamento individual, os soldados romanos usavam, nas operações militares, diversas máquinas, entre as quais vamos citar: o aríete (<i>aries</i>), a torre (<i>turris mobilis</i>), a catapulta (catapulta), a balista (balista) que faziam parte do complexo arsenal utilizado no ataque (<i>oppugnatio</i>) e no assalto (<i>expugnatio</i>) às cidades. </p> <dl><dt>O soldo</dt></dl> <p>Primitivamente o serviço militar era prestado a título gratuito. Atribui-se a instituição do estipêndio (<i>stipendium</i>) a Camilo. César aumentou consideravelmente o soldo de seus soldados. Convém lembrar que os militares participavam da presa de guerra e eram regiamente premiados por ocasião do triunfo. </p> <dl><dt>A disciplina e as recompensas</dt></dl> <p>Os legionários romanos estavam enquadrados numa rigorosa disciplina em que penas e recompensas se alternavam conformes as faltas e os méritos. Entre as penas, podemos citar: a redução ou privação do soldo e da participação na presa de guerra, o açoite, <a href="/wiki/Dizima%C3%A7%C3%A3o" class="mw-redirect" title="Dizimação">dizimação</a>, a degradação e a decapitação. </p><p>Entre as recompensas, podemos mencionar: elogios (<i>laudes</i>), condecorações (<i>phalerae</i>), braceletes (<i>armillae</i>), coroas (<i>coronae</i>) e outros distintivos. A maior recompensa que um general vitorioso podia obter era o triunfo: o chefe vencedor, com coroa de louros e em carro puxado por quatro cavalos brancos, partia do Campo de Marte para o desfile triunfal. “Precedido de magnífico cortejo, atingia pela Via Sacra o Capitólio e aí oferecia solene sacrifício de touros brancos”. </p> <dl><dt>A hierarquia</dt></dl> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Young_Folks%27_History_of_Rome_illus202.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e5/Young_Folks%27_History_of_Rome_illus202.png" decoding="async" width="296" height="270" class="mw-file-element" data-file-width="296" data-file-height="270" /></a><figcaption>Centurião romano.</figcaption></figure> <p>Os graus da hierarquia militar no exército republicano eram, em linhas gerais, os seguintes: </p> <ul><li><a href="/wiki/General" title="General">General</a> em chefe: <a href="/wiki/C%C3%B4nsul_(Roma_Antiga)" title="Cônsul (Roma Antiga)">cônsul</a> ou <a href="/wiki/Pretor" title="Pretor">pretor</a>. Comandava todas as legiões do exército. Estava, em geral, acompanhado de ajudantes de campo e de uma guarda de honra;</li> <li>Tribunos militares (oficiais superiores): Cada legião possuía seis tribunos militares, cabendo a cada um o comando de dez <a href="/wiki/Cent%C3%BAria" title="Centúria">centúrias</a> e, por rodízio, o comando da legião;</li> <li><a href="/wiki/Centuri%C3%A3o" title="Centurião">Centuriões</a> (oficiais subalternos): Cada centurião comandava uma <a href="/wiki/Cent%C3%BAria" title="Centúria">centúria</a>. No manipulo era considerado superior (prior) o chefe da centúria direita e inferior (posterior) o chefe da centúria esquerda;</li> <li>Suboficiais: <i>Optiones</i> (ajudantes), <a href="/wiki/Sign%C3%ADfero" title="Signífero">signíferos</a> (alferes), <i>campidoctores</i> (instrutores). Esses oficiais, em geral, não dispunham de comando, mas dirigiam os serviços gerais. Figuravam entre os mesmos os arquitetos e os médicos militares.</li></ul> <p>Entre os soldados rasos havia uma graduação: soldados de primeira classe (<i>immunes</i>), isentos de certos serviços, e os de segunda classe (<i>munifices</i>). </p><p>Na cavalaria, cada turma era comandada por um prefeito (oficial superior) e as decúrias por decuriões (oficiais subalternos). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="O_exército_no_período_imperial"><span id="O_ex.C3.A9rcito_no_per.C3.ADodo_imperial"></span>O exército no período imperial</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Editar secção: O exército no período imperial" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit&amp;section=10" title="Editar código-fonte da secção: O exército no período imperial"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Roman_Empire_125.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Roman_Empire_125.svg/500px-Roman_Empire_125.svg.png" decoding="async" width="400" height="317" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Roman_Empire_125.svg/960px-Roman_Empire_125.svg.png 1.5x" data-file-width="2380" data-file-height="1884" /></a><figcaption>O Império Romano sob <a href="/wiki/Adriano" title="Adriano">Adriano</a> (reinou de <a href="/wiki/117" title="117">117</a> a <a href="/wiki/138" title="138">138</a>) mostrando a localização das legiões romanas em 125</figcaption></figure> <p>O exército, durante o <a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_Romano" title="Império Romano">Império Romano</a>, tornou-se permanente (<i>exercitas perpetuas</i>). Embora teoricamente todos os cidadãos estivessem sujeitos ao serviço militar, praticamente o efetivo das tropas era formado quer por voluntários, quer por recrutamentos feitos nas <a href="/wiki/Prov%C3%ADncia_romana" title="Província romana">províncias</a>. </p><p>A partir de <a href="/wiki/Vespasiano" title="Vespasiano">Vespasiano</a>, "os italianos são raros nas legiões que se transformam em milícia provincial. A partir de <a href="/wiki/Trajano" title="Trajano">Trajano</a>, acolhem até mesmo numerosos provinciais do Oriente. A partir de <a href="/wiki/Adriano" title="Adriano">Adriano</a>, prevalece o recrutamento regional. A homogeneidade do exército é assegurada pelos quadros, sobretudo pelos centuriões, que são transferidos de legião em legião". </p><p>A legião imperial, organizada, em linhas gerais, nos moldes da reforma de Mário, era identificada pelo número, por um nome (exemplo: <i>Galica, Augusta</i>), e por um sobrenome (exemplo: <i>pia, felix</i>). </p><p><a href="/wiki/Augusto" title="Augusto">Augusto</a> introduziu uma nova organização na cavalaria distribuindo-a em quatro corpos diferentes: </p> <ul><li><a href="/wiki/Coorte" title="Coorte">coortes</a> mistas (compostas de infantes e cavaleiros);</li> <li><a href="/wiki/Cavalaria" title="Cavalaria">cavalaria</a> legionária (120 a 300 cidadãos por legião);</li></ul> <ul><li>cavalaria das alas (compostas de voluntários);</li> <li>corpos de cavaleiros indígenas (não eram permanentes).</li></ul> <p>No Império, foram criados corpos de milícias locais destinadas a fins especiais. As mais famosas foram as coortes pretorianas, corpo de elite formado, a princípio, por <a href="/wiki/Pen%C3%ADnsula_It%C3%A1lica" title="Península Itálica">itálicos</a> e, mais tarde, de provinciais escolhidos. Cada coorte pretória (<i>cohors praetoria</i>) compreendia infantes e cavaleiros. A guarda pretoriana desempenhou, muitas vezes, papel decisivo na escolha do imperador. </p><p>A hierarquia militar sofreu alterações no Império. O imperador era o generalíssimo. Foi criado o cargo de <a href="/wiki/Prefeito_do_acampamento" title="Prefeito do acampamento">prefeito do acampamento</a> (<i>praefectus castrorum</i>) com a incumbência de administrar os acampamentos fixos situados ao longo das fronteiras. Augusto tornou a função de legado (<i>legatus</i>) permanente. Em cada legião havia um legado (<i>legatus legionis</i>), representante do imperador, oficial experimentado a quem os tribunos estavam subordinados. </p><p>Note-se que o exército permanente durante o Império teve, muitas vezes, principalmente em pleno esplendor da <a href="/wiki/Pax_romana" class="mw-redirect" title="Pax romana">pax romana</a>, que ficar inativo. Para combater a nefasta ociosidade, os soldados eram obrigados a manobras (<i>decursiones</i>) e a outras espécies de exercícios militares (<i>exercitationes</i>) como marcha, manejo de armas, prática de esportes. Fortificações, estradas e outros trabalhos de interesse público (aquedutos, anfiteatros) foram também realizados pelos soldados. </p><p>Na época do Baixo-Império acentuou-se o desinteresse do cidadão romano pela carreira militar. As tropas auxiliares adquiriram cada vez mais importância. Algumas são até mesmo elevadas à dignidade de legiões. Entre as legiões estabelecem-se distinções de acordo com o local em que estão sediadas. Assim, por exemplo, as legiões palatinas se encontram mais próximas do imperador, as riparienses situam-se nos confins do Império e as comitatenses estão alojadas no interior. </p><p>A hierarquia militar sofreu também modificações: enquanto que anteriormente o simples soldado só podia atingir a categoria de centurião, agora podia ultrapassá-la. O comando da legião passa do legado para o prefeito do acampamento que se tornou prefeito da legião (<i>praefectus legionis</i>). O comando supremo vai mesmo ficar ao alcance de bárbaros. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hierarquia_militar">Hierarquia militar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Editar secção: Hierarquia militar" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit&amp;section=11" title="Editar código-fonte da secção: Hierarquia militar"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Por ordem decrescente de poder, estás são as posições hierárquicas do exército romano: </p> <ul><li>O <a href="/wiki/Legado_militar" class="mw-redirect" title="Legado militar">legado</a> comandava a legião. Era normalmente um homem de ascendência aristocrática nos seus 30/35 anos;</li> <li>A posição de <a href="/wiki/Prefeito_do_pret%C3%B3rio" title="Prefeito do pretório">prefeito</a> era normalmente ocupado por um ex-centurião, com grande experiência militar, e no auge da sua carreira. Se o legado se ausentasse ou tivesse de abandonar o comando da legião por alguma razão, era o prefeito que assumia o comando da unidade;</li> <li>O <a href="/wiki/Tribuno_militar" title="Tribuno militar">tribuno chefe</a> era um jovem, de ascendência senatorial, que procurava aumentar o seu prestígio. Um tribuno-chefe podia tornar-se um legado;</li> <li>Cinco tribunos menores integravam o estado maior imperial, e tal como o tribuno-chefe, procuravam aumentar o seu prestigio. Em teoria, não ocupariam posições tão importantes que o tribuno-chefe na futura vida política;</li> <li>O <a href="/wiki/Centuri%C3%A3o" title="Centurião">centurião</a> chefe comandava a primeira <a href="/wiki/Coorte" title="Coorte">coorte</a> da legião. Podia futuramente a ocupar a posição de prefeito;</li> <li>Nove <a href="/wiki/Centuri%C3%B5es" class="mw-redirect" title="Centuriões">centuriões</a> maiores comandavam as outras coortes da legião;</li> <li>Cem centuriões comandavam as centúrias da legião, a sua unidade mais básica. Eram auxiliados por <a href="/wiki/Optio" title="Optio">óptios</a>;</li> <li>Abaixo estavam os soldados comuns. Organizavam-se em seções de oito homens dentro da centúria, e partilhavam uma tenda em tempo de campanha;</li> <li>Uma legião seria normalmente acompanhada por um contingente montado de 120 homens, dividido em quatro esquadrões, comandados por um <a href="/wiki/Decuri%C3%A3o" class="mw-redirect" title="Decurião">decurião</a>. Pensa-se que todo o contingente montado (os 120 homens) fossem comandados por um centurião, mas não se tem a certeza.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Armas_e_equipamentos">Armas e equipamentos</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Editar secção: Armas e equipamentos" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit&amp;section=12" title="Editar código-fonte da secção: Armas e equipamentos"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Armas_de_defesa">Armas de defesa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Editar secção: Armas de defesa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit&amp;section=13" title="Editar código-fonte da secção: Armas de defesa"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Todas as armas dos legionários romanos tiveram uma evolução ao longo da história da <a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Romana" title="República Romana">República Romana</a> e do <a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_Romano" title="Império Romano">Império Romano</a>. As armas de defesa do legionário romano eram: </p> <ul><li>A <a href="/w/index.php?title=Armadura_romana&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Armadura romana (página não existe)">armadura</a> (<i>lorica</i>) em uma das suas variantes: <a href="/wiki/Lorica_hamata" title="Lorica hamata">enganchada</a> (<i>hamata</i>), <a href="/wiki/Armadura_escamada" class="mw-redirect" title="Armadura escamada">escamada</a> (<i>squamata</i>), <a href="/wiki/Armadura_segmentada" class="mw-redirect" title="Armadura segmentada">segmentada</a> (<i>segmentata]</i>), <a href="/wiki/Armadura_muscular" title="Armadura muscular">musculada</a> (<i>musculata</i>) eram desenhadas para serem flexíveis, mas resistentes;</li> <li>Um <a href="/wiki/Escudo_romano" title="Escudo romano">escudo</a> (com particular decoração para cada unidade);</li> <li>Um <a href="/wiki/B%C3%A1lteo" title="Bálteo">bálteo</a> (<i>balteus</i>) ou <a href="/wiki/C%C3%ADngulo" title="Cíngulo">cíngulo</a> militar (<i>cingulum militaris</i>; cinto para segurar as armas e para decoração);</li> <li>Um <a href="/wiki/Elmo" title="Elmo">elmo</a>, chamado <i>cassis</i> (com proteção para o pescoço e orelhas). O elmo podia ter também uma crista, somente para sob-oficiais e oficiais;</li> <li><a href="/wiki/C%C3%A1liga" title="Cáliga">Cáligas</a> ou sandálias de marcha;</li> <li>Uma <a href="/wiki/T%C3%BAnica" title="Túnica">túnica</a> de cor vermelha.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Armas_ofensivas">Armas ofensivas</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Editar secção: Armas ofensivas" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit&amp;section=14" title="Editar código-fonte da secção: Armas ofensivas"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Os legionários romanos dispunham de três tipos diversos de armas ofensivas: </p> <ul><li>O <a href="/wiki/Gl%C3%A1dio" title="Gládio">gládio</a>: uma <a href="/wiki/Espada" title="Espada">espada</a> com uma lâmina longa (50–55&#160;cm), a arma por excelência do legionário romano, levado à direita da cintura;</li> <li>O <a href="/wiki/Pilo" title="Pilo">pilo</a>, que tinha a função de, depois de lançado, fixar-se no escudo do adversário que era obrigado a privar-se dele, caso o escudo do mesmo fosse resistente; caso não fosse, o pilo atravessava o escudo do adversário, atingindo-o mortalmente;</li> <li>O <a href="/wiki/P%C3%BAgio" title="Púgio">púgio</a>, punhal que era levado na cintura.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ver_também"><span id="Ver_tamb.C3.A9m"></span>Ver também</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Editar secção: Ver também" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit&amp;section=15" title="Editar código-fonte da secção: Ver também"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Lista_de_legi%C3%B5es_romanas" title="Lista de legiões romanas">Lista de legiões romanas</a></li> <li><a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o_estrutural_do_ex%C3%A9rcito_romano" class="mw-redirect" title="Evolução estrutural do exército romano">Evolução estrutural do exército romano</a></li> <li><a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_Romano" title="Império Romano">Império Romano</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%81guia_romana" title="Águia romana">Águia romana</a></li></ul> <h2 id="Referências" style="cursor: help;" title="Esta seção foi configurada para não ser editável diretamente. Edite a página toda ou a seção anterior em vez disso."><span id="Refer.C3.AAncias"></span>Referências</h2> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>History of the Art of War. Vol 1. Ancient Warfare</i>, <a href="/wiki/Hans_Delbr%C3%BCck" title="Hans Delbrück">Hans Delbrück</a>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>The Complete Roman Army</i>, por <a href="/wiki/Adrian_Goldsworthy" title="Adrian Goldsworthy">Adrian Goldsworthy</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://romanmilitary.net/strategy/structure/">"Structure of the Legion"</a>. Página acessada em 20 de outubro de 2017.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Goldsworthy, Adrian (2003). <i>Complete Roman Army</i>. pág. 95–95; Holder, Paul (1980). <i>Studies in the Auxilia of the Roman Army</i>. pág. 86–96; Elton, Hugh (1996). <i>Frontiers of the Roman empire</i>. pág. 123.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Sheppard, 2009: 8</span> </li> <li id="cite_note-Sheppard9-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Sheppard9_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Sheppard, 2009: 9</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Sheppard, 2009: 29</span> </li> <li id="cite_note-Sheppard32-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Sheppard32_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Sheppard, 2009: 32</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;veaction=edit&amp;section=16" title="Editar secção: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;action=edit&amp;section=16" title="Editar código-fonte da secção: Bibliografia"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69325977">@media(max-width:768px){.mw-parser-output .mobile-stack{width:100%!important;float:none!important;margin:10px auto!important;text-align:center!important;box-sizing:border-box!important}.mw-parser-output .mobile-stack .image-container{float:none!important;display:inline-block;padding-bottom:10px}.mw-parser-output .mobile-stack .text-container{margin-left:0!important}}</style><div class="noprint mobile-stack" style="clear: right; border: solid #aaa 1px; margin: 0 0 1em 1em; font-size: 90%; background: var(--background-color-neutral-subtle, #f9f9f9); color: inherit; width: 238px; padding: 5px; spacing: 0; text-align: left; float: right;"> <div class="image-container" style="float: left; vertical-align:middle; margin: 0 10px 0 5px;"><figure class="mw-halign-none" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/60px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span><figcaption></figcaption></figure></div> <div class="text-container" style="margin-left: 30px; line-height:normal; vertical-align:middle;">O <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/P%C3%A1gina_principal" class="extiw" title="commons:Página principal">Commons</a> possui uma <i>categoria</i> com imagens e outros ficheiros sobre <b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Roman_legion?uselang=pt">Legião romana</a></span></b></div> </div> <ul><li>GIORDANI, Mário Curtis. <i>A História de Roma</i></li> <li>PIOTROWSKI, Helton A. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pph.uem.br/cih/anais/trabalhos/35.pdf">Roma Victor! Um Estudo sobre o Exército Romano Republicano e Imperial.</a>Congresso Internacional de História, Maringá, Paraná, Brasil. 9-11 de setembro de 2009. ISSN 2175-4446, DOI: 10.4025/4cih.pphuem.035</li> <li><cite class="citation book">Sheppard, Si (2009) [2006]. Ros, Eloy Carbó, ed. <i>César contra Pompeyo. Farsalia</i> (em espanhol). Barcelona: Osprey Publishing. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Especial:Fontes_de_livros/978-84-473-6379-7" title="Especial:Fontes de livros/978-84-473-6379-7">978-84-473-6379-7</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3ALegi%C3%A3o+romana&amp;rft.aufirst=Si&amp;rft.aulast=Sheppard&amp;rft.btitle=C%C3%A9sar+contra+Pompeyo.+Farsalia&amp;rft.date=2009&amp;rft.genre=book&amp;rft.isbn=978-84-473-6379-7&amp;rft.place=Barcelona&amp;rft.pub=Osprey+Publishing&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;">&#160;</span></span></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69328899">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:0 auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Legiões_romanas" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69811335">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69825269">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-ver"><a href="/wiki/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Legi%C3%B5es_romanas" title="Predefinição:Legiões romanas"><abbr title="Ver esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">v</abbr></a></li><li class="nv-discutir"><a href="/w/index.php?title=Predefini%C3%A7%C3%A3o_Discuss%C3%A3o:Legi%C3%B5es_romanas&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Predefinição Discussão:Legiões romanas (página não existe)"><abbr title="Discutir esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li><li class="nv-editar"><a href="/wiki/Especial:EditPage/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Legi%C3%B5es_romanas" title="Especial:EditPage/Predefinição:Legiões romanas"><abbr title="Editar esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">e</abbr></a></li></ul></div><div id="Legiões_romanas" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Lista_de_legi%C3%B5es_romanas" title="Lista de legiões romanas">Legiões romanas</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Legiões <a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Romana" title="República Romana">republicanas</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Legio_I_Germanica" title="Legio I Germanica">Legio I Germanica</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_II_Sabina" class="mw-redirect" title="Legio II Sabina">Legio II Sabina</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_III_Cyrenaica" title="Legio III Cyrenaica">Legio III Cyrenaica</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_III_Gallica" title="Legio III Gallica">Legio III Gallica</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_IV_Macedonica" title="Legio IV Macedonica">Legio IV Macedonica</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_IV_Scythica" title="Legio IV Scythica">Legio IV Scythica</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_V_Alaudae" title="Legio V Alaudae">Legio V Alaudae</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_VI_Ferrata" title="Legio VI Ferrata">Legio VI Ferrata</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_VII_Claudia_Pia_Fidelis" class="mw-redirect" title="Legio VII Claudia Pia Fidelis">Legio VII Claudia Pia Fidelis</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_VIII_Augusta" title="Legio VIII Augusta">Legio VIII Augusta</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_IX_Hispana_Triumphalis" class="mw-redirect" title="Legio IX Hispana Triumphalis">Legio IX Hispana Triumphalis</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_X_Equestris" title="Legio X Equestris">Legio X Equestris</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_X_Fretensis" title="Legio X Fretensis">Legio X Fretensis</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XI" class="mw-redirect" title="Legio XI">Legio XI</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XII_Victrix" class="mw-redirect" title="Legio XII Victrix">Legio XII Victrix</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XII_Antiqua" class="mw-redirect" title="Legio XII Antiqua">Legio XII Antiqua</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XIII_Gemina" title="Legio XIII Gemina">Legio XIII Gemina</a></li></ul></div></td><td class="navbox-image" rowspan="3" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg/80px-Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg.png" decoding="async" width="80" height="112" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg/120px-Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg/160px-Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg.png 2x" data-file-width="245" data-file-height="343" /></span></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Legiões <a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_Romano" title="Império Romano">imperiais</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <li><a href="/wiki/Legio_I_Adiutrix" title="Legio I Adiutrix">Legio I Adiutrix</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_I_Germanica" title="Legio I Germanica">Legio I Germanica</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_I_Italica" title="Legio I Italica">Legio I Italica</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_I_Macriana_liberatrix" title="Legio I Macriana liberatrix">Legio I Macriana liberatrix</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_I_Minervia" title="Legio I Minervia">Legio I Minervia</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_I_Parthica" title="Legio I Parthica">Legio I Parthica</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_II_Adiutrix" title="Legio II Adiutrix">Legio II Adiutrix</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_II_Augusta" title="Legio II Augusta">Legio II Augusta</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_II_Italica" title="Legio II Italica">Legio II Italica</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_II_Parthica" title="Legio II Parthica">Legio II Parthica</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_II_Traiana_Fortis" title="Legio II Traiana Fortis">Legio II Traiana Fortis</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_III_Augusta" title="Legio III Augusta">Legio III Augusta</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_III_Cyrenaica" title="Legio III Cyrenaica">Legio III Cyrenaica</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_III_Gallica" title="Legio III Gallica">Legio III Gallica</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_III_Italica" title="Legio III Italica">Legio III Italica</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_III_Parthica" title="Legio III Parthica">Legio III Parthica</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_IV_Flavia_Felix" title="Legio IV Flavia Felix">Legio IV Flavia Felix</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_V_Macedonica" title="Legio V Macedonica">Legio V Macedonica</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_VI_Hispana" title="Legio VI Hispana">Legio VI Hispana</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_VI_Victrix" title="Legio VI Victrix">Legio VI Victrix</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_VII_Claudia" title="Legio VII Claudia">Legio VII Claudia</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_VII_Gemina" title="Legio VII Gemina">Legio VII Gemina</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_VIII_Augusta" title="Legio VIII Augusta">Legio VIII Augusta</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_IX_Hispana" title="Legio IX Hispana">Legio IX Hispana</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_X_Fretensis" title="Legio X Fretensis">Legio X Fretensis</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_X_Gemina" title="Legio X Gemina">Legio X Gemina</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XI_Claudia" title="Legio XI Claudia">Legio XI Claudia</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XII_Fulminata" title="Legio XII Fulminata">Legio XII Fulminata</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XIII_Gemina" title="Legio XIII Gemina">Legio XIII Gemina</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XIV_Gemina" title="Legio XIV Gemina">Legio XIV Gemina</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XV_Apollinaris" title="Legio XV Apollinaris">Legio XV Apollinaris</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XV_Primigenia" title="Legio XV Primigenia">Legio XV Primigenia</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XVI_Flavia_Firma" title="Legio XVI Flavia Firma">Legio XVI Flavia Firma</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XVI_Gallica" title="Legio XVI Gallica">Legio XVI Gallica</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XVII" title="Legio XVII">Legio XVII</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XVIII" title="Legio XVIII">Legio XVIII</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XIX" title="Legio XIX">Legio XIX</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XX_Valeria_Victrix" title="Legio XX Valeria Victrix">Legio XX Valeria Victrix</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XXI_Rapax" title="Legio XXI Rapax">Legio XXI Rapax</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XXII_Deiotariana" title="Legio XXII Deiotariana">Legio XXII Deiotariana</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XXII_Primigenia" title="Legio XXII Primigenia">Legio XXII Primigenia</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_XXX_Ulpia_Victrix" title="Legio XXX Ulpia Victrix">Legio XXX Ulpia Victrix</a></li></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Legiões <a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_Romano" title="Império Romano">imperiais</a> tardias</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <li><a href="/wiki/Legio_I_Armeniaca" title="Legio I Armeniaca">Legio I Armeniaca</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_I_Iovia" title="Legio I Iovia">Legio I Iovia</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_I_Isaura_Sagitaria" title="Legio I Isaura Sagitaria">Legio I Isaura Sagitaria</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_I_Maximiana" title="Legio I Maximiana">Legio I Maximiana</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_II_Armeniaca" title="Legio II Armeniaca">Legio II Armeniaca</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_II_Flavia_Constantia" title="Legio II Flavia Constantia">Legio II Flavia Constantia</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_II_Flavia_Virtutis" title="Legio II Flavia Virtutis">Legio II Flavia Virtutis</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_II_Herculia" title="Legio II Herculia">Legio II Herculia</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_II_Isaura" title="Legio II Isaura">Legio II Isaura</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_III_Diocletiana" title="Legio III Diocletiana">Legio III Diocletiana</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_III_Isaura" title="Legio III Isaura">Legio III Isaura</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_V_Iovia" title="Legio V Iovia">Legio V Iovia</a></li> <li><a href="/wiki/Legio_VI_Herculia" title="Legio VI Herculia">Legio VI Herculia</a></li> <li class="mw-empty-elt"></li></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Roma_Antiga_20px&amp;#124;link=Império_Romano" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#c40000; color:white;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69811335" /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69825269" /><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-ver"><a href="/wiki/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Roma_Antiga" title="Predefinição:Roma Antiga"><abbr title="Ver esta predefinição" style=";background:#c40000; color:white;;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">v</abbr></a></li><li class="nv-discutir"><a href="/wiki/Predefini%C3%A7%C3%A3o_Discuss%C3%A3o:Roma_Antiga" title="Predefinição Discussão:Roma Antiga"><abbr title="Discutir esta predefinição" style=";background:#c40000; color:white;;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li><li class="nv-editar"><a href="/wiki/Especial:EditPage/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Roma_Antiga" title="Especial:EditPage/Predefinição:Roma Antiga"><abbr title="Editar esta predefinição" style=";background:#c40000; color:white;;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">e</abbr></a></li></ul></div><div id="Roma_Antiga_20px&amp;#124;link=Império_Romano" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Roma_Antiga" title="Roma Antiga"><span style="color:white;">Roma Antiga</span></a> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_Romano" title="Império Romano"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Aquila_Romana.png/20px-Aquila_Romana.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Aquila_Romana.png/40px-Aquila_Romana.png 1.5x" data-file-width="1230" data-file-height="670" /></a></span></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#d80000; text-align: center; color:white;"><div id="História,_Política,_Guerras,_Direito" style="font-size:114%;margin:0 4em">História, Política, Guerras, Direito</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background-color:#ff3333; text-align:center;width:1%"><a href="/wiki/Hist%C3%B3ria_de_Roma" title="História de Roma"><span style="color:white;">História</span></a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><a href="/wiki/Reino_de_Roma" title="Reino de Roma"><span style="color:white;">Reino<br />de Roma</span></a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Funda%C3%A7%C3%A3o_de_Roma" title="Fundação de Roma">Fundação</a></li> <li><a href="/wiki/Cronologia_da_Roma_Antiga" title="Cronologia da Roma Antiga">Cronologia</a></li> <li><a href="/wiki/Conspira%C3%A7%C3%A3o_Tarquiniana" title="Conspiração Tarquiniana">Conspiração Tarquiniana</a></li> <li><a href="/wiki/Queda_da_monarquia_romana" title="Queda da monarquia romana">Queda da Monarquia</a></li></ul> </div></td><td class="navbox-image" rowspan="3" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/SPQR" title="SPQR"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Roman_SPQR_banner.svg/80px-Roman_SPQR_banner.svg.png" decoding="async" width="80" height="63" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Roman_SPQR_banner.svg/120px-Roman_SPQR_banner.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/98/Roman_SPQR_banner.svg/160px-Roman_SPQR_banner.svg.png 2x" data-file-width="289" data-file-height="229" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Romana" title="República Romana"><span style="color:white;">República<br />Romana</span></a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Conquista_romana_da_It%C3%A1lia" title="Conquista romana da Itália">Conquista romana da Itália</a></li> <li><a href="/wiki/Ditadura_de_F%C3%A1bio_M%C3%A1ximo" title="Ditadura de Fábio Máximo">Ditadura de Fábio Máximo</a></li> <li><a href="/wiki/Primeiro_Triunvirato" title="Primeiro Triunvirato">Primeiro Triunvirato</a></li> <li><a href="/wiki/Segundo_Triunvirato" title="Segundo Triunvirato">Segundo Triunvirato</a></li> <li><a href="/wiki/Crise_da_Rep%C3%BAblica_Romana" title="Crise da República Romana">Crise da República Romana</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_Romano" title="Império Romano"><span style="color:white;">Império<br />Romano</span></a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Grande_inc%C3%AAndio_de_Roma" title="Grande incêndio de Roma">Grande incêndio de Roma</a></li> <li><a href="/wiki/Hist%C3%B3ria_do_Imp%C3%A9rio_Romano" title="História do Império Romano">História do Império Romano</a></li> <li><a href="/wiki/Ano_dos_quatro_imperadores" title="Ano dos quatro imperadores">Ano dos quatro imperadores</a></li> <li><a href="/wiki/Ano_dos_cinco_imperadores" title="Ano dos cinco imperadores">Ano dos cinco imperadores</a></li> <li><a href="/wiki/Ano_dos_seis_imperadores" title="Ano dos seis imperadores">Ano dos seis imperadores</a></li> <li><i><a href="/wiki/Pax_Romana" title="Pax Romana">Pax Romana</a></i></li> <li><a href="/wiki/Principado_romano" title="Principado romano">Principado</a></li> <li><a href="/wiki/Dominato" title="Dominato">Dominato</a></li> <li><a href="/wiki/Dinastia_nerva-antonina" title="Dinastia nerva-antonina">Dinastia nerva-antonina</a></li> <li><a href="/wiki/Crise_do_terceiro_s%C3%A9culo" title="Crise do terceiro século">Crise do terceiro século</a> <ul><li><a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_das_G%C3%A1lias" title="Império das Gálias">Império das Gálias</a></li> <li><a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_de_Palmira" title="Império de Palmira">Império de Palmira</a></li> <li><a href="/wiki/Peste_de_Cipriano" title="Peste de Cipriano">Peste de Cipriano</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Tetrarquia" title="Tetrarquia">Tetrarquia</a></li> <li><a href="/wiki/Migra%C3%A7%C3%B5es_dos_povos_b%C3%A1rbaros" title="Migrações dos povos bárbaros">Migrações bárbaras</a></li> <li><a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_Romano_do_Ocidente" title="Império Romano do Ocidente">Império Romano do Ocidente</a> <ul><li><a href="/wiki/Queda_do_Imp%C3%A9rio_Romano_do_Ocidente" title="Queda do Império Romano do Ocidente">Queda</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Imp%C3%A9rio_Bizantino" title="Império Bizantino">Império Bizantino</a> <ul><li><a href="/wiki/Queda_de_Constantinopla" title="Queda de Constantinopla">Queda</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Legado_do_Imp%C3%A9rio_Romano" title="Legado do Império Romano">Legado</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background-color:#ff3333; text-align:center;width:1%"><a href="/wiki/Institui%C3%A7%C3%B5es_pol%C3%ADticas_da_Roma_Antiga" title="Instituições políticas da Roma Antiga"><span style="color:white;">Política</span></a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><span style="color:white;">Títulos</span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/SPQR" title="SPQR">SPQR</a></li> <li><a href="/wiki/Senado_(Roma_Antiga)" title="Senado (Roma Antiga)">Senado</a></li> <li><a href="/wiki/Imperador_romano" title="Imperador romano">Imperador</a></li> <li><a href="/wiki/Duque_(Roma_Antiga)" title="Duque (Roma Antiga)">Duque</a></li> <li><a href="/wiki/Vig%C3%A1rio_(Roma_Antiga)" title="Vigário (Roma Antiga)">Vigário</a></li> <li><a href="/wiki/Lictor" title="Lictor">Lictor</a></li> <li><i><a href="/wiki/Imperator" title="Imperator">Imperator</a></i></li> <li><a href="/wiki/Pr%C3%ADncipe_do_senado" title="Príncipe do senado">Príncipe do senado</a></li> <li><a href="/wiki/Augusto_(t%C3%ADtulo)" title="Augusto (título)">Augusto</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%A9sar_(t%C3%ADtulo)" title="César (título)">César</a></li> <li><a href="/wiki/Prov%C3%ADncia_romana" title="Província romana">Províncias</a></li> <li><a href="/wiki/Optimates" title="Optimates">Optimates</a></li> <li><a href="/wiki/Populares" title="Populares">Populares</a></li> <li><a href="/wiki/Assassinato_de_J%C3%BAlio_C%C3%A9sar" title="Assassinato de Júlio César">Liberatores</a></li> <li><a href="/wiki/Prefeito_do_pret%C3%B3rio" title="Prefeito do pretório">Prefeito do pretório</a></li></ul> </div></td><td class="navbox-image" rowspan="4" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%C3%81guia_romana" title="Águia romana"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg/80px-Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg.png" decoding="async" width="80" height="112" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg/120px-Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg/160px-Vexilloid_of_the_Roman_Empire.svg.png 2x" data-file-width="245" data-file-height="343" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><span style="color:white;">Funções</span></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Lista_de_reis_de_Roma" title="Lista de reis de Roma">Reis</a></li> <li><a href="/wiki/Lista_de_c%C3%B4nsules_da_Rep%C3%BAblica_Romana" title="Lista de cônsules da República Romana">Cônsules republicanos</a></li> <li><a href="/wiki/Lista_de_imperadores_romanos" title="Lista de imperadores romanos">Imperadores</a></li> <li><a href="/wiki/Lista_de_imperatrizes_romanas_e_bizantinas" title="Lista de imperatrizes romanas e bizantinas">Imperatrizes</a></li> <li><a href="/wiki/Lista_de_usurpadores_romanos" title="Lista de usurpadores romanos">Usurpadores</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><span style="color:white;">Locais</span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/C%C3%BAria_Host%C3%ADlia" title="Cúria Hostília">Cúria Romana</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%B3rum_Romano" title="Fórum Romano">Fórum</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><span style="color:white;">Capitais</span></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Roma" title="Roma">Roma</a></li> <li><a href="/wiki/Mediolano" title="Mediolano">Mediolano</a></li> <li><a href="/wiki/Ravena" title="Ravena">Ravena</a></li> <li><a href="/wiki/Augusta_dos_Tr%C3%A9veros" title="Augusta dos Tréveros">Augusta dos Tréveros</a></li> <li><a href="/wiki/Constantinopla" title="Constantinopla">Constantinopla</a></li> <li><a href="/wiki/Nicom%C3%A9dia" title="Nicomédia">Nicomédia</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%ADrmio" title="Sírmio">Sírmio</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background-color:#ff3333; text-align:center;width:1%"><a href="/wiki/Hist%C3%B3ria_militar_da_Roma_Antiga" title="História militar da Roma Antiga"><span style="color:white;">História<br />Militar</span></a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><span style="color:white;">Guerras</span></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Lista_de_batalhas_da_Roma_Antiga" title="Lista de batalhas da Roma Antiga">Batalhas</a></li> <li><a href="/wiki/Liga_Latina" title="Liga Latina">Liga Latina</a></li> <li><a href="/wiki/Guerras_romano-latinas" title="Guerras romano-latinas">Guerras romano-latinas</a></li> <li><a href="/wiki/Guerras_Samnitas" title="Guerras Samnitas">Guerras Samnitas</a></li> <li><a href="/wiki/Guerras_P%C3%BAnicas" title="Guerras Púnicas">Guerras Púnicas</a></li> <li>Guerras Servis <ul><li><a href="/wiki/Primeira_Guerra_Servil" title="Primeira Guerra Servil">1.ª</a></li> <li><a href="/wiki/Segunda_Guerra_Servil" title="Segunda Guerra Servil">2.ª</a></li> <li><a href="/wiki/Terceira_Guerra_Servil" title="Terceira Guerra Servil">3.ª</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Guerras_romano-judaicas" title="Guerras romano-judaicas">Guerras romano-judaicas</a></li> <li><a href="/wiki/Guerra_Social_(91%E2%80%9388_a.C.)" title="Guerra Social (91–88 a.C.)">Guerra Social</a></li> <li><a href="/wiki/Segunda_Guerra_Civil_da_Rep%C3%BAblica_Romana" title="Segunda Guerra Civil da República Romana">Segunda Guerra Civil</a></li> <li><a href="/wiki/Terceira_Guerra_Civil_da_Rep%C3%BAblica_Romana" title="Terceira Guerra Civil da República Romana">Terceira Guerra Civil</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%9Altima_Guerra_Civil_da_Rep%C3%BAblica_Romana" title="Última Guerra Civil da República Romana">Última Guerra Civil da República</a></li> <li><a href="/wiki/Campanha_de_Per%C3%BAsia" title="Campanha de Perúsia">Campanha de Perúsia</a></li> <li><a href="/wiki/Guerra_P%C3%ADrrica" title="Guerra Pírrica">Guerra Pírrica</a></li> <li><a href="/wiki/Revolta_siciliana" title="Revolta siciliana">Revolta siciliana</a></li> <li><a href="/wiki/Conquista_romana_da_Pen%C3%ADnsula_Ib%C3%A9rica" title="Conquista romana da Península Ibérica">Conquista da Península Ibérica</a></li> <li><a href="/wiki/Guerras_Cant%C3%A1bricas" title="Guerras Cantábricas">Guerras Cantábricas</a></li> <li><a href="/wiki/Guerras_Mitrid%C3%A1ticas" title="Guerras Mitridáticas">Guerras Mitridáticas</a></li> <li><a href="/wiki/Campanha_de_Pompeu_contra_os_piratas" title="Campanha de Pompeu contra os piratas">Campanha de Pompeu contra os piratas</a></li> <li><a href="/wiki/Guerras_da_G%C3%A1lia" title="Guerras da Gália">Guerras da Gália</a></li> <li><a href="/wiki/Invas%C3%B5es_da_Brit%C3%A2nia_por_J%C3%BAlio_C%C3%A9sar" title="Invasões da Britânia por Júlio César">Invasões da Britânia por Júlio César</a></li> <li><a href="/wiki/Conquista_romana_da_Brit%C3%A2nia" title="Conquista romana da Britânia">Conquista romana da Britânia</a></li> <li><a href="/wiki/Guerra_de_Jugurta" title="Guerra de Jugurta">Guerras de Jugurta</a></li></ul> </div></td><td class="navbox-image" rowspan="2" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ex%C3%A9rcito_da_Roma_Antiga" title="Exército da Roma Antiga"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Centurio_70_aC_-_cropped.jpg/120px-Centurio_70_aC_-_cropped.jpg" decoding="async" width="80" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Centurio_70_aC_-_cropped.jpg/250px-Centurio_70_aC_-_cropped.jpg 2x" data-file-width="729" data-file-height="1505" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><span style="color:white;">Postos</span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Castro_(Roma_Antiga)" title="Castro (Roma Antiga)">Castro</a></li> <li><a href="/wiki/Centuri%C3%A3o" title="Centurião">Centurião</a></li> <li><a href="/wiki/Decuri%C3%A3o_(militar)" title="Decurião (militar)">Decurião</a></li> <li><a href="/wiki/Dracon%C3%A1rio" title="Draconário">Draconário</a></li> <li><a href="/wiki/Duque_da_guerra" title="Duque da guerra">Duque da guerra</a></li> <li><a href="/wiki/Ex%C3%A9rcito_da_Roma_Antiga" title="Exército da Roma Antiga">Exército</a></li> <li><a href="/wiki/Guarda_pretoriana" title="Guarda pretoriana">Guarda pretoriana</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Legiões</a></li> <li><a href="/wiki/Legion%C3%A1rio" title="Legionário">Legionário</a></li> <li><a href="/wiki/Limes" title="Limes">Limes</a></li> <li><a href="/wiki/Mestre_da_cavalaria" title="Mestre da cavalaria">Mestre da cavalaria</a></li> <li><a href="/wiki/Mestre_dos_soldados" title="Mestre dos soldados">Mestre dos soldados</a></li> <li><a href="/wiki/Sign%C3%ADfero" title="Signífero">Signífero</a></li> <li><a href="/wiki/Tropas_auxiliares_romanas" title="Tropas auxiliares romanas">Tropas auxiliares romanas</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background-color:#ff3333; text-align:center;width:1%"><a href="/wiki/Mos_maiorum" title="Mos maiorum"><span style="color:white;">Leis</span></a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><a href="/wiki/Direito_romano" title="Direito romano"><span style="color:white;">Direitos</span></a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Cidadania_romana" title="Cidadania romana">Cidadania romana</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%B3digo_de_Teod%C3%B3sio" title="Código de Teodósio">Código de Teodósio</a></li> <li><i><a href="/wiki/Corpus_Juris_Civilis" title="Corpus Juris Civilis">Corpus Juris Civilis</a></i></li> <li><a href="/wiki/%C3%89dito_de_Caracala" title="Édito de Caracala">Édito de Caracala</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89dito_de_Constantino" title="Édito de Constantino">Édito de Constantino</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89dito_de_Mil%C3%A3o" title="Édito de Milão">Édito de Milão</a></li> <li><i><a href="/wiki/Imperium" title="Imperium">Imperium</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Ius_gentium" title="Ius gentium">Ius gentium</a></i>&#160;<b>&#183;</b>&#32;<i><a href="/wiki/Leges_Barbarorum" title="Leges Barbarorum">Leges Barbarorum</a></i></li> <li><a href="/wiki/Lei_Canuleia" title="Lei Canuleia">Lei Canuleia</a></li> <li><a href="/wiki/Lei_das_Doze_T%C3%A1buas" title="Lei das Doze Tábuas">Lei das Doze Tábuas</a></li> <li><a href="/wiki/Lei_Lic%C3%ADnia_S%C3%AAxtia" title="Lei Licínia Sêxtia">Lei Licínia Sêxtia</a></li> <li><i><a href="/wiki/Lex_Hortensia" title="Lex Hortensia">Lex Hortensia</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Senatus_consultum" title="Senatus consultum">Senatus consultum</a></i></li></ul> </div></td><td class="navbox-image" rowspan="4" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Triboniano" title="Triboniano"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Tribonian_bas-relief_in_the_U.S._House_of_Representatives_chamber.jpg/120px-Tribonian_bas-relief_in_the_U.S._House_of_Representatives_chamber.jpg" decoding="async" width="80" height="101" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Tribonian_bas-relief_in_the_U.S._House_of_Representatives_chamber.jpg/250px-Tribonian_bas-relief_in_the_U.S._House_of_Representatives_chamber.jpg 2x" data-file-width="317" data-file-height="400" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><a href="/wiki/Constitui%C3%A7%C3%A3o_romana" title="Constituição romana"><span style="color:white;">Constituição</span></a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Constitui%C3%A7%C3%A3o_do_Reino_de_Roma" title="Constituição do Reino de Roma">Reino</a></li> <li><a href="/wiki/Constitui%C3%A7%C3%A3o_da_Rep%C3%BAblica_Romana" title="Constituição da República Romana">República</a></li> <li><a href="/wiki/Constitui%C3%A7%C3%A3o_do_Imp%C3%A9rio_Romano" title="Constituição do Império Romano">Império</a></li> <li><a href="/wiki/Constitui%C3%A7%C3%A3o_do_Dominato" title="Constituição do Dominato">Dominato</a></li> <li><a href="/wiki/Assembleias_romanas" title="Assembleias romanas">Assembleias</a> <ul><li><a href="/wiki/Assembleia_das_c%C3%BArias" title="Assembleia das cúrias">Cúrias</a></li> <li><a href="/wiki/Assembleia_das_cent%C3%BArias" title="Assembleia das centúrias">Centúrias</a></li> <li><a href="/wiki/Assembleia_tribal" title="Assembleia tribal">Tribal</a></li> <li><a href="/wiki/Conselho_da_plebe" title="Conselho da plebe">Plebe</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><a href="/wiki/Magistrado_romano" title="Magistrado romano"><span style="color:white;">Magistratura<br />Ordinária</span></a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><i><a href="/wiki/Cursus_honorum" title="Cursus honorum">Cursus honorum</a></i></li> <li><a href="/wiki/Tribuno" title="Tribuno">Tribuno</a> <ul><li><a href="/wiki/Tribuno_da_plebe" title="Tribuno da plebe">Tribuno da plebe</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Questor" title="Questor">Questor</a></li> <li><a href="/wiki/Edil" title="Edil">Edil</a></li> <li><a href="/wiki/Pretor" title="Pretor">Pretor</a></li> <li><a href="/wiki/C%C3%B4nsul_(Roma_Antiga)" title="Cônsul (Roma Antiga)">Cônsul</a></li> <li><a href="/wiki/Censor_romano" title="Censor romano">Censor</a></li> <li><a href="/wiki/Promagistrado" title="Promagistrado">Promagistrado</a></li> <li><a href="/wiki/Governador_romano" title="Governador romano">Governador</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><a href="/wiki/Magistrado_romano" title="Magistrado romano"><span style="color:white;">Magistratura<br />Extraordinária</span></a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Decenvirato" title="Decenvirato">Decenvirato</a></li> <li><a href="/wiki/Ditador_romano" title="Ditador romano">Ditador</a></li> <li><a href="/wiki/Inter-rei" title="Inter-rei">Inter-rei</a></li> <li><a href="/wiki/Triarquia" title="Triarquia">Triunvirato</a></li> <li><a href="/wiki/Tribuno_consular" title="Tribuno consular">Tribuno consular</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#d80000; text-align: center; color:white;"><div id="Cultura_e_Literatura" style="font-size:114%;margin:0 4em">Cultura e Literatura</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background-color:#ff3333; text-align:center;width:1%"><a href="/wiki/Cultura_da_Roma_Antiga" title="Cultura da Roma Antiga"><span style="color:white;">Cultura</span></a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><span style="color:white;">Cultura</span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Arte_da_Roma_Antiga" title="Arte da Roma Antiga">Arte</a></li> <li><a href="/wiki/Calend%C3%A1rio_juliano" title="Calendário juliano">Calendário juliano</a></li> <li><a href="/wiki/Calend%C3%A1rio_romano" title="Calendário romano">Calendário romano</a></li> <li><a href="/wiki/Educa%C3%A7%C3%A3o_na_Roma_Antiga" title="Educação na Roma Antiga">Educação</a></li> <li><a href="/wiki/Escultura_da_Roma_Antiga" title="Escultura da Roma Antiga">Escultura</a></li> <li><a href="/wiki/Lista_de_festivais_da_Roma_Antiga" title="Lista de festivais da Roma Antiga">Festivais</a></li> <li><a href="/wiki/Gastronomia_da_Roma_Antiga" title="Gastronomia da Roma Antiga">Gastronomia</a></li> <li><a href="/wiki/Legado_romano" class="mw-redirect" title="Legado romano">Legado romano</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%BAsica_da_Roma_Antiga" title="Música da Roma Antiga">Música</a></li> <li><a href="/wiki/Pintura_da_Roma_Antiga" title="Pintura da Roma Antiga">Pintura</a></li> <li><a href="/wiki/Romaniza%C3%A7%C3%A3o" title="Romanização">Romanização</a></li> <li><a href="/wiki/Sauda%C3%A7%C3%A3o_romana" title="Saudação romana">Saudação romana</a></li> <li><a href="/wiki/Teatro_da_Roma_Antiga" title="Teatro da Roma Antiga">Teatro</a></li> <li><a href="/wiki/Vestu%C3%A1rio_na_Roma_Antiga" title="Vestuário na Roma Antiga">Vestuário</a></li> <li><a href="/wiki/Vinho_e_a_Roma_antiga" title="Vinho e a Roma antiga">Vinho</a></li></ul> </div></td><td class="navbox-image" rowspan="6" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Pax_Romana" title="Pax Romana"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Labarum_of_the_Roman_Empire.png/120px-Labarum_of_the_Roman_Empire.png" decoding="async" width="80" height="117" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Labarum_of_the_Roman_Empire.png/250px-Labarum_of_the_Roman_Empire.png 2x" data-file-width="698" data-file-height="1023" /></a></span><br /><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ulpiano" title="Ulpiano"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Statue_dedans_le_Palais_de_justice.JPG/120px-Statue_dedans_le_Palais_de_justice.JPG" decoding="async" width="80" height="107" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Statue_dedans_le_Palais_de_justice.JPG/250px-Statue_dedans_le_Palais_de_justice.JPG 2x" data-file-width="2736" data-file-height="3648" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><a href="/wiki/Arquitetura_da_Roma_Antiga" title="Arquitetura da Roma Antiga"><span style="color:white;">Arquitetura</span></a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Aqueduto_romano" title="Aqueduto romano">Aquedutos</a></li> <li><a href="/wiki/Arco_do_triunfo" title="Arco do triunfo">Arcos</a></li> <li><a href="/wiki/Catacumbas_de_Roma" title="Catacumbas de Roma">Catacumbas</a></li> <li><a href="/wiki/Circo_romano" title="Circo romano">Circos</a></li> <li><a href="/wiki/Cloaca_M%C3%A1xima" title="Cloaca Máxima">Cloaca Máxima</a></li> <li><a href="/wiki/Estrada_romana" title="Estrada romana">Estradas</a></li> <li><a href="/wiki/Lista_de_fontes_de_Roma" title="Lista de fontes de Roma">Fontes</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%B3runs_imperiais" title="Fóruns imperiais">Fóruns</a></li> <li><a href="/wiki/Muralha_Aureliana" title="Muralha Aureliana">Muralha Aureliana</a></li> <li><a href="/wiki/Muralha_de_Adriano" title="Muralha de Adriano">Muralha de Adriano</a></li> <li><a href="/wiki/Muralha_de_Antonino" title="Muralha de Antonino">Muralha de Antonino</a></li> <li><a href="/wiki/Muralha_Serviana" title="Muralha Serviana">Muralha Serviana</a></li> <li><a href="/wiki/Lista_de_obeliscos_em_Roma" title="Lista de obeliscos em Roma">Obeliscos</a></li> <li><a href="/wiki/Lista_de_pontes_de_Roma" title="Lista de pontes de Roma">Pontes</a></li> <li><a href="/wiki/Lista_de_pra%C3%A7as_de_Roma" title="Lista de praças de Roma">Praças</a></li> <li><a href="/wiki/Teatro_romano" title="Teatro romano">Teatros</a></li> <li><a href="/wiki/Templo_romano" title="Templo romano">Templos</a></li> <li><a href="/wiki/Termas_romanas" title="Termas romanas">Termas</a></li> <li><a href="/wiki/Vila_(Roma_Antiga)" title="Vila (Roma Antiga)">Vilas</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><a href="/wiki/Economia_do_Imp%C3%A9rio_Romano" title="Economia do Império Romano"><span style="color:white;">Economia</span></a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Agricultura_na_Roma_Antiga" title="Agricultura na Roma Antiga">Agricultura</a></li> <li><a href="/wiki/Patroc%C3%ADnio_na_Roma_Antiga" title="Patrocínio na Roma Antiga">Clientela</a></li> <li><a href="/wiki/Com%C3%A9rcio_da_Roma_Antiga" title="Comércio da Roma Antiga">Comércio</a></li> <li><a href="/wiki/Escravid%C3%A3o_na_Roma_Antiga" title="Escravidão na Roma Antiga">Escravos</a></li> <li><a href="/wiki/Moeda_da_Roma_Antiga" title="Moeda da Roma Antiga">Moeda</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><a href="/wiki/Religi%C3%A3o_na_Roma_Antiga" title="Religião na Roma Antiga"><span style="color:white;">Religião</span></a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Mitologia_romana" title="Mitologia romana">Mitologia</a></li> <li><a href="/wiki/Culto_imperial" title="Culto imperial">Culto imperial</a></li> <li><a href="/wiki/Pont%C3%ADfice_m%C3%A1ximo" title="Pontífice máximo">Pontífice máximo</a></li> <li><a href="/wiki/Rei_das_coisas_sagradas" title="Rei das coisas sagradas">Rei das coisas sagradas</a></li> <li><a href="/wiki/Fl%C3%A2mine" title="Flâmine">Flâmines</a></li> <li><a href="/wiki/Lista_de_festivais_da_Roma_Antiga" title="Lista de festivais da Roma Antiga">Festivais</a></li> <li><a href="/wiki/Jogos_(Roma_Antiga)" title="Jogos (Roma Antiga)">Jogos</a></li> <li><a href="/wiki/Vestal" title="Vestal">Vestal</a></li> <li><a href="/wiki/Irm%C3%A3os_arvais" title="Irmãos arvais">Irmãos arvais</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A1lio" title="Sálio">Sálios</a></li> <li><a href="/wiki/Igreja_estatal_do_Imp%C3%A9rio_Romano" title="Igreja estatal do Império Romano">Cristianização</a></li> <li><a href="/wiki/Persegui%C3%A7%C3%A3o_religiosa_no_Imp%C3%A9rio_Romano" title="Perseguição religiosa no Império Romano">Perseguição religiosa</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><a href="/wiki/Sociedade_romana" title="Sociedade romana"><span style="color:white;">Sociedade</span></a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Ado%C3%A7%C3%A3o_(Roma_Antiga)" title="Adoção (Roma Antiga)">Adoção</a></li> <li><a href="/wiki/Antropon%C3%ADmia_romana" title="Antroponímia romana">Antroponímia</a></li> <li><a href="/wiki/Bagaudas" title="Bagaudas">Bagaudas</a></li> <li><a href="/wiki/Casamento_na_Roma_Antiga" title="Casamento na Roma Antiga">Casamento</a></li> <li><a href="/wiki/Conflito_das_Ordens" title="Conflito das Ordens">Conflito das Ordens</a></li> <li><i><a href="/wiki/Gens" title="Gens">Gens</a></i></li> <li><a href="/wiki/Mulheres_da_Roma_Antiga" title="Mulheres da Roma Antiga">Mulheres</a></li> <li><a href="/wiki/Patr%C3%ADcio" title="Patrício">Patrícios</a> <ul><li><a href="/wiki/Ordem_equestre" title="Ordem equestre">Ordem equestre</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Peregrino_(Roma_Antiga)" title="Peregrino (Roma Antiga)">Peregrinos</a></li> <li><i><a href="/wiki/Optimates" title="Optimates">Optimates</a></i> e <i><a href="/wiki/Populares" title="Populares">populares</a></i></li> <li><a href="/wiki/Plebe" title="Plebe">Plebeus</a> <ul><li><a href="/wiki/Secess%C3%A3o_da_plebe" title="Secessão da plebe">Secessão da plebe</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Sexualidade_na_Roma_Antiga" title="Sexualidade na Roma Antiga">Sexualidade</a> <ul><li><a href="/wiki/Homossexualidade_na_Roma_Antiga" title="Homossexualidade na Roma Antiga">Homossexualidade</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Tribo_(Roma_Antiga)" title="Tribo (Roma Antiga)">Tribos</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><span style="color:white;">Maiores<br />Cidades</span></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Alexandria" title="Alexandria">Alexandria</a></li> <li><a href="/wiki/Anti%C3%B3quia" class="mw-redirect" title="Antióquia">Antióquia</a></li> <li><a href="/wiki/Aquil%C3%A9ia" class="mw-redirect" title="Aquiléia">Aquiléia</a></li> <li><a href="/wiki/Berito" class="mw-redirect" title="Berito">Berito</a></li> <li><a href="/wiki/Bolonha" title="Bolonha">Bonônia</a></li> <li><a href="/wiki/Cartago" title="Cartago">Cartago</a></li> <li><a href="/wiki/Constantinopla" title="Constantinopla">Constantinopla</a></li> <li><a href="/wiki/Eboraco" title="Eboraco">Eboraco</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9ptis_Magna" title="Léptis Magna">Léptis Magna</a></li> <li><a href="/wiki/Londres" title="Londres">Londres</a></li> <li><a href="/wiki/Lugduno" title="Lugduno">Lugduno</a></li> <li><a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Mil%C3%A3o" title="Milão">Milão</a></li> <li><a href="/wiki/Pomp%C3%A9ia" class="mw-redirect" title="Pompéia">Pompéia</a></li> <li><a href="/wiki/Ravena" title="Ravena">Ravena</a></li> <li><a href="/wiki/Roma" title="Roma">Roma</a></li> <li><a href="/wiki/Esmirna" title="Esmirna">Esmirna</a></li> <li><a href="/wiki/Vindobona" class="mw-redirect" title="Vindobona">Vindobona</a></li> <li><a href="/wiki/Volubilis" title="Volubilis">Volubilis</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="background-color:#ff3333; text-align:center;width:1%"><span style="color:white;">Literatura</span></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><a href="/wiki/L%C3%ADnguas_do_Imp%C3%A9rio_Romano" title="Línguas do Império Romano"><span style="color:white;">Línguas</span></a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Latim" title="Latim">Latim</a></li> <li><a href="/wiki/Latim_antigo" title="Latim antigo">Antigo</a></li> <li><a href="/wiki/Latim_cl%C3%A1ssico" title="Latim clássico">Clássico</a></li> <li><a href="/wiki/Latim_vulgar" title="Latim vulgar">Vulgar</a></li> <li><a href="/wiki/Latim_tardio" title="Latim tardio">Tardio</a></li> <li><a href="/wiki/Latim_medieval" title="Latim medieval">Medieval</a></li> <li><a href="/wiki/Neolatim" title="Neolatim">Neolatim</a></li> <li><a href="/wiki/Latim_contempor%C3%A2neo" title="Latim contemporâneo">Contemporâneo</a></li> <li><a href="/wiki/Latim_eclesi%C3%A1stico" title="Latim eclesiástico">Eclesiástico</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%ADnguas_rom%C3%A2nicas" title="Línguas românicas">Línguas românicas</a></li></ul> </div></td><td class="navbox-image" rowspan="3" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bacanal" title="Bacanal"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Albert_Tschautsch_-_A_scene_in_ancient_Rome.jpg/80px-Albert_Tschautsch_-_A_scene_in_ancient_Rome.jpg" decoding="async" width="80" height="108" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Albert_Tschautsch_-_A_scene_in_ancient_Rome.jpg/120px-Albert_Tschautsch_-_A_scene_in_ancient_Rome.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Albert_Tschautsch_-_A_scene_in_ancient_Rome.jpg/160px-Albert_Tschautsch_-_A_scene_in_ancient_Rome.jpg 2x" data-file-width="2825" data-file-height="3815" /></a></span><br /><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Primeiro_Conc%C3%ADlio_de_Constantinopla" title="Primeiro Concílio de Constantinopla"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Medieval_and_modern_times_-_an_introduction_to_the_history_of_western_Europe_form_the_dissolution_of_the_Roman_empire_to_the_present_time_%281919%29_%2814596770967%29.jpg/120px-thumbnail.jpg" decoding="async" width="80" height="112" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Medieval_and_modern_times_-_an_introduction_to_the_history_of_western_Europe_form_the_dissolution_of_the_Roman_empire_to_the_present_time_%281919%29_%2814596770967%29.jpg/250px-thumbnail.jpg 2x" data-file-width="1286" data-file-height="1804" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><a href="/wiki/Literatura_latina" title="Literatura latina"><span style="color:white;">Literatura<br />Latina</span></a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%C3%89lio_Donato" title="Élio Donato">Aelius Donatus</a></li> <li><a href="/wiki/Amiano_Marcelino" title="Amiano Marcelino">Amiano Marcelino</a></li> <li><a href="/wiki/Apuleio" title="Apuleio">Apuleio</a></li> <li><a href="/wiki/Asc%C3%B4nio_Pediano" title="Ascônio Pediano">Ascônio Pediano</a></li> <li><a href="/wiki/Agostinho_de_Hipona" title="Agostinho de Hipona">Agostinho de Hipona</a></li> <li><a href="/wiki/Sexto_Aur%C3%A9lio_V%C3%ADtor" title="Sexto Aurélio Vítor">Aurélio Vítor</a></li> <li><a href="/wiki/Aus%C3%B4nio" title="Ausônio">Ausônio</a></li> <li><a href="/wiki/Bo%C3%A9cio" title="Boécio">Boécio</a></li> <li><a href="/wiki/Catulo" title="Catulo">Catulo</a></li> <li><a href="/wiki/Cassiodoro" title="Cassiodoro">Cassiodoro</a></li> <li><a href="/wiki/Censorino" title="Censorino">Censorino</a></li> <li><a href="/wiki/Cicero" class="mw-redirect" title="Cicero">Cicero</a></li> <li><a href="/wiki/Claudiano" title="Claudiano">Claudiano</a></li> <li><a href="/wiki/Columella" class="mw-disambig" title="Columella">Columella</a></li> <li><a href="/wiki/Corn%C3%A9lio_Nepos" title="Cornélio Nepos">Cornélio Nepos</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89nio" class="mw-redirect mw-disambig" title="Énio">Énio</a></li> <li><a href="/wiki/Eutr%C3%B3pio_(historiador)" title="Eutrópio (historiador)">Eutrópio</a></li> <li><a href="/wiki/Quinto_F%C3%A1bio_Pictor" title="Quinto Fábio Pictor">Fábio Pictor</a></li> <li><a href="/wiki/Sexto_Pompeu_Festo" title="Sexto Pompeu Festo">Sexto Pompeu Festo</a></li> <li><a href="/wiki/Festo_(historiador)" title="Festo (historiador)">Festo</a></li> <li><a href="/wiki/Floro" title="Floro">Floro</a></li> <li><a href="/wiki/Frontino" class="mw-redirect" title="Frontino">Frontino</a></li> <li><a href="/wiki/Marcus_Cornelius_Fronto" class="mw-redirect" title="Marcus Cornelius Fronto">Fronto</a></li> <li><a href="/wiki/Aulo_G%C3%A9lio" title="Aulo Gélio">Gélio</a></li> <li><a href="/wiki/Hor%C3%A1cio" title="Horácio">Horácio</a></li> <li><a href="/wiki/Hid%C3%A1cio" class="mw-redirect" title="Hidácio">Hidácio</a></li> <li><a href="/wiki/Caio_J%C3%BAlio_Higino" class="mw-redirect" title="Caio Júlio Higino">Higino</a></li> <li><a href="/wiki/Jer%C3%B4nimo" title="Jerônimo">Jerônimo</a></li> <li><a href="/wiki/Jord%C3%A2nia" title="Jordânia">Jordânia</a></li> <li><a href="/wiki/Marco_Juniano_Justino" title="Marco Juniano Justino">Justino</a></li> <li><a href="/wiki/Juvenal" title="Juvenal">Juvenal</a></li> <li><a href="/wiki/Lact%C3%A2ncio" title="Lactâncio">Lactâncio</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%ADvio" class="mw-redirect" title="Lívio">Lívio</a></li> <li><a href="/wiki/Lucano" title="Lucano">Lucano</a></li> <li><a href="/wiki/Lucr%C3%A9cio" title="Lucrécio">Lucrécio</a></li> <li><a href="/wiki/Macr%C3%B3bio" title="Macróbio">Macróbio</a></li> <li><a href="/wiki/Marco_Aur%C3%A9lio" title="Marco Aurélio">Marco Aurélio</a></li> <li><a href="/wiki/Marcus_Manilius" class="mw-redirect" title="Marcus Manilius">Manilius</a></li> <li><a href="/wiki/Marcial" title="Marcial">Marcial</a></li> <li><a href="/wiki/Nicolau_de_Damasco" title="Nicolau de Damasco">Nicolau Damasceno</a></li> <li><a href="/wiki/Julius_Obsequens" title="Julius Obsequens">Obsequens</a></li> <li><a href="/wiki/Or%C3%B3sio" class="mw-redirect" title="Orósio">Orósio</a></li> <li><a href="/wiki/Ov%C3%ADdio" title="Ovídio">Ovídio</a></li> <li><a href="/wiki/Petr%C3%B4nio" title="Petrônio">Petrônio</a></li> <li><a href="/wiki/Fedro" title="Fedro">Fedro</a></li> <li><a href="/wiki/Plauto" title="Plauto">Plauto</a></li> <li><a href="/wiki/Pl%C3%ADnio,_o_Velho" title="Plínio, o Velho">Plínio, o Velho</a></li> <li><a href="/wiki/Pl%C3%ADnio,_o_Jovem" title="Plínio, o Jovem">Plínio, o Jovem</a></li> <li><a href="/wiki/Pomp%C3%B4nio_Mela" title="Pompônio Mela">Pompônio Mela</a></li> <li><a href="/wiki/Prisciano" title="Prisciano">Prisciano</a></li> <li><a href="/wiki/Prop%C3%A9rcio" title="Propércio">Propércio</a></li> <li><a href="/wiki/Quinto_Cl%C3%A1udio_Quadrig%C3%A1rio" title="Quinto Cláudio Quadrigário">Quadrigário</a></li> <li><a href="/wiki/Quintiliano" title="Quintiliano">Quintiliano</a></li> <li><a href="/wiki/Quinto_C%C3%BArcio_Rufo" title="Quinto Cúrcio Rufo">Rufo</a></li> <li><a href="/wiki/Sal%C3%BAstio" title="Salústio">Salústio</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%AAneca,_o_Velho" class="mw-redirect" title="Sêneca, o Velho">Sêneca, o Velho</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%AAneca,_o_Jovem" class="mw-redirect" title="Sêneca, o Jovem">Sêneca, o Jovem</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%A1rio_S%C3%A9rvio_Honorato" title="Mário Sérvio Honorato">Servius</a></li> <li><a href="/wiki/Sid%C3%B4nio_Apolin%C3%A1rio" title="Sidônio Apolinário">Sidônio Apolinário</a></li> <li><a href="/wiki/Tib%C3%A9rio_C%C3%A1cio_Asc%C3%B4nio_S%C3%ADlio_It%C3%A1lico" title="Tibério Cácio Ascônio Sílio Itálico">Silius Italiano</a></li> <li><a href="/wiki/Status" class="mw-disambig" title="Status">Status</a></li> <li><a href="/wiki/Suet%C3%B4nio" class="mw-redirect" title="Suetônio">Suetônio</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%ADmaco_(prefeito_pretoriano_da_%C3%81frica)" title="Símaco (prefeito pretoriano da África)">Símaco</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%A1cito" title="Tácito">Tácito</a></li> <li><a href="/wiki/Ter%C3%AAncio" title="Terêncio">Terêncio</a></li> <li><a href="/wiki/Tertuliano" title="Tertuliano">Tertuliano</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%ADbulo" class="mw-redirect" title="Tíbulo">Tíbulo</a></li> <li><a href="/wiki/Val%C3%A9rio_Antias" title="Valério Antias">Valério Antias</a></li> <li><a href="/wiki/Val%C3%A9rio_M%C3%A1ximo" title="Valério Máximo">Valério Máximo</a></li> <li><a href="/wiki/Marco_Ter%C3%AAncio_Varr%C3%A3o" title="Marco Terêncio Varrão">Varrão</a></li> <li><a href="/wiki/Marco_Veleio_Pat%C3%A9rculo" title="Marco Veleio Patérculo">Veleio Patérculo</a></li> <li><a href="/wiki/Marco_V%C3%A9rrio_Flaco" title="Marco Vérrio Flaco">Verrius Flaccus</a></li> <li><a href="/wiki/Virg%C3%ADlio" title="Virgílio">Virgílio</a></li> <li><a href="/wiki/Vitr%C3%BAvio" title="Vitrúvio">Vitrúvio</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width:5em; background-color:#ff3333; text-align: center;"><span style="color:white;">Literatura<br />Grega</span></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Cl%C3%A1udio_Eliano" title="Cláudio Eliano">Cláudio Eliano</a></li> <li><a href="/wiki/A%C3%A9cio_de_Amida" title="Aécio de Amida">Aécio de Amida</a></li> <li><a href="/wiki/Apiano" title="Apiano">Apiano</a></li> <li><a href="/wiki/Arriano" title="Arriano">Arriano</a></li> <li><a href="/wiki/Cl%C3%A1udio_Galeno" title="Cláudio Galeno">Cláudio Galeno</a></li> <li><a href="/wiki/Di%C3%A3o_C%C3%A1ssio" title="Dião Cássio">Dião Cássio</a></li> <li><a href="/wiki/Diodoro_S%C3%ADculo" title="Diodoro Sículo">Diodoro Sículo</a></li> <li><a href="/wiki/Di%C3%B3genes_La%C3%A9rcio" title="Diógenes Laércio">Diógenes Laércio</a></li> <li><a href="/wiki/Dion%C3%ADsio_de_Halicarnasso" title="Dionísio de Halicarnasso">Dionísio de Halicarnasso</a></li> <li><a href="/wiki/Diosc%C3%B3rides" title="Dioscórides">Dioscórides</a></li> <li><a href="/wiki/Est%C3%AAv%C3%A3o_de_Biz%C3%A2ncio" title="Estêvão de Bizâncio">Estêvão de Bizâncio</a></li> <li><a href="/wiki/Estrab%C3%A3o" title="Estrabão">Estrabão</a></li> <li><a href="/wiki/Eus%C3%A9bio_de_Cesareia" title="Eusébio de Cesareia">Eusébio de Cesareia</a></li> <li><a href="/wiki/Fil%C3%B3strato" title="Filóstrato">Filóstrato</a></li> <li><a href="/wiki/Fl%C3%A9gon_de_Trales" title="Flégon de Trales">Flégon de Trales</a></li> <li><a href="/wiki/Fl%C3%A1vio_Josefo" title="Flávio Josefo">Flávio Josefo</a></li> <li><a href="/wiki/F%C3%B3cio" title="Fócio">Fócio</a></li> <li><a href="/wiki/Herodiano" title="Herodiano">Herodiano</a></li> <li><a href="/wiki/Juliano_(imperador)" title="Juliano (imperador)">Juliano</a></li> <li><a href="/wiki/Lib%C3%A2nio" title="Libânio">Libânio</a></li> <li><a href="/wiki/Luciano_de_Sam%C3%B3sata" title="Luciano de Samósata">Luciano</a></li> <li><a href="/wiki/Paus%C3%A2nias_(ge%C3%B3grafo)" title="Pausânias (geógrafo)">Pausânias</a></li> <li><a href="/wiki/Plutarco" title="Plutarco">Plutarco</a></li> <li><a href="/wiki/Polieno_(autor)" title="Polieno (autor)">Polieno</a></li> <li><a href="/wiki/Pol%C3%ADbio" title="Políbio">Políbio</a></li> <li><a href="/wiki/Porf%C3%ADrio" title="Porfírio">Porfírio</a></li> <li><a href="/wiki/Prisco_de_P%C3%A2nio" title="Prisco de Pânio">Priscus</a></li> <li><a href="/wiki/Proc%C3%B3pio_de_Cesareia" title="Procópio de Cesareia">Procopius</a></li> <li><a href="/wiki/Simpl%C3%ADcio_da_Cil%C3%ADcia" title="Simplício da Cilícia">Simplício</a></li> <li><a href="/wiki/Sozomeno" title="Sozomeno">Sozomeno</a></li> <li><a href="/wiki/Tem%C3%ADstio" title="Temístio">Temístio</a></li> <li><a href="/wiki/Teodoreto" title="Teodoreto">Teodoreto</a></li> <li><a href="/wiki/Jo%C3%A3o_Zonaras" title="João Zonaras">Zonaras</a></li> <li><a href="/wiki/Z%C3%B3simo" title="Zósimo">Zósimo</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#c40000;"><div> <ul><li><span typeof="mw:File"><span title="Página de categoria"><img alt="Página de categoria" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/24px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/32px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span> <b><a href="/wiki/Categoria:Roma_Antiga" title="Categoria:Roma Antiga"><span style="color:white;">Categoria</span></a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Portal"><img alt="Portal" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Symbol_portal_class.svg/20px-Symbol_portal_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Symbol_portal_class.svg/40px-Symbol_portal_class.svg.png 1.5x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span> <b><a href="/wiki/Portal:Roma_Antiga" title="Portal:Roma Antiga"><span style="color:white;">Portal</span></a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Commons"><img alt="Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="16" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> <b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ancient_Rome" class="extiw" title="commons:Category:Ancient Rome"><span style="color:white;">Commons</span></a></b></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐5c6f46dcf‐bdrdb Cached time: 20250329233809 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.394 seconds Real time usage: 0.517 seconds Preprocessor visited node count: 1504/1000000 Post‐expand include size: 185680/2097152 bytes Template argument size: 254/2097152 bytes Highest expansion depth: 12/100 Expensive parser function count: 3/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 39631/5000000 bytes Lua time usage: 0.165/10.000 seconds Lua memory usage: 3129869/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 301.186 1 -total 36.90% 111.143 1 Predefinição:Mais_notas 35.07% 105.632 9 Predefinição:Navbox 30.59% 92.147 1 Predefinição:Ambox 24.66% 74.282 1 Predefinição:Legiões_romanas 12.61% 37.977 1 Predefinição:Roma_Antiga 11.99% 36.115 1 Predefinição:Citar_livro 11.73% 35.323 1 Predefinição:Navbox_com_grupos_desmontáveis 6.74% 20.309 1 Predefinição:AP 2.31% 6.965 1 Predefinição:Commonscat --> <!-- Saved in parser cache with key ptwiki:pcache:21691:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250329233809 and revision id 67894380. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Obtida de "<a dir="ltr" href="https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Legião_romana&amp;oldid=67894380">https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Legião_romana&amp;oldid=67894380</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Especial:Categorias" title="Especial:Categorias">Categoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Legi%C3%B5es_romanas" title="Categoria:Legiões romanas">Legiões romanas</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorias ocultas: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:!Artigos_que_carecem_de_notas_de_rodap%C3%A9_desde_agosto_de_2011" title="Categoria:!Artigos que carecem de notas de rodapé desde agosto de 2011">!Artigos que carecem de notas de rodapé desde agosto de 2011</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!Artigos_que_carecem_de_notas_de_rodap%C3%A9_sem_indica%C3%A7%C3%A3o_de_tema" title="Categoria:!Artigos que carecem de notas de rodapé sem indicação de tema">!Artigos que carecem de notas de rodapé sem indicação de tema</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!CS1_espanhol-fontes_em_l%C3%ADngua_(es)" title="Categoria:!CS1 espanhol-fontes em língua (es)">!CS1 espanhol-fontes em língua (es)</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Esta página foi editada pela última vez às 12h57min de 5 de maio de 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">Este texto é disponibilizado nos termos da licença <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pt">Atribuição-CompartilhaIgual 4.0 Internacional (CC BY-SA 4.0) da Creative Commons</a>; pode estar sujeito a condições adicionais. Para mais detalhes, consulte as <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">condições de utilização</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/pt-br">Política de privacidade</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Sobre">Sobre a Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Aviso_geral">Avisos gerais</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Código de conduta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programadores</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pt.wikipedia.org">Estatísticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Declaração sobre cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pt.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Legi%C3%A3o_romana&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versão móvel</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Busca</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Pesquisar na Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Pesquisar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Pesquisar</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Conteúdo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Alternar o índice" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Alternar o índice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Legião romana</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>66 línguas</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Adicionar tópico</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-zp9zs","wgBackendResponseTime":163,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.394","walltime":"0.517","ppvisitednodes":{"value":1504,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":185680,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":254,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":39631,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 301.186 1 -total"," 36.90% 111.143 1 Predefinição:Mais_notas"," 35.07% 105.632 9 Predefinição:Navbox"," 30.59% 92.147 1 Predefinição:Ambox"," 24.66% 74.282 1 Predefinição:Legiões_romanas"," 12.61% 37.977 1 Predefinição:Roma_Antiga"," 11.99% 36.115 1 Predefinição:Citar_livro"," 11.73% 35.323 1 Predefinição:Navbox_com_grupos_desmontáveis"," 6.74% 20.309 1 Predefinição:AP"," 2.31% 6.965 1 Predefinição:Commonscat"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.165","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3129869,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-bdrdb","timestamp":"20250329233809","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Legi\u00e3o romana","url":"https:\/\/pt.wikipedia.org\/wiki\/Legi%C3%A3o_romana","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q163323","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q163323","author":{"@type":"Organization","name":"Contribuidores dos projetos da Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Funda\u00e7\u00e3o Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-07-26T13:40:10Z","dateModified":"2024-05-05T12:57:10Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/93\/Roman_legion_at_attack.jpg"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10