CINXE.COM
Jules Michelet — Wikipédia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Jules Michelet — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"52e91baa-0d58-4c3f-808f-b430be807ce0","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Jules_Michelet","wgTitle":"Jules Michelet","wgCurRevisionId":223338659,"wgRevisionId":223338659,"wgArticleId":105662,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Page utilisant le modèle op. cit.","Page utilisant P569","Page utilisant P19","Page utilisant P570","Page utilisant P20","Page utilisant P119","Page utilisant P27","Page utilisant P551","Page utilisant P69","Page utilisant P2031","Page utilisant P2032","Page utilisant P6872","Page utilisant P22","Page utilisant P26","Page utilisant P40","Page utilisant P108","Page utilisant P1142","Page utilisant P463","Page utilisant P135","Page utilisant P1066","Page utilisant P737","Page utilisant P166","Page utilisant P800","Page utilisant P39","Article utilisant l'infobox Biographie2 avec la charte histoire","Page utilisant P109","Page utilisant P1442","Article utilisant l'infobox Biographie2","Article utilisant une Infobox","Article contenant un appel à traduction en italien","Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata","Page utilisant P4081","Page utilisant P5390","Page utilisant P2383","Page utilisant P2732","Page utilisant P5459","Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des bases relatives à la recherche","Page utilisant P2342","Page utilisant P1711","Page utilisant P1816","Page utilisant P650","Page utilisant P245","Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts","Page utilisant P5641","Page pointant vers des bases relatives à la littérature","Page utilisant P5375","Page pointant vers des bases relatives à la santé","Page utilisant P1977","Page pointant vers des bases relatives au spectacle","Page utilisant P10780","Page pointant vers des bases relatives à plusieurs domaines","Page utilisant P11152","Page pointant vers des bases relatives à la vie publique","Page utilisant P1417","Page utilisant P5019","Page utilisant P4539","Page utilisant P8313","Page utilisant P7902","Page utilisant P6404","Page utilisant P4223","Page utilisant P6706","Page utilisant P1296","Page utilisant P7982","Page utilisant P7305","Page utilisant P3222","Page utilisant P4342","Page utilisant P3365","Page utilisant P3219","Page utilisant P7666","Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Portail:Littérature française ou francophone/Articles liés","Portail:Littérature française/Articles liés","Portail:Littérature/Articles liés","Portail:France/Articles liés","Portail:Europe/Articles liés","Portail:Historiographie/Articles liés","Portail:France au XIXe siècle/Articles liés","Portail:XIXe siècle/Articles liés","Portail:Époque contemporaine/Articles liés","Portail:Histoire/Articles liés","Wikipédia:Article biographique","Portail:Biographie/Articles liés/Culture et arts","Portail:Biographie/Articles liés/Entreprises","Écrivain français du XIXe siècle","Historien français du XIXe siècle","Historien de la Révolution française","Archiviste français","Auteur français de journal intime","Auteur de traité sur la sorcellerie","Traducteur français du XIXe siècle","Traducteur depuis l'italien vers le français","Auteur publié par les éditions Hachette","Auteur publié par les éditions Calmann-Lévy","Auteur publié par les éditions Flammarion","Auteur publié par les éditions Gallimard","Auteur publié dans la Bibliothèque de la Pléiade","Membre de l'Académie des sciences morales et politiques","Professeur au Collège de France","Enseignant au collège Sainte-Barbe","Enseignant au Collège Rollin","Lauréat du concours général","Anticlérical","Relations entre la France et la Pologne","Naissance en août 1798","Naissance dans l'ancien 6e arrondissement de Paris","Décès en février 1874","Décès à Hyères","Décès à 75 ans","Personnalité inhumée au cimetière du Père-Lachaise (division 52)"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Jules_Michelet","wgRelevantArticleId":105662,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":70000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q310791","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.19"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Jules_Michelet_by_Nadar.png/1200px-Jules_Michelet_by_Nadar.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1621"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Jules_Michelet_by_Nadar.png/800px-Jules_Michelet_by_Nadar.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1080"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Jules_Michelet_by_Nadar.png/640px-Jules_Michelet_by_Nadar.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="864"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Jules Michelet — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Jules_Michelet rootpage-Jules_Michelet skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l'encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l'apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Jules+Michelet" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Jules+Michelet" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=fr.wikipedia.org&uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&returnto=Jules+Michelet" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&returnto=Jules+Michelet" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Biographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Biographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Biographie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Biographie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Biographie</span> </button> <ul id="toc-Biographie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Origines_et_formation" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Origines_et_formation"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Origines et formation</span> </div> </a> <ul id="toc-Origines_et_formation-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Débuts_professionnels" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Débuts_professionnels"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Débuts professionnels</span> </div> </a> <ul id="toc-Débuts_professionnels-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Monarchie_de_Juillet" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Monarchie_de_Juillet"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Monarchie de Juillet</span> </div> </a> <ul id="toc-Monarchie_de_Juillet-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Deuxième_République" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Deuxième_République"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Deuxième République</span> </div> </a> <ul id="toc-Deuxième_République-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Second_Empire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Second_Empire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Second Empire</span> </div> </a> <ul id="toc-Second_Empire-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Retour_de_la_République" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Retour_de_la_République"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.6</span> <span>Retour de la République</span> </div> </a> <ul id="toc-Retour_de_la_République-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Michelet_et_les_femmes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Michelet_et_les_femmes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.7</span> <span>Michelet et les femmes</span> </div> </a> <ul id="toc-Michelet_et_les_femmes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Œuvre" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Œuvre"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Œuvre</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Œuvre-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Œuvre</span> </button> <ul id="toc-Œuvre-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Influences" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Influences"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Influences</span> </div> </a> <ul id="toc-Influences-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historicisme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Historicisme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Historicisme</span> </div> </a> <ul id="toc-Historicisme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Postérité" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Postérité"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Postérité</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Postérité-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Postérité</span> </button> <ul id="toc-Postérité-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Postérité_générale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Postérité_générale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Postérité générale</span> </div> </a> <ul id="toc-Postérité_générale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Controverses" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Controverses"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Controverses</span> </div> </a> <ul id="toc-Controverses-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Hommages" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Hommages"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Hommages</span> </div> </a> <ul id="toc-Hommages-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Publications" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Publications"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Publications</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Publications-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Publications</span> </button> <ul id="toc-Publications-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Histoire_de_France" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Histoire_de_France"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span><i>Histoire de France</i></span> </div> </a> <ul id="toc-Histoire_de_France-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Autres_œuvres" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Autres_œuvres"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Autres œuvres</span> </div> </a> <ul id="toc-Autres_œuvres-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Publications_posthumes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Publications_posthumes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Publications posthumes</span> </div> </a> <ul id="toc-Publications_posthumes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Œuvres_en_ligne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Œuvres_en_ligne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Œuvres en ligne</span> </div> </a> <ul id="toc-Œuvres_en_ligne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Notes_et_références-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Notes et références</span> </button> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Notes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Notes</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Références</span> </div> </a> <ul id="toc-Références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Annexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Annexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Annexes</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Annexes-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Annexes</span> </button> <ul id="toc-Annexes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Jules Michelet</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 47 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-47" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">47 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – aragonais" lang="an" hreflang="an" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonais" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D9%84_%D9%85%D9%8A%D8%B4%D9%84%D9%8A%D9%87" title="جول ميشليه – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="جول ميشليه" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D9%84_%D9%85%D9%8A%D8%B4%D9%84%D9%8A%D9%87" title="جول ميشليه – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="جول ميشليه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D9%88%D9%84_%D9%85%DB%8C%D8%B4%D9%84%D9%87" title="ژول میشله – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ژول میشله" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D1%83%D0%BB%D1%8C_%D0%9C%D1%96%D1%88%D0%BB%D0%B5" title="Жуль Мішле – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Жуль Мішле" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D1%83%D0%BB_%D0%9C%D0%B8%D1%88%D0%BB%D0%B5" title="Жул Мишле – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Жул Мишле" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D9%88%D9%88%D9%84_%D9%85%DB%8C%D8%B4%D9%84%DB%8E" title="ژوول میشلێ – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ژوول میشلێ" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – gallois" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallois" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%96%CF%85%CE%BB_%CE%9C%CE%B9%CF%83%CE%BB%CE%AD" title="Ζυλ Μισλέ – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Ζυλ Μισλέ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D9%88%D9%84_%D9%85%DB%8C%D8%B4%D9%84%D9%87" title="ژول میشله – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ژول میشله" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – frioulan" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="frioulan" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%96%27%D7%95%D7%9C_%D7%9E%D7%99%D7%A9%D7%9C%D7%94" title="ז'ול מישלה – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="ז'ול מישלה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Michelet" title="Michelet – créole haïtien" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Michelet" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="créole haïtien" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BA%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%AC_%D5%84%D5%AB%D5%B7%D5%AC%D5%A5" title="Ժյուլ Միշլե – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ժյուլ Միշլե" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B8%E3%83%A5%E3%83%BC%E3%83%AB%E3%83%BB%E3%83%9F%E3%82%B7%E3%83%A5%E3%83%AC" title="ジュール・ミシュレ – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ジュール・ミシュレ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9F%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%9A_%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A8%E1%83%9A%E1%83%94" title="ჟიულ მიშლე – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ჟიულ მიშლე" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D1%8E%D0%BB%D1%8C_%D0%9C%D0%B8%D1%88%D0%BB%D0%B5" title="Жюль Мишле – kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Жюль Мишле" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A5%98_%EB%AF%B8%EC%8A%90%EB%A0%88" title="쥘 미슐레 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="쥘 미슐레" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Iulius_Michelet" title="Iulius Michelet – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Iulius Michelet" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D1%8E%D0%BB%D1%8C_%D0%9C%D0%B8%D1%88%D0%BB%D0%B5" title="Жюль Мишле – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Жюль Мишле" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%DA%98%D9%88%D9%84_%D9%85%DB%8C%D8%B4%D9%84%D9%87" title="ژول میشله – mazandérani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="ژول میشله" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandérani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – piémontais" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piémontais" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B8%D1%88%D0%BB%D0%B5,_%D0%96%D1%8E%D0%BB%D1%8C" title="Мишле, Жюль – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Мишле, Жюль" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D1%83%D0%BB%D1%8C_%D0%9C%D1%96%D1%88%D0%BB%D0%B5" title="Жуль Мішле – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Жуль Мішле" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Jules_Michelet" title="Jules Michelet – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Jules Michelet" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%84%92%E5%8B%92%C2%B7%E7%B1%B3%E4%BB%80%E8%8E%B1" title="儒勒·米什莱 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="儒勒·米什莱" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q310791#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Jules_Michelet" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Jules_Michelet" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Jules_Michelet"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Jules_Michelet"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Jules_Michelet" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Jules_Michelet" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&oldid=223338659" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&page=Jules_Michelet&id=223338659&wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FJules_Michelet"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FJules_Michelet"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&bookcmd=book_creator&referer=Jules+Michelet"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&page=Jules_Michelet&action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Jules_Michelet" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://fr.wikiquote.org/wiki/Jules_Michelet" hreflang="fr"><span>Wikiquote</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikisource mw-list-item"><a href="https://fr.wikisource.org/wiki/Auteur:Jules_Michelet" hreflang="fr"><span>Wikisource</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q310791" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l'encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les articles homonymes, voir <a href="/wiki/Michelet" class="mw-disambig" title="Michelet">Michelet</a>. </p> </div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r222901683">.mw-parser-output .infobox hr{height:2px;background-color:#E1E1E1}.mw-parser-output .infobox_v3 .row1col{padding:4px;text-align:center;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);color:var(--color-emphasized,#000000)}</style><div class="infobox_v3 infobox infobox--frwiki noarchive large"><div class="entete defaut" style="background-color:#CFA0E9;color:#000000"><div>Jules Michelet</div></div><div><div class="images" style="padding:2px 0"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:Jules_Michelet_by_Nadar.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Jules_Michelet_by_Nadar.png/260px-Jules_Michelet_by_Nadar.png" decoding="async" width="260" height="351" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Jules_Michelet_by_Nadar.png/390px-Jules_Michelet_by_Nadar.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Jules_Michelet_by_Nadar.png/520px-Jules_Michelet_by_Nadar.png 2x" data-file-width="2510" data-file-height="3390" /></a></span></div><div class="legend">Jules Michelet photographié par <a href="/wiki/Nadar" title="Nadar">Nadar</a>, vers 1855-1856.</div></div><table><caption style="color:#000000;text-align:center;background-color:#CFA0E9">Fonction</caption><tbody><tr class="row1col" style="background-color:#E3C8F2"><th colspan="2" style="background-color:#E3C8F2"><a href="/wiki/Professeur_(titre)" title="Professeur (titre)">Professeur</a></th></tr></tbody></table><table><caption style="color:#000000;text-align:center;background-color:#CFA0E9">Biographie</caption><tbody><tr class=""><th scope="row">Naissance</th><td class=""><div> <span class="wd_p569"><time class="nowrap date-lien" datetime="1798-08-22" data-sort-value="1798-08-22"><a href="/wiki/22_ao%C3%BBt" title="22 août">22</a> <a href="/wiki/Ao%C3%BBt_1798" title="Août 1798">août</a> <a href="/wiki/1798" title="1798">1798</a></time><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P569" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span><br /><span class="wd_p19"><a href="/wiki/Rue_Saint-Denis_(Paris)" title="Rue Saint-Denis (Paris)">Rue Saint-Denis</a> (<a href="/wiki/Ancien_6e_arrondissement_de_Paris" title="Ancien 6e arrondissement de Paris">ancien 6e arrondissement de Paris</a>)<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P19" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Décès</th><td class=""><div> <span class="wd_p570"><time class="nowrap date-lien" datetime="1874-02-09" data-sort-value="1874-02-09"><a href="/wiki/9_f%C3%A9vrier" title="9 février">9</a> <a href="/wiki/F%C3%A9vrier_1874" title="Février 1874">février</a> <a href="/wiki/1874" title="1874">1874</a></time><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P570" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> (à 75 ans)<br /><span class="wd_p20"><a href="/wiki/Hy%C3%A8res" title="Hyères">Hyères</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P20" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Sépulture</th><td class=""><div> <span class="wd_p119"><a href="/wiki/Cimeti%C3%A8re_du_P%C3%A8re-Lachaise" title="Cimetière du Père-Lachaise">Cimetière du Père-Lachaise</a> <small>(depuis le <time class="nowrap date-lien" datetime="1876-05-18" data-sort-value="1876-05-18"><a href="/wiki/18_mai" title="18 mai">18</a> <a href="/wiki/Mai_1876" title="Mai 1876">mai</a> <a href="/wiki/1876" title="1876">1876</a></time>)</small>, <a href="/wiki/Hy%C3%A8res" title="Hyères">Hyères</a> <small>(<time class="nowrap date-lien" datetime="1874-02-28" data-sort-value="1874-02-28"><a href="/wiki/28_f%C3%A9vrier" title="28 février">28</a> <a href="/wiki/F%C3%A9vrier_1874" title="Février 1874">février</a> <a href="/wiki/1874" title="1874">1874</a></time> -<wbr /> <time class="nowrap date-lien" datetime="1876-05" data-sort-value="1876-05"><a href="/wiki/Mai_1876" title="Mai 1876">mai</a> <a href="/wiki/1876" title="1876">1876</a></time>)</small><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P119" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Nationalité</th><td class=""><div> <span class="wd_p27"><a href="/wiki/France" title="France">française</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P27" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Domicile</th><td class=""><div> <span class="wd_p551"><a href="/wiki/Nantes" title="Nantes">Nantes</a> <small>(<time datetime="1852" data-sort-value="1852" class="date-lien"><a href="/wiki/1852" title="1852">1852</a></time>-<wbr /><time datetime="1853" data-sort-value="1853" class="date-lien"><a href="/wiki/1853" title="1853">1853</a></time>)</small><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P551" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Formation</th><td class=""><div> <span class="wd_p69"><a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Charlemagne" title="Lycée Charlemagne">Lycée Charlemagne</a> <small>(<time>1812</time>-<wbr /><time>1816</time>)</small><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P69" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Activité</th><td class=""><div> <a href="/wiki/Historien" title="Historien">Historien</a>, <a href="/wiki/%C3%89crivain" title="Écrivain">écrivain</a></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Période d'activité</th><td class=""><div> <time datetime="1821" data-sort-value="1821" class="date-lien"><a href="/wiki/1821" title="1821">1821</a></time>-<wbr /><span class="wd_p2032"><time datetime="1874" data-sort-value="1874" class="date-lien"><a href="/wiki/1874" title="1874">1874</a></time><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P2032" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Rédacteur à</th><td class=""><div> <span class="wd_p6872"><a href="/wiki/Revue_des_Deux_Mondes" title="Revue des Deux Mondes"><i>Revue des Deux Mondes</i></a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P6872" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Père</th><td class=""><div> <span class="wd_p22">Jean-François Furcy-Michelet <small>(<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q20797572" class="extiw" title="d:Q20797572"><span class="indicateur-langue" title="Voir l'élément Wikidata correspondant">d</span></a>)</small><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P22" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Conjoints</th><td class=""><div> <span class="wd_p26">Pauline Rousseau <small>(<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q20797043" class="extiw" title="d:Q20797043"><span class="indicateur-langue" title="Voir l'élément Wikidata correspondant">d</span></a>)</small> <small>(de <time>1824</time> à <time>1839</time>)</small><br /><a href="/wiki/Ath%C3%A9na%C3%AFs_Mialaret" title="Athénaïs Mialaret">Athénaïs Michelet</a> <small>(de <time>1849</time> à <time>1874</time>)</small><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P26" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Enfants</th><td class=""><div> <span class="wd_p40">Adèle Michelet <small>(<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q20797326" class="extiw" title="d:Q20797326"><span class="indicateur-langue" title="Voir l'élément Wikidata correspondant">d</span></a>)</small><br />Charles Michelet <small>(<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q20797329" class="extiw" title="d:Q20797329"><span class="indicateur-langue" title="Voir l'élément Wikidata correspondant">d</span></a>)</small><br />Yves-Jean-Lazare Michelet <small>(<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q20797330" class="extiw" title="d:Q20797330"><span class="indicateur-langue" title="Voir l'élément Wikidata correspondant">d</span></a>)</small><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P40" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr></tbody></table><table><caption style="color:#000000;text-align:center;background-color:#CFA0E9">Autres informations</caption><tbody><tr class=""><th scope="row">A travaillé pour</th><td class=""><div> <span class="wd_p108"><a href="/wiki/Coll%C3%A8ge_de_France" title="Collège de France">Collège de France</a> <small>(<time class="nowrap" datetime="1838-04-23" data-sort-value="1838-04-23">23 avril 1838</time> -<wbr /> <time class="nowrap" datetime="1852-04" data-sort-value="1852-04">avril 1852</time>)</small><br /><a href="/wiki/Archives_nationales_de_France" title="Archives nationales de France">Archives nationales</a> <small>(<time class="nowrap" datetime="1830-10" data-sort-value="1830-10">octobre 1830</time> -<wbr /> <time>1852</time>)</small><br /><a href="/wiki/%C3%89cole_normale_sup%C3%A9rieure_(Paris)" title="École normale supérieure (Paris)">École normale supérieure</a> <small>(à partir du <time class="nowrap" datetime="1827-02-03" data-sort-value="1827-02-03">3 février 1827</time>)</small><br /><a href="/wiki/Coll%C3%A8ge-lyc%C3%A9e_Jacques-Decour" title="Collège-lycée Jacques-Decour">Lycée Jacques-Decour</a> <small>(à partir du <time class="nowrap" datetime="1822-11-13" data-sort-value="1822-11-13">13 novembre 1822</time>)</small><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P108" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Idéologie</th><td class=""><div> <span class="wd_p1142"><a href="/wiki/R%C3%A9publicanisme" title="Républicanisme">Républicanisme</a>, <a href="/wiki/Libre-pens%C3%A9e" title="Libre-pensée">libre-pensée</a>, <a href="/wiki/Anticl%C3%A9ricalisme" title="Anticléricalisme">anticléricalisme</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P1142" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Membre de</th><td class=""><div> <span class="wd_p463"><a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_des_sciences_morales_et_politiques" title="Académie des sciences morales et politiques">Académie des sciences morales et politiques</a><br /><a href="/wiki/Comit%C3%A9_des_travaux_historiques_et_scientifiques" title="Comité des travaux historiques et scientifiques">Comité des travaux historiques et scientifiques</a><br /><a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_des_antiquaires_de_la_Morinie" title="Société des antiquaires de la Morinie">Société des antiquaires de la Morinie</a><br /><a href="/wiki/Soci%C3%A9t%C3%A9_de_l%27histoire_de_France" title="Société de l'histoire de France">Société de l’histoire de France</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P463" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Mouvement</th><td class=""><div> <span class="wd_p135"><a href="/wiki/Romantisme" title="Romantisme">Romantisme</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P135" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Maîtres</th><td class=""><div> <span class="wd_p1066"><a href="/wiki/Abel_Fran%C3%A7ois_Villemain" title="Abel François Villemain">Abel-François Villemain</a>, <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Guizot" title="François Guizot">François Guizot</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P1066" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Influencé par</th><td class=""><div> <span class="wd_p737"><a href="/wiki/John_Locke" title="John Locke">John Locke</a>, <a href="/wiki/Nicolas_de_Condorcet" title="Nicolas de Condorcet">Nicolas de Condorcet</a>, <a href="/wiki/David_Hume" title="David Hume">David Hume</a>, <a href="/wiki/Gottfried_Wilhelm_Leibniz" title="Gottfried Wilhelm Leibniz">Gottfried Wilhelm Leibniz</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P737" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Distinctions</th><td class=""><div> <span class="wd_p166"><a href="/wiki/Concours_g%C3%A9n%C3%A9ral" title="Concours général">Concours général</a><br /><a href="/wiki/Ordre_national_de_la_L%C3%A9gion_d%27honneur#Organisation" title="Ordre national de la Légion d'honneur">Chevalier de la Légion d'honneur</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P166" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr></tbody></table><table><caption style="color:#000000;text-align:center;background-color:#CFA0E9">Œuvres principales</caption><tbody><tr class=""><td class=""><div> <span class="wd_p800"><i>Introduction à l'Histoire universelle</i> <small>(<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q122928394" class="extiw" title="d:Q122928394"><span class="indicateur-langue" title="Voir l'élément Wikidata correspondant">d</span></a>)</small> <small>(<time datetime="1831" data-sort-value="1831" class="date-lien"><a href="/wiki/1831" title="1831">1831</a></time>)</small>, <i>Histoire de France</i> <small>(<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q19173024" class="extiw" title="d:Q19173024"><span class="indicateur-langue" title="Voir l'élément Wikidata correspondant">d</span></a>)</small> <small>(<time datetime="1833" data-sort-value="1833" class="date-lien"><a href="/wiki/1833" title="1833">1833</a></time>-<wbr /><time datetime="1867" data-sort-value="1867" class="date-lien"><a href="/wiki/1867" title="1867">1867</a></time>)</small>, <i>Histoire de la Révolution française</i> <small>(<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q28733299" class="extiw" title="d:Q28733299"><span class="indicateur-langue" title="Voir l'élément Wikidata correspondant">d</span></a>)</small> <small>(<time datetime="1847" data-sort-value="1847" class="date-lien"><a href="/wiki/1847" title="1847">1847</a></time>-<wbr /><time datetime="1853" data-sort-value="1853" class="date-lien"><a href="/wiki/1853" title="1853">1853</a></time>)</small>, <a href="/wiki/La_Sorci%C3%A8re_(essai)" title="La Sorcière (essai)"><i>La Sorcière</i></a> <small>(<time datetime="1862" data-sort-value="1862" class="date-lien"><a href="/wiki/1862" title="1862">1862</a></time>)</small><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#P800" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr></tbody></table><div><div class="images" style="padding:2px 0"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:Jules_Michelet_signature.png" class="mw-file-description"><img alt="signature de Jules Michelet" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Jules_Michelet_signature.png/170px-Jules_Michelet_signature.png" decoding="async" width="170" height="33" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Jules_Michelet_signature.png/255px-Jules_Michelet_signature.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Jules_Michelet_signature.png/340px-Jules_Michelet_signature.png 2x" data-file-width="1345" data-file-height="265" /></a></span></div><div class="legend">Signature de Jules Michelet extraite d'une lettre.</div></div><div><div class="images" style="padding:2px 0"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fichier:P%C3%A8re-Lachaise_-_Jules_Michelet_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/P%C3%A8re-Lachaise_-_Jules_Michelet_01.jpg/220px-P%C3%A8re-Lachaise_-_Jules_Michelet_01.jpg" decoding="async" width="220" height="330" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/P%C3%A8re-Lachaise_-_Jules_Michelet_01.jpg/330px-P%C3%A8re-Lachaise_-_Jules_Michelet_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/P%C3%A8re-Lachaise_-_Jules_Michelet_01.jpg/440px-P%C3%A8re-Lachaise_-_Jules_Michelet_01.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="5184" /></a></span></div><div class="legend">Marbre d’Antonin Mercié, sur les dessins de Jean-Louis Pascal, au Père-Lachaise (1882).</div></div><p class="navbar noprint bordered navigation-not-searchable" style="border-top:1px solid#CFA0E9"><span class="plainlinks" style="text-align:left"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=0">modifier</a> - <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=0">modifier le code</a> - <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791" class="extiw" title="d:Q310791">modifier Wikidata</a></span><span style="text-align:right"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Biographie2" title="Documentation du modèle"><img alt="Documentation du modèle" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span></p></div> <p><b>Jules Michelet</b>, né le <span class="nowrap"><a href="/wiki/5_fructidor" title="5 fructidor">5</a> <a href="/wiki/Fructidor" title="Fructidor">fructidor</a> <a href="/wiki/An_VI" title="An VI">an <abbr class="abbr" title="6">VI</abbr></a></span> (<time class="nowrap" datetime="1798-08-22" data-sort-value="1798-08-22">22 août 1798</time>) à Paris <abbr class="abbr" title="Sixième">6<sup>e</sup></abbr> arrondissement et mort le <time class="nowrap dday" datetime="1874-02-09" data-sort-value="1874-02-09">9 février 1874</time> à <a href="/wiki/Hy%C3%A8res" title="Hyères">Hyères</a>, est un <a href="/wiki/Historien" title="Historien">historien</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a>. </p><p>Libéral et <a href="/wiki/Anticl%C3%A9rical" class="mw-redirect" title="Anticlérical">anticlérical</a>, il est considéré comme l'un des grands historiens du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, le premier et le plus grand des historiens nationalistes, romantiques et libéraux<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, l’un des <span class="citation">« plus grands créateurs de l’âge romantique »</span>, selon <a href="/wiki/Paul_B%C3%A9nichou" title="Paul Bénichou">Paul Bénichou</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, bien qu'aujourd'hui controversé, notamment pour avoir donné naissance à travers ses ouvrages historiques à une grande partie du « <a href="/wiki/Roman_national" title="Roman national">roman national</a> »<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>a<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, républicain et partisan, remis en cause par le développement <a href="/wiki/Historiographie" title="Historiographie">historiographique</a> de la fin du <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Il a également écrit différents essais et ouvrages de mœurs, dont certains lui valent des ennuis avec l'Église et le <a href="/wiki/Pouvoir_politique" title="Pouvoir politique">pouvoir politique</a>. Parmi ses œuvres les plus célèbres de l'époque, <i>Histoire de France</i>, qui sera suivie d'<i>Histoire de la Révolution</i><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Biographie">Biographie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=1" title="Modifier la section : Biographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=1" title="Modifier le code source de la section : Biographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Origines_et_formation">Origines et formation</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=2" title="Modifier la section : Origines et formation" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=2" title="Modifier le code source de la section : Origines et formation"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Jules Michelet est issu d'une famille catholique. Son père, Jean François Fursy Michelet (1770-1846), était originaire de Laon. Voulant apprendre le métier d'imprimeur, il est venu à Paris et est entré à l'Imprimerie des Assignats, place Vendôme, en octobre 1792, puis à l'Imprimerie nationale pendant la Terreur. Après le 9 thermidor an II (27 juillet 1794) il a fondé une imprimerie avec des fonds qu'il a empruntés à son père, Félix Michelet (1747-1815), qui l'avait rejoint à Paris. Le 29 mars 1795, Jean François Furcy Michelet a épousé une Ardennaise, Angélique Constance Millet (1761-1815), de 9 ans son aînée, qu'il avait connue lorsqu'elle était venue rendre visite à son oncle à Laon. Jean François Furcy Michelet avait installé ses presses dans une chapelle déconsacrée (dépendant d’un ancien <a href="/wiki/Couvent_des_Filles_de_Saint-Chaumont" title="Couvent des Filles de Saint-Chaumont">couvent de religieuses de Saint-Chaumont</a>), 14 <a href="/wiki/Rue_de_Tracy" title="Rue de Tracy">rue de Tracy</a>, où il produit à cette époque des <a href="/wiki/Assignat" title="Assignat">assignats</a><sup id="cite_ref-Papillard_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Papillard-6"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Jules Michelet y naît le <time class="nowrap" datetime="1798-08-22" data-sort-value="1798-08-22">22 août 1798</time>. Son père, Jean François Furcy Michelet, maître-imprimeur est ruiné par le décret de Napoléon du <time class="nowrap" datetime="1810-02-05" data-sort-value="1810-02-05">5 février 1810</time> qui limite sévèrement le nombre des presses parisiennes<sup id="cite_ref-ŒCPV16_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-ŒCPV16-7"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et emprisonné à la <a href="/wiki/Prison_Sainte-P%C3%A9lagie" title="Prison Sainte-Pélagie">prison Sainte-Pélagie</a> pour dettes impayées en 1808. Sa mère, Angélique Constance Millet, est une femme pieuse et austère originaire d'une famille paysanne de <a href="/wiki/Renwez" title="Renwez">Renwez</a>, un village des Ardennes<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Après 1812, Jean François Furcy Michelet n'a plus exercé son métier et a été obligé de vivre de travaux dérisoires. La famille a connu la pauvreté. Constance Millet est morte trois ans plus tard, dans la nuit du <time class="nowrap" datetime="1815-02-09" data-sort-value="1815-02-09">9 février 1815</time> d'<a href="/wiki/Hydropisie" title="Hydropisie">hydropisie</a>. Jules Michelet raconte dans son livre « Ma jeunesse » que cette nuit-là il traduisait un texte de <a href="/wiki/S%C3%A9n%C3%A8que" title="Sénèque">Sénèque</a> sur la fragilité de la vie humaine<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Initié par son père au travail de l'imprimerie, Jules a la possibilité d'entrer à l’<a href="/wiki/Imprimerie_nationale" title="Imprimerie nationale">Imprimerie impériale</a> où une place lui est offerte. Cependant, son père refuse, préférant s’imposer des sacrifices pour l’envoyer étudier à l'institution Mélot, tenue par M. Mélot, un ancien maître d’école de campagne qui lui apprend le latin, de 1809 à 1812, puis au <a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Charlemagne" title="Lycée Charlemagne">lycée Charlemagne</a>, dans la classe de troisième où il a pour maître Andrieu d'Alba<sup id="cite_ref-ŒCPV16_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-ŒCPV16-7"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> jusqu’à 1816. Jules y poursuit des études de lettres. Licencié ès lettres le <time class="nowrap" datetime="1818-07-06" data-sort-value="1818-07-06">6 juillet 1818</time>, il peut entrer comme répétiteur à l'institution Briand. </p><p>Il soutient son <a href="/wiki/Doctorat_%C3%A8s_lettres_(France)" title="Doctorat ès lettres (France)">doctorat ès lettres</a>, le <time class="nowrap" datetime="1819-08-27" data-sort-value="1819-08-27">27 aout 1819</time><sup id="cite_ref-Sorbonne_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sorbonne-10"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Sa thèse en français consiste en une interprétation morale, stylistique et rhétorique<sup id="cite_ref-NuBIS_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-NuBIS-11"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> des <i><a href="/wiki/Vies_parall%C3%A8les" title="Vies parallèles">Vies des hommes illustres</a></i> (100/120 apr. J.-C.) de <a href="/wiki/Plutarque" title="Plutarque">Plutarque</a><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Dans sa thèse latine intitulée « <i>De percipienda infinitate secundum Lockium</i> », il analyse les théories développées par <a href="/wiki/John_Locke" title="John Locke">John Locke</a> dans son <i><a href="/wiki/Essai_sur_l%27entendement_humain" title="Essai sur l'entendement humain">Essai sur l'entendement humain</a></i> (1689)<sup id="cite_ref-1906_G._Monod_pages381à384_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-1906_G._Monod_pages381à384-13"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Après l'obtention de son doctorat, il est reçu troisième à l’<a href="/wiki/Agr%C3%A9gation_de_lettres_modernes" title="Agrégation de lettres modernes">agrégation des lettres</a>, le <time class="nowrap" datetime="1821-09-21" data-sort-value="1821-09-21">21 septembre 1821</time><sup id="cite_ref-Papillard_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-Papillard-6"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup title="page(s)" class="reference" style="white-space:nowrap;">:35-38</sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Débuts_professionnels"><span id="D.C3.A9buts_professionnels"></span>Débuts professionnels</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=3" title="Modifier la section : Débuts professionnels" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=3" title="Modifier le code source de la section : Débuts professionnels"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Après quelques remplacements au <a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Charlemagne" title="Lycée Charlemagne">lycée Charlemagne</a>, il est nommé professeur d’histoire au <a href="/wiki/Coll%C3%A8ge-lyc%C3%A9e_Jacques-Decour" title="Collège-lycée Jacques-Decour">collège Sainte-Barbe-Rollin</a> à Paris le <time class="nowrap" datetime="1822-11-13" data-sort-value="1822-11-13">13 novembre 1822</time><sup id="cite_ref-Fauquet_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-Fauquet-14"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Cette période est des plus favorables pour les érudits et les hommes de lettres en France<sup id="cite_ref-Fauquet_14-1" class="reference"><a href="#cite_note-Fauquet-14"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Michelet a de puissants appuis en <a href="/wiki/Abel-Fran%C3%A7ois_Villemain" class="mw-redirect" title="Abel-François Villemain">Abel-François Villemain</a> et <a href="/wiki/Victor_Cousin" title="Victor Cousin">Victor Cousin</a>, entre autres<sup id="cite_ref-Sainte-Beuve_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sainte-Beuve-15"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Bien qu’il ait des idées politiques fermes que lui a transmises son père — un <a href="/wiki/R%C3%A9publicanisme" title="Républicanisme">républicanisme</a> fervent teinté de <a href="/wiki/Romantisme" title="Romantisme">romantisme</a> <a href="/wiki/Libre-pens%C3%A9e" title="Libre-pensée">libre-penseur</a> —, il est d’abord et avant tout un homme de lettres et un enquêteur sur l’histoire du passé. Il appartient à cette école qui pense que l’histoire doit être avant tout un cours d’enseignement philosophique<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite_crochet">[</span>15<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Ses premiers ouvrages sont des manuels scolaires destinés en premier lieu à ses élèves. Il publie tout d’abord <i>Tableau chronologique de l’histoire moderne de 1453 à 1739</i> en 1825, puis <i>Tableaux synchroniques de l’histoire moderne de 1453 à 1648</i> en 1826. Son ouvrage suivant, <i>Précis d’histoire moderne</i>, publié en 1827, est un livre solide et soigné, meilleur que tout ce qui est paru auparavant, écrit dans un style sobre et néanmoins captivant. Le <time class="nowrap" datetime="02-03" data-sort-value="02-03">3 février</time> de la même année, il est nommé <a href="/wiki/Ma%C3%AEtre_de_conf%C3%A9rences" title="Maître de conférences">maître de conférences</a> de philosophie et d'histoire à l’<a href="/wiki/%C3%89cole_normale_sup%C3%A9rieure_(Ulm)" class="mw-redirect" title="École normale supérieure (Ulm)">École préparatoire</a>, future École normale supérieure<sup id="cite_ref-1923_G._Monod_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-1923_G._Monod-17"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Sa nomination à l’École normale lui vaut en outre d’être choisi pour enseigner l’histoire à <a href="/wiki/Louise_d%27Artois" title="Louise d'Artois">Louise d'Artois</a>, fille ainée du duc d’Artois, future régente de Parme<sup id="cite_ref-Haussonville_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-Haussonville-18"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Monarchie_de_Juillet">Monarchie de Juillet</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=4" title="Modifier la section : Monarchie de Juillet" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=4" title="Modifier le code source de la section : Monarchie de Juillet"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Fran%C3%A7ois_Flameng_-_Une_Le%C3%A7on_de_Michelet_au_Coll%C3%A8ge_de_France.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Fran%C3%A7ois_Flameng_-_Une_Le%C3%A7on_de_Michelet_au_Coll%C3%A8ge_de_France.jpg/220px-Fran%C3%A7ois_Flameng_-_Une_Le%C3%A7on_de_Michelet_au_Coll%C3%A8ge_de_France.jpg" decoding="async" width="220" height="302" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Fran%C3%A7ois_Flameng_-_Une_Le%C3%A7on_de_Michelet_au_Coll%C3%A8ge_de_France.jpg/330px-Fran%C3%A7ois_Flameng_-_Une_Le%C3%A7on_de_Michelet_au_Coll%C3%A8ge_de_France.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Fran%C3%A7ois_Flameng_-_Une_Le%C3%A7on_de_Michelet_au_Coll%C3%A8ge_de_France.jpg/440px-Fran%C3%A7ois_Flameng_-_Une_Le%C3%A7on_de_Michelet_au_Coll%C3%A8ge_de_France.jpg 2x" data-file-width="745" data-file-height="1024" /></a><figcaption><i>Une leçon de Michelet au Collège de France</i>. Peinture de <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Flameng" title="François Flameng">François Flameng</a> ornant le péristyle du premier étage à la Sorbonne, fin du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle.</figcaption></figure> <p>La <a href="/wiki/Trois_Glorieuses" title="Trois Glorieuses">Révolution de Juillet</a>, qui porte au pouvoir ses professeurs <a href="/wiki/Abel-Fran%C3%A7ois_Villemain" class="mw-redirect" title="Abel-François Villemain">Abel-François Villemain</a> et <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Guizot" title="François Guizot">François Guizot</a>, permettent à Michelet, qui avait perdu sa royale écolière à la chute des Bourbons, de retrouver la place de précepteur royal de la <a href="/wiki/Cl%C3%A9mentine_d%27Orl%C3%A9ans" title="Clémentine d'Orléans">princesse Clémentine</a>, future duchesse de Saxe-Cobourg<sup id="cite_ref-Haussonville_18-1" class="reference"><a href="#cite_note-Haussonville-18"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, puis en octobre celle de chef de la section historique aux <a href="/wiki/Archives_nationales_(France)" class="mw-redirect" title="Archives nationales (France)">Archives nationales</a><sup id="cite_ref-Haussonville_18-2" class="reference"><a href="#cite_note-Haussonville-18"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, ainsi que le titre de professeur suppléant de <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Guizot" title="François Guizot">Guizot</a> à la <a href="/wiki/Facult%C3%A9_des_lettres_de_Paris" title="Faculté des lettres de Paris">Faculté des lettres de Paris</a> de 1833 à 1835<sup id="cite_ref-Haussonville_18-3" class="reference"><a href="#cite_note-Haussonville-18"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, ce qui lui donne accès à une riche documentation historique et lui permet d'étayer et d'approfondir ses idées<sup id="cite_ref-1923_G._Monod_17-1" class="reference"><a href="#cite_note-1923_G._Monod-17"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup title="page(s)" class="reference" style="white-space:nowrap;">:182</sup>. </p><p>En 1831, son <i>Introduction à l’histoire universelle</i> se démarque des ouvrages précédents par le style. Elle met en évidence ses capacités de synthèse et son talent d’écrivain, ainsi que ses étonnantes qualités de visionnaire<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite_crochet">[</span>18<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, qui font réfléchir, mais le rendent aussi moins digne de confiance en tant qu’historien. Il y expose sa vision de l’histoire comme un long combat de la liberté contre la fatalité<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite_crochet">[</span>19<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Peu après, il commence son œuvre majeure, l’<i>Histoire de France</i>, qui va l'occuper pendant les trente années suivantes. Il accompagne cette production de nombreux autres livres, surtout d’érudition, tels que : </p> <ul><li>les <i>Œuvres choisies de Vico</i> (1835, 2 volumes), en particulier une traduction libre de <i>Scienza nuova</i> de <a href="/wiki/Giambattista_Vico" title="Giambattista Vico">Giambattista Vico</a> de 1744 sous le titre : <i>La Science nouvelle, ou Principes de la philosophie de l’Histoire</i>, avec une biographie de l’auteur ;</li> <li><i>Mémoires de Luther écrits par lui-même</i> traduits et mis en ordre par Michelet (1835) ;</li> <li><i>Origines du droit français</i> (1837) ;</li> <li><i>Histoire romaine : république</i> (1839) ;</li> <li><i>Le Procès des Templiers</i> (1841), second tome en 1851.</li></ul> <p>Ces ouvrages, et principalement les <i>Origines du droit français</i>, sont écrits dans la première manière de Michelet, c’est-à-dire dans un style concis et énergique, capable de donner relief aux sujets les plus arides et de revivifier le passé<sup id="cite_ref-Larousse_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-Larousse-21"><span class="cite_crochet">[</span>20<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Il dit de lui-même : <span class="citation">« <a href="/wiki/Augustin_Thierry" title="Augustin Thierry">Augustin Thierry</a> avait appelé l’histoire narration ; <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Guizot" title="François Guizot">Guizot</a>, analyse ; je l’appelle résurrection »</span><sup id="cite_ref-Minc_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-Minc-22"><span class="cite_crochet">[</span>21<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Depuis <time class="nowrap" datetime="1834-01" data-sort-value="1834-01">janvier 1834</time>, suppléant de Guizot, il professe des cours à la <a href="/wiki/Sorbonne" title="Sorbonne">Sorbonne</a> à forte tonalité anglophobe, avivée par son voyage en Angleterre d'août à septembre qui le met en contact avec la <a href="/wiki/R%C3%A9volution_industrielle" title="Révolution industrielle">révolution industrielle</a> et la misère ouvrière urbaine. Il fait de l'Angleterre la préfiguration de l'Europe, voire du monde futur<sup id="cite_ref-Durand_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-Durand-23"><span class="cite_crochet">[</span>22<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>1838 est une année très importante dans la vie de Michelet. Il est dans la plénitude de ses moyens, ses études ayant nourri chez lui son aversion naturelle envers les principes d’autorité et les pratiques ecclésiastiques, et à un moment où l’activité accrue des <a href="/wiki/Compagnie_de_J%C3%A9sus" title="Compagnie de Jésus">jésuites</a> suscite une inquiétude réelle ou feinte, il est nommé à la chaire d’histoire au <a href="/wiki/Coll%C3%A8ge_de_France" title="Collège de France">Collège de France</a>, donnant sa leçon inaugurale le <time class="nowrap" datetime="04-23" data-sort-value="04-23">23 avril</time> devant le ministre de l'Instruction publique <a href="/wiki/Narcisse-Achille_de_Salvandy" title="Narcisse-Achille de Salvandy">Salvandy</a><sup id="cite_ref-Papillard_6-2" class="reference"><a href="#cite_note-Papillard-6"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup title="page(s)" class="reference" style="white-space:nowrap;">:39</sup>. Assisté de son ami <a href="/wiki/Edgar_Quinet" title="Edgar Quinet">Edgar Quinet</a><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite_crochet">[</span>b<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, il commence une violente polémique contre cet ordre impopulaire et les principes qu’il représente, polémique qui range leurs conférences, surtout celles de Michelet, parmi celles qui avaient à l’époque le plus de succès<sup id="cite_ref-Haac_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-Haac-26"><span class="cite_crochet">[</span>24<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les textes de ses conférences, plus religieuses qu’historiennes ou littéraires, parurent dans trois livres, où il dénonçait la trahison de l’Église romaine face au peuple : </p> <ul><li>en 1843, <i>Des jésuites</i> en collaboration avec <a href="/wiki/Edgar_Quinet" title="Edgar Quinet">Edgar Quinet</a> ;</li> <li>en 1845, <i>Du prêtre, de la femme, de la famille</i> ;</li> <li>en 1846, <i><a href="/wiki/Le_Peuple_(essai)" title="Le Peuple (essai)">Le peuple</a></i>.</li></ul> <p>Ces livres ne sont pas encore empreints du style apocalyptique qui, en partie emprunté de <a href="/wiki/F%C3%A9licit%C3%A9_Robert_de_Lamennais" class="mw-redirect" title="Félicité Robert de Lamennais">Lamennais</a>, caractérise les derniers ouvrages de Michelet, mais ils contiennent en prémices la presque totalité de son curieux credo éthique, politique et religieux – un mélange de <a href="/wiki/Romantisme" title="Romantisme">romantisme</a><sup id="cite_ref-Pons_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pons-27"><span class="cite_crochet">[</span>25<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, appuyé par les arguments les plus excentriques et par une grande éloquence. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Jules_Michelet_par_Thomas_Couture.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Jules_Michelet_par_Thomas_Couture.jpg/220px-Jules_Michelet_par_Thomas_Couture.jpg" decoding="async" width="220" height="310" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Jules_Michelet_par_Thomas_Couture.jpg/330px-Jules_Michelet_par_Thomas_Couture.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Jules_Michelet_par_Thomas_Couture.jpg/440px-Jules_Michelet_par_Thomas_Couture.jpg 2x" data-file-width="3796" data-file-height="5350" /></a><figcaption>Portrait de Jules Michelet par <a href="/wiki/Thomas_Couture" title="Thomas Couture">Thomas Couture</a>, <a href="/wiki/Mus%C3%A9e_Carnavalet" title="Musée Carnavalet">musée Carnavalet</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Gill_-_Portr%C3%A4t_des_Geschichtsschreibers_Jules_Michelet,_1868.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Gill_-_Portr%C3%A4t_des_Geschichtsschreibers_Jules_Michelet%2C_1868.jpg/220px-Gill_-_Portr%C3%A4t_des_Geschichtsschreibers_Jules_Michelet%2C_1868.jpg" decoding="async" width="220" height="305" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Gill_-_Portr%C3%A4t_des_Geschichtsschreibers_Jules_Michelet%2C_1868.jpg/330px-Gill_-_Portr%C3%A4t_des_Geschichtsschreibers_Jules_Michelet%2C_1868.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Gill_-_Portr%C3%A4t_des_Geschichtsschreibers_Jules_Michelet%2C_1868.jpg/440px-Gill_-_Portr%C3%A4t_des_Geschichtsschreibers_Jules_Michelet%2C_1868.jpg 2x" data-file-width="1025" data-file-height="1422" /></a><figcaption>Portrait par <a href="/wiki/Andr%C3%A9_Gill" title="André Gill">André Gill</a> probablement d’après le cliché de Nadar, 1868.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Deuxième_République"><span id="Deuxi.C3.A8me_R.C3.A9publique"></span>Deuxième République</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=5" title="Modifier la section : Deuxième République" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=5" title="Modifier le code source de la section : Deuxième République"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>S’étant rendu également insupportable aux camps clérical et libéral, qui l’accusaient, le premier, de vouloir la mort du christianisme, le second de vouloir le « communisme intégral », la monarchie agonisante avait suspendu son cours au <a href="/wiki/Coll%C3%A8ge_de_France" title="Collège de France">Collège de France</a> par une décision ministérielle du <time class="nowrap" datetime="1848-01-02" data-sort-value="1848-01-02">2 janvier 1848</time><sup id="cite_ref-Bonnerot_24-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bonnerot-24"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite_crochet">[</span>26<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Pour autant, lors de la <a href="/wiki/R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise_de_1848" title="Révolution française de 1848">révolution de 1848</a>, tout comme il s’était tenu, quoique de cœur avec les combattants, à l’écart des glorieuses de juillet 1830<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite_crochet">[</span>c<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, il ne sera pas de ceux qui, en février 1848, sont entrés, comme Quinet, aux Tuileries, un fusil à la main. De petite taille, de santé fragile, Michelet n’était pas un homme d’action. Il redoutait le bruit et les foules, préférant le silence, la solitude, le travail paisible du cabinet<sup id="cite_ref-Académie_29-1" class="reference"><a href="#cite_note-Académie-29"><span class="cite_crochet">[</span>27<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Au contraire de nombreux autres hommes de lettres, il n’accepte pas l’offre qui lui est offerte d’entrer dans la vie politique active<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite_crochet">[</span>d<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les débordements de cette révolution, les tirs de la troupe sur le peuple notamment, le convainquent que la démocratie ne sera possible que lorsqu’une fois qu’elle sera définie et enseignée à l’ensemble des citoyens<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite_crochet">[</span>28<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Il se consacre avec plus de force à son travail littéraire. Outre la reprise de sa grande <i>Histoire de France</i>, momentanément interrompue au sixième volume au règne de <a href="/wiki/Louis_XI_de_France" class="mw-redirect" title="Louis XI de France">Louis XI</a>, il entreprend et termine, pendant les années qui séparent la chute de <a href="/wiki/Louis-Philippe_Ier" title="Louis-Philippe Ier">Louis-Philippe</a> et l’établissement définitif de <a href="/wiki/Napol%C3%A9on_III" title="Napoléon III">Napoléon III</a>, une enthousiaste <i>Histoire de la Révolution française</i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Second_Empire">Second Empire</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=6" title="Modifier la section : Second Empire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=6" title="Modifier le code source de la section : Second Empire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le <a href="/wiki/Coup_d%E2%80%99%C3%89tat_du_2_d%C3%A9cembre_1851" class="mw-redirect" title="Coup d’État du 2 décembre 1851">coup d’État de Napoléon III</a> a pour conséquence de resserrer la censure des voix qui critiquent le clergé et la royauté. Le scénario de la suspension de cours s’était répété sous la <abbr class="abbr" title="Deuxième">II<sup>e</sup></abbr> République, en 1851, à quelques mois du coup d’État, toujours sous la même accusation<sup id="cite_ref-Leuilliot_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-Leuilliot-33"><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le <time class="nowrap" datetime="1852-04-13" data-sort-value="1852-04-13">13 avril 1852</time>, un décret présidentiel le destitue, en même temps que son collègue et ami <a href="/wiki/Edgar_Quinet" title="Edgar Quinet">Edgar Quinet</a><sup id="cite_ref-Bonnerot_24-2" class="reference"><a href="#cite_note-Bonnerot-24"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. De plus, refusant de prêter serment à l’<a href="/wiki/Second_Empire" title="Second Empire">Empire</a>, il perd sa place aux Archives<sup id="cite_ref-uPNlAAAAcAAJ_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-uPNlAAAAcAAJ-34"><span class="cite_crochet">[</span>30<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Sa carrière professionnelle s'en trouvera brisée puisqu'il ne retrouvera plus de fonction d'enseignement à la suite de cet épisode. </p><p>De la mi-1852 à <time class="nowrap" datetime="1853-10" data-sort-value="1853-10">octobre 1853</time>, il vit à <a href="/wiki/Nantes" title="Nantes">Nantes</a>, dans la propriété de la Haute-Forêt, tout près du <a href="/wiki/Boulevard_Michelet_(Nantes)" title="Boulevard Michelet (Nantes)">boulevard qui porte aujourd'hui son nom</a><sup id="cite_ref-Pied_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pied-35"><span class="cite_crochet">[</span>31<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite_crochet">[</span>32<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, où il est en contact avec les milieux républicains, en particulier avec <a href="/wiki/Ange_Gu%C3%A9pin" title="Ange Guépin">Ange Guépin</a>. Il poursuit son histoire de la Révolution française jusqu'à la chute de Robespierre. En <time class="nowrap" datetime="1853-10" data-sort-value="1853-10">octobre 1853</time>, les Michelet partent pour quelques mois en Italie, puis reviennent à Paris<sup id="cite_ref-Scharten_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-Scharten-37"><span class="cite_crochet">[</span>33<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Alors que la rédaction de sa grande œuvre historique se poursuit, une foule de petits livres l’accompagnent et la diversifient. Parfois, il s’agit de versions plus étendues de certains passages, parfois de ce qu’on peut appeler des commentaires ou des volumes d’accompagnement. Avec le peintre d'histoire <a href="/wiki/Ernest_Meissonier" title="Ernest Meissonier">Ernest Meissonier</a>, il pousse le peintre paysagiste <a href="/wiki/Paul_Huet" title="Paul Huet">Paul Huet</a> à se présenter à l'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_des_beaux-arts_(France)" title="Académie des beaux-arts (France)">académie des Beaux-Arts</a>, mais il ne fut pas admis. </p><p>Michelet n'a pas vécu assez longtemps pour achever sa dernière grande entreprise, une vaste fresque du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle. On trouva sur sa table de travail le troisième volume entièrement fini, incluant la <a href="/wiki/Bataille_de_Waterloo" title="Bataille de Waterloo">bataille de Waterloo</a>. Si certains pensent que sa meilleure critique est peut-être contenue dans l’<i>incipit</i> du dernier volume — « l’âge me presse » —, on peut dire également qu’il est mort comme il avait vécu, en travaillant. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Retour_de_la_République"><span id="Retour_de_la_R.C3.A9publique"></span>Retour de la République</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=7" title="Modifier la section : Retour de la République" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=7" title="Modifier le code source de la section : Retour de la République"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>À la suite de deux attaques d'<a href="/wiki/Apoplexie" title="Apoplexie">apoplexie</a> survenues en 1871 à Pise et à Florence, Jules Michelet est diminué et a les mains paralysées. Il meurt le <time class="nowrap" datetime="1874-02-09" data-sort-value="1874-02-09">9 février 1874</time> d'une crise cardiaque qui l'emporte en quatre jours. Il souhaite être enterré sans cérémonie religieuse et, conformément à ses volontés, est d'abord inhumé au cimetière d'Hyères<sup id="cite_ref-Papillard_6-3" class="reference"><a href="#cite_note-Papillard-6"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup title="page(s)" class="reference" style="white-space:nowrap;">:219</sup>. </p><p>À la demande de sa femme, il est inhumé le <time class="nowrap" datetime="1876-05-18" data-sort-value="1876-05-18">18 mai 1876</time> au <a href="/wiki/Cimeti%C3%A8re_du_P%C3%A8re-Lachaise" title="Cimetière du Père-Lachaise">cimetière du Père-Lachaise</a> à <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> (division 52) lors de funérailles officielles et publiques organisées par <a href="/wiki/Gabriel_Monod" title="Gabriel Monod">Gabriel Monod</a>. La police estime que 10 000 personnes suivent le cortège funéraire depuis l'appartement de Michelet <a href="/wiki/Rue_d%27Assas" title="Rue d'Assas">rue d'Assas</a> jusqu'au Père-Lachaise<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite_crochet">[</span>34<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Son tombeau, élevé par souscription internationale et inauguré en 1882, est l’œuvre du sculpteur <a href="/wiki/Antonin_Merci%C3%A9" title="Antonin Mercié">Antonin Mercié</a>, sur les dessins de <a href="/wiki/Jean-Louis_Pascal" title="Jean-Louis Pascal">Jean-Louis Pascal</a><sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite_crochet">[</span>35<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La <a href="/wiki/St%C3%A8le" title="Stèle">stèle</a> rectangulaire flanquée de colonnes aux angles est couronnée d'une <a href="/wiki/Cimaise" title="Cimaise">cimaise</a> ornée d'emblèmes et de rinceaux sculptés. Michelet est représenté sous forme de <a href="/wiki/Gisant" title="Gisant">gisant</a> (le visage identique au masque <a href="/wiki/Fun%C3%A9raire" class="mw-redirect" title="Funéraire">funéraire</a>) étendu sur un sarcophage orné de deux médaillons<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite_crochet">[</span>36<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ; au-dessus de la couche funèbre, <a href="/wiki/Clio" title="Clio">Clio</a> la Muse de l'Histoire, drapée, indique du doigt la maxime de l'écrivain, épitaphe gravée dans la partie supérieure du bas-relief : <span class="citation">« L’histoire est une résurrection »</span><sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite_crochet">[</span>37<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Deux jardinières, en gradins, encadrent la vasque d'une fontaine surmontée d'un édicule sur lequel est sculptée en bas-relief une urne penchée, symbole de la pensée à traduire<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite_crochet">[</span>38<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Michelet_et_les_femmes">Michelet et les femmes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=8" title="Modifier la section : Michelet et les femmes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=8" title="Modifier le code source de la section : Michelet et les femmes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Vascoeuil10.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Vascoeuil10.jpg/220px-Vascoeuil10.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Vascoeuil10.jpg/330px-Vascoeuil10.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Vascoeuil10.jpg/440px-Vascoeuil10.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Château de Vascœuil, où Michelet passa une partie de sa vie.</figcaption></figure> <p>Marié par obligation le <time class="nowrap" datetime="1824-05-20" data-sort-value="1824-05-20">20 mai 1824</time> à Pauline Rousseau (1792-1839), fille du ténor <a href="/w/index.php?title=Jean-Joseph_Rousseau&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jean-Joseph Rousseau (page inexistante)">Jean-Joseph Rousseau</a> <a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Jean-Joseph_Rousseau" class="extiw" title="it:Jean-Joseph Rousseau"><span class="indicateur-langue" title="Article en italien : « Jean-Joseph Rousseau »">(it)</span></a>, il a deux enfants, Adèle (1824-1855)<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite_crochet">[</span>39<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et Charles (1829-1862)<sup id="cite_ref-Papillard_6-4" class="reference"><a href="#cite_note-Papillard-6"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup title="page(s)" class="reference" style="white-space:nowrap;">:90</sup>. Pauline est gaie et jolie, mais manque de culture et Michelet la délaisse rapidement pour son travail et sa carrière. Pauline boit et meurt de la tuberculose, le <time class="nowrap" datetime="1839-07-24" data-sort-value="1839-07-24">24 juillet 1839</time><sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite_crochet">[</span>40<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Michelet a une liaison platonique à partir de 1840 avec Françoise Adèle Poullain-Dumesnil, <a href="/wiki/Ch%C3%A2teau_de_Vasc%C5%93uil" title="Château de Vascœuil">châtelaine de Vascœuil</a> et mère de l'un de ses élèves, <a href="/wiki/Alfred_Dumesnil" title="Alfred Dumesnil">Alfred Dumesnil</a>, qui se mariera avec sa fille Adèle. De 1842 à 1848, Michelet a deux amours ancillaires avec les bonnes Marie et Victoire<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite_crochet">[</span>41<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup title="page(s)" class="reference" style="white-space:nowrap;">:110</sup>. </p><p>Le <time class="nowrap" datetime="1849-03-12" data-sort-value="1849-03-12">12 mars 1849</time>, il épouse <a href="/wiki/Ath%C3%A9na%C3%AFs_Mialaret" title="Athénaïs Mialaret">Athénaïs Mialaret</a>, fille de l'ancien précepteur des enfants de <a href="/wiki/Toussaint_Louverture" title="Toussaint Louverture">Toussaint Louverture</a>. Athénaïs possède des aptitudes littéraires et a des sympathies républicaines, ce qui semble avoir davantage stimulé ses capacités. Le couple a en <time class="nowrap" datetime="1850-07" data-sort-value="1850-07">juillet 1850</time> un fils, Yves-Jean-Lazare, qui ne vit que quelques semaines. Après la mort de Michelet, elle contribue à construire le mythe du <span class="citation">« pape de l'histoire »</span><sup id="cite_ref-Papillard_6-5" class="reference"><a href="#cite_note-Papillard-6"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup title="page(s)" class="reference" style="white-space:nowrap;">:92</sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Œuvre"><span id=".C5.92uvre"></span>Œuvre</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=9" title="Modifier la section : Œuvre" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=9" title="Modifier le code source de la section : Œuvre"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Influences">Influences</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=10" title="Modifier la section : Influences" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=10" title="Modifier le code source de la section : Influences"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Michelet semble avoir un goût presque exclusif pour l'œuvre des philosophes des Lumières : <a href="/wiki/John_Locke" title="John Locke">Locke</a> (sa thèse latine), <a href="/wiki/Nicolas_de_Condorcet" title="Nicolas de Condorcet">Condorcet</a>, <a href="/wiki/David_Hume" title="David Hume">David Hume</a>. Mais au-delà de l'évidente filiation intellectuelle qui le relie aux Lumières (<a href="/wiki/Voltaire" title="Voltaire">Voltaire</a> et <a href="/wiki/Montesquieu" title="Montesquieu">Montesquieu</a> étaient parmi ses auteurs favoris), d'autres philosophes l'ont profondément inspiré, et tout particulièrement <a href="/wiki/Gottfried_Wilhelm_Leibniz" title="Gottfried Wilhelm Leibniz">Leibniz</a>. </p><p>Bien que <a href="/wiki/Lucien_Febvre" title="Lucien Febvre">Lucien Febvre</a> lui ait donné un rôle <a href="/wiki/Populiste" class="mw-redirect" title="Populiste">populiste</a> et progressiste<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite_crochet">[</span>42<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, Jules Michelet est resté assez réfractaire sur son siècle. Il affirme dans son <i>Histoire du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</i> un pessimisme convaincu, proche d'autres historiens de la <abbr class="abbr" title="Troisième">III<sup>e</sup></abbr> République, comme <a href="/wiki/Hippolyte_Taine" title="Hippolyte Taine">Hippolyte Taine</a> et <a href="/wiki/Ernest_Renan" title="Ernest Renan">Ernest Renan</a><sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite_crochet">[</span>43<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. <span class="citation">« Notre siècle, par ses grandes machines (l'usine et la caserne) attelant les masses à l'aveugle, a progressé dans la fatalité […]. Au fatalisme de 1815 et d'Hegel succède le fatalisme médical, physiologique […] Socialisme, militarisme et industrialisme »</span><sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite_crochet">[</span>44<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Il s'oppose à tous les <a href="/wiki/Monisme" title="Monisme">monismes</a> <a href="/wiki/Socialisme" title="Socialisme">socialistes</a> à propos de l'histoire de la <a href="/wiki/R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise" title="Révolution française">Révolution française</a><sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite_crochet">[</span>45<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Dans <i>Le Banquet</i>, il reproche aux socialistes de s'abandonner à la religion en les accusant d'ultra-<a href="/wiki/Cl%C3%A9ricalisme" title="Cléricalisme">cléricalisme</a><sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite_crochet">[</span>46<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Historicisme">Historicisme</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=11" title="Modifier la section : Historicisme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=11" title="Modifier le code source de la section : Historicisme"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Il fut le premier représentant de l'<a href="/wiki/Historicisme" title="Historicisme">historicisme</a> en France, théorie philosophique selon laquelle les connaissances, les courants de pensée et les valeurs d'une société sont liés au contexte historique de cette société. Dans une citation fameuse, il définit l'histoire comme une <span class="citation">« résurrection »</span><sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite_crochet">[</span>47<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Dans <i>Quelques-uns parmi les meilleurs</i>, il traite des sciences naturelles, sujet nouveau pour lui, auquel on dit que sa femme l'a amené. Le premier d’entre eux était <i>Les Femmes de la révolution</i>, esquisses détachées de sa grande histoire (1854). Dans le suivant, <i>L’Oiseau</i> (1856), il se découvre une veine nouvelle et très réussie. Ce sujet de l’histoire naturelle n'est pas traité du point de vue de la science, ni de celui du sentiment, ni de l’anecdote ou des commérages, mais de celui du panthéisme démocratique fervent de l’auteur. </p><p>Michelet restait fidèle à son système d’études psychologiques. Comme historien, il cherchait l’âme des faits ; dans ces ouvrages il rechercha l’âme de l’insecte et de l’oiseau. Taine écrivit : <span class="citation">« L’auteur ne sort pas de sa carrière ; il l’élargit. Il avait plaidé pour les petits, pour les simples, pour le peuple. Il plaide pour les bêtes et les oiseaux. »</span> </p><p>Ces œuvres remarquables, mi-pamphlets, mi-traités moraux, se succédèrent de façon ininterrompue pendant cinq ou six ans, à douze mois d’intervalle généralement. <i>L’Amour</i> (1858), un des livres les plus populaires de l’auteur, fut suivi par <i>La Femme</i> (1860), un livre sur lequel, selon l’<i>Encyclopædia Britannica</i>, on pourrait fonder une critique entière de la littérature et du caractère français, et où Michelet ne fit que distinguer le plaisir sensuel de la passion amoureuse et de l’union de deux cœurs. </p><p>À l’homme réconcilié avec les animaux (<i>L’Oiseau</i> et <i>L’Insecte</i>), puis avec lui-même (<i>L’Amour</i> et <i>La Femme</i>), il ne restait plus qu’à apprendre l’amour de la création. Tels furent les buts de <i>La Mer</i> (1861) et de <i>La Montagne</i>, publiés quelques années plus tard. Dans <i>La Mer</i>, Michelet tente notamment d’apporter les preuves historiques de l’existence des <a href="/wiki/Sir%C3%A8ne" title="Sirène">sirènes</a><sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite_crochet">[</span>48<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Dans un autre genre paraît en 1862 <i><a href="/wiki/La_Sorci%C3%A8re_(essai)" title="La Sorcière (essai)">La Sorcière</a> -</i> qui connaît un <span class="citation">« succès de scandale »</span><sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite_crochet">[</span>49<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et fait l'objet de nombre d'interprétations psychologiques et littéraires<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite_crochet">[</span>50<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. <i>La Sorcière</i> est développé notamment à partir de l'<i><a href="/wiki/Histoire_de_l%27Inquisition_en_France" title="Histoire de l'Inquisition en France">Histoire de l'Inquisition en France</a></i>, un ouvrage paru en 1829 qui s'est avéré une des nombreuses <a href="/wiki/Forgerie" title="Forgerie">forgeries</a> du faussaire <a href="/wiki/%C3%89tienne-L%C3%A9on_de_Lamothe-Langon" title="Étienne-Léon de Lamothe-Langon">Lamothe-Langon</a><sup id="cite_ref-Fournier_55-0" class="reference"><a href="#cite_note-Fournier-55"><span class="cite_crochet">[</span>51<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, prétendant se baser un procès en sorcellerie médiéval d’après des documents inédits des archives ecclésiastiques du <a href="/wiki/Dioc%C3%A8se_de_Toulouse" class="mw-redirect" title="Diocèse de Toulouse">diocèse de Toulouse</a><sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite_crochet">[</span>e<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, pas plus que n'existe de <a href="/wiki/Chasse_aux_sorci%C3%A8res" title="Chasse aux sorcières">chasse aux sorcières</a> au Moyen Âge, ce phénomène ne débutant pas avant le <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle<sup id="cite_ref-:2_58-0" class="reference"><a href="#cite_note-:2-58"><span class="cite_crochet">[</span>53<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les travaux de Michelet ont été régulièrement repris par des historiens et auteurs postérieurs qui, sans examiner la véracité des sources prétendues par Lamothe-Langon, ont répercuté la <a href="/wiki/Forgerie" title="Forgerie">forgerie</a> au point que les procès de sorcières imaginés par celui-ci sont devenus un standard de l'historiographie de la « <a href="/wiki/Chasse_aux_sorci%C3%A8res" title="Chasse aux sorcières">chasse aux sorcières</a> »<sup id="cite_ref-:2_58-1" class="reference"><a href="#cite_note-:2-58"><span class="cite_crochet">[</span>53<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En outre, Michelet y accrédite la légende du <a href="/wiki/Droit_de_cuissage" title="Droit de cuissage">droit de cuissage</a>, bien qu'aucune trace d'une telle pratique n'ait jamais trouvée dans le droit positif français ni dans aucune archive<sup id="cite_ref-Boureau_59-0" class="reference"><a href="#cite_note-Boureau-59"><span class="cite_crochet">[</span>54<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Cette série, dont chaque élément était en même temps une œuvre d’imagination et de recherche, n’était pas encore terminée, que les derniers volumes révélèrent un certain relâchement. L’ambitieuse <i>Bible de l’humanité</i> (1864), une ébauche historique des religions, a tout sauf peu de valeur. Dans <i>La Montagne</i> (1868), le dernier de sa série d’histoire naturelle, les effets de style du genre <i>staccato</i> sont poussés plus loin même que ceux de Victor Hugo. <i>Nos fils</i> (1869), le dernier de la suite des petits livres publiés durant la vie de l’auteur, est un traité de l’éducation, fidèle à l’<i>Émile</i> de Jean-Jacques Rousseau<sup id="cite_ref-Fauquet_14-2" class="reference"><a href="#cite_note-Fauquet-14"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, écrit avec une grande connaissance des faits et avec les habituelles largeur et profondeur de vue, et cela malgré des capacités d’expression déclinantes. </p><p>On retrouve ses pleines capacités dans un livre posthume, <i>Le Banquet</i>, publié en 1878. L’image des populations industrieuses et affamées de la côte ligure est (qu’elle soit vraie ou non) une des meilleures choses qu’ait faites Michelet<sup id="cite_ref-Béji_60-0" class="reference"><a href="#cite_note-Béji-60"><span class="cite_crochet">[</span>55<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Pour compléter cette liste d’ouvrages de tous les genres, on peut mentionner deux volumes d’extraits ou d’abrégés, écrits et publiés à différentes occasions : <i>Les Soldats de la révolution</i> et <i><a href="/wiki/L%C3%A9gendes_d%C3%A9mocratiques_du_Nord" title="Légendes démocratiques du Nord">Légendes démocratiques du Nord</a></i>, où il expose l’héroïsme des peuples européens pour gagner leur liberté<sup id="cite_ref-Cornuz_61-0" class="reference"><a href="#cite_note-Cornuz-61"><span class="cite_crochet">[</span>56<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La publication de cette série d’ouvrages, et l’achèvement de son <i>Histoire</i>, occupèrent Michelet durant les deux décennies du Second Empire. Il vécut en partie en France, en partie en Italie, et avait l’habitude de passer l’hiver sur la Côte d’Azur, surtout à Hyères. Enfin, en 1867, la grande œuvre de sa vie fut achevée. Dans l’édition habituelle elle occupe dix-neuf volumes. Le premier de ceux-ci traite de l’histoire ancienne jusqu'à la mort de Charlemagne, le second de l’époque qui vit l’apogée de la France féodale, le troisième du <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, le quatrième, le cinquième et le sixième de la guerre de Cent Ans, le septième et le huitième de l’établissement du pouvoir royal sous Charles VII et Louis XI. Le <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> et le <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle sont traités chacun en quatre volumes, dont une grande partie n’est liée que de façon lointaine à l’histoire de France proprement dite, surtout dans les deux volumes intitulés Renaissance et Réforme. Les trois derniers volumes continuent l’histoire du <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle jusqu'au déclenchement de la Révolution. </p><p>L’hostilité sans compromis de Michelet envers le Second Empire n’empêcha pas que sa chute et les désastres qui l’accompagnèrent le stimulassent encore une fois pour le pousser à agir. Non seulement il écrivit des lettres et des pamphlets durant la guerre, mais lorsqu'elle fut achevée il entreprit de compléter par une Histoire du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle la gigantesque tâche qu’il s’était assignée, et que ses deux grandes histoires avaient déjà presque terminée. Concernant sa carrière publique, la nouvelle république ne lui rendit pas entièrement justice, refusant de lui redonner son professorat au Collège de France, dont il prétendait n’avoir jamais été légalement privé. </p><p><i>Origines du droit français, cherchées dans les symboles et formules du droit universel</i>, de Michelet, édité par Émile Faguet en 1890 et sa seconde édition parue en 1900, s'inspire à la fois de Vico et des <i>Antiquités du droit allemand</i> de <a href="/wiki/Jacob_Grimm" title="Jacob Grimm">Jacob Grimm</a><sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite_crochet">[</span>57<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Postérité"><span id="Post.C3.A9rit.C3.A9"></span>Postérité</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=12" title="Modifier la section : Postérité" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=12" title="Modifier le code source de la section : Postérité"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Postérité_générale"><span id="Post.C3.A9rit.C3.A9_g.C3.A9n.C3.A9rale"></span>Postérité générale</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=13" title="Modifier la section : Postérité générale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=13" title="Modifier le code source de la section : Postérité générale"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>L’historien a joué un rôle dans la popularisation du personnage de <a href="/wiki/Jeanne_d%27Arc" title="Jeanne d'Arc">Jeanne d'Arc</a>. Pour les diverses tentatives de récupération politiques et religieuses du personnage où Michelet joue un rôle important, voir l’article <a href="/wiki/Mythes_de_Jeanne_d%27Arc" title="Mythes de Jeanne d'Arc">Mythes de Jeanne d'Arc</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Controverses">Controverses</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=14" title="Modifier la section : Controverses" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=14" title="Modifier le code source de la section : Controverses"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Jules_Michelet_by_Andr%C3%A9_Gill.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Jules_Michelet_by_Andr%C3%A9_Gill.png/220px-Jules_Michelet_by_Andr%C3%A9_Gill.png" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Jules_Michelet_by_Andr%C3%A9_Gill.png/330px-Jules_Michelet_by_Andr%C3%A9_Gill.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Jules_Michelet_by_Andr%C3%A9_Gill.png/440px-Jules_Michelet_by_Andr%C3%A9_Gill.png 2x" data-file-width="2540" data-file-height="3387" /></a><figcaption>Michelet caricaturé par Gill dans <i>la Parodie</i> du <time class="nowrap" datetime="1869-12-05" data-sort-value="1869-12-05">5 décembre 1869</time>.</figcaption></figure> <p>C'est surtout concernant Michelet que les historiens <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Furet" title="François Furet">François Furet</a> et <a href="/wiki/Denis_Richet" title="Denis Richet">Denis Richet</a> ont déclaré que <span class="citation">« L'histoire après tout, n'est pas une école de morale »</span><sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite_crochet">[</span>58<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Jules Michelet est considéré, à part pour son étude du <a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a>, comme un des auteurs de l'histoire officielle (en raison de son travail historique mandaté par <a href="/wiki/Louis-Philippe_Ier" title="Louis-Philippe Ier">Louis-Philippe</a> et de son manque de rigueur susmentionné sur les faits historiques). </p><p>L'historien <a href="/wiki/Pierre_Chaunu" title="Pierre Chaunu">Pierre Chaunu</a>, dans ses entretiens avec <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Dosse" title="François Dosse">François Dosse</a>, porte ce jugement : <span class="citation">« Connaissez-vous quelque chose de plus nul que Michelet ? […] le culte de Michelet… soit…, il est vrai qu'il y a de belles pages, mais sur le plan de la recherche historique, c'est nul »</span><sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite_crochet">[</span>59<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>L'historien <a href="/wiki/Louis_Chevalier_(historien)" title="Louis Chevalier (historien)">Louis Chevalier</a>, dans son introduction aux <i><a href="/wiki/Les_Paysans" title="Les Paysans">Paysans</a></i>, de <a href="/wiki/Honor%C3%A9_de_Balzac" title="Honoré de Balzac">Balzac</a>, lui reproche son manque de rigueur et ses critiques injustifiées : <span class="citation">« Les conceptions historiques de Balzac sont celles de la plupart des historiens. Non de tous comme le montre l'indignation de Jules Michelet de voir <i>Un peintre de genre s'amuser à peindre une taverne de valetaille et de voleurs et, sous cette ébauche hideuse, écrire hardiment un mot qui est le nom de la plupart des habitants de la France</i>. Le malheur est qu'aucun historien ne trouvera jamais dans <i>les Paysans</i> de Michelet ce qu'il découvre dans ceux de Balzac […] »</span><sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite_crochet">[</span>60<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>À l'inverse, l'historien <a href="/wiki/Lucien_Febvre" title="Lucien Febvre">Lucien Febvre</a> veut rendre justice à Michelet en qui il voit le fondateur de l'histoire de France. Dans son article de 1933 « Michelet, Jules (1798-1874) », il écrit : </p> <blockquote> <p>« Il ne faut pas oublier ce qu'étaient les études historiques aux environs de 1825, quand Michelet les abordait. Documentation insuffisante ? Mais il a dans ce domaine été un novateur. […] Et un labeur immense, des recherches considérables ont assuré les fondements d'une œuvre qui aujourd'hui nous paraît ruineuse. […] Mieux encore : n'oublions pas que les banalités d'aujourd'hui furent l'originalité presque révolutionnaire d'hier et d'avant-hier. Michelet a si totalement gagné certaines batailles que nous ne songeons même plus qu'il les fallait gagner<sup id="cite_ref-Febvre_66-0" class="reference"><a href="#cite_note-Febvre-66"><span class="cite_crochet">[</span>61<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. » </p> </blockquote> <p>Dans ses Leçons au Collège de France de <time class="nowrap" datetime="1943-12" data-sort-value="1943-12">décembre 1943</time> à <time class="nowrap" datetime="1944-03" data-sort-value="1944-03">mars 1944</time>, Lucien Febvre souligne ainsi le caractère novateur du travail historique de Michelet, par comparaison avec les ouvrages d'<a href="/wiki/Augustin_Thierry" title="Augustin Thierry">Augustin Thierry</a> et de <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Guizot" title="François Guizot">François Guizot</a><sup id="cite_ref-Febvre_66-1" class="reference"><a href="#cite_note-Febvre-66"><span class="cite_crochet">[</span>61<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Son portrait sur le site internet de l'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_des_sciences_morales_et_politiques" title="Académie des sciences morales et politiques">Académie des sciences morales et politiques</a> résume parfaitement la controverse : <span class="citation">« Héros pour <a href="/wiki/Victor_Hugo" title="Victor Hugo">Victor Hugo</a>, charlatan si l'on en croit <a href="/wiki/Charles-Augustin_Sainte-Beuve" title="Charles-Augustin Sainte-Beuve">Sainte-Beuve</a>, Jules Michelet n'oubliera jamais qu'il est sorti du peuple, ce peuple dont il fera le grand acteur de l'histoire de la France<sup id="cite_ref-Huet_67-0" class="reference"><a href="#cite_note-Huet-67"><span class="cite_crochet">[</span>62<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Chef de la section historique aux Archives nationales, Michelet se trouvait directement au contact des documents. Il vivra donc au cœur de l'histoire, qu'il raconte tout d'abord dans cette <i>Histoire de France</i> dont les six premiers volumes traitent des origines jusqu'à la fin du règne de Louis XI. Estimant qu'il ne pouvait connaître la monarchie sans étudier la Révolution, dont il se pensait le fils, dont il se voulait le conteur, l'apôtre et le propagandiste, Michelet mettra en chantier, à partir de 1847, cette <i>Histoire de la Révolution française</i> qu'il achèvera en 1853. Généralités hâtives, parti pris, idée fausse mais qui donne à l'œuvre son mouvement lyrique d'une nation tout entière actrice… On peut certes adresser bien des reproches à Michelet, écrire que son <i>Histoire de la Révolution</i> est à peine un livre d'histoire, mais le livre se lit toujours et sa récente réédition dans la « collection Bouquins » lui a donné un nouveau public, attiré par l'élan de la plume, l'enthousiasme du conteur, plus que par la vérité historique<sup id="cite_ref-Amouroux_68-0" class="reference"><a href="#cite_note-Amouroux-68"><span class="cite_crochet">[</span>63<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. »</span> </p><p><a href="/wiki/Marcel_Pagnol" title="Marcel Pagnol">Marcel Pagnol</a>, dans <i><a href="/wiki/La_Gloire_de_mon_p%C3%A8re" title="La Gloire de mon père">La Gloire de mon père</a></i> autobiographique, l'a décrit de manière synthétique comme étant le propagandiste des idées de la <abbr class="abbr" title="Troisième">III<sup>e</sup></abbr> République à travers une relecture complète de l’Histoire de France. De lui découlent certains mythes républicains comme Clovis, François <abbr class="abbr" title="premier">I<sup>er</sup></abbr>, Henri IV, Louis XIV, la Révolution Française, Napoléon. De lui découlent surtout d'importantes erreurs historiques, notamment sur Louis XI, les guerres de religion et Louis XVI. Cette critique est reprise par plusieurs historiens, dont <a href="/wiki/Jacques_Heers" title="Jacques Heers">Jacques Heers</a> dans son livre <i>Le Moyen Âge, une imposture</i>, qui voient en Michelet un propagandiste motivé non pas par la recherche de la vérité mais par son idéologie, notamment anticléricale<sup id="cite_ref-Heers_69-0" class="reference"><a href="#cite_note-Heers-69"><span class="cite_crochet">[</span>64<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>L'historien du haut <a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a> <a href="/wiki/Pierre_Rich%C3%A9" title="Pierre Riché">Pierre Riché</a> reproche à Michelet d'avoir propagé le mythe des <a href="/wiki/Terreurs_de_l%27an_mille" class="mw-redirect" title="Terreurs de l'an mille">Terreurs de l'an mille</a> dans le premier chapitre de son livre IV de l'<i>Histoire de France</i> « L'an mille » lorsqu'il écrit : </p> <blockquote> <p>« Cet effroyable espoir du Jugement dernier s'accrut dans les calamités qui précédèrent l'<a href="/wiki/An_mil" class="mw-redirect" title="An mil">an mille</a> ou suivirent de près. Il semble que l'ordre des saisons se fût interverti, que les éléments suivissent des lois nouvelles. Une peste terrible dévasta l'Aquitaine, la chair des malades semblait frappée par le feu, se détachait de leurs os et tombait en pourriture… Une famine ravagea tout le monde depuis l'Orient, la Grèce, l'Italie, la France, l'Angleterre. » </p> </blockquote> <p>Michelet décrit ensuite des scènes de cannibalisme et les paysans qui se réfugient dans les églises et qui font donation de leurs terres aux prêtres et aux moines<sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite_crochet">[</span>65<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>La thèse de Michelet selon laquelle la <a href="/wiki/Chute_de_Constantinople" title="Chute de Constantinople">chute de Constantinople</a> en 1453 aurait provoqué le basculement brutal du <a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a> à la <a href="/wiki/Renaissance" title="Renaissance">Renaissance</a> par un afflux en Occident de savants en provenance de Constantinople est aujourd'hui fortement nuancée par tous les historiens, à la suite des travaux de <a href="/wiki/Charles_H._Haskins" class="mw-redirect" title="Charles H. Haskins">Charles H. Haskins</a> sur la <a href="/wiki/Renaissance_du_XIIe_si%C3%A8cle" title="Renaissance du XIIe siècle">Renaissance du <abbr class="abbr" title="12ᵉ siècle"><span class="romain">XII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a>, publiés en 1927<sup id="cite_ref-71" class="reference"><a href="#cite_note-71"><span class="cite_crochet">[</span>f<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Haskins a en effet montré qu'un mouvement important de <a href="/wiki/Traductions_latines_du_XIIe_si%C3%A8cle" title="Traductions latines du XIIe siècle">traduction des œuvres scientifiques et philosophiques grecques et arabes</a> a eu lieu dès le <abbr class="abbr" title="12ᵉ siècle"><span class="romain">XII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, ce qui a été confirmé par tous les <a href="/wiki/M%C3%A9di%C3%A9viste" title="Médiéviste">médiévistes</a> ultérieurs, par exemple <a href="/wiki/Jacques_Verger" title="Jacques Verger">Jacques Verger</a><sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite_crochet">[</span>66<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le philosophe <a href="/wiki/Michel_Foucault" title="Michel Foucault">Michel Foucault</a> considère que Michelet est coupable d'avoir élevé au rang de mythe la fausse idée selon laquelle l'Église aurait empêché la <a href="/wiki/Dissection" title="Dissection">dissection</a> de <a href="/wiki/Cadavre" title="Cadavre">cadavres</a> : </p> <blockquote> <p>« Donc, point de pénurie de cadavres au <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, pas de sépultures violées ni de messes noires anatomiques ; on est dans le plein jour de la dissection. Par une illusion fréquente au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle, et à laquelle Michelet a imposé les dimensions d'un mythe, l'histoire a prêté à la fin de l'Ancien Régime les couleurs du Moyen Âge en ses dernières années, confondu avec les déchirements de la Renaissance les problèmes et les débats de l’<i><a href="/wiki/Aufklarung" class="mw-redirect" title="Aufklarung">Aufklarung</a></i><sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite_crochet">[</span>67<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. » </p> </blockquote> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hommages">Hommages</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=15" title="Modifier la section : Hommages" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=15" title="Modifier le code source de la section : Hommages"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>une plaque commémorative lui rend hommage au <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 1 de l’avenue du général De Gaulle à Hyères.</li> <li>Une plaque commémorative lui rend hommage à son domicile de la rue de l'Ouest, devenue <a href="/wiki/Rue_d%27Assas" title="Rue d'Assas">rue d'Assas</a> (<abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 76), au croisement avec la <a href="/wiki/Rue_Vavin" title="Rue Vavin">rue Vavin</a><sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite_crochet">[</span>68<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li>En 1905, la <a href="/wiki/Marine_nationale_(France)" title="Marine nationale (France)">marine nationale française</a> baptise un <a href="/wiki/Croiseur" title="Croiseur">croiseur</a> <i><a href="/wiki/Jules_Michelet_(navire)" title="Jules Michelet (navire)">Jules Michelet</a></i>.</li> <li>Lycées Michelet : <a href="/wiki/Arpajon" title="Arpajon">Arpajon</a>, <a href="/wiki/Lannemezan" title="Lannemezan">Lannemezan</a>, <a href="/wiki/Marseille" title="Marseille">Marseille</a>, <a href="/wiki/Montauban" title="Montauban">Montauban</a>, <a href="/wiki/Nantes" title="Nantes">Nantes</a> (lycée professionnel, situé près de la rue de la Haute-Forêt, où Jules Michelet résidait durant son séjour à Nantes en 1852-53), <a href="/wiki/Nice" title="Nice">Nice</a> et <a href="/wiki/Vanves" title="Vanves">Vanves</a>.</li> <li>Écoles primaires Michelet : <a href="/wiki/B%C3%A9thune" title="Béthune">Béthune</a>, <a href="/wiki/Colombes" title="Colombes">Colombes</a>, <a href="/wiki/Halluin" title="Halluin">Halluin</a> et <a href="/wiki/Toulouse" title="Toulouse">Toulouse</a>.</li> <li>De nombreux collèges, écoles primaires et maternelles en France portent son nom.</li> <li>Bibliothèque spécialisée de l'UFR d'histoire de l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Lille" title="Université de Lille">université Charles-de-Gaulle de Lille 3</a>.</li> <li>Bibliothèque Michelet d’art et d’archéologie, au <a href="/wiki/Centre_Michelet" class="mw-redirect" title="Centre Michelet">Centre Michelet</a>, <a href="/wiki/Rue_Michelet_(Paris)" title="Rue Michelet (Paris)">rue Michelet</a>, dépendant de l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_Paris-1_Panth%C3%A9on-Sorbonne" class="mw-redirect" title="Université Paris-1 Panthéon-Sorbonne">Université Paris-1 Panthéon-Sorbonne</a> et de l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_Paris_Sorbonne-Paris_IV" class="mw-redirect" title="Université Paris Sorbonne-Paris IV">Université Paris Sorbonne-Paris IV</a>.</li> <li>Plusieurs villes françaises ont également consacré un <span class="page_h"><a href="/wiki/Boulevard_Michelet" class="mw-redirect mw-disambig" title="Boulevard Michelet">boulevard Michelet</a></span> (<a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a>, Marseille, Nantes…)</li> <li>À l'étranger : rue Jules-Michelet à <a href="/wiki/Bucarest" title="Bucarest">Bucarest</a> (Roumanie).</li> <li>Durant la <a href="/wiki/Alg%C3%A9rie_fran%C3%A7aise" title="Algérie française">période de l'Algérie française</a>, une ville de Kabylie, dans le département d'Alger s'appelait <a href="/wiki/Ain_El_Hammam" class="mw-redirect" title="Ain El Hammam">Michelet</a>. Son nom est aujourd'hui Ain El Hammam, mais les habitants continuent de l’appeler « Michelet ». Une importante rue d'Alger s’appelait également <a href="/wiki/Rue_Didouche-Mourad" title="Rue Didouche-Mourad">rue Michelet</a>, alors.</li> <li>En 1961 s'est tenue à l'<a href="/wiki/H%C3%B4tel_de_Rohan_(Paris)" title="Hôtel de Rohan (Paris)">hôtel de Rohan, aux Archives nationales</a>, une exposition placée sous le haut patronage d'<a href="/wiki/Andr%C3%A9_Malraux" title="André Malraux">André Malraux</a>, ministre d'État chargé des affaires culturelles, et intitulée « Michelet, sa vie, son œuvre 1798-1874 ». Un catalogue de 164 pages recense les 559 pièces exposées.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Publications">Publications</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=16" title="Modifier la section : Publications" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=16" title="Modifier le code source de la section : Publications"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Histoire_de_France"><i>Histoire de France</i></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=17" title="Modifier la section : Histoire de France" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=17" title="Modifier le code source de la section : Histoire de France"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><i>Précis de l'histoire de France jusqu'à la Révolution</i>, Paris, <a href="/wiki/Louis_Hachette" title="Louis Hachette">Louis Hachette</a>, 1833. </p><p><i>Histoire de France au <a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a></i>, Paris, Louis Hachette, 1833–1844. </p> <dl><dd>1833 : I. [Des origines à 987]</dd> <dd>1833 : II. [987–1270]</dd> <dd>1837 : III. [1270–1380]</dd> <dd>1840 : IV. [1380–1422]</dd> <dd>1841 : V. [1422–1461]</dd> <dd>1844 : VI. <i><a href="/wiki/Louis_XI" title="Louis XI">Louis XI</a> et <a href="/wiki/Charles_le_T%C3%A9m%C3%A9raire" title="Charles le Téméraire">Charles le Téméraire</a></i> [1461–1483]</dd></dl> <p><i>Histoire de France au <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</i>, Paris, Chamerot, 1855–1856. </p> <dl><dd>1855 : <i><a href="/wiki/Renaissance" title="Renaissance">La Renaissance</a></i></dd> <dd>1855 : <i><a href="/wiki/R%C3%A9forme_protestante" title="Réforme protestante">Réforme</a></i></dd> <dd>1856 : <i><a href="/wiki/Guerres_de_Religion_(France)" title="Guerres de Religion (France)">Guerres de religion</a></i></dd> <dd>1856 : <i><a href="/wiki/Ligue_catholique_(France)" title="Ligue catholique (France)">La Ligue</a></i></dd></dl> <p><i>Histoire de France au <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</i>, Paris, Chamerot, 1857–1860. </p> <dl><dd>1857 : <i><a href="/wiki/Henri_IV_(roi_de_France)" title="Henri IV (roi de France)">Henri IV</a> et <a href="/wiki/Armand_Jean_du_Plessis_de_Richelieu" title="Armand Jean du Plessis de Richelieu">Richelieu</a></i></dd> <dd>1858 : <i>Richelieu et la <a href="/wiki/Fronde_(histoire)" title="Fronde (histoire)">Fronde</a></i></dd> <dd>1860 : <i><a href="/wiki/Louis_XIV" title="Louis XIV">Louis XIV</a> et la révocation de l'<a href="/wiki/%C3%89dit_de_Nantes" title="Édit de Nantes">édit de Nantes</a></i></dd></dl> <p><i>Histoire de France au <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</i>, Paris, Louis Hachette, 1862–1866 ; puis Chamerot et Lauwereyns, 1867. </p> <dl><dd>1862 : <i>Louis XIV et le duc de Bourgogne</i></dd> <dd>1863 : <i><a href="/wiki/La_R%C3%A9gence" class="mw-redirect" title="La Régence">La Régence</a></i></dd> <dd>1866 : <i><a href="/wiki/Louis_XV" title="Louis XV">Louis XV</a></i></dd> <dd>1867 : <i>Louis XV et <a href="/wiki/Louis_XVI" title="Louis XVI">Louis XVI</a></i></dd></dl> <p><i>Histoire de la <a href="/wiki/R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise" title="Révolution française">Révolution française</a></i>, Paris, Chamerot, 1847–1853. </p> <dl><dd>1847 : I. [1789]</dd> <dd>1847 : II. [1789–1791]</dd> <dd>1848 : III. [1790–1791]</dd> <dd>1849 : IV. [1792]</dd> <dd>1850 : V. [1792–1793]</dd> <dd>1853 : VI. [1793–1794]</dd> <dd>1853 : VII. [1793–1794]</dd></dl> <p><i>Histoire du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</i>, Paris, Germer Baillière, 1872 ; puis <a href="/wiki/Michel_L%C3%A9vy_fr%C3%A8res" title="Michel Lévy frères">Michel Lévy frères</a>, 1875. </p> <dl><dd>1872 : I. <i><a href="/wiki/Directoire" title="Directoire">Directoire</a>. Origine des <a href="/wiki/Maison_Bonaparte" title="Maison Bonaparte">Bonaparte</a></i></dd> <dd>1875 : II. <i>Jusqu'au <a href="/wiki/Coup_d%27%C3%89tat_du_18_Brumaire" title="Coup d'État du 18 Brumaire">18 brumaire</a></i> (à titre posthume)</dd> <dd>1875 : III. <i>Jusqu'à <a href="/wiki/Bataille_de_Waterloo" title="Bataille de Waterloo">Waterloo</a></i> (à titre posthume)</dd></dl> <p>Éditions choisies de l'<i>Histoire de France</i> (jusqu'à Louis XVI) : </p> <ul><li><a href="/wiki/Albert_Lacroix" title="Albert Lacroix">Albert Lacroix</a> (1876–1877) : 19 volumes</li> <li><a href="/wiki/Ernest_Flammarion" title="Ernest Flammarion">Ernest Flammarion</a> (1893–1897), dite « Édition définitive, revue et corrigée » : 16 volumes</li> <li>Éditions Saint-Clair (1968–1969) : 18 volumes</li> <li>Équateurs (2008), dite « de la Gaule à Louis XVI » : 17 volumes</li></ul> <p>Éditions choisies de l'<i>Histoire de la Révolution française</i> : </p> <ul><li><a href="/wiki/Alphonse_Lemerre" title="Alphonse Lemerre">Alphonse Lemerre</a> (1888) : 9 volumes</li> <li>Éditions Saint-Clair (1961–1964) : 13 volumes</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Autres_œuvres"><span id="Autres_.C5.93uvres"></span>Autres œuvres</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=18" title="Modifier la section : Autres œuvres" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=18" title="Modifier le code source de la section : Autres œuvres"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>Tableau chronologique de l’histoire moderne de 1453 à 1789</i> (1825)</li> <li><i>Tableaux synchroniques d’histoire moderne de 1453 à 1648</i> (1826)</li> <li><i>Principes de la philosophie de l'histoire</i> de Vico (1827)</li> <li><i>Précis d’histoire moderne</i> (1827)</li> <li><i>Introduction à l’Histoire universelle</i> (1831)</li> <li><i>Histoire romaine : république</i> (1831)</li> <li><i>Mémoires de <a href="/wiki/Martin_Luther" title="Martin Luther">Luther</a> écrit par lui-même</i> (1835)</li> <li><i>Œuvres choisies de <a href="/wiki/Giambattista_Vico" title="Giambattista Vico">Vico</a></i> (1835)</li> <li><i>Origine du droit français</i> (1837)</li> <li><cite class="italique">Le procès des Templiers</cite>, tome I (1841) ; tome II (1851)</li> <li><i>Des jésuites</i> (1843), en collaboration avec <a href="/wiki/Edgar_Quinet" title="Edgar Quinet">Edgar Quinet</a></li> <li><i>Du prêtre, de la femme, de la famille</i> (1845)</li> <li><i><a href="/wiki/Le_Peuple_(essai)" title="Le Peuple (essai)">Le Peuple</a></i> (1846)</li> <li><i>Pologne et Russie</i> (1851)</li> <li><i>Le Peuple russe et le socialisme</i> (1851)</li> <li><i>Légendes démocratiques du Nord</i> (1854 ; réédité comme <i>La Pologne martyre</i> en 1863)</li> <li><i>Les Femmes de la Révolution</i> (1854)</li> <li><i>L’Oiseau</i> (1856) ; <a rel="nofollow" class="external text" href="http://pages-bibliophilie.eu/">Les Bibliophiles de France</a> ont publié en 1952 une édition illustrée, avec des eaux-fortes d'André Jacquemin.</li> <li><i>L'Insecte</i> (1857)</li> <li><i>L'Amour</i> (1858)</li> <li><i>La Femme</i> (1859)</li> <li><i>La Mer</i> (1861)</li> <li><i><a href="/wiki/La_Sorci%C3%A8re_(essai)" title="La Sorcière (essai)">La Sorcière</a></i> (1862)</li> <li><i>Bible de l'Humanité</i> (1864)</li> <li><i>La Montagne</i> (1868)</li> <li><i>Nos fils</i> (1869)</li> <li><i>La France devant l'Europe</i> (1871)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Publications_posthumes">Publications posthumes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=19" title="Modifier la section : Publications posthumes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=19" title="Modifier le code source de la section : Publications posthumes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>Les Soldats de la Révolution</i> (1878)</li> <li><i>Le Banquet</i> (1879, inachevé)</li> <li><i>Ma Jeunesse</i> (1884, préface de <abbr class="abbr" title="Madame">M<sup>me</sup></abbr> J. Michelet)</li> <li><i>Notre France : sa géographie, son histoire</i> (1886, préface de <abbr class="abbr" title="Madame">M<sup>me</sup></abbr> J. Michelet)</li> <li><i>Mon Journal 1820–1823</i> (1888, préface de <abbr class="abbr" title="Madame">M<sup>me</sup></abbr> J. Michelet)</li> <li><i>Écrits de jeunesse : Journal (1820–1823)</i> (1959, <a href="/wiki/Gallimard" class="mw-redirect" title="Gallimard">Gallimard</a>)</li> <li><i>Journal</i> (texte établi par <a href="/wiki/Paul_Viallaneix" title="Paul Viallaneix">Paul Viallaneix</a> et <a href="/wiki/Claude_Digeon" title="Claude Digeon">Claude Digeon</a>) <ul><li>Tome I. <i>1828–1848</i> (1959, <a href="/wiki/Gallimard" class="mw-redirect" title="Gallimard">Gallimard</a>)</li> <li>Tome II. <i>1849–1860</i> (1962, Gallimard)</li> <li>Tome III. <i>1861–1867</i> (1976, Gallimard)</li> <li>Tome IV. <i>1868–1874</i> (1976, Gallimard)</li></ul></li> <li><i>Sylvine : mémoires d'une femme de chambre</i>, roman inédit présenté par <a href="/wiki/Alcanter_de_Brahm" title="Alcanter de Brahm">Alcanter de Brahm</a>, Paris, Debresse, 1940.</li> <li><i>Voyage en Angleterre (août–<time class="nowrap" datetime="1834-09" data-sort-value="1834-09">septembre 1834</time>)</i>, La Rochelle, Sulliver, 2005.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Œuvres_en_ligne"><span id=".C5.92uvres_en_ligne"></span>Œuvres en ligne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=20" title="Modifier la section : Œuvres en ligne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=20" title="Modifier le code source de la section : Œuvres en ligne"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>L’Histoire de France</i> sur le site de <a href="/wiki/Gallica" title="Gallica">Gallica</a>. Il y a deux éditions celle d’<a href="/wiki/Albert_Lacroix" title="Albert Lacroix">Albert Lacroix</a> (1876) et celle d’<a href="/wiki/Ernest_Flammarion" title="Ernest Flammarion">Ernest Flammarion</a> (1893). Pour la première édition, qui comprend 19 tomes, il manque plusieurs volumes. La seconde édition dite « édition définitive, revue et corrigée » en 16 tomes est intégralement disponible dans les <a rel="nofollow" class="external text" href="http://notices.bnf.fr/AfficherNoticeServlet?idNotice=30943134">Œuvres complètes de J. Michelet</a>. Tome 1 à 6 Moyen Âge. Tome 7 Renaissance. Tome 8 Réforme. Tome 9 Guerres de religion. Tome 10 Henri IV. Tome 11 Richelieu et La Fronde. Tome 12 Louis XIV et la révocation de l’édit de Nantes. Tome 13 Louis XIV et le duc de Bourgogne. Tome 14 Régence. Tome 15 Louis XV. Tome 16 Louis XV et Louis XVI. Sommaire détaillé sur LA BIBLIOTHÈQUE NUMÉRIQUE UNIVERSELLE <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.voltaire-integral.com/__La%20Bibliotheque/Table1/Michelet.htm">[1]</a> Version texte de certains volumes disponible avec le Projet Gutenberg <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://www.gutenberg.org/browse/authors/m#a8214">[2]</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://classiques.uqac.ca/classiques/michelet_jules/oeuvres_completes_t5_hist_de_france/histoire_de_france_t5.html">Édition numérique du Moyen Âge, tome V (1422-1461), sur le site de l’université de Chicoutimi</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gutenberg.org/browse/authors/m#a8214">Œuvres de Michelet sur le site Gutenberg</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/search.php?query=creator%3A%22Michelet%2C+Jules%2C+1798-1874%22">Œuvres de Michelet sur le site Archives.org</a></li></ul> <p>Les archives de Michelet sont conservées à la <a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_historique_de_la_ville_de_Paris" title="Bibliothèque historique de la ville de Paris">Bibliothèque historique de la ville de Paris</a>. Elles se composent de volumes de correspondances, de notes ou encore de manuscrits de ses œuvres, constitués par plusieurs dons et legs qui s'échelonnent de 1901 à 1974. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=21" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=21" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Notes">Notes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=22" title="Modifier la section : Notes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=22" title="Modifier le code source de la section : Notes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small lower-alpha" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text">Construction mythifiée de l'histoire de France, héritée de Michelet et adaptée par <a href="/wiki/Ernest_Lavisse" title="Ernest Lavisse">Lavisse</a> au public populaire de l'école primaire et du foyer familial. Voir <span class="ouvrage" id="Borne2014"><span class="ouvrage" id="Dominique_Borne2014"><a href="/wiki/Dominique_Borne" title="Dominique Borne">Dominique Borne</a>, <cite class="italique">Quelle histoire pour la France ?</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Gallimard" title="Éditions Gallimard">Éditions Gallimard</a>, <time>2014</time>, 358 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>, 16 pl. ; 23 cm <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-07013-924-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-07013-924-8"><span class="nowrap">978-2-07013-924-8</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/897807061">897807061</a></span>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 87<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Quelle+histoire+pour+la+France+%3F&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+Gallimard&rft.aulast=Borne&rft.aufirst=Dominique&rft.date=2014&rft.pages=87&rft.tpages=358&rft.isbn=978-2-07013-924-8&rft_id=info%3Aoclcnum%2F897807061&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a> </span><span class="reference-text">En 1841, il a obtenu du ministre Villemain la création, au Collège de France, d'une chaire d’Histoire des Littératures et Institutions et Institutions comparées du Midi de l'Europe, dont Quinet est nommé titulaire. Le cours annoncé sur le Christianisme et la Révolution française ayant soulevé, en 1845, des protestations du ministère qui refuse de l'approuver, Quinet n'accepte pas les changements proposés et quitte sa chaire<sup id="cite_ref-Bonnerot_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bonnerot-24"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup title="page(s)" class="reference" style="white-space:nowrap;">:67</sup>.</span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a> </span><span class="reference-text">L’on a même prétendu qu’il leur aurait dit : <span class="citation">« Faites l’histoire, nous l’écrirons ! »</span><sup id="cite_ref-Académie_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-Académie-29"><span class="cite_crochet">[</span>27<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a> </span><span class="reference-text"> De même, en décembre 1851 il ne prendra pas part à la résistance et, sous l’Empire, il n’acceptera aucune candidature politique<sup id="cite_ref-Académie_29-2" class="reference"><a href="#cite_note-Académie-29"><span class="cite_crochet">[</span>27<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a> </span><span class="reference-text">Les travaux des historiens <a href="/wiki/Norman_Cohn" title="Norman Cohn">Norman Cohn</a> et Richard Kieckhefer dans les années 1970 ont démontré que cet ouvrage constitue l'une des plus grandes falsifications de l'histoire, car ces archives n’ont jamais existé<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite_crochet">[</span>52<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</span> </li> <li id="cite_note-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-71">↑</a> </span><span class="reference-text">Voir l'article <a href="/wiki/Chute_de_Constantinople#Fin_du_Moyen_Âge_?" title="Chute de Constantinople">Chute de Constantinople</a>.</span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Références"><span id="R.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Références</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=23" title="Modifier la section : Références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=23" title="Modifier le code source de la section : Références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Ignatius_Letellier2019"><span class="ouvrage" id="Robert_Ignatius_Letellier2019"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Robert Ignatius Letellier, <cite class="italique" lang="en">Meyerbeer’s Le Prophète : A Parable of Politics, Faith and Transcendence</cite>, Paris, Cambridge Scholars Publishing, <time>2019</time>, 437 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-52752-718-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-52752-718-8"><span class="nowrap">978-1-52752-718-8</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/1296129744">1296129744</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=VlmGDwAAQBAJ&pg=PA252">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 252<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Meyerbeer%E2%80%99s+Le+Proph%C3%A8te&rft.place=Paris&rft.pub=Cambridge+Scholars+Publishing&rft.stitle=A+Parable+of+Politics%2C+Faith+and+Transcendence&rft.au=Robert+Ignatius+Letellier&rft.date=2019&rft.pages=252&rft.tpages=437&rft.isbn=978-1-52752-718-8&rft_id=info%3Aoclcnum%2F1296129744&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bénichou1977"><span class="ouvrage" id="Paul_Bénichou1977"><a href="/wiki/Paul_B%C3%A9nichou" title="Paul Bénichou">Paul Bénichou</a>, <cite class="italique">Romantismes français</cite>, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr> I : Le Sacre de l'écrivain. Le Temps des prophètes, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Gallimard" title="Éditions Gallimard">Éditions Gallimard</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Quarto », <time>1977</time> (<abbr class="abbr" title="réimpression">réimpr.</abbr> 2004), <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 915<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Romantismes+fran%C3%A7ais&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+Gallimard&rft.aulast=B%C3%A9nichou&rft.aufirst=Paul&rft.date=1977&rft.pages=915&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Avezou2008"><span class="ouvrage" id="Laurent_Avezou2008"><a href="/wiki/Laurent_Avezou" title="Laurent Avezou">Laurent Avezou</a>, <cite class="italique">Raconter la France. Histoire d'une histoire</cite>, <a href="/wiki/Armand_Colin" title="Armand Colin">Armand Colin</a>, <time>2008</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 17<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Raconter+la+France.+Histoire+d%27une+histoire&rft.pub=Armand+Colin&rft.aulast=Avezou&rft.aufirst=Laurent&rft.date=2008&rft.pages=17&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Jules Michelet (21 août 1798 9 février 1874)</i>, <a href="/wiki/H%C3%A9rodote_(revue)" title="Hérodote (revue)">Hérodote</a>, <i>Apogée de l'Europe</i>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.herodote.net/Bio/Michelet-biographie-TWljaGVsZXQ=.php">lire en ligne</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Papillard-6"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Papillard_6-0">a</a> <a href="#cite_ref-Papillard_6-1">b</a> <a href="#cite_ref-Papillard_6-2">c</a> <a href="#cite_ref-Papillard_6-3">d</a> <a href="#cite_ref-Papillard_6-4">e</a> et <a href="#cite_ref-Papillard_6-5">f</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Papillard1994"><span class="ouvrage" id="François_Papillard1994">François Papillard, <cite class="italique">Jules Michelet (1798-1874) : "Moi, amoureux de Vascoeuil</cite>, Condé-sur-Noireau, Charles Corlet, <time>1994</time>, 243 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>, 25 cm <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-85480-488-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-85480-488-1"><span class="nowrap">978-2-85480-488-1</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/37574187">37574187</a></span>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 42<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jules+Michelet+%281798-1874%29&rft.place=Cond%C3%A9-sur-Noireau&rft.pub=Charles+Corlet&rft.stitle=%22Moi%2C+amoureux+de+Vascoeuil&rft.aulast=Papillard&rft.aufirst=Fran%C3%A7ois&rft.date=1994&rft.pages=42&rft.tpages=243&rft.isbn=978-2-85480-488-1&rft_id=info%3Aoclcnum%2F37574187&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-ŒCPV16-7"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-ŒCPV16_7-0">a</a> et <a href="#cite_ref-ŒCPV16_7-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text">Jules Michelet, <i>Œuvres complètes</i>, <span class="nowrap"><abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr> 1</span>, éd. Paul Viallaneix, Paris, Flammarion, 1971, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 16.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Kaplan1977"><span class="ouvrage" id="Edward_K._Kaplan1977"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Edward K. Kaplan, <cite class="italique" lang="en">Michelet's Poetic Vision : A Romantic Philosophy of Nature, Man and Woman</cite>, Amherst, University of Massachusetts Press, <time>1977</time>, <span class="petites_capitales" style="font-variant: small-caps;">xxvi</span>, 211, 24 cm <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-87023-236-7" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-87023-236-7"><span class="nowrap">978-0-87023-236-7</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/2598135">2598135</a></span>)</small>, <span class="petites_capitales" style="font-variant: small-caps;">xvii</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Michelet%27s+Poetic+Vision&rft.place=Amherst&rft.pub=University+of+Massachusetts+Press&rft.stitle=A+Romantic+Philosophy+of+Nature%2C+Man+and+Woman&rft.aulast=Kaplan&rft.aufirst=Edward+K.&rft.date=1977&rft.pages=%3Cspan+class%3D%22petites_capitales%22+style%3D%22font-variant%3A+small-caps%3B%22%3Exvii%3C%2Fspan%3E&rft.tpages=%3Cspan+class%3D%22petites_capitales%22+style%3D%22font-variant%3A+small-caps%3B%22%3Exxvi%3C%2Fspan%3E%2C+211&rft.isbn=978-0-87023-236-7&rft_id=info%3Aoclcnum%2F2598135&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Michelet1884"><span class="ouvrage" id="Jules_Michelet1884">Jules Michelet, <cite class="italique">Ma jeunesse</cite>, Paris, Calmann Lévy éditeur, <time>1884</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6503473m/f165">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 127<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ma+jeunesse&rft.place=Paris&rft.pub=Calmann+L%C3%A9vy+%C3%A9diteur&rft.aulast=Michelet&rft.aufirst=Jules&rft.date=1884&rft.pages=127&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Sorbonne-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Sorbonne_10-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Doctorat">Doctorat, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://eslettres.bis-sorbonne.fr/notice/Doctorant/5561"><cite style="font-style:normal;">Michelet - 1819, Faculté de Paris</cite></a> », sur <span class="italique">sorbonne.fr</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-10-23" data-sort-value="2023-10-23">23 octobre 2023</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-NuBIS-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-NuBIS_11-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="virtuelle_sur_NuBIS,_la_bibliothèque_numérique_de_la_Bibliothèque_de_la_Sorbonne"><span class="ouvrage" id="Exposition_virtuelle_sur_NuBIS,_la_bibliothèque_numérique_de_la_Bibliothèque_de_la_Sorbonne">Exposition virtuelle sur NuBIS, la bibliothèque numérique de la Bibliothèque de la Sorbonne, « <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nubis.univ-paris1.fr/s/theses-doctorats-es-lettres-19-siecle-exposition-devenir-savant/page/page-4"><cite style="font-style:normal;">Le temps des thèses rhétoriques : l’exemple de Jules Michelet</cite></a> », sur <span class="italique">Devenir savants : thèses et doctorats ès lettres au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-10-10" data-sort-value="2023-10-10">10 octobre 2023</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Michelet1819"><span class="ouvrage" id="Jules_Michelet1819">Jules Michelet, <cite class="italique">Examen des vies des hommes illustres de Plutarque proposé à une discussion publique</cite>, Paris, Fain, <time>1819</time>, [1]-26-[1], in-4º <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/1176816163">1176816163</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k10559147">lire en ligne</a> sur <i><a href="/wiki/Gallica" title="Gallica">Gallica</a></i>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Examen+des+vies+des+hommes+illustres+de+Plutarque+propos%C3%A9+%C3%A0+une+discussion+publique&rft.place=Paris&rft.pub=Fain&rft.aulast=Michelet&rft.aufirst=Jules&rft.date=1819&rft.tpages=%5B1%5D-26-%5B1%5D&rft_id=info%3Aoclcnum%2F1176816163&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-1906_G._Monod_pages381à384-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1906_G._Monod_pages381à384_13-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Monod1906"><span class="ouvrage" id="Gabriel_Monod1906"><a href="/wiki/Gabriel_Monod" title="Gabriel Monod">Gabriel Monod</a>, « <cite style="font-style:normal">La Thèse latine de doctorat de Jules Michelet</cite> », <i><a href="/wiki/Revue_de_m%C3%A9taphysique_et_de_morale" title="Revue de métaphysique et de morale">Revue de métaphysique et de morale</a></i>, Paris, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 14, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 3,‎ <time>1906</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">381–84</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jstor.org/stable/40893283">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-10-02" data-sort-value="2023-10-02">2 octobre 2023</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=La+Th%C3%A8se+latine+de+doctorat+de+Jules+Michelet&rft.jtitle=Revue+de+m%C3%A9taphysique+et+de+morale&rft.issue=3&rft.aulast=Monod&rft.aufirst=Gabriel&rft.date=1906&rft.volume=14&rft.pages=381%E2%80%9384&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Fauquet-14"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Fauquet_14-0">a</a> <a href="#cite_ref-Fauquet_14-1">b</a> et <a href="#cite_ref-Fauquet_14-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Fauquet1990"><span class="ouvrage" id="Éric_Fauquet1990">Éric Fauquet, <cite class="italique">Michelet : ou la gloire du professeur d'histoire</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_du_Cerf" title="Éditions du Cerf">Éditions du Cerf</a>, <time>1990</time>, 453 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>, 16 pl. 24 cm <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-20404-159-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-20404-159-1"><span class="nowrap">978-2-20404-159-1</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/645752382">645752382</a></span>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 82<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Michelet&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+du+Cerf&rft.stitle=ou+la+gloire+du+professeur+d%27histoire&rft.aulast=Fauquet&rft.aufirst=%C3%89ric&rft.date=1990&rft.pages=82&rft.tpages=453&rft.isbn=978-2-20404-159-1&rft_id=info%3Aoclcnum%2F645752382&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Sainte-Beuve-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Sainte-Beuve_15-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sainte-Beuve1935"><a href="/wiki/Charles_Augustin_Sainte-Beuve" class="mw-redirect" title="Charles Augustin Sainte-Beuve">Sainte-Beuve</a>, <cite class="italique">Correspondance Générale</cite>, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr> 1, Jean Bonnerot, éd., Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Stock" title="Éditions Stock">Stock</a>, <time>1935</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=9aBEAAAAYAAJ&pg=PA18">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 18<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Correspondance+G%C3%A9n%C3%A9rale&rft.place=Jean+Bonnerot%2C+%C3%A9d.%2C+Paris&rft.pub=Stock&rft.au=Sainte-Beuve&rft.date=1935&rft.pages=18&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Monod1994"><span class="ouvrage" id="Gabriel_Monod1994">Gabriel Monod, « <cite style="font-style:normal">Michelet à l'école normale (1827-1838)</cite> », <i>Le Centenaire de l’École normale (1795-1895)</i>, Paris, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> Édition du Bicentenaire,‎ <time>1994</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.4000/books.editionsulm.1646">10.4000/books.editionsulm.1646</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.openedition.org/editionsulm/1646">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-10-10" data-sort-value="2023-10-10">10 octobre 2023</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Michelet+%C3%A0+l%27%C3%A9cole+normale+%281827-1838%29&rft.jtitle=Le+Centenaire+de+l%E2%80%99%C3%89cole+normale+%281795-1895%29&rft.issue=%C3%89dition+du+Bicentenaire&rft.aulast=Monod&rft.aufirst=Gabriel&rft.date=1994&rft_id=info%3Adoi%2F10.4000%2Fbooks.editionsulm.1646&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-1923_G._Monod-17"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-1923_G._Monod_17-0">a</a> et <a href="#cite_ref-1923_G._Monod_17-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Monod1923"><span class="ouvrage" id="Gabriel_Monod1923"><a href="/wiki/Gabriel_Monod" title="Gabriel Monod">Gabriel Monod</a>, <cite class="italique">La vie et la pensée de Jules Michelet (1798-1852)</cite>, Paris, <a href="/wiki/Honor%C3%A9_Champion" title="Honoré Champion">Honoré Champion</a>, <time>1923</time>, 2 vol. <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/878478587">878478587</a></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+vie+et+la+pens%C3%A9e+de+Jules+Michelet+%281798-1852%29&rft.place=Paris&rft.pub=Honor%C3%A9+Champion&rft.aulast=Monod&rft.aufirst=Gabriel&rft.date=1923&rft_id=info%3Aoclcnum%2F878478587&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Haussonville-18"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Haussonville_18-0">a</a> <a href="#cite_ref-Haussonville_18-1">b</a> <a href="#cite_ref-Haussonville_18-2">c</a> et <a href="#cite_ref-Haussonville_18-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="d’Haussonville1876"><span class="ouvrage" id="Othenin_d’Haussonville1876"><a href="/wiki/Joseph_d%27Haussonville" title="Joseph d'Haussonville">Othenin d’Haussonville</a>, « <cite style="font-style:normal">Jules Michelet : sa vie et ses œuvres</cite> », <i><a href="/wiki/Revue_des_Deux_Mondes" title="Revue des Deux Mondes">Revue des Deux Mondes</a></i>, Paris, <abbr class="abbr" title="troisième">3<sup>e</sup></abbr> série, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 15, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 3,‎ <time class="nowrap" datetime="1876-06-01" data-sort-value="1876-06-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> juin 1876</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">481-512</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/44750289">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-10-10" data-sort-value="2023-10-10">10 octobre 2023</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Jules+Michelet&rft.jtitle=Revue+des+Deux+Mondes&rft.issue=3&rft.stitle=sa+vie+et+ses+%C5%93uvres&rft.aulast=d%E2%80%99Haussonville&rft.aufirst=Othenin&rft.date=1876-06-01&rft.volume=15&rft.pages=481-512&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Național_pentru_Literatură_Comparată1978"><span class="ouvrage" id="Comitetual_Național_pentru_Literatură_Comparată1978"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : roumain">(ro)</abbr> Comitetual Național pentru Literatură Comparată, <cite class="italique" lang="ro">Synthesis</cite>, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr> 5-7, Editura Academiei Republicii Socialiste România, <time>1978</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=RDVZAAAAMAAJ&pg=PA14">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 14<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Synthesis&rft.pub=Editura+Academiei+Republicii+Socialiste+Rom%C3%A2nia&rft.au=Comitetual+Na%C8%9Bional+pentru+Literatur%C4%83+Comparat%C4%83&rft.date=1978&rft.pages=14&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Dimopoulou2006"><span class="ouvrage" id="Barbara_Dimopoulou2006">Barbara Dimopoulou, <cite style="font-style:normal">« « La France a fait la France » : Sur l’Introduction à l’histoire universelle et le Tableau de la France de Michelet »</cite>, dans Didier Philippot et Fabienne Bercegol, <cite class="italique">La Pensée du paradoxe : approches du romantisme</cite>, Paris, Presses Paris Sorbonne, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Mémoire de la critique », <time>2006</time>, 748 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-84050-454-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-84050-454-2"><span class="nowrap">978-2-84050-454-2</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/156911206">156911206</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=EKTjqrtF_ogC&pg=PA88">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">83-105</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=La+Pens%C3%A9e+du+paradoxe&rft.atitle=%C2%AB+La+France+a+fait+la+France+%C2%BB&rft.place=Paris&rft.pub=Presses+Paris+Sorbonne&rft.stitle=approches+du+romantisme&rft.aulast=Dimopoulou&rft.aufirst=Barbara&rft.date=2006&rft.pages=83-105&rft.tpages=748&rft.isbn=978-2-84050-454-2&rft_id=info%3Aoclcnum%2F156911206&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Larousse-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Larousse_21-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Larousse1874"><span class="ouvrage" id="Pierre_Larousse1874"><a href="/wiki/Pierre_Larousse" title="Pierre Larousse">Pierre Larousse</a>, <cite style="font-style:normal">« <span class="petites_capitales" style="font-variant: small-caps;">michelet</span> (Jules) »</cite>, dans <cite class="italique">Grand Dictionnaire universel du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle : français, historique, géographique, mythologique, bibliographique</cite>, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr> 11 MEMO-O, Paris, Administration du grand Dictionnaire universel, <time>1874</time>, 1644 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>, 17 vol. ; in-fº <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/779268202">779268202</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k205363w/f227">lire en ligne</a> sur <i><a href="/wiki/Gallica" title="Gallica">Gallica</a></i>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 224<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=Grand+Dictionnaire+universel+du+XIXe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle&rft.atitle=michelet+%28Jules%29&rft.place=Paris&rft.pub=Administration+du+grand+Dictionnaire+universel&rft.stitle=fran%C3%A7ais%2C+historique%2C+g%C3%A9ographique%2C+mythologique%2C+bibliographique&rft.aulast=Larousse&rft.aufirst=Pierre&rft.date=1874&rft.pages=224&rft.tpages=1644&rft_id=info%3Aoclcnum%2F779268202&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Minc-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Minc_22-0">↑</a> </span><span class="reference-text">Cité par <span class="ouvrage" id="Minc2010"><span class="ouvrage" id="Alain_Minc2010">Alain Minc, <cite class="italique">Une histoire politique des intellectuels : essai français</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Grasset" title="Éditions Grasset">Éditions Grasset</a>, <time>2010</time>, 416 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>, 1 vol. 18 cm <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-25315-627-7" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-25315-627-7"><span class="nowrap">978-2-25315-627-7</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/798406448">798406448</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=X9urBgAAQBAJ&pg=PAPT75">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 75<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Une+histoire+politique+des+intellectuels&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+Grasset&rft.stitle=essai+fran%C3%A7ais&rft.aulast=Minc&rft.aufirst=Alain&rft.date=2010&rft.pages=75&rft.tpages=416&rft.isbn=978-2-25315-627-7&rft_id=info%3Aoclcnum%2F798406448&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Durand-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Durand_23-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Michelet2005"><span class="ouvrage" id="Jules_Michelet2005">Jules Michelet (<abbr class="abbr" title="préface">préf.</abbr> Jean-François Durand), <cite class="italique">Voyage en Angleterre : août-septembre 1834</cite>, Arles, <a href="/w/index.php?title=%C3%89ditions_Sulliver&action=edit&redlink=1" class="new" title="Éditions Sulliver (page inexistante)">Éditions Sulliver</a>, <time>2005</time>, 97 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>, 19 cm <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-91119-970-7" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-91119-970-7"><span class="nowrap">978-2-91119-970-7</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/470437227">470437227</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Voyage+en+Angleterre&rft.place=Arles&rft.pub=%C3%89ditions+Sulliver&rft.stitle=ao%C3%BBt-septembre+1834&rft.aulast=Michelet&rft.aufirst=Jules&rft.date=2005&rft.tpages=97&rft.isbn=978-2-91119-970-7&rft_id=info%3Aoclcnum%2F470437227&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Bonnerot-24"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Bonnerot_24-0">a</a> <a href="#cite_ref-Bonnerot_24-1">b</a> et <a href="#cite_ref-Bonnerot_24-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bonnerot1927"><span class="ouvrage" id="Jean_Bonnerot1927"><a href="/wiki/Jean_Bonnerot" title="Jean Bonnerot">Jean Bonnerot</a>, <cite class="italique">La Sorbonne : sa vie, son rôle, son œuvre à travers les siècles</cite>, Paris, Presses universitaires de France, <time>1927</time>, 232, <span class="petites_capitales" style="font-variant: small-caps;">xxxvi</span>, <span class="petites_capitales" style="font-variant: small-caps;">xvii</span> pl. ; in-8º <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/1319351700">1319351700</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=GldDAAAAIAAJ&pg=PA78">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 78<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+Sorbonne&rft.place=Paris&rft.pub=Presses+universitaires+de+France&rft.stitle=sa+vie%2C+son+r%C3%B4le%2C+son+%C5%93uvre+%C3%A0+travers+les+si%C3%A8cles&rft.aulast=Bonnerot&rft.aufirst=Jean&rft.date=1927&rft.pages=78&rft.tpages=232%2C+%3Cspan+class%3D%22petites_capitales%22+style%3D%22font-variant%3A+small-caps%3B%22%3Exxxvi%3C%2Fspan%3E&rft_id=info%3Aoclcnum%2F1319351700&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Haac-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Haac_26-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Haac1985"><span class="ouvrage" id="Oscar_A._Haac1985">Oscar A. Haac, « <cite style="font-style:normal">La Révolution comme Religion : Jules Michelet</cite> », <i>Romantisme</i>, Paris, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> v, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 50. Religions et religion,‎ <time>1985</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">75-82</span> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3406/roman.1985.4754">10.3406/roman.1985.4754</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/roman_0048-8593_1985_num_15_50_4754">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-10-10" data-sort-value="2023-10-10">10 octobre 2023</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=La+R%C3%A9volution+comme+Religion&rft.jtitle=Romantisme&rft.issue=50.+Religions+et+religion&rft.stitle=Jules+Michelet&rft.aulast=Haac&rft.aufirst=Oscar+A.&rft.date=1985&rft.volume=v&rft.pages=75-82&rft_id=info%3Adoi%2F10.3406%2Froman.1985.4754&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Pons-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Pons_27-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Pons1975"><span class="ouvrage" id="Alain_Pons1975">Alain Pons, « <cite style="font-style:normal">De la « nature commune des nations » au Peuple romantique : Note sur Vico et Michelet</cite> », <i>Romantisme</i>, Paris, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 5, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 9,‎ <time>1975</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">39-49</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=De+la+%C2%AB+nature+commune+des+nations+%C2%BB+au+Peuple+romantique&rft.jtitle=Romantisme&rft.issue=9&rft.stitle=Note+sur+Vico+et+Michelet&rft.aulast=Pons&rft.aufirst=Alain&rft.date=1975&rft.volume=5&rft.pages=39-49&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Aramini2015"><span class="ouvrage" id="Aurélien_Aramini2015">Aurélien Aramini, <cite style="font-style:normal">« Michelet en 1848 : le rendez-vous manqué d’une philosophie de l’histoire »</cite>, dans Edward Castleton et Hervé Touboul, <cite class="italique">Regards sur 1848</cite>, Besançon, Presses universitaires de Franche-Comté, <time>2015</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-84867-539-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-84867-539-8"><span class="nowrap">978-2-84867-539-8</span></a>, <a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.4000/books.pufc.22639">10.4000/books.pufc.22639</a></span>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">319-338</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=Regards+sur+1848&rft.atitle=Michelet+en+1848+%3A+le+rendez-vous+manqu%C3%A9+d%E2%80%99une+philosophie+de+l%E2%80%99histoire&rft.place=Besan%C3%A7on&rft.pub=Presses+universitaires+de+Franche-Comt%C3%A9&rft.aulast=Aramini&rft.aufirst=Aur%C3%A9lien&rft.date=2015&rft.pages=319-338&rft.isbn=978-2-84867-539-8&rft_id=info%3Adoi%2F10.4000%2Fbooks.pufc.22639&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Académie-29"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Académie_29-0">a</a> <a href="#cite_ref-Académie_29-1">b</a> et <a href="#cite_ref-Académie_29-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1911"><cite class="italique">Séances et travaux de l’Académie des sciences morales et politiques : compte rendu</cite>, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr> 175, Paris, Alphonse Picard, <time>1911</time>, 735 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=ig9V3vgxgCwC&pg=PA273">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 273<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=S%C3%A9ances+et+travaux+de+l%E2%80%99Acad%C3%A9mie+des+sciences+morales+et+politiques&rft.place=Paris&rft.pub=Alphonse+Picard&rft.stitle=compte+rendu&rft.date=1911&rft.pages=273&rft.tpages=735&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Hannoosh2020"><span class="ouvrage" id="Michèle_Hannoosh2020">Michèle Hannoosh, <cite class="italique">Jules Michelet : Writing Art and History in Nineteenth-Century France</cite>, Paris, Penn State Press, <time>2020</time>, 231 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-27108-532-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-27108-532-6"><span class="nowrap">978-0-27108-532-6</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=rp2YEAAAQBAJ&pg=PA148">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 148<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jules+Michelet&rft.place=Paris&rft.pub=Penn+State+Press&rft.stitle=Writing+Art+and+History+in+Nineteenth-Century+France&rft.aulast=Hannoosh&rft.aufirst=Mich%C3%A8le&rft.date=2020&rft.pages=148&rft.tpages=231&rft.isbn=978-0-27108-532-6&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Leuilliot-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Leuilliot_33-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Leuilliot1996"><span class="ouvrage" id="Bernard_Leuilliot1996">Bernard Leuilliot, « <cite style="font-style:normal">Jules Michelet, Cours au Collège de France, I. 1838-1844, II. 1845-1851, p. p. Paul Viallaneix : compte-rendu</cite> », <i>Romantisme</i>, Paris, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 92 « Romantisme vu de Russie »,‎ <time>1996</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">113-7</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/roman_0048-8593_1996_num_26_92_4274">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-10-10" data-sort-value="2023-10-10">10 octobre 2023</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Jules+Michelet%2C+Cours+au+Coll%C3%A8ge+de+France%2C+I.+1838-1844%2C+II.+1845-1851%2C+p.+p.+Paul+Viallaneix&rft.jtitle=Romantisme&rft.issue=92&rft.stitle=compte-rendu&rft.aulast=Leuilliot&rft.aufirst=Bernard&rft.date=1996&rft.pages=113-7&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-uPNlAAAAcAAJ-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-uPNlAAAAcAAJ_34-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Monod1875"><span class="ouvrage" id="Gabriel_Monod1875">Gabriel Monod, <cite class="italique">Jules Michelet par Gabriel Monod : avec un portrait par Boilvin, un sonnet par G. Lafenestre et un fac-simile</cite>, Paris, Sandoz et Fischbacher, <time>1875</time>, 121 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/59216945">59216945</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=uPNlAAAAcAAJ&pg=PA39">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 39<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jules+Michelet+par+Gabriel+Monod&rft.place=Paris&rft.pub=Sandoz+et+Fischbacher&rft.stitle=avec+un+portrait+par+Boilvin%2C+un+sonnet+par+G.+Lafenestre+et+un+fac-simile&rft.aulast=Monod&rft.aufirst=Gabriel&rft.date=1875&rft.pages=39&rft.tpages=121&rft_id=info%3Aoclcnum%2F59216945&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Pied-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Pied_35-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Pied1906"><span class="ouvrage" id="Édouard_Pied1906">Édouard <span class="nom_auteur">Pied</span>, <cite class="italique"><a href="https://fr.wikisource.org/wiki/Page:Notices_sur_les_rues_de_Nantes_1906.djvu/218" class="extiw" title="s:Page:Notices sur les rues de Nantes 1906.djvu/218">Notices sur les rues de Nantes</a></cite>, A. Dugas, <time>1906</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 201<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Notices+sur+les+rues+de+Nantes&rft.pub=A.+Dugas&rft.aulast=Pied&rft.aufirst=%C3%89douard&rft.date=1906&rft.pages=201&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Douillard2016"><span class="ouvrage" id="Luc_Douillard2016">Luc Douillard, « <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.alexandrines.fr/alexandrines-la-france-des-ecrivains/content/186-nantes-pornic-michelet"><cite style="font-style:normal;">Jules Michelet à Nantes et Pornic</cite></a> », <time class="nowrap" datetime="2016-01-15" data-sort-value="2016-01-15">15 janvier 2016</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-10-01" data-sort-value="2023-10-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> octobre 2023</time>)</small></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Scharten-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Scharten_37-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Scharten1934"><span class="ouvrage" id="Théodora_Scharten1934">Théodora Scharten, <cite class="italique">Les Voyages et séjours de Michelet en Italie : amitiés italiennes</cite>, Paris, E. Droz, <time>1934</time>, 276 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/868590843">868590843</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=jPEVAAAAMAAJ">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Les+Voyages+et+s%C3%A9jours+de+Michelet+en+Italie&rft.place=Paris&rft.pub=E.+Droz&rft.stitle=amiti%C3%A9s+italiennes&rft.aulast=Scharten&rft.aufirst=Th%C3%A9odora&rft.date=1934&rft.tpages=276&rft_id=info%3Aoclcnum%2F868590843&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Fauquet1990"><span class="ouvrage" id="Éric_Fauquet1990">Éric Fauquet, <cite class="italique">Michelet ou la gloire du professeur d'histoire</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_du_Cerf" title="Éditions du Cerf">Éditions du Cerf</a>, <time>1990</time>, 494 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782204041591" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782204041591"><span class="nowrap">9782204041591</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/23144398">23144398</a></span>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 452<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Michelet+ou+la+gloire+du+professeur+d%27histoire&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+du+Cerf&rft.aulast=Fauquet&rft.aufirst=%C3%89ric&rft.date=1990&rft.pages=452&rft.tpages=494&rft.isbn=9782204041591&rft_id=info%3Aoclcnum%2F23144398&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a> </span><span class="reference-text">Jean-Louis Pascal, « Tombeau de Michelet au Père-Lachaise », RGATP (<a href="/wiki/Revue_g%C3%A9n%C3%A9rale_de_l%27architecture_et_des_travaux_publics" title="Revue générale de l'architecture et des travaux publics">Revue générale de l'architecture et des travaux publics</a>), 1885, p. 2-4.</span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a> </span><span class="reference-text">Le médaillon de gauche représente son fils Lazare mort en 1850 ; le médaillon de droite, vierge, devait s'orner de l'effigie de <abbr class="abbr" title="Madame">M<sup>me</sup></abbr> Michelet.</span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a> </span><span class="reference-text">Éric Fauquet, <abbr class="abbr nowrap italique" title="opere citato (« dans l'ouvrage cité »)">op. cit.</abbr>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 438.</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Papillard1974"><span class="ouvrage" id="François_Papillard1974">François Papillard, <cite class="italique">Michelet et Vascœuil</cite>, Amis du château de Vascœuil et de Michelet, <time>1974</time>, <span class="petites_capitales" style="font-variant: small-caps;">xx</span>-111, 23 cm <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/417557069">417557069</a></span>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 95<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Michelet+et+Vasc%C5%93uil&rft.pub=Amis+du+ch%C3%A2teau+de+Vasc%C5%93uil+et+de+Michelet&rft.aulast=Papillard&rft.aufirst=Fran%C3%A7ois&rft.date=1974&rft.pages=95&rft.tpages=%3Cspan+class%3D%22petites_capitales%22+style%3D%22font-variant%3A+small-caps%3B%22%3Exx%3C%2Fspan%3E-111&rft_id=info%3Aoclcnum%2F417557069&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Bourrit2019"><span class="ouvrage" id="Bernard_Bourrit2019">Bernard Bourrit, « <cite style="font-style:normal">Adèle, devant la mer</cite> », <i>Gruppen</i>,‎ <time>2019</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.academia.edu/71300775/Ad%C3%A8le_devant_la_mer">lire en ligne</a> <span class="skin-invert-image" typeof="mw:File"><span title="Accès libre au document"><img alt="Accès libre" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span> <abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF) d'Adobe">[PDF]</abbr>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-02-13" data-sort-value="2022-02-13">13 février 2022</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Ad%C3%A8le%2C+devant+la+mer&rft.jtitle=Gruppen&rft.aulast=Bourrit&rft.aufirst=Bernard&rft.date=2019&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Barthes1969"><span class="ouvrage" id="Roland_Barthes1969"><a href="/wiki/Roland_Barthes" title="Roland Barthes">Roland Barthes</a>, <cite class="italique">Michelet par lui-même</cite>, Éditions du Seuil, <time>1969</time>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 10<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Michelet+par+lui-m%C3%AAme&rft.pub=%C3%89ditions+du+Seuil&rft.aulast=Barthes&rft.aufirst=Roland&rft.date=1969&rft.pages=10&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a> </span><span class="reference-text">Gabriel Monod</span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a> </span><span class="reference-text">Lucien Febvre, <i>Michelet 1798-1874</i>, Genève-Paris, Éditions des Trois Collines, collection « Les classiques de la liberté », 1946.</span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Furet" title="François Furet">François Furet</a>, « Michelet », <i>Dictionnaire critique de la Révolution française</i>, Paris, Flammarion, 1988.</span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a> </span><span class="reference-text">Cité par Jean-Louis Cornuz dans <i>Jules Michelet, un aspect de la pensée religieuse au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</i>, Paris, Droz et Giard, 1955.</span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Viallaneix1985"><span class="ouvrage" id="Paul_Viallaneix1985">Paul Viallaneix, « <cite style="font-style:normal">Michelet et la Révélation de 1789</cite> », <i>Romantisme</i>, Paris, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 15, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 50 « Religions et religion »,‎ <time>1985</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">61-74</span> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3406/roman.1985.4753">10.3406/roman.1985.4753</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/roman_0048-8593_1985_num_15_50_4753">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-10-01" data-sort-value="2023-10-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> octobre 2023</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Michelet+et+la+R%C3%A9v%C3%A9lation+de+1789&rft.jtitle=Romantisme&rft.issue=50&rft.aulast=Viallaneix&rft.aufirst=Paul&rft.date=1985&rft.volume=15&rft.pages=61-74&rft_id=info%3Adoi%2F10.3406%2Froman.1985.4753&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a> </span><span class="reference-text">Paul Viallaneix, "Evangéliste de la Révolution française", Archives des sciences sociales des religions, Année 1988, Volume 66, Numéro 66-1, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">43-51</span>.</span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Viallaneix1960"><span class="ouvrage" id="Paul_Viallaneix1960">Paul Viallaneix, « <cite style="font-style:normal">« Résurrection » de Michelet</cite> », <i>Annales</i>, Paris, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 15, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 1,‎ <time>1960</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">181-184</span> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1017/S0395264900117160">10.1017/S0395264900117160</a></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%C2%AB+R%C3%A9surrection+%C2%BB+de+Michelet&rft.jtitle=Annales&rft.issue=1&rft.aulast=Viallaneix&rft.aufirst=Paul&rft.date=1960&rft.volume=15&rft.pages=181-184&rft_id=info%3Adoi%2F10.1017%2FS0395264900117160&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Marcotte1994"><span class="ouvrage" id="Gilles_Marcotte1994"><a href="/wiki/Gilles_Marcotte" title="Gilles Marcotte">Gilles Marcotte</a>, « <cite style="font-style:normal">L’amour du monstre. Michelet, la sirène, Danton</cite> », <i><a href="/wiki/%C3%89tudes_fran%C3%A7aises" title="Études françaises">Études françaises</a></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 30,‎ <time class="nowrap" datetime="1994" data-sort-value="1994">été 1994</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.7202/035935ar">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=L%E2%80%99amour+du+monstre.+Michelet%2C+la+sir%C3%A8ne%2C+Danton&rft.jtitle=%C3%89tudes+fran%C3%A7aises&rft.aulast=Marcotte&rft.aufirst=Gilles&rft.date=1994&rft.volume=30&rft.tpages=121-133&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Belzane2015"><span class="ouvrage" id="Guy_Belzane2015">Guy Belzane, <cite class="italique">La Sorcière de Jules Michelet : Les Fiches de lecture d'Universalis</cite>, Encyclopaedia Universalis, <time class="nowrap" datetime="2015-11-10" data-sort-value="2015-11-10">10 novembre 2015</time>, 20 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-85229-545-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-85229-545-2"><span class="nowrap">978-2-85229-545-2</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=7GhMBgAAQBAJ">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+Sorci%C3%A8re+de+Jules+Michelet&rft.pub=Encyclopaedia+Universalis&rft.stitle=Les+Fiches+de+lecture+d%27Universalis&rft.aulast=Belzane&rft.aufirst=Guy&rft.date=2015-11-10&rft.tpages=20&rft.isbn=978-2-85229-545-2&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-54">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Wüest2017"><span class="ouvrage" id="Jakob_Wüest2017">Jakob Wüest, <cite class="italique">Comment ils ont écrit l'histoire : Pour une typologie des textes historiographiques</cite>, Narr Francke Attempto Verlag, <time>2017</time>, 434 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-3-8233-9178-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-3-8233-9178-4"><span class="nowrap">978-3-8233-9178-4</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=z4tCDwAAQBAJ&pg=PA218">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 218<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Comment+ils+ont+%C3%A9crit+l%27histoire&rft.pub=Narr+Francke+Attempto+Verlag&rft.stitle=Pour+une+typologie+des+textes+historiographiques&rft.aulast=W%C3%BCest&rft.aufirst=Jakob&rft.date=2017&rft.pages=218&rft.tpages=434&rft.isbn=978-3-8233-9178-4&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Fournier-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Fournier_55-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Fournier1981"><span class="ouvrage" id="Pierre-François_Fournier1981">Pierre-François Fournier, « <cite style="font-style:normal">Étymologie de sabbat « réunion rituelle de sorciers »</cite> », <i><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_de_l%27%C3%89cole_des_chartes" title="Bibliothèque de l'École des chartes">Bibliothèque de l’École des chartes</a></i>, Paris, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 139, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 2,‎ <time>1981</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">247-249</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/bec_0373-6237_1981_num_139_2_450234">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-10-01" data-sort-value="2023-10-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> octobre 2023</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%C3%89tymologie+de+sabbat+%C2%AB+r%C3%A9union+rituelle+de+sorciers+%C2%BB&rft.jtitle=Biblioth%C3%A8que+de+l%E2%80%99%C3%89cole+des+chartes&rft.issue=2&rft.aulast=Fournier&rft.aufirst=Pierre-Fran%C3%A7ois&rft.date=1981&rft.volume=139&rft.pages=247-249&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Le_Fur2012"><span class="ouvrage" id="Didier_Le_Fur2012">Didier Le Fur, <cite class="italique">L'Inquisition : enquête historique France <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> : <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Tallandier" title="Éditions Tallandier">Éditions Tallandier</a>, <time>2012</time>, 190 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-84734-934-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-84734-934-4"><span class="nowrap">978-2-84734-934-4</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=sJxSCwAAQBAJ">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 7<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=L%27Inquisition&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+Tallandier&rft.stitle=enqu%C3%AAte+historique+France+%3Cabbr+class%3D%22abbr%22+title%3D%2213%E1%B5%89+si%C3%A8cle+%22%3E%3Cspan+class%3D%22romain%22%3EXIII%3C%2Fspan%3E%3Csup+style%3D%22font-size%3A72%25%22%3Ee%3C%2Fsup%3E%3C%2Fabbr%3E%26%2332%3B%3A%26%2332%3B%3Cabbr+class%3D%22abbr%22+title%3D%2215%E1%B5%89+si%C3%A8cle+%22%3E%3Cspan+class%3D%22romain%22%3EXV%3C%2Fspan%3E%3Csup+style%3D%22font-size%3A72%25%22%3Ee%3C%2Fsup%3E%3C%2Fabbr%3E%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle&rft.au=Didier+Le+Fur&rft.date=2012&rft.pages=7&rft.tpages=190&rft.isbn=978-2-84734-934-4&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:2-58"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:2_58-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:2_58-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="BarryDavies2007"><span class="ouvrage" id="Jonathan_BarryOwen_Davies2007"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Jonathan Barry et Owen Davies, <cite class="italique" lang="en">Palgrave Advances in Witchcraft Historiography</cite>, Springer, <time>2007</time>, 248 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-230-59348-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-230-59348-0"><span class="nowrap">978-0-230-59348-0</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=9flZCwAAQBAJ">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 56<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Palgrave+Advances+in+Witchcraft+Historiography&rft.pub=Springer&rft.aulast=Barry&rft.aufirst=Jonathan&rft.au=Owen+Davies&rft.date=2007&rft.pages=56&rft.tpages=248&rft.isbn=978-0-230-59348-0&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Boureau-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Boureau_59-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Boureau1995"><span class="ouvrage" id="Alain_Boureau1995">Alain Boureau, <cite class="italique">Le Droit de cuissage : la fabrication d’un mythe, <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</cite>, Paris, Albin Michel, <time>1995</time>, 325 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-22607-634-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-22607-634-2"><span class="nowrap">978-2-22607-634-2</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/299459444">299459444</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=hE88EAAAQBAJ&pg=PAPT66">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 66, <abbr class="abbr" title="Passim (« en plusieurs endroits »)"><i>passim</i></abbr><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+Droit+de+cuissage&rft.place=Paris&rft.pub=Albin+Michel&rft.stitle=la+fabrication+d%E2%80%99un+mythe%2C+%3Cabbr+class%3D%22abbr%22+title%3D%2213%E1%B5%89+si%C3%A8cle+%22%3E%3Cspan+class%3D%22romain%22%3EXIII%3C%2Fspan%3E%3Csup+style%3D%22font-size%3A72%25%22%3Ee%3C%2Fsup%3E%3C%2Fabbr%3E%26%2332%3B%E2%80%93%26%2332%3B%3Cabbr+class%3D%22abbr%22+title%3D%2220%E1%B5%89+si%C3%A8cle+%22%3E%3Cspan+class%3D%22romain%22%3EXX%3C%2Fspan%3E%3Csup+style%3D%22font-size%3A72%25%22%3Ee%3C%2Fsup%3E%3C%2Fabbr%3E%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle&rft.aulast=Boureau&rft.aufirst=Alain&rft.date=1995&rft.pages=66%2C+%3Cabbr+class%3D%22abbr+%22+title%3D%22Passim+%28%C2%AB+en+plusieurs+endroits+%C2%BB%29%22+%3E%27%27passim%27%27%3C%2Fabbr%3E&rft.tpages=325&rft.isbn=978-2-22607-634-2&rft_id=info%3Aoclcnum%2F299459444&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Béji-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Béji_60-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Béji1983"><span class="ouvrage" id="Hélé_Béji1983">Hélé Béji, « <cite style="font-style:normal">Le Banquet de Jules Michelet</cite> », <i>Esprit</i>, Paris, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 12, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 84,‎ <time>1983</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">159–64</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jstor.org/stable/24273150">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2023-10-01" data-sort-value="2023-10-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> octobre 2023</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Le+Banquet+de+Jules+Michelet&rft.jtitle=Esprit&rft.issue=84&rft.aulast=B%C3%A9ji&rft.aufirst=H%C3%A9l%C3%A9&rft.date=1983&rft.volume=12&rft.pages=159%E2%80%9364&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Cornuz-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Cornuz_61-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Cornuz1955"><span class="ouvrage" id="Jean-Louis_Cornuz1955">Jean-Louis Cornuz, <cite class="italique">Jules Michelet : un aspect de la pensée religieuse au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</cite>, Genève, E. Droz, <time>1955</time>, <span class="petites_capitales" style="font-variant: small-caps;">xxvii</span>, 408, 25 cm <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/1749996">1749996</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=ZRQnAAAAMAAJ&pg=PA18">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page(s)">p.</abbr> 18, <abbr class="abbr" title="Passim (« en plusieurs endroits »)"><i>passim</i></abbr><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jules+Michelet&rft.place=Gen%C3%A8ve&rft.pub=E.+Droz&rft.stitle=un+aspect+de+la+pens%C3%A9e+religieuse+au+%3Cabbr+class%3D%22abbr%22+title%3D%2219%E1%B5%89+si%C3%A8cle%22%3E%3Cspan+class%3D%22romain%22%3EXIX%3C%2Fspan%3E%3Csup+style%3D%22font-size%3A72%25%22%3Ee%3C%2Fsup%3E%3C%2Fabbr%3E%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle&rft.aulast=Cornuz&rft.aufirst=Jean-Louis&rft.date=1955&rft.pages=18%2C+%3Cabbr+class%3D%22abbr+%22+title%3D%22Passim+%28%C2%AB+en+plusieurs+endroits+%C2%BB%29%22+%3E%27%27passim%27%27%3C%2Fabbr%3E&rft.tpages=%3Cspan+class%3D%22petites_capitales%22+style%3D%22font-variant%3A+small-caps%3B%22%3Exxvii%3C%2Fspan%3E%2C+408&rft_id=info%3Aoclcnum%2F1749996&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Monod1905"><span class="ouvrage" id="Gabriel_Monod1905">Gabriel Monod, <cite class="italique">Jules Michelet : Études sur la vie et ses œuvres</cite>, Paris, <a href="/wiki/Hachette_Livre" title="Hachette Livre">Hachette</a>, <time>1905</time>, 384 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>, in-16 <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/464971314">464971314</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=0mddAAAAIAAJ&pg=PA19">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 19<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jules+Michelet&rft.place=Paris&rft.pub=Hachette&rft.stitle=%C3%89tudes+sur+la+vie+et+ses+%C5%93uvres&rft.aulast=Monod&rft.aufirst=Gabriel&rft.date=1905&rft.pages=19&rft.tpages=384&rft_id=info%3Aoclcnum%2F464971314&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-63">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>La Révolution française</i>, François Furet et Denis Richet, 1965.</span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Pierre_Chaunu" title="Pierre Chaunu">Pierre Chaunu</a>, <a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Dosse" title="François Dosse">François Dosse</a>, <i>L'Instant éclaté. Entretiens</i>, Paris, Aubier, 1994, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 138.</span> </li> <li id="cite_note-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-65">↑</a> </span><span class="reference-text">Louis Chevalier, Préface des Paysans, Gallimard, Folio classique, 2006, p. 23 <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-07-036675-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-07-036675-8"><span class="nowrap">2-07-036675-8</span></a>)</small>.</span> </li> <li id="cite_note-Febvre-66"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-Febvre_66-0">a</a> et <a href="#cite_ref-Febvre_66-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Febvre2014"><span class="ouvrage" id="Lucien_Febvre2014">Lucien Febvre, <cite class="italique">Michelet créateur de l'histoire de France</cite>, Paris, <a href="/wiki/Vuibert" title="Vuibert">Vuibert</a>, <time>2014</time>, 447 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>, 23 cm <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-31100-108-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-31100-108-2"><span class="nowrap">978-2-31100-108-2</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/907345274">907345274</a></span>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">28-9</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Michelet+cr%C3%A9ateur+de+l%27histoire+de+France&rft.place=Paris&rft.pub=Vuibert&rft.aulast=Febvre&rft.aufirst=Lucien&rft.date=2014&rft.pages=28-9&rft.tpages=447&rft.isbn=978-2-31100-108-2&rft_id=info%3Aoclcnum%2F907345274&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Huet-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Huet_67-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Hélène_Huet2006"><span class="ouvrage" id="Marie_Hélène_Huet2006">Marie Hélène Huet, « <cite style="font-style:normal">Le Peuple</cite> », <i>L’Esprit Créateur</i>, Johns Hopkins University Press, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 46, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 3,‎ <time>2006</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">25-29</span> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1353/esp.2006.0038">10.1353/esp.2006.0038</a></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Le+Peuple&rft.jtitle=L%E2%80%99Esprit+Cr%C3%A9ateur&rft.issue=3&rft.au=Marie+H%C3%A9l%C3%A8ne+Huet&rft.date=2006&rft.volume=46&rft.pages=25-29&rft_id=info%3Adoi%2F10.1353%2Fesp.2006.0038&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Amouroux-68"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Amouroux_68-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Amouroux1995"><span class="ouvrage" id="Henri_Amouroux1995"><a href="/wiki/Henri_Amouroux" title="Henri Amouroux">Henri Amouroux</a>, <cite class="italique">Histoire des cinq académies</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Perrin" title="Éditions Perrin">Perrin</a>, <time>1995</time>, 464 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-26201-158-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-26201-158-1"><span class="nowrap">978-2-26201-158-1</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/8599825416">8599825416</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=LSpuQgAACAAJ">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Histoire+des+cinq+acad%C3%A9mies&rft.place=Paris&rft.pub=Perrin&rft.aulast=Amouroux&rft.aufirst=Henri&rft.date=1995&rft.tpages=464&rft.isbn=978-2-26201-158-1&rft_id=info%3Aoclcnum%2F8599825416&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-Heers-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Heers_69-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Heers1992"><span class="ouvrage" id="Jacques_Heers1992">Jacques Heers, <cite class="italique">Le Moyen Âge, une imposture</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Perrin" title="Éditions Perrin">Éditions Perrin</a>, <time>1992</time> (<abbr class="abbr" title="réimpression">réimpr.</abbr> 2008), 298 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/1009663529">1009663529</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=g36KG9zoSOEC">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+Moyen+%C3%82ge%2C+une+imposture&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+Perrin&rft.aulast=Heers&rft.aufirst=Jacques&rft.date=1992&rft.tpages=298&rft_id=info%3Aoclcnum%2F1009663529&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-70"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-70">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Pierre_Rich%C3%A9" title="Pierre Riché">Pierre Riché</a>, <i>Les Grandeurs de l'an mille</i>, Paris, Bartillat, 1999, 367 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>, <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-84100-185-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-84100-185-9"><span class="nowrap">978-2-84100-185-9</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr> 14.</span> </li> <li id="cite_note-72"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-72">↑</a> </span><span class="reference-text">Jacques Verger, <i>La Renaissance du <abbr class="abbr" title="12ᵉ siècle"><span class="romain">XII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</i> (Milan, 1996), Paris, Le Cerf, 1999 « Les traducteurs », <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">89-98</span>.</span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Foucault1963"><span class="ouvrage" id="Michel_Foucault1963">Michel Foucault, <cite class="italique">Naissance de la clinique : une archéologie du regard médical</cite>, Paris, <a href="/wiki/Presses_universitaires_de_France" title="Presses universitaires de France">Presses universitaires de France</a>, <time>1963</time> (<abbr class="abbr" title="réimpression">réimpr.</abbr> 2015), 287 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-13-065197-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-13-065197-0"><span class="nowrap">978-2-13-065197-0</span></a> et <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-13-065197-6" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-13-065197-6"><span class="nowrap">2-13-065197-6</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/909014406">909014406</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=_7srAAAAYAAJ">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Naissance+de+la+clinique&rft.place=Paris&rft.pub=Presses+universitaires+de+France&rft.stitle=une+arch%C3%A9ologie+du+regard+m%C3%A9dical&rft.aulast=Foucault&rft.aufirst=Michel&rft.date=1963&rft.tpages=287&rft.isbn=978-2-13-065197-0&rft_id=info%3Aoclcnum%2F909014406&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a> </span><span class="reference-text">Yann Potin, « Forum », <i><a href="/wiki/L%27Histoire" title="L'Histoire">L'Histoire</a></i> nº 476, octobre 2020, p. 4.</span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Annexes">Annexes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=24" title="Modifier la section : Annexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=24" title="Modifier le code source de la section : Annexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia :</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="commons"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Jules_Michelet?uselang=fr">Jules Michelet</a>, sur <span class="project">Wikimedia Commons</span></li><li class="wikisource"><a href="https://fr.wikisource.org/wiki/Jules_Michelet" class="extiw" title="s:Jules Michelet">Jules Michelet</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikisource</span></span></li><li class="wikiquote"><a href="https://fr.wikiquote.org/wiki/Jules_Michelet" class="extiw" title="q:Jules Michelet">Jules Michelet</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikiquote</span></span></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=25" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=25" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="column-width:30em;margin:.3em 0;" class="colonnes"><div style="margin:-.3em 0;"> <ul><li><span class="ouvrage" id="Banon1975"><span class="ouvrage" id="René_Banon1975">René Banon, « <cite style="font-style:normal">Centenaire de la mort d'un historien (Jules Michelet 1798-1874)</cite> », <i>Recueil de l'Académie de Montauban : sciences, belles-lettres, arts, encouragement au bien 1973-1974</i>, <abbr class="abbr" title="troisième">3<sup>e</sup></abbr> série, <abbr class="abbr" title="tome">t.</abbr> 68,‎ <time>1975</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">211-229</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k6535287d/f215">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Centenaire+de+la+mort+d%27un+historien+%28Jules+Michelet+1798-1874%29&rft.jtitle=Recueil+de+l%27Acad%C3%A9mie+de+Montauban+%3A+sciences%2C+belles-lettres%2C+arts%2C+encouragement+au+bien+1973-1974&rft.aulast=Banon&rft.aufirst=Ren%C3%A9&rft.date=1975&rft.pages=211-229&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Barthes1954"><span class="ouvrage" id="Roland_Barthes1954"><a href="/wiki/Roland_Barthes" title="Roland Barthes">Roland Barthes</a>, <cite class="italique">Michelet par lui-même</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_du_Seuil" title="Éditions du Seuil">Éditions du Seuil</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Écrivains de toujours », <time>1954</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/ahrf_0003-4436_1973_num_214_1_4156_t1_0627_0000_2">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Michelet+par+lui-m%C3%AAme&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+du+Seuil&rft.aulast=Barthes&rft.aufirst=Roland&rft.date=1954&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>, <small>[<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/archives/article/1954/04/10/un-michelet-extravagant_2014355_1819218.html">présentation en ligne</a>]</small>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Byrd2023"><span class="ouvrage" id="Ian_Byrd2023">Ian Byrd, « <cite style="font-style:normal">L’utopie intime dans le <i>Journal</i> de Jules Michelet. Éthopoiétique d’un imaginaire</cite> », <i><a href="/wiki/%C3%89tudes_fran%C3%A7aises" title="Études françaises">Études françaises</a></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 59, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 3,‎ <time>2023</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">33-51</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.7202/1113530ar">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=L%E2%80%99utopie+intime+dans+le+%27%27Journal%27%27+de+Jules+Michelet.+%C3%89thopoi%C3%A9tique+d%E2%80%99un+imaginaire&rft.jtitle=%C3%89tudes+fran%C3%A7aises&rft.issue=3&rft.aulast=Byrd&rft.aufirst=Ian&rft.date=2023&rft.volume=59&rft.pages=33-51&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Cabanel2003"><span class="ouvrage" id="Patrick_Cabanel2003"><a href="/wiki/Patrick_Cabanel" title="Patrick Cabanel">Patrick Cabanel</a>, <cite style="font-style:normal">« Jules Michelet »</cite>, dans <a href="/wiki/V%C3%A9ronique_Sales" title="Véronique Sales">Véronique Sales</a> (coordination), <cite class="italique">Les historiens</cite>, Paris, Armand Colin, <time>2003</time>, 350 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782200262860" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782200262860"><span class="nowrap">9782200262860</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">11-27</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=Les+historiens&rft.atitle=Jules+Michelet&rft.place=Paris&rft.pub=Armand+Colin&rft.aulast=Cabanel&rft.aufirst=Patrick&rft.date=2003&rft.pages=11-27&rft.tpages=350&rft.isbn=9782200262860&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Pia_Casalena2020"><span class="ouvrage" id="Maria_Pia_Casalena2020">Maria Pia Casalena, « <cite style="font-style:normal">Un Michelet italien, populaire et illustré : la traduction de l’<i>Histoire de la Révolution</i> en 1898</cite> », <i>Revue germanique internationale</i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 32 « La traduction en histoire et en histoire de l'art »,‎ <time>2020</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">33-44</span> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.4000/rgi.2547">10.4000/rgi.2547</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://journals.openedition.org/rgi/2547">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Un+Michelet+italien%2C+populaire+et+illustr%C3%A9&rft.jtitle=Revue+germanique+internationale&rft.issue=32&rft.stitle=la+traduction+de+l%E2%80%99%27%27Histoire+de+la+R%C3%A9volution%27%27+en+1898&rft.au=Maria+Pia+Casalena&rft.date=2020&rft.pages=33-44&rft_id=info%3Adoi%2F10.4000%2Frgi.2547&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Creyghton2019"><span class="ouvrage" id="Camille_Creyghton2019">Camille Creyghton, <cite class="italique">Résurrections de Michelet : politique et historiographie en France depuis 1870</cite>, Paris, Éditions de l'<a href="/wiki/%C3%89cole_des_hautes_%C3%A9tudes_en_sciences_sociales" title="École des hautes études en sciences sociales">EHESS</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « En temps & lieux », <time>2019</time>, 380 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7132-2810-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7132-2810-0"><span class="nowrap">978-2-7132-2810-0</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://journals.openedition.org/histoirepolitique/667">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=R%C3%A9surrections+de+Michelet&rft.place=Paris&rft.pub=EHESS&rft.stitle=politique+et+historiographie+en+France+depuis+1870&rft.aulast=Creyghton&rft.aufirst=Camille&rft.date=2019&rft.tpages=380&rft.isbn=978-2-7132-2810-0&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>, <small>[<a rel="nofollow" class="external text" href="https://journals.openedition.org/lectures/42953">présentation en ligne</a>]</small>, <small>[<a rel="nofollow" class="external text" href="https://revues.mshparisnord.fr/rhc/index.php?id=231">présentation en ligne</a>]</small>.</li> <li>Collectif, <i>Revue d'histoire littéraire de la France</i>, septembre-<time class="nowrap" datetime="1974-10" data-sort-value="1974-10">octobre 1974</time>, <abbr class="abbr" title="Soixante-quatorzième (septante-quatrième)">74<sup>e</sup></abbr> année, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 5, spécial « Michelet », Paris, Armand Colin, <small>[<a rel="nofollow" class="external text" href="https://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k5652127f/f1">lire en ligne</a>]</small>.</li> <li>Collectif, <i><a href="/wiki/L%27Histoire_(revue)" class="mw-redirect" title="L'Histoire (revue)">L'Histoire</a></i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 363, <time class="nowrap" datetime="2011-04" data-sort-value="2011-04">avril 2011</time>, spécial « Michelet père de l'histoire », <small>[<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lhistoire.fr/parution/mensuel-363">présentation en ligne</a>]</small>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Crouzet2021"><span class="ouvrage" id="Denis_Crouzet2021"><a href="/wiki/Denis_Crouzet" title="Denis Crouzet">Denis Crouzet</a>, <cite class="italique">Le <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle est un héros : Michelet inventeur de la Renaissance</cite>, Paris, Albin Michel, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Bibliothèque Albin Michel histoire », <time>2021</time>, 601 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-226-44492-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-226-44492-9"><span class="nowrap">978-2-226-44492-9</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.clionautes.org/le-xvie-siecle-est-un-heros-michelet-inventeur-de-la-renaissance.html">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Le+XVIe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle+est+un+h%C3%A9ros&rft.place=Paris&rft.pub=Albin+Michel&rft.stitle=Michelet+inventeur+de+la+Renaissance&rft.aulast=Crouzet&rft.aufirst=Denis&rft.date=2021&rft.tpages=601&rft.isbn=978-2-226-44492-9&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Donzelli1981"><span class="ouvrage" id="Maria_Donzelli1981">Maria Donzelli, « <cite style="font-style:normal">La Conception de l'histoire de J.-B. Vico et son interprétation chez J. Michelet</cite> », <i><a href="/wiki/Annales_historiques_de_la_R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise" title="Annales historiques de la Révolution française">Annales historiques de la Révolution française</a></i>,‎ <time class="nowrap" datetime="1981" data-sort-value="1981">octobre-décembre 1981</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/JSTOR" title="JSTOR">JSTOR</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://jstor.org/stable/41913587">41913587</a></span>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=La+Conception+de+l%27histoire+de+J.-B.+Vico+et+son+interpr%C3%A9tation+chez+J.+Michelet&rft.jtitle=Annales+historiques+de+la+R%C3%A9volution+fran%C3%A7aise&rft.aulast=Donzelli&rft.aufirst=Maria&rft.date=1981&rft.tpages=633-658&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li> <li>Auguste Dupouy, <i>Michelet en Bretagne. Son Journal inédit d'<time class="nowrap" datetime="1831-08" data-sort-value="1831-08">août 1831</time></i>, Horizons de France, Paris, 1947.</li> <li><span class="ouvrage" id="Fauquet1990"><span class="ouvrage" id="Éric_Fauquet1990">Éric Fauquet, <cite class="italique">Michelet ou la gloire du professeur d'histoire</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_du_Cerf" title="Éditions du Cerf">Éditions du Cerf</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Passages », <time>1990</time>, 453 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-204-04159-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-204-04159-9"><span class="nowrap">2-204-04159-9</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.persee.fr/doc/roman_0048-8593_1992_num_22_75_6024">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Michelet+ou+la+gloire+du+professeur+d%27histoire&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+du+Cerf&rft.aulast=Fauquet&rft.aufirst=%C3%89ric&rft.date=1990&rft.tpages=453&rft.isbn=2-204-04159-9&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>, <small>[<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.persee.fr/doc/rbph_0035-0818_1992_num_70_2_5746_t1_0556_0000_2">présentation en ligne</a>]</small>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Febvre2014"><span class="ouvrage" id="Lucien_Febvre2014"><a href="/wiki/Lucien_Febvre" title="Lucien Febvre">Lucien Febvre</a>, <cite class="italique">Michelet, créateur de l'Histoire de France : Cours au Collège de France, 1943-1944</cite>, Paris, La Librairie Vuibert, <time>2014</time>, 448 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-311-00108-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-311-00108-2"><span class="nowrap">978-2-311-00108-2</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://journals.openedition.org/cybergeo/26497">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Michelet%2C+cr%C3%A9ateur+de+l%27Histoire+de+France&rft.place=Paris&rft.pub=La+Librairie+Vuibert&rft.stitle=Cours+au+Coll%C3%A8ge+de+France%2C+1943-1944&rft.aulast=Febvre&rft.aufirst=Lucien&rft.date=2014&rft.tpages=448&rft.isbn=978-2-311-00108-2&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Marcotte1994"><span class="ouvrage" id="Gilles_Marcotte1994">Gilles Marcotte, « <cite style="font-style:normal">L’amour du monstre. Michelet, la sirène, Danton</cite> », <i><a href="/wiki/%C3%89tudes_fran%C3%A7aises" title="Études françaises">Études françaises</a></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr> 30,‎ <time class="nowrap" datetime="1994" data-sort-value="1994">été 1994</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">121-134</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.7202/035935ar">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=L%E2%80%99amour+du+monstre.+Michelet%2C+la+sir%C3%A8ne%2C+Danton&rft.jtitle=%C3%89tudes+fran%C3%A7aises&rft.aulast=Marcotte&rft.aufirst=Gilles&rft.date=1994&rft.volume=30&rft.pages=121-134&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Mitzman1990"><span class="ouvrage" id="Arthur_Mitzman1990"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Arthur Mitzman, <cite class="italique" lang="en">Michelet Historian : Rebirth and Romanticism in 19th Century France</cite>, New Haven, <a href="/wiki/Yale_University_Press" title="Yale University Press">Yale University Press</a>, <time>1990</time>, 368 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0300045512" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0300045512"><span class="nowrap">978-0300045512</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/397467">présentation en ligne</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jstor.org/stable/j.ctt2250whr">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Michelet+Historian+%3A+Rebirth+and+Romanticism+in+19th+Century+France&rft.place=New+Haven&rft.pub=Yale+University+Press&rft.aulast=Mitzman&rft.aufirst=Arthur&rft.date=1990&rft.tpages=368&rft.isbn=978-0300045512&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Petitier1997"><span class="ouvrage" id="Paule_Petitier1997">Paule Petitier, <cite class="italique">La géographie de Michelet : territoire et modèles naturels dans les premières œuvres de Michelet</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_L%27Harmattan" title="Éditions L'Harmattan">Éditions L'Harmattan</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Histoire des sciences humaines », <time>1997</time>, 294 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-7384-5174-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-7384-5174-8"><span class="nowrap">2-7384-5174-8</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/roman_0048-8593_1998_num_28_100_3301">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=La+g%C3%A9ographie+de+Michelet&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+L%27Harmattan&rft.stitle=territoire+et+mod%C3%A8les+naturels+dans+les+premi%C3%A8res+%C5%93uvres+de+Michelet&rft.aulast=Petitier&rft.aufirst=Paule&rft.date=1997&rft.tpages=294&rft.isbn=2-7384-5174-8&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Petitier2006"><span class="ouvrage" id="Paule_Petitier2006">Paule Petitier, <cite class="italique">Jules Michelet : L'homme histoire</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Grasset" title="Éditions Grasset">Éditions Grasset</a>, <time>2006</time>, 477 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-246-66501-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-246-66501-9"><span class="nowrap">2-246-66501-9</span></a> et <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2246665014" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2246665014"><span class="nowrap">978-2246665014</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cairn.info/revue-d-histoire-litteraire-de-la-france-2007-3-page-629.htm#pa345">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jules+Michelet&rft.place=Paris&rft.pub=%C3%89ditions+Grasset&rft.stitle=L%27homme+histoire&rft.aulast=Petitier&rft.aufirst=Paule&rft.date=2006&rft.tpages=477&rft.isbn=2-246-66501-9&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>, <small>[<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cairn.info/revue-l-information-litteraire-2007-2-page-51.htm#pa35">présentation en ligne</a>]</small>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Petitier2010"><span class="ouvrage" id="Paule_Petitier2010">Paule Petitier (<abbr class="abbr" title="directeur de publication">dir.</abbr>), <cite class="italique">Michelet, rythme de la prose, rythme de l'histoire</cite>, Villeneuve d'Ascq, <a href="/wiki/Presses_universitaires_du_Septentrion" title="Presses universitaires du Septentrion">Presses universitaires du Septentrion</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Littératures », <time>2010</time>, 226 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7574-0140-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7574-0140-8"><span class="nowrap">978-2-7574-0140-8</span></a>, <a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.4000/books.septentrion.13541">10.4000/books.septentrion.13541</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.openedition.org/septentrion/13541">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Michelet%2C+rythme+de+la+prose%2C+rythme+de+l%27histoire&rft.place=Villeneuve+d%27Ascq&rft.pub=Presses+universitaires+du+Septentrion&rft.aulast=Petitier&rft.aufirst=Paule&rft.date=2010&rft.tpages=226&rft.isbn=978-2-7574-0140-8&rft_id=info%3Adoi%2F10.4000%2Fbooks.septentrion.13541&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Petitier2018"><span class="ouvrage" id="Paule_Petitier2018">Paule Petitier, « <cite style="font-style:normal">La Semaine sainte de Michelet : l'émergence de l'idée des fédérations à travers les papiers préparatoires de l’<i>Histoire de la Révolution française</i></cite> », <i>Genesis (Manuscrits-Recherche-Invention)</i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 46,‎ <time>2018</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">105-122</span> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/Digital_Object_Identifier" title="Digital Object Identifier">DOI</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.4000/genesis.2805">10.4000/genesis.2805</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://journals.openedition.org/genesis/2805">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=La+Semaine+sainte+de+Michelet&rft.jtitle=Genesis+%28Manuscrits-Recherche-Invention%29&rft.issue=46&rft.stitle=l%27%C3%A9mergence+de+l%27id%C3%A9e+des+f%C3%A9d%C3%A9rations+%C3%A0+travers+les+papiers+pr%C3%A9paratoires+de+l%E2%80%99%27%27Histoire+de+la+R%C3%A9volution+fran%C3%A7aise%27%27&rft.aulast=Petitier&rft.aufirst=Paule&rft.date=2018&rft.pages=105-122&rft_id=info%3Adoi%2F10.4000%2Fgenesis.2805&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Pety2016"><span class="ouvrage" id="Dominique_Pety2016">Dominique Pety, <cite class="italique">Les Goncourt et l’<i>Histoire de la société française pendant la Révolution</i> : Michelet modèle ou contre-modèle ?</cite>, <time>2016</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/cejdg_1243-8170_2016_num_1_23_1199">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="chapitre(s)">chap.</abbr> 23, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">105-122</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Les+Goncourt+et+l%E2%80%99%27%27Histoire+de+la+soci%C3%A9t%C3%A9+fran%C3%A7aise+pendant+la+R%C3%A9volution%27%27&rft.stitle=Michelet+mod%C3%A8le+ou+contre-mod%C3%A8le+%3F&rft.aulast=Pety&rft.aufirst=Dominique&rft.date=2016&rft.pages=105-122&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Remaud2010"><span class="ouvrage" id="Olivier_Remaud2010">Olivier Remaud, <cite class="italique">Michelet, la magistrature de l'histoire</cite>, Paris, Michalon, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Le bien commun », <time>2010</time>, 123 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2841860784" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2841860784"><span class="nowrap">978-2841860784</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=yu1iDwAAQBAJ&printsec=frontcover">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Michelet%2C+la+magistrature+de+l%27histoire&rft.place=Paris&rft.pub=Michalon&rft.aulast=Remaud&rft.aufirst=Olivier&rft.date=2010&rft.tpages=123&rft.isbn=978-2841860784&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li> <li><a href="/wiki/Paul_Viallaneix" title="Paul Viallaneix">Paul Viallaneix</a> (dir.), <i>Romantisme. Revue du dix-neuvième siècle</i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 10, « Michelet cent ans après », Presses universitaires de Grenoble, 1975, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.persee.fr/issue/roman_0048-8593_1975_num_5_10?sectionId=roman_0048-8593_1975_num_5_10_5010">lire en ligne</a>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Viallaneix1985"><span class="ouvrage" id="Paul_Viallaneix1985">Paul Viallaneix, « <cite style="font-style:normal">Michelet et la Révélation de 1789</cite> », <i><a href="/wiki/Romantisme_(revue)" title="Romantisme (revue)">Romantisme. Revue du dix-neuvième siècle</a></i> « Religions et religion »,‎ <time>1985</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">61-74</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.persee.fr/doc/roman_0048-8593_1985_num_15_50_4753">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Michelet+et+la+R%C3%A9v%C3%A9lation+de+1789&rft.jtitle=Romantisme.+Revue+du+dix-neuvi%C3%A8me+si%C3%A8cle&rft.aulast=Viallaneix&rft.aufirst=Paul&rft.date=1985&rft.pages=61-74&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Viallaneix1988"><span class="ouvrage" id="Paul_Viallaneix1988">Paul Viallaneix, « <cite style="font-style:normal">Jules Michelet, évangéliste de La Révolution française</cite> », <i><a href="/wiki/Archives_de_sciences_sociales_des_religions" title="Archives de sciences sociales des religions">Archives de sciences sociales des religions</a></i>, <abbr class="abbr" title="numéros">n<sup>os</sup></abbr> 66-1,‎ <time class="nowrap" datetime="1988" data-sort-value="1988">juillet-septembre 1988</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">43-51</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/assr_0335-5985_1988_num_66_1_2479">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Jules+Michelet%2C+%C3%A9vang%C3%A9liste+de+La+R%C3%A9volution+fran%C3%A7aise&rft.jtitle=Archives+de+sciences+sociales+des+religions&rft.issue=66-1&rft.aulast=Viallaneix&rft.aufirst=Paul&rft.date=1988&rft.pages=43-51&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Viallaneix1993"><span class="ouvrage" id="Paul_Viallaneix1993">Paul Viallaneix (<abbr class="abbr" title="directeur de publication">dir.</abbr>), <cite class="italique">Michelet écrit l’<i>Histoire de la Révolution</i> : actes du colloque de Vascœuil, 30 juin-1er juillet 1989</cite>, Besançon ; Paris, Presses Univ. Franche-Comté ; <a href="/wiki/Les_Belles_Lettres" title="Les Belles Lettres">Les Belles Lettres</a>, <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr> « Annales littéraires de l'Université de Besançon » (<abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr> 505), <time>1993</time>, 93 <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>, 24 cm <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-25160-505-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-25160-505-0"><span class="nowrap">978-2-25160-505-0</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <span class="plainlinks noarchive nowrap"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://worldcat.org/fr/title/30477082">30477082</a></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="//books.google.com/books?id=EKGTJe0VLDQC">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Michelet+%C3%A9crit+l%E2%80%99%27%27Histoire+de+la+R%C3%A9volution%27%27&rft.place=Besan%C3%A7on+%3B+Paris&rft.pub=Les+Belles+Lettres&rft.stitle=actes+du+colloque+de+Vasc%C5%93uil%2C+30+juin-1er+juillet+1989&rft.aulast=Viallaneix&rft.aufirst=Paul&rft.date=1993&rft.tpages=93&rft.isbn=978-2-25160-505-0&rft_id=info%3Aoclcnum%2F30477082&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Viallaneix1995"><span class="ouvrage" id="Paul_Viallaneix1995">Paul Viallaneix, « <cite style="font-style:normal">Michelet : le Magistère de l'historien</cite> », <i>Cahiers de l'Association internationale des études françaises</i>, Paris, <a href="/wiki/Les_Belles_Lettres" title="Les Belles Lettres">Les Belles Lettres</a>,‎ <time class="nowrap" datetime="1995-05" data-sort-value="1995-05">mai 1995</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <span class="nowrap">247-264</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.persee.fr/doc/caief_0571-5865_1995_num_47_1_1874">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Michelet&rft.jtitle=Cahiers+de+l%27Association+internationale+des+%C3%A9tudes+fran%C3%A7aises&rft.stitle=le+Magist%C3%A8re+de+l%27historien&rft.aulast=Viallaneix&rft.aufirst=Paul&rft.date=1995-05&rft.pages=247-264&rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJules+Michelet"></span></span></span>.</li></ul> </div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&veaction=edit&section=26" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jules_Michelet&action=edit&section=26" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressources relatives à la recherche<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.biodiversitylibrary.org/creator/6006"><span class="lang-en" lang="en">Biodiversity Heritage Library</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://classiques.uqac.ca/classiques/michelet_jules/michelet_jules.html">Les Classiques des sciences sociales</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cths.fr/an/savant.php?id=190"><i>La France savante</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/authority/69955">Persée</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://rhe.ish-lyon.cnrs.fr/?q=theses-record/1722">Thèses de doctorat ès lettres soutenues en France de 1808 à 1940</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressources relatives aux beaux-arts<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://agorha.inha.fr/inhaprod/ark:/54721/0023955">AGORHA</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britishmuseum.org/collection/term/BIOG211845"><span class="lang-en" lang="en">British Museum</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.npg.org.uk/collections/search/person/mp82884"><span class="lang-en" lang="en">National Portrait Gallery</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rkd.nl/artists/464260"><span class="lang-en" lang="en">RKDartists</span></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=&role=&nation=&subjectid=500107272"><span class="lang-en" lang="en">Union List of Artist Names</span></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la littérature<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://mshb.huma-num.fr/prelib/personne/2384/">Projet de recherche en littérature de langue bretonne</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la santé<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.biusante.parisdescartes.fr/histoire/biographies/index.php?cle=1145">Bibliothèque interuniversitaire de santé</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative au spectacle<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://lesarchivesduspectacle.net/p/81147"><i>Les Archives du spectacle</i></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à plusieurs domaines<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.radiofrance.fr/personnes/jules-michelet">Radio France</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la vie publique<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.leonore.archives-nationales.culture.gouv.fr/ui/notice/263289"><span class="lang-fr" lang="fr">base Léonore</span></a></li> </ul></span> </li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/Jules-Michelet"><i>Britannica</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/michelet-jules"><i>Brockhaus</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cbw.iath.virginia.edu/women_display.php?id=13401"><i>Collective Biographies of Women</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://denstoredanske.lex.dk//Jules_Michelet/"><i>Den Store Danske Encyklopædi</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.deutsche-biographie.de/118582151.html"><i>Deutsche Biographie</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/jules-michelet_(Dizionario-di-Storia)/"><i>Dizionario di Storia</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/jules-michelet_(Enciclopedia-Italiana)/"><i>Enciclopedia italiana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sapere.it/enciclopedia/Michelet%2C%2BJules.html"><i>Enciclopedia De Agostini</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/EC-GEC-0042363.xml"><i>Gran Enciclopèdia Catalana</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=40552"><i>Hrvatska Enciklopedija</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3940528"><i>Internetowa encyklopedia PWN</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ne.se/uppslagsverk/encyklopedi/lång/jules-michelet"><i>Nationalencyklopedin</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/Jules_Michelet"><i>Store norske leksikon</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/enciclopedia/jules-michelet"><i>Treccani</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/jules-michelet/"><i>Universalis</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.vle.lt/Straipsnis/jules-michelet"><i>Visuotinė lietuvių enciklopedija</i></a></li> </ul></div></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l'information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q310791?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> : <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/41844048">VIAF</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000121296398">ISNI</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11916021g">BnF</a></span> (<span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11916021g">données</a></span>)</li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/027397106">IdRef</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/n80046324">LCCN</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/118582151">GND</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.sbn.it/nome/CFIV070087">Italie</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00449954">Japon</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/author/DA00587384?l=en">CiNii</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX959806">Espagne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.kbr.be/LIBRARY/doc/AUTHORITY/13998748">Belgique</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p067874924">Pays-Bas</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810552825005606">Pologne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007265471005171">Israël</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nukat.edu.pl/aut/n%20%2097033170">NUKAT</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cantic.bnc.cat/registre/981058523272706706">Catalogne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/auth/76920">Suède</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.vatlib.it/auth/detail/495_144338">Vatican</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldcat.org/identities/lccn-n80-046324">WorldCat</a></span></li> </ul></div></li></ul> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Litt%C3%A9rature_fran%C3%A7aise_ou_francophone" title="Portail de la littérature française"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Open_book_France.svg/48px-Open_book_France.svg.png" decoding="async" width="48" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Open_book_France.svg/72px-Open_book_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Open_book_France.svg/96px-Open_book_France.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="200" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Litt%C3%A9rature_fran%C3%A7aise_ou_francophone" title="Portail:Littérature française ou francophone">Portail de la littérature française</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Historiographie" title="Portail de l’historiographie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Bede-crop.png/24px-Bede-crop.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Bede-crop.png/36px-Bede-crop.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Bede-crop.png/48px-Bede-crop.png 2x" data-file-width="150" data-file-height="150" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Historiographie" title="Portail:Historiographie">Portail de l’historiographie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:France_au_XIXe_si%C3%A8cle" title="Portail de la France au XIXe siècle"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/La_Libert%C3%A9_guidant_le_peuple_-_Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_Mus%C3%A9e_du_Louvre_Peintures_RF_129_-_apr%C3%A8s_restauration_2024.jpg/30px-La_Libert%C3%A9_guidant_le_peuple_-_Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_Mus%C3%A9e_du_Louvre_Peintures_RF_129_-_apr%C3%A8s_restauration_2024.jpg" decoding="async" width="30" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/La_Libert%C3%A9_guidant_le_peuple_-_Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_Mus%C3%A9e_du_Louvre_Peintures_RF_129_-_apr%C3%A8s_restauration_2024.jpg/45px-La_Libert%C3%A9_guidant_le_peuple_-_Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_Mus%C3%A9e_du_Louvre_Peintures_RF_129_-_apr%C3%A8s_restauration_2024.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/La_Libert%C3%A9_guidant_le_peuple_-_Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_Mus%C3%A9e_du_Louvre_Peintures_RF_129_-_apr%C3%A8s_restauration_2024.jpg/60px-La_Libert%C3%A9_guidant_le_peuple_-_Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_Mus%C3%A9e_du_Louvre_Peintures_RF_129_-_apr%C3%A8s_restauration_2024.jpg 2x" data-file-width="10128" data-file-height="8103" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:France_au_XIXe_si%C3%A8cle" title="Portail:France au XIXe siècle">Portail de la France au <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> siècle</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.next‐5cd67d789f‐2x4mz Cached time: 20250312160441 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 1.439 seconds Real time usage: 1.978 seconds Preprocessor visited node count: 10923/1000000 Post‐expand include size: 285978/2097152 bytes Template argument size: 14839/2097152 bytes Highest expansion depth: 16/100 Expensive parser function count: 33/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 102091/5000000 bytes Lua time usage: 0.983/10.000 seconds Lua memory usage: 9316250/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 124/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1769.053 1 -total 57.80% 1022.474 1 Modèle:Infobox_Biographie2 12.98% 229.552 2 Modèle:Références 8.49% 150.267 46 Modèle:Ouvrage 7.21% 127.505 1 Modèle:Liens 7.19% 127.251 1 Modèle:Portail 6.04% 106.843 1 Modèle:Suivi_des_biographies 2.44% 43.150 22 Modèle:Article 1.71% 30.322 1 Modèle:Voir_homonymes 1.62% 28.684 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:105662:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250312160441 and revision id 223338659. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de « <a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jules_Michelet&oldid=223338659">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jules_Michelet&oldid=223338659</a> ».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89crivain_fran%C3%A7ais_du_XIXe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Écrivain français du XIXe siècle">Écrivain français du XIXe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Historien_fran%C3%A7ais_du_XIXe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Historien français du XIXe siècle">Historien français du XIXe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Historien_de_la_R%C3%A9volution_fran%C3%A7aise" title="Catégorie:Historien de la Révolution française">Historien de la Révolution française</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Archiviste_fran%C3%A7ais" title="Catégorie:Archiviste français">Archiviste français</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Auteur_fran%C3%A7ais_de_journal_intime" title="Catégorie:Auteur français de journal intime">Auteur français de journal intime</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Auteur_de_trait%C3%A9_sur_la_sorcellerie" title="Catégorie:Auteur de traité sur la sorcellerie">Auteur de traité sur la sorcellerie</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Traducteur_fran%C3%A7ais_du_XIXe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Traducteur français du XIXe siècle">Traducteur français du XIXe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Traducteur_depuis_l%27italien_vers_le_fran%C3%A7ais" title="Catégorie:Traducteur depuis l'italien vers le français">Traducteur depuis l'italien vers le français</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Auteur_publi%C3%A9_par_les_%C3%A9ditions_Hachette" title="Catégorie:Auteur publié par les éditions Hachette">Auteur publié par les éditions Hachette</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Auteur_publi%C3%A9_par_les_%C3%A9ditions_Calmann-L%C3%A9vy" title="Catégorie:Auteur publié par les éditions Calmann-Lévy">Auteur publié par les éditions Calmann-Lévy</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Auteur_publi%C3%A9_par_les_%C3%A9ditions_Flammarion" title="Catégorie:Auteur publié par les éditions Flammarion">Auteur publié par les éditions Flammarion</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Auteur_publi%C3%A9_par_les_%C3%A9ditions_Gallimard" title="Catégorie:Auteur publié par les éditions Gallimard">Auteur publié par les éditions Gallimard</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Auteur_publi%C3%A9_dans_la_Biblioth%C3%A8que_de_la_Pl%C3%A9iade" title="Catégorie:Auteur publié dans la Bibliothèque de la Pléiade">Auteur publié dans la Bibliothèque de la Pléiade</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Membre_de_l%27Acad%C3%A9mie_des_sciences_morales_et_politiques" title="Catégorie:Membre de l'Académie des sciences morales et politiques">Membre de l'Académie des sciences morales et politiques</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Professeur_au_Coll%C3%A8ge_de_France" title="Catégorie:Professeur au Collège de France">Professeur au Collège de France</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Enseignant_au_coll%C3%A8ge_Sainte-Barbe" title="Catégorie:Enseignant au collège Sainte-Barbe">Enseignant au collège Sainte-Barbe</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Enseignant_au_Coll%C3%A8ge_Rollin" title="Catégorie:Enseignant au Collège Rollin">Enseignant au Collège Rollin</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Laur%C3%A9at_du_concours_g%C3%A9n%C3%A9ral" title="Catégorie:Lauréat du concours général">Lauréat du concours général</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Anticl%C3%A9rical" title="Catégorie:Anticlérical">Anticlérical</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Relations_entre_la_France_et_la_Pologne" title="Catégorie:Relations entre la France et la Pologne">Relations entre la France et la Pologne</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Naissance_en_ao%C3%BBt_1798" title="Catégorie:Naissance en août 1798">Naissance en août 1798</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Naissance_dans_l%27ancien_6e_arrondissement_de_Paris" title="Catégorie:Naissance dans l'ancien 6e arrondissement de Paris">Naissance dans l'ancien 6e arrondissement de Paris</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9c%C3%A8s_en_f%C3%A9vrier_1874" title="Catégorie:Décès en février 1874">Décès en février 1874</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9c%C3%A8s_%C3%A0_Hy%C3%A8res" title="Catégorie:Décès à Hyères">Décès à Hyères</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9c%C3%A8s_%C3%A0_75_ans" title="Catégorie:Décès à 75 ans">Décès à 75 ans</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Personnalit%C3%A9_inhum%C3%A9e_au_cimeti%C3%A8re_du_P%C3%A8re-Lachaise_(division_52)" title="Catégorie:Personnalité inhumée au cimetière du Père-Lachaise (division 52)">Personnalité inhumée au cimetière du Père-Lachaise (division 52)</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_le_mod%C3%A8le_op._cit." title="Catégorie:Page utilisant le modèle op. cit.">Page utilisant le modèle op. cit.</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P569" title="Catégorie:Page utilisant P569">Page utilisant P569</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P19" title="Catégorie:Page utilisant P19">Page utilisant P19</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P570" title="Catégorie:Page utilisant P570">Page utilisant P570</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P20" title="Catégorie:Page utilisant P20">Page utilisant P20</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P119" title="Catégorie:Page utilisant P119">Page utilisant P119</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P27" title="Catégorie:Page utilisant P27">Page utilisant P27</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P551" title="Catégorie:Page utilisant P551">Page utilisant P551</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P69" title="Catégorie:Page utilisant P69">Page utilisant P69</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P2031" title="Catégorie:Page utilisant P2031">Page utilisant P2031</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P2032" title="Catégorie:Page utilisant P2032">Page utilisant P2032</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6872" title="Catégorie:Page utilisant P6872">Page utilisant P6872</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P22" title="Catégorie:Page utilisant P22">Page utilisant P22</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P26" title="Catégorie:Page utilisant P26">Page utilisant P26</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P40" title="Catégorie:Page utilisant P40">Page utilisant P40</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P108" title="Catégorie:Page utilisant P108">Page utilisant P108</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1142" title="Catégorie:Page utilisant P1142">Page utilisant P1142</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P463" title="Catégorie:Page utilisant P463">Page utilisant P463</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P135" title="Catégorie:Page utilisant P135">Page utilisant P135</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1066" title="Catégorie:Page utilisant P1066">Page utilisant P1066</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P737" title="Catégorie:Page utilisant P737">Page utilisant P737</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P166" title="Catégorie:Page utilisant P166">Page utilisant P166</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P800" title="Catégorie:Page utilisant P800">Page utilisant P800</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P39" title="Catégorie:Page utilisant P39">Page utilisant P39</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_l%27infobox_Biographie2_avec_la_charte_histoire" title="Catégorie:Article utilisant l'infobox Biographie2 avec la charte histoire">Article utilisant l'infobox Biographie2 avec la charte histoire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P109" title="Catégorie:Page utilisant P109">Page utilisant P109</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1442" title="Catégorie:Page utilisant P1442">Page utilisant P1442</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_l%27infobox_Biographie2" title="Catégorie:Article utilisant l'infobox Biographie2">Article utilisant l'infobox Biographie2</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_italien" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en italien">Article contenant un appel à traduction en italien</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Cat%C3%A9gorie_Commons_avec_lien_local_identique_sur_Wikidata" title="Catégorie:Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata">Catégorie Commons avec lien local identique sur Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4081" title="Catégorie:Page utilisant P4081">Page utilisant P4081</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5390" title="Catégorie:Page utilisant P5390">Page utilisant P5390</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P2383" title="Catégorie:Page utilisant P2383">Page utilisant P2383</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P2732" title="Catégorie:Page utilisant P2732">Page utilisant P2732</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5459" title="Catégorie:Page utilisant P5459">Page utilisant P5459</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_recherche" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la recherche">Page pointant vers des bases relatives à la recherche</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P2342" title="Catégorie:Page utilisant P2342">Page utilisant P2342</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1711" title="Catégorie:Page utilisant P1711">Page utilisant P1711</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1816" title="Catégorie:Page utilisant P1816">Page utilisant P1816</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P650" title="Catégorie:Page utilisant P650">Page utilisant P650</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P245" title="Catégorie:Page utilisant P245">Page utilisant P245</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_aux_beaux-arts" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts">Page pointant vers des bases relatives aux beaux-arts</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5641" title="Catégorie:Page utilisant P5641">Page utilisant P5641</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_litt%C3%A9rature" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la littérature">Page pointant vers des bases relatives à la littérature</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5375" title="Catégorie:Page utilisant P5375">Page utilisant P5375</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_sant%C3%A9" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la santé">Page pointant vers des bases relatives à la santé</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1977" title="Catégorie:Page utilisant P1977">Page utilisant P1977</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_au_spectacle" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives au spectacle">Page pointant vers des bases relatives au spectacle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P10780" title="Catégorie:Page utilisant P10780">Page utilisant P10780</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_plusieurs_domaines" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à plusieurs domaines">Page pointant vers des bases relatives à plusieurs domaines</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P11152" title="Catégorie:Page utilisant P11152">Page utilisant P11152</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_vie_publique" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la vie publique">Page pointant vers des bases relatives à la vie publique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1417" title="Catégorie:Page utilisant P1417">Page utilisant P1417</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5019" title="Catégorie:Page utilisant P5019">Page utilisant P5019</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4539" title="Catégorie:Page utilisant P4539">Page utilisant P4539</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8313" title="Catégorie:Page utilisant P8313">Page utilisant P8313</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7902" title="Catégorie:Page utilisant P7902">Page utilisant P7902</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6404" title="Catégorie:Page utilisant P6404">Page utilisant P6404</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4223" title="Catégorie:Page utilisant P4223">Page utilisant P4223</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P6706" title="Catégorie:Page utilisant P6706">Page utilisant P6706</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1296" title="Catégorie:Page utilisant P1296">Page utilisant P1296</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7982" title="Catégorie:Page utilisant P7982">Page utilisant P7982</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7305" title="Catégorie:Page utilisant P7305">Page utilisant P7305</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3222" title="Catégorie:Page utilisant P3222">Page utilisant P3222</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4342" title="Catégorie:Page utilisant P4342">Page utilisant P4342</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3365" title="Catégorie:Page utilisant P3365">Page utilisant P3365</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3219" title="Catégorie:Page utilisant P3219">Page utilisant P3219</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7666" title="Catégorie:Page utilisant P7666">Page utilisant P7666</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d'autorité">Article de Wikipédia avec notice d'autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Litt%C3%A9rature_fran%C3%A7aise_ou_francophone/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Littérature française ou francophone/Articles liés">Portail:Littérature française ou francophone/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Litt%C3%A9rature_fran%C3%A7aise/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Littérature française/Articles liés">Portail:Littérature française/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Litt%C3%A9rature/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Littérature/Articles liés">Portail:Littérature/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:France/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:France/Articles liés">Portail:France/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Europe/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Europe/Articles liés">Portail:Europe/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Historiographie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Historiographie/Articles liés">Portail:Historiographie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:France_au_XIXe_si%C3%A8cle/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:France au XIXe siècle/Articles liés">Portail:France au XIXe siècle/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:XIXe_si%C3%A8cle/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:XIXe siècle/Articles liés">Portail:XIXe siècle/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%89poque_contemporaine/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Époque contemporaine/Articles liés">Portail:Époque contemporaine/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Wikip%C3%A9dia:Article_biographique" title="Catégorie:Wikipédia:Article biographique">Wikipédia:Article biographique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Biographie/Articles_li%C3%A9s/Culture_et_arts" title="Catégorie:Portail:Biographie/Articles liés/Culture et arts">Portail:Biographie/Articles liés/Culture et arts</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Biographie/Articles_li%C3%A9s/Entreprises" title="Catégorie:Portail:Biographie/Articles liés/Entreprises">Portail:Biographie/Articles liés/Entreprises</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 24 février 2025 à 23:47.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a> : les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a> ; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Jules_Michelet" title="Spécial:Citer/Jules Michelet">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Jules_Michelet&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Jules Michelet</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>47 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-75dbb796cf-hn25k","wgBackendResponseTime":246,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.439","walltime":"1.978","ppvisitednodes":{"value":10923,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":285978,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":14839,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":33,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":102091,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":124,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1769.053 1 -total"," 57.80% 1022.474 1 Modèle:Infobox_Biographie2"," 12.98% 229.552 2 Modèle:Références"," 8.49% 150.267 46 Modèle:Ouvrage"," 7.21% 127.505 1 Modèle:Liens"," 7.19% 127.251 1 Modèle:Portail"," 6.04% 106.843 1 Modèle:Suivi_des_biographies"," 2.44% 43.150 22 Modèle:Article"," 1.71% 30.322 1 Modèle:Voir_homonymes"," 1.62% 28.684 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.983","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":9316250,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.next-5cd67d789f-2x4mz","timestamp":"20250312160441","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Jules Michelet","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Jules_Michelet","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q310791","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q310791","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-08-11T03:19:24Z","dateModified":"2025-02-24T22:47:54Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/c\/c8\/Jules_Michelet_by_Nadar.png","headline":"historien fran\u00e7ais"}</script> </body> </html>