CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Landschap - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"8f9ce117-1200-452d-96fa-4848e43c283a","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Landschap","wgTitle":"Landschap","wgCurRevisionId":67159902,"wgRevisionId":67159902,"wgArticleId":29617,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Onbereikbare externe link","Landschap van Nederland","Ecologie","Geografie","Milieu","Ruimtelijke ordening"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Landschap","wgRelevantArticleId":29617,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick": true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":20000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q107425","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user": "ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth", "ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Woolde.jpg/1200px-Woolde.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="909"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Woolde.jpg/800px-Woolde.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="606"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Woolde.jpg/640px-Woolde.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="485"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Landschap - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Landschap"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Landschap"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Landschap rootpage-Landschap skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/28_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Landschap" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Landschap" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Landschap" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Landschap" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Definities_en_betekenissen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Definities_en_betekenissen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Definities en betekenissen</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Definities_en_betekenissen-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Definities en betekenissen-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Definities_en_betekenissen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Totaalbeeld" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Totaalbeeld"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span><i>Totaalbeeld</i></span> </div> </a> <ul id="toc-Totaalbeeld-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gebied" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gebied"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span><i>Gebied</i></span> </div> </a> <ul id="toc-Gebied-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Systeem" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Systeem"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span><i>Systeem</i></span> </div> </a> <ul id="toc-Systeem-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Patroon" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Patroon"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span><i>Patroon</i></span> </div> </a> <ul id="toc-Patroon-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Wetenschappen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Wetenschappen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Wetenschappen</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Wetenschappen-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Wetenschappen-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Wetenschappen-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Fysische_geografie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fysische_geografie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Fysische geografie</span> </div> </a> <ul id="toc-Fysische_geografie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historische_geografie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Historische_geografie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Historische geografie</span> </div> </a> <ul id="toc-Historische_geografie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Landschapsarcheologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Landschapsarcheologie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Landschapsarcheologie</span> </div> </a> <ul id="toc-Landschapsarcheologie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Landschapsecologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Landschapsecologie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Landschapsecologie</span> </div> </a> <ul id="toc-Landschapsecologie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Het_Belgische_en_Nederlandse_landschap" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Het_Belgische_en_Nederlandse_landschap"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Het Belgische en Nederlandse landschap</span> </div> </a> <ul id="toc-Het_Belgische_en_Nederlandse_landschap-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bescherming_en_beheer" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bescherming_en_beheer"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Bescherming en beheer</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Bescherming_en_beheer-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Bescherming en beheer-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Bescherming_en_beheer-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nederland" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nederland"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Nederland</span> </div> </a> <ul id="toc-Nederland-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-België" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#België"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>België</span> </div> </a> <ul id="toc-België-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Vlaanderen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Vlaanderen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.1</span> <span>Vlaanderen</span> </div> </a> <ul id="toc-Vlaanderen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Brussel" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Brussel"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.2</span> <span>Brussel</span> </div> </a> <ul id="toc-Brussel-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bestuurlijke_eenheid" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bestuurlijke_eenheid"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Bestuurlijke eenheid</span> </div> </a> <ul id="toc-Bestuurlijke_eenheid-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zie_ook" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zie_ook"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Zie ook</span> </div> </a> <ul id="toc-Zie_ook-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Afbeeldingen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Afbeeldingen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Afbeeldingen</span> </div> </a> <ul id="toc-Afbeeldingen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Literatuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Literatuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Literatuur</span> </div> </a> <ul id="toc-Literatuur-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Externe_links" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Externe_links"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Externe links</span> </div> </a> <ul id="toc-Externe_links-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Landschap</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 71 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-71" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">71 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1_%D8%B7%D8%A8%D9%8A%D8%B9%D9%8A" title="منظر طبيعي – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="منظر طبيعي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Land%C5%9Faft" title="Landşaft – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Landşaft" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%B0%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D1%96%D1%87%D0%BD%D1%8B_%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%88%D0%B0%D1%84%D1%82" title="Геаграфічны ландшафт – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Геаграфічны ландшафт" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%88%D0%B0%D1%84%D1%82" title="Ландшафт – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Ландшафт" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Pejza%C5%BE" title="Pejzaž – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Pejzaž" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Paisatge_(geografia)" title="Paisatge (geografia) – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Paisatge (geografia)" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Krajina" title="Krajina – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Krajina" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%88%D0%B0%D1%84%D1%82" title="Ландшафт – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Ландшафт" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Landskab" title="Landskab – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Landskab" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Landschaft" title="Landschaft – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Landschaft" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%BF%CF%80%CE%AF%CE%BF" title="Τοπίο – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Τοπίο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Landscape" title="Landscape – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Landscape" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Pejza%C4%9Do" title="Pejzaĝo – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Pejzaĝo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Paisaje" title="Paisaje – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Paisaje" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Maastik" title="Maastik – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Maastik" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Paisaia" title="Paisaia – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Paisaia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%86%D8%B4%D9%85%E2%80%8C%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2" title="چشم‌انداز – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="چشم‌انداز" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Maisema" title="Maisema – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Maisema" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Paysage" title="Paysage – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Paysage" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/L%C3%A2nskip" title="Lânskip – Fries" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Lânskip" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Paisaxe" title="Paisaxe – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Paisaxe" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A0%D7%95%D7%A3" title="נוף – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="נוף" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A5%82%E0%A4%A6%E0%A5%83%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%AF" title="भूदृश्य – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="भूदृश्य" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Krajolik" title="Krajolik – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Krajolik" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B7%D5%A1%D6%86%D5%BF" title="Լանդշաֆտ – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Լանդշաֆտ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Paisage" title="Paisage – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Paisage" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Bentang_alam" title="Bentang alam – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Bentang alam" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Peizajo" title="Peizajo – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Peizajo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Landslag" title="Landslag – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Landslag" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Paesaggio" title="Paesaggio – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Paesaggio" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A9%E3%83%B3%E3%83%89%E3%82%B9%E3%82%B1%E3%83%BC%E3%83%97" title="ランドスケープ – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ランドスケープ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%93%E1%83%A8%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%A2%E1%83%98" title="ლანდშაფტი – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ლანდშაფტი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%88%D0%B0%D1%84%D1%82" title="Ландшафт – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ландшафт" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AD%E0%B3%82%E0%B2%A6%E0%B3%83%E0%B2%B6%E0%B3%8D%E0%B2%AF" title="ಭೂದೃಶ್ಯ – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಭೂದೃಶ್ಯ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B2%BD%EA%B4%80" title="경관 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="경관" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%88%D0%B0%D1%84%D1%82" title="Ландшафт – Kirgizisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Ландшафт" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgizisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Landjsjap" title="Landjsjap – Limburgs" lang="li" hreflang="li" data-title="Landjsjap" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgs" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Kra%C5%A1tovaizdis" title="Kraštovaizdis – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Kraštovaizdis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ltg mw-list-item"><a href="https://ltg.wikipedia.org/wiki/Zemisvier%C4%AB%C5%86s" title="Zemisvierīņs – Letgaals" lang="ltg" hreflang="ltg" data-title="Zemisvierīņs" data-language-autonym="Latgaļu" data-language-local-name="Letgaals" class="interlanguage-link-target"><span>Latgaļu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Ainava" title="Ainava – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Ainava" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AD%E0%A5%82%E0%A4%A6%E0%A5%83%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%AF" title="भूदृश्य – Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="भूदृश्य" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Paisage" title="Paisage – Mirandees" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Paisage" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Mirandees" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Landschap" title="Landschap – Nedersaksisch" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Landschap" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Nedersaksisch" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Landskap" title="Landskap – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Landskap" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Landskap" title="Landskap – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Landskap" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AD%E0%A9%82_%E0%A8%A6%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A8%BF%E0%A8%B8%E0%A8%BC" title="ਭੂ ਦ੍ਰਿਸ਼ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਭੂ ਦ੍ਰਿਸ਼" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Krajobraz" title="Krajobraz – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Krajobraz" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%84%DB%8C%D9%86%DA%88_%D8%B3%DA%A9%DB%8C%D9%BE" title="لینڈ سکیپ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="لینڈ سکیپ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%86%D8%B8%D8%B1%D9%87" title="منظره – Pasjtoe" lang="ps" hreflang="ps" data-title="منظره" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pasjtoe" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Paisagem" title="Paisagem – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Paisagem" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Peisaj" title="Peisaj – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Peisaj" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%88%D0%B0%D1%84%D1%82" title="Ландшафт – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Ландшафт" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Krajolik" title="Krajolik – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Krajolik" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Landscape" title="Landscape – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Landscape" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Krajina_(kraj)" title="Krajina (kraj) – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Krajina (kraj)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Pokrajina_(ozemlje)" title="Pokrajina (ozemlje) – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Pokrajina (ozemlje)" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BE" title="Предео – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Предео" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Landskap_(terr%C3%A4ng)" title="Landskap (terräng) – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Landskap (terräng)" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A8%E0%AE%BF%E0%AE%B2%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%8B%E0%AE%B1%E0%AF%8D%E0%AE%B1%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="நிலத்தோற்றம் – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="நிலத்தோற்றம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%95%E0%B1%83%E0%B0%A4%E0%B0%BF_%E0%B0%A6%E0%B1%83%E0%B0%B6%E0%B1%8D%E0%B0%AF%E0%B0%82" title="ప్రకృతి దృశ్యం – Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="ప్రకృతి దృశ్యం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B9%E0%B8%A1%E0%B8%B4%E0%B8%97%E0%B8%B1%E0%B8%A8%E0%B8%99%E0%B9%8C" title="ภูมิทัศน์ – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="ภูมิทัศน์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Land%C5%9Faft" title="Landşaft – Turkmeens" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Landşaft" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Turkmeens" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Peyzaj" title="Peyzaj – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Peyzaj" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%88%D0%B0%D1%84%D1%82" title="Ландшафт – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Ландшафт" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Landshaft" title="Landshaft – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Landshaft" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Paezajo" title="Paezajo – Venetiaans" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Paezajo" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/C%E1%BA%A3nh_quan" title="Cảnh quan – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Cảnh quan" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%99%AF%E8%A7%82" title="景观 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="景观" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%93%E1%83%A8%E1%83%90%E1%83%A4%E1%83%A2%E1%83%98" title="ლანდშაფტი – Mingreels" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ლანდშაფტი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingreels" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9C%D7%90%D7%A0%D7%93%D7%A9%D7%90%D7%A4%D7%98" title="לאנדשאפט – Jiddisch" lang="yi" hreflang="yi" data-title="לאנדשאפט" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Jiddisch" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%99%AF%E8%A7%82" title="景观 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="景观" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q107425#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Landschap" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Landschap" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Landschap"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Landschap"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Landschap" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Landschap" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Landschap&oldid=67159902" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Landschap&id=67159902&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FLandschap"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FLandschap"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Landschap"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Landschap&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Landschap&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Landscape_(environment)" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibooks mw-list-item"><a href="https://nl.wikibooks.org/wiki/Schilderen/Landschap" hreflang="nl"><span>Wikibooks</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://nl.wikiquote.org/wiki/Landschap" hreflang="nl"><span>Wikiquote</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q107425" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><div id="sjabloon_zie" class="hatnote" style="padding:0.5em; margin-bottom:0.5em; border-bottom:1px solid #aaa; font-size:95%;" role="note"><span style="padding-right:0.5em;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Disambig-dark.svg/25px-Disambig-dark.svg.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Disambig-dark.svg/38px-Disambig-dark.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Disambig-dark.svg/50px-Disambig-dark.svg.png 2x" data-file-width="444" data-file-height="340" /></span></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Landschap_(doorverwijspagina)" class="mw-disambig" title="Landschap (doorverwijspagina)">Landschap (doorverwijspagina)</a> voor andere betekenissen van Landschap.</i> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Woolde.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Woolde.jpg/260px-Woolde.jpg" decoding="async" width="260" height="197" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Woolde.jpg/390px-Woolde.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Woolde.jpg/520px-Woolde.jpg 2x" data-file-width="2576" data-file-height="1952" /></a><figcaption><a href="/wiki/Cultuurlandschap" title="Cultuurlandschap">Cultuurlandschap</a> rond <a href="/wiki/Woolde" title="Woolde">Woolde</a> in <a href="/wiki/Twente" title="Twente">Twente</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Gusev_Spirit_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Gusev_Spirit_01.jpg/260px-Gusev_Spirit_01.jpg" decoding="async" width="260" height="194" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Gusev_Spirit_01.jpg/390px-Gusev_Spirit_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Gusev_Spirit_01.jpg/520px-Gusev_Spirit_01.jpg 2x" data-file-width="3787" data-file-height="2823" /></a><figcaption><a href="/wiki/Natuurlandschap" class="mw-redirect" title="Natuurlandschap">Natuurlandschap</a> in de <a href="/wiki/Gusev_(inslagkrater)" title="Gusev (inslagkrater)">Gusevkrater</a> op <a href="/wiki/Mars_(planeet)" title="Mars (planeet)">Mars</a> gefotografeerd door <a href="/wiki/Mars_Exploration_Rover" title="Mars Exploration Rover">Mars Exploration Rover</a>-A.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Gurue_Mount_Murresse.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Gurue_Mount_Murresse.jpg/260px-Gurue_Mount_Murresse.jpg" decoding="async" width="260" height="119" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Gurue_Mount_Murresse.jpg/390px-Gurue_Mount_Murresse.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Gurue_Mount_Murresse.jpg/520px-Gurue_Mount_Murresse.jpg 2x" data-file-width="1294" data-file-height="590" /></a><figcaption>Gevarieerd natuur-/cultuurlandschap met Mount Murresse, <a href="/w/index.php?title=Gur%C3%BA%C3%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gurúè (de pagina bestaat niet)">Gurúè</a> (provincie <a href="/wiki/Zambezia" title="Zambezia">Zambezia</a>), noordelijk <a href="/wiki/Mozambique" title="Mozambique">Mozambique</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Herbstlandschaft_(am_Rebhang).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Herbstlandschaft_%28am_Rebhang%29.jpg/260px-Herbstlandschaft_%28am_Rebhang%29.jpg" decoding="async" width="260" height="208" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Herbstlandschaft_%28am_Rebhang%29.jpg/390px-Herbstlandschaft_%28am_Rebhang%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Herbstlandschaft_%28am_Rebhang%29.jpg/520px-Herbstlandschaft_%28am_Rebhang%29.jpg 2x" data-file-width="1905" data-file-height="1524" /></a><figcaption>Herfstlandschap</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Winterlandschaft_(Schwarzwald).JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Winterlandschaft_%28Schwarzwald%29.JPG/260px-Winterlandschaft_%28Schwarzwald%29.JPG" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Winterlandschaft_%28Schwarzwald%29.JPG/390px-Winterlandschaft_%28Schwarzwald%29.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/Winterlandschaft_%28Schwarzwald%29.JPG/520px-Winterlandschaft_%28Schwarzwald%29.JPG 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1920" /></a><figcaption>Winterlandschap</figcaption></figure> <p><b>Landschap</b> is in de <a href="/wiki/Geografie" class="mw-redirect" title="Geografie">geografie</a> een uitgestrekt stuk land dat zich als een zelfstandig geheel onderscheidt van aangrenzende gebieden.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De wetenschappelijke en beleidsliteratuur geven verschillende definities van een landschap. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Definities_en_betekenissen">Definities en betekenissen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Definities en betekenissen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Definities en betekenissen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Er zijn verschillende definities in omloop zoals: </p> <ul><li>een geheel van <a href="/wiki/Geologie" title="Geologie">geologische</a>, <a href="/wiki/Biologie" title="Biologie">biologisch-</a>/<a href="/wiki/Ecologie" title="Ecologie">ecologische</a> en <a href="/wiki/Cultuurhistorisch" class="mw-redirect" title="Cultuurhistorisch">cultuurhistorische</a> <a href="/wiki/Weer_(meteorologie)" title="Weer (meteorologie)">elementen</a> die met elkaar in een gegeven gebied een geheel vormen en in één keer zichtbaar zijn ofwel het "totaalbeeld dat de aan de aardoppervlakte waarneembare verschijnselen te zien geven".<sup id="cite_ref-Visscher1_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Visscher1-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>een "gebied zoals dat door mensen wordt waargenomen en waarvan het karakter bepaald wordt door natuurlijke en/of menselijke factoren en de interactie daartussen".<sup id="cite_ref-RvE_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-RvE-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>landschap als <a href="/wiki/Ecosysteem" title="Ecosysteem">ecosysteem</a>: een "complex van relatiestelsels, tezamen een herkenbaar deel van het <a href="/wiki/Aarde_(planeet)" title="Aarde (planeet)">terrestrisch</a> aardoppervlak vormend, dat gemaakt is en in stand wordt gehouden door de wisselwerkingen van <a href="/wiki/Biotische_factor" title="Biotische factor">levende</a> en <a href="/wiki/Abiotische_factor" title="Abiotische factor">niet-levende</a> natuur, inclusief de mens".<sup id="cite_ref-Schroevers1_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Schroevers1-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <p>In bovenstaande definities gaat het om de zichtbare elementen van de omgeving (het <i>totaalbeeld</i>), een bepaalde regio (het <i>gebied</i>), processen (fysische, biologische en menselijke activiteiten) en de relaties tussen deze elementen (het <i>systeem</i>) en de resultante hiervan (het <i>patroon</i>). </p><p>Buiten de geografie zijn ook andere definities in zwang die het begrip als omgeving beschouwen, dan wel de nadruk op de menselijke <a href="/wiki/Perceptie" class="mw-redirect" title="Perceptie">perceptie</a> leggen, zoals in de <a href="/wiki/Geesteswetenschappen" title="Geesteswetenschappen">geesteswetenschappen</a>. De toepassing van de geografische betekenis van landschap beperkte zich aanvankelijk tot aardse regio's maar strekt zich met de opkomst van de <a href="/wiki/Ruimtevaart" title="Ruimtevaart">ruimtevaart</a> ook uit tot plaatsen buiten de aarde, zoals de <a href="/wiki/Maan" title="Maan">Maan</a> of <a href="/wiki/Mars_(planeet)" title="Mars (planeet)">Mars</a>. Maan- en Marslandschap zijn ingeburgerde termen. Het landschap wordt <a href="/wiki/Kenobject" title="Kenobject">bestudeerd</a> door zeer uiteenlopende wetenschappelijke disciplines, zoals de (<a href="/wiki/Fysische_geografie" title="Fysische geografie">fysische</a>) <a href="/wiki/Aardrijkskunde" title="Aardrijkskunde">geografie</a>, <a href="/wiki/Landschapsecologie" title="Landschapsecologie">landschapsecologie</a>, <a href="/w/index.php?title=Landschapskunde&action=edit&redlink=1" class="new" title="Landschapskunde (de pagina bestaat niet)">landschapskunde</a>, <a href="/wiki/Landschapsarchitectuur" title="Landschapsarchitectuur">landschapsarchitectuur</a>, <a href="/wiki/Planologie" title="Planologie">planologie</a> en <a href="/wiki/Planetologie" title="Planetologie">planetologie</a>, en wanneer het gaat om niet-geografische betekenissen ook door bijvoorbeeld de omgevings<a href="/wiki/Psychologie" title="Psychologie">psychologie</a>, <a href="/wiki/Kunstgeschiedenis" title="Kunstgeschiedenis">kunstgeschiedenis</a>, <a href="/wiki/Filosofie" title="Filosofie">filosofie</a> en <a href="/wiki/Wetenschapsleer" class="mw-redirect" title="Wetenschapsleer">wetenschapsleer</a>. </p><p>De term "landschap" betekent ook bestuurlijke eenheid of een organisatie die een gebied bestuurt of beheert. Organisaties zoals de <a href="/wiki/Provinciale_Landschappen" title="Provinciale Landschappen">Provinciale Landschappen</a> houden zich met beheer en bescherming van het Nederlandse landschap bezig. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Floris_v_pad.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Floris_v_pad.jpg/260px-Floris_v_pad.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Floris_v_pad.jpg/390px-Floris_v_pad.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Floris_v_pad.jpg/520px-Floris_v_pad.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption>Cultuurlandschap bij de Tiendweg, <a href="/wiki/Oudewater" title="Oudewater">Oudewater</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Totaalbeeld"><i>Totaalbeeld</i></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Totaalbeeld" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Totaalbeeld"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Landschap kan men definiëren als "het totaalbeeld dat de aan de aardoppervlakte waarneembare verschijnselen te zien geven".<sup id="cite_ref-Visscher1_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-Visscher1-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De kenmerken van het landschap of de <i>natuurlijke gesteldheid</i> van het landschap worden in de allereerste plaats bepaald door <a href="/wiki/Natuurlijk_proces" title="Natuurlijk proces">natuurlijke processen</a>. </p><p>Onder invloed van menselijk optreden, zoals ontwateren, ontsluiten, perceleren, kappen, beweiden, afplaggen, afbranden, ploegen en bemesten, verandert het landschap sterk van karakter. Dit wordt de <i>cultuurlijke gesteldheid</i> van het landschap genoemd. Het ontstaan en voortbestaan van <a href="/wiki/Heidelandschap" class="mw-redirect" title="Heidelandschap">heidelandschap</a> is daarvan een bekend voorbeeld. </p><p>Een eerste indeling van landschappen is: </p> <ul><li><i><a href="/wiki/Wildernis_(natuur)" title="Wildernis (natuur)">natuurlandschap</a></i>: het landschap met geen of weinig menselijke invloed. Landschap dat niet in cultuur is gebracht, dus zonder <a href="/wiki/Infrastructuur" title="Infrastructuur">infrastructuur</a>, zonder <a href="/wiki/Perceel" title="Perceel">perceelscheidingen</a> en zonder <a href="/wiki/Ontwatering" class="mw-redirect" title="Ontwatering">ontwatering</a>. Het natuurlandschap ordent en handhaaft zichzelf. Het is al of niet beïnvloed door menselijk handelen, maar niet volgens menselijke doelstellingen. <a href="/wiki/Jacht_(activiteit)" title="Jacht (activiteit)">Jagende</a> en verzamelende volken hebben gewoonlijk een nauwelijks waarneembare invloed.</li> <li><i><a href="/wiki/Cultuurlandschap" title="Cultuurlandschap">cultuurlandschap</a></i>: landschap waarbij dominante sporen van menselijke activiteit zijn waar te nemen, zoals de meeste akker- en weidelandschappen.<br />Voorbeelden van de meest extreme vormen van cultuurlandschap zijn het <a href="/wiki/Stedelijk_gebied" title="Stedelijk gebied">stedelijke landschap</a> en het <a href="/wiki/Industriegebied" title="Industriegebied">industrieel landschap</a>. Ook in deze landschappen komen nog veel natuurlijke elementen voor, bijvoorbeeld zich spontaan vestigende planten en dieren.</li></ul> <p>Het <i><a href="/wiki/Halfnatuurlijk_landschap" title="Halfnatuurlijk landschap">halfnatuurlijk landschap</a></i> bevindt zich op de geleidelijke schaal tussen deze uitersten: het is het landschap waarin het <a href="/w/index.php?title=Vegetatiepatroon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vegetatiepatroon (de pagina bestaat niet)">vegetatiepatroon</a> niet grotendeels door mensen bepaald wordt, maar dat wel in wisselwerking met de mens is ontstaan en afhankelijk is van menselijk ingrijpen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gebied"><i>Gebied</i></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Gebied" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Gebied"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De Raad van Europa definieert het begrip "landschap" als: "een gebied zoals dat door mensen wordt waargenomen en waarvan het karakter bepaald wordt door natuurlijke en/of menselijke factoren en de interactie daartussen".<sup id="cite_ref-RvE_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-RvE-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De definitie volgens de Europese Landschapsconventie luidt: "Landschap is een gebied, zoals door mensen waargenomen, waarvan het karakter bepaald wordt door de actie en interactie van natuurlijke en menselijke factoren".<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Systeem"><i>Systeem</i></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Systeem" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Systeem"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Van_Gogh_La_Crau.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Van_Gogh_La_Crau.jpg/260px-Van_Gogh_La_Crau.jpg" decoding="async" width="260" height="206" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Van_Gogh_La_Crau.jpg/390px-Van_Gogh_La_Crau.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Van_Gogh_La_Crau.jpg/520px-Van_Gogh_La_Crau.jpg 2x" data-file-width="1231" data-file-height="977" /></a><figcaption>Vlakte van <a href="/wiki/Crau" title="Crau">Crau</a>, 1888. Cultuurlandschap. Een van de vele werken die <a href="/wiki/Vincent_van_Gogh" title="Vincent van Gogh">Vincent van Gogh</a> in 1888-1889 wijdde aan dit gebied bij <a href="/wiki/Arles" title="Arles">Arles</a>. Olieverf, <a href="/wiki/Van_Gogh_Museum" title="Van Gogh Museum">Van Gogh Museum</a>, Amsterdam.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Van_Gogh_-_Die_Ebene_%22La_Crau%22_bei_Arles,_von_Montmajour_aus_gesehen.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Van_Gogh_-_Die_Ebene_%22La_Crau%22_bei_Arles%2C_von_Montmajour_aus_gesehen.jpeg/260px-Van_Gogh_-_Die_Ebene_%22La_Crau%22_bei_Arles%2C_von_Montmajour_aus_gesehen.jpeg" decoding="async" width="260" height="196" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Van_Gogh_-_Die_Ebene_%22La_Crau%22_bei_Arles%2C_von_Montmajour_aus_gesehen.jpeg/390px-Van_Gogh_-_Die_Ebene_%22La_Crau%22_bei_Arles%2C_von_Montmajour_aus_gesehen.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Van_Gogh_-_Die_Ebene_%22La_Crau%22_bei_Arles%2C_von_Montmajour_aus_gesehen.jpeg/520px-Van_Gogh_-_Die_Ebene_%22La_Crau%22_bei_Arles%2C_von_Montmajour_aus_gesehen.jpeg 2x" data-file-width="3846" data-file-height="2904" /></a><figcaption>Vlakte van Crau bij Arles gezien vanaf <a href="/wiki/Montmajour" class="mw-redirect" title="Montmajour">Montmajour</a>, Vincent van Gogh. Cultuurlandschap. Potlood, pen en inkt, 1889. Van Gogh Museum, Amsterdam.</figcaption></figure> <p>Volgens de "<a href="/wiki/Atlas_van_Nederland" class="mw-redirect" title="Atlas van Nederland">Atlas van Nederland</a>"<sup id="cite_ref-Piket_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Piket-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> dat al in de 17e eeuw de opvatting van landschap als regio, gebied, voorkwam, maar dat men tegenwoordig landschap ook ziet als systeem. "Legt men daarbij de nadruk op de daarin optredende materiaal- en energiehuishouding, dan is de beschouwingswijze <a href="/wiki/Geocentrisme" title="Geocentrisme">geocentrisch</a>. Ziet men het landschap als leefmilieu van levensgemeenschappen, dan is deze <a href="/wiki/Ecocentrisme" title="Ecocentrisme">biocentrisch</a>. En ze is <a href="/wiki/Antropocentrisme" title="Antropocentrisme">antropocentrisch</a> als men het landschap beziet als leefmilieu van de mens." Uitdrukkelijk wordt gesteld dat "voor een goed landschapsbegrip (...) de schaal van beschouwing van belang (is). De omlijning van landschappen berust op <a href="/wiki/Landschapselement" title="Landschapselement">terreinbestanddelen</a> die topografisch karteerbaar zijn, vooral op een schaal tussen 1:5.000 en 1:50.000. Door samenvoeging tot grotere eenheden kunnen landschappen echter ook op kleinere schaal worden weergegeven." </p><p>In dit verband wordt naar het werk van <a href="/wiki/Vincent_van_Gogh" title="Vincent van Gogh">Vincent van Gogh</a> verwezen, een "schilder met een diep inzicht in het landschap", die bijvoorbeeld in 1888 van <a href="/wiki/La_Crau" title="La Crau">La Crau</a> bij de <a href="/wiki/Rh%C3%B4ne_(rivier)" title="Rhône (rivier)">Rhônedelta</a> een "objectief-geografische weergave" tekende met landschapselementen die ook op topografische kaarten worden gehanteerd. Van Gogh noemt als kenmerken van het landschap "oneindigheid en eeuwigheid". Het landschap is een continuüm "dat zich voordoet op alle continenten van kust tot kust. Natuurlandschappen geven vaak de indruk van 'eeuwigheid', doordat ze eeuwenlang 'onveranderd' kunnen voortbestaan, ondanks het onafgebroken proces van opbouw en afbraak. Ook cultuurlandschappen konden, dankzij tradities, eeuwenlang nagenoeg onveranderd blijven, maar door het allengs toegenomen ingrijpen van de mens werd verandering eerder regel dan uitzondering. Het landschap zoals wij dat thans kennen, is van dit alles het resultaat, maar niet het uiteindelijke. Immers, afbraak en opbouw blijven elkaar afwisselen." </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Gulp-Slenaken.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Gulp-Slenaken.jpg/260px-Gulp-Slenaken.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Gulp-Slenaken.jpg/390px-Gulp-Slenaken.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/Gulp-Slenaken.jpg/520px-Gulp-Slenaken.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Cultuurlandschap in <a href="/wiki/Zuid-Limburg_(Nederland)" title="Zuid-Limburg (Nederland)">Zuid-Limburg</a>. De <a href="/wiki/Gulp_(rivier)" title="Gulp (rivier)">Gulp</a> bij <a href="/wiki/Slenaken" title="Slenaken">Slenaken</a>.</figcaption></figure> <p>De vier <i>werkingssferen</i> die in meer of mindere mate het (huidige Nederlandse) landschap bepalen zijn volgens de "Atlas": de <a href="/wiki/Atmosfeer_(astronomie)" title="Atmosfeer (astronomie)">atmosfeer</a>, de <a href="/wiki/Lithosfeer" title="Lithosfeer">lithosfeer</a>, de <a href="/wiki/Hydrosfeer" title="Hydrosfeer">hydrosfeer</a> en de <a href="/wiki/Biosfeer" title="Biosfeer">biosfeer</a>. "Ze zijn nauw met elkaar en met de werkingssfeer van de mens verbonden. Ook de bodem wordt wel als een werkingssfeer, 'pedosfeer', aangeduid. Er is sprake van een zekere rangorde van (on-)afhankelijkheid"<sup id="cite_ref-Piket8_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Piket8-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> en van de mate waarin de mens deze sferen kan beïnvloeden. </p><p><a href="/wiki/Pieter_Schroevers" title="Pieter Schroevers">Schroevers</a> definieert in dit verband een landschap als "een relatiestelsel dat is ontstaan en in stand gehouden door een samenstel der werkingssferen en dat een door zijn uiterlijke verschijningsvorm te onderscheiden deel van de terrestrische ruimte is".<sup id="cite_ref-Schroevers2_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-Schroevers2-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Op een bepaalde plaats vormen de genoemde componenten van het landschap "een functionele eenheid, een relatiestelsel. In de <a href="/wiki/Ecologie" title="Ecologie">ecologie</a> (...) worden deze eenheden <a href="/wiki/Ecosysteem" title="Ecosysteem">ecosystemen</a> genoemd. Voor concrete ruimtelijk afgrensbare ecosystemen die op landschapsschaal zijn te onderscheiden, wordt wel de term <a href="/wiki/Ecotoop" title="Ecotoop">ecotoop</a> of <a href="/wiki/Landschapselement" title="Landschapselement">landschapselement</a> gebruikt. Het landschap is nu te beschouwen als een geografische eenheid die bestaat uit een complex van <i>ecotopen</i>, waartussen velerlei relaties bestaan en die tezamen ook een functionele eenheid vormen. Zo is het landschap op zijn beurt een ecologisch systeem van grotere omvang".<sup id="cite_ref-Piket15_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Piket15-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Patroon"><i>Patroon</i></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Patroon" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Patroon"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Een andere manier om het landschap te definiëren is om het op te vatten "als een <i>patroon</i> dat het resultaat is van een bepaalde landschapsgenese. Wanneer sprake is van een historische invloed van de mens op die genese, komt de cultuurhistorische benadering van het landschap in beeld.".<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Wetenschappen">Wetenschappen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Wetenschappen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Wetenschappen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fysische_geografie">Fysische geografie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Fysische geografie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Fysische geografie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Berendsen<sup id="cite_ref-Berendsen_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Berendsen-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> stelt dat het studieobject van de <a href="/wiki/Fysische_geografie" title="Fysische geografie">fysische geografie</a> het landschap is, en de factoren die in dit landschap van betekenis zijn. Alhoewel er (in Nederland) sprake is van een <i>cultuurlandschap</i> spelen fysische factoren nog steeds een belangrijke rol. In het verleden kwam het nogal eens voor dat bij de inrichting van het cultuurlandschap de natuurlijke omstandigheden werden genegeerd. Dat heeft op sommige plaatsen geleid tot het verloren gaan van eeuwenoude cultuurlandschappen en tot buitengewoon saaie landschappen. Bovendien waren de kosten vaak aanzienlijk groter dan wanneer gekozen zou zijn voor een aanpassing aan de natuur, waarbij zo goed mogelijk gebruik wordt gemaakt van de verschillen die al in het landschap aanwezig zijn. </p><p>Berendsen stelt dat in de fysische geografie de term <i>landschap</i> doorgaans wordt gebruikt om de totaliteit van een gebied aan te duiden, zoals die bepaald wordt door de onderlinge samenhangen tussen de landschapsfactoren gesteente, reliëf, klimaat, bodem, water, lucht, planten, dieren en mensen. Hij definieert vervolgens een landschap als: </p> <dl><dd>"een deel van het aardoppervlak, dat functioneert als een geïntegreerd geheel, waarbinnen statische zowel als dynamische evenwichten zich voordoen tussen de componenten die het landschap vormen. Het landschap is het resultaat van een ontwikkelingsgang (een <i>genetische successiereeks</i>) en het heeft zijn uiterlijke verschijning in het landschapsbeeld (datgene dat men ziet aan patronen, vormen, ruimten en proporties; de <i>fysiognomie</i>). "</dd></dl> <p>Terwijl in de "<a href="/wiki/Atlas_van_Nederland" class="mw-redirect" title="Atlas van Nederland">Atlas van Nederland</a>" het belang van de schaal wordt benadrukt, stelt Berendsen dat "landschap (...) een schaalloos begrip (is), een ruimtelijke eenheid", gekenmerkt door: </p> <dl><dd><ul><li>uiterlijk (de <i>fysiognomie</i>)</li> <li><i>structuur</i> (patroon en sequentie), bijvoorbeeld een bepaalde opeenvolging van bodemtypen van hoog naar laag</li> <li><i>dynamiek</i> (verandering in een landschap)</li> <li>ontwikkeling (bijvoorbeeld <i>genetische successie</i>), en</li> <li><i>interne samenhang</i> tussen de factoren die het landschap beïnvloeden.</li></ul></dd></dl> <p>Het landschap wordt gevormd door een complex van <i>geofactoren</i>, die met elkaar in wisselwerking (kunnen) treden en hier met de corresponderende wetenschap worden opgesomd<sup id="cite_ref-Ber3_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ber3-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li>gesteente – <a href="/wiki/Geologie" title="Geologie">geologie</a></li> <li>reliëf – <a href="/wiki/Geomorfologie" title="Geomorfologie">geomorfologie</a></li> <li>klimaat en lucht – <a href="/wiki/Klimatologie" title="Klimatologie">klimatologie</a></li> <li>bodem - <a href="/wiki/Bodemkunde" title="Bodemkunde">bodemkunde</a></li> <li>water – <a href="/wiki/Hydrologie" title="Hydrologie">hydrologie</a></li> <li>planten- en dierenwereld – <a href="/wiki/Biologie" title="Biologie">biologie</a>, en met name <a href="/wiki/Ecologie" title="Ecologie">ecologie</a></li> <li>mens – (in dit verband) <a href="/wiki/Sociale_geografie" title="Sociale geografie">sociale geografie</a>.</li></ul> <p>Berendsen<sup id="cite_ref-Ber6_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ber6-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> onderscheidt behalve de al genoemde <i>cultuurlandschappen</i>, <i>natuurlandschappen</i> en <i>halfnatuurlijke landschappen</i> ook nog </p> <ul><li><i>bijna natuurlijke landschappen</i>, waarin de flora geheel of grotendeels spontaan is, en de vegetatie wel door de mens wordt beïnvloed, maar toch overeenkomt met die onder natuurlijke omstandigheden. Voorbeelden zijn <a href="/wiki/Kwelder" title="Kwelder">kwelders</a>, <a href="/wiki/Zandverstuiving" title="Zandverstuiving">zandverstuivingen</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Historische_geografie">Historische geografie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Historische geografie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Historische geografie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De <a href="/wiki/Historische_geografie" title="Historische geografie">historische geografie</a> bestudeert vooral de geschiedenis van cultuurlandschappen. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Landschapsarcheologie">Landschapsarcheologie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Landschapsarcheologie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Landschapsarcheologie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De <a href="/wiki/Landschapsarcheologie" title="Landschapsarcheologie">landschapsarcheologie</a> is de tak van de archeologie, die zich vooral met het archeologische erfgoed van afzonderlijke landschappen bezig houdt. Ook wordt bestudeerd de wijze waarop de prehistorische mens van het landschap gebruik maakte. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Landschapsecologie">Landschapsecologie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Landschapsecologie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Landschapsecologie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable" style="float:right;font-size:90%;width:270px;"> <tbody><tr> <td><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r56498116">.mw-parser-output .treeview ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .treeview li{margin:0;padding:0;list-style-type:none;list-style-image:none}.mw-parser-output .treeview li li{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f2/Treeview-grey-line.png")no-repeat 0 -2981px;padding-left:20px;text-indent:0.3em}.mw-parser-output .treeview li li.lastline{background-position:0 -5971px}.mw-parser-output .treeview li.emptyline>ul{margin-left:-1px}.mw-parser-output .treeview li.emptyline>ul>.mw-empty-elt:first-child+.emptyline,.mw-parser-output .treeview li.emptyline>ul>li:first-child{background-position:0 9px}</style><div class="treeview"> <ul><li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> <a class="mw-selflink selflink">Landschap</a> <ul><li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> <a href="/wiki/Ecotoop" title="Ecotoop">Ecotoop</a> of <a href="/wiki/Landschapselement" title="Landschapselement">landschapselement</a> <ul><li><a href="/wiki/Biotoop" title="Biotoop">Biotoop</a></li> <li class="mw-empty-elt"></li><li class="lastline"> <a href="/wiki/Levensgemeenschap" title="Levensgemeenschap">Levensgemeenschap</a></li></ul></li></ul></li></ul> </div> </td></tr></tbody></table> <p>Het landschap kan worden opgevat als een samenhangend geheel van ecotopen en hun onderlinge relaties, en aldus het landschap zelf weer als een <a href="/wiki/Ecosysteem" title="Ecosysteem">ecosysteem</a> van grotere omvang opvatten. Dat geldt niet alleen voor natuurlijke landschappen, maar ook voor cultuurlandschappen als <a href="/wiki/Stedelijk_gebied" title="Stedelijk gebied">stedelijke gebieden</a>, <a href="/wiki/Oppervlaktewater" title="Oppervlaktewater">oppervlaktewateren</a>. </p> <blockquote style="margin:1em 0; padding:0 32px;"><p>In de <a href="/wiki/Landschapsecologie" title="Landschapsecologie">landschapsecologie</a> wordt de huishouding van dit ecologisch systeem bestudeerd op geïntegreerde wijze. Het gaat daarbij in hoofdzaak om de volgende kenmerken en facetten: het vóórkomen van een aantal specifieke landschapselementen of ecotopen, het patroon waarin deze voorkomen, en de processen die aan de, vooral ruimtelijke, relaties tussen de elementen ten grondslag liggen, waardoor het landschap als een eenheid gezien kan worden (holistische benadering).<sup id="cite_ref-Piket15_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-Piket15-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></p></blockquote> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Het_Belgische_en_Nederlandse_landschap">Het Belgische en Nederlandse landschap</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Het Belgische en Nederlandse landschap" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Het Belgische en Nederlandse landschap"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote" style="margin-bottom:0.5em; padding:0.5em 0 0.5em 1.6em; font-size:95%;" role="note"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/15px-1rightarrow_blue.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/23px-1rightarrow_blue.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/1rightarrow_blue.svg/30px-1rightarrow_blue.svg.png 2x" data-file-width="480" data-file-height="480" /></span></span> <i>Zie <a href="/wiki/Nederlandse_landschappen" class="mw-redirect" title="Nederlandse landschappen">Nederlandse landschappen</a> voor het hoofdartikel over dit onderwerp.</i></div> <p>"Het Nederlandse landschap" is een term die veel gebruikt wordt om het geheel van landschapstypen in Nederland aan te duiden. Er bestaan tal van verschillende opvattingen en inzichten over vragen zoals: </p> <ul><li>wat de meest karakteristieke elementen van dit Nederlandse landschap zijn,</li> <li>hoeveel landschapstypen er onderscheiden kunnen worden,</li> <li>welke landschapstypen beschermd moeten worden en hoe</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bescherming_en_beheer">Bescherming en beheer</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Bescherming en beheer" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Bescherming en beheer"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het beheren van het landschap op een zodanige wijze dat recht gedaan wordt aan de (cultuur-)historische waarde noemt men "cultuurhistorisch <a href="/wiki/Landschapsbeheer" title="Landschapsbeheer">landschapsbeheer</a>". Behoud van landschappelijke waarden noemt wordt ook wel <a href="/wiki/Landschapsbescherming" title="Landschapsbescherming">landschapsbescherming</a> genoemd.<sup id="cite_ref-chb_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-chb-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Een dergelijk beheer gaat uit van de veronderstelling dat in Nederland en België het overgrote deel van de landschappen (waar beheer nodig is) cultuurlandschappen zijn. Traditioneel waren de boeren de beheerders bij uitstek van het niet-stedelijke landschap. Door schaalvergroting in en intensivering van de landbouw is daarin verandering gekomen, en is het landschapsbeheer tegenwoordig het werkterrein van een groot aantal verschillende organisaties en instanties. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nederland">Nederland</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Nederland" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Nederland"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Op landelijk niveau was tot voor kort vooral het <a href="/wiki/Ministerie_van_Landbouw,_Natuur_en_Voedselkwaliteit" class="mw-redirect" title="Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit">ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit</a> (LNV) bij de bescherming en het beheer van het Nederlandse landschap betrokken en daarnaast het Ministerie van <a href="/wiki/VROM" class="mw-redirect" title="VROM">VROM</a>. In de <a href="/wiki/Nota_Ruimte" title="Nota Ruimte">Nota Ruimte</a> uit 2004 zijn door de minister twintig <a href="/wiki/Nationaal_landschap" class="mw-redirect" title="Nationaal landschap">nationale landschappen</a> aangewezen, waarin natuur en oude cultuurelementen bewaard zullen blijven. In 2011 werd het ministerie van <a href="/wiki/Ministerie_van_Economische_Zaken,_Landbouw_en_Innovatie" title="Ministerie van Economische Zaken, Landbouw en Innovatie">ELI</a> verantwoordelijk voor het landschap, maar deels ook de provincies. </p><p><a href="/wiki/Staatsbosbeheer" title="Staatsbosbeheer">Staatsbosbeheer</a> is de organisatie die in opdracht van de <a href="/wiki/Rijksoverheid" title="Rijksoverheid">rijksoverheid</a> natuurgebieden en andere terreinen beheert. Op landelijk niveau is daarnaast ook <a href="/wiki/Vereniging_Natuurmonumenten" title="Vereniging Natuurmonumenten">Natuurmonumenten</a> een belangrijke organisatie. Op provinciaal niveau zijn er twee groepen organisaties, die betrokken zijn bij het beheer, behoud en restauratie van het bestaande landschap (soms zijn die organisaties gefuseerd): </p> <ul><li>De <a href="/wiki/Provinciale_Landschappen" title="Provinciale Landschappen">Provinciale Landschappen</a></li> <li>Provinciale Stichtingen voor <a href="/wiki/Landschapsbeheer" title="Landschapsbeheer">Landschapsbeheer</a>, die samenwerken binnen <a href="/wiki/Landschapsbeheer_Nederland" title="Landschapsbeheer Nederland">Landschapsbeheer Nederland</a>.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Heuvelland_vanaf_de_Rodeberg.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Heuvelland_vanaf_de_Rodeberg.jpg/260px-Heuvelland_vanaf_de_Rodeberg.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Heuvelland_vanaf_de_Rodeberg.jpg/390px-Heuvelland_vanaf_de_Rodeberg.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/Heuvelland_vanaf_de_Rodeberg.jpg/520px-Heuvelland_vanaf_de_Rodeberg.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>Cultuurlandschap in het <a href="/wiki/West-Vlaams_Heuvelland" title="West-Vlaams Heuvelland">West-Vlaams Heuvelland</a> vanaf de <a href="/wiki/Rodeberg_(Belgi%C3%AB)" title="Rodeberg (België)">Rodeberg</a>, <a href="/wiki/Westouter" title="Westouter">Westouter</a>.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="België"><span id="Belgi.C3.AB"></span>België</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: België" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: België"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Vlaanderen">Vlaanderen</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Vlaanderen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Vlaanderen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In Vlaanderen valt het beheer, behoud en de restauratie van het bestaande landschap onder <a href="/wiki/Onroerend_Erfgoed_(agentschap)" title="Onroerend Erfgoed (agentschap)">Agentschap Onroerend Erfgoed</a>, dat behoort tot het <a href="/wiki/Lijst_van_Vlaamse_ministeries_en_agentschappen#Beleidsdomein_Omgeving_(OMG)" class="mw-redirect" title="Lijst van Vlaamse ministeries en agentschappen">Beleidsdomein Omgeving</a> van de <a href="/wiki/Vlaamse_overheid" title="Vlaamse overheid">Vlaamse overheid</a> (vroegere AHROM). De afdeling staat naast het landschappelijk aspect in voor het beheer en de bescherming van het bouwkundig, landschappelijk en archeologisch erfgoed. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Brussel">Brussel</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Brussel" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Brussel"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>In het <a href="/wiki/Brussels_Hoofdstedelijk_Gewest" title="Brussels Hoofdstedelijk Gewest">Brussels Hoofdstedelijk Gewest</a> is de <a href="/wiki/Directie_Monumenten_en_Landschappen_van_het_Brussels_Hoofdstedelijk_Gewest" class="mw-redirect" title="Directie Monumenten en Landschappen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest">Directie Monumenten en Landschappen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest</a> bevoegd. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bestuurlijke_eenheid">Bestuurlijke eenheid</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=17" title="Bewerk dit kopje: Bestuurlijke eenheid" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=17" title="De broncode bewerken van de sectie: Bestuurlijke eenheid"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het begrip landschap werd en wordt ook wel gebruikt om een bepaalde regionale bestuursvorm mee aan te geven. Zo stond de provincie <a href="/wiki/Drenthe" title="Drenthe">Drenthe</a> tot 1815 bekend als <i>de <a href="/wiki/Drenthe_(landschap)" title="Drenthe (landschap)">landschap Drenthe</a></i>. Oorspronkelijk ging het om de <a href="/wiki/Stand_(maatschappelijk)" title="Stand (maatschappelijk)">standen</a> van een bepaald territorium, die in een <a href="/wiki/Staten" title="Staten">standenvergadering</a> (een soort <a href="/wiki/Parlement" title="Parlement">parlement</a>) verenigd waren. In die zin was het begrip vooral in <a href="/wiki/Noord-Duitsland" title="Noord-Duitsland">Noord-Duitsland</a>, <a href="/wiki/Zweden" title="Zweden">Zweden</a>, <a href="/wiki/Oostenrijk" title="Oostenrijk">Oostenrijk</a> en <a href="/wiki/Frankrijk" title="Frankrijk">Frankrijk</a> verbreid (vergelijk de <a href="/wiki/Landschappen_van_Zweden" title="Landschappen van Zweden">Landschappen van Zweden</a>). In Duitsland wordt dit begrip nog altijd in deze betekenis gebruikt voor <a href="/wiki/Wet_gemeenschappelijke_regelingen" title="Wet gemeenschappelijke regelingen">intergemeentelijke samenwerkingsverbanden</a>, die gebaseerd zijn op vroegere politieke eenheden. De landschappen en landschapsverbanden in <a href="/wiki/Nedersaksen" title="Nedersaksen">Nedersaksen</a> hebben vooral een culturele taak, die in 2004 wettelijk is vastgelegd. Een voorbeeld is de <a href="/w/index.php?title=Ostfriesische_Landschaft&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ostfriesische Landschaft (de pagina bestaat niet)">Ostfriesische Landschaft</a> voor de regio <a href="/wiki/Oost-Friesland" title="Oost-Friesland">Oost-Friesland</a>. De landschapsverbanden in <a href="/wiki/Noordrijn-Westfalen" title="Noordrijn-Westfalen">Noordrijn-Westfalen</a> houden zich daarentegen met de uitvoering van het sociale beleid bezig. In Frankrijk bestaan sinds de jaren negentig streekgebonden samenwerkingsverbanden die worden aangeduid met het begrip <i>pays</i>. De taken van deze <i>pays</i> komen grotendeels overeen met die van de landschappen in Duitsland. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zie_ook">Zie ook</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=18" title="Bewerk dit kopje: Zie ook" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=18" title="De broncode bewerken van de sectie: Zie ook"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Lijst_van_landschapselementen" title="Lijst van landschapselementen">Lijst van landschapselementen</a></li> <li><a href="/wiki/Nederlandse_landschappen" class="mw-redirect" title="Nederlandse landschappen">Nederlandse landschappen</a></li> <li><a href="/wiki/Landschapsbeheer" title="Landschapsbeheer">Landschapsbeheer</a></li> <li><a href="/wiki/Landschapsbescherming" title="Landschapsbescherming">Landschapsbescherming</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Afbeeldingen">Afbeeldingen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=19" title="Bewerk dit kopje: Afbeeldingen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=19" title="De broncode bewerken van de sectie: Afbeeldingen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 230px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Seal-kolonie_hg.jpg" class="mw-file-description" title="Natuurlandschap met kolonie zeehonden op Antarctica, 2009."><img alt="Natuurlandschap met kolonie zeehonden op Antarctica, 2009." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Seal-kolonie_hg.jpg/200px-Seal-kolonie_hg.jpg" decoding="async" width="200" height="129" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Seal-kolonie_hg.jpg/300px-Seal-kolonie_hg.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/Seal-kolonie_hg.jpg/400px-Seal-kolonie_hg.jpg 2x" data-file-width="2624" data-file-height="1692" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Natuurlandschap met kolonie zeehonden op <a href="/wiki/Antarctica" title="Antarctica">Antarctica</a>, 2009.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 230px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:AS17-136-20767.jpg" class="mw-file-description" title="Maanlandschap in het Taurus-Littrowgebied gefotografeerd tijdens de Apollo 17-expeditie"><img alt="Maanlandschap in het Taurus-Littrowgebied gefotografeerd tijdens de Apollo 17-expeditie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/AS17-136-20767.jpg/198px-AS17-136-20767.jpg" decoding="async" width="198" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/AS17-136-20767.jpg/297px-AS17-136-20767.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/AS17-136-20767.jpg/397px-AS17-136-20767.jpg 2x" data-file-width="2974" data-file-height="3000" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Maanlandschap in het Taurus-Littrowgebied gefotografeerd tijdens de <a href="/wiki/Apollo_17" title="Apollo 17">Apollo 17</a>-expeditie</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 230px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:As17-137-21009.jpg" class="mw-file-description" title="Maanlandschap in het Taurus-Littrowgebied gefotografeerd tijdens de Apollo 17-expeditie"><img alt="Maanlandschap in het Taurus-Littrowgebied gefotografeerd tijdens de Apollo 17-expeditie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/As17-137-21009.jpg/200px-As17-137-21009.jpg" decoding="async" width="200" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/As17-137-21009.jpg/300px-As17-137-21009.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/As17-137-21009.jpg/400px-As17-137-21009.jpg 2x" data-file-width="3906" data-file-height="3906" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Maanlandschap in het Taurus-Littrowgebied gefotografeerd tijdens de Apollo 17-expeditie</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 230px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Huygens_surface_color.jpg" class="mw-file-description" title="Eerste foto van het oppervlak van Titan, genomen door de gelande Huygens-sonde, zichtbaar zijn kleine ijsblokken in een landschap van nat organisch donkergekleurd ijszand, waar vloeibaar methaan heeft gestroomd, bron: ESA, NASA, JPL, Universiteit van Arizona."><img alt="Eerste foto van het oppervlak van Titan, genomen door de gelande Huygens-sonde, zichtbaar zijn kleine ijsblokken in een landschap van nat organisch donkergekleurd ijszand, waar vloeibaar methaan heeft gestroomd, bron: ESA, NASA, JPL, Universiteit van Arizona." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Huygens_surface_color.jpg/100px-Huygens_surface_color.jpg" decoding="async" width="100" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Huygens_surface_color.jpg/150px-Huygens_surface_color.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Huygens_surface_color.jpg/200px-Huygens_surface_color.jpg 2x" data-file-width="316" data-file-height="630" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Eerste foto van het oppervlak van <a href="/wiki/Titan_(maan)" title="Titan (maan)">Titan</a>, genomen door de gelande Huygens-sonde, zichtbaar zijn kleine ijsblokken in een landschap van nat organisch donkergekleurd ijszand, waar vloeibaar methaan heeft gestroomd, bron: <a href="/wiki/Europese_Ruimtevaartorganisatie" class="mw-redirect" title="Europese Ruimtevaartorganisatie">ESA</a>, <a href="/wiki/NASA" class="mw-redirect" title="NASA">NASA</a>, <a href="/wiki/Jet_Propulsion_Laboratory" title="Jet Propulsion Laboratory">JPL</a>, <a href="/wiki/Universiteit_van_Arizona" title="Universiteit van Arizona">Universiteit van Arizona</a>.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 235px"> <div class="thumb" style="width: 230px; height: 230px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Liquid_lakes_on_titan.jpg" class="mw-file-description" title="Kunstmatig gekleurde radaropname van een merenlandschap op Titan, dicht bij de noordpool, bron: NASA/JPL-Caltech, USGS"><img alt="Kunstmatig gekleurde radaropname van een merenlandschap op Titan, dicht bij de noordpool, bron: NASA/JPL-Caltech, USGS" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Liquid_lakes_on_titan.jpg/153px-Liquid_lakes_on_titan.jpg" decoding="async" width="153" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Liquid_lakes_on_titan.jpg/229px-Liquid_lakes_on_titan.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Liquid_lakes_on_titan.jpg/306px-Liquid_lakes_on_titan.jpg 2x" data-file-width="2600" data-file-height="3400" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Kunstmatig gekleurde radaropname van een merenlandschap op <a href="/wiki/Titan_(maan)" title="Titan (maan)">Titan</a>, dicht bij de noordpool, bron: NASA/JPL-Caltech, <a href="/wiki/USGS" class="mw-redirect" title="USGS">USGS</a></div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatuur">Literatuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=20" title="Bewerk dit kopje: Literatuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=20" title="De broncode bewerken van de sectie: Literatuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span style="font-variant:small-caps;">Berendsen, H.J.A.</span>: <i>Landschap in delen. Overzicht van de geofactoren</i>, Van Gorcum, Assen 2005. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.nl/books?id=Cv480l8oSCEC">(gedeeltelijk) online te raadplegen</a></li> <li><span style="font-variant:small-caps;">Bouma, J.</span>: <i>Inleiding</i> in: Bouma, J. e.a. (red.), <i>De toekomst van het Nederlands landschap. Wetenschappelijke bijdragen aan de toekomstige landschapskwaliteit</i>. Koninklijke Nederlandse Akademie van Wetenschappen, Amsterdam 2008 <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.knaw.nl/shared/resources/actueel/publicaties/pdf/20071025.pdf">online opvraagbaar</a></li> <li><span style="font-variant:small-caps;">Braaksma, P.J. en Bos, A.E.</span>: <i>Investeren in het Nederlandse Landschap; opbrengst: geluk en euro's</i>, onderzoeksrapport Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV), 2007. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://library.wur.nl/ebooks/1840696.pdf">online opvraagbaar</a><sup><a href="/wiki/Wikipedia:Onbereikbare_externe_links" title="Wikipedia:Onbereikbare externe links">[dode link]</a></sup></li> <li><span style="font-variant:small-caps;">Lenders, H.J.R., Leuven, R.S.E.W., Nienhuis, P.H. & Schoof, D.J.W.</span>: <i>Natuurbeheer en ontwikkeling. Handboeken Milieukunde 2</i>, Boom, Amsterdam, 1997.</li> <li><span style="font-variant:small-caps;">H.J.R. Lenders, de Jong, R.A.H., Leuven, R.S.E.W. & Strijbosch, H.</span>: <i>Natuurbeheer en ontwikkeling. Werkboek. Handboeken Milieukunde 2</i>, Boom, Amsterdam, 1997.</li> <li><span style="font-variant:small-caps;">Piket, J.J.C. e.a.</span>: <i>Landschap</i>; deel 16 van de <i>Atlas van Nederland</i>. Staatsuitgeverij, 's-Gravenhage 1987. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9012050162" title="Speciaal:Boekbronnen/9012050162">ISBN 9012050162</a></span></li> <li><span style="font-variant:small-caps;">Visscher, H. A.</span>: <i>De Nederlandse landschappen. Ontstaan, wetenschappelijke betekenis, belevingswaarde</i>. Uitg. Het Spectrum, Utrecht / Antwerpen 1975. deel 1. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9027458324" title="Speciaal:Boekbronnen/9027458324">ISBN 9027458324</a></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Externe_links">Externe links</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Landschap&veaction=edit&section=21" title="Bewerk dit kopje: Externe links" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Landschap&action=edit&section=21" title="De broncode bewerken van de sectie: Externe links"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Landschap#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Landschap">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-klein toccolours noprint" style="box-sizing:border-box; display:flex; gap:1em; align-items:center; font-size:85%; clear:right; float:right; margin: 0 0 1em 1em; padding:0.5em; width:270px;"> <div style="min-width:fit-content;"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Commons</a> heeft mediabestanden in de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Landscape_(environment)#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Landscape (environment)">Landscape (environment)</a></b></i>.</div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nederlandscultuurlandschap.nl/">Nederlands Cultuurlandschap</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090224011346/http://landschapsbeheer.nl/">Landschapsbeheer Nederland</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.landschapswacht.nl/">Landschapswacht</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.xs4all.nl/~davdree/NL/home.htm">Site met veel informatie over het Nederlandse landschap</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hetvirtueleland.be/">HetVirtueleLand - geschiedenis van landbouw, platteland en voeding</a></li></ul> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div><span style="font-weight:bold">Bronnen, noten en/of referenties</span></div> <ul><li><span style="font-variant:small-caps;">Piket, J.C., Kalkhoven, J.T.R., De Veer, A.A., and Vos, W.</span> (1987) <i>Landschap</i>. Stichting wetenschappelijke atlas van Nederland. Vol. 16, Atlas van Nederland in 20 delen. 's-Gravehage, Staatsuitgeverij.</li></ul> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">In sommige definities legt men nadruk op de menselijke factor en in vrijwel alle definities doelt men op gebieden op Aarde. Men spreekt van <i>woestijnlandschap</i>, landschap op Antarctica, <i>Marslandschap</i>, <i>Maanlandschap</i>, landschap op <a href="/wiki/Titan_(maan)" title="Titan (maan)">Titan (maan)</a> dus van een aardse regio noch van menselijk leven hoeft per se sprake te zijn. Het woordenboek <a href="/wiki/Van_Dale_Groot_woordenboek_van_de_Nederlandse_taal" title="Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal">Van Dale</a> ( 9<sup>e</sup> druk 1970) geeft drie definities die neerkomen op <ol><li>een gebied dat men in een blik overziet, in geografische zin een deel van het aardoppervlak dat zich van aangrenzende delen <i>als een zelfstandig geheel</i> onderscheidt in grondstoffen, bewoning enzovoorts.</li> <li>een schilderstuk</li> <li>(historisch) gewest</li></ol> </span></li> <li id="cite_note-Visscher1-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Visscher1_2-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Visscher1_2-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Visscher 1975, dl. 1, p. 15</span> </li> <li id="cite_note-RvE-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-RvE_3-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-RvE_3-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Definitie van de Raad van Europa, zoals geciteerd bij Bouma 2008, p. 9f.; zie ook</span> </li> <li id="cite_note-Schroevers1-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Schroevers1_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Schroevers, P.J. - <i>Landschapstaal; een stelsel van basisbegrippen voor de landschapsecologie</i>, uitg. Pudoc, Wageningen 1982; geciteerd bij Lenders e.a. 1997, p. 147</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">prof. dr. J.H.F. Bloemers (UvA) in het <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.arcam.nl/pdf/verslaggroenevingers.pdf">Verslag "groene vingers"</a> van het Architectuurcentrum Amsterdam (2007), p. 2. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210725182236/https://www.arcam.nl/pdf/verslaggroenevingers.pdf">Gearchiveerd</a> op 25 juli 2021.</span> </li> <li id="cite_note-Piket-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Piket_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Piket e.a. 1987, p. 3</span> </li> <li id="cite_note-Piket8-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Piket8_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Piket e.a. 1987, p. 8</span> </li> <li id="cite_note-Schroevers2-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Schroevers2_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Schroevers 1982, geciteerd op <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chbeheer.nl/index.php?option=com_content&task=view&id=45&Itemid=64">de site van "cultuurhistorisch (landschaps-)beheer"</a></span> </li> <li id="cite_note-Piket15-9"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Piket15_9-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-Piket15_9-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Piket e.a. 1987, p. 15</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Lenders e.a. 1997, p. 147</span> </li> <li id="cite_note-Berendsen-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Berendsen_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Berendsen 2005, p. 1f</span> </li> <li id="cite_note-Ber3-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Ber3_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Berendsen 2005, p. 3, 7</span> </li> <li id="cite_note-Ber6-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Ber6_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Berendsen 2005, p. 6</span> </li> <li id="cite_note-chb-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-chb_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.chbeheer.nl/">Cultuurhistorisch landschapsbeheer</a> – een online handboek van <a href="/wiki/Landschapsbeheer_Nederland" title="Landschapsbeheer Nederland">Landschapsbeheer Nederland</a>.</span> </li> </ol></div></div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Landschap&oldid=67159902">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Landschap&oldid=67159902</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorieën</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Landschap_van_Nederland" title="Categorie:Landschap van Nederland">Landschap van Nederland</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Ecologie" title="Categorie:Ecologie">Ecologie</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Geografie" title="Categorie:Geografie">Geografie</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Milieu" title="Categorie:Milieu">Milieu</a></li><li><a href="/wiki/Categorie:Ruimtelijke_ordening" title="Categorie:Ruimtelijke ordening">Ruimtelijke ordening</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Verborgen categorie: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Wikipedia:Onbereikbare_externe_link" title="Categorie:Wikipedia:Onbereikbare externe link">Wikipedia:Onbereikbare externe link</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 6 mrt 2024 om 23:32.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Landschap&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-7fc47fc68d-9nkv7","wgBackendResponseTime":135,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.132","walltime":"0.203","ppvisitednodes":{"value":799,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":5798,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1581,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":9,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":13611,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 123.105 1 -total"," 45.20% 55.641 1 Sjabloon:Commonscatklein"," 40.82% 50.254 1 Sjabloon:Zusterproject_box_klein"," 38.02% 46.803 2 Sjabloon:First_non_empty"," 24.66% 30.361 2 Sjabloon:Wikidata"," 19.29% 23.753 1 Sjabloon:Zijbalk_landschap_en_ecotopen"," 11.45% 14.100 1 Sjabloon:Stamboom2"," 9.89% 12.177 1 Sjabloon:Appendix"," 7.97% 9.817 1 Sjabloon:References"," 3.18% 3.914 1 Sjabloon:Zie_hoofdartikel"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.022","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1350456,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7649cfcddd-6qm6j","timestamp":"20241127115045","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Landschap","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Landschap","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q107425","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q107425","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2003-11-23T20:34:49Z","dateModified":"2024-03-06T22:32:35Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/c\/ce\/Woolde.jpg","headline":"waarneembare ruimtelijke verschijningsvorm van het aardoppervlak"}</script> </body> </html>