CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Tomasz Apostoł – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"78d69ec5-b9bd-490d-a786-0684b9e750f0","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Tomasz_Apostoł","wgTitle":"Tomasz Apostoł","wgCurRevisionId":73432031,"wgRevisionId":73432031,"wgArticleId":187142,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania książki – brak numeru strony","Szablon odn bez numeru strony","Apostołowie","Męczennicy wczesnochrześcijańscy","Święci prawosławni","Starożytni Żydzi","Postacie Nowego Testamentu","Święci koptyjscy","Zmarli w I wieku","Ludzie upamiętnieni nazwami państw"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Tomasz_Apostoł","wgRelevantArticleId": 187142,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":73432031,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q43669","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"], "GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready", "ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns", "ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Rubens_apostel_thomas.jpg/1200px-Rubens_apostel_thomas.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1584"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Rubens_apostel_thomas.jpg/800px-Rubens_apostel_thomas.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1056"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Rubens_apostel_thomas.jpg/640px-Rubens_apostel_thomas.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="845"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Tomasz Apostoł – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Tomasz_Aposto%C5%82"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Tomasz_Aposto%C5%82"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Tomasz_Apostoł rootpage-Tomasz_Apostoł skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Tomasz+Aposto%C5%82" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Tomasz+Aposto%C5%82" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Tomasz+Aposto%C5%82" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Tomasz+Aposto%C5%82" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Życiorys" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Życiorys"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Życiorys</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Życiorys-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Życiorys</span> </button> <ul id="toc-Życiorys-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-W_Nowym_Testamencie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#W_Nowym_Testamencie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>W Nowym Testamencie</span> </div> </a> <ul id="toc-W_Nowym_Testamencie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Śmierć" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Śmierć"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Śmierć</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Śmierć-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Śmierć</span> </button> <ul id="toc-Śmierć-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Możliwa_podróż_do_Chin" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Możliwa_podróż_do_Chin"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Możliwa podróż do Chin</span> </div> </a> <ul id="toc-Możliwa_podróż_do_Chin-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Możliwa_podróż_do_Indonezji" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Możliwa_podróż_do_Indonezji"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Możliwa podróż do Indonezji</span> </div> </a> <ul id="toc-Możliwa_podróż_do_Indonezji-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Paragwajska_legenda" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Paragwajska_legenda"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Paragwajska legenda</span> </div> </a> <ul id="toc-Paragwajska_legenda-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Imię_i_pochodzenie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Imię_i_pochodzenie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Imię i pochodzenie</span> </div> </a> <ul id="toc-Imię_i_pochodzenie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Apokryfy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Apokryfy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Apokryfy</span> </div> </a> <ul id="toc-Apokryfy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kult" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kult"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Kult</span> </div> </a> <ul id="toc-Kult-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tomasz_w_malarstwie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tomasz_w_malarstwie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Tomasz w malarstwie</span> </div> </a> <ul id="toc-Tomasz_w_malarstwie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uwagi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Uwagi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Uwagi</span> </div> </a> <ul id="toc-Uwagi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Tomasz Apostoł</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 79 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-79" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">79 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7" title="توما – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="توما" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Sant_Tom%C3%A1s_ap%C3%B3stol" title="Sant Tomás apóstol – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Sant Tomás apóstol" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%AC%DC%90%DC%98%DC%A1%DC%90_%DC%AB%DC%A0%DC%9D%DC%9A%DC%90" title="ܬܐܘܡܐ ܫܠܝܚܐ – aramejski" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܬܐܘܡܐ ܫܠܝܚܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="aramejski" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Tom%C3%A1s_l%27Ap%C3%B3stol" title="Tomás l'Apóstol – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Tomás l'Apóstol" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/H%C9%99vari_Foma" title="Həvari Foma – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Həvari Foma" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AA%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B0%E0%A6%BF%E0%A6%A4_%E0%A6%A5%E0%A7%8B%E0%A6%AE%E0%A6%BE" title="প্রেরিত থোমা – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="প্রেরিত থোমা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%B0%D0%BC%D0%B0_(%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB)" title="Фама (апостал) – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Фама (апостал)" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D1%88_(%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB)" title="Тамаш (апостал) – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Тамаш (апостал)" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D0%BC%D0%B0_(%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BB)" title="Тома (апостол) – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Тома (апостол)" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Thomas_(Apostl)" title="Thomas (Apostl) – bawarski" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Thomas (Apostl)" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bawarski" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Tom%C3%A0s_ap%C3%B2stol" title="Tomàs apòstol – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Tomàs apòstol" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Tom%C3%A1%C5%A1_(apo%C5%A1tol)" title="Tomáš (apoštol) – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Tomáš (apoštol)" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Tomos_yr_Apostol" title="Tomos yr Apostol – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Tomos yr Apostol" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Apostlen_Thomas" title="Apostlen Thomas – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Apostlen Thomas" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Thomas_(Apostel)" title="Thomas (Apostel) – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Thomas (Apostel)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Toomas" title="Toomas – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Toomas" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%80%CF%8C%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CF%82_%CE%98%CF%89%CE%BC%CE%AC%CF%82" title="Απόστολος Θωμάς – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Απόστολος Θωμάς" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Thomas_the_Apostle" title="Thomas the Apostle – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Thomas the Apostle" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Tom%C3%A1s_el_Ap%C3%B3stol" title="Tomás el Apóstol – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Tomás el Apóstol" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Tomaso_(apostolo)" title="Tomaso (apostolo) – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Tomaso (apostolo)" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Tomas_(apostolua)" title="Tomas (apostolua) – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Tomas (apostolua)" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7" title="توما – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="توما" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Thomas_(ap%C3%B4tre)" title="Thomas (apôtre) – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Thomas (apôtre)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Tomas_(apostel)" title="Tomas (apostel) – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Tomas (apostel)" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Naomh_Tom%C3%A1s" title="Naomh Tomás – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Naomh Tomás" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Tom%C3%A9,_ap%C3%B3stolo" title="Tomé, apóstolo – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Tomé, apóstolo" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%82%AC%EB%8F%84_%ED%86%A0%EB%A7%88" title="사도 토마 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="사도 토마" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B9%D5%B8%D5%BE%D5%B4%D5%A1%D5%BD_%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D6%84%D5%B5%D5%A1%D5%AC" title="Թովմաս առաքյալ – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Թովմաս առաքյալ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%8B%E0%A4%AE%E0%A4%BE_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%A4" title="तोमा प्रेरित – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="तोमा प्रेरित" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Toma_Apostol" title="Toma Apostol – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Toma Apostol" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Tomas" title="Tomas – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Tomas" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Tommaso_(apostolo)" title="Tommaso (apostolo) – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Tommaso (apostolo)" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%AA%D7%95%D7%9E%D7%90%D7%A1_%D7%94%D7%A7%D7%93%D7%95%D7%A9" title="תומאס הקדוש – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="תומאס הקדוש" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Tomas" title="Tomas – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Tomas" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%90_%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%AA%E1%83%98%E1%83%A5%E1%83%A3%E1%83%9A%E1%83%98" title="თომა მოციქული – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="თომა მოციქული" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Mtume_Thoma" title="Mtume Thoma – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Mtume Thoma" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Thomas_(apostolus)" title="Thomas (apostolus) – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Thomas (apostolus)" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Sv%C4%93tais_Toms" title="Svētais Toms – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Svētais Toms" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Apa%C5%A1talas_Tomas" title="Apaštalas Tomas – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Apaštalas Tomas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Tam%C3%A1s_apostol" title="Tamás apostol – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Tamás apostol" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BB_%D0%A2%D0%BE%D0%BC%D0%B0" title="Апостол Тома – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Апостол Тома" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/T%C3%B4masy" title="Tômasy – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Tômasy" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A4%E0%B5%8B%E0%B4%AE%E0%B4%BE%E0%B4%B6%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B5%80%E0%B4%B9%E0%B4%BE" title="തോമാശ്ലീഹാ – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="തോമാശ്ലീഹാ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%87%E0%A4%82%E0%A4%9F_%E0%A4%A5%E0%A5%89%E0%A4%AE%E0%A4%B8" title="सेंट थॉमस – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="सेंट थॉमस" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7" title="توما – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="توما" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Thomas_Rasul" title="Thomas Rasul – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Thomas Rasul" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/D%C5%8F%CC%A4-m%C4%81" title="Dŏ̤-mā – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Dŏ̤-mā" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Tomas_(apostel)" title="Tomas (apostel) – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Tomas (apostel)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%88%E3%83%9E%E3%82%B9_(%E4%BD%BF%E5%BE%92)" title="トマス (使徒) – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="トマス (使徒)" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Apostelen_Tomas" title="Apostelen Tomas – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Apostelen Tomas" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Apostelen_Tomas" title="Apostelen Tomas – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Apostelen Tomas" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Tom%C3%A0_(ap%C3%B2stol)" title="Tomà (apòstol) – piemoncki" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Tomà (apòstol)" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piemoncki" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Thomas_(Apostel)" title="Thomas (Apostel) – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Thomas (Apostel)" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Tom%C3%A9,_o_Ap%C3%B3stolo" title="Tomé, o Apóstolo – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Tomé, o Apóstolo" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Toma_(apostol)" title="Toma (apostol) – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Toma (apostol)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BB_%D0%A4%D0%BE%D0%BC%D0%B0" title="Апостол Фома – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Апостол Фома" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Toma_(apostull)" title="Toma (apostull) – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Toma (apostull)" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Thomas_the_Apostle" title="Thomas the Apostle – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Thomas the Apostle" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Tom%C3%A1%C5%A1_(apo%C5%A1tol)" title="Tomáš (apoštol) – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Tomáš (apoštol)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Sveti_Toma%C5%BE" title="Sveti Tomaž – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Sveti Tomaž" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BB_%D0%A2%D0%BE%D0%BC%D0%B0" title="Апостол Тома – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Апостол Тома" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Toma_Apostol" title="Toma Apostol – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Toma Apostol" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Tuomas_(apostoli)" title="Tuomas (apostoli) – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Tuomas (apostoli)" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Tomas_(apostel)" title="Tomas (apostel) – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Tomas (apostel)" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Apostol_Tomas" title="Apostol Tomas – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Apostol Tomas" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AF%8B%E0%AE%AE%E0%AE%BE_(%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%B0%E0%AF%81%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%82%E0%AE%A4%E0%AE%B0%E0%AF%8D)" title="தோமா (திருத்தூதர்) – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="தோமா (திருத்தூதர்)" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BB_%D0%A4%D0%BE%D0%BC%D0%B0" title="Апостол Фома – tatarski" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Апостол Фома" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%98%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%AA%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%84%E0%B8%A3%E0%B8%97%E0%B8%B9%E0%B8%95" title="โธมัสอัครทูต – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="โธมัสอัครทูต" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Tomas" title="Tomas – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Tomas" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A4%D0%BE%D0%BC%D0%B0_(%D0%B0%D0%BF%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%BE%D0%BB)" title="Фома (апостол) – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Фома (апостол)" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7" title="توما – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="توما" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Tomazo_ap%C3%B2sto%C5%82o" title="Tomazo apòstoło – wenecki" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Tomazo apòstoło" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="wenecki" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/T%C3%B4ma_T%C3%B4ng_%C4%91%E1%BB%93" title="Tôma Tông đồ – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tôma Tông đồ" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E4%BD%BF%E5%BE%92%E5%A4%9A%E9%A6%AC" title="使徒多馬 – chiński klasyczny" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="使徒多馬" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="chiński klasyczny" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Tomas_(Apostol)" title="Tomas (Apostol) – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Tomas (Apostol)" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%9A%E9%A9%AC%EF%BC%88%E4%BD%BF%E5%BE%92%EF%BC%89" title="多马（使徒） – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="多马（使徒）" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%81%96%E5%A4%9A%E9%BB%98" title="聖多默 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="聖多默" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%9A%E9%A6%AC_(%E4%BD%BF%E5%BE%92)" title="多馬 (使徒) – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="多馬 (使徒)" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Thomas" title="Thomas – iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Thomas" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q43669#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tomasz_Aposto%C5%82" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Tomasz_Aposto%C5%82" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tomasz_Aposto%C5%82"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Tomasz_Aposto%C5%82"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Tomasz_Aposto%C5%82" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Tomasz_Aposto%C5%82" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&oldid=73432031" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Tomasz_Aposto%C5%82&id=73432031&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FTomasz_Aposto%25C5%2582"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FTomasz_Aposto%25C5%2582"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Tomasz+Aposto%C5%82"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Tomasz_Aposto%C5%82&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Saint_Thomas" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Tomasz_Aposto%C5%82" hreflang="pl"><span>Wikicytaty</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q43669" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><table class="infobox"> <caption class="naglowek" style="background-color:gold; color:#000000;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Święty<br />Tomasz Apostoł</div><div class="iboxt-2"><span style="font-style: normal;" lang="arc">‏ܬܐܘܡܐ‎</span></div> </caption> <tbody><tr> <td colspan="2" style="background:var(--background-color-base, white); color:var(--color-base, black); text-align:center; font-weight:bold; border:1px solid #aaa;"><a href="/wiki/Aposto%C5%82" title="Apostoł">apostoł</a> i <a href="/wiki/M%C4%99czennik" title="Męczennik">męczennik</a> </td></tr> <tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Rubens_apostel_thomas.jpg" class="mw-file-description" title="Św. Tomasz Apostoł, obraz Petera Rubensa"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Rubens_apostel_thomas.jpg/182px-Rubens_apostel_thomas.jpg" decoding="async" width="182" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Rubens_apostel_thomas.jpg/273px-Rubens_apostel_thomas.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Rubens_apostel_thomas.jpg/364px-Rubens_apostel_thomas.jpg 2x" data-file-width="1455" data-file-height="1920" /></a></span><br />Św. Tomasz Apostoł, obraz <a href="/wiki/Peter_Paul_Rubens" title="Peter Paul Rubens">Petera Rubensa</a> </td></tr> <tr> <th>Data i miejsce śmierci </th> <td> <p><a href="/wiki/67" title="67">67</a><sup id="cite_ref-CITEREFBrewiarz_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBrewiarz-1">[1]</a></sup><span class="problemy problemy-w-odn" aria-hidden="true" data-nosnippet="" data-problemy="ODN: brak numeru strony"> </span> lub <a href="/wiki/72" title="72">72</a><sup id="cite_ref-CITEREFHeiligenlexikon_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFHeiligenlexikon-2">[2]</a></sup><span class="problemy problemy-w-odn" aria-hidden="true" data-nosnippet="" data-problemy="ODN: brak numeru strony"> </span> <br /><a href="/wiki/%C4%86ennaj" title="Ćennaj">Ćennaj</a>, Indie </p> </td></tr> <tr> <th>Czczony przez </th> <td> <p><a href="/wiki/Ko%C5%9Bcio%C5%82y_chrze%C5%9Bcija%C5%84skie" title="Kościoły chrześcijańskie">kościoły chrześcijańskie</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Wspomnienie </th> <td> <p><a href="/wiki/3_lipca" title="3 lipca">3 lipca</a> (<a href="/wiki/Novus_Ordo_Missae" title="Novus Ordo Missae">ZFRR</a>)<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[a]</a></sup>, <a href="/wiki/21_grudnia" title="21 grudnia">21 grudnia</a> (<a href="/wiki/Klasyczny_ryt_rzymski" title="Klasyczny ryt rzymski">NFRR</a>),<br /><a href="/wiki/19_pa%C5%BAdziernika" title="19 października">19 października</a> i <a href="/wiki/13_lipca" title="13 lipca">13 lipca</a><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4">[b]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th>Atrybuty </th> <td> <p>pion architekta </p> </td></tr> <tr> <th>Patron </th> <td> <p>Indii, <a href="/wiki/Portugalia" title="Portugalia">Portugalii</a>; inżynierów, <a href="/wiki/Architekt" title="Architekt">architektów</a>, budowniczych, <a href="/wiki/Cie%C5%9Bla" title="Cieśla">cieśli</a>, <a href="/wiki/Geodeta" title="Geodeta">geodetów</a>, <a href="/wiki/Kamieniarstwo" title="Kamieniarstwo">kamieniarzy</a>, <a href="/wiki/Murarz" title="Murarz">murarzy</a>, <a href="/wiki/Stolarz" title="Stolarz">stolarzy</a>, <a href="/wiki/Ma%C5%82%C5%BCe%C5%84stwo" title="Małżeństwo">małżeństw</a>, <a href="/wiki/Teologia" title="Teologia">teologów</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Szczególne miejsca kultu </th> <td> <p><a href="/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Tomasza_w_Santhome" title="Bazylika św. Tomasza w Santhome">Bazylika św. Tomasza w Santhome</a> </p> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Saint_Thomas" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Saint_Thomas" class="extiw" title="commons:Category:Saint Thomas">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Tomasz_Aposto%C5%82" title="Wikicytaty"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/24px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/35px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/47px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Tomasz_Aposto%C5%82" class="extiw" title="q:Tomasz Apostoł">Cytaty w Wikicytatach</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> </tbody></table> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:La_incredulidad_de_Santo_Tom%C3%A1s_(Stom).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/La_incredulidad_de_Santo_Tom%C3%A1s_%28Stom%29.jpg/240px-La_incredulidad_de_Santo_Tom%C3%A1s_%28Stom%29.jpg" decoding="async" width="240" height="308" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/La_incredulidad_de_Santo_Tom%C3%A1s_%28Stom%29.jpg/360px-La_incredulidad_de_Santo_Tom%C3%A1s_%28Stom%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/La_incredulidad_de_Santo_Tom%C3%A1s_%28Stom%29.jpg/480px-La_incredulidad_de_Santo_Tom%C3%A1s_%28Stom%29.jpg 2x" data-file-width="2485" data-file-height="3189" /></a><figcaption><a href="/wiki/Matthias_Stomer" title="Matthias Stomer">Matthias Stomer</a>, obraz <i>Niedowiarstwo św. Tomasza</i></figcaption></figure> <p><b>Tomasz Apostoł</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_grecki" title="Język grecki">gr.</a> <span style="font-style: normal;" lang="el">Δίδυμος</span>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_aramejski" title="Język aramejski">aram.</a> <span style="font-style: normal;" lang="arc">‏ܬܐܘܡܐ‎</span> <i>tôma</i> ‘bliźniak’, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_cerkiewnos%C5%82owia%C5%84ski" title="Język cerkiewnosłowiański">cs.</a> <span style="font-style: normal;" lang="cu">Апостол Фома</span>) – postać biblijna, jeden z 12 <a href="/wiki/Aposto%C5%82" title="Apostoł">apostołów</a> <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Chrystusa</a>, <a href="/wiki/M%C4%99czennik_chrze%C5%9Bcija%C5%84ski" title="Męczennik chrześcijański">męczennik chrześcijański</a>, <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty" title="Święty">święty</a> <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kościół katolicki">Kościoła katolickiego</a>, <a href="/wiki/Anglikanizm" title="Anglikanizm">anglikańskiego</a>, <a href="/wiki/Luteranizm" title="Luteranizm">luterańskiego</a>, <a href="/wiki/Apostolski_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Ormia%C5%84ski" title="Apostolski Kościół Ormiański">ormiańskiego</a>, <a href="/wiki/Koptyjski_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Ortodoksyjny" title="Koptyjski Kościół Ortodoksyjny">koptyjskiego</a>, <a href="/wiki/Syryjski_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Ortodoksyjny" title="Syryjski Kościół Ortodoksyjny">syryjskiego</a> i <a href="/wiki/Cerkiew_prawos%C5%82awna" title="Cerkiew prawosławna">prawosławnego</a>. Święty ten wymieniany jest w Modlitwie Eucharystycznej (<i>Communicantes</i>) <a href="/wiki/Kanon_rzymski" title="Kanon rzymski">Kanonu rzymskiego</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Życiorys"><span id=".C5.BByciorys"></span>Życiorys</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Życiorys" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Życiorys"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Według <a href="/wiki/Biblia" title="Biblia">Biblii</a> nie było go podczas ukazania się <a href="/wiki/Zmartwychwstanie" title="Zmartwychwstanie">zmartwychwstałego Chrystusa</a> apostołom. Gdy potem opowiadali mu o tym, nie chciał im uwierzyć, ale postawił warunek, że uwierzy, kiedy sam zobaczy Jezusa i dotknie Jego ran. Gdy Jezus pojawił się ponownie, poprosił nieufnego Tomasza, aby włożył palce w miejsca po zadanych ranach. Tomasz zdumiony wypowiedział słowa: <i>Pan mój i Bóg mój</i>. W języku potocznym <i>niewierny Tomasz</i> stał się synonimem sceptyka. Papież <a href="/wiki/Grzegorz_I" title="Grzegorz I">Grzegorz Wielki</a> skomentował to wydarzenie: <i>„Więcej pomaga naszej wierze niewiara Tomasza niż wiara apostołów”</i>. Tradycja przypisuje Tomaszowi przeprowadzenie ewangelizacji <a href="/wiki/Kr%C3%B3lestwo_Part%C3%B3w" title="Królestwo Partów">Partów</a> i <a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indii</a>. Legendy przypisują św. Tomaszowi założenie <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcijanie_%C5%9Bw._Tomasza" title="Chrześcijanie św. Tomasza">Kościoła malabarskiego</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="W_Nowym_Testamencie">W Nowym Testamencie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: W Nowym Testamencie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: W Nowym Testamencie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>W <a href="/wiki/Ewangelia_Jana" title="Ewangelia Jana">Ewangelii św. Jana</a> jest wymieniany 4 razy:</li></ul> <ol><li>Gdy Jezus zamierza udać się do <a href="/wiki/Jerozolima" title="Jerozolima">Jerozolimy</a>, Tomasz mówi do apostołów: <i>Chodźmy także i my, aby razem z Nim umrzeć</i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.com/read/?numbered=1&strongs=1&format=1&q=J+11,16&bible=bb&bible=bg&bible=bp&bible=bt&bible=bw&bible=br&bible=bgn&bible=kow&bible=bpd&bible=ns&showrefs=1&polish=1&footnotes=1">(J 11,16)</a>.</li> <li>Podczas <a href="/wiki/Ostatnia_Wieczerza" class="mw-redirect" title="Ostatnia Wieczerza">Ostatniej Wieczerzy</a> na słowa Jezusa: <i>Znacie drogę, dokąd Ja idę». 5 Odezwał się do Niego Tomasz: «Panie, nie wiemy, dokąd idziesz. Jak więc możemy znać drogę?» 6 Odpowiedział mu Jezus: «Ja jestem drogą i prawdą, i życiem»</i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.com/read/?numbered=1&strongs=1&format=1&q=J+14,4-6&bible=bb&bible=bg&bible=bp&bible=bt&bible=bw&bible=br&bible=bgn&bible=kow&bible=bpd&bible=ns&showrefs=1&polish=1&footnotes=1">(J 14,4-6)</a>.</li> <li>Trzeci raz przyniósł Tomaszowi przydomek „niewierny”: <i>Ale Tomasz, jeden z Dwunastu, zwany Didymos, nie był razem z nimi, kiedy przyszedł Jezus. 25 Inni więc uczniowie mówili do niego: «Widzieliśmy Pana!» Ale on rzekł do nich: «Jeżeli na rękach Jego nie zobaczę śladu gwoździ i nie włożę palca mego w miejsce gwoździ, i nie włożę ręki mojej do boku Jego, nie uwierzę». 26 A po ośmiu dniach, kiedy uczniowie Jego byli znowu wewnątrz [domu] i Tomasz z nimi, Jezus przyszedł mimo drzwi zamkniętych, stanął pośrodku i rzekł: «Pokój wam!» 27 Następnie rzekł do Tomasza: «Podnieś tutaj swój palec i zobacz moje ręce. Podnieś rękę i włóż [ją] do mego boku, i nie bądź niedowiarkiem, lecz wierzącym!» 28 Tomasz Mu odpowiedział: «Pan mój i Bóg mój!» 29 Powiedział mu Jezus: «Uwierzyłeś dlatego, ponieważ Mnie ujrzałeś? Błogosławieni, którzy nie widzieli, a uwierzyli.»</i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.com/read/?numbered=1&strongs=1&format=1&q=J+20,24-29&bible=bb&bible=bg&bible=bp&bible=bt&bible=bw&bible=br&bible=bgn&bible=kow&bible=bpd&bible=ns&showrefs=1&polish=1&footnotes=1">(J 20,24-29)</a>.</li> <li>W spotkaniu ze zmartwychwstałym Chrystusem nad jeziorem <a href="/wiki/Jezioro_Tyberiadzkie" title="Jezioro Tyberiadzkie">Genezaret</a> znajduje się wśród innych apostołów-rybaków: <i>2 Byli razem Szymon Piotr, Tomasz, zwany Didymos, Natanael z Kany Galilejskiej, synowie Zebedeusza oraz dwaj inni z Jego uczniów.</i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.com/read/?numbered=1&strongs=1&format=1&q=J+21,2&bible=bb&bible=bg&bible=bp&bible=bt&bible=bw&bible=br&bible=bgn&bible=kow&bible=bpd&bible=ns&showrefs=1&polish=1&footnotes=1">(J 21, 2)</a>.</li></ol> <ul><li>W <a href="/wiki/Dzieje_Apostolskie" title="Dzieje Apostolskie">Dziejach Apostolskich</a> jest wymieniony wśród apostołów w <a href="/wiki/Wieczernik" title="Wieczernik">Wieczerniku</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[3]</a></sup>: <i>13 Przybywszy tam weszli do sali na górze i przebywali w niej: Piotr i Jan, Jakub i Andrzej, Filip i Tomasz, Bartłomiej i Mateusz, Jakub, syn Alfeusza, i Szymon Gorliwy, i Juda, [brat] Jakuba.</i></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Śmierć"><span id=".C5.9Amier.C4.87"></span>Śmierć</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Śmierć" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Śmierć"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Peter_Paul_Rubens_-_Martyrdom_of_St_Thomas.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Peter_Paul_Rubens_-_Martyrdom_of_St_Thomas.jpg/240px-Peter_Paul_Rubens_-_Martyrdom_of_St_Thomas.jpg" decoding="async" width="240" height="350" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Peter_Paul_Rubens_-_Martyrdom_of_St_Thomas.jpg/360px-Peter_Paul_Rubens_-_Martyrdom_of_St_Thomas.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Peter_Paul_Rubens_-_Martyrdom_of_St_Thomas.jpg/480px-Peter_Paul_Rubens_-_Martyrdom_of_St_Thomas.jpg 2x" data-file-width="1351" data-file-height="1970" /></a><figcaption><i>Męczeństwo Św. Tomasza</i> – <a href="/wiki/Peter_Paul_Rubens" title="Peter Paul Rubens">Peter Paul Rubens</a>, 1636–1638</figcaption></figure> <p>Zgodnie z tradycją syryjsko-chrześcijańską Tomasz rzekomo poniósł śmierć męczeńską na Górze Św. Tomasza w <a href="/wiki/%C4%86ennaj" title="Ćennaj">Ćennaj</a> 3 lipca <a href="/wiki/72" title="72">72</a> roku, a jego ciało zostało pochowane w Mylapore<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6">[4]</a></sup>. <a href="/wiki/Efrem_Syryjczyk" title="Efrem Syryjczyk">Efrem Syryjczyk</a> twierdzi, że Apostoł został zabity w Indiach, a jego relikwie zostały następnie przewiezione do Edessy. Jest to najwcześniejszy znany zapis jego śmierci<sup id="cite_ref-Polo_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-Polo-7">[5]</a></sup>. </p><p>Zapisy Duarte Barbosy z początku XVI wieku świadczą o tym, że grobowiec był wtedy utrzymywany przez muzułmanina, który trzymał tam zapaloną lampę<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8">[6]</a></sup>. <a href="/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Tomasza_w_Santhome" title="Bazylika św. Tomasza w Santhome">Bazylika św. Tomasza w Santhome</a> w Ćennaj (w stanie <a href="/wiki/Tamilnadu" title="Tamilnadu">Tamilnadu</a> w Indiach), znajdująca się obecnie przy grobie, została po raz pierwszy zbudowana w XVI wieku przez Portugalczyków i przebudowana w XIX wieku<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9">[7]</a></sup>. Góra św. Tomasza była miejscem czczonym przez muzułmanów i chrześcijan od co najmniej XVI wieku<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10">[8]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Możliwa_podróż_do_Chin"><span id="Mo.C5.BCliwa_podr.C3.B3.C5.BC_do_Chin"></span>Możliwa podróż do Chin</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Możliwa podróż do Chin" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Możliwa podróż do Chin"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>O rzekomej podróży Tomasza do Chin wspominają księgi i tradycje kościelne <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcijanie_%C5%9Bw._Tomasza" title="Chrześcijanie św. Tomasza">Chrześcijan św. Tomasza</a> (<a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Mar_Thoma" title="Kościół Mar Thoma">Kościół Mar Thoma</a> i obrzędy <a href="/wiki/Syromalabarski_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Syromalabarski Kościół katolicki">Syromalabarskiego Kościoła katolickiego</a>)<sup id="cite_ref-Bays_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bays-11">[9]</a></sup>, którzy po części twierdzą, że pochodzą od wczesnych chrześcijan ewangelizowanych przez Tomasza w <a href="/wiki/52" title="52">52</a> r.n.e. Przykładowo, wzmianka o tym apostole jest w malajalamskiej balladzie <i>Thomas Ramban Pattu</i> (Pieśń Władcy Tomasza), a najwcześniejszy rękopis pochodzi z XVII wieku. Źródła wyraźnie wskazują, że Tomasz przyjeżdża do Indii, potem do Chin, następnie wraca do Indii, gdzie zmarł<sup id="cite_ref-Bays_11-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bays-11">[9]</a></sup>. </p><p>W innych potwierdzonych źródłach tradycję uczynienia Tomasza apostołem Chin można znaleźć w „Prawie chrześcijaństwa” (Fiqh al-naṣrāniyya)<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12">[10]</a></sup>, zbiorze literatury prawniczej autorstwa Ibn al-Ṭayyiba (<a href="/wiki/Nestorianizm" title="Nestorianizm">nestoriańskiego</a> teologa i lekarza, który zmarł w <a href="/wiki/1043" title="1043">1043</a> w Bagdadzie). Później w <a href="/wiki/Nomokanon" title="Nomokanon">Nomokanonie</a> autorstwa Abdisho bar Berika (metropolity Nisibis i Armenii, zm. 1318) i brewiarzu <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_chaldejski" title="Kościół chaldejski">Kościoła chaldejskiego</a><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13">[11]</a></sup> napisano: </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74506874">.mw-parser-output div.cytat{display:table;border:1px solid #a2a9b1;padding:0;margin-top:0.5em;margin-bottom:0.8em;background:#f8f9fa}.mw-parser-output div.cytat>blockquote{margin:0;padding:0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo{text-align:right;padding:0 1em 0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo::before{content:"— "}.mw-parser-output div.cytat.środek{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output div.cytat.prawy{float:right;clear:right;margin-left:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.lewy{float:left;clear:left;margin-right:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.prawy:not([style]),.mw-parser-output div.cytat.lewy:not([style]){max-width:25em}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}</style><div class="cytat"> <blockquote> <p>1. Za pośrednictwem św. Tomasza błąd bałwochwalstwa zniknął z Indii. </p><p>2. Za pośrednictwem św. Tomasza Chińczycy i Etiopczycy zostali nawróceni na prawdę. </p><p>3. Za pośrednictwem św. Tomasza przyjęli sakrament chrztu i adopcji synów. </p><p>4. Za pośrednictwem św. Tomasza uwierzyli i wyznali Ojca, Syna i Ducha Świętego. </p><p>5. Za pośrednictwem św. Tomasza zachowali przyjętą wiarę jedynego Boga. </p><p>6. Za pośrednictwem św. Tomasza w całych Indiach wzniósł się życiodajny blask. </p><p>7. Za pośrednictwem św. Tomasza Królestwo Niebieskie zstąpiło do Chin. </p> </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">Przetłumaczone przez <a href="/wiki/Athanasius_Kircher" title="Athanasius Kircher">Athanasiusa Kirchera</a>, <i>China Illustrata</i> (1667) (Część 2, rozdział 2: Głoszenie Ewangelii we wszystkich rejonach wschodniej Azji przez św. Tomasza i jego następców)</div> </div> <p>W swojej rodzącej się formie tradycja ta została odnaleziona najwcześniej w Kronice z Zuqnin (<a href="/wiki/775" title="775">775</a>) i mogła powstać w późnym okresie <a href="/wiki/Sasanidzi" title="Sasanidzi">Sasanidów</a><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14">[12]</a></sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15">[13]</a></sup>. Być może powstał jako <a href="/wiki/Pseudoepigrafy" title="Pseudoepigrafy">Pseudoepigraf</a> z III wieku, w którym Tomasz nawrócił Mędrców (w <a href="/wiki/Ewangelia_Mateusza" title="Ewangelia Mateusza">Ewangelii Mateusza</a>) na chrześcijaństwo, gdy mieszkali w ziemi Szir (rejon <a href="/wiki/Kotlina_Kaszgarska" title="Kotlina Kaszgarska">Kotliny Kaszgarskiej</a>, w pobliżu morza, które dla wielu żyjących w starożytności ludzi było najbardziej wysuniętym na wschód morzem świata)<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16">[14]</a></sup>. Dodatkowo, zapiski <a href="/wiki/Arnobiusz_Starszy" title="Arnobiusz Starszy">Arnobiusza Starszego</a>, aktywne niedługo po roku <a href="/wiki/300" title="300">300</a>, utrzymują, że chrześcijańskie przesłanie dotarło do Indii oraz do Persów, Medów i Partów<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17">[15]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Możliwa_podróż_do_Indonezji"><span id="Mo.C5.BCliwa_podr.C3.B3.C5.BC_do_Indonezji"></span>Możliwa podróż do Indonezji</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Możliwa podróż do Indonezji" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Możliwa podróż do Indonezji"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Według Kurta E. Kocha, Tomasz Apostoł prawdopodobnie podróżował do Indonezji przez Indie z indyjskimi kupcami<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18">[16]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Paragwajska_legenda">Paragwajska legenda</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Paragwajska legenda" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Paragwajska legenda"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Starożytna tradycja ustna zachowana przez plemiona <a href="/wiki/Guarani" title="Guarani">Guarani</a> w <a href="/wiki/Paragwaj" title="Paragwaj">Paragwaju</a> twierdzi, że Apostoł Tomasz przebywał w Paragwaju i głosił im kazania. </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat"> <blockquote> <p>w posiadłości naszego kolegium, zwanej Paragwajem, oddalonej o dwadzieścia mil od Asumpcion. Miejsce to rozciąga się z jednej strony na przyjemną równinę, dającą pastwisko ogromnej ilości bydła; z drugiej strony, gdzie patrzy na południe, jest otoczony wzgórzami i skałami; w jednym z nich odwiedzany jest krzyż zbudowany z trzech dużych kamieni i czczony przez tubylców ze względu na św. Tomasza; wierzą bowiem i mocno utrzymują, że Apostoł, siedzący na tych kamieniach jak na krześle, poprzednio nauczał zgromadzonych Indian. </p> </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">Martin Dobrizhoffer, 1822, s. 385<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[17]</a></sup></div> </div> <p>Prawie 150 lat przed przybyciem Dobrizhoffera do Paragwaju inny misjonarz jezuicki, FJ Antonio Ruiz de Montoya, przypomniał te same przekazy ustne plemion Paragwaju. Napisał on: </p> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74506874"><div class="cytat"> <blockquote> <p>... Plemiona Paragwaju mają tę bardzo ciekawą tradycję. Twierdzą, że bardzo święty człowiek (sam Św. Tomasz Apostoł), którego nazywają „Paí Thome”, żył wśród nich i głosił im Świętą Prawdę, wędrując i niosąc na plecach drewniany krzyż. </p> </blockquote> <div class="cytat-zrodlo">Ruiz de Montoya 1639, rozdz. XVIII<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20">[18]</a></sup></div> </div> <p>Jedyne odnotowane badania, które przeprowadzono w tym celu, miały miejsce za panowania <a href="/wiki/Jos%C3%A9_Gaspar_Rodr%C3%ADguez_de_Francia" title="José Gaspar Rodríguez de Francia">José Gaspara Rodrígueza de Francia</a> po uzyskaniu niepodległości Paragwaju. Wspomina o tym Franz Wisner von Morgenstern, inżynier austro-węgierski, który służył w armiach paragwajskich przed i podczas <a href="/wiki/Wojna_paragwajska" title="Wojna paragwajska">wojny paragwajskiej</a>. Według Von Morgensterna, niektórzy paragwajscy górnicy podczas pracy w pobliżu niektórych wzgórz w <a href="/wiki/Caaguaz%C3%BA_(departament)" title="Caaguazú (departament)">Departamencie Caaguazú</a> znaleźli kamienie z wyrzeźbionymi w nich starożytnymi literami. Dyktator Francia wysłał swoich najlepszych ekspertów, aby zbadali te kamienie i doszli do wniosku, że litery wyryte w tych kamieniach są symbolami podobnymi do hebrajskiego, ale nie mogli ich przetłumaczyć ani ustalić dokładnej daty, kiedy te litery zostały wyryte<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21">[19]</a></sup>. Nie istnieją żadne inne zarejestrowane dochodzenia, a według Wisnera ludzie wierzyli, że listy zostały sporządzone przez Tomasza Apostoła, zgodnie z tradycją. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Neri_di_Bicci,_Madonna_della_cintola_con_San_Giovanni_Battista,_San_Tommaso_e_San_Bartolomeo,_1470-75_-FG1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Neri_di_Bicci%2C_Madonna_della_cintola_con_San_Giovanni_Battista%2C_San_Tommaso_e_San_Bartolomeo%2C_1470-75_-FG1.jpg/240px-Neri_di_Bicci%2C_Madonna_della_cintola_con_San_Giovanni_Battista%2C_San_Tommaso_e_San_Bartolomeo%2C_1470-75_-FG1.jpg" decoding="async" width="240" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Neri_di_Bicci%2C_Madonna_della_cintola_con_San_Giovanni_Battista%2C_San_Tommaso_e_San_Bartolomeo%2C_1470-75_-FG1.jpg/360px-Neri_di_Bicci%2C_Madonna_della_cintola_con_San_Giovanni_Battista%2C_San_Tommaso_e_San_Bartolomeo%2C_1470-75_-FG1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Neri_di_Bicci%2C_Madonna_della_cintola_con_San_Giovanni_Battista%2C_San_Tommaso_e_San_Bartolomeo%2C_1470-75_-FG1.jpg/480px-Neri_di_Bicci%2C_Madonna_della_cintola_con_San_Giovanni_Battista%2C_San_Tommaso_e_San_Bartolomeo%2C_1470-75_-FG1.jpg 2x" data-file-width="5992" data-file-height="3994" /></a><figcaption><a href="/wiki/Neri_di_Bicci" title="Neri di Bicci">Neri di Bicci</a> – <a href="/wiki/Maria_z_Nazaretu" title="Maria z Nazaretu">Madonna</a>, ze św. Tomaszem, św. <a href="/wiki/Jan_Chrzciciel" title="Jan Chrzciciel">Janem Chrzcicielem</a> i św. <a href="/wiki/Bart%C5%82omiej_Aposto%C5%82" title="Bartłomiej Apostoł">Bartłomiejem</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Imię_i_pochodzenie"><span id="Imi.C4.99_i_pochodzenie"></span>Imię i pochodzenie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Imię i pochodzenie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Imię i pochodzenie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Imię <a href="/wiki/Tomasz" title="Tomasz">Tomasz</a>, podobnie jak imiona <a href="/wiki/Filip" title="Filip">Filip</a> i <a href="/wiki/Andrzej" title="Andrzej">Andrzej</a>, odbiegają od imion większości apostołów, które są <a href="/wiki/Imi%C4%99_teoforyczne" title="Imię teoforyczne">teoforyczne</a>, czyli zawierające w sobie imię Boga. Forma hebrajska t’om i aramejska t’oma<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22">[20]</a></sup> oznacza bliźniaka i została przetłumaczona na grecki jako didymos, co też oznacza bliźniaka. Nie wiemy jednak, czyim bliźniakiem był Tomasz Apostoł. Według legendy miał brata Eleazara lub siostrę Lizję (Lidia). Według <a href="/wiki/Gnostycyzm" title="Gnostycyzm">gnostyków</a> miał być on bratem bliźniakiem Jezusa, któremu ten objawił najwyższą prawdę o Bogu. Nie wiadomo też nic o jego pochodzeniu, rodzinie i zawodzie. Możemy tylko przypuszczać, że był rybakiem, jak większość apostołów, gdyż w opisie ze zmartwychwstałym Chrystusem nad jeziorem <a href="/wiki/Jezioro_Tyberiadzkie" title="Jezioro Tyberiadzkie">Genezaret</a> znajduje się wśród rybaków i jest wyliczony jako drugi po <a href="/wiki/Piotr_Aposto%C5%82" title="Piotr Apostoł">Piotrze</a>, obok synów <a href="/wiki/Zebedeusz" title="Zebedeusz">Zebedeusza</a> i <a href="/wiki/Natanael" title="Natanael">Natanaela</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.com/read/?numbered=1&strongs=1&format=1&q=J+21,2&bible=bb&bible=bg&bible=bp&bible=bt&bible=bw&bible=br&bible=bgn&bible=kow&bible=bpd&bible=ns&showrefs=1&polish=1&footnotes=1">(J 21, 2)</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Apokryfy">Apokryfy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Apokryfy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Apokryfy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Apokryf" title="Apokryf">Apokryfy</a> opisujące życie Tomasza jako jedne z pięciu wielkich apokryfów stanowią dzieło wyjątkowe. Zostały napisane po grecku albo <a href="/wiki/J%C4%99zyk_syryjski" title="Język syryjski">syryjsku</a> i zachowały się obydwie wersje. Najprawdopodobniej oryginałem jest wersja syryjska. Według nich Tomasz poniósł męczeńską śmierć w Kalaminie w <a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indiach</a>, zabity mieczem lub <a href="/wiki/Lanca" title="Lanca">lancą</a>. Jego grób znajduje się pod ołtarzem w katedrze w <a href="/wiki/%C4%86ennaj" title="Ćennaj">Madrasie</a> w pobliżu <a href="/wiki/Zatoka_Bengalska" title="Zatoka Bengalska">Zatoki Bengalskiej</a>. Jego ciało w nieznanych okolicznościach przewieziono w III wieku do <a href="/wiki/%C5%9Eanl%C4%B1urfa" title="Şanlıurfa">Edessy</a> (obecnie turecka Şanlıurfa) w <a href="/wiki/Anatolia" title="Anatolia">Azji Mniejszej</a>. Powstał tam prężny ośrodek jego kultu oraz powstała bogata literatura o nim. Tomaszowi przypisuje się autorstwo gnostyckiej <a href="/wiki/Ewangelia_Tomasza" title="Ewangelia Tomasza">Ewangelii Tomasza</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kult">Kult</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Kult" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kult"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <dl><dt>Dzień obchodów</dt></dl> <p>Kościół rzymskokatolicki: </p> <ul><li><a href="/wiki/Nadzwyczajna_forma_rytu_rzymskiego" class="mw-redirect" title="Nadzwyczajna forma rytu rzymskiego">Nadzwyczajna Forma Rytu Rzymskiego</a>: <a href="/wiki/21_grudnia" title="21 grudnia">21 grudnia</a>, święto 2 klasy,</li> <li><a href="/wiki/Zwyczajna_forma_rytu_rzymskiego" class="mw-redirect" title="Zwyczajna forma rytu rzymskiego">Zwyczajna Forma Rytu Rzymskiego</a>: <a href="/wiki/3_lipca" title="3 lipca">3 lipca</a>, święto.</li></ul> <p><a href="/wiki/Translacja_(kult_%C5%9Bwi%C4%99tych)" title="Translacja (kult świętych)">Przeniesienie relikwii</a> wspominane jest <a href="/wiki/9_maja" title="9 maja">9 maja</a>. </p><p>W <a href="/wiki/Mariawityzm" title="Mariawityzm">Kościołach mariawickich</a> wspomnienie św. Tomasza Apostoła obchodzone jest <a href="/wiki/21_grudnia" title="21 grudnia">21 grudnia</a>. </p><p>W Kościele anglikańskim obchody przypadają 3 lipca lub 21 grudnia razem z luterańskim Kościołem. </p><p>Cerkiew prawosławna wspomina apostoła Tomasza przede wszystkim w 1. niedzielę po święcie <a href="/wiki/Wielkanoc" title="Wielkanoc">Zmartwychwstania Pańskiego</a>, oraz: </p> <ul><li>6/19 października<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23">[c]</a></sup>, tj. <a href="/wiki/19_pa%C5%BAdziernika" title="19 października">19 października</a> według <a href="/wiki/Kalendarz_gregoria%C5%84ski" title="Kalendarz gregoriański">kalendarza gregoriańskiego</a>,</li> <li>20 czerwca/3 lipca, tj. <a href="/wiki/3_lipca" title="3 lipca">3 lipca</a> (przeniesienie relikwii),</li> <li>30 czerwca/13 lipca, tj. <a href="/wiki/13_lipca" title="13 lipca">13 lipca</a> (<i>Sobór dwunastu apostołów</i>).</li></ul> <p>Kościoły Wschodu, z uwagi na liturgię według <a href="/wiki/Kalendarz_julia%C5%84ski" title="Kalendarz juliański">kalendarza juliańskiego</a>, wspominają św. Tomasza: </p> <ul><li>Kościół ormiański: <ul><li>3/16 lipca, tj. <a href="/wiki/16_lipca" title="16 lipca">16 lipca</a>, również Kościół syryjski,</li> <li>22 sierpnia/4 września, tj. <a href="/wiki/4_wrze%C5%9Bnia" title="4 września">4 września</a>,</li> <li>6/19 października, tj. <a href="/wiki/19_pa%C5%BAdziernika" title="19 października">19 października</a> (odkrycie szczątków),</li></ul></li> <li>Kościół koptyjski – <a href="/wiki/21_maja" title="21 maja">21 maja</a> według obowiązującego kalendarza gregoriańskiego.</li></ul> <dl><dt>Patronat</dt></dl> <p>Święty Tomasz uważany jest za <a href="/wiki/Patron_(chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo)" title="Patron (chrześcijaństwo)">patrona</a> Indii i <a href="/wiki/Portugalia" title="Portugalia">Portugalii</a>, architektów, budowniczych, cieśli, geodetów, kamieniarzy, murarzy, stolarzy, małżeństw i teologów. </p><p>Jest adresatem modlitw wiernych w chwilach zwątpień. </p> <dl><dt>Ikonografia</dt></dl> <p>W <a href="/wiki/Ikonografia" title="Ikonografia">ikonografii</a> do wczesnego średniowiecza na Zachodzie i do XVIII wieku na Wschodzie apostoł przedstawiany był wyłącznie jako młodzieniec bez zarostu, odziany w tunikę i płaszcz, z sandałami na nogach. Później zaczął pojawiać się jako starszy mężczyzna z brodą. Wyobrażany jest zawsze z księgą lub <a href="/wiki/Zw%C3%B3j" title="Zwój">zwojem</a>. Często pojawiającym się motywem jest wątek „niewiernego” Tomasza, gdy dotyka palcami ran na ciele Zmartwychwstałego. </p><p>W sztuce zachodniej <a href="/wiki/Atrybut_(sztuka)" title="Atrybut (sztuka)">atrybutami</a> są: kątownica lub pion architekta<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24">[21]</a></sup> (nawiązanie do jego legendarnej działalności jako budowniczego, który miał wznieść pałac niebieski dla indyjskiego króla), kielich, miecz, serce, włócznia (którą go przeszyto). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tomasz_w_malarstwie">Tomasz w malarstwie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Tomasz w malarstwie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Tomasz w malarstwie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:POL_Zamo%C5%9B%C4%87_COA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/POL_Zamo%C5%9B%C4%87_COA.svg/175px-POL_Zamo%C5%9B%C4%87_COA.svg.png" decoding="async" width="175" height="224" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/POL_Zamo%C5%9B%C4%87_COA.svg/263px-POL_Zamo%C5%9B%C4%87_COA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/POL_Zamo%C5%9B%C4%87_COA.svg/350px-POL_Zamo%C5%9B%C4%87_COA.svg.png 2x" data-file-width="518" data-file-height="663" /></a><figcaption>Św. Tomasz Apostoł w <a href="/wiki/Herb_Zamo%C5%9Bcia" title="Herb Zamościa">herbie Zamościa</a></figcaption></figure> <p>Tomasz Apostoł jest postacią bardzo popularną w <a href="/wiki/Malarstwo" title="Malarstwo">malarstwie</a>. Jest przedstawiany z <a href="/wiki/W%C4%99gielnica_(przyrz%C4%85d)" title="Węgielnica (przyrząd)">węgielnicą</a> w ręku jako budowniczy, lub ekierką albo kątownicą budowniczego pałacu <a href="/w/index.php?title=Gundafor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gundafor (strona nie istnieje)">Gundafora</a>. Niekiedy bywa malowany z mieczem i lancą jako narzędziami jego męczeńskiej śmierci. Jego zarost jest krótki, suknia biało-zielona, płaszcz jasnoniebieski. Do XIII wieku jego ikonografia była w zasadzie niezróżnicowana. Z powodu jego żywiołowości jest przedstawiany jako człowiek młody, co zresztą zaleca podręcznik malarstwa ikonowego z <a href="/wiki/Athos" title="Athos">Athosu</a>. Dość często jest przedstawiany wraz z innymi apostołami w scenach zbiorowych. Najczęściej wykorzystywano scenę przedstawiającą jego nieufność, którą można zobaczyć na mozaikach z VI wieku w <a href="/wiki/Bazylika_Sant%E2%80%99Apollinare_Nuovo_w_Rawennie" title="Bazylika Sant’Apollinare Nuovo w Rawennie">Sant’Apollinare Nuovo</a> w <a href="/wiki/Rawenna" title="Rawenna">Rawennie</a>. </p> <dl><dt>W kulturze</dt></dl> <p>Grecki pisarz <a href="/w/index.php?title=Angelos_Terzakis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Angelos Terzakis (strona nie istnieje)">Angelos Terzakis</a> poświęcił mu sztukę <i>Tomasz mający dwie dusze</i> (1962). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Zobacz też kategorie: <a href="/wiki/Kategoria:Parafie_pod_wezwaniem_%C5%9Bw._Tomasza" title="Kategoria:Parafie pod wezwaniem św. Tomasza">Parafie pod wezwaniem św. Tomasza</a>, <a href="/wiki/Kategoria:%C5%9Awi%C4%85tynie_pod_wezwaniem_%C5%9Bw._Tomasza" title="Kategoria:Świątynie pod wezwaniem św. Tomasza">Świątynie pod wezwaniem św. Tomasza</a>.</i></div> <ul><li><a href="/wiki/Kult_%C5%9Bwi%C4%99tych" title="Kult świętych">kult świętych</a></li> <li><a href="/wiki/Wstawiennictwo_%C5%9Bwi%C4%99tych" title="Wstawiennictwo świętych">modlitwa za wstawiennictwem świętego</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ci_i_b%C5%82ogos%C5%82awieni_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_katolickiego" title="Święci i błogosławieni Kościoła katolickiego">święci i błogosławieni Kościoła katolickiego</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ci_prawos%C5%82awni" title="Święci prawosławni">święci prawosławni</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Tomasz" class="mw-disambig" title="Święty Tomasz">święty Tomasz</a> – inne postaci święte o tym imieniu</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uwagi">Uwagi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Uwagi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uwagi"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Liturgia" title="Liturgia">Liturgia</a> katolicka.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Prawosławna liturgia według <a href="/wiki/Kalendarz_gregoria%C5%84ski" title="Kalendarz gregoriański">kalendarza gregoriańskiego</a>.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Daty_nowego_i_starego_porz%C4%85dku#Podwójne_datowanie" title="Daty nowego i starego porządku">Podwójne datowanie</a>.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-CITEREFBrewiarz-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBrewiarz_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBrewiarz">Brewiarz ↓</a></span>.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFHeiligenlexikon-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFHeiligenlexikon_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFHeiligenlexikon">Heiligenlexikon ↓</a></span>.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.co/read?q=Dz+1%2C13&bible=bt5,eku,pau,wsp,lxt&fmt=cont">Dz 1,13</a> w przekładach Biblii.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">David Hugh Farmer: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=_zJJtvK2_KsC&pg=PA418">The Oxford Dictionary of Saints, Fifth Edition Revised</a></i>. Wyd. 5th. Oxford: University Press, 2011, s. 418. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780199596607" title="Specjalna:Książki/9780199596607">ISBN <span class="isbn">978-0-19-959660-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Oxford+Dictionary+of+Saints%2C+Fifth+Edition+Revised&rft.aulast=Farmer&rft.aufirst=David+Hugh&rft.date=2011&rft.edition=5th&rft.pub=University+Press&rft.place=Oxford&rft.pages=418&rft.isbn=978-0-19-959660-7&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D_zJJtvK2_KsC%26pg%3DPA418"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Polo-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Polo_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Marco_Polo" title="Marco Polo">Marco Polo</a>: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sermarcopolonote00corduoft/page/116/mode/2up/search/edessa">Ser Marco Polo: Notes and Addenda to Sir Henry Yule’s Edition, Containing the Results of Recent Research and Discovery</a></i>. John Murray, 1920, s. 117.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ser+Marco+Polo%3A+Notes+and+Addenda+to+Sir+Henry+Yule%E2%80%99s+Edition%2C+Containing+the+Results+of+Recent+Research+and+Discovery&rft.au=Marco+Polo&rft.pub=John+Murray&rft.pages=117&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsermarcopolonote00corduoft%2Fpage%2F116%2Fmode%2F2up%2Fsearch%2Fedessa"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=William_Wilson_Hunter&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Wilson Hunter (strona nie istnieje)">William Wilson Hunter</a>: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/indianempireitsp00huntrich">The Indian empire. Its peoples, history, and products</a></i>. Morrison & Gibb, 1886, s. 237.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Indian+empire.+Its+peoples%2C+history%2C+and+products&rft.aulast=Hunter&rft.aufirst=William+Wilson&rft.pub=Morrison+%26+Gibb&rft.pages=237&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Findianempireitsp00huntrich"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Stephen Neill: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=RH4VPgB__GQC">A History of Christianity in India: The Beginnings to AD 1707</a></i>. Cambridge University Press, 2004, s. 19. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780521548854" title="Specjalna:Książki/9780521548854">ISBN <span class="isbn">978-0-521-54885-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+History+of+Christianity+in+India%3A+The+Beginnings+to+AD+1707&rft.aulast=Neill&rft.aufirst=Stephen&rft.date=2004&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.pages=19&rft.isbn=978-0-521-54885-4&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DRH4VPgB__GQC"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=William_Wilson_Hunter&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Wilson Hunter (strona nie istnieje)">William Wilson Hunter</a>: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/indianempireitsp00huntrich">The Indian empire. Its peoples, history, and products</a></i>. Morrison & Gibb, 1886, s. 31.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Indian+empire.+Its+peoples%2C+history%2C+and+products&rft.aulast=Hunter&rft.aufirst=William+Wilson&rft.pub=Morrison+%26+Gibb&rft.pages=31&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Findianempireitsp00huntrich"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Bays-11"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Bays_11-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Bays_11-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">1. W: Daniel H. Bays: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=mxhnByM5KhgC">A New History of Christianity in China</a></i>. John Wiley & Sons, 2011. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781405159548" title="Specjalna:Książki/9781405159548">ISBN <span class="isbn">978-1-4051-5954-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+New+History+of+Christianity+in+China&rft.atitle=1&rft.aulast=Bays&rft.aufirst=Daniel+H.&rft.date=2011&rft.pub=John+Wiley+%26+Sons&rft.isbn=978-1-4051-5954-8&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DmxhnByM5KhgC"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">W Hoenerbach, O Spies: <i>Ibn At-Taiyib. Fiqh An-Nasraniya Das Recht Der Christenheit</i>. Leuven: Peeters, 1956. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9789042901964" title="Specjalna:Książki/9789042901964">ISBN <span class="isbn isbn-do-sprawdzenia">978-9042901964</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ibn+At-Taiyib.+Fiqh+An-Nasraniya+Das+Recht+Der+Christenheit&rft.aulast=Hoenerbach&rft.aufirst=W&rft.pub=Peeters&rft.place=Leuven&rft.isbn=978-9042901964"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Ian Gilman, Hans-Joachim Klimkeit: <i>Christians in Asia before 1500</i>. Routledge, 2016. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781138970663" title="Specjalna:Książki/9781138970663">ISBN <span class="isbn isbn-do-sprawdzenia">978-1138970663</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Christians+in+Asia+before+1500&rft.aulast=Gilman&rft.aufirst=Ian&rft.pub=Routledge&rft.isbn=978-1138970663"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Der Apostel Thomas in China. Die Herkunft einer Tradition. W: Jürgen Tubach: <i>The Harp</i>. T. Vol. 8–9. Gorgias, 1995, s. 397–430.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Harp&rft.atitle=Der+Apostel+Thomas+in+China.+Die+Herkunft+einer+Tradition&rft.aulast=Tubach&rft.aufirst=J%C3%BCrgen&rft.pub=Gorgias&rft.pages=397%E2%80%93430"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku niemieckim (Deutsch)">niem.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Hidemi Takahashi: <i>Gorgias Encyclopedic Dictionary of the Syriac Heritage</i>. Gorgias Press, 2011.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Gorgias+Encyclopedic+Dictionary+of+the+Syriac+Heritage&rft.aulast=Takahashi&rft.aufirst=Hidemi&rft.pub=Gorgias+Press"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Nathanael J. Andrade: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=UrpQDwAAQBAJ">The Journey of Christianity to India in Late Antiquity: Networks and the Movement of Culture</a></i>. Cambridge: University Press, 2018, s. 58–59. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781108419123" title="Specjalna:Książki/9781108419123">ISBN <span class="isbn">978-1-108-41912-3</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Journey+of+Christianity+to+India+in+Late+Antiquity%3A+Networks+and+the+Movement+of+Culture&rft.aulast=Andrade&rft.aufirst=Nathanael+J.&rft.date=2018&rft.pub=University+Press&rft.place=Cambridge&rft.pages=58%E2%80%9359&rft.isbn=978-1-108-41912-3&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DUrpQDwAAQBAJ"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite> }</span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Arnobius&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arnobius (strona nie istnieje)">Arnobius of Sicca</a>: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=_0BKFcTWD7gC&pg=PA125">The Case Against the Pagans</a></i>. T. Volume 1. Paulist Press, 1949, s. 125. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780809102488" title="Specjalna:Książki/9780809102488">ISBN <span class="isbn">978-0-8091-0248-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Case+Against+the+Pagans&rft.au=Arnobius+of+Sicca&rft.pub=Paulist+Press&rft.pages=125&rft.isbn=978-0-8091-0248-8&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D_0BKFcTWD7gC%26pg%3DPA125"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Kurt_E._Koch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kurt E. Koch (strona nie istnieje)">Kurt E. Koch</a>: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=mogaAAAAMAAJ">The Revival in Indonesia</a></i>. Evangelization Publishers, 1972.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Revival+in+Indonesia&rft.aulast=Koch&rft.aufirst=Kurt+E.&rft.pub=Evangelization+Publishers&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DmogaAAAAMAAJ"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=Martin_Dobrizhoffer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Martin Dobrizhoffer (strona nie istnieje)">Martin Dobrizhoffer</a>: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/accountofabipone03dobr/page/384/mode/2up/search/thomas">An account of the Abipones, an equestrian people of Paraguay</a></i>. London: John Murray, 1822, s. 385.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=An+account+of+the+Abipones%2C+an+equestrian+people+of+Paraguay&rft.aulast=Dobrizhoffer&rft.aufirst=Martin&rft.date=1822&rft.pub=John+Murray&rft.place=London&rft.pages=385&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Faccountofabipone03dobr%2Fpage%2F384%2Fmode%2F2up%2Fsearch%2Fthomas"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Chapter XVIII. W: <a href="/w/index.php?title=Antonio_Ruiz_de_Montoya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antonio Ruiz de Montoya (strona nie istnieje)">Antonio Ruiz de Montoya</a>: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/A1100623">Conquista espiritual hecha por los religiosos de la Compañía de Jesús en las provincias del Paraguay, Paraná, Uruguay y Tape</a></i>. <a href="/wiki/Madryt" title="Madryt">Madrid</a>: 1639.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Conquista+espiritual+hecha+por+los+religiosos+de+la+Compa%C3%B1%C3%ADa+de+Jes%C3%BAs+en+las+provincias+del+Paraguay%2C+Paran%C3%A1%2C+Uruguay+y+Tape&rft.atitle=Chapter+XVIII&rft.aulast=Ruiz+de+Montoya&rft.aufirst=Antonio&rft.date=1639&rft.place=%5B%5BMadryt%7CMadrid%5D%5D&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2FA1100623"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Franz Wisner von Morgenstern: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=A_GuygAACAAJ">El Dictador del Paraguay: José Gaspar de Francia</a></i>. Asunción, Paraguay: Instituto Paraguayo Alemán, 1998.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=El+Dictador+del+Paraguay%3A+Jos%C3%A9+Gaspar+de+Francia&rft.aulast=von+Morgenstern&rft.aufirst=Franz+Wisner&rft.date=1998&rft.pub=Instituto+Paraguayo+Alem%C3%A1n&rft.place=Asunci%C3%B3n%2C+Paraguay&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DA_GuygAACAAJ"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku hiszpańskim (español)">hiszp.</abbr>)</span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text">Ciekawe jest nawiązanie „t’omA” → „A t’om”, albo może jednego z możliwych poprzedników – słowa Aton lub Atum – nazwy Boga, będącego protoplastą Boga Mojżeszowego – Boga słońca z On (Heliopolis) (s. 119 – przeczytaj całą stronę) źródło: „Życie Jezusa, Mojżesz i monoteizm”, Georg Wilhelm Friedrich Hegel, Zygmunt Freud, Warszawa, Czytelnik, 1995.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/Henryk_Fros" title="Henryk Fros">Henryk Fros</a> SJ, <a href="/wiki/Franciszek_Sowa" title="Franciszek Sowa">Franciszek Sowa</a>: <i>Księga imion i świętych</i>. T. 1: A-C. Kraków: WAM, Księża Jezuici, 1997, s. 252. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8370972713" title="Specjalna:Książki/8370972713">ISBN <span class="isbn">83-7097-271-3</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ksi%C4%99ga+imion+i+%C5%9Bwi%C4%99tych&rft.au=%5B%5BHenryk+Fros%5D%5D+SJ%2C+%5B%5BFranciszek+Sowa%5D%5D&rft.date=1997&rft.pub=WAM%2C+Ksi%C4%99%C5%BCa+Jezuici&rft.place=Krak%C3%B3w&rft.pages=252&rft.isbn=83-7097-271-3"></span></cite></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation web" id="CITEREFBrewiarz"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.brewiarz.katolik.pl/czytelnia/swieci/07-03.php3"><i>Święty Tomasz Apostoł</i></a> [online], Brewiarz, 28 czerwca 2010<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2010-06-28&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%C5%9Awi%C4%99ty+Tomasz+Aposto%C5%82&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.brewiarz.katolik.pl%2Fczytelnia%2Fswieci%2F07-03.php3" style="display:none"> </span>.</cite></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cerkiew.pl/index.php?id=swieci&tx_orthcal%5Bsw_id%5D=836&cHash=d1ffc63aa8">ap. Tomasz</a> na cerkiew.pl (<i>opr. Jarosław Charkiewicz</i>)</li> <li><cite class="citation web" id="CITEREFHeiligenlexikon"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.heiligenlexikon.de/BiographienT/Thomas.html"><i>Thomas</i></a>, [w:] Ökumenisches Heiligenlexikon [online]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=bookitem&rft.atitle=Thomas&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=%C3%96kumenisches+Heiligenlexikon&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.heiligenlexikon.de%2FBiographienT%2FThomas.html" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku niemieckim (Deutsch)">niem.</abbr>)</span>.</cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130702120243/http://cs.nyu.edu/kandathi/thomas.html">Saint Thomas</a>. [dostęp 2010-05-07]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://cs.nyu.edu/kandathi/thomas.html">tego adresu</a> (2013-07-02)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Aposto%C5%82owie" title="Szablon:Apostołowie"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Aposto%C5%82owie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Apostołowie (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Aposto%C5%82owie&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Aposto%C5%82" title="Apostoł">Apostołowie Jezusa Chrystusa</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Powołani przez <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezusa Chrystusa</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Piotr_Aposto%C5%82" title="Piotr Apostoł">Piotr</a></li> <li><a href="/wiki/Andrzej_Aposto%C5%82" title="Andrzej Apostoł">Andrzej</a></li> <li><a href="/wiki/Jakub_Wi%C4%99kszy_Aposto%C5%82" title="Jakub Większy Apostoł">Jakub Większy</a></li> <li><a href="/wiki/Jan_Ewangelista" title="Jan Ewangelista">Jan</a></li> <li><a href="/wiki/Filip_Aposto%C5%82" title="Filip Apostoł">Filip</a></li> <li><a href="/wiki/Bart%C5%82omiej_Aposto%C5%82" title="Bartłomiej Apostoł">Bartłomiej</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Tomasz</a></li> <li><a href="/wiki/Mateusz_Ewangelista" title="Mateusz Ewangelista">Mateusz</a></li> <li><a href="/wiki/Jakub_Mniejszy_Aposto%C5%82" title="Jakub Mniejszy Apostoł">Jakub Mniejszy</a></li> <li><a href="/wiki/Szymon_Aposto%C5%82" title="Szymon Apostoł">Szymon</a></li> <li><a href="/wiki/Juda_Tadeusz_Aposto%C5%82" title="Juda Tadeusz Apostoł">Juda Tadeusz</a></li> <li><a href="/wiki/Judasz_Iskariota" title="Judasz Iskariota">Judasz</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Tytułowani w <a href="/wiki/Nowy_Testament" title="Nowy Testament">Nowym Testamencie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Andronik_(posta%C4%87_biblijna)" title="Andronik (postać biblijna)">Andronik</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Barnaba" title="Święty Barnaba">Barnaba</a></li> <li><a href="/wiki/Junia_(posta%C4%87_biblijna)" title="Junia (postać biblijna)">Junia(s)</a></li> <li><a href="/wiki/Pawe%C5%82_z_Tarsu" title="Paweł z Tarsu">Paweł</a></li> <li><a href="/wiki/Sylwan_(ucze%C5%84_apostolski)" title="Sylwan (uczeń apostolski)">Sylas</a></li> <li><a href="/wiki/Tymoteusz_(posta%C4%87_biblijna)" title="Tymoteusz (postać biblijna)">Tymoteusz</a></li> <li><a href="/wiki/Maciej_Aposto%C5%82" title="Maciej Apostoł">Maciej</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Augvicjesus.jpg" class="mw-file-description" title="Apostołowie"><img alt="Apostołowie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Augvicjesus.jpg/65px-Augvicjesus.jpg" decoding="async" width="65" height="66" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Augvicjesus.jpg/98px-Augvicjesus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Augvicjesus.jpg/130px-Augvicjesus.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="917" /></a></span> </p> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Postacie_Nowego_Testamentu" title="Szablon:Postacie Nowego Testamentu"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Postacie_Nowego_Testamentu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Postacie Nowego Testamentu (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Postacie_Nowego_Testamentu&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Postacie <a href="/wiki/Nowy_Testament" title="Nowy Testament">Nowego Testamentu</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezus Chrystus</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li>perspektywy: <a href="/wiki/Syn_Bo%C5%BCy#Teologia_chrześcijańska" title="Syn Boży">w teologii chrześcijańskiej</a></li> <li><a href="/wiki/Jezus_Chrystus#Jezus_historyczny" title="Jezus Chrystus">historyczność</a></li> <li><a href="/wiki/Jezus_Chrystus#Życie_Jezusa_w_świetle_Biblii" title="Jezus Chrystus">w świetle Biblii</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ewangelia" title="Ewangelia">Ewangelie</a></th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a2_1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Osoby</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Alfeusz" title="Alfeusz">Alfeusz</a></li> <li><a href="/wiki/Anna_(prorokini)" title="Anna (prorokini)">Anna</a></li> <li><a href="/wiki/Annasz_syn_Setiego" title="Annasz syn Setiego">Annasz</a></li> <li><a href="/wiki/Barabasz" title="Barabasz">Barabasz</a></li> <li><a href="/wiki/Bartymeusz" title="Bartymeusz">Bartymeusz</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Dyzma" title="Święty Dyzma">Dyzma</a></li> <li><a href="/wiki/El%C5%BCbieta_(posta%C4%87_biblijna)" title="Elżbieta (postać biblijna)">Elżbieta</a></li> <li><a href="/wiki/Anio%C5%82_Gabriel" title="Anioł Gabriel">Gabriel</a></li> <li><a href="/wiki/Jan_Chrzciciel" title="Jan Chrzciciel">Jan Chrzciciel</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Joachim" title="Święty Joachim">Joachim</a></li> <li><a href="/wiki/Joanna_(posta%C4%87_biblijna)" title="Joanna (postać biblijna)">Joanna</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%B3zef_z_Nazaretu" title="Józef z Nazaretu">Józef mąż Maryi</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%B3zef_z_Arymatei" title="Józef z Arymatei">Józef z Arymatei</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%B3zef_Kajfasz" title="Józef Kajfasz">Kajfasz</a></li> <li><a href="/wiki/Kleofas_(posta%C4%87_biblijna)" title="Kleofas (postać biblijna)">Kleofas</a></li> <li><a href="/wiki/Legion_(posta%C4%87_biblijna)" title="Legion (postać biblijna)">Legion</a></li> <li><a href="/wiki/Lizaniasz" title="Lizaniasz">Lizaniasz</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81azarz_(posta%C4%87_biblijna)" title="Łazarz (postać biblijna)">Łazarz</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81ukasz_Ewangelista" title="Łukasz Ewangelista">Łukasz</a></li> <li><a href="/wiki/Malchos_(posta%C4%87_biblijna)" title="Malchos (postać biblijna)">Malchus</a></li> <li><a href="/wiki/Marek_Ewangelista" title="Marek Ewangelista">Marek Ewangelista</a></li> <li><a href="/wiki/Maria_Kleofasowa" title="Maria Kleofasowa">Maria Kleofasowa</a></li> <li><a href="/wiki/Maria_Magdalena" title="Maria Magdalena">Maria Magdalena</a></li> <li><a href="/wiki/Maria_z_Betanii" title="Maria z Betanii">Maria z Betanii</a></li> <li><a href="/wiki/Marta_z_Betanii" title="Marta z Betanii">Marta</a></li> <li><a href="/wiki/Maria_z_Nazaretu" title="Maria z Nazaretu">Maryja</a></li> <li><a href="/wiki/Nikodem_(posta%C4%87_biblijna)" title="Nikodem (postać biblijna)">Nikodem</a></li> <li><a href="/wiki/Symeon_Starzec" title="Symeon Starzec">Symeon Starzec</a></li> <li><a href="/wiki/Syrofenicjanka" title="Syrofenicjanka">Syrofenicjanka</a></li> <li><a href="/wiki/Szatan" title="Szatan">Szatan</a></li> <li><a href="/wiki/Szymon_Cyrenejczyk" title="Szymon Cyrenejczyk">Szymon Cyrenejczyk</a></li> <li><a href="/wiki/Zachariasz_(nowotestamentowy_kap%C5%82an)" title="Zachariasz (nowotestamentowy kapłan)">Zachariasz</a></li> <li><a href="/wiki/Zacheusz_(posta%C4%87_biblijna)" title="Zacheusz (postać biblijna)">Zacheusz</a></li> <li><a href="/wiki/Zebedeusz" title="Zebedeusz">Zebedeusz</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2_2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Grupy</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Anio%C5%82" title="Anioł">aniołowie</a></li> <li><a href="/wiki/Ewangeli%C5%9Bci" title="Ewangeliści">ewangeliści</a></li> <li><a href="/wiki/Faryzeusze" title="Faryzeusze">faryzeusze</a></li> <li><a href="/wiki/Prozelityzm" title="Prozelityzm">prozelici</a></li> <li><a href="/wiki/Saduceusze" title="Saduceusze">saduceusze</a></li> <li><a href="/wiki/Samarytanie" title="Samarytanie">Samarytanie</a></li> <li><a href="/wiki/Sanhedryn" title="Sanhedryn">sanhedryn</a></li> <li><a href="/wiki/Siedemdziesi%C4%99ciu_dw%C3%B3ch" title="Siedemdziesięciu dwóch">Siedemdziesięciu dwóch</a></li> <li><a href="/wiki/Trzej_Kr%C3%B3lowie" title="Trzej Królowie">Trzej Królowie</a></li> <li><a href="/wiki/Sofer" title="Sofer">uczeni w Piśmie</a></li> <li><a href="/wiki/Zeloci" title="Zeloci">zeloci</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Aposto%C5%82" title="Apostoł">Apostołowie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Andrzej_Aposto%C5%82" title="Andrzej Apostoł">Andrzej</a></li> <li><a href="/wiki/Bart%C5%82omiej_Aposto%C5%82" title="Bartłomiej Apostoł">Bartłomiej</a></li> <li><a href="/wiki/Filip_Aposto%C5%82" title="Filip Apostoł">Filip</a></li> <li><a href="/wiki/Jakub_Mniejszy_Aposto%C5%82" title="Jakub Mniejszy Apostoł">Jakub Mniejszy</a></li> <li><a href="/wiki/Jakub_Wi%C4%99kszy_Aposto%C5%82" title="Jakub Większy Apostoł">Jakub Większy</a></li> <li><a href="/wiki/Jan_Ewangelista" title="Jan Ewangelista">Jan</a></li> <li><a href="/wiki/Juda_Tadeusz_Aposto%C5%82" title="Juda Tadeusz Apostoł">Juda Tadeusz</a></li> <li><a href="/wiki/Judasz_Iskariota" title="Judasz Iskariota">Judasz</a></li> <li><a href="/wiki/Maciej_Aposto%C5%82" title="Maciej Apostoł">Maciej</a></li> <li><a href="/wiki/Mateusz_Ewangelista" title="Mateusz Ewangelista">Mateusz</a></li> <li><a href="/wiki/Piotr_Aposto%C5%82" title="Piotr Apostoł">Piotr</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Tomasz</a></li> <li><a href="/wiki/Szymon_Aposto%C5%82" title="Szymon Apostoł">Szymon</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Dzieje_Apostolskie" title="Dzieje Apostolskie">Dzieje Apostolskie</a><br /><small><i><a href="/wiki/Piotr_Aposto%C5%82" title="Piotr Apostoł">Piotr</a> i <a href="/wiki/Pawe%C5%82_z_Tarsu" title="Paweł z Tarsu">Paweł</a></i></small></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Agabos" title="Agabos">Agabos</a></li> <li><a href="/wiki/Akwila_i_Pryska" title="Akwila i Pryska">Akwila</a></li> <li><a href="/wiki/Ananiasz_z_Damaszku" title="Ananiasz z Damaszku">Ananiasz z Damaszku</a></li> <li><a href="/wiki/Apollos" title="Apollos">Apollos</a></li> <li><a href="/wiki/Arystarch_(posta%C4%87_biblijna)" title="Arystarch (postać biblijna)">Arystarch</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Barnaba" title="Święty Barnaba">Barnaba</a></li> <li><a href="/wiki/Dionizy_Areopagita" title="Dionizy Areopagita">Dionizy</a></li> <li><a href="/wiki/Elimas_Bar-Jezus" title="Elimas Bar-Jezus">Elimas</a></li> <li><a href="/wiki/Filip_(diakon)" title="Filip (diakon)">Filip</a></li> <li><a href="/wiki/Gamaliel" title="Gamaliel">Gamaliel</a></li> <li><a href="/wiki/Gazela_(posta%C4%87_biblijna)" title="Gazela (postać biblijna)">Gazela</a></li> <li><a href="/wiki/Jakub_Sprawiedliwy" title="Jakub Sprawiedliwy">Jakub Sprawiedliwy</a></li> <li><a href="/wiki/Juda_Galilejczyk" title="Juda Galilejczyk">Juda Galilejczyk</a></li> <li><a href="/wiki/Lidia_z_Tiatyry" title="Lidia z Tiatyry">Lidia</a></li> <li><a href="/wiki/Lucjusz_Cyrenejczyk" title="Lucjusz Cyrenejczyk">Lucjusz Cyrenejczyk</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81ukasz_Ewangelista" title="Łukasz Ewangelista">Łukasz</a></li> <li><a href="/wiki/Maciej_Aposto%C5%82" title="Maciej Apostoł">Maciej</a></li> <li><a href="/wiki/Akwila_i_Pryska" title="Akwila i Pryska">Pryska (Pryscylla)</a></li> <li><a href="/wiki/Publiusz_(namiestnik_Malty)" title="Publiusz (namiestnik Malty)">Publiusz</a></li> <li><a href="/wiki/Sylwan_(ucze%C5%84_apostolski)" title="Sylwan (uczeń apostolski)">Sylwan</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Szczepan" title="Święty Szczepan">Szczepan</a></li> <li><a href="/wiki/Szymon_Mag" title="Szymon Mag">Szymon Mag</a></li> <li><a href="/wiki/Trofim_(posta%C4%87_biblijna)" title="Trofim (postać biblijna)">Trofim</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Tychik" title="Święty Tychik">Tychik</a></li> <li><a href="/wiki/Tymoteusz_(posta%C4%87_biblijna)" title="Tymoteusz (postać biblijna)">Tymoteusz</a></li> <li><a href="/wiki/Tytus_z_Krety" title="Tytus z Krety">Tytus</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Obywatele_rzymscy" title="Obywatele rzymscy">Rzymianie</a><br /><i>członkowie rodziny Heroda</i></th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a5_1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Ewangelie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><i><a href="/wiki/Filip_Tetrarcha" title="Filip Tetrarcha">Filip Tetrarcha</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Herod_Antypas" title="Herod Antypas">Herod Antypas</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Herod_Archelaos" title="Herod Archelaos">Herod Archelaos</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Herod_Wielki" title="Herod Wielki">Herod Wielki</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Herodiada" title="Herodiada">Herodiada</a></i></li> <li><a href="/wiki/Kwiryniusz" title="Kwiryniusz">Kwiryniusz</a></li> <li><a href="/wiki/Longin_z_Cezarei_Kapadockiej" title="Longin z Cezarei Kapadockiej">Longinus</a></li> <li><a href="/wiki/Poncjusz_Pi%C5%82at" title="Poncjusz Piłat">Poncjusz Piłat</a></li> <li><a href="/wiki/Prokula" title="Prokula">Prokula</a></li> <li><i><a href="/wiki/Salome_III" title="Salome III">Salome</a></i></li> <li><a href="/wiki/Tyberiusz" title="Tyberiusz">Tyberiusz</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5_2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Dzieje Apostolskie</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Antoniusz_Feliks" title="Antoniusz Feliks">Feliks</a></li> <li><i><a href="/wiki/Herod_Agryppa_I" title="Herod Agryppa I">Agryppa I</a></i></li> <li><a href="/wiki/Porcjusz_Festus" title="Porcjusz Festus">Festus</a></li> <li><i><a href="/wiki/Herod_Agryppa_II" title="Herod Agryppa II">Agryppa II</a></i></li> <li><a href="/wiki/Junniusz_Anneusz_Gallio" title="Junniusz Anneusz Gallio">Junniusz Anneusz Gallio</a></li> <li><a href="/wiki/Klaudiusz_Lizjasz" title="Klaudiusz Lizjasz">Klaudiusz Lizjasz</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a6"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Nowy_Testament#Księgi_dydaktyczne_(mądrościowe)" title="Nowy Testament">Listy</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Andronik_(posta%C4%87_biblijna)" title="Andronik (postać biblijna)">Andronik</a></li> <li><a href="/wiki/Aretas_IV" title="Aretas IV">Aretas IV</a></li> <li><a href="/wiki/Diotrefes" title="Diotrefes">Diotrefes</a></li> <li><a href="/wiki/Epafras" title="Epafras">Epafras</a></li> <li><a href="/wiki/Epafrodyt" title="Epafrodyt">Epafrodyt</a></li> <li><a href="/wiki/Erast_z_Koryntu" title="Erast z Koryntu">Erast</a></li> <li><a href="/wiki/Ewodia_i_Syntycha" title="Ewodia i Syntycha">Ewodia</a></li> <li><a href="/wiki/Febe_(posta%C4%87_biblijna)" title="Febe (postać biblijna)">Febe</a></li> <li><a href="/wiki/Filemon_(posta%C4%87_biblijna)" title="Filemon (postać biblijna)">Filemon</a></li> <li><a href="/wiki/Jezus_Justus" title="Jezus Justus">Jezus Justus</a></li> <li><a href="/wiki/Junia_(posta%C4%87_biblijna)" title="Junia (postać biblijna)">Junia</a></li> <li><a href="/wiki/Krescens" title="Krescens">Krescens</a></li> <li><a href="/wiki/Archanio%C5%82_Micha%C5%82" title="Archanioł Michał">Michał Archanioł</a></li> <li><a href="/wiki/Onezym_(posta%C4%87_biblijna)" title="Onezym (postać biblijna)">Onezym</a></li> <li><a href="/wiki/Ewodia_i_Syntycha" title="Ewodia i Syntycha">Syntycha</a></li></ul> </td></tr><tr class="a7"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Apokalipsa_%C5%9Bw._Jana" title="Apokalipsa św. Jana">Apokalipsa Jana</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Abaddon_(posta%C4%87_biblijna)" title="Abaddon (postać biblijna)">Abaddon</a></li> <li><a href="/wiki/Antypas_z_Pergamonu" title="Antypas z Pergamonu">Antypas z Pergamonu</a></li> <li><a href="/wiki/Czterej_je%C5%BAd%C5%BAcy_Apokalipsy" title="Czterej jeźdźcy Apokalipsy">Czterej Jeźdźcy</a></li> <li><a href="/wiki/Dwaj_%C5%9Bwiadkowie" title="Dwaj świadkowie">Dwaj świadkowie</a></li> <li><a href="/wiki/Nierz%C4%85dnica_z_Babilonu" title="Nierządnica z Babilonu">Nierządnica z Babilonu</a></li> <li><a href="/wiki/Niewiasta_obleczona_w_s%C5%82o%C5%84ce" title="Niewiasta obleczona w słońce">Niewiasta obleczona w słońce</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="hlist navbox-below below"> <ul><li><a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezus</a> (<a href="/wiki/Jezus_Chrystus#Nauczanie" title="Jezus Chrystus">nauczanie</a>, <a href="/wiki/Cuda_Jezusa" title="Cuda Jezusa">cuda</a>, <a href="/wiki/Data_narodzin_Jezusa_Chrystusa" title="Data narodzin Jezusa Chrystusa">data narodzin</a>)</li> <li><a href="/wiki/Nowy_Testament" title="Nowy Testament">Nowy Testament</a></li> <li><a href="/wiki/Kanon_Biblii#Kanon_Nowego_Testamentu" title="Kanon Biblii">kanon</a></li> <li><a href="/wiki/Ewangelia" title="Ewangelia">Ewangelia</a></li> <li><a href="/wiki/Problem_synoptyczny" title="Problem synoptyczny">problem synoptyczny</a></li> <li><a href="/wiki/Listy_Paw%C5%82a" title="Listy Pawła">Listy Pawła</a></li> <li><a href="/wiki/Listy_powszechne" title="Listy powszechne">Listy powszechne</a></li></ul> </div></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:%C5%9Awi%C4%99ci_w_kanonie_rzymskim" title="Szablon:Święci w kanonie rzymskim"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:%C5%9Awi%C4%99ci_w_kanonie_rzymskim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Święci w kanonie rzymskim (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:%C5%9Awi%C4%99ci_w_kanonie_rzymskim&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty" title="Święty">Święci</a> wspominani w <a href="/wiki/Modlitwa_eucharystyczna" title="Modlitwa eucharystyczna">pierwszej modlitwie eucharystycznej</a> − <a href="/wiki/Kanon_rzymski" title="Kanon rzymski">kanonie rzymskim</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Pierwsze wspomnienie<br />(modlitwa za żywych)</th><td class="navbox-list spis"><table class="inner-standard"><tbody><tr class="a1_1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Maria_z_Nazaretu" title="Maria z Nazaretu">Maryja, zawsze Dziewica, Matka Boga i naszego Pana Jezusa Chrystusa</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%B3zef_z_Nazaretu" title="Józef z Nazaretu">Józef, Oblubieniec Najświętszej Dziewicy</a></li></ul> </td></tr><tr class="a1_2"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Piotr_Aposto%C5%82" title="Piotr Apostoł">Piotr</a></li> <li><a href="/wiki/Pawe%C5%82_z_Tarsu" title="Paweł z Tarsu">Paweł</a></li> <li><a href="/wiki/Andrzej_Aposto%C5%82" title="Andrzej Apostoł">Andrzej</a></li> <li><a href="/wiki/Jakub_Wi%C4%99kszy_Aposto%C5%82" title="Jakub Większy Apostoł">Jakub</a></li> <li><a href="/wiki/Jan_Ewangelista" title="Jan Ewangelista">Jan</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Tomasz</a></li> <li><a href="/wiki/Jakub_Mniejszy_Aposto%C5%82" title="Jakub Mniejszy Apostoł">Jakub</a></li> <li><a href="/wiki/Filip_Aposto%C5%82" title="Filip Apostoł">Filip</a></li> <li><a href="/wiki/Bart%C5%82omiej_Aposto%C5%82" title="Bartłomiej Apostoł">Bartłomiej</a></li> <li><a href="/wiki/Mateusz_Ewangelista" title="Mateusz Ewangelista">Mateusz</a></li> <li><a href="/wiki/Szymon_Aposto%C5%82" title="Szymon Apostoł">Szymon</a></li> <li><a href="/wiki/Juda_Tadeusz_Aposto%C5%82" title="Juda Tadeusz Apostoł">Tadeusz</a></li> <li><a href="/wiki/Linus_(papie%C5%BC)" title="Linus (papież)">Linus</a></li> <li><a href="/wiki/Anaklet" title="Anaklet">Klet</a></li> <li><a href="/wiki/Klemens_I" title="Klemens I">Klemens</a></li> <li><a href="/wiki/Sykstus_I" title="Sykstus I">Sykstus</a></li> <li><a href="/wiki/Korneliusz_(papie%C5%BC)" title="Korneliusz (papież)">Korneliusz</a></li> <li><a href="/wiki/Cyprian_z_Kartaginy" title="Cyprian z Kartaginy">Cyprian</a></li> <li><a href="/wiki/Wawrzyniec_z_Rzymu" title="Wawrzyniec z Rzymu">Wawrzyniec</a></li> <li><a href="/wiki/Chryzogon_(m%C4%99czennik)" title="Chryzogon (męczennik)">Chryzogon</a></li> <li><a href="/wiki/Jan_i_Pawe%C5%82" title="Jan i Paweł">Jan</a></li> <li><a href="/wiki/Jan_i_Pawe%C5%82" title="Jan i Paweł">Paweł</a></li> <li><a href="/wiki/Kosma_i_Damian" title="Kosma i Damian">Kosma</a></li> <li><a href="/wiki/Kosma_i_Damian" title="Kosma i Damian">Damian</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Drugie wspomnienie<br />(modlitwa za zmarłych)</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Jan_Chrzciciel" title="Jan Chrzciciel">Jan Chrzciciel</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Szczepan" title="Święty Szczepan">Szczepan</a></li> <li><a href="/wiki/Maciej_Aposto%C5%82" title="Maciej Apostoł">Maciej</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99ty_Barnaba" title="Święty Barnaba">Barnaba</a></li> <li><a href="/wiki/Ignacy_Antioche%C5%84ski" title="Ignacy Antiocheński">Ignacy</a></li> <li><a href="/wiki/Aleksander_I_(papie%C5%BC)" title="Aleksander I (papież)">Aleksander</a></li> <li><a href="/wiki/Marcelin_i_Piotr" title="Marcelin i Piotr">Marceli</a></li> <li><a href="/wiki/Marcelin_i_Piotr" title="Marcelin i Piotr">Piotr</a></li> <li><a href="/wiki/Felicyta_z_Kartaginy" title="Felicyta z Kartaginy">Felicyta</a></li> <li><a href="/wiki/Perpetua_z_Kartaginy" title="Perpetua z Kartaginy">Perpetua</a></li> <li><a href="/wiki/Agata_Sycylijska" title="Agata Sycylijska">Agata</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81ucja_z_Syrakuz" title="Łucja z Syrakuz">Łucja</a></li> <li><a href="/wiki/Agnieszka_Rzymianka" title="Agnieszka Rzymianka">Agnieszka</a></li> <li><a href="/wiki/Cecylia_z_Rzymu" title="Cecylia z Rzymu">Cecylia</a></li> <li><a href="/wiki/Anastazja_z_Dalmacji" title="Anastazja z Dalmacji">Anastazja</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Stare Przymierze</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Kain_i_Abel" title="Kain i Abel">Abel</a></li> <li><a href="/wiki/Abraham" title="Abraham">Abraham</a></li> <li><a href="/wiki/Melchizedek" title="Melchizedek">Melchizedek</a></li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-p"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description">osoba</span>):</div><ul><li><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">ISNI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000096631640">0000000096631640</a></span></li><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/305191674">305191674</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/52482426">52482426</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/1019154381059230291800">1019154381059230291800</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/404144782716244536270">404144782716244536270</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/491159474197027662073">491159474197027662073</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/3227168517341571980002">3227168517341571980002</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/4959167867553823060004">4959167867553823060004</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/79398355">79398355</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/28151776822218012442">28151776822218012442</a></span></li><li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Union_List_of_Artist_Names" class="extiw" title="en:Union List of Artist Names">ULAN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=&role=&nation=&subjectid=500348955">500348955</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n50078850">n50078850</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/118622099">118622099</a></span></li><li><a href="/wiki/LIBRIS" title="LIBRIS">LIBRIS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/katalogisering/53hlr0dp5dk5zd2">53hlr0dp5dk5zd2</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb131792525">131792525</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Australii" title="Biblioteka Narodowa Australii">NLA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nla.gov.au/anbd.aut-an35568457">35568457</a></span></li><li><a href="/wiki/Hiszpa%C5%84ska_Biblioteka_Narodowa" title="Hiszpańska Biblioteka Narodowa">BNE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX1137739">XX1137739</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)" title="Biblioteka Narodowa (Warszawa)">PLWABN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810683179405606">9810683179405606</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007279168305171">987007279168305171</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_%C5%81otwy" title="Biblioteka Narodowa Łotwy">LNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000220960&P_CON_LNG=ENG">000220960</a></span></li><li><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/CONOR" class="extiw" title="sl:CONOR">CONOR</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://plus.cobiss.si/opac7/conor/225586019">225586019</a></span></li><li><a href="/wiki/Litewska_Biblioteka_Narodowa_im._Martynasa_Ma%C5%BEvydasa" title="Litewska Biblioteka Narodowa im. Martynasa Mažvydasa">LIH</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://lnb.libis.lt/simpleSearch.do?doSearch=1&AI001=LNB%3AluW%3B%3DCI">LNB:luW;=CI</a></span></li><li><a href="/w/index.php?title=Getty_Iconography_Authority&action=edit&redlink=1" class="new" title="Getty Iconography Authority (strona nie istnieje)">GIA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.getty.edu/cona/CONAIconographyRecord.aspx?iconid=901001262">901001262</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.getty.edu/cona/CONAIconographyRecord.aspx?iconid=901000557">901000557</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3987910.html">3987910</a></span></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/Saint-Thomas">biography/Saint-Thomas</a></span></li> <li><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Treccani</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/santo-tommaso-apostolo">santo-tommaso-apostolo</a></span></li> <li><a href="/wiki/Wielka_Encyklopedia_Rosyjska" title="Wielka Encyklopedia Rosyjska">БРЭ</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/4716773">4716773</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=Tomas_-_bibelsk_person">Tomas_-_bibelsk_person</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0066355.xml">0066355</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=Thomas_-_i_Det_Nye_Testamente">Thomas_-_i_Det_Nye_Testamente</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tomasz_Apostoł&oldid=73432031">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Tomasz_Apostoł&oldid=73432031</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Aposto%C5%82owie" title="Kategoria:Apostołowie">Apostołowie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:M%C4%99czennicy_wczesnochrze%C5%9Bcija%C5%84scy" title="Kategoria:Męczennicy wczesnochrześcijańscy">Męczennicy wczesnochrześcijańscy</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:%C5%9Awi%C4%99ci_prawos%C5%82awni" title="Kategoria:Święci prawosławni">Święci prawosławni</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Staro%C5%BCytni_%C5%BBydzi" title="Kategoria:Starożytni Żydzi">Starożytni Żydzi</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Postacie_Nowego_Testamentu" title="Kategoria:Postacie Nowego Testamentu">Postacie Nowego Testamentu</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:%C5%9Awi%C4%99ci_koptyjscy" title="Kategoria:Święci koptyjscy">Święci koptyjscy</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Zmarli_w_I_wieku" title="Kategoria:Zmarli w I wieku">Zmarli w I wieku</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Ludzie_upami%C4%99tnieni_nazwami_pa%C5%84stw" title="Kategoria:Ludzie upamiętnieni nazwami państw">Ludzie upamiętnieni nazwami państw</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_ksi%C4%85%C5%BCki_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania książki – brak numeru strony">Szablon cytowania książki – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_odn_bez_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon odn bez numeru strony">Szablon odn bez numeru strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 6 kwi 2024, 19:36.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Tomasz_Aposto%C5%82&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-2x9bt","wgBackendResponseTime":196,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.677","walltime":"1.180","ppvisitednodes":{"value":12417,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":112851,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":23296,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":9,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":54196,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":8,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 791.556 1 -total"," 30.92% 244.745 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 21.05% 166.657 1 Szablon:Przypisy"," 18.68% 147.830 17 Szablon:Cytuj_książkę"," 18.35% 145.252 6 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 17.06% 135.074 1 Szablon:Apostołowie"," 16.27% 128.799 1 Szablon:Święty_infobox"," 6.20% 49.114 1 Szablon:Infobox_tytuł"," 3.94% 31.150 2 Szablon:Infobox_data_i_miejsce"," 3.83% 30.321 7 Szablon:Infobox_wiersz"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.358","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4094060,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5dc468848-nwt8z","timestamp":"20241124235412","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Tomasz Aposto\u0142","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Tomasz_Aposto%C5%82","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q43669","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q43669","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-07-07T10:13:42Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/e\/ef\/Rubens_apostel_thomas.jpg","headline":"aposto\u0142"}</script> </body> </html>