CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html lang="uz-Cyrl-UZ"> <head>  <script async src="https://www.googletagmanager.com/gtag/js?id=UA-2682682-1"></script> <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag() { dataLayer.push(arguments); } gtag('js', new Date()); gtag('config', 'UA-2682682-1'); </script> <title> </title><meta charset="UTF-8" /><meta http-equiv="content-type" content="text/html; charset=UTF-8" /><meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1.0, minimum-scale=0.3, maximum-scale=3.0" /><link href="/css/mactform.css" rel="stylesheet" type="text/css" /> <style type="text/css"> /*.contents-caption DIV { float: right; }*/ /*.mobilnav TD { height: 32px; }*/ /*.mobilnav { border: 0px; padding: 0; background: url('/image/h-menu.gif') repeat-x scroll left top transparent; }*/ body { margin: 0; } td { min-height: 22px; } /*#userComments { position: fixed; top: 0; left: 200px; width: 279px; height: 18px; background-color: Black; color: White; z-index: 2000; padding: 3px; display: none; }*/ /*#fancybox_div { display: none; }*/ /*#divContextRasporka { width: 270px; }*/ /*#tddivContext { background-color: White; }*/ /*#backButton { color: White; font-weight: bold; text-decoration: none; }*/ /*#divCont { padding-top: 35px; }*/ /*.main_menu ul .checkboxArea, .main_menu ul .checkboxAreaChecked { padding-top: 12px; }*/ /*#item3 > ul > li { white-space: nowrap; }*/ /*header > nav > ul > li > a { font-family: Arial; font-size: 11px; }*/ /*#actContent a { font-size: 14px; font-family: Arial; }*/ /*#selected_div { height: 250px; overflow: auto; padding: 6px 1px 1px 9px; }*/ /*.enter_submit { background: url("/images/bg/search_button_bg.jpg") repeat-x scroll 0 0 transparent; border: 1px solid #7190EE; border-radius: 6px 6px 6px 6px; float: right; margin-right: 2px; cursor: pointer; }*/ /*.enter_submit > div { background: url("/images/arrow/button_uzor4_left.png") no-repeat scroll 4px 7px transparent; float: left; width: 100%; cursor: pointer; }*/ /*.enter_submit input[type="button"] { background: url("/images/arrow/button_uzor4_right.png") no-repeat scroll right 7px transparent; border: medium none; border-radius: 6px 6px 6px 6px; color: #FFFFFF; float: left; font-size: 12px; font-weight: bold; height: 21px; margin-left: 22px; margin-right: 4px; padding: 0 22px 3px 0; cursor: pointer; }*/ .show_context { background-color: #FFFF00; color: inherit; } </style> <style id="tree_style" type="text/css"> #divAct a, #divAct DIV, #divAct font, div#theDefCssID table td, th { font-size: 12pt; } </style> <script type="text/javascript" charset="utf-8"> //window.onbeforeunload = function () { // //document.getElementById("main_container").innerHTML = ""; // //window.body.style.background = "red"; //css("background", "red"); // //window.scrollTo(0, 0); //} window.onload = function () { setTimeout(function () { scrolPage(); }, 100); } function scrolPage() { var hash = location.hash.toString(); if (hash.length > 2) { var elem = document.getElementById(location.hash.toString().substring(1)); if (elem === null || elem === undefined) { document.body.scrollTop = document.documentElement.scrollTop = 0; } else { document.body.scrollTop = document.documentElement.scrollTop = elem.offsetTop - 10; } } else { document.body.scrollTop = document.documentElement.scrollTop = 0; } } </script> </head> <body> <a href="#DynContent" id="DynContentBtn"></a> <div style="display: none;"> <div id="DynContent" style="width: 350px;"> <table> <tr> <td><span id="dynText"></span></td> </tr> </table> </div> </div> <div id="headcont"> <header style="z-index: 2000;" id="headermenu"> <div class='logo' style="padding: 0px 0px 0px 8px"> <a href='/'><span></span></a> </div> </header> </div> <div id='main_container'> <section class='main_text'> <table style="width: 100%; font-family: Arial; font-size: 14px; font-weight: bold;"> <tr> <td style="width: 50%"> <div class="act_warning"> Ҳужжат кучини йўқотган " " 01.01.2025 </div> </td> <td style="width: 50%; text-align: right"> </td> </tr> </table> <div id="divAct" style="margin: 0px; padding: 0px 5px 0px 5px; background: white;"> <div id="divCont" style="background:#ffffff;border:none;margin:auto;"><div class="INDEXES_ON_REF" style="display:none"><label id="s5987"></label><a id="onLBC818994">[<b>ОКОЗ:</b><div id="LBC6750"><span class="iorRN">1.</span><span class="iorVal">07.00.00.00 Молия ва кредит тўғрисидаги қонунчилик. Банк фаолияти / 07.29.00.00 Бухгалтерия ҳисоби. Молиявий ҳисобот / 07.29.04.00 Пул маблағлари, валюта, паст баҳоли ва тез емирилувчи предметларнинг ҳисоби]</span></div></a></div><div class="INDEXES_ON_REF" style="display:none"><label id="s5988"></label><a id="onLS818994">[<b>ТСЗ:</b><div id="LS3775"><span class="iorRN">1.</span><span class="iorVal">Молия / Бухгалтерия ҳисоби]</span></div></a></div><div class="signCont"><a id="890835"><span class="SIGNATURE_STAMPS_PLACEHOLDER" style="width:98%"><div class="SIGNATURE_STAMP_TEXT"><a id="890836"><p>«ТАСДИҚЛАНГАН»</p> <p>Ўзбекистон Республикаси</p> <p>Молия вазирлиги</p> <p>Вазирнинг ўринбосари</p> <p>Э.Ф. ГАДОЕВ </p> <p>1998 йил 16 октябрь 51-сон </p></a></div></span></a></div><div class="ACT_TITLE"><a id="831000">ПУЛ ОҚИМИ ТЎҒРИСИДАГИ ҲИСОБОТ</a></div><div class="ACT_FORM"><a id="831017">ўзбекистон республикаси бухгалтерия ҳисоби миллий стандарти <br />9-сон бҳмс</a></div><div class="DEPARTMENTAL"><a id="831026">[Ўзбекистон Республикаси Адлия вазирлиги томонидан 1998 йил 4 ноябрда 519-сон билан давлат рўйхатидан ўтказилган]</a></div><div class="BY_DEFAULT"><a id="831028"></a></div><div class="COMMENT"><label id="s527"></label><div class="COMMENTLEXUZ"><img src="/image/favicon.gif"> LexUZ шарҳи</img></div></div><div class="COMMENT"><label id="s527"></label><a id="7314495">Мазкур стандарт Ўзбекистон Республикаси иқтисодиёт ва молия вазирининг 2024 йил 5 декабрдаги 199-сонли «Ўзбекистон Республикаси бухгалтерия ҳисобининг миллий стандарти (9-сон БҲМС) «Пул оқимлари тўғрисидаги ҳисобот»ни тасдиқлаш ҳақида»ги <a href="/acts/7282782?ONDATE=01.01.2025 00#7301456">буйруғига</a> (рўйхат рақами 3592, 27.12.2024 й.) асосан 2025 йил 1 январдан ўз кучини йўқотади.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738150">УМУМИЙ ҚОИДАЛАР</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738151">1. Бухгалтерия ҳисобининг ушбу миллий стандарти (БҲМС) «Бухгалтерия ҳисоби тўғрисида» Ўзбекистон Республикаси <a href="/acts/2931253">Қонуни</a> асосида ишлаб чиқилган бўлиб, Ўзбекистон Республикасида бухгалтерия ҳисобини меъёрий бошқариш тизимининг бир қисми ҳисобланади.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738152">МАҚСАДИ</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738153">2. Пул оқимлари тўғрисидаги ҳисобот ундан фойдаланувчиларга хўжалик юритувчи субъектнинг молиявий аҳволидаги ўзгаришларни баҳолашга имкон беради, уларни ҳисобот даврида қанча пул тушгани ва қанча пул чиққани тўғрисидаги ахборот билан таъминлайди.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738154">Ушбу стандартнинг мақсади хўжалик юритувчи субъектнинг пул маблағлари ва уларнинг эквивалентлари бўйича мажбурий равишда ахборот тақдим этишини белгилаб қўйишдан иборат. Бу ахборот пул маблағлари оқими тўғрисидаги ҳисобот кўринишида бўлиб, унда ҳисобот даврида операцион, инвестиция ва молия фаолиятида юз берувчи пул оқимлари ҳаракати тасниф этилади.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738162">АМАЛ ҚИЛИШ СОҲАСИ</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738163">3. Хўжалик юритувчи субъект ушбу стандарт талабларига мувофиқ равишда пул оқими тўғрисида ҳисобот тайёрлайди ва уни ҳар бир ҳисобот даври учун тузиладиган молиявий ҳисоботнинг таркибий қисми сифатида тақдим этади.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738165">ПУЛ ОҚИМИ ҲАРАКАТИ ТЎҒРИСИДАГИ АХБОРОТНИ БИЛИШ ФОЙДАЛИЛИГИ</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738168">4. Бошқа молиявий ҳисоботлар билан бирга фойдаланиш чоғида пул оқимлари тўғрисидаги ҳисобот ахборотлари молиявий ҳисоботдан фойдаланувчилар учун хўжалик юритувчи субъектнинг пул маблағларини ва уларнинг эквивалентларини жалб этиш қобилиятини баҳолашга база бўлиб хизмат қилиши билан фойдалидир. Пул оқимлари тўғрисидаги ҳисобот пул тушумлари ва тўловларини учта асосий тоифага ажратади: операцион фаолияти, инвестиция фаолияти ва молиявий фаолият. Ҳар уч тоифанинг пул маблағига биргаликда таъсири ҳисобот даврида пул маблағининг соф ўзгаришини белгилаб беради. Пул оқимлари ҳаракати тўғрисидаги ахборот бўлажак пул оқимлари прогнози тўғрилигини текшириш чоғида, фойда олиш ва пул оқимларининг соф ҳаракати ва нарх ўзгариши таъсири ўртасидаги алоқаларни таҳлил қилиш чоғида зарур бўлади.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738170">ТУШУНЧАЛАР</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738172">5. Ушбу стандартда фойдаланилган тушунчалар:</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738173">Пул маблағлари — кассадаги нақд пул ва талаб қилиб олинадиган депозитлар, шунингдек банкнинг ҳисоб-китоб, валюта ва бошқа счётларидаги маблағлар.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738174">Пул эквивалентлари — маълум пул маблағига тез ва осон алмаштириладиган ҳамда қийматидаги ўзгаришлар туфайли унча кўп бўлган қисқа муддатли, юқори ликвидли инвестициялар (молиявий қўйилмалар).</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738175">Пул оқимлари — пул маблағлари ҳамда улар эквивалентларининг оқими (тушуми) ва чиқими (сарфланиши, чиқиши)дан иборат.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738176">Пул оқимлари тўғрисидаги ҳисобот — ҳисобот даврида пул маблағи оқимларини батафсил кўрсатувчи кўрсаткичлар йиғиндиси.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738177">Операцион фаолияти — хўжалик юритувчи субъектнинг даромад келтирувчи асосий фаолияти, шунингдек субъектнинг инвестиция ва молия фаолиятига оид бўлмаган ўзга хўжалик фаолияти.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738178">Инвестиция фаолияти — пул эквивалентларига киритилмаган узоқ муддатли активлар ва бошқа инвестиция объектларини сотиб олиш ва сотиш.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738179">Молиявий фаолият — хўжалик юритувчи субъектнинг фаолияти бўлиб, унинг натижасида ўз маблағи ва қарз маблағлари миқдори ва таркибида ўзгаришлар юз беради.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738180">ПУЛ МАБЛАҒИ ВА ПУЛ ЭКВИВАЛЕНТЛАРИ</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738181">6. Пул маблағи эквивалентларидан асосан инвестициялар ва бошқа мақсадлар учун эмас, балки фақат қисқа муддатли мажбуриятлар бўйича тўловлар учун фойдаланилади. Инвестицияларни пул эквиваленти деб ҳисоблаш учун улар эркин равишда нақд пулга айлантириладиган бўлиши ва қийматининг ўзгаришида бироз хавф бўлиши лозим. Шу сабабли инвестиция қисқа муддатда тўланадиган бўлса, яъни харид қилинган пайтдан бошлаб тахминан уч ой ичида тўланадиган бўлса, уни пул эквиваленти деб ҳисоблаш мумкин бўлади.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738182">7. Банк заёмлари молиявий фаолиятга тааллуқлидир, лекин талаб қилинган пайтда тўланадиган банк овердрафтлари корхоналар пул маблағини бошқаришнинг ажралмас қисми ҳисобланади. Шу муносабат билан банк овердрафтлари пул маблағининг таркибий қисми ёки уларнинг эквиваленти ҳисобланади.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738183">8. Пул оқими пул маблағлари ва пул эквивалентлари моддалари ўртасидаги ҳаракатни ўз ичига олмайди, чунки улар операцион, молия ёки инвестиция фаолиятига кирмайди ёки хўжалик юритувчи субъектнинг пул маблағларини бошқаришга тааллуқлидир. Пул маблағларини бошқариш пул маблағлари ва пул эквивалентларининг ортиқчасини ишга солишни ўз ичига олади.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738184">ПУЛ ОҚИМЛАРИ ТЎҒРИСИДАГИ ҲИСОБОТНИ ТАҚДИМ ЭТИШ</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738185">9. Пул оқимлари тўғрисидаги ҳисобот, ҳисобот даври давомида операцион, инвестиция ёки молиявий фаолият натижасида хўжалик юритувчи субъект олган пул оқимлари тўғрисидаги маълумотларни тақдим этиши лозим.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738187">ОПЕРАЦИОН ФАОЛИЯТИ</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738188">10. Хўжалик юритувчи субъектнинг операцион фаолияти натижасида вужудга келадиган пул оқими ҳажми хўжалик юритувчи субъект амалга оширадиган операцион фаолияти натижасида олинадиган пул оқимлари ҳаракати ссудаларни тўлаш, хўжалик юритувчи субъектнинг ишлаб чиқариш қувватларини сақлаб туриш, дивидендларни тўлаш ва молиялаштиришнинг ташқи манбаларига мурожаат қилинмай янги инвестициялар учун қанчалик етарли эканини акс эттирувчи асосий кўрсаткич ҳисобланади. Операцион фаолиятидан келадиган олдинги пул оқимининг айрим қисмлари тўғрисидаги ахборотдан операцион фаолиятидан бўлажак пул оқимларини прогноз қилиш учун ахборотнинг бошқа турларидан қўшиб фойдаланиш мумкин бўлади.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738189">11. Операцион фаолиятидан пул оқими хўжалик юритувчи субъектнинг асосий фаолиятидан келиб чиқади. Одатда хўжалик юритувчи субъектнинг асосий фаолияти маҳсулотни сотишга, ишларни бажаришга ёки хизмат кўрсатишга қаратилган бўлади. Операцион фаолиятидан асосий пул оқимига қуйидагилар киради:</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738253">11.1. Товарларни сотиш ва хизмат кўрсатишдан тушган пул;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738254">11.2. Роялти, бадаллар, воситачилик ҳақи ва ўзга йўллар билан пул маблағлари тушуми;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738255">11.3. Товарлар ва хизматлар учун уларни етказиб берувчиларга пул тўловлари;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738256">11.4. Ходимларга ва ходимлар номидан тўловлар;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738260">11.5. Суғурта компаниясининг суғурта полислари бўйича мукофотлари, талаблари, йиллик ва ўзга тўловлари бўйича пул тушумлари ва тўловлари;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738263">11.6. Солиқлар бўйича пул тўловлари ёки унинг ўрнини босувчи тўловлар, агар улар инвестиция ва молия фаолиятига тааллуқли бўлмаса;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738265">11.7. Савдо ёки дилерлик мақсадларида тузилган битимлар бўйича пул тушумлари ва тўловлари;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738266">11.8. Бошқалар.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738268">Асосий воситалар бирликларини сотиш каби айрим операцион фаолиятлар бўйича фойда келиши ва зарар кўрилиши мумкин, улар соф фойда ёки зарар қаторига киритилади. Лекин бундай битимлар бўйича пул оқими инвестиция фаолиятидан чиқадиган пул оқимларига киритилади.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738269">12. Корхона воситачилик ёки савдо мақсадлари учун қимматли қоғозлар ёки ссуда олган бўлиши мумкин, бундай ҳолатларда улар қайта сотиш учун харид қилинган товар — моддий захираларга ўхшаш бўлади.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738272">ИНВЕСТИЦИЯ ФАОЛИЯТИ</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738277">13. Хўжалик юритувчи субъект инвестиция фаолиятидан келадиган пул оқими тўғрисидаги ахборотни алоҳида кўрсатиб беради. Инвестиция фаолиятидан пул оқими тўғрисидаги ахборот келажакда даромад ва пул оқими миқдорини белгилайдиган ресурслар бўйича қилинган харажатлар даражасини кўрсатади. Инвестиция фаолиятидан олинган асосий пул оқимларига қуйидагилар киради:</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738278">13.1. Асосий воситаларни, номоддий ва ўзга узоқ муддатли активларни харид қилишга пул тўловлари. Бу тўловлар тажриба-конструкторлик ишларига ажратилган сармоялаштирилган харажатлар, шунингдек хўжалик суди билан амалга оширилган қурилишлар билан боғлиқ бўлган тўловларни ўз ичига олади;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738279">13.2. Асосий воситаларни, номоддий ва ўзга узоқ муддатли активларни сотишдан олинган пул тушуми;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738280">13.3. Бошқа субъектларнинг акциялари ёки қарз мажбуриятларини ҳамда қўшма корхоналарда иштирок этиш ҳуқуқини сотиб олишга доир пул тўловлари, пул эквивалентлари ҳисобланган ёки дилерлик мақсадларига ёки савдо мақсадларига сақлаб қўйилган тўлов ҳужжатлари бўйича тўловлар (векселлар каби ҳужжатлар бўйича тўловлар)дан ташқари;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738281">13.4. Бошқа субъектларнинг акциялари ва қарз мажбуриятларини ҳамда қўшма корхоналарда иштирок этиш ҳуқуқини сотишдан келган пул тушумлари, пул эквиваленти ҳисобланган ёки дилерлик ёки савдо мақсадлари учун сақланаётган вексель каби тўлов ҳужжатлари бўйича тушумлар бунга кирмайди.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738282">13.5. Бошқа тарафларга берилган бўнаклар ва кредитлар (молиявий муассасаларга берилган бўнаклар ва кредитлардан ташқари);</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738283">13.6. Бошқа тарафларга берилган бўнаклар ва ссудалар қайтарилишидан пул тушумлари (молиявий муассасаларга берилган бўнаклар ва кредитлардан ташқари);</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738284">13.7. Фьючерс ва форвард битимлари, опцион битимлар ва своп битимлар бўйича тўловлар, улар дилер ёки савдо мақсадлари учун мўлжалланган ҳолатлар бундан мустасно бўлади ёки тўловлар молиявий фаолият сифатида тасниф этилади.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738285">13.8. Фьючерс ва форвард битимлари, опцион битимлар ва своп битимлар бўйича пул тушумлари, улар дилер ёки савдо мақсадларига мўлжалланган ҳолатлар бундан мустаснодир ёки тўловлар молиявий фаолият сифатида тасниф этилади.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738286">13.9. Ва бошқалар.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738287">Битим муайян позицияни хежлаш <a href="javascript:scrollText(3738288)">*</a> (суғурталаш) сифатида ҳисобга олинади, битим бўйича пул оқими суғурта қилинадиган позициядан пул оқими сифатида фаолият турига киритилади.</a></div><div class="FOOTNOTE"><a id="3738288">* Хеж. Хежлаш — битим ҳимоя усули бўлиб, бунда субъект тахмин қилинган йўқотишларнинг ўрнини қоплаш ниятида хорижий валютада форвард, фьючерс битимлари ва бошқа битимлар бўйича активлар ёки мажбуриятларни сотиб олиш тарзида ифодаланган валюта қиймати фарқидан вужудга келадиган йўқотишлардан ўзини холи қилиш имкониятига эга бўлади.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738289">МОЛИЯ ФАОЛИЯТИ</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738290">14. Хўжалик юритувчи субъект молиявий фаолиятидан бўладиган пул оқимлари тўғрисидаги ахборотни алоҳида кўрсатади. Бу ахборот молиявий фаолиятдан бўлажак пул оқимларини тахмин қилиш учун зарур бўлади. Молиявий фаолиятдан келадиган асосий пул оқимларига қуйидагилар киради:</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738291">14.1. Акциялар ёки ўз маблағи билан боғлиқ бошқа воситаларни чиқаришдан келадиган пул тушумлари;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738292">14.2. Субъектлар акцияларининг ҳақини тўлаш ёки сотиб олиш учун уларнинг эгаларига тўловлар;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738293">14.3. Таъминланмаган облигациялар эмиссиясидан, молия корхоналари томонидан берилган ссудалардан, гаровга қўйилган ва бошқа қисқа ҳамда узоқ муддатли заёмлардан пул тушумлари;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738294">14.4. Заёмларни тўлаш;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738295">14.5. Молиявий лизинг бўйича мажбуриятларни қисқартириш учун ижарачиларнинг тўловлари;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738296">14.6. Ва бошқалар.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738479">ОПЕРАЦИОН ФАОЛИЯТИДАН ТУШГАН ПУЛ ОҚИМЛАРИ БЎЙИЧА ҲИСОБОТ</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738481">15. Хўжалик юритувчи субъект операцион фаолиятидан вужудга келган пул маблағлари ҳаракатини қуйидагилардан фойдаланиб, очиб беради:</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738485">15.1. Ялпи пул тушумлари ва ялпи пул тўловлари асосий турлари очиб бериладиган бевосита усул;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738487">15.2. Билвосита усул. Бу усулга мувофиқ соф даромад ёки зарарга жорий активлар ва мажбуриятларнинг ўзгаришига, ишончсиз операционларга, шунингдек операцион инвестиция ёки молия фаолияти натижасида олинган даромадлар ва кўрилган зарарларга қараб ўзгартириш киритилади.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738488">ИНВЕСТИЦИЯ ВА МОЛИЯ ФАОЛИЯТИДАН ТУШГАН ПУЛ ОҚИМЛАРИ БЎЙИЧА ҲИСОБОТ</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738489">16. Хўжалик юритувчи субъект инвестиция ва молия фаолиятидан ялпи пул тушумлари ва ялпи пул тўловларини ҳисоботда алоҳида-алоҳида акс эттириши керак, нетто асосида<a href="javascript:scrollText(3738753)">**</a> ҳисобга олинадиган ва қуйидаги икки параграфда баён қилинадиган пул оқимлари бундан мустаснодир.</a></div><div class="FOOTNOTE"><a id="3738753">** Нетто-асос — соф оқим ёки ҳисобот даврида пул маблағининг камайиши.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738490">17. Мижозлар номидан пул оқимлари нетто асосида очиб берилади, бунда пул оқимларининг ҳаракати юридик шахснинг фаолиятига нисбатан мижоз фаолиятини кўпроқ акс эттиради, масалан:</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738747">17.1. Инвестиция ташкилоти ўз мижозларининг топшириғига биноан ушлаб турадиган жамғармалар;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738748">17.2. Мулк эгаси номидан ундириладиган ва унга бериладиган ижара тўловлари.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738749">18. Тезда айланадиган, катта миқдордаги маблағни ўз ичига оладиган ва тўлаш муддати қисқа бўлган моддалар бўйича пул оқимлари ҳам нетто асосида очиб берилиши мумкин, масалан:</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738750">18.1. Пул тушумлари ҳамда тўлаш вақти қайд этилган депозитларни олиш ва тўлаш бўйича тўловлар;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738751">18.2. Депозитларни жойлаштириш ва уларни бошқа молия муассасаларидан қайтариб олиш;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738752">18.3. Мижозларга берилган пул бўнаклари ва кредитлар ҳамда бу бўнаклар ва кредитларнинг тўланиши.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738754">ХОРИЖИЙ ВАЛЮТАДАГИ ПУЛ ОҚИМЛАРИ</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738755">19. Хорижий валютадаги операцион фаолиятларидан пул оқимлари Ўзбекистон Республикаси Марказий банки томонидан операцион амалга оширилган кун учун белгилаб қўйилган алмаштириш қийматидан фойдаланиб, Ўзбекистон Республикаси валютасида акс эттирилади.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738756">20. Хорижий шуъба жамиятининг пул оқими Ўзбекистон Республикаси Марказий банки томонидан белгиланган пул оқими келиб чиққан вақтдаги алмаштириш курси бўйича қайта ҳисобланиши керак.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738757">21. Хорижий валютанинг алмаштириш курси ўзгаришидан келиб чиқадиган амалга оширилмаган даромад ва зарар пул маблағи ҳаракати ҳисобланмайди. Бироқ алмаштириш курси ставкалари ўзгаришнинг хорижий валютада сақланаётган ёки тўланиши лозим бўлган пул маблағига ёки уларнинг эквивалентларига таъсири пул маблағлари ҳаракатини ҳисобот даври бошланиши ва охирида бир-бирига мувофиқлаштириш учун пул оқими тўғрисидаги ҳисоботда акс эттирилади. Бу миқдор операцион, инвестиция ва молия фаолияти натижасида вужудга келадиган пул оқимидан алоҳида кўрсатилади ва агар пул маблағларининг бу ҳаракати ҳисобот даврининг охиридаги пул алмаштириш курсида акс этадиган бўлса, тафовутга қўшилади.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738758">ФАВҚУЛОДДА МОДДАЛАР</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738759">22. Фавқулодда моддалар билан боғлиқ пул оқими уларнинг мансабига қараб: операцион, инвестиция ёки молия фаолиятига таъсир этилишига боғлиқ ҳолда ва алоҳида очиб берилиши лозим.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738760">ФОИЗЛАР ВА ДИВИДЕНДЛАР</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738761">23. Фоизлар ва дивидендларни олиш ва тўлаш билан боғлиқ пул оқимини алоҳида кўрсатиш, бир ҳисобот давридан иккинчи ҳисобот даврига изчиллик билан операцион, инвестиция ёки молия фаолиятидан пул оқими сифатида тасниф этиш лозим бўлади.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738762">24. Банк муассасалари учун тўланган ва олинган фоизлар ҳамда дивидендлар операцион пул оқимлари сифатида тасниф этилади. Бошқа хўжалик юритувчи субъектлар учун тўланган ва олинган фоизлар ҳамда дивидендлар операцион фаолиятидан келадиган пул оқимлари сифатида тасниф қилиниши мумкин, чунки улар соф даромад ёки зарарни аниқлашга қўшилади.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738763">25. Тўланган дивидендлар молиявий пул оқими сифатида тасниф қилиниши мумкин, чунки улар молиявий ресурсларни олиш учун тўланган ҳақ ҳисобланади.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738764">ДАРОМАД (ФОЙДА)ДАН ОЛИНАДИГАН СОЛИҚЛАР</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738765">26. Даромад (фойда) солиғи бўйича пул оқимлари алоҳида очиб берилиши лозим ва улар операцион фаолиятларидан бўладиган пул оқимлари қаторига киради.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738766">27. Уюшган ёки шуъба корхонада инвестициялар ўз сармояси ёки таннарх усулидан фойдаланиб ҳисобга олинадиган бўлса, инвестор пул оқими тўғрисидаги ҳисоботда ўзи билан инвестиция олувчи ўртасидаги пул оқими билан, масалан, дивидендлар ва бўнаклар билан чекланади.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738767">ШУЪБА КОРХОНАЛАРНИ, БОШҚА ХЎЖАЛИК БИРЛИКЛАРИНИ СОТИБ ОЛИШ ВА СОТИШ</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738768">28. Шуъба корхоналарни ёки бошқа хўжалик бирликларини харид қилиш ёки сотишдан бўладиган пул оқимлари йиғиндиси алоҳида очиб кўрсатилади ва инвестиция фаолияти сифатида тасниф этилади.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738769">29. Хўжалик юритувчи субъектлар кичик корхоналар ва бошқа хўжалик бирликларини харид қилиш бўйича ҳам, уларни сотиш бўйича ҳам, қуйида келтирилган бандларнинг ҳар бирини жамлаб очиб беришлари лозим.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738770">29.1. Харид қилиш ёки сотишнинг умумий қиймати;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738771">29.2. Харид қилиш ёки сотишнинг пул маблағи ва пул эквивалентлари воситасида тўланган қисми;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738772">29.3. Харид қилинган ёки сотилган шуъба жамиятга ёки хўжалик бирлигига тегишли пул маблағлари ва пул эквивалентлари миқдори;</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738773">29.4. Активлар ва мажбуриятлар миқдорини, шуъба корхонада харид қилинган ёки сотилган пул эквивалентлари ҳамда пул маблағларидан ташқари ёки активлар ва мажбуриятларнинг тури бўйича.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738774">ПУЛГА ДАХЛИ БЎЛМАГАН ОПЕРАЦИОН ФАОЛИЯТЛАР</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738775">30. Пул маблағлари ёки пул эквивалентларидан фойдаланишни талаб қилмайдиган инвестицион ва молиявий операцион фаолиятлар пул оқими тўғрисидаги ҳисоботга киритилмаслиги керак. Бундай операционлар бошқа молиявий ҳисоботларда фаолиятнинг шу инвестицион молиявий турлари тўғрисидаги барча муҳим ахборотни кўрсатадиган тарзда очиб берилиши лозим.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738776">ПУЛ МАБЛАҒЛАРИ ВА УЛАР ЭКВИВАЛЕНТЛАРИНИНГ АЙРИМ МОДДАЛАРИ</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738777">31. Хўжалик юритувчи субъект, шунингдек пул маблағлари ва пул эквивалентларининг айрим моддаларини кўрсатиши ҳамда пул оқими тўғрисидаги ҳисоботдаги пул миқдорини бухгалтерия балансидаги тегишли моддалари қиёсини тақдим этиш керак.</a></div><div class="TEXT_HEADER_DEFAULT"><a id="3738778">БОШҚА АХБОРОТЛАРНИ ОЧИБ БЕРИШ</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738779">32. Хўжалик юритувчи субъект корхонада мавжуд бўлган, лекин гуруҳ фойдалана олмайдиган муҳим пул маблағлари ва пул эквивалентлари қолдиғи миқдорини раҳбариятнинг тушунтириши билан бирга очиб бериши лозим.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738780">33. Хўжалик юритувчи субъектнинг пул оқими билан унинг бўғинлари ўртасидаги алоқаларни тушуниш учун пул оқимлари бўғинлар бўйича очиб берилиши лозим.</a></div><div class="ACT_TEXT"><a id="3738781">34. Хўжалик фаолиятининг мазкур турида умуман пул оқими ҳаракати билан унинг айрим таркибий қисмлари ўртасидаги алоқани аниқлаш учун пул оқимларининг бўғинлардаги ҳаракатларини очиб кўрсатиш зарур. </a></div><br /><div class="PUBLICATION_ORIGIN"><label id="s1089"></label><a id="3738782"></a></div></div> </div> </section> </div> <div style="display: none;">  <SCRIPT language="javascript" type="text/javascript">  </SCRIPT> <SCRIPT language="javascript1.1" type="text/javascript">  </SCRIPT> <SCRIPT language="javascript1.2" type="text/javascript">  </SCRIPT> <SCRIPT language="javascript1.3" type="text/javascript">  </SCRIPT> <SCRIPT language="JavaScript" type="text/javascript">  </SCRIPT> <NOSCRIPT> <A href="https://www.uz/rus/toprating/cmd/stat/id/4079" target="_blank"> <img height="31" src="https://www.uz/plugins/top_rating/count/nojs_cnt.png?id=4079&pg=http%3A//lex.uz&col=0C57A6&t=ffffff&p=DD7900" width="88" border="0" alt="Топ рейтинг www.uz"> </A> </NOSCRIPT> </div> </body> </html> <script> function scrollText(hash) { location.href = "#" + hash; //$('html,body').animate({ // scrollTop: $(window).scrollTop() - 75 //}); } </script> <script> //function scrollToElement(selector, time, verticalOffset) { // time = typeof (time) != 'undefined' ? time : 1000; // verticalOffset = typeof (verticalOffset) != 'undefined' ? verticalOffset : 0; // element = $(selector); // offset = element.offset(); // offsetTop = offset.top + verticalOffset; // $('html, body').animate({ // scrollTop: offsetTop // }, time); //} //jQuery.fn.extend({ // scrollToMe: function () { // var x = jQuery(this).offset().top - 100; // jQuery('html,body').animate({ scrollTop: x }, 500); // } //}); //function opentInAct(id) { // $("#" + id).scrollToMe(); //} $(document).ready(function () { $("#theDefCssID TABLE TD").css('display', ''); }); </script> <style> #divCont > DIV { margin-left: -2px; margin-right: -2px; padding-left: 2px; padding-right: 2px; } TD.fTD { width: 22px; } .OFFICIAL_SOUR_TEXT { display: none; } /*.document_view_body*/ header { clear: both; float: left; height: 36px; width: 100%; background-color: #2263a9; } /*.document_view_body header .logo { float: left; padding: 0 12px; }*/ /*.document_view_body header nav.main_menu { float: none; }*/ /*nav.main_menu { float: left; padding-left: 22px; position: relative; z-index: 9; }*/ /*nav.main_menu > div { float: left; height: 34px; margin-top: 1px; width: 21px; }*/ /*.document_view_body header nav.main_menu > ul { float: none; font-family: helvatica; font-size: 11px; }*/ /*nav.main_menu > ul { float: left; font-size: 16px; }*/ /*nav ul, nav ol { list-style: none outside none; margin: 0; padding: 0; }*/ /*ul, ol { margin: 1em 0; padding: 0 0 0 40px; }*/ /*.document_view_body header .logo a { display: block; width: 100%; }*/ /*.document_view_body*/ header .logo a span { background: url("/images/bg/doc_v_logo.png") no-repeat scroll center center transparent; display: block; height: 36px; width: 85px; } /*.hover-popup { display: none; border: 1px solid #969696; border-radius: 5px; -moz-border-radius: 5px; -webkit-border-radius: 5px; -o-border-radius: 5px; -ms-border-radius: 5px; position: absolute; behavior: url(css/PIE.htc); box-shadow: 2px 2px 6px -2px #555; padding: 7px; background: #fdffde; bottom: 28px; left: 10px; max-width: 500px; text-overflow: ellipsis; white-space: nowrap; color: #000; overflow: hidden; }*/ /*.pre-loader { text-align: center; width: 100%; padding-bottom: 0 !important; }*/ /*.actondate { width: 385px; height: 46px; background-color: White; z-index: 2000; font-family: Arial; font-size: 14px; font-weight: bold; opacity: 0.7; padding-top: 10px; text-align: center; top: 37px; }*/ </style>