CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="nl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Schorpioenen (dieren) - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )nlwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","januari","februari","maart","april","mei","juni","juli","augustus","september","oktober","november","december"],"wgRequestId":"5fd88044-4d30-42f4-b802-bdcde68caa63","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Schorpioenen_(dieren)","wgTitle":"Schorpioenen (dieren)","wgCurRevisionId":68370207,"wgRevisionId":68370207,"wgArticleId":70879,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Schorpioenen"],"wgPageViewLanguage":"nl","wgPageContentLanguage":"nl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Schorpioenen_(dieren)","wgRelevantArticleId":70879,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0, "wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"nl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"nl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q19125","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options": "loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Direct-link-to-Commons","ext.gadget.ProtectionTemplates","ext.gadget.InterProjectLinks","ext.gadget.hoofdbetekenis-titelwijziging","ext.gadget.switcher","ext.gadget.OpenStreetMapFrame","ext.gadget.subpages","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging", "ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=nl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=nl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Centruroides_suffusus_1_mirrored.png/1200px-Centruroides_suffusus_1_mirrored.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="651"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Centruroides_suffusus_1_mirrored.png/800px-Centruroides_suffusus_1_mirrored.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="434"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Centruroides_suffusus_1_mirrored.png/640px-Centruroides_suffusus_1_mirrored.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="347"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Schorpioenen (dieren) - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//nl.m.wikipedia.org/wiki/Schorpioenen_(dieren)"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Bewerken" href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (nl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//nl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Schorpioenen_(dieren)"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom-feed" href="/w/index.php?title=Speciaal:RecenteWijzigingen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Schorpioenen_dieren rootpage-Schorpioenen_dieren skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Naar inhoud springen</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hoofdmenu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Hoofdmenu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hoofdmenu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hoofdpagina" title="Naar de hoofdpagina gaan [z]" accesskey="z"><span>Hoofdpagina</span></a></li><li id="n-zoekartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Navigatie"><span>Vind een artikel</span></a></li><li id="n-today" class="mw-list-item"><a href="/wiki/28_november"><span>Vandaag</span></a></li><li id="n-Etalage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Etalage"><span>Etalage</span></a></li><li id="n-categories" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Categorie:Alles"><span>Categorieën</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingen" title="Een lijst met recente wijzigingen in deze wiki. [r]" accesskey="r"><span>Recente wijzigingen</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:NieuwePaginas"><span>Nieuwe artikelen</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:Willekeurig" title="Een willekeurige pagina bekijken [x]" accesskey="x"><span>Willekeurige pagina</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-navigation2" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation2" > <div class="vector-menu-heading"> Informatie </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Gebruikersportaal" title="Informatie over het project: wat u kunt doen, waar u dingen kunt vinden"><span>Gebruikersportaal</span></a></li><li id="n-Snelcursus" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Snelcursus"><span>Snelcursus</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portaal:Hulp_en_beheer" title="Hulpinformatie over deze wiki"><span>Hulp en contact</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Hoofdpagina" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="de vrije encyclopedie" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-nl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciaal:Zoeken" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Zoeken</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Doorzoek Wikipedia" aria-label="Doorzoek Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Doorzoek Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciaal:Zoeken"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Zoeken</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="De lettergrootte, breedte en kleur van de pagina wijzigen" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Uiterlijk" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Uiterlijk</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl" class=""><span>Doneren</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Schorpioenen+%28dieren%29" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht." class=""><span>Account aanmaken</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Schorpioenen+%28dieren%29" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o" class=""><span>Aanmelden</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Meer opties" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Persoonlijke hulpmiddelen" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Persoonlijke hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Gebruikersmenu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_nl.wikipedia.org&uselang=nl"><span>Doneren</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:GebruikerAanmaken&returnto=Schorpioenen+%28dieren%29" title="Registreer u vooral en meld u aan. Dit is echter niet verplicht."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Account aanmaken</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Aanmelden&returnto=Schorpioenen+%28dieren%29" title="U wordt van harte uitgenodigd om aan te melden, maar dit is niet verplicht [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Aanmelden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagina's voor uitgelogde redacteuren <a href="/wiki/Help:Inleiding" aria-label="Meer leren over bewerken"><span>meer lezen</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnBijdragen" title="Bijdragen IP-adres [y]" accesskey="y"><span>Bijdragen</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:MijnOverleg" title="Overlegpagina van de anonieme gebruiker van dit IP-adres [n]" accesskey="n"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Inhoud" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Inhoud</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">verbergen</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Top</div> </a> </li> <li id="toc-Verspreiding_en_habitat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Verspreiding_en_habitat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Verspreiding en habitat</span> </div> </a> <ul id="toc-Verspreiding_en_habitat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Habitat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Habitat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Habitat</span> </div> </a> <ul id="toc-Habitat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uiterlijke_kenmerken" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Uiterlijke_kenmerken"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Uiterlijke kenmerken</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Uiterlijke_kenmerken-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Uiterlijke kenmerken-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Uiterlijke_kenmerken-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Lichaamsbouw" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lichaamsbouw"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Lichaamsbouw</span> </div> </a> <ul id="toc-Lichaamsbouw-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kopborststuk" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kopborststuk"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Kopborststuk</span> </div> </a> <ul id="toc-Kopborststuk-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Aanhangsels" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Aanhangsels"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Aanhangsels</span> </div> </a> <ul id="toc-Aanhangsels-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mesosoma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mesosoma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Mesosoma</span> </div> </a> <ul id="toc-Mesosoma-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Metasoma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Metasoma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Metasoma</span> </div> </a> <ul id="toc-Metasoma-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Exoskelet" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Exoskelet"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.6</span> <span>Exoskelet</span> </div> </a> <ul id="toc-Exoskelet-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Onderscheid_met_andere_dieren" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Onderscheid_met_andere_dieren"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Onderscheid met andere dieren</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Onderscheid_met_andere_dieren-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Onderscheid met andere dieren-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Onderscheid_met_andere_dieren-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Gelijkende_dieren" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gelijkende_dieren"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Gelijkende dieren</span> </div> </a> <ul id="toc-Gelijkende_dieren-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Levenswijze" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Levenswijze"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Levenswijze</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Levenswijze-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Levenswijze-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Levenswijze-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Voortplanting_en_ontwikkeling" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Voortplanting_en_ontwikkeling"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Voortplanting en ontwikkeling</span> </div> </a> <ul id="toc-Voortplanting_en_ontwikkeling-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nimfen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nimfen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Nimfen</span> </div> </a> <ul id="toc-Nimfen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voedsel" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Voedsel"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Voedsel</span> </div> </a> <ul id="toc-Voedsel-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vijanden" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vijanden"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Vijanden</span> </div> </a> <ul id="toc-Vijanden-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Giftigheid_voor_de_mens" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Giftigheid_voor_de_mens"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Giftigheid voor de mens</span> </div> </a> <ul id="toc-Giftigheid_voor_de_mens-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-In_de_cultuur" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#In_de_cultuur"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>In de cultuur</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-In_de_cultuur-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>In de cultuur-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-In_de_cultuur-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Fabels" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fabels"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Fabels</span> </div> </a> <ul id="toc-Fabels-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-In_gevangenschap" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#In_gevangenschap"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>In gevangenschap</span> </div> </a> <ul id="toc-In_gevangenschap-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Evolutie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Evolutie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Evolutie</span> </div> </a> <ul id="toc-Evolutie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Naamgeving_en_taxonomie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Naamgeving_en_taxonomie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Naamgeving en taxonomie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Naamgeving_en_taxonomie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Naamgeving en taxonomie-subkopje inklappen</span> </button> <ul id="toc-Naamgeving_en_taxonomie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Lijst_van_moderne_families" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lijst_van_moderne_families"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9.1</span> <span>Lijst van moderne families</span> </div> </a> <ul id="toc-Lijst_van_moderne_families-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bronvermelding" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bronvermelding"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Bronvermelding</span> </div> </a> <ul id="toc-Bronvermelding-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Inhoud" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Inhoudsopgave omschakelen" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Inhoudsopgave omschakelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Schorpioenen (dieren)</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ga naar een artikel in een andere taal. Beschikbaar in 130 talen" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-130" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">130 talen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Skerpioen" title="Skerpioen – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Skerpioen" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8C%8A%E1%8A%95%E1%8C%A5" title="ጊንጥ – Amhaars" lang="am" hreflang="am" data-title="ጊንጥ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amhaars" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Scorpiones" title="Scorpiones – Aragonees" lang="an" hreflang="an" data-title="Scorpiones" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonees" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Eferen%CC%84" title="Eferen̄ – Obolo" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Eferen̄" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="Obolo" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%82%D8%B1%D8%A8" title="عقرب – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="عقرب" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A5%DC%A9%DC%AA%DC%92%DC%90" title="ܥܩܪܒܐ – Aramees" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܥܩܪܒܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Aramees" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%82%D8%B1%D8%A8" title="عقرب – Egyptisch Arabisch" lang="arz" hreflang="arz" data-title="عقرب" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptisch Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Scorpiones" title="Scorpiones – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Scorpiones" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Ajarankhu" title="Ajarankhu – Aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Ajarankhu" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="Aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C6%8Fqr%C9%99bl%C9%99r" title="Əqrəblər – Azerbeidzjaans" lang="az" hreflang="az" data-title="Əqrəblər" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbeidzjaans" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%82%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%B1" title="عقربلر – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="عقربلر" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Саяндар – Basjkiers" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Саяндар" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Basjkiers" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Celedu" title="Celedu – Balinees" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Celedu" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Balinees" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Amamatak" title="Amamatak – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Amamatak" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BF%D1%96%D1%91%D0%BD%D1%8B" title="Скарпіёны – Belarussisch" lang="be" hreflang="be" data-title="Скарпіёны" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarussisch" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%BF%D1%96%D1%91%D0%BD%D1%8B" title="Скарпіёны – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Скарпіёны" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BF%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D0%B8" title="Скорпиони – Bulgaars" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Скорпиони" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgaars" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%83%E0%A6%B6%E0%A7%8D%E0%A6%9A%E0%A6%BF%E0%A6%95_(%E0%A6%95%E0%A6%BE%E0%A6%81%E0%A6%95%E0%A6%A1%E0%A6%BC%E0%A6%BE%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9B%E0%A7%87)" title="বৃশ্চিক (কাঁকড়াবিছে) – Bengaals" lang="bn" hreflang="bn" data-title="বৃশ্চিক (কাঁকড়াবিছে)" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengaals" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Krug" title="Krug – Bretons" lang="br" hreflang="br" data-title="Krug" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretons" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/%C5%A0korpija" title="Škorpija – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Škorpija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Escorpins" title="Escorpins – Catalaans" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Escorpins" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Catalaans" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Gi%C3%A9k" title="Giék – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Giék" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Tangla_(murag-kaka)" title="Tangla (murag-kaka) – Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Tangla (murag-kaka)" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D9%88%D9%88%D9%BE%D8%B4%DA%A9" title="دووپشک – Soranî" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="دووپشک" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Soranî" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/%C5%A0t%C3%AD%C5%99i" title="Štíři – Tsjechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Štíři" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tsjechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BF%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D1%81%D0%B5%D0%BC" title="Скорпионсем – Tsjoevasjisch" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Скорпионсем" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tsjoevasjisch" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Sgorpion" title="Sgorpion – Welsh" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Sgorpion" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Welsh" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Skorpioner" title="Skorpioner – Deens" lang="da" hreflang="da" data-title="Skorpioner" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Deens" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/N%C9%94%C5%8Ba" title="Nɔŋa – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Nɔŋa" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Skorpione" title="Skorpione – Duits" lang="de" hreflang="de" data-title="Skorpione" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Duits" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%BA%CE%BF%CF%81%CF%80%CE%B9%CF%8C%CF%82_(%CE%B1%CF%81%CE%B8%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%BF%CE%B4%CE%BF)" title="Σκορπιός (αρθρόποδο) – Grieks" lang="el" hreflang="el" data-title="Σκορπιός (αρθρόποδο)" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grieks" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="uitgelicht artikel"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Scorpion" title="Scorpion – Engels" lang="en" hreflang="en" data-title="Scorpion" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engels" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Skorpio" title="Skorpio – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Skorpio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Scorpiones" title="Scorpiones – Spaans" lang="es" hreflang="es" data-title="Scorpiones" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spaans" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Skorpionilised" title="Skorpionilised – Estisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Skorpionilised" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Eskorpioi" title="Eskorpioi – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Eskorpioi" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DA%98%D8%AF%D9%85" title="کژدم – Perzisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کژدم" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Perzisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Skorpionit" title="Skorpionit – Fins" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Skorpionit" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fins" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Spor%C3%B0drekar" title="Sporðdrekar – Faeröers" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Sporðdrekar" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Faeröers" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fon mw-list-item"><a href="https://fon.wikipedia.org/wiki/H%C9%94nklekle" title="Hɔnklekle – Fon" lang="fon" hreflang="fon" data-title="Hɔnklekle" data-language-autonym="Fɔ̀ngbè" data-language-local-name="Fon" class="interlanguage-link-target"><span>Fɔ̀ngbè</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Scorpiones" title="Scorpiones – Frans" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Scorpiones" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Frans" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Skorpioonen" title="Skorpioonen – Noord-Fries" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Skorpioonen" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Noord-Fries" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Scairp" title="Scairp – Iers" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Scairp" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Iers" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E5%89%AA%E4%BA%BA%E8%9F%B2" title="剪人蟲 – Ganyu" lang="gan" hreflang="gan" data-title="剪人蟲" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Ganyu" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Escorpi%C3%B3ns" title="Escorpións – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Escorpións" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Japeusaroto" title="Japeusaroto – Guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Japeusaroto" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B5%E0%AA%BF%E0%AA%82%E0%AA%9B%E0%AB%80_(%E0%AA%AA%E0%AB%8D%E0%AA%B0%E0%AA%BE%E0%AA%A3%E0%AB%80)" title="વિંછી (પ્રાણી) – Gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="વિંછી (પ્રાણી)" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guc mw-list-item"><a href="https://guc.wikipedia.org/wiki/Je%27yulu" title="Je'yulu – Wayuu" lang="guc" hreflang="guc" data-title="Je'yulu" data-language-autonym="Wayuunaiki" data-language-local-name="Wayuu" class="interlanguage-link-target"><span>Wayuunaiki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Kunama" title="Kunama – Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Kunama" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A2%D7%A7%D7%A8%D7%91%D7%90%D7%99%D7%9D" title="עקרבאים – Hebreeuws" lang="he" hreflang="he" data-title="עקרבאים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebreeuws" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%9B%E0%A5%82" title="बिच्छू – Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="बिच्छू" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/%C5%A0tipavci" title="Štipavci – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Štipavci" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Skorpi%C3%B3k" title="Skorpiók – Hongaars" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Skorpiók" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Hongaars" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%B3%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կարիճներ – Armeens" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Կարիճներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Armeens" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kalajengking" title="Kalajengking – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Kalajengking" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Skorpiono" title="Skorpiono – Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Skorpiono" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Spor%C3%B0drekar" title="Sporðdrekar – IJslands" lang="is" hreflang="is" data-title="Sporðdrekar" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="IJslands" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Scorpiones" title="Scorpiones – Italiaans" lang="it" hreflang="it" data-title="Scorpiones" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italiaans" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%B5%E3%82%BD%E3%83%AA" title="サソリ – Japans" lang="ja" hreflang="ja" data-title="サソリ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japans" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Kalajengking" title="Kalajengking – Javaans" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Kalajengking" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Javaans" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="მორიელები – Georgisch" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მორიელები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Georgisch" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Ti%C9%A3irdemt" title="Tiɣirdemt – Kabylisch" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tiɣirdemt" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Kabylisch" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/P%C9%A9c%C9%A9ka" title="Pɩcɩka – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Pɩcɩka" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B0%D1%80%D1%8B%D1%88%D0%B0%D1%8F%D0%BD" title="Сарышаян – Kazachs" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Сарышаян" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazachs" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%9A%E0%B3%87%E0%B2%B3%E0%B3%81,_%E0%B2%B5%E0%B3%83%E0%B2%B6%E0%B3%8D%E0%B2%9A%E0%B2%BF%E0%B2%95" title="ಚೇಳು, ವೃಶ್ಚಿಕ – Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಚೇಳು, ವೃಶ್ಚಿಕ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A0%84%EA%B0%88%EB%AA%A9" title="전갈목 – Koreaans" lang="ko" hreflang="ko" data-title="전갈목" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreaans" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%90%DA%86%DA%BE" title="بِچھ – Kasjmiri" lang="ks" hreflang="ks" data-title="بِچھ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Kasjmiri" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/D%C3%BBpi%C5%9Fk_(k%C3%AAz%C3%AE)" title="Dûpişk (kêzî) – Koerdisch" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Dûpişk (kêzî)" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Koerdisch" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Skorpyon" title="Skorpyon – Cornish" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Skorpyon" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Cornish" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B0%D1%8F%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Чаяндар – Kirgizisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Чаяндар" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgizisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Scorpiones" title="Scorpiones – Latijn" lang="la" hreflang="la" data-title="Scorpiones" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latijn" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Scorpion" title="Scorpion – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Scorpion" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Skorpionai" title="Skorpionai – Litouws" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Skorpionai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litouws" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Skorpioni" title="Skorpioni – Lets" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Skorpioni" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lets" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Maingoka" title="Maingoka – Malagassisch" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Maingoka" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malagassisch" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BF%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Скорпија – Macedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Скорпија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Macedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A4%E0%B5%87%E0%B5%BE" title="തേൾ – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="തേൾ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%82%E0%A4%9A%E0%A5%82" title="विंचू – Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="विंचू" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BF%D0%B8%D0%BE%D0%BD" title="Скорпион – West-Mari" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Скорпион" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="West-Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kala_jengking" title="Kala jengking – Maleis" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kala jengking" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Maleis" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AE%E1%80%B8%E1%80%80%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%80%E1%80%BA" title="ကင်းမြီးကောက် – Birmaans" lang="my" hreflang="my" data-title="ကင်းမြီးကောက်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birmaans" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%9B%E0%A5%80" title="बिच्छी – Nepalees" lang="ne" hreflang="ne" data-title="बिच्छी" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalees" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Tongo" title="Tongo – Nias" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Tongo" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="Nias" class="interlanguage-link-target"><span>Li Niha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Skorpionar" title="Skorpionar – Noors - Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Skorpionar" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Noors - Nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Skorpioner" title="Skorpioner – Noors - Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Skorpioner" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Noors - Bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9igo%CA%BC" title="Séigoʼ – Navajo" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Séigoʼ" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="Navajo" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Scorpiones" title="Scorpiones – Occitaans" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Scorpiones" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Occitaans" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Qaajjibuu" title="Qaajjibuu – Afaan Oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Qaajjibuu" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="Afaan Oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%8A%C3%A6%D0%B4%D0%B7%D0%B4%D1%8B%D0%BC" title="Къæдздым – Ossetisch" lang="os" hreflang="os" data-title="Къæдздым" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Ossetisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AC%E0%A8%BF%E0%A9%B1%E0%A8%9B%E0%A9%82" title="ਬਿੱਛੂ – Punjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਬਿੱਛੂ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Skorpiony" title="Skorpiony – Pools" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Skorpiony" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Pools" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DA%86%DA%BE%D9%88" title="بچھو – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بچھو" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%84%DA%93%D9%85" title="لړم – Pasjtoe" lang="ps" hreflang="ps" data-title="لړم" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Pasjtoe" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Escorpi%C3%A3o" title="Escorpião – Portugees" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Escorpião" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugees" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Sira-sira" title="Sira-sira – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Sira-sira" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Scorpion" title="Scorpion – Roemeens" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Scorpion" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Roemeens" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BF%D0%B8%D0%BE%D0%BD%D1%8B" title="Скорпионы – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Скорпионы" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A5%83%E0%A4%B6%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%83" title="वृश्चिकः – Sanskriet" lang="sa" hreflang="sa" data-title="वृश्चिकः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Sanskriet" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A0%E1%B1%A4%E1%B1%AB%E1%B1%A4%E1%B1%A2_%E1%B1%A0%E1%B1%9F%E1%B1%B4%E1%B1%A0%E1%B1%9A%E1%B1%A2" title="ᱠᱤᱫᱤᱢ ᱠᱟᱴᱠᱚᱢ – Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱠᱤᱫᱤᱢ ᱠᱟᱴᱠᱚᱢ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Scurpiuni" title="Scurpiuni – Siciliaans" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Scurpiuni" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Siciliaans" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Scorpion" title="Scorpion – Schots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Scorpion" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Schots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DA%87%D9%88%D9%86" title="وڇون – Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="وڇون" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/%C5%A0korpion" title="Škorpion – Servo-Kroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Škorpion" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Servo-Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Scorpion" title="Scorpion – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Scorpion" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/%C5%A0%C5%A5%C3%BAry" title="Šťúry – Slowaaks" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Šťúry" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowaaks" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/%C5%A0%C4%8Dipalci" title="Ščipalci – Sloveens" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Ščipalci" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Sloveens" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Chinyaridi" title="Chinyaridi – Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Chinyaridi" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Dib_Qallooc" title="Dib Qallooc – Somalisch" lang="so" hreflang="so" data-title="Dib Qallooc" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Somalisch" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Akrepi" title="Akrepi – Albanees" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Akrepi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanees" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BF%D0%B8%D1%98%D0%B5" title="Шкорпије – Servisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Шкорпије" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Servisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Langir" title="Langir – Soendanees" lang="su" hreflang="su" data-title="Langir" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Soendanees" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Skorpioner" title="Skorpioner – Zweeds" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Skorpioner" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Zweeds" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Nge" title="Nge – Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Nge" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A4%E0%AF%87%E0%AE%B3%E0%AF%8D" title="தேள் – Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="தேள்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A4%E0%B1%87%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="తేలు – Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="తేలు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%B6%D0%B4%D1%83%D0%BC" title="Каждум – Tadzjieks" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Каждум" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tadzjieks" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%81%E0%B8%A1%E0%B8%87%E0%B8%9B%E0%B9%88%E0%B8%AD%E0%B8%87" title="แมงป่อง – Thai" lang="th" hreflang="th" data-title="แมงป่อง" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thai" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Alakdan" title="Alakdan – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Alakdan" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Akrep" title="Akrep – Turks" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Akrep" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turks" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BF%D1%96%D0%BE%D0%BD%D0%B8" title="Скорпіони – Oekraïens" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Скорпіони" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Oekraïens" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DA%86%DA%BE%D9%88" title="بچھو – Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="بچھو" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Chayonlar" title="Chayonlar – Oezbeeks" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Chayonlar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Oezbeeks" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/B%E1%BB%8D_c%E1%BA%A1p" title="Bọ cạp – Vietnamees" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Bọ cạp" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamees" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Scoirpion" title="Scoirpion – Waals" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Scoirpion" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Waals" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Sipit-sipit" title="Sipit-sipit – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Sipit-sipit" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%9D%8E%E5%AD%90" title="蝎子 – Wuyu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="蝎子" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wuyu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A2%D7%A7%D7%93%D7%99%D7%A9" title="עקדיש – Jiddisch" lang="yi" hreflang="yi" data-title="עקדיש" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Jiddisch" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%A0%8D%E5%AD%90" title="蠍子 – Chinees" lang="zh" hreflang="zh" data-title="蠍子" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinees" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Giat-%C3%A1" title="Giat-á – Minnanyu" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Giat-á" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnanyu" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%9C%82%E8%A0%8D" title="蜂蠍 – Kantonees" lang="yue" hreflang="yue" data-title="蜂蠍" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonees" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q19125#sitelinks-wikipedia" title="Taalkoppelingen bewerken" class="wbc-editpage">Koppelingen bewerken</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Naamruimten"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Schorpioenen_(dieren)" title="Inhoudspagina bekijken [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Overleg:Schorpioenen_(dieren)" rel="discussion" title="Overleg over deze pagina [t]" accesskey="t"><span>Overleg</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Taalvariant wijzigen" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Nederlands</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Weergaven"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Schorpioenen_(dieren)"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=history" title="Eerdere versies van deze pagina [h]" accesskey="h"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Hulpmiddelen" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Hulpmiddelen</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Hulpmiddelen</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">verbergen</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Meer opties" > <div class="vector-menu-heading"> Handelingen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Schorpioenen_(dieren)"><span>Lezen</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit" title="Deze pagina bewerken [v]" accesskey="v"><span>Bewerken</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit" title="Broncode van deze pagina bewerken [e]" accesskey="e"><span>Brontekst bewerken</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=history"><span>Geschiedenis weergeven</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Algemeen </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:VerwijzingenNaarHier/Schorpioenen_(dieren)" title="Lijst met alle pagina's die naar deze pagina verwijzen [j]" accesskey="j"><span>Links naar deze pagina</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:RecenteWijzigingenGelinkt/Schorpioenen_(dieren)" rel="nofollow" title="Recente wijzigingen in pagina's waar deze pagina naar verwijst [k]" accesskey="k"><span>Gerelateerde wijzigingen</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=nl" title="Bestanden uploaden [u]" accesskey="u"><span>Bestand uploaden</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciaal:SpecialePaginas" title="Lijst met alle speciale pagina's [q]" accesskey="q"><span>Speciale pagina's</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&oldid=68370207" title="Permanente koppeling naar deze versie van deze pagina"><span>Permanente koppeling</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=info" title="Meer informatie over deze pagina"><span>Paginagegevens</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Citeren&page=Schorpioenen_%28dieren%29&id=68370207&wpFormIdentifier=titleform" title="Informatie over hoe u deze pagina kunt citeren"><span>Deze pagina citeren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSchorpioenen_%28dieren%29"><span>Verkorte URL verkrijgen</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:QrCode&url=https%3A%2F%2Fnl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSchorpioenen_%28dieren%29"><span>QR-code downloaden</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Afdrukken/exporteren </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:Boek&bookcmd=book_creator&referer=Schorpioenen+%28dieren%29"><span>Boek aanmaken</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciaal:DownloadAsPdf&page=Schorpioenen_%28dieren%29&action=show-download-screen"><span>Downloaden als PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&printable=yes" title="Printvriendelijke versie van deze pagina [p]" accesskey="p"><span>Afdrukversie</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In andere projecten </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Scorpion" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-species mw-list-item"><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Scorpiones" hreflang="en"><span>Wikispecies</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q19125" title="Koppeling naar item in verbonden gegevensrepository [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-item</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Paginahulpmiddelen"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Uiterlijk"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Uiterlijk</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">naar zijbalk verplaatsen</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">verbergen</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="nl" dir="ltr"><table class="infobox" cellpadding="1" cellspacing="1" style="font-size:95%;"> <tbody><tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color:#f5d0d6; color:inherit; font-weight:bold;"><big>Schorpioenen</big><br /><small><a href="/wiki/Fossiel" title="Fossiel">Fossiel</a> voorkomen: <a href="/wiki/Siluur" title="Siluur">Vroeg-Siluur</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> – <a href="/wiki/Holoceen" title="Holoceen">heden</a></small> </th></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Centruroides_suffusus_1_mirrored.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Centruroides_suffusus_1_mirrored.png/266px-Centruroides_suffusus_1_mirrored.png" decoding="async" width="266" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Centruroides_suffusus_1_mirrored.png/399px-Centruroides_suffusus_1_mirrored.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Centruroides_suffusus_1_mirrored.png/532px-Centruroides_suffusus_1_mirrored.png 2x" data-file-width="2484" data-file-height="1348" /></a></span> </td></tr> <tr> <td style="text-align:center; padding:0; font-size:85%"><i><a href="/w/index.php?title=Centruroides_suffusus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Centruroides suffusus (de pagina bestaat niet)">Centruroides suffusus</a></i> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color: #f5d0d6; color:inherit; font-weight:bold;"><a href="/wiki/Taxonomie_(biologie)" title="Taxonomie (biologie)">Taxonomische indeling</a> </th></tr> <tr> <td> <table style="margin:0 auto;"> <tbody><tr><td><a href="/wiki/Rijk_(biologie)" title="Rijk (biologie)">Rijk</a>:</td><td><a href="/wiki/Dieren_(biologie)" title="Dieren (biologie)">Animalia</a> (Dieren)</td></tr><tr><td><a href="/wiki/Stam_(biologie)" title="Stam (biologie)">Stam</a>:</td><td><a href="/wiki/Geleedpotigen" title="Geleedpotigen">Arthropoda</a> (Geleedpotigen)</td></tr><tr><td><a href="/wiki/Onderstam_(biologie)" title="Onderstam (biologie)">Onderstam</a>:</td><td><a href="/wiki/Gifkaakdragers" title="Gifkaakdragers">Chelicerata</a> (Gifkaakdragers)</td></tr><tr><td><a href="/wiki/Klasse_(biologie)" title="Klasse (biologie)">Klasse</a>:</td><td><a href="/wiki/Spinachtigen" title="Spinachtigen">Arachnida</a> (Spinachtigen)</td></tr> <tr><td></td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color: #f5d0d6; color:inherit; font-weight:bold;"><a href="/wiki/Orde_(biologie)" title="Orde (biologie)">Orde</a> </th></tr> <tr> <td class="ta-center"><b>Scorpiones</b><br /><small><a href="/wiki/Carl_Ludwig_Koch" title="Carl Ludwig Koch">C. L. Koch</a></small><small>, 1837</small> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color: #f5d0d6; color:inherit; font-weight:bold;" colspan="2"> </th></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="2"><small><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Scorpiones" class="extiw" title="commons:Category:Scorpiones">Afbeeldingen</a> op</small> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description" title="Wikimedia Commons"><img alt="Wikimedia Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <small><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a></small> </td></tr> <tr> <td class="ta-center" colspan="2"><small><a href="https://species.wikimedia.org/wiki/Scorpiones" class="extiw" title="wikispecies:Scorpiones">Schorpioenen</a> op</small> <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Wikispecies-logo.svg" class="mw-file-description" title="Wikispecies"><img alt="Wikispecies" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikispecies-logo.svg/15px-Wikispecies-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikispecies-logo.svg/23px-Wikispecies-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Wikispecies-logo.svg/30px-Wikispecies-logo.svg.png 2x" data-file-width="941" data-file-height="1103" /></a></span> <small><a href="/wiki/Wikispecies" title="Wikispecies">Wikispecies</a></small> </td></tr> <tr> <th class="infobox-kop notheme" style="background-color: #f5d0d6; color:inherit;" colspan="2"> <table style="margin:0 auto;" cellspacing="0" cellpadding="0"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle;"><b>Portaal</b>  <span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Portal.svg" class="mw-file-description" title="Portaalicoon"><img alt="Portaalicoon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/22px-Portal.svg.png" decoding="async" width="22" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/33px-Portal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Portal.svg/44px-Portal.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="32" /></a></span>   </td> <td class="ta-left"><b><a href="/wiki/Portaal:Biologie" title="Portaal:Biologie">Biologie</a> </b> </td></tr></tbody></table> </th></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Centruroides_infamatus_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Centruroides_infamatus_01.jpg/260px-Centruroides_infamatus_01.jpg" decoding="async" width="260" height="208" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Centruroides_infamatus_01.jpg/390px-Centruroides_infamatus_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Centruroides_infamatus_01.jpg/520px-Centruroides_infamatus_01.jpg 2x" data-file-width="3113" data-file-height="2490" /></a><figcaption><i><a href="/w/index.php?title=Centruroides_infamatus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Centruroides infamatus (de pagina bestaat niet)">Centruroides infamatus</a></i></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Euscorpius_fg02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Euscorpius_fg02.jpg/260px-Euscorpius_fg02.jpg" decoding="async" width="260" height="181" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Euscorpius_fg02.jpg/390px-Euscorpius_fg02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Euscorpius_fg02.jpg/520px-Euscorpius_fg02.jpg 2x" data-file-width="3068" data-file-height="2135" /></a><figcaption><a href="/wiki/Italiaanse_schorpioen" title="Italiaanse schorpioen">Italiaanse schorpioen</a> (<i>Euscorpius italicus</i>)</figcaption></figure> <p><b>Schorpioenen</b> (Scorpiones) zijn een <a href="/wiki/Orde_(biologie)" title="Orde (biologie)">orde</a> van <a href="/wiki/Geleedpotigen" title="Geleedpotigen">geleedpotige</a> <a href="/wiki/Dieren_(biologie)" title="Dieren (biologie)">dieren</a> die behoren tot de klasse der <a href="/wiki/Spinachtigen" title="Spinachtigen">spinachtigen</a>. Ze behoren tot de oudst bekende spinachtigen en worden gezien als een van de meest primitieve landdieren. Schorpioenen worden vertegenwoordigd door ongeveer 1800 soorten en vele uitgestorven soorten die als <a href="/wiki/Fossiel" title="Fossiel">fossiel</a> bekend zijn. Het is een van de weinige groepen van dieren waarvan de vertegenwoordigers er allemaal min of meer hetzelfde uitzien en moeilijk met andere dieren verward kunnen worden. Het is de enige groep van dieren met <a href="/wiki/Vergif" title="Vergif">gifklieren</a> en een naaldachtig toedieningsapparaat aan het einde van een langwerpig, gespierd en erg beweeglijk deel van het achterlijf. </p><p>Alle schorpioenen zijn zeer giftig voor kleine dieren, enkele tientallen soorten zijn ook gevaarlijk voor de <a href="/wiki/Mens_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Mens (hoofdbetekenis)">mens</a>. De meeste schorpioenen zijn niet in staat om een mens te doden.<sup id="cite_ref-GRZ_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-GRZ-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Met name de soorten die niet alleen giftig zijn, maar ook algemeen voorkomen zijn verantwoordelijk voor vele menselijke slachtoffers en bezorgen de schorpioenen net als de spinnen een onverdiend slechte naam. Schorpioenen worden hierdoor bij het grote publiek beschouwd als gevaarlijke dieren. </p><p>Schorpioenen komen voor in subtropische en tropische landen en leven ook in woestijnen. Ze leven in spleten en holen, soms graven ze zelf een ondergrondse gang of hol en er zijn zelfs soorten die in bomen leven. Schorpioenen leven solitair en zijn <a href="/wiki/Kannibalisme" title="Kannibalisme">kannibalistisch</a>. </p><p>Schorpioenen zijn zonder uitzondering <a href="/wiki/Carnivoor" title="Carnivoor">carnivoor</a> en jagen op verschillende <a href="/wiki/Ongewervelden" title="Ongewervelden">ongewervelden</a> die door de mens als plaag worden beschouwd, zoals <a href="/wiki/Kakkerlakken" title="Kakkerlakken">kakkerlakken</a> en andere <a href="/wiki/Plaaginsect" title="Plaaginsect">plaaginsecten</a>. Schorpioenen zijn daarnaast zeer bestendige dieren, die soms in extreme omstandigheden leven. Kleinere soorten worden enkele centimeters lang en leven vaak slechts enkele jaren. Bij grotere soorten duurt het vele jaren voor ze volwassen zijn. Dergelijke soorten kunnen een lengte van meer dan twintig centimeter bereiken. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Verspreiding_en_habitat">Verspreiding en habitat</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=1" title="Bewerk dit kopje: Verspreiding en habitat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=1" title="De broncode bewerken van de sectie: Verspreiding en habitat"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Scorpiones_distribution.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Scorpiones_distribution.png/260px-Scorpiones_distribution.png" decoding="async" width="260" height="126" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Scorpiones_distribution.png/390px-Scorpiones_distribution.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Scorpiones_distribution.png/520px-Scorpiones_distribution.png 2x" data-file-width="1295" data-file-height="628" /></a><figcaption>Wereldwijde verspreiding in het groen. Bron: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scorpion.amnh.org/page3/page3.html">Scorpion Systematics Research Group</a>.<sup id="cite_ref-STUDY_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-STUDY-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <p>Schorpioenen zijn bewoners van warme streken, alle soorten komen voor in <a href="/wiki/Tropisch_klimaat" title="Tropisch klimaat">tropische</a> tot <a href="/wiki/Subtropisch_klimaat" title="Subtropisch klimaat">subtropische</a> gebieden.<sup id="cite_ref-BRUIJN_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-BRUIJN-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ze komen op alle continenten voor, behalve <a href="/wiki/Antarctica_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Antarctica (hoofdbetekenis)">Antarctica</a>. Ook in <a href="/wiki/Nieuw-Zeeland" title="Nieuw-Zeeland">Nieuw-Zeeland</a> komen van nature geen soorten voor. In <a href="/wiki/Afrika_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Afrika (hoofdbetekenis)">Afrika</a>, <a href="/wiki/Australi%C3%AB_(continent)" title="Australië (continent)">Australië</a> en <a href="/wiki/Zuid-Amerika" title="Zuid-Amerika">Zuid-Amerika</a> komen schorpioenen overal voor. In <a href="/wiki/Noord-Amerika" title="Noord-Amerika">Noord-Amerika</a> komen vertegenwoordigers voor in het zuiden en een groot deel van de <a href="/wiki/Verenigde_Staten_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Verenigde Staten (hoofdbetekenis)">Verenigde Staten</a>, met in het westen een noordelijke strook in <a href="/wiki/Canada_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Canada (hoofdbetekenis)">Canada</a>. In het oosten van de VS ontbreken schorpioenen. De oostelijke grens van het verspreidingsgebied loopt grofweg van <a href="/wiki/Winnipeg" title="Winnipeg">Winnipeg</a> tot <a href="/wiki/Atlanta_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Atlanta (hoofdbetekenis)">Atlanta</a>. </p><p>In Europa en Azië komen de soorten alleen in het zuiden voor. Hierbij valt op dat het verspreidingsgebied beperkt is tot een vrijwel rechte lijn die de 45e breedtegraad volgt. In Europa zijn schorpioenen te vinden tot het midden van <a href="/wiki/Frankrijk_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Frankrijk (hoofdbetekenis)">Frankrijk</a>. De grens van het verspreidingsgebied loopt net ten zuiden van <a href="/wiki/Duitsland_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Duitsland (hoofdbetekenis)">Duitsland</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Habitat">Habitat</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=2" title="Bewerk dit kopje: Habitat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=2" title="De broncode bewerken van de sectie: Habitat"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sommige soorten zijn in andere landen geïntroduceerd en hebben zich als <a href="/wiki/Exoot" title="Exoot">exoot</a> weten te handhaven. Een voorbeeld is de Zuid-Europese en Afrikaanse <a href="/wiki/Europese_zwarte_schorpioen" title="Europese zwarte schorpioen">Europese zwarte schorpioen</a> (<i>Euscorpius flavicaudis</i>), die tegenwoordig ook in <a href="/wiki/Uruguay_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Uruguay (hoofdbetekenis)">Uruguay</a> en <a href="/wiki/Groot-Brittanni%C3%AB_(eiland)" title="Groot-Brittannië (eiland)">Groot-Brittannië</a> voorkomt. De soort is in Groot-Brittannië terechtgekomen door de handel in fruit en heeft zich gevestigd in <a href="/wiki/Sheerness" title="Sheerness">Sheerness</a>, <a href="/wiki/Kent_(graafschap)" title="Kent (graafschap)">Kent</a>. Ook in <a href="/wiki/Nieuw-Zeeland" title="Nieuw-Zeeland">Nieuw-Zeeland</a> zijn ze door de mens uitgezet.<sup id="cite_ref-STUDY_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-STUDY-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Lokalita_Euscorpius_teregestinus.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Lokalita_Euscorpius_teregestinus.jpg/260px-Lokalita_Euscorpius_teregestinus.jpg" decoding="async" width="260" height="192" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Lokalita_Euscorpius_teregestinus.jpg/390px-Lokalita_Euscorpius_teregestinus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Lokalita_Euscorpius_teregestinus.jpg/520px-Lokalita_Euscorpius_teregestinus.jpg 2x" data-file-width="2304" data-file-height="1704" /></a><figcaption>Habitat van de <a href="/wiki/Oost-Europa" title="Oost-Europa">Oost-Europese</a> soort <i><a href="/w/index.php?title=Euscorpius_teregestinus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Euscorpius teregestinus (de pagina bestaat niet)">Euscorpius teregestinus</a></i></figcaption></figure> <p>Vrijwel alle soorten zijn terrestrisch; het zijn bodembewoners en de meeste soorten leven in spleten in of dicht bij de bodem, waaraan hun lichaam is aangepast. Andere soorten zijn aangepast aan zanderige habitats en kunnen snel over rul zand rennen, verstoppen zich onder voorwerpen of graven zich half in. Andere soorten graven een hol, waarin ze zich vrijwel permanent ophouden en alleen verlaten om naar voedsel en een partner te zoeken. Dergelijke soorten zijn erg honkvast, maar er zijn ook schorpioenen die een zwervend bestaan leiden. Schorpioenen zijn slechts bij hoge uitzondering boombewonend. <i><a href="/w/index.php?title=Liocheles_australiensis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Liocheles australiensis (de pagina bestaat niet)">Liocheles australiensis</a></i> is een van de weinige soorten die als strikt arboreaal kan worden aangemerkt. Deze soort is weleens aangetroffen op een hoogte van 40 meter.<sup id="cite_ref-EARTH_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-EARTH-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>In koude streken zoals gebieden rond de polen komen geen vertegenwoordigers voor, maar sommige soorten leven in noordelijke streken en zijn aangepast aan de hier koelere winters. Enkele schorpioenen kunnen tot hoog in de bergen worden aangetroffen. In de <a href="/wiki/Andes_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Andes (hoofdbetekenis)">Andes</a> zijn waarnemingen bekend tot een hoogte van 5500 meter boven zeeniveau en in de <a href="/wiki/Himalaya" title="Himalaya">Himalaya</a> is de soort <i><a href="/w/index.php?title=Scorpiops_rohtangensis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Scorpiops rohtangensis (de pagina bestaat niet)">Scorpiops rohtangensis</a></i> tot op 4300 meter aangetroffen onder besneeuwde stenen.<sup id="cite_ref-BIOSCO_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-BIOSCO-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Hoewel schorpioenen uit waterdieren zijn geëvolueerd, hebben alle soorten het vermogen om in water te overleven verloren. Sommige soorten zijn <a href="/wiki/Littoraal" title="Littoraal">littoraal</a>; ze leven in de getijdenzone tussen aangespoeld zeewier, zoals <i><a href="/w/index.php?title=Vaejovis_littoralis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vaejovis littoralis (de pagina bestaat niet)">Vaejovis littoralis</a>,</i> die leeft langs de kust van de <a href="/wiki/Golf_van_Californi%C3%AB" title="Golf van Californië">Golf van Californië</a>.<sup id="cite_ref-BIOSCO_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-BIOSCO-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ook deze soorten verdrinken echter ogenblikkelijk als ze in het water terechtkomen. Van de pas in 2007 beschreven soort fossiele soort <i><a href="/w/index.php?title=Akrav_israchanani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Akrav israchanani (de pagina bestaat niet)">Akrav israchanani</a></i> wordt vermoed dat het dier volledig blind was en uitsluitend in diepe grotten leefde (<a href="/wiki/Troglobiet" title="Troglobiet">troglobiet</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uiterlijke_kenmerken">Uiterlijke kenmerken</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=3" title="Bewerk dit kopje: Uiterlijke kenmerken" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=3" title="De broncode bewerken van de sectie: Uiterlijke kenmerken"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Scorpion_Tagged_(PSF).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Scorpion_Tagged_%28PSF%29.png/260px-Scorpion_Tagged_%28PSF%29.png" decoding="async" width="260" height="230" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Scorpion_Tagged_%28PSF%29.png/390px-Scorpion_Tagged_%28PSF%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Scorpion_Tagged_%28PSF%29.png/520px-Scorpion_Tagged_%28PSF%29.png 2x" data-file-width="1032" data-file-height="913" /></a><figcaption>De lichaamsbouw van een schorpioen:<br /> <center><b>Kopborststuk</b></center> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68437638">.mw-parser-output .kolommen{display:flex;flex-wrap:wrap;column-gap:1em;row-gap:0.3em;margin-top:0.3em;clear:left}.mw-parser-output .kolom{flex:1 1 15em}.mw-parser-output .infobox .kolom,.mw-parser-output .thumbcaption .kolom{flex-basis:0}.mw-parser-output .kolommen-auto>.kolom{flex-basis:auto}.mw-parser-output .kolommen-compact>.kolom{flex-grow:0}.mw-parser-output .kolom .mw-heading{display:flex;flex-direction:column;padding:0}.mw-parser-output .kolom .mw-heading:first-of-type{margin-top:0}.mw-parser-output .kolom .mw-editsection{margin:0 0 0.5em 0;line-height:unset}body.skin-minerva .mw-parser-output .kolom .mw-heading{flex-direction:row}body.skin-minerva .mw-parser-output .kolom .mw-editsection{margin:inherit}@media screen and (max-width:640px){.mw-parser-output .kolommen:not(.kolommen-compact){flex-direction:column}.mw-parser-output .kolom{flex:1 1 auto!important}.mw-parser-output .kolommen-compact>.kolom{flex:0 1 auto!important}.mw-parser-output .kolom .wikitable{display:table;min-width:100%;table-layout:fixed}}</style><div class="kolommen"><div class="kolom"> <center><font color="Blue">Pedipalp</font></center> <center><font color="Blue">Cheliceer</font></center> </div><div class="kolom"> <center><font color="Darkmagenta">Ogen</font></center> </div></div> <center><b>Delen van de poten</b></center> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68437638"><div class="kolommen"><div class="kolom"> <center><font color="Green">Tarsus</font></center> <center><font color="Green">Tibia</font></center> </div><div class="kolom"> <center><font color="Green">Femur</font></center> <center><font color="Green">Coxa</font></center> </div></div> <center><b>Achterlijf</b></center> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68437638"><div class="kolommen"><div class="kolom"> <center><font color="Orange">Mesosomasegmenten</font></center> <center><font color="Palevioletred">Metasomasegmenten</font></center> </div><div class="kolom"> <center><font color="Gold">Anus</font></center> <center><font color="Red">Telson</font></center> </div></div> </figcaption></figure> <p>Schorpioenen behoren tot de spinachtigen en zijn zodoende het nauwst verwant aan dieren als <a href="/wiki/Spinnen_(dieren)" title="Spinnen (dieren)">spinnen</a>, <a href="/wiki/Mijten" title="Mijten">mijten</a>, <a href="/wiki/Teken_(dieren)" title="Teken (dieren)">teken</a> en <a href="/wiki/Hooiwagens" title="Hooiwagens">hooiwagens</a>. Toch zijn ze eenvoudig van de meeste andere spinachtigen te onderscheiden door het langgerekte lichaam, de grijpscharen en de dikke 'staart' die een gifstekel draagt. Een schorpioen is te onderscheiden van alle andere geleedpotige dieren door te kijken naar de volgende kenmerken waarvan de combinatie kenmerkend is voor schorpioenen; </p> <ul><li>een duidelijk afgeplat lichaam</li> <li>vier paar looppoten en één paar grote uitsteeksels aan de voorzijde dat ieder een duidelijke schaar draagt</li> <li>een langwerpig deel aan de achterzijde dat een bol einde heeft met daaraan een stekelachtig uitsteeksel.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lichaamsbouw">Lichaamsbouw</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=4" title="Bewerk dit kopje: Lichaamsbouw" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=4" title="De broncode bewerken van de sectie: Lichaamsbouw"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Schorpioenen hebben net als alle spinachtigen een lichaam dat bestaat uit twee delen. Het voorste deel wordt het kopborststuk of prosoma genoemd en het achterlijf heet het <a href="/wiki/Opisthosoma" title="Opisthosoma">opisthosoma</a>. Er zijn wel spinachtige dieren die uit één geheel lijken te bestaan, zoals de <a href="/wiki/Hooiwagens" title="Hooiwagens">hooiwagens</a>, maar bij deze soorten zijn de beide delen gefuseerd. Schorpioenen hebben hiernaast ook een achterlijf dat uit twee duidelijk verschillende delen bestaat; het voorste deel is breed en afgeplat en bevat de meeste organen, dit deel wordt het mesosoma genoemd. Het achterste deel van het achterlijf is duidelijk afgesnoerd en dunner, het wordt vaak de 'staart' van de schorpioen of met een wetenschappelijker woord metasoma genoemd. Aan het uiteinde is een bolle tot druppelvormige structuur aanwezig, die het telson of gifstekel wordt genoemd. </p><p>Een typisch spinachtig kenmerk zijn de vier paar looppoten. Aan de kop zijn twee pootachtige structuren gelegen die aan het uiteinde een schaar dragen. Dit zijn gemodificeerde monddelen en geen echte poten.<sup id="cite_ref-GRZ_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-GRZ-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Schorpioenen hebben geen felle balts- of schrikkleuren maar vertrouwen op hun camouflage. Soorten die in woestijngebieden leven zijn meestal zandgeel gekleurd en soorten die de bosbodem in regenwouden leven zijn veel donkerder,ook de zon heeft invloed op de kleur. Dit heeft te maken met de nachtelijke levenswijze; overdag zit de schorpioen verstopt en pas 's nachts gaat hij op jacht naar prooien. Kleinere soorten schorpioenen worden niet langer dan een paar centimeter, maar grotere soorten kunnen langer dan 20 cm worden. De allergrootste soort is de <a href="/wiki/India" title="India">Indiase</a> <i><a href="/w/index.php?title=Heterometrus_swammerdami&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heterometrus swammerdami (de pagina bestaat niet)">Heterometrus swammerdami</a>.</i> Deze soort kan volgens het <a href="/wiki/Guinness_Book_of_Records" title="Guinness Book of Records">Guinness Book of Records</a> een lengte tot 23 centimeter bereiken.<sup id="cite_ref-GOOG_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-GOOG-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kopborststuk">Kopborststuk</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=5" title="Bewerk dit kopje: Kopborststuk" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=5" title="De broncode bewerken van de sectie: Kopborststuk"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Het kopborststuk of prosoma is het voorste deel van het lichaam, het is aan de bovenzijde voorzien van een verstevigde plaat die het rugschild of <a href="/wiki/Carapax" title="Carapax">carapax</a> wordt genoemd. </p><p>Deze relatief dikke plaat heeft uitsparingen voor de ogen op het midden en de bij-ogen aan de voorzijde. De carapax is bij veel soorten gewelfd en draagt soms doorns. Het bevat in het midden twee kleine ogen die dicht tegen elkaar zijn gelegen en kleine, onderontwikkelde oogjes op de zijkant van het rugschild. Deze oogjes worden wel <a href="/wiki/Ommatidium" title="Ommatidium">ommatidiën</a> genoemd, bij sommige soorten ontbreken deze structuren en het aantal ommatidiën kan oplopen tot maximaal vijf paar. Ondanks de tot twaalf oogjes is het zicht van een schorpioen slecht; alleen grove lichtverschuivingen kunnen worden waargenomen. Voor een schorpioen is dit genoeg om te kunnen bepalen wanneer het dag is en geschuild moet worden. Vermoed wordt dat ze 's nachts navigeren op het licht van sterren om zo hun hol weer terug te vinden. De ogen bevatten slechts één soort fotoreceptor, waardoor ze geen kleuren kunnen waarnemen.<sup id="cite_ref-RAVI_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-RAVI-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Aan de onderzijde van het kopborststuk is de genitaalheuvel gelegen met in het midden de geslachtsopening. De vrouwtjes nemen hierin een <a href="/wiki/Spermatofoor" title="Spermatofoor">spermatofoor</a> van het mannetje op, zie onder <a href="#Voortplanting_en_ontwikkeling">voortplanting</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Aanhangsels">Aanhangsels</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=6" title="Bewerk dit kopje: Aanhangsels" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=6" title="De broncode bewerken van de sectie: Aanhangsels"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Androctonus_australis_01.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Androctonus_australis_01.JPG/260px-Androctonus_australis_01.JPG" decoding="async" width="260" height="211" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Androctonus_australis_01.JPG/390px-Androctonus_australis_01.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Androctonus_australis_01.JPG/520px-Androctonus_australis_01.JPG 2x" data-file-width="1518" data-file-height="1231" /></a><figcaption>Poten en scharen van <i><a href="/w/index.php?title=Androctonus_australis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Androctonus australis (de pagina bestaat niet)">Androctonus australis</a></i></figcaption></figure> <p>Het kopborststuk van een schorpioen draagt zes paar gesegmenteerde aanhangsels, van achter naar voor bestaande uit vier paar looppoten, één paar <a href="/wiki/Pedipalp" title="Pedipalp">pedipalpen</a> of tasterpoten en een paar kaken. Deze laatste twee paar zijn monddelen, ze zijn aan de voorzijde van het kopborststuk gelegen. De looppoten ontspruiten aan het borststukgedeelte aan de achterzijde van het kopborststuk. </p><p>Van de twee paar monddelen is het kleinste paar in het midden gelegen en in rust moeilijk te zien. Deze structuren worden de kaken of <a href="/wiki/Cheliceer" title="Cheliceer">cheliceren</a> genoemd en dienen om het voedsel te vermalen. De cheliceren zijn geleed en eindigen in kleine schaarachtige delen. Het tweede paar is duidelijk veel groter en is aan de zijkanten van de cheliceren gepositioneerd. Deze zogenaamde pedipalpen zijn bij schorpioenen zeer sterk vergroot en eindigen net als de cheliceren in een schaarachtige structuur die bestaat uit een vergroot onbeweeglijk deel dat de tibia wordt genoemd en een kleiner deel dat bij alle soorten krachtig kan worden samengeknepen en de tarsus wordt genoemd. De geschaarde uitsteeksels van een schorpioen zijn dus geen poten zoals vaak beweerd wordt -maar monddelen. Ze hebben vaak doornachtige uitsteeksels die tanden worden genoemd en dienen om de grip te vergroten. De pedipalpen bevatten ook lange tastharen of <a href="/wiki/Seta" title="Seta">setae</a>, die een <a href="/wiki/Zintuig" title="Zintuig">mechanoreceptorische</a> functie hebben. </p><p>De looppoten bestaan uit vier geledingen die gezien vanaf het lichaam bestaan uit de heup (<a href="/wiki/Coxa" title="Coxa">coxa</a>), de dij (<a href="/wiki/Dijbeen" title="Dijbeen">femur</a>), de scheen (<a href="/wiki/Scheenbeen" title="Scheenbeen">tibia</a>) en ten slotte de voet (<a href="/wiki/Tarsus_(insect)" title="Tarsus (insect)">tarsus</a>). De indeling van de pootsegmenten is overigens hetzelfde als die van de cheliceren en pedipalpen, ondanks hun totaal andere origine en functie. De tarsus van de looppoot dient om de poot te hechten aan de ondergrond, waartoe het ook verschillende structuren draagt. Bij woestijnbewonende soorten, die leven in omgevingen die bestaan uit rul zand zijn de poten voorzien van dikke haartjes die het contactoppervlak met het zand vergroten zodat de schorpioen zich ook op los zand snel kan voortbewegen. Dit doet denken aan <a href="/wiki/Sneeuwschoen" title="Sneeuwschoen">sneeuwschoenen</a> en komt ook voor bij andere woestijnbewonende dieren zoals de <a href="/wiki/Acanthodactylus" class="mw-redirect" title="Acanthodactylus">franjeteenhagedissen</a>. Net als de pedipalpen bevatten ook de poten lange tastharen. </p><p>Aan de onderzijde van het achterste potenpaar is een voor schorpioenen karakteristiek orgaan zichtbaar dat de <a href="/w/index.php?title=Pectines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pectines (de pagina bestaat niet)">pectines</a> of kam wordt genoemd.<sup id="cite_ref-GRZ_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-GRZ-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De pectines is een <a href="/wiki/Kam_(anatomie)" title="Kam (anatomie)">kam</a>-vormig orgaan dat ontstaan is uit looppoten maar volledig is omgevormd en vlak boven de bodem is gepositioneerd. Met de pectines wordt de geur van prooidieren waargenomen maar ook eventuele partners kunnen worden opgespoord. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mesosoma">Mesosoma</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=7" title="Bewerk dit kopje: Mesosoma" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=7" title="De broncode bewerken van de sectie: Mesosoma"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Euscorpius_fg04tagged.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Euscorpius_fg04tagged.png/260px-Euscorpius_fg04tagged.png" decoding="async" width="260" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Euscorpius_fg04tagged.png/390px-Euscorpius_fg04tagged.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Euscorpius_fg04tagged.png/520px-Euscorpius_fg04tagged.png 2x" data-file-width="1013" data-file-height="659" /></a><figcaption>Onderzijde <i><a href="/wiki/Euscorpius_italicus" class="mw-redirect" title="Euscorpius italicus">Euscorpius italicus</a></i> met ademopeningen (groene pijlen) en <a href="/w/index.php?title=Pectines&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pectines (de pagina bestaat niet)">pectines</a> (rode lijnen)</figcaption></figure> <p>Het mesosoma is het voorste deel van het achterlijf of opisthosoma en is gelegen achter het kopborststuk. Het omvat het grootste deel van het lichaam van de schorpioen en bestaat altijd uit zeven segmenten. Het mesosoma bevat de belangrijkste organen van de schorpioen, zoals de ademhalingsorganen en het grootste deel van het <a href="/wiki/Maag-darmstelsel" title="Maag-darmstelsel">spijsverteringsstelsel</a>. Het wordt aan de onder- en bovenzijde beschermd door versterkte platen die respectievelijk de buik- en de rugplaten worden genoemd. De platen zijn dik en <a href="/wiki/Chitine" title="Chitine">chitineus</a>, ze zorgen voor een zware bepantsering die de schorpioen beschermt tegen vijanden, parasieten en <a href="/wiki/Dehydratie_(geneeskunde)" title="Dehydratie (geneeskunde)">uitdroging</a>. Tussen de platen aan de voorzijde van het achterlijf is een uitrekbare huidlaag aanwezig, die ervoor zorgt dat het pantser van de schorpioen toch heel flexibel is, zodat het dier kan ademen en voedingsstoffen in het lichaam kan opslaan voor mindere tijden. Bij vrouwtjes kunnen de platen zelfs wat uit elkaar staan wat handig is tijdens de <a href="/wiki/Zwangerschap" title="Zwangerschap">zwangerschap</a>. De rugplaten worden ook wel <a href="/wiki/Tergiet" title="Tergiet">tergieten</a> genoemd, de buikplaten heten <a href="/wiki/Sterniet" title="Sterniet">sternieten</a>. </p><p>Aan weerszijden van de achterste sternieten is steeds een ademopening gelegen aan de buitenste rand van de plaat. Deze openingen worden wel <a href="/wiki/Stigmata_(insect)" class="mw-redirect" title="Stigmata (insect)">stigmata</a> genoemd en zijn langwerpig van vorm. Aan de bovenkant zitten achter het rugschild, dat de kop en borststuk verbindt, zeven rugplaten. De schorpioen haalt adem middels vier paar <a href="/wiki/Boeklong" title="Boeklong">boeklongen</a> die gepositioneerd zijn aan de onderzijde van het laatste segment van het mesosoma. Schorpioenen kunnen alleen op het land ademen, er zijn geen soorten die op het water zijn aangepast zoals bij andere spinachtigen wel voorkomt (zoals de <a href="/wiki/Waterspin" title="Waterspin">waterspin</a>). Oorspronkelijk zijn de schorpioenen ontstaan in de zee, die ze honderden miljoenen jaren gelden hebben verlaten, zie ook onder <a href="#Taxonomie_en_indeling">taxonomie en indeling</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Metasoma">Metasoma</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=8" title="Bewerk dit kopje: Metasoma" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=8" title="De broncode bewerken van de sectie: Metasoma"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Pandinus-imperator-5041tagged.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Pandinus-imperator-5041tagged.png/265px-Pandinus-imperator-5041tagged.png" decoding="async" width="265" height="247" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Pandinus-imperator-5041tagged.png/398px-Pandinus-imperator-5041tagged.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Pandinus-imperator-5041tagged.png/530px-Pandinus-imperator-5041tagged.png 2x" data-file-width="1028" data-file-height="960" /></a><figcaption>De bouw van de stekel van een schorpioen<br /> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r68437638"><div class="kolommen"><div class="kolom"> A = Pootmembraan<br /> B = 5e segment<br /> C = Tastharen<br /> D = Anus </div><div class="kolom"> E = Telson<br /> F = Gifblaas<br /> G = Aculeus </div></div></figcaption></figure> <p>Het metasoma bestaat uit het achterste deel van het opisthosoma of achterlijf. Het metasoma wordt wel de 'staart' van de schorpioen genoemd en bestaat altijd uit vijf segmenten. Het is geen echte staart zoals bijvoorbeeld de staart van een hond, maar een wezenlijk deel van het lichaam. Dit is te zien aan de positie van de <a href="/wiki/Anus_(anatomie)" title="Anus (anatomie)">anus</a> van een schorpioen, dit uitscheidingsorgaan is gelegen aan de achterzijde van het metasoma, vóór de gifstekel. Deze gifstekel wordt wel telson genoemd en bestaat uit twee delen. Aan de basis is een druppel- tot bolvormige gifblaas gelegen die aan het einde een duidelijke, gekromde holle stekel bevat, de <a href="/w/index.php?title=Aculeus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aculeus (de pagina bestaat niet)">aculeus</a>. Hierdoor dringt het gif van de schorpioen een prooi binnen; de stekel bevat een opening aan het uiteinde waardoor het gif wordt toegebracht. De toediening vindt plaats door de samentrekking van spieren waardoor het secreet in de prooi wordt geïnjecteerd. Bij soorten uit een aantal families, zoals de <a href="/w/index.php?title=Iuridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Iuridae (de pagina bestaat niet)">Iuridae</a> en de <a href="/wiki/Scorpionidae" title="Scorpionidae">Scorpionidae</a> is onder de stekel ook een doornachtige structuur aanwezig. Bij soorten uit andere families, zoals de soorten uit de familie <a href="/w/index.php?title=Diplocentridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diplocentridae (de pagina bestaat niet)">Diplocentridae</a>.<sup id="cite_ref-BRUIJN_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-BRUIJN-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De gifklieren in de gifblaas bevatten twee celtypen, waarvan de belangrijkste bestaan uit cellen die de giftige verbindingen aanmaken en de andere cellen zorgen voor de aanmaak van de dragervloeistof bestaande uit een waterig <a href="/wiki/Slijm" title="Slijm">slijm</a>.<sup id="cite_ref-CHENG_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-CHENG-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De stekel van de schorpioen wordt soms wel 'angel' genoemd maar is niet <a href="/wiki/Homologie_(anatomie)" class="mw-redirect" title="Homologie (anatomie)">homoloog</a> aan de angel van insecten. Omdat de insectenangel is ontstaan uit een <a href="/wiki/Ovipositor" title="Ovipositor">legbuis</a>, hebben bovendien alleen vrouwelijke insecten een angel, in tegenstelling tot schorpioenen. De schorpioen gebruikt zijn giftige stekel aan het einde van het staartachtige achterlijf voornamelijk om prooien te doden maar kan deze ook inzetten voor de verdediging.<sup id="cite_ref-BRUIJN_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-BRUIJN-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Schorpioenen worden door de mens gevreesd door de giftige steek, het gif is echter meestal alleen voor geleedpotigen erg gevaarlijk. Zie voor werking van het gif ook onder <a href="#Voedsel">voedsel</a> en voor de mogelijke gevolgen van een steek voor de mens het kopje <a href="#Giftigheid_bij_de_mens">giftigheid bij de mens</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Exoskelet">Exoskelet</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=9" title="Bewerk dit kopje: Exoskelet" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=9" title="De broncode bewerken van de sectie: Exoskelet"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De schorpioen wordt beschermd door zijn verharde exoskelet, dat het gehele lichaam bedekt, maar bestaat uit verschillend gevormde structuren. De verschillende segmenten van de poten, monddelen en achterzijde van het achterlijf worden geheel omgeven door een harde laag, uitgezonderd de gewrichten. Deze ontlenen hun flexibiliteit aan membraan-achtige weefsels tussen de verharde delen. De huid van schorpioenen bevat geen poriën en houdt het water vast, zodat veel soorten in heel droge gebieden kunnen overleven. </p><p>Een typisch kenmerk van schorpioenen is dat het exoskelet oplicht als het wordt blootgesteld aan <a href="/wiki/Ultraviolet" title="Ultraviolet">uv</a>-licht. Dit wordt veroorzaakt door twee proteïnen in de buitenste laag van het chitine-achtige pantser van de schorpioen. Deze laag wordt de hyalinelaag genoemd. De verbindingen <a href="/w/index.php?title=Beta_carboline&action=edit&redlink=1" class="new" title="Beta carboline (de pagina bestaat niet)">beta carboline</a> en <a href="/wiki/Coumarine" class="mw-redirect" title="Coumarine">7-hydroxy-4-methylcoumarine</a> zorgen voor het oplichten van de schorpioen.<sup id="cite_ref-RAVI_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-RAVI-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dit kan worden gebruikt om tijdens een nachtelijke wandeling schorpioenen op te sporen en er zijn zelfs speciale 'schorpioenenlampen' te koop in de landen waar ze van nature voorkomen. Pas vervelde exemplaren echter hebben een zacht pantser en lichten niet op en ook andere giftige dieren worden niet gezien, zodat een dergelijke lamp geen 100% zekerheid geeft. Dergelijke lampen worden ook door onderzoekers wel gebruikt om populatiedichtheden van de verschillende schorpioenensoorten te bepalen.<br />De functie van de fluorescentie is niet precies bekend. Er is geopperd dat het een rol speelt in de communicatie of dat het prooidieren als insecten lokt. Een andere theorie zijn de fluorescerende laag een overblijfsel van vroeger tijden, toen schorpioenen nog dagactief waren. Er zijn fossielen van schorpioenen bekend die samengestelde ogen hadden en waarschijnlijk dagactief waren. Ook deze optie is echter nog niet bewezen.<sup id="cite_ref-RAVI_8-2" class="reference"><a href="#cite_note-RAVI-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Onderscheid_met_andere_dieren">Onderscheid met andere dieren</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=10" title="Bewerk dit kopje: Onderscheid met andere dieren" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=10" title="De broncode bewerken van de sectie: Onderscheid met andere dieren"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Er zijn soorten uit heel verschillende diergroepen die om de een of andere reden lijken op schorpioenen of overeenkomstige lichaamsdelen hebben. Andere dieren lijken totaal niet op schorpioenen maar dragen wel de naam, een voorbeeld van een dergelijke groep zijn de <a href="/wiki/Scorpaenidae" title="Scorpaenidae">schorpioenvissen</a>. </p><p>Voorbeelden van de eerste groep zijn een aantal geleedpotigen die strikt genomen geen schorpioenen zijn, maar wel enkele schorpioenachtige kenmerken hebben en daarnaast behoren tot de spinachtigen, ze zijn dus indirect verwant. Met deze dieren zijn de schorpioenen het makkelijkst te verwarren, zoals de <a href="/wiki/Bastaardschorpioenen" title="Bastaardschorpioenen">bastaardschorpioenen</a> (orde Pseudoscorpiones), die allemaal erg klein blijven en geen staart met gifstekel bezitten.<sup id="cite_ref-GRZ_2-3" class="reference"><a href="#cite_note-GRZ-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het achterlijf draagt in het geheel geen duidelijke aanhangsels. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Nepa_cinerea_01.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Nepa_cinerea_01.JPG/265px-Nepa_cinerea_01.JPG" decoding="async" width="265" height="199" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Nepa_cinerea_01.JPG/398px-Nepa_cinerea_01.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Nepa_cinerea_01.JPG/530px-Nepa_cinerea_01.JPG 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>De <a href="/wiki/Waterschorpioen" title="Waterschorpioen">waterschorpioen</a> (<i>Nepa cinerea</i>) is een in het water levend insect behorend tot de <a href="/wiki/Wantsen" title="Wantsen">wantsen</a> (Heteroptera)</figcaption></figure> <p>De <a href="/wiki/Zweepstaartschorpioenen" title="Zweepstaartschorpioenen">zweepstaartschorpioenen</a> (Thelyphonida of Uropygi) echter worden aanzienlijk groter en hebben een met schorpioenen vergelijkbare lichaamsbouw inclusief tot klauwen omgevormde monddelen. Ze hebben daarnaast een dun en lang, enkelvoudig zweepachtig aanhangsel. Dit zogenaamde <a href="/wiki/Flagellum_(geleedpotigen)" title="Flagellum (geleedpotigen)">flagellum</a> is echter slap en dient als tastzintuiglijk orgaan en zeker niet om te steken. Het draagt ook geen gifstekel en zweepstaartschorpioenen zijn voor organismen groter dan een paar centimeter volkomen onschuldig. Net als de pseudoschorpioenen zijn de zweepstaartschorpioenen geen echte schorpioenen. Het mesosoma bestaat uit negen segmenten in plaats van zeven en de staart van zweepschorpioen bestaat uit drie segmenten waar schorpioenen er hier vijf hebben.<sup id="cite_ref-BRUIJN_4-3" class="reference"><a href="#cite_note-BRUIJN-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De <a href="/wiki/Schorpioenvliegen_(orde)" title="Schorpioenvliegen (orde)">schorpioenvliegen</a> zijn een groep van <a href="/wiki/Tweevleugeligen" title="Tweevleugeligen">tweevleugelige</a> <a href="/wiki/Insecten" title="Insecten">insecten</a> die niet op schorpioenen lijken maar wel een karakteristieke gifstekel-achtige structuur op de achterlijfspunt dragen, althans de mannetjes. Deze structuur dient niet om te steken maar om <a href="/wiki/Sperma" title="Sperma">sperma</a> over te dragen in het vrouwelijke geslachtsorgaan, het is dus een <a href="/wiki/Spermatofoor" title="Spermatofoor">spermatofoor</a>. Een andere groep van enigszins gelijkende insecten zijn de <a href="/wiki/Waterschorpioen" title="Waterschorpioen">waterschorpioenen</a> (Nepidae) die een afgeplat lichaam hebben en een lange, naaldachtige adembuis. Deze dieren leven echter altijd in het water en hebben slechts twee paar functionele poten. </p><p>Een grote diergroep die niet verwant is maar waarvan de vertegenwoordigers veel lijken op schorpioenen zijn de <a href="/wiki/Kreeften" title="Kreeften">hogere kreeftachtigen</a> vanwege het gesegmenteerde lichaam, een 'staart'-achtig achterlijf en de twee vergrote scharen. In het veld is alleen met de soms op het land vertoevende <a href="/wiki/Rivierkreeften" title="Rivierkreeften">rivierkreeften</a> verwarring mogelijk, omdat kreeften niet vaak op het land komen en schorpioenen het water nooit betreden. Kreeften hebben echter nooit een stekel aan het uiteinde en hebben twee lange antennes, die bij schorpioenen altijd ontbreken. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gelijkende_dieren">Gelijkende dieren</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=11" title="Bewerk dit kopje: Gelijkende dieren" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=11" title="De broncode bewerken van de sectie: Gelijkende dieren"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 195px"> <div class="thumb" style="width: 190px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Neobisium_sp.jpg" class="mw-file-description" title="Pseudoschorpioen"><img alt="Pseudoschorpioen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Neobisium_sp.jpg/160px-Neobisium_sp.jpg" decoding="async" width="160" height="107" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Neobisium_sp.jpg/240px-Neobisium_sp.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Neobisium_sp.jpg/320px-Neobisium_sp.jpg 2x" data-file-width="2543" data-file-height="1702" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Bastaardschorpioenen" title="Bastaardschorpioenen">Pseudoschorpioen</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 195px"> <div class="thumb" style="width: 190px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Skorpionfliege.jpg" class="mw-file-description" title="Schorpioenvlieg"><img alt="Schorpioenvlieg" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Skorpionfliege.jpg/160px-Skorpionfliege.jpg" decoding="async" width="160" height="107" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Skorpionfliege.jpg/240px-Skorpionfliege.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Skorpionfliege.jpg/320px-Skorpionfliege.jpg 2x" data-file-width="1000" data-file-height="667" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Schorpioenvliegen_(orde)" title="Schorpioenvliegen (orde)">Schorpioenvlieg</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 195px"> <div class="thumb" style="width: 190px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Procambarus_clarkii_side.jpg" class="mw-file-description" title="Rivierkreeft"><img alt="Rivierkreeft" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Procambarus_clarkii_side.jpg/160px-Procambarus_clarkii_side.jpg" decoding="async" width="160" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Procambarus_clarkii_side.jpg/240px-Procambarus_clarkii_side.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Procambarus_clarkii_side.jpg/320px-Procambarus_clarkii_side.jpg 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Rivierkreeften" title="Rivierkreeften">Rivierkreeft</a></div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 195px"> <div class="thumb" style="width: 190px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Mastigoproctus_giganteus_0001_L.D.jpg" class="mw-file-description" title="Zweepstaartschorpioen"><img alt="Zweepstaartschorpioen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Mastigoproctus_giganteus_0001_L.D.jpg/160px-Mastigoproctus_giganteus_0001_L.D.jpg" decoding="async" width="160" height="106" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Mastigoproctus_giganteus_0001_L.D.jpg/240px-Mastigoproctus_giganteus_0001_L.D.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/28/Mastigoproctus_giganteus_0001_L.D.jpg/320px-Mastigoproctus_giganteus_0001_L.D.jpg 2x" data-file-width="1015" data-file-height="674" /></a></span></div> <div class="gallerytext"><a href="/wiki/Zweepstaartschorpioenen" title="Zweepstaartschorpioenen">Zweepstaartschorpioen</a></div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Levenswijze">Levenswijze</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=12" title="Bewerk dit kopje: Levenswijze" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=12" title="De broncode bewerken van de sectie: Levenswijze"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Schorpioenen zijn nachtactief en verstoppen zich overdag onder stenen en andere objecten. Sommige soorten zijn gespecialiseerd in zanderige bodems en graven zich half in het zand waarbij de voorste drie paar poten als 'schop' worden gebruikt.<sup id="cite_ref-GRZ_2-4" class="reference"><a href="#cite_note-GRZ-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Als een schorpioen wakker is, staat zijn staart overigens altijd voorwaarts gekromd; alleen als het dier slaapt ligt de staart plat. De schorpioen positioneert zich op een dusdanige manier in zijn hol dat de scharen naar de ingang gericht zijn zodat een indringer direct kan worden aangevallen. </p><p>Sommige schorpioenen maken een tsjilpend geluid door de onderkant van de grijpschaar tegen de onderkant van zijn voorste looppoot te wrijven (<a href="/wiki/Stridulatie" title="Stridulatie">stridulatie</a>). Dit <a href="/wiki/Dreiggedrag" title="Dreiggedrag">dreiggedrag</a> gaat vooraf aan een aanval en geldt als een waarschuwing. Door de tastharen op de poten voelt de schorpioen trillingen van vijanden, een schorpioen heeft geen goed gezichtsvermogen. Bij een aanval houdt de schorpioen zijn scharen wijd open en richt ze schuin omhoog. De <a href="/wiki/Dreiggedrag" title="Dreiggedrag">dreighouding</a> bestaat uit het omlaag en vlak voor de kop houden van de scharen. </p><p>Schorpioenen worden vaak beschouwd als agressief maar de meeste soorten zullen eerder wegvluchten in een spleet dan de aanval kiezen. Een uitzondering zijn de zwangere vrouwtjes, die bij alle soorten als makkelijk geagiteerd zijn aan te merken.<sup id="cite_ref-BRUIJN_4-4" class="reference"><a href="#cite_note-BRUIJN-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het is voor een schorpioen niet voordelig om gif in een aanvaller te injecteren, omdat het ten koste gaat van zijn capaciteit om prooien te vangen. Het duurt na een steek enige tijd voordat het gif weer volledig is aangevuld. Schorpioenen steken wel als ze in het nauw worden gedreven, en het vertonen van <a href="/wiki/Dreiggedrag" title="Dreiggedrag">dreiggedrag</a> geen uitwerking heeft. Over het algemeen zijn de kleinere soorten sneller geneigd te steken dan een grotere soort, al is dit geen vaste regel. De grootste schorpioenen, zoals de <a href="/wiki/Keizerschorpioen" title="Keizerschorpioen">keizerschorpioen</a>, staan bekend als rustig en het gif is niet zo gevaarlijk als dat van kleinere soorten. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Voortplanting_en_ontwikkeling">Voortplanting en ontwikkeling</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=13" title="Bewerk dit kopje: Voortplanting en ontwikkeling" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=13" title="De broncode bewerken van de sectie: Voortplanting en ontwikkeling"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Euscorpius_fg10.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Euscorpius_fg10.jpg/260px-Euscorpius_fg10.jpg" decoding="async" width="260" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Euscorpius_fg10.jpg/390px-Euscorpius_fg10.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Euscorpius_fg10.jpg/520px-Euscorpius_fg10.jpg 2x" data-file-width="3614" data-file-height="2374" /></a><figcaption>Het vrouwtje neemt de jongen op haar rug.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Euscorpion_exuvia_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Euscorpion_exuvia_2.jpg/260px-Euscorpion_exuvia_2.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Euscorpion_exuvia_2.jpg/390px-Euscorpion_exuvia_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/89/Euscorpion_exuvia_2.jpg/520px-Euscorpion_exuvia_2.jpg 2x" data-file-width="3648" data-file-height="2736" /></a><figcaption>Nadat de schorpioen is verveld, blijft de lege huid of <a href="/wiki/Exuvium" title="Exuvium">exuvia</a> achter.</figcaption></figure> <p>Als het mannetje wil paren, gaat hij voorzichtig bij het vrouwtje in de buurt zitten en maakt hij een soort <a href="/wiki/Balts" title="Balts">liefdesdans</a>. De liefdesdans gaat meestal als volgt: het mannetje komt met uitgestrekte grijpscharen naar het vrouwtje toe. Sommige soorten laten het lichaam trillen als ze elkaar dicht genaderd zijn zodat een vrouwtje weet dat een naderend dier een mannetje is en geen prooi. Ook bij <a href="/wiki/Spinnen_(dieren)" title="Spinnen (dieren)">echte spinnen</a> komt dit gedrag vaak voor. Als het vrouwtje beweegt, blijft het mannetje stil staan. Als het vrouwtje hem dan goedgekeurd heeft, komt het mannetje naar haar toe en gaan ze met de koppen tegen elkaar aan staan en houden ze elkaars scharen vast.<sup id="cite_ref-BRUIJN_4-5" class="reference"><a href="#cite_note-BRUIJN-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Het mannetje pakt haar dan vast met zijn grijpscharen waarna een korte paringsdans volgt. Net als andere spinachtigen vindt de bevruchting uitwendig plaats; het mannetje deponeert een met zijn sperma gevuld pakketje op het substraat, dit wordt de <a href="/wiki/Spermatofoor" title="Spermatofoor">spermatofoor</a> genoemd. Ten slotte loopt het mannetje samen met het vrouwtje over het pakketje heen waarna ze het opneemt in haar geslachtsopening en de <a href="/wiki/Bevruchting" title="Bevruchting">bevruchting</a> is voltooid. Het vrouwtje kan het sperma ook opslaan en kan dan verscheidene keren jongen ontwikkelen.<sup id="cite_ref-BRUIJN_4-6" class="reference"><a href="#cite_note-BRUIJN-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Zodra het vrouwtje van een spermapakketje is voorzien, gaat het mannetje er snel vandoor. Het kan gebeuren dat hij na de paring door het vrouwtje wordt opgegeten maar in de praktijk vindt dit zelden plaats.<sup id="cite_ref-BRUIJN_4-7" class="reference"><a href="#cite_note-BRUIJN-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Bij <a href="/wiki/Bidsprinkhanen" title="Bidsprinkhanen">bidsprinkhanen</a> en spinnen hebben de mannetjes meer te vrezen dan een schorpioenenmannetje. Dit kannibalisme heeft als voordeel dat het vrouwtje een voedzame maaltijd heeft voor de ontwikkeling van de eitjes. Een zwangere schorpioen stopt namelijk met eten. Een schorpioen ontwikkelt enkele tot enige tientallen jongen. Als de schorpioen hoogzwanger is kan het lichaam sterk opzwellen; de rug en buikschilden staan dan ver van elkaar af. Dit komt doordat de nimfen zich bij de schorpioenen, in tegenstelling tot veel andere spinachtigen, volledig in hun moeder ontwikkelen. </p><p>De meeste schorpioenen kennen een vorm van <a href="/wiki/Ovovivipariteit" class="mw-redirect" title="Ovovivipariteit">eierlevendbarendheid</a>, de soorten die eieren afzetten komen de jongen al volledig ontwikkeld ter wereld, bij andere soorten komen de jongen al uit in het lichaam van het moederdier. Van een aantal soorten is bekend dat de ongeboren jongen voedingsstoffen opnemen in het lichaam van hun moeder. Ze doen dat echter niet indirect, zoals middels een <a href="/wiki/Placenta" title="Placenta">placenta</a>, maar door lichaamssappen of <a href="/w/index.php?title=Haemolymphe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Haemolymphe (de pagina bestaat niet)">haemolymphe</a> van de moeder op te nemen met hun monddelen. Deze soorten komen uit de familie <a href="/wiki/Scorpionidae" title="Scorpionidae">Scorpionidae</a> en worden wel levendbarend genoemd. De zwangerschap van de vrouwtjes kan oplopen tot een jaar.<sup id="cite_ref-BRUIJN_4-8" class="reference"><a href="#cite_note-BRUIJN-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nimfen">Nimfen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=14" title="Bewerk dit kopje: Nimfen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=14" title="De broncode bewerken van de sectie: Nimfen"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nadat een schorpioen is geboren wordt direct de bovenzijde van het moederdier opgezocht. Het is niet zozeer de aanwezigheid van de moeder die hierbij een rol speelt, maar meer het bij elkaar kruipen van de jongen. Schorpioenen leven vaak in droge omgevingen en het zachte pantser van de pasgeborenen is nog niet waterdicht waardoor ze vocht verliezen. Door op een vaste plaats bij elkaar te blijven wordt het vochtverlies sterk beperkt. Het moederdier verdedigt haar jongen fel en als ze haar kroost kwijtraakt gaat ze direct naar haar jongen op zoek. Het vrouwtje houdt haar scharen tegen de grond om haar jongen sneller op haar rug te laten klimmen, de <a href="/wiki/Biologie" title="Biologie">bioloog</a> <a href="/wiki/Jean-Henri_Fabre" title="Jean-Henri Fabre">Jean-Henri Fabre</a> beschreef dat een vrouwtje die haar kroost kwijt is net zo makkelijk de juvenielen van een ander vrouwtje op zich neemt. Soms wordt echter een jong opgegeten als het van de rug afvalt.<sup id="cite_ref-BRUIJN_4-9" class="reference"><a href="#cite_note-BRUIJN-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De jongen verlaten hun moeder meestal na de eerste vervelling, ze zijn dan groot genoeg om zelfstandig op prooien te jagen. Jonge schorpioenen zijn al even giftig als hun ouders, al is de toedieningscapaciteit kleiner. </p><p>Schorpioenen moeten bij hun groei naar volwassenheid, net als <a href="/wiki/Kreeftachtigen" title="Kreeftachtigen">kreeftachtigen</a>, <a href="/wiki/Spinnen_(dieren)" title="Spinnen (dieren)">spinnen</a> en <a href="/wiki/Insecten" title="Insecten">insecten</a>, geregeld vervellen; het harde pantser groeit niet mee. Tijdens de vervelling is de schorpioen volkomen weerloos, zeer zacht en erg kwetsbaar voor vijanden. Jonge schorpioenen vervellen een aantal maal (4 tot 6 keer), het jaar daarop meestal maar drie keer en in het derde jaar zijn veel soorten pas volwassen en vervellen niet meer. Het vervellen geschiedt door de huid van de kop open te klappen, waarna de schorpioen uit zijn oude huid kruipt. Het vervellen gebeurt gewoonlijk 's nachts en op een verborgen plaats, zoals onder een steen. Als de schorpioen eenmaal volwassen is vervelt het dier niet meer. Na de vervelling wordt de oude huid vaak opgegeten.<sup id="cite_ref-BRUIJN_4-10" class="reference"><a href="#cite_note-BRUIJN-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De levensverwachting van een schorpioen is afhankelijk van de soort; de kleinere soorten worden twee tot acht jaar oud. Grotere soorten bereiken dan pas de volwassenheid en kunnen een leeftijd van meer dan 25 jaar bereiken.<sup id="cite_ref-STUDY_3-2" class="reference"><a href="#cite_note-STUDY-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Voedsel">Voedsel</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=15" title="Bewerk dit kopje: Voedsel" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=15" title="De broncode bewerken van de sectie: Voedsel"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Scorpion_eating_solifugid_(Marshal_Hedin).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Scorpion_eating_solifugid_%28Marshal_Hedin%29.jpg/260px-Scorpion_eating_solifugid_%28Marshal_Hedin%29.jpg" decoding="async" width="260" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Scorpion_eating_solifugid_%28Marshal_Hedin%29.jpg/390px-Scorpion_eating_solifugid_%28Marshal_Hedin%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c8/Scorpion_eating_solifugid_%28Marshal_Hedin%29.jpg/520px-Scorpion_eating_solifugid_%28Marshal_Hedin%29.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="427" /></a><figcaption>Een schorpioen eet een <a href="/wiki/Solifugae" class="mw-redirect" title="Solifugae">rolspin</a></figcaption></figure> <p>Schorpioenen zijn <a href="/wiki/Carnivoor" title="Carnivoor">carnivoor</a> en leven van <a href="/wiki/Insecten" title="Insecten">insecten</a> en <a href="/wiki/Spinnen_(dieren)" title="Spinnen (dieren)">spinnen</a>. Grotere soorten pakken weleens kleine gewervelden. De prooi wordt opgemerkt met tastzintuiglijke haren of <a href="/wiki/Seta" title="Seta">setae</a> op het lichaam, de poten en de grijpscharen die trillingen waarnemen. Schorpioenen grijpen de <a href="/wiki/Prooidier" title="Prooidier">prooien</a> beet met de scharen en rijten deze aan stukken met de krachtige kaken of vermorzelen deze met de scharen. Daarna wordt de prooi met de scharen ontleed en met de monddelen opgegeten, waar het dier uren mee bezig kan zijn. Deze manier van eten heeft een enigszins elegante aanblik en komt ook voor bij de <a href="/wiki/Krabben_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Krabben (hoofdbetekenis)">krabben</a>. Alleen als de prooi zich verzet, gebruikt de schorpioen zijn gifstekel. Bij een steek kromt de schorpioen zijn metasoma naar voren over het lichaam heen en doorboort de prooi met de punt. </p><p>Bij het doden van een prooi wordt deze eerst met de scharen gegrepen, en indien de prooi aan de grote kant is, of als de prooi nogal tegenspartelt, wordt de staart over het lichaam gekromd waarna de stekel in het prooidier wordt gestoken, soms meerdere malen. De hoeveelheid gif kan door de schorpioen gereguleerd worden door een controle over de spieren die het gif doen stromen. Meestal wordt 0,1 tot 0,6 milligram gif geïnjecteerd.<sup id="cite_ref-CHENG_9-1" class="reference"><a href="#cite_note-CHENG-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vijanden">Vijanden</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=16" title="Bewerk dit kopje: Vijanden" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=16" title="De broncode bewerken van de sectie: Vijanden"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:SCORPIO_MAURUS_PALMATUS.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/SCORPIO_MAURUS_PALMATUS.jpg/260px-SCORPIO_MAURUS_PALMATUS.jpg" decoding="async" width="260" height="188" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/SCORPIO_MAURUS_PALMATUS.jpg/390px-SCORPIO_MAURUS_PALMATUS.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/SCORPIO_MAURUS_PALMATUS.jpg/520px-SCORPIO_MAURUS_PALMATUS.jpg 2x" data-file-width="692" data-file-height="500" /></a><figcaption><i>Scorpio maurus palmatus</i> in <a href="/wiki/Dreiggedrag" title="Dreiggedrag">dreighouding</a></figcaption></figure> <p>Ondanks de giftigheid, die veel dieren afschrikt, hebben schorpioenen vele vijanden. Omdat de schorpioen lange tijd zonder voedsel moet overleven, worden proteïnerijke voedingsstoffen opgeslagen in het lichaam, wat een schorpioen tot een voedzame maaltijd maakt. </p><p>De belangrijkste vijand van schorpioenen zijn wellicht de eigen soortgenoten of grotere schorpioenen die behoren tot andere soorten. Aangezien schorpioenen het gevecht aangaan met alles wat even groot of kleiner is leiden ze -uitgezonderd de voortplantingstijd- een eenzaam bestaan. Met de tastharen, die zowel bodem- als geluidstrillingen kunnen waarnemen, merkt het dier ook zijn vijanden op. De belangrijkste zijn spinnen, <a href="/wiki/Vogels_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Vogels (hoofdbetekenis)">vogels</a>, <a href="/wiki/Slangen" title="Slangen">slangen</a>, <a href="/wiki/Bavianen" title="Bavianen">bavianen</a>, andere rovende <a href="/wiki/Zoogdieren" title="Zoogdieren">zoogdieren</a> en <a href="/wiki/Hagedissen" title="Hagedissen">hagedissen</a>. </p><p>Sommige dieren zoals <a href="/wiki/Stokstaartje" title="Stokstaartje">stokstaartjes</a> en <a href="/wiki/Egels" title="Egels">egels</a> zijn immuun voor het gif van schorpioenen in hun verspreidingsgebied, maar bavianen zijn dat niet; deze verwijderen altijd eerst de staart van de schorpioen voor deze wordt opgegeten. Een voorbeeld van een vogel die op schorpioenen jaagt is het <a href="/wiki/Konijnuiltje" class="mw-redirect" title="Konijnuiltje">konijnuiltje</a> (<i>Athene cunicularia</i>). Daarnaast jagen sommige knaagdieren op schorpioenen, een voorbeeld is de <a href="/wiki/Zuidelijke_sprinkhaanmuis" title="Zuidelijke sprinkhaanmuis">zuidelijke sprinkhaanmuis</a> (<i>Onychomys torridus</i>).<sup id="cite_ref-EARTH_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-EARTH-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ook verschillende hagedissen zoeken gericht naar schorpioenen, zoals <a href="/wiki/Goulds_varaan" title="Goulds varaan">Goulds varaan</a> (<i>Varanus gouldii</i>) die ze met de sensitieve tong opspoort, uitgraaft en vervolgens opeet.<sup id="cite_ref-EARTH_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-EARTH-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sommige hagedissen zijn echte specialisten in het opsporen en eten van schorpioenen, zoals de <a href="/wiki/Afrika_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Afrika (hoofdbetekenis)">Afrikaanse</a> soort <i><a href="/w/index.php?title=Nucras_tessellata&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nucras tessellata (de pagina bestaat niet)">Nucras tessellata</a></i> en de <a href="/wiki/Australi%C3%AB_(land)" title="Australië (land)">Australische</a> pootloze <a href="/wiki/Zwartkopschubpoothagedis" title="Zwartkopschubpoothagedis">zwartkopschubpoothagedis</a> (<i>Pygopus nigriceps</i>). <i>Nucras tessellata</i> is overdag actief en graaft de schorpioenen uit, terwijl de zwartkopschubpoothagedis 's nachts actief is en de schorpioenen opwacht.<sup id="cite_ref-PIANCA_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-PIANCA-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ook sommige geleedpotige dieren jagen actief op schorpioenen, zoals de bepantserde <a href="/wiki/Duizendpoten" title="Duizendpoten">duizendpoten</a>.<sup id="cite_ref-STUDY_3-3" class="reference"><a href="#cite_note-STUDY-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sommige schorpioenen hebben zulke krachtige spieren in het telson dat ze het gif over enige afstand weg kunnen spuiten. Een voorbeeld is de soort <i><a href="/wiki/Parabuthus_transvaalicus" title="Parabuthus transvaalicus">Parabuthus transvaalicus</a></i>. Dit wordt alleen ter verdediging gedaan en niet om prooien te vangen. Het gif kan tot een meter ver worden afgeschoten en als het in de ogen terechtkomt kan het tot ernstige schade leiden.<sup id="cite_ref-SCOPARA_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-SCOPARA-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dit vermogen komt ook voor bij de <a href="/wiki/Cobra_(reptiel)" title="Cobra (reptiel)">spugende cobra's</a> en sommige <a href="/wiki/Kikkers" title="Kikkers">kikkers</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Giftigheid_voor_de_mens">Giftigheid voor de mens</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=17" title="Bewerk dit kopje: Giftigheid voor de mens" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=17" title="De broncode bewerken van de sectie: Giftigheid voor de mens"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Deathstalker_ST_07.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Deathstalker_ST_07.JPG/260px-Deathstalker_ST_07.JPG" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Deathstalker_ST_07.JPG/390px-Deathstalker_ST_07.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/39/Deathstalker_ST_07.JPG/520px-Deathstalker_ST_07.JPG 2x" data-file-width="1216" data-file-height="912" /></a><figcaption>De <a href="/wiki/Vijfstreepschorpioen" title="Vijfstreepschorpioen">vijfstreepschorpioen</a> (<i>Leiurus quinquestriatus</i>) is zeer giftig</figcaption></figure> <p>De grootste misvatting over schorpioenen is dat alle soorten gevaarlijk voor de mens zijn. De in Europa voorkomende <a href="/wiki/Italiaanse_schorpioen" title="Italiaanse schorpioen">Italiaanse schorpioen</a> (<i>Euscorpius italicus</i>) bijvoorbeeld is een vrij ongevaarlijke soort. De steek van de meeste soorten is te vergelijken met een bijen- of wespensteek, vaak komt ook <a href="/wiki/Koorts" title="Koorts">koorts</a> voor. Na enkele dagen zijn de symptomen meestal verdwenen. Van de ongeveer 1800 verschillende soorten is een 50-tal als echt gevaarlijk aan te merken, een groot aantal hiervan behoort tot de familie <a href="/wiki/Buthidae" title="Buthidae">Buthidae</a>.<sup id="cite_ref-BRUIJN_4-11" class="reference"><a href="#cite_note-BRUIJN-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De voor de mens gevaarlijke soorten danken hun giftigheid aan het sterke gif óf het vermogen veel gif in te spuiten. Een voorbeeld van een erg gevaarlijke groep zijn de soorten uit het geslacht <i><a href="/w/index.php?title=Androctonus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Androctonus (de pagina bestaat niet)">Androctonus</a></i>, de dikstaartschorpioenen. De steek van de soort <i><a href="/w/index.php?title=Androctonus_australis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Androctonus australis (de pagina bestaat niet)">Androctonus australis</a></i> kan ernstige gevolgen veroorzaken. Het gif werkt onder andere op het hart.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> In de regel geldt bij mensen dat een gezond persoon een goede overlevingskans heeft (mortaliteit van een steek < 2%), maar bejaarden en kinderen zijn veel gevoeliger voor het gif. Ook bij personen die verzwakt zijn of een ziekte onder de leden hebben, is een steek veel gevaarlijker. </p><p>Het gif van een schorpioen bestaat uit een mix van verschillende verbindingen die voornamelijk inwerken op het <a href="/wiki/Zenuwstelsel" title="Zenuwstelsel">zenuwstelsel</a>. Het mengsel bevat onder andere <a href="/wiki/Neurotoxine" title="Neurotoxine">neurotoxinen</a> die de zenuwen aantasten, en <a href="/wiki/Cardiotoxine" title="Cardiotoxine">cardiotoxinen</a>, die specifiek de zenuwcellen in het <a href="/wiki/Hart_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Hart (hoofdbetekenis)">hart</a> aantasten. Deze stoffen versterken de neurologische activiteit in de spanningsafhankelijke <a href="/wiki/Ionkanaal" title="Ionkanaal">ionkanalen</a>, wat tot een overbelasting van de zenuwen leidt. </p><p>Ook verbindingen die verschillende celstructuren aantasten zijn in het gif aanwezig, zoals <a href="/wiki/Fosfolipase" title="Fosfolipase">fosfolipases</a>, <a href="/w/index.php?title=Fosfodi%C3%ABsterase&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fosfodiësterase (de pagina bestaat niet)">fosfodiësterases</a>, <a href="/w/index.php?title=Hemolitische_toxine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hemolitische toxine (de pagina bestaat niet)">hemolitische toxinen</a> die het bloed aantasten en <a href="/wiki/Nefrotoxine" title="Nefrotoxine">nefrotoxinen</a> die de nieren beschadigen en <a href="/wiki/Hyaluronidase" title="Hyaluronidase">hyaluronidases</a>. Deze laatste verbinding breekt <a href="/wiki/Hyaluronan" title="Hyaluronan">hyaluronan</a> af dat onder andere in zenuwcellen voorkomt. </p><p>De exacte samenstelling van het gif verschilt van soort tot soort; wel is het zo dat verwante soorten meer overeenkomsten in de samenstelling vertonen ten opzichte van niet-verwante soorten. </p><p>De meeste fatale gevallen van schorpioenensteken bij de mens vinden plaats in <a href="/wiki/Mexico_(land)" title="Mexico (land)">Mexico</a>. Hier overlijden jaarlijks duizend mensen als gevolg van een confrontatie met een schorpioen.<sup id="cite_ref-CHENG_9-2" class="reference"><a href="#cite_note-CHENG-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De <a href="/wiki/Vijfstreepschorpioen" title="Vijfstreepschorpioen">vijfstreepschorpioen</a> (<i>Leiurus quinquestriatus</i>), ook wel bekend als de <i>"death stalker"</i>, is eveneens een beruchte soort. Deze schorpioen maakt jaarlijks honderden menselijke slachtoffers. Deze soort leeft in Noord-Afrika en het Midden-Oosten. </p><p>In landen waar schorpioenen van nature voorkomen worden maatregelen genomen om een steek te voorkomen. Vrijwel altijd vindt een steek plaats in de handen en voeten. Enkele belangrijke oorzaken van een steek zijn: </p> <ul><li>De schoenen aantrekken zonder deze eerst te inspecteren op de aanwezigheid van een schorpioen.</li> <li>Het met blote voeten per ongeluk op een dier gaan staan.</li> <li>De arm in een holte of spleet steken om iets te pakken.</li></ul> <p>Het voorkomen van een steek is de beste remedie en de lokale bevolking is vaak goed op de hoogte van het gevaar. Aan kinderen wordt bijvoorbeeld geleerd niet zomaar een steen op te tillen zonder er rekening mee te houden dat er een schorpioen (of ander giftig dier) onder huist. In streken waar schorpioenen voorkomen zijn vaak ook andere giftige dieren inheems. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="In_de_cultuur">In de cultuur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=18" title="Bewerk dit kopje: In de cultuur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=18" title="De broncode bewerken van de sectie: In de cultuur"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Peking-011.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Peking-011.JPG/260px-Peking-011.JPG" decoding="async" width="260" height="184" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Peking-011.JPG/390px-Peking-011.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Peking-011.JPG/520px-Peking-011.JPG 2x" data-file-width="2417" data-file-height="1709" /></a><figcaption>Schorpioenen (en <a href="/wiki/Zeepaardjes" title="Zeepaardjes">zeepaardjes</a>) worden gefrituurd en op stokjes geprikt ter consumptie</figcaption></figure> <p>Schorpioenen zijn in veel landen algemeen, zoals in <a href="/wiki/Afrika_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Afrika (hoofdbetekenis)">Afrika</a> en het <a href="/wiki/Midden-Oosten" title="Midden-Oosten">Midden-Oosten</a>. Het gif van sommige soorten wordt gebruikt in de geneeskunde als grondstof voor medicijnen. In sommige culturen in Azië en Afrika worden schorpioenen door de mens geconsumeerd, de dieren worden dan vaak <a href="/wiki/Frituren" title="Frituren">gefrituurd</a>. De gefrituurde schorpioenen worden vaak op een stokje geprikt om het eten te vergemakkelijken. </p><p>In de <a href="/wiki/Egyptische_mythologie" title="Egyptische mythologie">Egyptische mythologie</a> staat de schorpioen symbool voor <a href="/wiki/Selket" title="Selket">Selket</a>, beschermgodin van de doden en godin van magie en geneeskunst. Haar priesters hadden spreuken en zalven om schorpioenensteken te behandelen.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>De sage "The Scorpion and the Frog" (en: <i>de schorpioen en de kikker</i>) is een volkslegende die in meerdere talen voorkomt. Een schorpioen wil het water oversteken en vraagt hiertoe een <a href="/wiki/Kikkers" title="Kikkers">kikker</a> of deze hem wil dragen. De kikker is echter bang voor de steek van de schorpioen, maar deze stelt de kikker gerust. Als de schorpioen de kikker zou steken, zinkt deze naar de bodem maar verdrinkt ook de schorpioen. De kikker gaat akkoord en neemt de schorpioen op zijn rug, maar eenmaal in het water steekt de schorpioen de kikker toch en bezegelt hun beider lot. Op de vraag waarom de schorpioen de kikker toch heeft gestoken antwoordt de schorpioen; "Ik ben nu eenmaal een schorpioen en dit is mijn natuur". Het verhaal wordt wel gebruikt om de onveranderlijkheid van de natuur te illustreren. </p><p><a href="/wiki/Schorpioen_(sterrenbeeld)" title="Schorpioen (sterrenbeeld)">Schorpioen</a> is een van de belangrijkste <a href="/wiki/Sterrenbeeld" title="Sterrenbeeld">sterrenbeelden</a> en behoort tot de <a href="/wiki/Dierenriem" title="Dierenriem">Dierenriem</a>; zie <a href="/wiki/Schorpioen_(sterrenbeeld)" title="Schorpioen (sterrenbeeld)">schorpioen (sterrenbeeld)</a>. </p><p><i><a href="/wiki/De_Schorpioen_(stripreeks)" title="De Schorpioen (stripreeks)">De Schorpioen</a></i> is een <a href="/wiki/Stripverhaal" title="Stripverhaal">stripverhaal</a>, uitgegeven door <a href="/wiki/Dargaud" title="Dargaud">Dargaud</a>. Ook in een van de stripverhalen van <a href="/wiki/Suske_en_Wiske_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Suske en Wiske (hoofdbetekenis)">Suske en Wiske</a> duikt een schorpioen op. In het verhaal <i><a href="/wiki/De_scherpe_schorpioen" title="De scherpe schorpioen">De scherpe schorpioen</a></i> speelt een gouden schorpioen de hoofdrol. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fabels">Fabels</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=19" title="Bewerk dit kopje: Fabels" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=19" title="De broncode bewerken van de sectie: Fabels"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Over schorpioenen doen een aantal fabels de ronde, waar soms een kern van waarheid in zit maar die toch op een misverstand berusten: </p> <ul><li>Schorpioenen kunnen zelfmoord plegen: een schorpioen zou zichzelf doodsteken onder invloed van alcohol of bij levensgevaar zoals een bosbrand. De schorpioen is echter immuun voor zijn eigen gif en dat van soortgenoten. Wel maakt de schorpioen nogal spastische bewegingen als de temperatuur te hoog wordt, maar dat geldt voor bijna alle dieren, en zeker alle geleedpotigen omdat ze <a href="/wiki/Koudbloedig" title="Koudbloedig">koudbloedig</a> zijn.</li> <li>Alle schorpioenen zijn giftig: in feite is maar een betrekkelijk klein aantal soorten echt gevaarlijk voor de mens, zie onder <a href="#Giftigheid_voor_de_mens">giftigheid voor de mens</a>.</li> <li>Schorpioenen kunnen hoge radioactiviteit overleven: dat een schorpioen <a href="/wiki/Radioactiviteit" title="Radioactiviteit">radioactiviteit</a> in verhoogde doses zou kunnen overleven is wel beschreven, maar bijzonder is het niet: van ongewervelden als <a href="/wiki/Kakkerlakken" title="Kakkerlakken">kakkerlakken</a> en <a href="/wiki/Kevers" title="Kevers">kevers</a> is ook bekend dat ze hoge doses ioniserende straling overleven. Een bijzonderheid is dat sommige soorten schorpioenen sterk oplichten als ze in het donker met <a href="/wiki/Ultraviolet" title="Ultraviolet">ultraviolet</a> licht worden beschenen, zie onder <a href="#Exoskelet">exoskelet</a>.</li> <li>Schorpioenen drinken niet: er werd lange tijd gedacht dat in waterbehoefte werd voorzien door het opnemen van dauwdruppels uit de lucht maar uit waarnemingen in gevangenschap blijkt dat schorpioenen wel degelijk water opnemen door uit bronnen te drinken.<sup id="cite_ref-BURT_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-BURT-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="In_gevangenschap">In gevangenschap</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=20" title="Bewerk dit kopje: In gevangenschap" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=20" title="De broncode bewerken van de sectie: In gevangenschap"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Scorpion0021.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Scorpion0021.jpg/260px-Scorpion0021.jpg" decoding="async" width="260" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Scorpion0021.jpg/390px-Scorpion0021.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/18/Scorpion0021.jpg/520px-Scorpion0021.jpg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1920" /></a><figcaption>Schorpioenen kunnen worden gevoerd met <a href="/wiki/Huiskrekel" title="Huiskrekel">huiskrekels</a>.</figcaption></figure> <p>Schorpioenen worden door liefhebbers wel in een <a href="/wiki/Terrarium" title="Terrarium">terrarium</a> gehouden als huisdier. Schorpioenen zijn niet bepaald gezelschapsdieren; ze hebben een inrichting nodig die ze voorziet van schuilplaatsen en ze komen alleen 's nachts tevoorschijn. Overdag liggen ze verstopt in hun schuilplaats en het regelmatig verstoren van de dieren kan ze gestrest maken. </p><p>Het hanteren van een schorpioen zou zo veel mogelijk vermeden moeten worden. De dieren raken snel beschadigd en bij een val van enige hoogte kan het achterlijf openbarsten, wat fataal is voor het dier. Bij de giftige soorten speelt uiteraard mee dat een onjuiste manier van hanteren gevaar voor de verzorger oplevert. Indien strikt noodzakelijk kan de schorpioen het best worden vastgepakt met een grote pincet, waarvan de uiteinden met een stuk doek of schuimrubber zijn omzwachteld. Hierdoor kan het dier stevig worden beetgepakt terwijl het niet makkelijk beschadigd raakt. Nu kan met de pincet voorzichtig de staart van de schorpioen gepakt worden, vlak onder de stekel.<sup id="cite_ref-BRUIJN_4-12" class="reference"><a href="#cite_note-BRUIJN-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sommige soorten kennen een verregaande vorm van <a href="/wiki/Broedzorg" title="Broedzorg">broedzorg</a> en voeren de jongen, een voorbeeld is de <a href="/wiki/Keizerschorpioen" title="Keizerschorpioen">keizerschorpioen</a> (<i>Pandinus imperator</i>).<sup id="cite_ref-BRUIJN_4-13" class="reference"><a href="#cite_note-BRUIJN-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Andere soorten eten de jongen op zodra ze zijn verveld; het is aan te raden de jongen te verwijderen wat uiteraard voorzichtig moet gebeuren. Jonge schorpioenen zijn al direct net zo giftig als hun ouders, al dragen ze minder gif. Omdat de jongen ook <a href="/wiki/Kannibalisme" title="Kannibalisme">kannibalisme</a> kennen moeten ze in aparte bakjes worden opgekweekt.<sup id="cite_ref-CHRIS_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-CHRIS-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Evolutie">Evolutie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=21" title="Bewerk dit kopje: Evolutie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=21" title="De broncode bewerken van de sectie: Evolutie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De oudst bekende fossielen van schorpioenachtige dieren zijn ruim 400 miljoen jaar oud; pas 200 miljoen jaar later verschenen de <a href="/wiki/Dinosauri%C3%ABrs" title="Dinosauriërs">dinosauriërs</a>. Schorpioenen zijn ontstaan uit zeedieren die kieuwen hadden voor de ademhaling en zeer groot konden worden. Toen de voorouders van de huidige schorpioenen op het land gingen leven werd het lichaam kleiner en specialiseerden ze zich op een leven in droge gebieden. </p><p>Over de indeling van de schorpioenen binnen de groep van de <a href="/wiki/Spinachtigen" title="Spinachtigen">spinachtigen</a> bestond lange tijd veel onduidelijkheid. Schorpioenen zijn ontstaan uit de <a href="/wiki/Eurypterida" class="mw-redirect" title="Eurypterida">zeeschorpioenen</a> die in zee leefden. Deze groep bevolkte 425 tot 450 miljoen jaar geleden de Aarde gedurende het <a href="/wiki/Siluur" title="Siluur">Siluur</a>. De bekendste vertegenwoordiger is <i><a href="/w/index.php?title=Pterygotes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pterygotes (de pagina bestaat niet)">Pterygotes</a></i>, een marien geslacht waarvan de soorten een lengte van maar liefst 2,3 meter konden bereiken. De eerste echte schorpioenachtige vormen leefden eveneens nog in zee. Pas zo'n 340 miljoen jaar geleden kwamen de eerste soorten aan land. </p><p><i><a href="/w/index.php?title=Palaeopisthacanthus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Palaeopisthacanthus (de pagina bestaat niet)">Palaeopisthacanthus</a></i> uit het <a href="/wiki/Carboon_(periode)" class="mw-redirect" title="Carboon (periode)">Carboon</a> is een van de eerste geslachten die op het land leefden. Net als andere geleedpotigen zoals <a href="/wiki/Libellen" title="Libellen">libellen</a> en <a href="/wiki/Duizendpotigen" title="Duizendpotigen">duizendpotigen</a> zijn reusachtige soorten bekend, zoals <i><a href="/w/index.php?title=Pulmonoscorpius_kirktonensis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pulmonoscorpius kirktonensis (de pagina bestaat niet)">Pulmonoscorpius kirktonensis</a></i>, die ongeveer 350 miljoen jaar geleden leefde gedurende het <a href="/wiki/Vis%C3%A9en" title="Viséen">Viséen</a>. Deze schorpioen kon een lengte bereiken van één meter. Een van de eerste landbewonende schorpioenen -althans voor zover bekend- is <i><a href="/w/index.php?title=Eoscorpius&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eoscorpius (de pagina bestaat niet)">Eoscorpius</a></i> die leefde in het <a href="/wiki/Carboon_(periode)" class="mw-redirect" title="Carboon (periode)">Carboon</a>.<sup id="cite_ref-GRZ_2-5" class="reference"><a href="#cite_note-GRZ-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Naamgeving_en_taxonomie">Naamgeving en taxonomie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=22" title="Bewerk dit kopje: Naamgeving en taxonomie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=22" title="De broncode bewerken van de sectie: Naamgeving en taxonomie"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Pulmonoscopius_BW.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Pulmonoscopius_BW.jpg/260px-Pulmonoscopius_BW.jpg" decoding="async" width="260" height="193" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Pulmonoscopius_BW.jpg/390px-Pulmonoscopius_BW.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/07/Pulmonoscopius_BW.jpg/520px-Pulmonoscopius_BW.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="593" /></a><figcaption>Soorten uit het geslacht <i><a href="/w/index.php?title=Pulmonoscorpius&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pulmonoscorpius (de pagina bestaat niet)">Pulmonoscorpius</a></i> konden een lengte van één meter bereiken.</figcaption></figure> <p>De wetenschappelijke naam van de orde Scorpiones werd voor het eerst gepubliceerd door <a href="/wiki/Carl_Ludwig_Koch" title="Carl Ludwig Koch">Carl Ludwig Koch</a> in 1837. Het Nederlandse woord schorpioen en de wetenschappelijke naam Scorpiones zijn afgeleid van het <a href="/wiki/Latijn" title="Latijn">Latijnse</a> <i>scorpion</i>, dat op zijn beurt terugvoert op het <a href="/wiki/Grieks" title="Grieks">Griekse</a> σκορπιός (skorpios). </p><p>De indeling van de schorpioenen in verschillende families is altijd al aan verandering onderhevig geweest. Dit komt door de constante aanvoer van nieuwe inzichten. Een voorbeeld is de pas in 2007 beschreven soort <i><a href="/w/index.php?title=Akrav_israchanani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Akrav israchanani (de pagina bestaat niet)">Akrav israchanani</a></i> uit <a href="/wiki/Isra%C3%ABl_(hoofdbetekenis)" class="mw-redirect" title="Israël (hoofdbetekenis)">Israël</a>. Deze soort is waarschijnlijk geheel blind en leeft strikt in grotten, wat bij andere schorpioenen niet voorkomt. Er zijn echter nog nooit levende exemplaren aangetroffen om dit te testen; de soort is beschreven op basis van subfossiele resten.<sup id="cite_ref-SCROPAKRAV_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-SCROPAKRAV-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Doordat de kenmerken van deze schorpioen met geen enkele andere soort te vergelijken zijn heeft het dier een aparte familie toegewezen gekregen; de familie <a href="/w/index.php?title=Akravidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Akravidae (de pagina bestaat niet)">Akravidae</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lijst_van_moderne_families">Lijst van moderne families</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=23" title="Bewerk dit kopje: Lijst van moderne families" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=23" title="De broncode bewerken van de sectie: Lijst van moderne families"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Onderstaande lijst is afkomstig van The Scorpion Files.<sup id="cite_ref-REIN_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-REIN-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dt>Orde Scorpiones</dt></dl> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Bestand:Scorpio_maurus_Mesobuthus_eupeus_Odontobuthus_doriae.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Scorpio_maurus_Mesobuthus_eupeus_Odontobuthus_doriae.jpg/270px-Scorpio_maurus_Mesobuthus_eupeus_Odontobuthus_doriae.jpg" decoding="async" width="270" height="169" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Scorpio_maurus_Mesobuthus_eupeus_Odontobuthus_doriae.jpg/405px-Scorpio_maurus_Mesobuthus_eupeus_Odontobuthus_doriae.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Scorpio_maurus_Mesobuthus_eupeus_Odontobuthus_doriae.jpg/540px-Scorpio_maurus_Mesobuthus_eupeus_Odontobuthus_doriae.jpg 2x" data-file-width="900" data-file-height="562" /></a><figcaption>Drie soorten schorpioenen: links <i><a href="/wiki/Scorpio_maurus" title="Scorpio maurus">Scorpio maurus</a></i> uit de familie <a href="/wiki/Scorpionidae" title="Scorpionidae">Scorpionidae</a>, boven <i><a href="/w/index.php?title=Mesobuthus_eupeus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mesobuthus eupeus (de pagina bestaat niet)">Mesobuthus eupeus</a></i> en rechts <i><a href="/w/index.php?title=Odontobuthus_doriae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Odontobuthus doriae (de pagina bestaat niet)">Odontobuthus doriae</a></i>, beide uit de familie <a href="/wiki/Buthidae" title="Buthidae">Buthidae</a></figcaption></figure> <ul><li>Familie <a href="/w/index.php?title=Akravidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Akravidae (de pagina bestaat niet)">Akravidae</a> (uitgestorven)</li> <li>Familie <a href="/wiki/Bothriuridae" title="Bothriuridae">Bothriuridae</a>, 15 geslachten en 137 soorten</li> <li>Familie <a href="/wiki/Buthidae" title="Buthidae">Buthidae</a>, 85 geslachten (1 uitgestorven) en 889 soorten</li> <li>Familie <a href="/wiki/Caraboctonidae" title="Caraboctonidae">Caraboctonidae</a>, 5 geslachten en 18 soorten</li> <li>Familie <a href="/wiki/Chactidae" title="Chactidae">Chactidae</a>, 11 geslachten en 166 soorten</li> <li>Familie <a href="/w/index.php?title=Chaerilidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chaerilidae (de pagina bestaat niet)">Chaerilidae</a>, 1 geslacht met 28 soorten</li> <li>Familie <a href="/w/index.php?title=Diplocentridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Diplocentridae (de pagina bestaat niet)">Diplocentridae</a>, 8 geslachten en 85 soorten</li> <li>Familie <a href="/wiki/Euscorpiidae" title="Euscorpiidae">Euscorpiidae</a>, 11 geslachten en 86 soorten</li> <li>Familie <a href="/w/index.php?title=Heteroscorpionidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heteroscorpionidae (de pagina bestaat niet)">Heteroscorpionidae</a>, 12 geslachten en 84 soorten</li> <li>Familie <a href="/w/index.php?title=Ischnuridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ischnuridae (de pagina bestaat niet)">Ischnuridae</a></li> <li>Familie <a href="/w/index.php?title=Iuridae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Iuridae (de pagina bestaat niet)">Iuridae</a>, 2 geslachten en 4 soorten</li> <li>Familie <a href="/w/index.php?title=Liochelidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Liochelidae (de pagina bestaat niet)">Liochelidae</a></li> <li>Familie <a href="/wiki/Microcharmidae" title="Microcharmidae">Microcharmidae</a></li> <li>Familie <a href="/w/index.php?title=Pseudochactidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pseudochactidae (de pagina bestaat niet)">Pseudochactidae</a>, 1 geslacht met 1 soort</li> <li>Familie <a href="/wiki/Scorpionidae" title="Scorpionidae">Scorpionidae</a>, 17 geslachten en 248 soorten (2 geslachten en 2 soorten zijn uitgestorven)</li> <li>Familie <a href="/w/index.php?title=Superstitionidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Superstitionidae (de pagina bestaat niet)">Superstitionidae</a></li> <li>Familie <a href="/w/index.php?title=Superstitioniidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Superstitioniidae (de pagina bestaat niet)">Superstitioniidae</a>, 1 geslacht met 1 soort</li> <li>Familie <a href="/w/index.php?title=Troglotayosicidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Troglotayosicidae (de pagina bestaat niet)">Troglotayosicidae</a>, 2 geslachten en 3 soorten</li> <li>Familie <a href="/w/index.php?title=Typhlochactidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Typhlochactidae (de pagina bestaat niet)">Typhlochactidae</a>, 4 geslachten en 10 soorten</li> <li>Familie <a href="/w/index.php?title=Urodacidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Urodacidae (de pagina bestaat niet)">Urodacidae</a></li> <li>Familie <a href="/w/index.php?title=Vaejovidae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vaejovidae (de pagina bestaat niet)">Vaejovidae</a>, 16 geslachten en 160 soorten</li></ul> <div style="clear:both;"></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bronvermelding">Bronvermelding</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&veaction=edit&section=24" title="Bewerk dit kopje: Bronvermelding" class="mw-editsection-visualeditor"><span>bewerken</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&action=edit&section=24" title="De broncode bewerken van de sectie: Bronvermelding"><span>brontekst bewerken</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="toccolours appendix" role="presentation" style="font-size:90%; margin:1em 0 -0.5em; clear:both;"> <div></div> <dl><dt>Bronnen</dt></dl> <ul><li>Bruins, Eugène, <i>Terrarium encyclopedie</i>, Rebo international, <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/90-396-0318-9" title="Speciaal:Boekbronnen/90-396-0318-9">ISBN 90-396-0318-9</a></span> (1999)</li> <li><span class="citation" id="CITEREFGrzimek1972"><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/wiki/Bernhard_Grzimek" title="Bernhard Grzimek"> Grzimek, Bernhard</a></span> (1972). <cite><i>Het leven der dieren / Deel I: Lagere dieren</i></cite>. Het Spectrum, Utrecht. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9789027486622" title="Speciaal:Boekbronnen/9789027486622">ISBN 9789027486622</a></span>.</span></li> <li><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67679320">.mw-parser-output .taalaanduiding{font-family:sans-serif;font-size:85%;cursor:help;color:var(--color-subtle,#555)}.mw-parser-output .taalaanduiding span{border-bottom:1px dotted var(--color-subtle,#555)}</style><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> Maurice Burton & Robert Burton - <i>Encyclopedia of Insects and Arachnids</i> (1975) Uitgeverij Octopus <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0706404327" title="Speciaal:Boekbronnen/0706404327">ISBN 0706404327</a></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.earthlife.net/chelicerata/scorpionidae.html">Earth Life - <i>Scorpions</i></a></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scorpion.amnh.org/">American Museum of Natural History - <i>Scorpion Systematics Research Group</i></a></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ntnu.no/ub/scorpion-files/">Jan Ove Rein - <i>The Scorpion Files</i></a></li></ul> <hr /> <dl><dt>Voetnoten</dt></dl> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67679320"><span class="taalaanduiding" title="Taal: Engels">(<span>en</span>) </span><span style="font-variant: small-caps;">Wendruff, A.J., Babcock, L.E., Wirkner, C.S.</span> <i>et al</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038/s41598-019-56010-z">A Silurian ancestral scorpion with fossilised internal anatomy illustrating a pathway to arachnid terrestrialisation</a>. <i>Sci. Rep.</i> <b>10</b> (14).</span> </li> <li id="cite_note-GRZ-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-GRZ_2-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-GRZ_2-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-GRZ_2-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-GRZ_2-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-GRZ_2-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-GRZ_2-5"><sup><i><b>f</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFGrzimek1972"><span style="font-variant:small-caps;"><a href="/wiki/Bernhard_Grzimek" title="Bernhard Grzimek"> Grzimek, Bernhard</a></span> (1972). <cite><i>Het leven der dieren / Deel I: Lagere dieren</i></cite>. Het Spectrum, Utrecht. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/9789027486622" title="Speciaal:Boekbronnen/9789027486622">ISBN 9789027486622</a></span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-STUDY-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-STUDY_3-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-STUDY_3-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-STUDY_3-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-STUDY_3-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="font-variant:small-caps;">American Museum of Natural History</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scorpion.amnh.org/"><i>Scorpion Systematics Research Group</i></a>. </span></span> </li> <li id="cite_note-BRUIJN-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-BRUIJN_4-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-BRUIJN_4-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-BRUIJN_4-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-BRUIJN_4-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-BRUIJN_4-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-BRUIJN_4-5"><sup><i><b>f</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-BRUIJN_4-6"><sup><i><b>g</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-BRUIJN_4-7"><sup><i><b>h</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-BRUIJN_4-8"><sup><i><b>i</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-BRUIJN_4-9"><sup><i><b>j</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-BRUIJN_4-10"><sup><i><b>k</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-BRUIJN_4-11"><sup><i><b>l</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-BRUIJN_4-12"><sup><i><b>m</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-BRUIJN_4-13"><sup><i><b>n</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFEugène_Bruins1999"><span style="font-variant:small-caps;">Eugène Bruins</span> (1999). <cite>'<b>Terrarium encyclopedie'</b></cite>. Rebo international. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/90-396-0318-9" title="Speciaal:Boekbronnen/90-396-0318-9">ISBN 90-396-0318-9</a></span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-EARTH-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-EARTH_5-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-EARTH_5-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-EARTH_5-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="font-variant:small-caps;">Earth Life</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.earthlife.net/chelicerata/scorpionidae.html"><i>Scorpions</i></a>. </span></span> </li> <li id="cite_note-BIOSCO-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-BIOSCO_6-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-BIOSCO_6-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="font-variant:small-caps;">The Biology of scorpions</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.nl/books?id=6OqeAAAAIAAJ&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false"><i>Gary A. Polis</i></a>. </span></span> </li> <li id="cite_note-GOOG-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-GOOG_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="font-variant:small-caps;">Manny Rubio</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.nl/books?id=XjUwzS7emXQC&printsec=frontcover#v=onepage&q&f=false"><i>Scorpions: everything about purchase, care, feeding and housing</i></a>. </span></span> </li> <li id="cite_note-RAVI-8"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-RAVI_8-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-RAVI_8-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-RAVI_8-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="font-variant:small-caps;">Ravi A. Wankhede</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.123.2474&rep=rep1&type=pdf"><i>Extraction, Isolation, Identification and Distribution of Soluble Fluorescent Compounds from the Cuticle of Scorpion (</i>Hadrurus arizonensis<i>)</i></a>. </span></span> </li> <li id="cite_note-CHENG-9"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-CHENG_9-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-CHENG_9-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-CHENG_9-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="font-variant:small-caps;">David Cheng</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://emedicine.medscape.com/article/168230-overview"><i>Scorpion Envenomation</i></a>. </span></span> </li> <li id="cite_note-PIANCA-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-PIANCA_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="font-variant:small-caps;">Eric R. Pianka</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://uts.cc.utexas.edu/~varanus/lacertids2.html"><i>The Many Dimensions of a Lizard's Ecological Niche</i></a>. </span></span> </li> <li id="cite_note-SCOPARA-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-SCOPARA_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="font-variant:small-caps;">The Scorpion Files</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ntnu.no/ub/scorpion-files/p_transvaalicus.php"><i>Parabuthus transvaalicus</i></a>. </span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">Nicolas Donat, Yannick Masson, Thierry Villevieille, Christophe Pelletier,Jean-Marie Rousseau, David Plancade, Jean-Paul Perez, Georges Mion. A Case of Combat-related Scorpion Envenomation in Afghanistan, MILITARY MEDICINE, 176, 2:1, 2011</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREF2012"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.kemet.nl/de-godin-selket/">Selket</a>. <i>Kemet</i> (<span class="mw-formatted-date" title="2012-12-15">15 december 2012</span>). Geraadpleegd op <span class="mw-formatted-date" title="2022-01-11">11 januari 2022</span>. </span></span> </li> <li id="cite_note-BURT-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-BURT_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFMaurice_Burton_&_Robert_Burton1975"><span style="font-variant:small-caps;">Maurice Burton & Robert Burton</span> (1975). <cite><i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/encyclopediaofin0000burt_v3b3"></a></i><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/encyclopediaofin0000burt_v3b3">Encyclopedia of Insects and Arachnids<i></i></a></cite>. Octopus. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/0_7064_0432_7" title="Speciaal:Boekbronnen/0 7064 0432 7">ISBN 0 7064 0432 7</a></span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-CHRIS-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CHRIS_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="CITEREFChris_Mattison1994"><span style="font-variant:small-caps;">Chris Mattison</span> (1994). <cite>'<b>Exotische terrariumdieren'</b></cite>. Zuid Boekproducties. <span class="ISBN"><a href="/wiki/Speciaal:Boekbronnen/90_6248_779_3" title="Speciaal:Boekbronnen/90 6248 779 3">ISBN 90 6248 779 3</a></span>.</span></span> </li> <li id="cite_note-SCROPAKRAV-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-SCROPAKRAV_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="font-variant:small-caps;">The Scorpion Files</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ntnu.no/ub/scorpion-files/akravidae.php"><i>Akravidae</i></a>. </span></span> </li> <li id="cite_note-REIN-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-REIN_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation"><span style="font-variant:small-caps;">Jan Ove Rein</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ntnu.no/ub/scorpion-files/"><i>The Scorpion Files</i></a>. </span></span> </li> </ol></div></div> </div> <div class="interProject commons mw-list-item" style="display:none;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Scorpiones#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Scorpiones">Mediabestanden</a></div> <div class="interProjectTemplate interProject-groot toccolours" style="display:flex; gap:1em; align-items:center; clear:both; margin:1em 0 -0.5em 0;"> <div style="min-width:max-content;"><span class="noviewer noresize" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Bestand:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/25px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="25" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/38px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/50px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span></div> <div>Zie de categorie <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Scorpiones#mw-subcategories" class="extiw" title="commons:Category:Scorpiones">Schorpioenen</a></b></i> van <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> voor mediabestanden over dit onderwerp.</div> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Overgenomen van "<a dir="ltr" href="https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&oldid=68370207">https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&oldid=68370207</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categorie:Alles" title="Categorie:Alles">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categorie:Schorpioenen" title="Categorie:Schorpioenen">Schorpioenen</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Deze pagina is voor het laatst bewerkt op 12 nov 2024 om 10:43.</li> <li id="footer-info-copyright">De tekst is beschikbaar onder de licentie <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.nl">Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen</a>, er kunnen aanvullende voorwaarden van toepassing zijn. Zie de <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/nl">gebruiksvoorwaarden</a> voor meer informatie.<br /> Wikipedia® is een geregistreerd handelsmerk van de <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, een organisatie zonder winstoogmerk.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Privacybeleid</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia">Over Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Algemeen_voorbehoud">Disclaimers</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Gedragscode</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ontwikkelaars</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/nl.wikipedia.org">Statistieken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookieverklaring</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//nl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Schorpioenen_(dieren)&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobiele weergave</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6d67bf974d-j9xdb","wgBackendResponseTime":146,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.295","walltime":"0.386","ppvisitednodes":{"value":7069,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":72495,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":38112,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":23,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":26583,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 268.663 1 -total"," 46.51% 124.956 1 Sjabloon:Appendix"," 45.71% 122.814 2 Sjabloon:Bevat"," 28.47% 76.491 1 Sjabloon:References"," 26.78% 71.938 1 Sjabloon:Taxobox"," 13.85% 37.205 11 Sjabloon:Citeer_web"," 13.79% 37.045 5 Sjabloon:Citeer_boek"," 8.91% 23.948 2 Sjabloon:Bronvermelding_Grzimek"," 8.61% 23.120 4 Sjabloon:Kolommen2"," 6.11% 16.409 1 Sjabloon:Commonscat"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.052","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2131616,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7649cfcddd-sdb7p","timestamp":"20241127115208","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Schorpioenen (dieren)","url":"https:\/\/nl.wikipedia.org\/wiki\/Schorpioenen_(dieren)","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q19125","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q19125","author":{"@type":"Organization","name":"Bijdragers aan Wikimedia-projecten"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-07-08T08:20:34Z","dateModified":"2024-11-12T09:43:01Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/90\/Centruroides_suffusus_1_mirrored.png","headline":"orde"}</script> </body> </html>