pulsar – portal popularnonaukowy

<!DOCTYPE html> <html lang="pl"> <head> <meta charset="utf-8"> <meta name="robots" content="noarchive" /> <link type="text/css" rel="stylesheet" href="https://www.projektpulsar.pl/_resource/css/209?v=1610983255000"/> <title>pulsar – portal popularnonaukowy</title> <meta name="Description" content="Piszemy o nauce przystępnie i pięknie. Nadajemy podkasty. Prezentujemy artykuły własne, z Scientific American czy Wiedzy i Życia"/> <meta name="og:description" content="Piszemy o nauce przystępnie i pięknie. Nadajemy podkasty. Prezentujemy artykuły własne, z Scientific American czy Wiedzy i Życia"/> <meta name="twitter:description" content="Piszemy o nauce przystępnie i pięknie. Nadajemy podkasty. Prezentujemy artykuły własne, z Scientific American czy Wiedzy i Życia"/> <meta name="Keywords" content="Pulsar,pulsar,projekt Pulsar,Wiedza i Życie,"Wiedza i Życie",Świat Nauki,"Świat Nauki",portal naukowy,serwis naukowy,nauka,WIŻ"/> <meta name="application-name" content="Polityka" section-category="" /> <script type="text/javascript"> function getGoogleAnalyticsUserStatus() { var googleAnalyticsUserStatus = 'NOT_LOGGED'; return googleAnalyticsUserStatus; } function getGoogleAnalyticsUserData() { var googleAnalyticsUserData = { language: null, gender: null, rank: null, industries: null, gaUserType: 'NOT_LOGGED', accessType: 'NONE', canHaveTrial: true, daysToExpire: 0, discounts: false, inGracePeriod: false, founderGroupMaxSize: 0, doneesMaxCount: 0 }; return googleAnalyticsUserData; } function getUserNick() { return ''; } function getUserInfo() { return { id: "", nick: "", name: "", lastName: "", email: "" } } function getUserProductTypes() { return ; } function getUserEmail() { return ''; } function getUserId() { return ''; } function getContextPath() { var contextPath = ''; return contextPath; } function getPortalUrl() { var portalUrl = '//www.projektpulsar.pl'; return portalUrl; } function getPortalId() { var portalId = '8'; return portalId; } function getFavouriteArticles() { var userFavouritesArticles = []; return userFavouritesArticles; } function getFavouriteAuthors() { var userFavouriteAuthors = []; return userFavouriteAuthors; } </script> <script type="text/javascript"> var CroppedArticleDetails = { crop: false, onShelf: false, specialIssueSeries: false, old: false, openedAsFromSpecialSeriesButOnShelf: false, closedAsFromSpecialSeries: false, openedAsOldButOnShelf: false, closedAsOld: false, openFromKey: false } function isShowAccountForcer() { return 'false' == 'true'; } function hasAccessToPaidPortal() { return 'false' == 'true'; } function getPartnerName() { var partnerName = 'null'; if (partnerName == 'null') { return null; } else { return partnerName; } } </script> <link rel="icon" href="/img/favicon_pulsar.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="72x72" href="//www.projektpulsar.pl/_resource/fs/img/pulsar_logo_72x72.png" /> <link rel="apple-touch-icon" sizes="114x114" href="//www.projektpulsar.pl/_resource/fs/img/pulsar_logo_114x114.png" /> <link type="text/css" rel="stylesheet" href="https://zasoby.polityka.pl/projektpulsar.pl/plr//css/plr-css.css?v=1739197059"/> <link rel="stylesheet" href="https://use.typekit.net/rxk2qqv.css"> <script async src="https://zasoby.polityka.pl/projektpulsar.pl/plr//js/combined.min.js?v=1739197059"></script> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=device-width, minimum-scale=1.0, initial-scale=1.0" /> <meta name="google-site-verification" content="FE_R1b3gH6UUc04OPU6Xi2DcI0AbyAE9HE9NxPPUUGo" /> <meta name="facebook-domain-verification" content="akx33q8m2zidsio0pl3zumi6xhs0wo" /> <script type='text/javascript'> var crtg_nid="2486"; var crtg_cookiename="cto_rtt"; var crtg_varname="crtg_content"; function crtg_getCookie(c_name){ var i,x,y,ARRCookies=document.cookie.split(";");for(i=0;i<ARRCookies.length;i++){x=ARRCookies[i].substr(0,ARRCookies[i].indexOf("="));y=ARRCookies[i].substr(ARRCookies[i].indexOf("=")+1);x=x.replace(/^\s+|\s+$/g,"");if(x==c_name){return unescape(y);}}return'';} var crtg_content = crtg_getCookie(crtg_cookiename);var crtg_rnd=Math.floor(Math.random()*99999999999); var crtg_url=location.protocol+'//rtax.criteo.com/delivery/rta/rta.js?netId='+escape(crtg_nid);crtg_url+='&cookieName='+escape(crtg_cookiename);crtg_url+='&rnd='+crtg_rnd;crtg_url+='&varName=' + escape(crtg_varname); var crtg_script=document.createElement('script');crtg_script.type='text/javascript';crtg_script.src=crtg_url;crtg_script.async=true; if(document.getElementsByTagName("head").length>0)document.getElementsByTagName("head")[0].appendChild(crtg_script);else if(document.getElementsByTagName("body").length>0)document.getElementsByTagName("body")[0].appendChild(crtg_script);</script> <meta name="adcategory" content=""/> <script>var Layout = { largedesktop: false, desktop: false, tablet: false, smalltablet: false, mobile: true, supportsWebP: false, firstImageBigMobileAppied: false, initialised: false, imageRatios: [200, 190, 180, 160, 150, 133, 100, 75, 67, 61, 56, 54, 50], sizeDetected: null, init: function() { Layout.setSizeDetectors(); Layout.initialised = true; document.documentElement.className += (" uid_"+getUserId() + " utype_"+getGoogleAnalyticsUserStatus()); }, isVisible:function (e) { return !!( e.offsetWidth || e.offsetHeight || e.getClientRects().length ); }, setSizeDetectors: function() { Layout.sizeDetected = getComputedStyle(document.getElementById("sizedetector")).content.replace(/"/g, ''); Layout.largedesktop = Layout.sizeDetected === "largedesktop"; Layout.desktop = Layout.sizeDetected === "desktop"; Layout.tablet = Layout.sizeDetected === "tablet"; Layout.smalltablet = Layout.sizeDetected === "smalltablet"; Layout.mobile = Layout.sizeDetected === "mobile"; Layout.supportsWebP = Layout.canUseWebP(); // var html = document.getElementsByTagName('html')[0]; // html.className = html.className.replace(' layout_d','').replace(' layout_t','').replace(' layout_s','').replace(' layout_m',''); // html.className += (" layout_" + (Layout.tablet ? "t": Layout.smalltablet ? "s" : Layout.mobile ? "m" : Layout.desktop? "d" : "o")); //GEMIUS HEATMAP var size = Layout.tablet ? "t": Layout.smalltablet ? "s" : Layout.mobile ? "m" : (Layout.desktop || Layout.largedesktop)? "d" : "o"; var el = document.getElementsByClassName("_GemiusXYMap"); if (el.length) el[0].id = "GemiusXYMap:size_" + size; var el2 = document.getElementsByClassName("_GemiusLinkArea"); if (el2.length) el2[0].id = "GemiusLinkArea:size_" + size; }, pullPictures: function(observer) { if (!Layout.initialised) Layout.init(); var calculateImageRatioForElement = function(el, layout) { var calculatedRatio; if (el.getAttribute(layout+"-image-w") == null || el.getAttribute(layout+"-image-h") == null) { layout = "default"; } var w = el.getAttribute(layout+"-image-w"); var h = el.getAttribute(layout+"-image-h"); if (w) { var realRatio = h/w; var minDiff = 1000000; for (var i=0; i<Layout.imageRatios.length; i++) { var diff = Math.abs(100*realRatio/Layout.imageRatios[i] - 1); if (diff < minDiff) { minDiff = diff; calculatedRatio = Layout.imageRatios[i]; } } } return calculatedRatio; }; var putImagePlaceholders = function(element, src, layout) { if (element.children.length) return; var ratio = calculateImageRatioForElement(element, layout); var placehold = document.createElement('div'); element.appendChild(placehold); placehold.className = "img"; placehold.setAttribute('alt', element.getAttribute('alt')); element.className+= ' is-added'; element.className = element.className.replace(/image-ratio(\S)* /i, ''); element.className += " image-ratio:"+ ratio + " applied-"+layout; }; var replaceImagePlaceholders = function(element, src, layout) { if (element.children.length === 0) return; var placehold = element.children[0]; if (placehold.nodeName === "IMG") return; element.className = element.className.replace('is-added', 'is-loading'); var img = new Image(); img.onload = function() { element.className = element.className.replace('is-loading', 'is-loaded'); element.replaceChild(img, placehold); element.removeAttribute('alt') }; img.setAttribute("src", src); img.alt = element.getAttribute('alt'); if (observer) observer.unobserve(element); }; //Apply WebP images if browser supports it, and image has a webp version if (Layout.supportsWebP) { var applyWebPImage = (el, attr) => {if (el.hasAttribute(attr)) el.setAttribute(attr, el.getAttribute(attr) + ".webp")}; var els = document.querySelectorAll('.defer-image[data-webp-version]:not(.applied-webp)'); for (var i=0; i < els.length; i++) { var el = els[i]; applyWebPImage(el, "data-src"); applyWebPImage(el, "desktop-data-src"); applyWebPImage(el, "mobile-data-src"); el.className += " applied-webp"; }; } if (Layout.supportsWebP) { const applyWebp = (el, attr) => { if (el.hasAttribute(attr)) { el.setAttribute(attr, el.getAttribute(attr) + ".webp"); } }; let pictureElements = document.querySelectorAll('picture[data-webp-version]:not(.added-webp)'); if(pictureElements.length > 0) { pictureElements.forEach(pictureElement => { let imgElement = pictureElement.querySelector('img'); if (imgElement) { applyWebp(imgElement, "src"); } let sourceElements = pictureElement.querySelectorAll('source'); sourceElements.forEach(sourceElement => { applyWebp(sourceElement, "srcset"); }); pictureElement.classList.add("added-webp"); }); } } // //specific code that forces desktop resolution for 1st image even on mobile // if (!Layout.firstImageBigMobileAppied) { // var els = document.querySelectorAll('.first-image-big-next-mobile li:nth-of-type(1) [mobile-data-src]'); // for (var i=0; i < els.length; i++) { // var el = els[i]; // el.setAttribute('mobile-data-src', el.getAttribute('data-src')); // el.setAttribute('mobile-image-w', el.getAttribute('desktop-image-w')); // el.setAttribute('mobile-image-h', el.getAttribute('desktop-image-h')); // el.removeAttribute('mobile-data-src'); // }; // Layout.firstImageBigMobileAppied = true; // } //handle resize mobile -> desktop : force reapply //find all elements that have both mobile and default src but had mobile applied; remove them if (!Layout.mobile) { var els = document.querySelectorAll('[mobile-data-src][src][data-src]'); for (var i = 0; i < els.length; i++) { var el = els[i]; if (el.getAttribute('src') === el.getAttribute('mobile-data-src')) el.removeAttribute('src'); } var els = document.querySelectorAll('.applied-mobile[data-src]'); for (var i = 0; i < els.length; i++) { var el = els[i]; el.className = el.className.replace('applied-mobile',''); el.removeChild(el.children[0]); } } //Apply placeholders first if (Layout.desktop) { var els = document.querySelectorAll('div[desktop-data-src]:not(.applied-mobile):not(.applied-desktop):not(.applied-default)'); for (var i = 0; i < els.length; i++) { var el = els[i]; putImagePlaceholders(el, el.getAttribute('desktop-data-src'), "desktop"); } } if (Layout.mobile) { var els = document.querySelectorAll('div[mobile-data-src]:not(.applied-mobile):not(.applied-desktop):not(.applied-default)'); for (var i = 0; i < els.length; i++) { var el = els[i]; putImagePlaceholders(el, el.getAttribute('mobile-data-src'), "mobile"); } } //fallback var els = document.querySelectorAll('div[data-src]:not(.applied-mobile):not(.applied-desktop)'); for (var i=0; i < els.length; i++) { var el = els[i]; putImagePlaceholders(el, el.getAttribute('data-src'), "default"); } //Apply then image sources if (Layout.desktop) { var els = document.querySelectorAll('img[desktop-data-src]:not([src])'); for (var i = 0; i < els.length; i++) { var el = els[i]; var rect = el.getBoundingClientRect(); if (rect.top > -500 && rect.top <= window.innerHeight + 350 && $(el).is(":visible")) el.setAttribute('src', el.getAttribute('desktop-data-src')); } ; } if (Layout.mobile) { var els = document.querySelectorAll('img[mobile-data-src]:not([src])'); for (var i = 0; i < els.length; i++) { var el = els[i]; var rect = el.getBoundingClientRect(); if (rect.top > -500 && rect.top <= window.innerHeight + 350 && $(el).is(":visible")) el.setAttribute('src', el.getAttribute('mobile-data-src')); } ; } //fallback var els = document.querySelectorAll('img[data-src]:not([src])'); for (var i=0; i < els.length; i++) { var el = els[i]; var rect = el.getBoundingClientRect(); if ((rect.top > -500 && rect.top <= window.innerHeight+350) && $(el).is(":visible")) el.setAttribute('src',el.getAttribute('data-src')); }; //Apply then image sources for placeholders if (Layout.desktop) { var els = document.querySelectorAll('div.is-added[desktop-data-src]'); for (var i = 0; i < els.length; i++) { var el = els[i]; var rect = el.getBoundingClientRect(); if (rect.top > -500 && rect.top <= window.innerHeight + 2050 && $(el).is(":visible")) replaceImagePlaceholders(el, el.getAttribute('desktop-data-src'), "desktop"); } ; } if (Layout.mobile) { var els = document.querySelectorAll('div.is-added[mobile-data-src]'); for (var i = 0; i < els.length; i++) { var el = els[i]; var rect = el.getBoundingClientRect(); if (rect.top > -500 && rect.top <= window.innerHeight + 2050 && $(el).is(":visible")) replaceImagePlaceholders(el, el.getAttribute('mobile-data-src'), "mobile"); } ; } //fallback var els = document.querySelectorAll('div.is-added[data-src]'); for (var i=0; i < els.length; i++) { var el = els[i]; var rect = el.getBoundingClientRect(); if ((rect.top > -500 && rect.top <= window.innerHeight+2050) && $(el).is(":visible")) replaceImagePlaceholders(el, el.getAttribute('data-src'), "default"); }; }, onResize: function() { Layout.shuffleModules(); Layout.pullPictures(); }, shuffleModules: function() { //Shuffle modules if (Layout.mobile) { var els = document.querySelectorAll('.placeholder-mobile'); for (var i=0; i < els.length; i++) { var el = els[i]; Layout.replacePlaceholder(el, "desktop"); }; } if (!Layout.mobile) { var els = document.querySelectorAll('.placeholder-desktop'); for (var i=0; i < els.length; i++) { var el = els[i]; Layout.replacePlaceholder(el, "mobile"); }; } }, replacePlaceholder: function(dest, from) { var replaceId = dest.getAttribute("for-module-id"); var modules = document.querySelectorAll('[data-rendered-module-id="'+replaceId+'"]'); if (modules.length) { var module = modules[0]; //create placeholder-desktop at original position var newPlaceHolder = document.createElement('div'); newPlaceHolder.className = 'placeholder-'+from; newPlaceHolder.setAttribute('for-module-id', replaceId); module.parentNode.insertBefore(newPlaceHolder, module); dest.parentNode.insertBefore(module,dest); dest.parentNode.removeChild(dest); } }, canUseWebP: function() { var elem = document.createElement('canvas'); if (!!(elem.getContext && elem.getContext('2d'))) { // was able or not to get WebP representation return elem.toDataURL('image/webp').indexOf('data:image/webp') == 0; } // very old browser like IE 8, canvas not supported return false; } }; DeferredAds = { adCodes: {} }; String.prototype.toDOM=function(){ var d=document ,i ,a=d.createElement("div") ,b=d.createDocumentFragment(); a.innerHTML=this; while(i=a.firstChild)b.appendChild(i); return b; }; function insertAfter(newNode, referenceNode) { referenceNode.parentNode.insertBefore(newNode, referenceNode.nextSibling); } </script>  <script> !function(f,b,e,v,n,t,s) {if(f.fbq)return;n=f.fbq=function(){n.callMethod? n.callMethod.apply(n,arguments):n.queue.push(arguments)}; if(!f._fbq)f._fbq=n;n.push=n;n.loaded=!0;n.version='2.0'; n.queue=[];t=b.createElement(e);t.async=!0; t.src=v;s=b.getElementsByTagName(e)[0]; s.parentNode.insertBefore(t,s)}(window, document,'script', 'https://connect.facebook.net/en_US/fbevents.js'); fbq('init', '250405633913746'); fbq('track', 'PageView'); </script> <noscript> <img height="1" width="1" style="display:none" src="https://www.facebook.com/tr?id=250405633913746&ev=PageView&noscript=1"/> </noscript>  <script> window.dataLayer = window.dataLayer || []; function gtag(){dataLayer.push(arguments);} </script>  <script>(function(w,d,s,l,i){w[l]=w[l]||[];w[l].push({'gtm.start': new Date().getTime(),event:'gtm.js'});var f=d.getElementsByTagName(s)[0], j=d.createElement(s),dl=l!='dataLayer'?'&l='+l:'';j.async=true;j.src= 'https://www.googletagmanager.com/gtm.js?id='+i+dl;f.parentNode.insertBefore(j,f); })(window,document,'script','dataLayer','GTM-T3HVKJV');</script>  <script type="text/javascript"> function isPrintPage() { return false; } </script> <script type="text/javascript"> function isUserLoggedIn() { return false; } </script>  <link rel="canonical" href="https://www.projektpulsar.pl/" />  </head> <body class=" page-category-2446 userclass_anonymous ads_enabled " >   <div class="_GemiusXYMap" id="GemiusXYMap:size_XXX"> <div class="_GemiusLinkArea" id="GemiusLinkArea:size_XXX"> <div id="sizedetector"></div> <script>Layout.init();</script> <div class="plr-1col"> <nav class="plr_nav sticky"> </nav> <div class="plr_nav_data"> <script> PLRNavData = [ { "title": "Podkasty", "url": "/podkast/" }, { "title": "Tematy", "subsections": [ { "title": "Struktura", "url": "/struktura" }, { "title": "Kosmos", "url": "/kosmos/" }, { "title": "Środowisko", "url": "/srodowisko/" }, { "title": "Człowiek", "url": "/czlowiek/" }, { "title": "Zdrowie", "url": "/zdrowie/" }, { "title": "Technologia", "url": "/technologia" } ] }, { "title": "Recenzje", "url": "/ksiazki/" }, { "title": "Scientific American", "url": "/swiatnauki/" }, { "title": "Wiedza i Życie", "url": "/wiedzaizycie/" } ] </script> </div> <div class="collapse navbar-collapse" id="wz_nav_user_mobile_placement"> <div class="container"> </div> </div> <div class="d-none" id="wz_nav_user_popup_content"><div class="body"></div></div> <script id="wz_nav_user_template" type="x-tmpl-mustache"> <button class="wz_nav_user_popup_closer" type="button"> <svg width="42" height="42" viewBox="0 0 40 40" fill="none" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" aria-labelledby="wz_nav_user_title18"> <title id="wz_nav_user_title18">Zamknij</title> <path d="M16 26L26 16" stroke="#FAFAF9" stroke-width="1.5"></path> <path d="M26 26L16 16" stroke="#FAFAF9" stroke-width="1.5"></path> </svg> </button> <div class="card wz_nav_user_card" style="width: 100%;"> <div class="wz_nav_subscriber_status"> {{#userData.subscribedProduct}} <div>Twoja prenumerata:<br/> <strong>{{userData.subscribedProduct}}</strong></div> {{#userData.validTill}} <div class="wz_nav_till">Aktywna do: <strong>{{userData.validTill}}</strong></div> <div class="wz_nav_user_card_extend"> <a href="//www.wiz.pl/pelnewydanie/stronasprzedazowa" class="btn btn-primary border-white btn-sm">Przedłuż</a> </div> {{/userData.validTill}} {{/userData.subscribedProduct}} {{^userData.subscribedProduct}} <div class="wz_nav_user_card_subscribe"> <a href="//www.wiz.pl/pelnewydanie/stronasprzedazowa" class="btn btn-primary border-white btn-sm">Zostań subskrybentem</a> </div> {{/userData.subscribedProduct}} {{#userData.upgradePossible}} <div class="wz_nav_user_card_extend"> <a href="//www.wiz.pl/pelnewydanie/stronasprzedazowa" class="btn btn-primary border-white btn-sm">Przejdź na Premium</a> </div> {{/userData.upgradePossible}} </div> <div class="wz_nav_fav_articles_pane"> </div> <ul class="wz_nav_subscriber_links"> <li><div class="wz_nav_links_subcols"><a href="{{userData.accountLink}}">Ustawienia konta</a><a href="{{userData.newsletterLink}}">Newslettery</a></div></li> <li><div class="wz_nav_links_subcols"><a href="{{userData.subscriptionLink}}">Prenumerata</a><a href="{{userData.shelfLink}}">Moja Półka</a></div></li> <li><div class="wz_nav_links_subcols"><a href="{{userData.helpLink}}">Pomoc</a><a href="https://www.polityka.pl/sso/logout?redirect_url=https%3A%2F%2Fwww.wiz.pl%2Fj_spring_security_logout%3FlogoutSuccessUrl%3Dhttp%253A%252F%252Fwww.wiz.pl%252F">Wyloguj</a></div></li> </ul> </div> </script> <script id="wz_nav_user_fav_list_template" type="x-tmpl-mustache"> {{#articles.length}} <a class="wz_nav_fav_articles_link" href="{{favArticlesLink}}">Zapisane artykuły</a> <ul class="wz_nav_fav_articles"> {{#articles}} <li> <a href="{{url}}" artid="{{articleId}}"> {{#mainImageUrl}} <img src="{{mainImageUrl}}_f92x92"/> {{/mainImageUrl}} {{^mainImageUrl}} <div class="wz_nav_fav_def_image"> <img src='data:image/svg+xml; utf8, <svg width="38" height="39" viewBox="0 0 38 39" fill="none" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg"> <path d="M12.308 8.91098C12.1033 8.26616 12.5846 7.6084 13.2612 7.6084H25.7449C26.4214 7.6084 26.9027 8.26616 26.698 8.91098L26.1253 10.7152C25.9934 11.1305 25.6078 11.4127 25.1721 11.4127H13.834C13.3982 11.4127 13.0127 11.1305 12.8808 10.7152L12.308 8.91098Z" stroke="%234B4B4B" stroke-width="1.5"/> <path d="M14.6317 11.4887C14.6422 11.4682 14.6632 11.4554 14.6862 11.4554L24.2047 11.4554C24.2277 11.4554 24.2487 11.4682 24.2591 11.4887L28.506 19.8004C28.5144 19.817 28.5149 19.8365 28.5072 19.8535L21.8142 34.578C21.8043 34.5998 21.7826 34.6138 21.7586 34.6138L20.7592 34.6138C20.7254 34.6138 20.6981 34.5864 20.6981 34.5527L20.6981 24.5493C20.6981 24.5254 20.712 24.5038 20.7336 24.4935C21.7242 24.0226 22.409 23.0128 22.409 21.843C22.409 20.2232 21.0958 18.9101 19.476 18.9101C17.8561 18.9101 16.543 20.2232 16.543 21.843C16.543 23.0128 17.2278 24.0226 18.2184 24.4935C18.2399 24.5038 18.2539 24.5254 18.2539 24.5493L18.2539 34.5527C18.2539 34.5864 18.2265 34.6138 18.1928 34.6138L17.1323 34.6138C17.1083 34.6138 17.0866 34.5998 17.0766 34.578L10.3837 19.8535C10.376 19.8365 10.3764 19.817 10.3849 19.8004L14.6317 11.4887Z" stroke="%234B4B4B" stroke-width="1.5"/> </svg>'/> </div> {{/mainImageUrl}} <div class="desc"> <h4 class="title">{{internetTitle}}</h4> </div> <svg width="21" height="34" viewBox="0 0 21 34" fill="none" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" aria-labelledby="wz_nav_user_title1"> <title id="wz_nav_user_title1">Usuń ze schowka</title> <path d="M20 1H1V31.1014L10.2791 19.8696L20 32V1Z" fill="#FFFFFF" stroke="#FFFFFF"/> </svg> </a> </li> {{/articles}} </ul> {{/articles.length}} {{^articles.length}} <div class="wz_nav_favourite_articles wz_nav_nofav"> <div class="wz_nav_nofav_up"> <svg width="21" height="34" viewBox="0 0 21 34" fill="none" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg" aria-labelledby="wz_nav_user_title2"> <title id="wz_nav_user_title2">Zakładka</title> <path d="M20 1H1V31.1014L10.2791 19.8696L20 32V1Z" fill="white" stroke="#828282"/> </svg> <h3>Tutaj wyświetlimy Twoje zapisane artykuły.</h3> </div> <div class="wz_nav_nofav_down">Możesz do nich zawsze wrócić, gdy znajdziesz czas na czytanie.</div> </div> {{/articles.length}} </script>   <div class="general-container">  <section class="plr_main_topic " data-rendered-module-id="9407" data-rendered-module-id="9407" > <div class="plr_main_topic_articles_wrap"> <ul class="plr_main_topic_articles"> <li> <article class="plr_main_topic_article plr_article_audio " data-module-editing-edit-article-id="2285939 "> <a class="plr_main_topic_link" href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2285939,1,ksiezyc-olbrzym-istniejacy-tylko-w-naszych-glowach.read"> <div class="plr_main_topic_img"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/8c/73/8c73a70f-b95b-47ef-95d5-3a1c6b653819_f1400x900" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/8c/73/8c73a70f-b95b-47ef-95d5-3a1c6b653819_f1600x768" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/8c/73/8c73a70f-b95b-47ef-95d5-3a1c6b653819_f1600x768" alt="null" width="1600" height="768" loading="lazy"></picture> </div> </a> <div class="plr_main_topic_description"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Człowiek </div> </a> <a class="plr_main_topic_link" href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2285939,1,ksiezyc-olbrzym-istniejacy-tylko-w-naszych-glowach.read"> <h1> Księżyc: olbrzym istniejący tylko w naszych głowach </h1> <p> Iluzja ta znana jest od dawnych czasów – opisano ją pismem klinowym na glinianej tabliczce z asyryjskiego miasta Niniwa, datowanej na VII wiek p.n.e. Próby jej wyjaśnienia są równie stare, jak ona sama, a większość była nieudana. [Artykuł także do słuchania] </p> <div class="plr_main_topic_article_data"> <div class="plr_author"> Phil Plait </div> <div class="plr_date"> 1 lutego 2025 </div> </div> </a> </div> </article> </li> <li> <article class="plr_main_topic_article plr_article_audio " data-module-editing-edit-article-id="2285967 "> <a class="plr_main_topic_link" href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2285967,1,empatia-nie-musi-byc-trudniejsza-niz-zanurkowanie-na-dno-oceanu.read"> <div class="plr_main_topic_img"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/fe/4f/fe4f4589-337d-4f5d-927f-1d21b25e4cb7_f970x400" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/fe/4f/fe4f4589-337d-4f5d-927f-1d21b25e4cb7_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/fe/4f/fe4f4589-337d-4f5d-927f-1d21b25e4cb7_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </div> </a> <div class="plr_main_topic_description"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Człowiek </div> </a> <a class="plr_main_topic_link" href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2285967,1,empatia-nie-musi-byc-trudniejsza-niz-zanurkowanie-na-dno-oceanu.read"> <h2> Empatia nie musi być trudniejsza niż zanurkowanie na dno oceanu </h2> <p> Przyjęcie cudzego punktu widzenia nie jest łatwe. Wzmocnienie empatii jako normy społecznej mogłoby zmotywować ludzi do takiego wysiłku. [Artykuł także do słuchania] </p> <div class="plr_main_topic_article_data"> <div class="plr_author"> Elizabeth Svoboda </div> <div class="plr_date"> 1 lutego 2025 </div> </div> </a> </div> </article> </li> <li> <article class="plr_main_topic_article " data-module-editing-edit-article-id="2289329 "> <a class="plr_main_topic_link" href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2289329,1,zwierzeta-i-globalne-ocieplenie-kto-szybciej-siada-do-stolu-ten-wygrywa.read"> <div class="plr_main_topic_img"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f7/38/f7384bc4-839c-407c-93f8-7ab1ef3d5e7f_f970x400" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f7/38/f7384bc4-839c-407c-93f8-7ab1ef3d5e7f_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f7/38/f7384bc4-839c-407c-93f8-7ab1ef3d5e7f_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </div> </a> <div class="plr_main_topic_description"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko"> <div class="btn btn-sm btn-srodowisko"> Środowisko </div> </a> <a class="plr_main_topic_link" href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2289329,1,zwierzeta-i-globalne-ocieplenie-kto-szybciej-siada-do-stolu-ten-wygrywa.read"> <h2> Zwierzęta i globalne ocieplenie: kto szybciej siada do stołu, ten wygrywa </h2> <p> Wyniki tych badań można wykorzystać do skuteczniejszego przewidywania, które gatunki w warunkach globalnego ocieplenia poradzą sobie dobrze, a które – źle. Tak twierdzą naukowcy, którzy przyjrzeli się cyklom życia koników polnych. </p> <div class="plr_main_topic_article_data"> <div class="plr_author"> Marta Alicja Trzeciak </div> <div class="plr_date"> 14 lutego 2025 </div> </div> </a> </div> </article> </li> <li> <article class="plr_main_topic_article plr_main_topic_article_podcast btn-czlowiek " data-module-editing-edit-article-id="2289319 "> <a class="plr_main_topic_link" href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2289319,1,podkast-124-ewa-labno-falecka-o-wspolnej-milosci-marii-i-alberta.read"> <div class="plr_main_topic_img"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/42/1f/421fdfe7-b68c-4858-a7f1-f7b33e0895f6_f970x400" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/42/1f/421fdfe7-b68c-4858-a7f1-f7b33e0895f6_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/42/1f/421fdfe7-b68c-4858-a7f1-f7b33e0895f6_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </div> </a> <div class="plr_main_topic_description"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Podkast </div> </a> <a class="plr_main_topic_link" href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2289319,1,podkast-124-ewa-labno-falecka-o-wspolnej-milosci-marii-i-alberta.read"> <h2> Podkast 124. Ewa Łabno-Falęcka: O wspólnej miłości Marii i Alberta </h2> <p> Co łączyło Skłodowską-Curie i Einsteina? Na czym w życiu zależało im najbardziej? Co ich różniło? O korespondencji między dwojgiem badaczy opowiada dr Ewa Łabno-Falęcka – doradczyni inwestycyjna, wykładowczyni na Politechnice Warszawskiej, założycielka i prezeska Fundacji Rozwoju Edukacji dla Przemysłu, współwydawczyni książki „Listy 1911–1932 Maria Skłodowska-Curie / Albert Einstein”. </p> <div class="plr_main_topic_article_data"> <div class="plr_author"> Karol Jałochowski </div> <div class="plr_date"> 14 lutego 2025 </div> </div> <div class="plr_podcast_audio plr_podcast_audio_mini" mmid="20377219"></div> </a> </div> </article> </li> <li> <article class="plr_main_topic_article plr_article_audio " data-module-editing-edit-article-id="2289169 "> <a class="plr_main_topic_link" href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2289169,1,james-cook-trzy-smierci-brytyjskiego-zeglarza.read"> <div class="plr_main_topic_img"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/cf/91/cf91da32-d42e-46f0-aa29-514965d92a04_f970x400" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/cf/91/cf91da32-d42e-46f0-aa29-514965d92a04_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/cf/91/cf91da32-d42e-46f0-aa29-514965d92a04_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </div> </a> <div class="plr_main_topic_description"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Człowiek </div> </a> <a class="plr_main_topic_link" href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2289169,1,james-cook-trzy-smierci-brytyjskiego-zeglarza.read"> <h2> James Cook: trzy śmierci brytyjskiego żeglarza </h2> <p> Bohater czy złoczyńca? Ofiara czy winowajca? Kim był jeden z najsłynniejszych podróżników i dlaczego o jego zabójstwie dyskutuje się do dziś. [Artykuł także do słuchania] </p> <div class="plr_main_topic_article_data"> <div class="plr_author"> Katarzyna Kostecka </div> <div class="plr_date"> 13 lutego 2025 </div> </div> </a> </div> </article> </li> <li> <article class="plr_main_topic_article " data-module-editing-edit-article-id="2289313 "> <a class="plr_main_topic_link" href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2289313,1,srodek-ziemi-ciagla-presja-sprawia-ze-sztywne-jest-tylko-w-teorii.read"> <div class="plr_main_topic_img"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/4c/31/4c312089-abd3-4788-a74e-bf1acf3bf91f_f970x400" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/4c/31/4c312089-abd3-4788-a74e-bf1acf3bf91f_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/4c/31/4c312089-abd3-4788-a74e-bf1acf3bf91f_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </div> </a> <div class="plr_main_topic_description"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko"> <div class="btn btn-sm btn-srodowisko"> Środowisko </div> </a> <a class="plr_main_topic_link" href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2289313,1,srodek-ziemi-ciagla-presja-sprawia-ze-sztywne-jest-tylko-w-teorii.read"> <h2> Środek Ziemi: ciągła presja sprawia, że sztywne jest tylko w teorii </h2> <p> Jądro wewnętrze naszej planety jest stopniowo rozmiękczane – odkryli naukowcy z University of Southern California. Stwierdzili również, dlaczego tak się dzieje. </p> <div class="plr_main_topic_article_data"> <div class="plr_author"> Andrzej Hołdys </div> <div class="plr_date"> 14 lutego 2025 </div> </div> </a> </div> </article> </li> <li> <article class="plr_main_topic_article " data-module-editing-edit-article-id="2289191 "> <a class="plr_main_topic_link" href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2289191,1,ochrona-zwierzat-rezerwaty-to-za-malo.read"> <div class="plr_main_topic_img"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/c8/bc/c8bcd342-6df1-4748-bc6e-9883053e92f7_f970x400" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/c8/bc/c8bcd342-6df1-4748-bc6e-9883053e92f7_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/c8/bc/c8bcd342-6df1-4748-bc6e-9883053e92f7_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </div> </a> <div class="plr_main_topic_description"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko"> <div class="btn btn-sm btn-srodowisko"> Środowisko </div> </a> <a class="plr_main_topic_link" href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2289191,1,ochrona-zwierzat-rezerwaty-to-za-malo.read"> <h2> Ochrona zwierząt: rezerwaty to za mało </h2> <p> Stwierdzenie, że nie warto wydzielać terenów chronionych, byłoby fałszywe. Są one niewątpliwie niezbędne. Rzecz w tym, że wskazane jest wprowadzanie dodatkowych rozwiązań. </p> <div class="plr_main_topic_article_data"> <div class="plr_author"> Marta Alicja Trzeciak </div> <div class="plr_date"> 13 lutego 2025 </div> </div> </a> </div> </article> </li> <li> <article class="plr_main_topic_article " data-module-editing-edit-article-id="2289187 "> <a class="plr_main_topic_link" href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2289187,1,poparcie-dla-afd-to-wynik-nieoczywistych-zderzen.read"> <div class="plr_main_topic_img"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/0a/16/0a161741-c415-464a-b93b-8d00cf0548f9_f970x400" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/0a/16/0a161741-c415-464a-b93b-8d00cf0548f9_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/0a/16/0a161741-c415-464a-b93b-8d00cf0548f9_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </div> </a> <div class="plr_main_topic_description"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Człowiek </div> </a> <a class="plr_main_topic_link" href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2289187,1,poparcie-dla-afd-to-wynik-nieoczywistych-zderzen.read"> <h2> Poparcie dla AfD to wynik nieoczywistych zderzeń </h2> <p> Przed zaplanowanymi na 23 lutego 2025 r. wyborami w Niemczech, trwa dyskusja nad przyczynami rosnącej popularności skrajnie prawicowej Alternatywy dla Niemiec (AfD). Kamyczek do ogródka dorzucili właśnie uczeni z Johann Wolfgang Goethe-Universität. </p> <div class="plr_main_topic_article_data"> <div class="plr_author"> Tomasz Targański </div> <div class="plr_date"> 13 lutego 2025 </div> </div> </a> </div> </article> </li> </ul> </div> </section> <script> var PLRPodcastIndexMultimedia = PLRPodcastIndexMultimedia ? PLRPodcastIndexMultimedia : []; PLRPodcastIndexMultimedia = PLRPodcastIndexMultimedia.concat([ { "type": "podcast", "src": "//static.polityka.pl/_resource/res/path/mp3/bf/de/bfde02ca-dbcc-48c3-a149-f9ee58819ccf", "title" : "Podkast 124. Ewa Łabno-Falęcka: O wspólnej miłości Marii i Alberta", "desc": "Co łączyło Skłodowską-Curie i Einsteina? Na czym w życiu zależało im najbardziej? Co ich różniło? O korespondencji między dwojgiem badaczy opowiada dr Ewa Łabno-Falęcka – doradczyni inwestycyjna, wykładowczyni na Politechnice Warszawskiej, założycielka i prezeska Fundacji Rozwoju Edukacji dla Przemysłu, współwydawczyni książki „Listy 1911–1932 Maria Skłodowska-Curie / Albert Einstein”.", "date" : "2025-02-14 11:47:00.0", "credit": "pulsar", "seriesTitle" : "pulsar nadaje", "seriesCover" : "//static.polityka.pl/_resource/res/path/6a/7c/6a7c8a47-3583-431a-b915-17f61efa68fd", "id": "20377219" }, ]); </script>  <section class="plr_baner_val_prop"> <div class="plr_baner_val_prop_wrapper"> <h1 class="plr_h1 plr_baner_val_prop_claim1"> Miej własnego pulsara </h1> <p class="plr_p1" class="plr_baner_val_prop_claim2"> Najważniejsze odkrycia i spory naukowe. <br/> Dostęp do renomowanych czasopism „Wiedza i Życie" <br/> oraz „Świat Nauki". <br/><br/>Pierwszy miesiąc prenumeraty tylko 9,90 zł! </p> <a class="btn btn-cta" href="https://www.projektpulsar.pl/pelnewydanie/stronasprzedazowa" onclick="Site.captureOutboundClick('https://www.projektpulsar.pl/pelnewydanie/stronasprzedazowa', 'plr_baner_val_prop'); return false;" class="plr_baner_val_prop_link plr_category">SUBSKRYBUJ DZISIAJ <span class="cg-arrow-right-gold"></span> </a> <img src="https://zasoby.polityka.pl/projektpulsar.pl/plr/img/pulsar_creative.svg"> </div> </section> <section class="plr_list_index plr_list_index_m_1large plr_list_index_m_squares " data-rendered-module-id="9398" > <h3 class="plr_h3">pierwsze wzmianki</h3> <ul class="plr_list_index_main"> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2288877,1,cesarstwo-rzymskie-na-co-wskazuje-karmienie-piersia-.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/25/20/2520ae8d-e64b-474e-bbd0-1d14820c0eab_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/25/20/2520ae8d-e64b-474e-bbd0-1d14820c0eab_f665x355" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/25/20/2520ae8d-e64b-474e-bbd0-1d14820c0eab_f665x355" alt="null" width="665" height="355" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Człowiek </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2288877,1,cesarstwo-rzymskie-na-co-wskazuje-karmienie-piersia-.read"> <h2 class="plr_h2"> Cesarstwo Rzymskie: na co wskazuje karmienie piersią </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Czy istnieje związek między czasem spożywania przez niemowlęta mleka matki a urbanizacją? Nowa publikacja w „PNAS Nexus” sugeruje, że tak. Skąd ta wiedza? Z zębów. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Tomasz Targański </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/zdrowie/2289185,1,przyszlosc-odbija-sie-w-szklanych-kulkach.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/e7/b9/e7b9acf8-924e-4104-8acb-eaf77ef58d57_f210x210" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/e7/b9/e7b9acf8-924e-4104-8acb-eaf77ef58d57_f665x355" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/e7/b9/e7b9acf8-924e-4104-8acb-eaf77ef58d57_f665x355" alt="null" width="665" height="355" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/zdrowie"> <div class="btn btn-sm btn-zdrowie"> Zdrowie </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/zdrowie/2289185,1,przyszlosc-odbija-sie-w-szklanych-kulkach.read"> <h2 class="plr_h2"> Przyszłość odbija się w szklanych kulkach </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Jakość obrazowania ultrasonograficznego można podnieść wykorzystują markery zwiększające kontrast i rozdzielczość. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Tomasz Roman Tarnawski </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos/2285143,1,europa-studzi-nadzieje-lodem.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/91/54/915497bb-a911-4669-9826-d92cd27d90a4_f210x210" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/91/54/915497bb-a911-4669-9826-d92cd27d90a4_f665x355" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/91/54/915497bb-a911-4669-9826-d92cd27d90a4_f665x355" alt="null" width="665" height="355" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos"> <div class="btn btn-sm btn-kosmos"> Kosmos </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos/2285143,1,europa-studzi-nadzieje-lodem.read"> <h2 class="plr_h2"> Europa studzi nadzieje lodem </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Złe informacje docierają z sondy Juno do poszukiwaczy życia na księżycu Jowisza. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Andrzej Hołdys </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2288685,1,kanibalizm-w-jaskini-maszyckiej-demonstracja-sily-i-kontroli.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/1e/1b/1e1b9c3f-d859-4ca4-b198-3ebc9eaca085_f210x210" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/1e/1b/1e1b9c3f-d859-4ca4-b198-3ebc9eaca085_f665x355" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/1e/1b/1e1b9c3f-d859-4ca4-b198-3ebc9eaca085_f665x355" alt="null" width="665" height="355" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Człowiek </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2288685,1,kanibalizm-w-jaskini-maszyckiej-demonstracja-sily-i-kontroli.read"> <h2 class="plr_h2"> Kanibalizm w Jaskini Maszyckiej: demonstracja siły i kontroli </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Szczątki znalezione w Ojcowskim Parku Narodowym dostarczają dowodów na to, w jaki sposób żyjący 18 tys. lat temu przedstawiciele epoki magdaleńskiej traktowali pokonanych wrogów. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Agnieszka Krzemińska </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/technologia/2289033,1,chatgpt-czy-czlowiek--u-kogo-para-z-problemami-znajdzie-lepsza-pomoc.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/d6/be/d6be0500-0d3f-4e7f-9b2f-e7beb0177f36_f210x210" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/d6/be/d6be0500-0d3f-4e7f-9b2f-e7beb0177f36_f665x355" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/d6/be/d6be0500-0d3f-4e7f-9b2f-e7beb0177f36_f665x355" alt="null" width="665" height="355" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/technologia"> <div class="btn btn-sm btn-technologia"> Technologia </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/technologia/2289033,1,chatgpt-czy-czlowiek--u-kogo-para-z-problemami-znajdzie-lepsza-pomoc.read"> <h2 class="plr_h2"> ChatGPT czy człowiek – u kogo para z problemami znajdzie lepszą pomoc? </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Ciekawy eksperyment porównujący skuteczność AI i ludzi w kontekście terapeutycznym przeprowadzili naukowcy z kilku amerykańskich ośrodków akademickich oraz szwajcarskiego Université de Lausanne. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Marcin Rotkiewicz </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2289027,1,zolw-tanczy-jak-mu-pole-zagra.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/75/2f/752fb6c7-8e48-4c25-84ae-5ad5497cca38_f210x210" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/75/2f/752fb6c7-8e48-4c25-84ae-5ad5497cca38_f665x355" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/75/2f/752fb6c7-8e48-4c25-84ae-5ad5497cca38_f665x355" alt="null" width="665" height="355" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko"> <div class="btn btn-sm btn-srodowisko"> Środowisko </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2289027,1,zolw-tanczy-jak-mu-pole-zagra.read"> <h2 class="plr_h2"> Żółw tańczy, jak mu pole zagra </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Jak sprawdzić, czy żółwie i inne zwierzęta mają magnetorecepcję? Do tej pory analizowano np. anatomię i histologię ich zmysłów lub mózgów. Uczeni z University of North Carolina przeprowadzili zaś tyleż prosty, co pomysłowy eksperyment. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Marta Alicja Trzeciak </div> </div> </a> </div> </li> </ul> <a class="plr_pager_more" href="https://www.projektpulsar.pl/wzmianki"><b>WIĘCEJ WZMIANEK »</b></a> </section> <script type="text/javascript"> var CgAccountNewslettersData = { visibleOnLoad: false, newsletters: [ { id: "47", displayName: "Newsletter serwisu Pulsar", description: "Cotygodniowe doniesienia ze \u015Bwiata nauki", optedIn: false, }, ] }; </script> <div class=" plr_newsletter_signup "></div> <section class="plr_most_popular " data-rendered-module-id="9405" > <div class=""> <ol> <div class="intro"> <h2 class="plr_h3">Wasz wybór</h2> </div> <li> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek">Człowiek</div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2289319,1,podkast-124-ewa-labno-falecka-o-wspolnej-milosci-marii-i-alberta.read"> <h3>Podkast 124. Ewa Łabno-Falęcka: O wspólnej miłości Marii i Alberta</h3> <div class="plr_autor">Karol Jałochowski</div> </a> </li> <li> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek">Człowiek</div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2289169,1,james-cook-trzy-smierci-brytyjskiego-zeglarza.read"> <h3>James Cook: trzy śmierci brytyjskiego żeglarza</h3> <div class="plr_autor">Katarzyna Kostecka</div> </a> </li> <li> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek">Człowiek</div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2289187,1,poparcie-dla-afd-to-wynik-nieoczywistych-zderzen.read"> <h3>Poparcie dla AfD to wynik nieoczywistych zderzeń</h3> <div class="plr_autor">Tomasz Targański</div> </a> </li> <li> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura"> <div class="btn btn-sm btn-struktura">Struktura</div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2289021,1,o-neutrinie-ktore-zadziwilo-energia.read"> <h3>O neutrinie, które zadziwiło energią</h3> <div class="plr_autor">Tomasz Roman Tarnawski</div> </a> </li> <li> <a href="https://www.projektpulsar.pl/technologia"> <div class="btn btn-sm btn-technologia">Technologia</div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/technologia/2289033,1,chatgpt-czy-czlowiek--u-kogo-para-z-problemami-znajdzie-lepsza-pomoc.read"> <h3>ChatGPT czy człowiek – u kogo para z problemami znajdzie lepszą pomoc?</h3> <div class="plr_autor">Marcin Rotkiewicz</div> </a> </li> </ol> </div> </section>  <section class="plr_manual_carousel " data-rendered-module-id="10404" > <div class="plr_manual_carousel_head"> <h2>rozbłyski pulsara</h2> </div> <div class="plr_manual_carousel_main"> <div class="plr_manual_carousel_inner"> <div class="cg_carousel_gallery_item active "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/81/7f/817f18fb-d98c-4372-b690-ddd5ffe96b26_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://royalsocietypublishing.org/doi/10.1098/rspb.2024.2192" target="_blank"> <h3>Kręgosłup anteną</h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">Ogon orleniokształtnych (znani przedstawiciele to np. płaszczki) pełni nie tylko funkcje steru czy broni, ale też anteny – wykazali autorzy pracy opublikowanej na łamach „Proceedings of the Royal Society B”. U swojej podstawy narząd ten stanowi po prostu przedłużenie kręgosłupa zwierzęcia. Ale tuż za kolcem (znajdującym się mniej więcej w jednej trzeciej odległości od początku ogona do jego końcówki) zamienia się we wszechstronny organ mechanosensoryczny. Uczeni odkryli, że tam, gdzie kończą się kręgi, ogon płaszczek wyposażony jest w wyspecjalizowany system usztywnień, który powstaje ze zmodyfikowanych łuków nerwowych i naczyniowych – tzw. synarkual. Działają one jak wzmocnienie dla linii bocznych po obu stronach ciała zwierzęcia, a tym samym pełnią funkcję hydrodynamicznych anten sensorycznych – wyjaśniają badacze. (mat) Zdjęcie: Shutterstock</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/4b/5f/4b5f57e3-55b5-444b-96f3-d8a58855db52_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.pnas.org/cgi/doi/10.1073/pnas.2401679122" target="_blank"> <h3>Rosomaki zdobywają świat</h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">Populacja rosomaków – dużych drapieżników, największych w Europie przedstawicieli rodziny łasicowatych – szybko odradza się na Półwyspie Skandynawskim. Te zwierzęta preferujące klimat polarny i umiarkowanie chłodny półkuli północnej, są skryte, sprytne i zwinne, świetnie pływają i wspinają się po drzewach. Mimo to zostały niemal doszczętnie wybite w XX w., zarówno w Ameryce Północnej, jak i w Eurazji. Niewielka populacja przetrwała m.in. w górach Półwyspu Skandynawskiego, na pograniczu Norwegii i Szwecji. I to ona właśnie była przedmiotem badań, których optymistyczne wyniki opublikował właśnie „PNAS”. Ich autorzy twierdzą, że w ciągu ostatniej dekady rosomaki ze Skandynawii coraz śmielej opuszczają swoje dzikie górskie azyle, w których przetrwały zagładę, i pojawiają się na terenach leśnych, także tych częściowo zmienionych przez ludzi, mimo że wcześniej tajga nie była ich ulubionym siedliskiem. (hold) Zdjęcie: Shutterstock</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/c6/a9/c6a9527e-18f7-4d73-830b-ab42fe6b6c6f_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.nature.com/articles/s41591-024-03452-2" target="_blank"> <h3>Miasta nie do życia</h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">Listę miast na naszym kontynencie, w których mieszkańców najsilniej uderzy wzrost temperatur w najbliższych dekadach, otwiera Barcelona. Na kolejnych miejscach są: Rzym, Neapol, Madryt, Mediolan i Ateny. Pierwszą dziesiątkę zamykają Bukareszt i Genua. Autorzy badań, które publikuje dziś „Nature Medicine”, prognozują, że do końca tego wieku klimat przyczyni się do 2,3 mln dodatkowych zgonów w ponad 800 europejskich miastach objętych analizą. Przyczyną będą długotrwałe fale gorąca, które będą stanowiły olbrzymie wyzwanie dla osób starszych i cierpiących na choroby układu oddechowego lub mają problemy z krążeniem. Najgorzej będzie w strefie śródziemnomorskiej i na Bałkanach. Badacze podkreślają, że ok. 70 proc. tych zgonów można byłoby uniknąć, gdyby ludzkości udało się utrzymać wzrost średniej rocznej temperatury na Ziemi poniżej 2 st. C, licząc od początku epoki przemysłowej. (hold) Zdjęcie: Shutterstock</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/20/d4/20d4c965-c0d2-4b6e-806a-388024e02edd_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.pnas.org/doi/10.1073/pnas.2322884121" target="_blank"> <h3>Kapucynki w szkole życia</h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">Bardziej tolerancyjne kapucynki szybciej nabywają nowe umiejętności, w tym te kluczowe do przetrwania – wykazali brytyjscy i brazylijscy uczeni na łamach PNAS. Zanim jednak popadniemy w zachwyt nad korzyściami płynącymi z postawy tych małp, wyjaśnijmy, że badaczom chodziło tu o tzw. tolerancję społeczną, czyli o zdolność do akceptowania fizycznej i przestrzennej bliskości innego osobnika. Ponieważ kapucynki uczą się przede wszystkim poprzez obserwację, nic więc dziwnego w tym, że lepszymi uczniami są te, które przebywają częściej i bliżej innych członków stada. Dzięki temu szybciej np. rozłupują trudne do otworzenia orzechy. (mat) Zdjęcie: Shutterstock</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/dc/d4/dcd4f72a-449e-4c19-bc69-cba392aa410b_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.science.org/doi/10.1126/scirobotics.ado6187" target="_blank"> <h3>Szybki dron</h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">Autonomicznego drona o nazwie SUPER (safety-assured high-speed aerial robot, co można przetłumaczyć jako szybki dron z systemem bezpieczeństwa) skonstruowali inżynierowie z University of Hong Kong. Potrafi on nawigować w nieznanym terenie z wieloma przeszkodami (np. lesie), poruszając się z prędkością ponad 70 km/h. Wykorzystuje m.in. czujnik LiDAR do mapowania terenu w promieniu 70 m oraz stosuje specjalną strategię planowania trasy. Może także śledzić biegnącą osobę w zalesionym terenie, nawet przy słabym oświetleniu. O tym ważnym osiągnięciu w rozwoju autonomicznych robotów latających, który może usprawnić akcje poszukiwawczo-ratownicze, informuje najnowsze wydanie „Science Robotics”. (mr) Ilustracja: Demonstracja umiejętności SUPER. (i) Loty z dużą prędkością; (ii) unikanie przewodów elektrycznych; (iii) nawigacja w środowisku; (iv) loty w nocy.</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/69/21/6921fa93-c2db-44d2-83e0-60f9811ed5f0_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.nature.com/articles/s41467-025-56154-9" target="_blank"> <h3>Najstarsze ślady</h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">Przez lata uważano, że najstarszym dowodem obecności ludzi w Eurazji są szczątki odkryte w Dmanisi w Gruzji, datowane na ok. 1,8 mln lat. Tymczasem na stanowisku archeologicznym w dolinie rzeki Olteț w Rumunii, naukowcy odkryli liczne kości zwierząt noszące ślady nacięć, które zinterpretowano jako efekty obróbki przez homininów. Datowanie znaleziska metodą uranowo-ołowiową wykazało, że osady w Grăunceanu mają co najmniej 1,95 mln lat. Odkrycie wpisuje się w szerszą debatę o tym, kiedy i w jaki sposób homininy opuściły Afrykę. Wcześniejsze badania sugerowały, że rozprzestrzenianie się ludzi było stopniowe i powolne. Jednak nowe dowody z różnych stanowisk w Eurazji wskazują, że proces ten mógł być bardziej złożony i obejmować liczne fale migracyjne. </h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/5e/c3/5ec35c69-a837-4fe1-85cf-6d9f6f172f57_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="http://dx.doi.org/10.3390/healthcare12232488" target="_blank"> <h3>21 dni to tak naprawdę prawie rok </h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">„Dietetycy jej nienawidzą, znalazła jeden prosty sposób, by w zaledwie 21 dni zmienić swoje szkodliwe nawyki” – kto nigdy nie natknął się na tego typu hasło reklamowe? Zwykle oferuje się w nim jakąś aplikację, płatny webinar, e-booka albo inny produkt czy usługę, które mają przekonać użytkownika do sportu, zdrowego żywienia, wstawania o 5 rano lub produktywnej pracy przez 12 godzin dziennie. Niestety, te rozwiązania mają bardzo niewiele wspólnego z wiedzą naukową. W dodatku niedawne badania, przeprowadzone przez uczonych z University of South Australia, wykazały, że 21 dni to zdecydowanie za mało, by wyrobić sobie jakiś zdrowy nawyk, np. żywieniowy. Z przeprowadzonej przez badaczy analizy wynika, że nawet przy założeniu pomyślnego przebiegu, nowe przyzwyczajenia zaczynają się formować przeciętnie po 59–66 dniach. Aby na dobre zagościły w czyimś życiu, czyli się ugruntowały, potrzeba jeszcze więcej czasu – nawet 335 dni. (mat)</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/fc/4f/fc4f2fdb-f65d-4a7a-a5bb-f32366f18dea_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adq9590" target="_blank"> <h3>Jaki nos lepiej czuje? </h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">Które rasy psów są najlepsze do pracy węchowej, np. do wykrywania i wyszukiwania materiałów wybuchowych, narkotyków czy innych śladów zapachowych? Te, które mają długą kufę, obszerną jamę nosową, a więc i dużą powierzchnię nabłonka węchowego – brzmi intuicyjna odpowiedź, powielana przez lata przez różne źródła. Ale czy na pewno? Autorzy pracy, która ukazała się na łamach „Science Advances”, postanowili sprawdzić, czy cechy anatomiczne, zwłaszcza te związane z budową czaszki, faktycznie przekładają się znacząco na przypisywane poszczególnym rasom umiejętności. Z ich analiz wynika, że nie. To, czy pies jest długopyski, czy krótkopyski, nie wydaje się mieć istotnego wpływu na jego „funkcjonalność”. Odpowiedni trening sprawia, że wszystkie rasy osiągają zbliżone wyniki w pracach, które zwykliśmy wiązać z poszczególnymi cechami anatomicznymi – podają autorzy. I dodają, że predyspozycje behawioralne psa mogą być znacznie ważniejsze niż budowa jego ciała. (mat)</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/63/53/63532592-c956-415e-8171-75ce39b46dc7_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/ece3.70786" target="_blank"> <h3>Smacznego, orko</h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">Wątróbka żarłacza białego w „sosie” z wód oceanicznych – zdaje się, że to jedna z ulubionych potraw orek. Wynika to z pracy opublikowanej na łamach „Ecology and Evolution”. Te morskie ssaki polują bowiem na rekiny tylko po to, by pożywić się ich wątrobą. W tym celu zabijają lub ogłuszają ofiarę, a następnie dokonują charakterystycznego rozcięcia podbrzusza i – jak to ujęto w publikacji – przeprowadzają ekstrakcję. Wcześniej notowano już orki polujące na różne gatunki rekinów, a także pożywiające się ich narządami. Jednak doniesienia dotyczące żerowania tych ssaków na żarłaczu białym pochodziły z innych regionów świata – z okolic Kalifornii oraz Południowej Afryki. Dotychczasowe doniesienia nie były też tak niepodważalne jak to obecne. Wtedy rozpoznawano atak orki jedynie po kształcie i typie zadanych ran, teraz przeprowadzono analizę genetyczną rany rekina i wykryto obecność DNA orek w jego tkankach. Nowa publikacja jest istotna również dlatego, że potwierdza wcześniejsze przypuszczenia – taktyka polowania na rekiny (w tym żarłacze) jest powszechna wśród orek na całym świecie. Nie jest jedynie elementem lokalnych kultur tych zwierząt. (mat)</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/89/45/8945437d-527c-40b3-a355-5107701fab5b_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.cambridge.org/core/journals/antiquity/article/inscribed-sandstone-fragments-of-hole-norway-radiocarbon-dates-provide-insight-into-runestone-traditions/52AF86395C4454EF01F436465EC5DE22" target="_blank"> <h3>Najstarszy zapis runiczny </h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">W Svingerud w Norwegii archeolodzy odkryli najstarszy zapis runiczny wykonany na kamieniu. Powstał on między 50 r. p.n.e. a 275 r. n.e. Kamień rozbito na kawałki, a potem fragmenty umieszczono w różnych grobach, co sugeruje zarówno jego ceremonialne, jak i użytkowe znaczenie. Odkrycie to dostarcza cennych informacji na temat wczesnego użycia pisma runicznego.</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/52/72/5272136a-3378-49f5-8de1-0f0577962fd3_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://doi.org/10.1038/s41586-024-08390-0" target="_blank"> <h3>Po wodzie pływa...</h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">Czy T-rex kiedykolwiek widział kaczkę? To oczywiście niemożliwe, ponieważ pierwsze blaszkodziobe pojawiły się na Ziemi w górnym paleocenie, czyli kilka milionów lat po wyginięciu tych najbardziej rozpoznawalnych drapieżnych dinozaurów. Ale gdyby tyranozaur znalazł się w odpowiednim miejscu, mógłby spotkać bliskich krewnych współczesnych kaczek i gęsi – wodne ptaki z gatunku Vegavis iaai. Niemal kompletną czaszkę tego zwierzęcia, datowaną na ok. 69–68 mln lat, znaleźli właśnie uczeni z USA i Australii. Analiza, którą przeprowadzili, wykazała, że ptak ten miał rozwinięte mięśnie szczękowe oraz szpiczasty dziób. V. iaai był więc prawdopodobnie ptakiem nurkującym i polującym na morskie zwierzęta. (mat)</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/b6/61/b661d158-5a0e-4a0d-abd4-5208c020e8ac_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.livescience.com/archaeology/ice-age-europeans-as-young-as-10-years-old-rocked-cheek-piercings-30-000-years-ago" target="_blank"> <h3>Labrety w policzkach u dzieci</h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">30 tys. lat temu już dziesięciolatki nosiły labrety w policzkach – tak wynika z badania szkieletów paleolitycznych z Europy Środkowej. Ich zęby od strony policzków są bowiem w wielu przypadkach nienaturalnie starte. Dziwne, płaskie plamy u żyjących na Morawach przedstawicieli kultury pawłoskiej znano od dawna. Ostatnio jednak John Willman z Uniwersytetu w Coimbrze w Portugalii stwierdził, że mogły je powodować ozdoby w policzkach, które stanowiły sygnał przynależności danej osoby do grupy. Pomysł niezły, ale na razie wśród bogatych znalezisk tej kultury nie natrafiono na żadne przedmioty, które mogłyby być labretami. Pomysłodawca sugeruje ponowne przejrzenie znalezisk, bo niewykluczone, że wykonywano je z kości lub z kamienia.</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/79/76/79766d52-fea3-4c49-af8d-53f88f1e50a0_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://alz-journals.onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/alz.14316" target="_blank"> <h3>Demencję można opóźnić </h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">Izolacja społeczna i poczucie samotności zwiększają ryzyko wielu schorzeń, a także przyspieszają wystąpienie objawów demencyjnych będących następstwem procesów starzenia się. O tych związkach – pomiędzy relacjami międzyludzkimi a zdrowiem, w tym zdrowiem mózgu – wiadomo już od dawna. Neurolodzy z chicagowskiego Rush University Medical Center postanowili jednak zmierzyć i przedstawić te dane w możliwie najprostszy sposób – tak, aby ustalić, jak w praktyce życie społeczne przekłada się na opóźnienie demencji. Bazując na danych 2 tys. seniorów, wykazali, że podejmowanie częstych aktywności społecznych (przynajmniej raz w tygodniu, a najlepiej jeszcze częściej) może opóźnić wystąpienie demencji nawet o 5 lat. Co badacze zaliczyli do „aktywności społecznych”? Na przykład, odwiedziny u znajomych, wspólną wycieczkę, grę w bingo, grupowe oglądanie wydarzeń sportowych, wizytę w restauracji czy wolontariat. (mat) </h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/82/68/8268310d-7787-4e09-967b-44038cb7bd2b_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.nature.com/articles/s41558-025-02246-9" target="_blank"> <h3>Droga do świata powyżej 1,5 st. C została otwarta </h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">Rok 2024 r., w którym średnia temperatura globalna pierwszy raz podniosła się o ponad 1,5 st. C w porównaniu z początkiem epoki przemysłowej, może być początkiem długotrwałego trendu klimatycznego – informują autorzy dwóch badań opublikowanych w „Nature” i „Nature Climae Change”. Naukowcy w swojej analizie odwołują się do danych meteorologicznych z XX w. Twierdzą, że moment, w którym w ubiegłym stuleciu był pokonywany jakiś próg klimatyczny, niemal zawsze okazywał się „jaskółką” zapowiadającą trwałą zmianę. Nawet jeśli później w niektórych latach temperatury spadały, to średnia roczna wyliczona dla kolejnych dwóch dekad przeważnie wypadała powyżej progu. Zakładając, że ta wykryta przez badaczy prawidłowość ujawni się i teraz, można uznać, że już żyjemy w świecie cieplejszym o 1,5 st. C, aniżeli półtora wieku temu. Choć warto zastrzec, że formalnie stanie się tak dopiero wtedy, gdy przez dziesięć kolejnych lat temperatura globalna nie zjedzie poniżej tej wartości. Seria ta, według prognoz klimatologów, zacznie się pod koniec tej dekady lub na początku kolejnej. Niemniej szlaban na autostradzie do cieplejszego świata zapewne został podniesiony w ubiegłym roku. (hold)</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/2c/08/2c080b7b-c924-4810-bd09-b98eb1715a8f_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.nature.com/articles/d41586-025-00377-9" target="_blank"> <h3>Zalety Deep Research </h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">OpenAI wprowadziło nowe płatne narzędzie o nazwie Deep Research. Jego zadaniem jest wyszukiwanie informacji z wielu źródeł internetowych, a następnie tworzenie z nich spójnego podsumowania. To idealne narzędzie do przygotowywania raportów, recenzji, sprawozdań, przeglądów literaturowych i innych tego typu dokumentów. Przeprowadzono już wiele testów nad jego wydajnością, a eksperci ocenili jakość wygenerowanych przez nie treści wyżej niż tych przygotowanych przez człowieka. OpenAI planuje rozwijać Deep Research – chce np. zapewnić mu dostęp do informacji płatnych. (trt)</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/31/5a/315a9a92-cbfe-4b85-8cda-69400a407d1b_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://plos.io/40V3E41" target="_blank"> <h3>Wzrost poziomu nienawiści </h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">Po przejęciu przez Elona Muska w 2022 r. Twittera, czyli obecnie X, poziom mowy nienawiści wzrósł na tej platformie społecznościowej o ok. 50 proc. – piszą naukowcy na łamach najnowszego wydania „PLOS ONE”. Chodzi o przyrost homofobicznych, transfobicznych i rasistowskich treści. Ponadto liczba „polubień” postów zawierających mowę nienawiści skoczyła w górę aż o 70 proc. Nie zmniejszyła się też, wbrew zapewnieniom firmy, liczba botów działających na X. Dlatego naukowcy postulują skuteczniejszą moderację treści publikowanych przez użytkowników platformy. (mr)</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/22/06/2206a431-e068-4e69-be8b-7c7ed051ab46_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://plos.io/4gm8DiJ" target="_blank"> <h3>„Pandemiczne pieski” wciąż mają swoje domy </h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">W czasie koronawirusowych lockdownów zaczęto masowo adoptować tzw. pandemiczne pieski (pandemic puppies), czyli zwierzęta, które miały złagodzić poczucie osamotnienia w czasie izolacji, pracy zdalnej itp. Część ekspertów wyrażała wtedy zaniepokojenie, że ta tendencja może później skutkować lawinowymi porzuceniami podopiecznych. Autorzy pracy opublikowanej na łamach PLOS ONE postanowili sprawdzić, czy rzeczywiście tak się stało. Ich analiza wykazała, że nie – 98 proc. psów adoptowanych w czasie pandemii nadal przebywa ze swoimi opiekunami. Uczeni zidentyfikowali jednak inny problem. Odkryli, że osoby, które zdecydowały się na pupila w czasie izolacji, a więc zrobiły to dość impulsywnie, odczuwają teraz znacznie większe obciążenie związane z posiadaniem psa, niż opiekunowie z grupy kontrolnej. To oznacza, że „pandemiczne pieski” są albo bardziej wymagające i problematyczne (np. wykazują większy lęk separacyjny, mają większe skłonności do niszczenia przedmiotów), albo są subiektywnie gorzej oceniane przez opiekunów, którzy zdecydowali się na nie pod wpływem chwili. (mat)</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/14/37/14376a3e-3f82-48df-8b3c-3d9eef91ecd4_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.science.org/doi/10.1126/science.adq7100" target="_blank"> <h3>Odnóża rawki biją i nie cierpią</h3> <h3 class="plr_manual_carousel_desc_lead">Rawki błazen, potocznie nazywane krewetkami modliszkowymi (niepoprawnie, ponieważ rawki i krewetki to nie to samo, choć jedne i drugie należą do gromady pancerzowców) są znane ze swojego potężnego uderzenia. Potrafią nim rozbić pancerz skorupiaka czy muszlę mięczaka. A jednak ich własne odnóża są odporne na niszczące oddziaływanie ciosu. Autorzy pracy opublikowanej na łamach „Science” wykazali, że „pięści” rawki zawdzięczają swoją niezwykłą wytrzymałość warstwowym wzorom pokrywającym kończyny. Blokują one selektywnie wibracje generowane podczas ataku, a zatem działają jak tarcza chroniąca przed falami uderzeniowymi. (mat) Zdjęcie: Shutterstock</h3> </a> </div> </div> </div> <a class="cg_carousel_control_next" role="button"> <svg width="60" height="60" viewBox="0 0 60 60" fill="none" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg"> <circle cx="30" cy="30" r="30" fill="#224077"/> <path d="M26.5002 19.4998L37.0003 30L26.5002 40.5002" stroke="#FAF9F7" stroke-width="2"/> </svg> </a> <a class="cg_carousel_control_prev" role="button" data-slide="next"> <svg width="60" height="60" viewBox="0 0 60 60" fill="none" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg"> <circle r="30" transform="matrix(-1 0 0 1 30 30)" fill="#224077"/> <path d="M33.4998 19.4998L22.9997 30L33.4998 40.5002" stroke="#FAF9F7" stroke-width="2"/> </svg> </a> </div> </section>  <section class="plr_quotation"> <a href="https://whttps://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2287457,1,czego-polacy-szukaja-w-swoich-genach--i-dlaczego-grozi-im-rozczarowanie.readww.projektpulsar.pl/struktura/2279083,1,mozg-na-zimno-nauka-jako-wieza-babel-czyli-o-problemach-z-wrodzonoscia.read"> <h1 class="plr_quotation_claim"> Ireneusz Stolarek: W jednym miejscu miał być Piast i być może nawet był, aż został wysadzony w powietrze radzieckim granatem. </h1> <div class="plr_quotation_author"> Agnieszka Krzemińska <span class="plr_quotation_source">Czego Polacy szukają w swoich genach – i dlaczego grozi im rozczarowanie?</span> </div> </a> </section> <section class="plr_list_index plr_list_index_m_1large plr_list_index_m_squares " data-rendered-module-id="9897" > <h3 class="plr_h3">pulsar ma głos: artykuły do słuchania</h3> <ul class="plr_list_index_main"> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART plr_article_audio "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2285939,1,ksiezyc-olbrzym-istniejacy-tylko-w-naszych-glowach.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/8c/73/8c73a70f-b95b-47ef-95d5-3a1c6b653819_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/8c/73/8c73a70f-b95b-47ef-95d5-3a1c6b653819_f665x355" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/8c/73/8c73a70f-b95b-47ef-95d5-3a1c6b653819_f665x355" alt="null" width="665" height="355" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Człowiek </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2285939,1,ksiezyc-olbrzym-istniejacy-tylko-w-naszych-glowach.read"> <h2 class="plr_h2"> Księżyc: olbrzym istniejący tylko w naszych głowach </h2> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Phil Plait </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART plr_article_audio "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2285967,1,empatia-nie-musi-byc-trudniejsza-niz-zanurkowanie-na-dno-oceanu.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/fe/4f/fe4f4589-337d-4f5d-927f-1d21b25e4cb7_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/fe/4f/fe4f4589-337d-4f5d-927f-1d21b25e4cb7_f665x355" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/fe/4f/fe4f4589-337d-4f5d-927f-1d21b25e4cb7_f665x355" alt="null" width="665" height="355" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Człowiek </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2285967,1,empatia-nie-musi-byc-trudniejsza-niz-zanurkowanie-na-dno-oceanu.read"> <h2 class="plr_h2"> Empatia nie musi być trudniejsza niż zanurkowanie na dno oceanu </h2> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Elizabeth Svoboda </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART plr_article_audio "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2288873,1,homo-rzekomo-czyli-falszywy-obrazek-ewolucji.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/ba/bf/babf10c6-8976-4dc7-b278-b046c523a6d3_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/ba/bf/babf10c6-8976-4dc7-b278-b046c523a6d3_f665x355" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/ba/bf/babf10c6-8976-4dc7-b278-b046c523a6d3_f665x355" alt="null" width="665" height="355" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Człowiek </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2288873,1,homo-rzekomo-czyli-falszywy-obrazek-ewolucji.read"> <h2 class="plr_h2"> Homo rzekomo, czyli fałszywy obrazek ewolucji </h2> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Marcin Ryszkiewicz </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART plr_article_audio "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos/2285957,1,dziewiata-planeta-istnieje-czy-nie-polowanie-trwa.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/5f/cc/5fcc7fcd-f8f3-4041-a0e4-216786afdd0d_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/5f/cc/5fcc7fcd-f8f3-4041-a0e4-216786afdd0d_f665x355" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/5f/cc/5fcc7fcd-f8f3-4041-a0e4-216786afdd0d_f665x355" alt="null" width="665" height="355" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos"> <div class="btn btn-sm btn-kosmos"> Kosmos </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos/2285957,1,dziewiata-planeta-istnieje-czy-nie-polowanie-trwa.read"> <h2 class="plr_h2"> Dziewiąta planeta: istnieje czy nie, polowanie trwa </h2> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Robin George Andrews </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART plr_article_audio "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos/2287293,1,planetoida-bennu-kosmiczna-fabryka-cegielek-zycia.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/e8/a1/e8a11ed0-d55d-4a18-960c-0110794065b2_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/e8/a1/e8a11ed0-d55d-4a18-960c-0110794065b2_f665x355" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/e8/a1/e8a11ed0-d55d-4a18-960c-0110794065b2_f665x355" alt="null" width="665" height="355" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos"> <div class="btn btn-sm btn-kosmos"> Kosmos </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos/2287293,1,planetoida-bennu-kosmiczna-fabryka-cegielek-zycia.read"> <h2 class="plr_h2"> Planetoida Bennu: Kosmiczna fabryka cegiełek życia </h2> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Andrzej Hołdys </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART plr_article_audio "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2286941,1,mozg-na-zimno-jak-daleko-mozna-zajsc-bez-mozgu.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/e2/d7/e2d7fbd9-f236-42c0-95a6-2c9e73ebeee1_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/e2/d7/e2d7fbd9-f236-42c0-95a6-2c9e73ebeee1_f665x355" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/e2/d7/e2d7fbd9-f236-42c0-95a6-2c9e73ebeee1_f665x355" alt="null" width="665" height="355" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Człowiek </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2286941,1,mozg-na-zimno-jak-daleko-mozna-zajsc-bez-mozgu.read"> <h2 class="plr_h2"> Mózg na zimno: Jak daleko można zajść bez mózgu? </h2> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Mateusz Kostecki </div> </div> </a> </div> </li> </ul> </section>  <section class="plr_manual_carousel " data-rendered-module-id="10406" > <div class="plr_manual_carousel_head"> <h2>gryń rysuje </h2> </div> <div class="plr_manual_carousel_main"> <div class="plr_manual_carousel_inner"> <div class="cg_carousel_gallery_item active "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/55/b8/55b81e7b-edb9-47ab-bce5-340037aab050_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2286597,1,wybory-w-drodze-losowania-sprawdzily-sie-w-starozytnych-atenach-dlaczego-nie-sprobowac-dzis.read" target="_blank"> <h3>Wybory w drodze losowania sprawdziły się w starożytnych Atenach. Dlaczego nie spróbować dziś?</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/f6/7e/f67edd4c-a819-45ac-921e-d33068f4a4f5_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2285951,1,na-poczatku-bylo-slowo-tylko-czyje-prawdy-i-mity-o-poczatkach-chrzescijanstwa.read" target="_blank"> <h3>Na początku było słowo. Tylko czyje? Prawdy i mity o początkach chrześcijaństwa</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/db/cb/dbcb52c0-5054-4b2f-9e53-057e8260e69e_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2284393,1,pokoj-daje-dobrobyt-i-stabilnosc-dlaczego-wiec-ludzie-wybieraja-wojne.read" target="_blank"> <h3>Pokój daje dobrobyt i stabilność, dlaczego więc ludzie wybierają wojnę. Pytanie to podjął Richard Overy w „Why War?”</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/2f/c5/2fc5cb2f-d645-4460-9e6d-21bf53982d52_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2283869,1,kiedy-lod-skul-caly-swiat-mrozaca-opowiesc-o-pochodzeniu-organizmow-wielokomorkowych.read" target="_blank"> <h3>Kiedy lód skuł cały świat. Mrożąca opowieść o pochodzeniu organizmów wielokomórkowych</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/5a/6c/5a6cb5c9-b087-4330-bbf6-cf8bc3314875_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2281753,1,nie-mow-mi-co-robic-czyli-wspolczesna-postac-anarchizmu-wedlug-jamesa-c-scotta.read" target="_blank"> <h3>„Nie mów mi, co robić!”, czyli współczesna postać anarchizmu według Jamesa C. Scotta</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/dd/e0/dde04916-e35f-4d3b-8958-3f4326b5166e_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2280879,1,dlaczego-uzalezniamy-sie-od-scrollowania-media-spolecznosciowe-wykorzystuja-wyniki-badan-neurologicznych.read" target="_blank"> <h3>Dlaczego uzależniamy się od scrollowania? Media społecznościowe wykorzystują wyniki badań </h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/36/fa/36fab54d-10ad-406f-90f9-8668c63912c1_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2279909,1,15-lat-temu-przekroczylismy-trzy-granice-juz-przestrzelilismy-wszystkie-taki-mamy-klimat.read" target="_blank"> <h3>15 lat temu przekroczyliśmy trzy granice. Już przestrzeliliśmy wszystkie</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/e0/df/e0dfa4bd-05fd-4e76-8a8f-16320c7dd4bd_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.projektpulsar.pl/technologia/2277813,1,ostry-spor-naukowcow-ai-mysli-jak-ludzie-czy-tylko-udaje-a-moze-myli-sie-jak-czlowiek.read" target="_blank"> <h3>Ostry spór naukowców. AI myśli jak ludzie czy tylko udaje? A może myli się jak człowiek?</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/07/4f/074f7ca3-8cf1-4915-805e-4d2ea80f3140_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.projektpulsar.pl/zdrowie/2274685,1,wiele-kobiet-znosi-menopauze-w-cichym-cierpieniu-a-mozna-im-pomoc.read" target="_blank"> <h3>Wiele kobiet znosi menopauzę w cichym cierpieniu. A można im pomóc</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/ef/71/ef717711-fc14-4532-91be-04cc37f7cc89_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2273833,1,jak-przekonac-do-zmian-mysliwych-drwali-lesnikow-mowi-mikolaj-dorozala-glowny-konserwator-przyrody.read" target="_blank"> <h3>Jak przekonać do zmian myśliwych, drwali, leśników. Mówi Mikołaj Dorożała, główny konserwator przyrody</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/53/31/53313b5c-6323-483c-98e6-54f829910590_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2287457,1,czego-polacy-szukaja-w-swoich-genach--i-dlaczego-grozi-im-rozczarowanie.read" target="_blank"> <h3>Czego Polacy szukają w swoich genach – i dlaczego grozi im rozczarowanie?</h3> </a> </div> </div> <div class="cg_carousel_gallery_item hidden "> <img src="https://static.polityka.pl/_resource/res/path/ba/bf/babf10c6-8976-4dc7-b278-b046c523a6d3_f665x355" alt="" loading="lazy"> <div class="plr_manual_carousel_desc" > <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2288873,1,homo-rzekomo-czyli-falszywy-obrazek-ewolucji.read" target="_blank"> <h3>Homo rzekomo, czyli fałszywy obrazek ewolucji</h3> </a> </div> </div> </div> <a class="cg_carousel_control_next" role="button"> <svg width="60" height="60" viewBox="0 0 60 60" fill="none" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg"> <circle cx="30" cy="30" r="30" fill="#224077"/> <path d="M26.5002 19.4998L37.0003 30L26.5002 40.5002" stroke="#FAF9F7" stroke-width="2"/> </svg> </a> <a class="cg_carousel_control_prev" role="button" data-slide="next"> <svg width="60" height="60" viewBox="0 0 60 60" fill="none" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg"> <circle r="30" transform="matrix(-1 0 0 1 30 30)" fill="#224077"/> <path d="M33.4998 19.4998L22.9997 30L33.4998 40.5002" stroke="#FAF9F7" stroke-width="2"/> </svg> </a> </div> </section> <section class="plr_list_index plr_list_index_1b_over2 plr_list_index_m_1large_nextnoimg " data-rendered-module-id="9399" > <h3 class="plr_h3">hołdys chroni ziemię</h3> <ul class="plr_list_index_main"> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART plr_article_audio "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos/2287293,1,planetoida-bennu-kosmiczna-fabryka-cegielek-zycia.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/e8/a1/e8a11ed0-d55d-4a18-960c-0110794065b2_f638x638" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/e8/a1/e8a11ed0-d55d-4a18-960c-0110794065b2_f970x400" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/e8/a1/e8a11ed0-d55d-4a18-960c-0110794065b2_f970x400" alt="null" width="970" height="400" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos"> <div class="btn btn-sm btn-kosmos"> Kosmos </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos/2287293,1,planetoida-bennu-kosmiczna-fabryka-cegielek-zycia.read"> <h2 class="plr_h2"> Planetoida Bennu: Kosmiczna fabryka cegiełek życia </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Próbki skał z obiektu 1999 RQ36 dotarły na Ziemię w 2023 r. Niedługo później do badania przesyłki sprzed ponad 4,5 mld lat przystąpili naukowcy. Co odkryli? [Artykuł także do słuchania] </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Andrzej Hołdys </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2287273,1,oceany-ludzkosc-rozkreca-ogrzewanie-na-calego.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/4d/a4/4da45a6e-b653-4276-a2d6-dd3533d973c0_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/4d/a4/4da45a6e-b653-4276-a2d6-dd3533d973c0_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/4d/a4/4da45a6e-b653-4276-a2d6-dd3533d973c0_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko"> <div class="btn btn-sm btn-srodowisko"> Środowisko </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2287273,1,oceany-ludzkosc-rozkreca-ogrzewanie-na-calego.read"> <h2 class="plr_h2"> Oceany: ludzkość rozkręca ogrzewanie na całego </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Do tej pory oceany łagodziły wzrosty temperatur powietrza. Równocześnie same zmieniały się w olbrzymi kaloryfer. I teraz sytuacja zmierza do poważnego kryzysu. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Andrzej Hołdys </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2287123,1,gdzie-sie-podzialy-najstarsze-dinozaury.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/13/06/13063abf-8a1b-45b2-8d68-57f9ee197117_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/13/06/13063abf-8a1b-45b2-8d68-57f9ee197117_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/13/06/13063abf-8a1b-45b2-8d68-57f9ee197117_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko"> <div class="btn btn-sm btn-srodowisko"> Środowisko </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2287123,1,gdzie-sie-podzialy-najstarsze-dinozaury.read"> <h2 class="plr_h2"> Gdzie się podziały najstarsze dinozaury? </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Tereny, na których powinni się skoncentrować „łowcy” wspólnego przodka wszystkich wielkich gadów wskazują naukowcy z University College London. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Andrzej Hołdys </div> </div> </a> </div> </li> </ul> <a class="plr_pager_more" href="https://www.projektpulsar.pl/klimat"><b>WIĘCEJ ARTYKUŁÓW ANDRZEJA HOŁDYSA »</b></a> </section> <script> var PLRPodcastIndexMultimedia = PLRPodcastIndexMultimedia ? PLRPodcastIndexMultimedia : []; PLRPodcastIndexMultimedia = PLRPodcastIndexMultimedia.concat([ ]); </script> <section class="plr_list_index plr_list_index_1b_over2 plr_list_index_m_1large_nextnoimg " data-rendered-module-id="9870" > <h3 class="plr_h3">kostecki zerka w mózg</h3> <ul class="plr_list_index_main"> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART plr_article_audio "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2286941,1,mozg-na-zimno-jak-daleko-mozna-zajsc-bez-mozgu.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/e2/d7/e2d7fbd9-f236-42c0-95a6-2c9e73ebeee1_f638x638" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/e2/d7/e2d7fbd9-f236-42c0-95a6-2c9e73ebeee1_f1400x900" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/e2/d7/e2d7fbd9-f236-42c0-95a6-2c9e73ebeee1_f1400x900" alt="null" width="1400" height="900" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Człowiek </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2286941,1,mozg-na-zimno-jak-daleko-mozna-zajsc-bez-mozgu.read"> <h2 class="plr_h2"> Mózg na zimno: Jak daleko można zajść bez mózgu? </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Dlaczego pytanie „po co nam mózg?” ma znaczenie dla tych, których nie interesują uczące się pierwotniaki albo meduzy uciekające przed drapieżnikami? Dlaczego ktoś, kto zajmuje się percepcją wzrokową u ludzi, miałby w ogóle się nad tym zastanawiać? [Artykuł także do słuchania] </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Mateusz Kostecki </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2282941,1,mozg-na-zimno-po-co-czlowiekowi-nauka-czyli-o-wyjasnieniach-w-neurobiologii.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/dc/5d/dc5d630b-65ce-4443-a777-6ad45a4482cb_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/dc/5d/dc5d630b-65ce-4443-a777-6ad45a4482cb_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/dc/5d/dc5d630b-65ce-4443-a777-6ad45a4482cb_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura"> <div class="btn btn-sm btn-struktura"> Struktura </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2282941,1,mozg-na-zimno-po-co-czlowiekowi-nauka-czyli-o-wyjasnieniach-w-neurobiologii.read"> <h2 class="plr_h2"> Mózg na zimno: Po co człowiekowi nauka, czyli o wyjaśnieniach w neurobiologii </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Tak długo, jak badaczki i badacze czują, że ich eksperymenty przynoszą jakieś efekty i otwierają nowe drogi, tak długo niedostatkami ich wyjaśnień mogą nie zaprzątać sobie głowy. [Artykuł także do słuchania] </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Mateusz Kostecki </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2279083,1,mozg-na-zimno-nauka-jako-wieza-babel-czyli-o-problemach-z-wrodzonoscia.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/26/c3/26c38cda-be27-4a48-a18d-afe7b419dbf0_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/26/c3/26c38cda-be27-4a48-a18d-afe7b419dbf0_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/26/c3/26c38cda-be27-4a48-a18d-afe7b419dbf0_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura"> <div class="btn btn-sm btn-struktura"> Struktura </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2279083,1,mozg-na-zimno-nauka-jako-wieza-babel-czyli-o-problemach-z-wrodzonoscia.read"> <h2 class="plr_h2"> Mózg na zimno: Nauka jako wieża Babel, czyli o problemach z wrodzonością </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> AI, która dziesięć lat temu nadawała się głównie do rozpoznawania twarzy na zdjęciach, dziś potrafi „formułować” złożone wypowiedzi. To właśnie ta cecha zaogniła tocząca się od wieków debatę o tym, czy ludzkie zdolności – takie jak język – są wrodzone czy nabyte. [Artykuł także do słuchania] </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Mateusz Kostecki </div> </div> </a> </div> </li> </ul> </section> <section class="plr_list_index plr_list_index_1b_over2 plr_list_index_m_1large_nextnoimg " data-rendered-module-id="9771" > <h3 class="plr_h3">Krzemińska tropi przeszłość</h3> <ul class="plr_list_index_main"> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2288685,1,kanibalizm-w-jaskini-maszyckiej-demonstracja-sily-i-kontroli.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/1e/1b/1e1b9c3f-d859-4ca4-b198-3ebc9eaca085_f638x638" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/1e/1b/1e1b9c3f-d859-4ca4-b198-3ebc9eaca085_f970x400" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/1e/1b/1e1b9c3f-d859-4ca4-b198-3ebc9eaca085_f970x400" alt="null" width="970" height="400" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Człowiek </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2288685,1,kanibalizm-w-jaskini-maszyckiej-demonstracja-sily-i-kontroli.read"> <h2 class="plr_h2"> Kanibalizm w Jaskini Maszyckiej: demonstracja siły i kontroli </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Szczątki znalezione w Ojcowskim Parku Narodowym dostarczają dowodów na to, w jaki sposób żyjący 18 tys. lat temu przedstawiciele epoki magdaleńskiej traktowali pokonanych wrogów. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Agnieszka Krzemińska </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2288183,1,gdzie-bija-genetyczne-zrodla-indoeuropejczykow.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/89/bc/89bc4ef1-ac21-4c9c-8e80-a6fc510f8866_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/89/bc/89bc4ef1-ac21-4c9c-8e80-a6fc510f8866_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/89/bc/89bc4ef1-ac21-4c9c-8e80-a6fc510f8866_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Człowiek </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2288183,1,gdzie-bija-genetyczne-zrodla-indoeuropejczykow.read"> <h2 class="plr_h2"> Gdzie biją genetyczne źródła Indoeuropejczyków </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Dzięki genetykom możemy spojrzeć na tę zagadkę z nowej perspektywy. Badania opublikowane w „Nature” pokazują, jak kształtowały się geny ludu, który zdominował olbrzymią część Eurazji. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Agnieszka Krzemińska </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2288029,1,kiedy-olow-w-atmosferze-zaczal-ksztaltowac-historie.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/94/cd/94cdefe0-fc4b-40ee-9efe-91208ed24dbe_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/94/cd/94cdefe0-fc4b-40ee-9efe-91208ed24dbe_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/94/cd/94cdefe0-fc4b-40ee-9efe-91208ed24dbe_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko"> <div class="btn btn-sm btn-srodowisko"> Środowisko </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2288029,1,kiedy-olow-w-atmosferze-zaczal-ksztaltowac-historie.read"> <h2 class="plr_h2"> Kiedy ołów w atmosferze zaczął kształtować historię? </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Znacznie wcześniej, niż się dotychczas wydawało – dowodzą najnowsze badania naukowców z Uniwersytetu w Heidelbergu. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Agnieszka Krzemińska </div> </div> </a> </div> </li> </ul> <a class="plr_pager_more" href="https://www.projektpulsar.pl/krzeminska"><b>WIĘCEJ ARTYKUŁÓW AGNIESZKI KRZEMIŃSKIEJ »</b></a> </section> <section class="plr_list_index plr_list_index_1b_over2 plr_list_index_m_1large_nextnoimg " data-rendered-module-id="9961" > <h3 class="plr_h3">Trzeciak zgłębia naturę</h3> <ul class="plr_list_index_main"> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2289329,1,zwierzeta-i-globalne-ocieplenie-kto-szybciej-siada-do-stolu-ten-wygrywa.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f7/38/f7384bc4-839c-407c-93f8-7ab1ef3d5e7f_f638x638" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f7/38/f7384bc4-839c-407c-93f8-7ab1ef3d5e7f_f970x400" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f7/38/f7384bc4-839c-407c-93f8-7ab1ef3d5e7f_f970x400" alt="null" width="970" height="400" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko"> <div class="btn btn-sm btn-srodowisko"> Środowisko </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2289329,1,zwierzeta-i-globalne-ocieplenie-kto-szybciej-siada-do-stolu-ten-wygrywa.read"> <h2 class="plr_h2"> Zwierzęta i globalne ocieplenie: kto szybciej siada do stołu, ten wygrywa </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Wyniki tych badań można wykorzystać do skuteczniejszego przewidywania, które gatunki w warunkach globalnego ocieplenia poradzą sobie dobrze, a które – źle. Tak twierdzą naukowcy, którzy przyjrzeli się cyklom życia koników polnych. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Marta Alicja Trzeciak </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2289191,1,ochrona-zwierzat-rezerwaty-to-za-malo.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/c8/bc/c8bcd342-6df1-4748-bc6e-9883053e92f7_f638x638" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/c8/bc/c8bcd342-6df1-4748-bc6e-9883053e92f7_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/c8/bc/c8bcd342-6df1-4748-bc6e-9883053e92f7_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko"> <div class="btn btn-sm btn-srodowisko"> Środowisko </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2289191,1,ochrona-zwierzat-rezerwaty-to-za-malo.read"> <h2 class="plr_h2"> Ochrona zwierząt: rezerwaty to za mało </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Stwierdzenie, że nie warto wydzielać terenów chronionych, byłoby fałszywe. Są one niewątpliwie niezbędne. Rzecz w tym, że wskazane jest wprowadzanie dodatkowych rozwiązań. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Marta Alicja Trzeciak </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2289027,1,zolw-tanczy-jak-mu-pole-zagra.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/75/2f/752fb6c7-8e48-4c25-84ae-5ad5497cca38_f638x638" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/75/2f/752fb6c7-8e48-4c25-84ae-5ad5497cca38_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/75/2f/752fb6c7-8e48-4c25-84ae-5ad5497cca38_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko"> <div class="btn btn-sm btn-srodowisko"> Środowisko </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2289027,1,zolw-tanczy-jak-mu-pole-zagra.read"> <h2 class="plr_h2"> Żółw tańczy, jak mu pole zagra </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Jak sprawdzić, czy żółwie i inne zwierzęta mają magnetorecepcję? Do tej pory analizowano np. anatomię i histologię ich zmysłów lub mózgów. Uczeni z University of North Carolina przeprowadzili zaś tyleż prosty, co pomysłowy eksperyment. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Marta Alicja Trzeciak </div> </div> </a> </div> </li> </ul> <a class="plr_pager_more" href="https://www.projektpulsar.pl/trzeciak"><b>WIĘCEJ ARTYKUŁÓW MARTY ALICJI TRZECIAK »</b></a> </section> <section class="plr_list_index plr_list_index_1b_over2 plr_list_index_m_1large_nextnoimg " data-rendered-module-id="9441" > <h3 class="plr_h3">Tychoniec patrzy w niebo</h3> <ul class="plr_list_index_main"> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos/2285817,1,ciemna-materia-szansa-na-rozjasnienie.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/4b/c2/4bc2b34b-7994-44e6-97ee-7b5c5e2d87c8_f638x638" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/4b/c2/4bc2b34b-7994-44e6-97ee-7b5c5e2d87c8_f1600x768" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/4b/c2/4bc2b34b-7994-44e6-97ee-7b5c5e2d87c8_f1600x768" alt="null" width="1600" height="768" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos"> <div class="btn btn-sm btn-kosmos"> Kosmos </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos/2285817,1,ciemna-materia-szansa-na-rozjasnienie.read"> <h2 class="plr_h2"> Ciemna materia: szansa na rozjaśnienie </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Technologiczny przełom w poszukiwaniach aksjonów przedstawiają w „Science” badacze. Dzięki ich pomysłowi, te cząstki być może wreszcie zostaną wykryte. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Łukasz Tychoniec </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos/2285613,1,siarka-zaginela-we-wszechswiecie-i-po-latach-sie-odnalazla.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/93/7d/937d410c-3ce0-4804-89af-85f9c9d4acb6_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/93/7d/937d410c-3ce0-4804-89af-85f9c9d4acb6_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/93/7d/937d410c-3ce0-4804-89af-85f9c9d4acb6_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos"> <div class="btn btn-sm btn-kosmos"> Kosmos </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos/2285613,1,siarka-zaginela-we-wszechswiecie-i-po-latach-sie-odnalazla.read"> <h2 class="plr_h2"> Siarka zaginęła we Wszechświecie. I po latach się odnalazła </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Astrochemicy drążą temat tego pierwiastka już od dwóch dekad: w gęstych obłokach gwiazdotwórczych jest go setki razy mniej niż w typowej przestrzeni międzygwiezdnej. Odpowiedź na pytanie dlaczego, pojawiła się w wyniku połączenia działań w laboratorium i opracowanych przeze mnie danych z Teleskopu Jamesa Webba. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Łukasz Tychoniec </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART plr_article_audio "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos/2283153,1,jumbos-sygnal-astronomicznego-nowego-otwarcia-czy-tylko-informacyjny-szum.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/2c/51/2c51aa47-89b7-4e12-9cd9-823126eb567b_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/2c/51/2c51aa47-89b7-4e12-9cd9-823126eb567b_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/2c/51/2c51aa47-89b7-4e12-9cd9-823126eb567b_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos"> <div class="btn btn-sm btn-kosmos"> Kosmos </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/kosmos/2283153,1,jumbos-sygnal-astronomicznego-nowego-otwarcia-czy-tylko-informacyjny-szum.read"> <h2 class="plr_h2"> JUMBOs: sygnał astronomicznego nowego otwarcia czy tylko informacyjny szum </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Ponad rok temu informowaliśmy o zaskakującym odkryciu: astronomowie Samuel Pearson i Mark McCaughrean z European Space Agency ustalili, że bezpańskie planety zaskakująco często łączą się w pary. Od tego czasu trwa dyskusja o słuszności ich wniosków. Co z niej wynika? [Artykuł także do słuchania] </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Łukasz Tychoniec </div> </div> </a> </div> </li> </ul> <a class="plr_pager_more" href="https://www.projektpulsar.pl/tychoniec"><b>WIĘCEJ ARTYKUŁÓW ŁUKASZA TYCHOŃCA »</b></a> </section> <script> var PLRPodcastIndexMultimedia = PLRPodcastIndexMultimedia ? PLRPodcastIndexMultimedia : []; PLRPodcastIndexMultimedia = PLRPodcastIndexMultimedia.concat([ ]); </script> <section class="plr_list_index plr_list_index_1b_over2 plr_list_index_m_1large_nextnoimg " data-rendered-module-id="10132" > <h3 class="plr_h3">Skrzypek czuje przestrzeń</h3> <ul class="plr_list_index_main"> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2281911,1,wymiary-przestrzeni-japonski-pejzaz-z-robotem.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/bf/6b/bf6bbb51-1740-4a24-b5b0-efbe0fe0a55b_f638x638" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/bf/6b/bf6bbb51-1740-4a24-b5b0-efbe0fe0a55b_f970x400" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/bf/6b/bf6bbb51-1740-4a24-b5b0-efbe0fe0a55b_f970x400" alt="null" width="970" height="400" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura"> <div class="btn btn-sm btn-struktura"> Struktura </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2281911,1,wymiary-przestrzeni-japonski-pejzaz-z-robotem.read"> <h2 class="plr_h2"> Wymiary przestrzeni: Japoński pejzaż z robotem </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Człowiek jest bytem interdyscyplinarnym i dlatego zrozumienie go wymaga łączenia wiedzy z różnych obszarów. Tak właśnie zrobił japoński profesor robotyki Masahiro Mori. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Marcin Skrzypek </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2277975,1,wymiary-przestrzeni-nie-czepiajmy-sie-pnaczy.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/c0/e5/c0e5b717-cff9-4c08-b9fc-b3ecf4972b29_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/c0/e5/c0e5b717-cff9-4c08-b9fc-b3ecf4972b29_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/c0/e5/c0e5b717-cff9-4c08-b9fc-b3ecf4972b29_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura"> <div class="btn btn-sm btn-struktura"> Struktura </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2277975,1,wymiary-przestrzeni-nie-czepiajmy-sie-pnaczy.read"> <h2 class="plr_h2"> Wymiary przestrzeni: Nie czepiajmy się pnączy </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Dezinformacja i teorie spiskowe dotykają nie tylko polityki czy medycyny, ale również ogrodnictwa. W Polsce ich ofiarą padły rośliny-alpinistki. [Artykuł także do słuchania] </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Marcin Skrzypek </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2272509,1,wymiary-przestrzeni-jak-projektowac-miasta-szczesliwe.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f3/5a/f35a2d13-7d2e-4cb2-8dba-3eff37710087_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f3/5a/f35a2d13-7d2e-4cb2-8dba-3eff37710087_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f3/5a/f35a2d13-7d2e-4cb2-8dba-3eff37710087_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura"> <div class="btn btn-sm btn-struktura"> Struktura </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2272509,1,wymiary-przestrzeni-jak-projektowac-miasta-szczesliwe.read"> <h2 class="plr_h2"> Wymiary przestrzeni: Jak projektować miasta szczęśliwe </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> O tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2029, który ostatecznie zdobył Lublin, starała się też Bielsko-Biała z hasłem „Tkamy dobrostan”. Jaki wpływ ma na niego przestrzeń publiczna? Odpowiedź znajdziemy w brytyjskim raporcie „Kapitał psychiczny i dobrostan” w części zatytułowanej „Pięć dróg do lepszego samopoczucia”. [Artykuł także do słuchania] </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Marcin Skrzypek </div> </div> </a> </div> </li> </ul> <a class="plr_pager_more" href="https://www.projektpulsar.pl/skrzypek"><b>WIĘCEJ ARTYKUŁÓW MARCINA SKRZYPKA »</b></a> </section> <script> var PLRPodcastIndexMultimedia = PLRPodcastIndexMultimedia ? PLRPodcastIndexMultimedia : []; PLRPodcastIndexMultimedia = PLRPodcastIndexMultimedia.concat([ ]); </script> <section class="plr_list_index plr_list_index_1b_over2 plr_list_index_m_1large_nextnoimg " data-rendered-module-id="9400" > <h3 class="plr_h3">trzeciak recenzuje</h3> <ul class="plr_list_index_main"> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2279445,1,biologie-fantastyczne-megalopolis--mistrz-cierpiacy-na-czasowa-nadwzrocznosc.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/41/80/41802ed0-a9cb-4b4e-be8a-57b282510a78_f638x638" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/41/80/41802ed0-a9cb-4b4e-be8a-57b282510a78_f1400x900" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/41/80/41802ed0-a9cb-4b4e-be8a-57b282510a78_f1400x900" alt="null" width="1400" height="900" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura"> <div class="btn btn-sm btn-struktura"> Struktura </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2279445,1,biologie-fantastyczne-megalopolis--mistrz-cierpiacy-na-czasowa-nadwzrocznosc.read"> <h2 class="plr_h2"> Biologie fantastyczne: „Megalopolis” – mistrz cierpiący na czasową nadwzroczność </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Najnowszy film Francisa Forda Coppoli przypomina wypis z badania zegara biologicznego twórcy. Jak reżyser odczuwa upływ czasu? Jak go interpretuje? [Artykuł także do słuchania] </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Marta Alicja Trzeciak </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2271651,1,biologie-fantastyczne-love-lies-bleeding--estrogeny-na-sterydach.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/27/fb/27fb247b-b294-411a-88ea-22ed9140ced4_f1400x900" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/27/fb/27fb247b-b294-411a-88ea-22ed9140ced4_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/27/fb/27fb247b-b294-411a-88ea-22ed9140ced4_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura"> <div class="btn btn-sm btn-struktura"> Struktura </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2271651,1,biologie-fantastyczne-love-lies-bleeding--estrogeny-na-sterydach.read"> <h2 class="plr_h2"> Biologie fantastyczne: „Love Lies Bleeding” – estrogeny na sterydach </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> „Love Lies Bleeding” to romans noir z elementami body horror z pełną ambicji kulturystką i menedżerką siłowni jako bohaterkami. Opowieść o ich relacji (ze sobą i światem) jest jednocześnie fantastyczna i realna. [Uwaga: Spojler na spojlerze!] </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Marta Alicja Trzeciak </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2267321,1,biologie-fantastyczne-czy-zwierzeta-potrafia-tworzyc-sztuke.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f1/e4/f1e45db8-d7b4-4c8f-8093-43a1a48fc16c_f1400x900" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f1/e4/f1e45db8-d7b4-4c8f-8093-43a1a48fc16c_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f1/e4/f1e45db8-d7b4-4c8f-8093-43a1a48fc16c_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura"> <div class="btn btn-sm btn-struktura"> Struktura </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2267321,1,biologie-fantastyczne-czy-zwierzeta-potrafia-tworzyc-sztuke.read"> <h2 class="plr_h2"> Biologie fantastyczne: Czy zwierzęta potrafią tworzyć sztukę </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Ta seria odnosi się do związków pomiędzy biologią a sztuką. Zwykle to biologia jest gościem, a kultura – gospodarzem. Tym razem odwrócimy tę perspektywę. Odpowiemy na jedno z najpokraczniej skonstruowanych pytań w historii etologii: Czy zwierzęta potrafią być kreatywne? </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Marta Alicja Trzeciak </div> </div> </a> </div> </li> </ul> </section> <section class="plr_list_index plr_list_index_1b_over2 plr_list_index_m_1large_nextnoimg " data-rendered-module-id="9415" > <h3 class="plr_h3">sekcja archeo - czytaj za darmo</h3> <ul class="plr_list_index_main"> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2105421,1,herbata-czyli-o-pianie-plynnego-jadeitu.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/5d/5e/5d5e90cf-5bad-4f5b-ab9a-668ee642c421_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/5d/5e/5d5e90cf-5bad-4f5b-ab9a-668ee642c421_f660x250" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/5d/5e/5d5e90cf-5bad-4f5b-ab9a-668ee642c421_f660x250" alt="null" width="660" height="250" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Człowiek </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2105421,1,herbata-czyli-o-pianie-plynnego-jadeitu.read"> <h2 class="plr_h2"> Herbata, czyli o pianie płynnego jadeitu </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Siedzę właśnie przy biurku, na którym stoi mój ulubiony duży kubek, a w nim paruje czarna herbata yunnan. Nie zaparzyłem jej specjalnie z okazji pisania tego artykułu. Lubię herbatę od zawsze. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Mirosław Dworniczak </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2114415,1,czy-mozna-przechytrzyc-smierc.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/36/2c/362c08b1-aae0-4e57-ba64-0e4ecf0ee40b_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/36/2c/362c08b1-aae0-4e57-ba64-0e4ecf0ee40b_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/36/2c/362c08b1-aae0-4e57-ba64-0e4ecf0ee40b_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko"> <div class="btn btn-sm btn-srodowisko"> Środowisko </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2114415,1,czy-mozna-przechytrzyc-smierc.read"> <h2 class="plr_h2"> Czy można przechytrzyć śmierć? </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Istnieje na świecie zwierzę, które nigdy nie umiera, a kiedy jest stare lub narażone na stres, potrafi odwrócić swój cykl życiowy, stając się ponownie osobnikiem młodocianym. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Radosław Kożuszek </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2113297,1,szafarki-platnejrozkoszy.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/45/d8/45d85c5e-9cd2-4b72-984b-8b6a382eb1d2_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/45/d8/45d85c5e-9cd2-4b72-984b-8b6a382eb1d2_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/45/d8/45d85c5e-9cd2-4b72-984b-8b6a382eb1d2_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Człowiek </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2113297,1,szafarki-platnejrozkoszy.read"> <h2 class="plr_h2"> Szafarki płatnej rozkoszy </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Dzieje prostytucji i burdeli wydają się tematem ciekawym, ale mało ważkim z punktu wielkiej polityki i procesów. Tymczasem dla historii społecznej i pozycji kobiet czy ich udziału w gospodarce to zagadnienie kluczowe. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Agnieszka Krzemińska </div> </div> </a> </div> </li> </ul> <a class="plr_pager_more" href="https://www.projektpulsar.pl/sekcjaarcheo"><b>WIĘCEJ ARTYKUŁÓW Z SEKCJI ARCHEO »</b></a> </section> <script> var PLRPodcastIndexMultimedia = PLRPodcastIndexMultimedia ? PLRPodcastIndexMultimedia : []; PLRPodcastIndexMultimedia = PLRPodcastIndexMultimedia.concat([ ]); </script> <section class="plr_list_index " data-rendered-module-id="9442" > <h3 class="plr_h3">pulsar nadaje</h3> <ul class="plr_list_index_main"> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART plr_list_index_article_podcast btn-srodowisko "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2288491,1,podkast-123-marek-wieckowski-geografia-przezywa-renesans.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f0/88/f088d741-b5b9-4fd0-876d-c420e4e10a0e_f638x638" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f0/88/f088d741-b5b9-4fd0-876d-c420e4e10a0e_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f0/88/f088d741-b5b9-4fd0-876d-c420e4e10a0e_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/srodowisko/2288491,1,podkast-123-marek-wieckowski-geografia-przezywa-renesans.read"> <h2 class="plr_h2"> Podkast 123. Marek Więckowski: Geografia przeżywa renesans </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Jak odnaleźć się na naszej planecie bez geografii? Do czego ta nauka służy w czasach GPS? Odpowiada dr hab. Marek Więckowski, profesor Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanisława Leszczyckiego PAN, wiceprzewodniczący Międzynarodowej Unii Geograficznej. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Karol Jałochowski </div> </div> </a> <div class="plr_podcast_audio plr_podcast_audio_mini" mmid="20376847"></div> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART plr_list_index_article_podcast btn-struktura "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2287619,1,podkast-122-przemyslaw-biecek-epickie-wtopy-sztucznej-inteligencji.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/02/c6/02c632a7-93bb-4edb-aa30-a1724eff6d1d_f1400x900" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/02/c6/02c632a7-93bb-4edb-aa30-a1724eff6d1d_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/02/c6/02c632a7-93bb-4edb-aa30-a1724eff6d1d_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2287619,1,podkast-122-przemyslaw-biecek-epickie-wtopy-sztucznej-inteligencji.read"> <h2 class="plr_h2"> Podkast 122. Przemysław Biecek: Epickie wtopy sztucznej inteligencji </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Mity odczarować. Panikę przeczekać. Stosować immunizowanie przez eksponowanie. Oto zalecenia dotyczące technologii, która dwa lata temu przebojem wdarła się do sfery publicznej. Z charakterystycznym dla siebie spokojem przekazuje je prof. Przemysław Biecek z Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej, informatyk i matematyk zajmujący się analizą złożonych modeli AI. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Karol Jałochowski </div> </div> </a> <div class="plr_podcast_audio plr_podcast_audio_mini" mmid="20376469"></div> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART plr_list_index_article_podcast btn-czlowiek "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2286749,1,podkast-121-slawomir-poloczek-nowy-testament--miedzy-natchnieniem-a-herezja.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/a9/84/a984d363-974a-4089-a979-8c404343dbe4_f1400x900" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/a9/84/a984d363-974a-4089-a979-8c404343dbe4_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/a9/84/a984d363-974a-4089-a979-8c404343dbe4_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2286749,1,podkast-121-slawomir-poloczek-nowy-testament--miedzy-natchnieniem-a-herezja.read"> <h2 class="plr_h2"> Podkast 121. Sławomir Poloczek: Nowy Testament – między natchnieniem a herezją </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Czy Biblię można analizować naukowo i podważać jej autentyczność, skoro przez Chrześcijan jest uważana za daną przez Boga? Rozmowa z dr. Sławomirem Poloczkiem, historykiem z Katedry Filologii Klasycznej Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika w Toruniu, zajmującym się początkami chrześcijaństwa, badaniem tekstów biblijnych i wczesnochrześcijańskich. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> Agnieszka Krzemińska </div> </div> </a> <div class="plr_podcast_audio plr_podcast_audio_mini" mmid="20376097"></div> </div> </li> </ul> </section> <script> var PLRPodcastIndexMultimedia = PLRPodcastIndexMultimedia ? PLRPodcastIndexMultimedia : []; PLRPodcastIndexMultimedia = PLRPodcastIndexMultimedia.concat([ { "type": "podcast", "src": "//static.polityka.pl/_resource/res/path/mp3/e7/b1/e7b1b49e-e5e4-4452-9f28-609e40194269", "title" : "Podkast 121. S\u0142awomir Poloczek: Nowy Testament \u2013 mi\u0119dzy natchnieniem a herezj\u0105", "desc": "Czy Bibli\u0119 mo\u017Cna analizowa\u0107 naukowo i podwa\u017Ca\u0107 jej autentyczno\u015B\u0107, skoro przez Chrze\u015Bcijan jest uwa\u017Cana za dan\u0105 przez Boga? Rozmowa z dr. S\u0142awomirem Poloczkiem, historykiem z Katedry Filologii Klasycznej Uniwersytetu im. Miko\u0142aja Kopernika w Toruniu, zajmuj\u0105cym si\u0119 pocz\u0105tkami chrze\u015Bcija\u0144stwa, badaniem tekst\u00F3w biblijnych i wczesnochrze\u015Bcija\u0144skich.", "date" : "2025-01-24 10:28:00.0", "credit": "pulsar", "seriesTitle" : "pulsar nadaje", "seriesCover" : "6a/7c/6a7c8a47-3583-431a-b915-17f61efa68fd", "id": "20376097" }, { "type": "podcast", "src": "//static.polityka.pl/_resource/res/path/mp3/e3/0e/e30ef8a6-7a3a-453f-bd02-beca9d33bcd0", "title" : "Podkast 122. Przemys\u0142aw Biecek: Epickie wtopy sztucznej inteligencji", "desc": "Mity odczarowa\u0107. Panik\u0119 przeczeka\u0107. Stosowa\u0107 immunizowanie przez eksponowanie. Oto zalecenia dotycz\u0105ce technologii, kt\u00F3ra dwa lata temu przebojem wdar\u0142a si\u0119 do sfery publicznej. Z charakterystycznym dla siebie spokojem przekazuje je prof. Przemys\u0142aw Biecek z Uniwersytetu Warszawskiego i Politechniki Warszawskiej, informatyk i matematyk zajmuj\u0105cy si\u0119 analiz\u0105 z\u0142o\u017Conych modeli AI.", "date" : "2025-01-31 11:21:00.0", "credit": "pulsar", "seriesTitle" : "pulsar nadaje", "seriesCover" : "6a/7c/6a7c8a47-3583-431a-b915-17f61efa68fd", "id": "20376469" }, { "type": "podcast", "src": "//static.polityka.pl/_resource/res/path/mp3/b6/29/b6299cad-dafc-4102-a52d-da3405d90fa6", "title" : "Podkast 123. Marek Wi\u0119ckowski: Geografia prze\u017Cywa renesans", "desc": "Jak odnale\u017A\u0107 si\u0119 na naszej planecie bez geografii? Do czego ta nauka s\u0142u\u017Cy w czasach GPS? Odpowiada dr hab. Marek Wi\u0119ckowski, profesor Instytutu Geografii i Przestrzennego Zagospodarowania im. Stanis\u0142awa Leszczyckiego PAN, wiceprzewodnicz\u0105cy Mi\u0119dzynarodowej Unii Geograficznej.", "date" : "2025-02-07 11:26:00.0", "credit": "pulsar", "seriesTitle" : "pulsar nadaje", "seriesCover" : "6a/7c/6a7c8a47-3583-431a-b915-17f61efa68fd", "id": "20376847" }, ]); </script> <section class="plr_list_index plr_list_index_1b_over2 plr_list_index_m_1large_nextnoimg " data-rendered-module-id="9458" > <h3 class="plr_h3">trzecia kultura siwczyka</h3> <ul class="plr_list_index_main"> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART plr_article_audio "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2284887,1,trzecia-kultura-siwczyka-andrzej-szuba-dawca-oddechu-z-granicznej.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/7f/8e/7f8ec580-09e0-4abf-9808-6f8b74ea084a_f638x638" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/7f/8e/7f8ec580-09e0-4abf-9808-6f8b74ea084a_f1600x768" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/7f/8e/7f8ec580-09e0-4abf-9808-6f8b74ea084a_f1600x768" alt="null" width="1600" height="768" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek"> <div class="btn btn-sm btn-czlowiek"> Człowiek </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/czlowiek/2284887,1,trzecia-kultura-siwczyka-andrzej-szuba-dawca-oddechu-z-granicznej.read"> <h2 class="plr_h2"> Trzecia kultura Siwczyka. Andrzej Szuba: Dawca oddechu z Granicznej </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Dom ze słów, który zbudował, to wysoka wieża samotności, ale też głęboko empatyczny, gościnny schron, nad którym płonie niebo pytań Kanta i trzeszczą zakłady Pascala. [Artykuł także do słuchania] </div> <div class="plr_list_index_article_data"> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2282251,1,trzecia-kultura-siwczyka-koniec-poezji-i-roku.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/df/40/df404520-e659-474e-8cd1-1397e90890ca_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/df/40/df404520-e659-474e-8cd1-1397e90890ca_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/df/40/df404520-e659-474e-8cd1-1397e90890ca_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura"> <div class="btn btn-sm btn-struktura"> Struktura </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2282251,1,trzecia-kultura-siwczyka-koniec-poezji-i-roku.read"> <h2 class="plr_h2"> Trzecia kultura Siwczyka: Koniec poezji i roku </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Czasami odnoszę wrażenie, że Wojaczek był poetą rozżarzonych sensem wersów, których nie da się wygasić i okiełznać w formułach – nawet najbardziej zaawansowanych intelektualnie – interpretacji. A samospalenie, które zorganizował swojemu życiu, podbija tylko stawkę etyczną, jaka czaiła się w diagnozie, którą postawił światu. [Artykuł także do słuchania] </div> <div class="plr_list_index_article_data"> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2278597,1,trzecia-kultura-siwczyka-petr-hruka-literacki-konkwistador.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f1/fa/f1fac916-81fd-479f-baaf-a65db5c76842_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f1/fa/f1fac916-81fd-479f-baaf-a65db5c76842_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/f1/fa/f1fac916-81fd-479f-baaf-a65db5c76842_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura"> <div class="btn btn-sm btn-struktura"> Struktura </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2278597,1,trzecia-kultura-siwczyka-petr-hruka-literacki-konkwistador.read"> <h2 class="plr_h2"> Trzecia kultura Siwczyka. Petr Hruška: Literacki konkwistador </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Lektura najnowszej książki poety z Ostrawy wymaga specyficznego podejścia do materiałów historycznych. Jest też poetycką próbą pojednania z trwogą, jaką napawają świadectwa podboju całych połaci świata. [Artykuł także do słuchania] </div> <div class="plr_list_index_article_data"> </div> </a> </div> </li> </ul> <a class="plr_pager_more" href="https://www.projektpulsar.pl/siwczyk"><b>WIĘCEJ ARTYKUŁÓW KRZYSZTOFA SIWCZYKA »</b></a> </section> <section class="plr_list_index plr_list_index_1b_over2 plr_list_index_m_1large_nextnoimg " data-rendered-module-id="9685" > <h3 class="plr_h3">pulsar mówi dzień dobry</h3> <ul class="plr_list_index_main"> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2281775,1,pulsar-najlepszym-medium-popularnonaukowym-w-polsce-wygrana-w-konkursie-popularyzator-nauki.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/c4/23/c4233cff-fb73-4587-b5a5-ca0e5b2080d6_f638x638" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/c4/23/c4233cff-fb73-4587-b5a5-ca0e5b2080d6_f970x400" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/c4/23/c4233cff-fb73-4587-b5a5-ca0e5b2080d6_f970x400" alt="null" width="970" height="400" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura"> <div class="btn btn-sm btn-struktura"> Struktura </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2281775,1,pulsar-najlepszym-medium-popularnonaukowym-w-polsce-wygrana-w-konkursie-popularyzator-nauki.read"> <h2 class="plr_h2"> Pulsar najlepszym medium popularnonaukowym w Polsce! Wygrana w konkursie „Popularyzator Nauki” </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Pulsar został zwycięzcą prestiżowego konkursu „Popularyzator Nauki” w kategorii „Media”! To najważniejsza nagroda, jaką w naszym kraju może zdobyć medium popularnonaukowe. Jubileuszową 20. edycję konkursu organizował serwis Nauka w Polsce, wydawany przez fundację Polskiej Agencji Prasowej. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> pulsar </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2248317,1,z-wnetrza-pulsara-opowiesc-urodzinowa-raczej-anegdotyczna.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/39/4c/394c6fec-5d09-4ee1-9a6f-743e52b027af_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/39/4c/394c6fec-5d09-4ee1-9a6f-743e52b027af_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/39/4c/394c6fec-5d09-4ee1-9a6f-743e52b027af_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura"> <div class="btn btn-sm btn-struktura"> Struktura </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2248317,1,z-wnetrza-pulsara-opowiesc-urodzinowa-raczej-anegdotyczna.read"> <h2 class="plr_h2"> Z wnętrza pulsara. Opowieść urodzinowa raczej anegdotyczna </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Mijają dwa lata, odkąd zaprosiliśmy inteligentne formy życia do łączenia się na naszym portalu popularnonaukowym. W tym czasie przygotowaliśmy kilka tysięcy informacji i prawie 100 podkastów, dostaliśmy od was kilka bur, dwa razy zniknęliśmy na chwilę, a raz nawet został ogłoszony nasz koniec. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> pulsar </div> </div> </a> </div> </li> <li class="plr_list_index_item article-type_ARTICLE article-subtype_ART "> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2152192,1,p-jak-pulsar--portal-popularnonaukowy-jakiego-jeszcze-nie-bylo.read"> <picture class="defer-image"><source media="(max-width: 767px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/9a/43/9a436c9d-68f0-428d-b0c8-829c6bc34412_f665x355" class="mobile-source"><source media="(min-width: 768px)" srcset="//static.polityka.pl/_resource/res/path/9a/43/9a436c9d-68f0-428d-b0c8-829c6bc34412_f638x638" class="default-source"><img src="//static.polityka.pl/_resource/res/path/9a/43/9a436c9d-68f0-428d-b0c8-829c6bc34412_f638x638" alt="null" width="638" height="638" loading="lazy"></picture> </a> <div class="plr_list_index_desc"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura"> <div class="btn btn-sm btn-struktura"> Struktura </div> </a> <a href="https://www.projektpulsar.pl/struktura/2152192,1,p-jak-pulsar--portal-popularnonaukowy-jakiego-jeszcze-nie-bylo.read"> <h2 class="plr_h2"> P jak pulsar – portal popularnonaukowy, jakiego jeszcze nie było </h2> <div class="plr_list_index_lead plr_p2"> Kuratorem wiedzy. Przewodnikiem po krajobrazie współczesnej nauki. Niszczycielem mitów i fałszywych mniemań. Nosicielem mądrej nadziei. Tym właśnie jest pulsar. </div> <div class="plr_list_index_article_data"> <div class="plr_autor"> redakcja pulsara </div> </div> </a> </div> </li> </ul> </section>   <section class="plr_ad_outer"> <div class="plr_ad_header ">Reklama</div> <div id="wtg_sg_bl_1" class="plr_adslot w2g"></div> </section>  <section class="plr_mobile_val_prop"> <div class="plr_mobile_val_prop_claim"> To dobry dzień, żeby nauczyć się <b>czegoś nowego</b>. </div> <a class="btn btn-sm btn-cta" href="https://www.projektpulsar.pl/pelnewydanie/stronasprzedazowa" onclick="Site.captureOutboundClick('https://www.projektpulsar.pl/pelnewydanie/stronasprzedazowa', 'plr_mobile_val_prop'); return false;" class="plr_mobile_val_prop_link plr_category"> SUBSKRYBUJ </a> </section>   <section class="plr_ad_outer"> <div class="plr_ad_header ">Reklama</div> <div id="wtg_sg_bl_2" class="plr_adslot w2g"></div> </section>  <footer class="plr_footer" data-rendered-module-id="9076"> <div class="plr_footer_upper"> <div class="plr_footer_logo"> <svg width="400" height="148" viewBox="0 0 400 148" fill="none" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg"> <path fill-rule="evenodd" clip-rule="evenodd" d="M133.264 103.935C133.264 95.7208 126.605 89.0616 118.391 89.0616C110.771 89.0616 103.823 86.1719 98.5832 81.4293C94.0446 77.3156 87.4449 76.4061 81.9628 79.1429C76.4808 81.8754 73.2341 87.6889 73.7865 93.7914C73.8673 94.6966 73.9013 95.6102 73.9013 96.5324C73.9013 116.926 57.3446 133.483 36.9506 133.483C16.5566 133.483 0 116.926 0 96.5324C0 76.1384 16.5566 59.5818 36.9506 59.5818C47.29 59.5818 56.6477 63.8399 63.3452 70.7031C67.6203 75.0802 74.135 76.3934 79.7743 74.0136C85.4093 71.638 89.013 66.0498 88.8557 59.9345L88.843 59.3438C88.9408 43.1059 102.144 29.9661 118.391 29.9661C131.824 29.9661 143.179 38.9498 146.749 51.2355C147.854 55.0305 150.425 58.2347 153.892 60.13C157.364 62.0296 161.448 62.4674 165.243 61.3497C169.165 60.1896 173.322 59.5818 177.618 59.5818C181.46 59.5818 185.187 60.0663 188.744 60.9884C193.265 62.1571 198.072 61.1414 201.726 58.2347C205.381 55.3322 207.459 50.8785 207.34 46.2124L207.302 44.5338C207.4 20.1282 227.233 0.350342 251.655 0.350342C276.133 0.350342 296.009 20.2259 296.009 44.708C296.009 49.5356 295.24 54.1848 293.795 58.5321C291.313 66.003 295.078 74.1113 302.388 77.0351C307.755 79.1812 312.502 82.5554 316.28 86.8093C319.887 90.8677 325.416 92.644 330.711 91.4328C336.006 90.2259 340.222 86.2271 341.709 81.0043C345.228 68.6378 356.621 59.5818 370.11 59.5818C386.42 59.5818 399.657 72.8194 399.657 89.1296C399.657 105.435 386.42 118.677 370.11 118.677C362.235 118.677 355.075 115.584 349.788 110.548C345.853 106.795 340.188 105.491 335.012 107.144C329.832 108.793 325.969 113.136 324.928 118.469C321.617 135.459 306.629 148.289 288.674 148.289C268.28 148.289 251.719 131.732 251.719 111.338C251.719 109.15 251.91 107.008 252.288 104.93C253.716 97.1316 248.774 89.5843 241.057 87.774L240.198 87.5742C235.711 86.5203 230.989 87.6039 227.415 90.5107C223.841 93.4217 221.814 97.8201 221.929 102.427L221.971 104.11C221.874 128.515 202.036 148.289 177.618 148.289C153.14 148.289 133.264 128.413 133.264 103.935Z" fill="#0F2955"/> <path d="M21.875 121.3H32.0004V110.992C32.0004 109.789 31.8007 106.526 31.6676 104.335H31.7341C33.1998 108.329 36.93 110.788 42.9258 110.788C52.1847 110.788 58.1805 103.734 58.1805 93.0713C58.1805 83.3432 52.1847 76.8152 42.9923 76.8152C37.3294 76.8152 33.1332 79.5533 31.8673 84.0845H31.8007L32.0004 77.3521H21.875V121.3ZM40.527 103.068C35.3978 103.068 32.0004 99.9328 32.0004 95.2083V93.7372C32.0004 88.2074 35.3977 84.5458 40.4605 84.5458C45.0572 84.5458 48.1216 88.1429 48.1216 93.4687C48.1216 99.2025 45.0572 103.068 40.527 103.068Z" fill="white"/> <path d="M115.381 74.339C120.391 74.339 123.962 72.1056 125.134 67.0375H125.241C125.188 69.9237 125.028 72.1058 124.868 73.9183H132.969V47.59H124.868V58.9974C124.868 64.7527 122.257 67.6301 117.886 67.6301C114.422 67.6301 112.397 65.9211 112.397 62.2446V47.59H104.297V63.2064C104.297 70.9288 108.56 74.339 115.381 74.339Z" fill="white"/> <path d="M252.557 64.3633C266.067 64.3633 273.182 59.4927 273.182 51.1819C273.182 47.7416 271.344 44.778 268.786 43.3477C265.828 41.6598 262.39 41.1833 257.514 40.7066C253.278 40.3071 249.76 39.9848 247.762 39.508C245.524 38.954 244.883 37.6655 244.883 35.9905C244.883 33.2717 247.282 31.4291 252.717 31.4291C258.714 31.4291 260.631 33.5943 260.712 37.7433H271.424C271.424 28.5563 265.508 23.5956 252.557 23.5956C241.606 23.5956 232.812 28.3112 232.812 36.8669C232.812 40.1525 234.332 43.0259 236.57 44.6237C238.968 46.2987 243.365 47.1747 249.041 47.6643C252.958 47.9865 256.155 48.2959 258.233 48.7855C260.312 49.2622 261.032 50.3834 261.032 51.8136C261.032 54.6998 258.794 56.5297 252.478 56.5297C245.524 56.5297 243.685 54.1325 243.685 50.4603H232.812C232.812 58.449 238.648 64.3633 252.557 64.3633Z" fill="white"/> <path d="M284.475 128.946C290.47 128.946 294.202 126.423 295.2 121.752H295.267C295.267 123.749 295 126.756 294.801 128.42H304.926V108.438C304.926 99.644 298.797 94.9731 288.339 94.9731C278.347 94.9731 272.484 98.9027 272.484 105.571C272.484 106.236 272.551 106.967 272.617 107.504H281.944C281.877 106.838 281.877 106.301 281.877 106.097C281.877 103.434 284.075 101.834 287.873 101.834C292.535 101.834 294.801 103.434 294.801 107.428V109.63H284.075C275.349 109.63 271.484 113.56 271.484 118.96C271.484 125.618 276.814 128.946 284.475 128.946ZM286.474 122.085C282.809 122.085 280.611 120.753 280.611 118.23C280.611 116.362 282.277 115.095 285.008 115.095H294.801V115.761C294.801 119.755 291.736 122.085 286.474 122.085Z" fill="white"/> <path d="M360.156 101.957H368.257V90.6009C368.257 84.7425 370.655 81.9165 374.119 81.9165C376.677 81.9165 378.223 83.4627 378.223 87.3024C378.223 88.1013 378.169 89.433 378.063 90.7129H385.418C385.524 89.3213 385.684 86.9761 385.684 85.4901C385.684 78.6696 382.539 75.1993 377.157 75.1993C371.987 75.1993 369.163 78.1371 368.044 83.145H367.937L368.257 75.6288H360.156V101.957Z" fill="white"/> <path d="M182.333 130.336C185.61 130.336 188.967 129.705 190.006 129.461V120.273C188.648 120.595 186.169 120.827 184.491 120.827C179.694 120.827 177.776 119.552 177.776 115.467V78.1137H165.625V116.111C165.625 124.912 170.021 130.336 182.333 130.336Z" fill="white"/> </svg> </div> <div class="plr_footer_upper_buttons"> <a href="https://www.projektpulsar.pl/pelnewydanie/stronasprzedazowa" class="btn btn-cta btn-sm">Subskrypcja</a> <a href="https://www.projektpulsar.pl//account?showNewsletters=true" class="btn btn-sm btn-secondary">Newsletter</a> </div> <div class="plr_footer_share_icons"> <a class="plr_footer_share_icon" href="https://www.facebook.com/projektpulsar/" target="_blank"> <svg width="31" height="32" viewBox="0 0 31 32" fill="none" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg"> <circle cx="15.5" cy="16.3389" r="15.5" fill="white"/> <path d="M22.1721 8.83887H8.82793C8.37031 8.83887 8 9.18504 8 9.6116V22.0661C8 22.4927 8.37031 22.8389 8.82793 22.8389H16.0121V17.4171H14.0574V15.304H16.0121V13.7465C16.0121 11.938 17.1951 10.9536 18.9236 10.9536C19.7516 10.9536 20.4629 11.0111 20.6703 11.0368V12.9262L19.4715 12.9268C18.5316 12.9268 18.3494 13.3435 18.3494 13.9554V15.3046H20.5912L20.2994 17.4177H18.3494V22.8389H22.1721C22.6291 22.8389 23 22.4927 23 22.0661V9.6116C23 9.18504 22.6291 8.83887 22.1721 8.83887Z" fill="#7E97A3"/> </svg> </a> <a class="plr_footer_share_icon" href="https://www.instagram.com/projektpulsar.pl/?hl=pl" target="_blank"> <svg width="31" height="31" viewBox="0 0 31 31" fill="none" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg"> <circle cx="15.5" cy="15.5" r="15.5" fill="white"/> <path d="M9.93413 7.44582C9.37426 7.66355 8.90079 7.95385 8.42732 8.42732C7.95385 8.89734 7.66355 9.37426 7.44582 9.93068C7.23501 10.4698 7.09331 11.0884 7.05184 11.9939C7.01037 12.8994 7 13.1897 7 15.4983C7 17.8069 7.01037 18.0972 7.05184 19.0026C7.09331 19.9081 7.23846 20.5267 7.44582 21.0659C7.66355 21.6257 7.95385 22.0992 8.42732 22.5727C8.90079 23.0461 9.37426 23.3364 9.93413 23.5542C10.4733 23.765 11.0919 23.9067 11.9974 23.9482C12.9028 23.9896 13.1931 24 15.5017 24C17.8103 24 18.1006 23.9896 19.0061 23.9482C19.9116 23.9067 20.5302 23.7615 21.0693 23.5542C21.6292 23.3364 22.1027 23.0461 22.5761 22.5727C23.0496 22.0992 23.3399 21.6257 23.5576 21.0659C23.7684 20.5267 23.9101 19.9081 23.9516 19.0026C23.9931 18.0972 24.0035 17.8069 24.0035 15.4983C24.0035 13.1897 23.9931 12.8994 23.9516 11.9939C23.9101 11.0884 23.765 10.4698 23.5576 9.93068C23.3399 9.37426 23.0496 8.89734 22.5796 8.42732C22.1061 7.95385 21.6326 7.66355 21.0728 7.44582C20.5336 7.23501 19.915 7.09331 19.0096 7.05184C18.1041 7.01037 17.8138 7 15.5052 7C13.1966 7 12.9063 7.01037 12.0008 7.05184C11.0919 7.08986 10.4733 7.23501 9.93413 7.44582ZM18.937 8.57939C19.7664 8.6174 20.2157 8.75564 20.5164 8.87314C20.9138 9.02866 21.1972 9.21183 21.4944 9.50905C21.7916 9.80626 21.9748 10.0897 22.1303 10.4871C22.2478 10.7878 22.3861 11.237 22.4241 12.0665C22.4655 12.9616 22.4725 13.2311 22.4725 15.5017C22.4725 17.7723 22.4621 18.0419 22.4241 18.937C22.3861 19.7664 22.2478 20.2157 22.1303 20.5164C21.9748 20.9138 21.7916 21.1972 21.4944 21.4944C21.1972 21.7916 20.9138 21.9748 20.5164 22.1303C20.2157 22.2478 19.7664 22.3861 18.937 22.4241C18.0419 22.4655 17.7723 22.4725 15.5017 22.4725C13.2311 22.4725 12.9616 22.4621 12.0665 22.4241C11.237 22.3861 10.7878 22.2478 10.4871 22.1303C10.0897 21.9748 9.80626 21.7916 9.50905 21.4944C9.21183 21.1972 9.02866 20.9138 8.87315 20.5164C8.75564 20.2157 8.6174 19.7664 8.57939 18.937C8.53791 18.0419 8.531 17.7723 8.531 15.5017C8.531 13.2311 8.54137 12.9616 8.57939 12.0665C8.6174 11.237 8.75564 10.7878 8.87315 10.4871C9.02866 10.0897 9.21183 9.80626 9.50905 9.50905C9.80626 9.21183 10.0897 9.02866 10.4871 8.87314C10.7878 8.75564 11.237 8.6174 12.0665 8.57939C12.9616 8.53791 13.2311 8.531 15.5017 8.531C17.7723 8.531 18.0419 8.53791 18.937 8.57939Z" fill="#7E97A3"/> <path d="M11.1368 15.5016C11.1368 17.9139 13.0929 19.8665 15.5017 19.8665C17.9105 19.8665 19.8666 17.9105 19.8666 15.5016C19.8666 13.0928 17.914 11.1367 15.5017 11.1367C13.0894 11.1367 11.1368 13.0894 11.1368 15.5016ZM18.3356 15.5016C18.3356 17.0672 17.0673 18.3355 15.5017 18.3355C13.9362 18.3355 12.6678 17.0672 12.6678 15.5016C12.6678 13.9361 13.9362 12.6677 15.5017 12.6677C17.0673 12.6677 18.3356 13.9361 18.3356 15.5016Z" fill="#7E97A3"/> <path d="M20.0429 11.9839C20.606 11.9839 21.0624 11.5274 21.0624 10.9643C21.0624 10.4013 20.606 9.94482 20.0429 9.94482C19.4798 9.94482 19.0234 10.4013 19.0234 10.9643C19.0234 11.5274 19.4798 11.9839 20.0429 11.9839Z" fill="#7E97A3"/> </svg> </a> <a class="plr_footer_share_icon" href="https://bsky.app/profile/projektpulsar.bsky.social" target="_blank"> <svg width="60" height="61" viewBox="0 0 60 61" fill="none" xmlns="http://www.w3.org/2000/svg"> <ellipse cx="30" cy="30.5" rx="30" ry="30.5" fill="white"/> <path d="M21.2862 19.7512C24.611 22.2943 28.1872 27.4508 29.5002 30.218C30.8133 27.451 34.3893 22.2943 37.7142 19.7512C40.1132 17.9162 44.0002 16.4963 44.0002 21.0143C44.0002 21.9166 43.4924 28.5942 43.1946 29.6783C42.1595 33.4473 38.3874 34.4086 35.0321 33.8267C40.8971 34.8438 42.3891 38.2126 39.167 41.5813C33.0475 47.9793 30.3715 39.9761 29.6855 37.9253C29.5598 37.5494 29.5009 37.3735 29.5001 37.5231C29.4992 37.3735 29.4404 37.5494 29.3147 37.9253C28.629 39.9761 25.9531 47.9795 19.8332 41.5813C16.611 38.2126 18.103 34.8436 23.9681 33.8267C20.6127 34.4086 16.8406 33.4473 15.8056 29.6783C15.5077 28.5941 15 21.9165 15 21.0143C15 16.4963 18.8871 17.9162 21.286 19.7512H21.2862Z" fill="#7E97A3"/> </svg> </a> </div> </div> <div class="plr_footer_main"> <div class="plr_footer_claim"> <h4>Inteligentne formy życia, łączcie się!</h4> <div class="plr_autor">Czym jest Pulsar?</div> <p class="plr_p2"> <p>Kuratorem wiedzy.</p> <p>Przewodnikiem po krajobrazie współczesnej nauki.</p> <p>Niszczycielem mitów i fałszywych mniemań.</p> <p>Nosicielem mądrej nadziei.</p> <p></p> <p></p> <p></p> <p></p></p> <div class="plr_autor">Zespół</div> <p class="plr_p2">Karol Jałochowski (naczelny), Katarzyna Czarnecka (wicenaczelna), Agnieszka Krzemińska, Marta Alicja Trzeciak, Edwin Bendyk. Andrzej Hołdys, Jacek Kubiak, Mateusz Kostecki, Jerzy Kowalski-Glikman, Wojciech Mikołuszko, Piotr Panek, Marcin Rotkiewicz, Krzysztof Siwczyk, Marcin Skrzypek, Tomasz Targański, Tomasz Roman Tarnawski, Łukasz Tychoniec, Jędrzej Winiecki i inni oraz Anna Amarowicz (portrety) i Mirosław Gryń (ilustracje).</p> </p> </div> <div class="plr_footer_sections"> <div class="plr_footer_section"> <div class="plr_footer_sec_col"> <a href="/struktura" class="btn btn-sm btn-struktura">Struktura</a> </div> <ul> <li> <a href="/tematy/fizyka-i-matematyka">Fizyka i matematyka</a> <a href="/tematy/chemia-i-biologia">Chemia i biologia</a> <a href="/tematy/nauki-o-zlozonosci">Nauki o złożoności </a> <a href="/tematy/sztuczna-inteligencja">Sztuczna inteligencja</a> <a href="/tematy/ekonomia-i-rynki">Ekonomia i rynki</a> <a href="/tematy/kultura-i-sztuka">Kultura i sztuka</a> </li> </ul> </div> <div class="plr_footer_section"> <div class="plr_footer_sec_col"> <a href="/kosmos" class="btn btn-sm btn-kosmos">Kosmos</a> </div> <ul> <li> <a href="/tematy/uklad-sloneczny">Układ Słoneczny</a> <a href="/tematy/czarne-dziury">Czarne dziury</a> <a href="/tematy/zycie-pozaziemskie">Życie pozaziemskie</a> <a href="/tematy/ewolucja-wszechswiata">Ewolucja wszechświata</a> <a href="/tematy/misje-kosmiczne">Misje kosmiczne</a> <a href="/tematy/mapy-nieba">Mapy nieba</a> </li> </ul> </div> <div class="plr_footer_section"> <div class="plr_footer_sec_col"> <a href="/srodowisko" class="btn btn-sm btn-srodowisko">Środowisko</a> </div> <ul> <li> <a href="/tematy/ekologia-i-klimat">Ekologia i klimat</a> <a href="/tematy/ziemia-woda-powietrze">Ziemia, woda, powietrze</a> <a href="/tematy/kosci-i-skamienialosci">Kości i skamieniałości</a> <a href="/tematy/katastrofy-i-kataklizmy">Katastrofy i kataklizmy</a> <a href="/tematy/rosliny-i-zwierzeta">Rośliny, zwierzęta itd.</a> </li> </ul> </div> <div class="plr_footer_section"> <div class="plr_footer_sec_col"> <a href="/czlowiek" class="btn btn-sm btn-czlowiek">Człowiek</a> </div> <ul> <li> <a href="/tematy/powstawanie-gatunku">Powstawanie gatunku</a> <a href="/tematy/mozg-i-umysl">Mózg i umysł</a> <a href="/tematy/geniusz-i-szalenstwo">Geniusz i szaleństwo</a> <a href="/tematy/genetyka-i-fizjologia">Genetyka i fizjologia</a> <a href="/tematy/archeologia-i-futurologia">Archeologia i futurologia</a> <a href="/tematy/jednostka-i-spoleczenstwo">Jednostka i społeczeństwo</a> <a href="/tematy/informacja-i-dezinformacja">Informacja i dezinformacja</a> </li> </ul> </div> <div class="plr_footer_section"> <div class="plr_footer_sec_col"> <a href="/zdrowie" class="btn btn-sm btn-zdrowie">Zdrowie</a> </div> <ul> <li> <a href="/tematy/wirusy-i-bakterie">Wirusy i bakterie</a> <a href="/tematy/diagnozy-i-terapie">Diagnozy i terapie</a> <a href="/tematy/genetyka-i-fizjologia">Genetyka i fizjologia</a> <a href="/tematy/odzywianie-i-kondycja">Odżywianie i kondycja</a> </li> </ul> </div> <div class="plr_footer_section"> <div class="plr_footer_sec_col"> <a href="/technologia" class="btn btn-sm btn-technologia">Technologia</a> </div> <ul> <li> <a href="/tematy/architektura-i-urbanistyka">Architektura i urbanistyka</a> <a href="/tematy/internet-i-komunikacja">Internet i komunikacja</a> <a href="/tematy/zrodla-energii">Źródła energii</a> <a href="/tematy/ciala-i-maszyny">Ciała i maszyny</a> </li> </ul> </div> </div> <ul class="plr_footer_credits"> <li>© POLITYKA Sp. z o.o. S.K.A.</li> <li>Projekt: <a target="_blank" href="https://ladne-halo.pl/">Ładne Halo</a></li> <li>Wykonanie: <a target="_blank" href="https://www.vavatech.pl/">Vavatech</a></li> </ul> <ul class="plr_footer_links plr_autor"> <li><a href="https://www.projektpulsar.pl/pelnewydanie/stronasprzedazowa">Subskrybuj</a></li> <li><a href="https://sklep.polityka.pl/pakiet-wiedza-i-zycie-swiat-naukii-druk-i-pulsarpakiet-wiedza-i-zycie-swiat-nauki-druk-i-pulsar.html">Prenumeruj druk</a></li> <li><a href="https://www.polityka.pl/opolityce">O Wydawcy</a></li> <li><a href="https://www.polityka.pl/biuroreklamy">Biuro reklamy</a></li> <li><a href="mailto:redakcja@projektpulsar.pl">Napisz do nas</a></li> <li><a href="https://www.projektpulsar.pl//2105199,1,regulamin-korzystania-z-serwisu.read">Regulamin</a></li> <li><a href="https://www.polityka.pl/opolityce/1750054,1,informacja-o-rodo.read">Polityka RODO</a></li> <li><a href="https://www.polityka.pl/opolityce/1508310,1,polityka-prywatnosci-w-serwisie-politykapl.read">Polityka prywatności</a></li>  </ul> </div> </footer>   </div> </div> </div> </div>  <script type="text/javascript" src="https://lib.wtg-ads.com/lib.min.js" async></script> <script async src="https://pagead2.googlesyndication.com/pagead/js/adsbygoogle.js?client=ca-pub-1424011991438167" crossorigin="anonymous"></script>  <a id="noCookiesPopupTrigger" style="display:none;" href="#cookiesPopup"></a> </body> </html>

CINXE.COM

pulsar – portal popularnonaukowy