CINXE.COM

Guerre civile angolaise — Wikipédia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Guerre civile angolaise — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"cda35386-ef7f-4a11-98a0-606dd224c9a6","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Guerre_civile_angolaise","wgTitle":"Guerre civile angolaise","wgCurRevisionId":216989462,"wgRevisionId":216989462,"wgArticleId":3201571,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Page géolocalisable sans coordonnées paramétrées","Article utilisant une Infobox","Conflit militaire géolocalisable sans coordonnées paramétrées","Article avec une section vide ou incomplète","Article contenant un appel à traduction en anglais","Portail:Angola/Articles liés","Portail:Afrique/Articles liés","Portail:Lusophonie/Articles liés","Portail:Communisme/Articles liés","Portail:Politique/Articles liés","Portail:Guerre froide/Articles liés", "Portail:XXe siècle/Articles liés","Portail:Histoire/Articles liés","Portail:Histoire militaire/Articles liés","Portail:Relations internationales/Articles liés","Portail:Années 2000/Articles liés","Portail:XXIe siècle/Articles liés","Portail:Époque contemporaine/Articles liés","Bon article en grec","Article de qualité en arabe","Bon article en portugais","Histoire de l'Angola","Guerre froide","Conflit asymétrique","Violence politique en Afrique","Violence en Angola"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Guerre_civile_angolaise","wgRelevantArticleId":3201571,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr", "pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q12055176","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons": "ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/LocationAngola.svg/1200px-LocationAngola.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/LocationAngola.svg/800px-LocationAngola.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="400"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/LocationAngola.svg/640px-LocationAngola.svg.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="320"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Guerre civile angolaise — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Guerre_civile_angolaise"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Guerre_civile_angolaise"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Guerre_civile_angolaise rootpage-Guerre_civile_angolaise skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l&#039;encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l&#039;apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Guerre+civile+angolaise" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Guerre+civile+angolaise" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Guerre+civile+angolaise" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Guerre+civile+angolaise" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Origines_du_conflit" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Origines_du_conflit"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Origines du conflit</span> </div> </a> <ul id="toc-Origines_du_conflit-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Déroulement_de_la_guerre_civile_:_27_ans_de_conflit" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Déroulement_de_la_guerre_civile_:_27_ans_de_conflit"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Déroulement de la guerre civile : 27 ans de conflit</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Déroulement_de_la_guerre_civile_:_27_ans_de_conflit-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Déroulement de la guerre civile : 27 ans de conflit</span> </button> <ul id="toc-Déroulement_de_la_guerre_civile_:_27_ans_de_conflit-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Début_de_la_guerre,_et_internationalisation_du_conflit_(1975-1976)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Début_de_la_guerre,_et_internationalisation_du_conflit_(1975-1976)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Début de la guerre, et internationalisation du conflit (1975-1976)</span> </div> </a> <ul id="toc-Début_de_la_guerre,_et_internationalisation_du_conflit_(1975-1976)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Enlisement_(1976-1988)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Enlisement_(1976-1988)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Enlisement (1976-1988)</span> </div> </a> <ul id="toc-Enlisement_(1976-1988)-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Le_coup_d&#039;État_et_la_purge_de_1977" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_coup_d&#039;État_et_la_purge_de_1977"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.1</span> <span>Le coup d'État et la purge de 1977</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_coup_d&#039;État_et_la_purge_de_1977-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Intensification_des_combats" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Intensification_des_combats"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.2</span> <span>Intensification des combats</span> </div> </a> <ul id="toc-Intensification_des_combats-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Processus_de_paix_(1988-1992)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Processus_de_paix_(1988-1992)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Processus de paix (1988-1992)</span> </div> </a> <ul id="toc-Processus_de_paix_(1988-1992)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Reprise_et_fin_des_hostilités_(1992-2002)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Reprise_et_fin_des_hostilités_(1992-2002)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Reprise et fin des hostilités (1992-2002)</span> </div> </a> <ul id="toc-Reprise_et_fin_des_hostilités_(1992-2002)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bilan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bilan"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Bilan</span> </div> </a> <ul id="toc-Bilan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Culture_populaire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Culture_populaire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Culture populaire</span> </div> </a> <ul id="toc-Culture_populaire-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Filmographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Filmographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Filmographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Filmographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Guerre civile angolaise</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 46 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-46" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">46 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Angolese_Burgeroorlog" title="Angolese Burgeroorlog – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Angolese Burgeroorlog" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B1%D8%A8_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%87%D9%84%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%A3%D9%86%D8%BA%D9%88%D9%84%D9%8A%D8%A9" title="الحرب الأهلية الأنغولية – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الحرب الأهلية الأنغولية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Guerra_civil_d%27Angola" title="Guerra civil d&#039;Angola – asturien" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Guerra civil d&#039;Angola" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturien" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Anqolada_v%C9%99t%C9%99nda%C5%9F_m%C3%BCharib%C9%99si" title="Anqolada vətəndaş müharibəsi – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="Anqolada vətəndaş müharibəsi" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D0%B7%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D1%9E_%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D0%B5" title="Грамадзянская вайна ў Анголе – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Грамадзянская вайна ў Анголе" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Guerra_Civil_angolesa" title="Guerra Civil angolesa – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Guerra Civil angolesa" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%95%DA%95%DB%8C_%D9%86%DB%8E%D9%88%D8%AE%DB%86%DB%8C%DB%8C%DB%8C_%D8%A6%DB%95%D9%86%DA%AF%DB%86%D9%84%D8%A7" title="شەڕی نێوخۆییی ئەنگۆلا – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="شەڕی نێوخۆییی ئەنگۆلا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Ob%C4%8Dansk%C3%A1_v%C3%A1lka_v_Angole" title="Občanská válka v Angole – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Občanská válka v Angole" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Den_angolanske_borgerkrig" title="Den angolanske borgerkrig – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Den angolanske borgerkrig" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/B%C3%BCrgerkrieg_in_Angola" title="Bürgerkrieg in Angola – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Bürgerkrieg in Angola" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bon article"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BC%CF%86%CF%8D%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A0%CF%8C%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%91%CE%BD%CE%B3%CE%BA%CF%8C%CE%BB%CE%B1%CF%82" title="Εμφύλιος Πόλεμος της Ανγκόλας – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Εμφύλιος Πόλεμος της Ανγκόλας" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Angolan_Civil_War" title="Angolan Civil War – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Angolan Civil War" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Angola_Enlanda_Milito" title="Angola Enlanda Milito – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Angola Enlanda Milito" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Guerra_civil_angole%C3%B1a" title="Guerra civil angoleña – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Guerra civil angoleña" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Angolako_Gerra_Zibila" title="Angolako Gerra Zibila – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Angolako Gerra Zibila" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF_%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C_%D8%A2%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%84%D8%A7" title="جنگ داخلی آنگولا – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="جنگ داخلی آنگولا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Angolan_sis%C3%A4llissota" title="Angolan sisällissota – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Angolan sisällissota" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Guerra_civil_angolana" title="Guerra civil angolana – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Guerra civil angolana" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%9C%D7%97%D7%9E%D7%AA_%D7%94%D7%90%D7%96%D7%A8%D7%97%D7%99%D7%9D_%D7%91%D7%90%D7%A0%D7%92%D7%95%D7%9C%D7%94" title="מלחמת האזרחים באנגולה – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="מלחמת האזרחים באנגולה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%85%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B2_%E0%A4%97%E0%A5%83%E0%A4%B9_%E0%A4%AF%E0%A5%81%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7" title="अंगोल गृह युद्ध – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="अंगोल गृह युद्ध" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Angolski_gra%C4%91anski_rat" title="Angolski građanski rat – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Angolski građanski rat" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%B8%D5%AC%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4" title="Անգոլայի քաղաքացիական պատերազմ – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Անգոլայի քաղաքացիական պատերազմ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Perang_Saudara_Angola" title="Perang Saudara Angola – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Perang Saudara Angola" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Guerra_civile_in_Angola" title="Guerra civile in Angola – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Guerra civile in Angola" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A2%E3%83%B3%E3%82%B4%E3%83%A9%E5%86%85%E6%88%A6" title="アンゴラ内戦 – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="アンゴラ内戦" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%A5%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%A5%E1%83%9D_%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98" title="ანგოლის სამოქალაქო ომი – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ანგოლის სამოქალაქო ომი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%99%EA%B3%A8%EB%9D%BC_%EB%82%B4%EC%A0%84" title="앙골라 내전 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="앙골라 내전" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Angolanesche_Biergerkrich" title="Angolanesche Biergerkrich – luxembourgeois" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Angolanesche Biergerkrich" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxembourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Angolese_Burgeroorlog" title="Angolese Burgeroorlog – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Angolese Burgeroorlog" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Den_angolanske_borgarkrigen" title="Den angolanske borgarkrigen – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Den angolanske borgarkrigen" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Den_angolanske_borgerkrigen" title="Den angolanske borgerkrigen – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Den angolanske borgerkrigen" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Gu%C3%A8rra_Civila_d%27Ang%C3%B2la" title="Guèrra Civila d&#039;Angòla – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Guèrra Civila d&#039;Angòla" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wojna_domowa_w_Angoli" title="Wojna domowa w Angoli – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Wojna domowa w Angoli" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AF_%D8%A7%D9%86%DA%AB%D9%88%D9%84%D8%A7_%DA%A9%D9%88%D8%B1%D9%86%DB%8D_%D8%AC%DA%AB%DA%93%D9%87" title="د انګولا کورنۍ جګړه – pachto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="د انګولا کورنۍ جګړه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pachto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bon article"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Guerra_Civil_Angolana" title="Guerra Civil Angolana – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Guerra Civil Angolana" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/R%C4%83zboiul_Civil_Angolez" title="Războiul Civil Angolez – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Războiul Civil Angolez" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B0%D0%B6%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%B2%D0%BE%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D0%B2_%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D0%B5" title="Гражданская война в Анголе – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Гражданская война в Анголе" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Angolski_gra%C4%91anski_rat" title="Angolski građanski rat – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Angolski građanski rat" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Angolan_Civil_War" title="Angolan Civil War – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Angolan Civil War" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%92%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%80%D0%B0%D1%82" title="Анголски грађански рат – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Анголски грађански рат" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Inb%C3%B6rdeskriget_i_Angola" title="Inbördeskriget i Angola – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Inbördeskriget i Angola" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Angola_%C4%B0%C3%A7_Sava%C5%9F%C4%B1" title="Angola İç Savaşı – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Angola İç Savaşı" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D0%B4%D1%8F%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D0%B2%D1%96%D0%B9%D0%BD%D0%B0_%D0%B2_%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%BE%D0%BB%D1%96" title="Громадянська війна в Анголі – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Громадянська війна в Анголі" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/N%E1%BB%99i_chi%E1%BA%BFn_Angola" title="Nội chiến Angola – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Nội chiến Angola" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%AE%89%E5%93%A5%E6%8B%89%E5%86%85%E6%88%98" title="安哥拉内战 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="安哥拉内战" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%AE%89%E5%93%A5%E6%8B%89%E5%86%85%E6%88%98" title="安哥拉内战 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="安哥拉内战" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q12055176#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Guerre_civile_angolaise" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Guerre_civile_angolaise" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Guerre_civile_angolaise"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Guerre_civile_angolaise"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Guerre_civile_angolaise" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Guerre_civile_angolaise" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;oldid=216989462" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&amp;page=Guerre_civile_angolaise&amp;id=216989462&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FGuerre_civile_angolaise"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FGuerre_civile_angolaise"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Guerre+civile+angolaise"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&amp;page=Guerre_civile_angolaise&amp;action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Angolan_Civil_War" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q12055176" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l&#039;encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r193229805">.mw-parser-output .infobox_v3.infobox_conflit_militaire_4_combattants{width:35em;max-width:35em}.mw-parser-output .infobox_v3.infobox_conflit_militaire_3_combattants{width:30em;max-width:30em}</style><div class="infobox_v3 infobox infobox--frwiki noarchive"> <div class="entete icon defaut" style="background-color: #b0c4de;"> <div>Guerre civile angolaise</div> </div> <div class="images"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/w/index.php?title=Fichier:LocationAngola.svg&amp;lang=fr" class="mw-file-description"><img alt="Description de l&#39;image LocationAngola.svg." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/LocationAngola.svg/langfr-260px-LocationAngola.svg.png" decoding="async" width="260" height="130" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/LocationAngola.svg/langfr-390px-LocationAngola.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/LocationAngola.svg/langfr-520px-LocationAngola.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span> </div> <table><caption style="background-color:#b0c4de;">Informations générales</caption> <tbody><tr> <th scope="row"> Date </th> <td> 1975-2001</td> </tr> <tr> <th scope="row"> Lieu </th> <td> <a href="/wiki/Angola" title="Angola">Angola</a></td> </tr> <tr> <th scope="row"> <b><a href="/wiki/Casus_belli" title="Casus belli"><i><span class="nowrap">Casus belli</span></i></a></b> </th> <td> -Incapacité des différents groupes indépendantistes angolais à s'entendre pour exercer le pouvoir dans l'Angola indépendant.</td> </tr> <tr> <th scope="row"> Issue </th> <td> Victoire du <a href="/wiki/Mouvement_populaire_de_lib%C3%A9ration_de_l%27Angola" title="Mouvement populaire de libération de l&#39;Angola">MPLA</a></td> </tr> </tbody></table><table><caption style="background-color:#b0c4de;">Belligérants</caption> <tbody><tr class="left vborder"> <td class="data"><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Angola.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Angola"><img alt="Drapeau de l&#39;Angola" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Flag_of_Angola.svg/20px-Flag_of_Angola.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Flag_of_Angola.svg/30px-Flag_of_Angola.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Flag_of_Angola.svg/40px-Flag_of_Angola.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/R%C3%A9publique_populaire_d%27Angola" title="République populaire d&#39;Angola">République populaire d'Angola</a> (1975-1992)<br /><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Angola.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Angola"><img alt="Drapeau de l&#39;Angola" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Flag_of_Angola.svg/20px-Flag_of_Angola.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Flag_of_Angola.svg/30px-Flag_of_Angola.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Flag_of_Angola.svg/40px-Flag_of_Angola.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Angola" title="Angola">République d'Angola</a> (1992-2002)<br /><span class="datasortkey" data-sort-value="Cuba"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Cuba.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de Cuba"><img alt="Drapeau de Cuba" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/20px-Flag_of_Cuba.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/30px-Flag_of_Cuba.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/40px-Flag_of_Cuba.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Cuba" title="Cuba">Cuba</a></span><br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg/21px-Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg/32px-Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg/42px-Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="300" /></a></span> <a href="/wiki/Organisation_du_peuple_du_Sud-Ouest_africain" title="Organisation du peuple du Sud-Ouest africain">Organisation du peuple du Sud-Ouest africain</a> (SWAPO)<br /><b>Soutenus par</b><br /><span class="datasortkey" data-sort-value="Union soviétique"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_Soviet_Union.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;URSS"><img alt="Drapeau de l&#39;URSS" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/20px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/30px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/40px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Union_des_r%C3%A9publiques_socialistes_sovi%C3%A9tiques" title="Union des républiques socialistes soviétiques">Union soviétique</a></span><br /><span class="datasortkey" data-sort-value="Allemagne Est"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_East_Germany.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;Allemagne de l&#39;Est"><img alt="Drapeau de l&#39;Allemagne de l&#39;Est" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Flag_of_East_Germany.svg/20px-Flag_of_East_Germany.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Flag_of_East_Germany.svg/30px-Flag_of_East_Germany.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Flag_of_East_Germany.svg/40px-Flag_of_East_Germany.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/R%C3%A9publique_d%C3%A9mocratique_allemande" title="République démocratique allemande">Allemagne de l'Est</a></span><br /><span class="datasortkey" data-sort-value="Yougoslavie"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Yugoslavia_(1946-1992).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la République fédérative socialiste de Yougoslavie"><img alt="Drapeau de la République fédérative socialiste de Yougoslavie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg/20px-Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg/30px-Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg/40px-Flag_of_Yugoslavia_%281946-1992%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span> </span><a href="/wiki/R%C3%A9publique_f%C3%A9d%C3%A9rative_socialiste_de_Yougoslavie" title="République fédérative socialiste de Yougoslavie">Yougoslavie</a></span><br /><span class="datasortkey" data-sort-value="Corée du Nord"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_North_Korea.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Corée du Nord"><img alt="Drapeau de la Corée du Nord" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_North_Korea.svg/20px-Flag_of_North_Korea.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_North_Korea.svg/30px-Flag_of_North_Korea.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/51/Flag_of_North_Korea.svg/40px-Flag_of_North_Korea.svg.png 2x" data-file-width="1600" data-file-height="800" /></a></span> </span><a href="/wiki/Cor%C3%A9e_du_Nord" title="Corée du Nord">Corée du Nord</a></span><br /><span data-sort-value="Bulgarie republique populaire"><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Bulgaria_(1967%E2%80%931971).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la Bulgarie"><img alt="Drapeau de la Bulgarie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Flag_of_Bulgaria_%281967%E2%80%931971%29.svg/20px-Flag_of_Bulgaria_%281967%E2%80%931971%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Flag_of_Bulgaria_%281967%E2%80%931971%29.svg/30px-Flag_of_Bulgaria_%281967%E2%80%931971%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Flag_of_Bulgaria_%281967%E2%80%931971%29.svg/40px-Flag_of_Bulgaria_%281967%E2%80%931971%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a></span></span>&#160;<a href="/wiki/R%C3%A9publique_populaire_de_Bulgarie" title="République populaire de Bulgarie">Bulgarie</a></span><br /><span class="datasortkey" data-sort-value="Bresil"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Brazil.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Brésil"><img alt="Drapeau du Brésil" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/20px-Flag_of_Brazil.svg.png" decoding="async" width="20" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/30px-Flag_of_Brazil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/40px-Flag_of_Brazil.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="700" /></a></span> </span><a href="/wiki/Br%C3%A9sil" title="Brésil">Brésil</a></span><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><br /><span class="datasortkey" data-sort-value="Mexique"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Mexico.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Mexique"><img alt="Drapeau du Mexique" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/20px-Flag_of_Mexico.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/30px-Flag_of_Mexico.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Flag_of_Mexico.svg/40px-Flag_of_Mexico.svg.png 2x" data-file-width="980" data-file-height="560" /></a></span> </span><a href="/wiki/Mexique" title="Mexique">Mexique</a></span><sup id="cite_ref-Mexique_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Mexique-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></td> <td class="data"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_UNITA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/21px-Flag_of_UNITA.svg.png" decoding="async" width="21" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/32px-Flag_of_UNITA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/42px-Flag_of_UNITA.svg.png 2x" data-file-width="1318" data-file-height="791" /></a></span> <a href="/wiki/Union_nationale_pour_l%27ind%C3%A9pendance_totale_de_l%27Angola" title="Union nationale pour l&#39;indépendance totale de l&#39;Angola">Union nationale pour l'indépendance totale de l'Angola</a> (UNITA)<br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_South_Africa_(1928-1982).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/21px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/32px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/42px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/R%C3%A9publique_d%27Afrique_du_Sud_(1961-1994)" class="mw-redirect" title="République d&#39;Afrique du Sud (1961-1994)">Afrique du Sud</a><br /><span class="datasortkey" data-sort-value="Zaïre"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Zaire_(1971%E2%80%931997).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Zaïre"><img alt="Drapeau du Zaïre" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg/20px-Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg/30px-Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg/40px-Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> </span><a href="/wiki/Za%C3%AFre" title="Zaïre">Zaïre</a></span><br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Bandeira_da_FNLA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Bandeira_da_FNLA.svg/21px-Bandeira_da_FNLA.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Bandeira_da_FNLA.svg/32px-Bandeira_da_FNLA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Bandeira_da_FNLA.svg/42px-Bandeira_da_FNLA.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Front_national_de_lib%C3%A9ration_de_l%27Angola" title="Front national de libération de l&#39;Angola">Front national de libération de l'Angola</a> (FNLA)<br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Cabinda_(FLEC_propose).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Flag_of_Cabinda_%28FLEC_propose%29.svg/21px-Flag_of_Cabinda_%28FLEC_propose%29.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Flag_of_Cabinda_%28FLEC_propose%29.svg/32px-Flag_of_Cabinda_%28FLEC_propose%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Flag_of_Cabinda_%28FLEC_propose%29.svg/42px-Flag_of_Cabinda_%28FLEC_propose%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Front_pour_la_Lib%C3%A9ration_de_l%27enclave_de_Cabinda" class="mw-redirect" title="Front pour la Libération de l&#39;enclave de Cabinda">Front pour la Libération de l'enclave de Cabinda</a> (FLEC)<br /><a href="/wiki/Mercenaires" class="mw-disambig" title="Mercenaires">Mercenaires</a><br /><b>Soutenus par</b><br /><span class="nowrap"><span class="datasortkey" data-sort-value="États unis"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_United_States.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau des États-Unis"><img alt="Drapeau des États-Unis" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/20px-Flag_of_the_United_States.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/30px-Flag_of_the_United_States.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/Flag_of_the_United_States.svg/40px-Flag_of_the_United_States.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></a></span> </span><a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a></span></span><br /><span class="datasortkey" data-sort-value="France"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_France_(1976%E2%80%932020).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la France"><img alt="Drapeau de la France" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/20px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/30px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg/40px-Flag_of_France_%281976%E2%80%932020%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/France" title="France">France</a></span><br /><span class="datasortkey" data-sort-value="Chine"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de la République populaire de Chine"><img alt="Drapeau de la République populaire de Chine" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/20px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/30px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/40px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Chine" title="Chine">Chine</a></span></td> </tr> </tbody></table><table><caption style="background-color:#b0c4de;">Commandants</caption> <tbody><tr class="left vborder"> <td class="data"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_MPLA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/21px-Flag_of_MPLA.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/32px-Flag_of_MPLA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/42px-Flag_of_MPLA.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> <a href="/wiki/Agostinho_Neto" title="Agostinho Neto">Agostinho Neto</a> † <br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_MPLA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/21px-Flag_of_MPLA.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/32px-Flag_of_MPLA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/42px-Flag_of_MPLA.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> <a href="/wiki/Jos%C3%A9_Eduardo_dos_Santos" title="José Eduardo dos Santos">José Eduardo dos Santos</a><br /> <p><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_MPLA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/21px-Flag_of_MPLA.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/32px-Flag_of_MPLA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/42px-Flag_of_MPLA.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> <a href="/w/index.php?title=Iko_Carreira&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Iko Carreira (page inexistante)">Iko Carreira</a> <br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_MPLA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/21px-Flag_of_MPLA.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/32px-Flag_of_MPLA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/42px-Flag_of_MPLA.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> <a href="/wiki/L%C3%BAcio_Lara" title="Lúcio Lara">Lúcio Lara</a> <br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_MPLA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/21px-Flag_of_MPLA.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/32px-Flag_of_MPLA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/42px-Flag_of_MPLA.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> <a href="/w/index.php?title=Nito_Alves&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Nito Alves (page inexistante)">Nito Alves</a> † <br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_MPLA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/21px-Flag_of_MPLA.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/32px-Flag_of_MPLA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/42px-Flag_of_MPLA.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> <a href="/wiki/Jo%C3%A3o_Louren%C3%A7o" title="João Lourenço">João Lourenço</a> <br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_MPLA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/21px-Flag_of_MPLA.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/32px-Flag_of_MPLA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/42px-Flag_of_MPLA.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> Kundi Paihama <br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg/21px-Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg/32px-Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg/42px-Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="300" /></a></span> <a href="/wiki/Sam_Nujoma" title="Sam Nujoma">Sam Nujoma</a><br /> <span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Cuba.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de Cuba"><img alt="Drapeau de Cuba" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/20px-Flag_of_Cuba.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/30px-Flag_of_Cuba.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/40px-Flag_of_Cuba.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Fidel_Castro" title="Fidel Castro">Fidel Castro</a><br /><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Cuba.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de Cuba"><img alt="Drapeau de Cuba" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/20px-Flag_of_Cuba.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/30px-Flag_of_Cuba.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/40px-Flag_of_Cuba.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/wiki/Arnaldo_Ochoa_S%C3%A1nchez" title="Arnaldo Ochoa Sánchez">Arnaldo Ochoa Sánchez</a> (1975-1989) † <br /><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Cuba.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de Cuba"><img alt="Drapeau de Cuba" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/20px-Flag_of_Cuba.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/30px-Flag_of_Cuba.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/40px-Flag_of_Cuba.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> Leopoldo Cintra Frías (1989-1991) </p> <span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_Soviet_Union.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;URSS"><img alt="Drapeau de l&#39;URSS" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/20px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/30px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/40px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> <a href="/w/index.php?title=Valentin_Varennikov&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Valentin Varennikov (page inexistante)">Valentin Varennikov</a></td> <td class="data"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_UNITA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/21px-Flag_of_UNITA.svg.png" decoding="async" width="21" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/32px-Flag_of_UNITA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/42px-Flag_of_UNITA.svg.png 2x" data-file-width="1318" data-file-height="791" /></a></span> <a href="/wiki/Jonas_Savimbi" title="Jonas Savimbi">Jonas Savimbi</a> †<br /> <p><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_UNITA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/21px-Flag_of_UNITA.svg.png" decoding="async" width="21" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/32px-Flag_of_UNITA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/42px-Flag_of_UNITA.svg.png 2x" data-file-width="1318" data-file-height="791" /></a></span> Jeremias Chitunda †<br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_UNITA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/21px-Flag_of_UNITA.svg.png" decoding="async" width="21" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/32px-Flag_of_UNITA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/42px-Flag_of_UNITA.svg.png 2x" data-file-width="1318" data-file-height="791" /></a></span> António Dembo †<br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_UNITA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/21px-Flag_of_UNITA.svg.png" decoding="async" width="21" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/32px-Flag_of_UNITA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/42px-Flag_of_UNITA.svg.png 2x" data-file-width="1318" data-file-height="791" /></a></span> Paulo Lukamba Gato<br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_UNITA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/21px-Flag_of_UNITA.svg.png" decoding="async" width="21" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/32px-Flag_of_UNITA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/42px-Flag_of_UNITA.svg.png 2x" data-file-width="1318" data-file-height="791" /></a></span> Demosthenes Amos Chilingutila<br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Zaire_(1971%E2%80%931997).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg/21px-Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg/32px-Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg/42px-Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> <a href="/wiki/Mobutu_Sese_Seko" title="Mobutu Sese Seko">Mobutu Sese Seko</a><br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Bandeira_da_FNLA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Bandeira_da_FNLA.svg/21px-Bandeira_da_FNLA.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Bandeira_da_FNLA.svg/32px-Bandeira_da_FNLA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Bandeira_da_FNLA.svg/42px-Bandeira_da_FNLA.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Holden_Roberto" title="Holden Roberto">Holden Roberto</a><br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Cabinda_(FLEC_propose).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Flag_of_Cabinda_%28FLEC_propose%29.svg/21px-Flag_of_Cabinda_%28FLEC_propose%29.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Flag_of_Cabinda_%28FLEC_propose%29.svg/32px-Flag_of_Cabinda_%28FLEC_propose%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/Flag_of_Cabinda_%28FLEC_propose%29.svg/42px-Flag_of_Cabinda_%28FLEC_propose%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Henriques_Tiago_Nzita" title="Henriques Tiago Nzita">Henriques Tiago Nzita</a><br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_South_Africa_(1928-1982).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/21px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/32px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/42px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/John_Vorster" title="John Vorster">John Vorster</a> (1975-1978)<br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_South_Africa_(1928-1982).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/21px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/32px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/42px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Pieter_Willem_Botha" title="Pieter Willem Botha">Pieter Willem Botha</a> (1978-1989)<br /> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_South_Africa_(1928-1982).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/21px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/32px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/42px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Magnus_Malan" title="Magnus Malan">Magnus de Merindol Malan</a> (1976-1980)<br /> </p> <span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_South_Africa_(1928-1982).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/21px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/32px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/42px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> <a href="/wiki/Constand_Viljoen" title="Constand Viljoen">Constand Viljoen</a> (1980-1985)</td> </tr> </tbody></table><table><caption style="background-color:#b0c4de;">Forces en présence</caption> <tbody><tr class="left vborder"> <td class="data"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_MPLA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/21px-Flag_of_MPLA.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/32px-Flag_of_MPLA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/42px-Flag_of_MPLA.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> 40 000-70 000<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (1987)<br />130 000 (2001)</td> <td class="data"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_UNITA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/21px-Flag_of_UNITA.svg.png" decoding="async" width="21" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/32px-Flag_of_UNITA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/42px-Flag_of_UNITA.svg.png 2x" data-file-width="1318" data-file-height="791" /></a></span> 65 000 (1990)<br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Bandeira_da_FNLA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Bandeira_da_FNLA.svg/21px-Bandeira_da_FNLA.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Bandeira_da_FNLA.svg/32px-Bandeira_da_FNLA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Bandeira_da_FNLA.svg/42px-Bandeira_da_FNLA.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> 22 000 (1975)<br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_South_Africa_(1928-1982).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/21px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/32px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/42px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> 20 000 (1976)</td> </tr> </tbody></table><table><caption style="background-color:#b0c4de;">Pertes</caption> <tbody><tr class="left vborder"> <td class="data"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_MPLA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/21px-Flag_of_MPLA.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/32px-Flag_of_MPLA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Flag_of_MPLA.svg/42px-Flag_of_MPLA.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> Inconnues<br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg/21px-Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg/32px-Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/90/Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg/42px-Flag_of_South_West_Africa_People%27s_Organisation.svg.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="300" /></a></span> 11 000 morts<br /><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Cuba.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de Cuba"><img alt="Drapeau de Cuba" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/20px-Flag_of_Cuba.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/30px-Flag_of_Cuba.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Flag_of_Cuba.svg/40px-Flag_of_Cuba.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> 2 077-10 000 morts<br /><span class="flagicon" data-sort-value=""><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_the_Soviet_Union.svg" class="mw-file-description" title="Drapeau de l&#39;URSS"><img alt="Drapeau de l&#39;URSS" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/20px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/30px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_the_Soviet_Union.svg/40px-Flag_of_the_Soviet_Union.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="600" /></a></span></span> 55 morts</td> <td class="data"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_UNITA.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/21px-Flag_of_UNITA.svg.png" decoding="async" width="21" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/32px-Flag_of_UNITA.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e5/Flag_of_UNITA.svg/42px-Flag_of_UNITA.svg.png 2x" data-file-width="1318" data-file-height="791" /></a></span> inconnues <br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_South_Africa_(1928-1982).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/21px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/32px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg/42px-Flag_of_South_Africa_%281928-1982%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> 7200 morts<br /><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Zaire_(1971%E2%80%931997).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg/21px-Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg/32px-Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg/42px-Flag_of_Zaire_%281971%E2%80%931997%29.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="341" /></a></span> 600 morts</td> </tr> </tbody></table> <div style="border-top: 1px dotted gray; margin-top: 5px; margin-bottom: 5px;"></div> <div style="text-align: center;"><a href="/wiki/Victime_civile" title="Victime civile">Civils</a>&#160;:<br />800&#160;000 morts<br />4 millions de déplacés</div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <table><caption class="hidden" style="">Données clés</caption> </table> <p class="mw-empty-elt"> </p> <p class="navbar bordered noprint" style="border-color:#b0c4de;"><span class="plainlinks navigation-not-searchable"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit">modifier</a></span> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Conflit_militaire" title="Consultez la documentation du modèle"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></p></div> <p>La <b>guerre civile angolaise</b> est un conflit important qui frappe l'<a href="/wiki/Angola" title="Angola">Angola</a> entre <a href="/wiki/1975" title="1975">1975</a>, date de l'indépendance du pays, et 2001. La guerre débute immédiatement après l'indépendance obtenue du <a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">Portugal</a>. Avant cette date, l'Angola a déjà connu <a href="/wiki/Guerre_d%27ind%C3%A9pendance_de_l%27Angola" title="Guerre d&#39;indépendance de l&#39;Angola">une guerre de décolonisation</a> entre 1961 et 1974. La guerre civile qui s'ensuit est principalement une lutte entre les deux principaux mouvements de libération que sont le <a href="/wiki/Mouvement_populaire_de_lib%C3%A9ration_de_l%27Angola" title="Mouvement populaire de libération de l&#39;Angola">Mouvement populaire de libération de l'Angola</a> (MPLA) et l'<a href="/wiki/UNITA" class="mw-redirect" title="UNITA">UNITA</a> (Union nationale pour l'indépendance totale de l'Angola). Dans le même temps, cette guerre devient un champ de bataille de substitution dans le cadre de la <a href="/wiki/Guerre_froide" title="Guerre froide">guerre froide</a>, un conflit de plus grande envergure qui oppose un bloc dirigé par les <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a> et le bloc communiste mené par l'<a href="/wiki/URSS" class="mw-redirect" title="URSS">URSS</a>, représenté sur le terrain par <a href="/wiki/Cuba" title="Cuba">Cuba</a>. </p><p>Si le MPLA et l'UNITA partagent une volonté commune d'obtenir l'indépendance, ils n'ont pas les mêmes soutiens dans le tissu social angolais. Si les deux mouvements ont des orientations socialistes, le MPLA se définit comme <a href="/wiki/Marxisme-l%C3%A9ninisme" title="Marxisme-léninisme">marxiste-léniniste</a> et l'UNITA comme anti-communiste, de manière à susciter l'attention internationale. Un troisième mouvement, le <a href="/wiki/Front_national_de_lib%C3%A9ration_de_l%27Angola" title="Front national de libération de l&#39;Angola">Front national de libération de l'Angola</a> (FNLA), combat le MPLA aux côtés de l'UNITA durant la guerre de décolonisation mais il ne joue presque aucun rôle durant la guerre civile. En outre, le <a href="/wiki/Front_de_lib%C3%A9ration_de_l%27enclave_de_Cabinda" title="Front de libération de l&#39;enclave de Cabinda">Front de libération de l'enclave de Cabinda</a>, qui réunit des militants séparatistes, combattent pour l'indépendance de la province de <a href="/wiki/Cabinda" title="Cabinda">Cabinda</a>, au nord de l'Angola. </p><p>Cette guerre qui s'étale sur vingt-sept années peut être divisée en trois périodes principales (1975-1991, 1992-1994 et 1998-2002), séparées par de fragiles périodes de paix. Quand le MPLA finit par l'emporter en 2002, 500 000 à 800 000 personnes, surtout des civils ont été tuées et le nombre de déplacés au sein du pays s'élève à un, voire quatre millions. Cette guerre dévaste les infrastructures de l'Angola et fragilise durement l'administration publique nationale, le tissu économique et les institutions religieuses. </p><p>La guerre civile angolaise a été marquante en raison de la combinaison entre les violentes dynamiques internes au conflit et l'importance des interventions étrangères. En cela, cette guerre s'intègre pleinement dans le contexte mondial de la guerre froide car autant les Américains que les Soviétiques, avec leurs alliés, fournissent une aide militaire significative aux parties en présence. En outre, le conflit angolais est aussi lié à la <a href="/wiki/Deuxi%C3%A8me_guerre_du_Congo" title="Deuxième guerre du Congo">deuxième guerre du Congo</a> au sein de la <a href="/wiki/R%C3%A9publique_d%C3%A9mocratique_du_Congo" title="République démocratique du Congo">république démocratique du Congo</a> et à la <a href="/wiki/Guerre_de_la_fronti%C3%A8re_sud-africaine" title="Guerre de la frontière sud-africaine">guerre d'indépendance namibienne</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Origines_du_conflit">Origines du conflit</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifier la section : Origines du conflit" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit&amp;section=1" title="Modifier le code source de la section : Origines du conflit"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Guerre_d%27ind%C3%A9pendance_de_l%27Angola" title="Guerre d&#39;indépendance de l&#39;Angola">Guerre d'indépendance de l'Angola</a>.</div></div> <p>Au début des années 1960, alors que l'Angola est depuis le <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle une colonie portugaise, les colonies des autres pays européens (la France, la Belgique et la Grande-Bretagne) accèdent l'une après l'autre à l'indépendance. Cependant, le régime <a href="/wiki/Salazarisme" class="mw-redirect" title="Salazarisme">Salazariste</a> refuse de se joindre au mouvement, ce qui provoque la radicalisation des mouvements indépendantistes. L'attaque de la prison de Sao Paulo à Luanda, le 4 février 1961, est suivie de nombreuses insurrections et entraîne le commencement de la guerre d'indépendance de l'Angola&#160;: </p><p>Trois groupes concurrents prennent part au conflit contre les autorités portugaises. </p> <ul><li>le <a href="/wiki/Mouvement_populaire_de_lib%C3%A9ration_de_l%27Angola" title="Mouvement populaire de libération de l&#39;Angola">Mouvement populaire de libération de l'Angola</a> (MPLA), parti <a href="/wiki/Marxisme" title="Marxisme">marxiste</a> dirigé par <a href="/wiki/Agostinho_Neto" title="Agostinho Neto">Agostinho Neto</a> et fondé en 1958, dont la base sociale principale sont les <a href="/wiki/Mbundu_(peuple_d%27Afrique)" class="mw-redirect" title="Mbundu (peuple d&#39;Afrique)">Ambundu</a>, les <a href="/wiki/M%C3%A9tis" title="Métis">métis</a> et les colons portugais communistes, soutenu par l'URSS, qui lui livre des armes et forme ses cadres&#160;;</li> <li>le <a href="/wiki/Front_national_de_lib%C3%A9ration_de_l%27Angola" title="Front national de libération de l&#39;Angola">Front national de libération de l'Angola</a> (FNLA), fondé en 1962 est majoritairement <a href="/wiki/Bakongo" class="mw-redirect" title="Bakongo">bakongo</a>, armé et encadré par le Zaïre et la Chine, dirigé par <a href="/wiki/Holden_Roberto" title="Holden Roberto">Holden Roberto</a>&#160;;</li> <li>l'<a href="/wiki/Union_nationale_pour_l%27ind%C3%A9pendance_totale_de_l%27Angola" title="Union nationale pour l&#39;indépendance totale de l&#39;Angola">Union nationale pour l'indépendance totale de l'Angola</a> (UNITA), fondée en 1966 par une scission du FNLA, s'appuyant avant tout sur les <a href="/wiki/Ovimbundu_(peuple_d%27Afrique)" class="mw-redirect" title="Ovimbundu (peuple d&#39;Afrique)">Ovimbundu</a>, dirigé par <a href="/wiki/Jonas_Savimbi" title="Jonas Savimbi">Jonas Savimbi</a>, se réclamant marxiste jusqu'au début de la guerre civile, soutenu également un temps par la Chine.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Angolan_Civil_War_(October_14,_1975).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Angolan_Civil_War_%28October_14%2C_1975%29.svg/220px-Angolan_Civil_War_%28October_14%2C_1975%29.svg.png" decoding="async" width="220" height="241" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Angolan_Civil_War_%28October_14%2C_1975%29.svg/330px-Angolan_Civil_War_%28October_14%2C_1975%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Angolan_Civil_War_%28October_14%2C_1975%29.svg/440px-Angolan_Civil_War_%28October_14%2C_1975%29.svg.png 2x" data-file-width="1266" data-file-height="1388" /></a><figcaption>Positions des belligérants un mois avant l'indépendance, le 14 octobre 1975. (Le MPLA est en rouge, le FNLA en jaune, l'UNITA en vert).</figcaption></figure> <p>Quand la <a href="/wiki/R%C3%A9volution_des_%C5%92illets" title="Révolution des Œillets">révolution des Œillets</a> d'<time class="nowrap" datetime="1974-04" data-sort-value="1974-04">avril 1974</time> met fin au régime salazariste au Portugal, le nouveau pouvoir annonce son intention de se retirer des colonies portugaises en Afrique, et de ne pas choisir quel groupe obtiendra le pouvoir. En Angola, les trois mouvements commencent alors immédiatement entre eux une lutte pour le pouvoir. Le FNLA, entrant en Angola par le nord, reçoit le soutien de l'armée <a href="/wiki/Za%C3%AFre" title="Zaïre">zaïroise</a>, de la Chine, du <a href="/wiki/Service_Action" title="Service Action">service Action</a> du SDECE français, et de mercenaires, l'UNITA celui de l'<a href="/wiki/South_African_Defence_Force" title="South African Defence Force">armée sud-africaine</a> (encore sous le régime de l'<a href="/wiki/Apartheid" title="Apartheid">apartheid</a>), et le MPLA de l'<a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_cubaines" title="Forces armées cubaines">armée cubaine</a><sup id="cite_ref-mr_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-mr-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Les <a href="/wiki/Accords_d%27Alvor" title="Accords d&#39;Alvor">accords d'Alvor</a> du <time class="nowrap" datetime="1975-01-15" data-sort-value="1975-01-15">15 janvier 1975</time>, obtenus par l'intermédiaire du Portugal, semblent permettre un rapprochement momentané des trois factions et l'établissant d'un gouvernement d'union. Des élections générales qui n'auront jamais lieu sont également prévues. En effet, les hostilités recommencent aussitôt après, les combats entre les deux camps continuent et ont dorénavant le caractère d'une guerre civile. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Déroulement_de_la_guerre_civile_:_27_ans_de_conflit"><span id="D.C3.A9roulement_de_la_guerre_civile_:_27_ans_de_conflit"></span>Déroulement de la guerre civile&#160;: 27 ans de conflit</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifier la section : Déroulement de la guerre civile : 27 ans de conflit" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit&amp;section=2" title="Modifier le code source de la section : Déroulement de la guerre civile : 27 ans de conflit"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Début_de_la_guerre,_et_internationalisation_du_conflit_(1975-1976)"><span id="D.C3.A9but_de_la_guerre.2C_et_internationalisation_du_conflit_.281975-1976.29"></span>Début de la guerre, et internationalisation du conflit (1975-1976)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifier la section : Début de la guerre, et internationalisation du conflit (1975-1976)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit&amp;section=3" title="Modifier le code source de la section : Début de la guerre, et internationalisation du conflit (1975-1976)"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:FAPLA_car_burning.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/FAPLA_car_burning.PNG/220px-FAPLA_car_burning.PNG" decoding="async" width="220" height="221" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/FAPLA_car_burning.PNG/330px-FAPLA_car_burning.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/FAPLA_car_burning.PNG/440px-FAPLA_car_burning.PNG 2x" data-file-width="573" data-file-height="575" /></a><figcaption>Une voiture affiliée au MPLA en flammes après avoir été touchée par un tir de l'UNITA près de Sumbe, 1975.</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Agostinho_Neto_(1975)_(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Agostinho_Neto_%281975%29_%28cropped%29.jpg/163px-Agostinho_Neto_%281975%29_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="163" height="192" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Agostinho_Neto_%281975%29_%28cropped%29.jpg/245px-Agostinho_Neto_%281975%29_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f9/Agostinho_Neto_%281975%29_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="282" data-file-height="332" /></a><figcaption>Agostinho Neto, président du MPLA et de l'Angola.</figcaption></figure> <p>Dès le printemps 1975, alors que les accords d'Alvor ont perdu toute réalité, le MPLA se trouve dans une situation difficile face au FNLA, largement aidé par le Zaïre. Le Bloc de l'est, représenté d'abord par Cuba, rapidement suivit par l'Union soviétique, par les autres pays du pacte de Varsovie, et par la Yougoslavie, décident alors de profiter de la situation pour s'engager au côté du MPLA. Des cargos des pays de l'est accostent dans les ports de Luanda et Cabinda, et distribuent de grandes quantités d'armes, de véhicules et de munitions au MPLA et à diverses milices populaires. Des militaires cubains débarquent aussi, et permettent de créer une situation favorable à Neto<sup id="cite_ref-:2_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-:2-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En même temps, le MPLA négocie, difficilement, avec les divers conseils populaires qui s'organisent spontanément dans les villes, dominées par divers groupes marxisants divisés entre prosoviétiques, <a href="/wiki/Stalinisme" title="Stalinisme">staliniens</a>, <a href="/wiki/Mao%C3%AFsme" title="Maoïsme">maoïstes</a>, et <a href="/wiki/Trotskisme" title="Trotskisme">trotskystes</a>. L'alliance temporaire avec ces hétéroclites «soviets» angolais, vite phagocytés par le MPLA, facilitent la prise des villes<sup id="cite_ref-:3_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-:3-7"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Ainsi, fin août, le MPLA a ainsi prit le contrôle de Luanda, mais aussi de Cabinda, Lobito, Benguela... en tout, près des trois-quarts des capitales provinciales, et des grands axes routiers du pays. Savimbi et Roberto se trouvent ainsi dans l'incapacité de joindre leurs forces, et sont coupés des ports qui auraient pu permettre à leurs alliés de les ravitailler<sup id="cite_ref-:2_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-:2-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Operation_Savannah_(October_1975_-_January_1976).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Operation_Savannah_%28October_1975_-_January_1976%29.svg/220px-Operation_Savannah_%28October_1975_-_January_1976%29.svg.png" decoding="async" width="220" height="221" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Operation_Savannah_%28October_1975_-_January_1976%29.svg/330px-Operation_Savannah_%28October_1975_-_January_1976%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Operation_Savannah_%28October_1975_-_January_1976%29.svg/440px-Operation_Savannah_%28October_1975_-_January_1976%29.svg.png 2x" data-file-width="3945" data-file-height="3955" /></a><figcaption>Schéma du déroulement de l'opération «&#160;Savannah&#160;».</figcaption></figure> <p>Cependant, dès <time class="nowrap" datetime="1975-08" data-sort-value="1975-08">août 1975</time>, l’Afrique du Sud, inquiète devant la progression soudaine du MPLA, et souhaitant protéger les installations menacées du fleuve <a href="/wiki/Kunene_(fleuve)" title="Kunene (fleuve)">Kumene</a> qui alimente la Namibie en électricité, décide d’envoyer des commandos avant de dépêcher son armée. L'UNITA et le FNLA s'allient avec l'Afrique du Sud, qui leur livre un grand nombre d'armes et de munitions. Les forces armées du Zaïre franchissent également la frontière. En octobre, l’opération «&#160;Savannah&#160;» <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Operation_Savannah_(Angola)#Battle_of_Luso" class="extiw" title="en:Operation Savannah (Angola)">(en)</a> est lancée avec le soutien des États-Unis, dont l'objectif consiste à reprendre Luanda avant le <time class="nowrap" datetime="11-11" data-sort-value="11-11">11 novembre</time>. L'entrée de l'Afrique du Sud dans la guerre renverse complètement la situation en quelques semaines, ses troupes et ses alliés s'avancent rapidement et profondément<sup id="cite_ref-:2_6-2" class="reference"><a href="#cite_note-:2-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le 10 novembre, les troupes du FNLA, du Zaïre, et quelques mercenaires sont stoppés à la <a href="/wiki/Bataille_de_Kifangondo" title="Bataille de Kifangondo">bataille de Kifangondo</a>, à seulement 22 kilomètres de la capitale. </p><p>Le <time class="nowrap" datetime="1975-11-11" data-sort-value="1975-11-11">11 novembre 1975</time>, date prévue par les portugais pour le retrait de leurs dernières troupes et pour l'indépendance du pays, le MPLA déclare l'indépendance de la République populaire d'Angola à partir de la capitale Luanda. Au même moment le FNLA et l'UNITA font, ensemble, la même déclaration à partir de la ville d'<a href="/wiki/Huambo" title="Huambo">Huambo</a>. </p><p>Alors que l'effondrement du MPLA semble imminent, un pont aérien soviétique passant par les pays africains sympathisants envers le MPLA (Algérie, Libye, Tanzanie, Bénin, Guinée-Bissau et surtout Congo Brazzaville) augmente encore, cette fois de façon décisive, les quantités de matériel reçu. Le nombre de militaires cubains dépasse les 15 000 hommes, capables d'utiliser les avions <a href="/wiki/Mikoyan-Gourevitch_MiG-21" title="Mikoyan-Gourevitch MiG-21">MiG-21</a>, les chars <a href="/wiki/T-34" title="T-34">T-34</a> et <a href="/wiki/PT-76" title="PT-76">PT-76</a>, et leur déploiement met finalement l'opération «&#160;Savannah&#160;» en échec avec l’opération «&#160;Carlota&#160;»<sup id="cite_ref-:2_6-3" class="reference"><a href="#cite_note-:2-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Ne risquant plus un effondrement total, le MPLA s'attaque tout d'abord au FNLA de décembre 1975 à février 1976, le chassant des villes qu'il avait prises, et le condamnant à un rôle marginal pour le restant des hostilités. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Enlisement_(1976-1988)"><span id="Enlisement_.281976-1988.29"></span>Enlisement (1976-1988)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifier la section : Enlisement (1976-1988)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit&amp;section=4" title="Modifier le code source de la section : Enlisement (1976-1988)"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Le_coup_d'État_et_la_purge_de_1977"><span id="Le_coup_d.27.C3.89tat_et_la_purge_de_1977"></span>Le coup d'État et la purge de 1977</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifier la section : Le coup d&#039;État et la purge de 1977" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit&amp;section=5" title="Modifier le code source de la section : Le coup d&#039;État et la purge de 1977"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Troop3_of_DSquadron.PNG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Troop3_of_DSquadron.PNG/220px-Troop3_of_DSquadron.PNG" decoding="async" width="220" height="223" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Troop3_of_DSquadron.PNG/330px-Troop3_of_DSquadron.PNG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Troop3_of_DSquadron.PNG/440px-Troop3_of_DSquadron.PNG 2x" data-file-width="581" data-file-height="590" /></a><figcaption>Soldats sud-africains en Angola.</figcaption></figure> <p>Fin 1976, le MPLA et les cubains contrôlent l'essentiel du pays. La reconnaissance de la légitimité du gouvernement de Luanda par les autres nations africaines est rapide. Elle s'explique par l'alliance de l'UNITA et du FNLA avec l'Afrique du Sud <a href="/wiki/Apartheid" title="Apartheid">ségrégationniste</a>, véritable marque d'infamie pour la plupart des pays africains<sup id="cite_ref-:2_6-4" class="reference"><a href="#cite_note-:2-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Mais le nouveau pouvoir est fragile&#160;: La plupart des colons portugais - exception faite des communistes - ont quittés le pays lors de l'indépendance. Or, c'était eux qui faisaient marcher l'économie et l'administration de la colonie. La situation économique se dégrade, les pénuries s'aggravent, et le mécontentement gagne la population, tandis que Neto et ses alliés se montrent de plus en plus autoritaires. </p><p> Le MPLA est encore assez fragile, et l'équipe dirigeante doit faire face à une opposition hétéroclite (intellectuels liés au <a href="/wiki/Parti_communiste_portugais" title="Parti communiste portugais">PCP</a> et historiquement membres du parti quoique n'ayant jamais pu s'imposer face à Neto, jeunes des comités de quartiers fondés spontanément lors de l'indépendance et souvent marxisants quoique non soumis au MPLA, prosoviétiques souhaitant entrer dans la sphère d'influence de Moscou, maoïstes portugais venus en Angola pour faire la révolution et pratiquer de l'<a href="/wiki/Entrisme" title="Entrisme">entrisme</a>, etc..), auquel s'ajoute les pressions de l'URSS qui souhaite satelliser le pays pour obtenir des bases et accéder au pétrole et aux mines dont le sol angolais regorge, ce que Neto refuse<sup id="cite_ref-:3_7-1" class="reference"><a href="#cite_note-:3-7"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p><figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Cuban_PT-76_Angola.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Cuban_PT-76_Angola.JPG/220px-Cuban_PT-76_Angola.JPG" decoding="async" width="220" height="207" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Cuban_PT-76_Angola.JPG/330px-Cuban_PT-76_Angola.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Cuban_PT-76_Angola.JPG/440px-Cuban_PT-76_Angola.JPG 2x" data-file-width="616" data-file-height="579" /></a><figcaption>Char soviétique PT-76 en Angola.</figcaption></figure><p> Tous se regroupent donc derrière <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Nito_Alves" class="extiw" title="en:Nito Alves">Nito Alves</a>, jeune cadre populaire du MPLA, ministre de l'intérieur, et de surcroît bien vu par les soviétiques. Alves développe une rhétorique raciste dénonçant la surreprésentation de blancs et de métis dans la direction du parti, obtenant une réelle assise dans les quartiers pauvres de Luanda. Il est craint par Neto qui l'écarte de son poste fin 1976 pour factionnalisme. Le 27 mai 1977, Alves et ses alliés, <a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Jos%C3%A9_Jacinto_Van-D%C3%BAnem" class="extiw" title="pt:José Jacinto Van-Dúnem">José Van-Dúnem</a> et <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sita_Valles" class="extiw" title="en:Sita Valles">Sita Valles</a> tentent un coup d'État, mais le coup de force échoue grâce au soutien décisif des troupes cubaines. Les cubains ont intérêts à faire échec à l'homme de confiance de Moscou, car cela les fait peser sur la situation en Angola. Cuba affirme ainsi sa place à part dans le bloc de l'est, ni indépendante, ni subordonné aux soviétiques. Les conjurés sont capturés et exécutés, et Neto lance une vaste purge du MPLA&#160;: un nombre inconnu de personnes (les estimations vont de 30 000 à 82 000) accusées d'avoir étés liées au mouvement sont arrêtées et tuées sommairement à la suite des évènements du 27 mai. La purge rend Neto seul maître du MPLA, position renforcée lors du congrès de novembre 1977. Neto se rapproche ensuite malgré tout de l'URSS, pour mieux ménager son allié envers qui il reste encore très dépendant, mais dont il ne sera jamais la marionnette<sup id="cite_ref-:3_7-2" class="reference"><a href="#cite_note-:3-7"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-:2_6-5" class="reference"><a href="#cite_note-:2-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</p><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Angolan_Civil_War_(January_13,_1984).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Angolan_Civil_War_%28January_13%2C_1984%29.svg/220px-Angolan_Civil_War_%28January_13%2C_1984%29.svg.png" decoding="async" width="220" height="241" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Angolan_Civil_War_%28January_13%2C_1984%29.svg/330px-Angolan_Civil_War_%28January_13%2C_1984%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Angolan_Civil_War_%28January_13%2C_1984%29.svg/440px-Angolan_Civil_War_%28January_13%2C_1984%29.svg.png 2x" data-file-width="1266" data-file-height="1388" /></a><figcaption>Positions des belligérants au 13 janvier 1984, le MPLA est en rouge, l'UNITA en vert, l'Afrique du Sud en bleu.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Intensification_des_combats">Intensification des combats</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifier la section : Intensification des combats" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit&amp;section=6" title="Modifier le code source de la section : Intensification des combats"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Fairytale_warning.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/17px-Fairytale_warning.png" decoding="async" width="17" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/26px-Fairytale_warning.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/34px-Fairytale_warning.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/Guerre_civile_angolaise" title="Spécial:EditPage/Guerre civile angolaise">Votre aide</a> est la bienvenue&#160;! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire&#160;?</a></div></div> <p>Pour dissocier le Zaïre du FNLA, Neto soutient des mouvements rebelles <a href="/wiki/Katanga" title="Katanga">katangais</a>. À la suite de l'intervention de la France, l'Angola et le Zaïre, et donc le MPLA et le FNLA, se rapprochent en 1978. La même tactique est utilisée contre l'UNITA, repoussé dans son fief du sud-est, le MPLA soutenant l'<a href="/wiki/Organisation_du_peuple_du_Sud-Ouest_africain" title="Organisation du peuple du Sud-Ouest africain">Organisation du peuple du Sud-Ouest africain</a>, mais aucun camp n'arrivera désormais à remporter de victoire décisive contre l'autre. </p><p>À plusieurs reprises, l'<a href="/wiki/R%C3%A9publique_d%27Afrique_du_Sud_(1961-1994)" class="mw-redirect" title="République d&#39;Afrique du Sud (1961-1994)">Afrique du Sud</a> pénètre sur le territoire angolais et affronte les armées angolaise et cubaine, combats qui participent à la <a href="/wiki/Guerre_de_la_fronti%C3%A8re_sud-africaine" title="Guerre de la frontière sud-africaine">guerre de la frontière</a>, tandis que l'UNITA progresse, gagnant un certain soutien de la population. Le conflit prend une forme de guerre classique en 1987-1988, le gouvernement angolais perdant peu à peu ses soutiens internationaux et tentant donc de mettre fin rapidement à l'UNITA<sup id="cite_ref-mr_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-mr-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Au moins 11 militaires de l'<a href="/wiki/Arm%C3%A9e_rouge" title="Armée rouge">Armée rouge</a> sont morts dans ce pays<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et plusieurs aéronefs soviétiques détruits<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le <a href="/wiki/Service_Action" title="Service Action">service Action</a> du SDECE français apporte une aide à l'UNITA. Un <a href="/wiki/Mil_Mi-8" title="Mil Mi-8">Mil Mi-8</a> abattu en 1980 l'aurait été par le <a href="/wiki/Service_Action" title="Service Action">service Action</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>1&#160;200&#160;soldats de l'<a href="/wiki/Arm%C3%A9e_sovi%C3%A9tique" class="mw-redirect" title="Armée soviétique">armée soviétique</a> furent déployés en Angola en 1985, ainsi qu'entre 20 000 et 40 000 soldats des <a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_cubaines" title="Forces armées cubaines">forces armées cubaines</a> dont 10&#160;000 trouvèrent la mort<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, et 3&#160;000&#160;soldats de l'<a href="/wiki/Arm%C3%A9e_populaire_de_Cor%C3%A9e" title="Armée populaire de Corée">Armée populaire de Corée</a> afin d'apporter un soutien au <a href="/wiki/Mouvement_populaire_de_lib%C3%A9ration_de_l%27Angola" title="Mouvement populaire de libération de l&#39;Angola">MPLA</a><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L'<a href="/wiki/Allemagne_de_l%27Est" class="mw-redirect" title="Allemagne de l&#39;Est">Allemagne de l'Est</a>, la <a href="/wiki/Tch%C3%A9coslovaquie" title="Tchécoslovaquie">Tchécoslovaquie</a>, le <a href="/wiki/Mozambique" title="Mozambique">Mozambique</a>, la <a href="/wiki/Jamahiriya_arabe_libyenne" title="Jamahiriya arabe libyenne">Jamahiriya arabe libyenne</a>, la <a href="/wiki/R%C3%A9publique_populaire_de_Bulgarie" title="République populaire de Bulgarie">république populaire de Bulgarie</a>, l'<a href="/wiki/Alg%C3%A9rie" title="Algérie">Algérie</a>, la <a href="/wiki/Tanzanie" title="Tanzanie">Tanzanie</a>, la <a href="/wiki/Guin%C3%A9e" title="Guinée">Guinée</a>, la <a href="/wiki/R%C3%A9publique_socialiste_de_Roumanie" title="République socialiste de Roumanie">république socialiste de Roumanie</a>, la <a href="/wiki/Guin%C3%A9e-Bissau" title="Guinée-Bissau">Guinée-Bissau</a> et le <a href="/wiki/Zimbabwe" title="Zimbabwe">Zimbabwe</a> fournirent par ailleurs un soutien logistique au MPLA. </p><p>De son côté, l'UNITA était soutenu par la <a href="/wiki/Chine" title="Chine">Chine</a>, les <a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a>, <a href="/wiki/Isra%C3%ABl" title="Israël">Israël</a>, le <a href="/wiki/Za%C3%AFre" title="Zaïre">Zaïre</a>, le <a href="/wiki/Gabon" title="Gabon">Gabon</a>, le <a href="/wiki/Maroc" title="Maroc">Maroc</a> et par la <a href="/wiki/C%C3%B4te_d%27Ivoire" title="Côte d&#39;Ivoire">Côte d'Ivoire</a>. L'Afrique du Sud a envoyé 20&#160;000&#160;soldats en Angola en 1976 afin de soutenir militairement l'UNITA pour les retirer en 1989. </p><p>L'<a href="/wiki/Extraction_du_p%C3%A9trole" title="Extraction du pétrole">extraction du pétrole</a> était l'activité économique permettant au MPLA de maintenir son effort de guerre contre l'UNITA. Malgré son positionnement marxiste, le mouvement a maintenu tout au long du conflit de bonnes relations avec les compagnies pétrolières assurant l'extraction, en particulier avec la <a href="/wiki/Multinationale" title="Multinationale">multinationale</a> américaine <a href="/wiki/Chevron_(entreprise)" title="Chevron (entreprise)">Chevron</a><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Cette situation a conduit le corps expéditionnaire cubain, dans un contexte de guerre froide, à défendre activement les installations de cette multinationale américaine contre la menace représentée par l'UNITA, un mouvement lui-même soutenu par la <a href="/wiki/Central_Intelligence_Agency" title="Central Intelligence Agency">CIA</a><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite_crochet">[</span>15<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Destroyed_bridge_by_Angolan_civil_war.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Destroyed_bridge_by_Angolan_civil_war.JPG/220px-Destroyed_bridge_by_Angolan_civil_war.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Destroyed_bridge_by_Angolan_civil_war.JPG/330px-Destroyed_bridge_by_Angolan_civil_war.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Destroyed_bridge_by_Angolan_civil_war.JPG/440px-Destroyed_bridge_by_Angolan_civil_war.JPG 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1200" /></a><figcaption>Pont détruit par les combats.</figcaption></figure> <p>En <time class="nowrap" datetime="1984-01" data-sort-value="1984-01">janvier 1984</time>, l’Afrique du Sud obtient de l’Angola la promesse du retrait de son soutien à la <a href="/wiki/Organisation_du_peuple_du_Sud-Ouest_africain" title="Organisation du peuple du Sud-Ouest africain">SWAPO</a> (mouvement indépendantiste namibien installé en Angola depuis 1975) en échange de l’évacuation des troupes sud-africaines d’Angola. Malgré cet accord, l'Afrique du Sud, sous prétexte de poursuivre les guérilleros de la SWAPO mène des opérations de grande envergure sur le sol angolais, chaque fois que l'UNITA subissait des offensives des forces gouvernementales angolaises. En parallèle, l'Afrique du Sud organise des attentats en Angola. En <time class="nowrap" datetime="1985-05" data-sort-value="1985-05">mai 1985</time>, une patrouille angolaise intercepte à Malongo un commando sud-africain qui s'apprêtait à saboter les installations pétrolières<sup id="cite_ref-:0_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-17"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Les États-Unis procurent aux rebelles des missiles sol-air Stinger, en passant par la base de Kamina, dans le sud du <a href="/wiki/Za%C3%AFre" title="Zaïre">Zaïre</a>. L'aide américaine portait également sur des armes antichars devant permettre à l'UNITA de mieux résister aux offensives de plus en plus menaçantes de l'armée de Luanda contre les zones encore sous son contrôle dans l'Est et le Sud-Est du pays<sup id="cite_ref-:0_17-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-17"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Processus_de_paix_(1988-1992)"><span id="Processus_de_paix_.281988-1992.29"></span>Processus de paix (1988-1992)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifier la section : Processus de paix (1988-1992)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit&amp;section=7" title="Modifier le code source de la section : Processus de paix (1988-1992)"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le <time class="nowrap" datetime="1988-12-22" data-sort-value="1988-12-22">22 décembre 1988</time> sont signés les <a href="/wiki/Accord_tripartite_de_1988" title="Accord tripartite de 1988">accords de new York</a>, ou accord tripartite, organisant l'indépendance de la <a href="/wiki/Namibie" title="Namibie">Namibie</a> et le désengagement progressif de l'Afrique du Sud, de Cuba et de l'Union soviétique. Malgré ces accords, l'Afrique du Sud, les États-Unis et le Zaïre continuent d'intervenir dans le conflit. Le <time class="nowrap" datetime="1991-05-01" data-sort-value="1991-05-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> mai 1991</time> sont signés les <a href="/wiki/Accords_de_Bicesse" title="Accords de Bicesse">accords de Bicesse</a>, mettant en place un cessez-le-feu, la démobilisation des groupes armés (et leur intégration dans les <a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_angolaises" title="Forces armées angolaises">Forces armées angolaises</a>) et l'organisation d'élections. Celles-ci se tiennent le 29 et <time class="nowrap" datetime="1992-09-30" data-sort-value="1992-09-30">30 septembre 1992</time> et donnent la victoire du MPLA aux élections législatives et une majorité relative à <a href="/wiki/Jos%C3%A9_Eduardo_dos_Santos" title="José Eduardo dos Santos">José Eduardo dos Santos</a> aux élections présidentielles<sup id="cite_ref-mr_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-mr-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Selon la constitution, un deuxième tour aurait été nécessaire pour qu'il soit légalement élu. Cependant, l'UNITA considère les élections comme truquées, ne les reconnaît pas et recommence aussitôt la guerre civile. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Reprise_et_fin_des_hostilités_(1992-2002)"><span id="Reprise_et_fin_des_hostilit.C3.A9s_.281992-2002.29"></span>Reprise et fin des hostilités (1992-2002)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifier la section : Reprise et fin des hostilités (1992-2002)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit&amp;section=8" title="Modifier le code source de la section : Reprise et fin des hostilités (1992-2002)"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Building_with_Bullet-holes_in_Huambo,_Angola.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Building_with_Bullet-holes_in_Huambo%2C_Angola.jpg/220px-Building_with_Bullet-holes_in_Huambo%2C_Angola.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Building_with_Bullet-holes_in_Huambo%2C_Angola.jpg/330px-Building_with_Bullet-holes_in_Huambo%2C_Angola.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/Building_with_Bullet-holes_in_Huambo%2C_Angola.jpg/440px-Building_with_Bullet-holes_in_Huambo%2C_Angola.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>Bâtiment criblé de balles à Huambo.</figcaption></figure> <p>Les hostilités reprennent immédiatement après les élections de 1992 et ne prendront définitivement fin qu'avec la mort du dirigeant de l'UNITA, <a href="/wiki/Jonas_Savimbi" title="Jonas Savimbi">Jonas Savimbi</a>, le <time class="nowrap" datetime="2002-02-22" data-sort-value="2002-02-22">22 février 2002</time>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Angola_General_Elections_1992_Map.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Angola_General_Elections_1992_Map.png/155px-Angola_General_Elections_1992_Map.png" decoding="async" width="155" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Angola_General_Elections_1992_Map.png/232px-Angola_General_Elections_1992_Map.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Angola_General_Elections_1992_Map.png/309px-Angola_General_Elections_1992_Map.png 2x" data-file-width="2000" data-file-height="2262" /></a><figcaption>Résultats des élections de 1992: en rouge, les régions où la population a majoritairement voté pour le MPLA, en vert, pour l'UNITA, et en jaune pour le FNLA.</figcaption></figure> <p>L’offensive de l'UNITA est d'abord victorieuse et l'organisation s'empare des principaux centres producteurs de pétrole et de diamants. Son intention serait de partager le pays et de créer une République d'Angola du sud, qui posséderait de riches régions diamantifères<sup id="cite_ref-:1_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-18"><span class="cite_crochet">[</span>18<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En septembre 1993, le Conseil de sécurité de l’<a href="/wiki/Organisation_des_Nations_unies" title="Organisation des Nations unies">ONU</a> adopte une résolution condamnant l’UNITA, considérée comme responsable de la reprise des combats. Les négociations reprennent officiellement en novembre 1994 et aboutissent à un nouvel accord de paix, qui sera rapidement rompu par <a href="/wiki/Jonas_Savimbi" title="Jonas Savimbi">Jonas Savimbi</a>. Ce dernier déclare par la suite refuser «&#160;catégoriquement&#160;» l’un des deux postes de vice-président proposé par le gouvernement angolais. Plusieurs fois reportée, la constitution du gouvernement d’unité et de réconciliation nationale (GURN) devient effective à partir d'avril 1997. En octobre de la même année, le Conseil de sécurité de l’ONU vote à l’unanimité des sanctions contre l’UNITA, qui refuse de démobiliser ses troupes<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite_crochet">[</span>19<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Une grande partie des cadres militaires et combattants de l'UNITA choisissent néanmoins de poursuivre le processus d’intégration au sein de l’armée nationale, de sorte que des généraux issus de l'UNITA étaient aux commandes de l’armée lorsqu’elle élimina la «&#160;faction&#160;» de Savimbi, en février 2002<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite_crochet">[</span>20<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Après la mort de ce dernier de rapides négociations encouragées par l'ONU, la Russie, les États-Unis et le Portugal, José Eduardo dos Santos et <a href="/w/index.php?title=Paulo_Lukamba&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Paulo Lukamba (page inexistante)">Paulo Lukamba</a>&#160;<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Paulo_Lukamba" class="extiw" title="en:Paulo Lukamba"><span class="indicateur-langue" title="Article en anglais&#160;: «&#160;Paulo Lukamba&#160;»">(en)</span></a> «&#160;Gato&#160;», secrétaire général de l'UNITA, signent un accord de paix le <time class="nowrap" datetime="04-04" data-sort-value="04-04">4 avril</time> de la même année<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite_crochet">[</span>21<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. L'UNITA, qui s'était déjà constitué en parti politique en 1991, démobilise ses forces armées qui sont en partie intégrées dans les Forces armées angolaises (dont un général de l'UNITA devient le chef d'état-major). Le MPLA ne tient cependant pas sa promesse d'organiser rapidement les élections qui sont reportées jusqu'en 2008<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite_crochet">[</span>22<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bilan">Bilan</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifier la section : Bilan" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit&amp;section=9" title="Modifier le code source de la section : Bilan"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le conflit a considérablement handicapé économiquement l'Angola. Le pays devait consacrer, à la fin des années 1980, jusqu'à 70&#160;% de son PIB aux dépenses liées à la défense tandis que l'UNITA cherchait prioritairement à saboter et à détruire des objectifs économiques, allant jusqu'à s'attaquer à des centres médicaux et à des écoles<sup id="cite_ref-:1_18-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-18"><span class="cite_crochet">[</span>18<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Une étude de 1987 de l'<a href="/wiki/UNICEF" class="mw-redirect" title="UNICEF">UNICEF</a> a estimé qu'il y avait eu 140 000 décès d'enfants en 1986 en Angola et au <a href="/wiki/Guerre_civile_du_Mozambique" title="Guerre civile du Mozambique">Mozambique</a>. L'étude a estimé que 45&#160;% des décès étaient dus à la guerre et à la déstabilisation économique, notamment les raids transfrontaliers et les guérillas de l'UNITA et de la <a href="/wiki/RENAMO" class="mw-redirect" title="RENAMO">RENAMO</a>. Ils ont également noté une mauvaise gestion économique de la part du gouvernement<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le bilan humain global est estimé à 800&#160;000&#160;morts<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite_crochet">[</span>24<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>En 2021, le Président angolais <a href="/wiki/Jo%C3%A3o_Louren%C3%A7o_(homme_politique)" class="mw-redirect" title="João Lourenço (homme politique)">João Lourenço</a> exprime publiquement ses excuses aux victimes du massacre du 27 mai 1977, où des dizaines de milliers de personnes sont mortes et auquel les militaires cubains ont participé<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite_crochet">[</span>25<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Culture_populaire">Culture populaire</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifier la section : Culture populaire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit&amp;section=10" title="Modifier le code source de la section : Culture populaire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>La première mission du jeu vidéo <i><a href="/wiki/Call_of_Duty:_Black_Ops_II" title="Call of Duty: Black Ops II">Call of Duty: Black Ops II</a></i> prend place en pleine guerre civile angolaise, et met notamment en scène le général <a href="/wiki/Jonas_Savimbi" title="Jonas Savimbi">Jonas Savimbi</a> comme allié du joueur.</li> <li>Une partie du <a href="/wiki/Jeu_vid%C3%A9o" title="Jeu vidéo">jeu vidéo</a> <i><a href="/wiki/Metal_Gear_Solid_V:_The_Phantom_Pain" title="Metal Gear Solid V: The Phantom Pain">Metal Gear Solid V&#160;: The Phantom Pain</a></i> se déroule dans une zone frontalière entre l'Angola et le Zaïre, et met en scène les enjeux pétroliers et les implications de l'Afrique du Sud dans le conflit.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit&amp;section=11" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text">Brazilian Relations with Portuguese Africa in the Context of the Elusive "Luso-Brazilian Community", 1976, p. 25–58</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Patti"><span class="ouvrage" id="Carlo_Patti">Carlo Patti, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wilsoncenter.org/publication/brazil-south-africa-nuclear-relations"><cite style="font-style:normal;">Brazil-South Africa Nuclear Relations</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Wilson Center</span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-Mexique-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Mexique_3-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Francisco1993"><span class="ouvrage" id="Cámara_Francisco1993">Cámara <span class="nom_auteur">Francisco</span>, <cite class="italique">Dos Captíulos de la Diplomacia Mexicana</cite>, Ville de Mexico, Universidad Nacional Autónoma de México, <time>1993</time> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/968-36-2914-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/968-36-2914-8"><span class="nowrap">968-36-2914-8</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;73<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Dos+Capt%C3%ADulos+de+la+Diplomacia+Mexicana&amp;rft.place=Ville+de+Mexico&amp;rft.pub=Universidad+Nacional+Aut%C3%B3noma+de+M%C3%A9xico&amp;rft.aulast=Francisco&amp;rft.aufirst=C%C3%A1mara&amp;rft.date=1993&amp;rft.pages=73&amp;rft.isbn=968-36-2914-8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AGuerre+civile+angolaise"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : espagnol">(es)</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cubamatinal.com/Noticia.cfm?NoticiaID=7964">«&#160;Las Guerras Secretas de Fidel Castro&#160;»</a>, cubamatinal.com, 17 août 2008.</span> </li> <li id="cite_note-mr-5"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-mr_5-0">a</a> <a href="#cite_ref-mr_5-1">b</a> et <a href="#cite_ref-mr_5-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Balenciede_La_Grange2001"><span class="ouvrage" id="Jean-Marc_BalencieArnaud_de_La_Grange2001">Jean-Marc <span class="nom_auteur">Balencie</span> et <a href="/wiki/Arnaud_de_La_Grange" title="Arnaud de La Grange">Arnaud <span class="nom_auteur">de La Grange</span></a>, <cite class="italique"><a href="/wiki/Mondes_rebelles" title="Mondes rebelles">Mondes rebelles</a>&#160;: L'encyclopédie des acteurs, conflits &amp; violences politiques</cite>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Michalon" title="Éditions Michalon">Éditions Michalon</a>, <time>2001</time>, 1677&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-84186-142-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-84186-142-2"><span class="nowrap">2-84186-142-2</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">1074-1077</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Mondes+rebelles&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=%C3%89ditions+Michalon&amp;rft.stitle=L%27encyclop%C3%A9die+des+acteurs%2C+conflits+%26+violences+politiques&amp;rft.aulast=Balencie&amp;rft.aufirst=Jean-Marc&amp;rft.au=de+La+Grange%2C+Arnaud&amp;rft.date=2001&amp;rft.pages=1074-1077&amp;rft.tpages=1677&amp;rft.isbn=2-84186-142-2&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AGuerre+civile+angolaise"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:2-6"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:2_6-0">a</a> <a href="#cite_ref-:2_6-1">b</a> <a href="#cite_ref-:2_6-2">c</a> <a href="#cite_ref-:2_6-3">d</a> <a href="#cite_ref-:2_6-4">e</a> et <a href="#cite_ref-:2_6-5">f</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Carrère_d&#39;Encausse1986"><span class="ouvrage" id="Hélène_Carrère_d&#39;Encausse1986">Hélène Carrère d'Encausse, <cite class="italique">Ni paix ni guerre, Le nouvel Empire soviétique, ou du bon usage de la détente</cite>, Flamarion, <time>1986</time>, 419&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>, p. 17 -59<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Ni+paix+ni+guerre%2C+Le+nouvel+Empire+sovi%C3%A9tique%2C+ou+du+bon+usage+de+la+d%C3%A9tente&amp;rft.pub=Flamarion&amp;rft.au=H%C3%A9l%C3%A8ne+Carr%C3%A8re+d%27Encausse&amp;rft.date=1986&amp;rft.pages=p.+17+-59&amp;rft.tpages=419&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AGuerre+civile+angolaise"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:3-7"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:3_7-0">a</a> <a href="#cite_ref-:3_7-1">b</a> et <a href="#cite_ref-:3_7-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Mabeko_Tali2012"><span class="ouvrage" id="Jean-Michel_Mabeko_Tali2012">Jean-Michel Mabeko Tali, «&#160;<cite style="font-style:normal">Jeunesse en armes – Naissance et mort d’un rêve juvénile de démocratie populaire en Angola en 1974-1977</cite>&#160;», <i>L'Afrique des générations</i>,&#8206; <time>2012</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">299 - 358</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cairn.info/l-afrique-des-generations--9782811106317-page-299.htm#re93no93">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Jeunesse+en+armes+%E2%80%93+Naissance+et+mort+d%E2%80%99un+r%C3%AAve+juv%C3%A9nile+de+d%C3%A9mocratie+populaire+en+Angola+en+1974-1977&amp;rft.jtitle=L%27Afrique+des+g%C3%A9n%C3%A9rations&amp;rft.au=Jean-Michel+Mabeko+Tali&amp;rft.date=2012&amp;rft.pages=299+-+358&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AGuerre+civile+angolaise"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Conchiglia2019"><span class="ouvrage" id="Augusta_Conchiglia2019">Augusta Conchiglia, «&#160;<cite style="font-style:normal">Ingérences occultées en Angola</cite>&#160;», <i>Le Monde diplomatique</i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2019-11" data-sort-value="2019-11">novembre 2019</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.monde-diplomatique.fr/2019/11/CONCHIGLIA/60930">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Ing%C3%A9rences+occult%C3%A9es+en+Angola&amp;rft.jtitle=Le+Monde+diplomatique&amp;rft.aulast=Conchiglia&amp;rft.aufirst=Augusta&amp;rft.date=2019-11&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AGuerre+civile+angolaise"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2012">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://fr.rian.ru/infographie/20120216/193377769.html"><cite style="font-style:normal;">Implication des troupes russes dans des conflits à l'étranger</cite></a>&#160;», sur <span class="italique"><a href="/wiki/RIA_Novosti" title="RIA Novosti">RIA Novosti</a></span>, <time class="nowrap" datetime="2012-02-16" data-sort-value="2012-02-16">16 février 2012</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2012-02-17" data-sort-value="2012-02-17">17 février 2012</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : russe">(ru)</abbr><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.veteranangola.ru/main/history/pailot_history"><cite style="font-style:normal;">Сергей Коломнин. "История сбитого летчика".</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Veteran Angola</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2013-01-05" data-sort-value="2013-01-05">5 janvier 2013</time>)</small></span>.</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="FaligotGuisnelKaufferLecadre2006"><span class="ouvrage" id="Roger_FaligotJean_GuisnelRémi_KaufferRenaud_Lecadre2006"><a href="/wiki/Roger_Faligot" title="Roger Faligot">Roger <span class="nom_auteur">Faligot</span></a>, <a href="/wiki/Jean_Guisnel" title="Jean Guisnel">Jean <span class="nom_auteur">Guisnel</span></a> (<abbr class="abbr" title="directeur de publication">dir.</abbr>), <a href="/wiki/R%C3%A9mi_Kauffer" title="Rémi Kauffer">Rémi <span class="nom_auteur">Kauffer</span></a>, <a href="/wiki/Renaud_Lecadre" title="Renaud Lecadre">Renaud <span class="nom_auteur">Lecadre</span></a>, François <span class="nom_auteur">Malye</span>, Martine <span class="nom_auteur">Orange</span> et Francis <span class="nom_auteur">Zamponi</span>, <cite class="italique">Histoire secrète de la <abbr class="abbr" title="Cinquième">V<sup>e</sup></abbr> République</cite>, Paris, La découverte, <time>2006</time>, 752&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-7071-4902-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-7071-4902-0"><span class="nowrap">2-7071-4902-0</span></a> et <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-7071-4902-2" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-7071-4902-2"><span class="nowrap">978-2-7071-4902-2</span></a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">156-157</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Histoire+secr%C3%A8te+de+la+Ve+R%C3%A9publique&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=La+d%C3%A9couverte&amp;rft.aulast=Faligot&amp;rft.aufirst=Roger&amp;rft.au=Guisnel%2C+Jean&amp;rft.au=Kauffer%2C+R%C3%A9mi&amp;rft.au=Lecadre%2C+Renaud&amp;rft.au=Malye%2C+Fran%C3%A7ois&amp;rft.au=Orange%2C+Martine&amp;rft.au=Zamponi%2C+Francis&amp;rft.date=2006&amp;rft.pages=156-157&amp;rft.tpages=752&amp;rft.isbn=2-7071-4902-0&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AGuerre+civile+angolaise"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.arte.tv/fr/cuba-une-odyssee-africaine/1691054,CmC=1691038.html">Cuba, une odyssée africaine</a>.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a> </span><span class="reference-text"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.country-data.com/cgi-bin/query/r-663.html">Angola - Foreign Influences - Communist Nations</a>, consulté le 21 janvier 2013.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text">Ricardo Soares de Oliveira, <i>Magnífica e Miserável: Angola Desde a Guerra Civil</i>, 2015, Tinta da China, p. 33.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text">Ricardo Soares de Oliveira, <i>Magnífica e Miserável: Angola Desde a Guerra Civil</i>, 2015, Tinta da China, p. 61.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Sweig"><span class="ouvrage" id="Julia_E._Sweig">Julia E. Sweig, <cite class="italique">Cuba&#160;: What Everyone Needs to Know</cite>, Oxford University Press <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-19-974081-9" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-19-974081-9"><span class="nowrap">978-0-19-974081-9</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=fBHMcllXHtMC&amp;pg=PA114&amp;dq=cuba+chevron+angola+mpla">lire en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;114<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Cuba&amp;rft.pub=Oxford+University+Press&amp;rft.stitle=What+Everyone+Needs+to+Know&amp;rft.aulast=Sweig&amp;rft.aufirst=Julia+E.&amp;rft.pages=114&amp;rft.isbn=978-0-19-974081-9&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AGuerre+civile+angolaise"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:0-17"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_17-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:0_17-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://afriquepluriel.ruwenzori.net/angola-e.htm"><cite style="font-style:normal;">Analyse economique et sociale</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">afriquepluriel.ruwenzori.net</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2019-06-11" data-sort-value="2019-06-11">11 juin 2019</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-:1-18"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:1_18-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:1_18-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Mariano1993"><span class="ouvrage" id="Aguirre_Mariano1993">Aguirre Mariano, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://afriquepluriel.ruwenzori.net/angola-d.htm"><cite style="font-style:normal;">Presse internationale</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Afrique pluriel</span>, <time>1993</time></span></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2000"><cite class="italique">Angola&#160;: Vingt-cinq ans de guerre civile</cite>, Atlas 2000 des conflits, <time>2000</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.monde-diplomatique.fr/mav/49/A/55567">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Angola+%3A+Vingt-cinq+ans+de+guerre+civile&amp;rft.pub=Atlas+2000+des+conflits&amp;rft.date=2000&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AGuerre+civile+angolaise"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2012">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.monde-diplomatique.fr/carnet/2012-09-15-Angola"><cite style="font-style:normal;">Angola, le MPLA attendu au tournant</cite></a>&#160;», <time class="nowrap" datetime="2012-09-14" data-sort-value="2012-09-14">14 septembre 2012</time></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Press2004"><span class="ouvrage" id="Associated_Press2004">Associated Press, «&#160;<cite style="font-style:normal">La paix, après 27 ans de guerre civile</cite>&#160;», <i>L'Obs</i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2004-04-05" data-sort-value="2004-04-05">5 avril 2004</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://tempsreel.nouvelobs.com/monde/20020404.OBS4542/la-paix-apres-27-ans-de-guerre-civile.html">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-01-30" data-sort-value="2015-01-30">30 janvier 2015</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=La+paix%2C+apr%C3%A8s+27+ans+de+guerre+civile&amp;rft.jtitle=L%27Obs&amp;rft.aulast=Press&amp;rft.aufirst=Associated&amp;rft.date=2004-04-05&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AGuerre+civile+angolaise"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Cessou2014"><span class="ouvrage" id="Sabine_Cessou2014">Sabine Cessou, «&#160;<cite style="font-style:normal">Dos Santos, le Machiavel de l'Afrique</cite>&#160;», <i>Slate</i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2014-08-05" data-sort-value="2014-08-05">5 août 2014</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.slateafrique.com/93705/angola-dos-santos-le-machiavel-de-afrique">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2015-01-30" data-sort-value="2015-01-30">30 janvier 2015</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Dos+Santos%2C+le+Machiavel+de+l%27Afrique&amp;rft.jtitle=Slate&amp;rft.aulast=Cessou&amp;rft.aufirst=Sabine&amp;rft.date=2014-08-05&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AGuerre+civile+angolaise"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/1987/02/01/world/infant-toll-horrendous-in-africa-un-finds.html">Infant Toll 'Horrendous' in Africa, U.N. Finds</a> <i>The New York Times</i>, février 2 1987.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.peri.umass.edu/fileadmin/pdf/Angola.pdf"><cite style="font-style:normal;">Angola (1975 - 2002)</cite></a>&#160;» <abbr class="abbr indicateur-format format-pdf" title="Document au format Portable Document Format (PDF) d&#39;Adobe">&#91;PDF&#93;</abbr></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a> </span><span class="reference-text"> <span class="ouvrage" id="2021">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://adncuba.com/noticias-de-cuba/derechos-humanos/cuba-participo-en-masacre-del-77-en-angola"><cite style="font-style:normal;">Angola pide perdón por masacre en la que participó el ejército cubano.</cite></a>&#160;», <i>ADNcuba</i>, <time class="nowrap" datetime="2021-05-27" data-sort-value="2021-05-27">27 mai 2021</time></span> </span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit&amp;section=12" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>W. Martin James, <i>A Political History of the Civil War in Angola 1974-1990</i>, Transaction Publishers, Piscataway, 2011 <small>&#91;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.de/books?id=NOHZWdvu66sC&amp;pg=PA34&amp;lpg=PA34&amp;dq=pembe+angola+1904&amp;source=bl&amp;ots=JRx84be4Jp&amp;sig=gQ8CdtYcrdfHJ5nyazLQcdZ1UjY&amp;hl=de#v=onepage&amp;q=pembe%20angola%201904&amp;f=false">lire en ligne</a>&#93;</small>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit&amp;section=13" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Histoire_de_l%27Angola" title="Histoire de l&#39;Angola">Histoire de l'Angola</a></li> <li><a href="/wiki/Mouvement_populaire_de_lib%C3%A9ration_de_l%27Angola" title="Mouvement populaire de libération de l&#39;Angola">Mouvement populaire de libération de l'Angola</a></li> <li><a href="/wiki/Union_nationale_pour_l%27ind%C3%A9pendance_totale_de_l%27Angola" title="Union nationale pour l&#39;indépendance totale de l&#39;Angola">Union nationale pour l'indépendance totale de l'Angola</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_de_la_fronti%C3%A8re_sud-africaine" title="Guerre de la frontière sud-africaine">Guerre de la frontière sud-africaine</a> (1986-1988)</li> <li><a href="/wiki/South_African_Defence_Force" title="South African Defence Force">South African Defence Force</a> (SADF)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Liste_d%27op%C3%A9rations_de_la_guerre_de_la_fronti%C3%A8re_sud-africaine&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Liste d&#39;opérations de la guerre de la frontière sud-africaine (page inexistante)">Liste d'opérations de la guerre de la frontière sud-africaine</a>&#160;<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/List_of_operations_of_the_South_African_Border_War" class="extiw" title="en:List of operations of the South African Border War"><span class="indicateur-langue" title="Article en anglais&#160;: «&#160;List of operations of the South African Border War&#160;»">(en)</span></a></li> <li><a href="/wiki/Intervention_cubaine_en_Angola" title="Intervention cubaine en Angola">Intervention cubaine en Angola</a> (1975-1991)</li> <li>Opérations <i>Moduler</i>, <i>Hooper</i>, <i>Packer</i>, <i>Displace</i>, <i>Greeting October</i>...</li> <li><a href="/wiki/Bataille_de_Cuito_Cuanavale" title="Bataille de Cuito Cuanavale">Bataille de Cuito Cuanavale</a> (1988)</li> <li><a href="/wiki/Groupe_d%27assistance_des_Nations_unies_pour_la_p%C3%A9riode_de_transition_en_Namibie" title="Groupe d&#39;assistance des Nations unies pour la période de transition en Namibie">Groupe d'assistance des Nations unies pour la période de transition en Namibie</a> (1989-90, GANUPT)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Filmographie">Filmographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Modifier la section : Filmographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;action=edit&amp;section=14" title="Modifier le code source de la section : Filmographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i><a href="/wiki/Dissidence_(film)" title="Dissidence (film)">Dissidence</a></i>, film documentaire angolais, 1998.</li> <li><i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.arte.tv/fr/cuba-une-odyssee-africaine/1691054,CmC=1691038.html">Cuba, une odyssée africaine</a></i>. documentaire en deux parties de Jihan El Tahri sur Arte, 2007.</li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Histoire_de_l%27Angola" title="Modèle:Palette Histoire de l&#39;Angola"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Histoire_de_l%27Angola&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Histoire_de_l%27Angola" title="Histoire de l&#39;Angola">Histoire de l'Angola</a></div></th> </tr> <tr> <td class="navbox-list" style="text-align:center;;" colspan="2"><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Angola_portugais" title="Angola portugais">Angola portugais</a> (1575 - 1975)</li> <li><a href="/wiki/Guerre_d%27ind%C3%A9pendance_de_l%27Angola" title="Guerre d&#39;indépendance de l&#39;Angola">Guerre d'indépendance de l'Angola</a> (1961 – 1974)</li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9publique_populaire_d%27Angola" title="République populaire d&#39;Angola">République populaire d'Angola</a> (1975 - 1991)</li> <li><a class="mw-selflink selflink">Guerre civile angolaise</a> (1975 - 2002)</li></ul> </div></td> </tr> </tbody></table> <table class="navbox collapsible noprint collapsed" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="3" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Guerre_froide" title="Modèle:Palette Guerre froide"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Guerre_froide&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Guerre_froide" title="Guerre froide">Guerre froide</a></div></th> </tr> <tr> <td class="navbox-banner" style="" colspan="3"><div class="liste-horizontale"><b>Participants</b>&#160;: <ul><li><b><a href="/wiki/%C3%89tats-Unis" title="États-Unis">États-Unis</a></b></li> <li><b><a href="/wiki/Union_des_r%C3%A9publiques_socialistes_sovi%C3%A9tiques" title="Union des républiques socialistes soviétiques">URSS</a></b></li> <li><a href="/wiki/ANZUS" title="ANZUS">ANZUS</a></li> <li><a href="/wiki/Mouvement_des_non-align%C3%A9s" title="Mouvement des non-alignés">Mouvement des non-alignés</a></li> <li><a href="/wiki/Organisation_du_trait%C3%A9_de_l%27Atlantique_nord" title="Organisation du traité de l&#39;Atlantique nord">OTAN</a></li> <li><a href="/wiki/Organisation_du_trait%C3%A9_de_l%27Asie_du_Sud-Est" title="Organisation du traité de l&#39;Asie du Sud-Est">OTASE</a></li> <li><a href="/wiki/Pacte_de_Varsovie" title="Pacte de Varsovie">Pacte de Varsovie</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px; white-space:nowrap; text-align:right;"><a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1940" title="Années 1940">Années 1940</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Conf%C3%A9rence_de_Yalta" title="Conférence de Yalta">Conférence de Yalta</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Gold" title="Opération Gold">Opération <i>Gold</i></a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Unthinkable" title="Opération Unthinkable">Opération <i>Unthinkable</i></a></li> <li><a href="/wiki/Conf%C3%A9rence_de_Potsdam" title="Conférence de Potsdam">Conférence de Potsdam</a></li> <li><a href="/wiki/Conflit_cor%C3%A9en" title="Conflit coréen">Conflit coréen</a></li> <li><a href="/wiki/Igor_Gouzenko" title="Igor Gouzenko">Affaire Gouzenko</a></li> <li><a href="/wiki/Crise_irano-sovi%C3%A9tique" title="Crise irano-soviétique">Crise irano-soviétique de 1946</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_civile_chinoise" title="Guerre civile chinoise">Guerre civile chinoise</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_civile_grecque" title="Guerre civile grecque">Guerre civile grecque</a></li> <li><a href="/wiki/Incident_du_d%C3%A9troit_de_Corfou" title="Incident du détroit de Corfou">Incident du détroit de Corfou</a></li> <li><a href="/wiki/Discours_de_Stuttgart" title="Discours de Stuttgart">Discours de Stuttgart</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_d%27Indochine" title="Guerre d&#39;Indochine">Guerre d'Indochine</a></li> <li><a href="/wiki/Doctrine_Jdanov" title="Doctrine Jdanov">Doctrine Jdanov</a></li> <li><a href="/wiki/Doctrine_Truman" title="Doctrine Truman">Doctrine Truman</a></li> <li><a href="/wiki/Conf%C3%A9rence_des_relations_asiatiques" title="Conférence des relations asiatiques">Conférence des relations asiatiques</a></li> <li><a href="/wiki/Plan_Marshall" title="Plan Marshall">Plan Marshall</a></li> <li><a href="/wiki/Gr%C3%A8ves_de_1947_en_France" title="Grèves de 1947 en France">Grèves de 1947 en France</a></li> <li><a href="/wiki/Tactique_du_salami" title="Tactique du salami">Tactique du salami</a></li> <li><a href="/wiki/Coup_de_Prague" title="Coup de Prague">Coup de Prague</a></li> <li><a href="/wiki/Rupture_Tito-Staline" title="Rupture Tito-Staline">Rupture Tito-Staline</a></li> <li><a href="/wiki/Insurrection_communiste_malaise" title="Insurrection communiste malaise">Insurrection communiste en Malaisie</a></li> <li><a href="/wiki/Blocus_de_Berlin" title="Blocus de Berlin">Blocus de Berlin</a></li> <li><a href="/wiki/Affaire_de_Madiun" title="Affaire de Madiun">Affaire de Madiun</a></li> <li><a href="/wiki/Trahison_de_l%27Ouest" title="Trahison de l&#39;Ouest">Trahison de l'Ouest</a></li> <li><a href="/wiki/Rideau_de_fer" title="Rideau de fer">Rideau de fer</a></li> <li><a href="/wiki/Checkpoint_Charlie" title="Checkpoint Charlie">Checkpoint Charlie</a></li> <li><a href="/wiki/Soldats_maudits" title="Soldats maudits">Soldats maudits</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9sistance_anticommuniste_roumaine" title="Résistance anticommuniste roumaine">Résistance anticommuniste roumaine</a></li> <li><a href="/wiki/Fr%C3%A8res_de_la_for%C3%AAt" title="Frères de la forêt">Frères de la forêt</a></li> <li><a href="/wiki/Crise_des_d%C3%A9troits_turcs" title="Crise des détroits turcs">Crise des détroits turcs</a></li> <li><a href="/wiki/Partisans_lituaniens" title="Partisans lituaniens">Partisans lituaniens</a></li></ul> </div></td> <td class="navbox-image" rowspan="14" style="vertical-align:middle;padding-left:7px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:NATO_vs._Warsaw_Pact_(1949-1990).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/NATO_vs._Warsaw_Pact_%281949-1990%29.svg/150px-NATO_vs._Warsaw_Pact_%281949-1990%29.svg.png" decoding="async" width="150" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/NATO_vs._Warsaw_Pact_%281949-1990%29.svg/225px-NATO_vs._Warsaw_Pact_%281949-1990%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dc/NATO_vs._Warsaw_Pact_%281949-1990%29.svg/300px-NATO_vs._Warsaw_Pact_%281949-1990%29.svg.png 2x" data-file-width="553" data-file-height="553" /></a></span></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px; white-space:nowrap; text-align:right;"><a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1950" title="Années 1950">Années 1950</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Pacte_sino-sovi%C3%A9tique" title="Pacte sino-soviétique">Pacte sino-soviétique</a></li> <li><a href="/wiki/Intervention_militaire_chinoise_au_Tibet" title="Intervention militaire chinoise au Tibet">Intervention militaire chinoise au Tibet</a></li> <li><a href="/wiki/Accord_en_17_points_sur_la_lib%C3%A9ration_pacifique_du_Tibet" title="Accord en 17 points sur la libération pacifique du Tibet">Accord en 17 points sur la libération pacifique du Tibet</a></li> <li><a href="/wiki/Proc%C3%A8s_de_Prague" title="Procès de Prague">Procès de Prague</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_de_Cor%C3%A9e" title="Guerre de Corée">Guerre de Corée</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Ajax" title="Opération Ajax">Opération Ajax</a></li> <li><a href="/wiki/Complot_des_blouses_blanches" title="Complot des blouses blanches">Complot des blouses blanches</a></li> <li><a href="/wiki/Armistice_de_Panmunjeom" title="Armistice de Panmunjeom">Armistice de Panmunjeom</a></li> <li><a href="/wiki/Zone_cor%C3%A9enne_d%C3%A9militaris%C3%A9e" title="Zone coréenne démilitarisée">Zone coréenne démilitarisée</a></li> <li><a href="/wiki/Insurrection_de_juin_1953_en_Allemagne_de_l%27Est" title="Insurrection de juin 1953 en Allemagne de l&#39;Est">Insurrection de juin 1953 en Allemagne de l'Est</a></li> <li><a href="/wiki/Coup_d%27%C3%89tat_de_1954_au_Guatemala" title="Coup d&#39;État de 1954 au Guatemala">Coup d'État de 1954 au Guatemala</a></li> <li><a href="/wiki/Accords_de_Gen%C3%A8ve" title="Accords de Genève">Accords de Genève</a></li> <li><a href="/wiki/Partition_du_Vi%C3%AAt_Nam" title="Partition du Viêt Nam">Partition du Viêt Nam</a></li> <li><a href="/wiki/Rideau_de_bambou" title="Rideau de bambou">Rideau de bambou</a></li> <li><a href="/wiki/Premi%C3%A8re_crise_du_d%C3%A9troit_de_Ta%C3%AFwan" title="Première crise du détroit de Taïwan">Première crise du détroit de Taïwan</a></li> <li><a href="/wiki/Accords_de_Paris_(1954)" title="Accords de Paris (1954)">Accords de Paris (1954)</a></li> <li><a href="/wiki/Sommet_de_Gen%C3%A8ve_(1955)" title="Sommet de Genève (1955)">Sommet de Genève (1955)</a></li> <li><a href="/wiki/XXe_congr%C3%A8s_du_Parti_communiste_de_l%27Union_sovi%C3%A9tique" title="XXe congrès du Parti communiste de l&#39;Union soviétique"><abbr class="abbr" title="Vingtième">XX<sup>e</sup></abbr> congrès du Parti communiste de l'Union soviétique</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%A9stalinisation" title="Déstalinisation">Déstalinisation</a></li> <li><a href="/wiki/Soul%C3%A8vement_de_Pozna%C5%84_en_1956" title="Soulèvement de Poznań en 1956">Soulèvement de Poznań en 1956</a></li> <li><a href="/wiki/Octobre_polonais_de_1956" title="Octobre polonais de 1956">Octobre polonais de 1956</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9volution_hongroise_de_1956" title="Révolution hongroise de 1956">Révolution hongroise de 1956</a></li> <li><a href="/wiki/Crise_du_canal_de_Suez" title="Crise du canal de Suez">Crise du canal de Suez</a></li> <li><a href="/wiki/Crise_du_Spoutnik" title="Crise du Spoutnik">Crise du Spoutnik</a></li> <li><a href="/wiki/Deuxi%C3%A8me_crise_du_d%C3%A9troit_de_Ta%C3%AFwan" title="Deuxième crise du détroit de Taïwan">Deuxième crise du détroit de Taïwan</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9volution_cubaine" title="Révolution cubaine">Révolution cubaine</a></li> <li><a href="/wiki/Kitchen_Debate" title="Kitchen Debate">Kitchen Debate</a></li> <li><a href="/wiki/Conf%C3%A9rence_de_Bandung" title="Conférence de Bandung">Conférence de Bandung</a></li> <li><a href="/wiki/Amendement_Bricker" title="Amendement Bricker">Amendement Bricker</a></li> <li><a href="/wiki/Maccarthysme" title="Maccarthysme">Maccarthysme</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Strikeback" title="Opération Strikeback">Opération Strikeback</a></li> <li><a href="/wiki/Stay-behind" title="Stay-behind">Stay-behind</a></li> <li><a href="/wiki/Grand_Bond_en_avant" title="Grand Bond en avant">Grand Bond en avant</a></li> <li><a href="/wiki/Crise_de_Berlin_(1958-1963)" title="Crise de Berlin (1958-1963)">Crise de Berlin (1958-1963)</a></li> <li><a href="/wiki/Soul%C3%A8vement_tib%C3%A9tain_de_1959" title="Soulèvement tibétain de 1959">Soulèvement tibétain de 1959</a></li> <li><a href="/wiki/Grande_famine_chinoise" title="Grande famine chinoise">Grande famine en Chine</a></li> <li><a href="/wiki/Doctrine_Hallstein" title="Doctrine Hallstein">Doctrine Hallstein</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_du_Vi%C3%AAt_Nam" title="Guerre du Viêt Nam">Guerre du Viêt Nam</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px; white-space:nowrap; text-align:right;"><a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1960" title="Années 1960">Années 1960</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Crise_congolaise" title="Crise congolaise">Crise congolaise</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_civile_guat%C3%A9malt%C3%A8que" title="Guerre civile guatémaltèque">Conflit armé guatémaltèque</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9volution_sandiniste" title="Révolution sandiniste">Révolution sandiniste</a></li> <li><a href="/wiki/Rupture_sino-sovi%C3%A9tique" title="Rupture sino-soviétique">Rupture sino-soviétique</a></li> <li><a href="/wiki/Incident_de_l%27U-2" title="Incident de l&#39;U-2">Incident de l'U-2</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%A9barquement_de_la_baie_des_Cochons" title="Débarquement de la baie des Cochons">Débarquement de la baie des Cochons</a></li> <li><a href="/wiki/Embargo_des_%C3%89tats-Unis_contre_Cuba" title="Embargo des États-Unis contre Cuba">Embargo des États-Unis contre Cuba</a></li> <li><a href="/wiki/Crise_des_missiles_de_Cuba" title="Crise des missiles de Cuba">Crise des missiles de Cuba</a></li> <li><a href="/wiki/Mur_de_Berlin" title="Mur de Berlin">Mur de Berlin</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_sino-indienne" title="Guerre sino-indienne">Guerre sino-indienne</a></li> <li><a href="/wiki/Incidents_du_golfe_du_Tonkin" title="Incidents du golfe du Tonkin">Incidents du golfe du Tonkin</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9solution_du_golfe_du_Tonkin" title="Résolution du golfe du Tonkin">Résolution du golfe du Tonkin</a></li> <li><a href="/wiki/Coup_d%27%C3%89tat_de_1964_au_Br%C3%A9sil" title="Coup d&#39;État de 1964 au Brésil">Coup d'État de 1964 au Brésil</a></li> <li><a href="/wiki/Seconde_occupation_de_la_R%C3%A9publique_dominicaine_par_les_%C3%89tats-Unis" title="Seconde occupation de la République dominicaine par les États-Unis">Occupation de la République dominicaine par les États-Unis</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_de_la_fronti%C3%A8re_sud-africaine" title="Guerre de la frontière sud-africaine">Guerre de la frontière sud-africaine</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9orie_des_dominos" title="Théorie des dominos">Théorie des dominos</a></li> <li><a href="/wiki/Mouvement_du_30_septembre_1965_en_Indon%C3%A9sie" title="Mouvement du 30 septembre 1965 en Indonésie">Mouvement du 30 septembre 1965 en Indonésie</a></li> <li><a href="/wiki/Massacres_de_1965-1966_en_Indon%C3%A9sie" title="Massacres de 1965-1966 en Indonésie">Massacres de 1965-1966 en Indonésie</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%A9claration_de_l%27ASEAN" title="Déclaration de l&#39;ASEAN">Déclaration de l'ASEAN</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_civile_laotienne" title="Guerre civile laotienne">Guerre civile laotienne</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_civile_cambodgienne_(1967-1975)" title="Guerre civile cambodgienne (1967-1975)">Guerre civile cambodgienne</a></li> <li><a href="/wiki/Dictature_des_colonels" title="Dictature des colonels">Dictature des colonels</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9volution_culturelle" title="Révolution culturelle">Révolution culturelle</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_des_Six_Jours" title="Guerre des Six Jours">Guerre des Six Jours</a></li> <li><a href="/wiki/Printemps_de_Prague" title="Printemps de Prague">Printemps de Prague</a> <ul><li><a href="/wiki/Invasion_de_la_Tch%C3%A9coslovaquie_par_le_pacte_de_Varsovie" title="Invasion de la Tchécoslovaquie par le pacte de Varsovie">Invasion de la Tchécoslovaquie par le pacte de Varsovie</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Socialisme_du_goulash" title="Socialisme du goulash">Socialisme du goulash</a></li> <li><a href="/wiki/Ann%C3%A9es_de_plomb" title="Années de plomb">Années de plomb</a> <ul><li><a href="/wiki/Ann%C3%A9es_de_plomb_(Europe)" title="Années de plomb (Europe)">en Europe</a></li> <li><a href="/wiki/Ann%C3%A9es_de_plomb_(Italie)" title="Années de plomb (Italie)">en Italie</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Conflit_frontalier_sino-sovi%C3%A9tique_de_1969" title="Conflit frontalier sino-soviétique de 1969">Conflit frontalier sino-soviétique de 1969</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px; white-space:nowrap; text-align:right;"><a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1970" title="Années 1970">Années 1970</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Normalisation_en_Tch%C3%A9coslovaquie" title="Normalisation en Tchécoslovaquie">Normalisation en Tchécoslovaquie</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%A9tente_(guerre_froide)" title="Détente (guerre froide)">Détente</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89meutes_de_la_Baltique_de_1970" title="Émeutes de la Baltique de 1970">Émeutes de la Baltique de 1970</a></li> <li><a href="/wiki/Trait%C3%A9_sur_la_non-prolif%C3%A9ration_des_armes_nucl%C3%A9aires" title="Traité sur la non-prolifération des armes nucléaires">Traité sur la non-prolifération des armes nucléaires</a></li> <li><a href="/wiki/Septembre_noir_(1970-1971)" title="Septembre noir (1970-1971)">Septembre noir</a></li> <li><a href="/wiki/Diplomatie_du_ping-pong" title="Diplomatie du ping-pong">Diplomatie du ping-pong</a></li> <li><a href="/wiki/Accord_quadripartite_sur_Berlin" title="Accord quadripartite sur Berlin">Accord quadripartite sur Berlin</a></li> <li><a href="/wiki/Visite_de_Richard_Nixon_en_Chine_en_1972" title="Visite de Richard Nixon en Chine en 1972">Visite de Richard Nixon en Chine en 1972</a></li> <li><a href="/wiki/Accords_de_paix_de_Paris" title="Accords de paix de Paris">Accords de paix de Paris</a></li> <li><a href="/wiki/Dictature_militaire_de_l%27Uruguay" title="Dictature militaire de l&#39;Uruguay">Coup d'État du 27 juin 1973 en Uruguay</a></li> <li><a href="/wiki/Enl%C3%A8vement_de_Kim_Dae-jung" title="Enlèvement de Kim Dae-jung">Enlèvement de Kim Dae-jung</a></li> <li><a href="/wiki/Coup_d%27%C3%89tat_de_1973_au_Chili" title="Coup d&#39;État de 1973 au Chili">Coup d'État du 11 septembre 1973 au Chili</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_du_Kippour" title="Guerre du Kippour">Guerre du Kippour</a></li> <li><a href="/wiki/Trait%C3%A9s_SALT" title="Traités SALT">Traités SALT</a></li> <li><a href="/wiki/Bataille_des_%C3%AEles_Paracels" title="Bataille des îles Paracels">Bataille des îles Paracels</a></li> <li><a href="/wiki/Guerres_civiles_en_%C3%89thiopie" title="Guerres civiles en Éthiopie">Guerres civiles en Éthiopie</a></li> <li><a href="/wiki/Chute_de_Sa%C3%AFgon" title="Chute de Saïgon">Chute de Saïgon</a></li> <li><a href="/wiki/Sommet_de_Vladivostok_sur_le_contr%C3%B4le_des_armements" title="Sommet de Vladivostok sur le contrôle des armements">Sommet de Vladivostok</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Guerre civile angolaise</a></li> <li><a href="/wiki/Accords_d%27Helsinki" class="mw-redirect" title="Accords d&#39;Helsinki">Accords d'Helsinki</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_civile_du_Mozambique" title="Guerre civile du Mozambique">Guerre civile du Mozambique</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_de_l%27Ogaden" title="Guerre de l&#39;Ogaden">Guerre de l'Ogaden</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%A9nocide_cambodgien" title="Génocide cambodgien">Génocide cambodgien</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_entre_le_Cambodge_et_le_Vi%C3%AAt_Nam" title="Guerre entre le Cambodge et le Viêt Nam">Guerre entre le Cambodge et le Viêt Nam</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_sino-vietnamienne" title="Guerre sino-vietnamienne">Guerre sino-vietnamienne</a></li> <li><a href="/wiki/Conflit_cambodgien_(1978-1999)" title="Conflit cambodgien (1978-1999)">Conflit cambodgien (1978-1999)</a></li> <li><a href="/wiki/Conflit_hmong" title="Conflit hmong">Conflit hmong</a></li> <li><a href="/wiki/Seconde_guerre_froide" title="Seconde guerre froide">Guerre fraîche</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Condor" title="Opération Condor">Opération Condor</a></li> <li><a href="/wiki/Dictature_militaire_en_Argentine_(1976-1983)" title="Dictature militaire en Argentine (1976-1983)">Coup d'État du 24 mars 1976 en Argentine</a></li> <li><a href="/wiki/Incident_du_peuplier" title="Incident du peuplier">Incident du peuplier dans la Joint Security Area</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9volution_de_Saur" title="Révolution de Saur">Révolution de Saur</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9volution_iranienne" title="Révolution iranienne">Révolution iranienne</a></li> <li><a href="/wiki/Vol_Korean_Air_Lines_902" title="Vol Korean Air Lines 902">Vol Korean Air Lines 902</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_civile_du_Salvador" title="Guerre civile du Salvador">Guerre civile du Salvador</a></li> <li><a href="/wiki/Rupture_sino-albanaise" title="Rupture sino-albanaise">Rupture sino-albanaise</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9bellion_du_Front_d%C3%A9mocratique_national_y%C3%A9m%C3%A9nite" title="Rébellion du Front démocratique national yéménite">Rébellion du Front démocratique national yéménite</a></li> <li><a href="/wiki/Guerre_d%27Afghanistan_(1979-1989)" title="Guerre d&#39;Afghanistan (1979-1989)">Guerre d'Afghanistan (1979-1989)</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px; white-space:nowrap; text-align:right;"><a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1980" title="Années 1980">Années 1980</a></th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Boycotts,_scandales_et_controverses_olympiques" title="Boycotts, scandales et controverses olympiques">Boycotts olympiques</a></li> <li><a href="/wiki/Solidarno%C5%9B%C4%87" title="Solidarność">Solidarność</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89tat_de_si%C3%A8ge_en_Pologne_de_1981_%C3%A0_1983" title="État de siège en Pologne de 1981 à 1983">État de siège en Pologne de 1981 à 1983</a></li> <li><a href="/wiki/Coup_d%27%C3%89tat_de_1980_en_Turquie" title="Coup d&#39;État de 1980 en Turquie">Coup d'État du 12 septembre 1980 en Turquie</a></li> <li><a href="/wiki/Crise_en_Am%C3%A9rique_centrale" title="Crise en Amérique centrale">Crise en Amérique centrale</a></li> <li><a href="/wiki/RYAN" title="RYAN">RYAN</a></li> <li><a href="/wiki/Vol_Korean_Air_Lines_007" title="Vol Korean Air Lines 007">Vol Korean Air Lines 007</a></li> <li><a href="/wiki/Exercice_Able_Archer_83" title="Exercice Able Archer 83">Exercice Able Archer 83</a></li> <li><a href="/wiki/Initiative_de_d%C3%A9fense_strat%C3%A9gique" title="Initiative de défense stratégique">Initiative de défense stratégique</a></li> <li><a href="/wiki/Invasion_de_la_Grenade" title="Invasion de la Grenade">Invasion de la Grenade</a></li> <li><a href="/wiki/Crise_des_euromissiles" title="Crise des euromissiles">Crise des euromissiles</a></li> <li><a href="/wiki/Perestro%C3%AFka" title="Perestroïka">Perestroïka</a></li> <li><a href="/wiki/Glasnost" title="Glasnost">Glasnost</a></li> <li><a href="/wiki/Nouvelle_D%C3%A9tente" title="Nouvelle Détente">Nouvelle Détente</a></li> <li><a href="/wiki/Sommet_de_Gen%C3%A8ve_(1985)" title="Sommet de Genève (1985)">Sommet de Genève (1985)</a></li> <li><a href="/wiki/Trait%C3%A9_sur_les_forces_nucl%C3%A9aires_%C3%A0_port%C3%A9e_interm%C3%A9diaire" title="Traité sur les forces nucléaires à portée intermédiaire">Traité INF sur les forces nucléaires à portée intermédiaire</a></li> <li><a href="/wiki/Affaire_Iran-Contra" title="Affaire Iran-Contra">Affaire Iran-Contra</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Golden_Pheasant" title="Opération Golden Pheasant">Opération Golden Pheasant</a></li> <li><a href="/wiki/Manifestations_de_la_place_Tian%27anmen" title="Manifestations de la place Tian&#39;anmen">Manifestations de la place Tian'anmen</a></li> <li><a href="/wiki/Voie_balte" title="Voie balte">Voie balte</a></li> <li><a href="/wiki/Invasion_du_Panama_par_les_%C3%89tats-Unis" title="Invasion du Panama par les États-Unis">Invasion du Panama par les États-Unis</a></li> <li><a href="/wiki/Accident_a%C3%A9rien_de_Courtrai" title="Accident aérien de Courtrai">Accident aérien de Courtrai</a></li> <li><a href="/wiki/Mur_de_Berlin#La_chute_du_Mur" title="Mur de Berlin">Chute du Mur de Berlin</a></li> <li><a href="/wiki/Chute_des_r%C3%A9gimes_communistes_en_Europe" title="Chute des régimes communistes en Europe">Chute des régimes communistes en Europe</a></li> <li><a href="/wiki/Die_Wende" title="Die Wende">Die Wende</a></li> <li><a href="/wiki/Manifestations_du_lundi" title="Manifestations du lundi">Manifestations du lundi</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9volution_de_Velours" title="Révolution de Velours">Révolution de Velours</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9volution_roumaine_de_1989" title="Révolution roumaine de 1989">Révolution roumaine de 1989</a></li> <li><a href="/wiki/Sommet_de_Malte" title="Sommet de Malte">Sommet de Malte</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px; white-space:nowrap; text-align:right;"><a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1990" title="Années 1990">Années 1990</a></th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Dislocation_de_la_Yougoslavie" title="Dislocation de la Yougoslavie">Dislocation de la Yougoslavie</a></li> <li><a href="/wiki/Dissolution_de_la_Tch%C3%A9coslovaquie" title="Dissolution de la Tchécoslovaquie">Dislocation de la Tchécoslovaquie</a></li> <li><a href="/wiki/Unification_du_Y%C3%A9men" title="Unification du Yémen">Unification du Yémen</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9unification_allemande" title="Réunification allemande">Réunification allemande</a></li> <li><a href="/wiki/R%C3%A9volution_d%C3%A9mocratique_de_1990_en_Mongolie" title="Révolution démocratique de 1990 en Mongolie">Révolution démocratique de 1990 en Mongolie</a></li> <li><a href="/wiki/Accords_de_Paris_sur_le_Cambodge_de_1991" title="Accords de Paris sur le Cambodge de 1991">Accords de Paris sur le Cambodge de 1991</a></li> <li><a href="/wiki/Putsch_de_Moscou" title="Putsch de Moscou">Putsch de Moscou</a></li> <li><a href="/wiki/Dislocation_de_l%27URSS" title="Dislocation de l&#39;URSS">Dislocation de l'URSS</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px; white-space:nowrap; text-align:right;">Géopolitique</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Superpuissance" title="Superpuissance">Superpuissance</a></li> <li><a href="/wiki/Bloc_de_l%27Est" title="Bloc de l&#39;Est">Bloc de l'Est</a></li> <li><a href="/wiki/Bloc_de_l%27Ouest" title="Bloc de l&#39;Ouest">Bloc de l'Ouest</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89tat_communiste" title="État communiste">États communistes</a></li> <li><a href="/wiki/Monde_libre" title="Monde libre">Monde libre</a></li> <li><a href="/wiki/Mouvement_des_non-align%C3%A9s" title="Mouvement des non-alignés">Mouvement des non-alignés</a></li> <li><a href="/wiki/Chine" title="Chine">Chine communiste</a></li> <li><a href="/wiki/Conf%C3%A9rence_tricontinentale" title="Conférence tricontinentale">Conférence tricontinentale</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%A9opolitique_du_p%C3%A9trole" title="Géopolitique du pétrole">Géopolitique du pétrole</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px; white-space:nowrap; text-align:right;">Politique étrangère<br />et diplomatie</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/%C3%89migration_depuis_le_bloc_de_l%27Est" title="Émigration depuis le bloc de l&#39;Est">Émigration depuis le bloc de l'Est</a></li> <li><a href="/wiki/Doctrine_Truman" title="Doctrine Truman">Doctrine Truman</a></li> <li><a href="/wiki/Doctrine_Jdanov" title="Doctrine Jdanov">Doctrine Jdanov</a></li> <li><a href="/wiki/Plan_Marshall" title="Plan Marshall">Plan Marshall</a></li> <li><a href="/wiki/Endiguement" title="Endiguement">Endiguement</a></li> <li><a href="/wiki/Doctrine_Eisenhower" title="Doctrine Eisenhower">Doctrine Eisenhower</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A9orie_des_dominos" title="Théorie des dominos">Théorie des dominos</a></li> <li><a href="/wiki/Doctrine_Ulbricht" title="Doctrine Ulbricht">Doctrine Ulbricht</a></li> <li><a href="/wiki/Doctrine_Kennedy" title="Doctrine Kennedy">Doctrine Kennedy</a></li> <li><a href="/wiki/Coexistence_pacifique" title="Coexistence pacifique">Coexistence pacifique</a></li> <li><a href="/wiki/Ostpolitik" title="Ostpolitik">Ostpolitik</a></li> <li><a href="/wiki/Doctrine_Johnson" title="Doctrine Johnson">Doctrine Johnson</a></li> <li><a href="/wiki/Doctrine_Brejnev" title="Doctrine Brejnev">Doctrine Brejnev</a></li> <li><a href="/wiki/Doctrine_Nixon" title="Doctrine Nixon">Doctrine Nixon</a></li> <li><a href="/wiki/Doctrine_Carter" title="Doctrine Carter">Doctrine Carter</a></li> <li><a href="/wiki/Doctrine_Reagan" title="Doctrine Reagan">Doctrine Reagan</a></li> <li><a href="/wiki/Refoulement_(politique)" title="Refoulement (politique)">Rollback</a></li> <li><a href="/wiki/Doctrine_Kirkpatrick" title="Doctrine Kirkpatrick">Doctrine Kirkpatrick</a></li> <li><a href="/wiki/Doctrine_Sinatra" title="Doctrine Sinatra">Doctrine Sinatra</a></li> <li><a href="/wiki/Conf%C3%A9rences_de_la_guerre_froide_en_Europe" title="Conférences de la guerre froide en Europe">Conférences de la guerre froide en Europe</a></li> <li><a href="/wiki/Mutual_Defense_Assistance_Act" title="Mutual Defense Assistance Act">Mutual Defense Assistance Act</a></li> <li><a href="/wiki/Relations_entre_Cuba_et_la_Russie" title="Relations entre Cuba et la Russie">Relations entre Cuba et l'URSS</a></li> <li><a href="/wiki/Relations_entre_les_%C3%89tats-Unis_et_l%27URSS" title="Relations entre les États-Unis et l&#39;URSS">Relations entre les États-Unis et l'URSS</a></li> <li><a href="/wiki/Sommets_entre_les_%C3%89tats-Unis_et_l%27Union_sovi%C3%A9tique" title="Sommets entre les États-Unis et l&#39;Union soviétique">Sommets États-Unis - Union soviétique</a></li> <li><a href="/wiki/Conf%C3%A9rences_internationales_durant_la_guerre_froide" title="Conférences internationales durant la guerre froide">Conférences internationales</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px; white-space:nowrap; text-align:right;">Organisations</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Organisation_des_Nations_unies" title="Organisation des Nations unies">Organisation des Nations unies</a></li> <li><a href="/wiki/Conseil_de_s%C3%A9curit%C3%A9_des_Nations_unies" title="Conseil de sécurité des Nations unies">Conseil de sécurité des Nations unies</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_r%C3%A9solutions_du_Conseil_de_s%C3%A9curit%C3%A9_des_Nations_unies" title="Liste des résolutions du Conseil de sécurité des Nations unies">Liste des résolutions du Conseil de sécurité des Nations unies</a></li> <li><a href="/wiki/Trait%C3%A9s_internationaux_de_la_guerre_froide" title="Traités internationaux de la guerre froide">Traités internationaux de la guerre froide</a></li> <li><a href="/wiki/Organisation_du_trait%C3%A9_de_l%27Atlantique_nord" title="Organisation du traité de l&#39;Atlantique nord">Organisation du traité de l'Atlantique nord</a></li> <li><a href="/wiki/Pacte_de_Varsovie" title="Pacte de Varsovie">Pacte de Varsovie</a></li> <li><a href="/wiki/ANZUS" title="ANZUS">ANZUS</a></li> <li><a href="/wiki/Organisation_du_trait%C3%A9_de_l%27Asie_du_Sud-Est" title="Organisation du traité de l&#39;Asie du Sud-Est">OTASE</a></li> <li><a href="/wiki/Association_des_nations_de_l%27Asie_du_Sud-Est" title="Association des nations de l&#39;Asie du Sud-Est">ASEAN</a></li> <li><a href="/wiki/Conseil_d%27assistance_%C3%A9conomique_mutuelle" title="Conseil d&#39;assistance économique mutuelle">CAEM</a></li> <li><a href="/wiki/Kominform" title="Kominform">Kominform</a></li> <li><a href="/wiki/Communaut%C3%A9_europ%C3%A9enne" title="Communauté européenne">Communauté européenne</a></li> <li><a href="/wiki/Conseil_de_l%27Europe" title="Conseil de l&#39;Europe">Conseil de l'Europe</a></li> <li><a href="/wiki/Organisation_europ%C3%A9enne_de_coop%C3%A9ration_%C3%A9conomique" title="Organisation européenne de coopération économique">OECE</a></li> <li><a href="/wiki/Union_de_l%27Europe_occidentale" title="Union de l&#39;Europe occidentale">UEO</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px; white-space:nowrap; text-align:right;">Dissuasion<br />nucléaire</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Dissuasion_et_prolif%C3%A9ration_nucl%C3%A9aires_pendant_la_guerre_froide" title="Dissuasion et prolifération nucléaires pendant la guerre froide">Dissuasion et prolifération nucléaires pendant la guerre froide</a></li> <li><a href="/wiki/Forces_arm%C3%A9es_de_l%27OTAN_et_du_pacte_de_Varsovie" title="Forces armées de l&#39;OTAN et du pacte de Varsovie">Forces armées de l'OTAN et du pacte de Varsovie</a></li> <li><a href="/wiki/Course_aux_armements" title="Course aux armements">Course aux armements</a></li> <li><a href="/wiki/Course_aux_armements_nucl%C3%A9aires" title="Course aux armements nucléaires">Course aux armements nucléaires</a></li> <li><a href="/wiki/Militarisation_de_l%27espace" title="Militarisation de l&#39;espace">Militarisation de l'espace</a></li> <li><a href="/wiki/Course_%C3%A0_l%27espace" title="Course à l&#39;espace">Course à l'espace</a></li> <li><a href="/wiki/Initiative_de_d%C3%A9fense_strat%C3%A9gique" title="Initiative de défense stratégique">Initiative de défense stratégique</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%A9sarmement_nucl%C3%A9aire" title="Désarmement nucléaire">Désarmement nucléaire</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_trait%C3%A9s_de_contr%C3%B4le_et_de_limitation_des_armements" title="Liste des traités de contrôle et de limitation des armements">Liste des traités de contrôle et de limitation des armements</a></li> <li><a href="/wiki/Arsenal_nucl%C3%A9aire_des_%C3%89tats-Unis" title="Arsenal nucléaire des États-Unis">Arsenal nucléaire des États-Unis</a></li> <li><a href="/wiki/Arsenal_nucl%C3%A9aire_de_la_Russie" title="Arsenal nucléaire de la Russie">Arsenal nucléaire de la Russie</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89quilibre_de_la_terreur" title="Équilibre de la terreur">Équilibre de la terreur</a></li> <li><a href="/wiki/Parapluie_nucl%C3%A9aire" title="Parapluie nucléaire">Parapluie nucléaire</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px; white-space:nowrap; text-align:right;">Guerre secrète</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Central_Intelligence_Agency" title="Central Intelligence Agency">CIA</a></li> <li><a href="/wiki/KGB" title="KGB">KGB</a></li> <li><a href="/wiki/Histoire_du_renseignement_sovi%C3%A9tique_et_russe" title="Histoire du renseignement soviétique et russe">Histoire du renseignement soviétique et russe</a></li> <li><a href="/wiki/Office_of_Strategic_Services" title="Office of Strategic Services">Office of Strategic Services</a></li> <li><a href="/wiki/Ethel_et_Julius_Rosenberg" title="Ethel et Julius Rosenberg">Ethel et Julius Rosenberg</a></li> <li><a href="/wiki/Tentatives_d%27assassinat_de_Fidel_Castro_par_la_CIA" title="Tentatives d&#39;assassinat de Fidel Castro par la CIA">Tentatives d'assassinat de Fidel Castro par la CIA</a></li> <li><a href="/wiki/Minist%C3%A8re_de_la_S%C3%A9curit%C3%A9_d%27%C3%89tat" title="Ministère de la Sécurité d&#39;État">Stasi</a></li> <li><a href="/wiki/Securitate" title="Securitate">Securitate</a></li> <li><a href="/wiki/Service_de_documentation_ext%C3%A9rieure_et_de_contre-espionnage" title="Service de documentation extérieure et de contre-espionnage">SDECE</a></li> <li><a href="/wiki/Direction_de_la_Surveillance_du_territoire" title="Direction de la Surveillance du territoire">DST</a></li> <li><a href="/wiki/Secret_Intelligence_Service" title="Secret Intelligence Service">SIS</a></li> <li><a href="/wiki/Reinhard_Gehlen" title="Reinhard Gehlen">Reinhard Gehlen</a></li> <li><a href="/wiki/Op%C3%A9ration_Tamarisk" title="Opération Tamarisk">Opération Tamarisk</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px; white-space:nowrap; text-align:right;">Idéologie</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Lib%C3%A9ralisme" title="Libéralisme">Libéralisme</a></li> <li><a href="/wiki/Imp%C3%A9rialisme" title="Impérialisme">Impérialisme</a></li> <li><a href="/wiki/Capitalisme" title="Capitalisme">Capitalisme</a></li> <li><a href="/wiki/Thatch%C3%A9risme" title="Thatchérisme">Thatchérisme</a></li> <li><a href="/wiki/Reaganomics" title="Reaganomics">Reaganomics</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%A9mocratie_lib%C3%A9rale" title="Démocratie libérale">Démocratie libérale</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%A9mocratie_populaire" title="Démocratie populaire">Démocratie populaire</a></li> <li><a href="/wiki/Socialisme" title="Socialisme">Socialisme</a></li> <li><a href="/wiki/Communisme" title="Communisme">Communisme</a></li> <li><a href="/wiki/Histoire_du_communisme" title="Histoire du communisme">Histoire du communisme</a></li> <li><a href="/wiki/Marxisme-l%C3%A9ninisme" title="Marxisme-léninisme">Marxisme-léninisme</a></li> <li><a href="/wiki/Stalinisme" title="Stalinisme">Stalinisme</a></li> <li><a href="/wiki/Trotskisme" title="Trotskisme">Trotskisme</a></li> <li><a href="/wiki/Mao%C3%AFsme" title="Maoïsme">Maoïsme</a></li> <li><a href="/wiki/Titisme" title="Titisme">Titisme</a></li> <li><a href="/wiki/Hoxha%C3%AFsme" title="Hoxhaïsme">Hoxhaïsme</a></li> <li><a href="/wiki/Juche" title="Juche">Juche</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px; white-space:nowrap; text-align:right;">Propagande</th> <td class="navbox-list" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Antiam%C3%A9ricanisme" title="Antiaméricanisme">Antiaméricanisme</a></li> <li><a href="/wiki/Anticommunisme" title="Anticommunisme">Anticommunisme</a></li> <li><a href="/wiki/Pravda" title="Pravda">Pravda</a></li> <li><a href="/wiki/Radio_Free_Europe/Radio_Liberty" title="Radio Free Europe/Radio Liberty">Radio Free Europe/Radio Liberty</a></li> <li><a href="/wiki/United_States_Information_Agency" title="United States Information Agency">United States Information Agency</a></li> <li><a href="/wiki/Voice_of_America" title="Voice of America">Voice of America</a></li> <li><a href="/wiki/La_Voix_de_la_Russie" title="La Voix de la Russie">La Voix de la Russie</a></li> <li><a href="/wiki/Congr%C3%A8s_pour_la_libert%C3%A9_de_la_culture" title="Congrès pour la liberté de la culture">Congrès pour la liberté de la culture</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <th class="navbox-group" style="width:80px; white-space:nowrap; text-align:right;">Personnalités</th> <td class="navbox-list navbox-even" style=""><div class="liste-horizontale"> <ul><li><a href="/wiki/Harry_S._Truman" title="Harry S. Truman">Harry S. Truman</a></li> <li><a href="/wiki/Joseph_Staline" title="Joseph Staline">Joseph Staline</a></li> <li><a href="/wiki/Dwight_D._Eisenhower" title="Dwight D. Eisenhower">Dwight D. Eisenhower</a></li> <li><a href="/wiki/George_Marshall_(g%C3%A9n%C3%A9ral)" title="George Marshall (général)">George Marshall</a></li> <li><a href="/wiki/George_F._Kennan" title="George F. Kennan">George F. Kennan</a></li> <li><a href="/wiki/Mao_Zedong" title="Mao Zedong">Mao Zedong</a></li> <li><a href="/wiki/Zhou_Enlai" title="Zhou Enlai">Zhou Enlai</a></li> <li><a href="/wiki/Tchang_Ka%C3%AF-chek" title="Tchang Kaï-chek">Tchang Kaï-chek</a></li> <li><a href="/wiki/Nikita_Khrouchtchev" title="Nikita Khrouchtchev">Nikita Khrouchtchev</a></li> <li><a href="/wiki/Nikola%C3%AF_Boulganine" title="Nikolaï Boulganine">Nikolaï Boulganine</a></li> <li><a href="/wiki/Viatcheslav_Molotov" title="Viatcheslav Molotov">Viatcheslav Molotov</a></li> <li><a href="/wiki/Josip_Broz_Tito" title="Josip Broz Tito">Josip Broz Tito</a></li> <li><a href="/wiki/Enver_Hoxha" title="Enver Hoxha">Enver Hoxha</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B4_Chi_Minh" title="Hô Chi Minh">Hô Chi Minh</a></li> <li><a href="/wiki/Patrice_Lumumba" title="Patrice Lumumba">Patrice Lumumba</a></li> <li><a href="/wiki/John_Foster_Dulles" title="John Foster Dulles">John Foster Dulles</a></li> <li><a href="/wiki/Winston_Churchill" title="Winston Churchill">Winston Churchill</a></li> <li><a href="/wiki/Ernest_Bevin" title="Ernest Bevin">Ernest Bevin</a></li> <li><a href="/wiki/Kim_Il-sung" title="Kim Il-sung">Kim Il-sung</a></li> <li><a href="/wiki/Joseph_McCarthy" title="Joseph McCarthy">Joseph McCarthy</a></li> <li><a href="/wiki/Norodom_Sihanouk" title="Norodom Sihanouk">Norodom Sihanouk</a></li> <li><a href="/wiki/Andre%C3%AF_Gromyko" title="Andreï Gromyko">Andreï Gromyko</a></li> <li><a href="/wiki/Charles_de_Gaulle" title="Charles de Gaulle">Charles de Gaulle</a></li> <li><a href="/wiki/Georges_Bidault" title="Georges Bidault">Georges Bidault</a></li> <li><a href="/wiki/Jean_Monnet" title="Jean Monnet">Jean Monnet</a></li> <li><a href="/wiki/Robert_Schuman" title="Robert Schuman">Robert Schuman</a></li> <li><a href="/wiki/Konrad_Adenauer" title="Konrad Adenauer">Konrad Adenauer</a></li> <li><a href="/wiki/Walter_Ulbricht" title="Walter Ulbricht">Walter Ulbricht</a></li> <li><a href="/wiki/W%C5%82adys%C5%82aw_Gomu%C5%82ka" title="Władysław Gomułka">Władysław Gomułka</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%A1nos_K%C3%A1d%C3%A1r" title="János Kádár">János Kádár</a></li> <li><a href="/wiki/John_Fitzgerald_Kennedy" title="John Fitzgerald Kennedy">John Fitzgerald Kennedy</a></li> <li><a href="/wiki/Che_Guevara" title="Che Guevara">Che Guevara</a></li> <li><a href="/wiki/Mehdi_Ben_Barka" title="Mehdi Ben Barka">Mehdi Ben Barka</a></li> <li><a href="/wiki/Fidel_Castro" title="Fidel Castro">Fidel Castro</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%A9onid_Brejnev" title="Léonid Brejnev">Léonid Brejnev</a></li> <li><a href="/wiki/Alexis_Kossyguine" title="Alexis Kossyguine">Alexis Kossyguine</a></li> <li><a href="/wiki/Lyndon_B._Johnson" title="Lyndon B. Johnson">Lyndon B. Johnson</a></li> <li><a href="/wiki/Richard_Nixon" title="Richard Nixon">Richard Nixon</a></li> <li><a href="/wiki/Nicolae_Ceau%C8%99escu" title="Nicolae Ceaușescu">Nicolae Ceaușescu</a></li> <li><a href="/wiki/Willy_Brandt" title="Willy Brandt">Willy Brandt</a></li> <li><a href="/wiki/Henry_Kissinger" title="Henry Kissinger">Henry Kissinger</a></li> <li><a href="/wiki/Erich_Honecker" title="Erich Honecker">Erich Honecker</a></li> <li><a href="/wiki/Jimmy_Carter" title="Jimmy Carter">Jimmy Carter</a></li> <li><a href="/wiki/Wojciech_Jaruzelski" title="Wojciech Jaruzelski">Wojciech Jaruzelski</a></li> <li><a href="/wiki/Ronald_Reagan" title="Ronald Reagan">Ronald Reagan</a></li> <li><a href="/wiki/Mikha%C3%AFl_Gorbatchev" title="Mikhaïl Gorbatchev">Mikhaïl Gorbatchev</a></li> <li><a href="/wiki/George_H._W._Bush" title="George H. W. Bush">George H. W. Bush</a></li></ul> </div></td> </tr> <tr> <td class="navbox-banner" style="" colspan="3"><a href="/wiki/Chronologie_de_la_guerre_froide" title="Chronologie de la guerre froide">Chronologie</a></td></tr></tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Angola" title="Portail de l’Angola"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Flag_of_Angola.svg/33px-Flag_of_Angola.svg.png" decoding="async" width="33" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Flag_of_Angola.svg/50px-Flag_of_Angola.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Flag_of_Angola.svg/66px-Flag_of_Angola.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Angola" title="Portail:Angola">Portail de l’Angola</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Communisme" title="Portail du communisme"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Red_star.svg/25px-Red_star.svg.png" decoding="async" width="25" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Red_star.svg/38px-Red_star.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/Red_star.svg/50px-Red_star.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="1175" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Communisme" title="Portail:Communisme">Portail du communisme</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Guerre_froide" title="Portail de la guerre froide"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Coldwar.png/35px-Coldwar.png" decoding="async" width="35" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Coldwar.png/53px-Coldwar.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/15/Coldwar.png/71px-Coldwar.png 2x" data-file-width="1006" data-file-height="686" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Guerre_froide" title="Portail:Guerre froide">Portail de la guerre froide</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Histoire_militaire" title="Portail de l’histoire militaire"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Military_symbol.svg/43px-Military_symbol.svg.png" decoding="async" width="43" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Military_symbol.svg/65px-Military_symbol.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5d/Military_symbol.svg/86px-Military_symbol.svg.png 2x" data-file-width="202" data-file-height="113" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Histoire_militaire" title="Portail:Histoire militaire">Portail de l’histoire militaire</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Ann%C3%A9es_2000" title="Portail des années 2000"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Blue_iPod_Nano.jpg/10px-Blue_iPod_Nano.jpg" decoding="async" width="10" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Blue_iPod_Nano.jpg/15px-Blue_iPod_Nano.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Blue_iPod_Nano.jpg/20px-Blue_iPod_Nano.jpg 2x" data-file-width="339" data-file-height="798" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Ann%C3%A9es_2000" title="Portail:Années 2000">Portail des années 2000</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐int.codfw.main‐5b65fffc7d‐248zp Cached time: 20250214211008 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.466 seconds Real time usage: 0.748 seconds Preprocessor visited node count: 5677/1000000 Post‐expand include size: 241577/2097152 bytes Template argument size: 93221/2097152 bytes Highest expansion depth: 18/100 Expensive parser function count: 3/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 27101/5000000 bytes Lua time usage: 0.110/10.000 seconds Lua memory usage: 6327357/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 452.284 1 -total 41.38% 187.175 1 Modèle:Infobox_Conflit_militaire 25.89% 117.082 1 Modèle:Références 11.90% 53.836 6 Modèle:Ouvrage 8.70% 39.328 1 Modèle:Portail 7.09% 32.089 1 Modèle:Infobox/Ligne_mixte_latitude_longitude_optionnelle 6.82% 30.824 11 Modèle:Pays 6.77% 30.599 1 Modèle:Palette 5.17% 23.393 8 Modèle:Lien_web 4.61% 20.833 1 Modèle:Infobox_V3/Début --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:3201571:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250214211008 and revision id 216989462. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de «&#160;<a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;oldid=216989462">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;oldid=216989462</a>&#160;».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Histoire_de_l%27Angola" title="Catégorie:Histoire de l&#039;Angola">Histoire de l'Angola</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Guerre_froide" title="Catégorie:Guerre froide">Guerre froide</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Conflit_asym%C3%A9trique" title="Catégorie:Conflit asymétrique">Conflit asymétrique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Violence_politique_en_Afrique" title="Catégorie:Violence politique en Afrique">Violence politique en Afrique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Violence_en_Angola" title="Catégorie:Violence en Angola">Violence en Angola</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_g%C3%A9olocalisable_sans_coordonn%C3%A9es_param%C3%A9tr%C3%A9es" title="Catégorie:Page géolocalisable sans coordonnées paramétrées">Page géolocalisable sans coordonnées paramétrées</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Conflit_militaire_g%C3%A9olocalisable_sans_coordonn%C3%A9es_param%C3%A9tr%C3%A9es" title="Catégorie:Conflit militaire géolocalisable sans coordonnées paramétrées">Conflit militaire géolocalisable sans coordonnées paramétrées</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_avec_une_section_vide_ou_incompl%C3%A8te" title="Catégorie:Article avec une section vide ou incomplète">Article avec une section vide ou incomplète</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_anglais" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en anglais">Article contenant un appel à traduction en anglais</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Angola/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Angola/Articles liés">Portail:Angola/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Afrique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Afrique/Articles liés">Portail:Afrique/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Lusophonie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Lusophonie/Articles liés">Portail:Lusophonie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Communisme/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Communisme/Articles liés">Portail:Communisme/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Politique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Politique/Articles liés">Portail:Politique/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Guerre_froide/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Guerre froide/Articles liés">Portail:Guerre froide/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:XXe_si%C3%A8cle/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:XXe siècle/Articles liés">Portail:XXe siècle/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire_militaire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire militaire/Articles liés">Portail:Histoire militaire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Relations_internationales/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Relations internationales/Articles liés">Portail:Relations internationales/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Ann%C3%A9es_2000/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Années 2000/Articles liés">Portail:Années 2000/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:XXIe_si%C3%A8cle/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:XXIe siècle/Articles liés">Portail:XXIe siècle/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%89poque_contemporaine/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Époque contemporaine/Articles liés">Portail:Époque contemporaine/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Bon_article_en_grec" title="Catégorie:Bon article en grec">Bon article en grec</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_arabe" title="Catégorie:Article de qualité en arabe">Article de qualité en arabe</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Bon_article_en_portugais" title="Catégorie:Bon article en portugais">Bon article en portugais</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 21 juillet 2024 à 20:16.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a>&#160;: les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a>&#160;; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Guerre_civile_angolaise" title="Spécial:Citer/Guerre civile angolaise">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Guerre_civile_angolaise&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Guerre civile angolaise</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>46 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.canary-585dcd45c7-26kph","wgBackendResponseTime":127,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.466","walltime":"0.748","ppvisitednodes":{"value":5677,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":241577,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":93221,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":18,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":3,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":27101,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 452.284 1 -total"," 41.38% 187.175 1 Modèle:Infobox_Conflit_militaire"," 25.89% 117.082 1 Modèle:Références"," 11.90% 53.836 6 Modèle:Ouvrage"," 8.70% 39.328 1 Modèle:Portail"," 7.09% 32.089 1 Modèle:Infobox/Ligne_mixte_latitude_longitude_optionnelle"," 6.82% 30.824 11 Modèle:Pays"," 6.77% 30.599 1 Modèle:Palette"," 5.17% 23.393 8 Modèle:Lien_web"," 4.61% 20.833 1 Modèle:Infobox_V3/Début"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.110","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6327357,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-5b65fffc7d-248zp","timestamp":"20250214211008","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Guerre civile angolaise","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Guerre_civile_angolaise","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q12055176","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q12055176","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2008-08-17T22:19:49Z","dateModified":"2024-07-21T19:16:32Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/c\/c5\/LocationAngola.svg","headline":"conflit arm\u00e9 en Angola entre 1975 et 2002"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10