CINXE.COM
Ducato di Alvito - Wikipedia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="it" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Ducato di Alvito - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )itwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","gennaio","febbraio","marzo","aprile","maggio","giugno","luglio","agosto","settembre","ottobre","novembre","dicembre"],"wgRequestId":"60840cc4-b26c-49aa-9a83-609533a51d04","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Ducato_di_Alvito","wgTitle":"Ducato di Alvito","wgCurRevisionId":138123830,"wgRevisionId":138123830,"wgArticleId":1360300,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Ducato di Alvito","Ducato di Sora","Regno di Napoli"],"wgPageViewLanguage":"it","wgPageContentLanguage":"it","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Ducato_di_Alvito","wgRelevantArticleId":1360300,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"it","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"it"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q3715862","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.MainPageWikiList","ext.gadget.stru-commonsupload","ext.gadget.HiddenCat","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.TitoloErrato","ext.gadget.NewSection","ext.gadget.RichiediRevisioneBozza","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=it&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=it&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=it&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.20"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ab/Palazzo_Ducale_di_Alvito.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1128"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ab/Palazzo_Ducale_di_Alvito.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="752"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="602"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Ducato di Alvito - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//it.m.wikipedia.org/wiki/Ducato_di_Alvito"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifica" href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (it)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//it.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://it.wikipedia.org/wiki/Ducato_di_Alvito"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Feed Atom di Wikipedia" href="/w/index.php?title=Speciale:UltimeModifiche&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Ducato_di_Alvito rootpage-Ducato_di_Alvito skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Vai al contenuto</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sito"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principale" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principale" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principale</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principale</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">nascondi</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigazione </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pagina_principale" title="Visita la pagina principale [z]" accesskey="z"><span>Pagina principale</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:UltimeModifiche" title="Elenco delle ultime modifiche del sito [r]" accesskey="r"><span>Ultime modifiche</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PaginaCasuale" title="Mostra una pagina a caso [x]" accesskey="x"><span>Una voce a caso</span></a></li><li id="n-nearby-pages-title" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:NelleVicinanze"><span>Nelle vicinanze</span></a></li><li id="n-vetrina" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Vetrina"><span>Vetrina</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aiuto:Aiuto" title="Pagine di aiuto"><span>Aiuto</span></a></li><li id="n-Sportello-informazioni" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aiuto:Sportello_informazioni"><span>Sportello informazioni</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PagineSpeciali"><span>Pagine speciali</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Comunità" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Comunità" > <div class="vector-menu-heading"> Comunità </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portale:Comunit%C3%A0" title="Descrizione del progetto, cosa puoi fare, dove trovare le cose"><span>Portale Comunità</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Bar"><span>Bar</span></a></li><li id="n-wikipediano" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wikipediano"><span>Il Wikipediano</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Contatti"><span>Contatti</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Pagina_principale" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="L'enciclopedia libera" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-it.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciale:Ricerca" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ricerca</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia" aria-label="Cerca in Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Ricerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ricerca</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Strumenti personali"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspetto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifica la dimensione, la larghezza e il colore del testo" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspetto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspetto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=it.wikipedia.org&uselang=it" class=""><span>Fai una donazione</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:CreaUtenza&returnto=Ducato+di+Alvito" title="Si consiglia di registrarsi e di effettuare l'accesso, anche se non è obbligatorio" class=""><span>registrati</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:Entra&returnto=Ducato+di+Alvito" title="Si consiglia di effettuare l'accesso, anche se non è obbligatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>entra</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Altre opzioni" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Strumenti personali" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Strumenti personali</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utente" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=it.wikipedia.org&uselang=it"><span>Fai una donazione</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:CreaUtenza&returnto=Ducato+di+Alvito" title="Si consiglia di registrarsi e di effettuare l'accesso, anche se non è obbligatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>registrati</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Entra&returnto=Ducato+di+Alvito" title="Si consiglia di effettuare l'accesso, anche se non è obbligatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>entra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagine per utenti anonimi <a href="/wiki/Aiuto:Benvenuto" aria-label="Ulteriori informazioni sulla contribuzione"><span>ulteriori informazioni</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:MieiContributi" title="Un elenco delle modifiche fatte da questo indirizzo IP [y]" accesskey="y"><span>contributi</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:MieDiscussioni" title="Discussioni sulle modifiche fatte da questo indirizzo IP [n]" accesskey="n"><span>discussioni</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sito"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Indice" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Indice</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">nascondi</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inizio</div> </a> </li> <li id="toc-Storia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Storia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Storia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Storia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Storia</span> </button> <ul id="toc-Storia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-I_Cantelmo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#I_Cantelmo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>I Cantelmo</span> </div> </a> <ul id="toc-I_Cantelmo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-I_Gallio" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#I_Gallio"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>I Gallio</span> </div> </a> <ul id="toc-I_Gallio-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Note" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Note"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Note</span> </div> </a> <ul id="toc-Note-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voci_correlate" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Voci_correlate"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Voci correlate</span> </div> </a> <ul id="toc-Voci_correlate-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Altri_progetti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Altri_progetti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Altri progetti</span> </div> </a> <ul id="toc-Altri_progetti-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Indice" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Indice" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostra/Nascondi l'indice" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostra/Nascondi l'indice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Ducato di Alvito</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Vai a una voce in un'altra lingua. Disponibile in 2 lingue" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-2" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">2 lingue</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Duchy_of_Alvito" title="Duchy of Alvito - inglese" lang="en" hreflang="en" data-title="Duchy of Alvito" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglese" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Ducado_de_Alvito" title="Ducado de Alvito - portoghese" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Ducado de Alvito" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portoghese" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q3715862#sitelinks-wikipedia" title="Modifica collegamenti interlinguistici" class="wbc-editpage">Modifica collegamenti</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Namespace"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ducato_di_Alvito" title="Vedi la voce [c]" accesskey="c"><span>Voce</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussione:Ducato_di_Alvito" rel="discussion" title="Vedi le discussioni relative a questa pagina [t]" accesskey="t"><span>Discussione</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambia versione linguistica" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">italiano</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Visite"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ducato_di_Alvito"><span>Leggi</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&veaction=edit" title="Modifica questa pagina [v]" accesskey="v"><span>Modifica</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&action=edit" title="Modifica il wikitesto di questa pagina [e]" accesskey="e"><span>Modifica wikitesto</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&action=history" title="Versioni precedenti di questa pagina [h]" accesskey="h"><span>Cronologia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Strumenti pagine"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Strumenti" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Strumenti</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Strumenti</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">nascondi</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Altre opzioni" > <div class="vector-menu-heading"> Azioni </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Ducato_di_Alvito"><span>Leggi</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&veaction=edit" title="Modifica questa pagina [v]" accesskey="v"><span>Modifica</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&action=edit" title="Modifica il wikitesto di questa pagina [e]" accesskey="e"><span>Modifica wikitesto</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&action=history"><span>Cronologia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Generale </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PuntanoQui/Ducato_di_Alvito" title="Elenco di tutte le pagine che sono collegate a questa [j]" accesskey="j"><span>Puntano qui</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:ModificheCorrelate/Ducato_di_Alvito" rel="nofollow" title="Elenco delle ultime modifiche alle pagine collegate a questa [k]" accesskey="k"><span>Modifiche correlate</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&oldid=138123830" title="Collegamento permanente a questa versione di questa pagina"><span>Link permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&action=info" title="Ulteriori informazioni su questa pagina"><span>Informazioni pagina</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Cita&page=Ducato_di_Alvito&id=138123830&wpFormIdentifier=titleform" title="Informazioni su come citare questa pagina"><span>Cita questa voce</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FDucato_di_Alvito"><span>Ottieni URL breve</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:QrCode&url=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FDucato_di_Alvito"><span>Scarica codice QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Stampa/esporta </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Ducato+di+Alvito"><span>Crea un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:DownloadAsPdf&page=Ducato_di_Alvito&action=show-download-screen"><span>Scarica come PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&printable=yes" title="Versione stampabile di questa pagina [p]" accesskey="p"><span>Versione stampabile</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In altri progetti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ducato_di_Alvito" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q3715862" title="Collegamento all'elemento connesso dell'archivio dati [g]" accesskey="g"><span>Elemento Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Strumenti pagine"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspetto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspetto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">nascondi</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Da Wikipedia, l'enciclopedia libera.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="it" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r143074810">.mw-parser-output .sinottico{background-color:#f8f9fa;border:1px solid #c8ccd1;border-spacing:0;clear:right;float:right;font-size:95%;line-height:1.4em;margin:0 0 1em 1.5em;width:280px}.mw-parser-output .sinottico caption{font-weight:bold}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>th:not(:only-child),.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>th:not(:only-child){background-color:#f3f3f3;border-right:1px solid #e5e5e8;text-align:left;vertical-align:top}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr:not(:last-child)>td,.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr:not(:last-child)>th,.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>td,.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>th{border-bottom:1px solid #e0e0e0}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>td,.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>th:not(:only-child),.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>td,.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>th:not(:only-child){padding:.25em .4em}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>td,.mw-parser-output .sinottico_annidata>tbody>tr>td{vertical-align:middle}.mw-parser-output .sinottico>tbody>tr>td>hr:only-child{margin:0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sinottico ul{margin:0 0 0 1em;padding:0}.mw-parser-output .sinottico_annidata{border-spacing:0;margin:0 -.4em;width:calc(100% + calc(.4em*2))}.mw-parser-output .sinottico_annidata:last-child{margin-bottom:-.2em}.mw-parser-output .sinottico_annidata:last-child>tbody>tr:last-child>td,.mw-parser-output .sinottico_annidata:last-child>tbody>tr:last-child>th{border-bottom:none}.mw-parser-output .sinottico_divisione+.sinottico_divisione>th,.mw-parser-output .sinottico_testata+.sinottico_divisione>th{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .sinottico_divisione th{background-color:#eeeeee;padding:.15em .4em;text-align:center}.mw-parser-output .sinottico_piede{text-align:center;font-size:90%;background:#EFEFEF}.mw-parser-output .sinottico_piede2{background-color:white;font-size:xx-small;padding-bottom:0;text-align:right}.mw-parser-output .sinottico_sottotitolo{font-size:80%}.mw-parser-output .sinottico_testata th{background-color:#dedede;font-size:116%;padding:.2em .4em;text-align:center}.mw-parser-output .sinottico_testo_centrale{text-align:center}</style><table class="infobox sinottico" summary="Tabella sinottica che riassume le principali caratteristiche di uno Stato non più esistente"><tbody><tr class="sinottico_testata"><th colspan="2" style="background:#e9967a; color:#000;">Ducato di Alvito</th></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background:#e9967a; color:#000;">Dati amministrativi</th></tr><tr><th><a href="/wiki/Lingua_ufficiale" title="Lingua ufficiale">Lingue ufficiali</a></th><td><a href="/wiki/Lingua_italiana" title="Lingua italiana">Italiano</a>, <a href="/wiki/Lingua_latina" title="Lingua latina">latino</a> </td></tr><tr><th><a href="/wiki/Capitale_(citt%C3%A0)" title="Capitale (città)">Capitale</a></th><td><a href="/wiki/Alvito_(Italia)" title="Alvito (Italia)">Alvito</a> </td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background:#e9967a; color:#000;">Politica</th></tr><tr><th><a href="/wiki/Forma_di_governo" title="Forma di governo">Forma di governo</a></th><td><a href="/wiki/Monarchia_assoluta" title="Monarchia assoluta">Monarchia assoluta</a> </td></tr><tr><th>Nascita</th><td><a href="/wiki/1454" title="1454">1454</a> con <a href="/w/index.php?title=Piergiampaolo_Cantelmo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Piergiampaolo Cantelmo (la pagina non esiste)">Piergiampaolo Cantelmo</a> nominato <a href="/wiki/Duca" title="Duca">duca</a> </td></tr><tr><th>Causa</th><td>Piergiampaolo Cantelmo nominato <a href="/wiki/Duca" title="Duca">duca</a> dal <a href="/wiki/Re" title="Re">re</a> <a href="/wiki/Alfonso_V_d%27Aragona" title="Alfonso V d'Aragona">Alfonso V d'Aragona</a> </td></tr><tr><th>Fine</th><td><a href="/wiki/1759" title="1759">1759</a> </td></tr><tr><th>Causa</th><td>Annessione allo </td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background:#e9967a; color:#000;">Territorio e popolazione</th></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background:#e9967a; color:#000;">Economia</th></tr><tr><th>Risorse</th><td><a href="/wiki/Agricoltura" title="Agricoltura">Agricoltura</a>, <a href="/wiki/Bestiame" title="Bestiame">allevamento</a> </td></tr><tr><th>Commerci con</th><td><a href="/wiki/Stato_Pontificio" title="Stato Pontificio">Stato Pontificio</a> </td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background:#e9967a; color:#000;">Religione e società</th></tr><tr><th>Religione di Stato</th><td><a href="/wiki/Chiesa_cattolica" title="Chiesa cattolica">Cattolicesimo</a> </td></tr><tr><th>Classi sociali</th><td><a href="/wiki/Nobile" class="mw-redirect" title="Nobile">Nobili</a>, <a href="/wiki/Clero" title="Clero">clero</a>, <a href="/wiki/Mezzadria" title="Mezzadria">mezzadri</a>, <a href="/wiki/Contadino" class="mw-redirect" title="Contadino">contadini</a> </td></tr><tr class="sinottico_divisione"><th colspan="2" style="background:#e9967a; color:#000;">Evoluzione storica</th></tr><tr><th><a href="/wiki/Successione_di_Stati" title="Successione di Stati">Preceduto da</a></th><td><a href="/wiki/Contea_di_Alvito" title="Contea di Alvito">Contea di Alvito</a> </td></tr><tr><th><a href="/wiki/Stati_del_mondo" title="Stati del mondo">Ora parte di</a></th><td><span style="white-space:nowrap"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Flag_of_Italy.svg" class="mw-file-description" title="Italia (bandiera)"><img alt="Italia (bandiera)" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/20px-Flag_of_Italy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/30px-Flag_of_Italy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Flag_of_Italy.svg/40px-Flag_of_Italy.svg.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1000" /></a></span> </span><a href="/wiki/Italia" title="Italia">Italia</a> </td></tr><tr><td class="sinottico_piede2 noprint nomobile metadata" colspan="2"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q3715862" class="extiw" title="d:Q3715862"><span title="Modifica i dati della voce Ducato di Alvito su Wikidata">Modifica dati su Wikidata</span></a><b> ·</b> <a href="/wiki/Template:Stato_storico/man" title="Template:Stato storico/man"><span title="Manuale del template Stato storico">Manuale</span></a></td></tr></tbody></table> <p>Il <b>ducato di <a href="/wiki/Alvito_(Italia)" title="Alvito (Italia)">Alvito</a></b> fu un feudo del <a href="/wiki/Regno_di_Napoli" title="Regno di Napoli">Regno di Napoli</a>, variamente legato alle sorti del vicino <a href="/wiki/Ducato_di_Sora" title="Ducato di Sora">Ducato di Sora</a> o delle politiche feudali napoletane. Occupava buona parte dell'attuale <a href="/wiki/Val_di_Comino" class="mw-redirect" title="Val di Comino">Val di Comino</a> nella sua massima estensione, ad eccezione di <a href="/wiki/Fontechiari" title="Fontechiari">Fontechiari</a> e della valle del <a href="/wiki/Mollarino" title="Mollarino">Mollarino</a> che rientrava nella <a href="/wiki/Terra_di_San_Benedetto" title="Terra di San Benedetto">Terra di San Benedetto</a>. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Palazzo_Ducale_di_Alvito.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Palazzo_Ducale_di_Alvito.jpg/330px-Palazzo_Ducale_di_Alvito.jpg" decoding="async" width="310" height="291" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ab/Palazzo_Ducale_di_Alvito.jpg/500px-Palazzo_Ducale_di_Alvito.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/ab/Palazzo_Ducale_di_Alvito.jpg 2x" data-file-width="500" data-file-height="470" /></a><figcaption>Palazzo ducale di Alvito</figcaption></figure> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Storia">Storia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&veaction=edit&section=1" title="Modifica la sezione Storia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Storia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="I_Cantelmo">I Cantelmo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&veaction=edit&section=2" title="Modifica la sezione I Cantelmo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: I Cantelmo"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r130657691">body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .vedi-anche{font-size:95%}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r139142988">.mw-parser-output .hatnote-content{align-items:center;display:flex}.mw-parser-output .hatnote-icon{flex-shrink:0}.mw-parser-output .hatnote-icon img{display:flex}.mw-parser-output .hatnote-text{font-style:italic}body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote{border:1px solid #CCC;display:flex;margin:.5em 0;padding:.2em .5em}body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote-text{padding-left:.5em}body.skin-minerva .mw-parser-output .hatnote-icon{padding-right:8px}body.skin-minerva .mw-parser-output .hatnote-icon img{height:auto;width:16px}body.skin--responsive .mw-parser-output .hatnote a.new{color:#d73333}body.skin--responsive .mw-parser-output .hatnote a.new:visited{color:#a55858}</style> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Cantelmo" title="Cantelmo">Cantelmo</a></b> e <b><a href="/wiki/Contea_di_Alvito" title="Contea di Alvito">Contea di Alvito</a></b>.</span></div> </div> <p>Fu istituito nel <a href="/wiki/1454" title="1454">1454</a> quando il re <a href="/wiki/Alfonso_V_d%27Aragona" title="Alfonso V d'Aragona">Alfonso V d'Aragona</a> concesse il titolo di <a href="/wiki/Duca_di_Sora" class="mw-redirect" title="Duca di Sora">Duca di Sora</a> e <a href="/wiki/Duca_di_Alvito" class="mw-redirect" title="Duca di Alvito">di Alvito</a> a <a href="/w/index.php?title=Piergiampaolo_Cantelmo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Piergiampaolo Cantelmo (la pagina non esiste)">Piergiampaolo Cantelmo</a>, figlio di <a href="/w/index.php?title=Nicola_Cantelmo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nicola Cantelmo (la pagina non esiste)">Nicola Cantelmo</a> duca di Sora. Fino ad allora il titolo con cui i Cantelmo avevano governato Alvito era stato quello di conti. Piergiampaolo e Piergiovanni furono i soli eredi di Nicolò, il quale in punto di morte spartì fra loro il suo grande feudo, lasciando in eredità al primo <a href="/wiki/Sora_(Italia)" title="Sora (Italia)">Sora</a> e <a href="/wiki/Alvito_(Italia)" title="Alvito (Italia)">Alvito</a> (quindi la media <a href="/wiki/Valle_del_Liri" title="Valle del Liri">valle del Liri</a> e la <a href="/wiki/Valcomino" class="mw-redirect" title="Valcomino">Valcomino</a>), la <a href="/w/index.php?title=Contea_di_Popoli&action=edit&redlink=1" class="new" title="Contea di Popoli (la pagina non esiste)">contea di Popoli</a> al secondo<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, benché quest'ultimo regnò solo per breve tempo perché presto fu usurpato dal fratello, che riannetté la parte abruzzese ad Alvito. </p><p> La morte di <a href="/wiki/Alfonso_I_di_Napoli" class="mw-redirect" title="Alfonso I di Napoli">Alfonso I</a> riportò la questione dei diritti di successione nel <a href="/wiki/Regno_di_Napoli" title="Regno di Napoli">regno di Napoli</a> e questa volta i due partiti che sorsero, i sostenitori del figlio di Alfonso <a href="/wiki/Ferdinando_I_di_Napoli" title="Ferdinando I di Napoli">Don Ferrante</a>, e i sostenitori di <a href="/wiki/Giovanni_II_di_Lorena" title="Giovanni II di Lorena">Giovanni II</a>, videro schierati l'uno contro l'altro i due fratelli Cantelmo. Piergiampaolo, presa parte alla rivolta contro <a href="/wiki/Ferdinando_I_di_Napoli" title="Ferdinando I di Napoli">re Ferdinando</a>, nel <a href="/wiki/1460" title="1460">1460</a>, con l'arrivo di Giovanni II in Abruzzo, creò scompiglio in <a href="/wiki/Terra_di_Lavoro" title="Terra di Lavoro">Terra di Lavoro</a>, annettendo ai ducati di Alvito e Sora i territori di <a href="/wiki/Montecassino" title="Montecassino">Montecassino</a>, <a href="/wiki/Arce_(Italia)" title="Arce (Italia)">Arce</a> e i feudi dei <a href="/wiki/Colonna_(famiglia)" title="Colonna (famiglia)">Colonna</a> in <a href="/wiki/Abruzzo" title="Abruzzo">Abruzzo</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Cavalli_moneta.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/it/c/c7/Cavalli_moneta.JPG" decoding="async" width="166" height="150" class="mw-file-element" data-file-width="166" data-file-height="150" /></a><figcaption>La moneta coniata a <a href="/wiki/Sora_(Italia)" title="Sora (Italia)">Sora</a> ed <a href="/wiki/Alvito_(Italia)" title="Alvito (Italia)">Alvito</a> nel <a href="/wiki/1495" title="1495">1495</a> recante le iniziali <i>PA.CAN.SOR.</i> (<i>Paulus Cantemus Sorae dux</i>, in altre PE.I.P.CA.SO.AL.DUX: <i>Petrus Ioannes Paulus Cantelmus Sorae Albeti dux</i><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>).</figcaption></figure><p> Poi partecipò all'assedio di <a href="/wiki/Sulmona" title="Sulmona">Sulmona</a> e quindi a <a href="/wiki/L%27Aquila" title="L'Aquila">L'Aquila</a> con gli angioini ma, sceso in campo <a href="/wiki/Federico_da_Montefeltro" title="Federico da Montefeltro">Federico da Montefeltro</a> contro Giovanni II, una serie di sconfitte arrestarono l'esercito angioino e Piergiampaolo si ritirò a <a href="/wiki/Sora_(Italia)" title="Sora (Italia)">Sora</a><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Qui, assediato da <a href="/wiki/Napoleone_Orsini_(condottiero)" title="Napoleone Orsini (condottiero)">Napoleone Orsini</a><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, fu costretto ad arrendersi, viste anche le sconfitte che subirono i suoi alleati nel resto dell'<a href="/wiki/Italia" title="Italia">Italia</a>, ed accettare una tregua<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Il Cantelmo infine ottenne la clemenza di re Ferdinando, ma dovette cedere allo Stato Pontificio <a href="/wiki/Sora_(Italia)" title="Sora (Italia)">Sora</a>, <a href="/wiki/Arpino" title="Arpino">Arpino</a>, <a href="/wiki/Casalvieri" title="Casalvieri">Casalvieri</a>, <a href="/wiki/Isola_del_Liri" title="Isola del Liri">Isola del Liri</a> e <a href="/wiki/Fontana_Liri" title="Fontana Liri">Fontana Liri</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, nel <a href="/wiki/1463" title="1463">1463</a>, e rinunciare alle città di Atina e <a href="/wiki/Belmonte_Castello" title="Belmonte Castello">Belmonte</a><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> e al titolo di duca d'Alvito: la città tornò contea e fu assegnata al fratello Piergiovanni<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. È probabile che però Piergiampaolo continuasse ad amministrare il territorio cominense: documenti storici lo vogliono, tra il <a href="/wiki/1464" title="1464">1464</a> e il <a href="/wiki/1472" title="1472">1472</a>, arbitro in controversie legali nell'area, e a lui si ascrivono alcune concessioni territoriali in favore di nobili romani<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. In quegli anni fu anche concesso alle città di <a href="/wiki/Sora_(Italia)" title="Sora (Italia)">Sora</a> e <a href="/wiki/Alvito_(Italia)" title="Alvito (Italia)">Alvito</a> la possibilità di avere una propria zecca attiva dal <a href="/wiki/1459" title="1459">1459</a> al <a href="/wiki/1461" title="1461">1461</a>, privilegio confermato poi dallo stesso <a href="/wiki/Carlo_VIII" class="mw-redirect" title="Carlo VIII">Carlo VIII</a> e perdurato fino alla sconfitta del partito angioino nel Ducato di Sora (<a href="/wiki/1495" title="1495">1495</a>). Le monete dette <i>cavalli</i> recavano il nome del duca Giovanni Paolo Cantelmo e il titolo di <i>Sorae Albetique dux</i> con la croce gigliata angioina<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Palazzo_Ducale_Cantelmo_di_Atina.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Palazzo_Ducale_Cantelmo_di_Atina.JPG/220px-Palazzo_Ducale_Cantelmo_di_Atina.JPG" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Palazzo_Ducale_Cantelmo_di_Atina.JPG/330px-Palazzo_Ducale_Cantelmo_di_Atina.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Palazzo_Ducale_Cantelmo_di_Atina.JPG/440px-Palazzo_Ducale_Cantelmo_di_Atina.JPG 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1600" /></a><figcaption>Il palazzo ducale di <a href="/wiki/Atina" title="Atina">Atina</a>.</figcaption></figure> <p>Una seconda rivolta, capeggiata dal duca di Sora <a href="/wiki/Giovanni_della_Rovere" title="Giovanni della Rovere">Giovanni della Rovere</a>, vide ancora protagonista <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/pietro-giampaolo-cantelmo_(Dizionario-Biografico)/">Piergiampaolo Cantelmo</a>, che si schierò di nuovo contro re Ferdinando: nel tentativo di riportare Napoli sotto il governo angioino a <a href="/wiki/Sora_(Italia)" title="Sora (Italia)">Sora</a> si ordì una congiura contro lo stato per sconfiggere gli aragonesi. Nel <a href="/wiki/1487" title="1487">1487</a> però i sorani furono smascherati e di nuovo Piergiampaolo viene privato di Alvito<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ed esiliato, si rifugiò in <a href="/wiki/Francia" title="Francia">Francia</a><sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Il duca di Sora da parte sua non si diede per vinto: quando nel <a href="/wiki/1495" title="1495">1495</a> <a href="/wiki/Carlo_VIII" class="mw-redirect" title="Carlo VIII">Carlo VIII</a> scese in <a href="/wiki/Italia" title="Italia">Italia</a> con suo figlio Sigismondo Cantelmo, figlio di Piergiampaolo, quest'ultimo prese le sue parti, occupando l'Abruzzo e la Terra di Lavoro insieme a Giovanni Della Rovere. Piergiampaolo conquistò <a href="/wiki/Atina" title="Atina">Atina</a>, <a href="/wiki/Cassino" title="Cassino">San Germano</a>, <a href="/wiki/San_Vincenzo_al_Volturno" class="mw-disambig" title="San Vincenzo al Volturno">San Vincenzo al Volturno</a>, <a href="/wiki/Scontrone" title="Scontrone">Scontrone</a>, <a href="/wiki/Alfedena" title="Alfedena">Alfedena</a> e <a href="/wiki/Castel_di_Sangro" title="Castel di Sangro">Castel di Sangro</a>, e nonostante delle congiure in <a href="/wiki/Atina" title="Atina">Atina</a> a suo danno<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, riuscì a resistere contro gli aragonesi anche dopo la sconfitta degli angioini, fino al <a href="/wiki/1496" title="1496">1496</a>, finché <a href="/wiki/Federico_I_di_Napoli" title="Federico I di Napoli">Federico I di Napoli</a> non conquistò <a href="/wiki/Sora_(Italia)" title="Sora (Italia)">Sora</a><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> e, per mano di <a href="/wiki/Gonzalo_Fern%C3%A1ndez_de_C%C3%B3rdoba" title="Gonzalo Fernández de Córdoba">Consalvo di Cordoba</a>, <a href="/wiki/Alvito_(Italia)" title="Alvito (Italia)">Alvito</a><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="I_Gallio">I Gallio</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&veaction=edit&section=3" title="Modifica la sezione I Gallio" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: I Gallio"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r130657691" /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988" /> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Tolomeo_Gallio" title="Tolomeo Gallio">Tolomeo Gallio</a></b>.</span></div> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Alvito_Palazzo_Ducale,_DSC02531.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Alvito_Palazzo_Ducale%2C_DSC02531.JPG/310px-Alvito_Palazzo_Ducale%2C_DSC02531.JPG" decoding="async" width="310" height="207" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Alvito_Palazzo_Ducale%2C_DSC02531.JPG/465px-Alvito_Palazzo_Ducale%2C_DSC02531.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Alvito_Palazzo_Ducale%2C_DSC02531.JPG/620px-Alvito_Palazzo_Ducale%2C_DSC02531.JPG 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1728" /></a><figcaption>Palazzo ducale di Alvito, particolare</figcaption></figure> <p>Nel <a href="/wiki/XVI_secolo" title="XVI secolo">XVI secolo</a> il feudo tornò ad avere un'identità territoriale. <a href="/wiki/Tolomeo_Gallio" title="Tolomeo Gallio">Tolomeo Gallio</a>, già segretario di stato di <a href="/wiki/Gregorio_XIII" class="mw-redirect" title="Gregorio XIII">Gregorio XIII</a>, dopo che il papa ottenne il <a href="/wiki/Ducato_di_Sora" title="Ducato di Sora">ducato di Sora</a> dai <a href="/wiki/Della_Rovere" title="Della Rovere">Della Rovere</a>, acquistò da <a href="/w/index.php?title=Matteo_di_Capua,_II_principe_di_Conca&action=edit&redlink=1" class="new" title="Matteo di Capua, II principe di Conca (la pagina non esiste)">Matteo di Capua, II principe di Conca</a> il ducato di Alvito (<a href="/wiki/1595" title="1595">1595</a>). </p><p>Le politiche del nuovo duca furono molto vicine a quelle dei <a href="/wiki/Boncompagni_(famiglia)" title="Boncompagni (famiglia)">Boncompagni</a> a <a href="/wiki/Sora_(Italia)" title="Sora (Italia)">Sora</a>: ammodernò l'intero territorio che ricadeva sotto la sua giurisdizione feudale realizzando ad <a href="/wiki/Alvito_(Italia)" title="Alvito (Italia)">Alvito</a> il nuovo palazzo ducale, <a href="/wiki/Palazzo_Gallio_(Alvito)" title="Palazzo Gallio (Alvito)">Palazzo Gallio</a>, dando impulso allo sviluppo della città inferiore attorno alla quale si concentrarono le principali attività economiche della Val di Comino (industria tessile). Tra le opere annoverate nel patrimonio personale si ricorda Villa Gallio di <a href="/wiki/Posta_Fibreno" title="Posta Fibreno">Posta Fibreno</a>. Fra gli eredi, <a href="/wiki/Francesco_I_Gallio,_III_duca_di_Alvito" title="Francesco I Gallio, III duca di Alvito">Francesco Gallio</a> è il primo ad amministrare il ducato da <a href="/wiki/Como" title="Como">Como</a>, dal <a href="/wiki/1614" title="1614">1614</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Note">Note</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&veaction=edit&section=4" title="Modifica la sezione Note" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Note"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Summonte A., <i>op. cit.</i>, p. 86. Vincenti P., <i>op. cit.</i>, p. 49.</span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Corvisieri C., <i>op. cit.</i>, pp. 87 e 93.</span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Santoro D., <i>op. cit.</i>, p. 98.</span> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Corvisieri C., <i>op. cit.</i>, p. 87-99.</span> </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Santoro D., <i>op. cit.</i>, p. 89. Summonte A., <i>op. cit.</i>, pp. 479 e 488.</span> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6"><b>^</b></a> <span class="reference-text">La tregua prevedeva che le truppe filo-aragonesi potessero avere libero accesso nel <a href="/wiki/Ducato_di_Sora" title="Ducato di Sora">Ducato di Sora</a> e di Alvito e che durante la guerra Fontana Liri e Casalvieri fossero date allo <a href="/wiki/Stato_Pontificio" title="Stato Pontificio">Stato Pontificio</a>, le cui truppe alla fine della guerra qui perpetuarono razzie e saccheggi per oltre un anno. Cfr. Trigona S. L., <i>op. cit.</i>, p. 146.</span> </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Summonte A., <i>op. cit.</i>, pp. 488-490.</span> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Sora diversamente da Alvito rimase sede di un ducato, che fu assegnato a <a href="/wiki/Leonardo_Della_Rovere" class="mw-redirect" title="Leonardo Della Rovere">Leonardo Della Rovere</a>, «ma quegli (Piergiampaolo Cantelmo) aveva perduto sei tra i migliori paesi della Campania» (Santoro D., <i>op. cit.</i>, p. 90)</span> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Carmela Vircillo Franklin, <a href="/wiki/Herbert_Bloch" title="Herbert Bloch">Herbert Bloch</a>; <i>The ecclesiae Atinatis historia of Marcantonio Palombo: Codd. Vat. lat. 15184-15186</i>, <a href="/wiki/Biblioteca_Apostolica_Vaticana" class="mw-redirect" title="Biblioteca Apostolica Vaticana">Biblioteca Apostolica Vaticana</a>, 1996, p. 92-95.</span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Vincenti P., <i>op. cit.</i>, p. 59.</span> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Santoro D., <i>op. cit.</i>, p. 92. Castrucci p. 47</span> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Nella facciata frontale erano invece tre gigli su uno scudo coronato, con la scritta <i>CAROLUS REX FR.</i> Santoro D., <i>op. cit.</i>, p. 98. Graziani A., <i>Alvito in onore di Mario Equicola</i>, Fraioli ed., Arpino 1907.</span> </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Santoro D., <i>op. cit.</i>, p. 96. Vincenti P., <i>Tavola delli registri</i>, f. 142, in <i>op. cit</i>.</span> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14"><b>^</b></a> <span class="reference-text">La Vircillo Franklin e il Tauleri datano l'inizio dell'esilio al 1464 (Vircillo Franklin C., <i>op. cit.</i>, p. 484. Tauleri B., <i>op. cit.</i>, p. 129-130.) mentre più plausibilmente, secondo il Trigona, è solo dal 1487 che Piergiampaolo rifugiò in Francia, anno della congiura sorana (Trigona S. L., <i>op. cit.</i>, p. 149).</span> </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Santoro D., <i>op. cit.</i>, p. 99.</span> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Santoro D., <i>op. cit.</i>, p. 31.</span> </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Cantalicio G. B., <i>De bis recepita Parthenope Gonsalviae</i>, Ganvier, Napoli 1796, p. 16 e p. 116. Santoro D., <i>op. cit.</i>, p 101.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&veaction=edit&section=5" title="Modifica la sezione Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Bibliografia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Centra L., <i>Castelli di Ciociaria tra storia e leggenda</i>, Tip. Nuova Tirrena, Terracina 1996.</li> <li>Conflitti B. & Conflitti B., <i>Un anglolo d'Italia non più remoto</i>, Borgia ed., Roma 1996.</li> <li>Dell'Omo M., <i>Montecassino un'abbazia nella storia</i>, Arti grafiche Amilcare Pizzi, Cinisello Balsamo 1999.</li> <li>Iacobone V., <i>Alvito nella Valle di Comino</i>, Pasquarelli ed., Castelliri 1994.</li> <li>Mancini A., «La storia di Atina. Raccolta di scritti vari», Arnaldo Forni ed., 1994.</li> <li>Vizzacaro T., <i>Atina e Val di Comino</i>, Lamberti editore, Cassino 1982.</li> <li><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?vid=OCLC13021971&id=eR0TzZi4oDUC&pg=PR13&lpg=PA1&dq=ducato+di+alvito&hl=it"><span style="font-style:italic;">Giovanni Paolo Mattia CASTRUCCI, Descrizione del ducato d'Alvito nel regno di Napoli in Campagna felice. Napoli, Piscopo, 1863.</span></a>, su <span style="font-style:italic;">books.google.com</span>.</cite></li> <li>TAULERI B., <i>Memorie istoriche della antica città di Atina</i>, Napoli 1702.</li> <li><a href="/wiki/Domenico_Santoro" title="Domenico Santoro">Santoro D.</a>, <i>Pagine sparse di storia alvitana</i>, vol. I, Jecco, Chieti 1908.</li> <li>Summonte A., <i>Historia del Regno di Napoli</i>, Napoli 1675.</li> <li><a href="/wiki/Luigi_Tosti" title="Luigi Tosti">Tosti L.</a>, <i>Storia della Badia di Montecassino</i>, 3 voll., Tip. Cirelli, Napoli 1842-1843.</li> <li>Vincenti P., <i>Historia della famiglia Cantelma</i>, Napoli 1604.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voci_correlate">Voci correlate</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&veaction=edit&section=6" title="Modifica la sezione Voci correlate" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Voci correlate"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Palazzo_Gallio_(Alvito)" title="Palazzo Gallio (Alvito)">Palazzo Gallio (Alvito)</a></li> <li><a href="/wiki/Ducato_di_Sora" title="Ducato di Sora">Ducato di Sora</a></li> <li><a href="/wiki/Contea_di_Alvito" title="Contea di Alvito">Contea di Alvito</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Altri_progetti">Altri progetti</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&veaction=edit&section=7" title="Modifica la sezione Altri progetti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Altri progetti"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div id="interProject" class="toccolours" style="display: none; clear: both; margin-top: 2em"><p id="sisterProjects" style="background-color: #efefef; color: black; font-weight: bold; margin: 0"><span>Altri progetti</span></p><ul title="Collegamenti verso gli altri progetti Wikimedia"> <li class="" title=""><span class="plainlinks" title="commons:Category:Ducato di Alvito"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ducato_di_Alvito?uselang=it">Wikimedia Commons</a></span></li></ul></div> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it" title="Collabora a Wikimedia Commons"><img alt="Collabora a Wikimedia Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/27px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/36px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it">Wikimedia Commons</a></span> contiene immagini o altri file su <b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ducato_di_Alvito?uselang=it">Ducato di Alvito</a></span></b></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r141815314">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid #aaa;clear:both;margin:auto;padding:2px;width:100%}.mw-parser-output .navbox th{padding-left:1em;padding-right:1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:#ccf;font-size:90%;width:100%;color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox_navbar{float:left;margin:0;padding:0 10px 0 0;text-align:left;width:6em}.mw-parser-output .navbox_title{font-size:110%}.mw-parser-output .navbox_abovebelow{background:#ddf;font-size:90%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbox_group{background:#ddf;font-size:90%;padding:0 10px;white-space:nowrap}.mw-parser-output .navbox_list{font-size:90%;width:100%}.mw-parser-output .navbox_list a{white-space:nowrap}html:not(.vector-feature-night-mode-enabled) .mw-parser-output .navbox_odd{background:#fdfdfd;color:var(--color-base,black)}html:not(.vector-feature-night-mode-enabled) .mw-parser-output .navbox_even{background:#f7f7f7;color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox a.mw-selflink{color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox_center{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .navbox_image{padding-left:7px;vertical-align:middle;width:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox .mw-collapsible-toggle{font-weight:normal;text-align:right;width:7em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox_image img{max-width:none!important}.mw-parser-output .subnavbox{margin:-3px;width:100%}.mw-parser-output .subnavbox_group{background:#e6e6ff;padding:0 10px}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:var(--background-color-interactive)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox th{color:var(--color-base)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox_abovebelow,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox_group{background:var(--background-color-interactive-subtle)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .subnavbox_group{background:var(--background-color-neutral-subtle)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:var(--background-color-interactive)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox th{color:var(--color-base)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox_abovebelow,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox_group{background:var(--background-color-interactive-subtle)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .subnavbox_group{background:var(--background-color-neutral-subtle)!important}}</style><table class="navbox mw-collapsible mw-collapsed noprint metadata" id="navbox-Alvito"><tbody><tr><th colspan="2"><div class="navbox_navbar"><div class="noprint plainlinks" style="background-color:transparent; padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-base, #000000); white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Template:Alvito" title="Template:Alvito"><span title="Vai alla pagina del template">V</span></a> · <a href="/wiki/Discussioni_template:Alvito" title="Discussioni template:Alvito"><span title="Discuti del template">D</span></a> · <a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Template:Alvito&action=edit"><span title="Modifica il template. Usa l'anteprima prima di salvare">M</span></a></div></div><span class="navbox_title">Alvito</span></th></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">La città</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd"><a href="/wiki/Castello_Cantelmo_(Alvito)" title="Castello Cantelmo (Alvito)">Castello</a>, <a href="/wiki/Convento_di_San_Nicola_(Alvito)" title="Convento di San Nicola (Alvito)">San Nicola</a>, <a href="/wiki/Palazzo_Elvino" title="Palazzo Elvino">Palazzo Elvino</a>, <a href="/wiki/Palazzo_Gallio_(Alvito)" title="Palazzo Gallio (Alvito)">Palazzo ducale</a>, <a href="/wiki/Palazzo_Panicali" title="Palazzo Panicali">Palazzo Panicali</a>, <a href="/wiki/Palazzo_Sipari" title="Palazzo Sipari">Palazzo Sipari</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Palazzo_Castrucci" title="Palazzo Castrucci">Palazzo Castrucci</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Palazzo_Graziani" title="Palazzo Graziani">Palazzo Graziani</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Torre_Palombara" title="Torre Palombara">Torre Palombara</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group">Storia e geografia</th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even"><a class="mw-selflink selflink">Ducato di Alvito</a>, <a href="/wiki/Contea_di_Alvito" title="Contea di Alvito">Contea di Alvito</a>, <a href="/wiki/Valle_di_Comino" title="Valle di Comino">Valle di Comino</a></td></tr><tr><th colspan="2" class="navbox_abovebelow"><a href="/wiki/Comunit%C3%A0_montana_Valle_di_Comino" title="Comunità montana Valle di Comino">Comunità montana Valle di Comino</a> - <a href="/wiki/Parco_nazionale_d%27Abruzzo,_Lazio_e_Molise" title="Parco nazionale d'Abruzzo, Lazio e Molise">Parco nazionale d'Abruzzo, Lazio e Molise</a> - <a href="/wiki/Terra_di_Lavoro" title="Terra di Lavoro">Terra di Lavoro</a></th></tr></tbody></table> <div class="noprint" style="width:100%; padding: 3px 0; display: flex; flex-wrap: wrap; row-gap: 4px; column-gap: 8px; box-sizing: border-box;"><div style="flex-basis: calc( 100% / 2 - 8px / 2 );"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140555418">.mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{width:100%;line-height:25px;border:1px solid #CCF;background-color:#F0EEFF;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#FAFAFA}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{background-color:#202122;border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#282929}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{background-color:#202122;border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#282929}}</style><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Kingdom_of_the_Two_Sicilies_stub_icon.svg" class="mw-file-description" title="Due Sicilie"><img alt=" " src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Kingdom_of_the_Two_Sicilies_stub_icon.svg/19px-Kingdom_of_the_Two_Sicilies_stub_icon.svg.png" decoding="async" width="19" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Kingdom_of_the_Two_Sicilies_stub_icon.svg/28px-Kingdom_of_the_Two_Sicilies_stub_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Kingdom_of_the_Two_Sicilies_stub_icon.svg/37px-Kingdom_of_the_Two_Sicilies_stub_icon.svg.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="600" /></a></span> <b><a href="/wiki/Portale:Due_Sicilie" title="Portale:Due Sicilie">Portale Due Sicilie</a></b></div></div><div style="flex-basis: calc( 100% / 2 - 8px / 2 );"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140555418" /><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Map_of_comune_of_Frosinone_(province_of_Frosinone,_region_Lazio,_Italy).svg" class="mw-file-description" title="Frosinone"><img alt=" " src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Map_of_comune_of_Frosinone_%28province_of_Frosinone%2C_region_Lazio%2C_Italy%29.svg/25px-Map_of_comune_of_Frosinone_%28province_of_Frosinone%2C_region_Lazio%2C_Italy%29.svg.png" decoding="async" width="25" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Map_of_comune_of_Frosinone_%28province_of_Frosinone%2C_region_Lazio%2C_Italy%29.svg/38px-Map_of_comune_of_Frosinone_%28province_of_Frosinone%2C_region_Lazio%2C_Italy%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Map_of_comune_of_Frosinone_%28province_of_Frosinone%2C_region_Lazio%2C_Italy%29.svg/50px-Map_of_comune_of_Frosinone_%28province_of_Frosinone%2C_region_Lazio%2C_Italy%29.svg.png 2x" data-file-width="6262" data-file-height="5295" /></a></span> <b><a href="/wiki/Portale:Frosinone" title="Portale:Frosinone">Portale Frosinone</a></b></div></div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐6cb6fc9546‐mjpjf Cached time: 20250312231041 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.220 seconds Real time usage: 0.597 seconds Preprocessor visited node count: 2748/1000000 Post‐expand include size: 19183/2097152 bytes Template argument size: 1319/2097152 bytes Highest expansion depth: 13/100 Expensive parser function count: 2/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 15160/5000000 bytes Lua time usage: 0.100/10.000 seconds Lua memory usage: 2596532/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 263.887 1 -total 38.74% 102.220 1 Template:Stato_storico 37.69% 99.453 1 Template:Infobox 19.21% 50.694 1 Template:Alvito 17.45% 46.054 1 Template:Navbox 16.17% 42.661 2 Template:Vedi_anche 10.96% 28.920 1 Template:Portale 9.08% 23.954 2 Template:Immagine_sinottico 7.10% 18.737 5 Template:Wikidata 7.06% 18.637 1 Template:Cita_web --> <!-- Saved in parser cache with key itwiki:pcache:1360300:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250312231041 and revision id 138123830. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Estratto da "<a dir="ltr" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&oldid=138123830">https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&oldid=138123830</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categoria:Categorie" title="Categoria:Categorie">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Ducato_di_Alvito" title="Categoria:Ducato di Alvito">Ducato di Alvito</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Ducato_di_Sora" title="Categoria:Ducato di Sora">Ducato di Sora</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Regno_di_Napoli" title="Categoria:Regno di Napoli">Regno di Napoli</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Questa pagina è stata modificata per l'ultima volta il 1 mar 2024 alle 09:51.</li> <li id="footer-info-copyright">Il testo è disponibile secondo la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it">licenza Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo</a>; possono applicarsi condizioni ulteriori. Vedi le <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/it">condizioni d'uso</a> per i dettagli.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/it">Informativa sulla privacy</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Sala_stampa/Wikipedia">Informazioni su Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Avvertenze_generali">Avvertenze</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Codice di condotta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Sviluppatori</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/it.wikipedia.org">Statistiche</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Dichiarazione sui cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//it.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Ducato_di_Alvito&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versione mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ricerca</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Ricerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ricerca</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Indice" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostra/Nascondi l'indice" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostra/Nascondi l'indice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Ducato di Alvito</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>2 lingue</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Aggiungi argomento</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5886496d-zxzf2","wgBackendResponseTime":140,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.220","walltime":"0.597","ppvisitednodes":{"value":2748,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":19183,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1319,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":13,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":2,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":15160,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 263.887 1 -total"," 38.74% 102.220 1 Template:Stato_storico"," 37.69% 99.453 1 Template:Infobox"," 19.21% 50.694 1 Template:Alvito"," 17.45% 46.054 1 Template:Navbox"," 16.17% 42.661 2 Template:Vedi_anche"," 10.96% 28.920 1 Template:Portale"," 9.08% 23.954 2 Template:Immagine_sinottico"," 7.10% 18.737 5 Template:Wikidata"," 7.06% 18.637 1 Template:Cita_web"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.100","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2596532,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-6cb6fc9546-mjpjf","timestamp":"20250312231041","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Ducato di Alvito","url":"https:\/\/it.wikipedia.org\/wiki\/Ducato_di_Alvito","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q3715862","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q3715862","author":{"@type":"Organization","name":"Contributori ai progetti Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-09-30T11:09:45Z","dateModified":"2024-03-01T08:51:54Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/a\/ab\/Palazzo_Ducale_di_Alvito.jpg","headline":"feudo all'interno del Regno di Napoli"}</script> </body> </html>