CINXE.COM

Latin — Wikipédia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Latin — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy", "wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"b484a644-8faa-4ea8-88b4-b366dea34220","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Latin","wgTitle":"Latin","wgCurRevisionId":222795760,"wgRevisionId":222795760,"wgArticleId":5068,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Article à référence nécessaire","Article à illustrer Langue","Article utilisant une Infobox","Article avec une section vide ou incomplète","Article contenant un appel à traduction en italien","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Page utilisant P1417","Page utilisant P5019","Page utilisant P8313","Page utilisant P902","Page utilisant P4613","Page utilisant P7982","Page utilisant P7305","Page utilisant P8349","Page utilisant P4342","Page utilisant P3219", "Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Page utilisant un modèle Bases inactif","Portail:Langues/Articles liés","Portail:Langues/Articles liés directement","Portail:Société/Articles liés","Portail:Rome antique/Articles liés","Portail:Italie/Articles liés","Portail:Monde antique/Articles liés","Portail:Histoire/Articles liés","Portail:Langue latine/Articles liés","Article de qualité en latin","Bon article en espagnol","Langue SOV","Langue flexionnelle","Langue accusative","Inventaire de langues","Langue latine","Langue latino-falisque","Langue morte","Langue véhiculaire","Langue officielle","Langue au Vatican"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Latin","wgRelevantArticleId":5068,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":50000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q397","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready", "ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.gadget.Wdsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns", "ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Latin — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Latin"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Latin"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Latin rootpage-Latin skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l&#039;encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l&#039;apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Latin" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Latin" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Latin" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Latin" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Histoire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Histoire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Histoire</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Histoire-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Histoire</span> </button> <ul id="toc-Histoire-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Origines" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Origines"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Origines</span> </div> </a> <ul id="toc-Origines-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Latin_archaïque" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Latin_archaïque"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Latin archaïque</span> </div> </a> <ul id="toc-Latin_archaïque-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Latin_classique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Latin_classique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Latin classique</span> </div> </a> <ul id="toc-Latin_classique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bas-latin" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bas-latin"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Bas-latin</span> </div> </a> <ul id="toc-Bas-latin-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Latin_médiéval" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Latin_médiéval"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Latin médiéval</span> </div> </a> <ul id="toc-Latin_médiéval-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Latin_humaniste" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Latin_humaniste"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.6</span> <span>Latin humaniste</span> </div> </a> <ul id="toc-Latin_humaniste-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Néolatin" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Néolatin"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.7</span> <span>Néolatin</span> </div> </a> <ul id="toc-Néolatin-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Latin_contemporain" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Latin_contemporain"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.8</span> <span>Latin contemporain</span> </div> </a> <ul id="toc-Latin_contemporain-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Répartition_géographique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Répartition_géographique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.8.1</span> <span>Répartition géographique</span> </div> </a> <ul id="toc-Répartition_géographique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Écriture" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Écriture"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Écriture</span> </div> </a> <ul id="toc-Écriture-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Prononciation" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Prononciation"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Prononciation</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Prononciation-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Prononciation</span> </button> <ul id="toc-Prononciation-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Prononciation_ancienne_restituée" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Prononciation_ancienne_restituée"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Prononciation ancienne restituée</span> </div> </a> <ul id="toc-Prononciation_ancienne_restituée-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Prononciation_médiévale" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Prononciation_médiévale"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Prononciation médiévale</span> </div> </a> <ul id="toc-Prononciation_médiévale-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Prononciation_ecclésiastique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Prononciation_ecclésiastique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Prononciation ecclésiastique</span> </div> </a> <ul id="toc-Prononciation_ecclésiastique-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Grammaire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Grammaire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Grammaire</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Grammaire-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Grammaire</span> </button> <ul id="toc-Grammaire-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Morphologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Morphologie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Morphologie</span> </div> </a> <ul id="toc-Morphologie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Système_nominal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Système_nominal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.1</span> <span>Système nominal</span> </div> </a> <ul id="toc-Système_nominal-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pronoms_personnels" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Pronoms_personnels"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.2</span> <span>Pronoms personnels</span> </div> </a> <ul id="toc-Pronoms_personnels-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Système_verbal" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Système_verbal"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.3</span> <span>Système verbal</span> </div> </a> <ul id="toc-Système_verbal-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Présent" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Présent"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1.3.1</span> <span>Présent</span> </div> </a> <ul id="toc-Présent-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Syntaxe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Syntaxe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Syntaxe</span> </div> </a> <ul id="toc-Syntaxe-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Déclinaison" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Déclinaison"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.1</span> <span>Déclinaison</span> </div> </a> <ul id="toc-Déclinaison-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_comparatif_et_le_superlatif" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_comparatif_et_le_superlatif"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.2</span> <span>Le comparatif et le superlatif</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_comparatif_et_le_superlatif-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Le_comparatif" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_comparatif"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.2.1</span> <span>Le comparatif</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_comparatif-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Le_superlatif" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Le_superlatif"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2.2.2</span> <span>Le superlatif</span> </div> </a> <ul id="toc-Le_superlatif-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Lexique" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Lexique"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Lexique</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Lexique-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Lexique</span> </button> <ul id="toc-Lexique-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Lexique_hérité_de_l&#039;indo-européen" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lexique_hérité_de_l&#039;indo-européen"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Lexique hérité de l'indo-européen</span> </div> </a> <ul id="toc-Lexique_hérité_de_l&#039;indo-européen-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lexique_emprunté_aux_langues_non_italiques_voisines" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lexique_emprunté_aux_langues_non_italiques_voisines"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Lexique emprunté aux langues non italiques voisines</span> </div> </a> <ul id="toc-Lexique_emprunté_aux_langues_non_italiques_voisines-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lexique_emprunté_aux_langues_italiques_voisines" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lexique_emprunté_aux_langues_italiques_voisines"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Lexique emprunté aux langues italiques voisines</span> </div> </a> <ul id="toc-Lexique_emprunté_aux_langues_italiques_voisines-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Évolution_du_lexique_latin_vers_le_lexique_français" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Évolution_du_lexique_latin_vers_le_lexique_français"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Évolution du lexique latin vers le lexique français</span> </div> </a> <ul id="toc-Évolution_du_lexique_latin_vers_le_lexique_français-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Exemples" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Exemples"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.5</span> <span>Exemples</span> </div> </a> <ul id="toc-Exemples-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Notes_et_références-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Notes et références</span> </button> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Notes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Notes</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Références</span> </div> </a> <ul id="toc-Références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Voir_aussi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Voir_aussi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Voir aussi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Voir_aussi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Voir aussi</span> </button> <ul id="toc-Voir_aussi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Articles_connexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Articles_connexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Articles connexes</span> </div> </a> <ul id="toc-Articles_connexes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Latin</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 242 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-242" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">242 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D2%AD%D1%8B%D0%BD_%D0%B1%D1%8B%D0%B7%D1%88%D3%99%D0%B0" title="Алаҭын бызшәа – abkhaze" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Алаҭын бызшәа" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abkhaze" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Latyn" title="Latyn – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Latyn" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Lateinische_Sprache" title="Lateinische Sprache – alémanique" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Lateinische Sprache" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alémanique" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%AE%E1%88%9B%E1%8B%AD%E1%88%B5%E1%8C%A5" title="ሮማይስጥ – amharique" lang="am" hreflang="am" data-title="ሮማይስጥ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharique" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%ADn" title="Latín – aragonais" lang="an" hreflang="an" data-title="Latín" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonais" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/L%C3%A6den" title="Læden – ancien anglais" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Læden" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="ancien anglais" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – obolo" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Latin" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="obolo" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%88%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%A8_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="लैटिन भाषा – angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="लैटिन भाषा" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%A7%D8%AA%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%A9" title="اللغة اللاتينية – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="اللغة اللاتينية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A0%DC%AB%DC%A2%DC%90_%DC%A0%DC%90%DC%9B%DC%9D%DC%A2%DC%9D%DC%90" title="ܠܫܢܐ ܠܐܛܝܢܝܐ – araméen" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܠܫܢܐ ܠܐܛܝܢܝܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="araméen" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%A9" title="لاتينية – arabe marocain" lang="ary" hreflang="ary" data-title="لاتينية" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="arabe marocain" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA%D9%8A%D9%86%D9%89" title="لاتينى – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="لاتينى" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%A8_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="লেটিন ভাষা – assamais" lang="as" hreflang="as" data-title="লেটিন ভাষা" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamais" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Idioma_llat%C3%ADn" title="Idioma llatín – asturien" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Idioma llatín" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturien" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D0%BC%D0%B0%D1%86%D3%80" title="Латин мацӀ – avar" lang="av" hreflang="av" data-title="Латин мацӀ" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="avar" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Lat%C4%B1n_dili" title="Latın dili – azerbaïdjanais" lang="az" hreflang="az" data-title="Latın dili" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaïdjanais" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D8%AF%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="لاتین دیلی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="لاتین دیلی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5" title="Латин теле – bachkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Латин теле" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="bachkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Basa_Latin" title="Basa Latin – balinais" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Basa Latin" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="balinais" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Latein" title="Latein – bavarois" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Latein" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bavarois" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Luot%C4%ABnu_kalba" title="Luotīnu kalba – samogitien" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Luotīnu kalba" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="samogitien" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Tataramon_na_Latin" title="Tataramon na Latin – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Tataramon na Latin" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%86%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Лацінская мова – biélorusse" lang="be" hreflang="be" data-title="Лацінская мова" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="biélorusse" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%86%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Лацінская мова – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Лацінская мова" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Латински език – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Латински език" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%88%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="लैटिन – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="लैटिन" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Latin" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="bambara" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%A8_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="লাতিন ভাষা – bengali" lang="bn" hreflang="bn" data-title="লাতিন ভাষা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengali" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A3%E0%BC%8B%E0%BD%8F%E0%BD%B2%E0%BD%93%E0%BC%8B%E0%BD%A6%E0%BE%90%E0%BD%91%E0%BC%8D" title="ལ་ཏིན་སྐད། – tibétain" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ལ་ཏིན་སྐད།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tibétain" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Latin" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Latinski_jezik" title="Latinski jezik – bosniaque" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Latinski jezik" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaque" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Saro_Latin" title="Saro Latin – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Saro Latin" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D1%85%D1%8D%D0%BB%D1%8D%D0%BD" title="Лата хэлэн – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Лата хэлэн" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Llat%C3%AD" title="Llatí – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Llatí" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Lengua_Latin" title="Lengua Latin – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Lengua Latin" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/L%C3%A1-d%C4%ADng-ng%E1%B9%B3%CC%84" title="Lá-dĭng-ngṳ̄ – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Lá-dĭng-ngṳ̄" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BD_%D0%BC%D0%BE%D1%82%D1%82" title="Латинан мотт – tchétchène" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Латинан мотт" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="tchétchène" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Linatin" title="Linatin – cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Linatin" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A0%E1%8F%82%E1%8E%B6%E1%8E%BB_%E1%8E%A4%E1%8F%82%E1%8F%AC%E1%8F%82%E1%8E%AF%E1%8F%8D%E1%8F%97" title="ᎠᏂᎶᎻ ᎤᏂᏬᏂᎯᏍᏗ – cherokee" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎠᏂᎶᎻ ᎤᏂᏬᏂᎯᏍᏗ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="cherokee" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="زمانی لاتینی – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="زمانی لاتینی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Lingua_latina" title="Lingua latina – corse" lang="co" hreflang="co" data-title="Lingua latina" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="corse" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Latin_tili" title="Latin tili – tatar de Crimée" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Latin tili" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="tatar de Crimée" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Latina" title="Latina – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Latina" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/%C5%81acy%C5%84sczi_j%C3%A3z%C3%ABk" title="Łacyńsczi jãzëk – kachoube" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Łacyńsczi jãzëk" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kachoube" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%8A_%D1%A9%EA%99%81%EA%99%91%D0%BA%D1%8A" title="Латиньскъ ѩꙁꙑкъ – slavon d’église" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Латиньскъ ѩꙁꙑкъ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="slavon d’église" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D1%87%C4%95%D0%BB%D1%85%D0%B8" title="Латин чĕлхи – tchouvache" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Латин чĕлхи" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="tchouvache" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Lladin" title="Lladin – gallois" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Lladin" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallois" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – danois" lang="da" hreflang="da" data-title="Latin" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danois" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Latein" title="Latein – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Latein" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Latinki" title="Latinki – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Latinki" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/%C5%81aty%C5%84%C5%A1%C4%87ina" title="Łatyńšćina – bas-sorabe" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Łatyńšćina" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="bas-sorabe" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Boros_Latin" title="Boros Latin – dusun central" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Boros Latin" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="dusun central" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1" title="Λατινική γλώσσα – grec" lang="el" hreflang="el" data-title="Λατινική γλώσσα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grec" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%A8in" title="Latèin – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Latèin" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Latin" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Latina_lingvo" title="Latina lingvo – espéranto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Latina lingvo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="espéranto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bon article"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%ADn" title="Latín – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Latín" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Ladina_keel" title="Ladina keel – estonien" lang="et" hreflang="et" data-title="Ladina keel" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonien" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Latin" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Lengua_latina" title="Lengua latina – estrémègne" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Lengua latina" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estrémègne" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="لاتین – persan" lang="fa" hreflang="fa" data-title="لاتین" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persan" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Latina" title="Latina – finnois" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Latina" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finnois" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Ladina_kiil" title="Ladina kiil – võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Ladina kiil" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%ADnskt_m%C3%A1l" title="Latínskt mál – féroïen" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Latínskt mál" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="féroïen" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – francoprovençal" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Latin" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="francoprovençal" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Latiinsk_spriak" title="Latiinsk spriak – frison septentrional" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Latiinsk spriak" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frison septentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Lenghe_latine" title="Lenghe latine – frioulan" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Lenghe latine" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="frioulan" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Latyn" title="Latyn – frison occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Latyn" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frison occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Laidin" title="An Laidin – irlandais" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Laidin" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Latin_dili" title="Latin dili – gagaouze" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Latin dili" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="gagaouze" class="interlanguage-link-target"><span>Gagauz</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%8B%89%E4%B8%81%E8%AA%9E" title="拉丁語 – gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="拉丁語" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Laten" title="Laten – créole guyanais" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Laten" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="créole guyanais" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Laideann" title="Laideann – gaélique écossais" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Laideann" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaélique écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Lingua_latina" title="Lingua latina – galicien" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Lingua latina" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicien" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Lasio%C3%B1e%27%E1%BA%BD" title="Lasioñe&#039;ẽ – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Lasioñe&#039;ẽ" data-language-autonym="Avañe&#039;ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%BB%F0%90%8C%B0%F0%90%8D%84%F0%90%8C%B9%F0%90%8C%BD%F0%90%8C%B9%F0%90%8D%83%F0%90%8C%BA%F0%90%8C%B0%F0%90%8D%82%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%B6%F0%90%8C%B3%F0%90%8C%B0" title="𐌻𐌰𐍄𐌹𐌽𐌹𐍃𐌺𐌰𐍂𐌰𐌶𐌳𐌰 – gotique" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌻𐌰𐍄𐌹𐌽𐌹𐍃𐌺𐌰𐍂𐌰𐌶𐌳𐌰" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="gotique" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Ladjyn" title="Ladjyn – mannois" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Ladjyn" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="mannois" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Harshen_Latin" title="Harshen Latin – haoussa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Harshen Latin" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="haoussa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/L%C3%A2-t%C3%AAn-ng%C3%AE" title="Lâ-tên-ngî – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Lâ-tên-ngî" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9C%D7%98%D7%99%D7%A0%D7%99%D7%AA" title="לטינית – hébreu" lang="he" hreflang="he" data-title="לטינית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hébreu" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%A8_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="लातिन भाषा – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="लातिन भाषा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – hindi fidjien" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Latin" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="hindi fidjien" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Latinski_jezik" title="Latinski jezik – croate" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Latinski jezik" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croate" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/%C5%81a%C4%87on%C5%A1%C4%87ina" title="Łaćonšćina – haut-sorabe" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Łaćonšćina" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="haut-sorabe" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Laten" title="Laten – créole haïtien" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Laten" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="créole haïtien" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Latin_nyelv" title="Latin nyelv – hongrois" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Latin nyelv" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hongrois" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Լատիներեն – arménien" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Լատիներեն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménien" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A7%D5%B6" title="Լատիներէն – arménien occidental" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Լատիներէն" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="arménien occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Lingua_latin" title="Lingua latin – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Lingua latin" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Jaku_Latin" title="Jaku Latin – iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Jaku Latin" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Latin" title="Bahasa Latin – indonésien" lang="id" hreflang="id" data-title="Bahasa Latin" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésien" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Latin" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Pagsasao_a_Latin" title="Pagsasao a Latin – ilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Pagsasao a Latin" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%BC%D0%BE%D1%82%D1%82" title="Латиний мотт – ingouche" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Латиний мотт" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ingouche" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Latina_linguo" title="Latina linguo – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Latina linguo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%ADna" title="Latína – islandais" lang="is" hreflang="is" data-title="Latína" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandais" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Lingua_latina" title="Lingua latina – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Lingua latina" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A9%E3%83%86%E3%83%B3%E8%AA%9E" title="ラテン語 – japonais" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ラテン語" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonais" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Latn" title="Latn – créole jamaïcain" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Latn" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="créole jamaïcain" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Basa_Latin" title="Basa Latin – javanais" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Basa Latin" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanais" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%90" title="ლათინური ენა – géorgien" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ლათინური ენა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="géorgien" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Lat%C4%B1n_tili" title="Latın tili – karakalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Latın tili" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="karakalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Talatint" title="Talatint – kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Talatint" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%8B%D0%B1%D0%B7%D1%8D" title="Латиныбзэ – kabarde" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Латиныбзэ" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="kabarde" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгэбзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Lat%C9%9B%C5%8B_k%CA%8An%CA%8A%C5%8B" title="Latɛŋ kʊnʊŋ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Latɛŋ kʊnʊŋ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Lati%CC%B1n_(a%CC%B1lyem)" title="Lati̱n (a̱lyem) – tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Lati̱n (a̱lyem)" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Kilatini" title="Kilatini – kikongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Kilatini" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="kikongo" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Basa_Latin" title="Basa Latin – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Basa Latin" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BD_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Латын тілі – kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Латын тілі" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kl mw-list-item"><a href="https://kl.wikipedia.org/wiki/Latiinerisut" title="Latiinerisut – groenlandais" lang="kl" hreflang="kl" data-title="Latiinerisut" data-language-autonym="Kalaallisut" data-language-local-name="groenlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Kalaallisut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%97%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%A1%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B6%E1%9F%86%E1%9E%84" title="ភាសាឡាតាំង – khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="ភាសាឡាតាំង" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B2%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%BE%E0%B2%9F%E0%B2%BF%E0%B2%A8%E0%B3%8D" title="ಲ್ಯಾಟಿನ್ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಲ್ಯಾಟಿನ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%9D%BC%ED%8B%B4%EC%96%B4" title="라틴어 – coréen" lang="ko" hreflang="ko" data-title="라틴어" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coréen" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D0%B8%D0%BB" title="Латин тил – karatchaï balkar" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Латин тил" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="karatchaï balkar" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%B2%D8%B7%D9%90%D9%86_%D8%B2%D9%8E%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="لٲطِن زَبان – cachemiri" lang="ks" hreflang="ks" data-title="لٲطِن زَبان" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="cachemiri" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Latting" title="Latting – kölsch" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Latting" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="kölsch" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Ziman%C3%AA_lat%C3%AEn%C3%AE" title="Zimanê latînî – kurde" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Zimanê latînî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurde" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D0%BA%D1%8B%D0%B2" title="Латин кыв – komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Латин кыв" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – cornique" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Latin" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="cornique" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="article de qualité"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Lingua_Latina" title="Lingua Latina – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Lingua Latina" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%ADn" title="Latín – ladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Latín" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%A4in" title="Latäin – luxembourgeois" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Latäin" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxembourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D3%8F%D0%B8%D0%BD_%D0%BC%D0%B0%D0%B7" title="Латӏин маз – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Латӏин маз" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D1%87%D3%80%D0%B0%D0%BB" title="Латин чӀал – lezghien" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Латин чӀал" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezghien" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Latina_(lingua)" title="Latina (lingua) – lingua franca nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Latina (lingua)" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="lingua franca nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Latien" title="Latien – limbourgeois" lang="li" hreflang="li" data-title="Latien" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limbourgeois" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9ngoa_lat%C3%ACnn-a" title="Léngoa latìnn-a – ligure" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Léngoa latìnn-a" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="ligure" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Lingaz_latin" title="Lingaz latin – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Lingaz latin" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Latin" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Latina" title="Latina – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Latina" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9E%E0%BA%B2%E0%BA%AA%E0%BA%B2%E0%BA%A5%E0%BA%B2%E0%BB%81%E0%BA%95%E0%BA%87" title="ພາສາລາແຕງ – lao" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ພາສາລາແຕງ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="lao" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Lotyn%C5%B3_kalba" title="Lotynų kalba – lituanien" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Lotynų kalba" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanien" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Lat%C4%AB%C5%86u_valoda" title="Latīņu valoda – letton" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Latīņu valoda" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letton" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BD%D1%8C_%D0%BA%D1%8F%D0%BB%D1%8C" title="Латинонь кяль – mokcha" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Латинонь кяль" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="mokcha" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fiteny_latina" title="Fiteny latina – malgache" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fiteny latina" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgache" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D0%B9%D1%8B%D0%BB%D0%BC%D0%B5" title="Латин йылме – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Латин йылме" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Reo_R%C4%81tini" title="Reo Rātini – maori" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Reo Rātini" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maori" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%98%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Латински јазик – macédonien" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Латински јазик" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macédonien" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B2%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B5%BB" title="ലാറ്റിൻ – malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ലാറ്റിൻ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D1%85%D1%8D%D0%BB" title="Латин хэл – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Латин хэл" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%82%EA%AF%A6%EA%AF%87%EA%AF%A4%EA%AF%9F_%EA%AF%82%EA%AF%A3%EA%AF%9F" title="ꯂꯦꯇꯤꯟ ꯂꯣꯟ – manipuri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯂꯦꯇꯤꯟ ꯂꯣꯟ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="manipuri" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%85%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%A8_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="लॅटिन भाषा – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="लॅटिन भाषा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D0%B9%D3%B9%D0%BB%D0%BC%D3%B9" title="Латин йӹлмӹ – mari occidental" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Латин йӹлмӹ" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="mari occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Latin" title="Bahasa Latin – malais" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bahasa Latin" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malais" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Lingwa_Latina" title="Lingwa Latina – maltais" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Lingwa Latina" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltais" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Lh%C3%A9ngua_lhatina" title="Lhéngua lhatina – mirandais" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Lhéngua lhatina" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandais" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9C%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%98%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%85%E1%80%80%E1%80%AC%E1%80%B8" title="လက်တင်ဘာသာစကား – birman" lang="my" hreflang="my" data-title="လက်တင်ဘာသာစကား" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birman" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%8D%D0%BD%D1%8C_%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Латинэнь кель – erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Латинэнь кель" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzya" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="لاتین – mazandérani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="لاتین" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandérani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Lengua_latina" title="Lengua latina – napolitain" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Lengua latina" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="napolitain" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Latiensche_Spraak" title="Latiensche Spraak – bas-allemand" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Latiensche Spraak" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="bas-allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Latien" title="Latien – bas-saxon néerlandais" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Latien" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="bas-saxon néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%AE%E0%A4%A8_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="रोमन भाषा – népalais" lang="ne" hreflang="ne" data-title="रोमन भाषा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="népalais" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%A8_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="ल्याटिन भाषा – newari" lang="new" hreflang="new" data-title="ल्याटिन भाषा" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Latijn" title="Latijn – néerlandais" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Latijn" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="néerlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – norvégien nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Latin" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvégien nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – norvégien bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Latin" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvégien bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Latinum" title="Latinum – novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Latinum" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%AEn" title="Latîn – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Latîn" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ny mw-list-item"><a href="https://ny.wikipedia.org/wiki/Chilatini" title="Chilatini – chewa" lang="ny" hreflang="ny" data-title="Chilatini" data-language-autonym="Chi-Chewa" data-language-local-name="chewa" class="interlanguage-link-target"><span>Chi-Chewa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Latin" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Latinan_kieli" title="Latinan kieli – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Latinan kieli" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%B2%E0%AC%BE%E0%AC%9F%E0%AC%BF%E0%AC%A8_%E0%AC%AD%E0%AC%BE%E0%AC%B7%E0%AC%BE" title="ଲାଟିନ ଭାଷା – odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ଲାଟିନ ଭାଷା" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%B3_%C3%A6%D0%B2%D0%B7%D0%B0%D0%B3" title="Латинаг æвзаг – ossète" lang="os" hreflang="os" data-title="Латинаг æвзаг" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="ossète" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B2%E0%A8%BE%E0%A8%A4%E0%A9%80%E0%A8%A8%E0%A9%80_%E0%A8%AD%E0%A8%BE%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A8%BE" title="ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ – pendjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Salitan_Latino" title="Salitan Latino – pangasinan" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Salitan Latino" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="pangasinan" class="interlanguage-link-target"><span>Pangasinan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Latin" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Latin" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Latein" title="Latein – allemand palatin" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Latein" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="allemand palatin" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Leten" title="Leten – Pitcairn-Norfolk" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Leten" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Pitcairn-Norfolk" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81acina" title="Łacina – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Łacina" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Lenga_latin-a" title="Lenga latin-a – piémontais" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Lenga latin-a" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piémontais" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="لاطینی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="لاطینی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA%D9%8A%D9%86%D9%8A_%DA%98%D8%A8%D9%87" title="لاتيني ژبه – pachto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="لاتيني ژبه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pachto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Latim" title="Latim – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Latim" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Latin_simi" title="Latin simi – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Latin simi" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – romanche" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Latin" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="romanche" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Limba_latin%C4%83" title="Limba latină – roumain" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Limba latină" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="roumain" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Latinica" title="Latinica – aroumain" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Latinica" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="aroumain" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Латинский язык – russe" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Латинский язык" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russe" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%8B%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Латиньскый язык – ruthène" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Латиньскый язык" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ruthène" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Ikilatini" title="Ikilatini – kinyarwanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Ikilatini" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="kinyarwanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="लातिनीभाषा – sanskrit" lang="sa" hreflang="sa" data-title="लातिनीभाषा" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskrit" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%8B%D0%BD_%D1%82%D1%8B%D0%BB%D0%B0" title="Латыын тыла – iakoute" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Латыын тыла" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="iakoute" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%9E%E1%B1%9F%E1%B1%B4%E1%B1%A4%E1%B1%B1_%E1%B1%AF%E1%B1%9F%E1%B1%B9%E1%B1%A8%E1%B1%A5%E1%B1%A4" title="ᱞᱟᱴᱤᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ – santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱞᱟᱴᱤᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Limba_latina" title="Limba latina – sarde" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Limba latina" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sarde" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Lingua_latina" title="Lingua latina – sicilien" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Lingua latina" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sicilien" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Laitin" title="Laitin – écossais" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Laitin" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="écossais" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%8A%D9%86%D9%8A" title="لاطيني – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="لاطيني" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/L%C3%A1htengiella" title="Láhtengiella – same du Nord" lang="se" hreflang="se" data-title="Láhtengiella" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="same du Nord" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Latinski_jezik" title="Latinski jezik – serbo-croate" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Latinski jezik" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croate" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Tutlayt_Talatint" title="Tutlayt Talatint – chleuh" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Tutlayt Talatint" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="chleuh" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BD%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%8A" title="ලතින් – cingalais" lang="si" hreflang="si" data-title="ලතින්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="cingalais" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Latin" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Latin%C4%8Dina" title="Latinčina – slovaque" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Latinčina" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovaque" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="لاطینی زبان – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="لاطینی زبان" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Latin%C5%A1%C4%8Dina" title="Latinščina – slovène" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Latinščina" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="slovène" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Chiratini" title="Chiratini – shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Chiratini" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Af-Laatiin" title="Af-Laatiin – somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Af-Laatiin" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjuha_latine" title="Gjuha latine – albanais" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gjuha latine" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanais" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%98%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Латински језик – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Латински језик" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Latiensk" title="Latiensk – saterlandais" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Latiensk" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="saterlandais" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Basa_Lat%C3%A9n" title="Basa Latén – soundanais" lang="su" hreflang="su" data-title="Basa Latén" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="soundanais" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – suédois" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Latin" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suédois" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kilatini" title="Kilatini – swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kilatini" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/%C5%81a%C4%87ina" title="Łaćina – silésien" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Łaćina" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="silésien" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%87%E0%AE%B2%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%80%E0%AE%A9%E0%AF%8D" title="இலத்தீன் – tamoul" lang="ta" hreflang="ta" data-title="இலத்தீன்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamoul" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="లాటిన్ – télougou" lang="te" hreflang="te" data-title="లాటిన్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="télougou" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%BD%D0%B8_%D0%BB%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%BD%D3%A3" title="Забони лотинӣ – tadjik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Забони лотинӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadjik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%99" title="ภาษาละติน – thaï" lang="th" hreflang="th" data-title="ภาษาละติน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thaï" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Latyn_dili" title="Latyn dili – turkmène" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Latyn dili" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmène" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Wikang_Latin" title="Wikang Latin – tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Wikang Latin" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Latyni_zyvon" title="Latyni zyvon – talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Latyni zyvon" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Tok_Latin" title="Tok Latin – tok pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Tok Latin" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="tok pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Latince" title="Latince – turc" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Latince" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turc" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5" title="Латин теле – tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Латин теле" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D0%B4%D1%8B%D0%BB" title="Латин дыл – touvain" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Латин дыл" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="touvain" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D0%BA%D1%8B%D0%BB" title="Латин кыл – oudmourte" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Латин кыл" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="oudmourte" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA%D9%89%D9%86_%D8%AA%D9%89%D9%84%D9%89" title="لاتىن تىلى – ouïghour" lang="ug" hreflang="ug" data-title="لاتىن تىلى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ouïghour" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Латинська мова – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Латинська мова" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="لاطینی زبان – ourdou" lang="ur" hreflang="ur" data-title="لاطینی زبان" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ourdou" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Lotin_tili" title="Lotin tili – ouzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Lotin tili" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ouzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/%C5%81%C3%A9ngua_%C5%82atina" title="Łéngua łatina – vénitien" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Łéngua łatina" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="vénitien" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Latinan_kel%27" title="Latinan kel&#039; – vepse" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Latinan kel&#039;" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="vepse" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Latinh" title="Tiếng Latinh – vietnamien" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tiếng Latinh" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamien" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Latyn" title="Latyn – flamand occidental" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Latyn" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="flamand occidental" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Latin" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%A9n" title="Latén – wallon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Latén" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="wallon" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Linatin" title="Linatin – waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Linatin" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%8B%89%E4%B8%81%E6%96%87" title="拉丁文 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="拉丁文" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D0%BD" title="Латин келн – kalmouk" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Латин келн" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="kalmouk" class="interlanguage-link-target"><span>Хальмг</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Ulwimi_lwesiLatini" title="Ulwimi lwesiLatini – xhosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Ulwimi lwesiLatini" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="xhosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90" title="ლათინური ნინა – mingrélien" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ლათინური ნინა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="mingrélien" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9C%D7%90%D7%98%D7%99%D7%99%D7%9F" title="לאטיין – yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="לאטיין" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%88d%C3%A8_L%C3%A1t%C3%ACn%C3%AC" title="Èdè Látìnì – yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Èdè Látìnì" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Latijn" title="Latijn – zélandais" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Latijn" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="zélandais" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B5%9C%E2%B5%93%E2%B5%9C%E2%B5%8D%E2%B4%B0%E2%B5%A2%E2%B5%9C_%E2%B5%9C%E2%B4%B0%E2%B5%8D%E2%B4%B0%E2%B5%9C%E2%B5%89%E2%B5%8F%E2%B5%9C" title="ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ ⵜⴰⵍⴰⵜⵉⵏⵜ – amazighe standard marocain" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ ⵜⴰⵍⴰⵜⵉⵏⵜ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="amazighe standard marocain" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%8B%89%E4%B8%81%E8%AF%AD" title="拉丁语 – chinois" lang="zh" hreflang="zh" data-title="拉丁语" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinois" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%8B%89%E4%B8%81%E8%AA%9E" title="拉丁語 – chinois littéraire" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="拉丁語" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="chinois littéraire" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Lating-g%C3%AD" title="Lating-gí – minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Lating-gí" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%8B%89%E4%B8%81%E6%96%87" title="拉丁文 – cantonais" lang="yue" hreflang="yue" data-title="拉丁文" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonais" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/ILatin" title="ILatin – zoulou" lang="zu" hreflang="zu" data-title="ILatin" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zoulou" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q397#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Latin" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Latin" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Latin"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Latin"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Latin" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Latin" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;oldid=222795760" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&amp;page=Latin&amp;id=222795760&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FLatin"><span>Obtenir l'URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FLatin"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Latin"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&amp;page=Latin&amp;action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Latin_language" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibooks mw-list-item"><a href="https://fr.wikibooks.org/wiki/Latin" hreflang="fr"><span>Wikilivres</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikifunctions mw-list-item"><a href="https://www.wikifunctions.org/wiki/Z1403" hreflang="en"><span>Wikifunctions</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://fr.wikiquote.org/wiki/Latin" hreflang="fr"><span>Wikiquote</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiversity mw-list-item"><a href="https://fr.wikiversity.org/wiki/D%C3%A9partement:Latin" hreflang="fr"><span>Wikiversité</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q397" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l&#039;encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les articles homonymes, voir <a href="/wiki/Latin_(homonymie)" class="mw-disambig" title="Latin (homonymie)">Latin (homonymie)</a>. </p> </div></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <table class="infobox_v2 infobox infobox--frwiki noarchive"> <tbody><tr> <td colspan="2" class="entete bd" style="background-color:#3CB371;color:black;">Latin<br /><small><i>Lingua Latīna</i> ou <i>Latīna Lingua</i></small><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r160408458">.mw-parser-output .entete.bd{background-image:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/2c/Picto_infobox_comicballoon.png")}</style> </td></tr> <tr><th scope="row">Langues filles </th> <td><a href="/wiki/Langues_romanes" title="Langues romanes">Langues romanes</a> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Pays </th> <td><a href="/wiki/Vatican" title="Vatican">Vatican</a> </td> </tr> <tr> <th scope="row">Nombre de locuteurs </th> <td>2&#160;000 (estimés<sup id="cite_ref-onlinecc_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-onlinecc-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>) </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Typologie_linguistique" title="Typologie linguistique">Typologie</a> </th> <td><a href="/wiki/Langue_SOV" title="Langue SOV">SOV</a>, <a href="/wiki/Langue_flexionnelle" title="Langue flexionnelle">flexionnelle</a>, <a href="/wiki/Langue_accusative" title="Langue accusative">accusative</a> </td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#3CB371; color:#000000">Classification par famille</th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:left;"><ul style="margin:0.1em 0;list-style:none;list-style-image:none; line-height:normal;text-align:left"> <li style="position:relative;margin:0.1em 0;margin-left:0.8em;line-height:normal;"><span style="position:absolute;left:-0.8em;color:#AAA">-</span> <a href="/wiki/Langues_indo-europ%C3%A9ennes" title="Langues indo-européennes">langues indo-européennes</a><ul style="margin:0.1em 0;list-style:none;list-style-image:none; line-height:normal;text-align:left"> <li style="position:relative;margin:0.1em 0;margin-left:0.8em;line-height:normal;"><span style="position:absolute;left:-0.8em;color:#AAA">-</span> <a href="/wiki/Langues_italiques" title="Langues italiques">langues italiques</a><ul style="margin:0.1em 0;list-style:none;list-style-image:none; line-height:normal;text-align:left"> <li style="position:relative;margin:0.1em 0;margin-left:0.8em;line-height:normal;"><span style="position:absolute;left:-0.8em;color:#AAA">-</span> <a href="/wiki/Langues_latino-falisques" title="Langues latino-falisques">langues latino-falisques</a><ul style="margin:0.1em 0;list-style:none;list-style-image:none; line-height:normal;text-align:left"> <li style="position:relative;margin:0.1em 0;margin-left:0.8em;line-height:normal;"><span style="position:absolute;left:-0.8em;color:#AAA">-</span> <a class="mw-selflink selflink">latin</a><ul style="margin:0.1em 0;list-style:none;list-style-image:none; line-height:normal;text-align:left"> <li style="position:relative;margin:0.1em 0;margin-left:0.8em;line-height:normal;"><span style="position:absolute;left:-0.8em;color:#AAA">-</span> <a href="/wiki/Latin_vulgaire" title="Latin vulgaire">latin vulgaire</a></li><li style="position:relative;margin:0.1em 0;margin-left:0.8em;line-height:normal;"><span style="position:absolute;left:-0.8em;color:#AAA">-</span> <a href="/wiki/Latin_classique" title="Latin classique">latin classique</a></li></ul> </li></ul></li></ul></li></ul></li></ul></td> </tr><tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#3CB371; color:#000000">Statut officiel</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Langue_officielle" title="Langue officielle">Langue officielle</a> </th> <td><span data-sort-value="Vatican"><span class="datasortkey" data-sort-value="Vatican"><span class="flagicon"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Flag_of_Vatican_City_(2001%E2%80%932023).svg" class="mw-file-description" title="Drapeau du Vatican"><img alt="Drapeau du Vatican" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Flag_of_Vatican_City_%282001%E2%80%932023%29.svg/18px-Flag_of_Vatican_City_%282001%E2%80%932023%29.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Flag_of_Vatican_City_%282001%E2%80%932023%29.svg/27px-Flag_of_Vatican_City_%282001%E2%80%932023%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Flag_of_Vatican_City_%282001%E2%80%932023%29.svg/36px-Flag_of_Vatican_City_%282001%E2%80%932023%29.svg.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="500" /></a></span> </span><a href="/wiki/Vatican" title="Vatican">Vatican</a></span></span> </td> </tr> <tr> <th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#3CB371; color:#000000">Codes de langue</th></tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/%C3%89tiquette_d%27identification_de_langues_IETF" title="Étiquette d&#39;identification de langues IETF">IETF</a> </th> <td><code>la</code> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><span class="nowrap"><a href="/wiki/ISO_639-1" class="mw-redirect" title="ISO 639-1">ISO 639-1</a></span> </th> <td><code>la</code> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><span class="nowrap"><a href="/wiki/ISO_639-2" title="ISO 639-2">ISO 639-2</a></span> </th> <td><code>lat</code> </td> </tr> <tr><th scope="row"><span class="nowrap"><a href="/wiki/ISO_639-3" title="ISO 639-3">ISO 639-3</a></span> </th> <td><code><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www-01.sil.org/iso639-3/documentation.asp?id=lat">lat</a></code> </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/ISO_639-3#Étendue" title="ISO 639-3">Étendue</a> </th> <td>langue individuelle </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/ISO_639-3#Type" title="ISO 639-3">Type</a> </th> <td>langue ancienne </td> </tr> <tr> <th scope="row"><a href="/wiki/Observatoire_linguistique" title="Observatoire linguistique"><i><span class="lang-en" lang="en">Linguasphere</span></i></a> </th> <td><code><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hortensj-garden.org/index.php?tnc=1&amp;tr=lsr&amp;nid=51-AAB-aa">to 51-AAB-ac 51-AAB-aa to 51-AAB-ac</a></code> </td> </tr> <tr><th scope="row"><a href="/wiki/Glottolog" title="Glottolog">Glottolog</a> </th> <td><code><a rel="nofollow" class="external text" href="https://glottolog.org/resource/languoid/id/lati1261">lati1261</a></code> </td> </tr> <tr><th colspan="2" style="padding:4px; text-align:center; background-color:#3CB371; color:#000000">Échantillon</th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:left;"> <ul><li>Article premier de la Déclaration universelle des droits de l'homme (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.un.org/fr/universal-declaration-human-rights/index.html">voir le texte en français</a>)<br /><br /></li></ul> <p><b>Article 1</b><br /> <span class="lang-la" lang="la">Omnes homines liberi æquique dignitate atque iuribus nascuntur. Ratione conscientiaque præditi sunt et alii erga alios cum fraternitate se gerere debent.</span><br /> <br /> </p> <ul><li>Texte du <i><a href="/wiki/Notre_P%C3%A8re" title="Notre Père">Notre Père</a></i></li></ul> <p><br /> <b>Notre père</b><br /> </p> <dl><dd><span class="lang-la" lang="la">Pater noster, qui es in cælis</span></dd> <dd><span class="lang-la" lang="la">Sanctificetur nomen tuum&#160;;</span></dd> <dd><span class="lang-la" lang="la">Adueniat regnum tuum&#160;;</span></dd> <dd><span class="lang-la" lang="la">Fiat voluntas tua</span></dd> <dd><span class="lang-la" lang="la">sicut in cælo et in terra.</span></dd> <dd><span class="lang-la" lang="la">Panem nostrum quotidianum da nobis hodie,</span></dd> <dd><span class="lang-la" lang="la">et dimitte nobis debita nostra</span></dd> <dd><span class="lang-la" lang="la">sicut et nos dimittimus debitoribus nostris</span></dd> <dd><span class="lang-la" lang="la">et ne nos inducas in tentationem</span></dd> <dd><span class="lang-la" lang="la">sed libera nos a malo.</span></dd> <dd><span class="lang-la" lang="la">Amen.</span></dd></dl></td> </tr><tr> <td colspan="2" style="display:none;"> </td></tr> <tr> <td class="navigation-only" colspan="2" style="border-top: 2px #3CB371 solid; font-size: 80%; background:inherit; color: inherit; text-align: right;"><span class="plainlinks" style="float:left;"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=0"><span class="infodoc">modifier</span></a></span>&#160;<span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Langue" title="Consultez la documentation du modèle"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></td> </tr> </tbody></table> <p>Le <b>latin</b> (en latin&#160;: <i>Lingua latīna</i> ou <i>Latīna lingua</i>) est une <a href="/wiki/Langue" title="Langue">langue</a> <a href="/wiki/Langues_indo-europ%C3%A9ennes" title="Langues indo-européennes">indo-européenne</a> de la famille des <a href="/wiki/Langues_italiques" title="Langues italiques">langues italiques</a>, parlée à l'origine par les <a href="/wiki/Latins" title="Latins">Latins</a> dans le <a href="/wiki/Latium" title="Latium">Latium</a> de la <a href="/wiki/Rome_antique" title="Rome antique">Rome antique</a>. Le latin, ainsi que les <a href="/wiki/Langues_romanes" title="Langues romanes">langues romanes</a> (dites parfois néo-latines), sont la seule branche des langues italiques à avoir survécu. Les autres branches sont attestées dans des documents datant de l'<a href="/wiki/Italie_pr%C3%A9romaine" class="mw-redirect" title="Italie préromaine">Italie préromaine</a>, mais ont été assimilées durant la <a href="/wiki/R%C3%A9publique_romaine" title="République romaine">période républicaine</a> ou au début de l'<a href="/wiki/Empire_romain" title="Empire romain">époque impériale</a>. </p><p>Il s'agit d'une «&#160;<a href="/wiki/Langue_morte" title="Langue morte">langue morte</a>&#160;» au sens de la <a href="/wiki/Linguistique" title="Linguistique">linguistique</a>, c'est-à-dire qu'il n'existe plus de locuteur natif. Sa connaissance et son usage se sont néanmoins maintenus jusqu'au <abbr class="abbr" title="21ᵉ siècle"><span class="romain">XXI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, notamment à l'université et dans le clergé&#160;: il peut être considéré à ce titre comme une «&#160;langue ancienne&#160;»<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>note 1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. De nombreuses écoles et universités continuent à l'enseigner<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> et le nombre de locuteurs dans le monde est estimé à 2&#160;000&#160;personnes<sup id="cite_ref-onlinecc_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-onlinecc-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le latin est du reste toujours utilisé pour la production de <a href="/wiki/N%C3%A9ologisme" title="Néologisme">néologismes</a> dans de nombreuses familles de langues. </p><p><a href="/wiki/Langue_flexionnelle" title="Langue flexionnelle">Langue flexionnelle</a>, elle comporte sept <a href="/wiki/Cas_grammatical" title="Cas grammatical">cas</a>, deux <a href="/wiki/Nombre_grammatical" class="mw-redirect" title="Nombre grammatical">nombres</a> et trois <a href="/wiki/Genre_(grammaire)" class="mw-redirect" title="Genre (grammaire)">genres</a>. L'<a href="/wiki/Alphabet_latin" title="Alphabet latin">alphabet latin</a> est dérivé des alphabets <a href="/wiki/Alphabet_%C3%A9trusque" title="Alphabet étrusque">étrusque</a> et <a href="/wiki/Alphabet_grec" title="Alphabet grec">grec</a>. Enrichi de lettres supplémentaires et de <a href="/wiki/Diacritique" title="Diacritique">signes diacritiques</a>, il est utilisé aujourd'hui par de nombreuses langues vivantes et comportait à l'<a href="/wiki/%C3%89poque_classique" title="Époque classique">époque classique</a> 23 lettres, dont <span class="nowrap">4 voyelles</span>, <span class="nowrap">2 semi-</span>voyelles et <span class="nowrap">17 consonnes</span>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Histoire">Histoire</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifier la section : Histoire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=1" title="Modifier le code source de la section : Histoire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Histoire_du_latin" title="Histoire du latin">Histoire du latin</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Arco_Sisto_V_targa_M.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Arco_Sisto_V_targa_M.jpg/220px-Arco_Sisto_V_targa_M.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Arco_Sisto_V_targa_M.jpg/330px-Arco_Sisto_V_targa_M.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a6/Arco_Sisto_V_targa_M.jpg/440px-Arco_Sisto_V_targa_M.jpg 2x" data-file-width="3648" data-file-height="2736" /></a><figcaption>Arc du pape Sixte V à Rome, plaque et inscription en latin.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Rome_Colosseum_inscription_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Rome_Colosseum_inscription_2.jpg/220px-Rome_Colosseum_inscription_2.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Rome_Colosseum_inscription_2.jpg/330px-Rome_Colosseum_inscription_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Rome_Colosseum_inscription_2.jpg/440px-Rome_Colosseum_inscription_2.jpg 2x" data-file-width="2304" data-file-height="3072" /></a><figcaption>Inscription latine au <a href="/wiki/Colis%C3%A9e" title="Colisée">Colisée</a> à <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Calligraphy.malmesbury.bible.arp.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Calligraphy.malmesbury.bible.arp.jpg/220px-Calligraphy.malmesbury.bible.arp.jpg" decoding="async" width="220" height="148" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Calligraphy.malmesbury.bible.arp.jpg/330px-Calligraphy.malmesbury.bible.arp.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/46/Calligraphy.malmesbury.bible.arp.jpg/440px-Calligraphy.malmesbury.bible.arp.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1011" /></a><figcaption>Calligraphie d'une bible en latin en 1407.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Origines">Origines</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifier la section : Origines" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=2" title="Modifier le code source de la section : Origines"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés&#160;: <a href="/wiki/Indo-europ%C3%A9en_commun" title="Indo-européen commun">Indo-européen commun</a> et <a href="/wiki/Langues_italiques" title="Langues italiques">Langues italiques</a>.</div></div> <p>Les langues italiques formaient, à côté des langues <a href="/wiki/Langues_celtiques" title="Langues celtiques">celtiques</a>, <a href="/wiki/Langues_germaniques" title="Langues germaniques">germaniques</a> et <a href="/wiki/Langues_hell%C3%A9niques" title="Langues helléniques">helléniques</a>, une sous-famille <a href="/wiki/Langues_satem/centum" class="mw-redirect" title="Langues satem/centum">«&#160;centum&#160;»</a> des <a href="/wiki/Langues_indo-europ%C3%A9ennes" title="Langues indo-européennes">langues indo-européennes</a> qui incluait le latin, parlé par la population du <a href="/wiki/Latium" title="Latium">Latium</a> en <a href="/wiki/Italie_centrale" title="Italie centrale">Italie centrale</a> (les <a href="/wiki/Latins" title="Latins">Latins</a>), et d'autres parlers comme l'<a href="/wiki/Ombrien" title="Ombrien">ombrien</a> et l'<a href="/wiki/Osque" title="Osque">osque</a>, au voisinage immédiat d'une langue <a href="/wiki/%C3%89trusque" title="Étrusque">étrusque</a> non indo-européenne mais dont le latin a subi l'influence culturelle. De nos jours, les <a href="/wiki/Langues_italiques" title="Langues italiques">langues italiques</a> sont représentées par les <a href="/wiki/Langues_romanes" title="Langues romanes">langues romanes</a>, issues du <a href="/wiki/Latin_populaire" class="mw-redirect" title="Latin populaire">latin populaire</a> (l'<a href="/wiki/Italien" title="Italien">italien</a>, le <a href="/wiki/Roumain" title="Roumain">roumain</a>/<a href="/wiki/Moldave" title="Moldave">moldave</a>, l'<a href="/wiki/Aroumain" title="Aroumain">aroumain</a>, le <a href="/wiki/Fran%C3%A7ais" title="Français">français</a>, l'<a href="/wiki/Occitan" title="Occitan">occitan</a> (Gascon), le <a href="/wiki/Francoproven%C3%A7al" title="Francoprovençal">francoprovençal</a>, le <a href="/wiki/Catalan" title="Catalan">catalan</a>, l'<a href="/wiki/Espagnol" title="Espagnol">espagnol</a> (Castillan), le <a href="/wiki/Portugais" title="Portugais">portugais</a>, le <a href="/wiki/Sarde" title="Sarde">sarde</a>, le <a href="/wiki/Ladin" title="Ladin">ladin</a>, le <a href="/wiki/Corse_(langue)" title="Corse (langue)">corse</a>, etc., ainsi que des langues aujourd'hui éteintes, comme le <a href="/wiki/Dalmate" title="Dalmate">dalmate</a> ou le <a href="/wiki/Langue_mozarabe" class="mw-redirect" title="Langue mozarabe">mozarabe</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Latin_archaïque"><span id="Latin_archa.C3.AFque"></span>Latin archaïque</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifier la section : Latin archaïque" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=3" title="Modifier le code source de la section : Latin archaïque"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Latin_archa%C3%AFque" title="Latin archaïque">Latin archaïque</a>.</div></div> <p>On appelle <b>latin archaïque</b> (<i>prisca latinitas</i>) l'état du latin en usage de l'origine (<a href="/wiki/VIIIe_si%C3%A8cle_av._J.-C." title="VIIIe siècle av. J.-C."><abbr class="abbr" title="8ᵉ siècle"><span class="romain">VIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle&#160;<abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></a>- <a href="/wiki/VIIe_si%C3%A8cle_av._J.-C." title="VIIe siècle av. J.-C."><abbr class="abbr" title="7ᵉ siècle"><span class="romain">VII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle&#160;<abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></a>) jusqu'au tout début du <a href="/wiki/Ier_si%C3%A8cle_av._J.-C." title="Ier siècle av. J.-C."><abbr class="abbr" title="1ᵉʳ siècle"><span class="romain">I</span><sup style="font-size:72%">er</sup></abbr>&#160;siècle&#160;<abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></a> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Latin_classique">Latin classique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifier la section : Latin classique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=4" title="Modifier le code source de la section : Latin classique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Latin_classique" title="Latin classique">Latin classique</a>.</div></div> <p>L'expansion territoriale de la <a href="/wiki/Rome_antique" title="Rome antique">Rome antique</a> assure au latin une diffusion de plus en plus large à partir du <a href="/wiki/IIIe_si%C3%A8cle_av._J.-C." title="IIIe siècle av. J.-C."><abbr class="abbr" title="3ᵉ siècle"><span class="romain">III</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle&#160;<abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr></a> Langue officielle de l'<a href="/wiki/Empire_romain" title="Empire romain">Empire romain</a>, elle se répand dans la majeure partie de l'<a href="/wiki/Europe_de_l%27Ouest" title="Europe de l&#39;Ouest">Europe occidentale</a>, de l'<a href="/wiki/Afrique_romaine" title="Afrique romaine">Afrique du nord</a>, de l'<a href="/wiki/Asie_Mineure" class="mw-redirect" title="Asie Mineure">Asie Mineure</a> et des <a href="/wiki/Danube" title="Danube">régions danubiennes</a>. Sous l'<a href="/wiki/Empire_romain" title="Empire romain">Empire</a>, le latin est la langue du droit, de l'administration romaine et de l'armée ainsi que des nombreuses <a href="/wiki/Colonie_romaine" title="Colonie romaine">colonies romaines</a>, coexistant avec le <a href="/wiki/Grec_ancien" title="Grec ancien">grec</a> et les parlers locaux. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bas-latin">Bas-latin</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifier la section : Bas-latin" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=5" title="Modifier le code source de la section : Bas-latin"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés&#160;: <a href="/wiki/Bas-latin" class="mw-redirect" title="Bas-latin">Bas-latin</a>, <a href="/wiki/Latin_vulgaire" title="Latin vulgaire">Latin vulgaire</a> et <a href="/wiki/Langues_romanes" title="Langues romanes">Langues romanes</a>.</div></div> <p>Après la <a href="/wiki/Chute_de_l%27Empire_romain_d%27Occident" class="mw-redirect" title="Chute de l&#39;Empire romain d&#39;Occident">chute de l'Empire romain d'Occident</a> au <a href="/wiki/Ve_si%C3%A8cle" title="Ve siècle"><abbr class="abbr" title="5ᵉ siècle"><span class="romain">V</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a>, les envahisseurs <a href="/wiki/Germaniques" class="mw-redirect" title="Germaniques">germaniques</a> adoptent progressivement le mode de pensée romain et la langue latine afin d'asseoir leur légitimité. Tout au long du haut <a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a>, bien qu'il ne soit pas une <a href="/wiki/Langue_vernaculaire" title="Langue vernaculaire">langue vernaculaire</a>, le latin reste la langue des actes officiels, de la <a href="/wiki/Diplomatie" title="Diplomatie">diplomatie</a>, de la <a href="/wiki/Liturgie_catholique" title="Liturgie catholique">liturgie</a> et de la littérature savante (<a href="/wiki/Th%C3%A9ologie" title="Théologie">théologie</a>, <a href="/wiki/Philosophie" title="Philosophie">philosophie</a>, <a href="/wiki/Science" title="Science">sciences</a>). </p><p>Durant la suite du Moyen Âge, les langues locales s'affirment sur le plan littéraire et intérieur, et tandis qu'il donne naissance à de nombreuses langues vernaculaires dérivées (les <a href="/wiki/Langues_romanes" title="Langues romanes">langues romanes</a>) et que des langues non romanes (comme l'<a href="/wiki/Anglais" title="Anglais">anglais</a> ou l'<a href="/wiki/Allemand" title="Allemand">allemand</a>) lui empruntent du vocabulaire, le latin reste influent aux plans diplomatique, juridique, scientifique et philosophique. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Latin_médiéval"><span id="Latin_m.C3.A9di.C3.A9val"></span>Latin médiéval</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifier la section : Latin médiéval" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=6" title="Modifier le code source de la section : Latin médiéval"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Latin_m%C3%A9di%C3%A9val" title="Latin médiéval">Latin médiéval</a>.</div></div> <p>Le latin est réformé vers <a href="/wiki/800" title="800">800</a>, puis au <a href="/wiki/XIe_si%C3%A8cle" title="XIe siècle"><abbr class="abbr" title="11ᵉ siècle"><span class="romain">XI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a>, sur le modèle du latin classique, afin d'éviter une dérive vers les <a href="/wiki/Langues_vernaculaires" class="mw-redirect" title="Langues vernaculaires">langues vernaculaires</a> qui en étaient issues. </p><p>Pendant tout le <a href="/wiki/Moyen_%C3%82ge" title="Moyen Âge">Moyen Âge</a>, le latin fait office de <a href="/wiki/Langue_liturgique" title="Langue liturgique">langue liturgique</a> de l'<a href="/wiki/%C3%89glise_catholique" title="Église catholique">Église catholique romaine</a>. Presque toutes les <a href="/wiki/Bible" title="Bible">bibles</a> utilisées à cette époque en <a href="/wiki/Occident" title="Occident">Occident</a> sont écrites en latin, sur le modèle de la <a href="/wiki/Vulgate" title="Vulgate">Vulgate</a> de <a href="/wiki/Saint_J%C3%A9r%C3%B4me" class="mw-redirect" title="Saint Jérôme">saint Jérôme</a>, de même que les autres livres liturgiques. L'<i>Historia scholastica</i> de <a href="/wiki/Pierre_le_Mangeur" title="Pierre le Mangeur">Pierre le Mangeur</a>, texte de base pour l'étude de la Bible à partir des <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1170" title="Années 1170">années 1170</a>, est écrit en latin. La traduction de la Bible en langues vernaculaires est même interdite à la fin du <a href="/wiki/XIIe_si%C3%A8cle" title="XIIe siècle"><abbr class="abbr" title="12ᵉ siècle"><span class="romain">XII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a> par des lettres du <a href="/wiki/Pape" title="Pape">pape</a> <a href="/wiki/Innocent_III" title="Innocent III">Innocent III</a>, puis par plusieurs <a href="/wiki/Concile" title="Concile">conciles</a> au début du <a href="/wiki/XIIIe_si%C3%A8cle" title="XIIIe siècle"><abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Les lettrés s'expriment toujours en latin. La langue des <a href="/wiki/Universit%C3%A9_m%C3%A9di%C3%A9vale" title="Université médiévale">universités</a> est le latin, dès la création de celles-ci vers la fin du <abbr class="abbr" title="12ᵉ siècle"><span class="romain">XII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle. Les intellectuels du Moyen Âge écrivent tous leurs traités en latin. Par exemple, l'encyclopédie (pour employer un terme contemporain) de <a href="/wiki/Vincent_de_Beauvais" title="Vincent de Beauvais">Vincent de Beauvais</a>, le <i><a href="/wiki/Vincent_de_Beauvais#Speculum_maius" title="Vincent de Beauvais">Speculum maius</a></i>, est écrite en latin. Toutefois, à partir du <a href="/wiki/Concile_de_Tours_(813)" title="Concile de Tours (813)">concile de Tours</a> (<a href="/wiki/813" title="813">813</a>), dans les territoires correspondant à la France et l'Allemagne actuelles, les <a href="/wiki/Hom%C3%A9lie" title="Homélie">homélies</a> ne sont plus prononcées en latin mais en «&#160;langue romane rustique&#160;» (<a href="/wiki/Gallo-roman_(langue)" class="mw-redirect" title="Gallo-roman (langue)">gallo-roman</a>), ou dans la «&#160;langue tudesque&#160;» (germanique). </p><p>Pendant le Moyen Âge, on désigne par le mot <i>litteratus</i> une personne qui maîtrise le latin. L'<i>illiteratus</i> est celui qui l'ignore, ce qui ne signifie pas qu'il n'est pas «&#160;lettré&#160;»<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Latin_humaniste">Latin humaniste</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifier la section : Latin humaniste" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=7" title="Modifier le code source de la section : Latin humaniste"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Latin_humaniste" title="Latin humaniste">Latin humaniste</a>.</div></div> <p>À la <a href="/wiki/Renaissance" title="Renaissance">Renaissance</a>, la fonction scientifique et philosophique de la langue latine commence à décliner, tout comme sa fonction diplomatique (<a href="/wiki/Ordonnance_de_Villers-Cotter%C3%AAts" title="Ordonnance de Villers-Cotterêts">Ordonnance de Villers-Cotterêts</a>, 1539). Cela n'empêchera pas <a href="/wiki/%C3%89rasme" title="Érasme">Érasme</a> de publier une quantité de textes en un latin redevenu classique et très riche&#160;; de même, <a href="/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes">René Descartes</a> (1596 – 1650) écrit volontiers en latin… surtout lorsqu'il est pressé (même s'il publie son <i><a href="/wiki/Discours_de_la_m%C3%A9thode" title="Discours de la méthode">Discours de la méthode</a></i> d'abord en français pour des raisons particulières&#160;; les ouvrages de son époque sont souvent imprimés en latin pour être diffusés dans toute l'Europe). Dans la partie germanique de l'Europe (où le <a href="/wiki/Droit_romain" title="Droit romain">droit romain</a> reste en vigueur jusqu'à la fin de l'<a href="/wiki/Saint-Empire_romain_germanique" title="Saint-Empire romain germanique">Empire</a>), le latin restera plus longtemps la langue des publications importantes ou scientifiques, tandis que du côté français, d'énormes efforts sont accomplis (surtout avec <a href="/wiki/Louis_XIV" title="Louis XIV">Louis XIV</a>) pour le remplacer par un français châtié et remanié. Le latin reste toutefois la <a href="/wiki/Langue" title="Langue">langue</a> <a href="/wiki/Liturgie_catholique" title="Liturgie catholique">liturgique</a> et officielle du <a href="/wiki/Catholicisme" title="Catholicisme">catholicisme</a> (textes <a href="/wiki/Doctrine" title="Doctrine">doctrinaux</a> ou <a href="/wiki/Discipline_eccl%C3%A9siastique" title="Discipline ecclésiastique">disciplinaires</a>, <a href="/wiki/Droit" title="Droit">droit</a>,&#160;<abbr class="abbr" title="et cetera">etc.</abbr>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Néolatin"><span id="N.C3.A9olatin"></span>Néolatin</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifier la section : Néolatin" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=8" title="Modifier le code source de la section : Néolatin"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/N%C3%A9olatin" title="Néolatin">Néolatin</a>.</div></div> <p>Le terme <b>néolatin</b> s'est répandu vers la fin des <a href="/wiki/Ann%C3%A9es_1890" title="Années 1890">années 1890</a> parmi les <a href="/wiki/Linguiste" class="mw-redirect" title="Linguiste">linguistes</a> et les <a href="/wiki/Scientifique" title="Scientifique">scientifiques</a>. Il sert aux spécialistes des <a href="/wiki/Lettres_classiques" class="mw-redirect" title="Lettres classiques">lettres classiques</a> à désigner l'utilisation de la langue latine après la <a href="/wiki/Renaissance" title="Renaissance">Renaissance</a>, dans un but aussi bien scientifique que littéraire. Le début de la période est imprécis mais le développement de l'éducation chez les laïcs, l'acceptation des normes littéraires humanistes, ainsi que la grande disponibilité de textes latins qui a suivi l'invention de l'<a href="/wiki/Imprimerie" title="Imprimerie">imprimerie</a>, marquent une transition vers une ère nouvelle à la fin du <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle. Au <abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, le latin est une langue privilégiée dans l'enseignement tant ouest-européen (heures de cours, rédaction des thèses) qu'est-européen, bien qu'il ne soit guère plus utilisé que par les commentateurs et éditeurs de textes antiques<sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire"><span title="Ce passage nécessite une référence ; voir l&#39;aide.">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</span></a></sup>. En <a href="/wiki/Belgique" title="Belgique">Belgique</a>, l'usage de la langue vulgaire dans les universités n'a été toléré qu'à partir de 1835 environ. La fin de la période néo-latine est également indéterminée, mais l'usage normal du latin pour communiquer les idées est devenu rare après quelques décennies au <a href="/wiki/XIXe_si%C3%A8cle" title="XIXe siècle"><abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a> et, vers 1900, c'est dans le vocabulaire scientifique international de la <a href="/wiki/Cladistique" title="Cladistique">cladistique</a> et de la <a href="/wiki/Syst%C3%A9matique" title="Systématique">systématique</a> qu'il survivait essentiellement. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Latin_contemporain">Latin contemporain</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifier la section : Latin contemporain" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=9" title="Modifier le code source de la section : Latin contemporain"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Latin_contemporain" title="Latin contemporain">Latin contemporain</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Vatican_ATM_in_Latin.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Vatican_ATM_in_Latin.jpg/220px-Vatican_ATM_in_Latin.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Vatican_ATM_in_Latin.jpg/330px-Vatican_ATM_in_Latin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/Vatican_ATM_in_Latin.jpg/440px-Vatican_ATM_in_Latin.jpg 2x" data-file-width="964" data-file-height="643" /></a><figcaption><a href="/wiki/Guichet_automatique_bancaire" title="Guichet automatique bancaire">Guichet automatique bancaire</a> en latin au <a href="/wiki/Vatican" title="Vatican">Vatican</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fichier:Former_logo_of_the_European_Council_and_Council_of_the_European_Union_(2009).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Former_logo_of_the_European_Council_and_Council_of_the_European_Union_%282009%29.svg/220px-Former_logo_of_the_European_Council_and_Council_of_the_European_Union_%282009%29.svg.png" decoding="async" width="220" height="130" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Former_logo_of_the_European_Council_and_Council_of_the_European_Union_%282009%29.svg/330px-Former_logo_of_the_European_Council_and_Council_of_the_European_Union_%282009%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Former_logo_of_the_European_Council_and_Council_of_the_European_Union_%282009%29.svg/440px-Former_logo_of_the_European_Council_and_Council_of_the_European_Union_%282009%29.svg.png 2x" data-file-width="380" data-file-height="224" /></a><figcaption>Logo du <a href="/wiki/Conseil_de_l%27Union_europ%C3%A9enne" title="Conseil de l&#39;Union européenne">Conseil de l'Union européenne</a>.</figcaption></figure> <p>Au <a href="/wiki/XXe_si%C3%A8cle" title="XXe siècle"><abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</a>, c’est avant tout une langue de culture, qui reste utilisée par l’<a href="/wiki/%C3%89glise_catholique" title="Église catholique">Église catholique romaine</a> depuis l’époque de l’Empire romain. C’est avec le <a href="/wiki/Fran%C3%A7ais" title="Français">français</a>, <a href="/wiki/Langue_diplomatique" title="Langue diplomatique">langue diplomatique</a>, la <a href="/wiki/Langue_officielle" title="Langue officielle">langue officielle</a> du <a href="/wiki/Saint-Si%C3%A8ge" title="Saint-Siège">Saint-Siège</a>, tandis que de l'État du <a href="/wiki/Vatican" title="Vatican">Vatican</a> utilise de facto l'<a href="/wiki/Italien" title="Italien">italien</a>&#160;; le latin est aussi partiellement langue d'enseignement dans les <a href="/wiki/Universit%C3%A9_pontificale" title="Université pontificale">universités pontificales</a> romaines. Le latin est maîtrisé sans être pratiqué par des <a href="/wiki/%C3%89v%C3%AAque" title="Évêque">évêques</a>, <a href="/wiki/Pr%C3%AAtre_catholique" title="Prêtre catholique">prêtres</a> et <a href="/wiki/Diacre_(catholicisme)" class="mw-redirect" title="Diacre (catholicisme)">diacres</a> catholiques. Des publications latines profanes sont également réalisées tout au long du <abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, comme celles des communistes russes, qui publient tous leurs ouvrages de botanique en latin pendant la période de la guerre froide<sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire"><span title="Ce passage nécessite une référence ; voir l&#39;aide.">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</span></a></sup>, des traductions en latin de certains albums de la bande dessinée <i><a href="/wiki/Ast%C3%A9rix" title="Astérix">Astérix</a></i> ou, plus récemment, des deux premiers tomes du best-seller <i><a href="/wiki/Harry_Potter" title="Harry Potter">Harry Potter</a></i>. </p><p>Il reste de plus dans l’Église catholique romaine divers <a href="/wiki/Catholicisme_traditionaliste" title="Catholicisme traditionaliste">mouvements traditionalistes</a>, comme les fraternités sacerdotales <a href="/wiki/Fraternit%C3%A9_sacerdotale_Saint-Pierre" title="Fraternité sacerdotale Saint-Pierre">Saint-Pierre</a> ou <a href="/wiki/Fraternit%C3%A9_sacerdotale_Saint-Pie-X" title="Fraternité sacerdotale Saint-Pie-X">Saint-Pie-<abbr class="abbr" title="10"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">X</span></abbr></a>, qui célèbrent la messe suivant le <a href="/wiki/Rite_tridentin" title="Rite tridentin">rite tridentin</a>, en latin, forme ordinaire dans l'Église romaine avant la réforme liturgique de 1969 adossée au <a href="/wiki/IIe_concile_%C5%93cum%C3%A9nique_du_Vatican" class="mw-redirect" title="IIe concile œcuménique du Vatican">concile <span class="nowrap">Vatican <abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr></span></a>. Celui-ci, dans la constitution sur la liturgie <i>Sacrosanctum Concilium</i>, demande une participation active des fidèles dans la liturgie et, pour ce faire, introduit une série de modifications, dont un usage plus important des langues vernaculaires (SC 36), même si celles-ci ne sont pas originellement censées se substituer totalement au latin. Le pape <span class="nowrap"><a href="/wiki/Beno%C3%AEt_XVI" title="Benoît XVI">Benoît <abbr class="abbr" title="16"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">XVI</span></abbr></a></span> rétablit l'usage complémentaire du rite tridentin sans limitations en 2007, par le <i>motu proprio <a href="/wiki/Summorum_Pontificum_(motu_proprio)" title="Summorum Pontificum (motu proprio)">Summorum Pontificum</a></i>. Sous la forme ordinaire, <span class="need_ref" title="Ce passage nécessite une référence." style="cursor:help;">la messe devrait aussi être dite en latin</span><sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</a></sup>, quoique ce soit rarement le cas dans les faits. </p><p>Au début du <abbr class="abbr" title="21ᵉ siècle"><span class="romain">XXI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle, de nombreux mouvements, tels le Vivarium Novum de Rome, la Schola Nova de Belgique, la Domus Latina de Bruxelles ou l'ALF, prônent son maintien comme langue de communication européenne, et l'utilisent notamment lors de congrès&#160;: il s'agit de promouvoir le latin classique comme une véritable langue moderne grâce aux ajouts de vocabulaire. Dans <i><a href="/wiki/Le_Monde" title="Le Monde">Le Monde</a></i>, Pierre Georges mentionne soixante mille mots ou expressions ajoutés au latin au cours du siècle écoulé, dont <i>res inexplicata volans</i> pour «&#160;<a href="/wiki/Objet_volant_non_identifi%C3%A9" title="Objet volant non identifié">OVNI</a>&#160;» ou <i>vis atomica</i> pour «&#160;<a href="/wiki/Puissance_nucl%C3%A9aire" class="mw-redirect" title="Puissance nucléaire">puissance nucléaire</a>&#160;»<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Des revues et des sites Web sont édités en latin (par exemple le magazine de mots croisés <i>Hebdomada Aenigmatum</i>), tandis que la <a href="/wiki/Yle" title="Yle">radio finlandaise</a> a émis en latin trois fois par semaine pendant plus de vingt ans jusqu'en juin 2019<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite_crochet">[</span>note 2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/Radio_F.R.E.I." title="Radio F.R.E.I.">Radio F.R.E.I.</a> d'<a href="/wiki/Erfurt" title="Erfurt">Erfurt</a> (<a href="/wiki/Allemagne" title="Allemagne">Allemagne</a>) a une émission en latin chaque semaine<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. La prononciation contemporaine qui semble s'imposer est la <a href="#Prononciation_ancienne_restituée">prononciation ancienne restituée</a>. <a href="/wiki/Radio_Vatican" title="Radio Vatican">Radio Vatican</a> émet une fois par semaine un journal d'actualité radiophonique <i>Hebdomada Papæ</i>, d'une durée de cinq minutes dont la prononciation utilisée est italienne. Radio Vatican retransmet également quotidiennement des offices divins catholiques en latin (Completorium, Laudes, Vesperæ) et la Sainte-Messe. Enfin, Radio Vatican consacre une émission dénommée <i>Anima Latina</i> sur l'approfondissement de la connaissance du latin, la langue officielle de l'Église catholique et de la liturgie (avec les langues vernaculaires depuis le Concile Vatican <abbr class="abbr" title="2"><span class="romain" style="text-transform:uppercase">II</span></abbr>) dans l'Église latine. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Répartition_géographique"><span id="R.C3.A9partition_g.C3.A9ographique"></span>Répartition géographique</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifier la section : Répartition géographique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=10" title="Modifier le code source de la section : Répartition géographique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Vatican" title="Vatican">Vatican</a>.</div></div> <p>Le latin est toujours aujourd'hui la langue officielle de l'<a href="/wiki/%C3%89glise_catholique_romaine" class="mw-redirect" title="Église catholique romaine">Église catholique</a>. Par exemple, le <a href="/wiki/Code_de_droit_canonique_de_1983" title="Code de droit canonique de 1983">Code de droit canonique de 1983</a> et même le <a href="/wiki/Code_des_canons_des_%C3%89glises_orientales" title="Code des canons des Églises orientales">Code des canons des Églises orientales</a> (qui pourtant n'ont jamais utilisé le latin comme langue liturgique) de 1990 sont écrits en latin, et les spécialistes font constamment référence au texte latin<sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire"><span title="Ce passage nécessite une référence ; voir l&#39;aide.">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</span></a></sup>. </p><p>Le nombre de locuteurs courants est estimé à 2&#160;000<sup id="cite_ref-onlinecc_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-onlinecc-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;; selon le latiniste <a href="/wiki/Reginald_Foster_(latiniste)" title="Reginald Foster (latiniste)">Reginald Foster</a>, le nombre de locuteurs courants en 2013 se limite à cent personnes<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Écriture"><span id=".C3.89criture"></span>Écriture</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifier la section : Écriture" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=11" title="Modifier le code source de la section : Écriture"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Alphabet_latin" title="Alphabet latin">Alphabet latin</a>.</div></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm/220px--WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="124" data-durationhint="154" data-mwtitle="WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Fichier:WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/be/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/be/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm.720p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="720p.vp9.webm" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/be/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm.1080p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="1080p.vp9.webm" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/be/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp8, vorbis&quot;" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/be/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/be/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp9, opus&quot;" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/be/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs=&quot;vp8, vorbis&quot;" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /></video></span><figcaption>Étudiant parlant latin.</figcaption></figure> <p>Les Romains sont les créateurs de l'alphabet latin qui comportait, à l'époque classique, les lettres suivantes&#160;: </p> <table class="wikitable centre"> <tbody><tr> <td>A</td> <td>B</td> <td>C</td> <td>D</td> <td>E </td> <td>F</td> <td>G</td> <td>H</td> <td>I</td> <td>L</td> <td>M </td> <td>N</td> <td>O </td> <td>P</td> <td>Q(V)</td> <td>R</td> <td>S</td> <td>T</td> <td>V</td> <td>X </td></tr> <tr> <td>a</td> <td>b</td> <td>c</td> <td>d</td> <td>e </td> <td>f</td> <td>g</td> <td>h</td> <td>i</td> <td>l</td> <td>m </td> <td>n</td> <td>o </td> <td>p</td> <td>q(u)</td> <td>r</td> <td>s</td> <td>t</td> <td>u</td> <td>x </td></tr></tbody></table> <p>Les lettres <i>k</i>, <i>y</i> et <i>z</i> sont rares&#160;: <i>k</i> n'existait pas dans l'alphabet latin (on ne peut guère signaler que les noms communs «&#160;Kalenda&#160;» et «&#160;Kalumniator&#160;» et les noms propres «&#160;Kaeso&#160;» et «&#160;Karthago&#160;» (<a href="/wiki/Civilisation_carthaginoise" title="Civilisation carthaginoise">Carthage</a>)), mais était initialement utilisé un <i>c</i> devant <i>a</i>, <i>o</i> et les consonnes&#160;; <i>y</i> et <i>z</i> ont été ajoutées pour transcrire les mots grecs à partir de l'époque classique. <a href="/wiki/Quintilien" title="Quintilien">Quintilien</a> se plaint que cet enrichissement de l'alphabet permette de mieux transcrire les mots grecs que les mots latins<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite_crochet">[</span>note 3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Prononciation">Prononciation</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifier la section : Prononciation" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=12" title="Modifier le code source de la section : Prononciation"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Prononciation_ancienne_restituée"><span id="Prononciation_ancienne_restitu.C3.A9e"></span>Prononciation ancienne restituée</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifier la section : Prononciation ancienne restituée" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=13" title="Modifier le code source de la section : Prononciation ancienne restituée"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Latin_classique#Phonologie" title="Latin classique">latin classique#Phonologie</a>.</div></div> <p>On ne connaît pas avec une précision totale la prononciation du latin classique, malgré les nombreux témoignages laissés par les auteurs latins et les moyens mis en œuvre par la <a href="/wiki/Linguistique_compar%C3%A9e" title="Linguistique comparée">méthode comparatiste</a> (cf. remarque de Quintilien ci-dessus). </p><p>L'une des modifications les plus importantes depuis l'<a href="/wiki/Indo-europ%C3%A9en_commun" title="Indo-européen commun">indo-européen commun</a> est le <a href="/wiki/Rhotacisme" title="Rhotacisme">rhotacisme</a> (passage de [<a href="/wiki/API_s" class="mw-redirect" title="API s"><span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;">s</span></a>] à [<a href="/wiki/API_r" class="mw-redirect" title="API r"><span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;">r</span></a>] dans certaines conditions&#160;; principalement entre voyelles). La prononciation d'une langue n'étant pas figée, tant que le latin a été parlé, ses <a href="/wiki/Phon%C3%A8me" title="Phonème">phonèmes</a> ont évolué. Les évolutions les plus flagrantes ont été&#160;: </p> <ul><li><i>ae</i> (<a href="/wiki/Diphtongue" title="Diphtongue">diphtongue</a>)&#160;: initialement [ae̯], puis se monophtongue en [ɛ] (<i>e</i> ouvert) à partir du <abbr class="abbr" title="2ᵉ siècle"><span class="romain">II</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle <abbr class="abbr nowrap" title="après Jésus-Christ">apr. J.-C.</abbr>, confondant ainsi son évolution avec celle de <i>ĕ</i> (<i>e</i> bref)&#160;;</li> <li><i>au</i> (diphtongue)&#160;: [au̯]&#160;; cette diphtongue, hormis dans certaines prononciations dialectales, s'est conservée tout au long du latin&#160;; en Gaule du Nord, par exemple, elle ne se monophtongue en [ɔ] qu'à partir de la deuxième moitié du <abbr class="abbr" title="5ᵉ siècle"><span class="romain">V</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle&#160;;</li> <li><i>c</i>&#160;: [k] (toujours dur)&#160;; dans les inscriptions archaïques (et, à l'époque classique, dans les prénoms <i>Gaius</i> et <i>Gnaeus</i>), <i>c</i> pouvait servir à noter [g]&#160;;</li> <li><i>ch</i>&#160;: [kʰ] (<a href="/wiki/Aspiration_(phon%C3%A9tique)" title="Aspiration (phonétique)">aspiré</a>, comme en <a href="/wiki/Grec_ancien" title="Grec ancien">grec ancien</a>)&#160;;</li> <li><i>g</i>&#160;: [g] (toujours dur)&#160;;</li> <li><i>h</i>&#160;: initialement <span class="API nowrap" title="Alphabet phonétique international" style="font-family:&#39;Segoe UI&#39;,&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,sans-serif;">/<a href="/wiki/API_h" class="mw-redirect" title="API h"><span title="&#91;h&#93; « h » dans « hop ». En anglais, « h » dans « hut »">h</span></a>/</span> (comme en <a href="/wiki/Anglais" title="Anglais">anglais</a> ou en <a href="/wiki/Allemand" title="Allemand">allemand</a>) puis très rapidement simple légère <a href="/wiki/Aspiration_(phon%C3%A9tique)" title="Aspiration (phonétique)">aspiration</a>, dès les premiers textes littéraires et jusqu'à la fin de l'époque républicaine, époque où il s'amuït dans la langue populaire. Il se maintient toutefois à l'école et dans la langue cultivée jusqu'à la fin de l'Empire romain d'Occident.</li> <li><i>i</i>&#160;: note à la fois la voyelle [i], <a href="/wiki/Quantit%C3%A9_vocalique" title="Quantité vocalique">longue ou brève</a>, et la semi-consonne [j] ([jj] entre deux voyelles)&#160;; dans les éditions scolaires, quand <i>i</i> vaut [j], il est souvent écrit <i>j</i>, distinction que les Romains ne pratiquaient pas (pour cause&#160;: la lettre <i>j</i> n'est apparue que bien après)&#160;: ils écrivaient ‹&#160;I&#160;› en toute position&#160;;</li> <li><i>m</i>&#160;: [m]&#160;; amuï de bonne heure en fin de mot&#160;: si bien que <i>rosam</i> se prononçait comme <i>rosa</i>. Toutefois, cet amuïssement ne touche pas les monosyllabes&#160;: <i>rem</i> et <i>quem</i> ont donné respectivement <i>rien</i> en français et <i><span class="lang-es" lang="es">quien</span></i> en espagnol.</li> <li><i>oe</i>&#160;: [oe̯] puis se monophtongue en [e] (<i>e</i> fermé), écrit ‹&#160;œ&#160;› à partir du <abbr class="abbr" title="2ᵉ siècle"><span class="romain">II</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle <abbr class="abbr nowrap" title="après Jésus-Christ">apr. J.-C.</abbr>, confondant ainsi son évolution avec celle de <i>ē</i> (<i>e</i> long)&#160;;</li> <li><i>ph</i>&#160;: [pʰ] (aspiré&#160;; emprunté au grec ancien)&#160;;</li> <li><i>qu</i>&#160;: [kʷ]&#160;;</li> <li><i>r</i>&#160;: [r] <a href="/wiki/Consonne_roul%C3%A9e_alv%C3%A9olaire_vois%C3%A9e" title="Consonne roulée alvéolaire voisée">consonne roulée alvéolaire voisée</a> («&#160;<i>r</i> roulé&#160;»)&#160;;</li> <li><i>s</i>&#160;: toujours [s]&#160;; le latin ne connaissait pas le son [z], remplacé par [r] (<a href="/wiki/Rhotacisme" title="Rhotacisme">rhotacisme</a>)&#160;;</li> <li><i>th</i>&#160;: [tʰ] (aspiré&#160;; emprunté au grec ancien)&#160;;</li> <li><i>u</i>&#160;: note à la fois la voyelle [u] <a href="/wiki/Quantit%C3%A9_vocalique" title="Quantité vocalique">longue ou brève</a>, et la semi-consonne [w]&#160;; la distinction entre <i>u</i> et <i>v</i> en minuscules est relativement récente et ne s'emploie plus que dans les éditions scolaires. Les Romains écrivaient <i>V</i> en toute position. Dans toute l'aire gallo-romane, <i>ū</i> (<i>u</i> long) évoluera par la suite en [y]&#160;;</li> <li><i>x</i>&#160;: [ks]; non pas un <a href="/wiki/Phon%C3%A8me" title="Phonème">phonème</a>, mais une convention orthographique pour une séquence de deux consonnes [k]+[s] – ex.&#160;: <i>exire</i> [ek.ˈsiː.re]&#160;;</li> <li><i>y</i>&#160;: [y]&#160;; emprunté au grec ancien, se prononce [y] suivant le modèle grec&#160;; toutefois, plus tard, en bas latin, il s'articule soit [u], soit [i], selon les cas&#160;;</li> <li><i>z</i>&#160;: [d͡z] (emprunté au grec ancien)&#160;; consonne double ne se trouvant que dans quelques mots grecs&#160;;</li> <li>l'existence de voyelles nasales est controversée.</li></ul> <p>Chaque voyelle (<i>a</i>, <i>e</i>, <i>i</i>, <i>o</i>, <i>u</i>, <i>y</i>) peut être <a href="/wiki/Quantit%C3%A9_vocalique" title="Quantité vocalique">brève ou longue</a> (distinguées aujourd'hui par le <a href="/wiki/Diacritique" title="Diacritique">diacritique</a> ˘ ou ¯). Le latin antique était une langue à <a href="/wiki/Accent_de_hauteur" title="Accent de hauteur">accent de hauteur</a> aussi dotée d'un <a href="/wiki/Accent_tonique" title="Accent tonique">accent d'intensité</a> secondaire. </p><p>Certaines consonnes peuvent être <a href="/wiki/G%C3%A9mination" title="Gémination">géminées</a>, ex.&#160;: «&#160;si<b>cc</b>us&#160;», «&#160;ste<b>ll</b>a&#160;», «&#160;a<b>nn</b>us&#160;», «&#160;te<b>rr</b>a&#160;», «&#160;gro<b>ss</b>us&#160;», «&#160;li<b>tt</b>era&#160;», etc. </p><p>Le latin enseigné actuellement en France (et dans beaucoup de pays à travers le monde) correspond la plupart du temps à cette prononciation restituée du <abbr class="abbr" title="1ᵉʳ siècle"><span class="romain">I</span><sup style="font-size:72%">er</sup></abbr>&#160;siècle&#160;<abbr class="abbr nowrap" title="avant Jésus-Christ">av. J.-C.</abbr>&#160;: c'est cette prononciation qu'il faut pratiquer pour lire à peu près convenablement un texte latin et qui est presque généralisée actuellement dans les congrès internationaux qui choisissent cette langue. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Prononciation_médiévale"><span id="Prononciation_m.C3.A9di.C3.A9vale"></span>Prononciation médiévale</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Modifier la section : Prononciation médiévale" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=14" title="Modifier le code source de la section : Prononciation médiévale"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><i>ae</i> et <i>oe</i>, donnent [e]&#160;; ex.&#160;: (<i>caelum</i>, class. [ˈkae̯lum]&#160;; méd. [ˈt͡selum]&#160;; <i>le ciel</i>).</li> <li><i>h</i>&#160;: initialement [<a href="/wiki/API_h" class="mw-redirect" title="API h"><span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;">h</span></a>] (comme en <a href="/wiki/Anglais" title="Anglais">anglais</a> ou en <a href="/wiki/Allemand" title="Allemand">allemand</a>) puis très rapidement simple légère <a href="/wiki/Aspiration_(phon%C3%A9tique)" title="Aspiration (phonétique)">aspiration</a> (dès les premiers textes littéraires)&#160;;</li> <li><i>c</i> se prononce [t͡s] devant les voyelles <i>e</i> et <i>i</i> et devant les diphtongues <i>ae</i> et <i>oe</i>&#160;: «&#160;Caesar&#160;» [t͡sesar], «&#160;Cicero&#160;» [tsitsero], etc.;</li> <li><i>g</i>&#160;: [<a href="/wiki/API_g" class="mw-redirect" title="API g"><span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;">g</span></a>] (toujours dur)&#160;: «&#160;Graecia&#160;» [ˈgret͡sia], «&#160;genus&#160;» [ˈgenus], etc.&#160;;</li> <li><i>r</i>&#160;: [<a href="/wiki/API_r" class="mw-redirect" title="API r"><span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;">r</span></a>] («&#160;<i>r</i> roulé&#160;»)&#160;;</li> <li><i>sc</i> se prononce [<b>sts</b>] devant les voyelles <i>e</i> et <i>i</i> et devant les diphtongues <i>ae</i> et <i>oe</i>&#160;: «&#160;scientia&#160;» [stsiˈentsia]&#160;;</li> <li>le digramme <b>ph</b> se prononce [f] (<i>philosophia</i> [filoˈzofia])&#160;;</li> <li><i>ti</i> se prononce devant les voyelles [t͡si]&#160;: «&#160;ratio&#160;» («&#160;la raison&#160;»), en latin class. [ˈratioː], en latin méd. [rat͡sio]&#160;;</li> <li><i>sti</i>, <i>tti</i>, <i>xti</i> valent toujours [sti], [tti], [ksti]&#160;: «&#160;mixtio&#160;» [ˈmikstio] «&#160;Attius&#160;» [ˈattius];</li> <li><i>x</i> se prononce [ks]&#160;; ex.&#160;: (<i>ex</i>, [ɛks]&#160;; <i>de</i>).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Prononciation_ecclésiastique"><span id="Prononciation_eccl.C3.A9siastique"></span>Prononciation ecclésiastique</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Modifier la section : Prononciation ecclésiastique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=15" title="Modifier le code source de la section : Prononciation ecclésiastique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Latin_eccl%C3%A9siastique" title="Latin ecclésiastique">Latin ecclésiastique</a>.</div></div> <p>Une autre prononciation du latin est celle du «&#160;latin ecclésiastique&#160;», ou «&#160;latin d'église&#160;», qui est assez proche du bas-latin, voire de l'<a href="/wiki/Italien" title="Italien">italien</a>, avec quelques exceptions. Cette prononciation, qui n'est fondée sur aucune base philologique sérieuse, est celle définie par <a href="/wiki/%C3%89rasme" title="Érasme">Érasme</a> dans son ouvrage <i>Dialogus de recta latini graecique sermonis pronuntiatione</i> écrit en 1528. </p> <ul><li><i>ae</i> et <i>oe</i>, donnent [e]&#160;; ex&#160;: (<i>caelum</i>, class. [kaelum]&#160;; eccl. [t͡ʃelum]&#160;; <i>le ciel</i>).</li> <li><i>h</i> est généralement ignoré&#160;;</li> <li><i>c</i> se prononce [t͡ʃ] devant les voyelles <i>e</i> et <i>i</i> et devant les diphtongues <i>ae</i> et <i>oe</i>&#160;;</li> <li><i>g</i> se prononce [d͡ʒ] devant les voyelles <i>e</i> et <i>i</i> et devant les diphtongues <i>ae</i> et <i>oe</i>&#160;;</li> <li><i>sc</i> se prononce [ʃ] devant les voyelles <i>e</i> et <i>i</i> et devant les diphtongues <i>ae</i> et <i>oe</i>&#160;;</li> <li>le digramme <i>ph</i> se prononce [f] (<i>philosophia</i> [filosofia])&#160;;</li> <li><i>tio</i> se prononce [t͡sio] (mais <i>stio</i>, <i>ttio</i>, <i>xtio</i> restent [stio], [ttio], [kstio])&#160;; ex.&#160;:(<i>ratio</i>, class. [ratio]&#160;; eccl. [rat͡sio])&#160;;</li> <li><i>x</i> se prononce [ks]&#160;; ex.&#160;: (<i>ex</i>, [eks]&#160;; <i>de</i>).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Grammaire">Grammaire</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=16" title="Modifier la section : Grammaire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=16" title="Modifier le code source de la section : Grammaire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Voici quelques généralités sur la grammaire du <a href="/wiki/Latin_classique" title="Latin classique">latin classique</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Morphologie">Morphologie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=17" title="Modifier la section : Morphologie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=17" title="Modifier le code source de la section : Morphologie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Morphologie_(linguistique)" title="Morphologie (linguistique)">morphologie</a> du latin est celle d'une langue hautement <a href="/wiki/Langue_flexionnelle" title="Langue flexionnelle">flexionnelle</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Système_nominal"><span id="Syst.C3.A8me_nominal"></span>Système nominal</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=18" title="Modifier la section : Système nominal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=18" title="Modifier le code source de la section : Système nominal"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/D%C3%A9clinaisons_latines" class="mw-redirect" title="Déclinaisons latines">Déclinaisons latines</a>.</div></div> <p>On compte dans le système nominal autant les noms que les adjectifs, qui suivent des flexions proches, sinon similaires. La flexion nominale comporte&#160;: </p> <ul><li>deux <a href="/wiki/Nombre_grammatical" class="mw-redirect" title="Nombre grammatical">nombres</a>&#160;: singulier et pluriel, avec des survivances de duel (dans les formes des adjectifs numéraux <i>duo, duae, duo</i> et <i>ambo, ambae, ambo</i>)&#160;;</li> <li>trois <a href="/wiki/Genre_grammatical" title="Genre grammatical">genres</a>&#160;: masculin, féminin et neutre&#160;;</li> <li>cinq types de <a href="/wiki/D%C3%A9clinaison_(grammaire)" title="Déclinaison (grammaire)">déclinaisons</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite_crochet">[</span>note 4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> pour le nom. Ces cinq types, que tous les livres de grammaire latine distinguent classiquement, ne sont en fait que des catégories qui elles-mêmes se subdivisent en différentes sous-catégories avec pour chacune un tableau de déclinaisons associé. Ainsi, dans la <abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr> déclinaison, on distingue les thèmes consonantiques (<i>leo, leonis</i>, m., «&#160;le lion&#160;» a pour thème <i>leon-</i>) des thèmes en -i (<i>civis, -is</i>, m., «&#160;le citoyen&#160;» a pour thème <i>civi-</i>), etc.&#160;; en outre, pour les 3 premières déclinaisons, il existe des variantes pour les noms d'origine grecque. La déclinaison offrant le plus d'irrégularités est de loin la <abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr> déclinaison (<i>rete, -is</i>, n., «&#160;le filet, le piège&#160;»&#160;; <i>os, oris</i>, n., «&#160;le visage&#160;»&#160;; <i>securis, -is</i>, f. «&#160;la hache&#160;», etc.). Quelques noms, typiquement d'origine étrangère, sont indéclinables ou ont une déclinaison qui leur est propre, comme «&#160;<i><a href="/wiki/J%C3%A9sus_de_Nazareth" title="Jésus de Nazareth">Iesus</a></i>&#160;»&#160;;</li> <li>deux classes d'adjectifs&#160;: la première se forme à partir des deux premières déclinaisons de noms, la seconde à partir de la troisième déclinaison de noms. La classe offrant le plus d'irrégularités est la <abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr>&#160;classe. Certains adjectifs tels «&#160;<i>nequam</i>&#160;», «&#160;<i>frugi</i>&#160;» sont indéclinables&#160;;</li> <li>trois <a href="/wiki/Degr%C3%A9_de_comparaison#En_latin" title="Degré de comparaison">degrés de l'adjectif</a>&#160;: positif, comparatif (de supériorité, ainsi qu'à valeur intensive ou excessive) et superlatif (à valeur à la fois relative et absolue), marqués par des suffixes. Il y a des exceptions pour certains adjectifs courants, comme «&#160;<i>bonus, a, um</i>&#160;», «&#160;bon&#160;» qui donne «&#160;<i>melior, ior, ius</i>&#160;» au comparatif et «&#160;<i>optimus, a, um</i>&#160;» au superlatif (cf. meilleur, meilleure, mieux)</li> <li>sept <a href="/wiki/Cas_grammatical" title="Cas grammatical">cas</a>&#160;: <a href="/wiki/Nominatif" title="Nominatif">nominatif</a>, <a href="/wiki/Vocatif" title="Vocatif">vocatif</a>, <a href="/wiki/Accusatif" title="Accusatif">accusatif</a>, <a href="/wiki/G%C3%A9nitif" title="Génitif">génitif</a>, <a href="/wiki/Datif" title="Datif">datif</a>, <a href="/wiki/Ablatif" title="Ablatif">ablatif</a>, <a href="/wiki/Locatif" title="Locatif">locatif</a>. Le nominatif, l'accusatif, le génitif, le datif et l'ablatif existent pour la quasi-totalité des noms à quelques noms défectifs près tels «&#160;<i>vicis</i>&#160;» («&#160;tour, retour&#160;»). Le vocatif n'est différencié du nominatif que dans la <abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr> déclinaison&#160;; quant au locatif, il est limité aux noms propres de villes et de petites îles des deux premières déclinaisons («&#160;<i>Romae</i>&#160;»&#160;: «&#160;À Rome&#160;») et à quelques noms communs isolés. Ces derniers sont «&#160;<i>domī</i>&#160;» («&#160;à la maison&#160;»), «&#160;<i>humī</i>&#160;» («&#160;par terre&#160;»), «&#160;<i>rurī&#160;»</i> («&#160;à la campagne&#160;») et «&#160;<i>bellī</i>&#160;» («&#160;à la guerre&#160;») <sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> ainsi que les noms communs «&#160;<i>vĕspĕr</i>&#160;» («&#160;soir&#160;») et «&#160;<i>mīlitia</i>&#160;» («&#160;armée&#160;»).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Pronoms_personnels">Pronoms personnels</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=19" title="Modifier la section : Pronoms personnels" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=19" title="Modifier le code source de la section : Pronoms personnels"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Liste_des_pronoms_en_latin" title="Liste des pronoms en latin">Liste des pronoms en latin</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Système_verbal"><span id="Syst.C3.A8me_verbal"></span>Système verbal</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=20" title="Modifier la section : Système verbal" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=20" title="Modifier le code source de la section : Système verbal"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article détaillé&#160;: <a href="/wiki/Conjugaison_latine" title="Conjugaison latine">Conjugaison latine</a>.</div></div> <p>La conjugaison du verbe latin repose tout entière sur l'opposition de deux thèmes, celui du présent (<i>infectum</i>) et celui du parfait (<i>perfectum</i>)<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Le système verbal latin s'organise en fait à partir de trois radicaux<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;: </p> <ul><li><i>Infectum</i> <ul><li>Radical du présent</li></ul></li> <li><i>Perfectum</i> <ul><li>Radical du parfait (qui ne concerne pas les <a href="/wiki/Verbe_d%C3%A9ponent" title="Verbe déponent">verbes déponents</a>)</li> <li>Radical du <a href="/wiki/Supin" title="Supin">supin</a></li></ul></li></ul> <p>La classification scolaire en 4 ou 5 conjugaisons, basée sur la voyelle finale du thème, n'est valable que pour la série de l'<i>infectum</i>, construite sur le radical du présent. À la série du <i>perfectum</i>, construite sur les radicaux du parfait et du <a href="/wiki/Supin" title="Supin">supin</a>, cette distinction est inappropriée<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-Ernout117_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ernout117-16"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Présent"><span id="Pr.C3.A9sent"></span>Présent</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=21" title="Modifier la section : Présent" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=21" title="Modifier le code source de la section : Présent"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le radical du présent s'obtient en enlevant à l'infinitif présent sa désinence <i>-re</i><sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite_crochet">[</span>note 5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <ul><li><abbr class="abbr" title="Première">1<sup>re</sup></abbr>&#160;conjugaison&#160;: thèmes en <i>-ā-</i> <ul><li><i>amā-re, -o, -ās, -at, -āmus, -ātis, -ant.</i> (aimer)</li></ul></li> <li><abbr class="abbr" title="Deuxième">2<sup>e</sup></abbr>&#160;conjugaison&#160;: thèmes en <i>-ē-</i> <ul><li><i>monē-re, -eo, -ēs, -et, -ēmus, -ētis, -ent.</i> (avertir)</li></ul></li> <li><abbr class="abbr" title="Troisième">3<sup>e</sup></abbr>&#160;conjugaison&#160;: thèmes consonantiques (+ thèmes en <i>-u</i>, comme <i>statu-ĕ-re</i>), avec voyelle thématique <i>-ĭ-</i> <ul><li><i>legӗ-re</i> (de <i>leg-ĭ-se</i>, avec <a href="/wiki/Rhotacisme" title="Rhotacisme">rhotacisme</a>)<i>, -o, -is, -it, -imus, -itis, -unt.</i> (lire)</li></ul></li> <li><abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr>&#160;conjugaison&#160;: thèmes en <i>-ī-</i> <ul><li><i>audī-re, -io, -īs, -it, -īmus, -ītis, -iunt.</i> (entendre)</li></ul></li> <li><abbr class="abbr" title="Quatrième">4<sup>e</sup></abbr>&#160;conjugaison <i>bis</i>&#160;: thèmes en <i>-ĭ-</i> <ul><li><i>capӗ-re</i> (de <i>capĭ-se</i>)<i>, -io, -is, -it, -imus, -itis, -iunt.</i> (prendre)</li></ul></li> <li>Il existe également quelques verbes irréguliers au thème du présent – d'anciens verbes athématiques pour la plupart<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> –, qui ne sont pas classés dans ces groupes, par exemple&#160;: <ul><li><i>esse, sum, es, est, sumus, estis, sunt</i> (être) et ses composés (<i>posse</i>, <i>abesse</i>, etc.)</li> <li><i>ferre, fero, fers, fert, ferimus, fertis, ferunt</i> (porter) et ses composés (<i>conferre</i>, <i>auferre</i>, etc.), dont la conjugaison est identique à celle de <i>lego</i> (3<sup>e</sup> conjugaison), à l'exception de quelques formes <a href="/wiki/Voyelle_th%C3%A9matique" title="Voyelle thématique">athématiques</a> (<i>fers</i> au lieu de <i>*ferĭs</i>, <i>ferre</i> au lieu de <i>*ferĕre</i>, etc.).</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Syntaxe">Syntaxe</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=22" title="Modifier la section : Syntaxe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=22" title="Modifier le code source de la section : Syntaxe"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les phrases principales latines se composent comme en français de&#160;: </p> <ul><li>Un sujet au nominatif (plus des épithètes éventuels)</li> <li>Un verbe conjugué</li> <li>Un/des complément(s)</li></ul> <p>Exemples&#160;: </p> <ul><li><i><span class="lang-la" lang="la">Caesar consul fuit</span></i> = César fut consul.</li> <li><i><span class="lang-la" lang="la">Puer stultus fructum edit</span></i> = L'enfant stupide mange un fruit.</li></ul> <p>Remarque&#160;: </p> <ul><li>Le verbe conjugué est souvent placé en fin de proposition principale (voir ex. plus haut).</li> <li>Le sujet est souvent sous-entendu dans la conjugaison du verbe&#160;: on trouvera <span class="citation">«&#160;<span class="lang-la" lang="la">edo/edis/edit/edimus/editis/edunt fructum</span> = Je/tu/il/nous/vous/ils mange(s)/(eons)/(ez)/(ent) un fruit&#160;»</span>.</li></ul> <p>Les phrases secondaires latines sont&#160;: </p> <ul><li>Les propositions infinitives. Elles contiennent&#160;: <ul><li>Un verbe conjugué à l'indicatif (verbe de la phrase principale se construisant avec une proposition infinitive).</li> <li>Un sujet à l'accusatif.</li> <li>Un verbe à l'infinitif (base de la proposition infinitive).</li></ul> <dl><dd>Exemple&#160;: <i>dico</i> <i>eum</i> (pronom-déterminant à l'accusatif) <i><span class="lang-la" lang="la">puerum esse</span></i> = <i>Je dis qu'il est un enfant</i>.</dd> <dd>Remarque&#160;: la conjonction de subordination se place en français entre le verbe principal et le sujet de la proposition infinitive.</dd> <dd>L'infinitif utilisé dans les propositions varie selon le sens et la concordance des temps (voir infinitifs latins).</dd></dl></li> <li>Les propositions subordonnées relatives. <ul><li>Elles se forment comme en français, avec le pronom relatif qui, quae, quod, qui s'accorde avec le nom dont la relative est le complément.</li> <li>Ex.&#160;: <span class="lang-la" lang="la">Caesar, qui consul fuit, pulcher erat</span> = César, qui fut consul, était beau.</li> <li><span class="lang-la" lang="la">Cepit res quae Caesari erant</span> = Il a pris des choses qui étaient à César.</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Déclinaison"><span id="D.C3.A9clinaison"></span>Déclinaison</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=23" title="Modifier la section : Déclinaison" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=23" title="Modifier le code source de la section : Déclinaison"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>masculin singulier&#160;: nominatif&#160;: <i>qui</i>&#160;; Acc&#160;: <i>quem</i>&#160;; Gén&#160;: <i>cuius</i>&#160;; Datif&#160;: <i>cui</i>&#160;; Ablatif&#160;: <i>quo</i></li> <li>masculin pluriel&#160;: <i>qui</i>&#160;; <i>quos</i>&#160;; <i>quorum</i>&#160;; <i>quibus</i>&#160;; <i>quibus</i></li> <li>féminin singulier&#160;: <i>quae</i>&#160;; <i>quam</i>&#160;; <i>cuius</i>&#160;; <i>cui</i>&#160;; <i>qua</i></li> <li>féminin pluriel&#160;: <i>quae</i>&#160;; <i>quas</i>&#160;; <i>quarum</i>&#160;; <i>quibus</i>&#160;; <i>quibus</i></li> <li>neutre singulier&#160;: <i>quod</i>&#160;; <i>quod</i>&#160;; <i>cuius</i>&#160;; <i>cui</i>&#160;; <i>quo</i></li> <li>neutre pluriel&#160;: <i>quae</i>&#160;; <i>quae</i>&#160;; <i>quorum</i>&#160;; <i>quibus</i>&#160;; <i>quibus</i></li></ul> <p>Les propositions subordonnées complétives / COD </p> <ul><li>Exprimant la demande, la volonté, l'effort&#160;: <ul><li>verbe de phrase principale se construisant avec une proposition COD de demande</li> <li>ut (négation ut ne) + verbe conjugué au subjonctif présent/imparfait.</li> <li>ex.&#160;: Opto ut (ne) sanes = Je souhaite que tu (ne) guérisses (pas</li></ul></li> <li>Exprimant l'empêchement&#160;: <ul><li>verbe de phrase principale se construisant avec une proposition COD d'empêchement</li> <li>ne/quominus + verbe conjugué au subjonctif présent/imparfait, si la principale est affirmative.</li> <li>OU quin+ verbe conjugué au subjonctif présent/imparfait, si la principale est négative.</li> <li>Ex.&#160;: Prohibeo ne videat = J'empêche qu'il voie/ Je l'empêche de voir.</li> <li>Non prohibeo quin videat = je n'empêche pas qu'il voie/ Je ne l'empêche pas de voir.</li></ul></li> <li>Exprimant la crainte&#160;: <ul><li>verbe de phrase principale se construisant avec une proposition COD de crainte</li> <li>ne + verbe conjugué au subjonctif (si l'on craint que le fait ne se produise)</li> <li>ne...non + verbe conjugué au subjonctif (si l'on craint que le fait ne se produise pas)</li></ul></li> <li>Exprimant le doute ou l'interrogation&#160;: <ul><li>un verbe de questionnement</li> <li>un mot interrogatif (quis, quis, quid)(qui, quae, quod)(quo (où/quand), quomodo (comment) )</li> <li>OU une particule interrogative (simple&#160;: ne/nonne/num // double&#160;: utrum...an / utrum annon/necne)</li> <li>un verbe conjugué au subjonctif. Choix du subjonctif selon la concordance des temps.</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Le_comparatif_et_le_superlatif">Le comparatif et le superlatif</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=24" title="Modifier la section : Le comparatif et le superlatif" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=24" title="Modifier le code source de la section : Le comparatif et le superlatif"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Le_comparatif">Le comparatif</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=25" title="Modifier la section : Le comparatif" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=25" title="Modifier le code source de la section : Le comparatif"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le comparatif de supériorité se forme à partir du radical d'un adjectif (ex. clarus ⇒ clar) + ior, ior, ius. Le comparatif de clarus est donc clarior, ior, ius. </p> <ul><li>Le comparatif de supériorité. <ul><li>Le comparatif peut servir à comparer des choses&#160;:</li></ul></li></ul> <dl><dd>ex.&#160;: Pierre est plus grand que Paul = Petrus maior est quam Paulus.</dd></dl> <ul><li><ul><li>Le comparatif de supériorité utilisé seul se traduit par <i>assez</i>/<i>trop</i>/<i>un peu</i> (dans un sens ironique.)</li></ul></li></ul> <dl><dd>ex.&#160;: cette chose est assez grande = Haec res maior est.</dd></dl> <ul><li>Le comparatif d'égalité.</li></ul> <dl><dd>ex.&#160;: Pierre est aussi célèbre que Paul = Petrus tam clarus est quam Paulus.</dd></dl> <ul><li>Le comparatif d'infériorité.</li></ul> <dl><dd>ex.&#160;: Pierre est moins célèbre que Paul = Petrus minus clarus est quam Paulus.</dd></dl> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Le_superlatif">Le superlatif</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=26" title="Modifier la section : Le superlatif" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=26" title="Modifier le code source de la section : Le superlatif"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Il a le même usage qu'en français. </p><p>Pour le former, on prend le radical d'un adjectif (ex. clarus ⇒ clar) + issimus, issima, issimum. </p><p>Donc, le superlatif de clarus, a, um est clarissimus, issima, issimum. </p> <ul><li>Le superlatif de supériorité.</li></ul> <dl><dd>ex.&#160;: Paulus clarissimus est inter omnes/ex omnibus/omnium = Paul est le plus célèbre de tous.</dd></dl> <ul><li>Le superlatif de supériorité employé seul.</li></ul> <dl><dd>ex.&#160;: Paulus clarissimus est = Paul est très célèbre.</dd></dl> <ul><li>Le superlatif d'infériorité.</li></ul> <dl><dd>ex.&#160;: Paulus minime clarus est inter omnes/ex omnibus/omnium = Paul est le moins célèbre de tous.</dd></dl> <p>Attention: certains comparatifs et superlatifs sont irréguliers. </p> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Article connexe&#160;: <a href="/wiki/Ablatif_absolu" title="Ablatif absolu">Ablatif absolu</a>.</div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lexique">Lexique</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=27" title="Modifier la section : Lexique" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=27" title="Modifier le code source de la section : Lexique"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lexique_hérité_de_l'indo-européen"><span id="Lexique_h.C3.A9rit.C3.A9_de_l.27indo-europ.C3.A9en"></span>Lexique hérité de l'indo-européen</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=28" title="Modifier la section : Lexique hérité de l&#039;indo-européen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=28" title="Modifier le code source de la section : Lexique hérité de l&#039;indo-européen"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés&#160;: <a href="/wiki/Racine_indo-europ%C3%A9enne" title="Racine indo-européenne">racine indo-européenne</a> et <a href="/wiki/Vocabulaire_indo-europ%C3%A9en" title="Vocabulaire indo-européen">vocabulaire indo-européen</a>.</div></div> <p>Comme toute <a href="/wiki/Langue_indo-europ%C3%A9enne" class="mw-redirect" title="Langue indo-européenne">langue indo-européenne</a>, le latin hérite d'un certain nombre de termes du <a href="/wiki/Lexique" title="Lexique">lexique</a> <a href="/wiki/Indo-europ%C3%A9en_commun" title="Indo-européen commun">indo-européen commun</a>. Ainsi, à <i><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/agnus" class="extiw" title="wikt:agnus">agnus</a></i>, «&#160;agneau&#160;», correspondent le <a href="/wiki/Vieux-slave" title="Vieux-slave">vieux-slave</a> <i><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/%D0%B0%D0%B3%D0%BD%D1%A7" class="extiw" title="wikt:агнѧ">агнѧ</a></i> (agnę), le <a href="/wiki/Russe" title="Russe">russe</a> <i><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/%D1%8F%D0%B3%D0%BD%D1%91%D0%BD%D0%BE%D0%BA" class="extiw" title="wikt:ягнёнок">ягнёнок</a></i> (iagnionok), le <a href="/wiki/Grec_ancien" title="Grec ancien">grec ancien</a> <span class="lang-grc" lang="grc"><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/%E1%BC%80%CE%BC%CE%BD%CF%8C%CF%82" class="extiw" title="wikt:ἀμνός">ἀμνός</a></span>/<span class="lang-grc-latn" lang="grc-latn"><i>amnós</i></span>, le <a href="/wiki/Breton" title="Breton">breton</a> <i><a href="https://fr.wiktionary.org/wiki/oan#Breton" class="extiw" title="wikt:oan">oan</a></i>, etc., qui descendent tous de l'étymon <i>*h₂egʷʰno</i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lexique_emprunté_aux_langues_non_italiques_voisines"><span id="Lexique_emprunt.C3.A9_aux_langues_non_italiques_voisines"></span>Lexique emprunté aux langues non italiques voisines</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=29" title="Modifier la section : Lexique emprunté aux langues non italiques voisines" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=29" title="Modifier le code source de la section : Lexique emprunté aux langues non italiques voisines"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le latin <a href="/wiki/Emprunt_lexical" title="Emprunt lexical">emprunte</a> ensuite aux langues non italiques voisines&#160;: </p> <ul><li>au <a href="/wiki/Grec_ancien" title="Grec ancien">grec</a>, qui a fourni, tout au long de l'histoire de la langue latine, le plus d'emprunts, dans tous les domaines de la vie&#160;;</li> <li>au <a href="/wiki/Gaulois_(langue)" title="Gaulois (langue)">gaulois</a>&#160;;</li> <li>à l'<a href="/wiki/%C3%89trusque" title="Étrusque">étrusque</a>, pour des mots comme <i>kalendae</i>, «&#160;<a href="/wiki/Calendes" title="Calendes">calendes</a>&#160;» (d'où <i>calendrier</i>), ou <i>uerna</i>, «&#160;esclave né à la maison&#160;» (d'où <i>vernaculaire</i>) du lexique courant et religieux.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lexique_emprunté_aux_langues_italiques_voisines"><span id="Lexique_emprunt.C3.A9_aux_langues_italiques_voisines"></span>Lexique emprunté aux langues italiques voisines</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=30" title="Modifier la section : Lexique emprunté aux langues italiques voisines" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=30" title="Modifier le code source de la section : Lexique emprunté aux langues italiques voisines"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Enfin, le latin emprunte aux langues italiques voisines&#160;: <a href="/wiki/Osque" title="Osque">osque</a>, <a href="/wiki/Ombrien" title="Ombrien">ombrien</a>. </p> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone"><span class="mw-valign-text-top noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Fairytale_warning.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/17px-Fairytale_warning.png" decoding="async" width="17" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/26px-Fairytale_warning.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Fairytale_warning.png/34px-Fairytale_warning.png 2x" data-file-width="64" data-file-height="64" /></a></span></div><div class="bandeau-cell">Cette section est vide, insuffisamment détaillée ou incomplète. <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:EditPage/Latin" title="Spécial:EditPage/Latin">Votre aide</a> est la bienvenue&#160;! <a href="/wiki/Aide:Comment_modifier_une_page" title="Aide:Comment modifier une page">Comment faire&#160;?</a></div></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Évolution_du_lexique_latin_vers_le_lexique_français"><span id=".C3.89volution_du_lexique_latin_vers_le_lexique_fran.C3.A7ais"></span>Évolution du lexique latin vers le lexique français</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=31" title="Modifier la section : Évolution du lexique latin vers le lexique français" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=31" title="Modifier le code source de la section : Évolution du lexique latin vers le lexique français"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="bandeau-container bandeau-section metadata bandeau-niveau-information"><div class="bandeau-cell bandeau-icone-css loupe">Articles détaillés&#160;: <a href="/wiki/Langues_romanes" title="Langues romanes">Langues romanes</a> et <a href="/wiki/%C3%89tymologie_latine_en_fran%C3%A7ais" title="Étymologie latine en français">étymologie latine en français</a>.</div></div> <p>Un mot latin peut avoir directement engendré un mot français&#160;; c'est le cas pour <i>ala</i> /<i>aile</i>, <i>amare</i> /<i>aimer</i>, <i>barba</i> /<i>barbe</i>, <i>carpa</i> /<i>carpe</i>, etc. </p><p>Dans d'autres cas, la situation n'est pas si simple et le mot a évolué d'une manière moins linéaire&#160;: <i>aqua</i>, «&#160;eau&#160;», donne <i>eau</i> mais après une autre <a href="/wiki/Phon%C3%A9tique_historique" title="Phonétique historique">évolution phonétique</a>, le même étymon <i>aqua</i> a donné le <a href="/wiki/Doublet_lexical" title="Doublet lexical">doublet</a> <i>ève</i>, encore présent dans le doublet populaire <i>évier</i> de <i>aquarium</i>. <i>Fagus</i>, «&#160;hêtre&#160;», se voit évincé par un mot germanique et <i>crus</i>, «&#160;jambe&#160;», ne se retrouve qu'indirectement dans <i>crural</i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Exemples">Exemples</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=32" title="Modifier la section : Exemples" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=32" title="Modifier le code source de la section : Exemples"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>Mot latin</th> <th>Traduction</th> <th>Prononciation classique (avec <a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international">API</a>)</th> <th>Dérivé savant français </th></tr> <tr> <td><i>aqua</i></td> <td>eau</td> <td><b>a</b>kwa [<span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;"><a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international"><span class="nowrap">ˈa.kʷa</span></a></span>]</td> <td>aquarium </td></tr> <tr> <td><i>bibӗre</i></td> <td>boire</td> <td><b>bi</b>béré [<span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;"><a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international"><span class="nowrap">ˈbi.be.re</span></a></span>]</td> <td>imbiber </td></tr> <tr> <td><i>caelum</i></td> <td>ciel</td> <td><b>kaé</b>loum [<span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;"><a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international"><span class="nowrap">ˈkae̯.lum</span></a></span>]</td> <td>céleste </td></tr> <tr> <td><i>diēs</i></td> <td>jour</td> <td><b>di</b>éés [<span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;"><a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international"><span class="nowrap">ˈdi.eːs</span></a></span>]</td> <td>diurne </td></tr> <tr> <td><i>ӗdӗre</i></td> <td>manger</td> <td><b>é</b>déré [<span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;"><a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international"><span class="nowrap">ˈe.de.re</span></a></span>]</td> <td>postprandial </td></tr> <tr> <td><i>fēmĭna</i></td> <td>femme</td> <td><b>féé</b>mina [<span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;"><a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international"><span class="nowrap">ˈfeː.mi.na</span></a></span>]</td> <td>féminin </td></tr> <tr> <td><i>hŏmo</i></td> <td>être humain, personne</td> <td><b>ho</b>moo [<span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;"><a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international"><span class="nowrap">ˈho.moː</span></a></span>]</td> <td>hominidé </td></tr> <tr> <td><i>hŭmus</i></td> <td>sol</td> <td><b>hou</b>mouss [<span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;"><a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international"><span class="nowrap">ˈhu.mus</span></a></span>]</td> <td>humus, inhumer </td></tr> <tr> <td><i>ignis</i></td> <td>feu</td> <td><b>ig</b>nis [<span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;"><a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international"><span class="nowrap">ˈiŋ.nis</span></a></span>]</td> <td>ignifuge </td></tr> <tr> <td><i>magnus</i></td> <td>grand</td> <td><b>mag</b>nouss [<span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;"><a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international"><span class="nowrap">ˈmaŋ.nus</span></a></span>]</td> <td>magnanime </td></tr> <tr> <td><i>nox</i></td> <td>nuit</td> <td>noks [<span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;"><a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international"><span class="nowrap">noks</span></a></span>]</td> <td>nocturne </td></tr> <tr> <td><i>parvus</i></td> <td>petit</td> <td><b>par</b>wouss [<span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;"><a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international"><span class="nowrap">ˈpar.wus</span></a></span>]</td> <td> </td></tr> <tr> <td><i>sōl</i></td> <td>soleil</td> <td>sool [<span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;"><a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international"><span class="nowrap">soːl</span></a></span>]</td> <td>solaire </td></tr> <tr> <td><i>terra</i></td> <td>terre (en tant qu'élément)</td> <td><b>ter</b>ra [<span title="Alphabet phonétique international" class="API" style="font-family:&#39;DejaVu Sans&#39;,&#39;Doulos SIL&#39;,&#39;Lucida Grande&#39;,&#39;Segoe UI&#39;,&#39;Arial Unicode MS&#39;,&#39;Adobe Pi Std&#39;,&#39;Lucida Sans Unicode&#39;,&#39;Chrysanthi Unicode&#39;,Code2000,Gentium,GentiumAlt,&#39;TITUS Cyberbit Basic&#39;,&#39;Bitstream Vera Sans&#39;,&#39;Bitstream Cyberbit&#39;,&#39;Hiragino Kaku Gothic Pro&#39;,&#39;Matrix Unicode&#39;,sans-serif;"><a href="/wiki/Alphabet_phon%C3%A9tique_international" title="Alphabet phonétique international"><span class="nowrap">ter.ra</span></a></span>]</td> <td>terrestre </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=33" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=33" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Notes">Notes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=34" title="Modifier la section : Notes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=34" title="Modifier le code source de la section : Notes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text">Voir&#160;: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.normalesup.org/~pcuvelier/wwwlanguesanciennes/ideesrecuesLA.html">Quelques idées reçues à propos des langues anciennes</a>.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Nuntii Latini, conspectus rerum internationalium hebdomadalis, est programma Radiophoniae Finnicae Generalis (YLE) in terrarum orbe unicum.</i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://yle.fi/radio1/tiede/nuntii_latini/">Nuntii Latini</a></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text"><i>Aut grammatici saltem omnes in hanc descendent rerum tenuitatem, desintne aliquae nobis necessariae litterae, non cum Graeca scribimus (tum enim ab isdem duas mutuamur), sed proprie in Latinis: ut in his "servus" et "vulgus" Aeolicum digammon desideratur, et medius est quidam </i>u<i> et </i>i<i> litterae sonus (non enim sic "optimum" dicimus ut "opimum"), et in "here" neque </i>e<i> plane neque </i>i<i> auditur&#160;; an rursus aliae redundent, praeter illam adspirationis, quae si necessaria est, etiam contrariam sibi poscit, et </i>k<i>, quae et ipsa quorundam nominum nota est, et </i>q<i>, cuius similis effectu specieque, nisi quod paulum a nostris obliquatur, </i>coppa<i> apud Graecos nunc tantum in numero manet, et nostrarum ultima, qua tam carere potuimus quam </i>psi<i> non quaerimus?</i> <dl><dd>Quintilien, <i>De l'Institution Oratoire</i>, livre I, IV, 7-9</dd> <dd><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.thelatinlibrary.com/quintilian/quintilian.institutio1.shtml">M. FABII QVINTILIANI INSTITVTIO ORATORIA LIBER PRIMVS</a></dd></dl> </span></li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a> </span><span class="reference-text">Traditionnellement, on dit simplement «&#160;déclinaisons&#160;» pour «&#160;types de déclinaisons&#160;»<sup class="need_ref_tag" style="padding-left:2px;"><a href="/wiki/Aide:R%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Aide:Référence nécessaire"><span title="Ce passage nécessite une référence ; voir l&#39;aide.">&#91;réf.&#160;nécessaire&#93;</span></a></sup></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text">Pour la troisième conjugaison, il reste encore à retrancher la voyelle thématique -ĕ pour obtenir le radical à proprement parler.</span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Références"><span id="R.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Références</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=35" title="Modifier la section : Références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=35" title="Modifier le code source de la section : Références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style="column-width:33em;"><ol class="references"> <li id="cite_note-onlinecc-1"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-onlinecc_1-0">a</a> <a href="#cite_ref-onlinecc_1-1">b</a> et <a href="#cite_ref-onlinecc_1-2">c</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.speaking-latin.net/#:~:text=There%20are%20no%20official%20estimates,are%20learning%20to%20do%20so."><cite style="font-style:normal;" lang="en">ᐅ Online Courses and Classes</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Speaking Latin</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2022-11-22" data-sort-value="2022-11-22">22 novembre 2022</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Hu2008"><span class="ouvrage" id="Winnie_Hu2008"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Winnie Hu, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2008/10/07/nyregion/07latin.html"><cite style="font-style:normal;" lang="en">A Dead Language That's Very Much Alive</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">The New York Times</span>, <time class="nowrap" datetime="2008-10-06" data-sort-value="2008-10-06">6 octobre 2008</time></span></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bible-et-histoire.com/la-bible-3000-ans-de-manuscrits1.html#opposition-traductions"><cite style="font-style:normal;">Bible et Histoire, opposition aux traductions de la Bible en langues vulgaires</cite></a>&#160;»</span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text"><a href="/wiki/Isabelle_Heullant-Donat" title="Isabelle Heullant-Donat">Isabelle Heullant-Donat</a>, «&#160;Ce que savoir lire (et écrire) veut dire&#160;», <i>L'Histoire</i>, septembre 2019, <abbr class="abbr" title="page">p.</abbr>&#160;54</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Georges1997"><span class="ouvrage" id="Pierre_Georges1997">Pierre Georges, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/archives/article/1997/10/08/pour-que-latin-ne-meure_3778958_1819218.html"><cite style="font-style:normal;">Pour que latin ne meure</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">www.lemonde.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="1997-10-08" data-sort-value="1997-10-08">8 octobre 1997</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2021-05-01" data-sort-value="2021-05-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> mai 2021</time>)</small></span></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://radio-frei.de/index.php?iid=1&amp;ksubmit_show=sendung_gruppe&amp;kgruppe_id=152"><cite style="font-style:normal;">Radio F.R.E.I. Programm</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">radio-frei.de</span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2013"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais britannique">(en-GB)</abbr> «&#160;<cite style="font-style:normal" lang="en-gb">Pope resignation: Who speaks Latin these days?</cite>&#160;», <i><span class="lang-en-gb" lang="en-gb">BBC News</span></i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2013-02-11" data-sort-value="2013-02-11">11 février 2013</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/news/magazine-21412604">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2024-09-05" data-sort-value="2024-09-05">5 septembre 2024</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Pope+resignation%3A+Who+speaks+Latin+these+days%3F&amp;rft.jtitle=BBC+News&amp;rft.date=2013-02-11&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ALatin"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a> </span><span class="reference-text">Lavency (1997), p. 154</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a> </span><span class="reference-text">Ernout (2002), p. 113.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a> </span><span class="reference-text">Lavency (1997), pp. 73-74.</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text">Lavency (1997), p. 76.</span> </li> <li id="cite_note-Ernout117-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Ernout117_16-0">↑</a> </span><span class="reference-text">Ernout (2002), p. 117</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a> </span><span class="reference-text">Ernout (2002), p. 175.</span> </li> </ol> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voir_aussi">Voir aussi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=36" title="Modifier la section : Voir aussi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=36" title="Modifier le code source de la section : Voir aussi"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r194021218">.mw-parser-output .autres-projets>.titre{text-align:center;margin:0.2em 0}.mw-parser-output .autres-projets>ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li{list-style:none;margin:0.2em 0;text-indent:0;padding-left:24px;min-height:20px;text-align:left;display:block}.mw-parser-output .autres-projets>ul>li>a{font-style:italic}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .autres-projets{float:none}}</style><div class="autres-projets boite-grise boite-a-droite noprint js-interprojets"> <p class="titre">Sur les autres projets Wikimedia&#160;:</p> <ul class="noarchive plainlinks"> <li class="wikiversity"><a href="https://fr.wikiversity.org/wiki/D%C3%A9partement:Latin" class="extiw" title="v:Département:Latin">Département de latin</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikiversity</span></span></li><li class="wikibooks"><a href="https://fr.wikibooks.org/wiki/M%C3%A9thode_latine" class="extiw" title="b:Méthode latine">Latin</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikibooks</span></span></li><li class="wikiquote"><a href="https://fr.wikiquote.org/wiki/Latin" class="extiw" title="q:Latin">Latin</a>, <span class="nowrap">sur <span class="project">Wikiquote</span></span></li> </ul> </div> <div class="noprint boite-grise boite-a-droite" style="text-align:left;"> <div style="float:left;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Wikipedia-logo-v2.svg/45px-Wikipedia-logo-v2.svg.png" decoding="async" width="45" height="41" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Wikipedia-logo-v2.svg/68px-Wikipedia-logo-v2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Wikipedia-logo-v2.svg/90px-Wikipedia-logo-v2.svg.png 2x" data-file-width="103" data-file-height="94" /></span></span></div> <div style="margin-left:60px;"><b><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/" class="extiw" title="la:">Wikipédia en latin</a></b>.</div> <div style="clear:left;"></div> </div> <div class="noprint boite-grise boite-a-droite" style="text-align:left;"> <div style="float:left;"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/45px-Circle-icons-frames.svg.png" decoding="async" width="45" height="45" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/68px-Circle-icons-frames.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f6/Circle-icons-frames.svg/90px-Circle-icons-frames.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></span></span></div> <div style="margin-left:60px;">Une <a href="/wiki/Aide:Cat%C3%A9gorie" title="Aide:Catégorie">catégorie</a> est consacrée à ce sujet&#160;: <i><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Langue_latine" title="Catégorie:Langue latine">Langue latine</a></i>.</div> <div style="clear:left;"></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=37" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=37" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Jean-Christophe_Courtil" title="Jean-Christophe Courtil">Jean-Christophe Courtil</a>, Régis Courtray, Paul François, <i>et al.,</i> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.editions-ellipses.fr/accueil/3017-apprendre-le-latin-manuel-de-grammaire-et-de-litterature-grands-debutants-9782340025004.html">Apprendre le latin. Manuel de grammaire et de littérature</a>, Paris, <a href="/wiki/%C3%89ditions_Ellipses" title="Éditions Ellipses">Ellipses</a>, 2021, 2e édition, 478 p. <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/9782340-057326" title="Spécial:Ouvrages de référence/9782340-057326"><span class="nowrap">9782340-057326</span></a>)</small></li> <li>Jean-Paul Brachet, «&#160;Le Latin&#160;», dans <i>Dictionnaire des langues</i>, Paris, PUF, 2011, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">521–540</span>.</li> <li><span class="ouvrage" id="Lavency1997"><span class="ouvrage" id="Marius_Lavency1997">Marius <span class="nom_auteur">Lavency</span>, <cite class="italique">VSVS. Grammaire latine. Description du latin classique en vue de la lecture des auteurs</cite>, Louvain-la-Neuve, <a href="/wiki/Peeters_Publishers" title="Peeters Publishers">Peeters</a>, <time>1997</time>, <abbr class="abbr" title="deuxième">2<sup>e</sup></abbr>&#160;<abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr>, 358&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/90-6831-904-3" title="Spécial:Ouvrages de référence/90-6831-904-3"><span class="nowrap">90-6831-904-3</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=zDN0Gj3P5u8C&amp;printsec=frontcover">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=VSVS.+Grammaire+latine.+Description+du+latin+classique+en+vue+de+la+lecture+des+auteurs&amp;rft.place=Louvain-la-Neuve&amp;rft.pub=Peeters&amp;rft.edition=2&amp;rft.aulast=Lavency&amp;rft.aufirst=Marius&amp;rft.date=1997&amp;rft.tpages=358&amp;rft.isbn=90-6831-904-3&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ALatin"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Ernout2002_(1953)"><span class="ouvrage" id="Alfred_Ernout2002_(1953)">Alfred <span class="nom_auteur">Ernout</span>, <cite class="italique">Morphologie historique du latin</cite>, Paris, <a href="/wiki/Klincksieck" title="Klincksieck">Klincksieck</a>, 2002 (1953), <abbr class="abbr" title="troisième">3<sup>e</sup></abbr>&#160;<abbr class="abbr" title="édition">éd.</abbr>, 256&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-252-03396-8" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-252-03396-8"><span class="nowrap">978-2-252-03396-8</span></a> et <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/2-252-03396-7" title="Spécial:Ouvrages de référence/2-252-03396-7"><span class="nowrap">2-252-03396-7</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Morphologie+historique+du+latin&amp;rft.place=Paris&amp;rft.pub=Klincksieck&amp;rft.edition=3&amp;rft.aulast=Ernout&amp;rft.aufirst=Alfred&amp;rft.date=1953&amp;rft.tpages=256&amp;rft.isbn=978-2-252-03396-8&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ALatin"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Pierret1994"><span class="ouvrage" id="Jean-Marie_Pierret1994"><a href="/wiki/Jean-Marie_Pierret" title="Jean-Marie Pierret">Jean-Marie <span class="nom_auteur">Pierret</span></a>, <cite class="italique">Phonétique historique du français et notions de phonétique générale</cite>, <a href="/wiki/Peeters_Publishers" title="Peeters Publishers">Peeters</a>, <time>1994</time>, 247&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/90-6831-608-7" title="Spécial:Ouvrages de référence/90-6831-608-7"><span class="nowrap">90-6831-608-7</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=mP4JUXoFLBoC&amp;pg=PA1">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Phon%C3%A9tique+historique+du+fran%C3%A7ais+et+notions+de+phon%C3%A9tique+g%C3%A9n%C3%A9rale&amp;rft.pub=Peeters&amp;rft.aulast=Pierret&amp;rft.aufirst=Jean-Marie&amp;rft.date=1994&amp;rft.tpages=247&amp;rft.isbn=90-6831-608-7&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ALatin"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Weiss2009"><span class="ouvrage" id="Michael_Weiss2009"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Michael <span class="nom_auteur">Weiss</span>, <cite class="italique" lang="en">Outline of the Historical and Comparative Grammar of Latin</cite>, Beech Stave Press, <time>2009</time>, 635&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-0-9747927-5-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-0-9747927-5-0"><span class="nowrap">978-0-9747927-5-0</span></a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Outline+of+the+Historical+and+Comparative+Grammar+of+Latin&amp;rft.pub=Beech+Stave+Press&amp;rft.aulast=Weiss&amp;rft.aufirst=Michael&amp;rft.date=2009&amp;rft.tpages=635&amp;rft.isbn=978-0-9747927-5-0&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ALatin"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Meurant2011"><span class="ouvrage" id="Alain_Meurant2011">Alain <span class="nom_auteur">Meurant</span>, <cite class="italique">Ad honorem per ardorem. Manuel de latin à l'usage des grands débutants</cite>, Bruxelles, Safran (éditions), <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Langues et cultures anciennes, 18&#160;», <time>2011</time>, 269&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-87457-041-4" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-87457-041-4"><span class="nowrap">978-2-87457-041-4</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.safran.be/proddetail.php?prod=LCA18">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Ad+honorem+per+ardorem.+Manuel+de+latin+%C3%A0+l%27usage+des+grands+d%C3%A9butants&amp;rft.place=Bruxelles&amp;rft.pub=Safran+%28%C3%A9ditions%29&amp;rft.aulast=Meurant&amp;rft.aufirst=Alain&amp;rft.date=2011&amp;rft.tpages=269&amp;rft.isbn=978-2-87457-041-4&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ALatin"></span></span></span></li> <li><span class="ouvrage" id="Meurant2011"><span class="ouvrage" id="Alain_Meurant2011">Alain <span class="nom_auteur">Meurant</span>, <cite class="italique">Ad honorem per ardorem. Exercices de latin à l'usage des grands débutants</cite>, Bruxelles, Safran (éditions), <abbr class="abbr" title="collection">coll.</abbr>&#160;«&#160;Langues et cultures anciennes, 19&#160;», <time>2011</time>, 255&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-87457-042-1" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-87457-042-1"><span class="nowrap">978-2-87457-042-1</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.safran.be/proddetail.php?prod=LCA19">présentation en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=Ad+honorem+per+ardorem.+Exercices+de+latin+%C3%A0+l%27usage+des+grands+d%C3%A9butants&amp;rft.place=Bruxelles&amp;rft.pub=Safran+%28%C3%A9ditions%29&amp;rft.aulast=Meurant&amp;rft.aufirst=Alain&amp;rft.date=2011&amp;rft.tpages=255&amp;rft.isbn=978-2-87457-042-1&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3ALatin"></span></span></span></li> <li><a href="/wiki/Pierre_Monteil" title="Pierre Monteil">Pierre Monteil</a>, <i>Éléments de phonétique et de morphologie du latin</i>, Nathan, 1970.</li> <li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> E. H. Sturtevant, <i>The Pronunciation of Greek and Latin</i>, Philadelphie, 1940&#160;; 2<sup>e</sup> éd., Groningen, 1968.</li> <li><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : italien">(it)</abbr> A. Traina, <i>L'alfabeto e la pronunzia del latino</i>, Bologna, 3<sup>e</sup> éd. 1967.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Articles_connexes">Articles connexes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=38" title="Modifier la section : Articles connexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=38" title="Modifier le code source de la section : Articles connexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="column-width:20em;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li><a href="/wiki/D%C3%A9clinaisons_en_latin" title="Déclinaisons en latin">Déclinaisons en latin</a></li> <li><a href="/wiki/Conjugaison_latine" title="Conjugaison latine">Conjugaison latine</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_des_pronoms_en_latin" title="Liste des pronoms en latin">Liste des pronoms en latin</a></li> <li><a href="/wiki/Indo-europ%C3%A9en_commun" title="Indo-européen commun">Indo-européen commun</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89tymologie_latine_en_fran%C3%A7ais" title="Étymologie latine en français">Étymologie latine</a></li> <li><a href="/wiki/Expression_latine" title="Expression latine">Expression latine</a> et <a href="/wiki/Liste_de_locutions_latines" title="Liste de locutions latines">Liste de locutions latines</a></li> <li><a href="/wiki/Ablatif_absolu" title="Ablatif absolu">Ablatif absolu</a></li> <li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Liste_de_noms_latins_de_villes" title="Catégorie:Liste de noms latins de villes">Liste de noms latins de villes (catégorie)</a></li> <li><a href="/wiki/Bas_latin" title="Bas latin">Bas latin</a></li> <li><a href="/wiki/Latin_vulgaire" title="Latin vulgaire">Latin vulgaire</a></li> <li><a href="/wiki/Latin_eccl%C3%A9siastique" title="Latin ecclésiastique">Latin ecclésiastique</a></li> <li><a href="/wiki/Latin_contemporain" title="Latin contemporain">Latin contemporain</a></li> <li><a href="/wiki/Latin_eccl%C3%A9siastique#Prononciation_à_la_française_(musique_française_du_XVIIe_siècle_au_début_du_XXe_siècle)" title="Latin ecclésiastique">Prononciation traditionnelle du latin</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Phonologie_du_latin&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Phonologie du latin (page inexistante)">Phonologie du latin</a>&#160;<a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Fonologia_della_lingua_latina" class="extiw" title="it:Fonologia della lingua latina"><span class="indicateur-langue" title="Article en italien&#160;: «&#160;Fonologia della lingua latina&#160;»">(it)</span></a></li> <li><a href="/wiki/Langues_romanes" title="Langues romanes">Langues romanes</a></li> <li><a href="/wiki/Humanit%C3%A9s_classiques" title="Humanités classiques">Humanités classiques</a></li> <li><a href="/wiki/Langues_pal%C3%A9o-balkaniques" title="Langues paléo-balkaniques">Langues paléo-balkaniques</a></li> <li><a href="/wiki/Influence_du_latin_sur_la_langue_allemande" title="Influence du latin sur la langue allemande">Influence du latin sur la langue allemande</a></li> <li><a href="/wiki/Langue_morte" title="Langue morte">Langue morte</a></li> <li><a href="/wiki/Litt%C3%A9rature_latine" title="Littérature latine">Littérature latine</a></li> <li><a href="/wiki/Litt%C3%A9rature_latine_d%27Afrique_romaine" title="Littérature latine d&#39;Afrique romaine">Littérature latine d'Afrique romaine</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;veaction=edit&amp;section=39" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Latin&amp;action=edit&amp;section=39" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l&#39;information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q397?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11935508t">BnF</a></span> (<span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11935508t">données</a></span>)</li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/sh85074944">LCCN</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4114364-4">GND</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00569314">Japon</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&amp;authority_id=XX526920">Espagne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&amp;local_base=NLX10&amp;find_code=UID&amp;request=987007555777505171">Israël</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&amp;local_base=aut&amp;ccl_term=ica=ph122187">Tchéquie</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://glottolog.org/resource/languoid/id/lati1261">Glottocode</a></span></li> </ul></div></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q397?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Latin-language"><i>Britannica</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/lateinische-sprache"><i>Brockhaus</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://denstoredanske.lex.dk//latin/"><i>Den Store Danske Encyklopædi</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.hls-dhs-dss.ch/textes/f/F011197.php"><i>Dictionnaire historique de la Suisse</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://esu.com.ua/search_articles.php?id=53405"><i>Encyclopédie de l'Ukraine moderne</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=35572"><i>Hrvatska Enciklopedija</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3934771"><i>Internetowa encyklopedia PWN</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://proleksis.lzmk.hr/33966"><i>Proleksis enciklopedija</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/latin"><i>Store norske leksikon</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/latines-langue-et-litterature-la-langue/"><i>Universalis</i></a></li> </ul></div></li> <li class="mw-empty-elt"></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.prima-elementa.fr/Dico.htm">Dictionnaire en ligne</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.grand-dictionnaire-latin.com">Dictionnaire en ligne avec conjugueur</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.persee.fr/web/revues/home/prescript/article/mefr_1123-9891_1996_num_108_1_4433?luceneQuery=%28%2B%28content%3AParler+title%3AParler%5E2.0+fullContent%3AParler%5E100.0+fullTitle%3AParler%5E140.0+summary%3AParler+authors%3AParler%5E5.0+illustrations%3AParler%5E4.0+bibrefs%3AParler%5E4.0+toctitles%3AParler%5E4.0+toctitles1%3AParler%5E3.0+toctitles2%3AParler%5E2.0+toctitles3%3AParler%29+%2B%28content%3Alatin+title%3Alatin%5E2.0+fullContent%3Alatin%5E100.0+fullTitle%3Alatin%5E140.0+summary%3Alatin+authors%3Alatin%5E5.0+illustrations%3Alatin%5E4.0+bibrefs%3Alatin%5E4.0+toctitles%3Alatin%5E4.0+toctitles1%3Alatin%5E3.0+toctitles2%3Alatin%5E2.0+toctitles3%3Alatin%29%29+AND+%28+%2Bpole%3A%28revue%29+%2Baccess_right%3A%28free%29+%29&amp;words=Parler&amp;words=100&amp;words=140&amp;words=latin&amp;words=revue&amp;words=free"><i>Parler latin dans l'Europe moderne. L'épreuve de la prononciation</i> par Françoise Waquet</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cerclelatin.org/wiki">Manuels, grammaires et dictionnaires de latin</a> publiés gratuitement par le Cercle latin de la Nouvelle-France]</li></ul> <div class="navbox-container" style="clear:both;"> <table class="navbox collapsible noprint autocollapse" style=""> <tbody><tr><th class="navbox-title" colspan="2" style=""><div style="float:left; width:6em; text-align:left"><div class="noprint plainlinks nowrap tnavbar" style="padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-emphasized, #000000);"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Palette_Histoire_du_latin" title="Modèle:Palette Histoire du latin"><abbr class="abbr" title="Voir ce modèle.">v</abbr></a>&#160;· <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mod%C3%A8le:Palette_Histoire_du_latin&amp;action=edit"><abbr class="abbr" title="Modifier ce modèle. Merci de prévisualiser avant de sauvegarder.">m</abbr></a></div></div><div style="font-size:110%"><a href="/wiki/Histoire_du_latin" title="Histoire du latin">Histoire du latin</a></div></th> </tr> <tr> <td class="navbox-list" style="" colspan="2"><table class="navbox-columns-table" style="text-align:left;margin:0px;width:100%;"><tbody><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="text-align:center;"><b>jusqu’à 75 av. J.-C.</b></td><td class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="text-align:center;"><b>75 av. J.-C. – <abbr class="abbr" title="1ᵉʳ siècle"><span class="romain">I</span><sup style="font-size:72%">er</sup></abbr>&#160;siècle</b></td><td class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="text-align:center;"><b><abbr class="abbr" title="2ᵉ siècle"><span class="romain">II</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;–&#32;<abbr class="abbr" title="8ᵉ siècle"><span class="romain">VIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</b></td><td class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="text-align:center;"><b><abbr class="abbr" title="9ᵉ siècle"><span class="romain">IX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;–&#32;<abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</b></td><td class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="text-align:center;"><b><abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;–&#32;<abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</b></td><td class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="text-align:center;"><b><abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;–&#32;<abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</b></td><td class="navbox-abovebelow" colspan="1" style="text-align:center;"><b><abbr class="abbr" title="20ᵉ siècle"><span class="romain">XX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#32;–&#32;<abbr class="abbr" title="21ᵉ siècle"><span class="romain">XXI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</b></td></tr><tr style="vertical-align:top;"><td rowspan="" colspan="" style="padding:0px;text-align:center;;;width:14.28%;"><div> <p><a href="/wiki/Latin_archa%C3%AFque" title="Latin archaïque">latin archaïque</a> </p> </div></td><td rowspan="" colspan="" style="padding:0px;text-align:center;;;width:14.28%;"><div> <p><a href="/wiki/Latin_classique" title="Latin classique">latin classique</a> </p> </div></td><td rowspan="" colspan="" style="padding:0px;text-align:center;;;width:14.28%;"><div> <p><a href="/wiki/Bas_latin" title="Bas latin">bas latin</a> </p> </div></td><td rowspan="" colspan="" style="padding:0px;text-align:center;;;width:14.28%;"><div> <p><a href="/wiki/Latin_m%C3%A9di%C3%A9val" title="Latin médiéval">latin médiéval</a> </p> </div></td><td rowspan="" colspan="" style="padding:0px;text-align:center;;;width:14.28%;"><div> <p><a href="/wiki/Latin_humaniste" title="Latin humaniste">latin humaniste</a> </p> </div></td><td rowspan="" colspan="" style="padding:0px;text-align:center;;;width:14.28%;"><div> <p><a href="/wiki/N%C3%A9olatin" title="Néolatin">néolatin</a> </p> </div></td><td rowspan="" colspan="" style="padding:0px;text-align:center;;;width:14.28%;"><div> <p><a href="/wiki/Latin_contemporain" title="Latin contemporain">latin contemporain</a> </p> </div></td></tr></tbody></table></td> </tr> </tbody></table> </div> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Langues" title="Portail des langues"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Portal_Languages_icon.svg/24px-Portal_Languages_icon.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Portal_Languages_icon.svg/36px-Portal_Languages_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/Portal_Languages_icon.svg/48px-Portal_Languages_icon.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Langues" title="Portail:Langues">Portail des langues</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Rome_antique" title="Portail de la Rome antique"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Portal_Ancient_Rome_icon.svg/24px-Portal_Ancient_Rome_icon.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Portal_Ancient_Rome_icon.svg/36px-Portal_Ancient_Rome_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Portal_Ancient_Rome_icon.svg/48px-Portal_Ancient_Rome_icon.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Rome_antique" title="Portail:Rome antique">Portail de la Rome antique</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Langue_latine" title="Portail de la langue latine"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Amate-monogram-Koch.svg/42px-Amate-monogram-Koch.svg.png" decoding="async" width="42" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Amate-monogram-Koch.svg/63px-Amate-monogram-Koch.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Amate-monogram-Koch.svg/84px-Amate-monogram-Koch.svg.png 2x" data-file-width="848" data-file-height="484" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Langue_latine" title="Portail:Langue latine">Portail de la langue latine</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐int.codfw.main‐57bccb6b4d‐g7q4l Cached time: 20250222144903 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.758 seconds Real time usage: 0.980 seconds Preprocessor visited node count: 10110/1000000 Post‐expand include size: 173771/2097152 bytes Template argument size: 37418/2097152 bytes Highest expansion depth: 27/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 13176/5000000 bytes Lua time usage: 0.264/10.000 seconds Lua memory usage: 7425186/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 802.421 1 -total 24.31% 195.108 1 Modèle:Infobox_Langue 12.49% 100.237 1 Modèle:Bases 10.22% 82.041 6 Modèle:Infobox/Sous-titre_optionnel 8.86% 71.097 2 Modèle:Références 8.34% 66.956 36 Modèle:Infobox/Ligne_mixte_optionnelle 7.40% 59.367 1 Modèle:Palette 6.58% 52.795 1 Modèle:Palette_Histoire_du_latin 6.31% 50.634 1 Modèle:Méta_palette_de_navigation 5.77% 46.296 20 Modèle:Méta_bandeau_de_section --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:5068:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250222144903 and revision id 222795760. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de «&#160;<a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Latin&amp;oldid=222795760">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Latin&amp;oldid=222795760</a>&#160;».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Langue_SOV" title="Catégorie:Langue SOV">Langue SOV</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Langue_flexionnelle" title="Catégorie:Langue flexionnelle">Langue flexionnelle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Langue_accusative" title="Catégorie:Langue accusative">Langue accusative</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Inventaire_de_langues" title="Catégorie:Inventaire de langues">Inventaire de langues</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Langue_latine" title="Catégorie:Langue latine">Langue latine</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Langue_latino-falisque" title="Catégorie:Langue latino-falisque">Langue latino-falisque</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Langue_morte" title="Catégorie:Langue morte">Langue morte</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Langue_v%C3%A9hiculaire" title="Catégorie:Langue véhiculaire">Langue véhiculaire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Langue_officielle" title="Catégorie:Langue officielle">Langue officielle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Langue_au_Vatican" title="Catégorie:Langue au Vatican">Langue au Vatican</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_r%C3%A9f%C3%A9rence_n%C3%A9cessaire" title="Catégorie:Article à référence nécessaire">Article à référence nécessaire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_illustrer_Langue" title="Catégorie:Article à illustrer Langue">Article à illustrer Langue</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_avec_une_section_vide_ou_incompl%C3%A8te" title="Catégorie:Article avec une section vide ou incomplète">Article avec une section vide ou incomplète</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_contenant_un_appel_%C3%A0_traduction_en_italien" title="Catégorie:Article contenant un appel à traduction en italien">Article contenant un appel à traduction en italien</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d&#039;autorité">Article de Wikipédia avec notice d'autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1417" title="Catégorie:Page utilisant P1417">Page utilisant P1417</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5019" title="Catégorie:Page utilisant P5019">Page utilisant P5019</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8313" title="Catégorie:Page utilisant P8313">Page utilisant P8313</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P902" title="Catégorie:Page utilisant P902">Page utilisant P902</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4613" title="Catégorie:Page utilisant P4613">Page utilisant P4613</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7982" title="Catégorie:Page utilisant P7982">Page utilisant P7982</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7305" title="Catégorie:Page utilisant P7305">Page utilisant P7305</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P8349" title="Catégorie:Page utilisant P8349">Page utilisant P8349</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4342" title="Catégorie:Page utilisant P4342">Page utilisant P4342</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3219" title="Catégorie:Page utilisant P3219">Page utilisant P3219</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_un_mod%C3%A8le_Bases_inactif" title="Catégorie:Page utilisant un modèle Bases inactif">Page utilisant un modèle Bases inactif</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Langues/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Langues/Articles liés">Portail:Langues/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Langues/Articles_li%C3%A9s_directement" title="Catégorie:Portail:Langues/Articles liés directement">Portail:Langues/Articles liés directement</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Soci%C3%A9t%C3%A9/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Société/Articles liés">Portail:Société/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Rome_antique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Rome antique/Articles liés">Portail:Rome antique/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Italie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Italie/Articles liés">Portail:Italie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Monde_antique/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Monde antique/Articles liés">Portail:Monde antique/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Langue_latine/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Langue latine/Articles liés">Portail:Langue latine/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_qualit%C3%A9_en_latin" title="Catégorie:Article de qualité en latin">Article de qualité en latin</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Bon_article_en_espagnol" title="Catégorie:Bon article en espagnol">Bon article en espagnol</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 7 février 2025 à 14:51.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a>&#160;: les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a>&#160;; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Latin" title="Spécial:Citer/Latin">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Latin&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Latin</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>242 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-d8647bfd6-ctdcx","wgBackendResponseTime":159,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.758","walltime":"0.980","ppvisitednodes":{"value":10110,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":173771,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":37418,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":27,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":13176,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 802.421 1 -total"," 24.31% 195.108 1 Modèle:Infobox_Langue"," 12.49% 100.237 1 Modèle:Bases"," 10.22% 82.041 6 Modèle:Infobox/Sous-titre_optionnel"," 8.86% 71.097 2 Modèle:Références"," 8.34% 66.956 36 Modèle:Infobox/Ligne_mixte_optionnelle"," 7.40% 59.367 1 Modèle:Palette"," 6.58% 52.795 1 Modèle:Palette_Histoire_du_latin"," 6.31% 50.634 1 Modèle:Méta_palette_de_navigation"," 5.77% 46.296 20 Modèle:Méta_bandeau_de_section"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.264","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":7425186,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-57bccb6b4d-g7q4l","timestamp":"20250222144903","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Latin","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Latin","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q397","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q397","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-11-13T15:17:59Z","dateModified":"2025-02-07T13:51:04Z","headline":"langue italique, pr\u00e9curseur des langues romanes"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10