CINXE.COM
Seda - Wikipedia, la enciclopedia libre
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="es" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Seda - Wikipedia, la enciclopedia libre</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )eswikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","enero","febrero","marzo","abril","mayo","junio","julio","agosto","septiembre","octubre","noviembre","diciembre"],"wgRequestId":"ddd51174-5458-446d-b684-3df2a09c7652","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Seda","wgTitle":"Seda","wgCurRevisionId":165640791,"wgRevisionId":165640791,"wgArticleId":45976,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Artículos que necesitan formato correcto de referencias","Wikipedia:Artículos con enlaces externos rotos","Wikipedia:Artículos con identificadores BNE","Wikipedia:Artículos con identificadores BNF","Wikipedia:Artículos con identificadores GND","Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN","Wikipedia:Artículos con identificadores AAT","Wikipedia:Control de autoridades con 16 elementos","Seda","Tejidos","Polímeros naturales","Fibras","Sericicultura","Inventos de China"],"wgPageViewLanguage":"es","wgPageContentLanguage":"es","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Seda","wgRelevantArticleId":45976,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"es","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"es"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q37681","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.gadget.imagenesinfobox":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.a-commons-directo","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.quicksurveys.init","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=es&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&modules=ext.gadget.imagenesinfobox&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <noscript><link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=es&modules=noscript&only=styles&skin=vector-2022"></noscript> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1e/Khotan-fabrica-seda-d17.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Khotan-fabrica-seda-d17.jpg/800px-Khotan-fabrica-seda-d17.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Khotan-fabrica-seda-d17.jpg/640px-Khotan-fabrica-seda-d17.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="480"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Seda - Wikipedia, la enciclopedia libre"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//es.m.wikipedia.org/wiki/Seda"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Editar" href="/w/index.php?title=Seda&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (es)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//es.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://es.wikipedia.org/wiki/Seda"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.es"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Canal Atom de Wikipedia" href="/w/index.php?title=Especial:CambiosRecientes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Seda rootpage-Seda skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Ir al contenido</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menú principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menú principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menú principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menú principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navegación </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portada" title="Visitar la página principal [z]" accesskey="z"><span>Portada</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Comunidad" title="Acerca del proyecto, lo que puedes hacer, dónde encontrar información"><span>Portal de la comunidad</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Actualidad" title="Encuentra información de contexto sobre acontecimientos actuales"><span>Actualidad</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:CambiosRecientes" title="Lista de cambios recientes en la wiki [r]" accesskey="r"><span>Cambios recientes</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginasNuevas"><span>Páginas nuevas</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Aleatoria" title="Cargar una página al azar [x]" accesskey="x"><span>Página aleatoria</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ayuda:Contenidos" title="El lugar para aprender"><span>Ayuda</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Informes_de_error"><span>Notificar un error</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginasEspeciales"><span>Páginas especiales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-specialpages-url|specialpages" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-specialpages-url_specialpages emptyPortlet" > <div class="vector-menu-heading"> specialpages-url|specialpages </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Portada" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="La enciclopedia libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-es.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Buscar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Buscar en este wiki [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Buscar</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Buscar en Wikipedia" aria-label="Buscar en Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Buscar en este wiki [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Buscar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Buscar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Herramientas personales"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apariencia"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Cambiar la apariencia del tamaño, ancho y color de la fuente de la página" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apariencia" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apariencia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=es.wikipedia.org&uselang=es" class=""><span>Donaciones</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Crear_una_cuenta&returnto=Seda" title="Te recomendamos crear una cuenta e iniciar sesión; sin embargo, no es obligatorio" class=""><span>Crear una cuenta</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&returnto=Seda" title="Te recomendamos iniciar sesión, aunque no es obligatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>Acceder</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Más opciones" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Herramientas personales" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Herramientas personales</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menú de usuario" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=es.wikipedia.org&uselang=es"><span>Donaciones</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Crear_una_cuenta&returnto=Seda" title="Te recomendamos crear una cuenta e iniciar sesión; sin embargo, no es obligatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Crear una cuenta</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&returnto=Seda" title="Te recomendamos iniciar sesión, aunque no es obligatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Acceder</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Páginas para editores desconectados <a href="/wiki/Ayuda:Introducci%C3%B3n" aria-label="Obtenga más información sobre editar"><span>más información</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:MisContribuciones" title="Una lista de modificaciones hechas desde esta dirección IP [y]" accesskey="y"><span>Contribuciones</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:MiDiscusi%C3%B3n" title="Discusión sobre ediciones hechas desde esta dirección IP [n]" accesskey="n"><span>Discusión</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contenidos" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contenidos</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ocultar</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inicio</div> </a> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar subsección Historia</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tailandia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tailandia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Tailandia</span> </div> </a> <ul id="toc-Tailandia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-India" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#India"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>India</span> </div> </a> <ul id="toc-India-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mediterráneo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mediterráneo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Mediterráneo</span> </div> </a> <ul id="toc-Mediterráneo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mundo_islámico" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mundo_islámico"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Mundo islámico</span> </div> </a> <ul id="toc-Mundo_islámico-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Europa_medieval_y_moderna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Europa_medieval_y_moderna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Europa medieval y moderna</span> </div> </a> <ul id="toc-Europa_medieval_y_moderna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Norteamérica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Norteamérica"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.6</span> <span>Norteamérica</span> </div> </a> <ul id="toc-Norteamérica-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Propiedades" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Propiedades"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Propiedades</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Propiedades-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar subsección Propiedades</span> </button> <ul id="toc-Propiedades-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Propiedades_físicas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Propiedades_físicas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Propiedades físicas</span> </div> </a> <ul id="toc-Propiedades_físicas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Propiedades_químicas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Propiedades_químicas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Propiedades químicas</span> </div> </a> <ul id="toc-Propiedades_químicas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Usos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Usos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Usos</span> </div> </a> <ul id="toc-Usos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Producción" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Producción"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Producción</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Producción-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar subsección Producción</span> </button> <ul id="toc-Producción-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Obtención_de_las_fibras" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Obtención_de_las_fibras"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Obtención de las fibras</span> </div> </a> <ul id="toc-Obtención_de_las_fibras-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hilado_de_las_fibras" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hilado_de_las_fibras"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Hilado de las fibras</span> </div> </a> <ul id="toc-Hilado_de_las_fibras-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Derechos_animales" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Derechos_animales"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Derechos animales</span> </div> </a> <ul id="toc-Derechos_animales-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Véase_también" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Véase_también"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Véase también</span> </div> </a> <ul id="toc-Véase_también-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referencias" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referencias"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Referencias</span> </div> </a> <ul id="toc-Referencias-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografía" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografía"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Bibliografía</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografía-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Enlaces_externos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Enlaces_externos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Enlaces externos</span> </div> </a> <ul id="toc-Enlaces_externos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contenidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Tabla de contenidos" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar a la tabla de contenidos" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Cambiar a la tabla de contenidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Seda</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ir a un artículo en otro idioma. Disponible en 114 idiomas" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-114" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">114 idiomas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Sy" title="Sy – afrikáans" lang="af" hreflang="af" data-title="Sy" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikáans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Seide" title="Seide – alemán suizo" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Seide" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alemán suizo" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/S%C4%ABde" title="Sīde – inglés antiguo" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Sīde" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="inglés antiguo" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%8A%D8%B1" title="حرير – árabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="حرير" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="árabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A7%B0%E0%A7%87%E0%A6%9A%E0%A6%AE" title="ৰেচম – asamés" lang="as" hreflang="as" data-title="ৰেচম" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asamés" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Seda" title="Seda – asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Seda" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0p%C9%99k" title="İpək – azerbaiyano" lang="az" hreflang="az" data-title="İpək" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaiyano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%DB%8C%D9%BE%DA%A9" title="ایپک – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ایپک" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B1%D3%99%D0%BA" title="Ебәк – baskir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Ебәк" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baskir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/S%C4%97lks" title="Sėlks – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Sėlks" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Seda" title="Seda – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Seda" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%9E%D0%BA" title="Шоўк – bielorruso" lang="be" hreflang="be" data-title="Шоўк" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorruso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D1%9E%D0%BA" title="Шоўк – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Шоўк" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%BD%D0%B0" title="Коприна – búlgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Коприна" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="búlgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Lalamas" title="Lalamas – Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Lalamas" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B0%E0%A7%87%E0%A6%B6%E0%A6%AE_%E0%A6%A4%E0%A6%A8%E0%A7%8D%E0%A6%A4%E0%A7%81" title="রেশম তন্তু – bengalí" lang="bn" hreflang="bn" data-title="রেশম তন্তু" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalí" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Seiz" title="Seiz – bretón" lang="br" hreflang="br" data-title="Seiz" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretón" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Svila" title="Svila – bosnio" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Svila" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosnio" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Seda" title="Seda – catalán" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Seda" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalán" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%85" title="ئاوریشم – kurdo sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئاوریشم" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="kurdo sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/P%C5%99%C3%ADrodn%C3%AD_hedv%C3%A1b%C3%AD" title="Přírodní hedvábí – checo" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Přírodní hedvábí" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="checo" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%83%D1%80%C3%A7%C4%83%D0%BD" title="Пурçăн – chuvasio" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Пурçăн" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="chuvasio" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Sidan" title="Sidan – galés" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Sidan" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galés" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Silke" title="Silke – danés" lang="da" hreflang="da" data-title="Silke" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danés" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Sinichi" title="Sinichi – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Sinichi" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Seide" title="Seide – alemán" lang="de" hreflang="de" data-title="Seide" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemán" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%AC%CE%BE%CE%B9" title="Μετάξι – griego" lang="el" hreflang="el" data-title="Μετάξι" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="griego" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Silk" title="Silk – inglés" lang="en" hreflang="en" data-title="Silk" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglés" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Silko" title="Silko – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Silko" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Siid" title="Siid – estonio" lang="et" hreflang="et" data-title="Siid" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonio" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Zeta_(gaia)" title="Zeta (gaia) – euskera" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Zeta (gaia)" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="euskera" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%85" title="ابریشم – persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ابریشم" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="artículo recomendado"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Silkki" title="Silkki – finés" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Silkki" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finés" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Soie" title="Soie – francés" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Soie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francés" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Siisen" title="Siisen – frisón septentrional" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Siisen" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frisón septentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Side_(tekstyl)" title="Side (tekstyl) – frisón occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Side (tekstyl)" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frisón occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/S%C3%ADoda" title="Síoda – irlandés" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Síoda" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Seda" title="Seda – gallego" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Seda" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="gallego" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B0%E0%AB%87%E0%AA%B6%E0%AA%AE" title="રેશમ – guyaratí" lang="gu" hreflang="gu" data-title="રેશમ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="guyaratí" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Sheeidey" title="Sheeidey – manés" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Sheeidey" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manés" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/Siliki" title="Siliki – hawaiano" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Siliki" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="hawaiano" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%A9%D7%99" title="משי – hebreo" lang="he" hreflang="he" data-title="משי" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebreo" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%AE" title="रेशम – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="रेशम" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Svila" title="Svila – croata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Svila" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Swa_(materyo)" title="Swa (materyo) – criollo haitiano" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Swa (materyo)" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="criollo haitiano" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artículo destacado"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Selyem" title="Selyem – húngaro" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Selyem" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="húngaro" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%BD" title="Մետաքս – armenio" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Մետաքս" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armenio" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%BD" title="Մետաքս – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Մետաքս" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Seta" title="Seta – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Seta" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Sutra" title="Sutra – indonesio" lang="id" hreflang="id" data-title="Sutra" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Silko" title="Silko – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Silko" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Silki" title="Silki – islandés" lang="is" hreflang="is" data-title="Silki" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandés" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Seta" title="Seta – italiano" lang="it" hreflang="it" data-title="Seta" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%B5%B9" title="絹 – japonés" lang="ja" hreflang="ja" data-title="絹" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonés" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Sutra" title="Sutra – javanés" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Sutra" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanés" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%A8%E1%83%A3%E1%83%9B%E1%83%98" title="აბრეშუმი – georgiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="აბრეშუმი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Ta%E1%BA%93awt" title="Taẓawt – cabileño" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Taẓawt" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="cabileño" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/La%CA%8A_p%C9%A9zat%CA%8A" title="Laʊ pɩzatʊ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Laʊ pɩzatʊ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D1%96%D0%B1%D0%B5%D0%BA" title="Жібек – kazajo" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Жібек" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazajo" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B0%E0%B3%87%E0%B2%B7%E0%B3%8D%E0%B2%AE%E0%B3%86" title="ರೇಷ್ಮೆ – canarés" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ರೇಷ್ಮೆ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="canarés" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EA%B2%AC%EC%84%AC%EC%9C%A0" title="견섬유 – coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="견섬유" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B8%D0%B1%D0%B5%D0%BA" title="Жибек – kirguís" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Жибек" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirguís" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Sericum" title="Sericum – latín" lang="la" hreflang="la" data-title="Sericum" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latín" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Seda" title="Seda – lombardo" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Seda" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardo" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/%C5%A0ilkas" title="Šilkas – lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Šilkas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Z%C4%ABds" title="Zīds – letón" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Zīds" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letón" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Landy" title="Landy – malgache" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Landy" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgache" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Suto" title="Suto – minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Suto" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B0" title="Свила – macedonio" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Свила" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedonio" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AA%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B5%8D" title="പട്ട് – malayálam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="പട്ട്" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayálam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%BE%D1%80%D0%B3%D0%BE" title="Торго – mongol" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Торго" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongol" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A5%80%E0%A4%AE" title="रेशीम – maratí" lang="mr" hreflang="mr" data-title="रेशीम" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="maratí" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Sutera" title="Sutera – malayo" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Sutera" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malayo" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%95%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B8%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%8A%E1%80%BA" title="ပိုးချည် – birmano" lang="my" hreflang="my" data-title="ပိုးချည်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmano" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A4%AE" title="रेसम – nepalí" lang="ne" hreflang="ne" data-title="रेसम" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalí" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Zijde_(textiel)" title="Zijde (textiel) – neerlandés" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Zijde (textiel)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="neerlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Silke" title="Silke – noruego nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Silke" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="noruego nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Silke" title="Silke – noruego bokmal" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Silke" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="noruego bokmal" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Seda" title="Seda – occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Seda" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B0%E0%A9%87%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A8%AE" title="ਰੇਸ਼ਮ – punyabí" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਰੇਸ਼ਮ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punyabí" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Jedwab" title="Jedwab – polaco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Jedwab" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polaco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%85" title="ریشم – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ریشم" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Seda" title="Seda – portugués" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Seda" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugués" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Llipipipiq_q%27aytu" title="Llipipipiq q'aytu – quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Llipipipiq q'aytu" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/M%C4%83tase" title="Mătase – rumano" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Mătase" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumano" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D1%91%D0%BB%D0%BA" title="Шёлк – ruso" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Шёлк" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ruso" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Sita" title="Sita – siciliano" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Sita" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siciliano" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Soie" title="Soie – escocés" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Soie" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="escocés" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Svila" title="Svila – serbocroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Svila" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbocroata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Silk" title="Silk – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Silk" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Hodv%C3%A1b" title="Hodváb – eslovaco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Hodváb" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovaco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Svila" title="Svila – esloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Svila" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Sirika" title="Sirika – shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Sirika" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/M%C3%ABndafshi" title="Mëndafshi – albanés" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Mëndafshi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanés" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%B8%D0%BB%D0%B0" title="Свила – serbio" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Свила" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbio" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Sutra" title="Sutra – sundanés" lang="su" hreflang="su" data-title="Sutra" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundanés" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Silke" title="Silke – sueco" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Silke" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sueco" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Hariri" title="Hariri – suajili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Hariri" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suajili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AE%9F%E0%AF%8D%E0%AE%9F%E0%AF%81" title="பட்டு – tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பட்டு" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AA%E0%B0%9F%E0%B1%8D%E0%B0%9F%E0%B1%81_(%E0%B0%B8%E0%B0%BF%E0%B0%B2%E0%B1%8D%E0%B0%95%E0%B1%8D)" title="పట్టు (సిల్క్) – telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="పట్టు (సిల్క్)" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B1%D1%80%D0%B5%D1%88%D0%B8%D0%BC" title="Абрешим – tayiko" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Абрешим" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tayiko" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%AB%E0%B8%A1_(%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%AA%E0%B8%94%E0%B8%B8)" title="ไหม (วัสดุ) – tailandés" lang="th" hreflang="th" data-title="ไหม (วัสดุ)" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tailandés" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Sutla" title="Sutla – tagalo" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Sutla" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalo" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/%C4%B0pek" title="İpek – turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="İpek" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BE%D0%B2%D0%BA" title="Шовк – ucraniano" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Шовк" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraniano" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%DB%8C%D8%B4%D9%85" title="ریشم – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ریشم" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Ipak" title="Ipak – uzbeko" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Ipak" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeko" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/L%E1%BB%A5a" title="Lụa – vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Lụa" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Sida" title="Sida – waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Sida" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%9D%E7%BB%B8" title="丝绸 – chino wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="丝绸" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="chino wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%91%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%A8%E1%83%A3%E1%83%9B%E1%83%98" title="აბრეშუმი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="აბრეშუმი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%9D%E7%BB%B8" title="丝绸 – chino" lang="zh" hreflang="zh" data-title="丝绸" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chino" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%B8%9B" title="帛 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="帛" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%B5%B2" title="絲 – cantonés" lang="yue" hreflang="yue" data-title="絲" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonés" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q37681#sitelinks-wikipedia" title="Editar enlaces interlingüísticos" class="wbc-editpage">Editar enlaces</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espacios de nombres"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Seda" title="Ver la página de contenido [c]" accesskey="c"><span>Artículo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discusi%C3%B3n:Seda" rel="discussion" title="Discusión acerca de la página [t]" accesskey="t"><span>Discusión</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar variante de idioma" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">español</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vistas"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Seda"><span>Leer</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit" title="Editar esta página [e]" accesskey="e"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Seda&action=history" title="Versiones anteriores de esta página [h]" accesskey="h"><span>Ver historial</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Página de herramientas"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Herramientas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Herramientas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Herramientas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Más opciones" > <div class="vector-menu-heading"> Acciones </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Seda"><span>Leer</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit" title="Editar esta página [e]" accesskey="e"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Seda&action=history"><span>Ver historial</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> General </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:LoQueEnlazaAqu%C3%AD/Seda" title="Lista de todas las páginas de la wiki que enlazan aquí [j]" accesskey="j"><span>Lo que enlaza aquí</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:CambiosEnEnlazadas/Seda" rel="nofollow" title="Cambios recientes en las páginas que enlazan con esta [k]" accesskey="k"><span>Cambios en enlazadas</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=es" title="Subir archivos [u]" accesskey="u"><span>Subir archivo</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Seda&oldid=165640791" title="Enlace permanente a esta versión de la página"><span>Enlace permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Seda&action=info" title="Más información sobre esta página"><span>Información de la página</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Citar&page=Seda&id=165640791&wpFormIdentifier=titleform" title="Información sobre cómo citar esta página"><span>Citar esta página</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Acortador_de_URL&url=https%3A%2F%2Fes.wikipedia.org%2Fwiki%2FSeda"><span>Obtener URL acortado</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&url=https%3A%2F%2Fes.wikipedia.org%2Fwiki%2FSeda"><span>Descargar código QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimir/exportar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Seda"><span>Crear un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:DownloadAsPdf&page=Seda&action=show-download-screen"><span>Descargar como PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Seda&printable=yes" title="Versión imprimible de esta página [p]" accesskey="p"><span>Versión para imprimir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> En otros proyectos </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Silk" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://es.wikiquote.org/wiki/Seda" hreflang="es"><span>Wikiquote</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q37681" title="Enlace al elemento conectado del repositorio de datos [g]" accesskey="g"><span>Elemento de Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Página de herramientas"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apariencia"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apariencia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mover a la barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ocultar</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">De Wikipedia, la enciclopedia libre</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="es" dir="ltr"><div class="rellink noprint hatnote"> Para otros usos de este término, véase <a href="/wiki/Seda_(desambiguaci%C3%B3n)" class="mw-disambig" title="Seda (desambiguación)">Seda (desambiguación)</a>.</div> <table style="" class="noprint plainlinks ambox ambox-style"> <tbody><tr> <td class="ambox-image" width="40"> <span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Commons-emblem-question_book_yellow.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Commons-emblem-question_book_yellow.svg/40px-Commons-emblem-question_book_yellow.svg.png" decoding="async" width="40" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Commons-emblem-question_book_yellow.svg/60px-Commons-emblem-question_book_yellow.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Commons-emblem-question_book_yellow.svg/80px-Commons-emblem-question_book_yellow.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="48" /></a></span></td> <td class="ambox-text"><div class="ambox-text-div"><strong>Las <a href="/wiki/Wikipedia:Verificabilidad" title="Wikipedia:Verificabilidad">referencias</a> de este artículo no tienen un <a href="/wiki/Wikipedia:Referencias" title="Wikipedia:Referencias">formato correcto</a>.</strong> <span class="hide-when-compact">Puedes colaborar editándolas como se indica <a href="/wiki/Ayuda:C%C3%B3mo_referenciar" title="Ayuda:Cómo referenciar">en esta página</a>.</span></div><div class="hide-when-compact"><small>También puedes avisar en su página de discusión <a class="external text" href="https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Seda&action=history">a quien las añadió</a> pegando lo siguiente: <code>{{subst:Aviso formato de referencias|Seda}} ~~~~</code>Este aviso fue puesto el 9 de septiembre de 2019.</small></div></td> </tr> </tbody></table> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Khotan-fabrica-seda-d17.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Khotan-fabrica-seda-d17.jpg/200px-Khotan-fabrica-seda-d17.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Khotan-fabrica-seda-d17.jpg/300px-Khotan-fabrica-seda-d17.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1e/Khotan-fabrica-seda-d17.jpg/400px-Khotan-fabrica-seda-d17.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>Fábrica tradicional de seda, en <a href="/wiki/Ciudad_de_Jot%C3%A1n" class="mw-redirect" title="Ciudad de Jotán">Jotán</a>, <a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Popular_China" title="República Popular China">República Popular China</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Meyers_b14_s0826a.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Meyers_b14_s0826a.jpg/125px-Meyers_b14_s0826a.jpg" decoding="async" width="125" height="192" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Meyers_b14_s0826a.jpg/188px-Meyers_b14_s0826a.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8f/Meyers_b14_s0826a.jpg/250px-Meyers_b14_s0826a.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="1230" /></a><figcaption>Cuatro de los más importantes gusanos de seda domesticados, <a href="/wiki/Meyers_Konversations-Lexikon" title="Meyers Konversations-Lexikon">Meyers Konversations-Lexikon</a> (1885-1892).</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Silk_Dresses_by_David_Shankbone.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Silk_Dresses_by_David_Shankbone.jpg/220px-Silk_Dresses_by_David_Shankbone.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Silk_Dresses_by_David_Shankbone.jpg/330px-Silk_Dresses_by_David_Shankbone.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Silk_Dresses_by_David_Shankbone.jpg/440px-Silk_Dresses_by_David_Shankbone.jpg 2x" data-file-width="2816" data-file-height="2112" /></a><figcaption>Vestidos de seda</figcaption></figure> <p>El hilo de <b>seda</b> es una <a href="/wiki/Fibra_natural" title="Fibra natural">fibra natural</a> formada por proteínas, producidas por diversos gusanos al tejer capullos dentro de los cuales sus cuerpos se metamorfosean en polillas. </p><p>La seda procede de un líquido viscoso segregado por ciertas glándulas de algunos artrópodos, como las orugas y las arañas, que sale del cuerpo por orificios muy pequeños y se solidifica en contacto con el aire formando hilos finísimos y flexibles. </p><p>También se conoce como seda a la amplia variedad de <a href="/wiki/Tejido_(textil)" title="Tejido (textil)">tejidos</a> fabricados con esta fibra.<sup id="cite_ref-1" class="mw-references reference separada"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>​ </p><p>Aunque es producida por varios grupos de <a href="/wiki/Arthropoda" title="Arthropoda">animales artrópodos</a>, como las <a href="/wiki/Araneae" title="Araneae">arañas</a> y varios tipos de <a href="/wiki/Insecta" title="Insecta">insectos</a>, en la actualidad solo la seda producida por las larvas de la <a href="/wiki/Lepidoptera" title="Lepidoptera">mariposa</a> <i><a href="/wiki/Bombyx_mori" title="Bombyx mori">Bombyx mori</a></i> — el «gusano de seda»— se emplea en la fabricación <a href="/wiki/Industria_textil" title="Industria textil">industrial textil</a>. Ha habido algunas investigaciones en búsqueda de otros tipos de sedas con distintas propiedades, que se diferencian a nivel molecular. En general las sedas son producidas principalmente por las larvas de insectos antes de que estas completen su <a href="/wiki/Metamorfosis_(biolog%C3%ADa)" title="Metamorfosis (biología)">metamorfosis</a>, pero también hay casos de sedas producidas por ejemplares adultos. </p><p>La secreción de seda es especialmente común en los <a href="/wiki/Artr%C3%B3podos" class="mw-redirect" title="Artrópodos">artrópodos</a> del orden <a href="/wiki/Hymenoptera" title="Hymenoptera">Hymenoptera</a> (abejas, avispas y hormigas), y a veces se utiliza en la construcción de nidos. Otros artrópodos también producen seda, en particular diversos <a href="/wiki/Arachnida" title="Arachnida">arácnidos</a>, como las arañas. </p><p>Existen varios artrópodos que producen seda, entre los que se pueden citar: </p> <ul><li><a href="/wiki/Araneae" title="Araneae">Arañas</a>.</li> <li><a href="/wiki/Larva" title="Larva">Larvas</a> de <a href="/wiki/Trichoptera" title="Trichoptera">frigáneas</a>.</li> <li><a href="/wiki/Embioptera" title="Embioptera">Embiópteras</a>.</li></ul> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=1" title="Editar sección: Historia"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint AP rellink"><span style="font-size:88%">Artículo principal:</span> <i><a href="/wiki/Historia_de_la_seda" title="Historia de la seda"> Historia de la seda</a></i></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Silk_worm_cocoons.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Silk_worm_cocoons.jpg/250px-Silk_worm_cocoons.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Silk_worm_cocoons.jpg/330px-Silk_worm_cocoons.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Silk_worm_cocoons.jpg/500px-Silk_worm_cocoons.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="800" /></a><figcaption>Capullos de gusano de seda en <a href="/wiki/Vietnam" title="Vietnam">Vietnam</a>.</figcaption></figure> <p>Los tejidos de seda fueron elaborados por primera vez en la antigua <a href="/wiki/China" class="mw-redirect" title="China">China</a>; algunos indicios apuntan a que se fabricaron ya alrededor del año 3000 a. C., aunque hay evidencias más firmes de que la seda se usaba más ampliamente hacia el año 1300 a. C. La leyenda dice que ya para entonces la Emperatriz de China <a href="/wiki/Xi_Ling-Shi" class="mw-redirect" title="Xi Ling-Shi">Xi Ling-Shi</a> (<a href="/wiki/Hsi-Ling-Shih" class="mw-redirect" title="Hsi-Ling-Shih">Hsi-Ling-Shih</a>, <a href="/wiki/Lei-tzu" class="mw-redirect" title="Lei-tzu">Lei-tzu</a>) usaba vestidos de seda. Al principio la seda era un tejido reservado exclusivamente a los miembros de la familia imperial china, tanto para su propio uso como para ser regalado.<sup id="cite_ref-2" class="mw-references reference separada"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>​ Pero con el tiempo, dado su cada vez mayor uso a través de la cultura china acabó extendiéndose su producción, tanto geográfica como socialmente, hasta otras zonas de <a href="/wiki/Asia" title="Asia">Asia</a>. </p><p>La seda se convirtió rápidamente en un producto de lujo muy apreciado por los comerciantes, debido a su <a href="/w/index.php?title=Textura_del_tejido&action=edit&redlink=1" class="new" title="Textura del tejido (aún no redactado)">textura</a> y <a href="/wiki/Lustre" title="Lustre">brillo</a>, además de ser un producto muy accesible y cómodo de transportar. Por ello, este producto llegó a tener una fuerte <a href="/wiki/Demanda_(econom%C3%ADa)" title="Demanda (economía)">demanda</a>, convirtiéndose en un elemento básico del comercio internacional preindustrial. </p><p>En el año 2007 unos arqueólogos descubrieron en una tumba en la provincia de <a href="/wiki/Jiangxi" title="Jiangxi">Jiangxi</a> restos de un <a href="/wiki/Vestido_(indumentaria)" title="Vestido (indumentaria)">vestido</a>, cuyas fibras de seda estaban estrechamente tejidas y teñidas, fechada alrededor de la época de la <a href="/wiki/Dinast%C3%ADa_Zhou" title="Dinastía Zhou">dinastía Zhou del Este</a>, con una antigüedad de unos 2500 años. Aunque los historiadores sospechan que la formación de la industria textil china relacionada con la seda fue un proceso largo, se sabe de la búsqueda de la manera de poder emplear los tejidos de seda mediante "técnicas complicadas" con las que se trataba el tejido y se teñía. Tales pruebas concretas y directas se encontraron antes de que se descubriera la excavación de <a href="/wiki/Mawangdui" title="Mawangdui">Mawangdui</a> y otras sedas que datan de la época de la <a href="/wiki/Dinast%C3%ADa_Han" title="Dinastía Han">dinastía Han</a> (202 a. C.-220 d. C.). </p><p>La primera prueba del <a href="/wiki/Comercio_internacional" title="Comercio internacional">comercio internacional</a> de la seda fue el hallazgo de una fibra de seda en el pelo de una <a href="/wiki/Momia" title="Momia">momia</a> egipcia de la 21ª dinastía, alrededor del año 1070 a. C. En última instancia, el comercio de la seda alcanzó lugares tan lejanos como el <a href="/wiki/Subcontinente_Indio" class="mw-redirect" title="Subcontinente Indio">Subcontinente Indio</a>, <a href="/wiki/Oriente_Medio" title="Oriente Medio">Oriente Medio</a>, <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a> y el norte de <a href="/wiki/%C3%81frica" title="África">África</a>. Este comercio estaba tan extendido que el conjunto de las principales rutas comerciales entre Europa y Asia se le llegó a conocer como la <a href="/wiki/Ruta_de_la_Seda" title="Ruta de la Seda">Ruta de la Seda</a>. </p><p>Los emperadores de China se esforzaron por mantener en secreto el conocimiento de la <a href="/wiki/Sericicultura" title="Sericicultura">sericicultura</a> para conservar el monopolio de su país. Aun así, la sericicultura llegó a <a href="/wiki/Corea" title="Corea">Corea</a> alrededor del año 200 a. C., alrededor del primer siglo después de Cristo ya había llegado a la antigua <a href="/wiki/Ciudad_de_Jot%C3%A1n" class="mw-redirect" title="Ciudad de Jotán">Khotan</a> y por el año 300 d. C. la producción de seda estaba prácticamente establecida en la <a href="/wiki/India" title="India">India</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tailandia">Tailandia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=2" title="Editar sección: Tailandia"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:MulberrySilk.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/MulberrySilk.JPG/250px-MulberrySilk.JPG" decoding="async" width="150" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/MulberrySilk.JPG/330px-MulberrySilk.JPG 2x" data-file-width="3888" data-file-height="2592" /></a><figcaption>Seda blanca.</figcaption></figure> <p>La seda se produce en <a href="/wiki/Tailandia" title="Tailandia">Tailandia</a> en unas condiciones climáticas favorables gracias a dos tipos de gusanos de seda: los <a href="/wiki/Bombycidae" title="Bombycidae">Bombycidae</a> silvestres y los domesticados por aldeanos cuya ocupación principal es cultivar los campos de arroz, en las zonas central y noroeste del país. Las mujeres tradicionalmente <a href="/wiki/Tejedur%C3%ADa" title="Tejeduría">tejen</a> la seda en <a href="/wiki/Telar" title="Telar">telares</a> manuales, transmitiendo la tradición a sus hijas, de modo que aquellas que se desempeñan mejor en esa labor demuestran así su madurez y elegibilidad para el matrimonio. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="India">India</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=3" title="Editar sección: India"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Green_sari.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Green_sari.jpg/250px-Green_sari.jpg" decoding="async" width="220" height="329" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Green_sari.jpg/330px-Green_sari.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Green_sari.jpg/500px-Green_sari.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="3872" /></a><figcaption>Joven con sari.</figcaption></figure> <p>La seda, conocida como <i>Pattu</i> o <i>Reshmi</i> en las regiones del sur de la <a href="/wiki/India" title="India">India</a> y como <i>Resham</i> en <a href="/wiki/Hindi" class="mw-redirect" title="Hindi">hindi</a> y <a href="/wiki/Urdu" title="Urdu">urdu</a> (desde el <a href="/wiki/Idioma_persa" title="Idioma persa">persa</a>), tiene una amplia historia en ese país y aún hoy en día se produce a gran escala. Históricamente la seda venía empleándose por parte de las clases más altas, mientras que el algodón quedaba reservado para las clases bajas. </p><p>Hoy en día la seda es principalmente usada en <a href="/w/index.php?title=Bhoodhan_Pochampally&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bhoodhan Pochampally (aún no redactado)">Bhoodhan Pochampally</a>, también conocida como la «Ciudad de la Seda», <a href="/wiki/Kanchipuram" title="Kanchipuram">Kanchipuram</a>, Dharmavaram, <a href="/wiki/Mysore" title="Mysore">Mysore</a>, en el sur de la India y <a href="/wiki/Benar%C3%A9s" title="Benarés">Banarasi</a> en el norte para manufacturar <a href="/wiki/Ropa" title="Ropa">ropa</a> y <a href="/wiki/Sari" title="Sari">saris</a>. La «seda de Murshidabad», famosa desde tiempos antiguos se produce principalmente en la ciudad de Malda y el <a href="/wiki/Distrito_de_Murshidabad" title="Distrito de Murshidabad">distrito de Murshidabad</a>, en <a href="/wiki/Bengala_Occidental" title="Bengala Occidental">Bengala Occidental</a> y en <a href="/wiki/Distrito_de_Birbhum" title="Distrito de Birbhum">Birbhum</a>, donde aún se producen tejidos en telares de mano. Otro lugar famoso por la producción de seda es <a href="/wiki/Bhagalpur" title="Bhagalpur">Bhagalpur</a>. La seda de <a href="/wiki/Kanchipuram" title="Kanchipuram">Kanchi</a> es particularmente conocida por sus diseños clásicos y su perdurable calidad. </p><p>La seda es tradicionalmente tejida a mano y teñida; por lo general también tiene hilos de plata tejidos en la tela. La mayor parte de esta seda se usa para hacer <a href="/wiki/Sari" title="Sari">saris</a>. Los saris de seda son bastante caros y de colores muy llamativos. Las prendas de vestir elaboradas con seda forman parte del vestuario general para bodas y otras celebraciones en la India. </p><p>En el estado nororiental de <a href="/wiki/Assam" title="Assam">Assam</a>, se producen tres tipos diferentes de seda, llamadas colectivamente «seda Assam»: Muga, Eri y Pat. Muga, la seda de oro, y Eri son producidas por gusanos de seda que sólo son nativos de Assam. El patrimonio de la crianza de la seda y el tejido son muy antiguos y continúa en la actualidad sobre todo con la producción de Muga y Pat Riha y Mekhela Chador, las tres piezas saris de seda tejida con los motivos tradicionales. Los saris de seda de <a href="/wiki/Mysore" title="Mysore">Mysore</a>, son muy conocidos por su suave textura, que perdura muchos años si se mantienen cuidadosamente. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mediterráneo"><span id="Mediterr.C3.A1neo"></span>Mediterráneo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=4" title="Editar sección: Mediterráneo"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:56-aspetti_di_vita_quotidiana,abbigliamento_in_seta,Taccuino.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/56-aspetti_di_vita_quotidiana%2Cabbigliamento_in_seta%2CTaccuino.jpg/250px-56-aspetti_di_vita_quotidiana%2Cabbigliamento_in_seta%2CTaccuino.jpg" decoding="async" width="220" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/56-aspetti_di_vita_quotidiana%2Cabbigliamento_in_seta%2CTaccuino.jpg/330px-56-aspetti_di_vita_quotidiana%2Cabbigliamento_in_seta%2CTaccuino.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/56-aspetti_di_vita_quotidiana%2Cabbigliamento_in_seta%2CTaccuino.jpg/500px-56-aspetti_di_vita_quotidiana%2Cabbigliamento_in_seta%2CTaccuino.jpg 2x" data-file-width="869" data-file-height="947" /></a><figcaption>Usos de la seda, <a href="/wiki/Tacuinum_sanitatis" title="Tacuinum sanitatis">tacuinum sanitatis</a> casanatensis (siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XIV</span>).</figcaption></figure> <p>En la <a href="/wiki/Odisea" title="Odisea">Odisea</a> de <a href="/wiki/Homero" title="Homero">Homero</a>, 19.233, se menciona que <a href="/wiki/Odiseo" title="Odiseo">Odiseo</a> vestía una camisa "brillante como la piel de una cebolla seca" (varía de acuerdo con las traducciones). Algunos investigadores sugieren que la camisa era de seda. El Imperio Romano conocía la existencia de la seda y de hecho comerció con ella. Durante el reinado del emperador <a href="/wiki/Tiberio" title="Tiberio">Tiberio</a> se aprobaron las leyes de la suntuosidad, las cuales prohibían utilizar vestidos de seda, pero se mostraron bastante ineficaces. </p><p>A pesar de la popularidad de la seda, el secreto de su elaboración solo llegó a Europa alrededor del año 550 d. C., a través del <a href="/wiki/Imperio_bizantino" title="Imperio bizantino">Imperio bizantino</a>. Cuenta la leyenda que unos monjes que trabajaban para el emperador <a href="/wiki/Justiniano_I" title="Justiniano I">Justiniano I</a> consiguieron de contrabando huevos de gusanos de seda procedentes de China, ocultándolos con destreza en cañas de bambú. Mientras se encontraban en China, los monjes observaron el proceso de elaboración de la seda de los chinos. Por desgracia para los europeos, los bizantinos mantuvieron este secreto, compartido con los chinos, proporcionándoles de hecho el monopolio de su producción en Europa. Todos los tejidos que se producían eran de alta calidad elaborados por tejedores en telares manuales que se encontraban en el interior del complejo del Palacio de <a href="/wiki/Constantinopla" title="Constantinopla">Constantinopla</a>. La tela producida se utilizaba en la elaboración de las túnicas imperiales y como regalo a dignatarios extranjeros; el resto se vendía a precios muy elevados. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mundo_islámico"><span id="Mundo_isl.C3.A1mico"></span>Mundo islámico</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=5" title="Editar sección: Mundo islámico"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Silkworm_Cocoon_purchasing_in_Antioch.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Silkworm_Cocoon_purchasing_in_Antioch.jpg/220px-Silkworm_Cocoon_purchasing_in_Antioch.jpg" decoding="async" width="220" height="202" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Silkworm_Cocoon_purchasing_in_Antioch.jpg/330px-Silkworm_Cocoon_purchasing_in_Antioch.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d5/Silkworm_Cocoon_purchasing_in_Antioch.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="368" /></a><figcaption>Comercio de gusanos de seda en <a href="/wiki/Antioqu%C3%ADa" title="Antioquía">Antioquía</a>.</figcaption></figure> <p>En las enseñanzas islámicas, los hombres musulmanes tenían prohibido usar la seda. Muchos juristas religiosos creen que el razonamiento en el que se basaba esta prohibición residía en evitar que las prendas de vestir para hombres pudieran ser consideradas como femeninas o extravagantes. A pesar de los mandamientos judiciales contra la seda para los hombres, la seda ha mantenido su popularidad en el mundo islámico debido a la posibilidad de uso en las ropas femeninas. Los musulmanes introdujeron la seda en la <a href="/wiki/Pen%C3%ADnsula_ib%C3%A9rica" title="Península ibérica">península ibérica</a> tras su conquista. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Europa_medieval_y_moderna">Europa medieval y moderna</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=6" title="Editar sección: Europa medieval y moderna"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Los comerciantes venecianos comerciaron frecuentemente con seda y esto alentó a los productores a asentarse en Italia. En el siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XIII</span> la seda italiana era una importante fuente de comercio. Desde ese período, la seda producida en la <a href="/wiki/Provincia_de_Como" title="Provincia de Como">provincia de Como</a> ha sido considerada la más valiosa del mundo. La riqueza de <a href="/wiki/Florencia" title="Florencia">Florencia</a> fue en gran medida construida sobre tejidos basados en <a href="/wiki/Lana" title="Lana">lana</a> y seda, y otras ciudades como <a href="/wiki/Lucca" title="Lucca">Lucca</a> también se enriquecieron con su comercio. </p><p>La seda italiana era tan popular en Europa que <a href="/wiki/Francisco_I_de_Francia" title="Francisco I de Francia">Francisco I de Francia</a> invitó a los productores de seda italianos a Francia para crear una industria de la seda francesa, sobre todo en <a href="/wiki/Lyon" title="Lyon">Lyon</a>. El éxodo de grandes masas de población (especialmente de <a href="/wiki/Hugonote" class="mw-redirect" title="Hugonote">hugonotes</a>) durante los períodos de disputas religiosas dañó gravemente la industria francesa, provocando el cierre de muchas fábricas, especialmente de diferentes industrias textiles, incluidas las de seda, que acabaron por trasladarse a otros países. </p><p>En España, entre los siglos XV y XVIII, <a href="/wiki/Industria_sedera_de_Valencia" title="Industria sedera de Valencia">Valencia</a> produjo algunas de las mejores sedas y <a href="/wiki/Terciopelo" title="Terciopelo">terciopelos</a> de Europa. Testimonios de aquella industria son la <a href="/wiki/Lonja_de_la_Seda" title="Lonja de la Seda">Lonja de la Seda</a>, el <a href="/wiki/Colegio_del_Arte_Mayor_de_la_Seda" title="Colegio del Arte Mayor de la Seda">Colegio del Arte Mayor de la Seda</a>, el barrio de <a href="/wiki/El_Pilar_(Valencia)" title="El Pilar (Valencia)">Velluters</a> y la <a href="/wiki/Indumentaria_tradicional_de_la_Comunidad_Valenciana" title="Indumentaria tradicional de la Comunidad Valenciana">indumentaria tradicional valenciana</a>. </p><p>En el caso de Inglaterra, <a href="/wiki/Jacobo_I_de_Inglaterra_y_VI_de_Escocia" title="Jacobo I de Inglaterra y VI de Escocia">Jaime I</a> trató de establecer una producción de seda en Inglaterra mediante la compra y la plantación de 100.000 árboles de <a href="/wiki/Morus_alba" title="Morus alba">morera</a>, algunos en terrenos adyacentes al Palacio de <a href="/wiki/Hampton_Court" title="Hampton Court">Hampton Court</a>, pero estos resultaron ser de una especie no apta para los gusanos de seda, y el intento fracasó. Las empresas británicas también establecieron industrias de seda en <a href="/wiki/Chipre" title="Chipre">Chipre</a> en 1928. En Inglaterra, a mediados de siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XX</span>, la seda se producía en <a href="/wiki/Lullingstone_Castle" title="Lullingstone Castle">Lullingstone Castle</a> en <a href="/wiki/Kent" title="Kent">Kent</a>. Los gusanos de seda fueron criados y mantenidos bajo la dirección de la señora Zoe Hart Dyke. La producción a escala industrial comenzó en otro lugar más tarde. </p><p>En Italia, la Stazione Bacologica Sperimentale fue fundada en <a href="/wiki/Padua" title="Padua">Padua</a> en 1871 y sus investigaciones se dedicaron a la sericicultura. A fines del siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XIX</span>, China, Japón e Italia eran los principales productores de seda. Las ciudades más importantes en la producción de seda de Italia fueron <a href="/wiki/Como" title="Como">Como</a> y <a href="/wiki/Meldola" title="Meldola">Meldola</a> (<a href="/wiki/Forl%C3%AC" title="Forlì">Forlì</a>). En la época medieval, era común que la seda se usara para hacer fundas para los plátanos y otras frutas. La seda era bastante cara en la Europa medieval, así que este tejido solo estaba al alcance de las clases más pudientes. Comerciantes como el italiano <a href="/wiki/Giovanni_Arnolfini" title="Giovanni Arnolfini">Giovanni Arnolfini</a> se hicieron bastante ricos gracias al comercio de la seda con los países del norte de Europa. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Norteamérica"><span id="Norteam.C3.A9rica"></span>Norteamérica</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=7" title="Editar sección: Norteamérica"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Jaime I de Inglaterra introdujo el cultivo de la seda en las colonias americanas en torno al año 1619, supuestamente para desalentar la plantación de <a href="/wiki/Tabaco" title="Tabaco">tabaco</a>. Solo los líderes de <a href="/wiki/Kentucky" title="Kentucky">Kentucky</a> adoptaron el cultivo. En el año 1800 un nuevo intento en la industria de la seda se inició en Europa con trabajadores nacidos en <a href="/wiki/Paterson" class="mw-redirect" title="Paterson">Paterson</a>, <a href="/wiki/Nueva_Jersey" title="Nueva Jersey">Nueva Jersey</a> y la ciudad se convirtió en un importante centro de producción de seda dentro de EE. UU., aunque las importaciones japonesas fueron aún más importantes. </p><p>La <a href="/wiki/Segunda_Guerra_Mundial" title="Segunda Guerra Mundial">Segunda Guerra Mundial</a> interrumpió el comercio de seda en Japón. Los precios de la seda aumentaron de manera espectacular. EE. UU. y la industria textil comenzaron a buscar sustitutos, lo que condujo a la utilización de <a href="/wiki/Fibra_sint%C3%A9tica" title="Fibra sintética">materiales sintéticos</a> como el <a href="/wiki/Nailon" title="Nailon">nailon</a>. Sedas artificiales (como <a href="/w/index.php?title=Lyocell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lyocell (aún no redactado)">lyocell</a>) también han sido fabricadas a partir de <a href="/wiki/Fibra_artificial" title="Fibra artificial">fibra artificial</a> de <a href="/wiki/Celulosa" title="Celulosa">celulosa</a> y, a menudo, es difícil distinguirlas de la seda real. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Propiedades">Propiedades</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=8" title="Editar sección: Propiedades"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Propiedades_físicas"><span id="Propiedades_f.C3.ADsicas"></span>Propiedades físicas</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=9" title="Editar sección: Propiedades físicas"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La fibra de seda tiene una sección transversal triangular con esquinas redondeadas. Esto refleja la luz a diferentes ángulos, dando a la seda un brillo natural. Tiene una textura suave y lisa, no resbaladiza, a diferencia de las <a href="/wiki/Fibra_sint%C3%A9tica" title="Fibra sintética">fibras sintéticas</a>. Su <a href="/wiki/Denier_(unidad)" title="Denier (unidad)">denier</a> es de 4,5 g / d cuando está seca y de 2,8-4,0 g / d cuando está mojada.<sup id="cite_ref-UNO_3-0" class="mw-references reference separada"><a href="#cite_note-UNO-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>​ </p><p>La seda es una de las fibras naturales más resistentes, pero pierde hasta el 20 % de su resistencia cuando está húmeda. Tiene buena capacidad para recuperarse de la humedad, de alrededor de un 11 %. Su elasticidad es de moderada a pobre: si se estira más allá de un cierto límite de fuerza, tarda un tiempo en recuperar su forma previa. Además es un tejido sensible a la luz solar, pudiéndose debilitar su estructura si se expone mucho al <a href="/wiki/Sol" title="Sol">sol</a>.<sup id="cite_ref-UNO_3-1" class="mw-references reference separada"><a href="#cite_note-UNO-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>​ También es especialmente vulnerable a la acción de los insectos, como las <a href="/wiki/Polilla" title="Polilla">polillas</a> si está sucia. La seda es un conductor pobre de la electricidad, por lo que puede acumular cargas estáticas. </p><p>Una <a href="/wiki/Gasa" title="Gasa">gasa</a> de seda sin lavar puede encogerse hasta un 8% del tamaño total debido a una relajación de su macro-estructura. Por lo tanto la seda debería ser pre-lavada antes de elaborar piezas de ropa o bien limpiarse en seco. La limpieza en seco puede reducir el volumen de la gasa hasta un 4 %. En ocasiones, esta reducción puede ser revertida mediante la aplicación de un suave vapor con una rueda de prensa de tela. </p><p>Algunas prendas de vestir —como el kimono japonés, el sari indio y el hanbok coreano— tienen algo en común: casi siempre están hechas de seda. Considerada la reina de las fibras, la seda ha cautivado con su elegancia a personas de todo el mundo, desde miembros de la realeza de tiempos antiguos hasta plebeyos. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Propiedades_químicas"><span id="Propiedades_qu.C3.ADmicas"></span>Propiedades químicas</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=10" title="Editar sección: Propiedades químicas"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La seda está compuesta de varias hebras de una <a href="/wiki/Prote%C3%ADna" title="Proteína">proteína</a>, la <a href="/wiki/Fibro%C3%ADna" title="Fibroína">fibroína</a>, constituida por la unión de los <a href="/wiki/Amino%C3%A1cido" title="Aminoácido">aminoácidos</a> <a href="/wiki/Glicina" title="Glicina">glicina</a>, <a href="/wiki/Alanina" title="Alanina">alanina</a> y <a href="/wiki/Serina" title="Serina">serina</a> con la estructura GLY-SER-GLY-ALA-GLY y forma <a href="/wiki/Beta-l%C3%A1mina" class="mw-redirect" title="Beta-lámina">beta-láminas</a>. El entrelazamiento de las cadenas de hidrógeno se forma mientras la cara cadenas se encuentra por encima y por debajo del plano de la cadena de hidrógeno.<sup id="cite_ref-UNO_3-2" class="mw-references reference separada"><a href="#cite_note-UNO-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>​ </p><p>La alta proporción de glicina, uno de los aminoácidos de molécula más reducida, permite un empacado firme gracias al cual las fibras se hacen fuertes y resistentes al estiramiento. La resistencia a la tensión es debida a los enlaces covalentes peptídicos. Dado que la proteína toma la forma de una Beta-lámina, cuando el tejido se estira la fuerza se transmite a estos fuertes lazos y de esta manera la fibra no se rompe. </p><p>La seda es resistente a la mayoría de los ácidos minerales pero es fácilmente soluble en <a href="/wiki/%C3%81cido_sulf%C3%BArico" title="Ácido sulfúrico">ácido sulfúrico</a>. Se vuelve amarillenta por <a href="/wiki/Transpiraci%C3%B3n" title="Transpiración">transpiración</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Usos">Usos</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=11" title="Editar sección: Usos"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La buena absorción de la seda hace que sea cómodo de llevar ropa elaborada con este tejido en climas cálidos y en situaciones de actividad física. Su baja conductividad mantiene el aire caliente cerca de la piel durante el tiempo frío. A menudo se utiliza para elaborar prendas de vestir como <a href="/wiki/Camisa" title="Camisa">camisas</a>, <a href="/wiki/Blusa" title="Blusa">blusas</a>, vestidos formales, ropa de <a href="/wiki/Alta_costura" title="Alta costura">alta costura</a>, <a href="/w/index.php?title=Neglig%C3%A9s&action=edit&redlink=1" class="new" title="Negligés (aún no redactado)">negligés</a>, <a href="/wiki/Pijama" title="Pijama">pijamas</a>, <a href="/wiki/Batas" class="mw-redirect" title="Batas">batas</a>, y <a href="/wiki/Ropa_interior_femenina" title="Ropa interior femenina">ropa interior femenina</a>. </p><p>La elegancia de la seda, su suave lustre y hermosa caída la hacen perfecta para algunas aplicaciones de <a href="/wiki/Tapicero" title="Tapicero">tapicería</a>. Se usa para paredes, <a href="/wiki/Cortina" title="Cortina">cortinas</a> (si se mezcla con otra fibra), alfombras, ropa de cama y tapicerías murales. </p><p>La seda también se utilizaba para la fabricación de <a href="/wiki/Paraca%C3%ADdas" title="Paracaídas">paracaídas</a> hasta la aparición del nailon y el <a href="/wiki/Ripstop" title="Ripstop">ripstop</a>, los <a href="/wiki/Neum%C3%A1tico" title="Neumático">neumáticos</a> de bicicleta, para rellenar los <a href="/wiki/Edred%C3%B3n" title="Edredón">edredones</a> y para fabricar las bolsas de pólvora de la <a href="/wiki/Artiller%C3%ADa" title="Artillería">artillería</a>. Los primeros chalecos antibalas (actualmente de <a href="/wiki/Kevlar" title="Kevlar">Kevlar</a>) fueron fabricados con seda en la era de la <a href="/wiki/P%C3%B3lvora" title="Pólvora">pólvora</a> hasta aproximadamente la <a href="/wiki/Primera_Guerra_Mundial" title="Primera Guerra Mundial">Primera Guerra Mundial</a>. </p><p>Un proceso de manufactura especial consigue hacerla adecuada como <a href="/wiki/Punto_quir%C3%BArgico" class="mw-redirect" title="Punto quirúrgico">sutura</a> quirúrgica no absorbible por el organismo. Doctores chinos la han utilizado para hacer arterias protésicas. El paño de seda también se puede utilizar como un material sobre el que escribir. La seda ha sido siempre muy apreciada, símbolo de lujo y de riqueza. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Producción"><span id="Producci.C3.B3n"></span>Producción</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=12" title="Editar sección: Producción"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>El conjunto de técnicas para la producción de la seda se denomina <a href="/wiki/Sericicultura" title="Sericicultura">sericicultura</a>. Más de 30 países producen seda, y los más importantes son China (54 %) e India (14 %). </p> <table border="1" cellpadding="3" cellspacing="0" width="100%" class="wikitable col1izd col2der col3cen col4der col5cen"> <tbody><tr> <th colspan="5">Los diez mayores productores — 2005 </th></tr> <tr> <th bgcolor="#DDDDFF" width="30%">País </th> <th bgcolor="#DDDDFF" width="20%">Producción (Int $1000) </th> <th bgcolor="#DDDDFF" width="15%">Pie de nota </th> <th bgcolor="#DDDDFF" width="20%">Producción (MT) </th> <th bgcolor="#DDDDFF" width="15%">Pie de nota </th></tr> <tr> <td><span style="display:none;">China</span><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg" class="mw-file-description" title="Bandera de la República Popular China"><img alt="Bandera de la República Popular China" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/20px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/30px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/40px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Rep%C3%BAblica_Popular_China" title="República Popular China">China</a></td> <td>978.013</td> <td>C</td> <td>290.003</td> <td>F </td></tr> <tr> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Flag_of_India.svg" class="mw-file-description" title="Bandera de la India"><img alt="Bandera de la India" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/20px-Flag_of_India.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/30px-Flag_of_India.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/Flag_of_India.svg/40px-Flag_of_India.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/India" title="India">India</a></td> <td>259.679</td> <td>C</td> <td>77.000</td> <td>F </td></tr> <tr> <td><span style="display:none;">Uzbekistán</span><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Flag_of_Uzbekistan.svg" class="mw-file-description" title="Bandera de Uzbekistán"><img alt="Bandera de Uzbekistán" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/20px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png" decoding="async" width="20" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/30px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/84/Flag_of_Uzbekistan.svg/40px-Flag_of_Uzbekistan.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="500" /></a></span> </span><a href="/wiki/Uzbekist%C3%A1n" title="Uzbekistán">Uzbekistán</a></td> <td>57.332</td> <td>C</td> <td>17.000</td> <td>F </td></tr> <tr> <td><span class="flagicon"><span style="display:none;">Brasil</span><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span title="Bandera de Brasil"><img alt="Bandera de Brasil" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/20px-Flag_of_Brazil.svg.png" decoding="async" width="20" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/05/Flag_of_Brazil.svg/40px-Flag_of_Brazil.svg.png 1.5x" data-file-width="1000" data-file-height="700" /></span></span> </span><a href="/wiki/Brasil" title="Brasil">Brasil</a></td> <td>37.097</td> <td>C</td> <td>11.000</td> <td>F </td></tr> <tr> <td><span style="display:none;">Irán</span><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Flag_of_Iran.svg" class="mw-file-description" title="Bandera de Irán"><img alt="Bandera de Irán" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/20px-Flag_of_Iran.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Flag_of_Iran.svg/40px-Flag_of_Iran.svg.png 1.5x" data-file-width="630" data-file-height="360" /></a></span> </span><a href="/wiki/Ir%C3%A1n" title="Irán">Irán</a></td> <td>20.235</td> <td>C</td> <td>6000</td> <td>F </td></tr> <tr> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Flag_of_Thailand.svg" class="mw-file-description" title="Bandera de Tailandia"><img alt="Bandera de Tailandia" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Thailand.svg/20px-Flag_of_Thailand.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Thailand.svg/30px-Flag_of_Thailand.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Flag_of_Thailand.svg/40px-Flag_of_Thailand.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Tailandia" title="Tailandia">Tailandia</a></td> <td>16.862</td> <td>C</td> <td>5000</td> <td>F </td></tr> <tr> <td><span style="display:none;">Vietnam</span><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Flag_of_Vietnam.svg" class="mw-file-description" title="Bandera de Vietnam"><img alt="Bandera de Vietnam" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/20px-Flag_of_Vietnam.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/30px-Flag_of_Vietnam.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Flag_of_Vietnam.svg/40px-Flag_of_Vietnam.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Vietnam" title="Vietnam">Vietnam</a></td> <td>10.117</td> <td>C</td> <td>3000</td> <td>F </td></tr> <tr> <td><span style="display:none;">Corea del Sur</span><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Flag_of_South_Korea.svg" class="mw-file-description" title="Bandera de Corea del Sur"><img alt="Bandera de Corea del Sur" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_South_Korea.svg/20px-Flag_of_South_Korea.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/09/Flag_of_South_Korea.svg/40px-Flag_of_South_Korea.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Corea_del_Sur" title="Corea del Sur">Corea del Sur</a></td> <td>5059</td> <td>C</td> <td>1500</td> <td>F </td></tr> <tr> <td><span style="display:none;">Rumania</span><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span title="Bandera de Rumania"><img alt="Bandera de Rumania" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/20px-Flag_of_Romania.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/30px-Flag_of_Romania.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Flag_of_Romania.svg/40px-Flag_of_Romania.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="400" /></span></span> <a href="/wiki/Rumania" title="Rumania">Rumania</a></td> <td>3372</td> <td>C</td> <td>1000</td> <td>F </td></tr> <tr> <td><span style="display:none;">Japón</span><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Archivo:Flag_of_Japan.svg" class="mw-file-description" title="Bandera de Japón"><img alt="Bandera de Japón" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/20px-Flag_of_Japan.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Flag_of_Japan.svg/40px-Flag_of_Japan.svg.png 1.5x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span> </span><a href="/wiki/Jap%C3%B3n" title="Japón">Japón</a></td> <td>2023</td> <td>C</td> <td>600</td> <td>F </td></tr> <tr> <td colspan="5" style="font-size:.7em">Sin símbolo = Cifra oficial, F = estimado por la FAO, ate, * = Cifra no oficial, C = Cifra calculada;<br /> <p>La producción en Int $1000 ha sido calculada basada en los precios internacionales del período 1999-2001<br /> Fuente: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fao.org/es/ess/top/commodity.html?lang=en&item=1185&year=2005">Food And Agricultural Organization of United Nations: Economic And Social Department: The Statistical Devision</a> </p> </td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Turkeye.Urg%C3%BCp02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Turkeye.Urg%C3%BCp02.jpg/250px-Turkeye.Urg%C3%BCp02.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Turkeye.Urg%C3%BCp02.jpg/330px-Turkeye.Urg%C3%BCp02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Turkeye.Urg%C3%BCp02.jpg/500px-Turkeye.Urg%C3%BCp02.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption>Filamentos de seda desenredados de un capullo de seda.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Obtención_de_las_fibras"><span id="Obtenci.C3.B3n_de_las_fibras"></span>Obtención de las fibras</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=13" title="Editar sección: Obtención de las fibras"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Para empezar, los gusanos de seda ponen sus huevos en un papel especialmente preparado. Los huevos eclosionan y las orugas (gusanos de seda) son alimentadas con hojas frescas de <a href="/wiki/Morus_alba" title="Morus alba">morera</a>. Después de unos 35 días y 4 mudas de piel las orugas son 10 000 veces más pesadas que cuando nacieron y ya son capaces de comenzar a hilar un <a href="/wiki/Pupa" title="Pupa">capullo</a>. </p><p>Un marco de caña se coloca sobre la bandeja con las orugas y cada una empieza a hilar un capullo moviendo su cabeza en un movimiento patrón en forma de 8. Dos glándulas producen la seda líquida y la fuerzan a salir a través de unas aberturas en la cabeza llamadas <a href="/w/index.php?title=Espinerette&action=edit&redlink=1" class="new" title="Espinerette (aún no redactado)">espinerettes</a>. </p><p>La seda líquida está recubierta con <a href="/wiki/Sericina" title="Sericina">sericina</a>, una goma protectora soluble en agua, que se solidifica en contacto con el aire. Durante los siguientes dos o tres días la oruga hace girar alrededor de un millar de filamentos sobre sí misma y queda completamente encerrada dentro del capullo. La mayoría de las orugas son cocidas en agua hirviendo y retiradas cuidadosamente de su capullo; a algunas se les permite <a href="/wiki/Metamorfosis_(biolog%C3%ADa)" title="Metamorfosis (biología)">metamorfosearse</a> en <a href="/wiki/Polilla" title="Polilla">polillas</a> para criar así a la próxima generación de orugas. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hilado_de_las_fibras">Hilado de las fibras</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=14" title="Editar sección: Hilado de las fibras"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Turkeye.Urg%C3%BCp03.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Turkeye.Urg%C3%BCp03.jpg/250px-Turkeye.Urg%C3%BCp03.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Turkeye.Urg%C3%BCp03.jpg/330px-Turkeye.Urg%C3%BCp03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/Turkeye.Urg%C3%BCp03.jpg/500px-Turkeye.Urg%C3%BCp03.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption>Filamentos de seda después del teñido.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Archivo:Turkeye.Urg%C3%BCp04.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Turkeye.Urg%C3%BCp04.jpg/250px-Turkeye.Urg%C3%BCp04.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Turkeye.Urg%C3%BCp04.jpg/330px-Turkeye.Urg%C3%BCp04.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/78/Turkeye.Urg%C3%BCp04.jpg/500px-Turkeye.Urg%C3%BCp04.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption>Enrollado de la seda en una rueda.</figcaption></figure> <p>Los capullos ahogados son clasificados por el tamaño de la fibra, su calidad y sus defectos y luego se cepillan para encontrar los filamentos. Varios filamentos se reúnen y se ovillan sobre una rueda (<b>enrollado</b>). Cada capullo produce aproximadamente 1500 <a href="/wiki/Metros" class="mw-redirect" title="Metros">metros</a> de fibra, conocida como fibra de seda en bruto. Varios filamentos se combinan para formar un <a href="/wiki/Hilo" title="Hilo">hilo</a>. Como las fibras se combinan y envuelven en la bobina pueden ser enrolladas para mantenerlas juntas. A este proceso se le llama "estirado" y la fibra resultante recibe el nombre de "hilo estirado". </p><p>El tipo de hilo y la cantidad de rotación se refieren al tejido producido. El tipo de hilo enrollado más fino se conoce como "único", donde ocho filamentos son enrollados juntos. Los hilos únicos pueden ser de dos o tres giros por <a href="/wiki/Pulgada" title="Pulgada">pulgada</a> y se utilizan para rellenar los hilos en las fábricas de seda. </p><p>Las «borras de seda» (desperdicios de seda) se producen a partir de las porciones interiores de los capullos. Estos son desgomados (la <a href="/wiki/Sericina" title="Sericina">sericina</a> es neutralizada) e hilados igual que cualquier otra fibra básica. O también puede ser mezclada con otro tipo de fibra básica y ser hilada en un hilo. </p><p>La producción de «<a href="/w/index.php?title=Seda_salvaje&action=edit&redlink=1" class="new" title="Seda salvaje (aún no redactado)">seda salvaje</a>» no está controlada. Los capullos se recogen una vez que las polillas han salido de estos, por lo que suelen quedar destrozados y la seda recogida suele ser de peor calidad. La fibra no puede ser enrollada y tiene que ser hilada a conciencia. Los tipos de seda salvaje incluyen la seda Tussah (más común), la Dupioni y finalmente, la Momme. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Derechos_animales">Derechos animales</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=15" title="Editar sección: Derechos animales"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Como en el <a href="/wiki/Proceso_productivo" class="mw-redirect" title="Proceso productivo">proceso</a> de obtención de la seda se introducen los capullos con las orugas dentro en agua hirviendo para ahogarlas, la <a href="/wiki/Sericicultura" title="Sericicultura">sericicultura</a> ha sido criticada a comienzos del siglo <span style="font-variant:small-caps;text-transform:lowercase">XXI</span> por <a href="/wiki/Activista" class="mw-redirect" title="Activista">activistas</a> de los derechos animales, especialmente desde la aparición de las sedas artificiales. <a href="/wiki/Mahatma_Gandhi" title="Mahatma Gandhi">Mahatma Gandhi</a> también fue un crítico de la producción de seda basándose en la filosofía <a href="/wiki/Ahimsa" title="Ahimsa">Ahimsa</a>. Ahimsa es parte de la tri-milenaria filosofía <a href="/wiki/Jaina" class="mw-redirect" title="Jaina">Jaina</a> de la India, "no dañar a cualquier criatura viviente". Esto llevó al desarrollo de una máquina de hilado de algodón que Gandhi distribuyó por su país que aún puede verse en el Instituto Gandhi. La seda Ahimsa, elaborada a partir de los capullos de especies silvestres y semi-salvajes de polillas de seda, se promueve en algunas partes del sur de India por parte de aquellos que prefieren no usar la seda producida mediante el ahogamiento de las orugas dentro de sus capullos. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Véase_también"><span id="V.C3.A9ase_tambi.C3.A9n"></span>Véase también</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=16" title="Editar sección: Véase también"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Gusano_de_seda" class="mw-redirect" title="Gusano de seda">Gusano de seda</a></li> <li><a href="/wiki/Seda_de_ara%C3%B1a" title="Seda de araña">Seda de araña</a></li> <li><a href="/wiki/Seda_de_mar" title="Seda de mar">Seda de mar</a></li> <li><a href="/wiki/Seda_silvestre" title="Seda silvestre">Seda silvestre</a></li> <li><a href="/wiki/Molino_de_Lombe" title="Molino de Lombe">Molino de Lombe</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referencias">Referencias</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=17" title="Editar sección: Referencias"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="listaref" style="list-style-type: decimal;"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.thefreedictionary.com/silk">«Silk»</a>. The Free Dictionary By Farlex<span class="reference-accessdate">. Consultado el 23 de mayo de 2012</span>.</span><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fes.wikipedia.org%3ASeda&rft.btitle=Silk&rft.genre=book&rft.pub=The+Free+Dictionary+By+Farlex&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.thefreedictionary.com%2Fsilk&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Sung, Ying-Hsing. 1637. Chinese Technology in the Seventeenth Century - T'ien-kung K'ai-wu. Translated and annotated by E-tu Zen Sun and Shiou-chuan Sun. Pennsylvania State University Press, 1966. Reprint: Dover, 1997. Chap. 2. Clothing materials.</span> </li> <li id="cite_note-UNO-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-UNO_3-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-UNO_3-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-UNO_3-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a></span> <span class="reference-text">Kadolph, Sara J. Textiles. 10th ed. Upper Saddle River: Pearson Prentice Hall, 2007. 76-81.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografía"><span id="Bibliograf.C3.ADa"></span>Bibliografía</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=18" title="Editar sección: Bibliografía"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Good, Irene. 1995. “On the question of silk in pre-Han Eurasia” <i>Antiquity</i> Vol. 69, Number 266, December 1995, pp. 959-968</li> <li>Hill, John E. 2004. <i>The Peoples of the West from the Weilue</i> 魏略 <i>by Yu Huan</i> 魚豢<i>: A Third Century Chinese Account Composed between 239 and 265 AD.</i> Draft annotated English translation. Appendix E. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://depts.washington.edu/silkroad/texts/weilue/weilue.html">[1]</a></li> <li>Kuhn, Dieter. 1995. “Silk Weaving in Ancient China: From Geometric Figures to Patterns of Pictorial Likeness.” <i>Chinese Science</i> 12 (1995): pp. 77-114.</li> <li>Liu, Xinru. 1996. <i>Silk and Religion: An Exploration of Material Life and the Thought of People, AD 600-1200</i>. <a href="/wiki/Oxford_University_Press" title="Oxford University Press">Oxford University Press</a>.</li> <li>Sung, Ying-Hsing. 1637. <i>Chinese Technology in the Seventeenth Century - T'ien-kung K'ai-wu</i>. Translated and annotated by E-tu Zen Sun and Shiou-chuan Sun. Pennsylvania State University Press, 1966. Reprint: Dover, 1997. Chap. 2. Clothing materials.</li> <li>Kadolph, Sara J. Textiles. 10th ed. Upper Saddle River: Pearson Prentice Hall, 2007. 76-81.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Enlaces_externos">Enlaces externos</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Seda&action=edit&section=19" title="Editar sección: Enlaces externos"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> alberga una categoría multimedia sobre <b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Silk" class="extiw" title="commons:Category:Silk">Seda</a></b>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wormspit.com/">Cría de gusanos de seda</a> (en inglés)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Roman/Texts/secondary/SMIGRA*/Sericum.html">Referencia sobre la seda de escritores romanos y bizantinos</a> (en inglés)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071202155627/http://www.geospace.co.uk/silk/worldsilk.html">Serie de mapas describiendo el comercio global de la seda</a> (en inglés)</li> <li><span class="broken-link"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jiljilsilks.com/store/pages/Silk-Book.html">La producción de seda cruda y su hilado</a></span> <span class="plainlinks" style="background-color: var(--background-color-warning-subtle,lightyellow); color: var(--color-base, #202122); font-size:85%">(<a href="/wiki/Ayuda:C%C3%B3mo_recuperar_un_enlace_roto" title="Ayuda:Cómo recuperar un enlace roto">enlace roto</a> disponible en <a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a>; véase el <a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/*/http://www.jiljilsilks.com/store/pages/Silk-Book.html">historial</a>, la <a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/1/http://www.jiljilsilks.com/store/pages/Silk-Book.html">primera versión</a> y la <a rel="nofollow" class="external text" href="//web.archive.org/web/2/http://www.jiljilsilks.com/store/pages/Silk-Book.html">última</a>).</span> (en inglés)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071231034911/http://www.gather.com/viewArticle.jsp?articleId=281474977152137">La historia del uso de la seda en trajes de artes marciales</a> (en inglés)</li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r161257576">.mw-parser-output .mw-authority-control{margin-top:1.5em}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox table{margin:0}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox hr:last-child{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox+.mw-mf-linked-projects{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{display:flex;padding:0.5em;border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);background-color:var(--background-color-neutral,#eaecf0);color:var(--color-base,#202122)}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects ul li{margin-bottom:0}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#eeeeff}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d);background-color:var(--background-color-neutral,#27292d);color:var(--color-base,#eaecf0)}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#202122)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#202122!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#27292d!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral,#27292d)!important;color:var(--color-base,#eaecf0)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#72777d)!important;background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#202122)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox-list{border-color:#202122!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .mw-authority-control .navbox th{background-color:#27292d!important}}</style><div class="mw-authority-control"><div role="navigation" class="navbox" aria-label="Navbox" style="width: inherit;padding:3px"><table class="hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Control_de_autoridades" title="Control de autoridades">Control de autoridades</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><b>Proyectos Wikimedia</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datos:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q37681" class="extiw" title="wikidata:Q37681">Q37681</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Silk">Silk</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q37681%22">Q37681</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikiquote" title="Wikiquote"><img alt="Wikiquote" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/15px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/23px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/30px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> Citas célebres:</span> <span class="uid"><a href="https://es.wikiquote.org/wiki/Seda" class="extiw" title="q:Seda">Seda</a></span></li></ul> <hr /> <ul><li><b>Identificadores</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Espa%C3%B1a" title="Biblioteca Nacional de España">BNE</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://datos.bne.es/resource/XX533940">XX533940</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Francia" title="Biblioteca Nacional de Francia">BNF</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11941507q">11941507q</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11941507q">(data)</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4054289-0">4054289-0</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85122543">sh85122543</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_la_Rep%C3%BAblica_Checa" title="Biblioteca Nacional de la República Checa">NKC</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph120662">ph120662</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Israel" title="Biblioteca Nacional de Israel">NLI</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987007543754305171">987007543754305171</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/National_Archives_and_Records_Administration" class="mw-redirect" title="National Archives and Records Administration">NARA</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10647940">10647940</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Art_%26_Architecture_Thesaurus" title="Art & Architecture Thesaurus">AAT</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://vocab.getty.edu/page/aat/300014072">300014072</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/KulturNav" title="KulturNav">KulturNav</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kulturnav.org/34e445d1-83da-408a-8ef6-4d5c2e5bf024">id</a></span></li> <li><b>Diccionarios y enciclopedias</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Diccionario_hist%C3%B3rico_de_Suiza" title="Diccionario histórico de Suiza">DHS</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://hls-dhs-dss.ch/de/articles/013965">013965</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Brit%C3%A1nica" title="Enciclopedia Británica">Britannica</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/silk">url</a></span></li> <li><b>Identificadores médicos</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Medical_Subject_Headings" title="Medical Subject Headings">MeSH</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D047011">D047011</a></span></li> <li><b>Identificadores químicos</b></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Unique_Ingredient_Identifier" class="mw-redirect" title="Unique Ingredient Identifier">UNII</a>:</span> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://gsrs.ncats.nih.gov/ginas/app/beta/substances/6LK42KUV6W">6LK42KUV6W</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div class="mw-mf-linked-projects hlist"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span> Datos:</span> <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q37681" class="extiw" title="wikidata:Q37681">Q37681</a></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> Multimedia:</span> <span class="uid"><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Silk">Silk</a></span> / <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q37681%22">Q37681</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikiquote" title="Wikiquote"><img alt="Wikiquote" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/15px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/23px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/30px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> Citas célebres:</span> <span class="uid"><a href="https://es.wikiquote.org/wiki/Seda" class="extiw" title="q:Seda">Seda</a></span></li></ul> </div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐6b5b474f4‐rp6lj Cached time: 20250328093211 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.365 seconds Real time usage: 0.521 seconds Preprocessor visited node count: 1756/1000000 Post‐expand include size: 23643/2097152 bytes Template argument size: 2633/2097152 bytes Highest expansion depth: 11/100 Expensive parser function count: 15/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 4867/5000000 bytes Lua time usage: 0.208/10.000 seconds Lua memory usage: 6684645/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 15/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 408.221 1 -total 62.00% 253.086 1 Plantilla:Control_de_autoridades 10.48% 42.779 1 Plantilla:Commonscat 7.56% 30.872 1 Plantilla:Listaref 6.64% 27.123 1 Plantilla:Cite_web 5.15% 21.013 8 Plantilla:Bandera2 4.72% 19.268 1 Plantilla:Propiedad 3.82% 15.580 1 Plantilla:Otros_usos 3.38% 13.781 1 Plantilla:Texto_de_la_coletilla_del_título 2.49% 10.185 1 Plantilla:CHN --> <!-- Saved in parser cache with key eswiki:pcache:45976:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250328093211 and revision id 165640791. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Obtenido de «<a dir="ltr" href="https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Seda&oldid=165640791">https://es.wikipedia.org/w/index.php?title=Seda&oldid=165640791</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Especial:Categor%C3%ADas" title="Especial:Categorías">Categorías</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Seda" title="Categoría:Seda">Seda</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Tejidos" title="Categoría:Tejidos">Tejidos</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Pol%C3%ADmeros_naturales" title="Categoría:Polímeros naturales">Polímeros naturales</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Fibras" title="Categoría:Fibras">Fibras</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Sericicultura" title="Categoría:Sericicultura">Sericicultura</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Inventos_de_China" title="Categoría:Inventos de China">Inventos de China</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorías ocultas: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_que_necesitan_formato_correcto_de_referencias" title="Categoría:Wikipedia:Artículos que necesitan formato correcto de referencias">Wikipedia:Artículos que necesitan formato correcto de referencias</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_enlaces_externos_rotos" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con enlaces externos rotos">Wikipedia:Artículos con enlaces externos rotos</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_BNE" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores BNE">Wikipedia:Artículos con identificadores BNE</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_BNF" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores BNF">Wikipedia:Artículos con identificadores BNF</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_GND" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores GND">Wikipedia:Artículos con identificadores GND</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_LCCN" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN">Wikipedia:Artículos con identificadores LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Art%C3%ADculos_con_identificadores_AAT" title="Categoría:Wikipedia:Artículos con identificadores AAT">Wikipedia:Artículos con identificadores AAT</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:Control_de_autoridades_con_16_elementos" title="Categoría:Wikipedia:Control de autoridades con 16 elementos">Wikipedia:Control de autoridades con 16 elementos</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Esta página se editó por última vez el 24 feb 2025 a las 00:04.</li> <li id="footer-info-copyright">El texto está disponible bajo la <a href="/wiki/Wikipedia:Texto_de_la_Licencia_Creative_Commons_Atribuci%C3%B3n-CompartirIgual_4.0_Internacional" title="Wikipedia:Texto de la Licencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 4.0 Internacional">Licencia Creative Commons Atribución-CompartirIgual 4.0</a>; pueden aplicarse cláusulas adicionales. Al usar este sitio aceptas nuestros <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/es">términos de uso</a> y nuestra <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Privacy_policy/es">política de privacidad</a>.<br />Wikipedia® es una marca registrada de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/es/">Fundación Wikimedia</a>, una organización sin ánimo de lucro.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/es">Política de privacidad</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Acerca_de">Acerca de Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Limitaci%C3%B3n_general_de_responsabilidad">Limitación de responsabilidad</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Código de conducta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Desarrolladores</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/es.wikipedia.org">Estadísticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement/es">Declaración de cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//es.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Seda&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versión para móviles</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Buscar</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Buscar en Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Buscar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Buscar</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Contenidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar a la tabla de contenidos" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Cambiar a la tabla de contenidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Seda</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>114 idiomas</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Añadir tema</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-8tn2s","wgBackendResponseTime":138,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.365","walltime":"0.521","ppvisitednodes":{"value":1756,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":23643,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2633,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":15,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":4867,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":15,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 408.221 1 -total"," 62.00% 253.086 1 Plantilla:Control_de_autoridades"," 10.48% 42.779 1 Plantilla:Commonscat"," 7.56% 30.872 1 Plantilla:Listaref"," 6.64% 27.123 1 Plantilla:Cite_web"," 5.15% 21.013 8 Plantilla:Bandera2"," 4.72% 19.268 1 Plantilla:Propiedad"," 3.82% 15.580 1 Plantilla:Otros_usos"," 3.38% 13.781 1 Plantilla:Texto_de_la_coletilla_del_título"," 2.49% 10.185 1 Plantilla:CHN"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.208","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6684645,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-6b5b474f4-rp6lj","timestamp":"20250328093211","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Seda","url":"https:\/\/es.wikipedia.org\/wiki\/Seda","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q37681","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q37681","author":{"@type":"Organization","name":"Colaboradores de los proyectos Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-05-15T00:45:39Z","dateModified":"2025-02-24T00:04:14Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/1e\/Khotan-fabrica-seda-d17.jpg","headline":"fibra textil de origen animal"}</script> </body> </html>