CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="gl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Pigmento - Wikipedia, a enciclopedia libre</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )glwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","xaneiro","febreiro","marzo","abril","maio","xuño","xullo","agosto","setembro","outubro","novembro","decembro"],"wgRequestId":"64a27a71-b375-48c1-8d9e-86d3f4669010","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Pigmento","wgTitle":"Pigmento","wgCurRevisionId":6587512,"wgRevisionId":6587512,"wgArticleId":198216,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Wikipedia:Páxinas que usan ligazóns máxicas ISBN","Pigmentos","Arte","Cores"],"wgPageViewLanguage":"gl","wgPageContentLanguage":"gl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Pigmento","wgRelevantArticleId":198216,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true ,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"gl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"gl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q161179","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.gadget.PortalClass":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles": "ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.charinsert","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns", "ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=gl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=gl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=gl&modules=ext.gadget.PortalClass%2Ccharinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=gl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8a/Natural_ultramarine_pigment.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1000"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/8a/Natural_ultramarine_pigment.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="667"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Pigmento - Wikipedia, a enciclopedia libre"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//gl.m.wikipedia.org/wiki/Pigmento"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Editar" href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (gl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//gl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Pigmento"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.gl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Fonte Atom de novas de Wikipedia" href="/w/index.php?title=Especial:Cambios_recentes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Pigmento rootpage-Pigmento skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltar ao contido</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menú principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menú principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menú principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mover á barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">agochar</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navegación </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portada" title="Visitar a páxina principal [z]" accesskey="z"><span>Portada</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_da_comunidade" title="Información acerca do proxecto, do que pode facer e dos lugares onde atopar as cousas"><span>Portal da comunidade</span></a></li><li id="n-A-Taberna" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:A_Taberna"><span>A Taberna</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Actualidade" title="Información acerca de acontecementos de actualidade"><span>Actualidade</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Cambios_recentes" title="A lista de modificacións recentes no wiki [r]" accesskey="r"><span>Cambios recentes</span></a></li><li id="n-Artigos-de-calidade" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Artigos_de_calidade"><span>Artigos de calidade</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Ao_chou" title="Cargar unha páxina ao chou [x]" accesskey="x"><span>Páxina ao chou</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Axuda" title="O lugar para informarse"><span>Axuda</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Portada" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="a Wikipedia en galego" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-gl.svg" width="118" height="13" style="width: 7.375em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Procurar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Procurar neste wiki [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Procura</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Procurar en Wikipedia" aria-label="Procurar en Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Procurar neste wiki [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Procurar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Procurar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Ferramentas persoais"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aparencia"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Cambia a aparencia do tamaño da fonte, o ancho e a cor da páxina" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aparencia" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aparencia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_gl.wikipedia.org&uselang=gl" class=""><span>Doazóns</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Crear_unha_conta&returnto=Pigmento" title="É recomendable que cree unha conta e acceda ao sistema, se ben non é obrigatorio" class=""><span>Crear unha conta</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Iniciar_sesi%C3%B3n&returnto=Pigmento" title="É recomendable que se rexistre, se ben non é obrigatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>Acceder ao sistema</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Máis opcións" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas persoais" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas persoais</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menú de usuario" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_gl.wikipedia.org&uselang=gl"><span>Doazóns</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Crear_unha_conta&returnto=Pigmento" title="É recomendable que cree unha conta e acceda ao sistema, se ben non é obrigatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Crear unha conta</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Iniciar_sesi%C3%B3n&returnto=Pigmento" title="É recomendable que se rexistre, se ben non é obrigatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Acceder ao sistema</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Páxinas para os editores sen a sesión iniciada <a href="/wiki/Axuda:Introduci%C3%B3n" aria-label="Máis información sobre a edición"><span>máis información</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:As_mi%C3%B1as_contribuci%C3%B3ns" title="Unha lista das modificacións feitas desde este enderezo IP [y]" accesskey="y"><span>Contribucións</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:A_mi%C3%B1a_conversa" title="Conversa acerca de edicións feitas desde este enderezo IP [n]" accesskey="n"><span>Conversa</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contidos" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contidos</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mover á barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">agochar</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inicio</div> </a> </li> <li id="toc-Base_física" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Base_física"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Base física</span> </div> </a> <ul id="toc-Base_física-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Grupos_de_pigmentos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Grupos_de_pigmentos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Grupos de pigmentos</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Grupos_de_pigmentos-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Mostrar ou agochar a subsección "Grupos de pigmentos"</span> </button> <ul id="toc-Grupos_de_pigmentos-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Pigmentos_biolóxicos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pigmentos_biolóxicos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Pigmentos biolóxicos</span> </div> </a> <ul id="toc-Pigmentos_biolóxicos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Mostrar ou agochar a subsección "Historia"</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Desenvolvemento_de_pigmentos_sintéticos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Desenvolvemento_de_pigmentos_sintéticos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Desenvolvemento de pigmentos sintéticos</span> </div> </a> <ul id="toc-Desenvolvemento_de_pigmentos_sintéticos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Novas_fontes_para_pigmentos_históricos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Novas_fontes_para_pigmentos_históricos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Novas fontes para pigmentos históricos</span> </div> </a> <ul id="toc-Novas_fontes_para_pigmentos_históricos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Estándares_industriais_e_de_manufactura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Estándares_industriais_e_de_manufactura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Estándares industriais e de manufactura</span> </div> </a> <ul id="toc-Estándares_industriais_e_de_manufactura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cuestións_científicas_e_técnicas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Cuestións_científicas_e_técnicas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Cuestións científicas e técnicas</span> </div> </a> <ul id="toc-Cuestións_científicas_e_técnicas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Reproducións_en_pantalla" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Reproducións_en_pantalla"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Reproducións en pantalla</span> </div> </a> <ul id="toc-Reproducións_en_pantalla-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Notas</span> </div> </a> <ul id="toc-Notas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Véxase_tamén" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Véxase_tamén"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Véxase tamén</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Véxase_tamén-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Mostrar ou agochar a subsección "Véxase tamén"</span> </button> <ul id="toc-Véxase_tamén-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Outros_artigos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Outros_artigos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Outros artigos</span> </div> </a> <ul id="toc-Outros_artigos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografía" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografía"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Bibliografía</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografía-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ligazóns_externas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ligazóns_externas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>Ligazóns externas</span> </div> </a> <ul id="toc-Ligazóns_externas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostrar ou agochar a táboa de contidos" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostrar ou agochar a táboa de contidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Pigmento</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ir a un artigo noutra lingua. Dispoñible en 71 linguas" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-71" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">71 linguas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AE%D8%B6%D8%A7%D8%A8" title="خضاب – árabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="خضاب" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="árabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Pigmentu" title="Pigmentu – asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Pigmentu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Piqment" title="Piqment – acerbaixano" lang="az" hreflang="az" data-title="Piqment" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="acerbaixano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%96%D0%B3%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Пігмент – belaruso" lang="be" hreflang="be" data-title="Пігмент" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belaruso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%B3%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Пигмент – búlgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Пигмент" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="búlgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B0%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%95_%E0%A6%9A%E0%A7%82%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%A3" title="রঞ্জক চূর্ণ – bengalí" lang="bn" hreflang="bn" data-title="রঞ্জক চূর্ণ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalí" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Pigment_(materijal)" title="Pigment (materijal) – bosníaco" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Pigment (materijal)" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosníaco" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – catalán" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Pigment" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalán" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – checo" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Pigment" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="checo" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – dinamarqués" lang="da" hreflang="da" data-title="Pigment" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="dinamarqués" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Pigmente" title="Pigmente – alemán" lang="de" hreflang="de" data-title="Pigmente" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemán" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CF%81%CF%89%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE" title="Χρωστική – grego" lang="el" hreflang="el" data-title="Χρωστική" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grego" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – inglés" lang="en" hreflang="en" data-title="Pigment" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglés" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Pigmento" title="Pigmento – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Pigmento" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Pigmento" title="Pigmento – español" lang="es" hreflang="es" data-title="Pigmento" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="español" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/V%C3%A4rvipigment" title="Värvipigment – estoniano" lang="et" hreflang="et" data-title="Värvipigment" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoniano" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Pigmentu" title="Pigmentu – éuscaro" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Pigmentu" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="éuscaro" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B1%D9%86%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%87" title="رنگدانه – persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="رنگدانه" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Pigmentti" title="Pigmentti – finés" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Pigmentti" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finés" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – francés" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Pigment" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francés" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – frisón setentrional" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Pigment" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frisón setentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Pigmint" title="Pigmint – frisón occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Pigmint" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frisón occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/L%C3%ADocha" title="Líocha – irlandés" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Líocha" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A4%D7%99%D7%92%D7%9E%D7%A0%D7%98" title="פיגמנט – hebreo" lang="he" hreflang="he" data-title="פיגמנט" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebreo" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%95" title="वर्णक – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="वर्णक" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – croata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Pigment" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Pigman" title="Pigman – crioulo haitiano" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Pigman" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="crioulo haitiano" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – húngaro" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Pigment" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="húngaro" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8A%D5%AB%D5%A3%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%BF" title="Պիգմենտ – armenio" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Պիգմենտ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armenio" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Pigmen" title="Pigmen – indonesio" lang="id" hreflang="id" data-title="Pigmen" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Pigmento" title="Pigmento – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Pigmento" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Pigmento" title="Pigmento – italiano" lang="it" hreflang="it" data-title="Pigmento" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E9%A1%94%E6%96%99" title="顔料 – xaponés" lang="ja" hreflang="ja" data-title="顔料" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="xaponés" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9E%E1%83%98%E1%83%92%E1%83%9B%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98_(%E1%83%A5%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%90)" title="პიგმენტები (ქიმია) – xeorxiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="პიგმენტები (ქიმია)" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="xeorxiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%B3%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82%D1%82%D0%B5%D1%80" title="Пигменттер – kazako" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Пигменттер" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazako" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B5%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%A3%E0%B2%A6%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%B5%E0%B3%8D%E0%B2%AF" title="ವರ್ಣದ್ರವ್ಯ – kannará" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ವರ್ಣದ್ರವ್ಯ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannará" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%95%88%EB%A3%8C" title="안료 – coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="안료" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%B3%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Пигмент – kirguiz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Пигмент" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirguiz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Pigmentum_(chemia)" title="Pigmentum (chemia) – latín" lang="la" hreflang="la" data-title="Pigmentum (chemia)" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latín" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – luxemburgués" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Pigment" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxemburgués" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Pigmento" title="Pigmento – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Pigmento" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Pigmentas" title="Pigmentas – lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Pigmentas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Pigments" title="Pigments – letón" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Pigments" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letón" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Pigmen" title="Pigmen – malaio" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Pigmen" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – neerlandés" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Pigment" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="neerlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – noruegués nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Pigment" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="noruegués nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Pigment" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Bilfee_(Pigment)" title="Bilfee (Pigment) – oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Bilfee (Pigment)" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Pigmento" title="Pigmento – portugués" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Pigmento" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugués" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – romanés" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Pigment" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="romanés" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%B3%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Пигмент – ruso" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Пигмент" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ruso" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – serbocroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Pigment" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbocroata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Pigment" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Pigment_(maliarstvo)" title="Pigment (maliarstvo) – eslovaco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Pigment (maliarstvo)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovaco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – esloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Pigment" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Pigmenti" title="Pigmenti – albanés" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Pigmenti" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanés" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B8%D0%B3%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Пигмент – serbio" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Пигмент" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbio" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – sueco" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Pigment" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sueco" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Pigmenti" title="Pigmenti – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Pigmenti" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%A8%E0%AE%BF%E0%AE%B1%E0%AE%AE%E0%AE%BF" title="நிறமி – támil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="நிறமி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="támil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B5%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%A3%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%B2%E0%B1%81" title="వర్ణకాలు – telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="వర్ణకాలు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A3%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%95%E0%B8%96%E0%B8%B8" title="รงควัตถุ – tailandés" lang="th" hreflang="th" data-title="รงควัตถุ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tailandés" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Pigment" title="Pigment – turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Pigment" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%96%D0%B3%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D1%82" title="Пігмент – ucraíno" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Пігмент" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraíno" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B5%D8%A8%D8%A7%D8%BA" title="صباغ – urdú" lang="ur" hreflang="ur" data-title="صباغ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdú" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Pigmentlar" title="Pigmentlar – uzbeko" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Pigmentlar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeko" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/S%E1%BA%AFc_t%E1%BB%91" title="Sắc tố – vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Sắc tố" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%89%B2%E7%B4%A0" title="色素 – chinés wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="色素" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="chinés wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%89%B2%E7%B4%A0" title="色素 – chinés" lang="zh" hreflang="zh" data-title="色素" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinés" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Sek-s%C3%B2%CD%98" title="Sek-sò͘ – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Sek-sò͘" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E9%A1%8F%E6%96%99" title="顏料 – cantonés" lang="yue" hreflang="yue" data-title="顏料" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonés" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q161179#sitelinks-wikipedia" title="Editar as ligazóns interlingüísticas" class="wbc-editpage">Editar as ligazóns</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espazos de nomes"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Pigmento" title="Ver o contido da páxina [c]" accesskey="c"><span>Artigo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Conversa:Pigmento" rel="discussion" title="Conversa acerca do contido desta páxina [t]" accesskey="t"><span>Conversa</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar a variante de lingua" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">galego</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vistas"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Pigmento"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pigmento&veaction=edit" title="Editar esta páxina [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit" title="Editar o código fonte desta páxina [e]" accesskey="e"><span>Editar a fonte</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=history" title="Versións anteriores desta páxina [h]" accesskey="h"><span>Ver o historial</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas das páxinas"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ferramentas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mover á barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">agochar</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Máis opcións" > <div class="vector-menu-heading"> Accións </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Pigmento"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pigmento&veaction=edit" title="Editar esta páxina [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit" title="Editar o código fonte desta páxina [e]" accesskey="e"><span>Editar a fonte</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=history"><span>Ver o historial</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Xeral </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1xinas_que_ligan_con_esta/Pigmento" title="Lista de todas as páxinas do wiki que ligan cara a aquí [j]" accesskey="j"><span>Páxinas que ligan con esta</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Cambios_relacionados/Pigmento" rel="nofollow" title="Cambios recentes nas páxinas ligadas desde esta [k]" accesskey="k"><span>Cambios relacionados</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1xinas_especiais" title="Lista de todas as páxinas especiais [q]" accesskey="q"><span>Páxinas especiais</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pigmento&oldid=6587512" title="Ligazón permanente a esta versión desta páxina"><span>Ligazón permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=info" title="Máis información sobre esta páxina"><span>Información da páxina</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Cita&page=Pigmento&id=6587512&wpFormIdentifier=titleform" title="Información sobre como citar esta páxina"><span>Citar esta páxina</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fgl.wikipedia.org%2Fwiki%2FPigmento"><span>Xerar URL acurtado</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&url=https%3A%2F%2Fgl.wikipedia.org%2Fwiki%2FPigmento"><span>Descargar o código QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimir/exportar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Pigmento"><span>Crear un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:DownloadAsPdf&page=Pigmento&action=show-download-screen"><span>Descargar como PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Pigmento&printable=yes" title="Versión para imprimir da páxina [p]" accesskey="p"><span>Versión para imprimir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Noutros proxectos </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Pigments" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q161179" title="Ligazón ao elemento conectado no repositorio de datos [g]" accesskey="g"><span>Elemento de Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas das páxinas"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aparencia"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aparencia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mover á barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">agochar</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Na Galipedia, a Wikipedia en galego.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="gl" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Natural_ultramarine_pigment.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Natural_ultramarine_pigment.jpg/200px-Natural_ultramarine_pigment.jpg" decoding="async" width="200" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Natural_ultramarine_pigment.jpg/300px-Natural_ultramarine_pigment.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Natural_ultramarine_pigment.jpg/400px-Natural_ultramarine_pigment.jpg 2x" data-file-width="450" data-file-height="375" /></a><figcaption>Pigmento natural <a href="/w/index.php?title=Azul_mari%C3%B1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Azul mariño (a páxina aínda non existe)">azul ultramar</a> en forma de po.</figcaption></figure> <p>Un <b>pigmento</b> é un material que cambia a <a href="/wiki/Cor" title="Cor">cor</a> da <a href="/wiki/Luz" title="Luz">luz</a> que <a href="/wiki/Reflexi%C3%B3n_(f%C3%ADsica)" title="Reflexión (física)">reflicte</a> como resultado da absorción selectiva de certas <a href="/wiki/Lonxitude_de_onda" title="Lonxitude de onda">lonxitudes de onda</a> da <a href="/wiki/Luz" title="Luz">luz</a>. Este proceso físico é diferente da <a href="/wiki/Fluorescencia" title="Fluorescencia">fluorescencia</a>, a <a href="/wiki/Fosforescencia" title="Fosforescencia">fosforescencia</a> e outras formas de <a href="/w/index.php?title=Luminescencia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luminescencia (a páxina aínda non existe)">luminescencia</a>, nas cales o propio material emite luz. Moitos materiais absorben selectivamente luces de certas lonxitudes de onda. </p><p>Os <b><a href="/wiki/Pigmento_biol%C3%B3xico" title="Pigmento biolóxico">pigmentos biolóxicos</a></b> son substancias endóxenas que producen cor nas células de forma natural, como a <a href="/wiki/Melanina" title="Melanina">melanina</a> e <a href="/wiki/Lipofuscina" title="Lipofuscina">lipofuscina</a> nos animais ou as <a href="/wiki/Clorofila" title="Clorofila">clorofilas</a> e <a href="/wiki/Antocianina" title="Antocianina">antocianinas</a> nas plantas. </p><p>Os materiais que os seres humanos elixiron e produciron para ser utilizados como pigmentos polo xeral teñen propiedades especiais que os volven ideais para darlle cor a outros materiais. Un pigmento debe ter unha alta forza tinguidora relativa aos materiais que colorea. Ademais debe ser estable en forma sólida a <a href="/wiki/Temperatura_ambiente" title="Temperatura ambiente">temperatura ambiente</a>. </p><p>Os pigmentos son utilizados para tinguir <a href="/wiki/Pintura" title="Pintura">pintura</a>, <a href="/wiki/Tinta" title="Tinta">tinta</a>, <a href="/wiki/Pl%C3%A1stico" title="Plástico">plástico</a>, <a href="/wiki/T%C3%A9xtil" title="Téxtil">téxtiles</a>, <a href="/wiki/Cosm%C3%A9tico" class="mw-redirect" title="Cosmético">cosméticos</a>, <a href="/wiki/Alimento" title="Alimento">alimentos</a> e outros produtos. A maioría dos pigmentos utilizados na <a href="/wiki/Manufactura" title="Manufactura">manufactura</a> e nas artes visuais son <a href="/w/index.php?title=Colorante&action=edit&redlink=1" class="new" title="Colorante (a páxina aínda non existe)">colorantes</a> secos, usualmente en forma de <a href="/wiki/Po_(materia)" title="Po (materia)">po</a> fino. Este po engádese a un vehículo ou matriz, un material relativamente neutro ou incoloro que actúa como <a href="/wiki/Adherente" title="Adherente">adhesivo</a>. Para aplicacións industriais e artísticas, a permanencia e a estabilidade son propiedades desexadas. Os pigmentos que non son permanentes chámanse <a href="/w/index.php?title=Pigmento_fuxitivo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pigmento fuxitivo (a páxina aínda non existe)">fuxitivos</a>. Os pigmentos fuxitivos esváense co tempo, ou coa exposición á luz, mentres que outros acaban por ennegrecer. </p><p>Xeralmente, faise distinción entre pigmento, que é <a href="/wiki/Solubilidade" title="Solubilidade">insoluble</a> no vehículo (formando unha <a href="/w/index.php?title=Suspensi%C3%B3n_(qu%C3%ADmica)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Suspensión (química) (a páxina aínda non existe)">suspensión</a>), e <a href="/w/index.php?title=Tinguidura&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tinguidura (a páxina aínda non existe)">tinguidura</a> ou tintura, a cal ou é un <a href="/wiki/L%C3%ADquido" title="Líquido">líquido</a> ou é soluble no vehículo (formando unha <a href="/wiki/Soluci%C3%B3n_(qu%C3%ADmica)" class="mw-redirect" title="Solución (química)">solución</a>). Un colorante pode ser un pigmento ou unha tinguidura dependendo do vehículo no que se usa. Nalgúns casos, un pigmento pode fabricarse a partir dunha tinguidura <a href="/w/index.php?title=Precipitado&action=edit&redlink=1" class="new" title="Precipitado (a páxina aínda non existe)">precipitando</a> unha tinguidura soluble cun sal metálico. </p><p>Os pigmentos foron utilizados desde tempos prehistóricos, e foron fundamentais nas artes visuais ao longo da Historia. Os principais pigmentos naturais utilizados son de orixe mineral ou biolóxica. A necesidade de conseguir pigmentos menos custosos dada a escaseza dalgunhas cores, como o azul, propiciou a aparición dos pigmentos sintéticos. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Base_física"><span id="Base_f.C3.ADsica"></span>Base física</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&veaction=edit&section=1" title="Editar a sección: «Base física»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit&section=1" title="Editar o código fonte da sección: Base física"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Simple_reflectance.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Simple_reflectance.svg/200px-Simple_reflectance.svg.png" decoding="async" width="200" height="118" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Simple_reflectance.svg/300px-Simple_reflectance.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Simple_reflectance.svg/400px-Simple_reflectance.svg.png 2x" data-file-width="450" data-file-height="265" /></a><figcaption>Unha gran cantidade de lonxitudes de ondas (cores) da luz inciden no pigmento. Este pigmento absorbe a luz verde e vermella, pero reflicte a azul, polo que o veremos azul.</figcaption></figure> <p>Os pigmentos producen as súas cores debido a que selectivamente reflicten e absorben certas ondas luminosas. A luz branca é aproximadamente igual a unha mestura de todo o <a href="/wiki/Espectro_visible" title="Espectro visible">espectro visible</a> de luz. Cando esta luz choca cun pigmento, algunhas ondas son absorbidas polos <a href="/wiki/Enlace_qu%C3%ADmico" title="Enlace químico">enlaces químicos</a> e <a href="/wiki/Substitu%C3%ADnte" title="Substituínte">substituíntes</a> do pigmento e outras son reflectidas. Este novo espectro de luz reflectida crea a aparencia da cor. Por exemplo, un pigmento azul mariño reflicte a luz azul, e absorbe as demais cores. Os pigmentos, a diferenza das substancias fluorescentes ou fosforescentes, só poden subtraer ondas da luz que recibe, nunca engadir novas. </p><p>A aparencia dos pigmentos está intimamente ligada á cor da luz que reciben. A <a href="/wiki/Luz_solar" title="Luz solar">luz solar</a> ten unha <a href="/wiki/Temperatura_de_cor" class="mw-redirect" title="Temperatura de cor">temperatura de cor</a> alta e un espectro relativamente uniforme, e é considerada un estándar para a luz branca. A luz artificial, pola súa parte, tende a ter grandes variacións nalgunhas partes do seu espectro. Vistos baixo estas condicións, os pigmentos vense de diferentes cores. </p><p>Os <a href="/w/index.php?title=Espazo_de_cor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Espazo de cor (a páxina aínda non existe)">espazos de cores</a> usados para representar cores numericamente deben especificar a súa fonte de luz. Os espazos de cor <a href="/w/index.php?title=Espazo_de_cor_Lab&action=edit&redlink=1" class="new" title="Espazo de cor Lab (a páxina aínda non existe)">Lab</a>, a menos que se indique o contrario, asumen que a medida foi tomada baixo unha fonte luminosa de tipo <a href="/w/index.php?title=D65&action=edit&redlink=1" class="new" title="D65 (a páxina aínda non existe)">D65</a> (<i>Daylight 6500 K</i>), a cal ten aproximadamente a mesma temperatura de cor cá luz solar. </p><p>Outras propiedades dunha cor, tales como a súa <a href="/w/index.php?title=Saturaci%C3%B3n_(color)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Saturación (color) (a páxina aínda non existe)">saturación</a> ou a súa <a href="/w/index.php?title=Luminosidade_(cor)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luminosidade (cor) (a páxina aínda non existe)">luminosidade</a>, poden ser determinadas a partir das outras substancias que acompañan aos pigmentos. Os adhesivos (aglutinantes) e recheos engadidos a substancias químicas pigmentadoras puras tamén teñen os seus propios patróns de inflexión e absorción, os cales poden afectar ao espectro final. Da mesma forma, en mesturas de pigmento e aglutinante, algúns raios de luz poden non encontrarse con moléculas pigmentadoras, e poden ser reflectidas. Este tipo de raios contribúen á saturación da cor. Un pigmento puro permite que moi pouca luz branca escape, producindo unha cor altamente saturada. Porén, unha pequena cantidade de pigmento mesturada con moito adhesivo ten un aspecto <a href="/wiki/Saturaci%C3%B3n_(cor)" title="Saturación (cor)">insaturado</a> e <a href="/w/index.php?title=Opaco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Opaco (a páxina aínda non existe)">opaco</a>, debido á gran cantidade de luz branca que escapa. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Grupos_de_pigmentos">Grupos de pigmentos</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&veaction=edit&section=2" title="Editar a sección: «Grupos de pigmentos»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit&section=2" title="Editar o código fonte da sección: Grupos de pigmentos"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:IronOxidePigmentUSGOV.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/IronOxidePigmentUSGOV.jpg/200px-IronOxidePigmentUSGOV.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/IronOxidePigmentUSGOV.jpg/300px-IronOxidePigmentUSGOV.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/IronOxidePigmentUSGOV.jpg/400px-IronOxidePigmentUSGOV.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="450" /></a><figcaption>Pigmento de <a href="/wiki/%C3%93xido_de_ferro" title="Óxido de ferro">óxido de ferro</a>.</figcaption></figure> <ul><li>Pigmentos de <a href="/wiki/Ars%C3%A9nico" title="Arsénico">arsénico</a>: <a href="/w/index.php?title=Verde_de_Par%C3%ADs&action=edit&redlink=1" class="new" title="Verde de París (a páxina aínda non existe)">Verde de París</a></li> <li>Pigmentos de <a href="/wiki/Carbono" title="Carbono">carbono</a>: <a href="/w/index.php?title=Negro_de_carb%C3%B3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Negro de carbón (a páxina aínda non existe)">Negro de carbón</a>, <a href="/w/index.php?title=Negro_marfil&action=edit&redlink=1" class="new" title="Negro marfil (a páxina aínda non existe)">negro marfil</a>, <a href="/w/index.php?title=Negro_vi%C3%B1a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Negro viña (a páxina aínda non existe)">negro viña</a>, <a href="/wiki/Negro_de_fume" title="Negro de fume">negro de fume</a></li> <li>Pigmentos de <a href="/wiki/Cadmio" title="Cadmio">cadmio</a>: <a href="/w/index.php?title=Verde_cadmio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Verde cadmio (a páxina aínda non existe)">Verde cadmio</a>, <a href="/w/index.php?title=Vermello_cadmio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vermello cadmio (a páxina aínda non existe)">vermello cadmio</a>, <a href="/w/index.php?title=Amarelo_cadmio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amarelo cadmio (a páxina aínda non existe)">amarelo cadmio</a>, <a href="/w/index.php?title=Laranxa_cadmio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Laranxa cadmio (a páxina aínda non existe)">laranxa cadmio</a></li> <li>Pigmentos de <a href="/wiki/%C3%93xido_de_ferro" title="Óxido de ferro">óxidos de ferro</a>: <a href="/w/index.php?title=Caput_Mortuum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Caput Mortuum (a páxina aínda non existe)">Caput Mortuum</a>, <a href="/w/index.php?title=Vermello_%C3%B3xido&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vermello óxido (a páxina aínda non existe)">vermello óxido</a>, <a href="/w/index.php?title=Ocre_vermello&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ocre vermello (a páxina aínda non existe)">ocre vermello</a>, <a href="/w/index.php?title=Vermello_de_Venecia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vermello de Venecia (a páxina aínda non existe)">vermello veneciano</a></li> <li>Pigmentos de <a href="/wiki/Cromo" title="Cromo">cromo</a>: <a href="/w/index.php?title=%C3%93xido_de_cromo_verde&action=edit&redlink=1" class="new" title="Óxido de cromo verde (a páxina aínda non existe)">Óxido de cromo verde</a>, <a href="/w/index.php?title=Amarelo_cromo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amarelo cromo (a páxina aínda non existe)">amarelo cromo</a></li> <li>Pigmentos de <a href="/wiki/Cobalto" title="Cobalto">cobalto</a>: <a href="/w/index.php?title=Azul_cobalto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Azul cobalto (a páxina aínda non existe)">Azul cobalto</a>, <a href="/w/index.php?title=Cer%C3%BAleo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cerúleo (a páxina aínda non existe)">azul cerúleo</a>, <a href="/w/index.php?title=Violeta_de_cobalto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Violeta de cobalto (a páxina aínda non existe)">violeta de cobalto</a>, <a href="/w/index.php?title=Aureolin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Aureolin (a páxina aínda non existe)">amarelo cobalto</a></li> <li>Pigmentos de <a href="/wiki/Chumbo" title="Chumbo">chumbo</a>: <a href="/w/index.php?title=Branco_de_chumbo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Branco de chumbo (a páxina aínda non existe)">branco de chumbo</a>, <a href="/w/index.php?title=Amarelo_N%C3%A1poles&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amarelo Nápoles (a páxina aínda non existe)">amarelo Nápoles</a>, <a href="/wiki/Albaialde" title="Albaialde">albaialde</a>, <a href="/w/index.php?title=Tetr%C3%B3xido_de_chumbo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tetróxido de chumbo (a páxina aínda non existe)">vermello de chumbo</a></li> <li>Pigmentos de <a href="/wiki/Cobre" title="Cobre">cobre</a>: <a href="/w/index.php?title=Verde_de_Par%C3%ADs&action=edit&redlink=1" class="new" title="Verde de París (a páxina aínda non existe)">Verde de París</a>, <a href="/w/index.php?title=Verdigr%C3%ADs&action=edit&redlink=1" class="new" title="Verdigrís (a páxina aínda non existe)">verdigrís</a>, <a href="/w/index.php?title=Azul_exipcio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Azul exipcio (a páxina aínda non existe)">azul exipcio</a></li> <li>Pigmentos de <a href="/wiki/Titanio" title="Titanio">titanio</a>: <a href="/w/index.php?title=Di%C3%B3xido_de_titanio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dióxido de titanio (a páxina aínda non existe)">Branco de titanio</a>, <a href="/w/index.php?title=Amarelo_de_titanio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amarelo de titanio (a páxina aínda non existe)">amarelo de titanio</a>, <a href="/w/index.php?title=%C3%93xido_de_titanio_(III)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Óxido de titanio (III) (a páxina aínda non existe)">negro de titanio</a></li> <li>Pigmentos de <a href="/wiki/Mercurio_(elemento)" title="Mercurio (elemento)">mercurio</a>: <a href="/w/index.php?title=Vermell%C3%B3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vermellón (a páxina aínda non existe)">vermellón</a></li> <li>Pigmentos de <a href="/wiki/Cinc" title="Cinc">cinc</a>: <a href="/w/index.php?title=%C3%93xido_de_cinc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Óxido de cinc (a páxina aínda non existe)">Branco de cinc</a></li> <li>Pigmentos de <a href="/wiki/Arxila" title="Arxila">arxila</a>: <a href="/w/index.php?title=Siena_natural&action=edit&redlink=1" class="new" title="Siena natural (a páxina aínda non existe)">Siena natural</a>, <a href="/w/index.php?title=Siena_torrado&action=edit&redlink=1" class="new" title="Siena torrado (a páxina aínda non existe)">siena torrado</a>, <a href="/w/index.php?title=Sombra_natural&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sombra natural (a páxina aínda non existe)">sombra natural</a>, <a href="/w/index.php?title=Sombra_torrada&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sombra torrada (a páxina aínda non existe)">sombra torrada</a>, <a href="/wiki/Ocre" title="Ocre">ocre</a></li> <li>Pigmentos de orixe biolóxica ou orgánica: <a href="/w/index.php?title=Alizarina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alizarina (a páxina aínda non existe)">Alizarina</a>, <a href="/w/index.php?title=Carmes%C3%AD_alizarino&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carmesí alizarino (a páxina aínda non existe)">carmesí alizarino</a>, <a href="/wiki/Anil" title="Anil">anil</a>, <a href="/wiki/Cochinilla" title="Cochinilla">cochinilla</a>, <a href="/wiki/P%C3%BArpura_de_Tiro" title="Púrpura de Tiro">púrpura de Tiro</a>, <a href="/w/index.php?title=Ftalocianina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ftalocianina (a páxina aínda non existe)">ftalocianina</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pigmentos_biolóxicos"><span id="Pigmentos_biol.C3.B3xicos"></span>Pigmentos biolóxicos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&veaction=edit&section=3" title="Editar a sección: «Pigmentos biolóxicos»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit&section=3" title="Editar o código fonte da sección: Pigmentos biolóxicos"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="detail principal"> <dl><dd><span><span><i>Artigo principal</i><i>:</i> <a href="/wiki/Pigmento_biol%C3%B3xico" title="Pigmento biolóxico">Pigmento biolóxico</a>.</span></span></dd></dl></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Monarch_Butterfly_Danaus_plexippus_Male_2664px.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Monarch_Butterfly_Danaus_plexippus_Male_2664px.jpg/200px-Monarch_Butterfly_Danaus_plexippus_Male_2664px.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Monarch_Butterfly_Danaus_plexippus_Male_2664px.jpg/300px-Monarch_Butterfly_Danaus_plexippus_Male_2664px.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Monarch_Butterfly_Danaus_plexippus_Male_2664px.jpg/400px-Monarch_Butterfly_Danaus_plexippus_Male_2664px.jpg 2x" data-file-width="2664" data-file-height="1998" /></a><figcaption>A distintiva pigmentación da <a href="/wiki/Danaus_plexippus" class="mw-redirect" title="Danaus plexippus">bolboreta monarca</a> lémbralles aos potenciais depredadores que é velenosa.</figcaption></figure> <p>En <a href="/wiki/Biolox%C3%ADa" title="Bioloxía">bioloxía</a>, un pigmento é calquera substancia que produce cor nas <a href="/wiki/C%C3%A9lulas" class="mw-redirect" title="Células">células</a> dos seres vivos. Moitas estruturas biolóxicas, como a <a href="/wiki/Pel" title="Pel">pel</a>, os <a href="/wiki/Ollo" title="Ollo">ollos</a>, o <a href="/wiki/Pelo" class="mw-redirect" title="Pelo">pelo</a> e as <a href="/wiki/Pluma" title="Pluma">plumas</a>, conteñen pigmentos en células especializadas chamadas <a href="/wiki/Cromat%C3%B3foro" title="Cromatóforo">cromatóforos</a>. Exemplos de substancias pigmentadas son a <a href="/wiki/Melanina" title="Melanina">melanina</a>, <a href="/wiki/Lipofuscina" title="Lipofuscina">lipofuscina</a>, <a href="/wiki/Pteridina" title="Pteridina">pteridinas</a>, <a href="/wiki/Antocianina" title="Antocianina">antocianinas</a> etc. Substancias como a <a href="/wiki/Hemoglobina" title="Hemoglobina">hemoglobina</a> (que contén ferro e lle dá cor ao <a href="/wiki/Sangue" title="Sangue">sangue</a> humano) e a <a href="/wiki/Hemocianina" title="Hemocianina">hemocianina</a> (que contén cobre e lle dá cor azul-verdosa ao sangue dos <a href="/wiki/Crust%C3%A1ceos" title="Crustáceos">crustáceos</a>) ou os <a href="/wiki/Bile" title="Bile">pigmentos biliares</a> e pigmentos visuais son as responsables da cor dalgúns tecidos e substancias, aínda que teñen outras funcións. Certas condicións afectan aos niveis ou á natureza dos pigmentos en células de <a href="/wiki/Planta" title="Planta">plantas</a>, <a href="/wiki/Animal" class="mw-redirect" title="Animal">animais</a>, <a href="/wiki/Fungo_(biolox%C3%ADa)" title="Fungo (bioloxía)">fungos</a> e algúns <a href="/wiki/Protista" class="mw-redirect" title="Protista">protistas</a>. Por exemplo, o <a href="/wiki/Albinismo" title="Albinismo">albinismo</a> é un trastorno que afecta ao nivel de produción de melanina nos animais. </p><p>A cor do pigmento difire do dunha <a href="/wiki/Cor_estrutural" class="mw-redirect" title="Cor estrutural">cor estrutural</a> en que o primeiro se ve igual desde todos os ángulos de visión, mentres que a cor estrutural é o resultado da reflexión selectiva ou da <a href="/wiki/Iridescencia" title="Iridescencia">iridescencia</a> ou dispersión da luz, que se dá xeralmente en estruturas con moitas capas. Por exemplo, as ás das <a href="/wiki/Bolboreta" title="Bolboreta">bolboretas</a> polo xeral teñen cor estrutural, aínda que moitas bolboretas tamén contan con células que conteñen pigmentos. A <a href="/wiki/Cor_dos_ollos#Ollos_azuis" title="Cor dos ollos">cor azul dos ollos</a> humanos non se debe a un (inexistente) pigmento azul senón á dispersión da luz dentro do ollo debida á escasa pigmentación do <a href="/wiki/Estroma_(tecidos)" title="Estroma (tecidos)">estroma</a> do <a href="/wiki/Iris_(anatom%C3%ADa)" title="Iris (anatomía)">iris</a>. </p><p>Uns dos pigmentos biolóxicos máis importantes son as <a href="/wiki/Clorofila" title="Clorofila">clorofilas</a> e <a href="/wiki/Carotenoide" title="Carotenoide">carotenoides</a>, presentes en todos os organismos con <a href="/wiki/Plasto" title="Plasto">plastos</a> nas súas células. A enerxía luminosa absorbida por estes pigmentos e a súa transformación en <a href="/w/index.php?title=Enerx%C3%ADa_qu%C3%ADmica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Enerxía química (a páxina aínda non existe)">enerxía química</a> é un proceso que forma parte da <a href="/wiki/Fotos%C3%ADntese" title="Fotosíntese">fotosíntese</a>. </p><p>Non hai que confundir os mencionados pigmentos biolóxicos coas <a href="/w/index.php?title=Tinguidura_histol%C3%B3xica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tinguidura histolóxica (a páxina aínda non existe)">tinguiduras histolóxicas</a>, as cales son colorantes que se utilizan para tinguir as preparacións histolóxicas antes de observalas ao <a href="/wiki/Microscopio" title="Microscopio">microscopio</a>, xa que así se aprecian máis detalles ou se destacan determinadas propiedades. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&veaction=edit&section=4" title="Editar a sección: «Historia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit&section=4" title="Editar o código fonte da sección: Historia"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Os pigmentos que se producen naturalmente, como os <a href="/wiki/Ocre" title="Ocre">ocres</a> e os <a href="/w/index.php?title=%C3%93xidos_de_ferro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Óxidos de ferro (a páxina aínda non existe)">óxidos de ferro</a>, foron usados como colorantes desde a Prehistoria. Os arqueólogos acharon evidencias de que os humanos primitivos utilizaban pintura para fins estéticas, como a decoración do seu corpo. Atopáronse pigmentos e ferramentas relacionadas que se cre teñen entre 350.000 e 400.000 anos de antigüidade nunha cova en Twin Rivers, preto de <a href="/wiki/Lusaka" class="mw-redirect" title="Lusaka">Lusaka</a>, <a href="/wiki/Zambia" title="Zambia">Zambia</a>. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Johannes_Vermeer_(1632-1675)_-_The_Girl_With_The_Pearl_Earring_(1665).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Johannes_Vermeer_%281632-1675%29_-_The_Girl_With_The_Pearl_Earring_%281665%29.jpg/200px-Johannes_Vermeer_%281632-1675%29_-_The_Girl_With_The_Pearl_Earring_%281665%29.jpg" decoding="async" width="200" height="286" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Johannes_Vermeer_%281632-1675%29_-_The_Girl_With_The_Pearl_Earring_%281665%29.jpg/300px-Johannes_Vermeer_%281632-1675%29_-_The_Girl_With_The_Pearl_Earring_%281665%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Johannes_Vermeer_%281632-1675%29_-_The_Girl_With_The_Pearl_Earring_%281665%29.jpg/400px-Johannes_Vermeer_%281632-1675%29_-_The_Girl_With_The_Pearl_Earring_%281665%29.jpg 2x" data-file-width="1861" data-file-height="2663" /></a><figcaption><i><a href="/w/index.php?title=A_moza_da_perla&action=edit&redlink=1" class="new" title="A moza da perla (a páxina aínda non existe)">A moza da perla</a></i> de Johannes Vermeer (c. <a href="/wiki/1665" title="1665">1665</a>).</figcaption></figure> <p>Antes da <a href="/wiki/Revoluci%C3%B3n_industrial" class="mw-redirect" title="Revolución industrial">Revolución industrial</a>, a variedade de cores dispoñibles para a arte e outros usos decorativos era tecnicamente limitada. A maioría dos pigmentos usados eran pigmentos terrestres e minerais, ou de orixe biolóxica. Tamén eran recollidos e comercializados pigmentos de fontes infrecuentes como substancias <a href="/wiki/Bot%C3%A1nica" title="Botánica">botánicas</a>, residuos animais, <a href="/wiki/Insecto" class="mw-redirect" title="Insecto">insectos</a> e <a href="/wiki/Molusco" class="mw-redirect" title="Molusco">moluscos</a>. Algunhas cores eran difíciles ou imposibles de preparar cos pigmentos dispoñibles. O azul e o púrpura eran asociados coa realeza debido ao seu alto custo. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Haustellum_brandaris_001.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Haustellum_brandaris_001.JPG/220px-Haustellum_brandaris_001.JPG" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Haustellum_brandaris_001.JPG/330px-Haustellum_brandaris_001.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Haustellum_brandaris_001.JPG/440px-Haustellum_brandaris_001.JPG 2x" data-file-width="2112" data-file-height="2816" /></a><figcaption>O molusco <i><a href="/wiki/Murex_brandaris" class="mw-redirect" title="Murex brandaris">Murex brandaris</a></i> (hoxe clasificado como <i>Haustellum brandaris</i>) era un dos que se utilizaban para obter a púrpura de Tiro. Tamén se obtiña do <i>Murex trunculus</i> (hoxe <i>Hexaplex trunculus</i>).</figcaption></figure> <p>Os pigmentos biolóxicos en xeral eran difíciles de adquirir, e os detalles da súa produción eran mantidos en segredo polos fabricantes. A <a href="/wiki/P%C3%BArpura_de_Tiro" title="Púrpura de Tiro">púrpura de Tiro</a> é un pigmento producido a partir da <a href="/wiki/Mucosa" title="Mucosa">mucosa</a> dunha das moitas especies de caracois mariños do xénero <i><a href="/w/index.php?title=Murex&action=edit&redlink=1" class="new" title="Murex (a páxina aínda non existe)">Murex</a></i> (hoxe clasificados noutros xéneros). A produción da púrpura de Tiro para ser utilizada como tinguidura comezou desde polo menos o ano <a href="/w/index.php?title=1200_a._C.&action=edit&redlink=1" class="new" title="1200 a. C. (a páxina aínda non existe)">1200 a. C.</a> cos <a href="/wiki/Fenicios" title="Fenicios">fenicios</a>, e foi continuada polos gregos e romanos ata <a href="/wiki/1453" title="1453">1453</a>, ano da caída de <a href="/wiki/Constantinopla" title="Constantinopla">Constantinopla</a>.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span>[</span>1<span>]</span></a></sup> O pigmento era caro e difícil de producir, e os obxectos tinguidos con el eran sinónimo de poder e riqueza, aínda que o seu cheiro non era moi bo. O historiador grego <a href="/wiki/Teopompo" title="Teopompo">Teopompo</a>, quen viviu no século IV a. C., dixo que "o púrpura para tinguiduras valía o seu peso en <a href="/wiki/Prata" title="Prata">prata</a> na cidade de <a href="/w/index.php?title=Colof%C3%B3n_(cidade)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Colofón (cidade) (a páxina aínda non existe)">Colofón</a> [en <a href="/wiki/Asia_Menor" class="mw-redirect" title="Asia Menor">Asia Menor</a>]".<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span>[</span>2<span>]</span></a></sup> </p><p>Tamén eran utilizados e comercializados pigmentos minerais. A única forma de conseguir un azul forte e brillante era usando unha pedra semipreciosa, o <a href="/wiki/Lapisl%C3%A1zuli" title="Lapislázuli">lapislázuli</a>, coa cal se producía un pigmento coñecido como <a href="/w/index.php?title=Azul_mari%C3%B1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Azul mariño (a páxina aínda non existe)">azul ultramar</a>. Porén, as mellores fontes de lapislázuli eran remotas. O pintor <a href="/wiki/Flandres" title="Flandres">flamengo</a> <a href="/w/index.php?title=Jack_Van_Eyck&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jack Van Eyck (a páxina aínda non existe)">Jack Van Eyck</a> (<a href="/wiki/S%C3%A9culo_XV" title="Século XV">século XV</a>) xeralmente non empregaba azul nas súas obras. Encargar un retrato no que se utilizase azul mariño considerábase un gran luxo. Se un cliente desexaba azul, debía pagar extra. Cando Van Eyck usaba lapislázuli, nunca o mesturaba con outras cores, senón que o aplicaba na súa forma pura, case como un glaseado decorativo.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span>[</span>3<span>]</span></a></sup> O prezo prohibitivo do lapislázuli forzou aos artistas a buscar pigmentos alternativos menos caros, tanto minerais (<a href="/wiki/Azurita" title="Azurita">azurita</a>) coma biolóxicos (<a href="/w/index.php?title=Colorante_%C3%ADndigo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Colorante índigo (a páxina aínda non existe)">índigo</a>). </p><p>A conquista do <a href="/wiki/Novo_Mundo" title="Novo Mundo">Novo Mundo</a> por parte de <a href="/wiki/Espa%C3%B1a" title="España">España</a> no <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XVI" title="Século XVI">século XVI</a> introduciu novos pigmentos e cores nas culturas dos pobos de ambos os lados do <a href="/wiki/Oc%C3%A9ano_Atl%C3%A1ntico" title="Océano Atlántico">Atlántico</a>. O <a href="/wiki/Carm%C3%ADn" title="Carmín">carmín</a>, unha tinguidura e pigmento derivado dun insecto parasitario que vive en <a href="/wiki/Am%C3%A9rica_Central" title="América Central">Centro</a> e <a href="/wiki/Suram%C3%A9rica" class="mw-redirect" title="Suramérica">Suramérica</a>, acadou gran valor en <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a>. Producido a partir de <i><a href="/wiki/Dactylopius_coccus" class="mw-redirect" title="Dactylopius coccus">cochinillas</a></i> secadas e trituradas, o carmín podía ser utilizado en tinguiduras de fábrica, pintura para o corpo ou en forma sólida, en case calquera tipo de pintura ou cosmético. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Accademia_-_Miracle_of_the_Slave_by_Tintoretto.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Accademia_-_Miracle_of_the_Slave_by_Tintoretto.jpg/250px-Accademia_-_Miracle_of_the_Slave_by_Tintoretto.jpg" decoding="async" width="250" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Accademia_-_Miracle_of_the_Slave_by_Tintoretto.jpg/375px-Accademia_-_Miracle_of_the_Slave_by_Tintoretto.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Accademia_-_Miracle_of_the_Slave_by_Tintoretto.jpg/500px-Accademia_-_Miracle_of_the_Slave_by_Tintoretto.jpg 2x" data-file-width="6423" data-file-height="4912" /></a><figcaption><i><a href="/w/index.php?title=San_Marcos_liberando_o_escravo&action=edit&redlink=1" class="new" title="San Marcos liberando o escravo (a páxina aínda non existe)">San Marcos liberando o escravo</a></i> de <a href="/wiki/Tintoretto" title="Tintoretto">Tintoretto</a> (c. <a href="/wiki/1548" title="1548">1548</a>). Fillo dun tinguidor, Tintoretto usou o pigmento vermello carmín, derivado da <a href="/wiki/Cochinilla" title="Cochinilla">cochinilla</a>, para producir dramáticos efectos de cor.</figcaption></figure> <p>Os nativos do <a href="/wiki/Per%C3%BA" title="Perú">Perú</a> levaban producindo tinguiduras para téxtiles a partir de cochinilla desde polo menos o ano <a href="/wiki/700" title="700">700</a>,<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span>[</span>4<span>]</span></a></sup> mais os europeos nunca viran tal cor. Cando os españois invadiron o <a href="/wiki/Imperio_Azteca" title="Imperio Azteca">Imperio Azteca</a> no que hoxe en día é <a href="/wiki/M%C3%A9xico" title="México">México</a>, rapidamente explotaron a cor para ter novas oportunidades comerciais. O carmín converteuse na segunda exportación máis valiosa da rexión despois da prata. Os pigmentos producidos a partir da cochinilla déronlles aos <a href="/wiki/Cardeal_(relixi%C3%B3n)" class="mw-redirect" title="Cardeal (relixión)">cardeais</a> da <a href="/wiki/Igrexa_Cat%C3%B3lica" class="mw-redirect" title="Igrexa Católica">Igrexa Católica</a> as súas características vestimentas de intensa cor e aos soldados <a href="/w/index.php?title=Casaca_vermella&action=edit&redlink=1" class="new" title="Casaca vermella (a páxina aínda non existe)">casacas vermellas</a> ingleses os seus distintivos uniformes. A verdadeira fonte do pigmento, un insecto, foi mantida en segredo ata o <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XVIII" title="Século XVIII">século XVIII</a>, cando os biólogos a descubriron.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span>[</span>5<span>]</span></a></sup> </p><p>O carmín fíxose popular en Europa, pero o azul permaneceu como unha cor exclusiva, asociada coa riqueza e o prestixio. O pintor do <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XVII" title="Século XVII">século XVII</a> <a href="/wiki/Johannes_Vermeer" title="Johannes Vermeer">Johannes Vermeer</a> frecuentemente realizaba un luxoso uso de lapislázuli, xunto con carmín e <a href="/w/index.php?title=Amarelo_indio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amarelo indio (a páxina aínda non existe)">amarelo indio</a>, nas súas coloridas pinturas. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Desenvolvemento_de_pigmentos_sintéticos"><span id="Desenvolvemento_de_pigmentos_sint.C3.A9ticos"></span>Desenvolvemento de pigmentos sintéticos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&veaction=edit&section=5" title="Editar a sección: «Desenvolvemento de pigmentos sintéticos»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit&section=5" title="Editar o código fonte da sección: Desenvolvemento de pigmentos sintéticos"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Os primeiros pigmentos coñecidos foron os minerais naturais. Os óxidos de ferro producen unha ampla variedade de cores e poden atoparse en moitas <a href="/wiki/Pintura_rupestre" title="Pintura rupestre">pinturas rupestres</a> do <a href="/wiki/Paleol%C3%ADtico" title="Paleolítico">Paleolítico</a> e o <a href="/wiki/Neol%C3%ADtico" title="Neolítico">Neolítico</a>. Dous exemplos son o <a href="/w/index.php?title=Ocre_vermello&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ocre vermello (a páxina aínda non existe)">ocre vermello</a> (Fe<sub>2</sub>O<sub>3</sub>) e o ocre amarelo (Fe<sub>2</sub>O<sub>3</sub><sup>.</sup>H<sub>2</sub>O).<sup id="cite_ref-EX_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-EX-6"><span>[</span>6<span>]</span></a></sup> O <a href="/wiki/Carb%C3%B3n_vexetal" title="Carbón vexetal">carbón vexetal</a>, ou negro carbón, tamén foi utilizado como pigmento negro desde a Prehistoria.<sup id="cite_ref-EX_6-1" class="reference"><a href="#cite_note-EX-6"><span>[</span>6<span>]</span></a></sup> </p><p>Dous dos primeiros pigmentos sintéticos foron o branco de chumbo (<a href="/w/index.php?title=Carbonato_de_chumbo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carbonato de chumbo (a páxina aínda non existe)">carbonato de chumbo</a>, (PbCO<sub>3</sub>)<sub>2</sub>Pb(OH)<sub>2</sub>) e a <i><a href="/w/index.php?title=Frita&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frita (a páxina aínda non existe)">frita</a></i> azul (azul exipcio). O branco de chumbo prodúcese ao combinar <a href="/wiki/Chumbo" title="Chumbo">chumbo</a> con <a href="/wiki/Vinagre" title="Vinagre">vinagre</a> (<a href="/wiki/%C3%81cido_ac%C3%A9tico" title="Ácido acético">ácido acético</a>, CH<sub>3</sub>COOH) en presenza de <a href="/wiki/Di%C3%B3xido_de_carbono" title="Dióxido de carbono">dióxido de carbono</a> (CO<sub>2</sub>). O azul exipcio é silicato de calcio e cobre e foi fabricado a partir dun cristal coloreado cun mineral de cobre, como a <a href="/wiki/Malaquita" title="Malaquita">malaquita</a>. Estes pigmentos foron usados desde polo menos o <a href="/wiki/II_milenio_a._C." title="II milenio a. C.">II milenio a. C.</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span>[</span>7<span>]</span></a></sup> </p><p>As revolucións industrial e <a href="/wiki/Revoluci%C3%B3n_cient%C3%ADfica" title="Revolución científica">científica</a> propiciaron unha grande expansión na gama de pigmentos sintéticos, que son fabricados ou refinados a partir de substancias naturais, dispoñibles tanto para fins comerciais coma para a expresión artística. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Tizian_041.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Tizian_041.jpg/200px-Tizian_041.jpg" decoding="async" width="200" height="368" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Tizian_041.jpg/300px-Tizian_041.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9e/Tizian_041.jpg/400px-Tizian_041.jpg 2x" data-file-width="1050" data-file-height="1932" /></a><figcaption><a href="/wiki/Tiziano" title="Tiziano">Tiziano</a> utilizou o pigmento histórico <a href="/w/index.php?title=Vermell%C3%B3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vermellón (a páxina aínda non existe)">vermellón</a> para producir os tons vermellos no fresco <i><a href="/wiki/Asunci%C3%B3n_de_Mar%C3%ADa" title="Asunción de María">Asunción de María</a></i>, terminado c. <a href="/wiki/1518" title="1518">1518</a>.</figcaption></figure> <p>Debido ao custo do lapislázuli, fixéronse moitos intentos por encontrar un pigmento azul máis barato. O azul de Prusia foi o primeiro pigmento sintético moderno, descuberto por accidente en <a href="/wiki/1704" title="1704">1704</a>. A principios do <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XIX" title="Século XIX">século XIX</a>, ás variedades existentes de azuis engadíranse pigmentos azuis sintéticos e metálicos, entre eles o ultramarino francés, unha forma sintética do lapislázuli, e as diversas formas de azul cobalto e cerúleo. A comezos do <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XX" title="Século XX">século XX</a>, coa <a href="/wiki/Qu%C3%ADmica_org%C3%A1nica" title="Química orgánica">química orgánica</a> engadiuse o azul ftalo, un pigmento orgánico sintético cun enorme poder tinguidor. </p><p>Os descubrimentos científicos en canto a cores crearon novas industrias e produciron cambios na <a href="/wiki/Moda" title="Moda">moda</a> e os gustos. O descubrimento en <a href="/wiki/1856" title="1856">1856</a> do <a href="/w/index.php?title=Malva_de_Perkin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Malva de Perkin (a páxina aínda non existe)">malva de Perkin</a>, a primeira tinguidura de <a href="/w/index.php?title=Anilina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anilina (a páxina aínda non existe)">anilina</a>, sentou as bases para o desenvolvemento de centos de tinguiduras e pigmentos sintéticos. Esta tinguidura foi descuberta por un químico de 18 anos de idade chamado <a href="/w/index.php?title=William_Perkin&action=edit&redlink=1" class="new" title="William Perkin (a páxina aínda non existe)">William Perkin</a>, quen explotou o seu descubrimento na industria e fíxose rico. O seu éxito atraeu a unha xeración de seguidores, xa que outros científicos entraron ao campo da química orgánica para atinguiren éxitos semellantes. Nas últimas décadas do século XIX, téxtiles, pinturas e outros artigos en cores como vermello, carmesí, azul e púrpura xa se fixeran accesibles.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span>[</span>8<span>]</span></a></sup> </p><p>O desenvolvemento de pigmentos e tinguiduras químicas axudou a traer prosperidade industrial a <a href="/wiki/Alema%C3%B1a" title="Alemaña">Alemaña</a> e outros países do <a href="/wiki/Norte_de_Europa" class="mw-redirect" title="Norte de Europa">norte de Europa</a>, mais provocou disolución e declive noutros lugares. No antigo Imperio español no Novo Mundo, a produción de cores de cochinilla empregaba a miles de traballadores mal pagados. O monopolio español nesta produción supuxera unha fortuna ata comezos do século XIX, cando a <a href="/wiki/Guerra_de_Independencia_de_M%C3%A9xico" class="mw-redirect" title="Guerra de Independencia de México">Guerra de Independencia de México</a> e outros cambios no comercio interromperon a produción. A química orgánica deulle o golpe final á industria da cochinilla. Cando os químicos crearon substitutos baratos para o carmín, a industria e o seu estilo de vida caeron en picado.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span>[</span>9<span>]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Novas_fontes_para_pigmentos_históricos"><span id="Novas_fontes_para_pigmentos_hist.C3.B3ricos"></span>Novas fontes para pigmentos históricos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&veaction=edit&section=6" title="Editar a sección: «Novas fontes para pigmentos históricos»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit&section=6" title="Editar o código fonte da sección: Novas fontes para pigmentos históricos"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Jan_Vermeer_van_Delft_021.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Jan_Vermeer_van_Delft_021.jpg/200px-Jan_Vermeer_van_Delft_021.jpg" decoding="async" width="200" height="224" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Jan_Vermeer_van_Delft_021.jpg/300px-Jan_Vermeer_van_Delft_021.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Jan_Vermeer_van_Delft_021.jpg/400px-Jan_Vermeer_van_Delft_021.jpg 2x" data-file-width="1872" data-file-height="2096" /></a><figcaption><i>A leiteira</i> de Johannes Vermeer (c. <a href="/wiki/1658" title="1658">1658</a>). Vermeer era atrevido na súa elección de pigmentos caros, incluíndo amarelo indio, lapislázuli e carmín, como se mostra nesta colorida obra.</figcaption></figure> <p>Antes da Revolución industrial, moitos pigmentos eran coñecidos polo lugar en que se producían. Pigmentos baseados en minerais e arxilas xeralmente levaban o nome da cidade ou rexión en onde eran obtidos estes elementos. O <a href="/w/index.php?title=Siena_natural&action=edit&redlink=1" class="new" title="Siena natural (a páxina aínda non existe)">siena natural</a> e o <a href="/w/index.php?title=Siena_torrado&action=edit&redlink=1" class="new" title="Siena torrado (a páxina aínda non existe)">siena torrado</a> proviñan de <a href="/wiki/Siena" title="Siena">Siena</a>, <a href="/wiki/Italia" title="Italia">Italia</a>, e o <a href="/w/index.php?title=Sombra_natural&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sombra natural (a páxina aínda non existe)">sombra natural</a> e o <a href="/w/index.php?title=Sombra_torrada&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sombra torrada (a páxina aínda non existe)">sombra torrada</a> viñan de <a href="/w/index.php?title=Umbr%C3%ADa_(Italia)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Umbría (Italia) (a páxina aínda non existe)">Umbría</a>. Estes pigmentos estaban entre os máis sinxelos de sintetizar; porén, os químicos crearon cores modernas baseadas nas orixinais que son máis consistentes cás cores obtidas das minas. De todos modos, estes novos pigmentos denomínanse igual cós antigos. </p><p>Moitos pigmentos naturais famosos foron substituídos por pigmentos sintéticos, aínda que conservaron os seus nomes históricos. Nalgúns casos o nome orixinal cambiou o seu significado, ao aplicarse un nome histórico a unha cor moderna popular. Por convención, un pigmento contemporáneo que substitúa a un pigmento histórico é indicado chamando á cor resultante tinguidura, pero os fabricantes non sempre manteñen esta distinción. Os seguintes exemplos ilustran a natureza cambiante dos nomes de pigmentos históricos: </p> <ul><li>O <a href="/w/index.php?title=Amarelo_indio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amarelo indio (a páxina aínda non existe)">amarelo indio</a> algunha vez era producido recollendo <a href="/wiki/Urina" title="Urina">urina</a> de gando alimentado unicamente con follas de <a href="/wiki/Manga" title="Manga">manga</a>. Os pintores holandeses e flamengos dos séculos XVII e XVIII apreciaban o pigmento pola súa luminosidade, e usábano con frecuencia para representaren a luz do sol. En <i><a href="/w/index.php?title=A_moza_da_perla&action=edit&redlink=1" class="new" title="A moza da perla (a páxina aínda non existe)">A moza da perla</a></i>, dise que Vermeer utilizou "urina de vaca" para pintar ao seu modelo. Xa que as follas de manga son nutricionalmente pouco axeitadas para o gando, a práctica de obter amarelo indio terminou por ser declarada inhumana. A tinguidura moderna de amarelo indio é unha mestura de pigmentos sintéticos.</li> <li>O <a href="/w/index.php?title=Azul_mari%C3%B1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Azul mariño (a páxina aínda non existe)">azul ultramar</a>, orixinalmente obtido da pedra semipreciosa <a href="/wiki/Lapisl%C3%A1zuli" title="Lapislázuli">lapislázuli</a>, foi substituído por un pigmento sintético moderno máis barato producido a partir de <a href="/w/index.php?title=Silicato_de_aluminio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Silicato de aluminio (a páxina aínda non existe)">silicato de aluminio</a> con impurezas de <a href="/wiki/Xofre" title="Xofre">xofre</a>. Ao mesmo tempo, o <a href="/w/index.php?title=Azul_real&action=edit&redlink=1" class="new" title="Azul real (a páxina aínda non existe)">azul real</a>, outro nome algunha vez dado a tinguiduras producidas a partir de lapislázuli, evolucionou para converterse nunha cor moito máis clara e brillante, e xeralmente é fabricado mesturando azul ftalo e <a href="/w/index.php?title=Di%C3%B3xido_de_titanio&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dióxido de titanio (a páxina aínda non existe)">dióxido de titanio</a>, ou a partir de tinguiduras azuis baratas. Xa que o azul mariño sintético é quimicamente idéntico ao lapislázuli, a designación de tinguidura non se usa. O azul francés, outro nome histórico para o azul ultramar, foi adoptado pola industria téxtil como nome de cor na década de 1990, e foi aplicado a un ton de azul que non ten nada en común co pigmento histórico coñecido como azul mariño francés.</li> <li>O <a href="/w/index.php?title=Vermell%C3%B3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vermellón (a páxina aínda non existe)">vermellón</a>, un composto tóxico de <a href="/wiki/Mercurio_(elemento)" title="Mercurio (elemento)">mercurio</a> apreciado pola súa tonalidade vermella-laranxa escura por pintores como <a href="/wiki/Tiziano" title="Tiziano">Tiziano</a>, foi substituído por pigmentos sintéticos inorgánicos. Aínda que a pintura vermellón xenuína aínda pode conseguirse para obras de <a href="/wiki/Belas_Artes" title="Belas Artes">Belas Artes</a> e de restauración de obras de arte, poucos fabricantes seguen a producilo, debido a cuestións legais. De igual forma, poucos artistas o mercan, xa que foi desprazado por pigmentos modernos que son máis baratos e menos tóxicos, así como menos reactivos con outros pigmentos. Como resultado, o vermellón xenuíno case non existe. As cores modernas de vermellón son oficialmente chamadas tinguiduras vermellón para distinguilas do vermellón auténtico.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Estándares_industriais_e_de_manufactura"><span id="Est.C3.A1ndares_industriais_e_de_manufactura"></span>Estándares industriais e de manufactura</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&veaction=edit&section=7" title="Editar a sección: «Estándares industriais e de manufactura»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit&section=7" title="Editar o código fonte da sección: Estándares industriais e de manufactura"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Indian_pigments.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Indian_pigments.jpg/200px-Indian_pigments.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Indian_pigments.jpg/300px-Indian_pigments.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fb/Indian_pigments.jpg/400px-Indian_pigments.jpg 2x" data-file-width="2592" data-file-height="1944" /></a><figcaption>Pigmentos á venda nun mercado de <a href="/wiki/Goa" title="Goa">Goa</a>, <a href="/wiki/India" title="India">India</a>.</figcaption></figure> <p>Antes do desenvolvemento dos pigmentos sintéticos e do refinamento das técnicas de obtención de pigmentos minerais, a industria era xeralmente inconsistente. Co desenvolvemento da industria moderna, os fabricantes e profesionais cooperaron para crear estándares internacionais para identificar, producir, medir e probar as cores. </p><p>Publicado en 1905, o <a href="/w/index.php?title=Sistema_de_cores_de_Munsell&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sistema de cores de Munsell (a páxina aínda non existe)">sistema de cores de Munsell</a> converteuse na base dunha serie de modelos de cores, proporcionando métodos obxectivos para a medición da cor. O sistema Munsell describe unha cor en tres dimensións: tinguidura, valor (luminosidade) e saturación (pureza da cor), onde a saturación é a diferenza ao gris a unha tinguidura e valor dados. </p><p>A mediados do <a href="/wiki/S%C3%A9culo_XX" title="Século XX">século XX</a>, existían métodos estandarizados para a química dos pigmentos, parte dun movemento internacional para crear tales estándares na industria. A <a href="/wiki/Organizaci%C3%B3n_Internacional_para_a_Estandarizaci%C3%B3n" title="Organización Internacional para a Estandarización">Organización Internacional para a Estandarización</a> (ISO, polas súas siglas en inglés) desenvolve estándares técnicos para a manufactura de pigmentos e tinguiduras. Os estándares ISO que se relacionan con todos os pigmentos son os seguintes: </p> <ul><li>ISO-787 Métodos xerais de proba para pigmentos</li> <li>ISO-8780 Métodos de dispersión para valoración de características de dispersión</li></ul> <p>Outros estándares ISO pertencen a clases ou categorías particulares de pigmentos, baseados na súa composición química, tales como os pigmentos azul mariño, dióxido de titanio, óxidos de ferro e así sucesivamente. </p><p>Moitos fabricantes de pinturas, tinguiduras, téxtiles, plásticos e cores adoptaron voluntariamente o <a href="/w/index.php?title=%C3%8Dndice_Internacional_de_Colorantes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Índice Internacional de Colorantes (a páxina aínda non existe)">Índice Internacional de Colorantes</a> (CII, en inglés) como un estándar para identificar os pigmentos que usan na manufactura de certas cores. Publicado en <a href="/wiki/1925" title="1925">1925</a>, e agora publicado conxuntamente na rede pola <a href="/w/index.php?title=Sociedade_de_Tinguidores_e_Coloristas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sociedade de Tinguidores e Coloristas (a páxina aínda non existe)">Sociedade de Tinguidores e Coloristas</a> (<a href="/wiki/Reino_Unido" title="Reino Unido">Reino Unido</a>) e a <a href="/w/index.php?title=Asociaci%C3%B3n_Estadounidense_de_Qu%C3%ADmicos_T%C3%A9xtiles_e_Coloristas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asociación Estadounidense de Químicos Téxtiles e Coloristas (a páxina aínda non existe)">Asociación Estadounidense de Químicos Téxtiles e Coloristas</a> (<a href="/wiki/Estados_Unidos_de_Am%C3%A9rica" title="Estados Unidos de América">Estados Unidos</a>), este índice é recoñecido internacionalmente como a referencia oficial para colorantes. Abrangue máis de 27.000 produtos baixo máis de 13.000 nomes de cores. </p><p>No esquema do CII, cada pigmento ten un número que o identifica quimicamente, sen importar os seus nomes históricos ou comerciais. Por exemplo, o azul ftalo foi coñecido con diversos nomes desde o seu descubrimento na década de 1930. En gran parte de Europa, esta cor é máis coñecida como azul helio, ou cun nome comercial como azul Windsor. Unha marca estadounidense fabricante de pintura, <a href="/w/index.php?title=Grumbacher&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grumbacher (a páxina aínda non existe)">Grumbacher</a>, rexistrou unha forma alternativa de escribilo (azul Thalo) como <a href="/wiki/Marca_rexistrada" title="Marca rexistrada">marca rexistrada</a>. O CII resolve todos estes conflitos históricos, xenéricos e comerciais para que os fabricantes e consumidores poidan identificar o pigmento (ou tinguidura) usado nun produto en particular. No CII, todos os pigmentos de azul ftalo son designados por un número que pode ser PB15 ou PB16, abreviatura de <i>pigment blue 15</i> (pigmento azul 15) e <i>pigment blue 16</i> (pigmento azul 16). As dúas formas de azul ftalo, PB15 e PB16, teñen pequenas variacións na súa estrutura molecular que producen un azul lixeiramente máis verdoso ou avermellado. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Cuestións_científicas_e_técnicas"><span id="Cuesti.C3.B3ns_cient.C3.ADficas_e_t.C3.A9cnicas"></span>Cuestións científicas e técnicas</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&veaction=edit&section=8" title="Editar a sección: «Cuestións científicas e técnicas»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit&section=8" title="Editar o código fonte da sección: Cuestións científicas e técnicas"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>A selección dun pigmento para unha aplicación en particular é determinada polo seu custo, e polas propiedades e atributos físicos do propio pigmento. Por exemplo, un pigmento que se use para colorear cristal debe ter moi alta <a href="/w/index.php?title=Estabilidade_t%C3%A9rmica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Estabilidade térmica (a páxina aínda non existe)">estabilidade térmica</a> a fin de sobrevivir ao proceso de manufactura; por outro lado, suspendido no vehículo de cristal, a súa resistencia a materiais <a href="/wiki/%C3%81cido" title="Ácido">ácidos</a> ou <a href="/wiki/Alcalino" title="Alcalino">alcalinos</a> non é tan importante. Na pintura artística, a estabilidade térmica é menos importante, entanto que a resistencia á exposición á luz e a <a href="/wiki/Toxicidade" title="Toxicidade">toxicidade</a> son cuestións transcendentes. </p><p>Os seguintes son algúns atributos dos pigmentos que determinan a súa idoneidade para certos procesos de manufactura e aplicacións: </p> <table> <tbody><tr> <td> <ul><li>Estabilidade térmica</li> <li>Toxicidade</li> <li>Poder tinguidor</li> <li>Resistencia á exposición á luz</li></ul> </td> <td> <ul><li>Dispersión</li> <li>Opacidade ou transparencia</li> <li>Resistencia a álcalis e ácidos</li> <li>Reaccións e interaccións entre pigmentos</li></ul> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Reproducións_en_pantalla"><span id="Reproduci.C3.B3ns_en_pantalla"></span>Reproducións en pantalla</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&veaction=edit&section=9" title="Editar a sección: «Reproducións en pantalla»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit&section=9" title="Editar o código fonte da sección: Reproducións en pantalla"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Os pigmentos puros reflicten a luz dunha forma moi específica que non pode ser imitada con precisión polos emisores de luz dun <a href="/wiki/Monitor" title="Monitor">monitor</a> de <a href="/wiki/Ordenador" title="Ordenador">computadora</a>. Porén, ao facer coidadosas medidas de pigmentos, poden facerse aproximacións. O sistema de Munsell prové dunha boa explicación conceptual do que se perde. Munsell elaborou un sistema que proporciona unha medida de cor obxectiva en tres dimensións: matiz (<i>hue</i>), valor (ou luminosidade) e saturación. As visualizacións en computadora en xeral non son quen de mostrar a verdadeira saturación de moitos pigmentos, pero o matiz e a luminosidade poden ser reproducidos con relativa precisión. Porén, cando a gamma dunha visualización en computadora se desvía do valor de referencia, o matiz tamén se volve sistematicamente desviada. </p><p>As seguintes aproximacións asumen un aparello reprodutor en <a href="/w/index.php?title=Correcci%C3%B3n_gamma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Corrección gamma (a páxina aínda non existe)">gamma</a> 2.2, usando o <a href="/w/index.php?title=Espazo_de_cor_sRGB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Espazo de cor sRGB (a páxina aínda non existe)">espazo de cor sRGB</a>. Canto máis un aparello se desvía destes estándares, menos precisas serán estas reproducións.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span>[</span>10<span>]</span></a></sup> As reproducións baséanse nas medidas de varios grupos de pinturas de auga cun só pigmento, convertidos do espazo de cor Lab ao espazo de cor sRGB para ser vistos nunha pantalla de computadora. Diferentes marcas e variantes do mesmo pigmento poden variar en cor. Ademais, os pigmentos teñen intrinsecamente complexos espectros reflectantes que cambian radicalmente a súa cor dependendo do espectro da fonte luminosa; esta propiedade coñécese como <a href="/w/index.php?title=Metamerismo_(cor)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Metamerismo (cor) (a páxina aínda non existe)">metamerismo</a>. Medidas de mostras de pigmentos só darán aproximacións da súa verdadeira aparencia baixo unha fonte de iluminación específica. Os sistemas de visualización computacionais usan unha técnica chamada adaptación cromática para emularen a temperatura de cor correlacionada de fontes luminosas,<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span>[</span>11<span>]</span></a></sup> e non poden reproducir perfectamente as complicadas combinacións espectrais vistas orixinalmente. En moitos casos a cor percibida dun pigmento cae fóra do <a href="/w/index.php?title=Gamut&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gamut (a páxina aínda non existe)">gamut</a> da visualización da computadora e utilízase un método chamado localización do gamut para aproximar a verdadeira aparencia. A localización do gamut compensa a luminosidade, matiz ou saturación para producir a cor na pantalla, dependendo da prioridade elixida no intento de conversión. </p> <table class="wikitable" border="1"> <tbody><tr> <th>#990024 </th> <th>PR106 - #E34234 </th> <th>#FFB02E </th> <th>PB29 - #003BAF </th> <th>PB27 - #0B3E66 </th></tr> <tr> <td style="width:125px; height:50px; background-color:#990024;">  </td> <td style="width:125px; height:50px; background-color:#E34234;">  </td> <td style="width:125px; height:50px; background-color:#FFB02E;">  </td> <td style="width:125px; height:50px; background-color:#003BAF;">  </td> <td style="width:125px; height:50px; background-color:#0B3E66;">  </td></tr> <tr> <th>Vermello de Tiro </th> <th>Vermellón (xenuíno) </th> <th>Amarelo indio </th> <th>Azul Ultramar </th> <th>Azul de Prusia </th></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notas">Notas</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&veaction=edit&section=10" title="Editar a sección: «Notas»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit&section=10" title="Editar o código fonte da sección: Notas"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Kassinger, Ruth (2003). Twenty-First Century Books, ed. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/dyesfromseasnail0000kass"><i>Dyes: From Sea Snails to Synthetics</i></a>. <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/0761321128" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-7613-2112-8</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3APigmento&rft.au=Kassinger%2C+Ruth&rft.btitle=Dyes%3A+From+Sea+Snails+to+Synthetics&rft.date=2003&rft.genre=book&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fdyesfromseasnail0000kass&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> (en inglés)</span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text">Teopompo, citado por <a href="/wiki/Ateneo_de_Naucratis" title="Ateneo de Naucratis">Ateneo</a> en c. 200 a. C.; segundo Gulick, Charles Barton (1941). <i>Athenaeus, The Deipnosophists</i>. Cambridge: Harvard University Press. (en inglés)</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Pastoureau, Michel (2001). Princeton University Press, ed. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/bluehistoryofcol0000past"><i>Blue: The History of a Color</i></a>. <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/0691090505" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-691-09050-5</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3APigmento&rft.au=Pastoureau%2C+Michel&rft.btitle=Blue%3A+The+History+of+a+Color&rft.date=2001&rft.genre=book&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fbluehistoryofcol0000past&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> (en inglés)</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Wouters, Jan; Noemi Rosario-Chirinos (1992). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://links.jstor.org/sici?sici=0197-1360(199222)31%3A2%3C237%3ADAOPPT%3E2.0.CO%3B2-7">"Dye Analysis of Pre-Columbian Peruvian Textiles with High-Performance Liquid Chromatography and Diode-Array Detection"</a>. <i>Journal of the American Institute for Conservation</i> <b>31</b> (2).</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3APigmento&rft.atitle=Dye+Analysis+of+Pre-Columbian+Peruvian+Textiles+with+High-Performance+Liquid+Chromatography+and+Diode-Array+Detection&rft.au=Wouters%2C+Jan%3B+Noemi+Rosario-Chirinos&rft.date=1992&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=Journal+of+the+American+Institute+for+Conservation&rft.volume=31&rft_id=http%3A%2F%2Flinks.jstor.org%2Fsici%3Fsici%3D0197-1360%28199222%2931%253A2%253C237%253ADAOPPT%253E2.0.CO%253B2-7&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> (en inglés)</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Butler Greenfield, Amy (2005). <a href="/w/index.php?title=HarperCollins&action=edit&redlink=1" class="new" title="HarperCollins (a páxina aínda non existe)">HarperCollins</a>, ed. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/perfectred00amyb_0"><i>A Perfect Red: Empire, Espionage, and the Quest for the Color of Desire</i></a>. <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/0060522755" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-06-052275-5</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3APigmento&rft.au=Butler+Greenfield%2C+Amy&rft.btitle=A+Perfect+Red%3A+Empire%2C+Espionage%2C+and+the+Quest+for+the+Color+of+Desire&rft.date=2005&rft.genre=book&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fperfectred00amyb_0&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> (en inglés)</span> </li> <li id="cite_note-EX-6"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-EX_6-0">6,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-EX_6-1">6,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080517072916/http://www.webexhibits.org/pigments/intro/index.html">"Pigments through the Ages"</a> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span>. WebExhibits.org. Arquivado dende <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.webexhibits.org/pigments/intro/index.html">o orixinal</a> o 17 de maio de 2008<span class="reference-accessdate">. Consultado o 4 de xuño de 2008</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3APigmento&rft.btitle=Pigments+through+the+Ages&rft.genre=unknown&rft.pub=WebExhibits.org&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.webexhibits.org%2Fpigments%2Fintro%2Findex.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Rossotti, Hazel (1983). Princeton, NJ: Princeton University Press, ed. <i>Colour: Why the World Isn't Grey</i>. <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/0691023867" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-691-02386-7</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3APigmento&rft.au=Rossotti%2C+Hazel&rft.btitle=Colour%3A+Why+the+World+Isn%27t+Grey&rft.date=1983&rft.genre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> (en inglés)</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Garfield, Simon (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/mauvehowonemanin00garf"><i>Mauve: How One Man Invented a Color That Changed the World</i></a>. <a href="/w/index.php?title=Faber_and_Faber&action=edit&redlink=1" class="new" title="Faber and Faber (a páxina aínda non existe)">Faber and Faber</a>. <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/0393020053" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-393-02005-3</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3APigmento&rft.au=Garfield%2C+Simon&rft.btitle=Mauve%3A+How+One+Man+Invented+a+Color+That+Changed+the+World&rft.date=2000&rft.genre=book&rft.pub=Faber+and+Faber&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fmauvehowonemanin00garf&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> (en inglés)</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Behan, Jeff. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060621103349/http://gcrg.org/bqr/8-2/bug.htm">"The Bug That Changed History"</a> <span style="font-style: italic;">(en inglés)</span>. Grand Canyon River Guides. Arquivado dende <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gcrg.org/bqr/8-2/bug.htm">o orixinal</a> o 21 de xuño de 2006<span class="reference-accessdate">. Consultado o 4 de xuño de 2008</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3APigmento&rft.aufirst=Jeff&rft.aulast=Behan&rft.btitle=The+Bug+That+Changed+History&rft.genre=unknown&rft.pub=Grand+Canyon+River+Guides&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gcrg.org%2Fbqr%2F8-2%2Fbug.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">David A. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140820184550/http://www.gamma-sci.com/dictionary-color-terms/">"The NBS/ISCC Color System"</a> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. Gamma Scientific. Arquivado dende <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gamma-sci.com/dictionary-color-terms/">o orixinal</a> o 20 de agosto de 2014<span class="reference-accessdate">. Consultado o 26 de xuño de 2014</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3APigmento&rft.au=David+A.&rft.btitle=The+NBS%2FISCC+Color+System&rft.genre=unknown&rft.pub=Gamma+Scientific&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gamma-sci.com%2Fdictionary-color-terms%2F&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www2.cmp.uea.ac.uk/Research/compvis/ChromaticAdaptation/ChromaticAdaptation.htm">"Chromatic Adaptation"</a> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span><span class="reference-accessdate">. Consultado o 4 de xuño de 2008</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3APigmento&rft.btitle=Chromatic+Adaptation&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww2.cmp.uea.ac.uk%2FResearch%2Fcompvis%2FChromaticAdaptation%2FChromaticAdaptation.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Véxase_tamén"><span id="V.C3.A9xase_tam.C3.A9n"></span>Véxase tamén</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&veaction=edit&section=11" title="Editar a sección: «Véxase tamén»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit&section=11" title="Editar o código fonte da sección: Véxase tamén"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table role="presentation" class="mbox-small plainlinks sistersitebox" style="background-color:var(--background-color-neutral-subtle, #f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);color:inherit"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></td> <td class="mbox-text plainlist"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Portada_galega" class="extiw" title="commons:Portada galega">Wikimedia Commons</a> ten máis contidos multimedia na categoría:  <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Pigments" class="extiw" title="commons:Category:Pigments">Pigmento</a> <span typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q161179" title="Modificar a ligazón no Wikidata"><img alt="Modificar a ligazón no Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/12px-Arbcom_ru_editing.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/18px-Arbcom_ru_editing.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/24px-Arbcom_ru_editing.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></b></i></td></tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Outros_artigos">Outros artigos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&veaction=edit&section=12" title="Editar a sección: «Outros artigos»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit&section=12" title="Editar o código fonte da sección: Outros artigos"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Pintura_ao_%C3%B3leo" class="mw-redirect" title="Pintura ao óleo">Pintura ao óleo</a></li> <li><a href="/wiki/Pintura_ao_fresco" class="mw-redirect" title="Pintura ao fresco">Pintura ao fresco</a></li> <li><a href="/wiki/Melanina" title="Melanina">Melanina</a></li> <li><a href="/wiki/Cor_da_pel" title="Cor da pel">Cor da pel</a></li> <li><a href="/wiki/Cor_dos_ollos" title="Cor dos ollos">Cor dos ollos</a></li> <li><a href="/wiki/Cor_do_pelo" title="Cor do pelo">Cor do pelo</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliografía"><span id="Bibliograf.C3.ADa"></span>Bibliografía</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&veaction=edit&section=13" title="Editar a sección: «Bibliografía»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit&section=13" title="Editar o código fonte da sección: Bibliografía"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book">Ball, Philip (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/brightearthartin0000ball"><i>Bright Earth: Art and the Invention of Color</i></a>. Farrar, Straus and Giroux. <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/0374116792" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-374-11679-2</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3APigmento&rft.aufirst=Philip&rft.aulast=Ball&rft.btitle=Bright+Earth%3A+Art+and+the+Invention+of+Color&rft.date=2002&rft.genre=book&rft.pub=Farrar%2C+Straus+and+Giroux&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fbrightearthartin0000ball&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> (en inglés)</li> <li><cite class="citation book">Doerner, Max (1984). <i>The Materials of the Artist and Their Use in Painting: With Notes on the Techniques of the Old Masters</i>. Harcourt. <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/015657716X" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-15-657716-X</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3APigmento&rft.aufirst=Max&rft.aulast=Doerner&rft.btitle=The+Materials+of+the+Artist+and+Their+Use+in+Painting%3A+With+Notes+on+the+Techniques+of+the+Old+Masters&rft.date=1984&rft.genre=book&rft.pub=Harcourt&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> (en inglés)</li> <li><cite class="citation book">Finlay, Victoria (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/colornaturalhist0000finl"><i>Color: A Natural History of the Palette</i></a>. Random House. <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/0812971426" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-8129-7142-6</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3APigmento&rft.aufirst=Victoria&rft.aulast=Finlay&rft.btitle=Color%3A+A+Natural+History+of+the+Palette&rft.date=2003&rft.genre=book&rft.pub=Random+House&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fcolornaturalhist0000finl&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> (en inglés)</li> <li><cite class="citation book">Gage, John (1999). <i>Color and Culture: Practice and Meaning from Antiquity to Abstraction</i>. University of California Press. <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/0520222253" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-520-22225-3</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3APigmento&rft.aufirst=John&rft.aulast=Gage&rft.btitle=Color+and+Culture%3A+Practice+and+Meaning+from+Antiquity+to+Abstraction&rft.date=1999&rft.genre=book&rft.pub=University+of+California+Press&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> (en inglés)</li> <li><cite class="citation book">Meyer, Ralph (1991). <i>The Artist's Handbook of Materials and Techniques</i>. Viking. <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/0670837016" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-670-83701-6</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3APigmento&rft.aufirst=Ralph&rft.aulast=Meyer&rft.btitle=The+Artist%27s+Handbook+of+Materials+and+Techniques&rft.date=1991&rft.genre=book&rft.pub=Viking&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ligazóns_externas"><span id="Ligaz.C3.B3ns_externas"></span>Ligazóns externas</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&veaction=edit&section=14" title="Editar a sección: «Ligazóns externas»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Pigmento&action=edit&section=14" title="Editar o código fonte da sección: Ligazóns externas"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/733747.stm">Primeiras evidencias de arte</a> en <a href="/w/index.php?title=BBC_News&action=edit&redlink=1" class="new" title="BBC News (a páxina aínda non existe)">BBC News</a> (en inglés)</li></ul> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Control_de_autoridades" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Control_de_autoridades" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Axuda:Control_de_autoridades" title="Axuda:Control de autoridades">Control de autoridades</a></th><td class="navbox-list navbox-odd plainlinks" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Main_Page" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span>: <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q161179" class="extiw" title="wikidata:Q161179">Q161179</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Art_%26_Architecture_Thesaurus" title="Art & Architecture Thesaurus">AAT</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.getty.edu/vow/AATFullDisplay?find=&logic=AND&note=&subjectid=300013109">300013109</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_Central_de_Florencia" title="Biblioteca Nacional Central de Florencia">BNCF</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=24967">24967</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_de_Francia" title="Biblioteca Nacional de Francia">BNF</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11976099n">11976099n</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" title="Encyclopædia Britannica">EBID</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/technology/pigment">ID</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Gran_Enciclop%C3%A8dia_Catalana" title="Gran Enciclopèdia Catalana">GEC</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0237519.xml">0237519</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4132245-9">4132245-9</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/JSTOR" title="JSTOR">JSTOR</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/https://www.jstor.org/topic/pigments">pigments</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85102093">sh85102093</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">MAG: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/https://academic.microsoft.com/v2/detail/64584667">64584667</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_da_Dieta" title="Biblioteca Nacional da Dieta">NDL</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00562237">00562237</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_da_Rep%C3%BAblica_Checa" title="Biblioteca Nacional da República Checa">NKC</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph124075">ph124075</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_t%C3%A9cnica_nacional_de_Praga" title="Biblioteca técnica nacional de Praga">PSH</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://psh.techlib.cz/skos/PSH6413">6413</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Treccani</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/pigmento">pigmento</a></span></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Identificadores" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Identificadores" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;">Identificadores</th><td class="navbox-list navbox-odd plainlinks" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/ChEBI" title="ChEBI">ChEBI</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ebi.ac.uk/chebi/searchId.do?chebiId=CHEBI:26130">26130</a></span></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Traído desde «<a dir="ltr" href="https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pigmento&oldid=6587512">https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Pigmento&oldid=6587512</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Especial:Categor%C3%ADas" title="Especial:Categorías">Categorías</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Pigmentos" title="Categoría:Pigmentos">Pigmentos</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Arte" title="Categoría:Arte">Arte</a></li><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Cores" title="Categoría:Cores">Cores</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categoría agochada: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:Wikipedia:P%C3%A1xinas_que_usan_ligaz%C3%B3ns_m%C3%A1xicas_ISBN" title="Categoría:Wikipedia:Páxinas que usan ligazóns máxicas ISBN">Wikipedia:Páxinas que usan ligazóns máxicas ISBN</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> A última edición desta páxina foi o 13 de decembro de 2023 ás 01:47.</li> <li id="footer-info-copyright">Todo o texto está dispoñible baixo a <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">licenza Creative Commons recoñecemento compartir igual 4.0</a>; pódense aplicar termos adicionais. Consulte os <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/gl">termos de uso</a> para obter máis información.<br />Wikipedia® é unha marca rexistrada da <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, unha organización sen fins lucrativos.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Normas de protección de datos</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Acerca_de">Acerca de Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Advertencia_xeral">Advertencias</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Código de conduta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Desenvolvedores</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/gl.wikipedia.org">Estatísticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Declaración de cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//gl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Pigmento&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Vista móbil</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-cbh7h","wgBackendResponseTime":163,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.371","walltime":"0.494","ppvisitednodes":{"value":1130,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":31442,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":429,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":14,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":12038,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":15,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 389.661 1 -total"," 52.88% 206.034 1 Modelo:Control_de_autoridades"," 23.04% 89.778 1 Modelo:Listaref"," 16.83% 65.565 1 Modelo:Commonscat"," 16.35% 63.718 1 Modelo:Irmáns"," 15.99% 62.316 10 Modelo:Cita_libro"," 15.69% 61.125 1 Modelo:Caixa_lateral"," 5.72% 22.289 4 Modelo:Cita_web"," 1.43% 5.589 1 Modelo:Artigo_principal"," 1.42% 5.550 1 Modelo:Título_sen_retrouso"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.220","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6533328,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5c689ff746-z87vp","timestamp":"20241102153726","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Pigmento","url":"https:\/\/gl.wikipedia.org\/wiki\/Pigmento","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q161179","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q161179","author":{"@type":"Organization","name":"Colaboradores dos proxectos da Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2012-01-06T21:41:02Z","dateModified":"2023-12-13T01:47:07Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/8a\/Natural_ultramarine_pigment.jpg"}</script> </body> </html>