CINXE.COM
aristokrati – Store norske leksikon
<!DOCTYPE html> <html lang="no" data-locale="nb" class="theme-snl"> <head> <meta charset="utf-8"> <link rel="preload" as="font" type="font/woff2" crossorigin href="/packs/fonts/PublicoText-Roman-Web-e79f9f1d5a6ff95cac3a.woff2"> <link rel="preload" as="font" type="font/woff2" crossorigin href="/packs/fonts/PublicoText-Bold-Web-353e07ec366c10f42cec.woff2"> <link rel="preload" as="font" type="font/woff2" crossorigin href="/packs/fonts/PublicoText-Semibold-Web-ee11c8b2c8c1e35b1c86.woff2"> <link rel="preload" as="font" type="font/woff2" crossorigin href="/packs/fonts/PublicoText-Italic-Web-825f963eb04ff5284188.woff2"> <link rel="preload" as="font" type="font/woff2" crossorigin href="/packs/fonts/WorkSans-Bold-762daa1ffad6d38ed842.woff2"> <link rel="preload" as="font" type="font/woff2" crossorigin href="/packs/fonts/WorkSans-SemiBold-29cc217ee3ce62328ee8.woff2"> <link rel="preload" as="font" type="font/woff2" crossorigin href="/packs/fonts/WorkSans-Regular-05e6ccd599a4f1091698.woff2"> <link rel="preload" as="font" type="font/woff2" crossorigin href="/packs/fonts/WorkSans-Italic-ade8d1b06d1dffcb40a2.woff2"> <link rel="preload" as="font" type="font/woff2" crossorigin href="/packs/fonts/GothamMedium-Regular-2711ab0bf29e8ab54e74.woff2"> <title>aristokrati – Store norske leksikon</title> <meta name="description" content="Aristokrati er ei styreform der ein overklasse (adel, geistlege, rikmenn eller storbønder) utøver den politiske makta. Statsforma blir kalla oligarki dersom makta ligg hos eit fåtal slekter (eller personar), og plutokrati eller timokrati dersom makta blir utøvd av rikmennene."> <meta name="google-site-verification" content="DwZjvVshXtvwxWrYJ6jvFu2URfuNBZxghWTANRxo6NE"> <meta name="viewport" content="width=device-width, initial-scale=1"> <script>dataLayer = [{ 'mediaCount': '0', 'characterCount': '3734', 'internalLinkCount': '54', 'articleId': '30430', 'breadcrumb': 'Store norske leksikon | Historie | Norsk og nordisk historie | Norges historie | Norges historie fra 1660 til 1814', 'userType': 'gjest', 'environment': 'production'}];</script> <script>(function(w,d,s,l,i){w[l]=w[l]||[];w[l].push({'gtm.start': new Date().getTime(),event:'gtm.js'});var f=d.getElementsByTagName(s)[0], j=d.createElement(s),dl=l!='dataLayer'?'&l='+l:'';j.async=true;j.src= 'https://fpt.snl.no/fpt655.js?id='+i+dl;f.parentNode.insertBefore(j,f); })(window,document,'script','dataLayer','GTM-PFJQPQ');</script> <link rel="icon" href="/favicon.ico"> <link rel="image_src" href="/packs/static/images/snl_logo_fb-3fbaed5c3a1078259bd2.png"> <link rel="stylesheet" href="/packs/css/application-redesign-228e1048.css"> <script> window.Strings = { autocompletePromptPositive: 'Skriv {count} eller flere tegn for å se søkeforslag.', autocompletePromptZero: 'Begynn å skrive for å se søkeforslag.', autocompleteResultsFound: ' søkeforslag funnet', autocompleteResultItem: '{label} Søkeforslag {index} av {total}', days: [ "sundag","måndag","tysdag","onsdag","torsdag","fredag","laurdag", ], decimalSeparator: '.', months: [ "januar","februar","mars","april","mai","juni","juli","august","september","oktober","november","desember", ], shortMonths: [ "jan","feb","mar","apr","mai","jun","jul","aug","sep","okt","nov","des", ], thousandsSeparator: ',', } </script> <script src="/packs/js/runtime-2d20d3fde86e792c5f8d.js" defer="defer"></script> <script src="/packs/js/application-redesign-4bf3b690570190ad4ecd.js" defer="defer"></script> <meta name="csrf-param" content="authenticity_token" /> <meta name="csrf-token" content="h3WI486PS8n57Qw2ByzLKfVj-dJECpqn6lsKXTa4l2I6k-IH0dqfKN1ByfZyzWPOJN8xTSaMNHJYEsPa8sGrhQ" /> <meta property="og:title" content="aristokrati – Store norske leksikon"> <meta property="og:type" content="article"> <meta property="og:site_name" content="Store norske leksikon"> <meta property="og:url" content="https://snl.no/aristokrati" /><link href="https://snl.no/aristokrati" rel="canonical" /> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://media.snl.no/media/35582/standard_Holstein-Gottorp.JPG"> <meta property="og:image" content="https://media.snl.no/media/35581/standard_Urne_og_Ahrefeldt.jpg"> </head> <body itemscope itemtype="http://schema.org/WebPage"> <noscript><iframe src="https://fpt.snl.no/ns.html?id=GTM-PFJQPQ" height="0" width="0" style="display:none;visibility:hidden"></iframe></noscript> <span class="l-article__skip-to-content"> <a class="skip-link" href="#_article-top">Hopp til hovedinnholdet</a> </span> <div id="js-announcements"></div> <div class="l-header"> <div class="l-header__content"> <header class="site-header"> <a href="https://snl.no/" class="site-header__frontpage-link"> <span class="site-logo site-logo--snl"> <img src="/packs/static/images/snl_logo_dark-4cf32865953e7759ca3b.svg" alt="" class="site-logo__image"> <span class="site-logo__text">Store norske leksikon</span> </span> </a> <div class="site-header__login-home"> <div class="site-header__login js-login-button" hidden> <a href="https://snl.no/.login" class="button button--standalone button--mobile-icon"> <img src="/packs/static/images/login-2b3592f148a3c0171089.svg" alt="Logg inn" class="button__icon"> <span class="button__text">Logg inn</span> </a> </div> </div> <div class="site-header__search-form"> <form action="/.search" class="search-form" aria-label="Søk"> <input name="query" class="search-form__field js-autocomplete" placeholder="Søk i Store norske leksikon" autocomplete="off" data-autocomplete-base-url="/.search/autocomplete?query=" data-autocomplete-base-class="search-form" > <button class="search-form__button"> <img src="/packs/static/images/search-52a2ccb4f601735f78e0.svg" alt="Søk" class="search-form__icon" width="202" height="150"> </button> </form> </div> </header> </div> </div> <main id="content"> <div itemscope itemtype="http://schema.org/Article" class="l-article"> <div class="page-header"> <div class="page-header__heading-wrapper"> <div class="page-header__heading"> <h1 class="page-title" itemprop="headline"> aristokrati </h1> </div> </div> </div> <div class="l-article__breadcrumb"> <nav class="breadcrumbs" aria-label="Brødsmulesti"> <ol class="breadcrumbs__list" itemprop="breadcrumb" itemscope itemtype="http://schema.org/BreadcrumbList"> <li class="breadcrumbs__item" itemprop="itemListElement" itemscope itemtype="http://schema.org/ListItem"> <a href="https://snl.no/" itemprop="item" class="breadcrumbs__link"> <span itemprop="name">Store norske leksikon</span> </a> <meta itemprop="position" content="1"> </li> <li class="breadcrumbs__item" itemprop="itemListElement" itemscope itemtype="http://schema.org/ListItem"> <a href="https://snl.no/.taxonomy/777" itemprop="item" class="breadcrumbs__link"> <span itemprop="name">Historie</span> </a> <meta itemprop="position" content="2"> </li> <li class="breadcrumbs__item" itemprop="itemListElement" itemscope itemtype="http://schema.org/ListItem"> <a href="https://snl.no/.taxonomy/779" itemprop="item" class="breadcrumbs__link"> <span itemprop="name">Norsk og nordisk historie</span> </a> <meta itemprop="position" content="3"> </li> <li class="breadcrumbs__item" itemprop="itemListElement" itemscope itemtype="http://schema.org/ListItem"> <a href="https://snl.no/.taxonomy/780" itemprop="item" class="breadcrumbs__link"> <span itemprop="name">Norges historie</span> </a> <meta itemprop="position" content="4"> </li> <li class="breadcrumbs__item" itemprop="itemListElement" itemscope itemtype="http://schema.org/ListItem"> <a href="https://snl.no/.taxonomy/784" itemprop="item" class="breadcrumbs__link"> <span itemprop="name">Norges historie fra 1660 til 1814</span> </a> <meta itemprop="position" content="5"> </li> </ol> </nav> </div> <div class="l-article__menu"> <aside class="alternative-article-version alternative-article-version--lille"> Artikkelen finst i enkel versjon i <a class="alternative-article-version__link" href="https://lille.snl.no/aristokrati_-_ordforklaring">Lille norske</a> </aside> <div class="l-article__toc"> <nav class="toc" aria-label="Innhald"> <ul class="toc__list"> <li class="toc__item"> <a href="/aristokrati#-Historikk" class="toc__link">Historikk</a> <ul class="toc__sub-list"> <li class="toc__sub-item"> <a href="/aristokrati#-Antikken" class="toc__sub-link"> <span> Antikken </span> </a> </li> <li class="toc__sub-item"> <a href="/aristokrati#-Mellomalderen" class="toc__sub-link"> <span> Mellomalderen </span> </a> </li> </ul> </li> <li class="toc__item"> <a href="/aristokrati#-Dei_nordiske_landa" class="toc__link">Dei nordiske landa</a> </li> <li class="toc__item"> <a href="/aristokrati#-Les_meir_i_Store_norske_leksikon" class="toc__link">Les meir i Store norske leksikon</a> </li> <li class="toc__item"> <a href="/aristokrati#-Eksterne_lenker" class="toc__link">Eksterne lenker</a> </li> </ul> </nav> </div> <aside class="highlighted-authors highlighted-authors--single"> <h2 class="highlighted-authors__heading"> Skriven av </h2> <ul class="highlighted-authors__list"> <li class="highlighted-authors__item"> <a href="https://brukere.snl.no/1873" class="highlighted-authors__author-link"> <div class="highlighted-authors__image"> <figure class="profile-image"> <img src="https://media.snl.no/users/1873/thumb_200px-Terje_Bratberg_Roma_2009.jpg" alt="" class="profile-image__image"> </figure> </div> <div class="highlighted-authors__author-academic-title"> Cand. philol., konservator </div> <span class="highlighted-authors__author-name"> Terje Bratberg </span> </a> </li> </ul> </aside> </div> <div class="l-article__section"> <div class="l-article__figure l-article__figure--normal l-article__figure--picture" id="media-35582"> <figure class="picture picture--zoomable" itemscope itemtype="http://schema.org/ImageObject"> <div class="picture__image-wrapper"> <button type="button" data-zoomable="media-35582" data-zoomable-class="l-article__figure--zoomed" class="picture__zoom-trigger"> <img src="/packs/static/images/zoom_in-a83729d6dfabb3524fa0.svg" alt="Zoom inn" class="picture__zoom-icon" loading="lazy"> </button> <img src="https://media.snl.no/media/35582/standard_compressed_Holstein-Gottorp.JPG" alt="Holstein-Gottorp" width="951" height="900" data-alt-url="https://media.snl.no/media/35582/standard_Holstein-Gottorp.JPG" class="picture__image" itemprop="contentUrl" loading="lazy"> </div> <figcaption class="picture__caption"> <div itemprop="caption"> <div>Slekta <a href="https://snl.no/Holstein-Gottorp_-_tysk_fyrstehus">Holstein-Gottorp</a> er ein av dei mest framståande aristokratiske familiane i Europa og har forgreiningar i både Tyskland, Danmark, Sverige og Russland. Biletet våpenskjoldet til slekta i <a href="https://snl.no/Rendsburg">Rendsburg</a>.</div> </div> <div class="picture__attribution"> <div class="media-attribution-block"> <div class="media-attribution-block__attribute"> <a itemprop="name" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/File:Wappen_Rendsburg.JPG">Holstein-Gottorp</a> </div> <div class="media-attribution-block__attribute"> <span class="media-attribution-block__attribution"> Av </span> <span itemprop="author">Dinkum</span>. </div> <div class="media-attribution-block__attribute"> Lisens: <a itemprop="license" href="https://creativecommons.org/publicdomain/mark/1.0/deed.no">Falle i det fri (Public domain)</a> </div> </div> </div> </figcaption> </figure> </div> <div class="l-article__figure l-article__figure--normal l-article__figure--picture" id="media-35581"> <figure class="picture picture--zoomable" itemscope itemtype="http://schema.org/ImageObject"> <div class="picture__image-wrapper"> <button type="button" data-zoomable="media-35581" data-zoomable-class="l-article__figure--zoomed" class="picture__zoom-trigger"> <img src="/packs/static/images/zoom_in-a83729d6dfabb3524fa0.svg" alt="Zoom inn" class="picture__zoom-icon" loading="lazy"> </button> <img src="https://media.snl.no/media/35581/standard_compressed_Urne_og_Ahrefeldt.jpg" alt="Urne og Ahlefeldt" width="1200" height="864" data-alt-url="https://media.snl.no/media/35581/standard_Urne_og_Ahrefeldt.jpg" class="picture__image" itemprop="contentUrl" loading="lazy"> </div> <figcaption class="picture__caption"> <div itemprop="caption"> <p>Slektene <a href="https://snl.no/Urne">Urne</a> og <a href="https://snl.no/Ahlefeldt">Ahlefeldt</a> var blant dei aristokratiske familiane i Danmark og Norge. Biletet viser gipsavstøypingar av våpenskjolda til dei to slektene.</p> </div> <div class="picture__attribution"> <div class="media-attribution-block"> <div class="media-attribution-block__attribute"> <a itemprop="name" href="http://www.norgeshistorie.no/kirkestat/artikler/1117-det-danske-adelsveldet-i-norge1536-1600.html">Urne og Ahlefeldt</a> </div> <div class="media-attribution-block__attribute"> <span class="media-attribution-block__attribution"> Av </span> <span itemprop="author">Fredriksen</span>/NTNU Vitenskapsmuseet. </div> <div class="media-attribution-block__attribute"> Lisens: <a href="https://creativecommons.org/licenses/by/3.0/no/" itemprop="license" class="media-attribution-block__license-link"> <img src="/packs/static/images/license-cc-by-b4d78d072ebec568455b.svg" alt="CC BY 3.0" class="media-attribution-block__image"> </a> </div> </div> </div> </figcaption> </figure> </div> <section class="l-article__body-text" id="_article-top"> <div class="article-text"> <p>Aristokrati er ei <a class="crossref" href="https://snl.no/styreform">styreform</a> der ein <a class="crossref" href="https://snl.no/overklasse">overklasse</a> (<a class="crossref" href="https://snl.no/adel">adel</a>, <a class="crossref" href="https://snl.no/geistlig">geistlege</a>, rikmenn eller storbønder) utøver den politiske <a class="crossref" href="https://snl.no/makt">makta</a>. Statsforma blir kalla <a class="crossref" href="https://snl.no/oligarki">oligarki</a> dersom makta ligg hos eit fåtal slekter (eller personar), og <a href="https://snl.no/plutokrati">plutokrati</a> eller <a class="crossref" href="https://snl.no/timokrati">timokrati</a> dersom makta blir utøvd av rikmennene.</p> </div> <div class="l-article__factbox"> <section class="factbox"> <div class="factbox__main-content"> <h2 class="factbox__heading">Faktaboks</h2> <dl class="factbox__facts"> <div class="factbox__fact-item factbox__fact-item--pronunciation"> <dt class="factbox__fact-term"> Uttale </dt> <dd class="factbox__fact-description"> <p>aristokrat<em>i</em></p> </dd> </div> <div class="factbox__fact-item"> <dt class="factbox__fact-term"> <a href="https://snl.no/etymologi">Etymologi</a> </dt> <dd class="factbox__fact-description"> <p>til <a href="https://snl.no/aristokrat">aristokrat</a>, frå <a href="https://snl.no/gresk">gresk</a> over <a href="https://snl.no/fransk">fransk</a> <em>asistocrate</em>, sjå <a href="https://snl.no/aristo-">aristo-</a> og <a href="https://snl.no/-krati">-krati</a></p> </dd> </div> <div class="factbox__fact-item"> <dt class="factbox__fact-term"> Også kjend som </dt> <dd class="factbox__fact-description"> <p>herrevelde</p> <p>engelsk <em>aristocracy</em></p> </dd> </div> </dl> </div> </section> </div> <div class="article-text"> <p>Omgrepet aristokrati blir òg brukt om sjølve overklassen som samfunnsgruppe, særleg om adelen.</p> </div> </section> </div> <section class="l-article__section" id="-Historikk"> <h2 class="l-article__subheading"> Historikk </h2> <div class="l-article__body-text"> <div class="article-text"> <p>Dei fleste land har gått gjennom ein periode med aristokratisk styre. Dette gjeld òg <a class="crossref" href="https://snl.no/republikk">republikkar</a>, særleg i <a class="crossref" href="https://snl.no/antikken">antikken</a> og i <a class="crossref" href="https://snl.no/bystat">bystatane</a> i <a class="crossref" href="https://snl.no/middelalderen">mellomalderen</a>.</p> </div> </div> <section class="l-article__section" id="-Antikken"> <h3 class="l-article__subheading"> Antikken </h3> <div class="l-article__body-text"> <div class="article-text"> <p>«<a class="crossref" href="https://snl.no/geronter">Gerusia</a>» (eigentleg «eldsterådet») i <a class="crossref" href="https://snl.no/Sparta">Sparta</a> var eit gamalmannsaristokrati der makta bygde på dei gamle slektene ved dei eldre leiarane deira. I <a class="crossref" href="https://snl.no/Den_greske_antikken">Athen</a> grunnla <a class="crossref" href="https://snl.no/eupatrider">eupatridane</a>, den gamle adelen, eit aristokrati som kvilte på fødselsfortrinn.</p><p>I den seinare tida av den <a class="crossref" href="https://snl.no/Romerriket">romerske</a> republikken blei fødselsaristokratiet fortrengt av eit embetsaristokrati, etter kvart sterkt blanda med element som fekk makt og innflytelse berre fordi dei var rike (<a class="crossref" href="https://snl.no/riddervesen">riddarklassen</a>).</p><ul> <li>Les meir om <a class="crossref" href="https://snl.no/Politiske_systemer_i_den_greske_antikken">politiske system i den greske antikken</a>.</li> </ul> </div> </div> </section> <section class="l-article__section" id="-Mellomalderen"> <h3 class="l-article__subheading"> Mellomalderen </h3> <div class="l-article__body-text"> <div class="article-text"> <p>Eit utprega aristokrati var <a class="crossref" href="https://snl.no/forfatning">forfatninga</a> i fleire av <a class="crossref" href="https://snl.no/Italia">Italias</a> (særleg <a class="crossref" href="https://snl.no/Venezia">Venezias</a>) og <a class="crossref" href="https://snl.no/Sveits">Sveits</a>' republikkar i <a class="crossref" href="https://snl.no/middelalderen">mellomalderen</a> og <a class="crossref" href="https://snl.no/renessansen">renessansetida</a>.</p><p>I dei større statsdanningane i Europa var det først og fremst i <a class="crossref" href="https://snl.no/Preussen">Preussen</a>, <a class="crossref" href="https://snl.no/%C3%98sterrike">Austerrike</a>, <a class="crossref" href="https://snl.no/Ungarn">Ungarn</a>, <a class="crossref" href="https://snl.no/Russland">Russland</a> og <a class="crossref" href="https://snl.no/Storbritannia">Storbritannia</a> at aristokratiet greidde å bevare ei stor og anerkjend makt nesten fram til notida.</p><p>Maktstillinga til det eigentlege mellomalderske, <a class="crossref" href="https://snl.no/f%C3%B8ydalisme">føydale</a> aristokratiet blei etter kvart kraftig svekt: først av kongemakta, seinare av den kongevalde <a class="crossref" href="https://snl.no/embetsstanden">embetsstanden</a> i <a class="crossref" href="https://snl.no/enevelde">einevaldstida</a>. I Frankrike blei <a class="crossref" href="https://snl.no/Den_franske_revolusjon">revolusjonen i 1789</a> det avgjerande skiljet. I andre europeiske land, som Ungarn, Preussen og Russland, heldt aristokratiet fram med å øve politisk innflytelse heilt til omveltingane under og etter <a class="crossref" href="https://snl.no/f%C3%B8rste_verdenskrig">første verdskrigen</a> brått (og til dels brutalt) gjorde slutt på den privilegerte stillinga deira (til dømes under <a class="crossref" href="https://snl.no/Den_russiske_revolusjon">den russiske revolusjonen</a>).</p> </div> </div> </section> </section> <section class="l-article__section" id="-Dei_nordiske_landa"> <h2 class="l-article__subheading"> Dei nordiske landa </h2> <div class="l-article__body-text"> <div class="article-text"> <p>Den gamle norske fylkesstaten var <a class="crossref" href="https://snl.no/demokrati">demokratisk</a> i organisasjon og forfatning, fordi <a class="crossref" href="https://snl.no/ting_-_forsamling"><em>tinget</em></a> var midtpunktet i stats- og samfunnslivet. Men makta låg eigentleg hos eit aristokrati av <a class="crossref" href="https://snl.no/h%C3%B8vding">høvdingar</a> og storætta, rike godseigarar. Dette gamle norske aristokratiet fekk knekken sin ved borgarkrigane på 1100- og 1200-talet, og etter kvart mista det mykje av betydninga si, dels på grunn av <a class="crossref" href="https://snl.no/svartedauden">svartedauden</a>, og dels fordi dei <a class="crossref" href="https://snl.no/Hansaforbundet">hanseatiske</a> kjøpmennene og andre <a class="crossref" href="https://snl.no/borger">byborgarar</a> gradvis fekk større økonomisk makt.</p><p>Statsrettsleg spelte aristokratiet likevel ei rolle fram til innføringa av <a class="crossref" href="https://snl.no/enevelde">eineveldet</a> i 1660, idet det utgjorde rekrutteringsgrunnlaget for <a class="crossref" href="https://snl.no/riksr%C3%A5d">riksrådet</a> (sjå <a class="crossref" href="https://snl.no/riksr%C3%A5dskonstitusjonalisme">riksrådskonstitusjonalisme</a>).</p><p>Både <a class="crossref" href="https://snl.no/Sverige">Sverige</a> og <a class="crossref" href="https://snl.no/Danmark">Danmark</a> har hatt ei aristokratisk statsform, då adelen via riksrådet hadde mykje av den politiske makta. Blomstringstida til aristokratiet var i begge land på 1200-talet og strekte seg til siste halvdel av 1600-talet, då kongemakta blei eineveldig: i Danmark og Noreg i 1660, i Sverige i 1680. I Sverige finst framleis eit fødselsaristokrati med ein viss sosial innflytelse, men det same gjeld i mindre grad i Danmark.</p><p>I Noreg blei adelskapet avskaffa ved lov av 1821, men adelskapet hadde då lenge vore utan reell politisk eller økonomisk makt. Derimot hadde det <a class="crossref" href="https://snl.no/byr%C3%A5krati">byråkratiske</a> styret, som utvikla seg under eineveldet, ført fram eit utprega <a href="https://snl.no/embetsstanden">embetsaristokrati</a>. Men innflytelsen denne samfunnsklassen utøvde, var likevel meir av faktisk enn privilegert art, og innflytelsen forsvann etter kvart som dei andre samfunnsklassane fekk auka politisk innflytelse utover på 1800- og 1900-talet.</p> </div> </div> </section> <section class="l-article__section" id="-Les_meir_i_Store_norske_leksikon"> <h2 class="l-article__subheading"> Les meir i Store norske leksikon </h2> <div class="l-article__body-text"> <div class="article-text"> <ul> <li><a class="crossref" href="https://snl.no/adel">adel</a></li> <li><a class="crossref" href="https://snl.no/elite">elite</a></li> <li><a class="crossref" href="https://snl.no/embetsstanden">embetsstanden</a></li> <li><a class="crossref" href="https://snl.no/riddervesen">riddarvesen</a></li> <li><a class="crossref" href="https://snl.no/riksr%C3%A5d">riksråd</a></li> <li><a class="crossref" href="https://snl.no/stender">stender</a></li> <li><a class="crossref" href="https://snl.no/overklasse">overklasse</a></li> </ul> </div> </div> </section> <section class="l-article__section" id="-Eksterne_lenker"> <h2 class="l-article__subheading"> Eksterne lenker </h2> <div class="l-article__body-text"> <div class="article-text"> <ul> <li><a href="http://www.norgeshistorie.no/kirkestat/artikler/1114-den-gamle-norske-eliten-pa-1500-tallet.html">Norgeshistorie.no: Den gamle norske eliten på 1500-tallet</a></li> <li><a href="http://www.norgeshistorie.no/kirkestat/artikler/1123-kongen-og-det-danske-riksradet-1536-1660.html">Norgeshistorie.no: Kongen og det danske riksrådet 1536–1660</a></li> </ul> </div> </div> </section> <div class="l-article__meta"> <div class="l-article__info"> <aside class="article-info"> <dl class="article-info__items"> <dt class="article-info__item-name"> Skriven av: </dt> <dd class="article-info__item-value"> <ul class="author-list"> <li class="author-list__author" itemprop="author" itemscope itemtype="http://schema.org/Person" data-conjunction=" og "> <a href="https://brukere.snl.no/1873"> <span itemprop="name">Terje Bratberg</span></a></li> </ul> </dd> <dt class="article-info__item-name"> Sist oppdatert: </dt> <dd class="article-info__item-value"> <time datetime="2025-02-24T20:54:30+01:00"> 24. februar 2025</time>, <a href="https://snl.no/.versions/list/30430">sjå alle endringar</a> </dd> </dl> <strong class="article-info__license-type"> <a class="" href="/.licenses/restricted">avgrensa gjenbruk.</a> </strong> <button class="link-button js-citation" type="button" data-target="article-info-citation" hidden> Sitere eller gjenbruke? </button> <div id="article-info-citation"> Vil du sitere denne artikkelen? Kopier denne teksten og lim han inn i litteraturlista di: <cite class="article-info__cite"> Bratberg, Terje: <i>aristokrati</i> i <i>Store norske leksikon</i> på snl.no. Henta <span class="js-current-date"></span> frå https://snl.no/aristokrati</cite> </div> </aside> </div> <div class="l-article__contributions"> <aside class="article-contributions"> <h2 class="article-contributions__heading"> Bidra </h2> <ul class="article-contributions__items"> <li class="article-contributions__item"> <a rel="nofollow" href="https://snl.no/.improvements/xhtml/30430">Føreslå endringar i artikkelen</a> </li> <li class="article-contributions__item"> <a rel="nofollow" href="https://snl.no/.articles/30430/media/new?media%5Bfigure_type%5D=picture">Føreslå bilete til artikkelen</a> </li> <li class="article-contributions__item"> <button class="link-button js-toggle-comments" type='button' data-target='article-comments'> Kommenter <span class="link-button__extra-text"> eller still spørsmål</span> </button> </li> </ul> </aside> </div> </div> <div id="article-comments" class="l-article__comments"> <div class="l-article__comments-contents"> <h2>Kommentarar </h2> <div class="create-comment" id="new-comment"> <p class="create-comment__intro"> Kommentarar til artikkelen blir synleg for alle. Ikkje skriv inn sensitive opplysningar, for eksempel helseopplysningar. Fagansvarleg eller redaktør svarar når dei kan. Det kan ta tid før du får svar. </p> <p class="create-comment__intro"> Du må være logga inn for å kommentere. </p> <form action=".login" accept-charset="UTF-8" method="get"> <input type="hidden" name="return_to" id="return_to" value="https://snl.no/aristokrati#new-comment" autocomplete="off" /> <button type="submit" class="button button--standalone"> <span class="button__text">Logg inn</span> </button> eller <a href="users/new/"> registrer deg </a> </form></div> </div> </div> <div class="l-article__credits"> <div class="l-article__authoritative-editor"> <div class="authoritative-editor"> <h2 class="authoritative-editor__heading"> <a class="authoritative-editor__secondary-link" href="https://meta.snl.no/Fagansvar">Fagansvarleg</a> for <a class="authoritative-editor__secondary-link" href="https://snl.no/.taxonomy/784">Norges historie fra 1660 til 1814</a> </h2> <a href="https://brukere.snl.no/14962"> <div class="authoritative-editor__image"> <figure class="profile-image"> <img src="https://media.snl.no/users/14962/thumb__DSC6470__2_.jpg" alt="" class="profile-image__image"> </figure> </div> <div class="authoritative-editor__name"> Øystein Lydik Idsø Viken </div> </a> <div class="authoritative-editor__suffix">Førsteamanuensis, Nord universitet</div> </div> </div> <div class="l-article__sponsor-institution"> <div class="sponsor-institution"> <a href="https://meta.snl.no/Nord_universitet_i_Store_norske_leksikon"> <figure class="sponsor-institution__figure"> <img src="/packs/static/images/square_logo_nord-5672dd20a9fb77725ff9.svg" alt="" class="sponsor-institution__image" loading="lazy"> </figure> Nord universitet</a> er ein av institusjonene som står bak Store norske leksikon. </div> </div> </div> </div> </main> <div class="l-footer"> <footer class="l-wrapper"> <h2 class="l-footer__heading">Bunntekst</h2> <div class="l-footer__base"> <div class="l-footer__updates t-footer-updates"> <article class="activity"> <h3 class="activity__heading"> Sist oppdatert </h3> <ul class="activity-list activity-list--in-footer"> <li class="activity-list__item"> <a class="activity-list__item-link" href="https://snl.no/BONO"> BONO</a>: oppdatert av <a class="activity-list__item-link" href="https://brukere.snl.no/17965">Annette Faltin</a> <time class="activity-list__time" datetime="2025-03-14T00:02:49+01:00"> for rundt 4 timer siden </time> </li> <li class="activity-list__item"> <a class="activity-list__item-link" href="https://snl.no/BONO"> BONO</a>: <a class="activity-list__item-link" href="https://brukere.snl.no/17965">Annette Faltin</a> redigerte og publiserte et endringsforslag fra <a class="activity-list__item-link" href="https://brukere.snl.no/55167">Fredrik Lyngås Pedersen</a> <time class="activity-list__time" datetime="2025-03-13T23:55:49+01:00"> for rundt 4 timer siden </time> </li> <li class="activity-list__item"> <a class="activity-list__item-link" href="https://snl.no/Olympiasamlingen"> Olympiasamlingen</a>: <a class="activity-list__item-link" href="https://brukere.snl.no/17965">Annette Faltin</a> redigerte og publiserte et endringsforslag fra <a class="activity-list__item-link" href="https://brukere.snl.no/55167">Fredrik Lyngås Pedersen</a> <time class="activity-list__time" datetime="2025-03-13T23:23:27+01:00"> for rundt 5 timer siden </time> </li> <li class="activity-list__item"> <a class="activity-list__item-link" href="https://snl.no/Vigelandmuseet"> Vigelandmuseet</a>: <a class="activity-list__item-link" href="https://brukere.snl.no/17965">Annette Faltin</a> godkjente et endringsforslag fra <a class="activity-list__item-link" href="https://brukere.snl.no/55167">Fredrik Lyngås Pedersen</a> <time class="activity-list__time" datetime="2025-03-13T23:11:05+01:00"> for rundt 5 timer siden </time> </li> </ul> <a class="activity__all" href="https://snl.no/.recent-activities"> Se all aktivitet </a> </article> <article class="log-in"> <h2>Vil du skrive eller endre artikler?</h2> <a href="https://snl.no/.login" class="log-in__link"> Logg inn eller registrer deg </a> </article> </div> <div class="l-footer__about t-footer-about"> <article class="about-site"> <h3 class="about-site__heading">Om Store norske leksikon</h3> <div class="about-site__description"><p>Store norske leksikon er et gratis og fritt tilgjengelig oppslagsverk skrevet av fagfolk på bokmål og nynorsk. Med opptil 3,5 millioner brukere i måneden og 600 000 leste artikler hver dag er leksikonet Norges største nettsted for forskningsformidling. Leksikonet er eid av de norske universitetene og flere ideelle stiftelser/organisasjoner.</p> </div> <ul class="about-site__list"> <li class="about-site__item"> <a href="https://meta.snl.no/Om_Store_norske_leksikon" class="about-site__link"> Om Store norske leksikon </a> </li> <li class="about-site__item"> <a href="https://meta.snl.no/Fagansvar" class="about-site__link"> Hvem lager leksikonet? </a> </li> <li class="about-site__item"> <a href="https://meta.snl.no/Forfatterveiledning" class="about-site__link"> Slik skriver du leksikonartikler </a> </li> <li class="about-site__item"> <a href="https://meta.snl.no/Kontakt_oss" class="about-site__link"> Kontakt oss! </a> </li> <li class="about-site__item"> <a href="https://meta.snl.no/Personvernerkl%C3%A6ring" class="about-site__link"> Personvernerklæring </a> </li> <li class="about-site__item"> <a href="https://meta.snl.no/Tilgjengelighetserkl%C3%A6ring" class="about-site__link"> Tilgjengelighetserklæring </a> </li> <li class="about-site__item"> <a href="https://meta.snl.no/Om_informasjonskapsler_på_snl.no" class="about-site__link"> Informasjonskapsler </a> </li> </ul> <a href="https://snl.no/" class="about-site__home"> <img src="/packs/static/images/snl_logo_dark-4cf32865953e7759ca3b.svg" alt="Til forsiden" class="about-site__logo" width="150" height="150" loading="lazy"> </a> </article> </div> </div> <div class="l-footer__logos l-footer__logos--large"> <aside class="partner-logos partner-logos--snl"> <p class="partner-logos__intro">Store norske leksikon er eid av de norske universitetene og flere andre ideelle organisasjoner:</p> <ul class="partner-logos__list"> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://meta.snl.no/Universitetet_i_Oslo_i_Store_norske_leksikon" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/uio-41fb3c3abc875f794ab9.svg" alt="Universitetet i Oslo" width="300" height="100" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://meta.snl.no/NTNU_i_Store_norske_leksikon" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/ntnu-9fdf3ed36bc4a83f4e2e.svg" alt="NTNU" width="254" height="91" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://meta.snl.no/Universitetet_i_Bergen_i_Store_norske_leksikon" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/uib-5f9815352f19bd014d94.svg" alt="Universitetet i Bergen" width="340" height="91" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://meta.snl.no/Universitetet_i_Troms%C3%B8_i_Store_norske_leksikon" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/uit-541212de62ce7447947f.svg" alt="UiT/Norges Arktiske Universitet" width="300" height="84" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://meta.snl.no/Universitetet_i_S%C3%B8r%C3%B8st-Norge_i_Store_norske_leksikon" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/usn-f256e87ce2d139cdf84c.svg" alt="Universitetet i Søraust-Noreg" width="300" height="103" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://meta.snl.no/OsloMet_i_Store_norske_leksikon" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/oslomet-87ce9665126b53b8d813.svg" alt="OsloMet" width="148" height="91" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://meta.snl.no/NMBU_i_Store_norske_leksikon" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/nmbu-8977260d917331e3f560.svg" alt="Norges miljø- og biovitenskapelige universitet" width="300" height="67" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://meta.snl.no/Universitetet_i_Agder_i_Store_norske_leksikon" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/uia-1d132a305a63fb875f38.svg" alt="Universitetet i Agder" width="300" height="106" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://meta.snl.no/Universitetet_i_Stavanger_i_Store_norske_leksikon" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/uis-06bab08d2960c189da80.svg" alt="Universitetet i Stavanger" width="259" height="91" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://meta.snl.no/Nord_universitet_i_Store_norske_leksikon" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/nord-db3d15d34d395a5c9280.svg" alt="Nord universitet" width="213" height="91" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://meta.snl.no/H%C3%B8gskulen_p%C3%A5_Vestlandet_i_Store_norske_leksikon" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/hvl-9f348d2c90ef7d83b565.svg" alt="Høgskulen på Vestlandet" width="300" height="108" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://meta.snl.no/Høgskolen_i_Østfold_i_Store_norske_leksikon" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/hiof-8dabb620e451c252925d.svg" alt="Høgskolen i Østfold" width="163" height="68" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://meta.snl.no/Meteorologisk_institutt_i_Store_norske_leksikon" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/met-8c4704088407cdd18c6c.svg" alt="Meteorologisk institutt" width="325" height="91" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://snl.no/Nynorsk_kultursentrum" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/nk-5779a9d129e690181923.svg" alt="Nynorsk kultursentrum" width="347" height="136" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://snl.no/Nasjonalmuseet_for_kunst,_arkitektur_og_design" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/nam-8c9dcbedf62060bafb8d.svg" alt="Nasjonalmuseet" width="300" height="118" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://snl.no/Det_Norske_Akademi_for_Språk_og_Litteratur" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/dna-383da8f3c47c6a2af36c.svg" alt="Det Norske Akademi for Språk og Litteratur" width="300" height="95" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://snl.no/Det_Kongelige_Norske_Videnskabers_Selskab" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/dknvs-60b723745f449c3fbe35.svg" alt="Det Kongelige Norske Videnskabers Selskab" width="300" height="84" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://snl.no/Det_Norske_Videnskaps-Akademi" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/dnva-c2d5b1f8134e6735b638.svg" alt="Det Norske Videnskaps-Akademi" width="300" height="85" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://snl.no/Norsk_faglitter%C3%A6r_forfatter-_og_oversetterforening" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/nffo-4ac16eef1adabbddef6b.svg" alt="Norsk faglitterær forfatter- og oversetterforening" width="286" height="91" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://snl.no/Sparebankstiftelsen_DNB" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/sbks-c7fc0627086a02a4497c.svg" alt="Sparebankstiftelsen DNB" width="300" height="122" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> <li class="partner-logos__item"> <a href="https://snl.no/Fritt_Ord" class="partner-logos__link"> <img src="/packs/static/images/owners/fo-ad5032790e9c54f69b80.svg" alt="Fritt Ord" width="185" height="91" class="partner-logos__image" loading="lazy"> </a> </li> </ul> </aside> </div> <div class="l-footer__copyright"> <div class="encyclopedia-copyright"> <p> Ansvarlig redaktør: <span class="encyclopedia-copyright__editor">Erik Bolstad</span> </p> <p> <span class="encyclopedia-copyright__work"> Store norske leksikon </span> © <span class="js-current-year">2020</span> </p> </div> </div> </footer> </div> </body> </html>