CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="eu" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Irulegiko Eskua - Wikipedia, entziklopedia askea.</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )euwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","urtarrila","otsaila","martxoa","apirila","maiatza","ekaina","uztaila","abuztua","iraila","urria","azaroa","abendua"],"wgRequestId":"9da96028-6dd5-425c-bd34-3907712d95a6","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Irulegiko_Eskua","wgTitle":"Irulegiko Eskua","wgCurRevisionId":9969532,"wgRevisionId":9969532,"wgArticleId":1077656,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Txantiloi-deietan argumentu bikoiztuak erabiltzen dituzten orrialdeak","K.a. I. mendeko eskulturak","Aitzineuskara","Nafarroako historia","Aranguren","Aranzadi Zientzia Elkartea","Idazkun baskoniko-iberiarrak","Sertorioren gerra","Erromatartze garaiko epigrafia Euskal Herrian"],"wgPageViewLanguage":"eu","wgPageContentLanguage":"eu","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Irulegiko_Eskua","wgRelevantArticleId":1077656, "wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"eu","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"eu"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":60000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q115210199","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true, "wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ErrefAurrebista","ext.gadget.UkensKonkurranse","ext.gadget.TxikipediaTab", "ext.gadget.ArtikuluenKalitatea","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eu&modules=ext.cite.styles%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=eu&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=eu&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Irulegiko_eskua_1.jpg/1200px-Irulegiko_eskua_1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="730"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Irulegiko_eskua_1.jpg/800px-Irulegiko_eskua_1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="487"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Irulegiko_eskua_1.jpg/640px-Irulegiko_eskua_1.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="389"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Irulegiko Eskua - Wikipedia, entziklopedia askea."> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//eu.m.wikipedia.org/wiki/Irulegiko_Eskua"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Aldatu" href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (eu)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//eu.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Irulegiko_Eskua"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eu"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom Jarioa" href="/w/index.php?title=Berezi:AzkenAldaketak&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Irulegiko_Eskua rootpage-Irulegiko_Eskua skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Edukira joan</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Gunea"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu nagusia" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Menu nagusia </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu nagusia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ezkutatu</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nabigazioa </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Azala" title="Azala bisitatu [z]" accesskey="z">Azala</a></li><li id="n-Txikipedia" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Txikipedia:Azala">Txikipedia</a></li><li id="n-Ikusgela" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Atari:Hezkuntza/Ikusgela">Ikusgela</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Txokoa" title="Proiektuaren inguruan, zer egin dezakezu, non aurkitu nahi duzuna">Txokoa</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:AzkenAldaketak" title="Wikiko azken aldaketen zerrenda. [r]" accesskey="r">Aldaketa berriak</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:Ausazkoa" title="Ausazko orrialde bat kargatu [x]" accesskey="x">Ausazko orria</a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Laguntza:Sarrera" title="Aurkitzeko lekua.">Laguntza</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Azala" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Entziklopedia askea" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-eu.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Berezi:Bilatu" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Wikipedia(e)n bilatu [f]" accesskey="f"> Bilatu </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia wikian bilatu" aria-label="Wikipedia wikian bilatu" autocapitalize="sentences" title="Wikipedia(e)n bilatu [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Berezi:Bilatu"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Bilatu</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Tresna pertsonalak"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itxura"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Itxura" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Itxura </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eu.wikipedia.org&uselang=eu" class="">Dohaintza egin</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Berezi:KontuaSortu&returnto=Irulegiko+Eskua" title="Kontu bat sortu eta horrekin saioa hastea eskatu nahi genizuke; ez da ezinbestekoa, ordea." class="">Sortu kontua</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Berezi:SaioaHasi&returnto=Irulegiko+Eskua" title="Izen ematera gonbidatzen zaitugu. [o]" accesskey="o" class="">Hasi saioa</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Aukera gehiago" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tresna pertsonalak" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Tresna pertsonalak </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_eu.wikipedia.org&uselang=eu">Dohaintza egin</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:KontuaSortu&returnto=Irulegiko+Eskua" title="Kontu bat sortu eta horrekin saioa hastea eskatu nahi genizuke; ez da ezinbestekoa, ordea."> Sortu kontua</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:SaioaHasi&returnto=Irulegiko+Eskua" title="Izen ematera gonbidatzen zaitugu. [o]" accesskey="o"> Hasi saioa</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Izena eman gabeko erabiltzaileentzako orrialdeak <a href="/wiki/Laguntza:Sarrera" aria-label="Artikuluak aldatzeari buruz gehiago ikasi">gehiago ikasi</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:NireEkarpenak" title="IP helbide honetatik egindako aldaketen zerrenda [y]" accesskey="y">Ekarpenak</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:NireEztabaida" title="Zure IParen eztabaida [n]" accesskey="n">Eztabaida</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Gunea"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Edukiak" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Edukiak</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ezkutatu</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">⇑ Gora</div> </a> </li> <li id="toc-Aurkikuntza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Aurkikuntza"> <div class="vector-toc-text"> 1 Aurkikuntza </div> </a> <ul id="toc-Aurkikuntza-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Testuingurua" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Testuingurua"> <div class="vector-toc-text"> 2 Testuingurua </div> </a> <ul id="toc-Testuingurua-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ezaugarriak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ezaugarriak"> <div class="vector-toc-text"> 3 Ezaugarriak </div> </a> <ul id="toc-Ezaugarriak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Testua" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Testua"> <div class="vector-toc-text"> 4 Testua </div> </a> <button aria-controls="toc-Testua-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Erakutsi/ezkutatu Testua azpiatal </button> <ul id="toc-Testua-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Idazkera_sistema" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Idazkera_sistema"> <div class="vector-toc-text"> 4.1 Idazkera sistema </div> </a> <ul id="toc-Idazkera_sistema-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Transkripzioa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transkripzioa"> <div class="vector-toc-text"> 4.2 Transkripzioa </div> </a> <ul id="toc-Transkripzioa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hizkuntza" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hizkuntza"> <div class="vector-toc-text"> 4.3 Hizkuntza </div> </a> <ul id="toc-Hizkuntza-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Adituen_iritzia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Adituen_iritzia"> <div class="vector-toc-text"> 5 Adituen iritzia </div> </a> <button aria-controls="toc-Adituen_iritzia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Erakutsi/ezkutatu Adituen iritzia azpiatal </button> <ul id="toc-Adituen_iritzia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Lehen_begiratu_baikorrak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lehen_begiratu_baikorrak"> <div class="vector-toc-text"> 5.1 Lehen begiratu baikorrak </div> </a> <ul id="toc-Lehen_begiratu_baikorrak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ikuspegi_zuhurrak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ikuspegi_zuhurrak"> <div class="vector-toc-text"> 5.2 Ikuspegi zuhurrak </div> </a> <ul id="toc-Ikuspegi_zuhurrak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fontes_Linguæ_Vasconum_aldizkariaren_dosierra" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fontes_Linguæ_Vasconum_aldizkariaren_dosierra"> <div class="vector-toc-text"> 5.3 Fontes Linguæ Vasconum aldizkariaren dosierra </div> </a> <ul id="toc-Fontes_Linguæ_Vasconum_aldizkariaren_dosierra-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Antzeko_objektuak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Antzeko_objektuak"> <div class="vector-toc-text"> 6 Antzeko objektuak </div> </a> <button aria-controls="toc-Antzeko_objektuak-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Erakutsi/ezkutatu Antzeko objektuak azpiatal </button> <ul id="toc-Antzeko_objektuak-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Beste_esku_batzuk" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Beste_esku_batzuk"> <div class="vector-toc-text"> 6.1 Beste esku batzuk </div> </a> <ul id="toc-Beste_esku_batzuk-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Abegi_oneko_teserak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Abegi_oneko_teserak"> <div class="vector-toc-text"> 6.2 Abegi oneko teserak </div> </a> <ul id="toc-Abegi_oneko_teserak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Aurkikuntzaren_oihartzuna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Aurkikuntzaren_oihartzuna"> <div class="vector-toc-text"> 7 Aurkikuntzaren oihartzuna </div> </a> <button aria-controls="toc-Aurkikuntzaren_oihartzuna-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Erakutsi/ezkutatu Aurkikuntzaren oihartzuna azpiatal </button> <ul id="toc-Aurkikuntzaren_oihartzuna-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Euskal_Herriko_hedabideetan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Euskal_Herriko_hedabideetan"> <div class="vector-toc-text"> 7.1 Euskal Herriko hedabideetan </div> </a> <ul id="toc-Euskal_Herriko_hedabideetan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nazioarteko_hedabideetan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nazioarteko_hedabideetan"> <div class="vector-toc-text"> 7.2 Nazioarteko hedabideetan </div> </a> <ul id="toc-Nazioarteko_hedabideetan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Herri_kulturan" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Herri_kulturan"> <div class="vector-toc-text"> 7.3 Herri kulturan </div> </a> <ul id="toc-Herri_kulturan-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Dibulgazioa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Dibulgazioa"> <div class="vector-toc-text"> 8 Dibulgazioa </div> </a> <ul id="toc-Dibulgazioa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Argazki_galeria" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Argazki_galeria"> <div class="vector-toc-text"> 9 Argazki galeria </div> </a> <ul id="toc-Argazki_galeria-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Oharrak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Oharrak"> <div class="vector-toc-text"> 10 Oharrak </div> </a> <ul id="toc-Oharrak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Erreferentziak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Erreferentziak"> <div class="vector-toc-text"> 11 Erreferentziak </div> </a> <ul id="toc-Erreferentziak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ikus,_gainera" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ikus,_gainera"> <div class="vector-toc-text"> 12 Ikus, gainera </div> </a> <ul id="toc-Ikus,_gainera-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kanpo_estekak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kanpo_estekak"> <div class="vector-toc-text"> 13 Kanpo estekak </div> </a> <ul id="toc-Kanpo_estekak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Edukiak" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Eduki taularen ikusgarritasuna aldatu </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Irulegiko Eskua</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Joan beste hizkuntza batean idatzitako artikulu batera. 14 hizkuntzatan eskuragarri." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-14" aria-hidden="true" > 14 hizkuntza </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Man_d%27Irulegi" title="Man d'Irulegi – aragoiera" lang="an" hreflang="an" data-title="Man d'Irulegi" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoiera" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D8%AF_%D8%A5%D9%8A%D8%B1%D9%88%D9%84%D9%8A%D8%BA%D9%8A" title="يد إيروليغي – arabiera" lang="ar" hreflang="ar" data-title="يد إيروليغي" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabiera" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Mano_d%27Irulegi" title="Mano d'Irulegi – asturiera" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Mano d'Irulegi" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiera" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Dorn_Irulegi" title="Dorn Irulegi – bretoiera" lang="br" hreflang="br" data-title="Dorn Irulegi" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoiera" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/M%C3%A0_d%27Irulegi" title="Mà d'Irulegi – katalana" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Mà d'Irulegi" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalana" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hand_of_Irulegi" title="Hand of Irulegi – ingelesa" lang="en" hreflang="en" data-title="Hand of Irulegi" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingelesa" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Mano_de_Irulegi" title="Mano de Irulegi – esperantoa" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Mano de Irulegi" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperantoa" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Mano_de_Irulegui" title="Mano de Irulegui – gaztelania" lang="es" hreflang="es" data-title="Mano de Irulegui" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="gaztelania" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Main_d%27Irulegi" title="Main d'Irulegi – frantsesa" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Main d'Irulegi" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="frantsesa" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Man_de_Irulegi" title="Man de Irulegi – galiziera" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Man de Irulegi" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galiziera" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Tangan_Irulegi" title="Tangan Irulegi – indonesiera" lang="id" hreflang="id" data-title="Tangan Irulegi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesiera" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/D%C5%82o%C5%84_z_Irulegi" title="Dłoń z Irulegi – poloniera" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Dłoń z Irulegi" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="poloniera" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%BA%D0%B0_%D0%B8%D0%B7_%D0%98%D1%80%D1%83%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D0%B8" title="Рука из Ирулеги – errusiera" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Рука из Ирулеги" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="errusiera" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%83%D0%BA%D0%B0_%D0%B7_%D0%86%D1%80%D1%83%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D1%96" title="Рука з Ірулегі – ukrainera" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Рука з Ірулегі" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainera" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q115210199#sitelinks-wikipedia" title="Aldatu hizkuntzen arteko loturak" class="wbc-editpage">Aldatu loturak</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Izen-tarteak"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Irulegiko_Eskua" title="Eduki orrialdea ikusi [c]" accesskey="c">Artikulua</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Eztabaida:Irulegiko_Eskua" rel="discussion" title="Artikuluari buruzko eztabaida [t]" accesskey="t">Eztabaida</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aldatu hizkuntza aldaera" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >euskara </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Ikusketak"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Irulegiko_Eskua">Irakurri</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit" title="Orri hau aldatu [v]" accesskey="v">Aldatu</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit" title="Idatzi orri honen iturburu kodea [e]" accesskey="e">Aldatu iturburu kodea</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=history" title="Artikulu honen aurreko bertsioak. [h]" accesskey="h">Ikusi historia</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Tresnak" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Tresnak </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Tresnak</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ezkutatu</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Ekintzak </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Irulegiko_Eskua">Irakurri</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit" title="Orri hau aldatu [v]" accesskey="v">Aldatu</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit" title="Idatzi orri honen iturburu kodea [e]" accesskey="e">Aldatu iturburu kodea</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=history">Ikusi historia</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Orokorra </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:ZerkLotzenDuHona/Irulegiko_Eskua" title="Orri honetaranzko esteka duten wiki orri guztien zerrenda [j]" accesskey="j">Honanzko esteka duten orriak</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:RecentChangesLinked/Irulegiko_Eskua" rel="nofollow" title="Orri honetatik esteka duten orrietako azken aldaketak [k]" accesskey="k">Lotutako orrietako aldaketak</a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=eu" title="Irudiak edo media fitxategiak igo [u]" accesskey="u">Fitxategia igo</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Berezi:OrrialdeBereziak" title="Orri berezi guztien zerrenda [q]" accesskey="q">Orri bereziak</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&oldid=9969532" title="Orriaren bertsio honetaranzko esteka iraunkorra">Lotura iraunkorra</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=info" title="Orrialde honi buruzko informazio gehiago">Orri honen datuak</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:CiteThisPage&page=Irulegiko_Eskua&id=9969532&wpFormIdentifier=titleform" title="Orri honen aipua egiteko moduari buruzko informazioa">Artikulu hau aipatu</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Feu.wikipedia.org%2Fwiki%2FIrulegiko_Eskua">URL laburra lortu</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:QrCode&url=https%3A%2F%2Feu.wikipedia.org%2Fwiki%2FIrulegiko_Eskua">QR kodea jaitsi</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Inprimatu/esportatu </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:Book&bookcmd=book_creator&referer=Irulegiko+Eskua">Liburu bat sortu</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Berezi:DownloadAsPdf&page=Irulegiko_Eskua&action=show-download-screen">Deskargatu PDF formatuan</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&printable=yes" title="Orrialde honen bertsio inprimagarria [p]" accesskey="p">Inprimatzeko bertsioa</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Beste proiektuetan </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Hand_of_Irulegi" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q115210199" title="Datuen biltegi elementu batera lotuta [g]" accesskey="g">Wikidata itema</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Itxura"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Itxura</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mugitu alboko barrara</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ezkutatu</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Wikipedia, Entziklopedia askea</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="eu" dir="ltr"><table class="infobox" style="width:22em"><tbody><tr><th colspan="2" style="text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background-color: #F5F5DC">Irulegiko Eskua</th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data infobox-data" style="text-align:center"><a href="/wiki/Fitxategi:Irulegiko_eskua_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Irulegiko_eskua_1.jpg/285px-Irulegiko_eskua_1.jpg" decoding="async" width="285" height="173" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Irulegiko_eskua_1.jpg/428px-Irulegiko_eskua_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/25/Irulegiko_eskua_1.jpg/570px-Irulegiko_eskua_1.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1217" /></a><div><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Hand_of_Irulegi" title="c:Category:Hand of Irulegi"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/10px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="10" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Hand_of_Irulegi" class="extiw" title="c:Category:Hand of Irulegi">Irudi gehiago</a></div></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:center;background-color: #F5F5DC">Jatorria</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Sorrera-urtea</th><td class="infobox-data">K.a. I. mendea</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Aurkikuntza lekua</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Irulegiko_herrixka" title="Irulegiko herrixka">Irulegiko herrixka</a>, <a href="/wiki/Aranguren" title="Aranguren">Aranguren</a>, <a href="/wiki/Nafarroa_Garaia" title="Nafarroa Garaia">Nafarroa Garaia</a> (<a href="/wiki/Euskal_Herria" title="Euskal Herria">Euskal Herria</a>)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Aurkikuntza data</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/2021" title="2021">2021eko</a> <a href="/wiki/Ekainaren_18" title="Ekainaren 18">ekainaren 18a</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Aurkezpen data</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/2022" title="2022">2022ko</a> <a href="/wiki/Azaroaren_14" title="Azaroaren 14">azaroaren 14a</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Aurkitzailea edo asmatzailea</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Leire_Malkorra" title="Leire Malkorra">Leire Malkorra</a></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:center;background-color: #F5F5DC">Ezaugarriak</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Materiala(k)</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Brontze" title="Brontze">brontzea</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Dimentsioak</th><td class="infobox-data">127,9 (<img alt="zabalera" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Chess_lrt45.svg/15px-Chess_lrt45.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Chess_lrt45.svg/23px-Chess_lrt45.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Chess_lrt45.svg/30px-Chess_lrt45.svg.png 2x" data-file-width="45" data-file-height="45" />) × 143,1 (<img alt="luzera" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Chess_urt45.svg/15px-Chess_urt45.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Chess_urt45.svg/23px-Chess_urt45.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/Chess_urt45.svg/30px-Chess_urt45.svg.png 2x" data-file-width="45" data-file-height="45" />) × 1,09 (<img alt="lodiera" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Breezeicons-actions-22-format-align-vertical-center.svg/15px-Breezeicons-actions-22-format-align-vertical-center.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Breezeicons-actions-22-format-align-vertical-center.svg/23px-Breezeicons-actions-22-format-align-vertical-center.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Breezeicons-actions-22-format-align-vertical-center.svg/30px-Breezeicons-actions-22-format-align-vertical-center.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" />) mm </td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Pisua</th><td class="infobox-data">35,9 gramo</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Hizkuntza</th><td class="infobox-data">ezezaguna</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Idazketa-sistema</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Ipar-ekialdeko_idazkera_iberikoa" title="Ipar-ekialdeko idazkera iberikoa">ipar-ekialdeko iberiar idazketa</a></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header" style="text-align:center;background-color: #F5F5DC">Kokapena</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="text-align:left">Lekua</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Nafarroako_Museoa" title="Nafarroako Museoa">Nafarroako Museoa</a></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data infobox-data" style="text-align:center"></td></tr><tr><td></td></tr><tr style="display:none"><td colspan="2"> </td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data infobox-data" style="text-align:center"><div class="center"></div></td></tr></tbody></table> Irulegiko Eskua brontzezko objektu arkeologikoa da,<a href="#cite_note-1">[1]</a> <a href="/wiki/Nafarroa_Garaia" title="Nafarroa Garaia">Nafarroa Garaiko</a> <a href="/wiki/Aranguren" title="Aranguren">Aranguren</a> udalerrian dagoen <a href="/wiki/Irulegi_(Aranguren)" title="Irulegi (Aranguren)">Irulegi</a> mendiko <a href="/wiki/Burdin_Aroa" title="Burdin Aroa">Burdin Aroko</a> <a href="/wiki/Irulegiko_herrixka" title="Irulegiko herrixka">Irulegiko herrixkan</a> aurkitua,<a href="#cite_note-2">[2]</a> <a href="/wiki/Euskal_Herria" title="Euskal Herria">Euskal Herrian</a>. <a href="/wiki/Baskoien_hizkuntza" title="Baskoien hizkuntza">Baskoien mintzairaren</a> hitzak dituela uste dute hainbat adituk, testuaren lehen hitza sorioneku (edo -ke<a href="#cite_note-:8-3">[3]</a><a href="#cite_note-Aiestaran2024-4">[4]</a>) gisa interpretatu baitute, <a href="/wiki/Idazkera_baskoniko" class="mw-redirect" title="Idazkera baskoniko">idazkera baskonikoaz</a> idatzia. Ezohikoa da, ez baita inon ere beste esku grabaturik aurkitu. Eskuaren interpretazioa bi eratan egin da: agian testu <a href="/wiki/Apotropaiko" title="Apotropaiko">apotropaiko</a>a da, etxeko sarreran jarrita zorte ona emateko edo agur egiteko, edo gerra <a href="/wiki/Trofeo" title="Trofeo">trofeo</a> bat, eskuin esku moztu bat, eta testua ere gerra giroko esker ematea. Irulegiko Eskuaren «garrantzia eta berezitasuna» direla-eta, <a href="/wiki/Nafarroako_Gobernua" title="Nafarroako Gobernua">Nafarroako Gobernuak</a> 2023ko irailaren 4an informatu zuen pieza arkeologikoa <a href="/wiki/Kultura_Intereseko_Ondasun_(Espainia)" title="Kultura Intereseko Ondasun (Espainia)">Interes Kulturaleko Ondasun</a> izendatzeko prozesua hasia zuela.<a href="#cite_note-5">[5]</a> Halaber, aurkikuntzaren urteurrenean, Gobernuak jakinarazi zuen Irulegiko Eskua <a href="/wiki/Nafarroako_Museoa" title="Nafarroako Museoa">Nafarroako Museoan</a> jarriko dutela ikusgai, ziurrenera 2024ko udan.<a href="#cite_note-6">[6]</a> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Aurkikuntza">Aurkikuntza</h2>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=1" title="Aldatu atal hau: «Aurkikuntza»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Aurkikuntza">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <a href="/wiki/Mattin_Aiestaran" title="Mattin Aiestaran">Mattin Aiestaran</a> arkeologoaren taldeko <a href="/wiki/Leire_Malkorra" title="Leire Malkorra">Leire Malkorra</a> induskariak aurkitu zuen, 2021eko ekainaren 18an. Artean, esku forma zuela jakin gabe ere, garrantzizkoa izan zitekeelakoan, ingurua kontu handiz garbitu zuten eta prozesua grabaketaz dokumentatu.<a href="#cite_note-7">[7]</a> Uztailaren 13an, eskua Nafarroako Gobernuko agintarien ardurapean geratu zen, indusketako beste pieza batzuekin batera, idazkunik zuenik inork ez zekiela. 2022ko urtarrilaren 18an, <a href="/w/index.php?title=Carmen_Usua&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carmen Usua (sortu gabe)">Carmen Usua</a> zaharberritzaileak garbitzean, idatzita zegoela antzeman zuen:<a href="#cite_note-:2-8">[8]</a> eskuak azazkal marraztuak zituela-eta, eskuina zela igarri zuen, baina garbiketa eta «irakurketa» prozesua eskua atzamarrak gora zituela egin zuen, eta laneko mahaian zaharberritzailearen eskuen posizio logiko bera errepikatu zuen. Hizkiak ikusi zituzten lehen epigrafistek, ordea, alderantzizko irakurketa zegokiola nabaritu zuten eta, hortaz, eskuak beheranzko posizio naturala zuela.<a href="#cite_note-:3-9">[9]</a> Usuarekin batera, <a href="/w/index.php?title=Berta_Balduz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Berta Balduz (sortu gabe)">Berta Balduz</a> zaharberritzaileak osatu zuen errestaurazio prozesua.<a href="#cite_note-10">[10]</a> Azaroaren 14an, <a href="/wiki/Nafarroako_Gobernua" title="Nafarroako Gobernua">Nafarroako Gobernuak</a> eta <a href="/wiki/Aranzadi_Zientzia_Elkartea" title="Aranzadi Zientzia Elkartea">Aranzadi Zientzia Elkarteak</a> prentsaren aurrean aurkeztu zuten.<a href="#cite_note-11">[11]</a><a href="#cite_note-:2-8">[8]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Testuingurua">Testuingurua</h2>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=2" title="Aldatu atal hau: «Testuingurua»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Testuingurua">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_13.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_13.jpg/220px-Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_13.jpg" decoding="async" width="220" height="311" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_13.jpg/330px-Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_13.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2e/Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_13.jpg/440px-Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_13.jpg 2x" data-file-width="2008" data-file-height="2839" /></a><figcaption>Irulegiko Eskua aurkitu zen leku zehatza.</figcaption></figure> <a href="/wiki/Irulegiko_gaztelua" title="Irulegiko gaztelua">Irulegiko gazteluaren</a> ondoko <a href="/wiki/Burdin_Aroa" title="Burdin Aroa">Burdin Aroko</a> <a href="/wiki/Irulegiko_herrixka" title="Irulegiko herrixka">Irulegiko herrixkan</a> aurkitu zen. Irulegi mendia (893 m) haren gainetik dago, metro batzuk goraxeago. Inguruko herrixka gotortuen adibide nabarietako bat da: kokapen geografiko bikaina du, 360 graduko ikuspegiekin <a href="/wiki/Iru%C3%B1erria" title="Iruñerria">Iruñerriaren</a> gainean eta <a href="/wiki/Nafarroa_Garai" class="mw-redirect" title="Nafarroa Garai">Nafarroa Garaiko</a> hegoaldea Pirinioetako haranekin lotzen duten pasabideen gainean. Horrek eman zion defentsarako balio garrantzitsua.<a href="#cite_note-:1-12">[12]</a> Gazteluaren oinarrian dagoen 2,2 hektareako kokapen primitiboa hazten joan zen mendeetan zehar, harik eta <a href="/wiki/K.a._I._mende" class="mw-redirect" title="K.a. I. mende">K.a. I. mendean</a> 14 ha izatera iritsi arte, nekazaritzarako eta abeltzaintzarako espazioak barne. Esparrua harresiz inguratuta zegoen. Biztanle-kopurua kalkulatzea zaila bada ere, 100 eta 200 pertsona artean bizi zitezkeela uste da.<a href="#cite_note-:1-12">[12]</a> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><video id="mwe_player_0" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Hizkuntza_baskonikozko_idazkunik_zaharrenaren_aurkikuntza.webm/220px--Hizkuntza_baskonikozko_idazkunik_zaharrenaren_aurkikuntza.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="124" data-durationhint="1091" data-mwtitle="Hizkuntza_baskonikozko_idazkunik_zaharrenaren_aurkikuntza.webm" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Fitxategi:Hizkuntza_baskonikozko_idazkunik_zaharrenaren_aurkikuntza.webm"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/cd/Hizkuntza_baskonikozko_idazkunik_zaharrenaren_aurkikuntza.webm/Hizkuntza_baskonikozko_idazkunik_zaharrenaren_aurkikuntza.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/cd/Hizkuntza_baskonikozko_idazkunik_zaharrenaren_aurkikuntza.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-width="1077" data-height="606" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/cd/Hizkuntza_baskonikozko_idazkunik_zaharrenaren_aurkikuntza.webm/Hizkuntza_baskonikozko_idazkunik_zaharrenaren_aurkikuntza.webm.144p.mjpeg.mov" type="video/quicktime" data-transcodekey="144p.mjpeg.mov" data-width="256" data-height="144" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/cd/Hizkuntza_baskonikozko_idazkunik_zaharrenaren_aurkikuntza.webm/Hizkuntza_baskonikozko_idazkunik_zaharrenaren_aurkikuntza.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/cd/Hizkuntza_baskonikozko_idazkunik_zaharrenaren_aurkikuntza.webm/Hizkuntza_baskonikozko_idazkunik_zaharrenaren_aurkikuntza.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/c/cd/Hizkuntza_baskonikozko_idazkunik_zaharrenaren_aurkikuntza.webm/Hizkuntza_baskonikozko_idazkunik_zaharrenaren_aurkikuntza.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /></video><figcaption>Aurkikuntzari buruzko bideoa, <a href="/wiki/Berria" title="Berria">Berriak</a> egina.</figcaption></figure> Biztanleek bizitzeko eremu altuak aukeratzen zituzten, demografiaren hazkundea eta klimaren okertzea (euritsuagoa eta apur bat hotza) medio, baliabideak urritu egiten baitziren eta haiengatik lehiatu behar baitzuten. Horren ondorioz, proto-hiri egonkorrak agertu ziren, erraz defendatzeko modukoak eta harresituak; bertan, nekazaritzaz eta abeltzaintzaz bizi ziren eta, aldi berean, gerlariak ere baziren. Irulegi, beste bizpahiru kokagunerekin batera, <a href="/wiki/Iru%C3%B1erria" title="Iruñerria">Iruñerriko</a> populazioa egituratzen zuten kokalekuetako bat izan zen, agian, <a href="/wiki/Erromatar_Inperioa" title="Erromatar Inperioa">erromatarrak</a> iritsi eta <a href="/wiki/Pompaelo" title="Pompaelo">Ponpaelo</a> (gaur egungo <a href="/wiki/Iru%C3%B1ea" title="Iruñea">Iruñea</a>) sortu aurretik, K.a. 74 edo 75 urteetan.<a href="#cite_note-:1-12">[12]</a> Herrixka hori <a href="/wiki/K.a._I._mende" class="mw-redirect" title="K.a. I. mende">K.a. I. mendean</a> abandonatu zen <a href="/wiki/Antzinako_Erroma" title="Antzinako Erroma">Antzinako Erromako</a> osteak iritsi zirenean. <a href="/wiki/K.a._82" title="K.a. 82">K.a. 82</a> inguruan <a href="/wiki/Sertorioren_gerra" title="Sertorioren gerra">Sertorioren gerraren</a> eraginez hustu zen herria.<a href="#cite_note-13">[13]</a> Inguruan aurkitutako material guztia kontuan izanda, biztanleek dena etxean utzita ihes egin behar izan zutela ondorioztatu dute.<a href="#cite_note-:0-14">[14]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ezaugarriak">Ezaugarriak</h2>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=3" title="Aldatu atal hau: «Ezaugarriak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Ezaugarriak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_17.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_17.jpg/220px-Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_17.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_17.jpg/330px-Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_17.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_17.jpg/440px-Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_17.jpg 2x" data-file-width="2008" data-file-height="1330" /></a><figcaption>Eskua aurkitu zeneko argazkia.</figcaption></figure> Pieza <a href="/wiki/Brontze" title="Brontze">brontzezkoa</a> da, eta haren patinaren % 53 <a href="/wiki/Eztainu" title="Eztainu">eztainua</a> da, % 41 <a href="/wiki/Kobre" title="Kobre">kobrea</a> eta % 2 <a href="/wiki/Berun" title="Berun">beruna</a>, gauza ohikoa antzinako aleazioetan, Aranzadi Elkartekoen esanetan. Eskua 143 mm luze da, 1 mm lodi eta 128 mm zabal; 36 gramoko pisua du.<a href="#cite_note-:0-14">[14]</a> Eskuineko esku baten itxura du, tamaina naturalekoa, gutxi gorabehera. <a href="/wiki/Esku-ahur" title="Esku-ahur">Esku ahurraren</a> eremua laua da, eta <a href="/wiki/Azazkala" class="mw-redirect" title="Azazkala">azazkalak</a> markatuta dauzka, nahiz eta hiru hatzetakoak ez diren ondo kontserbatu: hatz nagikoa, hatz luzekoa eta erakuslekoa. Hatzak behera begira ditu, goialdean 6,5 mm-ko diametroko zulo bat baitu, eskumuturrari dagokion inguruan. Zuloaren egoera aztertuta, pieza ez zegoela zintzilik jakin dute, euskarri bigun batean iltzatuta baizik, seguruenik, zurean. Zuloan egon zen <a href="/wiki/Iltze" title="Iltze">iltzea</a> edo dena delakoa <a href="/wiki/Burdina" title="Burdina">burdinazkoa</a> ez zela ondorioztatu dute eraberritzaileek, <a href="/wiki/Herdoil" title="Herdoil">herdoil</a> aztarnarik ez dagoelako.<a href="#cite_note-:3-9">[9]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Testua">Testua</h2>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=4" title="Aldatu atal hau: «Testua»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Testua">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Idazkera_sistema">Idazkera sistema</h3>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=5" title="Aldatu atal hau: «Idazkera sistema»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Idazkera sistema">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <a href="/wiki/Javier_Velaza" title="Javier Velaza">Javier Velaza</a> <a href="/wiki/Epigrafia" title="Epigrafia">epigrafista</a> eta <a href="/wiki/Bartzelonako_Unibertsitatea" title="Bartzelonako Unibertsitatea">Bartzelonako Unibertsitateko</a> katedradunak ikertu zuen testua, <a href="/wiki/Joaquin_Gorrotxategi" class="mw-redirect" title="Joaquin Gorrotxategi">Joaquin Gorrotxategi</a> <a href="/wiki/Euskal_Herriko_Unibertsitatea" title="Euskal Herriko Unibertsitatea">EHUko</a> hizkuntzalariarekin batera. Haren esanetan, «Irulegiko piezatik abiatuta, esan dezakegu <a href="/wiki/Baskoi" title="Baskoi">baskoierazko</a> berezko sistema grafiko bat bazegoela». <table class="wikitable" style="text-align:center;"> <caption>Baskonikoa </caption> <tbody><tr> <th colspan="2">  </th> <th>g/k </th> <th>b </th> <th>d/t </th> <th colspan="4">  </th></tr> <tr> <th>a </th> <td><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_a2a.svg" class="mw-file-description" title="a201"><img alt="a201" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/15px-NE_Iberian_a2a.svg.png" decoding="async" width="15" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/23px-NE_Iberian_a2a.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/31px-NE_Iberian_a2a.svg.png 2x" data-file-width="33" data-file-height="53" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ka1.svg" class="mw-file-description" title="ka1"><img alt="ka1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/NE_Iberian_ka1.svg/20px-NE_Iberian_ka1.svg.png" decoding="async" width="20" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/NE_Iberian_ka1.svg/30px-NE_Iberian_ka1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/NE_Iberian_ka1.svg/40px-NE_Iberian_ka1.svg.png 2x" data-file-width="42" data-file-height="53" /></a> </td> <td style="background-color:#fbd9d3;"><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ba1.svg" class="mw-file-description" title="ba1"><img alt="ba1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/NE_Iberian_ba1.svg/7px-NE_Iberian_ba1.svg.png" decoding="async" width="7" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/NE_Iberian_ba1.svg/11px-NE_Iberian_ba1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e1/NE_Iberian_ba1.svg/15px-NE_Iberian_ba1.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="53" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ta1.svg" class="mw-file-description" title="ta1"><img alt="ta1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/NE_Iberian_ta1.svg/17px-NE_Iberian_ta1.svg.png" decoding="async" width="17" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/NE_Iberian_ta1.svg/26px-NE_Iberian_ta1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/NE_Iberian_ta1.svg/35px-NE_Iberian_ta1.svg.png 2x" data-file-width="37" data-file-height="53" /></a> </td> <td style="background-color:#ededed;">s </td> <td><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_s1b.svg" class="mw-file-description" title="s102"><img alt="s102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/12px-NE_Iberian_s1b.svg.png" decoding="async" width="12" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/19px-NE_Iberian_s1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/25px-NE_Iberian_s1b.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a> </td> <td style="background-color:#ededed;">ś </td> <td><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_%C5%9B1.svg" class="mw-file-description" title="ś1"><img alt="ś1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/NE_Iberian_%C5%9B1.svg/19px-NE_Iberian_%C5%9B1.svg.png" decoding="async" width="19" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/NE_Iberian_%C5%9B1.svg/29px-NE_Iberian_%C5%9B1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/NE_Iberian_%C5%9B1.svg/38px-NE_Iberian_%C5%9B1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="53" /></a> </td></tr> <tr> <th>e </th> <td><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/12px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="12" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/19px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/25px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ke2.svg" class="mw-file-description" title="ke2"><img alt="ke2" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/14px-NE_Iberian_ke2.svg.png" decoding="async" width="14" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/22px-NE_Iberian_ke2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/29px-NE_Iberian_ke2.svg.png 2x" data-file-width="31" data-file-height="53" /></a> </td> <td style="background-color:#fbd9d3;"><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_be1.svg" class="mw-file-description" title="be1"><img alt="be1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/NE_Iberian_be1.svg/17px-NE_Iberian_be1.svg.png" decoding="async" width="17" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/NE_Iberian_be1.svg/26px-NE_Iberian_be1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/NE_Iberian_be1.svg/34px-NE_Iberian_be1.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="53" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Fitxategi:PhoenicianH-01.svg" class="mw-file-description" title="te15"><img alt="te15" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/PhoenicianH-01.svg/25px-PhoenicianH-01.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/PhoenicianH-01.svg/38px-PhoenicianH-01.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e9/PhoenicianH-01.svg/50px-PhoenicianH-01.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="400" /></a> </td> <td style="background-color:#ededed;">ŕ </td> <td><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Koppa_05.svg" class="mw-file-description" title="ŕ3"><img alt="ŕ3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/20px-Greek_Koppa_05.svg.png" decoding="async" width="20" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/31px-Greek_Koppa_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/40px-Greek_Koppa_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a> </td> <td style="background-color:#ededed;">ř </td> <td><a href="/wiki/Fitxategi:2_Pallas_symbol.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/12px-2_Pallas_symbol.svg.png" decoding="async" width="12" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/18px-2_Pallas_symbol.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/24px-2_Pallas_symbol.svg.png 2x" data-file-width="134" data-file-height="204" /></a> </td></tr> <tr> <th>i </th> <td><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_i1b.svg" class="mw-file-description" title="i102"><img alt="i102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/16px-NE_Iberian_i1b.svg.png" decoding="async" width="16" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/24px-NE_Iberian_i1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/32px-NE_Iberian_i1b.svg.png 2x" data-file-width="34" data-file-height="53" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ki1.svg" class="mw-file-description" title="ki1"><img alt="ki1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/NE_Iberian_ki1.svg/20px-NE_Iberian_ki1.svg.png" decoding="async" width="20" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/NE_Iberian_ki1.svg/30px-NE_Iberian_ki1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/NE_Iberian_ki1.svg/40px-NE_Iberian_ki1.svg.png 2x" data-file-width="42" data-file-height="53" /></a> </td> <td style="background-color:#fbd9d3;"><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Pi_03.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Greek_Pi_03.svg/20px-Greek_Pi_03.svg.png" decoding="async" width="20" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Greek_Pi_03.svg/30px-Greek_Pi_03.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Greek_Pi_03.svg/40px-Greek_Pi_03.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a> </td> <td style="background-color:#fbd9d3;"><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ti4.svg" class="mw-file-description" title="ti4"><img alt="ti4" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/NE_Iberian_ti4.svg/17px-NE_Iberian_ti4.svg.png" decoding="async" width="17" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/NE_Iberian_ti4.svg/26px-NE_Iberian_ti4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/NE_Iberian_ti4.svg/34px-NE_Iberian_ti4.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="53" /></a> </td> <td style="background-color:#ededed;">l </td> <td style="background-color:#fbd9d3;"><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Lambda_normal.svg" class="mw-file-description" title="l1"><img alt="l1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Greek_Lambda_normal.svg/20px-Greek_Lambda_normal.svg.png" decoding="async" width="20" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Greek_Lambda_normal.svg/31px-Greek_Lambda_normal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/df/Greek_Lambda_normal.svg/40px-Greek_Lambda_normal.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a> </td> <td style="background-color:#ededed;">r </td> <td><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_r1a.svg" class="mw-file-description" title="r1"><img alt="r1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/NE_Iberian_r1a.svg/15px-NE_Iberian_r1a.svg.png" decoding="async" width="15" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/NE_Iberian_r1a.svg/23px-NE_Iberian_r1a.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/NE_Iberian_r1a.svg/31px-NE_Iberian_r1a.svg.png 2x" data-file-width="33" data-file-height="53" /></a> </td></tr> <tr> <th>o </th> <td><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_o1.svg" class="mw-file-description" title="o1"><img alt="o1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/16px-NE_Iberian_o1.svg.png" decoding="async" width="16" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/25px-NE_Iberian_o1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/33px-NE_Iberian_o1.svg.png 2x" data-file-width="35" data-file-height="53" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Epsilon_X-shaped.svg" class="mw-file-description" title="ko1"><img alt="ko1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Greek_Epsilon_X-shaped.svg/20px-Greek_Epsilon_X-shaped.svg.png" decoding="async" width="20" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Greek_Epsilon_X-shaped.svg/31px-Greek_Epsilon_X-shaped.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Greek_Epsilon_X-shaped.svg/40px-Greek_Epsilon_X-shaped.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a> </td> <td style="background-color:#fbd9d3;"><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_bo2.svg" class="mw-file-description" title="bo2"><img alt="bo2" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/NE_Iberian_bo2.svg/17px-NE_Iberian_bo2.svg.png" decoding="async" width="17" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/NE_Iberian_bo2.svg/26px-NE_Iberian_bo2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/NE_Iberian_bo2.svg/35px-NE_Iberian_bo2.svg.png 2x" data-file-width="37" data-file-height="53" /></a> </td> <td style="background-color:#fbd9d3;"><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_to2.svg" class="mw-file-description" title="to2"><img alt="to2" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/NE_Iberian_to2.svg/23px-NE_Iberian_to2.svg.png" decoding="async" width="23" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/NE_Iberian_to2.svg/34px-NE_Iberian_to2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/34/NE_Iberian_to2.svg/45px-NE_Iberian_to2.svg.png 2x" data-file-width="48" data-file-height="53" /></a> </td> <td colspan="2" style="background-color:#ededed;">  </td> <td style="background-color:#ededed;">n </td> <td><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Nu_05.svg" class="mw-file-description" title="n102"><img alt="n102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/20px-Greek_Nu_05.svg.png" decoding="async" width="20" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/31px-Greek_Nu_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/40px-Greek_Nu_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a> </td></tr> <tr> <th>u </th> <td><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_u1.svg" class="mw-file-description" title="u1"><img alt="u1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/NE_Iberian_u1.svg/19px-NE_Iberian_u1.svg.png" decoding="async" width="19" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/NE_Iberian_u1.svg/29px-NE_Iberian_u1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/NE_Iberian_u1.svg/38px-NE_Iberian_u1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="53" /></a> </td> <td><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Theta_01.svg" class="mw-file-description" title="ku1"><img alt="ku1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Greek_Theta_01.svg/20px-Greek_Theta_01.svg.png" decoding="async" width="20" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Greek_Theta_01.svg/31px-Greek_Theta_01.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Greek_Theta_01.svg/40px-Greek_Theta_01.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a> </td> <td style="background-color:#fbd9d3;"><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_bu1.svg" class="mw-file-description" title="bu1"><img alt="bu1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/NE_Iberian_bu1.svg/16px-NE_Iberian_bu1.svg.png" decoding="async" width="16" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/NE_Iberian_bu1.svg/25px-NE_Iberian_bu1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/NE_Iberian_bu1.svg/33px-NE_Iberian_bu1.svg.png 2x" data-file-width="35" data-file-height="53" /></a> </td> <td style="background-color:#fbd9d3;"><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_tu1.svg" class="mw-file-description" title="tu1"><img alt="tu1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/NE_Iberian_tu1.svg/20px-NE_Iberian_tu1.svg.png" decoding="async" width="20" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/NE_Iberian_tu1.svg/30px-NE_Iberian_tu1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/NE_Iberian_tu1.svg/40px-NE_Iberian_tu1.svg.png 2x" data-file-width="42" data-file-height="53" /></a> </td> <td colspan="2" style="background-color:#ededed;">  </td> <td style="background-color:#ededed;">ń? </td> <td><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Tau_normal.svg" class="mw-file-description" title="ḿ5"><img alt="ḿ5" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Greek_Tau_normal.svg/20px-Greek_Tau_normal.svg.png" decoding="async" width="20" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Greek_Tau_normal.svg/31px-Greek_Tau_normal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Greek_Tau_normal.svg/40px-Greek_Tau_normal.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a> </td></tr></tbody></table><a href="#cite_note-Ferrer2023-15">[15]</a><a href="#cite_note-16">[oh 1]</a> <a href="/wiki/Idazkera_baskoniko" class="mw-redirect" title="Idazkera baskoniko">Idazkera baskonikoz</a> idatzita dago, <a href="/wiki/Idazkera_iberiko" title="Idazkera iberiko">idazkera iberikoaren</a> Iberiako ipar-ekialdeko aldaeraren antzekoa dena,<a href="#cite_note-Aiestaran2024-4">[4]</a> baina badu hizki bat baskoiek soilik beren hizkuntzaren soinuak jasotzeko egina bide zena, garaiko bi txanponetan agerturiko «T» itxurako bat; horregatik, euskal aldaera propio batez ari garela diote adituek, <a href="/wiki/Javier_Velaza" title="Javier Velaza">Javier Velazak</a>, adibidez. Grafema bakar horren berezitasunak idazkera propio bat definitzeko balio ote duen zalantza erakutsi dute batzuek, ordea, <a href="/wiki/Ander_Ros" title="Ander Ros">Ander Ros</a> hizkuntzalariak, esate baterako.<a href="#cite_note-17">[16]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transkripzioa">Transkripzioa</h3>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=6" title="Aldatu atal hau: «Transkripzioa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Transkripzioa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_28.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_28.jpg/220px-Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_28.jpg" decoding="async" width="220" height="290" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_28.jpg/330px-Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_28.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_28.jpg/440px-Irulegiko_eskua_-_Nafarroako_Gobernuaren_irudi_galeria_28.jpg 2x" data-file-width="2008" data-file-height="2643" /></a><figcaption>Testuaren lehen erreprodukzioa eta transkripzioa.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Irulegiko_eskuko_inskripzioa.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Irulegiko_eskuko_inskripzioa.png/220px-Irulegiko_eskuko_inskripzioa.png" decoding="async" width="220" height="124" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Irulegiko_eskuko_inskripzioa.png/330px-Irulegiko_eskuko_inskripzioa.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/Irulegiko_eskuko_inskripzioa.png/440px-Irulegiko_eskuko_inskripzioa.png 2x" data-file-width="624" data-file-height="352" /></a><figcaption>Honelako itxura du testuak</figcaption></figure> Testua marraz idatzi zen, eta gero, marren gainetik puntuz berridatzi. Bi idatzi horien artean badira alde batzuk. Marrekin egindakoa honela interpretatu da:<a href="#cite_note-:8-3">[3]</a> <table> <tbody><tr> <td> <div class="poem"> <a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_s1b.svg" class="mw-file-description" title="s102"><img alt="s102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/10px-NE_Iberian_s1b.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/15px-NE_Iberian_s1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/20px-NE_Iberian_s1b.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Heta_07.svg" class="mw-file-description" title="o3"><img alt="o3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Greek_Heta_07.svg/16px-Greek_Heta_07.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Greek_Heta_07.svg/24px-Greek_Heta_07.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Greek_Heta_07.svg/32px-Greek_Heta_07.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_r1a.svg" class="mw-file-description" title="r1"><img alt="r1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/NE_Iberian_r1a.svg/12px-NE_Iberian_r1a.svg.png" decoding="async" width="12" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/NE_Iberian_r1a.svg/18px-NE_Iberian_r1a.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/NE_Iberian_r1a.svg/25px-NE_Iberian_r1a.svg.png 2x" data-file-width="33" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_i1b.svg" class="mw-file-description" title="i102"><img alt="i102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/13px-NE_Iberian_i1b.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/19px-NE_Iberian_i1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/25px-NE_Iberian_i1b.svg.png 2x" data-file-width="34" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_o1.svg" class="mw-file-description" title="o1"><img alt="o1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/13px-NE_Iberian_o1.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/20px-NE_Iberian_o1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/26px-NE_Iberian_o1.svg.png 2x" data-file-width="35" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Nu_05.svg" class="mw-file-description" title="n102"><img alt="n102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/16px-Greek_Nu_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/24px-Greek_Nu_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/32px-Greek_Nu_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ke2.svg" class="mw-file-description" title="ke2"><img alt="ke2" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/11px-NE_Iberian_ke2.svg.png" decoding="async" width="11" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/17px-NE_Iberian_ke2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/23px-NE_Iberian_ke2.svg.png 2x" data-file-width="31" data-file-height="53" /></a>      <a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Nu_05.svg" class="mw-file-description" title="n102"><img alt="n102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/16px-Greek_Nu_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/24px-Greek_Nu_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/32px-Greek_Nu_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Theta_01.svg" class="mw-file-description" title="ku1"><img alt="ku1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Greek_Theta_01.svg/16px-Greek_Theta_01.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Greek_Theta_01.svg/24px-Greek_Theta_01.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Greek_Theta_01.svg/32px-Greek_Theta_01.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Nu_05.svg" class="mw-file-description" title="n102"><img alt="n102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/16px-Greek_Nu_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/24px-Greek_Nu_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/32px-Greek_Nu_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ke2.svg" class="mw-file-description" title="ke2"><img alt="ke2" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/11px-NE_Iberian_ke2.svg.png" decoding="async" width="11" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/17px-NE_Iberian_ke2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/23px-NE_Iberian_ke2.svg.png 2x" data-file-width="31" data-file-height="53" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:2_Pallas_symbol.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/10px-2_Pallas_symbol.svg.png" decoding="async" width="10" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/15px-2_Pallas_symbol.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/20px-2_Pallas_symbol.svg.png 2x" data-file-width="134" data-file-height="204" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ki1.svg" class="mw-file-description" title="ki1"><img alt="ki1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/NE_Iberian_ki1.svg/16px-NE_Iberian_ki1.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/NE_Iberian_ki1.svg/24px-NE_Iberian_ki1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/NE_Iberian_ki1.svg/32px-NE_Iberian_ki1.svg.png 2x" data-file-width="42" data-file-height="53" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:2_Pallas_symbol.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/10px-2_Pallas_symbol.svg.png" decoding="async" width="10" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/15px-2_Pallas_symbol.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/20px-2_Pallas_symbol.svg.png 2x" data-file-width="134" data-file-height="204" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_a2b.svg" class="mw-file-description" title="a202"><img alt="a202" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/NE_Iberian_a2b.svg/12px-NE_Iberian_a2b.svg.png" decoding="async" width="12" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/NE_Iberian_a2b.svg/18px-NE_Iberian_a2b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/NE_Iberian_a2b.svg/24px-NE_Iberian_a2b.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_te1.svg" class="mw-file-description" title="te1"><img alt="te1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/NE_Iberian_te1.svg/16px-NE_Iberian_te1.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/NE_Iberian_te1.svg/24px-NE_Iberian_te1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/NE_Iberian_te1.svg/32px-NE_Iberian_te1.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Koppa_05.svg" class="mw-file-description" title="ŕ3"><img alt="ŕ3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/16px-Greek_Koppa_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/24px-Greek_Koppa_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/32px-Greek_Koppa_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_o1.svg" class="mw-file-description" title="o1"><img alt="o1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/13px-NE_Iberian_o1.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/20px-NE_Iberian_o1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/26px-NE_Iberian_o1.svg.png 2x" data-file-width="35" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_t1.svg" class="mw-file-description" title="T1"><img alt="T1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/NE_Iberian_t1.svg/10px-NE_Iberian_t1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/NE_Iberian_t1.svg/15px-NE_Iberian_t1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/NE_Iberian_t1.svg/20px-NE_Iberian_t1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_i1b.svg" class="mw-file-description" title="i102"><img alt="i102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/13px-NE_Iberian_i1b.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/19px-NE_Iberian_i1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/25px-NE_Iberian_i1b.svg.png 2x" data-file-width="34" data-file-height="53" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:2_Pallas_symbol.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/10px-2_Pallas_symbol.svg.png" decoding="async" width="10" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/15px-2_Pallas_symbol.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/20px-2_Pallas_symbol.svg.png 2x" data-file-width="134" data-file-height="204" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ta1.svg" class="mw-file-description" title="ta1"><img alt="ta1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/NE_Iberian_ta1.svg/14px-NE_Iberian_ta1.svg.png" decoding="async" width="14" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/NE_Iberian_ta1.svg/21px-NE_Iberian_ta1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/NE_Iberian_ta1.svg/28px-NE_Iberian_ta1.svg.png 2x" data-file-width="37" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Nu_05.svg" class="mw-file-description" title="n102"><img alt="n102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/16px-Greek_Nu_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/24px-Greek_Nu_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/32px-Greek_Nu_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_s1b.svg" class="mw-file-description" title="s102"><img alt="s102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/10px-NE_Iberian_s1b.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/15px-NE_Iberian_s1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/20px-NE_Iberian_s1b.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_a2a.svg" class="mw-file-description" title="a2"><img alt="a2" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/12px-NE_Iberian_a2a.svg.png" decoding="async" width="12" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/18px-NE_Iberian_a2a.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/25px-NE_Iberian_a2a.svg.png 2x" data-file-width="33" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ka1.svg" class="mw-file-description" title="ka1"><img alt="ka1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/NE_Iberian_ka1.svg/16px-NE_Iberian_ka1.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/NE_Iberian_ka1.svg/24px-NE_Iberian_ka1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/NE_Iberian_ka1.svg/32px-NE_Iberian_ka1.svg.png 2x" data-file-width="42" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Koppa_05.svg" class="mw-file-description" title="ŕ3"><img alt="ŕ3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/16px-Greek_Koppa_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/24px-Greek_Koppa_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/32px-Greek_Koppa_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_i1b.svg" class="mw-file-description" title="i102"><img alt="i102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/13px-NE_Iberian_i1b.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/19px-NE_Iberian_i1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/25px-NE_Iberian_i1b.svg.png 2x" data-file-width="34" data-file-height="53" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Koppa_05.svg" class="mw-file-description" title="ŕ3"><img alt="ŕ3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/16px-Greek_Koppa_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/24px-Greek_Koppa_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/32px-Greek_Koppa_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_a2a.svg" class="mw-file-description" title="a2"><img alt="a2" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/12px-NE_Iberian_a2a.svg.png" decoding="async" width="12" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/18px-NE_Iberian_a2a.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/25px-NE_Iberian_a2a.svg.png 2x" data-file-width="33" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_u1.svg" class="mw-file-description" title="u1"><img alt="u1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/NE_Iberian_u1.svg/15px-NE_Iberian_u1.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/NE_Iberian_u1.svg/23px-NE_Iberian_u1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/NE_Iberian_u1.svg/30px-NE_Iberian_u1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Epsilon_X-shaped.svg" class="mw-file-description" title="ko1"><img alt="ko1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Greek_Epsilon_X-shaped.svg/16px-Greek_Epsilon_X-shaped.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Greek_Epsilon_X-shaped.svg/24px-Greek_Epsilon_X-shaped.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Greek_Epsilon_X-shaped.svg/32px-Greek_Epsilon_X-shaped.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Nu_05.svg" class="mw-file-description" title="n102"><img alt="n102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/16px-Greek_Nu_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/24px-Greek_Nu_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/32px-Greek_Nu_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a> </div> </td> <td>   </td> <td> <div class="poem"> sorioneke kunekeřekiřateŕe//n oTiřtaneseakaŕi eŕaukon </div> </td></tr></tbody></table> Transkripzio horretako oTiŕtan hitzeko «T» larriak ez du soinu jakinik adierazten: grafema ezezaguna da, eta idazkunean T larri baten forma duenez, horrela transkribatu da. <a href="/wiki/T_baskonikoa" class="mw-redirect" title="T baskonikoa">T baskonikoa</a> deitu izan zaio. Bada beste grafema ezezagun bat, ř letrarekin transkribatu dena: <a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Koppa_05.svg" class="mw-file-description" title="ŕ3"><img alt="ŕ3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/16px-Greek_Koppa_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/24px-Greek_Koppa_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/32px-Greek_Koppa_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a> bezalakoa da, baina marra horizontal bat du erdian. <a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Koppa_strikethrough.svg" class="mw-file-description" title="ŕ7"><img alt="ŕ7" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Greek_Koppa_strikethrough.svg/16px-Greek_Koppa_strikethrough.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Greek_Koppa_strikethrough.svg/24px-Greek_Koppa_strikethrough.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/Greek_Koppa_strikethrough.svg/32px-Greek_Koppa_strikethrough.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a> grafemaren aldaeratzat hartu izan da<a href="#cite_note-Ferrer2023-15">[15]</a>. Erreprodukzio honetan <a href="/wiki/Fitxategi:2_Pallas_symbol.svg" class="mw-file-description" title="2 Palas"><img alt="2 Palas" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/10px-2_Pallas_symbol.svg.png" decoding="async" width="10" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/15px-2_Pallas_symbol.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/20px-2_Pallas_symbol.svg.png 2x" data-file-width="134" data-file-height="204" /></a> gisan irudikatu da. <a href="/w/index.php?title=Joan_Ferrer_i_Jan%C3%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joan Ferrer i Jané (sortu gabe)">Joan Ferrer i Jané</a> ikerlariak beste era batera interpretatzen du testua,<a href="#cite_note-Ferrer2023-15">[15]</a> kontuan hartuz T grafema <a href="/w/index.php?title=Can_Rodon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Can Rodon (sortu gabe)">Can Rodoneko</a> alfabetoan agertu zela: <table> <tbody><tr> <td> <div class="poem"> <a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_s1b.svg" class="mw-file-description" title="s102"><img alt="s102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/10px-NE_Iberian_s1b.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/15px-NE_Iberian_s1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/20px-NE_Iberian_s1b.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Heta_07.svg" class="mw-file-description" title="o3"><img alt="o3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Greek_Heta_07.svg/16px-Greek_Heta_07.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Greek_Heta_07.svg/24px-Greek_Heta_07.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Greek_Heta_07.svg/32px-Greek_Heta_07.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_r1a.svg" class="mw-file-description" title="r1"><img alt="r1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/NE_Iberian_r1a.svg/12px-NE_Iberian_r1a.svg.png" decoding="async" width="12" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/NE_Iberian_r1a.svg/18px-NE_Iberian_r1a.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/NE_Iberian_r1a.svg/25px-NE_Iberian_r1a.svg.png 2x" data-file-width="33" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_i1b.svg" class="mw-file-description" title="i102"><img alt="i102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/13px-NE_Iberian_i1b.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/19px-NE_Iberian_i1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/25px-NE_Iberian_i1b.svg.png 2x" data-file-width="34" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_o1.svg" class="mw-file-description" title="o1"><img alt="o1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/13px-NE_Iberian_o1.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/20px-NE_Iberian_o1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/26px-NE_Iberian_o1.svg.png 2x" data-file-width="35" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Nu_05.svg" class="mw-file-description" title="n102"><img alt="n102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/16px-Greek_Nu_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/24px-Greek_Nu_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/32px-Greek_Nu_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ke2.svg" class="mw-file-description" title="ke2"><img alt="ke2" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/11px-NE_Iberian_ke2.svg.png" decoding="async" width="11" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/17px-NE_Iberian_ke2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/23px-NE_Iberian_ke2.svg.png 2x" data-file-width="31" data-file-height="53" /></a>      <a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Nu_05.svg" class="mw-file-description" title="n102"><img alt="n102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/16px-Greek_Nu_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/24px-Greek_Nu_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/32px-Greek_Nu_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Theta_01.svg" class="mw-file-description" title="ku1"><img alt="ku1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Greek_Theta_01.svg/16px-Greek_Theta_01.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Greek_Theta_01.svg/24px-Greek_Theta_01.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Greek_Theta_01.svg/32px-Greek_Theta_01.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Nu_05.svg" class="mw-file-description" title="n102"><img alt="n102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/16px-Greek_Nu_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/24px-Greek_Nu_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/32px-Greek_Nu_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ke2.svg" class="mw-file-description" title="ke2"><img alt="ke2" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/11px-NE_Iberian_ke2.svg.png" decoding="async" width="11" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/17px-NE_Iberian_ke2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/23px-NE_Iberian_ke2.svg.png 2x" data-file-width="31" data-file-height="53" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:2_Pallas_symbol.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/10px-2_Pallas_symbol.svg.png" decoding="async" width="10" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/15px-2_Pallas_symbol.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/20px-2_Pallas_symbol.svg.png 2x" data-file-width="134" data-file-height="204" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ki1.svg" class="mw-file-description" title="ki1"><img alt="ki1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/NE_Iberian_ki1.svg/16px-NE_Iberian_ki1.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/NE_Iberian_ki1.svg/24px-NE_Iberian_ki1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/NE_Iberian_ki1.svg/32px-NE_Iberian_ki1.svg.png 2x" data-file-width="42" data-file-height="53" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:2_Pallas_symbol.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/10px-2_Pallas_symbol.svg.png" decoding="async" width="10" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/15px-2_Pallas_symbol.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/20px-2_Pallas_symbol.svg.png 2x" data-file-width="134" data-file-height="204" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_a2b.svg" class="mw-file-description" title="a202"><img alt="a202" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/NE_Iberian_a2b.svg/12px-NE_Iberian_a2b.svg.png" decoding="async" width="12" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/NE_Iberian_a2b.svg/18px-NE_Iberian_a2b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/NE_Iberian_a2b.svg/24px-NE_Iberian_a2b.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_te1.svg" class="mw-file-description" title="te1"><img alt="te1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/NE_Iberian_te1.svg/16px-NE_Iberian_te1.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/NE_Iberian_te1.svg/24px-NE_Iberian_te1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/NE_Iberian_te1.svg/32px-NE_Iberian_te1.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Koppa_05.svg" class="mw-file-description" title="ŕ3"><img alt="ŕ3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/16px-Greek_Koppa_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/24px-Greek_Koppa_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/32px-Greek_Koppa_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_o1.svg" class="mw-file-description" title="o1"><img alt="o1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/13px-NE_Iberian_o1.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/20px-NE_Iberian_o1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/26px-NE_Iberian_o1.svg.png 2x" data-file-width="35" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Tau_normal.svg" class="mw-file-description" title="ḿ501"><img alt="ḿ501" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Greek_Tau_normal.svg/16px-Greek_Tau_normal.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Greek_Tau_normal.svg/24px-Greek_Tau_normal.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Greek_Tau_normal.svg/32px-Greek_Tau_normal.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_i1b.svg" class="mw-file-description" title="i102"><img alt="i102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/13px-NE_Iberian_i1b.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/19px-NE_Iberian_i1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/25px-NE_Iberian_i1b.svg.png 2x" data-file-width="34" data-file-height="53" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:2_Pallas_symbol.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/10px-2_Pallas_symbol.svg.png" decoding="async" width="10" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/15px-2_Pallas_symbol.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/2_Pallas_symbol.svg/20px-2_Pallas_symbol.svg.png 2x" data-file-width="134" data-file-height="204" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ta1.svg" class="mw-file-description" title="ta1"><img alt="ta1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/NE_Iberian_ta1.svg/14px-NE_Iberian_ta1.svg.png" decoding="async" width="14" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/NE_Iberian_ta1.svg/21px-NE_Iberian_ta1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/NE_Iberian_ta1.svg/28px-NE_Iberian_ta1.svg.png 2x" data-file-width="37" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_%C5%9B1.svg" class="mw-file-description" title="ś1"><img alt="ś1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/NE_Iberian_%C5%9B1.svg/15px-NE_Iberian_%C5%9B1.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/NE_Iberian_%C5%9B1.svg/23px-NE_Iberian_%C5%9B1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/NE_Iberian_%C5%9B1.svg/30px-NE_Iberian_%C5%9B1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_s1b.svg" class="mw-file-description" title="s102"><img alt="s102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/10px-NE_Iberian_s1b.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/15px-NE_Iberian_s1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/20px-NE_Iberian_s1b.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a>  <a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_a2a.svg" class="mw-file-description" title="a2"><img alt="a2" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/12px-NE_Iberian_a2a.svg.png" decoding="async" width="12" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/18px-NE_Iberian_a2a.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/25px-NE_Iberian_a2a.svg.png 2x" data-file-width="33" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ka1.svg" class="mw-file-description" title="ka1"><img alt="ka1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/NE_Iberian_ka1.svg/16px-NE_Iberian_ka1.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/NE_Iberian_ka1.svg/24px-NE_Iberian_ka1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/NE_Iberian_ka1.svg/32px-NE_Iberian_ka1.svg.png 2x" data-file-width="42" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Koppa_05.svg" class="mw-file-description" title="ŕ3"><img alt="ŕ3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/16px-Greek_Koppa_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/24px-Greek_Koppa_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/32px-Greek_Koppa_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_i1b.svg" class="mw-file-description" title="i102"><img alt="i102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/13px-NE_Iberian_i1b.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/19px-NE_Iberian_i1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/25px-NE_Iberian_i1b.svg.png 2x" data-file-width="34" data-file-height="53" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Koppa_05.svg" class="mw-file-description" title="ŕ3"><img alt="ŕ3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/16px-Greek_Koppa_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/24px-Greek_Koppa_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/32px-Greek_Koppa_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_a2a.svg" class="mw-file-description" title="a2"><img alt="a2" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/12px-NE_Iberian_a2a.svg.png" decoding="async" width="12" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/18px-NE_Iberian_a2a.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/25px-NE_Iberian_a2a.svg.png 2x" data-file-width="33" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_u1.svg" class="mw-file-description" title="u1"><img alt="u1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/NE_Iberian_u1.svg/15px-NE_Iberian_u1.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/NE_Iberian_u1.svg/23px-NE_Iberian_u1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/NE_Iberian_u1.svg/30px-NE_Iberian_u1.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Epsilon_X-shaped.svg" class="mw-file-description" title="ko1"><img alt="ko1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Greek_Epsilon_X-shaped.svg/16px-Greek_Epsilon_X-shaped.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Greek_Epsilon_X-shaped.svg/24px-Greek_Epsilon_X-shaped.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Greek_Epsilon_X-shaped.svg/32px-Greek_Epsilon_X-shaped.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Nu_05.svg" class="mw-file-description" title="n102"><img alt="n102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/16px-Greek_Nu_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/24px-Greek_Nu_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/32px-Greek_Nu_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a> </div> </td> <td>   </td> <td> <div class="poem"> sorioneke kunekeřekiřateŕe//n ońiřtaśese akaŕi eŕaukon </div> </td></tr></tbody></table> Puntuz emandako testua honela interpretatu da:<a href="#cite_note-:8-3">[3]</a> <table> <tbody><tr> <td> <div class="poem"> <a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_s1b.svg" class="mw-file-description" title="s102"><img alt="s102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/10px-NE_Iberian_s1b.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/15px-NE_Iberian_s1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/20px-NE_Iberian_s1b.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Heta_07.svg" class="mw-file-description" title="o3"><img alt="o3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Greek_Heta_07.svg/16px-Greek_Heta_07.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Greek_Heta_07.svg/24px-Greek_Heta_07.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f1/Greek_Heta_07.svg/32px-Greek_Heta_07.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_r1a.svg" class="mw-file-description" title="r1"><img alt="r1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/NE_Iberian_r1a.svg/12px-NE_Iberian_r1a.svg.png" decoding="async" width="12" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/NE_Iberian_r1a.svg/18px-NE_Iberian_r1a.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/NE_Iberian_r1a.svg/25px-NE_Iberian_r1a.svg.png 2x" data-file-width="33" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_i1b.svg" class="mw-file-description" title="i102"><img alt="i102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/13px-NE_Iberian_i1b.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/19px-NE_Iberian_i1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/25px-NE_Iberian_i1b.svg.png 2x" data-file-width="34" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_o1.svg" class="mw-file-description" title="o1"><img alt="o1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/13px-NE_Iberian_o1.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/20px-NE_Iberian_o1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/26px-NE_Iberian_o1.svg.png 2x" data-file-width="35" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Nu_05.svg" class="mw-file-description" title="n102"><img alt="n102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/16px-Greek_Nu_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/24px-Greek_Nu_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/32px-Greek_Nu_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Theta_01.svg" class="mw-file-description" title="ku1"><img alt="ku1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Greek_Theta_01.svg/16px-Greek_Theta_01.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Greek_Theta_01.svg/24px-Greek_Theta_01.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Greek_Theta_01.svg/32px-Greek_Theta_01.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_pun3.svg" class="mw-file-description" title="p3"><img alt="p3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/NE_Iberian_pun3.svg/6px-NE_Iberian_pun3.svg.png" decoding="async" width="6" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/NE_Iberian_pun3.svg/9px-NE_Iberian_pun3.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/NE_Iberian_pun3.svg/12px-NE_Iberian_pun3.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="53" /></a>      <a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Nu_05.svg" class="mw-file-description" title="n102"><img alt="n102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/16px-Greek_Nu_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/24px-Greek_Nu_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/32px-Greek_Nu_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Omicron_01.svg" class="mw-file-description" title="ku301"><img alt="ku301" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Greek_Omicron_01.svg/16px-Greek_Omicron_01.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Greek_Omicron_01.svg/24px-Greek_Omicron_01.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Greek_Omicron_01.svg/32px-Greek_Omicron_01.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Nu_05.svg" class="mw-file-description" title="n102"><img alt="n102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/16px-Greek_Nu_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/24px-Greek_Nu_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/32px-Greek_Nu_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ke2.svg" class="mw-file-description" title="ke2"><img alt="ke2" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/11px-NE_Iberian_ke2.svg.png" decoding="async" width="11" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/17px-NE_Iberian_ke2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/NE_Iberian_ke2.svg/23px-NE_Iberian_ke2.svg.png 2x" data-file-width="31" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_be1.svg" class="mw-file-description" title="be1"><img alt="be1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/NE_Iberian_be1.svg/13px-NE_Iberian_be1.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/NE_Iberian_be1.svg/20px-NE_Iberian_be1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/NE_Iberian_be1.svg/27px-NE_Iberian_be1.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ki1.svg" class="mw-file-description" title="ki1"><img alt="ki1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/NE_Iberian_ki1.svg/16px-NE_Iberian_ki1.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/NE_Iberian_ki1.svg/24px-NE_Iberian_ki1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/NE_Iberian_ki1.svg/32px-NE_Iberian_ki1.svg.png 2x" data-file-width="42" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Koppa_05.svg" class="mw-file-description" title="ŕ3"><img alt="ŕ3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/16px-Greek_Koppa_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/24px-Greek_Koppa_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/32px-Greek_Koppa_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_a2b.svg" class="mw-file-description" title="a202"><img alt="a202" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/NE_Iberian_a2b.svg/12px-NE_Iberian_a2b.svg.png" decoding="async" width="12" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/NE_Iberian_a2b.svg/18px-NE_Iberian_a2b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/NE_Iberian_a2b.svg/24px-NE_Iberian_a2b.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_te1.svg" class="mw-file-description" title="te1"><img alt="te1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/NE_Iberian_te1.svg/16px-NE_Iberian_te1.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/NE_Iberian_te1.svg/24px-NE_Iberian_te1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2b/NE_Iberian_te1.svg/32px-NE_Iberian_te1.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Koppa_05.svg" class="mw-file-description" title="ŕ3"><img alt="ŕ3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/16px-Greek_Koppa_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/24px-Greek_Koppa_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/32px-Greek_Koppa_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_o1.svg" class="mw-file-description" title="o1"><img alt="o1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/13px-NE_Iberian_o1.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/20px-NE_Iberian_o1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/NE_Iberian_o1.svg/26px-NE_Iberian_o1.svg.png 2x" data-file-width="35" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_t1.svg" class="mw-file-description" title="T1"><img alt="T1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/NE_Iberian_t1.svg/10px-NE_Iberian_t1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/NE_Iberian_t1.svg/15px-NE_Iberian_t1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/NE_Iberian_t1.svg/20px-NE_Iberian_t1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_i1b.svg" class="mw-file-description" title="i102"><img alt="i102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/13px-NE_Iberian_i1b.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/19px-NE_Iberian_i1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/25px-NE_Iberian_i1b.svg.png 2x" data-file-width="34" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Koppa_05.svg" class="mw-file-description" title="ŕ3"><img alt="ŕ3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/16px-Greek_Koppa_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/24px-Greek_Koppa_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/32px-Greek_Koppa_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ta1.svg" class="mw-file-description" title="ta1"><img alt="ta1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/NE_Iberian_ta1.svg/14px-NE_Iberian_ta1.svg.png" decoding="async" width="14" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/NE_Iberian_ta1.svg/21px-NE_Iberian_ta1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/NE_Iberian_ta1.svg/28px-NE_Iberian_ta1.svg.png 2x" data-file-width="37" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Nu_05.svg" class="mw-file-description" title="n102"><img alt="n102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/16px-Greek_Nu_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/24px-Greek_Nu_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/32px-Greek_Nu_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Punct_13.svg" class="mw-file-description" title="p5"><img alt="p5" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Greek_Punct_13.svg/16px-Greek_Punct_13.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Greek_Punct_13.svg/24px-Greek_Punct_13.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c6/Greek_Punct_13.svg/32px-Greek_Punct_13.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_s1b.svg" class="mw-file-description" title="s102"><img alt="s102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/10px-NE_Iberian_s1b.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/15px-NE_Iberian_s1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/NE_Iberian_s1b.svg/20px-NE_Iberian_s1b.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_a2a.svg" class="mw-file-description" title="a2"><img alt="a2" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/12px-NE_Iberian_a2a.svg.png" decoding="async" width="12" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/18px-NE_Iberian_a2a.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/NE_Iberian_a2a.svg/25px-NE_Iberian_a2a.svg.png 2x" data-file-width="33" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_ka1.svg" class="mw-file-description" title="ka1"><img alt="ka1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/NE_Iberian_ka1.svg/16px-NE_Iberian_ka1.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/NE_Iberian_ka1.svg/24px-NE_Iberian_ka1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/NE_Iberian_ka1.svg/32px-NE_Iberian_ka1.svg.png 2x" data-file-width="42" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Koppa_05.svg" class="mw-file-description" title="ŕ3"><img alt="ŕ3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/16px-Greek_Koppa_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/24px-Greek_Koppa_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/32px-Greek_Koppa_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_i1b.svg" class="mw-file-description" title="i102"><img alt="i102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/13px-NE_Iberian_i1b.svg.png" decoding="async" width="13" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/19px-NE_Iberian_i1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9b/NE_Iberian_i1b.svg/25px-NE_Iberian_i1b.svg.png 2x" data-file-width="34" data-file-height="53" /></a> <a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_e1.svg" class="mw-file-description" title="e1"><img alt="e1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/10px-NE_Iberian_e1.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/15px-NE_Iberian_e1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/94/NE_Iberian_e1.svg/20px-NE_Iberian_e1.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Koppa_05.svg" class="mw-file-description" title="ŕ3"><img alt="ŕ3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/16px-Greek_Koppa_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/24px-Greek_Koppa_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a2/Greek_Koppa_05.svg/32px-Greek_Koppa_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_a1b.svg" class="mw-file-description" title="a102"><img alt="a102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/NE_Iberian_a1b.svg/10px-NE_Iberian_a1b.svg.png" decoding="async" width="10" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/NE_Iberian_a1b.svg/15px-NE_Iberian_a1b.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6c/NE_Iberian_a1b.svg/20px-NE_Iberian_a1b.svg.png 2x" data-file-width="27" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_u3.svg" class="mw-file-description" title="u3"><img alt="u3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/NE_Iberian_u3.svg/15px-NE_Iberian_u3.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/NE_Iberian_u3.svg/23px-NE_Iberian_u3.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/NE_Iberian_u3.svg/30px-NE_Iberian_u3.svg.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Epsilon_X-shaped.svg" class="mw-file-description" title="ko1"><img alt="ko1" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Greek_Epsilon_X-shaped.svg/16px-Greek_Epsilon_X-shaped.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Greek_Epsilon_X-shaped.svg/24px-Greek_Epsilon_X-shaped.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Greek_Epsilon_X-shaped.svg/32px-Greek_Epsilon_X-shaped.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:Greek_Nu_05.svg" class="mw-file-description" title="n102"><img alt="n102" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/16px-Greek_Nu_05.svg.png" decoding="async" width="16" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/24px-Greek_Nu_05.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Greek_Nu_05.svg/32px-Greek_Nu_05.svg.png 2x" data-file-width="43" data-file-height="53" /></a><a href="/wiki/Fitxategi:NE_Iberian_pun3.svg" class="mw-file-description" title="p3"><img alt="p3" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/NE_Iberian_pun3.svg/6px-NE_Iberian_pun3.svg.png" decoding="async" width="6" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/NE_Iberian_pun3.svg/9px-NE_Iberian_pun3.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/NE_Iberian_pun3.svg/12px-NE_Iberian_pun3.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="53" /></a> </div> </td> <td>   </td> <td> <div class="poem"> sorioneku · kunekebeekiŕateŕe//n oTiŕtan · eseakaŕi eŕaukon · </div> </td></tr></tbody></table> Brontzearen garbiketaren ostean, Aiestaranek eta bere taldeak proposatu dute hasierako bigarren lerroko tenekebee izan beharrean, kunekebee (edo kunekeře) irakurri beharko litzatekeela. Horrela, hasierako te- horrek zituen hainbat arazo baztertuko lirateke.<a href="#cite_note-:8-3">[3]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hizkuntza">Hizkuntza</h3>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=7" title="Aldatu atal hau: «Hizkuntza»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Hizkuntza">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Idazkera-paleohispanikoak-Ferrer.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Idazkera-paleohispanikoak-Ferrer.svg/325px-Idazkera-paleohispanikoak-Ferrer.svg.png" decoding="async" width="325" height="232" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Idazkera-paleohispanikoak-Ferrer.svg/488px-Idazkera-paleohispanikoak-Ferrer.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/50/Idazkera-paleohispanikoak-Ferrer.svg/650px-Idazkera-paleohispanikoak-Ferrer.svg.png 2x" data-file-width="744" data-file-height="531" /></a><figcaption>Ipar-ekialdeko idazkera ez identifikatua baskoien hizkuntzari dagokio. Joan Ferrer i Jané (2020).</figcaption></figure> Irulegiko Eskua baskoien lurretan aurkitu da eta horren hizkuntzari baskoniko izena eman zaio, nahiz eta hizkuntza bera ez dugun ongi ezagutzen.<a href="#cite_note-Aiestaran2024-4">[4]</a> K.a. lehen mendean baskoien inguruan bi hizkuntza lekukotu dira: <a href="/wiki/Zeltiberiera" title="Zeltiberiera">zeltiberiera</a>, batez ere <a href="/wiki/Ebro" title="Ebro">Ebro</a> ibaiaren hegoaldean, eta <a href="/wiki/Iberiera" title="Iberiera">iberiera</a>, batez ere <a href="/wiki/G%C3%A1llego_(ibaia)" title="Gállego (ibaia)">Gállego</a> ibaiaren ekialdean. Zeltiberiera <a href="/wiki/Hizkuntza_indoeuropar" class="mw-redirect" title="Hizkuntza indoeuropar">hizkuntza indoeuroparra</a> da, eta <a href="/wiki/Zeltiberiera#Morfologia" title="Zeltiberiera">horren deklinabidea</a> ongi ezagutzen dugu, hala nola hitz asko eta aditzak. Hala ere, Eskuan ez da aurkitu zeltiberieraren trazarik.<a href="#cite_note-Igartua2023-18">[17]</a> Gainera, zeltiberierak r bakarra du, baina Irulegiko Eskuan bi edo hiru r desberdin daude.<a href="#cite_note-Aiestaran2024-4">[4]</a> Iberiera ez da ongi ezagutzen, 2500 inskripzio aurkitu badira ere.<a href="#cite_note-Aiestaran2024-4">[4]</a> Kasu horretan, letra multzoak konparatzea baino ezin da egin, eta bide horretatik, Irulegiko Eskuarekin ez da lotura argirik aurkitu.<a href="#cite_note-Ferrer2023-15">[15]</a> Handik bi mendera, baskoien lurraldean beste testigantza batzuk aurkitu dira, kasu horretan jainko eta pertsona izenak latinezko testuetan: ummesahar, belteso, sesenco, eta abar. <a href="/w/index.php?title=Antroponimo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antroponimo (sortu gabe)">Antroponimo</a> horiek <a href="/wiki/Euskara" title="Euskara">euskararekin</a> eta <a href="/wiki/Akitaniera" title="Akitaniera">antzineko Akitaniako</a> izenekin lotura dutela ematen du, eta horiei ere baskoniko izendapena eman zaie, baina Irulegiko Eskuan ez da antroponimorik identifikatu.<a href="#cite_note-:8-3">[3]</a> K.a. lehen mendeko eta K.o. lehen mendeko hizkuntza baskonikoen artean ez da loturarik egin, testu gutxiegi baitago.<a href="#cite_note-Zuloaga2023-19">[18]</a> Dena den, euskararekin harremana izan lezakeela uste dute aditu batzuek: lehendabiziko hitza sorion euskarazko zori on hitzekin lotu da, eŕaukon formak zeraukon (= zion) aditza gogorarazten du, eta oTiŕtan hitzean euskal leku desinentzia -n ikusi izan da.<a href="#cite_note-Aiestaran2024-4">[4]</a> Aditu talde horrek dioenez, «identifikatutako gainerako hitzen artean, eŕaukon da aditz-forma izateko probabilitaterik handiena duena, bai formagatik, bai azken posizioagatik. Haren formak gogora ekartzen du zeraukon aditz laguntzailearen iraganaren euskal forma, ekialdeko dialektoetan erabilia; *eradun aditzaren (*edun aditzaren kausatiboa) forma bat da, «edukiarazi» > «eman» esan nahiko lukeena. XVI. mendean oraindik bazuen aditz autonomotzat bazterreko erabilera bat, laguntzailetzat erabili aurretik. Aditz horren esanahiak zentzua izango luke botozko dedikazio baten kasuan, nahiz eta zenbait alderdi eztabaidagarriak izan.»<a href="#cite_note-20">[19]</a> Beste aditu batzuek, aldiz, euskararekiko balizko harreman horiek ez dituzte onartzen.<a href="#cite_note-Igartua2023-18">[17]</a><a href="#cite_note-Zuloaga2023-19">[18]</a><a href="#cite_note-Manterola2023-21">[20]</a><a href="#cite_note-Lakarra2023-22">[21]</a><a href="#cite_note-Areta2023-23">[22]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Adituen_iritzia">Adituen iritzia</h2>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=8" title="Aldatu atal hau: «Adituen iritzia»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Adituen iritzia">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Irulegiko Eskuko <a href="/wiki/Idazkun" title="Idazkun">idazkuna</a> lehenik aztertu zuten adituek nabarmendu zuten, alde batetik, aurkikuntzaren garrantzia, hizkuntzalaritzaren ikuspegitik; bestetik, testua <a href="/wiki/Baskoi" title="Baskoi">baskoien</a> hizkuntzaz dagoelako ziurtasuna. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lehen_begiratu_baikorrak">Lehen begiratu baikorrak</h3>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=9" title="Aldatu atal hau: «Lehen begiratu baikorrak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Lehen begiratu baikorrak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <a href="/wiki/Joakin_Gorrotxategi" title="Joakin Gorrotxategi">Joakin Gorrotxategi</a> EHUko hizkuntzalariak azpimarratu zuen Irulegiko Eskuaren aurkikuntza eta indusketa berme osoz egin zirela, lurretik ateratzeko prozesua bideoz eta argazkiz grabaturik geratu zelako. Idazkunari dagokionez, Gorrotxategik nabarmendu zuen, lau lerro izanagatik ere, testu osoa dela, ez zatikia: «Lau lerro, bere hasierarekin eta bere bukaerarekin. Hori oso garrantzitsua da: idazkun osoa daukagu. Ez dugu topatu euskarriaren zati bat inskripzioaren zati batekin». Gainera, testuaren hizkiak argi irakur daitezke, haren ustez: «Hizki bat edo asko jota bi kenduta, irakurri egin daiteke, ondo identifikatzen dira hizkiak».<a href="#cite_note-24">[23]</a> <a href="/wiki/Javier_Velaza" title="Javier Velaza">Javier Velaza</a> nafar <a href="/wiki/Epigrafia" title="Epigrafia">epigrafistak</a> azaldu zuenez, aurkikuntzak espero gabeko bide bat zabaldu zuen, idazkuna garaiko euskaraz idatzia dela zalantza gabekotzat jo baitzuen: «Ezusteko bat dago: lehen hitza sorioneku da, eta, testua transkribatzeko orduan, oso azkar eta garbi irakurri eta interpretatzen da euskaraz dagoela idatzia».<a href="#cite_note-25">[24]</a> <a href="/wiki/Mattin_Aiestaran" title="Mattin Aiestaran">Mattin Aiestaran</a> arkeologoak uste osoa azaldu zuen Irulegiko aztarnategian ondare baliozko gehiago aurkituko zirela: «Zalantzarik ez dugu, horrela jarraituz gero, Irulegin emaitza gehiago ere izanen dela».<a href="#cite_note-26">[25]</a><a href="#cite_note-27">[26]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ikuspegi_zuhurrak">Ikuspegi zuhurrak</h3>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=10" title="Aldatu atal hau: «Ikuspegi zuhurrak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Ikuspegi zuhurrak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Aurkikuntzaren lehen uneetako baikortasunari uko egin gabe, tentuz aritzea gomendatu zuten <a href="/wiki/Blanca_Urgell" title="Blanca Urgell">Blanca Urgell</a> eta <a href="/w/index.php?title=Borja_Ariztimu%C3%B1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Borja Ariztimuño (sortu gabe)">Borja Ariztimuño</a> hizkuntzalariek. Haien ustez, sorioneku lehen hitza zorioneko dela esateko behar adina froga ez dago oraindik: «<a href="/wiki/Akitaniera" title="Akitaniera">Akitanierazko</a> izenetan, ba omen dago sori, eta on ere bai. Gainera, baskoierazko pertsona izenetan, badago Onso eta badago Onse; beraz, bi zati horiek ontzat eman daitezke orain artean genekienarekin», argitu zuen Urgellek.<a href="#cite_note-:4-28">[27]</a> Iritzi berberekoa da Asier Gabikagojeazkoa hizkuntzalaria. Sorioneku eta zorioneko lotzea zaila bada ere, <sori> eta <on> agertu izan dira lehenago onomastikan:<a href="#cite_note-:8-3">[3]</a> Sori, Soris eta Sorinus pertsona izenak (Gorrotxategik berak zori —«txori», «zorte»— hitzarekin lotzen ditu), Soriako <a href="/wiki/Tierras_Altas_(Soria)" title="Tierras Altas (Soria)">Tierras Altas</a> eskualdean aurkitutako hilarrietako Onso eta Onse pertsona izenak, bai eta <bon> osagai moduan hainbat izenetan (Bonbelex, Boncoxsi, Bonnexis, Bonnoris, Bonnoxus, Bonsilex, Bontar, Bonten, Bonxoni, Bonxorius, Bonxus, Cissonbonnis).<a href="#cite_note-:5-29">[28]</a> Ariztimuñoren iritziz, sorion ulertzen da eta posible izan liteke, baina <eku> arazotsuagoa da, testu berean <ko> ere agertzen delako, eta zaila delako batetik bestera fonetikoki aldatzea, beste elementuak ere aldatu gabe. Gainera, <garri> eta <ese> ere badaudela diote, baina -garri eta ez (< *eze) izatea eztabaidagarria da, eta areago bigarren hori etxe interpretatzea. Urgell eta Ariztimuño hizkuntzalariek bat egin zuten baina: esanahia interpretatzera iristeko, hitzak ongi banatzea ezinbestekoa dela diote, espero izatekoa baita testua hitz laburrez osatua izatea, Urgellen ustez. Horretarako, Irulegiko Eskuak idazkunaren hornigarri dituen marrak eta puntuak aintzat hartu behar direla dio Ariztimuñok,<a href="#cite_note-:4-28">[27]</a> eta banaketa horiek nolakoak ziren ondo aztertu, Gabikagojeazkoaren iritziz.<a href="#cite_note-:5-29">[28]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fontes_Linguæ_Vasconum_aldizkariaren_dosierra">Fontes Linguæ Vasconum aldizkariaren dosierra</h3>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=11" title="Aldatu atal hau: «Fontes Linguæ Vasconum aldizkariaren dosierra»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Fontes Linguæ Vasconum aldizkariaren dosierra">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Denborak aurrera egin ahala, proposamen zuhurrak<a href="#cite_note-30">[29]</a> eta ez hain zuhurrak<a href="#cite_note-31">[30]</a><a href="#cite_note-32">[31]</a> argitaratu ziren. Guztien oinarrian <a href="/wiki/Mattin_Aiestaran" title="Mattin Aiestaran">Mattin Aiestaranek</a>, <a href="/wiki/Joakin_Gorrotxategi" title="Joakin Gorrotxategi">Joakin Gorrotxategik</a> eta <a href="/wiki/Javier_Velaza" title="Javier Velaza">Javier Velazak</a> 2023ko abenduaren 27an Paleohispánica aldizkarian argitaratutako funtsezko txostena zegoen.<a href="#cite_note-33">[32]</a> 2023ko abenduaren 28an, <a href="/wiki/Fontes_Linguae_Vasconum" title="Fontes Linguae Vasconum">Fontes Linguæ Vasconum</a> <a href="/wiki/Hizkuntzalaritza" title="Hizkuntzalaritza">hizkuntzalaritza</a> eta <a href="/wiki/Filologia" title="Filologia">filologia</a> aldizkarian bederatzi artikuluko sorta bat argitaratu zen, Irulegiko Eskuaren interpretazioaz, <a href="/wiki/Joakin_Gorrotxategi" title="Joakin Gorrotxategi">Joakin Gorrotxategi</a> (<a href="/wiki/Euskal_Herriko_Unibertsitatea" title="Euskal Herriko Unibertsitatea">Euskal Herriko Unibertsitatea</a>) eta <a href="/wiki/Ekaitz_Santazilia" title="Ekaitz Santazilia">Ekaitz Santazilia</a> (<a href="/wiki/Nafarroako_Unibertsitate_Publikoa" title="Nafarroako Unibertsitate Publikoa">Nafarroako Unibertsitate Publikoa</a>) irakasleen ediziopean.<a href="#cite_note-34">[33]</a> Aurkezpenean argitzen zutenez, txosten hori 2023ko otsailaren 24an EHUn egindako mintegi baten emaitza zen, bertan bildu baitzuten paleohispanista eta euskararen historiako aditu talde bat, Irulegiko Eskuaren sinbologia eta interpretazioa aztertzeko. Esan daiteke, oro har, adituek zalantza sakonak aurkeztu zituztela Irulegiko Eskuaren testuaren hizkuntza <a href="/wiki/Baskoien_hizkuntza" title="Baskoien hizkuntza">baskoierarekin</a> edo euskararekin lotzeko eta, orobat, eskuaren esanahia argitzeko. <ul><li><a href="/wiki/Joakin_Gorrotxategi" title="Joakin Gorrotxategi">Joakin Gorrotxategi</a> (<a href="/wiki/Euskal_Herriko_Unibertsitatea" title="Euskal Herriko Unibertsitatea">EHU</a>) eta <a href="/wiki/Javier_Velaza" title="Javier Velaza">Javier Velaza</a> (<a href="/wiki/Bartzelonako_Unibertsitatea" title="Bartzelonako Unibertsitatea">Universitat de Barcelona</a>): eskua 2023ko udan garbitu ondoren esaldi esgrafiatuaren eta puntuz emandakoaren arteko irakurketa zalantzak uxatu zirela aitortu arren (bi bertsioetan, hirugarren lerroa «oTiřtaneseakaŕi» eta «oTiŕtan · eseakaŕi» dela baieztatu zuten), zalantzan jartzen zuten eskuaren asmoa abegi onekoa zenik. Aitzitik, gerra ikurtzat hartu behar da, haien iritziz, eskuin esku moztu bat garaipenaren ikur gisa ageri baita garai bereko eta hurbileko (<a href="/wiki/Huesca" title="Huesca">Huesca</a>, <a href="/wiki/Teruel" title="Teruel">Teruel</a>) testigantzetan. Testuaren interpretazioaz, testu oso bat dela zioten, baina ulertu ahal izateko elementu aski ez zuten ikusten.<a href="#cite_note-:6-35">[34]</a></li> <li>Francisco Beltrán Lloris (<a href="/wiki/Zaragozako_Unibertsitatea" title="Zaragozako Unibertsitatea">Zaragozako Unibertsitatea</a>): eskuin eskuaren sinbologia aztertzen zuen artikuluan, mundu zabaleko aztarnetan eta, batez ere, hurbileko hiru adibideetan oinarrituta (Puyalcaláko eskua, <a href="/wiki/Alcubierre" title="Alcubierre">Alcubierre</a>, <a href="/wiki/Huesca" title="Huesca">Huesca</a>; La Vispesako monumentua, <a href="/wiki/Tamarite_de_Litera-Tamarit_de_Llitera" title="Tamarite de Litera-Tamarit de Llitera">Tamarite de Litera</a>, Huesca; El Palaoko hilarria, <a href="/wiki/Alca%C3%B1iz" title="Alcañiz">Alcañiz</a>, <a href="/wiki/Teruel" title="Teruel">Teruel</a>). Ondorio gisa, argudiatzen zuen gerra garaikur gisako esku moztu bat dela, eta ezaugarri horretara egokitu beharko litzatekeela testuaren interpretazioa.<a href="#cite_note-Beltrán2023-36">[35]</a></li> <li>Joan Ferrer i Jané (Grup Littera, <a href="/wiki/Bartzelonako_Unibertsitatea" title="Bartzelonako Unibertsitatea">Universitat de Barcelona</a>): bat egiten zuelarik Gorrotxategik eta Velazak txosten berean egindako irakurketarekin (bereziki, lehen lerroa «sorioneke» izatea), zalantza edo arazo batzuk planteatzen zituen zenbait zeinuri buruz (<a href="/w/index.php?title=Dardarkari&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dardarkari (sortu gabe)">dardarkari</a> anizkunak, T grafia). Testuaren adskripzio linguistikoaz, agertutako lekuaren argudioan oinarrituta zentzuzkoena <a href="/wiki/Baskoien_hizkuntza" title="Baskoien hizkuntza">baskoierarekin</a> lotzea izanik ere, arazo gordinak ikusten zituen <a href="/wiki/Aitzineuskara" title="Aitzineuskara">aitzineuskararen</a> bitartez (zer esanik ez, iberieraren bitartez) interpretatu ahal izateko.<a href="#cite_note-Ferrer2023-15">[15]</a></li> <li>Eduardo Orduña Aznar (Grup Littera, <a href="/wiki/Bartzelonako_Unibertsitatea" title="Bartzelonako Unibertsitatea">Universitat de Barcelona</a>): ikur batzuen interpretazioa eztabaidatu ostean, baieztatzen zuen eskaintza edo dedikazio testu baten egitura duela, aitzineuskararen edo baskoieraren morfosintaxiarekin bateragarri izan litekeena.<a href="#cite_note-37">[36]</a></li> <li><a href="/wiki/Ivan_Igartua" title="Ivan Igartua">Iván Igartua</a> (<a href="/wiki/Euskal_Herriko_Unibertsitatea" title="Euskal Herriko Unibertsitatea">EHU</a>): testua euskararen laguntzaz uler ez daitekeenez, bi aukera ikusten zituen: edo euskararekin nekez lot daitekeen hizkuntza batean dago (<a href="/wiki/Iberiera" title="Iberiera">iberieraz</a>, agian), edo <a href="/wiki/Baskoien_hizkuntza" title="Baskoien hizkuntza">baskoieraz</a> badago, ez zeukan antz handirik <a href="/wiki/Koldo_Mitxelena" title="Koldo Mitxelena">Koldo Mitxelenak</a> berrosatutako <a href="/wiki/Aitzineuskara" title="Aitzineuskara">aitzineuskararekin</a>. Testuaren antolamendu sintaktikoaz hipotesi batzuk eginda, testuaren hizkuntza zein den jakitea ezinezkotzat jotzen zuen.<a href="#cite_note-Igartua2023-18">[17]</a></li> <li>Eneko Zuloaga (<a href="/wiki/Euskal_Herriko_Unibertsitatea" title="Euskal Herriko Unibertsitatea">EHU</a>) eta Borja Ariztimuño (<a href="/wiki/Euskal_Herriko_Unibertsitatea" title="Euskal Herriko Unibertsitatea">EHU</a>): euskalaritzaren ikuspegitik aztertzen zuten testua, euskara historikotik edo <a href="/wiki/Aitzineuskara" title="Aitzineuskara">aitzineuskaratik</a> abiatuta. Zenbait osagai lexiko (besteak beste, hasierako «sorioneke») aztertu ondoren, ondorioztatzen zuten ezinezkoa dela testua argitzea, euskara historikoari eta aitzineuskarari buruz metatuta dagoen jakintzaren arabera.<a href="#cite_note-Zuloaga2023-19">[18]</a></li> <li><a href="/wiki/Julen_Manterola_Agirre" title="Julen Manterola Agirre">Julen Manterola</a> (<a href="/wiki/Euskal_Herriko_Unibertsitatea" title="Euskal Herriko Unibertsitatea">EHU</a>) eta <a href="/wiki/C%C3%A9line_Mounole" title="Céline Mounole">Céline Mounole</a> (<a href="/wiki/Paueko_eta_Aturrialdeko_Unibertsitatea" title="Paueko eta Aturrialdeko Unibertsitatea">Paueko eta Aturrialdeko Unibertsitatea</a>): euskal interpretazioaren hipotesia aztertzen zuten, bereziki idazkuneko «sorion» segidaren eta euskarazko «zori on» esamoldearen lotura, «on» adjektiboa duten sintagma lexikalizatuen bilakaera fonetikoaren bidez. Ondorio argitzat jotzen zuten ezin dela baieztatu testua euskaraz edo haren ahaide batean idatzia denik.<a href="#cite_note-Manterola2023-21">[20]</a></li> <li><a href="/wiki/Joseba_Lakarra" title="Joseba Lakarra">Joseba A. Lakarra</a> (<a href="/wiki/Euskal_Herriko_Unibertsitatea" title="Euskal Herriko Unibertsitatea">EHU</a>): euskararen historiako adituak zalantza gabe azaltzen zuen «sorioneku/ke» ez dela euskarazko «zorioneko»-ren baliokide, ezta «zorion»-ekin lotzeko ere. Oro har, <a href="/wiki/Manuel_Larramendi" title="Manuel Larramendi">Manuel Larramendiren</a> eraginez ―XVII. mendean, beraz― lortu zuen «zorion»-ek <a href="/wiki/Hego_Euskal_Herria" title="Hego Euskal Herria">Hegoaldeko</a> euskara idatzian eta ahozko modernoan hedatzea. Gainera, izatekotan ere, «zorion»-en paradigma determinatukoa denez «zorioneko» (< * zorion-e-ha-n), euskararen historiaren arabera X. mendeaz gerokoa izan behar du.<a href="#cite_note-Lakarra2023-22">[21]</a></li> <li>Mikel Martínez-Areta (<a href="/wiki/Euskal_Herriko_Unibertsitatea" title="Euskal Herriko Unibertsitatea">EHU</a>): ikerlariaren arabera, ezin liteke euskal filiaziorik baiezta testuaren ezein elementurentzat, hastapeneko «sorioneke» ere zalantzazkoa baita. Testua paleoeuskaraz idatzita egonda ere, froga historikoen arabera ez dago jarraitasunik <a href="/wiki/Baskoi" title="Baskoi">baskoien</a> lurraldean egiten ziren hizkuntzen eta euskara historikoaren artean.<a href="#cite_note-Areta2023-23">[22]</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Antzeko_objektuak">Antzeko objektuak</h2>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=12" title="Aldatu atal hau: «Antzeko objektuak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Antzeko objektuak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Arkeologian ohikoa denez, gertuko testuinguru geografiko eta kronologikoak antzeko piezak aipatu izan dira, antzekotasunak bilatzeko eta esanahi funtzionala edota kulturala erdiesteko helburuarekin. Oraingoz, ez da ikerketa burutu eta benetako antzekotasunak finkatzeke daude. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Beste_esku_batzuk">Beste esku batzuk</h3>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=13" title="Aldatu atal hau: «Beste esku batzuk»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Beste esku batzuk">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Estela_vispesa.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f7/Estela_vispesa.jpg" decoding="async" width="130" height="320" class="mw-file-element" data-file-width="130" data-file-height="320" /></a><figcaption>La Vispesa (<a href="/wiki/Tamarite_de_Litera-Tamarit_de_Llitera" title="Tamarite de Litera-Tamarit de Llitera">Tamarite de Literan</a>) aztarnategian agertu zen oroitarria.<a href="#cite_note-38">[oh 2]</a>. Museoan estela hori buruz behera jarrita dagoenez, bere posizio zuzenean, eskuek hatzak beherantz dituzte.</figcaption></figure> Inguruko paralelo hurbilena Alcubierreko Eskua da.<a href="#cite_note-Aiestaran2024-4">[4]</a> <a href="/wiki/Huescako_probintzia" title="Huescako probintzia">Huescako</a> <a href="/wiki/Alcubierre" title="Alcubierre">Alcubierre</a> herrian, El Puy de Alcalá (edo Puyalcalá)<a href="#cite_note-39">[37]</a> izeneko <a href="/wiki/Ilergete" title="Ilergete">ilergeteen</a> iberiar aztarnategian, esku formako berunezko objektu bat aurkitu zen<a href="#cite_note-:6-35">[34]</a>, K. a. II. mendean kokatua; 162 mm altu da, 1.020 mm zabal,<a href="#cite_note-40">[38]</a> eta zuloa du, eskumuturra egon litekeen lekutik gertu, agian eskegitzeko egina. <a href="/wiki/Ilergete" title="Ilergete">Ilergeteak</a> baskoien mugakideak ziren. <a href="/wiki/Huescako_museoa" title="Huescako museoa">Huescako museoan</a> ikusgai dago. Esku bat moztuta agertzen da, hareharrian grabatua, eta beste gerla irudi batzuekin batera, <a href="/wiki/Teruel" title="Teruel">Teruelgo</a> <a href="/w/index.php?title=El_Palao_de_Alca%C3%B1iz&action=edit&redlink=1" class="new" title="El Palao de Alcañiz (sortu gabe)">El Palao de Alcañiz</a> <a href="/wiki/Oppidum" title="Oppidum">oppidum</a> iberiar-erromatar estelan ("El Palaoko 1 zenbakidun estela"). Estela hori <a href="/wiki/Alca%C3%B1iz" title="Alcañiz">Alcañizeko</a> Centro Iberos del Bajo Aragón (CIBA) interpretazio zentro-museoan ikus daiteke. Eskua beherantz irudikatuta dago.<a href="#cite_note-41">[39]</a><a href="#cite_note-:7-42">[40]</a> Huescako <a href="/wiki/La_Vispesa" title="La Vispesa">La Vispesa</a> ilergeteen herrian, eskuak erliebean dituen estela kubikoa agertu zen. Esku guztiak eskuinak dira eta azkazalak ondo markatuak dituzte. Aurrekoan bezala, gerla-eszena batean ageri dira. Ignasi Garcés Estalloren iritzira, estela-zutabea buruz behera erakusten da Huescako museoan,<a href="#cite_note-43">[41]</a> eta beraz, Irulegikoa bezala, eskuak hatzak beherantz dituztela irudikatu ziren jatorrian. Iberiarrek etsaiari eskuak eta burua mozten zizkioten, eta buruen kasuan, jakina da erakusgai jartzen zituztela. Uste da, iberiarren irudietan, etsaiari moztutako eskua irudikatzen zuela,<a href="#cite_note-:7-42">[40]</a> eta garaipena adierazteko erabili zirela. Europako beste leku batzuetan ere antzeko metalezko eskuak aurkitu dira. Adibidez, Villa Giulia (Italia), Grossklein (Austria), Prêles (Suitza), Trebeništa (Ipar Mazedonia) eta Heddernheim (Alemania). <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fitxategi:Produzione_etrusca_vulcente,_mano_destra_tesa_da_una_raffigurazione_del_defunto,_da_norcia,_650-600_ac_ca.jpg" class="mw-file-description" title="Brontzezko esku etruskoa (K.a. VII. mendea; Villa Giulia, Roma)."><img alt="Brontzezko esku etruskoa (K.a. VII. mendea; Villa Giulia, Roma)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Produzione_etrusca_vulcente%2C_mano_destra_tesa_da_una_raffigurazione_del_defunto%2C_da_norcia%2C_650-600_ac_ca.jpg/71px-Produzione_etrusca_vulcente%2C_mano_destra_tesa_da_una_raffigurazione_del_defunto%2C_da_norcia%2C_650-600_ac_ca.jpg" decoding="async" width="71" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Produzione_etrusca_vulcente%2C_mano_destra_tesa_da_una_raffigurazione_del_defunto%2C_da_norcia%2C_650-600_ac_ca.jpg/106px-Produzione_etrusca_vulcente%2C_mano_destra_tesa_da_una_raffigurazione_del_defunto%2C_da_norcia%2C_650-600_ac_ca.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Produzione_etrusca_vulcente%2C_mano_destra_tesa_da_una_raffigurazione_del_defunto%2C_da_norcia%2C_650-600_ac_ca.jpg/142px-Produzione_etrusca_vulcente%2C_mano_destra_tesa_da_una_raffigurazione_del_defunto%2C_da_norcia%2C_650-600_ac_ca.jpg 2x" data-file-width="1424" data-file-height="2409" /></a></div> <div class="gallerytext">Brontzezko esku etruskoa (K.a. VII. mendea; Villa Giulia, <a href="/wiki/Roma" class="mw-redirect" title="Roma">Roma</a>).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fitxategi:Blechhaende_Kleinklein_Grossklein.jpg" class="mw-file-description" title="Kleinkleingo brontzezko eskua (K.a. VI. mendea)."><img alt="Kleinkleingo brontzezko eskua (K.a. VI. mendea)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Blechhaende_Kleinklein_Grossklein.jpg/120px-Blechhaende_Kleinklein_Grossklein.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Blechhaende_Kleinklein_Grossklein.jpg/180px-Blechhaende_Kleinklein_Grossklein.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Blechhaende_Kleinklein_Grossklein.jpg/240px-Blechhaende_Kleinklein_Grossklein.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1328" /></a></div> <div class="gallerytext">Kleinkleingo brontzezko eskua (K.a. VI. mendea).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fitxategi:National_Archaeological_Museum,_Bulgaria_-_Funeral_Ring_02.JPG" class="mw-file-description" title="Trebeništako urrezko eskua (K.a. VI. mendea)."><img alt="Trebeništako urrezko eskua (K.a. VI. mendea)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/National_Archaeological_Museum%2C_Bulgaria_-_Funeral_Ring_02.JPG/90px-National_Archaeological_Museum%2C_Bulgaria_-_Funeral_Ring_02.JPG" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/National_Archaeological_Museum%2C_Bulgaria_-_Funeral_Ring_02.JPG/135px-National_Archaeological_Museum%2C_Bulgaria_-_Funeral_Ring_02.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/National_Archaeological_Museum%2C_Bulgaria_-_Funeral_Ring_02.JPG/180px-National_Archaeological_Museum%2C_Bulgaria_-_Funeral_Ring_02.JPG 2x" data-file-width="3672" data-file-height="4896" /></a></div> <div class="gallerytext">Trebeništako urrezko eskua (K.a. VI. mendea).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fitxategi:Mainz0265.jpg" class="mw-file-description" title="Heddernheimgo brontzezko eskua, Dolikeko Jupiterri eskainia (K.a. II. mendea)."><img alt="Heddernheimgo brontzezko eskua, Dolikeko Jupiterri eskainia (K.a. II. mendea)." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Mainz0265.jpg/84px-Mainz0265.jpg" decoding="async" width="84" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Mainz0265.jpg/127px-Mainz0265.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Mainz0265.jpg/169px-Mainz0265.jpg 2x" data-file-width="2397" data-file-height="3402" /></a></div> <div class="gallerytext">Heddernheimgo brontzezko eskua, Dolikeko Jupiterri eskainia (K.a. II. mendea).</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fitxategi:Puyalcalako-eskua.jpg" class="mw-file-description" title="Alcubierre herriko Puyalcaláko eskua."><img alt="Alcubierre herriko Puyalcaláko eskua." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Puyalcalako-eskua.jpg/96px-Puyalcalako-eskua.jpg" decoding="async" width="96" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Puyalcalako-eskua.jpg/144px-Puyalcalako-eskua.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Puyalcalako-eskua.jpg/192px-Puyalcalako-eskua.jpg 2x" data-file-width="2604" data-file-height="3256" /></a></div> <div class="gallerytext">Alcubierre herriko Puyalcaláko eskua.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Abegi_oneko_teserak">Abegi oneko teserak</h3>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=14" title="Aldatu atal hau: «Abegi oneko teserak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Abegi oneko teserak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:T%C3%A9sera_hospitalidad_(Uxama).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/T%C3%A9sera_hospitalidad_%28Uxama%29.jpg/200px-T%C3%A9sera_hospitalidad_%28Uxama%29.jpg" decoding="async" width="200" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/13/T%C3%A9sera_hospitalidad_%28Uxama%29.jpg/300px-T%C3%A9sera_hospitalidad_%28Uxama%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/13/T%C3%A9sera_hospitalidad_%28Uxama%29.jpg 2x" data-file-width="310" data-file-height="223" /></a><figcaption>Abegi oneko ituna idatzia duen tesera, Soriako Burgo de Osman, Uxama Argaela hiriko aztarnategian aurkitua. 5,5 cm luze da, 4,5 cm garai, eta 1,5 cm lodi.</figcaption></figure> Irulegiko eskuak Erromatarren garaiko eta aurreko beste brontzezko objektu batzuk gogorarazten ditu, <a href="/wiki/Abegi_oneko_teserak" title="Abegi oneko teserak">abegi oneko teserak</a>, nahiz eta itxura eta funtzio aldetik oso desberdinak izan.<a href="#cite_note-Beltrán2023-36">[35]</a> <a href="/wiki/Tesera" title="Tesera">Tesera</a> horiek hainbat formatakoak dira, eta normalean erditik zatituta daude. Esku gurutzatuen formakoak ere badaude.<a href="#cite_note-44">[42]</a> Sarri, elkar ahokatzen zuten bi pieza egiten ziren, adibidez, <a href="/wiki/Paredes_de_Nava" title="Paredes de Nava">Paredes de Navako</a> (Gaztela) bi esku.<a href="#cite_note-45">[43]</a> Abegi oneko teserak txikiagoak izaten dira, eta gehienetan, <a href="/wiki/Mukulu_biribileko_eskultura" title="Mukulu biribileko eskultura">mukulu biribilekoak</a>.<a href="#cite_note-46">[44]</a> Funtzioari dagokionez, objektu horiek bi hiri, tribu edo gizabanakoren arteko itun instituzionalak islatzen zituzten: abegikortasun teserak dokumentuak dira, elkarrekiko prestazio eta betebeharretan oinarrituak. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Aurkikuntzaren_oihartzuna">Aurkikuntzaren oihartzuna</h2>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=15" title="Aldatu atal hau: «Aurkikuntzaren oihartzuna»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Aurkikuntzaren oihartzuna">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Euskal_Herriko_hedabideetan">Euskal Herriko hedabideetan</h3>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=16" title="Aldatu atal hau: «Euskal Herriko hedabideetan»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Euskal Herriko hedabideetan">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <a href="/wiki/Gara_(egunkaria)" title="Gara (egunkaria)">Naiz</a> komunikabideaz <a href="/wiki/Streaming" title="Streaming">streamingen</a> bitartez zuzenean eman zuten horren berri.<a href="#cite_note-47">[45]</a> Albistea berehala zabaldu zen Euskal Herriko egunkari eta hedabideetan, hala nola <a href="/wiki/Berria" title="Berria">Berrian</a>,<a href="#cite_note-48">[46]</a><a href="#cite_note-49">[47]</a> <a href="/wiki/Argia_aldizkaria" class="mw-redirect" title="Argia aldizkaria">Argian</a>,<a href="#cite_note-50">[48]</a> <a href="/wiki/EITB" class="mw-redirect" title="EITB">EITBn</a>,<a href="#cite_note-51">[49]</a> <a href="/wiki/Deia" title="Deia">Deian</a><a href="#cite_note-52">[50]</a> eta <a href="/wiki/Noticias_de_Navarra" class="mw-redirect" title="Noticias de Navarra">Noticias de Navarran</a>,<a href="#cite_note-53">[51]</a> besteak beste. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nazioarteko_hedabideetan">Nazioarteko hedabideetan</h3>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=17" title="Aldatu atal hau: «Nazioarteko hedabideetan»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Nazioarteko hedabideetan">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Irulegiko Eskuaren aurkikuntzak mundu zabaleko hedabide ugaritan izan zuen oihartzuna. Besteak beste, <a href="/wiki/Frantzia" title="Frantzia">Frantziako</a> <a href="/wiki/France_Bleu_Pays_Basque" title="France Bleu Pays Basque">France Bleu</a> taldeak,<a href="#cite_note-54">[52]</a> <a href="/wiki/Portugal" title="Portugal">Portugalgo</a> CNN kateak,<a href="#cite_note-55">[53]</a> Espainiako <a href="/wiki/EFE_agentzia" title="EFE agentzia">EFE</a> albiste agentziak,<a href="#cite_note-56">[54]</a> Brasilgo Correio Braziliense egunkariak,<a href="#cite_note-57">[55]</a> Time News webguneak<a href="#cite_note-58">[56]</a> edo <a href="/wiki/Arabiar_Emirerri_Batuak" title="Arabiar Emirerri Batuak">Arabiar Emirerri Batuetako</a> Sharjah24 albistegiak<a href="#cite_note-59">[57]</a> jaso zuten aurkikuntzaren berri. Zabalkunde nabaria izan zuen halaber <a href="/wiki/The_Guardian" title="The Guardian">The Guardian</a> egunkariko artikulu batek egindako lehen albisteak: haren izenburuan aldaketa egon zen, izenburuan hasieran «antzinako artefaktu espainiarra» idatzi baitzuten,<a href="#cite_note-60">[58]</a> baina ordu batzuen buruan aldatu, «brontzezko antzinako artefaktua», alegia.<a href="#cite_note-61">[59]</a> <a href="/w/index.php?title=The_Smithsonian_Magazine&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Smithsonian Magazine (sortu gabe)">The Smithsonian Magazine</a> agerkariak<a href="#cite_note-62">[60]</a> eta <a href="/wiki/The_Economist" title="The Economist">The Economistek</a> ere jaso zuten albistea lehen egunetan,<a href="#cite_note-63">[61]</a> biek euskararen antzinatasunari erreferentzia eginez. Britainia Handiko HeritageDaily aldizkari digitalak Irulegiko Eskua 2022ko lehen hamar aurkikuntza arkeologikoen artean sartu zuen.<a href="#cite_note-64">[62]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Herri_kulturan">Herri kulturan</h3>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=18" title="Aldatu atal hau: «Herri kulturan»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Herri kulturan">aldatu iturburu kodea</a>]</div> Aurkikuntzaren berri eman eta oso egun gutxira, sorioneku hitza han-hemenka agertu zen, elastikoetan, jatekoetan eta <a href="/wiki/Apaingarri" title="Apaingarri">apaingarrietan</a>, besteak beste. Erabilera hori egiteko jabetza nori dagokion galdetu zuten askok, izan ere, <a href="/wiki/Marka_erregistratze" class="mw-redirect" title="Marka erregistratze">marka erregistratzeko</a> eskaerak pilatzen hasi ziren.<a href="#cite_note-65">[63]</a> Kontu horrek liskar juridikoa sortu zuen eta azkenean, aurkikuntza ezagutarazi eta urtebetera, Patenteen eta Marken Espainiako Bulegoak arrazoia eman zion Nafarroako Gobernuak eginiko eskaerari, eta ebatzi zuen Irulegiko Eskua ezin izanen dela marka komertzial gisara erregistratu.<a href="#cite_note-66">[64]</a> Hau da, aurkikuntzaren irudia eta izena libre erabili ahal izanen dira. <ul><li>Aurkikuntza jendaurrean ezagutarazi eta lau egunera, 2022ko azaroaren 18an, <a href="/wiki/BULEGO_(musika_taldea)" title="BULEGO (musika taldea)">Bulego</a> taldeak Irulegiko esku izenburuko kanta argitaratu zuen <a href="/wiki/YouTube" title="YouTube">YouTube</a> plataforman, <a href="/wiki/Tomas_Lizarazu" title="Tomas Lizarazu">Tomas Lizarazuk</a> konposatu eta idatzia.<a href="#cite_note-67">[65]</a></li> <li>2023ko apirilean, <a href="/wiki/Denonartean_Argitaletxea" title="Denonartean Argitaletxea">Denon Artean</a> argitaletxeak Irulegiko eskua izenburuko haurrentzako ipuina karrikaratu zuen, <a href="/wiki/Bakarne_Atxukarro" title="Bakarne Atxukarro">Bakarne Atxukarrok</a> eta <a href="/w/index.php?title=Izazkun_Zubialde&action=edit&redlink=1" class="new" title="Izazkun Zubialde (sortu gabe)">Izazkun Zubialdek</a> idatzia eta <a href="/w/index.php?title=Asun_Egurza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asun Egurza (sortu gabe)">Asun Egurzak</a> ilustratua.<a href="#cite_note-68">[66]</a> Liburuak gaztelaniazko bertsioa ere badu.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Dibulgazioa">Dibulgazioa</h2>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=19" title="Aldatu atal hau: «Dibulgazioa»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Dibulgazioa">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Fitxategi:Irulegiko_eskua_planetarioan.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Irulegiko_eskua_planetarioan.jpg/220px-Irulegiko_eskua_planetarioan.jpg" decoding="async" width="220" height="144" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Irulegiko_eskua_planetarioan.jpg/330px-Irulegiko_eskua_planetarioan.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/Irulegiko_eskua_planetarioan.jpg/440px-Irulegiko_eskua_planetarioan.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="839" /></a><figcaption>Hiru haur Iruñeko planetarioan, Irulegiko Eskua ikusteko ilaran.</figcaption></figure> Aurkikuntzaren berri eman eta hilabete eta erdira, 2022ko abenduaren 29an hain zuzen ere, Nafarroako Gobernuak aukera eman zuen Irulegiko Eskua <a href="/wiki/Iru%C3%B1eko_planetarioa" title="Iruñeko planetarioa">Iruñeko planetarioan</a> edonork ikus zezan.<a href="#cite_note-69">[67]</a> Pieza arkeologikoa 16:30etik 20:00etara ikusgai egon zen, eta ateak ireki baino anitzez ere lehenago ilara handia sortu zen eraikinaren inguruetan. Azkenean, sei mila pertsona inguruk baliatu zuten eskua gordetzen duen beira-arasatik zentimetro gutxira egoteko parada.<a href="#cite_note-70">[68]</a> Urte erdi geroago, 2023ko ekainaren 20an, Irulegiko udako indusketa kanpainaren aurkezpenean, Nafarroako Gobernuko Kultura, Kirol eta Gazteria Departamentuaren Arkeologia ataleko ordezkari Jesus Garcia Gazolazek jakinarazi zuen Irulegiko Eskua zaharberritzeko lanak bukatzear zirela eta pieza «laster» izanen dela <a href="/wiki/Nafarroako_Museoa" title="Nafarroako Museoa">Nafarroako Museoan</a> ikusgai.<a href="#cite_note-71">[69]</a> Hori baino lehenago, apirilaren hasieran, Aranzadi zientzia elkarteak Irulegi izeneko liburua argitaratu zuen; Irulegiko Eskua, K. a. I. mendeko lekukotasun epigrafiko bat Aranguren ibarrean da liburuaren azpititulua, 112 orrialde ditu eta euskarazko zein gaztelaniazko bertsioak ditu.<a href="#cite_note-72">[70]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Argazki_galeria">Argazki galeria</h2>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=20" title="Aldatu atal hau: «Argazki galeria»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=20" title="Edit section's source code: Argazki galeria">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fitxategi:Irulegiko_eskua_planetarioan2.jpg" class="mw-file-description" title="Irulegiko Eskua Iruñeko planetarioan, alde batetik ikusia."><img alt="Irulegiko Eskua Iruñeko planetarioan, alde batetik ikusia." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Irulegiko_eskua_planetarioan2.jpg/120px-Irulegiko_eskua_planetarioan2.jpg" decoding="async" width="120" height="68" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Irulegiko_eskua_planetarioan2.jpg/180px-Irulegiko_eskua_planetarioan2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Irulegiko_eskua_planetarioan2.jpg/240px-Irulegiko_eskua_planetarioan2.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="720" /></a></div> <div class="gallerytext">Irulegiko Eskua Iruñeko planetarioan, alde batetik ikusia.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fitxategi:Irulegiko_eskua_planetarioan3.jpg" class="mw-file-description" title="Jende ilara Iruñeko planetarioaren aurreko plazan, Irulegiko Eskua ikusteko zain."><img alt="Jende ilara Iruñeko planetarioaren aurreko plazan, Irulegiko Eskua ikusteko zain." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Irulegiko_eskua_planetarioan3.jpg/120px-Irulegiko_eskua_planetarioan3.jpg" decoding="async" width="120" height="68" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Irulegiko_eskua_planetarioan3.jpg/180px-Irulegiko_eskua_planetarioan3.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Irulegiko_eskua_planetarioan3.jpg/240px-Irulegiko_eskua_planetarioan3.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="720" /></a></div> <div class="gallerytext">Jende ilara Iruñeko planetarioaren aurreko plazan, Irulegiko Eskua ikusteko zain.</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><a href="/wiki/Fitxategi:Irulegiko_eskua_planetarioan4.jpg" class="mw-file-description" title="Irulegiko Eskua Iruñeko planetarioan, aurrez aurre ikusia."><img alt="Irulegiko Eskua Iruñeko planetarioan, aurrez aurre ikusia." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Irulegiko_eskua_planetarioan4.jpg/90px-Irulegiko_eskua_planetarioan4.jpg" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Irulegiko_eskua_planetarioan4.jpg/135px-Irulegiko_eskua_planetarioan4.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Irulegiko_eskua_planetarioan4.jpg/180px-Irulegiko_eskua_planetarioan4.jpg 2x" data-file-width="960" data-file-height="1280" /></a></div> <div class="gallerytext">Irulegiko Eskua Iruñeko planetarioan, aurrez aurre ikusia.</div> </li> </ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Oharrak">Oharrak</h2>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=21" title="Aldatu atal hau: «Oharrak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=21" title="Edit section's source code: Oharrak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">↑</a> Gorriz Irulegiko Eskuan dokumentatu ez diren zeinuak (Ferrer i Jané, 2023). </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">↑</a> Antzinatean, lusitaniarren, iberiarren eta beste herri batzuen artean, etsaiaren eskua moztea eta publikoki erakustea ohikoa izan zen testu iturri klasikoen arabera. Ikus: Marco Simón, Francisco; Baldellou Martínez, Vicente. «<a rel="nofollow" class="external text" href="https://raco.cat/index.php/Pyrenae/article/view/164926">El monumento ibérico de Binéfar (Huesca)</a>». Pyrenae, 1976, 12 Zk., 91-115 or. + I-II. </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Erreferentziak">Erreferentziak</h2>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=22" title="Aldatu atal hau: «Erreferentziak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=22" title="Edit section's source code: Erreferentziak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.euskaltzaindia.eus/index.php?option=com_euskaltzaindiarenarauak&view=frontpage&Itemid=424&lang=eu&arauaId=191">«Euskaltzaindiaren Arauak - 191.- Araua: Artelanen izenak. Historiaurreko eta Antzinaroko artelanen izenak. (Onomastika).»</a> www.euskaltzaindia.eus (Noiz kontsultatua: 2022-11-22). </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2">↑</a> (Gaztelaniaz) Aiestaran, Mattin; González, Daniel Ruiz; Sesma, Jesús Sesma; Gazólaz, Jesús García; Alustiza, José Antonio Mujika; Avilés, Eneko Iriarte; Mauleon, Juantxo Agirre. (2021). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://dialnet.unirioja.es/servlet/articulo?codigo=8583290">«Trabajos arqueológicos en el yacimiento de Irulegi (Valle de Aranguren) 2021»</a> Trabajos de arqueología Navarra (33): 103–111. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0211-5174">0211-5174</a>. (Noiz kontsultatua: 2022-11-14). </li> <li id="cite_note-:8-3">↑ <a href="#cite_ref-:8_3-0">a</a> <a href="#cite_ref-:8_3-1">b</a> <a href="#cite_ref-:8_3-2">c</a> <a href="#cite_ref-:8_3-3">d</a> <a href="#cite_ref-:8_3-4">e</a> <a href="#cite_ref-:8_3-5">f</a> (Gaztelaniaz) Aiestaran, M; Gorrochategui, J; Velaza, J. (2023). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ifc.dpz.es/ojs/index.php/palaeohispanica/article/view/560/633">«La inscripción vascónica de Irulegi (Valle de Aranguren, Navarra)»</a> Palaeohispanica 23: 267-293.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.36707%2Fpalaeohispanica.v23i0.560">10.36707/palaeohispanica.v23i0.560</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1578-5386">1578-5386</a>.. </li> <li id="cite_note-Aiestaran2024-4">↑ <a href="#cite_ref-Aiestaran2024_4-0">a</a> <a href="#cite_ref-Aiestaran2024_4-1">b</a> <a href="#cite_ref-Aiestaran2024_4-2">c</a> <a href="#cite_ref-Aiestaran2024_4-3">d</a> <a href="#cite_ref-Aiestaran2024_4-4">e</a> <a href="#cite_ref-Aiestaran2024_4-5">f</a> <a href="#cite_ref-Aiestaran2024_4-6">g</a> (Ingelesez) Aiestaran, M; Velaza, J; Gorrochategui, J. (2024). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cambridge.org/core/journals/antiquity/article/vasconic-inscription-on-a-bronze-hand-writing-and-rituality-in-the-iron-age-irulegi-settlement-in-the-ebro-valley/645A15DF3D725F83D62F3D1FB5DF83EC">«A Vasconic inscription on a bronze hand: writing and rituality in the Iron Age Irulegi settlement in the Ebro Valley»</a> Antiquity 98(397): 66-84.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.15184%2Faqy.2023.199">10.15184/aqy.2023.199</a>.. </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://euskalerriairratia.eus/nafarroa/1693830704021-irulegiko-eskua-interes-kulturaleko-ondasun-izendatzeko-prozesua-hasi-du-nafarroako-gobernuak">«Irulegiko Eskua Interes Kulturaleko Ondasun izendatzeko prozesua hasi du Nafarroako Gobernuak - Nafarroa»</a> euskalerriairratia.eus (Noiz kontsultatua: 2023-09-04). </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6">↑</a> (Gaztelaniaz) SL, TAI GABE DIGITALA. (2023-11-14). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.naiz.eus/eu/info/noticia/20231114/la-mano-de-irulegi-sera-expuesta-en-el-museo-de-nafarroa-desde-el-segundo-semestre-de-2024">«La Mano de Irulegi será expuesta en el Museo de Nafarroa desde el segundo semestre de 2024»</a> naiz: (Noiz kontsultatua: 2023-11-16). </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.berria.eus/berria%20tb">«Leire Malkorrak aurkitu du hizkuntza baskonikozko idazkunik zaharrena | berria TB ataleko azken bideoak»</a> www.berria.eus (Noiz kontsultatua: 2022-11-16). </li> <li id="cite_note-:2-8">↑ <a href="#cite_ref-:2_8-0">a</a> <a href="#cite_ref-:2_8-1">b</a> Imaz, Andoni. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.berria.eus/albisteak/220681/hizkuntza-baskonikozko-idazkunik-zaharrena-aurkitu-dute-nafarroan-k-a-i-mendekoa-sorioneku.htm">«Hizkuntza baskonikozko idazkunik zaharrena aurkitu dute Nafarroan, K. a. I mendekoa: 'sorioneku'»</a> Berria (Noiz kontsultatua: 2022-11-14). </li> <li id="cite_note-:3-9">↑ <a href="#cite_ref-:3_9-0">a</a> <a href="#cite_ref-:3_9-1">b</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=zAwkl8H1pG0">Hizkuntza baskonikozko idazkunik zaharrenaren aurkikuntza (azpitituluekin). </a> (Noiz kontsultatua: 2022-11-15). </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">↑</a> Gorraiz, Uxue Rey. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.berria.eus/paperekoa/1913/028/001/2022-11-18/laquozalantzarik-ez-dugu-irulegin-emaitza-gehiago-ere-izanen-delaraquo.htm">««Zalantzarik ez dugu Irulegin emaitza gehiago ere izanen dela»»</a> Berria (Noiz kontsultatua: 2022-11-20). </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">↑</a> (Gaztelaniaz) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.naiz.eus/eu/info/noticia/20221114/aranzadi-presenta-este-lunes-un-importante-hallazgo-arqueologico-en-irulegi">«Aranzadi presenta un «importante hallazgo arqueológico» recuperado en Irulegi»</a> naiz: 2022-11-13 (Noiz kontsultatua: 2022-11-14). </li> <li id="cite_note-:1-12">↑ <a href="#cite_ref-:1_12-0">a</a> <a href="#cite_ref-:1_12-1">b</a> <a href="#cite_ref-:1_12-2">c</a> cc-by-sa-3.0 lizentziapean: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.navarra.es/eu/-/irulegi-mendian-k.a.-i.-mendeko-brontzezko-esku-bat-aurkitu-dute-eta-orain-arte-ezagutzen-den-euskarazko-inskripziorik-zaharrena-du?pageBackId=363032&back=true">«Irulegi mendian K.a. I. mendeko brontzezko esku bat aurkitu dute, eta orain arte ezagutzen den euskarazko inskripziorik zaharrena du»</a> Nafarroa.eus (Noiz kontsultatua: 2022-11-14). </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.argia.eus/albistea/irulegiko-eskua-komunitate-barnetik-datorren-ahots-bat-da">«Mattin Aiestaran de la Sotilla: "Irulegiko eskua komunitate barnetik datorren ahots bat da"»</a> Argia (Noiz kontsultatua: 2022-11-14). </li> <li id="cite_note-:0-14">↑ <a href="#cite_ref-:0_14-0">a</a> <a href="#cite_ref-:0_14-1">b</a> Aranguren, Andoni Imaz-. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.berria.eus/albisteak/220681/hizkuntza-baskonikozko-idazkunik-zaharrena-aurkitu-dute-nafarroan-ka-i-mendekoa-sorioneku.htm">«Hizkuntza baskonikozko idazkunik zaharrena aurkitu dute Nafarroan, K.a. I. mendekoa: 'sorioneku'»</a> Berria (Noiz kontsultatua: 2022-11-14). </li> <li id="cite_note-Ferrer2023-15">↑ <a href="#cite_ref-Ferrer2023_15-0">a</a> <a href="#cite_ref-Ferrer2023_15-1">b</a> <a href="#cite_ref-Ferrer2023_15-2">c</a> <a href="#cite_ref-Ferrer2023_15-3">d</a> <a href="#cite_ref-Ferrer2023_15-4">e</a> (Gaztelaniaz) Ferrer i Jané, Joan. (2023). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.culturanavarra.es/uploads/files/FLV136-12.pdf">«La inscripción vascónica de la mano de Irulegi desde la perspectiva ibérica»</a> Fontes Linguae Vasconum (136): 515–538.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.35462%2Fflv136.9_3">10.35462/flv136.9_3</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2530-5832">2530-5832</a>.. </li> <li id="cite_note-17"><a href="#cite_ref-17">↑</a> Ros, Ander. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.berria.eus/paperekoa/1941/015/003/2022-11-19/irulegiko-eskuaren-poz-tristurak.htm">«Irulegiko Eskuaren poz-tristurak»</a> Berria (Noiz kontsultatua: 2022-11-20). </li> <li id="cite_note-Igartua2023-18">↑ <a href="#cite_ref-Igartua2023_18-0">a</a> <a href="#cite_ref-Igartua2023_18-1">b</a> <a href="#cite_ref-Igartua2023_18-2">c</a> (Gaztelaniaz) Igartua, Iván. (2023-12-28). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://revistas.navarra.es/index.php/FLV/article/view/3647">«Un enigma envuelto en un misterio: la interpretación lingüística de la mano de Irulegi»</a> Fontes Linguae Vasconum (136): 551–563.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.35462%2Fflv136.9_5">10.35462/flv136.9_5</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2530-5832">2530-5832</a>. (Noiz kontsultatua: 2024-01-14). </li> <li id="cite_note-Zuloaga2023-19">↑ <a href="#cite_ref-Zuloaga2023_19-0">a</a> <a href="#cite_ref-Zuloaga2023_19-1">b</a> <a href="#cite_ref-Zuloaga2023_19-2">c</a> (Gaztelaniaz) Zuloaga, Eneko; Ariztimuño, Borja. (2023-12-28). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://revistas.navarra.es/index.php/FLV/article/view/3648">«Sobre la lengua de la mano de Irulegi: apuntes y conjeturas»</a> Fontes Linguae Vasconum (136): 565–581.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.35462%2Fflv136.9_6">10.35462/flv136.9_6</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2530-5832">2530-5832</a>. (Noiz kontsultatua: 2024-01-14). </li> <li id="cite_note-20"><a href="#cite_ref-20">↑</a> (Ingelesez) Aiestaran, Mattin; Velaza, Javier; Gorrochategui, Joaquín; Usúa, Carmen; Pujol, Pablo; Alonso, Euken; Iriarte, Eneko; Narbarte, Josu et al.. (2024-02). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cambridge.org/core/journals/antiquity/article/vasconic-inscription-on-a-bronze-hand-writing-and-rituality-in-the-iron-age-irulegi-settlement-in-the-ebro-valley/645A15DF3D725F83D62F3D1FB5DF83EC">«A Vasconic inscription on a bronze hand: writing and rituality in the Iron Age Irulegi settlement in the Ebro Valley»</a> Antiquity 98 (397): 66–84.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.15184%2Faqy.2023.199">10.15184/aqy.2023.199</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0003-598X">0003-598X</a>. (Noiz kontsultatua: 2024-06-11). </li> <li id="cite_note-Manterola2023-21">↑ <a href="#cite_ref-Manterola2023_21-0">a</a> <a href="#cite_ref-Manterola2023_21-1">b</a> (Ingelesez) Manterola, Julen; Mounole, Céline. (2023-12-28). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://revistas.navarra.es/index.php/FLV/article/view/3649">«An assessment of the Basque Interpretation Hypothesis on the inscription contained in the hand of Irulegi»</a> Fontes Linguae Vasconum (136): 583–595.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.35462%2Fflv136.9_7">10.35462/flv136.9_7</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2530-5832">2530-5832</a>. (Noiz kontsultatua: 2024-01-14). </li> <li id="cite_note-Lakarra2023-22">↑ <a href="#cite_ref-Lakarra2023_22-0">a</a> <a href="#cite_ref-Lakarra2023_22-1">b</a> (Gaztelaniaz) Lakarra, Joseba A.. (2023-12-28). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://revistas.navarra.es/index.php/FLV/article/view/3650">«Zorioneko y zorion: lo que nos dice de ellos la historia de la lengua vasca»</a> Fontes Linguae Vasconum (136): 597–615.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.35462%2Fflv136.9_8">10.35462/flv136.9_8</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2530-5832">2530-5832</a>. (Noiz kontsultatua: 2024-01-14). </li> <li id="cite_note-Areta2023-23">↑ <a href="#cite_ref-Areta2023_23-0">a</a> <a href="#cite_ref-Areta2023_23-1">b</a> (Gaztelaniaz) Martínez-Areta, Mikel. (2023-12-28). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://revistas.navarra.es/index.php/FLV/article/view/3651">«¿Es la lengua de la mano de Irulegi la antecesora directa del euskera histórico?»</a> Fontes Linguae Vasconum (136): 617–637.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.35462%2Fflv136.9_9">10.35462/flv136.9_9</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2530-5832">2530-5832</a>. (Noiz kontsultatua: 2024-01-14). </li> <li id="cite_note-24"><a href="#cite_ref-24">↑</a> Imaz, Andoni. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.berria.eus/albisteak/220688/ematen-du-hizkuntza-asko-aldatu-dela-eta-ematen-du-ez-dela-batere-aldatu.htm">««Ematen du hizkuntza asko aldatu dela, eta ematen du ez dela batere aldatu»»</a> Berria (Noiz kontsultatua: 2022-11-15). </li> <li id="cite_note-25"><a href="#cite_ref-25">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.berria.eus/kultura/ia-sinetsita-geunden-euskaldunak-analfabetoak-zirela-antzinaroan_220684_102.html">«Ia sinetsita geunden euskaldunak analfabetoak zirela Antzinaroan»</a> Berria (Noiz kontsultatua: 2022-11-15). </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> Gorraiz, Uxue Rey. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.berria.eus/paperekoa/1913/028/001/2022-11-18/zalantzarik-ez-dugu-irulegin-emaitza-gehiago-ere-izanen-dela.htm">««Zalantzarik ez dugu Irulegin emaitza gehiago ere izanen dela»»</a> Berria (Noiz kontsultatua: 2022-11-18). </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.argia.eus/albistea/irulegiko-eskua-komunitate-barnetik-datorren-ahots-bat-da">«'Irulegiko eskua komunitate barnetik datorren ahots bat da'»</a> Argia (Noiz kontsultatua: 2022-11-18). </li> <li id="cite_note-:4-28">↑ <a href="#cite_ref-:4_28-0">a</a> <a href="#cite_ref-:4_28-1">b</a> Imaz, Andoni. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.berria.eus/paperekoa/1961/028/001/2022-11-20/sorionaren-osteko-lokatzetan.htm">«'Sorionaren' osteko lokatzetan»</a> Berria (Noiz kontsultatua: 2022-11-21). </li> <li id="cite_note-:5-29">↑ <a href="#cite_ref-:5_29-0">a</a> <a href="#cite_ref-:5_29-1">b</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://alea.eus/komunitatea/asier-gabikagojeazkoa/1669640704824-irulegi-eskua-garrantzia-zalantzak">«Irulegiko Eskuaren garrantziaz eta zalantzaz -»</a> Alea.eus (Noiz kontsultatua: 2022-12-01). </li> <li id="cite_note-30"><a href="#cite_ref-30">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.culturanavarra.es/uploads/files/FLV136-09.pdf">«La mano de Irulegi: reflexiones desde la paleohispanística y la vascología [Dosier</a>»] Fontes Linguae Vasconum 136: 485-637.. </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">↑</a> <span class="citation" id="CITEREFBizkaiko_Filologo_Taldea_(Bizkaiko_euskal_filologo_taldea_hauek_osatzen_omen_dute:_Joseba_Butroe,_Jokin_De_Pedro,_Juan_Manuel_Etxebarria,_Alberto_Mardones_eta_Pilare_Baraiazarra)">Bizkaiko Filologo Taldea (Bizkaiko euskal filologo taldea hauek osatzen omen dute: Joseba Butroe, Jokin De Pedro, Juan Manuel Etxebarria, Alberto Mardones eta Pilare Baraiazarra). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://alea.eus/komunitatea/bizkaiko-filologo-taldea/1669808272770-analisia-irulegi-eskua-testua-I-aurkikuntzak-posibilitateak">«Irulegiko Eskuko testuaz (I): aurkikuntzak eta posibilitateak -»</a> Alea.eus (Noiz kontsultatua: 2022-12-01). </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">↑</a> <span class="citation" id="CITEREFBizkaiko_Filologo_Taldea_(Bizkaiko_euskal_filologo_taldea_hauek_osatzen_omen_dute:_Joseba_Butroe,_Jokin_De_Pedro,_Juan_Manuel_Etxebarria,_Alberto_Mardones_eta_Pilare_Baraiazarra)">Bizkaiko Filologo Taldea (Bizkaiko euskal filologo taldea hauek osatzen omen dute: Joseba Butroe, Jokin De Pedro, Juan Manuel Etxebarria, Alberto Mardones eta Pilare Baraiazarra). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://alea.eus/komunitatea/bizkaiko-filologo-taldea/1670405937734-analisia-irulegi-eskua-testua-II-aurkikuntzak-posibilitateak">«Irulegiko Eskuko testuaz (II): aurkikuntzak eta posibilitateak -»</a> Alea.eus (Noiz kontsultatua: 2022-12-14). </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">↑</a> (Gaztelaniaz) Aiestaran De la Sotilla, Mattin; Gorrochategui, Joaquín; Velaza Frías, Javier. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ifc.dpz.es/ojs/index.php/palaeohispanica/article/view/560">«La inscripción vascónica de Irulegi (Valle de Aranguren, Navarra)»</a> Paleohispánica (Institución «Fernando el Católico») 23: 267-293.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/https%3A%2F%2Fdoi.org%2F10.36707%2Fpalaeohispanica.v23i0.560">https://doi.org/10.36707/palaeohispanica.v23i0.560</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1578-5386">1578-5386</a>.. </li> <li id="cite_note-34"><a href="#cite_ref-34">↑</a> (Gaztelaniaz) Gorrochategui (ed.), Joaquín; Santazilia (ed.), Ekaitz. (2023-12-28). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://revistas.navarra.es/index.php/FLV/article/view/3652">«La mano de Irulegi: reflexiones desde la paleohispanística y la vascología [Dosier</a>»] Fontes Linguae Vasconum (136): 485–637.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.35462%2Fflv136.9">10.35462/flv136.9</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2530-5832">2530-5832</a>. (Noiz kontsultatua: 2024-01-14). </li> <li id="cite_note-:6-35">↑ <a href="#cite_ref-:6_35-0">a</a> <a href="#cite_ref-:6_35-1">b</a> (Gaztelaniaz) Gorrochategui, Joaquín; Velaza, Javier. (2023-12-28). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://revistas.navarra.es/index.php/FLV/article/view/3643">«La mano de Irulegi: edición y comentarios epigráficos y lingüísticos»</a> Fontes Linguae Vasconum (136): 491–502.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.35462%2Fflv136.9_1">10.35462/flv136.9_1</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2530-5832">2530-5832</a>. (Noiz kontsultatua: 2024-01-14). </li> <li id="cite_note-Beltrán2023-36">↑ <a href="#cite_ref-Beltrán2023_36-0">a</a> <a href="#cite_ref-Beltrán2023_36-1">b</a> (Gaztelaniaz) Lloris, Francisco Beltrán. (2023-12-28). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://revistas.navarra.es/index.php/FLV/article/view/3644">«Una mano cortada»</a> Fontes Linguae Vasconum (136): 503–514.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.35462%2Fflv136.9_2">10.35462/flv136.9_2</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2530-5832">2530-5832</a>. (Noiz kontsultatua: 2024-01-14). </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">↑</a> (Gaztelaniaz) Aznar, Eduardo Orduña. (2023-12-28). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://revistas.navarra.es/index.php/FLV/article/view/3646">«Observaciones sobre la inscripción de la mano de bronce de Irulegi»</a> Fontes Linguae Vasconum (136): 539–549.  <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.35462%2Fflv136.9_4">10.35462/flv136.9_4</a>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/2530-5832">2530-5832</a>. (Noiz kontsultatua: 2024-01-14). </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">↑</a> (Gaztelaniaz) ARAGON, GOBIERNO DE. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://idearagon.aragon.es/toponimia/t22018.htm">«Toponimia de ICEARAGON: Infraestructura de Conocimiento Espacial de Aragon»</a> idearagon.aragon.es (Noiz kontsultatua: 2024-08-14). </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">↑</a> (Gaztelaniaz) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ceres.mcu.es/pages/ResultSearch?txtSimpleSearch=Puyalcal%E1&simpleSearch=0&hipertextSearch=1&search=advanced&MuseumsSearch=&MuseumsRolSearch=4&listaMuseos=null">Red digital de museos.. </a> Ministerio de Cultura y Deporte.. </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">↑</a> (Gaztelaniaz) Benavente, José Antonio. (2013-03-21). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://historiasdelbajoaragon.wordpress.com/2013/03/21/una-estela-iberica-de-alcaniz-teruel-con-una-iconografia-excepcional/">«Una estela ibérica de Alcañiz (Teruel) con una iconografía excepcional»</a> Historias del Bajo Aragón (Noiz kontsultatua: 2023-04-21). </li> <li id="cite_note-:7-42">↑ <a href="#cite_ref-:7_42-0">a</a> <a href="#cite_ref-:7_42-1">b</a> (Gaztelaniaz) Marco Simón, Francisco. (1976). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://raco.cat/index.php/Pyrenae/article/view/164925/242433">«Nuevas estelas ibéricas de Alcañiz (Teruel)»</a> Pyrenae 12: 73-90+I-IV.. </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">↑</a> (Gaztelaniaz) Garcés Estallo, Ignasi. (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ifc.dpz.es/recursos/publicaciones/27/22/25.garces.pdf">«Nuevas interpretaciones sobre el monumento ibérico de La Vispesa (Tamarite de Litera, Huesca)»</a> Cæsaraugusta 78: 337-354. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0007-9502">0007-9502</a>.. </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://tesauros.mecd.es/tesauros/bienesculturales/1195316.html">«Tesauros - Diccionarios del patrimonio cultural de España - Tesera de hospitalidad»</a> tesauros.mecd.es (Noiz kontsultatua: 2023-04-22). </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">↑</a> (Gaztelaniaz) León, Junta de Castilla y. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://museoscastillayleon.jcyl.es/web/jcyl/MuseoPalencia/es/Plantilla100Detalle/1258120720700/1284282053297/1284405994159/Comunicacion">«Pieza del Mes: "Tésera de hospitalidad"»</a> MUSEO DE PALENCIA (Noiz kontsultatua: 2023-04-22). </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.broncesromanos.com/catalogo/clasificaciones/mundo-romano/ref-117-tessera-hospitalis-detail">«Mundo Romano : Ref. 117 Tessera Hospitalis de Paredes de Nava (Palencia)»</a> www.broncesromanos.com (Noiz kontsultatua: 2023-04-22). </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">↑</a> (Gaztelaniaz) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.naiz.eus/eu/info/noticia/20221114/aranzadi-presenta-este-lunes-un-importante-hallazgo-arqueologico-en-irulegi">«Así hemos retransmitido la presentación de la Mano de Irulegi»</a> naiz: 2022-11-13 (Noiz kontsultatua: 2022-11-14). </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">↑</a> Aranguren, Andoni Imaz-. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.berria.eus/albisteak/220681/hizkuntza-baskonikozko-idazkunik-zaharrena-aurkitu-dute-nafarroan-ka-i-mendekoa-sorioneku.htm">«Hizkuntza baskonikozko idazkunik zaharrena aurkitu dute Nafarroan, K.a. I. mendekoa: 'sorioneku'»</a> Berria (Noiz kontsultatua: 2022-11-14). </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">↑</a> Urgell, Blanca. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.berria.eus/paperekoa/1892/020/002/2022-11-16/irulegiko-trolak.htm">«Irulegiko trolak»</a> Berria (Noiz kontsultatua: 2022-11-16). </li> <li id="cite_note-50"><a href="#cite_ref-50">↑</a> Narbarte Hernandez, Josu. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.argia.eus/argia-astekaria/2801/euskara-brontzean-idatzia">«Euskara, brontzean idatzia»</a> Argia (Noiz kontsultatua: 2022-11-16). </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.eitb.eus/eu/albisteak/gizartea/osoa/9012539/baskoien-hizkuntzan-idatzitako-testu-zaharrena-aurkitu-dute-duela-2100-urtekoa/">«Baskoien hizkuntzan idatzitako testu zaharrena aurkitu dute, duela 2.100 urtekoa: "Sorioneku"»</a> EITB 2022-11-14 (Noiz kontsultatua: 2022-11-14). </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">↑</a> (Gaztelaniaz) Eulate, Josu Álvarez De. (2022-11-14). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.deia.eus/actualidad/sociedad/2022/11/14/mano-irulegi-descubierto-texto-antiguo-6226988.html">«Mano de Irulegi: hallan el texto más antiguo en lengua vascónica, precursora del euskera»</a> Deia (Noiz kontsultatua: 2022-11-14). </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">↑</a> (Gaztelaniaz) Eulate, Josu Álvarez De. (2022-11-14). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noticiasdenavarra.com/sociedad/2022/11/14/texto-antiguo-euskera-mano-irulegi-6226520.html">«La Mano de Irulegi: descubierto el texto más antiguo en 'euskera'»</a> Diario de Noticias de Navarra (Noiz kontsultatua: 2022-11-14). </li> <li id="cite_note-54"><a href="#cite_ref-54">↑</a> (Frantsesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.francebleu.fr/infos/societe/une-ville-oubliee-et-le-plus-vieux-texte-en-langue-basque-trouve-dans-des-fouilles-en-navarre-1668426413">«Une ville oubliée et le plus vieux texte en langue basque découverts en Navarre»</a> ici, par France Bleu et France 3 2022-11-14 (Noiz kontsultatua: 2022-11-15). </li> <li id="cite_note-55"><a href="#cite_ref-55">↑</a> (Portugesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://cnnportugal.iol.pt/espanha/pais-basco/descoberto-no-norte-de-espanha-texto-mais-velho-em-basco-antigo-conhecido-ate-agora/20221115/63733c6c0cf2aea7857c522e">«Descoberto no norte de Espanha texto mais velho em ‘basco antigo’ conhecido até agora»</a> CNN Portugal (Noiz kontsultatua: 2022-11-15). </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">↑</a> (Gaztelaniaz) Ruiperez, Javier Rodrigo. (2022-11-14). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://efe.com/navarra/la-mano-de-irulegui-el-texto-mas-antiguo-en-lengua-vasconica/">«La Mano de Irulegui, el texto más antiguo en lengua vascónica»</a> EFE Noticias (Noiz kontsultatua: 2022-11-15). </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">↑</a> (Portugesez) France-Presse', 'Agence. (0320-11-14). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.correiobraziliense.com.br/mundo/2022/11/5051839-texto-basco-mais-antigo-ja-conhecido-e-encontrado-em-navarra-confira.html">«Texto basco mais antigo já conhecido é encontrado em Navarra; confira»</a> Mundo (Noiz kontsultatua: 2022-11-15). </li> <li id="cite_note-58"><a href="#cite_ref-58">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://time.news/they-discover-the-oldest-written-testimony-in-the-basque-language-in-a-bronze-from-the-1st-century-bc-found-in-navarra/">«They discover “the oldest written testimony in the Basque language” in a bronze from the 1st century BC found in Navarra»</a> Time News 2022-11-14 (Noiz kontsultatua: 2022-11-15). </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sharjah24.ae/en/Articles/2022/11/15/Oldest-known-text-in-ancient-Basque-discovered-in-Spain">«Oldest known text in ancient Basque discovered in Spain»</a> www.sharjah24.ae (Noiz kontsultatua: 2022-11-15). </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://twitter.com/itzquauhtli/status/1593711712947027973">«Hand of Irulegi: ancient Spanish artefact...»</a> Twitter (Noiz kontsultatua: 2022-11-20). </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.theguardian.com/world/2022/nov/15/hand-of-irulegi-ancient-spanish-artefact-rewrites-history-of-basque-language">«Hand of Irulegi: ancient bronze artefact could help trace origins of Basque language»</a> the Guardian 2022-11-15 (Noiz kontsultatua: 2022-11-20). </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">↑</a> (Ingelesez) Magazine, Smithsonian; Kuta, Sarah. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.smithsonianmag.com/smart-news/a-2100-year-old-bronze-hand-may-help-rewrite-the-history-of-basque-language-180981153/">«This 2,000-Year-Old Inscription Changes Our Understanding of the Basque Language»</a> Smithsonian Magazine (Noiz kontsultatua: 2022-11-20). </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">↑</a> (Ingelesez) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.economist.com/europe/2022/11/17/written-basque-may-be-1000-years-older-than-anyone-thought">«Written Basque may be 1,000 years older than anyone thought»</a> The Economist <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" class="mw-redirect" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/0013-0613">0013-0613</a>. (Noiz kontsultatua: 2022-11-20). </li> <li id="cite_note-64"><a href="#cite_ref-64">↑</a> (Ingelesez) Milligan, Markus. (2022-12-08). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.heritagedaily.com/2022/12/top-10-archaeological-discoveries-of-2022/145468">«Top 10 Archaeological Discoveries of 2022»</a> HeritageDaily - Archaeology News (Noiz kontsultatua: 2023-01-26). </li> <li id="cite_note-65"><a href="#cite_ref-65">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.eitb.eus/eu/albisteak/gizartea/bideoak/osoa/9021645/bideoa-nori-dagokio-irulegiko-eskua-eta-sorioneku-hitza-erabiltzeko-eta-ustiatzeko-eskubidea/">«Nori dagokio Irulegiko eskua eta "sorioneku" hitza erabiltzeko eta ustiatzeko eskubidea?»</a> EITB 2022-11-20 (Noiz kontsultatua: 2022-11-21). </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">↑</a> Gorraiz, Uxue Rey. (2023-11-14). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.berria.eus/albisteak/235145/irulegiko-eskua-ezinen-da-marka-komertzial-gisara-erregistratu.htm">«Irulegiko Eskua ezinen da marka komertzial gisara erregistratu»</a> Berria (Noiz kontsultatua: 2023-11-14). </li> <li id="cite_note-67"><a href="#cite_ref-67">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://maxixatzen.eus/komunitatea/beittu/1668853312334-bulegok-irulegiko-eskua-ri-eskainitako-abestia-entzungai">«Bulegok 'Irulegiko eskua'-ri eskainitako abestia, entzungai -»</a> Maxixatzen.eus (Noiz kontsultatua: 2023-06-28). </li> <li id="cite_note-68"><a href="#cite_ref-68">↑</a> (Gaztelaniaz) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.eitb.eus/es/radio/radio-euskadi/programas/vivirparaver/detalle/9203812/la-mano-de-irulegi-en-version-infantil-de-bakarne-atxukarro/">«La mano de Irulegi en la versión infantil de Bakarne Atxukarro»</a> EITB 2023-05-17 (Noiz kontsultatua: 2023-06-29). </li> <li id="cite_note-69"><a href="#cite_ref-69">↑</a> Gorraiz, Uxue Rey. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.berria.eus/albisteak/222514/irulegiko-eskua-ikusgai-izanen-da-ostegunean-iruneko-planetarioan.htm">«Irulegiko Eskua ikusgai izanen da ostegunean Iruñeko Planetarioan»</a> Berria (Noiz kontsultatua: 2022-12-29). </li> <li id="cite_note-70"><a href="#cite_ref-70">↑</a> (Gaztelaniaz) Aduriz, Pablo. (2022-12-29). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.noticiasdenavarra.com/sociedad/2022/12/29/expectacion-ver-mano-irulegi-6322409.html">«Las colas para ver la Mano de Irulegi desbordan las previsiones: más de 6.000 personas en una tarde»</a> Diario de Noticias de Navarra (Noiz kontsultatua: 2022-12-29). </li> <li id="cite_note-71"><a href="#cite_ref-71">↑</a> Gorraiz, Uxue Rey. (2023-06-20). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.berria.eus/albisteak/229597/irulegiko-aztarnategian-inoiz-egin-den-indusketa-kanpainarik-luzeena-abiatu-du-aranzadik.htm">«Irulegiko aztarnategian inoiz egin den indusketa kanpainarik luzeena abiatu du Aranzadik»</a> Berria (Noiz kontsultatua: 2023-06-20). </li> <li id="cite_note-72"><a href="#cite_ref-72">↑</a> (Gaztelaniaz) SL, TAI GABE DIGITALA. (2023-03-22). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.naiz.eus/eu/info/noticia/20230325/aranzadi-condensa-en-un-libro-el-hito-de-la-mano-de-irulegi-y-organiza-visitas-al-yacimiento">«Aranzadi condensa en un libro el hito de la Mano de Irulegi y organiza visitas al yacimiento»</a> naiz: (Noiz kontsultatua: 2023-09-11). </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ikus,_gainera">Ikus, gainera</h2>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=23" title="Aldatu atal hau: «Ikus, gainera»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=23" title="Edit section's source code: Ikus, gainera">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <ul><li><a href="/wiki/Baskoien_hizkuntza" title="Baskoien hizkuntza">Baskoien hizkuntza</a></li> <li><a href="/wiki/Idazkera_paleohispaniar" class="mw-redirect" title="Idazkera paleohispaniar">Idazkera paleohispaniarra</a></li> <li><a href="/wiki/Aitzineuskara" title="Aitzineuskara">Aitzineuskara</a></li> <li><a href="/wiki/Lantzeko_idazkuna" title="Lantzeko idazkuna">Lantzeko idazkuna</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kanpo_estekak">Kanpo estekak</h2>[<a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&veaction=edit&section=24" title="Aldatu atal hau: «Kanpo estekak»" class="mw-editsection-visualeditor">aldatu</a> | <a href="/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&action=edit&section=24" title="Edit section's source code: Kanpo estekak">aldatu iturburu kodea</a>]</div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=zAwkl8H1pG0">Berriaren bideoa, aurkikuntzaren azalpenarekin</a></li></ul> <div style="clear:both;"></div><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7786466">.mw-parser-output .mw-authority-control{margin-top:1.5em}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox hr:last-child{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control .navbox+.mw-mf-linked-projects{display:none}.mw-parser-output .mw-authority-control,.mw-parser-output .mw-mf-linked-projects{border:1px solid #a2a9b1;font-size:88%}.mw-parser-output .mw-authority-control .mw-mf-linked-projects ul li{margin-bottom:0}</style><div class="mw-authority-control"><div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9236167">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9236165">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Autoritate_kontrola" style="width: inherit;padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Autoritate_kontrola" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Laguntza:Autoritate_kontrola" title="Laguntza:Autoritate kontrola">Autoritate kontrola</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>Wikimedia proiektuak</li> <li><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a> Datuak: <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q115210199" class="extiw" title="wikidata:Q115210199">Q115210199</a></li> <li><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> Multimedia: <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Hand_of_Irulegi">Hand of Irulegi</a> / <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q115210199%22">Q115210199</a></li></ul> <hr /> </div></td></tr></tbody></table></div><div class="mw-mf-linked-projects hlist"> <ul><li><a href="/wiki/Wikidata" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a> Datuak: <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q115210199" class="extiw" title="wikidata:Q115210199">Q115210199</a></li> <li><a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Commonscat"><img alt="Commonscat" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> Multimedia: <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Hand_of_Irulegi">Hand of Irulegi</a> / <a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:MediaSearch?type=image&search=%22Q115210199%22">Q115210199</a></li></ul> </div></div>    </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("Gadget \"ErrefAurrebista\" was not loaded. Please migrate it to use ResourceLoader. See \u003Chttps://eu.wikipedia.org/wiki/Berezi:Gadgetak\u003E.");});</script><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&oldid=9969532">https://eu.wikipedia.org/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&oldid=9969532</a>"(e)tik eskuratuta</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Berezi:Kategoriak" title="Berezi:Kategoriak">Kategoriak</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:K.a._I._mendeko_eskulturak" title="Kategoria:K.a. I. mendeko eskulturak">K.a. I. mendeko eskulturak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Aitzineuskara" title="Kategoria:Aitzineuskara">Aitzineuskara</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Nafarroako_historia" title="Kategoria:Nafarroako historia">Nafarroako historia</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Aranguren" title="Kategoria:Aranguren">Aranguren</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Aranzadi_Zientzia_Elkartea" title="Kategoria:Aranzadi Zientzia Elkartea">Aranzadi Zientzia Elkartea</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Idazkun_baskoniko-iberiarrak" title="Kategoria:Idazkun baskoniko-iberiarrak">Idazkun baskoniko-iberiarrak</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Sertorioren_gerra" title="Kategoria:Sertorioren gerra">Sertorioren gerra</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Erromatartze_garaiko_epigrafia_Euskal_Herrian" title="Kategoria:Erromatartze garaiko epigrafia Euskal Herrian">Erromatartze garaiko epigrafia Euskal Herrian</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ezkutuko kategoria: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Txantiloi-deietan_argumentu_bikoiztuak_erabiltzen_dituzten_orrialdeak" title="Kategoria:Txantiloi-deietan argumentu bikoiztuak erabiltzen dituzten orrialdeak">Txantiloi-deietan argumentu bikoiztuak erabiltzen dituzten orrialdeak</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Orriaren azken aldaketa: 14 azaroa 2024, 22:40.</li> <li id="footer-info-copyright">Testua <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.eu">Creative Commons Aitortu-PartekatuBerdin 4.0 lizentziari</a> jarraituz erabil daiteke; baliteke beste klausularen batzuk ere aplikatu behar izatea. Xehetasunen berri izateko, ikus <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">erabilera-baldintzak</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Pribazitate politika</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Laguntza:Wikipediari_buruz">Wikipediari buruz</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Erantzukizunen_mugaketa_orokorra">Lege oharra</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Garatzaileak</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/eu.wikipedia.org">Estatistikak</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie adierazpena</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//eu.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Irulegiko_Eskua&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mugikorreko bista</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-wfhcx","wgBackendResponseTime":171,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.115","walltime":"1.391","ppvisitednodes":{"value":42668,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":257124,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":86462,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":24,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":168031,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":3,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1119.997 1 -total"," 37.30% 417.768 2 Txantiloi:Erreferentzia_zerrenda"," 35.00% 391.987 1 Txantiloi:Lan_infotaula"," 34.46% 385.919 1 Txantiloi:Infotaula"," 33.01% 369.738 70 Txantiloi:Erreferentzia"," 31.39% 351.590 140 Txantiloi:Erreferentzia/oinarria"," 8.95% 100.291 1 Txantiloi:Autoritate_kontrola"," 4.71% 52.759 1 Txantiloi:Sare_sozial_automatikoak"," 4.03% 45.094 52 Txantiloi:Xib-trans"," 2.76% 30.953 1 Txantiloi:Irulegiko_Eskuaren_baskonikoa"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.305","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2657062,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-849f99967d-nllz4","timestamp":"20241123205231","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Irulegiko Eskua","url":"https:\/\/eu.wikipedia.org\/wiki\/Irulegiko_Eskua","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q115210199","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q115210199","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2022-11-14T09:36:20Z","dateModified":"2024-11-14T21:40:21Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/25\/Irulegiko_eskua_1.jpg","headline":"Ka I. mendeko aztarna arkeologiko baskoia"}</script> </body> </html>