CINXE.COM
جهان در پوست گردو - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="fa" dir="rtl"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>جهان در پوست گردو - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )fawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[".\t,","٫\t٬"],"wgDigitTransformTable":[ "0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9\t%","۰\t۱\t۲\t۳\t۴\t۵\t۶\t۷\t۸\t۹\t٪"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","ژانویه","فوریه","مارس","آوریل","مه","ژوئن","ژوئیه","اوت","سپتامبر","اکتبر","نوامبر","دسامبر"],"wgRequestId":"465a13a4-a65e-4424-bee1-698d01263787","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"جهان_در_پوست_گردو","wgTitle":"جهان در پوست گردو","wgCurRevisionId":39976704,"wgRevisionId":39976704,"wgArticleId":398700,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["صفحه‌های دارای تابع تجزیه‌گر آرایش‌عدد با آرگومان غیرعددی","صفحه‌هایی که از جعبه اطلاعات کتاب دارای پارامترهای نامعلوم استفاده می‌کنند", "مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی","مقاله‌های دارای الگوی یادکرد-ویکی","کتاب‌های ۲۰۰۱ (میلادی)","کتاب‌های استیون هاوکینگ","کتاب‌های فیزیک","کتاب‌های کیهان‌شناسی","کتاب‌های غیرداستانی ۲۰۰۱ (میلادی)"],"wgPageViewLanguage":"fa","wgPageContentLanguage":"fa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"جهان_در_پوست_گردو","wgRelevantArticleId":398700,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"status":{"levels":1}}},"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fa","pageLanguageDir":"rtl","pageVariantFallbacks":"fa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{ "search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":5000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q918057","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles": "ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Edittools","ext.gadget.EasyNewSection","ext.gadget.signit","ext.gadget.decodesummary","ext.gadget.Watchlist","ext.gadget.switcher","ext.gadget.refToolbar","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession", "wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/b/b2/The_universe_in_a_nutshell_book_cover.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1570"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/b/b2/The_universe_in_a_nutshell_book_cover.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1046"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="837"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="جهان در پوست گردو - ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fa.m.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="ویرایش" href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="ویکی‌پدیا (fa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="خوراک اتم برای ویکی‌پدیا" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki rtl sitedir-rtl mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-جهان_در_پوست_گردو rootpage-جهان_در_پوست_گردو skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">پرش به محتوا</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="منوی اصلی" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">منوی اصلی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">منوی اصلی</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> بازدید محتوا </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" title="مشاهدهٔ صفحهٔ اصلی [z]" accesskey="z"><span>صفحهٔ اصلی</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D8%B1%D9%88%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D9%86%D9%88%D9%86%DB%8C" title="یافتن اطلاعات پس‌زمینه پیرامون رویدادهای کنونی"><span>رویدادهای کنونی</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%81%DB%8C" title="آوردن یک صفحهٔ تصادفی [x]" accesskey="x"><span>مقالهٔ تصادفی</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-collaboration" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-collaboration" > <div class="vector-menu-heading"> همکاری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A7%D8%AE%DB%8C%D8%B1" title="فهرستی از تغییرات اخیر ویکی [r]" accesskey="r"><span>تغییرات اخیر</span></a></li><li id="n-cooperateing" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%87%D9%85%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DB%8C"><span>ویکی‌نویس شوید!</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%81%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA" title="مکانی برای دریافتن"><span>راهنما</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="//fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B3_%D8%A8%D8%A7_%D9%85%D8%A7"><span>تماس با ویکی‌پدیا</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%D9%94_%D8%A7%D8%B5%D9%84%DB%8C" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="ویکی‌پدیا" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fa.svg" style="width: 6em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="دانشنامهٔ آزاد" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fa.svg" width="72" height="18" style="width: 4.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AC%D8%B3%D8%AA%D8%AC%D9%88" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>جستجو</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="جستجو در ویکی‌پدیا" aria-label="جستجو در ویکی‌پدیا" autocapitalize="sentences" title="جستجو در ویکی‌پدیا [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="ویژه:جستجو"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">جستجو</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="ابزارهای شخصی"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="تغییر ظاهر اندازهٔ قلم، عرض و رنگ صفحه" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ظاهر" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ظاهر</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa" class=""><span>کمک مالی</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86+%D8%AF%D8%B1+%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA+%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است." class=""><span>ایجاد حساب</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86+%D8%AF%D8%B1+%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA+%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o" class=""><span>ورود</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="گزینه‌های بیشتر" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارهای شخصی" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">ابزارهای شخصی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="منوی کاربری" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_fa.wikipedia.org&uselang=fa"><span>کمک مالی</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D8%AF_%D8%AD%D8%B3%D8%A7%D8%A8_%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D8%B1%DB%8C&returnto=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86+%D8%AF%D8%B1+%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA+%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88" title="از شما دعوت می‌شود که یک حساب ایجاد کنید و وارد شوید؛ هرچند که این کار اختیاری است."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>ایجاد حساب</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%87&returnto=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86+%D8%AF%D8%B1+%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA+%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88" title="توصیه می‌شود که به سامانه وارد شوید، گرچه اجباری نیست [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>ورود</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> صفحه‌هایی برای ویرایشگرانی که از سامانه خارج شدند <a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7:%D9%85%D9%82%D8%AF%D9%85%D9%87" aria-label="دربارهٔ ویرایش‌کردن بیشتر بدانید"><span>بیشتر بدانید</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="فهرست ویرایش‌ها انجام شده از این نشانی آی‌پی [y]" accesskey="y"><span>مشارکت‌ها</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D9%85%D9%86" title="بحث پیرامون ویرایش‌های این نشانی آی‌پی [n]" accesskey="n"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="وبگاه"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="فهرست" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">فهرست</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">نهفتن</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">بخش آغازین</div> </a> </li> <li id="toc-فهرست_مطالب_کتاب" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#فهرست_مطالب_کتاب"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۱</span> <span>فهرست مطالب کتاب</span> </div> </a> <ul id="toc-فهرست_مطالب_کتاب-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-بخشی_از_کتاب_مربوط_به_فصل_اول" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#بخشی_از_کتاب_مربوط_به_فصل_اول"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۲</span> <span>بخشی از کتاب مربوط به فصل اول</span> </div> </a> <ul id="toc-بخشی_از_کتاب_مربوط_به_فصل_اول-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-جستارهای_وابسته" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#جستارهای_وابسته"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۳</span> <span>جستارهای وابسته</span> </div> </a> <ul id="toc-جستارهای_وابسته-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-منابع" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#منابع"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۴</span> <span>منابع</span> </div> </a> <ul id="toc-منابع-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-پانویس" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#پانویس"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">۵</span> <span>پانویس</span> </div> </a> <ul id="toc-پانویس-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="فهرست" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر وضعیت فهرست محتویات" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">تغییر وضعیت فهرست محتویات</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><i>جهان در پوست گردو</i></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="به مقاله‌ای به یک زبان دیگر بروید. به ۲۷ زبان در دسترس است." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-27" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">۲۷ زبان</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%88%D9%86_%D9%81%D9%8A_%D9%82%D8%B4%D8%B1%D8%A9_%D8%AC%D9%88%D8%B2" title="الكون في قشرة جوز–عربی" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الكون في قشرة جوز" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="عربی" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%88%D9%86_%D9%81%D9%8A_%D9%82%D8%B4%D8%B1%D9%87_%D8%AC%D9%88%D8%B2" title="الكون في قشره جوز–عربی مصری" lang="arz" hreflang="arz" data-title="الكون في قشره جوز" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="عربی مصری" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%96%E0%A6%BE%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A7%87_%E0%A6%AC%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%B9%E0%A7%8D%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1" title="নখাগ্রে ব্রহ্মাণ্ড–بنگالی" lang="bn" hreflang="bn" data-title="নখাগ্রে ব্রহ্মাণ্ড" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="بنگالی" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/L%27univers_en_una_closca_de_nou" title="L'univers en una closca de nou–کاتالان" lang="ca" hreflang="ca" data-title="L'univers en una closca de nou" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="کاتالان" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Das_Universum_in_der_Nussschale" title="Das Universum in der Nussschale–آلمانی" lang="de" hreflang="de" data-title="Das Universum in der Nussschale" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="آلمانی" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%BF_%CE%A3%CF%8D%CE%BC%CF%80%CE%B1%CE%BD_%CF%83%CE%B5_%CE%AD%CE%BD%CE%B1_%CE%9A%CE%B1%CF%81%CF%85%CE%B4%CF%8C%CF%84%CF%83%CE%BF%CF%85%CF%86%CE%BB%CE%BF" title="Το Σύμπαν σε ένα Καρυδότσουφλο–یونانی" lang="el" hreflang="el" data-title="Το Σύμπαν σε ένα Καρυδότσουφλο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="یونانی" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/The_Universe_in_a_Nutshell" title="The Universe in a Nutshell–انگلیسی" lang="en" hreflang="en" data-title="The Universe in a Nutshell" data-language-autonym="English" data-language-local-name="انگلیسی" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/El_universo_en_una_c%C3%A1scara_de_nuez" title="El universo en una cáscara de nuez–اسپانیایی" lang="es" hreflang="es" data-title="El universo en una cáscara de nuez" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="اسپانیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Maailmankaikkeus_p%C3%A4hkin%C3%A4nkuoressa" title="Maailmankaikkeus pähkinänkuoressa–فنلاندی" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Maailmankaikkeus pähkinänkuoressa" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="فنلاندی" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/L%27Univers_dans_une_coquille_de_noix" title="L'Univers dans une coquille de noix–فرانسوی" lang="fr" hreflang="fr" data-title="L'Univers dans une coquille de noix" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="فرانسوی" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%99%D7%A7%D7%95%D7%9D_%D7%91%D7%A7%D7%9C%D7%99%D7%A4%D7%AA_%D7%90%D7%92%D7%95%D7%96" title="היקום בקליפת אגוז–عبری" lang="he" hreflang="he" data-title="היקום בקליפת אגוז" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="عبری" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Svemir_u_orahovoj_ljusci" title="Svemir u orahovoj ljusci–کروات" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Svemir u orahovoj ljusci" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="کروات" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0%D5%A8_%D5%A8%D5%B6%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%A6%D5%AB_%D5%AF%D5%A5%D5%B2%D6%87%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Աշխարհը ընկույզի կեղևում–ارمنی" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Աշխարհը ընկույզի կեղևում" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ارمنی" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/L%27universo_in_un_guscio_di_noce" title="L'universo in un guscio di noce–ایتالیایی" lang="it" hreflang="it" data-title="L'universo in un guscio di noce" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="ایتالیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Visums_rieksta_%C4%8Daumal%C4%81" title="Visums rieksta čaumalā–لتونیایی" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Visums rieksta čaumalā" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="لتونیایی" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Het_universum" title="Het universum–هلندی" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Het universum" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="هلندی" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wszech%C5%9Bwiat_w_skorupce_orzecha" title="Wszechświat w skorupce orzecha–لهستانی" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Wszechświat w skorupce orzecha" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="لهستانی" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/O_Universo_numa_Casca_de_Noz" title="O Universo numa Casca de Noz–پرتغالی" lang="pt" hreflang="pt" data-title="O Universo numa Casca de Noz" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="پرتغالی" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B8%D1%80_%D0%B2_%D0%BE%D1%80%D0%B5%D1%85%D0%BE%D0%B2%D0%BE%D0%B9_%D1%81%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BB%D1%83%D0%BF%D0%BA%D0%B5" title="Мир в ореховой скорлупке–روسی" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Мир в ореховой скорлупке" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="روسی" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Vesm%C3%ADr_v_orechovej_%C5%A1krupinke" title="Vesmír v orechovej škrupinke–اسلواکی" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Vesmír v orechovej škrupinke" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="اسلواکی" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Universum_i_ett_n%C3%B6tskal" title="Universum i ett nötskal–سوئدی" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Universum i ett nötskal" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="سوئدی" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%A7%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B9%83%E0%B8%99%E0%B9%80%E0%B8%9B%E0%B8%A5%E0%B8%B7%E0%B8%AD%E0%B8%81%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%97" title="จักรวาลในเปลือกนัท–تایلندی" lang="th" hreflang="th" data-title="จักรวาลในเปลือกนัท" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="تایلندی" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Ceviz_Kabu%C4%9Fundaki_Evren" title="Ceviz Kabuğundaki Evren–ترکی استانبولی" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Ceviz Kabuğundaki Evren" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="ترکی استانبولی" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D1%80%D0%BE_%D0%92%D1%81%D0%B5%D1%81%D0%B2%D1%96%D1%82_%D0%BA%D0%BE%D1%80%D0%BE%D1%82%D0%BA%D0%BE" title="Про Всесвіт коротко–اوکراینی" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Про Всесвіт коротко" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="اوکراینی" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/V%C5%A9_tr%E1%BB%A5_trong_v%E1%BB%8F_h%E1%BA%A1t_d%E1%BA%BB" title="Vũ trụ trong vỏ hạt dẻ–ویتنامی" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Vũ trụ trong vỏ hạt dẻ" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="ویتنامی" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/The_Universe_in_a_Nutshell" title="The Universe in a Nutshell–Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="The Universe in a Nutshell" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%9E%9C%E5%A3%B3%E4%B8%AD%E7%9A%84%E5%AE%87%E5%AE%99" title="果壳中的宇宙–چینی" lang="zh" hreflang="zh" data-title="果壳中的宇宙" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="چینی" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q918057#sitelinks-wikipedia" title="ویرایش پیوندهای بین‌زبانی" class="wbc-editpage">ویرایش پیوندها</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="فضاهای نام"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88" title="دیدن صفحهٔ محتویات [c]" accesskey="c"><span>مقاله</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%A8%D8%AD%D8%AB:%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88" rel="discussion" title="گفتگو پیرامون محتوای صفحه [t]" accesskey="t"><span>بحث</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="تغییر گونهٔ زبان" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">فارسی</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="بازدیدها"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&action=history" title="نسخه‌های پیشین این صفحه [h]" accesskey="h"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="ابزارها" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">ابزارها</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ابزارها</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">نهفتن</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="گزینه‌های بیشتر" > <div class="vector-menu-heading"> عمل‌ها </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88"><span>خواندن</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&action=edit" title="ویرایش کد مبدأ این صفحه [e]" accesskey="e"><span>ویرایش</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&action=history"><span>نمایش تاریخچه</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> عمومی </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%A7%DB%8C%D9%86_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88" title="فهرست همهٔ صفحه‌هایی که به این صفحه پیوند می‌دهند [j]" accesskey="j"><span>پیوندها به این صفحه</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%AA%D8%BA%DB%8C%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D9%85%D8%B1%D8%AA%D8%A8%D8%B7/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88" rel="nofollow" title="تغییرات اخیر صفحه‌هایی که این صفحه به آن‌ها پیوند دارد [k]" accesskey="k"><span>تغییرات مرتبط</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/ویکی‌پدیا:بارگذاری" title="بارگذاری تصاویر و پرونده‌های دیگر [u]" accesskey="u"><span>بارگذاری پرونده</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87" title="فهرستی از همهٔ صفحه‌های ویژه [q]" accesskey="q"><span>صفحه‌های ویژه</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&oldid=39976704" title="پیوند پایدار به این نسخه از این صفحه"><span>پیوند پایدار</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&action=info" title="اطلاعات بیشتر دربارهٔ این صفحه"><span>اطلاعات صفحه</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF&page=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&id=39976704&wpFormIdentifier=titleform" title="اطلاعات در خصوص چگونگی یادکرد این صفحه"><span>یادکرد این صفحه</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AC%25D9%2587%25D8%25A7%25D9%2586_%25D8%25AF%25D8%25B1_%25D9%25BE%25D9%2588%25D8%25B3%25D8%25AA_%25DA%25AF%25D8%25B1%25D8%25AF%25D9%2588"><span>دریافت نشانی کوتاه‌شده</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:QrCode&url=https%3A%2F%2Ffa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D8%25AC%25D9%2587%25D8%25A7%25D9%2586_%25D8%25AF%25D8%25B1_%25D9%25BE%25D9%2588%25D8%25B3%25D8%25AA_%25DA%25AF%25D8%25B1%25D8%25AF%25D9%2588"><span>بارگیری کد QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> نسخه‌برداری </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:DownloadAsPdf&page=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&action=show-download-screen"><span>بارگیری به‌صورت PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&printable=yes" title="نسخهٔ قابل چاپ این صفحه [p]" accesskey="p"><span>نسخهٔ قابل چاپ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> در پروژه‌های دیگر </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://fa.wikiquote.org/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88" hreflang="fa"><span>ویکی‌گفتاورد</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q918057" title="پیوند به آیتم متصل‌شدۀ مخزن داده‌ها [g]" accesskey="g"><span>آیتم ویکی‌داده</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="ابزارهای صفحه"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="ظاهر"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">ظاهر</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">انتقال به نوار کناری</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">نهفتن</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">از ویکی‌پدیا، دانشنامهٔ آزاد</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-rtl mw-parser-output" lang="fa" dir="rtl"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r35359648">.mw-parser-output .infobox-subbox{padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent}.mw-parser-output .infobox-3cols-child{margin:auto}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-header,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-subheader,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-above,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-title,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-image,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-below{text-align:center}</style><table class="infobox vcard"><caption class="infobox-title" style="font-size:125%; font-style:italic;padding-bottom:0.2em;">جهان در پوست گردو<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86+%D8%AF%D8%B1+%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA+%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&rft.author=%5B%5B%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86+%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF%5D%5D&rft.date=%5B%5B%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B1+%28%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C%29%7C%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B1%5D%5D&rft.pub=Bantam+Spectra&rft.pages=%DB%B2%DB%B2%DB%B4"></span></caption><tbody><tr><td colspan="2" class="infobox-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:The_universe_in_a_nutshell_book_cover.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/thumb/b/b2/The_universe_in_a_nutshell_book_cover.jpg/220px-The_universe_in_a_nutshell_book_cover.jpg" decoding="async" width="220" height="288" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/fa/b/b2/The_universe_in_a_nutshell_book_cover.jpg 1.5x" data-file-width="224" data-file-height="293" /></a></span><div class="infobox-caption">طرح روی جلد کتاب</div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">نویسنده(ها)</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="استیون هاوکینگ">استیون هاوکینگ</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">برگرداننده(ها)</th><td class="infobox-data"><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%B6%D8%A7_%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="رضا راهدار (صفحه وجود ندارد)">رضا راهدار</a> در سال ۲۰۰۲- تگزاس، امریکا</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">زبان</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">موضوع(ها)</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="کیهان‌شناسی">کیهان‌شناسی</a>، <a href="/wiki/%D8%B0%D8%B1%D8%A7%D8%AA_%D8%A8%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="ذرات بنیادی">ذرات بنیادی</a>، <a href="/wiki/%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85" title="کوانتوم">کوانتوم</a>، <a href="/wiki/%D9%86%D8%B3%D8%A8%DB%8C%D8%AA" class="mw-disambig" title="نسبیت">نسبیت</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">ناشر</th><td class="infobox-data">Bantam Spectra</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">تاریخ نشر</div></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B1_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" class="mw-redirect" title="۲۰۰۱ (میلادی)">۲۰۰۱</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">گونه رسانه</th><td class="infobox-data">کتاب (جلد سخت)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">شمار صفحات</th><td class="infobox-data">۲۲۴</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label"><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/%D8%B4%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D8%A8%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%D9%84%DB%8C_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8" title="شماره استاندارد بین‌المللی کتاب">شابک</a> <a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8/ISBN_0-553-80202-X" title="ویژه:منابع کتاب/ISBN 0-553-80202-X">‎ISBN ۰−۵۵۳−۸۰۲۰۲-X</a></td></tr></tbody></table> <p><b>جهان در پوست گردو</b> (به <a href="/wiki/%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="زبان انگلیسی">انگلیسی</a>: <span lang="en" title="متن به زبان انگلیسی"><bdi>The Universe in a Nutshell</bdi></span>) یکی از کتاب‌های <a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="استیون هاوکینگ">استیون هاوکینگ</a> در زمینه <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C" title="فیزیک نظری">فیزیک نظری</a> است که برای مخاطب عام نوشته شده‌است. این کتاب تاریخچه و اصول <a href="/wiki/%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9_%D9%86%D9%88%DB%8C%D9%86" title="فیزیک نوین">فیزیک نوین</a> را بیان می‌کند و به مطالب گوناگونی در ارتباط با <a href="/wiki/%D9%85%DA%A9%D8%A7%D9%86%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%88%D9%85%DB%8C" title="مکانیک کوانتومی">مکانیک کوانتومی</a> و <a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%B1%DB%8C%D8%B3%D9%85%D8%A7%D9%86" title="نظریه ریسمان">نظریه ریسمان</a> می‌پردازد. از دیدگاه عمومی، کتاب <i>جهان در پوست گردو</i> دنبالهٔ به روز شدهٔ کتاب پرفروش <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="تاریخچه زمان">تاریخچه مختصر زمان</a> محسوب می‌شود. این کتاب جایزه بهترین کتاب علمی سال را نیز برده است. این کتاب برای کسانی که میخواهند جهان را خوب بشناسند ضروری است. در دولت سیزدهم این کتاب با ترجمه یاسین قاسمی بجد تعلیق و رد مجوز شد.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>۱<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="فهرست_مطالب_کتاب"><span id=".D9.81.D9.87.D8.B1.D8.B3.D8.AA_.D9.85.D8.B7.D8.A7.D9.84.D8.A8_.DA.A9.D8.AA.D8.A7.D8.A8"></span>فهرست مطالب کتاب</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&action=edit&section=1" title="ویرایش بخش: فهرست مطالب کتاب"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>۱- تاریخچه مختصر نسبیت </p><p>۲- شکل زمان </p><p>۳- جهان در پوست گردو </p><p>۴- پیشگویی آینده </p><p>۵- نگهبانی از گذشته </p><p>۶- آینده ما؟ پیشتازان فضا یا نه؟ </p><p>۷- دنیای جدید برِین </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="بخشی_از_کتاب_مربوط_به_فصل_اول"><span id=".D8.A8.D8.AE.D8.B4.DB.8C_.D8.A7.D8.B2_.DA.A9.D8.AA.D8.A7.D8.A8_.D9.85.D8.B1.D8.A8.D9.88.D8.B7_.D8.A8.D9.87_.D9.81.D8.B5.D9.84_.D8.A7.D9.88.D9.84"></span>بخشی از کتاب مربوط به فصل اول</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&action=edit&section=2" title="ویرایش بخش: بخشی از کتاب مربوط به فصل اول"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>یک برآمد بسیار مهم نسبیت رابطة بین جرم و انرژی است. ادعای <a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%AA_%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B4%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="آلبرت اینشتین">آلبرت اینشتین</a> که سرعت نور باید برای تمام ناظران یکسان باشد ایجاب می‌کند که هیج چیز نمی‌تواند تند تر از نور حرکت کند. در نتیجه استفاده از انرژی برای شتاب دادن هر چیز چه ذره باشد و چه سفینه فضائی، بر جرمش می‌افزاید و کار بیشتر را سخت تر می‌کنند. شتاب دادن یک ذره تا سرعت نور ناممکن خواهد بود. زیرا مقدار بی‌نهایت انرژی لازم خواهد داشت. جرم و انرژی معادل هستند. آن طور که در فرمول معروف اینشتاین خلاصه شده‌است: E=MC ۲ می‌توان گفت این معادله در فیزیک، تنها معادله‌ای است که زبانزد خاص و عام است. در میان برآمدهای آن، درک این بود که اگر هسته یک اتم <a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%88%D9%85" title="اورانیوم">اورانیوم</a> شکافته و به دو هسته با جرم‌های تقریباً کمتر تقسیم شود، انرژی بی اندازهٔ زیادی تولید خواهد کرد. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="جستارهای_وابسته"><span id=".D8.AC.D8.B3.D8.AA.D8.A7.D8.B1.D9.87.D8.A7.DB.8C_.D9.88.D8.A7.D8.A8.D8.B3.D8.AA.D9.87"></span>جستارهای وابسته</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&action=edit&section=3" title="ویرایش بخش: جستارهای وابسته"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="کیهان‌شناسی">کیهان‌شناسی</a> </p><p><a href="/wiki/%D8%B1%D8%A7%D8%AC%D8%B1_%D9%BE%D9%86%D8%B1%D9%88%D8%B2" title="راجر پنروز">راجر پنروز</a> </p><p><a href="/wiki/%DA%A9%DB%8C%D9%BE_%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%86" title="کیپ تورن">کیپ تورن</a> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="منابع"><span id=".D9.85.D9.86.D8.A7.D8.A8.D8.B9"></span>منابع</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&action=edit&section=4" title="ویرایش بخش: منابع"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39940593">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-left{clear:left;float:left;margin-right:1em}.mw-parser-output .side-box-right{margin-left:1em}}</style><div class="side-box side-box-left plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38264903">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/34px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="34" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/51px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/68px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">مجموعه‌ای از گفتاوردهای مربوط به <i><b><a href="https://fa.wikiquote.org/wiki/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88" class="extiw" title="q:جهان در پوست گردو">جهان در پوست گردو</a></b></i> در ویکی‌گفتاورد موجود است.</div></div> </div> <ul><li>مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «<bdi><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://en.wikipedia.org/wiki/The_Universe_in_a_Nutshell">The Universe in a Nutshell</a></span></bdi>». در <i><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="ویکی‌پدیای انگلیسی">دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی</a></i>، بازبینی‌شده در ۲۴ دسامبر ۲۰۰۹.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="پانویس"><span id=".D9.BE.D8.A7.D9.86.D9.88.DB.8C.D8.B3"></span>پانویس</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&action=edit&section=5" title="ویرایش بخش: پانویس"><span>ویرایش</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r37199623">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFآسیا" class="citation web">آسیا، روزنامه. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.asianews.ir/fa/newsagency/23193/%d9%85%d8%ac%d9%88%d8%b2-%da%a9%d8%aa%d8%a7%d8%a8-%d8%af%d8%b1-%d8%a7%db%8c%d8%b1%d8%a7%d9%86">«رکورددار رد مجوز کتاب در ایران هستم!»</a>. <i>روزنامه آسیا</i><span class="reference-accessdate">. دریافت‌شده در <bdi>۲۰۲۴-۰۷-۳۱</bdi></span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87+%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7&rft.atitle=%D8%B1%DA%A9%D9%88%D8%B1%D8%AF%D8%AF%D8%A7%D8%B1+%D8%B1%D8%AF+%D9%85%D8%AC%D9%88%D8%B2+%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8+%D8%AF%D8%B1+%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86+%D9%87%D8%B3%D8%AA%D9%85%21&rft.aulast=%D8%A2%D8%B3%DB%8C%D8%A7&rft.aufirst=%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.asianews.ir%2Ffa%2Fnewsagency%2F23193%2F%25d9%2585%25d8%25ac%25d9%2588%25d8%25b2-%25da%25a9%25d8%25aa%25d8%25a7%25d8%25a8-%25d8%25af%25d8%25b1-%25d8%25a7%25db%258c%25d8%25b1%25d8%25a7%25d9%2586&rfr_id=info%3Asid%2Ffa.wikipedia.org%3A%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86+%D8%AF%D8%B1+%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA+%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28290294">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center;padding-right:1em;padding-left:0}.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-free a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-subscription a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output div[dir=ltr] .cs1-lock-registration a{background-position:left .1em center;padding-left:1em;padding-right:0}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style></span> </li> </ol></div></div> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40355799">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r39648996">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:right;border-left-width:2px;border-right-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#b3ccff}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#dbe7ff}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e5edff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f8f9fa}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:right;text-align:right;margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox-list li{unicode-bidi:isolate}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="استیون_هاوکینگ" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r40261389">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:right;text-align:right}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-left:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-right:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="الگو:استیون هاوکینگ"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:استیون هاوکینگ (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:استیون هاوکینگ"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="استیون_هاوکینگ" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="استیون هاوکینگ">استیون هاوکینگ</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">علمی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B4_%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="تابش هاوکینگ">تابش هاوکینگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%B1%D9%85%D9%88%D8%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%DB%8C%DA%A9_%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D9%87%DA%86%D8%A7%D9%84%D9%87" title="ترمودینامیک سیاهچاله">ترمودینامیک سیاهچاله</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%B6%D8%A7%DB%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF%DB%8C_%D9%BE%D9%86%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="قضایای تکینگی پنروز-هاوکینگ">قضایای تکینگی پنروز-هاوکینگ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gibbons%E2%80%93Hawking_ansatz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gibbons–Hawking ansatz (صفحه وجود ندارد)">Gibbons–Hawking ansatz</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gibbons%E2%80%93Hawking_effect&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gibbons–Hawking effect (صفحه وجود ندارد)">Gibbons–Hawking effect</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gibbons%E2%80%93Hawking_space&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gibbons–Hawking space (صفحه وجود ندارد)">Gibbons–Hawking space</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gibbons%E2%80%93Hawking%E2%80%93York_boundary_term&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gibbons–Hawking–York boundary term (صفحه وجود ندارد)">Gibbons–Hawking–York boundary term</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%A7%D9%84%D8%AA_%D9%87%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%84-%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF" class="mw-redirect" title="حالت هارتل-هاوکینگ">حالت هارتل-هاوکینگ</a></li></ul> </div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="5" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/eb/Stephen_Hawking.StarChild.jpg/200px-Stephen_Hawking.StarChild.jpg" decoding="async" width="200" height="287" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/eb/Stephen_Hawking.StarChild.jpg 1.5x" data-file-width="250" data-file-height="359" /></span></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">کتاب‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">علمی</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=The_Large_Scale_Structure_of_Space-Time&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Large Scale Structure of Space-Time (صفحه وجود ندارد)">The Large Scale Structure of Space-Time</a> (۱۹۷۳)</li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87_%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86" title="تاریخچه مختصر زمان">تاریخچه مختصر زمان</a> (۱۹۸۸)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Black_Holes_and_Baby_Universes_and_Other_Essays&action=edit&redlink=1" class="new" title="Black Holes and Baby Universes and Other Essays (صفحه وجود ندارد)">Black Holes and Baby Universes and Other Essays</a> (۱۹۹۴)</li> <li><a class="mw-selflink selflink">جهان در پوست گردو</a> (۲۰۰۱)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A8%D8%B1_%D8%B4%D8%A7%D9%86%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%D9%88%D9%84" title="بر شانه‌های غول">بر شانه‌های غول</a> (۲۰۰۲)</li> <li><a href="/w/index.php?title=A_Briefer_History_of_Time_(Hawking_and_Mlodinow_book)&action=edit&redlink=1" class="new" title="A Briefer History of Time (Hawking and Mlodinow book) (صفحه وجود ندارد)">A Briefer History of Time</a> (۲۰۰۵)</li> <li><a href="/w/index.php?title=God_Created_the_Integers&action=edit&redlink=1" class="new" title="God Created the Integers (صفحه وجود ندارد)">God Created the Integers</a> (۲۰۰۵)</li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%B1%D8%AD_%D8%A8%D8%B2%D8%B1%DA%AF" title="طرح بزرگ">طرح بزرگ</a><i> (۲۰۱۰)</i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">تخیلی</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DB%8C%DA%86%D9%87%E2%80%8C%D8%A7%DB%8C_%D8%A8%D9%87_%D8%B3%D9%88%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86" class="mw-redirect" title="دریچه‌ای به سوی کیهان">دریچه‌ای به سوی کیهان</a> (۲۰۰۷)</li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%86%D9%87_%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="گنجینه کیهانی">گنجینه کیهانی</a> (۲۰۰۹)</li> <li><a href="/w/index.php?title=George_and_the_Big_Bang&action=edit&redlink=1" class="new" title="George and the Big Bang (صفحه وجود ندارد)">George and the Big Bang</a> (۲۰۱۱)</li> <li><a href="/w/index.php?title=George_and_the_Unbreakable_Code&action=edit&redlink=1" class="new" title="George and the Unbreakable Code (صفحه وجود ندارد)">George and the Unbreakable Code</a> (۲۰۱۴)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;"><div style="padding:0em 0.75em;">غیره</div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87_%D9%85%D8%AE%D8%AA%D8%B5%D8%B1_%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C_%D9%85%D9%86" title="تاریخچه مختصر زندگی من">تاریخچه مختصر زندگی من</a> (۲۰۰۷)</li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">فیلم‌ها و<br /> مستند‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87_%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86_(%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85)" title="تاریخچه زمان (فیلم)">A Brief History of Time</a> (۱۹۹۲)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Stephen_Hawking%27s_Universe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stephen Hawking's Universe (صفحه وجود ندارد)">Stephen Hawking's Universe</a> (۱۹۹۷)</li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF_(%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85_%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B4)" title="هاوکینگ (فیلم ۲۰۰۴)">هاوکینگ</a> (۲۰۰۴)</li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%81%D9%82_(%D9%85%D8%B3%D8%AA%D9%86%D8%AF_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C)" title="افق (مستند علمی)">افق (مستند علمی)</a> (۲۰۰۵)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Masters_of_Science_Fiction&action=edit&redlink=1" class="new" title="Masters of Science Fiction (صفحه وجود ندارد)">Masters of Science Fiction</a> (۲۰۰۷)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Stephen_Hawking_and_the_Theory_of_Everything&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stephen Hawking and the Theory of Everything (صفحه وجود ندارد)">Stephen Hawking and the Theory of Everything</a> (۲۰۰۷)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Stephen_Hawking:_Master_of_the_Universe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stephen Hawking: Master of the Universe (صفحه وجود ندارد)">Stephen Hawking: Master of the Universe</a> (۲۰۰۸)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Into_the_Universe_with_Stephen_Hawking&action=edit&redlink=1" class="new" title="Into the Universe with Stephen Hawking (صفحه وجود ندارد)">Into the Universe with Stephen Hawking</a> (۲۰۱۰)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Brave_New_World_with_Stephen_Hawking&action=edit&redlink=1" class="new" title="Brave New World with Stephen Hawking (صفحه وجود ندارد)">Brave New World with Stephen Hawking</a> (۲۰۱۱)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Stephen_Hawking%27s_Grand_Design&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stephen Hawking's Grand Design (صفحه وجود ندارد)">Stephen Hawking's Grand Design</a> (۲۰۱۲)</li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF_(%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85_%DB%B2%DB%B0%DB%B1%DB%B3)" title="هاوکینگ (فیلم ۲۰۱۳)">هاوکینگ</a> (۲۰۱۳)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Stephen_Hawking:_A_Brief_History_Of_Mine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stephen Hawking: A Brief History Of Mine (صفحه وجود ندارد)">Stephen Hawking: A Brief History Of Mine</a> (۲۰۱۳)</li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D9%87%D9%85%D9%87%E2%80%8C%DA%86%DB%8C%D8%B2_(%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85_%DB%B2%DB%B0%DB%B1%DB%B4)" title="نظریه همه‌چیز (فیلم ۲۰۱۴)">نظریه همه‌چیز</a> (۲۰۱۴)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">خانواده</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%84%D9%88%D8%B3%DB%8C_%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="لوسی هاوکینگ">لوسی هاوکینگ</a></li></ul> <p><a href="/w/index.php?title=%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C_%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="مهدی هاوکینگ (صفحه وجود ندارد)">مهدی هاوکینگ</a> </p> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">غیره</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%81%D8%AA%D9%88_%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%85%D9%87_%D8%A8%D8%AF%D9%87" title="حرفتو ادامه بده">حرفتو ادامه بده</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3"><div><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Symbol_category_class.svg" class="mw-file-description" title="رده"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/16px-Symbol_category_class.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/23px-Symbol_category_class.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Symbol_category_class.svg/31px-Symbol_category_class.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></a></span> <b> <a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="رده:استیون هاوکینگ">رده:استیون هاوکینگ</a></b> <b><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF%D9%87:Portal-puzzle.svg" class="mw-file-description" title="درگاه"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></a></span> <a href="/wiki/%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D8%A7%D9%87:%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="درگاه:فیزیک">درگاه:فیزیک</a></b></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r39648996"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="اثبات‌گرایی" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40355799"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r40261389"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-نمایش"><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="الگو:اثبات‌گرایی"><abbr title="مشاهدهٔ این الگو">ن</abbr></a></li><li class="nv-بحث"><a href="/w/index.php?title=%D8%A8%D8%AD%D8%AB_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="بحث الگو:اثبات‌گرایی (صفحه وجود ندارد)"><abbr title="بحث پیرامون این الگو">ب</abbr></a></li><li class="nv-ویرایش"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D9%88%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4_%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87/%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88:%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ویژه:ویرایش صفحه/الگو:اثبات‌گرایی"><abbr title="ویرایش کردن این الگو">و</abbr></a></li></ul></div><div id="اثبات‌گرایی" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اثبات‌گرایی">اثبات‌گرایی</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:12.0em">دیدگاه‌ها</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D8%B6%D8%AF_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ضد انسانگرایی (صفحه وجود ندارد)">ضد انسانگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تجربه‌گرایی">تجربه‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="خردگرایی">خردگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="علم‌گرایی">علم‌گرایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:12.0em">تمایلات</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-disambig" title="قانون‌گرایی">قانون‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82%DB%8C" title="اثبات‌گرایی منطقی">اثبات‌گرایی منطقی</a> / <a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%AA%D8%AD%D9%84%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="فلسفه تحلیلی">فلسفه تحلیلی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="مکتب اثبات‌گرایی (صفحه وجود ندارد)">مکتب اثبات‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%B3%D8%A7%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پسااثبات‌گرایی">پسااثبات‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="اثبات‌گرایی">اثبات‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D8%AE" title="ارنست ماخ">ارنست ماخ</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%84%D8%A6%D9%88%D9%BE%D9%88%D9%84%D8%AF_%D9%81%D9%88%D9%86_%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%A9%D9%87" title="لئوپولد فون رانکه">لئوپولد فون رانکه</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Positivism_(international_relations)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Positivism (international relations) (صفحه وجود ندارد)">Positivism in international relations</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Positivism_in_Poland&action=edit&redlink=1" class="new" title="Positivism in Poland (صفحه وجود ندارد)">Polish positivism</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1_%D8%A8%D9%88%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%81" title="الکساندر بوگدانف">الکساندر بوگدانف</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:12.0em">مفاهیم اصلی</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Consilience&action=edit&redlink=1" class="new" title="Consilience (صفحه وجود ندارد)">Consilience</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D9%85%D8%B1%D8%B2%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="مسئله مرزبندی">Demarcation</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D9%87%D9%88%D8%AF" title="شهود">شهود</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%A1" class="mw-redirect" title="استقراء">استقراء</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%AA%D9%88%D8%AC%DB%8C%D9%87" title="نظریه توجیه">نظریه توجیه</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%87_%D9%88%DB%8C%D9%86" title="حلقه وین">حلقه وین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B4%D8%A8%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85" class="mw-redirect" title="شبه علم">شبه علم</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%D8%AD%D8%AF%D8%AA_%D8%B9%D9%84%D9%85" class="mw-redirect" title="وحدت علم">وحدت علم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AA%D8%B5%D8%AF%DB%8C%D9%82%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="تصدیق‌گرایی (صفحه وجود ندارد)">تصدیق‌گرایی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:12.0em">نظریه‌های رقیب</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B6%D8%AF_%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ضد اثبات‌گرایی">ضد اثبات‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Confirmation_holism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Confirmation holism (صفحه وجود ندارد)">Confirmation holism</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D8%B8%D8%B1%DB%8C%D9%87_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="نظریه انتقادی">نظریه انتقادی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%DB%8C" title="ابطال‌پذیری">ابطال‌پذیری</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=Geisteswissenschaft&action=edit&redlink=1" class="new" title="Geisteswissenschaft (صفحه وجود ندارد)">Geisteswissenschaft</a></i></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%B1%D9%85%D9%86%D9%88%D8%AA%DB%8C%DA%A9" title="هرمنوتیک">هرمنوتیک</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="تاریخ‌گرایی">تاریخ‌گرایی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C_(%D9%87%D9%86%D8%B1)&action=edit&redlink=1" class="new" title="مکتب تاریخی (هنر) (صفحه وجود ندارد)">مکتب تاریخی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="علوم انسانی">علوم انسانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="علوم انسانی">علوم انسانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B3%D8%A6%D9%84%D9%87_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%A1" title="مسئله استقراء">مسئله استقراء</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Reflectivism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Reflectivism (صفحه وجود ندارد)">Reflectivism</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:12.0em"><a href="/wiki/%D8%AA%D8%AD%D9%88%D9%84_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%D9%87" class="mw-redirect" title="تحول انگاره">تغییرات انگاره</a> مرتبط<br />در <a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="تاریخ علم">تاریخ علم</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D9%87%D9%86%D8%AF%D8%B3%D9%87_%D9%86%D8%A7%D8%A7%D9%82%D9%84%DB%8C%D8%AF%D8%B3%DB%8C" title="هندسه نااقلیدسی">هندسه نااقلیدسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B5%D9%84_%D8%B9%D8%AF%D9%85_%D9%82%D8%B7%D8%B9%DB%8C%D8%AA" title="اصل عدم قطعیت">اصل عدم قطعیت</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:12.0em">موضوع‌های مرتبط</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%81%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="رفتارگرایی">رفتارگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AE%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="خردگرایی انتقادی">خردگرایی انتقادی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%D9%86%D8%AA%D9%82%D8%A7%D8%AF_%D8%A8%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="انتقاد به علم (صفحه وجود ندارد)">انتقاد به علم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A6%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%AE%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="ایدئالیسم شناخت‌شناسی (صفحه وجود ندارد)">ایدئالیسم شناخت‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D8%AA%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="معرفت‌شناسی">معرفت‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D9%84%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1%DB%8C" title="کل‌نگری">کل‌نگری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D8%A8%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C" class="mw-redirect" title="ابزارانگاری">ابزارانگاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%86%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="نوگرایی">نوگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D8%B9%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA)" class="mw-redirect" title="طبیعت‌گرایی (ادبیات)">طبیعت‌گرایی در ادبیات</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%B1_%D9%88_%D8%A7%D9%86%D8%AF%DB%8C%D8%B4%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1" title="قانون‌نگر و اندیشه‌نگار">قانون‌نگر و اندیشه‌نگار</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%DB%8C%D9%86%DB%8C%D8%AA" title="عینیت">عینیت در علم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Operationalization&action=edit&redlink=1" class="new" title="Operationalization (صفحه وجود ندارد)">Operationalism</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="پدیده‌گرایی">پدیده‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%B9%D9%84%D9%85" title="فلسفه علم">فلسفه علم</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Deductive-nomological_model&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deductive-nomological model (صفحه وجود ندارد)">Deductive-nomological model</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ramsey_sentence&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ramsey sentence (صفحه وجود ندارد)">Ramsey sentence</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AD%D8%B3%DB%8C" title="داده‌های حسی">داده‌های حسی</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%D8%B1%D9%88%D8%B4_%D8%AA%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82_%DA%A9%DB%8C%D9%81%DB%8C" class="mw-redirect" title="روش تحقیق کیفی">روش تحقیق کیفی</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B7%D9%87_%D8%A8%DB%8C%D9%86_%D8%AF%DB%8C%D9%86_%D9%88_%D8%B9%D9%84%D9%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="رابطه بین دین و علم (صفحه وجود ندارد)">رابطه بین دین و علم</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%87%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="جامعه‌شناسی">جامعه‌شناسی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C" title="علوم اجتماعی">علوم اجتماعی</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%B1%D8%AF%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C" title="کارکردگرایی ساختاری">کارکردگرایی ساختاری</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="ساختارگرایی">ساختارگرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%A8%D9%86%D8%AF%DB%8C" title="ساختاربندی">ساختاربندی</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="بحث‌های_مثبت_مرتبط" style="font-size:114%;margin:0 4em">بحث‌های مثبت مرتبط</div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:12.0em">روش</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li> دهه ۱۸۹۰ <a href="/w/index.php?title=Methodenstreit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Methodenstreit (صفحه وجود ندارد)"><i>Methodenstreit</i> (economics)</a></li> <li>۱۹۰۹ <i><a href="/w/index.php?title=Werturteilsstreit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Werturteilsstreit (صفحه وجود ندارد)">Werturteilsstreit</a></i></li> <li>دهه ۱۹۶۰  <i><a href="/wiki/%D9%86%D8%B2%D8%A7%D8%B9_%D8%A8%D8%B1_%D8%B3%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B2%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%88%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="نزاع بر سر پوزیتیویسم">Positivismusstreit</a></i></li> <li>دهه ۱۹۹۰ <a href="/wiki/%D8%AC%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="جنگ‌های علمی">جنگ‌های علمی</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:12.0em">مشارکت</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>۱۸۳۰ <i><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%87_%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87_%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="دوره فلسفه اثباتی">دوره فلسفه اثباتی</a></i></li> <li>۱۸۴۸ <i><a href="/w/index.php?title=A_General_View_of_Positivism&action=edit&redlink=1" class="new" title="A General View of Positivism (صفحه وجود ندارد)">A General View of Positivism</a></i></li> <li>۱۸۸۶ <i><a href="/wiki/%D8%A7%D8%B1%D9%86%D8%B3%D8%AA_%D9%85%D8%A7%D8%AE" title="ارنست ماخ">ارنست ماخ</a></i></li> <li>۱۹۲۷ <i><a href="/w/index.php?title=The_Logic_of_Modern_Physics&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Logic of Modern Physics (صفحه وجود ندارد)">The Logic of Modern Physics</a></i></li> <li>۱۹۳۶ <i><a href="/w/index.php?title=Language,_Truth,_and_Logic&action=edit&redlink=1" class="new" title="Language, Truth, and Logic (صفحه وجود ندارد)">Language, Truth, and Logic</a></i></li> <li>۱۹۵۹ <i><a href="/w/index.php?title=The_Two_Cultures&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Two Cultures (صفحه وجود ندارد)">The Two Cultures</a></i></li> <li>۲۰۰۱ <i><a class="mw-selflink selflink">جهان در پوست گردو</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:12.0em">طرفداران</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Richard_Avenarius&action=edit&redlink=1" class="new" title="Richard Avenarius (صفحه وجود ندارد)">Richard Avenarius</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A2%D9%84%D9%81%D8%B1%D8%AF_%D8%AC%DB%8C_%D8%A2%DB%8C%D8%B1" title="آلفرد جی آیر">آلفرد جی آیر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B3%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%B1_%D8%A8%D9%88%DA%AF%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%81" title="الکساندر بوگدانف">الکساندر بوگدانف</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%DA%AF%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%A9%D9%86%D8%AA" title="اگوست کنت">اگوست کنت</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%88%DB%8C%DA%AF%D9%86_%D8%AF%D9%88%D8%B1%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="اویگن دورینگ">اویگن دورینگ</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%84_%D8%AF%D9%88%D8%B1%DA%A9%DB%8C%D9%85" title="امیل دورکیم">امیل دورکیم</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%87_%D8%A8%D8%B1%D9%84%DB%8C%D9%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="حلقه برلین (صفحه وجود ندارد)">حلقه برلین</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%84%D9%82%D9%87_%D9%88%DB%8C%D9%86" title="حلقه وین">حلقه وین</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:12.0em">Criticism</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>۱۹۰۹ <i><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%B3%D9%85_%D9%88_%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B1%DB%8C%D9%88%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%B3%D9%85" title="ماتریالیسم و امپریوکریتیسیسم">ماتریالیسم و امپریوکریتیسیسم</a></i></li> <li>۱۹۲۳ <i><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%D9%88_%D8%A2%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C_%D8%B7%D8%A8%D9%82%D8%A7%D8%AA%DB%8C" title="تاریخ و آگاهی طبقاتی">تاریخ و آگاهی طبقاتی</a></i></li> <li>۱۹۳۴ <i><a href="/w/index.php?title=The_Logic_of_Scientific_Discovery&action=edit&redlink=1" class="new" title="The Logic of Scientific Discovery (صفحه وجود ندارد)">The Logic of Scientific Discovery</a></i></li> <li>۱۹۳۶ <i><a href="/wiki/%D9%81%D9%82%D8%B1_%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8_%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE_%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" class="mw-redirect" title="فقر مکتب تاریخ گرایی">فقر تاریخ گرایی</a></i></li> <li>۱۹۴۲ <i><a href="/w/index.php?title=World_Hypotheses&action=edit&redlink=1" class="new" title="World Hypotheses (صفحه وجود ندارد)">World Hypotheses</a></i></li> <li>۱۹۵۱ <i><a href="/wiki/%D8%AF%D9%88_%D8%AC%D8%B2%D9%85_%D8%AA%D8%AC%D8%B1%D8%A8%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="دو جزم تجربه‌گرایی">دو جزم تجربه‌گرایی</a></i></li> <li>۱۹۶۰ <i><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA_%D9%88_%D8%B1%D9%88%D8%B4" title="حقیقت و روش">حقیقت و روش</a></i></li> <li>۱۹۶۲ <i><a href="/wiki/%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1_%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%B9%D9%84%D9%85%DB%8C" title="ساختار انقلاب‌های علمی">ساختار انقلاب‌های علمی</a></i></li> <li>۱۹۶۳ <i><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D9%BE%D9%88%D9%BE%D8%B1" title="کارل پوپر">حدس‌ها و ابطال‌ها</a></i></li> <li>۱۹۶۴ <i><a href="/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%B3%D8%A7%D9%86_%D8%AA%DA%A9%E2%80%8C%D8%B3%D8%A7%D8%AD%D8%AA%DB%8C" title="انسان تک‌ساحتی">انسان تک‌ساحتی</a></i></li> <li>۱۹۶۸ <i><a href="/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%B1%DA%AF%D9%86_%D9%87%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D9%85%D8%A7%D8%B3" title="یورگن هابرماس">Knowledge and Human Interests</a></i></li> <li>۱۹۷۸ <i><a href="/wiki/%D8%A7%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%D9%BE%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B1_%D8%AA%D8%A7%D9%85%D9%BE%D8%B3%D9%88%D9%86" title="ادوارد پالمر تامپسون">The Poverty of Theory</a></i></li> <li>۱۹۸۰ <i><a href="/w/index.php?title=Constructive_empiricism&action=edit&redlink=1" class="new" title="Constructive empiricism (صفحه وجود ندارد)">The Scientific Image</a></i></li> <li>۱۹۸۶ <i><a href="/w/index.php?title=McCloskey_critique&action=edit&redlink=1" class="new" title="McCloskey critique (صفحه وجود ندارد)">The Rhetoric of Economics</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:12.0em">Critics</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AA%D8%A6%D9%88%D8%AF%D9%88%D8%B1_%D8%A2%D8%AF%D9%88%D8%B1%D9%86%D9%88" title="تئودور آدورنو">تئودور آدورنو</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%88%D9%86_%D8%A8%D8%A7%D8%B4%D9%84%D8%A7%D8%B1" title="گاستون باشلار">گاستون باشلار</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D9%88_%D8%A8%D9%88%D9%86%DA%AF%D9%87" title="ماریو بونگه">ماریو بونگه</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%D9%87%D9%84%D9%85_%D8%AF%DB%8C%D9%84%D8%AA%D8%A7%DB%8C" title="ویلهلم دیلتای">ویلهلم دیلتای</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%BE%D8%A7%D9%88%D9%84_%D9%81%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D9%86%D8%AF" title="پاول فایرابند">پاول فایرابند</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%86%D8%B3-%DA%AF%D8%A6%D9%88%D8%B1%DA%AF_%DA%AF%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%B1" title="هانس-گئورگ گادامر">هانس-گئورگ گادامر</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AA%D9%88%D9%85%D8%A7%D8%B3_%DA%A9%D9%88%D9%87%D9%86" title="توماس کوهن">توماس کوهن</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%AF%DB%8C%D9%88%D8%B1%DA%AF_%D9%84%D9%88%DA%A9%D8%A7%DA%86" class="mw-redirect" title="گیورگ لوکاچ">گیورگ لوکاچ</a></li> <li><a href="/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D9%BE%D9%88%D9%BE%D8%B1" title="کارل پوپر">کارل پوپر</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%B1%D8%AF_%DA%A9%D9%88%D8%A7%DB%8C%D9%86" title="ویلارد کواین">W. V. O. Quine</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%85%D8%A7%DA%A9%D8%B3_%D9%88%D8%A8%D8%B1" title="ماکس وبر">ماکس وبر</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:12.0em">Concepts in contention</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%D8%AF%D8%A7%D9%86%D8%B4" title="دانش">دانش</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%B9%DB%8C%D9%86%DB%8C%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C_(%D9%81%D9%84%D8%B3%D9%81%D9%87)" title="عینی‌گرایی (فلسفه)">عینی‌گرایی</a></li> <li><a href="/wiki/%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C" class="mw-redirect" title="فرادانی">فرادانی</a></li> <li><a href="/wiki/%D8%AD%D9%82%DB%8C%D9%82%D8%AA" title="حقیقت">حقیقت</a></li> <li><i><a href="/wiki/%D9%81%D9%87%D9%85_%D9%87%D9%85%D8%AF%D9%84%D8%A7%D9%86%D9%87" class="mw-redirect" title="فهم همدلانه">فهم همدلانه</a></i></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%A7%D8%AB%D8%A8%D8%A7%D8%AA%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C" title="رده:اثبات‌گرایی">رده:اثبات‌گرایی</a></div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐8cb5f4d85‐lx24h Cached time: 20241126151914 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.519 seconds Real time usage: 0.704 seconds Preprocessor visited node count: 1991/1000000 Post‐expand include size: 82724/2097152 bytes Template argument size: 3269/2097152 bytes Highest expansion depth: 11/100 Expensive parser function count: 1/500 Unstrip recursion depth: 1/20 Unstrip post‐expand size: 22829/5000000 bytes Lua time usage: 0.327/10.000 seconds Lua memory usage: 13769222/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 624.759 1 -total 26.15% 163.402 1 الگو:استیون_هاوکینگ 24.55% 153.365 1 الگو:جعبه_کتاب_1 22.53% 140.778 1 الگو:انگلیسی 22.32% 139.425 4 الگو:Navbox 21.98% 137.341 1 الگو:به_زبان_دیگر 21.63% 135.147 1 الگو:Lang 16.09% 100.511 1 الگو:Infobox 13.29% 83.002 1 الگو:پانویس 10.52% 65.704 1 الگو:یادکرد_وب --> <!-- Saved in parser cache with key fawiki:pcache:398700:|#|:idhash:canonical and timestamp 20241126151914 and revision id 39976704. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">برگرفته از «<a dir="ltr" href="https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=جهان_در_پوست_گردو&oldid=39976704">https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=جهان_در_پوست_گردو&oldid=39976704</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%98%D9%87:%D8%B1%D8%AF%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="ویژه:رده‌ها">رده‌ها</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B1_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:کتاب‌های ۲۰۰۱ (میلادی)">کتاب‌های ۲۰۰۱ (میلادی)</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%88%D9%86_%D9%87%D8%A7%D9%88%DA%A9%DB%8C%D9%86%DA%AF" title="رده:کتاب‌های استیون هاوکینگ">کتاب‌های استیون هاوکینگ</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%81%DB%8C%D8%B2%DB%8C%DA%A9" title="رده:کتاب‌های فیزیک">کتاب‌های فیزیک</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%DB%8C%D9%87%D8%A7%D9%86%E2%80%8C%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="رده:کتاب‌های کیهان‌شناسی">کتاب‌های کیهان‌شناسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C_%DB%B2%DB%B0%DB%B0%DB%B1_(%D9%85%DB%8C%D9%84%D8%A7%D8%AF%DB%8C)" title="رده:کتاب‌های غیرداستانی ۲۰۰۱ (میلادی)">کتاب‌های غیرداستانی ۲۰۰۱ (میلادی)</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">رده‌های پنهان: <ul><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B9_%D8%AA%D8%AC%D8%B2%DB%8C%D9%87%E2%80%8C%DA%AF%D8%B1_%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4%E2%80%8C%D8%B9%D8%AF%D8%AF_%D8%A8%D8%A7_%D8%A2%D8%B1%DA%AF%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86_%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%B9%D8%AF%D8%AF%DB%8C" title="رده:صفحه‌های دارای تابع تجزیه‌گر آرایش‌عدد با آرگومان غیرعددی">صفحه‌های دارای تابع تجزیه‌گر آرایش‌عدد با آرگومان غیرعددی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D8%B5%D9%81%D8%AD%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C%DB%8C_%DA%A9%D9%87_%D8%A7%D8%B2_%D8%AC%D8%B9%D8%A8%D9%87_%D8%A7%D8%B7%D9%84%D8%A7%D8%B9%D8%A7%D8%AA_%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B9%D9%84%D9%88%D9%85_%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87_%D9%85%DB%8C%E2%80%8C%DA%A9%D9%86%D9%86%D8%AF" title="رده:صفحه‌هایی که از جعبه اطلاعات کتاب دارای پارامترهای نامعلوم استفاده می‌کنند">صفحه‌هایی که از جعبه اطلاعات کتاب دارای پارامترهای نامعلوم استفاده می‌کنند</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D9%88%D8%A7%DA%98%DA%AF%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D9%87_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86_%D8%A7%D9%86%DA%AF%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی">مقاله‌های دارای واژگان به زبان انگلیسی</a></li><li><a href="/wiki/%D8%B1%D8%AF%D9%87:%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C_%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%A7%DB%8C_%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C_%DB%8C%D8%A7%D8%AF%DA%A9%D8%B1%D8%AF-%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C" title="رده:مقاله‌های دارای الگوی یادکرد-ویکی">مقاله‌های دارای الگوی یادکرد-ویکی</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> این صفحه آخرین‌بار در ۳۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۴ ساعت ۱۴:۳۶ ویرایش شده است.</li> <li id="footer-info-copyright">همهٔ نوشته‌ها تحت <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ar">مجوز Creative Commons Attribution/Share-Alike</a> در دسترس است؛ برای جزئیات بیشتر <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">شرایط استفاده</a> را بخوانید.<br /> ویکی‌پدیا® علامتی تجاری متعلق به سازمان غیرانتفاعی <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">بنیاد ویکی‌مدیا</a> است.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">سیاست حفظ حریم خصوصی</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87">دربارهٔ ویکی‌پدیا</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D9%88%DB%8C%DA%A9%DB%8C%E2%80%8C%D9%BE%D8%AF%DB%8C%D8%A7:%D8%AA%DA%A9%D8%B0%DB%8C%D8%A8%E2%80%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87%D9%94_%D8%B9%D9%85%D9%88%D9%85%DB%8C">تکذیب‌نامه‌ها</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">آیین‌نامه رفتاری</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://www.mediawiki.org/wiki/How_to_contribute/fa?uselang=fa">توسعه‌دهندگان</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fa.wikipedia.org">آمار</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">بیانیهٔ کوکی</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">نمای موبایل</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-78f4c97c5d-xrcqm","wgBackendResponseTime":182,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.519","walltime":"0.704","ppvisitednodes":{"value":1991,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":82724,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3269,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":22829,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 624.759 1 -total"," 26.15% 163.402 1 الگو:استیون_هاوکینگ"," 24.55% 153.365 1 الگو:جعبه_کتاب_1"," 22.53% 140.778 1 الگو:انگلیسی"," 22.32% 139.425 4 الگو:Navbox"," 21.98% 137.341 1 الگو:به_زبان_دیگر"," 21.63% 135.147 1 الگو:Lang"," 16.09% 100.511 1 الگو:Infobox"," 13.29% 83.002 1 الگو:پانویس"," 10.52% 65.704 1 الگو:یادکرد_وب"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.327","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":13769222,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-8cb5f4d85-lx24h","timestamp":"20241126151914","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u062c\u0647\u0627\u0646 \u062f\u0631 \u067e\u0648\u0633\u062a \u06af\u0631\u062f\u0648","url":"https:\/\/fa.wikipedia.org\/wiki\/%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D8%B1_%D9%BE%D9%88%D8%B3%D8%AA_%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D9%88","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q918057","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q918057","author":{"@type":"Organization","name":"\u0645\u0634\u0627\u0631\u06a9\u062a\u200c\u06a9\u0646\u0646\u062f\u06af\u0627\u0646 \u067e\u0631\u0648\u0698\u0647\u0654 \u0648\u06cc\u06a9\u06cc\u200c\u0645\u062f\u06cc\u0627"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2009-12-24T10:35:58Z","dateModified":"2024-07-31T14:36:18Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/fa\/b\/b2\/The_universe_in_a_nutshell_book_cover.jpg","headline":"\u06a9\u062a\u0627\u0628\u06cc \u0627\u0632 \u0627\u0633\u062a\u06cc\u0648\u0646 \u0647\u0627\u0648\u06a9\u06cc\u0646\u06af"}</script> </body> </html>