CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="sq" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Mahajana - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )sqwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janar","shkurt","mars","prill","maj","qershor","korrik","gusht","shtator","tetor","nëntor","dhjetor"],"wgRequestId":"ba3320e6-50cd-428b-afed-a9ad73d36f41","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Mahajana","wgTitle":"Mahajana","wgCurRevisionId":2631833,"wgRevisionId":2631833,"wgArticleId":336179,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Pages with reference errors","Vetitë CS1: Burime në anglishte amerikane (en-us)","Faqe me adresa nga Wayback Machine që përdorin stampën e arkivës së rrjetit","Faqe me përkthime të pashqyrtuara","Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës","Budizëm","Fe"],"wgPageViewLanguage":"sq","wgPageContentLanguage":"sq","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Mahajana","wgRelevantArticleId":336179,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true, "wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":2631833,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"sq","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"sq"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q48362","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true, "wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.lidhjetejashtme","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar", "ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sq&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=sq&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sq&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1b/Astasahasrika_Prajnaparamita_Maitreya_Detail.jpeg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1333"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/1b/Astasahasrika_Prajnaparamita_Maitreya_Detail.jpeg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="889"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="711"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Mahajana - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//sq.m.wikipedia.org/wiki/Mahajana"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redaktoni" href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (sq)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//sq.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Mahajana"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.sq"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedia Atom feed" href="/w/index.php?title=Speciale:NdryshimeS%C3%ABFundmi&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Mahajana rootpage-Mahajana skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Main menu" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Main menu</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Main menu</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">fshihe</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Lëvizje </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-writearticle" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Ndihm%C3%ABsi_i_Artikujve"><span>Shkruaj një artikull</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:ArtikullIRast%C3%ABsish%C3%ABm" title="Shikoni një artikull të rastit [x]" accesskey="x"><span>Artikull i rastit</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:NdryshimeS%C3%ABFundmi" title="Lista e ndryshimeve më të fundit në wiki [r]" accesskey="r"><span>Ndryshimet më të fundit</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-content" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-content" > <div class="vector-menu-heading"> Përmbajtja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-featuredarticles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Artikuj_t%C3%AB_p%C3%ABrkryer"><span>Artikuj të përkryer</span></a></li><li id="n-goodarticles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Artikuj_t%C3%AB_mir%C3%AB"><span>Artikuj të mirë</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-community" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-community" > <div class="vector-menu-heading"> Komuniteti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kuvendi"><span>Kuvendi</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ndihm%C3%AB:Pyetje_e_P%C3%ABrgjigje"><span>Pyetje e Përgjigje</span></a></li><li id="n-complaints" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zyra_e_Ankesave"><span>Zyra e Ankesave</span></a></li><li id="n-administration" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Administrata"><span>Administrata</span></a></li><li id="n-robot" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Robot%C3%ABt"><span>Ofiçina</span></a></li><li id="n-deletion" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Forumi_i_Grisjes"><span>Forumi i Grisjes</span></a></li><li id="n-embassy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Ambasadat"><span>Ambasadat</span></a></li><li id="n-awards" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:%C3%87mimet"><span>Çmimet</span></a></li><li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Livadhi"><span>Livadhi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Faqja_kryesore" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="enciklopedia e lirë" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-sq.svg" width="120" height="16" style="width: 7.5em; height: 1em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciale:K%C3%ABrko" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Kërko Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Kërko</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Kërko te Wikipedia" aria-label="Kërko te Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Kërko Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Kërko"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Kërko</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Mjete vetjake"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Appearance" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Appearance</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_sq.wikipedia.org&uselang=sq" class=""><span>Dhuroni</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:HapLlogari&returnto=Mahajana" title="Ju rekomandojmë të krijoni një llogari dhe të kyqeni; megjithatë, nuk është e detyrueshme" class=""><span>Krijo llogari</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:Hyrja&returnto=Mahajana" title="Identifikimi nuk është i detyrueshëm, megjithatë ne jua rekomandojmë. [o]" accesskey="o" class=""><span>Hyni</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="More options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mjete vetjake" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mjete vetjake</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_sq.wikipedia.org&uselang=sq"><span>Dhuroni</span></a></li><li id="pt-contribute" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:Contribute"><span class="vector-icon mw-ui-icon-edit mw-ui-icon-wikimedia-edit"></span> <span>Contribute</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:HapLlogari&returnto=Mahajana" title="Ju rekomandojmë të krijoni një llogari dhe të kyqeni; megjithatë, nuk është e detyrueshme"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Krijo llogari</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Hyrja&returnto=Mahajana" title="Identifikimi nuk është i detyrueshëm, megjithatë ne jua rekomandojmë. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Hyni</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages for logged out editors <a href="/wiki/Ndihm%C3%AB:Introduction" aria-label="Learn more about editing"><span>learn more</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:DiskutimetVetjake" title="Faqja e diskutimeve të përdoruesve anonim për këtë adresë IP [n]" accesskey="n"><span>Diskutimi</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contents" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contents</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">fshihe</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Fillim</div> </a> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Historia subsection</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Mahajana_e_hershme" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mahajana_e_hershme"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Mahajana e hershme</span> </div> </a> <ul id="toc-Mahajana_e_hershme-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pushtet_Mahayana_ne_Indi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pushtet_Mahayana_ne_Indi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Pushtet Mahayana ne Indi</span> </div> </a> <ul id="toc-Pushtet_Mahayana_ne_Indi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Rritje_e_Degës_Mahayana" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Rritje_e_Degës_Mahayana"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Rritje e Degës Mahayana</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Rritje_e_Degës_Mahayana-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Rritje e Degës Mahayana subsection</span> </button> <ul id="toc-Rritje_e_Degës_Mahayana-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Zgjerimi_jashtë_Indisë" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Zgjerimi_jashtë_Indisë"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Zgjerimi jashtë Indisë</span> </div> </a> <ul id="toc-Zgjerimi_jashtë_Indisë-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Botëkuptimi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Botëkuptimi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Botëkuptimi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Botëkuptimi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Botëkuptimi subsection</span> </button> <ul id="toc-Botëkuptimi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Budat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Budat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Budat</span> </div> </a> <ul id="toc-Budat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bodhisattvat" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bodhisattvat"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Bodhisattvat</span> </div> </a> <ul id="toc-Bodhisattvat-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rruga_Bodhisattva" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Rruga_Bodhisattva"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Rruga Bodhisattva</span> </div> </a> <ul id="toc-Rruga_Bodhisattva-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nivelet_e_Bodhisattves" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nivelet_e_Bodhisattves"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Nivelet e Bodhisattves</span> </div> </a> <ul id="toc-Nivelet_e_Bodhisattves-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mjetet_e_aftë_dhe_mjeti_i_vetëm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mjetet_e_aftë_dhe_mjeti_i_vetëm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Mjetet e aftë dhe mjeti i vetëm</span> </div> </a> <ul id="toc-Mjetet_e_aftë_dhe_mjeti_i_vetëm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Prajñāpāramitā_(Njohuri_transcendente)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Prajñāpāramitā_(Njohuri_transcendente)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.6</span> <span>Prajñāpāramitā (Njohuri transcendente)</span> </div> </a> <ul id="toc-Prajñāpāramitā_(Njohuri_transcendente)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Madhyamaka_(Centrizmi)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Madhyamaka_(Centrizmi)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.7</span> <span>Madhyamaka (Centrizmi)</span> </div> </a> <ul id="toc-Madhyamaka_(Centrizmi)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vijñānavāda_(Doktrina_e_Ndërgjegjes)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vijñānavāda_(Doktrina_e_Ndërgjegjes)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.8</span> <span>Vijñānavāda (Doktrina e Ndërgjegjes)</span> </div> </a> <ul id="toc-Vijñānavāda_(Doktrina_e_Ndërgjegjes)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Buda-natyrë" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Buda-natyrë"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.9</span> <span>Buda-natyrë</span> </div> </a> <ul id="toc-Buda-natyrë-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Praktika" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Praktika"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Praktika</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Praktika-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Praktika subsection</span> </button> <ul id="toc-Praktika-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Paramita" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Paramita"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Paramita</span> </div> </a> <ul id="toc-Paramita-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Meditimi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Meditimi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Meditimi</span> </div> </a> <ul id="toc-Meditimi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Shkrimi_i_Shenjtë" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Shkrimi_i_Shenjtë"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Shkrimi i Shenjtë</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Shkrimi_i_Shenjtë-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Shkrimi i Shenjtë subsection</span> </button> <ul id="toc-Shkrimi_i_Shenjtë-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Mahajana_sutra" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mahajana_sutra"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Mahajana sutra</span> </div> </a> <ul id="toc-Mahajana_sutra-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Shkruajtimet_te_tjera" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Shkruajtimet_te_tjera"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Shkruajtimet te tjera</span> </div> </a> <ul id="toc-Shkruajtimet_te_tjera-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Shih_edhe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Shih_edhe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Shih edhe</span> </div> </a> <ul id="toc-Shih_edhe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Referime" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Referime"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Referime</span> </div> </a> <ul id="toc-Referime-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contents" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Mahajana</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 97 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-97" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">97 gjuhë</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – afrikanisht" lang="af" hreflang="af" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="ماهايانا – arabisht" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ماهايانا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabisht" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="ماهايانا – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="ماهايانا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="মহাযান – asamezisht" lang="as" hreflang="as" data-title="মহাযান" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asamezisht" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – azerbajxhanisht" lang="az" hreflang="az" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbajxhanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%8F%D0%BD%D0%B0" title="Махаяна – bullgarisht" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Махаяна" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bullgarisht" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="महायान – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="महायान" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="মহাযান – bengalisht" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মহাযান" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalisht" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%90%E0%BD%BA%E0%BD%82%E0%BC%8B%E0%BD%94%E0%BC%8B%E0%BD%86%E0%BD%BA%E0%BD%93%E0%BC%8B%E0%BD%94%E0%BD%BC%E0%BC%8D" title="ཐེག་པ་ཆེན་པོ། – tibetisht" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཐེག་པ་ཆེན་པོ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tibetisht" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – bretonisht" lang="br" hreflang="br" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretonisht" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – katalonisht" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="katalonisht" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%DA%BE%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="ماھایانا – kurdishte qendrore" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ماھایانا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="kurdishte qendrore" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Mah%C3%A1j%C3%A1na" title="Mahájána – çekisht" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Mahájána" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="çekisht" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – uellsisht" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="uellsisht" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – danisht" lang="da" hreflang="da" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danisht" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – gjermanisht" lang="de" hreflang="de" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="gjermanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CE%B1%CF%87%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%AC%CE%BD%CE%B1" title="Μαχαγιάνα – greqisht" lang="el" hreflang="el" data-title="Μαχαγιάνα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greqisht" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – anglisht" lang="en" hreflang="en" data-title="Mahayana" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglisht" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Mahajano" title="Mahajano – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Mahajano" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Mah%C4%81y%C4%81na" title="Mahāyāna – spanjisht" lang="es" hreflang="es" data-title="Mahāyāna" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="spanjisht" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Mahajaana" title="Mahajaana – estonisht" lang="et" hreflang="et" data-title="Mahajaana" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estonisht" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Mah%C4%81y%C4%81na" title="Mahāyāna – baskisht" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Mahāyāna" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskisht" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="مهایانه – persisht" lang="fa" hreflang="fa" data-title="مهایانه" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persisht" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Mahajana" title="Mahajana – finlandisht" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Mahajana" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandisht" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Bouddhisme_mah%C4%81y%C4%81na" title="Bouddhisme mahāyāna – frëngjisht" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Bouddhisme mahāyāna" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="frëngjisht" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – frizianishte perëndimore" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frizianishte perëndimore" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Boudism_mah%C4%81y%C4%81na" title="Boudism mahāyāna – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Boudism mahāyāna" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – galicisht" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicisht" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – hausisht" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausisht" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%94%D7%90%D7%99%D7%90%D7%A0%D7%94" title="מהאיאנה – hebraisht" lang="he" hreflang="he" data-title="מהאיאנה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebraisht" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="महायान – indisht" lang="hi" hreflang="hi" data-title="महायान" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="indisht" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Mahajana" title="Mahajana – kroatisht" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Mahajana" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="kroatisht" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Mah%C3%A1j%C3%A1na" title="Mahájána – hungarisht" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Mahájána" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="hungarisht" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Mah%C4%81y%C4%81na" title="Mahāyāna – indonezisht" lang="id" hreflang="id" data-title="Mahāyāna" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezisht" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – ilokoisht" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilokoisht" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Mah%C4%81y%C4%81na" title="Mahāyāna – islandisht" lang="is" hreflang="is" data-title="Mahāyāna" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandisht" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Buddismo_Mah%C4%81y%C4%81na" title="Buddismo Mahāyāna – italisht" lang="it" hreflang="it" data-title="Buddismo Mahāyāna" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italisht" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A7%E4%B9%97%E4%BB%8F%E6%95%99" title="大乗仏教 – japonisht" lang="ja" hreflang="ja" data-title="大乗仏教" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonisht" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Mahayaana" title="Mahayaana – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Mahayaana" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – javanisht" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%B0%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%90" title="მაჰაიანა – gjeorgjisht" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მაჰაიანა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gjeorgjisht" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%8F%D0%BD%D0%B0" title="Махаяна – kazakisht" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Махаяна" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazakisht" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%98%E1%9E%A0%E1%9E%B6%E1%9E%99%E1%9E%B6%E1%9E%93" title="មហាយាន – kmerisht" lang="km" hreflang="km" data-title="មហាយាន" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="kmerisht" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%8C%80%EC%8A%B9%EB%B6%88%EA%B5%90" title="대승불교 – koreanisht" lang="ko" hreflang="ko" data-title="대승불교" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreanisht" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%8F%D0%BD%D0%B0" title="Махаяна – kirgizisht" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Махаяна" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgizisht" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – latinisht" lang="la" hreflang="la" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latinisht" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Mah%C4%81y%C4%81na" title="Mahāyāna – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Mahāyāna" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%A1%E0%BA%B0%E0%BA%AB%E0%BA%B2%E0%BA%8D%E0%BA%B2%E0%BA%99" title="ມະຫາຍານ – laosisht" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ມະຫາຍານ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="laosisht" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Mahajana" title="Mahajana – lituanisht" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Mahajana" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Mah%C4%81j%C4%81nas_budisms" title="Mahājānas budisms – letonisht" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Mahājānas budisms" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letonisht" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Bodisma_mahaiana" title="Bodisma mahaiana – madagaskarisht" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Bodisma mahaiana" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="madagaskarisht" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%98%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Махајана – maqedonisht" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Махајана" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="maqedonisht" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AE%E0%B4%B9%E0%B4%BE%E0%B4%AF%E0%B4%BE%E0%B4%A8%E0%B4%82" title="മഹായാനം – malajalamisht" lang="ml" hreflang="ml" data-title="മഹായാനം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalamisht" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%8F%D0%BD%D0%B0" title="Махаяна – mongolisht" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Махаяна" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolisht" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="महायान – maratisht" lang="mr" hreflang="mr" data-title="महायान" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="maratisht" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – malajisht" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajisht" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – mirandisht" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandisht" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%9F%E1%80%AC%E1%80%9A%E1%80%AC%E1%80%94" title="မဟာယာန – birmanisht" lang="my" hreflang="my" data-title="မဟာယာန" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmanisht" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%87%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86%D9%87" title="مهایانه – mazanderanisht" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="مهایانه" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazanderanisht" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="महायान – nepalisht" lang="ne" hreflang="ne" data-title="महायान" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalisht" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="महायान – neuarisht" lang="new" hreflang="new" data-title="महायान" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="neuarisht" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – holandisht" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="holandisht" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – norvegjishte nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvegjishte nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Mah%C4%81y%C4%81na" title="Mahāyāna – norvegjishte letrare" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Mahāyāna" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvegjishte letrare" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Bodisme_mahayana" title="Bodisme mahayana – oksitanisht" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Bodisme mahayana" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksitanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A8%B9%E0%A8%BE%E0%A8%AF%E0%A8%BE%E0%A8%A8" title="ਮਹਾਯਾਨ – punxhabisht" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਮਹਾਯਾਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="punxhabisht" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Mahajana" title="Mahajana – polonisht" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Mahajana" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonisht" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%81%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مہایان – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="مہایان" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%87%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D9%86%D8%A7" title="مهايانا – pashtoisht" lang="ps" hreflang="ps" data-title="مهايانا" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pashtoisht" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Maaiana" title="Maaiana – portugalisht" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Maaiana" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalisht" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Mah%C4%81y%C4%81na" title="Mahāyāna – rumanisht" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Mahāyāna" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumanisht" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%8F%D0%BD%D0%B0" title="Махаяна – rusisht" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Махаяна" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rusisht" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="महायानम् – sanskritisht" lang="sa" hreflang="sa" data-title="महायानम्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskritisht" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – skotisht" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="skotisht" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Mahajana" title="Mahajana – serbo-kroatisht" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Mahajana" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-kroatisht" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B8%E0%B7%84%E0%B7%8F%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B6%B1_%E0%B6%B6%E0%B7%94%E0%B6%AF%E0%B7%94_%E0%B6%AF%E0%B7%84%E0%B6%B8" title="මහායාන බුදු දහම – sinhalisht" lang="si" hreflang="si" data-title="මහායාන බුදු දහම" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="sinhalisht" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Mah%C3%A1j%C3%A1na" title="Mahájána – sllovakisht" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Mahájána" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="sllovakisht" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%98%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Махајана – serbisht" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Махајана" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbisht" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – suedisht" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="suedisht" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AE%E0%AE%95%E0%AE%BE%E0%AE%AF%E0%AE%BE%E0%AE%A9_%E0%AE%AA%E0%AF%8C%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%AE%E0%AF%8D" title="மகாயான பௌத்தம் – tamilisht" lang="ta" hreflang="ta" data-title="மகாயான பௌத்தம்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilisht" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AE%E0%B0%B9%E0%B0%BE%E0%B0%AF%E0%B0%BE%E0%B0%A8%E0%B0%82" title="మహాయానం – teluguisht" lang="te" hreflang="te" data-title="మహాయానం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="teluguisht" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%AB%E0%B8%B2%E0%B8%A2%E0%B8%B2%E0%B8%99" title="มหายาน – tajlandisht" lang="th" hreflang="th" data-title="มหายาน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajlandisht" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Budismong_Mahayana" title="Budismong Mahayana – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Budismong Mahayana" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – turqisht" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turqisht" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%85%D0%B0%D1%8F%D0%BD%D0%B0" title="Махаяна – ukrainisht" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Махаяна" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainisht" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%85%DB%81%D8%A7%DB%8C%D8%A7%D9%86" title="مہایان – urduisht" lang="ur" hreflang="ur" data-title="مہایان" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urduisht" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – uzbekisht" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbekisht" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_th%E1%BB%ABa" title="Đại thừa – vietnamisht" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Đại thừa" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamisht" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Mahayana" title="Mahayana – uarajisht" lang="war" hreflang="war" data-title="Mahayana" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="uarajisht" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A7%E4%B9%98%E4%BD%9B%E6%95%99" title="大乘佛教 – kinezishte vu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="大乘佛教" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="kinezishte vu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A7%E4%B9%98%E4%BD%9B%E6%95%99" title="大乘佛教 – kinezisht" lang="zh" hreflang="zh" data-title="大乘佛教" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="kinezisht" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/T%C4%81i-s%C4%93ng_Hu%CC%8Dt-k%C3%A0u" title="Tāi-sēng Hu̍t-kàu – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Tāi-sēng Hu̍t-kàu" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A7%E4%B9%98%E4%BD%9B%E6%95%99" title="大乘佛教 – kantonezisht" lang="yue" hreflang="yue" data-title="大乘佛教" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantonezisht" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q48362#sitelinks-wikipedia" title="Përpunoni lidhje ndërgjuhësore" class="wbc-editpage">Përpunoni lidhje</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Emërhapësira"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Mahajana" title="Shikoni përmbajtjen e atikullit. [c]" accesskey="c"><span>Artikulli</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Diskutim:Mahajana&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Diskutim për përmbajtjen e faqes (nuk është shkruar akoma) [t]" accesskey="t"><span>Diskutim</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">shqip</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Shikime"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Mahajana"><span>Lexo</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit" title="Përpunoni këtë faqe [v]" accesskey="v"><span>Redakto</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit" title="Përpunoni kodin burim të kësaj faqeje [e]" accesskey="e"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=history" title="Versione të mëparshme të artikullit. [h]" accesskey="h"><span>Shihni historikun</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mjete" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Mjete</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Mjete</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">fshihe</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Mahajana"><span>Lexo</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit" title="Përpunoni këtë faqe [v]" accesskey="v"><span>Redakto</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit" title="Përpunoni kodin burim të kësaj faqeje [e]" accesskey="e"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=history"><span>Shihni historikun</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Të përgjithshme </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:LidhjetK%C3%ABtu/Mahajana" title="Lista e të gjitha faqeve wiki që lidhen tek kjo faqe [j]" accesskey="j"><span>Lidhjet këtu</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:RecentChangesLinked/Mahajana" rel="nofollow" title="Lista e ndryshimeve të faqeve që lidhen tek kjo faqe [k]" accesskey="k"><span>Ndryshime të ndërvarura</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=sq" title="Ngarko skeda [u]" accesskey="u"><span>Ngarkoni materiale multimediale</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:FaqetSpeciale" title="Lista e të gjitha faqeve speciale. [q]" accesskey="q"><span>Faqet e veçanta</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mahajana&oldid=2631833" title="Lidhja e përhershme tek ky version i faqes"><span>Lidhja e përhershme</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=info" title="Më shumë informacion për këtë faqe"><span>Informacioni i faqes</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Citim&page=Mahajana&id=2631833&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacion mbi mënyrën e citimit të kësaj faqeje"><span>Cito artikullin</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fsq.wikipedia.org%2Fwiki%2FMahajana"><span>Get shortened URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:QrCode&url=https%3A%2F%2Fsq.wikipedia.org%2Fwiki%2FMahajana"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Shtyp/eksporto </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Libra&bookcmd=book_creator&referer=Mahajana"><span>Krijo një libër</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:DownloadAsPdf&page=Mahajana&action=show-download-screen"><span>Shkarkoje si PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mahajana&printable=yes" title="Version i shtypshëm i kësaj faqeje [p]" accesskey="p"><span>Version shtypi</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Në projekte të tjera </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Mahayana" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q48362" title="Lidhje për te objekt depoje të dhënash i lidhur [g]" accesskey="g"><span>Objekt Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Appearance"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Appearance</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">move to sidebar</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">fshihe</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Nga Wikipedia, enciklopedia e lirë</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="sq" dir="ltr"><figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Astasahasrika_Prajnaparamita_Maitreya_Detail.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Astasahasrika_Prajnaparamita_Maitreya_Detail.jpeg/260px-Astasahasrika_Prajnaparamita_Maitreya_Detail.jpeg" decoding="async" width="260" height="289" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Astasahasrika_Prajnaparamita_Maitreya_Detail.jpeg/391px-Astasahasrika_Prajnaparamita_Maitreya_Detail.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Astasahasrika_Prajnaparamita_Maitreya_Detail.jpeg/520px-Astasahasrika_Prajnaparamita_Maitreya_Detail.jpeg 2x" data-file-width="630" data-file-height="700" /></a><figcaption> Një ilustrim në një dorëshkrim të <i>Aṣṭasāhasrikā Prajñāpāramitā Sūtra</i> nga <a href="/wiki/Nalanda" title="Nalanda">Nalanda</a>, që përshkruan bodhisattva <a href="/wiki/Maitreja" title="Maitreja">Maitreya</a>, një figurë e rëndësishme në Mahāyāna</figcaption></figure> <p><b>Budizmi Mahāyāna</b> ose <b>Automjet i Madhe</b> është një degë e gjerë e budizmit që u zhvillua në Indinë e lashtë. Ajo është një nga tre degët kryesore të budizmit, së bashku me <a href="/wiki/Theravada" title="Theravada">Theravada</a> dhe <a href="/w/index.php?title=Vajrayana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vajrayana (nuk është shkruar akoma)">Vajrayana</a>. Mahāyāna përfshin mësimet e hershme të budizmit, por gjithashtu pranon edhe shkrime dhe doktrina të tjera. Ajo thekson rrugën e bodhisattvëve dhe rëndësinë e diturisë (Prajñāpāramitā). Vajrayāna është një nëngrup i Mahāyāna-s që përdor metoda <a href="/w/index.php?title=Tantra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tantra (nuk është shkruar akoma)">tantrike</a> qe te behesh nje <a href="/wiki/Buda" title="Buda">Buda</a>. </p><p>Mahāyāna gjithashtu përkon me rrugën e <a href="/w/index.php?title=Bodhisattva&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bodhisattva (nuk është shkruar akoma)">bodhisattvës</a> që përpiqet të bëhet një Buddha i plotësisht zgjuar për dobinë e të gjithë qenieve të ndjeshme, dhe për këtë arsye quhet gjithashtu "Vetura e Bodhisattvës" (Bodhisattvayāna). Budizmi Mahāyāna shikon përgjithësisht qëllimin e bërjes Buddha përmes rrugës së bodhisattvës si diçka që është e mundur për të gjithë dhe sheh gjendjen e arhatit si të papërfunduar. Mahāyāna përfshin gjithashtu shumë Buddha dhe bodhisattva që nuk gjenden në Theravada (siç është Amitābha dhe Vairocana). Filozofia budiste Mahāyāna gjithashtu promovon teori të veçanta, si teoria Madhyamaka e zbrazëtisë (śūnyatā), doktrina Vijñānavāda dhe mësimi i natyrës së Budës. </p><p>Edhe pse në fillim ishte një lëvizje e vogël në Indi, Mahāyāna u rrit dhe u bë një fuqi tërheqëse në Budizmin indian. Qendrat e mësimdhënies të lidhura me Mahāyāna si Nalanda dhe Vikramashila u zhvilluan në shekujt e 7-të deri në 12-të. Gjatë historisë së saj, Budizmi Mahāyāna u përhap në të gjithë Azinë Jugore, Azinë Qendrore, Azinë Lindore dhe Azinë Juglindore. Ai vazhdon të ketë ndikim sot në Kinë (Tibet), Mongoli, Hong Kong, Kore, Japoni, Singapor, Vietnam, Filipine, Nepal, Malajzi, Tajvan dhe Butan. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=1" title="Redakto pjesën: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Historia"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Budizmi Mahāyāna ka origjinën e tij në Indinë e lashtë. Ai u zhvillua në fillim të shekullit të parë p.e.s., duke u bërë një degë e ndryshme e Budizmit nga tradita <a href="/w/index.php?title=Therav%C4%81da&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theravāda (nuk është shkruar akoma)">Theravāda</a>. Mahāyāna u karakterizua nga ideja e të qenit bodhisattva dhe synimi për të arritur zgjimin e plotë për të gjithë qeniet ne univers. Kjo shkollë e Budizmit zhvilloi doktrina të ndryshme dhe shtoi tekste të reja. Me kalimin e kohës, Mahāyāna u përhap në të gjithë Azinë dhe mori forma të ndryshme sipas kontekstit kulturor dhe gjuhësor të vendeve ku u përhap. </p><p>Në fillim, Mahāyāna u përhap kryesisht në zonën e Kaskadës së <a href="/wiki/Himalajet" title="Himalajet">Himalajve</a> në Indi, ku u zhvilluan qendra të rëndësishme si <a href="/wiki/Nalanda" title="Nalanda">Nalanda</a> dhe <a href="/w/index.php?title=Vikramashila&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vikramashila (nuk është shkruar akoma)">Vikramashila</a>. Këto qendra ishin vendet ku studiuesit dhe mësuesit e Budizmit zhvillonin hulumtime të thella mbi tekstet dhe doktrinat e Mahāyāna. Me kalimin e kohës, Mahāyāna u përhap nëpër zonat tjera të Azisë, duke arritur në Kinë, Tibet, Kore, Japoni, Vietnami, <a href="/wiki/Mongolia" title="Mongolia">Mongoli</a>, <a href="/wiki/Singapori" title="Singapori">Singapor</a>, <a href="/wiki/Filipinet" title="Filipinet">Filipinet</a>, <a href="/wiki/Nepali" title="Nepali">Nepal</a>, Malajzi, <a href="/wiki/Republika_e_Kin%C3%ABs" class="mw-redirect" title="Republika e Kinës">Tajvan</a> dhe Bhutan. </p><p>Mahāyāna buddhizmi është një prej tre degëve kryesore të Budizmit, së bashku me <a href="/w/index.php?title=Therav%C4%81da&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theravāda (nuk është shkruar akoma)">Theravāda</a> dhe <a href="/w/index.php?title=Vajray%C4%81na&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vajrayāna (nuk është shkruar akoma)">Vajrayāna</a>. Ai ka lënë një ndikim të madh në zhvillimin e kulturës, artit dhe filozofisë në vendet ku ka përhapur. </p><p>Ne përgjithësi ka disa teori që shpjegojnë origjinën e budizmit Mahāyāna. Njëra prej tyre është teoria e origjinës popullore ose të vendbanimeve (lay origins). Sipas kësaj teorie, Mahāyāna u zhvillua nga besimtarët laikë, të cilët ishin të angazhuar në praktika të zgjimit dhe e promovuan lëvizjen nga poshtë, ndërsa i kundërvënia traditës monastike. </p><p>Një teori tjetër është teoria e origjinës Mahāsanghika, që sugjeron se Mahāyāna u zhvillua nga një sekt i quajtur Mahāsanghika. Kjo sekt besonte në doktrina dhe praktika të ndryshme nga Budizmi tradicional Theravāda. </p><p>Hipoteza "e pyllit" është një teori tjetër që lidh origjinën e Mahāyāna me traditën e pyllit dhe mënyrën e jetesës <a href="/wiki/Eremiti" title="Eremiti">eremitike</a>. Sipas kësaj teorie, Mahāyāna u zhvillua në kushte të largëta nga qendrat urbane, nga eremitët dhe praktikantët qëndrorë që jetonin në pyll. </p><p>Këto teori janë vetëm disa prej shpjegimeve të propozuara për origjinën e budizmit Mahāyāna. Siç është rasti me shumë aspekte të historisë së Budizmit, nuk ka një konsensus të qartë dhe konkluziv rreth origjinës së Mahāyāna. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mahajana_e_hershme">Mahajana e hershme</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=2" title="Redakto pjesën: Mahajana e hershme" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Mahajana e hershme"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dokumentet tekstuale më të hershme për "Mahāyāna" vijnë nga sūtrat (bisedat) që filluan të shfaqen rreth fillimit të erës sonë. Jan Nattier ka vënë re se disa nga tekstet më të hershme të Mahāyāna, si Ugraparipṛccha Sūtra, përdorin termi "Mahāyāna", por nuk ka ndonjë dallim doktrinal midis Mahāyāna në këtë kontekst dhe shkollave të hershme. Në vend të kësaj, Nattier shkruan se në burimet më të hershme, "Mahāyāna" u referohej emulimit rigoroz të rrugës së Gautama Buddhas drejt Budizmit. </p><p>Mahāyāna indian kurrë nuk kishte dhe asnjëherë nuk u përpjek për të pasur një linjë të veçantë Vinaya ose urdhërimi nga shkollat e hershme të Budizmit, dhe prandaj secili bhikṣu ose bhikṣuṇī (murgj budist) që pranonte Mahāyāna formalisht i përkiste një prej shkollave të hershme budiste. Anëtarësia në këto nikāyas, ose rendet monastike, vazhdon sot, me nikāya Dharmaguptaka që përdoret në Azinë Lindore, dhe nikāya Mūlasarvāstivāda që përdoret në Budizmin tibetan. Prandaj, Mahāyāna asnjëherë nuk ishte një sekt monastik i veçantë jashtë shkollave të hershme. Paul Harrison sqaron se ndërsa Mahāyānistët monastikë i përkisnin një nikāya, jo të gjithë anëtarët e një nikāya ishin Mahāyānistë. </p><p>Nga të dhënat e murgjve kinezë që vizitonin Indinë, tani e dimë se si Mahāyānistët dhe murgjtë jo-Mahāyānistë në Indi shpesh jetonin në të njëjtat manastire anë më anë. Është gjithashtu e mundur që, formalisht, Mahāyāna do të kuptohej si një grup murgjësh ose motrash brenda një manastiri më të madh që marrnin një premtim bashkë (i njohur si "kriyākarma") për të mësuar dhe studiuar një tekst ose tekstet Mahāyāna. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pushtet_Mahayana_ne_Indi">Pushtet Mahayana ne Indi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=3" title="Redakto pjesën: Pushtet Mahayana ne Indi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Pushtet Mahayana ne Indi"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ka gjithashtu disa dëshmi që perandori Kushan Huviṣka ishte një ndjekës i Mahāyāna. Një fragment dorëshkrimi Sanskrit në Koleksionin Schøyen përshkruan Huviṣkën si të "drejtuar drejt Mahāyāna-s". Dëshmi e emrit "Mahāyāna" në shkrimet indiane në periudhën para shekullit V është shumë e kufizuar krahasuar me shumëllojshmërinë e shkrimeve Mahāyāna të transmetuara nga Azia Qendrore dhe në Kinë në atë kohë. Pavarësisht se ishte një minoritet në Indi, Mahāyāna indiane ishte një lëvizje intelektuale e gjallë. Disa tradita të mëdha Mahāyāna janë Prajñāpāramitā, Mādhyamaka, Yogācāra, Buda-natyra (Tathāgatagarbha), dhe shkolla e Dignaga dhe Dharmakirti si e fundit dhe më e re. Figurat kryesore të hershme përfshijnë <a href="/wiki/Nagarjuna" title="Nagarjuna">Nagarjunën</a>, <a href="/w/index.php?title=%C4%80ryadeva&action=edit&redlink=1" class="new" title="Āryadeva (nuk është shkruar akoma)">Āryadeva</a>-n, Aśvaghoṣa-n, <a href="/w/index.php?title=Asanga&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asanga (nuk është shkruar akoma)">Asanga</a>-n, Vasubandhu-n dhe Dignaga-n. Buddhizmi Mahāyāna duket se ka qenë aktiv në <a href="/w/index.php?title=Perandorin%C3%AB_Kushan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Perandorinë Kushan (nuk është shkruar akoma)">Perandorinë Kushan</a> (30–375 e.s., një periudhë që shënoi veprimtari misionare dhe letrare të madhe nga budistët. Ky fakt është i mbështetur nga veprat e historianit <a href="/w/index.php?title=Taranatha&action=edit&redlink=1" class="new" title="Taranatha (nuk është shkruar akoma)">Taranatha</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Rritje_e_Degës_Mahayana"><span id="Rritje_e_Deg.C3.ABs_Mahayana"></span>Rritje e Degës Mahayana</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=4" title="Redakto pjesën: Rritje e Degës Mahayana" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Rritje e Degës Mahayana"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:A_view_of_Nalanda_University.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/A_view_of_Nalanda_University.jpg/220px-A_view_of_Nalanda_University.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/A_view_of_Nalanda_University.jpg/330px-A_view_of_Nalanda_University.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/A_view_of_Nalanda_University.jpg/440px-A_view_of_Nalanda_University.jpg 2x" data-file-width="6000" data-file-height="4000" /></a><figcaption> Rrënojat e <a href="/wiki/Nalanda" title="Nalanda">Nalanda Mahavihara</a> (Manastiri i Madh) në <a href="/wiki/Bihar" class="mw-redirect" title="Bihar">Bihar</a>, një qendër kryesore për studimin e budizmit Mahajana nga shekulli i pestë i erës sonë deri në <abbr>shek.</abbr> 1200 es</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Buddhist_Expansion.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Buddhist_Expansion.svg/220px-Buddhist_Expansion.svg.png" decoding="async" width="220" height="203" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Buddhist_Expansion.svg/330px-Buddhist_Expansion.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Buddhist_Expansion.svg/440px-Buddhist_Expansion.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="473" /></a><figcaption> Zgjerimi budist në Azi, nga zemra budiste në Indinë veriore (portokalli e errët) duke filluar nga shekulli i 5-të pes, në mbretërinë e shumicës budiste (portokalli) dhe shtrirja historike e ndikimeve budiste (e verdhë). Mahāyāna (shigjeta e kuqe), Theravāda (shigjeta jeshile) dhe Tantric - Vajrayāna (shigjeta blu). "Rrugët e Mëndafshit" tokësore dhe detare ishin të ndërlidhura dhe plotësuese, duke formuar atë që studiuesit e kanë quajtur "rrethi i madh i budizmit". </figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Zgjerimi_jashtë_Indisë"><span id="Zgjerimi_jasht.C3.AB_Indis.C3.AB"></span>Zgjerimi jashtë Indisë</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=5" title="Redakto pjesën: Zgjerimi jashtë Indisë" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Zgjerimi jashtë Indisë"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Në shekullin e parë pas Krishtit, me shpërthimin e lëvizjes Mahāyāna në Indi, u ndodhën ndërveprimet e para me budizmin e hershëm nga Azia Qendrore. Shkolla Gandhāra në <a href="/wiki/Afganistani" title="Afganistani">Afganistan</a> u bë qendra e rëndësishme për përhapjen e Mahāyānës në këtë rajon. Të dhënat arkeologjike dhe tekstet e gjetura tregojnë se mësues të Mahāyānës nga India, përfshirë edhe monastirin Sārnāth, udhëtonin nëpër Gandhāra për të mësuar dhe transmetuar doktrinat Mahāyāna. Këto kontakte u zhvilluan më tej në shekullin II-III e.s., siç tregon numri i sūtrave dhe tekstevete Mahāyāna që u përkthyen në gjuhën kushanishte. Studiuesit Mahajana të Azisë Qendrore ishin shumë të rëndësishëm në Transmetimin e Budizmit në Rrugën e Mëndafshit <sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ato përfshijnë përkthyes si Lokakṣema (rreth 167–186), Dharmarakṣa (rreth 265–313), Kumārajīva (rreth 401) dhe Dharmakṣema (385–433). Vendi i Dunhuang duket se ka qenë një vend veçanërisht i rëndësishëm për studimin e Budizmit Mahajana.<sup id="cite_ref-:2_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-:2-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Mahayana u përhap nga Kina në Kore, <a href="/wiki/Vietnami" title="Vietnami">Vietnami</a> dhe <a href="/wiki/Republika_e_Kin%C3%ABs" class="mw-redirect" title="Republika e Kinës">Tajvan</a>, të cilat (së bashku me Korenë) më vonë do ta përhapnin atë edhe në <a href="/wiki/Japonia" title="Japonia">Japoninë</a> .Mahayana u përhap gjithashtu nga <a href="/wiki/India" title="India">India</a> në <a href="/wiki/Birmania" title="Birmania">Myanmar</a>, dhe më pas <a href="/wiki/Sumatra" title="Sumatra">në Sumatra</a> dhe <a href="/wiki/Malajzia" title="Malajzia">Malajzi</a> . <sup id="cite_ref-:14_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-:14-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-:20_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-:20-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Mahāyāna u përhap nga Sumatra në ishujt e tjerë indonezianë, duke përfshirë <a href="/wiki/Xhava" title="Xhava">Java</a> dhe <a href="/wiki/Borneo" title="Borneo">Borneo</a>, <a href="/wiki/Filipinet" title="Filipinet">Filipinet</a>, <a href="/wiki/Kamboxhia" title="Kamboxhia">Kamboxhia</a>, dhe përfundimisht, traditat indoneziane Mahayana arritën në Kinë. Në shekullin IV, mnishkët kinezë si <a href="/w/index.php?title=Fuxian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fuxian (nuk është shkruar akoma)">Fuxian</a> (337-422 e.s.) filluan të udhëtojnë në Indi (ku dominonte dinastia <a href="/wiki/Perandoria_Gupta" title="Perandoria Gupta">Gupta</a>) për të sjellë mësimet e Budizmit, veçanërisht veprat Mahāyāna. Në disa raste, traditat Mahāyāna indiane u transferuan drejtpërdrejt, siç ndodhi me rastin e Madhymakasë Lindore (nga Kumārajīva) dhe Yogacarasë Lindore (veçanërisht nga Xuanzang). Më vonë, zhvillimet e reja në Budizmin kinez Mahāyāna çuan në krijimin e traditave të reja të Budizmit kinez si Tiantai, Huayen, Fusha e Pastër dhe Chan (<a href="/wiki/Zen" title="Zen">Zen</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Botëkuptimi"><span id="Bot.C3.ABkuptimi"></span>Botëkuptimi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=6" title="Redakto pjesën: Botëkuptimi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Botëkuptimi"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ka disa gjëra që mund të thuhet me siguri për Budizmin Mahāyāna në përgjithësi, përveç se Budizmi i praktikuar në Kinë, Indonezi, Vietnam, Kore, Tibet, Mongoli dhe Japoni është Budizëm Mahāyāna. Mahāyāna mund të përshkruhet si një koleksion i lidhur lirshëm i mësimeve dhe praktikave (disa prej të cilave duket se janë kundërshtuese). Mahāyāna përbën një set të gjerë dhe të përfshirë të traditave të karakterizuara nga pluraliteti dhe pranimi i një numri të madh të sutrave, ideve dhe trajtiseve filozofike të reja së bashku me tekstet budiste të hershme. Përmbledhtas, Budistët Mahāyāna pranojnë doktrinat klasike budiste të gjetura në Budizmin e hershëm (siç janë Nikāya dhe Āgama), si Rruga e Mesme, Lidhja e Varur, Katër Nobëlëtë, Rruga Eplejuar Nobël, Tre Juvela, Tre shënja të ekzistencës dhe bodhipakṣadharmat (ndihmë për zgjimin). Budizmi Mahāyāna pranon gjithashtu disa nga idetë e gjetura në mendimin Budist të Abhidharmas. Megjithatë, Mahāyāna shton gjithashtu shumë tekstesh dhe doktrina Mahāyāna, të cilat shihen si mësimet përfundimtare dhe në disa raste të larta. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Budat">Budat</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=7" title="Redakto pjesën: Budat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Budat"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Amitayus_Buddha_in_His_Paradise.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Amitayus_Buddha_in_His_Paradise.jpg/220px-Amitayus_Buddha_in_His_Paradise.jpg" decoding="async" width="220" height="318" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Amitayus_Buddha_in_His_Paradise.jpg/330px-Amitayus_Buddha_in_His_Paradise.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Amitayus_Buddha_in_His_Paradise.jpg/440px-Amitayus_Buddha_in_His_Paradise.jpg 2x" data-file-width="2628" data-file-height="3800" /></a><figcaption> Përshkrim tibetian i Budës Amitāyus në Tokën e tij të Pastër të Sukhavati</figcaption></figure> <p>Buddhat dhe bodhisattvas (ekzistencat në rrugën drejt Buddhës) janë elemente themelore të Mahāyāna. Mahāyāna ka një kozmologji dhe teologji shumë të zgjeruar, me Budat e ndryshëm dhe bodhisattvas të fuqishëm që banonin në botëra dhe fusha të ndryshme buddhore (buda kshetra). Buda-t Mahāyāna unikë përfshijnë <a href="/w/index.php?title=Buda_Amit%C4%81bha&action=edit&redlink=1" class="new" title="Buda Amitābha (nuk është shkruar akoma)">Budën Amitābha</a> ("Dritë e pakufishme"), <a href="/w/index.php?title=Ak%E1%B9%A3obhya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Akṣobhya (nuk është shkruar akoma)">Akṣobhya</a> ("i pabëndshëm"), <a href="/w/index.php?title=Bhai%E1%B9%A3ajyaguru&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bhaiṣajyaguru (nuk është shkruar akoma)">Bhaiṣajyaguru</a> ("Mjek i gurëve") dhe <a href="/w/index.php?title=Vairocana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vairocana (nuk është shkruar akoma)">Vairocana</a> ("i ndriçueshmi"). Në Mahāyāna, një Buddha shihet si një qenie që ka arritur llojin më të lartë të zgjimit për shkak të dhembshurisë së tij të lartë dhe dëshirës për të ndihmuar të gjitha qeniet. </p><p>Një gje e rëndësishme e Mahāyānës është mënyra në të cilën ajo kupton natyrën e një Buddhe, që ndryshon nga kuptimet jashtë Mahāyāna. Tekstet Mahāyāna jo vetëm se shpesh paraqesin shumë <a href="/wiki/Buda" title="Buda">Buda</a> përveç <a href="/wiki/Gautama_Buddha" title="Gautama Buddha">Sakjamunit</a>, por i shohin ata si qenie transcendente (lokuttara) me fuqi të mëdha dhe jete të gjata. <a href="/w/index.php?title=Sutra_e_Lules_s%C3%AB_Bardh%C3%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sutra e Lules së Bardhë (nuk është shkruar akoma)">Sutra e Lules së Bardhë</a> përshkruan në një mënyrë të famshme jetën e Buddhes si të pamerimëshme dhe thotë se ai në të vërtetë ka arritur Buddhën e shumë eoneve (kalpas) më parë, dhe ka mësuar Dharman përmes avatarëve të tij të shumtë për një periudhë të padukshme kohore. Përveç kësaj, Buddhët janë të veprimtarë në botë, duke krijuar gjithmonë mënyra për të mësuar dhe ndihmuar të gjitha qeniet ndërgjegjëse. </p><p>Sipas Paul Williams, në Mahāyāna, një Buddha shpesh shihet si "një mbret shpirtëror, që lidhet me botën dhe kujdeset për të", më shumë se sa një mësues që pas vdekjes së tij "ka shkuar plotësisht përtej" botës dhe shqetësimeve të saj. Jeta dhe vdekja e Buddhes <a href="/wiki/Gautama_Buddha" title="Gautama Buddha">Sakjamuni</a> zakonisht kuptohen doketikisht si një "shfaqje e thjeshtë", vdekja e tij është një shfaqje, ndërsa në të vërtetë ai mbetet për hir të dhembshurisë për të ndihmuar të gjitha qeniet ndërgjegjëse. </p><p>Në të njëjtën mënyrë, Guang Xing përshkruan Budën në Mahāyāna si një perëndi i pashoq dhe i fuqishëm "i pajisur me atributet dhe cilësitë e shumta supernatyrale". Budizmat Mahāyāna janë krahasuar shpesh me lloje të ndryshme të teizmit (përfshirë <a href="/wiki/Panteizmi_natyralist" title="Panteizmi natyralist">panteizmin</a>) nga studiues të ndryshëm, megjithatë ka mosmarrëveshje midis studiuesve në lidhje me këtë çështje dhe në lidhje me marrëdhënien e përgjithshme midis Budizmit dhe teizmit. Ideja që Budat mbeten të arritshëm është shumë e ndikshme në Mahāyāna dhe gjithashtu lejon mundësinë për të pasur një marrëdhënie reciproke me një Buda përmes lutjeve, vizionesh, devocionit dhe zbulimeve. </p><p>Përmes përdorimit të praktikave të ndryshme, një udhëtar i Mahāyānes mund të synojë të lindë në një shpellë të pastër të një Budës (buddhakṣetra), ku ata mund të luftojnë drejt Budësisë në kushtet më të mira të mundshme. Sipas sektit, lirimi në një shpellë të Buddhës mund të arrihet përmes besimit, meditimit ose ndonjëherë edhe përmes përsëritjes së emrit të Buddhës. Praktikat e devocionit të bazuar në besim të fokusuar në lindjen në shpella të pastër janë të zakonshme në Budizmin e Gadishullit të Lartë. Doktrina e rëndësishme e tri trupave (trikāya) të një Buddhë u zhvillua për të kuptuar natyrën transcendente të Buddhit. Kjo doktrinë mbajti se "trupat e transformimit magjik" (nirmāṇakāyas) dhe "trupat e gëzimit" (saṃbhogakāya) janë dalje nga trupi i vërtetë i Buddhës, Dharmakaya, që nuk është tjetër veçse realiteti i vërtetë vetvetiu. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bodhisattvat">Bodhisattvat</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=8" title="Redakto pjesën: Bodhisattvat" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Bodhisattvat"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Budistët Mahāyāna pohojnë se ndjekja vetëm e lirimit personal nga vuajtja d.m.th. <a href="/wiki/Nirvana" title="Nirvana">nirvāna</a> është një aspiratë më e vogël ose inferiore (e quajtur "hinayana"), sepse mungon vendosmëria për të çliruar të gjitha qeniet nga <a href="/w/index.php?title=Sams%C4%81ra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Samsāra (nuk është shkruar akoma)">samsāra</a> (raundi i rilindjes) duke u bërë një Buda. Kjo dëshirë për të ndihmuar të tjerët quhet bodhicitta. Ai që angazhohet në këtë rrugë për të plotësuar rrugen Buda quhet <a href="/w/index.php?title=Bodhisattva&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bodhisattva (nuk është shkruar akoma)">bodhisattva</a>. Bodhisattvat e nivelit të lartë shihen si qenie të fuqishme të cilat janë objekte të përkushtimit. Bodhisattvat popullore të cilat nderohen nëpër Mahāyāna përfshijnë Avalokiteshvara, Manjushri, <a href="/wiki/Tara_(Budiz%C3%ABm)" title="Tara (Budizëm)">Tara</a> dhe <a href="/wiki/Maitreja" title="Maitreja">Maitreja</a>. Bodhisattvas mund të arrinte nirvana personale të arhatëve, por ata e refuzojnë këtë qëllim dhe mbeten në samsāra për të ndihmuar të tjerët. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Rruga_Bodhisattva">Rruga Bodhisattva</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=9" title="Redakto pjesën: Rruga Bodhisattva" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Rruga Bodhisattva"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:White_Lotus_Flower_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/White_Lotus_Flower_1.jpg/284px-White_Lotus_Flower_1.jpg" decoding="async" width="284" height="142" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/White_Lotus_Flower_1.jpg/426px-White_Lotus_Flower_1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/52/White_Lotus_Flower_1.jpg/568px-White_Lotus_Flower_1.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="1632" /></a><figcaption>Zambaku i ujit, veçanërisht puṭarīka (zambaku i bardhë), përdoret në Mahāyāna për të simbolizuar natyrën e bodhisattvas. Zambaku i ka rrënjët në baltën tokësore dhe megjithatë lulet mbi ujë në ajër të hapur. Në mënyrë të ngjashme, bodhisattva jeton në botë, por mbetet e paprekur prej saj</figcaption></figure> <p>Në shumicën e burimeve klasike Mahāyāna (si dhe në burimet jo-Mahāyāna mbi këtë temë), rruga e bodhisattva thuhet se kërkon tre ose katër <a href="/w/index.php?title=Asa%E1%B9%83kheyya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Asaṃkheyya (nuk është shkruar akoma)">asaṃkheyyat</a> ("epoka të pallogaritshme"), që kërkon praktike prej shume jetësh. Megjithatë, disa praktika mbahen ndonjëherë për të ofruar shkurtore për të qenë Buda (këto ndryshojnë shumë sipas traditës). Sipas <i>Bodhipathapradīpa</i> ( <i>Një llambë për rrugën drejt zgjimit</i> ) nga mjeshtri indian <a href="/w/index.php?title=Ati%C5%9Ba&action=edit&redlink=1" class="new" title="Atiśa (nuk është shkruar akoma)">Atiśa</a>, tipari kryesor përcaktues i rrugës së një bodhisattva është aspirata universale për t'i dhënë fund vuajtjes për veten dhe të gjitha qeniet e tjera, dmth <i>Bodhicitta.</i> </p><p>Rruga shpirtërore e bodhisattvas tradicionalisht fillon me ngjarjen revolucionare të quajtur "ngritja e mendjes së zgjimit" (bodhicittotpāda), që është dëshira për të bërë një Buddha në mënyrë që të ndihmojë të gjitha qeniet. Kjo arrin në mënyra të ndryshme, si meditimi mësuar nga mjeshtëri indian <a href="/w/index.php?title=Shantideva&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shantideva (nuk është shkruar akoma)">Shantideva</a> në Bodhicaryavatara të tij, i quajtur "barazimi i vetes dhe të tjerëve dhe shkëmbimi i vetes dhe të tjerëve". Mjeshtërit indianë si <a href="/w/index.php?title=Atisha&action=edit&redlink=1" class="new" title="Atisha (nuk është shkruar akoma)">Atisha</a> dhe <a href="/w/index.php?title=Kamalashila&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kamalashila (nuk është shkruar akoma)">Kamalashila</a> gjithashtu mësojnë një meditim në të cilin kontemplojmë se si të gjitha qeniet kanë qenë të afërm ose miq të afërm në jetët e kaluara. Kjo kontemplim çon në lindjen e <a href="/wiki/Dashuria" title="Dashuria">dashurisë</a> së thellë (maitrī) dhe dhembshurisë (karuṇā) për të tjerët, dhe kështu lind bodhicitta. Sipas filozofit indian <a href="/w/index.php?title=Shantideva&action=edit&redlink=1" class="new" title="Shantideva (nuk është shkruar akoma)">Shantideva</a>, kur lind mëshira e madhe dhe bodhicitta në zemrën e një personi, ata ndalojnë të jenë një person i zakonshëm dhe bëhen "djali ose bija e Buddhas". </p><p>Ideja e bodhisattvat nuk është unike për Budizmin Mahāyāna dhe gjendet në <a href="/wiki/Theravada" title="Theravada">Theravada</a>. Megjithatë, këto shkolla mbajnë se të bëhesh bodhisattva kërkon një parashikim të Buddhahood-it të ardhshëm në praninë e një Buddhe të gjallë. Në Mahāyāna, një bodhisattva aplikohet për çdo person që nga momenti që ata synojnë të bëhen Buddha (pra, lindja e bodhicittës) dhe pa kërkesën e një Buddhe të gjallë. Disa sutra Mahāyāna si Sutra e Zambakut, promovojnë rrugën e bodhisattvas si universale dhe të hapur për të gjithë. Tekste të tjera nuk pajtohen me këtë. </p><p>Lindja e bodhicittës mund të ndjeket pastaj me marrjen e premtimit të bodhisattvas për "drejtuar në Nirvanë gjithë botën e pa masë të qenieve", siç thonë sutrat Prajñaparamita. Ky përkushtim i mëshirshëm për të ndihmuar të tjerët është karakteristika qendrore e bodhisattvas në Mahāyāna. Këto premtimet mund të shoqërohen nga udhëzimet etike ose parime të bodhisattvave. Sutra të shumta gjithashtu thonë se një pjesë kyçe e rrugës së bodhisattvas është praktika e një grupi virtytesh të quajtur pāramitās (virtyte të larta ose supreme). Në disa raste përmenden gjashtë: dhurimi, disiplina etike, durimi i durueshëm, vendosmëria, meditimi dhe dituria e shkëlqyer. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nivelet_e_Bodhisattves">Nivelet e Bodhisattves</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=10" title="Redakto pjesën: Nivelet e Bodhisattves" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Nivelet e Bodhisattves"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Shkrime të ndryshme budiste Mahāyāna e lidhin fillimin e praktikës së bodhisattva-s me atë që quhet "rruga e grumbullimit" ose pajisje ( <i>saṃbhāra-mārga</i> ), e cila është shtegu i parë i skemës me pesë shtigjeve . </p><p><i>Daśabhūmika Sūtra</i> si dhe tekste të tjera gjithashtu përvijojnë një sërë nivelesh bodhisattva ose fazash shpirtërore në rrugën drejt Budëses. Tekstet e ndryshme nuk pajtohen për numrin e etapave megjithatë, <i>Daśabhūmika</i> jep dhjetë për shembull (dhe cakton secilën në dhjetë paramitat), <i>Bodhisattvabhūmi</i> jep shtatë dhe trembëdhjetë dhe <i>Avatamsaka</i> përshkruan 40 faza. <sup id="cite_ref-:142_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-:142-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Në skolasticizmin e mëvonshëm Mahajana, si në veprën e Kamalashila dhe Atiśa, pesë shtigjet dhe dhjetë sistemet janë shkrirë dhe ky është modeli i rrugës progresive që përdoret në <a href="/wiki/Budizmi_tibetian" title="Budizmi tibetian">budizmin tibetian</a>. Sipas Paul Williams, në këto sisteme, i parë arrihet sapo njeriu të arrijë "kuptim të drejtpërdrejtë, jokonceptual dhe jo të dyfishtë në zbrazëtinë në përthithjen meditative", që lidhet me rrugën e të parit ( <i>darśana -mārga</i> ).<sup id="cite_ref-:15_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-:15-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Në këtë pikë, një bodhisattva konsiderohet një <i>ārya</i> (një qenie fisnike).<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mjetet_e_aftë_dhe_mjeti_i_vetëm"><span id="Mjetet_e_aft.C3.AB_dhe_mjeti_i_vet.C3.ABm"></span>Mjetet e aftë dhe mjeti i vetëm</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=11" title="Redakto pjesën: Mjetet e aftë dhe mjeti i vetëm" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Mjetet e aftë dhe mjeti i vetëm"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mjetet e shkathëta ose teknikat e përshtatshme (Skt. upāya) është një tjetër virtyt dhe doktrinë e rëndësishme në budizmin Mahāyāna. Ideja është më e famshme e ekspozuar në Sutra i Zambakut Bardhë, dhe i referohet çdo metodë apo teknike efektive që është e favorshme për rritjen shpirtërore dhe çon qeniet në zgjim dhe nirvana. Kjo doktrinë thotë se, nga dhembshuria, Buda e përshtat mësimin e tij me këdo që ai po mëson. Për shkak të kësaj, është e mundur që Buda mund t'u mësojë gjëra në dukje kontradiktore njerëzve të ndryshëm. Kjo ide përdoret edhe për të shpjeguar korpusin e gjerë tekstual që gjendet në Mahāyāna. </p><p>Një mësim i lidhur ngushtë është doktrina e Një Automjeti (ekayāna). Ky mësim thotë se edhe pse Buda thuhet se ka mësuar tre automjete (automjetin e dishepujve, automjetin e Budave të vetmuara dhe automjetin bodhisattva, të cilat pranohen nga të gjitha shkollat e hershme budiste), këto në fakt janë të gjitha mjete të shkathëta të cilat çojnë në të njëjtin vend: Buda. Prandaj, në të vërtetë nuk ka tre automjete në kuptimin përfundimtar, por një automjet, automjeti suprem i Budave, i cili mësohet në mënyra të ndryshme në varësi të fakulteteve të individëve. Edhe ata qenie që mendojnë se e kanë përfunduar rrugën (pra arhatët) në fakt nuk janë bërë, dhe ata përfundimisht do behen nje Buda. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Prajñāpāramitā_(Njohuri_transcendente)"><span id="Praj.C3.B1.C4.81p.C4.81ramit.C4.81_.28Njohuri_transcendente.29"></span>Prajñāpāramitā (Njohuri transcendente)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=12" title="Redakto pjesën: Prajñāpāramitā (Njohuri transcendente)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Prajñāpāramitā (Njohuri transcendente)"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Medicine_Buddha_painted_mandala_with_goddess_Prajnaparamita_in_center,_19th_century,_Rubin.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Medicine_Buddha_painted_mandala_with_goddess_Prajnaparamita_in_center%2C_19th_century%2C_Rubin.jpg/240px-Medicine_Buddha_painted_mandala_with_goddess_Prajnaparamita_in_center%2C_19th_century%2C_Rubin.jpg" decoding="async" width="240" height="332" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Medicine_Buddha_painted_mandala_with_goddess_Prajnaparamita_in_center%2C_19th_century%2C_Rubin.jpg/361px-Medicine_Buddha_painted_mandala_with_goddess_Prajnaparamita_in_center%2C_19th_century%2C_Rubin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Medicine_Buddha_painted_mandala_with_goddess_Prajnaparamita_in_center%2C_19th_century%2C_Rubin.jpg/481px-Medicine_Buddha_painted_mandala_with_goddess_Prajnaparamita_in_center%2C_19th_century%2C_Rubin.jpg 2x" data-file-width="1626" data-file-height="2244" /></a><figcaption>Një pikturë tibetiane me një sūtra Prajñāpāramitā në qendër të mandalas</figcaption></figure> <p>Disa nga mësimet kryesore Mahāyāna gjenden në tekstet Prajñāpāramitā ("Njohuria Transcendente" ose "Përsosmëria e Urtësisë"), të cilat janë disa nga veprat më të hershme mahāyāna. Prajñāpāramitā është një njohuri e thellë e realitetit të cilën Budat dhe bodhisattvat arrijnë. </p><p>Është një lloj njohurie transcendente, jo konceptuale dhe jo e dyfishtë në natyrën e vërtetë të gjërave. Kjo urtësi është e lidhur edhe me mendjemprehtësinë (śūnyatā) e dharmave (fenomeneve) dhe natyrën e tyre illusoire (māyā). </p><p>Kjo përbën idenë se të gjitha fenomenet (dharmat) pa përjashtim nuk kanë "bërthamë thelbësore të pandryshueshme" (d.m.th. ata mungojne svabhāva, një thelb ose natyrë e qenësishme), dhe për këtë arsye nuk kanë "asnjë ekzistencë thelbësisht reale". Këto fenomene boshe thuhet gjithashtu se janë ndërtime konceptuale. </p><p>Për shkak të kësaj, të gjitha dharmat (gjërat, fenomenet), madje edhe Mësimi i Budës, vetë Buda, <a href="/wiki/Nirvana" title="Nirvana">Nirvāna</a> dhe të gjitha qeniet e gjalla, janë si "iluzione" ose "magji" (māyā) dhe "ëndrra" (svapna). Kjo zbrazëti apo mungesë e ekzistencës reale vlen edhe për lindjen dhe ndërprerjen e dukshme të fenomeneve. Për shkak të kësaj, të gjitha fenomenet përshkruhen edhe si të palindura (anutpāda), të palindura (ajata), "përtej ardhjes dhe shkuarjes" në literaturën Prajñāpāramitā. </p><p>Më e famshmja, Heart Sutra pohon se "të gjitha fenomenet janë bosh, pra pa karakteristika, të paprodhuara, të pashkelura, inox, jo inox, të pashlyera, të paplotësuara". Tekstet Prajñāpāramitā përdorin edhe metafora të ndryshme për të përshkruar natyrën e gjërave. Për shembull, Sutra e Diamantit krahason fenomenet me: "Një yll qitjeje, një mjegullim i shikimit, një llambë, një iluzion, një pikë vese, një flluskë, një ëndërr, një shkrepje rrufeje, një re bubullimë." </p><p>Prajñāpāramitā is also associated with not grasping, not taking a stand on or "not taking up" (<i>aparigṛhīta</i>) anything in the world. The <i>Aṣṭasāhasrikā Prajñāpāramitā Sūtra</i> explains it as "not grasping at form, not grasping at sensation, perception, volitions and cognition". This includes not grasping or taking up even correct Buddhist ideas or mental signs (such as "not-self", "emptiness", bodhicitta, vows), since these things are ultimately all empty concepts as well. </p><p>Attaining a state of fearless receptivity (<i>ksanti</i>) through the insight into the true nature of reality (<i>Dharmatā</i>) in an intuitive, non-conceptual manner is said to be the <i>prajñāpāramitā,</i> the highest spiritual wisdom. According to Edward Conze, the "patient acceptance of the non-arising of dharmas" (<i>anutpattika-dharmakshanti</i>) is "one of the most distinctive virtues of the Mahāyānistic saint." The Prajñāpāramitā texts also claim that this training is not just for Mahāyānists, but for all Buddhists following any of the three vehicles. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Madhyamaka_(Centrizmi)"><span id="Madhyamaka_.28Centrizmi.29"></span>Madhyamaka (Centrizmi)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=13" title="Redakto pjesën: Madhyamaka (Centrizmi)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Madhyamaka (Centrizmi)"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Nagarjuna_with_84_mahasiddha_cropped.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Nagarjuna_with_84_mahasiddha_cropped.jpg/220px-Nagarjuna_with_84_mahasiddha_cropped.jpg" decoding="async" width="220" height="275" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Nagarjuna_with_84_mahasiddha_cropped.jpg/330px-Nagarjuna_with_84_mahasiddha_cropped.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e3/Nagarjuna_with_84_mahasiddha_cropped.jpg/440px-Nagarjuna_with_84_mahasiddha_cropped.jpg 2x" data-file-width="686" data-file-height="857" /></a><figcaption>Figura tibetianë qe tregon Nagarjunën </figcaption></figure> <p>Shkolla filozofike Mahāyāna e quajtur Madhyamaka (teoria e Mesme ose Qendrueshmëria, gjithashtu e njohur si śūnyavāda, 'teoria e zbrazëtisë') u themelua nga figura e shekullit të dytë, <a href="/wiki/Nagarjuna" title="Nagarjuna">Nagarjuna</a>. Kjo traditë filozofike përqendrohet në refuzimin e të gjitha teorive që paraqesin ndonjë lloj substancë, ekzistencë thelbësore ose natyrë intrinseke (svabhāva). </p><p>Në shkrimet e tij, Nagarjuna përpiqet të tregojë se çdo teori e natyrës intrinseke është e kundërta me teorinë e Buddhas mbi origjinën e varësisë, pasi çdo gjë që ka ekzistencë të pavarur nuk mund të jetë e varur nga varësia. Filozofët e śūnyavāda ishin të vendosur se mohimi i tyre i svabhāva nuk është një lloj <a href="/wiki/Nihilizmi" title="Nihilizmi">nihilizmi</a> (në kundërshtim me protestat e kundërshtarëve të tyre). </p><p>Duke përdorur teorinë e dy së vërtetave, Madhyamaka pretendon se ndërsa mund të flitet për ekzistencën e gjërave në një kuptim konvencional dhe relativ, ato nuk ekzistojnë thelbësisht në një kuptim përfundimtar. Madhyamaka gjithashtu argumenton se vetë zbrazëtia është gjithashtu "e zbrazët", nuk ka një ekzistencë absolute të vetë. Ajo gjithashtu nuk duhet kuptuar si një realitet absolut transcendental. Përkundrazi, teoria e zbrazëtisë është thjesht një koncept i dobishëm që nuk duhet të mbahet fort. Në fakt, për Madhyamaka, pasi çdo gjë është e zbrazët nga ekzistenca e vërtetë, të gjitha gjërat janë vetëm konceptualizime (prajñapti-matra), duke përfshirë teorinë e zbrazëtisë, dhe të gjitha konceptet duhet të braktisen në fund të fundit për të kuptuar vërtet natyrën e gjërave. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vijñānavāda_(Doktrina_e_Ndërgjegjes)"><span id="Vij.C3.B1.C4.81nav.C4.81da_.28Doktrina_e_Nd.C3.ABrgjegjes.29"></span>Vijñānavāda (Doktrina e Ndërgjegjes)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=14" title="Redakto pjesën: Vijñānavāda (Doktrina e Ndërgjegjes)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Vijñānavāda (Doktrina e Ndërgjegjes)"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Vijñānavāda ("doktrina e vetëdijes", njohur gjithashtu si vijñapti-mātra, "vetëm perceptime" dhe citta-mātra "vetëm mendje") është një doktrinë tjetër e rëndësishme e promovuar nga disa sutra Mahāyāna, e cila më vonë u bë teoria kryesore e një lëvizje filozofike të madhe që u ngrit gjatë periudhës së <a href="/wiki/Perandoria_Gupta" title="Perandoria Gupta">Gupta</a>, e quajtur Yogācāra. Sutra kryesore e lidhur me këtë shkollë mendimi është Saṃdhinirmocana Sūtra, e cila pretendon se śūnyavāda nuk është mësimi përfundimtar i definitivë i Buddhas. Në vend të kësaj, së vërteta e fundit (paramārtha-satya) thuhet se është qëndrimi se të gjitha gjërat (dharmat) janë vetëm mendje (citta), vetëdije (vijñāna) ose perceptime (vijñapti) dhe se objektet dukshëm "jashtme" (ose subjektet "brenda") nuk ekzistojnë në të vërtetë jashtë rrjedhës së përvojave mendore që lindin në mënyrë të varur nga varësia. </p><p>Kur kjo rrjedhë mendore shihet si e zbrazët nga dualiteti subjekt-objekt që i vënë mbi të, arrin njohjen <a href="/w/index.php?title=Jo-dyfelore&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jo-dyfelore (nuk është shkruar akoma)">jo-dyfelore</a> të "Tillësisë" (tathatā), që është nirvana. Kjo doktrinë zhvillon nëpërmjet teorive të ndryshme, më të rëndësishmet janë tetë vetëdija dhe <a href="/w/index.php?title=Tre_natyrat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tre natyrat (nuk është shkruar akoma)">tre natyrat</a> (Yogachara). Saṃdhinirmocana e quan doktrinën e saj "të tretin kthim të rrotës së dharmës". Sutra Pratyutpanna gjithashtu përmend këtë doktrinë, duke thënë: "çdo gjë që i përkasin kësaj bote triple nuk është asgjë tjetër veçse mendim [citta-mātra]. Pse është kështu? Është sepse sa herë që e imagjinoj gjërat, atëherë ato shfaqen në atë mënyrë". </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Buda-natyrë"><span id="Buda-natyr.C3.AB"></span>Buda-natyrë</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=15" title="Redakto pjesën: Buda-natyrë" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Buda-natyrë"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Doktrina e embrionit të Tathāgatës ose mitrës së Tathāgatës (Tathāgatagarbha), e njohur gjithashtu si natyra e Buddhës, matricë ose princip (Sanskritisht: Buddha-dhātu), është e rëndësishme në të gjitha traditat moderne Mahāyāna, megjithëse interpretohet në mënyra të ndryshme. Në përgjithësi, Buda-natyra merret me shpjegimin e asaj që e lejon njerez të bëhen Buda. Burimet më të hershme për këtë ide mund të përfshijnë Sutrën e Tathāgatagarbhas dhe Sutrën Mahāyāna Mahāparinirvāṇa. Sutra Mahāyāna Mahāparinirvāṇa e quan "nje natyrë të shenjtë që është baza për [qenie] që të bëhen buddha", dhe gjithashtu e përshkruan atë si 'Vetveten' (<a href="/w/index.php?title=Atman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Atman (nuk është shkruar akoma)">atman</a>). </p><p>Idetë që gjenden në literaturën e Buddha-naturës janë burim i shumë debateve dhe mosmarrëveshjeve midis filozofëve buddhistë Mahāyāna si dhe akademikëve modernë. Disa studiues kanë parë këtë si një ndikim nga hinduizmi brahmanik, dhe disa prej këtyre sutrave pranojnë se përdorimi i termi 'Vetveta' bëhet pjesërisht për të fituar besimtarët asketë jo-buddhistë (me fjalë të tjera, është një mjet i shkathtë). Sipas disa studiuesve, Buddha-natura e diskutuar në disa sutra Mahāyāna nuk paraqet një vetë substanciale (ātman) që Buddha e kritikoi; në vend të kësaj, ajo është një shprehje pozitive e zbrazëtisë (śūnyatā) dhe paraqet potencialin për të realizuar Budeses nëpërmjet praktikave buddhiste. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Praktika">Praktika</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=16" title="Redakto pjesën: Praktika" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Praktika"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Praktika budiste Mahāyāna është mjaft e larmishme. Një grup i përbashkët virtytesh dhe praktikash që ndahen nga të gjitha traditat Mahāyāna janë gjashtë përsosmëritë ose virtytet transcendente (pāramitā). Kjo do të thotë se disa praktika përdoren si monedhë, e cila grumbullohet gjatë jetës për të behesh nje Buda. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Paramita">Paramita</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=17" title="Redakto pjesën: Paramita" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Paramita"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sūtrat Mahāyāna, veçanërisht ato të kategorisë Prajñāpāramitā, mësojnë praktikën e gjashtë virtyteve ose pāramitāve transcendente para se te behesh nje Buda. Vëmendje të veçantë i kushtohet njohjes transcendente (prajñāpāramitā), e cila shihet si një virtyt kryesor. Sūtrat e Prajñapāramitā, dhe një numër i madh i teksteve të tjera Mahāyāna, rendisin gjashtë pāramitāt ose virtytet: </p> <ol><li><i>Dāna pāramitā</i>: bujari, bamirësi, dhënie</li> <li><i>Śīla pāramitā</i>: virtyt, disiplinë, sjellje e duhur</li> <li><i>Pāramitā</i>: durim, tolerancë, durim, pranim, durim</li> <li><i>Vīrya pāramitā</i>: energji, zell, energji, përpjekje</li> <li><i>Dhyāna pāramitā</i>: përqendrim me një pikë, meditim, meditim</li> <li><i>Prajñā pāramitā</i>: urtësi transcendente, njohuri shpirtërore</li></ol> <p>Kjo listë përmendet gjithashtu nga komentuesi i shkolles Theravāda Dhammapala, i cili e përshkruan atë si një kategorizim të të njëjtave dhjetë pāramitā të budizmit Theravāda. Sipas Dhammapalas, Sacca klasifikohet si të dy Śīla dhe Prajñā, Mettā dhe Upekkhā klasifikohen si Dhyāna, dhe Adhiṭṭhāna përfshihet në të gjitha gjashtë. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Meditimi">Meditimi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=18" title="Redakto pjesën: Meditimi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Meditimi"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Budizmi Mahajana mëson disa praktikash meditimi. Këto përfshijnë meditimet që ndahen me traditat e hershme budiste, duke përfshirë vëmendjen e frymëmarrjes; vëmendje ndaj gjërave jotërheqëse të trupit; dashamirësi; soditja e origjinës së varur; dhe ndërgjegjja e <a href="/wiki/Buda" title="Buda">Budës</a>.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Në <a href="/wiki/Budizmi_kinez" title="Budizmi kinez">budizmin kinez</a>, këto pesë praktika njihen si "pesë metodat për qetësimin ose qetësimin e mendjes" dhe mbështesin zhvillimin e fazave të Dhyanës.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Yogācārabhūmi-Śāstra (përpiluar rreth shekullit IV), i cili është traktati më gjithëpërfshirës indian mbi praktikën Mahajana, diskuton metoda dhe tema të shumta të meditimit klasik budist, duke përfshirë katër llojet e ndryshme të samādhit (fokusim), zhvillimin e mprehtësisë ( <i>vipaśyanā</i> ) dhe qetësi (<i>śamatha</i>), katër <i>themelet</i> e ndërgjegjësimit (<i>smṛtyupasthāna</i> ), pesë pengesat (<i>nivaraṇa</i>) dhe meditimet klasike budiste si soditja e mostërheqjes, përhershmëria (<i>anitya</i>), vuajtja (<i>duḥṇañajsa</i>) dhe vdekja. <sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Punime të tjera të shkollës Yogācāra, të tilla si <i>Abhidharmasamuckaya</i> e Asaṅga, dhe <i>Madhyāntavibhāga -bhāsya</i> e Vasubandhu gjithashtu diskutojnë tema të meditimit si ndërgjegjja, <i>smṛtyupasthana ,</i> 37 krahët e zgjimit <i>dhe</i> <i>samadhi</i>.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Një praktikë shumë e njohur Mahajana që nga kohët e hershme përfshinte vizualizimin e një Buda ndërsa praktikonte vëmendjen e një Buda ( <i>budhānusmṛti</i> ) së bashku me Tokën e tyre të Pastër. Kjo praktikë mund ta shtyjë medituesin të ndiejë se ata ishin në prani të Budës dhe në disa raste mendohej se mund të çonte në vizione të Budave, përmes të cilave mund të merreshin mësime prej tyre. <sup id="cite_ref-:19_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-:19-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ky meditim mësohet në sutra të shumta Mahajana si sutra e Tokës së Pastër, <i>Akṣobhya-vyūha</i> dhe <i>Pratyutpanna Samādhi</i> . <sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <i>Pratyutpanna</i> thotë se nëpërmjet vëmendjes së meditimit të Budës, dikush mund të jetë në gjendje ta takojë këtë Budë në një vizion ose ëndërr dhe të mësojë prej tyre. <sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Në rastin e <a href="/w/index.php?title=Budizmit_t%C3%AB_Tok%C3%ABs_s%C3%AB_Past%C3%ABr&action=edit&redlink=1" class="new" title="Budizmit të Tokës së Pastër (nuk është shkruar akoma)">Budizmit të Tokës së Pastër</a>, besohet gjerësisht se praktika e recitimit të emrit të Budës (i quajtur <i>nianfo</i> në kinezisht dhe <i>nembutsu</i> në japonisht) mund të çojë në rilindje në <a href="/w/index.php?title=Tok%C3%ABn_e_Past%C3%ABr&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tokën e Pastër (nuk është shkruar akoma)">Tokën e Pastër</a> të Budës, si dhe në rezultate të tjera pozitive. Në Budizmin e Azisë Lindore, Buda më popullor i përdorur për këtë praktikë është <a href="/w/index.php?title=Amitabha&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amitabha (nuk është shkruar akoma)">Amitabha</a>.<sup id="cite_ref-:19_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-:19-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Budizmi Mahajana i Azisë Lindore zhvilloi gjithashtu metoda të shumta unike të meditimit, duke përfshirë praktikat Chan (Zen) të huatou, meditimin koan dhe ndriçimin e heshtur (Jp. <i>shikantaza</i> ). Budizmi tibetian përfshin gjithashtu forma të shumta unike të soditjes, të tilla si <i>tonglen</i> ("dërgimi dhe marrja") dhe <i>lojong</i> (<i>"stërvitja e mendjes"</i> ). </p><p>Ekzistojnë gjithashtu praktika të shumta medituese që përgjithësisht konsiderohen të jenë pjesë e një kategorie të veçantë dhe jo të meditimit të përgjithshëm ose të zakonshëm Mahajana. Këto janë praktikat e ndryshme të lidhura me Vajrayāna (e quajtur edhe Mantrayāna, Mantra Sekrete, Tantra Budiste dhe Budizmi Ezoterik). Kjo familje praktikash, të cilat përfshijnë forma të ndryshme si Yoga Hyjnore, Dzogchen, Mahamudra, Gjashtë Dharmat e Naropës, recitimi i <a href="/wiki/Mantra" title="Mantra">mantrat</a> dhe dharanit, dhe përdorimi i mudras dhe mandalas, janë shumë të rëndësishme në <a href="/wiki/Budizmi_tibetian" title="Budizmi tibetian">budizmin tibetian</a>, si dhe në disa. forma të Budizmit të Azisë Lindore (si Shingon dhe Tendai ). </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Shkrimi_i_Shenjtë"><span id="Shkrimi_i_Shenjt.C3.AB"></span>Shkrimi i Shenjtë</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=19" title="Redakto pjesën: Shkrimi i Shenjtë" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Shkrimi i Shenjtë"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Budizmi Mahāyāna merr mësimet bazë të Buddhës të regjistruara në shkruarave të hershme si pikënisje e mësimeve të tij, si ato që lidhen me karma dhe ringjallje, anātman, zbrazëti, origjinën e varur, dhe Katër Nobëlësirat. Budistët Mahāyāna në Lindjen e Azisë kanë studiuar tradicionalisht këto mësime në Āgamas të ruajtura në kanonin budist kinez. "Āgama" është termi që përdoret nga shkollat tradicionale budiste në Indi që përdorën sanskritisht për kanonin e tyre bazë. Këto korrespondojnë me Nikāyas që përdoren nga shkolla Theravāda. </p><p>Āgamat e ruajtura në përkthimin kinez përkasin të paktën dy shkollave. Shumica e Āgamave kurrë nuk u përkthyen në kanonin tibetan, i cili sipas Hirakawas, përmban vetëm disa përkthime të sūtrave të hershme që korrespondojnë me Nikāyat ose Āgamas. Megjithatë, këto doktrina bazë gjenden në përkthimet tibetane të veprave më të vona si Abhidharmakośa dhe Yogācārabhūmi-Śāstra. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mahajana_sutra">Mahajana sutra</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=20" title="Redakto pjesën: Mahajana sutra" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=20" title="Edit section's source code: Mahajana sutra"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Skeda:Jingangjing.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Jingangjing.jpg/320px-Jingangjing.jpg" decoding="async" width="320" height="224" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Jingangjing.jpg/480px-Jingangjing.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Jingangjing.jpg/640px-Jingangjing.jpg 2x" data-file-width="4917" data-file-height="3438" /></a><figcaption>Kryevepër Vajracchedikā Prajñāpāramitā Sūtra (Sutra Diamanti), libri më i vjetër i njohur i shtypur me datë në botë</figcaption></figure> <p>Përveç pranimit të shkruarave themelore të shkollave të hershme budiste si të vlefshme, budizmi Mahāyāna mbart koleksione të mëdha <a href="/wiki/Sutra" title="Sutra">sūtrash</a> që nuk njihen si autentike nga shkolla moderne <a href="/wiki/Theravada" title="Theravada">Theravada</a>. Jo te gjithë sutrat më të hershme të këtyre nuk quajnë veten Mahāyāna. Në budizmin Mahāyāna, sūtrat Mahāyāna shpesh i jepen autoritet më të madh se Āgamas. Shkrimet e para të kësaj natyre specifike Mahāyāna u shkruanin më së shumti rreth shekullit të parë p.e.s. ose shekullit të parë pas erës sonë. Disa sūtra Mahāyāna të ndikshme janë sūtrat Prajñaparamita si Aṣṭasāhasrikā Prajñāpāramitā Sūtra, Sutra i Zambakut , sūtrat e Tokës së Pastër, Vimalakirti Sutra, sūtra e Dritës së Artë, Avatamsaka Sutra, Sandhinirmocana Sutra dhe sūtrat Tathāgatagarbha. </p><p>Sūtrat Mahāyāna përmbajnë disa elemente përveç promovimit të ideales së bodhisattvas, duke përfshirë "kosmologji të zgjeruara dhe histori mite, ide për vendlindje të pastër dhe Budda dhe bodhisattvat të mëdhenj 'qiellorë', përshkrime të praktikave të reja fetare. Këto tekstesh japin histori të zbulimeve në të cilat Buda mëson sūtrat Mahāyāna për disa bodhisattvas që betohen të mësojnë dhe përhapin këto sūtra pas vdekjes së Budës. Praktika e meditimit dhe vizualizimit të Budave është parë nga disa studiues si një shpjegim i mundshëm për burimin e disa sūtrave Mahāyāna që tradicionalisht shihen si zbulime drejtpërdrejta vizionare nga Buddhët në vendlindjet e tyre të pastër. </p><p>Një tendenca tjetër i disa sūtrave Mahāyāna, veçanërisht atyre më të vonme, është rritja e sektarianizmit dhe armiqësisë ndaj praktikuesve jo-Mahāyāna të cilët përshkruhen ndonjëherë si pjesë e 'hīnayāna' (rruga 'e ulët') që refuzojnë të pranojnë rrugën 'më të mirë' ë Mahāyāna-s. Në lidhje me rrugën e bodhisattvës, disa sūtra Mahāyāna e promovojnë atë si një rrugë universale për të gjithë, ndërsa të tjerë si Ugraparipṛcchā e shohin atë si diçka për një elite të vogël të asketëve të fortë. </p><p>Në veprën Mahāyāna Abhidharma Abhidharmasamuccaya e shekullit të katërt, Asaṅga i referohet koleksionit që përmban āgamas si Śrāvakapiṭaka dhe e lidh atë me sravakat dhe pratyekabuddhat. Asaṅga klasifikon sūtrat Mahāyāna si të përket Bodhisattvapiṭaka, i cili është caktuar si koleksioni i mësimeve për bodhisattvat. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Shkruajtimet_te_tjera">Shkruajtimet te tjera</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=21" title="Redakto pjesën: Shkruajtimet te tjera" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=21" title="Edit section's source code: Shkruajtimet te tjera"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Tradita budiste Mahāyāna mbështetet gjithashtu në komente të shumta jo-Mahayana (śāstra), një traditë shumë me ndikim është Abhidharmakosha e Vasubandhut, e cila është shkruar nga një perspektivë jo-Mahayana Sarvastivada-Sautrantika. </p><p>Tradita budiste Mahāyāna mbështetet gjithashtu në komente të shumta jo-Mahayana (śāstra), një traditë shumë me ndikim është Abhidharmakosha e Vasubandhut, e cila është shkruar nga një perspektivë jo-Mahayana Sarvastivada-Sautrantika. </p><p>Vasubandhu është gjithashtu autor i teksteve të ndryshme Mahāyāna Yogacara mbi teorinë filozofike të njohur si vijñapti-matra (ndërtimi i ndërgjegjshëm vetëm). Filozofi i shkollës Yogacara Asanga shquhet edhe për komente të shumta me shumë ndikim. Në Azinë Lindore, Satyasiddhi śāstra ishte gjithashtu me ndikim. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Shih_edhe">Shih edhe</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=22" title="Redakto pjesën: Shih edhe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=22" title="Edit section's source code: Shih edhe"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Theravada" title="Theravada">Budizmi Theravada</a></li> <li><a href="/wiki/Zen" title="Zen">Zen</a></li> <li><a href="/wiki/Budizmi_tibetian" title="Budizmi tibetian">Budizmi tibetian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Historia_e_Budizmit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Historia e Budizmit (nuk është shkruar akoma)">Historia e Budizmit</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Referime">Referime</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&veaction=edit&section=23" title="Redakto pjesën: Referime" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Redakto</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mahajana&action=edit&section=23" title="Edit section's source code: Referime"><span>Redakto nëpërmjet kodit</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1">^</a> <span class="reference-text">Zürcher, Erik (1972). <i>The Buddhist Conquest of China</i>, p. 23.</span> </li> <li id="cite_note-:2-2"><a href="#cite_ref-:2_2-0">^</a> <span class="reference-text">Dutt, Nalinaksha (1978). <i>Mahāyāna Buddhism</i>, pp. 16-27. Delhi.</span> </li> <li id="cite_note-:14-3"><a href="#cite_ref-:14_3-0">^</a> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r2706204">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFOliver2019" class="citation book cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Oliver, Joan Duncan (prill 2019). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/buddhismintroduc0000oliv"><i>Buddhism: An Introduction to the Buddha's Life, Teachings, and Practices</i></a> (në anglishte amerikane) (bot. 1st). New York: <a href="/w/index.php?title=Macmillan_Publishers&action=edit&redlink=1" class="new" title="Macmillan Publishers (nuk është shkruar akoma)">St. Martin's Essentials</a>. fq. xi. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:ISBN_(identifier)" class="extiw" title="w:en:ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/978-1-250-31368-3" title="Speciale:BurimetELibrave/978-1-250-31368-3"><bdi>978-1-250-31368-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Buddhism%3A+An+Introduction+to+the+Buddha%27s+Life%2C+Teachings%2C+and+Practices&rft.place=New+York&rft.pages=xi&rft.edition=1st&rft.pub=St.+Martin%27s+Essentials&rft.date=2019-04&rft.isbn=978-1-250-31368-3&rft.aulast=Oliver&rft.aufirst=Joan+Duncan&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fbuddhismintroduc0000oliv&rfr_id=info%3Asid%2Fsq.wikipedia.org%3AMahajana" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-:20-4"><a href="#cite_ref-:20_4-0">^</a> <span class="error mw-ext-cite-error" lang="sq" dir="ltr">Gabim referencash: Etiketë <code><ref></code> e pavlefshme; asnjë tekst nuk u dha për refs e quajtura <code>:20</code></span></li> <li id="cite_note-:142-5"><a href="#cite_ref-:142_5-0">^</a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2706204"><cite id="CITEREFBuswell2004" class="citation book cs1">Buswell, Robert E., red. (2004). <i>Encyclopedia of Buddhism</i>. Macmillan Reference USA. fq. 59. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:ISBN_(identifier)" class="extiw" title="w:en:ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/0-02-865718-7" title="Speciale:BurimetELibrave/0-02-865718-7"><bdi>0-02-865718-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclopedia+of+Buddhism&rft.pages=59&rft.pub=Macmillan+Reference+USA&rft.date=2004&rft.isbn=0-02-865718-7&rfr_id=info%3Asid%2Fsq.wikipedia.org%3AMahajana" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Stampa:Cite_book" title="Stampa:Cite book">cite book</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Mungon ose është bosh parametri <code class="cs1-code">|language=</code> (<a href="/wiki/Ndihm%C3%AB:Gabimet_CS1#language_missing" title="Ndihmë:Gabimet CS1">Ndihmë!</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-:15-6"><a href="#cite_ref-:15_6-0">^</a> <span class="reference-text">Williams, Paul, <i>Mahayana Buddhism: The Doctrinal Foundations,</i> Routledge, 2008, pp. 200–201.</span> </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7">^</a> <span class="reference-text">Williams and Tribe (2002), p. 179.</span> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8">^</a> <span class="reference-text">Luk, Charles. <i>The Secrets of Chinese Meditation.</i> 1964. p. 125</span> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">^</a> <span class="reference-text">Zhang, Shengyen; Dan Stevenson (2002). Hoofprint of the Ox: Principles of the Chan Buddhist Path as Taught by a Modern Chinese Master. Oxford University Press, pp. 27–28.</span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10">^</a> <span class="reference-text">Ulrich Timme Kragh (editor), <i>The Foundation for Yoga Practitioners</i>: <i>The Buddhist Yogācārabhūmi Treatise and Its Adaptation in India, East Asia, and Tibet, Volume 1</i> Harvard University, Department of South Asian studies, 2013, pp. 51, 60 - 230.</span> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">^</a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2706204"><cite id="CITEREFSujato2012" class="citation cs2"><a href="/w/index.php?title=Bhante_Sujato&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bhante Sujato (nuk është shkruar akoma)">Sujato, Bhante</a> (2012), <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20181123134655/http://santifm.org/santipada/wp-content/uploads/2012/08/A_History_of_Mindfulness_Bhikkhu_Sujato.pdf"><i>A History of Mindfulness</i></a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>, Santipada, fq. 363–4, <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:ISBN_(identifier)" class="extiw" title="w:en:ISBN (identifier)">ISBN</a> <a href="/wiki/Speciale:BurimetELibrave/978-1-921842-10-8" title="Speciale:BurimetELibrave/978-1-921842-10-8"><bdi>978-1-921842-10-8</bdi></a>, arkivuar nga <a rel="nofollow" class="external text" href="http://santifm.org/santipada/wp-content/uploads/2012/08/A_History_of_Mindfulness_Bhikkhu_Sujato.pdf">origjinali</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> më 2018-11-23<span class="reference-accessdate">, marrë më <span class="nowrap">2021-07-05</span></span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+History+of+Mindfulness&rft.pages=363-4&rft.pub=Santipada&rft.date=2012&rft.isbn=978-1-921842-10-8&rft.aulast=Sujato&rft.aufirst=Bhante&rft_id=http%3A%2F%2Fsantifm.org%2Fsantipada%2Fwp-content%2Fuploads%2F2012%2F08%2FA_History_of_Mindfulness_Bhikkhu_Sujato.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fsq.wikipedia.org%3AMahajana" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Stampa:Citation" title="Stampa:Citation">citation</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Mungon ose është bosh parametri <code class="cs1-code">|language=</code> (<a href="/wiki/Ndihm%C3%AB:Gabimet_CS1#language_missing" title="Ndihmë:Gabimet CS1">Ndihmë!</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-:19-12">^ <a href="#cite_ref-:19_12-0"><sup>a</sup></a> <a href="#cite_ref-:19_12-1"><sup>b</sup></a> <span class="reference-text">Williams and Tribe (2002), p. 109-110</span> </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13">^</a> <span class="reference-text">Skilton, Andrew. <i>A Concise History of Buddhism.</i> 1997. p. 104</span> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14">^</a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r2706204"><cite id="CITEREFDrewes2010" class="citation journal cs1">Drewes, David (2010). "Early Indian Mahayana Buddhism II: New Perspectives". <i>Religion Compass</i>. <b>4</b> (2): 66–74. <a href="https://en.wikipedia.org/wiki/en:doi_(identifier)" class="extiw" title="w:en:doi (identifier)">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1111%2Fj.1749-8171.2009.00193.x">10.1111/j.1749-8171.2009.00193.x</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Religion+Compass&rft.atitle=Early+Indian+Mahayana+Buddhism+II%3A+New+Perspectives&rft.volume=4&rft.issue=2&rft.pages=66-74&rft.date=2010&rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2Fj.1749-8171.2009.00193.x&rft.aulast=Drewes&rft.aufirst=David&rfr_id=info%3Asid%2Fsq.wikipedia.org%3AMahajana" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error citation-comment"><code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/Stampa:Cite_journal" title="Stampa:Cite journal">cite journal</a>}}</code>: </span><span class="cs1-visible-error citation-comment">Mungon ose është bosh parametri <code class="cs1-code">|language=</code> (<a href="/wiki/Ndihm%C3%AB:Gabimet_CS1#language_missing" title="Ndihmë:Gabimet CS1">Ndihmë!</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">^</a> <span class="reference-text">Williams, Paul. <i>Mahayana Buddhism the doctrinal foundations, 2nd edition</i>, 2009, p. 40.</span> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">^</a> <span class="reference-text">Luk, Charles. <i>The Secrets of Chinese Meditation.</i> 1964. p. 83</span> </li> </ol></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Marrë nga "<a dir="ltr" href="https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Mahajana&oldid=2631833">https://sq.wikipedia.org/w/index.php?title=Mahajana&oldid=2631833</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Speciale:Kategorit%C3%AB" title="Speciale:Kategoritë">Kategoritë</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Gabime_CS1:_Mungon_parametri_i_gjuh%C3%ABs" title="Kategoria:Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës">Gabime CS1: Mungon parametri i gjuhës</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Budiz%C3%ABm" title="Kategoria:Budizëm">Budizëm</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Fe" title="Kategoria:Fe">Fe</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Kategori të fshehura: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Pages_with_reference_errors" title="Kategoria:Pages with reference errors">Pages with reference errors</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Vetit%C3%AB_CS1:_Burime_n%C3%AB_anglishte_amerikane_(en-us)" title="Kategoria:Vetitë CS1: Burime në anglishte amerikane (en-us)">Vetitë CS1: Burime në anglishte amerikane (en-us)</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Faqe_me_adresa_nga_Wayback_Machine_q%C3%AB_p%C3%ABrdorin_stamp%C3%ABn_e_arkiv%C3%ABs_s%C3%AB_rrjetit" title="Kategoria:Faqe me adresa nga Wayback Machine që përdorin stampën e arkivës së rrjetit">Faqe me adresa nga Wayback Machine që përdorin stampën e arkivës së rrjetit</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Faqe_me_p%C3%ABrkthime_t%C3%AB_pashqyrtuara" title="Kategoria:Faqe me përkthime të pashqyrtuara">Faqe me përkthime të pashqyrtuara</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Kjo faqe është redaktuar për herë te fundit më 27 dhjetor 2023, në orën 22:46.</li> <li id="footer-info-copyright">Të gjitha materialet që gjenden në këtë faqë janë të mbrojtura nga <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">Creative Commons Attribution/Share-Alike License</a>;. Shiko <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Terms of Use</a> për më shumë informacione.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Rreth të dhënave vetjake</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Rreth">Rreth Wikipedia-s</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Shfaj%C3%ABsimet_e_p%C3%ABrgjithshme">Shfajësimet</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programuesit</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/sq.wikipedia.org">Statistikat</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Deklarata e cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//sq.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Mahajana&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Për celular</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-688fc9465-rqqxd","wgBackendResponseTime":164,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.218","walltime":"0.373","ppvisitednodes":{"value":489,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":9448,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":0,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":5,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":17001,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 146.293 1 -total"," 85.21% 124.657 2 Stampa:Cite_book"," 7.59% 11.105 1 Stampa:Cite_journal"," 6.91% 10.104 1 Stampa:Citation"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.095","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2977874,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-lsrvg","timestamp":"20241123122128","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Mahajana","url":"https:\/\/sq.wikipedia.org\/wiki\/Mahajana","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q48362","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q48362","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2023-07-12T08:27:23Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/1\/1b\/Astasahasrika_Prajnaparamita_Maitreya_Detail.jpeg"}</script> </body> </html>