CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Schron – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"2d5062f1-21fb-4838-9b7f-37b96152fedc","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Schron","wgTitle":"Schron","wgCurRevisionId":73892656,"wgRevisionId":73892656,"wgArticleId":106978,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony","Artykuły z brakującymi przypisami od 2021-06","Fortyfikacje"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Schron","wgRelevantArticleId":106978,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true, "wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":73892656,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q91122","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={ "ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP", "ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Filip%C3%B3w_-_Schron_bojowy_Gruppenunterstand_-_Mazurska_Pozycja_Graniczna_-_fot._Kamil_Korbik_2018.jpg/1200px-Filip%C3%B3w_-_Schron_bojowy_Gruppenunterstand_-_Mazurska_Pozycja_Graniczna_-_fot._Kamil_Korbik_2018.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Filip%C3%B3w_-_Schron_bojowy_Gruppenunterstand_-_Mazurska_Pozycja_Graniczna_-_fot._Kamil_Korbik_2018.jpg/800px-Filip%C3%B3w_-_Schron_bojowy_Gruppenunterstand_-_Mazurska_Pozycja_Graniczna_-_fot._Kamil_Korbik_2018.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Filip%C3%B3w_-_Schron_bojowy_Gruppenunterstand_-_Mazurska_Pozycja_Graniczna_-_fot._Kamil_Korbik_2018.jpg/640px-Filip%C3%B3w_-_Schron_bojowy_Gruppenunterstand_-_Mazurska_Pozycja_Graniczna_-_fot._Kamil_Korbik_2018.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Schron – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Schron"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Schron&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Schron"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Schron rootpage-Schron skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Schron" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Schron" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Schron" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Schron" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Schrony_zbudowane_na_potrzeby_wojskowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Schrony_zbudowane_na_potrzeby_wojskowe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Schrony zbudowane na potrzeby wojskowe</span> </div> </a> <ul id="toc-Schrony_zbudowane_na_potrzeby_wojskowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Budowle_ochronne_zbudowane_na_potrzeby_cywilne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Budowle_ochronne_zbudowane_na_potrzeby_cywilne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Budowle ochronne zbudowane na potrzeby cywilne</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Budowle_ochronne_zbudowane_na_potrzeby_cywilne-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Budowle ochronne zbudowane na potrzeby cywilne</span> </button> <ul id="toc-Budowle_ochronne_zbudowane_na_potrzeby_cywilne-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Stałe_budowle_ochronne_i_ich_rodzaje" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Stałe_budowle_ochronne_i_ich_rodzaje"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Stałe budowle ochronne i ich rodzaje</span> </div> </a> <ul id="toc-Stałe_budowle_ochronne_i_ich_rodzaje-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Schrony_odporne_na_pośrednie_działanie_bomb_burzących_i_dalekich_wybuchów_jądrowych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Schrony_odporne_na_pośrednie_działanie_bomb_burzących_i_dalekich_wybuchów_jądrowych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.1</span> <span>Schrony odporne na pośrednie działanie bomb burzących i dalekich wybuchów jądrowych</span> </div> </a> <ul id="toc-Schrony_odporne_na_pośrednie_działanie_bomb_burzących_i_dalekich_wybuchów_jądrowych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Schrony_odporne_na_bezpośrednie_działanie_bomb_burzących_i_bliskich_wybuchów_jądrowych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Schrony_odporne_na_bezpośrednie_działanie_bomb_burzących_i_bliskich_wybuchów_jądrowych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.2</span> <span>Schrony odporne na bezpośrednie działanie bomb burzących i bliskich wybuchów jądrowych</span> </div> </a> <ul id="toc-Schrony_odporne_na_bezpośrednie_działanie_bomb_burzących_i_bliskich_wybuchów_jądrowych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Schrony_przeciwatomowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Schrony_przeciwatomowe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.3</span> <span>Schrony przeciwatomowe</span> </div> </a> <ul id="toc-Schrony_przeciwatomowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Pomieszczenia_i_urządzenia_w_stałych_budowlach_ochronnych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pomieszczenia_i_urządzenia_w_stałych_budowlach_ochronnych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Pomieszczenia i urządzenia w stałych budowlach ochronnych</span> </div> </a> <ul id="toc-Pomieszczenia_i_urządzenia_w_stałych_budowlach_ochronnych-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Przedsionek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Przedsionek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.1</span> <span>Przedsionek</span> </div> </a> <ul id="toc-Przedsionek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Komora_filtrowentylacyjna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Komora_filtrowentylacyjna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.2</span> <span>Komora filtrowentylacyjna</span> </div> </a> <ul id="toc-Komora_filtrowentylacyjna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Komora_dekontaminacyjna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Komora_dekontaminacyjna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.3</span> <span>Komora dekontaminacyjna</span> </div> </a> <ul id="toc-Komora_dekontaminacyjna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ubikacje_i_umywalki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ubikacje_i_umywalki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.4</span> <span>Ubikacje i umywalki</span> </div> </a> <ul id="toc-Ubikacje_i_umywalki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Komory_schronowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Komory_schronowe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.5</span> <span>Komory schronowe</span> </div> </a> <ul id="toc-Komory_schronowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Inne_pomieszczenia_schronowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Inne_pomieszczenia_schronowe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.6</span> <span>Inne pomieszczenia schronowe</span> </div> </a> <ul id="toc-Inne_pomieszczenia_schronowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wyjście_zapasowe" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Wyjście_zapasowe"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.7</span> <span>Wyjście zapasowe</span> </div> </a> <ul id="toc-Wyjście_zapasowe-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Prowizoryczne_budowle_ochronne_(ukrycia)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Prowizoryczne_budowle_ochronne_(ukrycia)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Prowizoryczne budowle ochronne (ukrycia)</span> </div> </a> <ul id="toc-Prowizoryczne_budowle_ochronne_(ukrycia)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Specyfikacja_budowli_ochronnych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Specyfikacja_budowli_ochronnych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Specyfikacja budowli ochronnych</span> </div> </a> <ul id="toc-Specyfikacja_budowli_ochronnych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przygotowanie_schronów_i_ukryć_do_ochrony_ludności" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przygotowanie_schronów_i_ukryć_do_ochrony_ludności"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Przygotowanie schronów i ukryć do ochrony ludności</span> </div> </a> <ul id="toc-Przygotowanie_schronów_i_ukryć_do_ochrony_ludności-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przykłady" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przykłady"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Przykłady</span> </div> </a> <ul id="toc-Przykłady-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Schron</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 58 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-58" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">58 języków</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D9%84%D8%AC%D8%A3" title="ملجأ – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="ملجأ" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/B%C3%BAnker" title="Búnker – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Búnker" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%92%DC%9D%DC%AC_%DC%93%DC%98%DC%A3%DC%90" title="ܒܝܬ ܓܘܣܐ – aramejski" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܒܝܬ ܓܘܣܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="aramejski" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/S%C4%B1%C4%9F%C4%B1naq" title="Sığınaq – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Sığınaq" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D1%80" title="Бункер – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Бункер" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Bunker" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Bunker" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/B%C3%BAnquer" title="Búnquer – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Búnquer" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Bunker" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Bunker" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Punker" title="Punker – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Punker" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9F%CF%87%CF%85%CF%81%CF%8C_%CE%BA%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%86%CF%8D%CE%B3%CE%B9%CE%BF" title="Οχυρό καταφύγιο – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Οχυρό καταφύγιο" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Bunker" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/B%C3%BAnker" title="Búnker – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Búnker" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Bunkro" title="Bunkro – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Bunkro" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Bunker" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%86%D8%A7%D9%87%DA%AF%D8%A7%D9%87" title="پناهگاه – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="پناهگاه" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Bunker" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/B%C3%BAnker" title="Búnker – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Búnker" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%97%84%ED%8F%90%ED%98%B8" title="엄폐호 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="엄폐호" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B2%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AF%D5%A5%D6%80" title="Բունկեր – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Բունկեր" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Bunker" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Logerak" title="Logerak – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Logerak" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Bunker" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%95%D7%A0%D7%A7%D7%A8" title="בונקר – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="בונקר" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D1%80" title="Бункер – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Бункер" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D1%80" title="Бункер – kirgiski" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Бункер" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirgiski" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Bunker" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Bunkurs" title="Bunkurs – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Bunkurs" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Kasematt" title="Kasematt – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Kasematt" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Bunkeris" title="Bunkeris – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Bunkeris" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Bunker_(%C3%A9p%C3%ADtm%C3%A9ny)" title="Bunker (építmény) – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Bunker (építmény)" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bunker" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Bunker_(verdedigingswerk)" title="Bunker (verdedigingswerk) – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Bunker (verdedigingswerk)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%8E%A9%E4%BD%93%E5%A3%95" title="掩体壕 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="掩体壕" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Bunker_(bygning)" title="Bunker (bygning) – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Bunker (bygning)" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/B%C3%BAnquer" title="Búnquer – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Búnquer" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Bunc%C4%83r" title="Buncăr – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Buncăr" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D1%80" title="Бункер – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Бункер" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Bunkeri" title="Bunkeri – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Bunkeri" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B6%E0%B6%82%E0%B6%9A%E0%B6%BB" title="බංකර – syngaleski" lang="si" hreflang="si" data-title="බංකර" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="syngaleski" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Bunker" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Bunker" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Bunker" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%DB%95%D9%86%D8%A7%DA%AF%DB%95" title="پەناگە – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="پەناگە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Bunker" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Bunker" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Bunkkeri" title="Bunkkeri – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Bunkkeri" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Bunker" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/S%C4%B1%C4%9F%C4%B1nak" title="Sığınak – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Sığınak" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D1%80" title="Бункер – tuwiński" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Бункер" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="tuwiński" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%83%D0%BD%D0%BA%D0%B5%D1%80" title="Бункер – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Бункер" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%DA%A9%D8%B1" title="بنکر – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="بنکر" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Boong_ke" title="Boong ke – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Boong ke" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – waloński" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Bunker" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="waloński" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Bunker" title="Bunker – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Bunker" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%A2%89%E5%A0%A1" title="碉堡 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="碉堡" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%9C%B0%E5%A0%A1" title="地堡 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="地堡" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q91122#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Schron" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Schron" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Schron"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schron&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Schron"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schron&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Schron" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Schron" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schron&oldid=73892656" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schron&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Schron&id=73892656&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSchron"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FSchron"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Schron"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Schron&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Schron&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Bunker" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q91122" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Filip%C3%B3w_-_Schron_bojowy_Gruppenunterstand_-_Mazurska_Pozycja_Graniczna_-_fot._Kamil_Korbik_2018.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Filip%C3%B3w_-_Schron_bojowy_Gruppenunterstand_-_Mazurska_Pozycja_Graniczna_-_fot._Kamil_Korbik_2018.jpg/220px-Filip%C3%B3w_-_Schron_bojowy_Gruppenunterstand_-_Mazurska_Pozycja_Graniczna_-_fot._Kamil_Korbik_2018.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Filip%C3%B3w_-_Schron_bojowy_Gruppenunterstand_-_Mazurska_Pozycja_Graniczna_-_fot._Kamil_Korbik_2018.jpg/330px-Filip%C3%B3w_-_Schron_bojowy_Gruppenunterstand_-_Mazurska_Pozycja_Graniczna_-_fot._Kamil_Korbik_2018.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Filip%C3%B3w_-_Schron_bojowy_Gruppenunterstand_-_Mazurska_Pozycja_Graniczna_-_fot._Kamil_Korbik_2018.jpg/440px-Filip%C3%B3w_-_Schron_bojowy_Gruppenunterstand_-_Mazurska_Pozycja_Graniczna_-_fot._Kamil_Korbik_2018.jpg 2x" data-file-width="6000" data-file-height="4000" /></a><figcaption>Schron w <a href="/w/index.php?title=Punkt_Oporu_Filip%C3%B3w&action=edit&redlink=1" class="new" title="Punkt Oporu Filipów (strona nie istnieje)">punkcie oporu Filipów</a> (<a href="/wiki/Filip%C3%B3w" title="Filipów">Filipów</a>)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Koch%C5%82owice,_bunkier.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Koch%C5%82owice%2C_bunkier.png/220px-Koch%C5%82owice%2C_bunkier.png" decoding="async" width="220" height="164" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Koch%C5%82owice%2C_bunkier.png/330px-Koch%C5%82owice%2C_bunkier.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Koch%C5%82owice%2C_bunkier.png/440px-Koch%C5%82owice%2C_bunkier.png 2x" data-file-width="967" data-file-height="720" /></a><figcaption>Schron bojowy w Rudzie Śląskiej</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Hirtshals_DK_2005_by_tsca_09.jpeg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Hirtshals_DK_2005_by_tsca_09.jpeg/220px-Hirtshals_DK_2005_by_tsca_09.jpeg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Hirtshals_DK_2005_by_tsca_09.jpeg/330px-Hirtshals_DK_2005_by_tsca_09.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Hirtshals_DK_2005_by_tsca_09.jpeg/440px-Hirtshals_DK_2005_by_tsca_09.jpeg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>Schron w <a href="/wiki/Hirtshals" title="Hirtshals">Hirtshals</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Warsaw_MPW_Tobruk_02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Warsaw_MPW_Tobruk_02.jpg/220px-Warsaw_MPW_Tobruk_02.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Warsaw_MPW_Tobruk_02.jpg/330px-Warsaw_MPW_Tobruk_02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Warsaw_MPW_Tobruk_02.jpg/440px-Warsaw_MPW_Tobruk_02.jpg 2x" data-file-width="3008" data-file-height="2000" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ringstand_58c" title="Ringstand 58c">Tobruk</a> w <a href="/wiki/Muzeum_Powstania_Warszawskiego" title="Muzeum Powstania Warszawskiego">Muzeum Powstania Warszawskiego</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:SplitterschutzzellePolice.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/SplitterschutzzellePolice.jpg/220px-SplitterschutzzellePolice.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/SplitterschutzzellePolice.jpg/330px-SplitterschutzzellePolice.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/SplitterschutzzellePolice.jpg/440px-SplitterschutzzellePolice.jpg 2x" data-file-width="960" data-file-height="1280" /></a><figcaption>Splitterschutzzelle – niemiecki jednoosobowy schron w ruinach <a href="/wiki/Fabryka_benzyny_syntetycznej_w_Policach" title="Fabryka benzyny syntetycznej w Policach">fabryki benzyny syntetycznej w Policach</a> na Pomorzu Zachodnim. Jednoosobowe schrony nazywane są także kojcami fortecznymi.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Port_Gdynia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Port_Gdynia.jpg/220px-Port_Gdynia.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Port_Gdynia.jpg/330px-Port_Gdynia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9d/Port_Gdynia.jpg/440px-Port_Gdynia.jpg 2x" data-file-width="768" data-file-height="1024" /></a><figcaption>Naziemny schron przeciwlotniczy w gdyńskim porcie zbudowany w latach 30.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Wroclaw_bunkier_ulSlowianska.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Wroclaw_bunkier_ulSlowianska.jpg/220px-Wroclaw_bunkier_ulSlowianska.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Wroclaw_bunkier_ulSlowianska.jpg/330px-Wroclaw_bunkier_ulSlowianska.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/Wroclaw_bunkier_ulSlowianska.jpg/440px-Wroclaw_bunkier_ulSlowianska.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="960" /></a><figcaption><a href="/wiki/Naziemne_schrony_obrony_przeciwlotniczej_we_Wroc%C5%82awiu" title="Naziemne schrony obrony przeciwlotniczej we Wrocławiu">Naziemny schron dla mieszkańców</a> <a href="/wiki/Wroc%C5%82aw" title="Wrocław">Wrocławia</a> z czasów <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Ukrycie_schronowe.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Ukrycie_schronowe.jpg/220px-Ukrycie_schronowe.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Ukrycie_schronowe.jpg/330px-Ukrycie_schronowe.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/Ukrycie_schronowe.jpg/440px-Ukrycie_schronowe.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>Częściowo przygotowane ukrycie schronowe w piwnicy budynku mieszkalnego</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Szkic_ukrycie_schronowe.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Szkic_ukrycie_schronowe.jpg/220px-Szkic_ukrycie_schronowe.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Szkic_ukrycie_schronowe.jpg/330px-Szkic_ukrycie_schronowe.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/21/Szkic_ukrycie_schronowe.jpg/440px-Szkic_ukrycie_schronowe.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a><figcaption>Przykładowe rozplanowanie pomieszczeń w ukryciu schronowym.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Schron_w_Lublinie.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Schron_w_Lublinie.JPG/220px-Schron_w_Lublinie.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Schron_w_Lublinie.JPG/330px-Schron_w_Lublinie.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/Schron_w_Lublinie.JPG/440px-Schron_w_Lublinie.JPG 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1500" /></a><figcaption>Schron z II wojny światowej, usytuowany na terenie lubelskiej cukrowni, w zespole budynków mieszkalnych dla pracowników</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Schron_wyjscie_zapasowe.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Schron_wyjscie_zapasowe.jpg/220px-Schron_wyjscie_zapasowe.jpg" decoding="async" width="220" height="129" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Schron_wyjscie_zapasowe.jpg/330px-Schron_wyjscie_zapasowe.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7f/Schron_wyjscie_zapasowe.jpg/440px-Schron_wyjscie_zapasowe.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="602" /></a><figcaption>Każdy schron powinien mieć wyjście zapasowe (wykorzystywane w przypadku zagruzowania drzwi do schronu).</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Wyjscie_zapasowe_ze_schronu.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Wyjscie_zapasowe_ze_schronu.jpg/220px-Wyjscie_zapasowe_ze_schronu.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Wyjscie_zapasowe_ze_schronu.jpg/330px-Wyjscie_zapasowe_ze_schronu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3f/Wyjscie_zapasowe_ze_schronu.jpg/440px-Wyjscie_zapasowe_ze_schronu.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption>Wyjście zapasowe ze schronu – w tym przypadku służące równocześnie za czerpnię powietrza.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Katowice_Coal_Mine_(1).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Katowice_Coal_Mine_%281%29.jpg/220px-Katowice_Coal_Mine_%281%29.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Katowice_Coal_Mine_%281%29.jpg/330px-Katowice_Coal_Mine_%281%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0b/Katowice_Coal_Mine_%281%29.jpg/440px-Katowice_Coal_Mine_%281%29.jpg 2x" data-file-width="2160" data-file-height="2880" /></a><figcaption>Schron bierny przeciwodłamkowy na terenie dawnej <a href="/wiki/Kopalnia_W%C4%99gla_Kamiennego_%E2%80%9EKatowice%E2%80%9D" title="Kopalnia Węgla Kamiennego „Katowice”">KWK Katowice</a></figcaption></figure> <p><b>Schron</b> – rodzaj budowli obronnej lub ochronnej o przeznaczeniu wojskowym bądź cywilnym. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Martiany,_bunkier_wn%C4%99trze_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Martiany%2C_bunkier_wn%C4%99trze_01.jpg/220px-Martiany%2C_bunkier_wn%C4%99trze_01.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Martiany%2C_bunkier_wn%C4%99trze_01.jpg/330px-Martiany%2C_bunkier_wn%C4%99trze_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Martiany%2C_bunkier_wn%C4%99trze_01.jpg/440px-Martiany%2C_bunkier_wn%C4%99trze_01.jpg 2x" data-file-width="4710" data-file-height="3140" /></a><figcaption>Wnętrze zabytkowego schronu bojowego nr 5 w <a href="/wiki/Martiany" title="Martiany">Martianach</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Jastarnia,_schron_bojowy_S%C4%99p_(WLZ14).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Jastarnia%2C_schron_bojowy_S%C4%99p_%28WLZ14%29.jpg/220px-Jastarnia%2C_schron_bojowy_S%C4%99p_%28WLZ14%29.jpg" decoding="async" width="220" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Jastarnia%2C_schron_bojowy_S%C4%99p_%28WLZ14%29.jpg/330px-Jastarnia%2C_schron_bojowy_S%C4%99p_%28WLZ14%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c1/Jastarnia%2C_schron_bojowy_S%C4%99p_%28WLZ14%29.jpg/440px-Jastarnia%2C_schron_bojowy_S%C4%99p_%28WLZ14%29.jpg 2x" data-file-width="3950" data-file-height="2400" /></a><figcaption>Schron bojowy Sęp...</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Jastarnia,_schron_bojowy_Saragossa_1_(WLZ14).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Jastarnia%2C_schron_bojowy_Saragossa_1_%28WLZ14%29.jpg/220px-Jastarnia%2C_schron_bojowy_Saragossa_1_%28WLZ14%29.jpg" decoding="async" width="220" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Jastarnia%2C_schron_bojowy_Saragossa_1_%28WLZ14%29.jpg/330px-Jastarnia%2C_schron_bojowy_Saragossa_1_%28WLZ14%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0a/Jastarnia%2C_schron_bojowy_Saragossa_1_%28WLZ14%29.jpg/440px-Jastarnia%2C_schron_bojowy_Saragossa_1_%28WLZ14%29.jpg 2x" data-file-width="3800" data-file-height="2400" /></a><figcaption>i Saratoga w <a href="/wiki/O%C5%9Brodek_Oporu_Jastarnia" title="Ośrodek Oporu Jastarnia">Ośrodku Oporu Jastarnia</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Schronohangar_Babie_Do%C5%82y.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Schronohangar_Babie_Do%C5%82y.jpg/220px-Schronohangar_Babie_Do%C5%82y.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Schronohangar_Babie_Do%C5%82y.jpg/330px-Schronohangar_Babie_Do%C5%82y.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/74/Schronohangar_Babie_Do%C5%82y.jpg/440px-Schronohangar_Babie_Do%C5%82y.jpg 2x" data-file-width="5184" data-file-height="3888" /></a><figcaption>Schronohangar dla samolotu na lotnisku wojskowym Babie Doły</figcaption></figure> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Schrony_zbudowane_na_potrzeby_wojskowe">Schrony zbudowane na potrzeby wojskowe</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Schrony zbudowane na potrzeby wojskowe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Schrony zbudowane na potrzeby wojskowe"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Powszechnie błędnie zwane w <a href="/wiki/Styl_potoczny" title="Styl potoczny">języku potocznym</a> bunkrami<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1">[1]</a></sup>, które są zakrytymi obiektami <a href="/wiki/Fortyfikacja" title="Fortyfikacja">fortyfikacyjnymi</a> przeznaczonymi do prowadzenia ognia, obserwacji, kierowania walką, ochrony <a href="/wiki/%C5%BBo%C5%82nierz" title="Żołnierz">żołnierzy</a> oraz bojowego sprzętu technicznego przed oddziaływaniem <a href="/w/index.php?title=%C5%9Arodek_ra%C5%BCenia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Środek rażenia (strona nie istnieje)">środków rażenia</a> przeciwnika. Budowane zazwyczaj z <a href="/wiki/%C5%BBelbet" title="Żelbet">żelbetu</a>, a w razie konieczności także z innych dostępnych materiałów takich jak <a href="/wiki/Ceg%C5%82a" title="Cegła">cegły</a>, ziemia, kamienie. </p><p><b>Rodzaje</b>: </p> <ul><li>w zależności od przeznaczenia: <ul><li>bojowe (np. dla <a href="/wiki/Karabin_maszynowy" title="Karabin maszynowy">karabinów maszynowych</a>),</li> <li>obserwacyjne (umożliwiające prowadzenie obserwacji przeciwnika i <a href="/w/index.php?title=Pole_walki&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pole walki (strona nie istnieje)">pola walki</a>): <ul><li><a href="/w/index.php?title=Naziemny_punkt_obserwacyjny&action=edit&redlink=1" class="new" title="Naziemny punkt obserwacyjny (strona nie istnieje)">naziemny punkt obserwacyjny</a> (NPO),</li> <li><a href="/wiki/Wie%C5%BCowy_punkt_obserwacyjny" title="Wieżowy punkt obserwacyjny">wieżowy punkt obserwacyjny</a> (WPO),</li></ul></li> <li>ukrycia <a href="/wiki/%C5%BBo%C5%82nierz" title="Żołnierz">żołnierzy</a>,</li> <li>na stanowiskach (w punktach) dowodzenia (przystosowane do pracy <a href="/wiki/Oficer_(wojsko)" title="Oficer (wojsko)">oficerów</a> <a href="/wiki/Sztab" title="Sztab">sztabu</a>),</li> <li>medyczne,</li> <li>amunicyjne,</li> <li>inne,</li></ul></li> <li>w zależności od wytrzymałości: <ul><li>ciężkie,</li> <li>lekkie.</li></ul></li></ul> <p><b>Elementy schronów (wybrane)</b>: </p> <ul><li><a href="/wiki/Ambrazura" title="Ambrazura">ambrazura</a>, <a href="/wiki/Kopu%C5%82a_pancerna" title="Kopuła pancerna">kopuła pancerna</a>, <a href="/wiki/P%C5%82yta_detonacyjna" title="Płyta detonacyjna">płyta detonacyjna</a>, <a href="/wiki/Poterna" title="Poterna">poterna</a>, <a href="/wiki/Przelotnia" title="Przelotnia">przelotnia</a>, <a href="/wiki/R%C3%B3w_diamentowy" title="Rów diamentowy">rów diamentowy</a>, <a href="/wiki/Tradytor" title="Tradytor">tradytor</a>, <a href="/wiki/Ucho_(fortyfikacja)" title="Ucho (fortyfikacja)">ucho</a>, <a href="/wiki/Wie%C5%BCa_pancerna" title="Wieża pancerna">wieża pancerna</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Budowle_ochronne_zbudowane_na_potrzeby_cywilne">Budowle ochronne zbudowane na potrzeby cywilne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Budowle ochronne zbudowane na potrzeby cywilne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Budowle ochronne zbudowane na potrzeby cywilne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Budowle te stanowią jeden ze zbiorowych środków ochrony ludności przed działaniem <a href="/wiki/Bro%C5%84_masowego_ra%C5%BCenia" title="Broń masowego rażenia">broni masowego rażenia</a>, <a href="/wiki/Bro%C5%84" title="Broń">broni</a> klasycznej, a także niebezpiecznych środków chemicznych. </p><p><b>W szczególności stanowią zabezpieczenie przed:</b> </p> <ul><li>działaniem <a href="/wiki/Bro%C5%84_j%C4%85drowa" title="Broń jądrowa">broni jądrowej</a> w pewnej odległości od środka <a href="/wiki/Wybuch" title="Wybuch">wybuchu</a>;</li> <li>bliskim działaniem wybuchów <a href="/wiki/Bomba_lotnicza" title="Bomba lotnicza">bomb lotniczych</a> i <a href="/wiki/Pocisk_odrzutowy" title="Pocisk odrzutowy">pocisków rakietowych</a>;</li> <li>odłamkami bomb lotniczych, pocisków <a href="/wiki/Artyleria" title="Artyleria">artylerii</a> oraz pociskami broni pokładowej samolotów;</li> <li><a href="/wiki/Bomba_zapalaj%C4%85ca" title="Bomba zapalająca">zapalającymi bombami lotniczymi</a> małego wagomiaru;</li> <li>w przypadku walących się budynków – przed pożarami i gruzami;</li> <li>środkami trującymi, w tym <a href="/wiki/Bro%C5%84_chemiczna" title="Broń chemiczna">bronią chemiczną</a>.</li></ul> <p>Współczesne budowle tego typu są z reguły całkowicie zagłębione w ziemi, co zapewnia znacznie większą odporność na działanie <a href="/wiki/Fala_uderzeniowa" title="Fala uderzeniowa">fali uderzeniowej</a> niż w przypadku budowli naziemnych. Ze względu na wymóg wypełnienia ludźmi w krótkim czasie, są lokalizowane w piwnicach budynków mieszkalnych i zakładów pracy. W Polsce brakuje obecnie jednolitej klasyfikacji budowli ochronnych. Na potrzeby <a href="/wiki/Obrona_cywilna" title="Obrona cywilna">obrony cywilnej</a> najczęściej przyjmuje się klasyfikację według rodzaju budowli, wytrzymałości stropu, odporności na nadciśnienie oraz stanu przygotowania. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Stałe_budowle_ochronne_i_ich_rodzaje"><span id="Sta.C5.82e_budowle_ochronne_i_ich_rodzaje"></span>Stałe budowle ochronne i ich rodzaje</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Stałe budowle ochronne i ich rodzaje" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Stałe budowle ochronne i ich rodzaje"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Są to budowle od początku projektowane pod kątem ochrony ludności, oraz wyposażone w odpowiednią infrastrukturę schronową (pomieszczenia i urządzenia). Wyróżnia się następujące rodzaje stałych budowli ochronnych: </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Schrony_odporne_na_pośrednie_działanie_bomb_burzących_i_dalekich_wybuchów_jądrowych"><span id="Schrony_odporne_na_po.C5.9Brednie_dzia.C5.82anie_bomb_burz.C4.85cych_i_dalekich_wybuch.C3.B3w_j.C4.85drowych"></span>Schrony odporne na pośrednie działanie bomb burzących i dalekich wybuchów jądrowych</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Schrony odporne na pośrednie działanie bomb burzących i dalekich wybuchów jądrowych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Schrony odporne na pośrednie działanie bomb burzących i dalekich wybuchów jądrowych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Skutkami pośrednimi wybuchu bomb burzących są: <a href="/wiki/Fala_uderzeniowa" title="Fala uderzeniowa">podmuch</a>, działanie odłamków, <a href="/wiki/Po%C5%BCar" title="Pożar">pożary</a>, zawalenie się budynków i powstałe stąd zawaliska gruzowe. Ukrycia te zabezpieczają również przed odłamkami pocisków <a href="/wiki/Artyleria_przeciwlotnicza" title="Artyleria przeciwlotnicza">artylerii przeciwlotniczej</a> i <a href="/wiki/Artyleria_polowa" title="Artyleria polowa">polowej</a>, pociskami broni pokładowej samolotów, lżejszymi zapalającymi bombami lotniczymi, oraz środkami trującymi. Chronią także przed skutkami wybuchu bomby jądrowej (ale tylko w pewnym promieniu od ogniska wybuchu). Budowle te zazwyczaj znajdują się w piwnicach i podziemiach budynków. O ile konstrukcja takiego schronu oraz znajdującego się nad nim budynku jest wystarczająco wytrzymała, może ochronić również przed bezpośrednim trafieniem konwencjonalną <a href="/wiki/Bomba_burz%C4%85ca" title="Bomba burząca">bombą burzącą</a>, lecz jedynie o niewielkim wagomiarze (do około 100 kg). W przypadku lekkich bomb z zapalnikiem natychmiastowym, wybuch następuje w momencie uderzenia w budynek znajdujący się nad schronem. Zlokalizowane w podziemnej części budynku ukrycie schronowe, dzięki żelbetowemu <a href="/wiki/Strop_(budownictwo)" title="Strop (budownictwo)">stropowi</a> o odpowiedniej wytrzymałości na <a href="/wiki/Obci%C4%85%C5%BCenia_wyj%C4%85tkowe" title="Obciążenia wyjątkowe">obciążenia wyjątkowe</a>, jest w stanie wytrzymać ciężar gruzu budynku. Schrony w zasadzie powinny być zawsze całkowicie zagłębione w ziemię tak, aby górny poziom płyty stropowej leżał poniżej poziomu terenu. W wyjątkowych przypadkach, np. przy wysokim poziomie <a href="/wiki/Wody_gruntowe" title="Wody gruntowe">wód gruntowych</a>, mogą one wystawać częściowo poza teren, jednak są wtedy przeważnie mocniejszej konstrukcji. Jeżeli ukrycia wystają ponad teren, muszą być obsypane wałem ziemi. W <a href="/wiki/Nazewnictwo" title="Nazewnictwo">nomenklaturze</a> Obrony Cywilnej schrony odporne na pośrednie działanie bomb burzących są niekiedy nazywane mianem ukryć schronowych. Przed II wojną światową były określane jako „schrony wytrzymałe 1-go stopnia”, w odróżnieniu od „schronów wytrzymałych 2-go stopnia”, które miały wytrzymać bezpośrednie trafienie bombą. Po wojnie przyjęto podobną klasyfikację. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Schrony_odporne_na_bezpośrednie_działanie_bomb_burzących_i_bliskich_wybuchów_jądrowych"><span id="Schrony_odporne_na_bezpo.C5.9Brednie_dzia.C5.82anie_bomb_burz.C4.85cych_i_bliskich_wybuch.C3.B3w_j.C4.85drowych"></span>Schrony odporne na bezpośrednie działanie bomb burzących i bliskich wybuchów jądrowych</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Schrony odporne na bezpośrednie działanie bomb burzących i bliskich wybuchów jądrowych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Schrony odporne na bezpośrednie działanie bomb burzących i bliskich wybuchów jądrowych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Muszą wytrzymać bezpośrednie uderzenie bomb, oraz przeciwstawić się skutkom wybuchu, dlatego w porównaniu do ukryć schronowych mają znacznie większą wytrzymałość stropu (a także ścian zewnętrznych i płyty dennej). Są również odporne na wielkie siły podmuchu występujące w chwili wybuchu bomby tuż przy schronie lub bliskiego wybuchu bomby jądrowej. Do zapewnienia ochrony przed konwencjonalnymi <a href="/wiki/Bomba_burz%C4%85ca" title="Bomba burząca">bombami burzącymi</a> wystarcza żelbetowy strop o grubości od 1 do 3,5 metrów (w zależności od wagomiaru bomby). W schronach mających wytrzymać bezpośrednie trafienie nowoczesnym <a href="/wiki/Pocisk_odrzutowy" title="Pocisk odrzutowy">pociskiem rakietowym</a> stosuje się wytrzymalsze stropy. Istnieją także schrony znacznie zagłębione w ziemi, posiadające <a href="/wiki/P%C5%82yta_detonacyjna" title="Płyta detonacyjna">płytę ochronną</a> (detonacyjną) nad schronem. Konstrukcja tych schronów jest przeważnie żelbetowa. Ściany, strop i płyta denna na ogół nie przekracza grubości 50 cm. Ponieważ schrony takie bez dodatkowych wzmocnień byłby zbyt słabe, aby wytrzymać bezpośrednie trafienie, posiadają one tuż pod powierzchnią ziemi tzw. płytę detonacyjną, której zadaniem jest zatrzymanie na sobie uderzenia bomby. Aby nie dopuścić do wybuchu bomby w ziemi w pobliżu schronu, płyta ta jest znacznie większa od zewnętrznego zarysu schronu. W terenach suchych, a zwłaszcza górzystych, można wykonywać tzw. schrony tunelowe. Większość współczesnych pocisków rakietowych nie jest bowiem w stanie przebić warstwy ziemi większej niż 30 metrów. Zaletą schronów tunelowych jest stosunkowo niewielki koszt budowy. Wymagają one małej ilości materiałów takich jak <a href="/wiki/Stal" title="Stal">stal</a> czy <a href="/wiki/Cement" title="Cement">cement</a>. Gruba warstwa ziemi znajdująca się nad tunelem w dostateczny sposób zabezpiecza przed bezpośrednimi skutkami działania bomby burzącej lub pocisku rakietowego. Decyzja, jakiego rodzaju schron należy budować, jest zależna od miejscowych warunków, głównie od położenia zwierciadła wód gruntowych. W czasie <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a> powszechnie budowano naziemne schrony obrony przeciwlotniczej, zwłaszcza tam, gdzie zbudowanie budowli podziemnych byłoby utrudnione (np. na terenach portowych). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Schrony_przeciwatomowe">Schrony przeciwatomowe</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Schrony przeciwatomowe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Schrony przeciwatomowe"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Są to budowle przeznaczone do ochrony ludzi, względnie sprzętu technicznego, przed bezpośrednimi oraz pośrednimi czynnikami rażenia <a href="/wiki/Bro%C5%84_j%C4%85drowa" title="Broń jądrowa">broni jądrowej</a>. Bezpośrednimi czynnikami rażenia są przede wszystkim podmuch <a href="/wiki/Fala_uderzeniowa" title="Fala uderzeniowa">fali uderzeniowej</a>, <a href="/wiki/Promieniowanie_cieplne" title="Promieniowanie cieplne">promieniowanie cieplne</a> i <a href="/wiki/Promieniowanie_przenikliwe" title="Promieniowanie przenikliwe">przenikliwe</a> oraz <a href="/wiki/Impuls_elektromagnetyczny" title="Impuls elektromagnetyczny">impuls elektromagnetyczny</a>. Z tego względu schrony przeciwatomowe są zawsze lokalizowane głęboko pod ziemią, nigdy zaś w piwnicach budynków lub innych płytko zagłębionych miejscach. Pośrednim czynnikiem rażenia jest natomiast skażenie promieniotwórcze, które utrzymuje się jeszcze długo po użyciu broni jądrowej. Dlatego też schrony przeciwatomowe muszą posiadać instalację filtrowentylacyjną, oczyszczającą powietrze z opadu promieniotwórczego. Budowle te wyposaża się w odpowiednią infrastrukturę techniczną oraz zapas wody pitnej, żywności oraz leków, które umożliwią w razie potrzeby przebywanie ludności w schronie przez dłuższy czas. W Polsce istnieje niewiele typowych schronów przeciwatomowych. Niektóre z nich zostały zbudowane w czasie <a href="/wiki/II_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="II wojna światowa">II wojny światowej</a> jako schrony przeciwlotnicze, zaś dopiero po wojnie przystosowane do roli schronów przeciwatomowych. Przykładem takiej budowli jest schron pod Dworcem Głównym w <a href="/wiki/Szczecin" title="Szczecin">Szczecinie</a>, zbudowany jeszcze przez Niemców. </p> <ul><li>Szczególnym typem budowli ochronnej (na ogół stałej, niekiedy prowizorycznej) jest <a href="/wiki/Szczelina_przeciwlotnicza" title="Szczelina przeciwlotnicza">szczelina przeciwlotnicza</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pomieszczenia_i_urządzenia_w_stałych_budowlach_ochronnych"><span id="Pomieszczenia_i_urz.C4.85dzenia_w_sta.C5.82ych_budowlach_ochronnych"></span>Pomieszczenia i urządzenia w stałych budowlach ochronnych</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Pomieszczenia i urządzenia w stałych budowlach ochronnych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pomieszczenia i urządzenia w stałych budowlach ochronnych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Przedsionek">Przedsionek</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Przedsionek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przedsionek"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pomieszczenie, którego zadaniem jest uzyskanie gazoszczelności schronu. Umożliwia on wchodzenie lub wychodzenie ze schronu w czasie, gdy <a href="/wiki/Powietrze" title="Powietrze">powietrze</a> znajdujące się na zewnątrz schronu jest skażone. Przedsionki znajdują się przy wyjściach głównych. Drzwi zewnętrzne przedsionka są gazoszczelne i wykonane z materiału odpornego na działanie odłamków oraz podmuchu od bomby. Są to drzwi typu ciężkiego o wysokiej wytrzymałości, wykonane z żelbetu lub grubej blachy stalowej. Drzwi wewnętrzne między przedsionkiem a schronem, również gazoszczelne, mogą być typu lekkiego. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Komora_filtrowentylacyjna">Komora filtrowentylacyjna</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Komora filtrowentylacyjna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Komora filtrowentylacyjna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Powietrze dostarczane do pomieszczeń schronowych, a czerpane z zewnątrz musi być oczyszczone ze znajdujących się w nim wszelkich zanieczyszczeń, jak np. <a href="/wiki/Kurz" title="Kurz">kurz</a> i pył, a przede wszystkim od środków trujących i pyłu radioaktywnego. Dlatego też przed wprowadzeniem do poszczególnych pomieszczeń schronowych powietrze musi przejść przez szereg filtrów, które w pewnej kolejności są zamontowane w przewodzie ssącym czerpiącym powietrze z zewnątrz. Pierwszym takim filtrem jest filtr oczyszczający powietrze z kurzu i pyłu (odpylnica); drugim jest filtropochłaniacz, który oczyszcza powietrze z nietrwałych środków chemicznych i pyłu radioaktywnego. Powietrze z otoczenia jest zasysane przez pompę o działaniu ssącym i tłoczącym, poruszaną <a href="/wiki/Silnik_elektryczny" title="Silnik elektryczny">silnikiem elektrycznym</a>. Czerpnia powietrza jest na ogół umieszczona w ścianie zewnętrznej, a czasem również dodatkowo w tunelu ewakuacyjnym (lub osobnym kanale). Po przejściu przez filtry, powietrze jest tłoczone do przewodów blaszanych, które rozprowadzają je do poszczególnych komór schronowych. Powietrze dostarczane do schronu wytwarza w pomieszczeniach schronowych <a href="/wiki/Ci%C5%9Bnienie_bezwzgl%C4%99dne" title="Ciśnienie bezwzględne">nadciśnienie</a> w granicach 5 do 8 milimetrów słupa wody. Dzięki temu zużyte przez ludzi powietrze zostaje usunięte na zewnątrz schronu. Odprowadzanie zużytego powietrza dokonuje się poprzez otwory w ścianach umieszczone nieco powyżej podłogi, którymi przechodzi ono do wywiewnego kanału zaopatrzonego w klapę regulacyjną. Klapa taka otwiera się samoczynnie przy ciśnieniu większym niż 5 – 8 milimetrów słupa wody i pozwala na ujście zużytego powietrza. Po wyjściu części zużytego powietrza (co powoduje spadek ciśnienia), klapa samoczynnie zamyka się. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Schron_Gdansk_ulica_Olejarna.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Schron_Gdansk_ulica_Olejarna.JPG/220px-Schron_Gdansk_ulica_Olejarna.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Schron_Gdansk_ulica_Olejarna.JPG/330px-Schron_Gdansk_ulica_Olejarna.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Schron_Gdansk_ulica_Olejarna.JPG/440px-Schron_Gdansk_ulica_Olejarna.JPG 2x" data-file-width="3259" data-file-height="2446" /></a><figcaption>Naziemny, niemiecki schron przeciwlotniczy w centrum <a href="/wiki/Gda%C5%84sk" title="Gdańsk">Gdańska</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Schron_dowodzenia_Szprotawa_by_Maciej_Boryna.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Schron_dowodzenia_Szprotawa_by_Maciej_Boryna.JPG/220px-Schron_dowodzenia_Szprotawa_by_Maciej_Boryna.JPG" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Schron_dowodzenia_Szprotawa_by_Maciej_Boryna.JPG/330px-Schron_dowodzenia_Szprotawa_by_Maciej_Boryna.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Schron_dowodzenia_Szprotawa_by_Maciej_Boryna.JPG/440px-Schron_dowodzenia_Szprotawa_by_Maciej_Boryna.JPG 2x" data-file-width="1504" data-file-height="1000" /></a><figcaption>Wejście do osadzonego częściowo w ziemi poradzieckiego schronu dowodzenia w <a href="/wiki/Szprotawa" title="Szprotawa">Szprotawie</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Komora_dekontaminacyjna">Komora <a href="/wiki/Dekontaminacja" title="Dekontaminacja">dekontaminacyjna</a></h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Komora dekontaminacyjna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Komora dekontaminacyjna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Spotykane w niektórych schronach pomieszczenie z zamontowanym natryskiem lub szlauchem, który służy do spłukiwania substancji chemicznych lub pyłu radioaktywnego z wchodzących do schronu osób. Po przygotowaniu schronu powinno być wyposażone również w kosz na skażoną odzież. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ubikacje_i_umywalki">Ubikacje i umywalki</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Ubikacje i umywalki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ubikacje i umywalki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ich liczba jest zależna od wielkości schronu. Pomieszczenia <a href="/wiki/Ubikacja" title="Ubikacja">klozetowe</a> są oddzielone od reszty pomieszczeń dodatkowymi przedsionkami, których zadaniem jest niedopuszczenie wyziewów do reszty pomieszczeń schronowych. W przedsionkach tych są zainstalowane <a href="/wiki/Umywalka" title="Umywalka">umywalki</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Komory_schronowe">Komory schronowe</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Komory schronowe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Komory schronowe"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W zależności od wielkości, każdy schron ma pewną liczbę komór schronowych, czyli pomieszczeń w których ukrywają się ludzie. Komory schronowe mogą być wyposażone w ławki z oparciami. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Inne_pomieszczenia_schronowe">Inne pomieszczenia schronowe</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Inne pomieszczenia schronowe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Inne pomieszczenia schronowe"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Zaliczamy do nich wszystkie pozostałe pomieszczenia, jakie są konieczne ze względu na przeznaczenie schronu. I tak np. schron przeznaczony na <a href="/wiki/Szpital" title="Szpital">szpital</a>, poza wyżej wymienionymi pomieszczeniami będzie posiadać <a href="/wiki/Blok_operacyjny" title="Blok operacyjny">sale operacyjne</a> i opatrunkowe, pomieszczenie dla personelu lekarskiego, a w pomieszczeniach komór schronowych będą urządzone sale dla chorych. Wysokość pomieszczeń schronowych zależy od przeznaczenia schronu. W schronie przeznaczonym do użytku publicznego wynosi 2-2,20 m. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Wyjście_zapasowe"><span id="Wyj.C5.9Bcie_zapasowe"></span>Wyjście zapasowe</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Wyjście zapasowe" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wyjście zapasowe"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Jeżeli schron znajduje się pod budynkiem, to musi posiadać <a href="/wiki/Tunel_(budownictwo)" title="Tunel (budownictwo)">tunel</a> ewakuacyjny, który w razie zawalenia się budynku zagwarantuje przebywającym w schronie ludziom ewakuację na zewnątrz. Wyjście to wykonuje się z jednej z komór schronowych w kształcie zygzakowatego tunelu, którego wyjście (tzw. wyłaz) musi leżeć poza strefą ewentualnego zasypania gruzami (1/2 wysokości budynku + 3 m). Od strony schronu tunel ma drzwi hermetycznie zamykane, typu ciężkiego, którymi wchodzi się do tunelu. Na końcu tunelu znajduje się pionowy szyb, którym po klamrach (drabince) wchodzi się do góry na powierzchnię ziemi, podniósłszy uprzednio stalową lub betonową klapę albo kraty. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Prowizoryczne_budowle_ochronne_(ukrycia)"><span id="Prowizoryczne_budowle_ochronne_.28ukrycia.29"></span>Prowizoryczne budowle ochronne (ukrycia)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Prowizoryczne budowle ochronne (ukrycia)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Prowizoryczne budowle ochronne (ukrycia)"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Są to budowle, które doprowadza do gotowości technicznej dopiero w okresie zagrożenia. Wcześniej nie posiadają one specjalistycznych instalacji oraz wyposażenia. Rolę ukryć mogą pełnić odpowiednio wzmocnione piwnice, stacje <a href="/wiki/Metro" title="Metro">metra</a>, a współcześnie także parkingi podziemne, które są projektowane w taki sposób, aby w razie zagrożenia mogły służyć za prowizoryczne ukrycie ludności. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Specyfikacja_budowli_ochronnych">Specyfikacja budowli ochronnych</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Specyfikacja budowli ochronnych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Specyfikacja budowli ochronnych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>Grubość żelbetowego stropu zabezpieczającego przed bombami burzącymi</b> </p> <table class="wikitable" style="text-align:center"> <tbody><tr> <th>Wagomiar bomby </th> <th>Grubość stropu </th></tr> <tr> <th>50 kg </th> <td>1,6 m </td></tr> <tr> <th>100 kg </th> <td>1,85 m </td></tr> <tr> <th>500 kg </th> <td>2,5 m </td></tr> <tr> <th>1000 kg </th> <td>3,5 m </td></tr></tbody></table> <p><b>Grubość żelbetowego stropu zabezpieczającego przed pociskami rakietowymi (wartości szacunkowe)</b> </p> <table class="wikitable" style="text-align:center"> <tbody><tr> <th>Typ bomby </th> <th>Grubość stropu </th></tr> <tr> <th>JAST-1000 </th> <td>3 m </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/BLU-109" title="BLU-109">BLU-109</a> </th> <td>3,5 m </td></tr> <tr> <th>BROACH </th> <td>9 m </td></tr></tbody></table> <p>Projektując budowlę ochronną, oprócz grubości stropu trzeba uwzględnić również promień zburzenia od wybuchu gazów, oraz skutki wstrząsu. Grubość stropu może być odpowiednio mniejsza, jeżeli schron znajduje się pod ziemią. </p><p><b>Głębokość przenikania bomb burzących w grunt o średniej spoistości</b> </p> <table class="wikitable" style="text-align:center"> <tbody><tr> <th>Wagomiar bomby </th> <th>Głębokość przenikania </th></tr> <tr> <th>50 kg </th> <td>1 – 1,5 m </td></tr> <tr> <th>500 kg </th> <td>3 – 4 m </td></tr> <tr> <th>1000 – 2000 kg </th> <td>4 – 5 m </td></tr></tbody></table> <p><b>Głębokość przenikania pocisków rakietowych w grunt o średniej spoistości (wartości szacunkowe)</b> </p> <table class="wikitable" style="text-align:center"> <tbody><tr> <th>Typ bomby </th> <th>Głębokość przenikania </th></tr> <tr> <th>JAST-1000 </th> <td>18,3 m </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/BLU-109" title="BLU-109">BLU-109</a> </th> <td>21,4 m </td></tr> <tr> <th>BROACH </th> <td>7,6 m </td></tr></tbody></table> <p>Umieszczenie schronu pod wielopiętrowym budynkiem zapewnia dodatkową ochronę, gdyż podczas wnikania bomby w przegrody konstrukcyjne budynek spełnia rolę warstwy absorpcyjnej i pochłania energię pocisku. </p><p><b>Rodzaje zniszczeń przy bezpośrednim trafieniu bomby z zapalnikiem natychmiastowym</b> </p> <table class="wikitable" style="text-align:center"> <tbody><tr> <th>Wagomiar bomby </th> <th>Całkowite zniszczenie </th> <th>Duże uszkodzenia </th></tr> <tr> <th>50 kg </th> <td>budynki parterowe </td> <td>budynki 1-2 piętrowe </td></tr> <tr> <th>250 kg </th> <td>budynki 1-2 piętrowe </td> <td>budynki wielopiętrowe </td></tr> <tr> <th>500 kg </th> <td>budynki wielopiętrowe </td> <td>budynki wielopiętrowe </td></tr></tbody></table> <p><b>Wytrzymałość stropu</b> </p><p>Jest zależna głównie od grubości stropu, rodzaju i jakości betonu oraz <a href="/wiki/Zbrojenie" title="Zbrojenie">zbrojenia</a>. Określana najczęściej w <a href="/wiki/Atmosfera_techniczna" title="Atmosfera techniczna">atmosferach technicznych</a> (<a href="/wiki/Symbol" title="Symbol">symbol</a>: <b>at</b>) oraz <a href="/wiki/Tona" title="Tona">tonach</a> na m². W schronach odpornych na pośrednie działanie bomb burzących strop projektuje się w taki sposób, aby wytrzymał ciężar gruzu budynku. Jeśli schron ma wytrzymać także bezpośrednie trafienie bomby lub bliski wybuch jądrowy, strop musi być odpowiednio wytrzymalszy. </p><p><b>Przykładowa wytrzymałość stropu w zależności od rodzaju budowli ochronnej</b> </p> <table class="wikitable" style="text-align:center"> <tbody><tr> <th>Rodzaj budowli ochronnej </th> <th>Wytrzymałość stropu (at) </th> <th>Wytrzymałość stropu (t/m²) </th></tr> <tr> <th>Prowizoryczne ukrycie w piwnicy jednopiętrowego budynku </th> <td>0,1 – 0,2 </td> <td>1 – 2 </td></tr> <tr> <th>Stała <a href="/wiki/Szczelina_przeciwlotnicza" title="Szczelina przeciwlotnicza">szczelina przeciwlotnicza</a> </th> <td>0,35 </td> <td>3,5 </td></tr> <tr> <th>Typowy schron w piwnicy wielopiętrowego budynku </th> <td>0,3 – 0,5 </td> <td>3 – 5 </td></tr> <tr> <th>Schron o zwiększonej odporności na podmuch wybuchów jądrowych </th> <td>0,6 </td> <td>6 </td></tr> <tr> <th>Schron odporny na bezpośrednie działanie bomb burzących </th> <td>> 1,2 </td> <td>> 12 </td></tr></tbody></table> <p><b>Odporność na nadciśnienie spowodowane podmuchem fali uderzeniowej</b> </p><p>Określana najczęściej w <a href="/wiki/Paskal" title="Paskal">megapaskalach</a> (<a href="/wiki/Symbol" title="Symbol">symbol</a>: <b>MPa</b>) lub <a href="/wiki/Tona" title="Tona">tonach</a> na m². O odporności na nadciśnienie decyduje nie tylko wytrzymałość stropu, ale również konstrukcja całej budowli, rodzaj użytych materiałów oraz wyposażenie. Najwyższą odporność na nadciśnienie posiadają schrony całkowicie zagłębione, będące <a href="/wiki/Monolit" title="Monolit">monolitycznymi</a>, żelbetowymi konstrukcjami, nie posiadające otworów okiennych, wyposażone m.in. w drzwi gazoszczelne, zastawki przeciwuderzeniowe oraz <a href="/wiki/Przelotnia" title="Przelotnia">przelotnię</a>. W 1955 r. wprowadzono nowe wymogi dla nowo budowanych schronów: wytrzymałość ścian zewnętrznych na ciśnienie – 8 <a href="/wiki/Tona" title="Tona">ton</a> na m², obciążenie awaryjne stropu 6 <a href="/wiki/Tona" title="Tona">ton</a> na m². Miało to zapewnić ochronę przed podmuchem fali uderzeniowej w pewnej odległości od wybuchu jądrowego. </p><p><b>Stan przygotowania</b> </p><p>Budowle ochronne dzieli się na przygotowane oraz częściowo przygotowane. O tym, do której kategorii zostanie zakwalifikowany dany obiekt decyduje głównie stan techniczny. W teorii, budowle częściowo przygotowane w razie potrzeby powinny być w przeciągu 48 godzin przygotowane do przyjęcia ludności. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przygotowanie_schronów_i_ukryć_do_ochrony_ludności"><span id="Przygotowanie_schron.C3.B3w_i_ukry.C4.87_do_ochrony_ludno.C5.9Bci"></span>Przygotowanie schronów i ukryć do ochrony ludności</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Przygotowanie schronów i ukryć do ochrony ludności" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przygotowanie schronów i ukryć do ochrony ludności"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>Przygotowanie schronów i ukryć do gotowości bojowej polega na:</b> </p> <ul><li>uprzątnięciu wnętrza,</li> <li>wyburzeniu zbędnych ścian,</li> <li>zamurowaniu zbędnych otworów, w szczególności okien,</li> <li>obsypaniu ścian zewnętrznych wałem ziemi do wysokości górnej płyty stropu,</li> <li>usunięciu z bliskiego otoczenia materiałów łatwopalnych,</li> <li>uszczelnieniu (hermetyzacji) schronu,</li> <li>sprawdzeniu pracy urządzeń i sprzętu schronowego (filtrowentylacja, silniki, zawory, klapy wywiewne),</li> <li>wyposażeniu poszczególnych pomieszczeń w sprzęt i materiały potrzebne do normalnej eksploatacji (np. zapas wody pitnej, środki ochrony osobistej, leki).</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przykłady"><span id="Przyk.C5.82ady"></span>Przykłady</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Przykłady" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przykłady"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:L.S._Keller.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/L.S._Keller.jpg/220px-L.S._Keller.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/L.S._Keller.jpg/330px-L.S._Keller.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9c/L.S._Keller.jpg/440px-L.S._Keller.jpg 2x" data-file-width="3473" data-file-height="2316" /></a><figcaption>Oznakowanie budynku z cywilną piwnicą przeciwlotniczą (L.S.K, <i>Luftschutzkeller</i>)</figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Stacja_Scinawka_Srednia.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Stacja_Scinawka_Srednia.jpg/220px-Stacja_Scinawka_Srednia.jpg" decoding="async" width="220" height="330" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Stacja_Scinawka_Srednia.jpg/330px-Stacja_Scinawka_Srednia.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Stacja_Scinawka_Srednia.jpg/440px-Stacja_Scinawka_Srednia.jpg 2x" data-file-width="1880" data-file-height="2816" /></a><figcaption>Schron jednoosobowy na <a href="/wiki/%C5%9Acinawka_%C5%9Arednia_(stacja_kolejowa)" title="Ścinawka Średnia (stacja kolejowa)">stacji Ścinawka Średnia</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Szczeliny_(schrony)_przeciwlotnicze_w_Szprotawie-I%C5%82awie.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Szczeliny_%28schrony%29_przeciwlotnicze_w_Szprotawie-I%C5%82awie.jpg/220px-Szczeliny_%28schrony%29_przeciwlotnicze_w_Szprotawie-I%C5%82awie.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Szczeliny_%28schrony%29_przeciwlotnicze_w_Szprotawie-I%C5%82awie.jpg/330px-Szczeliny_%28schrony%29_przeciwlotnicze_w_Szprotawie-I%C5%82awie.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/Szczeliny_%28schrony%29_przeciwlotnicze_w_Szprotawie-I%C5%82awie.jpg/440px-Szczeliny_%28schrony%29_przeciwlotnicze_w_Szprotawie-I%C5%82awie.jpg 2x" data-file-width="1504" data-file-height="1000" /></a><figcaption>Kryty rów przeciwlotniczy z okresu II wojny światowej w <i>Parku Huta</i> w <a href="/wiki/I%C5%82awa_(Szprotawa)" title="Iława (Szprotawa)">Iławie</a> (ścieżka dydaktyczna)</figcaption></figure> <ul><li><b>Podstawowe typy cywilnych niemieckich schronów przeciwlotniczych:</b> <ul><li>Luftschutz Deckungsgraben (pl: kryty rów przeciwlotniczy) – niewielki żelbetonowy schron budowany metodą odkrywkową mający chronić przed odłamkami, gruzem czy falą uderzeniową. Wykonywane najczęściej z żelbetowych prefabrykatów (tzw. żeberek) bądź wylewanego w szalunki betonu. Posiadały gazoszczelne drzwi, drewniane ławki mocowane do ścian, oświetlenie ze źródła zewnętrznego.</li> <li>Luftschutz Stollen (pl: sztolnia przeciwlotnicza) – schron najczęściej budowany metodą górniczą w zboczach gór, wykonane najczęściej z betonu zbrojonego. Posiadały m.in. minimum dwa wejścia, własną instalację elektryczną, wentylacyjną (z filtrami) oraz zapasy wody.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Luftschutzkeller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Luftschutzkeller (strona nie istnieje)">Luftschutzkeller</a> (pl: piwnica przeciwlotnicza) – część piwnicy w budynku posiadające wzmocniony strop, drzwi gazoszczelne oraz ew. zamurowywane przejścia do innych piwnic. <i>Luftschutzkeller</i> znakowane były poprzez białe strzałki oraz białe pasy po obu stronach wejścia pod kątem 45 stopni.</li> <li>Luftschutz Rundbau – koliste, żelbetowe schrony cywilne mieszczące do 30 osób, budowane w latach 1941–1943. Zachowały się w <a href="/wiki/Pozna%C5%84" title="Poznań">Poznaniu</a>, <a href="/wiki/K%C4%99trzyn" title="Kętrzyn">Kętrzynie</a> i <a href="/wiki/Pruszk%C3%B3w" title="Pruszków">Pruszkowie</a>.</li> <li>Luftschutz Hochbunker – wielokondygnacyjne, naziemne schrony przeciwlotnicze wykonane z dużej ilości betonu i stali. Posiadają własne instalacje filtracyjno-wentylacyjne, zbiorniki wodne, toalety, miejsca siedzące i leżące. Schrony te występują m.in. we Wrocławiu, zaprojektowane przez <a href="/wiki/Richard_Konwiarz" title="Richard Konwiarz">Richarda E. Konwiarza</a>, w Szczecinie, Gdyni, Gdańsku i w Poznaniu.</li></ul></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Linia_Maginota" title="Linia Maginota">linia Maginota</a></li> <li><a href="/wiki/Ringstand_58c" title="Ringstand 58c">Ringstand 58c</a> – niemiecki typ małego schronu bojowego</li> <li><a href="/wiki/R-S-74_Na_Holem" title="R-S-74 Na Holem">R-S-74 Na Holem</a> – ciężki schron czechosłowacki</li> <li><a href="/wiki/Bunkry_w_Borach_Dolno%C5%9Bl%C4%85skich" title="Bunkry w Borach Dolnośląskich">bunkry w Borach Dolnośląskich</a></li> <li><a href="/wiki/Schron_turystyczny" title="Schron turystyczny">schron turystyczny</a></li> <li><a href="/wiki/Naziemne_schrony_obrony_przeciwlotniczej_we_Wroc%C5%82awiu" title="Naziemne schrony obrony przeciwlotniczej we Wrocławiu">naziemne schrony obrony przeciwlotniczej we Wrocławiu</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Paweł Nastrożny. <em>Schron czy bunkier? Dylematy terminologii dotyczącej fortyfikacji</em>. „Odkrywca”. 10 (165), 2012-10. Instytut Badań Historycznych i Krajoznawczych sp. z o.o.. <span class="issn"><a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1505-6104">1505-6104</a></span>. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Schron+czy+bunkier%3F+Dylematy+terminologii+dotycz%C4%85cej+fortyfikacji&rft.jtitle=Odkrywca&rft.date=2012-10&rft.volume=10&rft.issue=%7B%7B%7Bnumer%7D%7D%7D&rft.aulast=Nastro%C5%BCny&rft.aufirst=Pawe%C5%82&rft.issn=1505-6104"><span style="display: none;"> </span></span><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet="">brak numeru strony</span></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="metadata plainlinks mbox mbox-content" tabindex="0"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75358068">.mw-parser-output .mbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-left:10px solid var(--color-progressive,#36c);background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;margin:0 10%0.5em 10%;display:grid;padding:.3em;gap:.3em;grid-template-columns:60px 1fr;align-items:center;word-break:break-word}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:60px 1fr min-content}.mw-parser-output .mbox.without-icon{grid-template-columns:1fr}.mw-parser-output .mbox-iconright,.mw-parser-output .mbox-icon{justify-self:center}.mw-parser-output .mbox-icon img{max-width:100%;object-fit:contain}.mw-parser-output .mbox p{font-size:inherit}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .mbox{margin-left:0;margin-right:0}}@media(max-width:600px){.mw-parser-output .mbox{width:100%}}@media(max-width:450px){.mw-parser-output .mbox-iconright{grid-row:2;grid-column:1/span 2;justify-self:end}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:40px 1fr}.mw-parser-output .mbox{grid-template-columns:40px 1fr;font-size:0.85rem}}.mw-parser-output .mbox+.mbox{margin-top:calc(-0.5em + 2px)}.mw-parser-output .mbox.mbox-serious{border-left-color:#d33}.mw-parser-output .mbox.mbox-content{border-left-color:#f28500}.mw-parser-output .mbox.mbox-notice{border-left-color:var(--color-progressive,#36c)}.mw-parser-output .mbox.mbox-merge{border-left-color:#9932cc}body.ns-6 .mw-parser-output .mbox{width:unset;max-width:unset}</style> <div class="mbox-icon"> <div><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/REF_new_%28questionmark%29.svg/50px-REF_new_%28questionmark%29.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/REF_new_%28questionmark%29.svg/75px-REF_new_%28questionmark%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/REF_new_%28questionmark%29.svg/100px-REF_new_%28questionmark%29.svg.png 2x" data-file-width="128" data-file-height="128" /></span></span></div></div> <div class="mbox-text"><b>Ta sekcja od 2021-06 zawiera treści, przy których <a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność">brakuje odnośników do źródeł</a>.</b><div class="hide-when-compact">Należy dodać <b><a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">przypisy</a></b> do treści niemających odnośników do źródeł. Dodanie listy <a href="/wiki/Wikipedia:Bibliografia" title="Wikipedia:Bibliografia">źródeł bibliograficznych</a> jest problematyczne, ponieważ nie wiadomo, które treści one uźródławiają.<br /><small><i>Sprawdź w źródłach:</i> <span class="plainlinks"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/Schron.html">Encyklopedia PWN</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?as_brr=0&as_pub=-icon&q=%22Schron%22">Google Books</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scholar.google.com/scholar?q=%22Schron%22">Google Scholar</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://fbc.pionier.net.pl/search#fq={!tag=dcterms_accessRights}dcterms_accessRights%3A%22Dost%C4%99p%20otwarty%22&q=%22Schron%22">Federacja Bibliotek Cyfrowych</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://bazhum.muzhp.pl/artykul/lista/?generalQuery=%22Schron%22">BazHum</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://yadda.icm.edu.pl/baztech/search/page.action?qt=SEARCH&q=c_0language_0eq.all*sc.article*c_0keywords_0eq.Schron*l_0*c_0fulltext_0eq.all">BazTech</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://rcin.org.pl/dlibra/results?q=%22Schron%22&action=SimpleSearchAction&type=-6&p=0">RCIN</a> • Internet Archive (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/texts?query=%22Schron%22">texts</a> / <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/inlibrary?query=%22Schron%22">inlibrary</a>)</span></small><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%">Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w <a href="/wiki/Dyskusja:Schron" title="Dyskusja:Schron">dyskusji tej sekcji</a>.</span><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%"> Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon <a href="/wiki/Szablon:Dopracowa%C4%87" title="Szablon:Dopracować">{{Dopracować}}</a> z tej sekcji.</span></div></div> </div> <ul><li>Kazimierz Hanulak <i>Szkolenie w zakresie OPL i PATOM</i>, Warszawa 1956</li> <li>Inspektorat Powszechnej Samoobrony <i>Szkolenie podstawowe – schrony i ukrycia zabezpieczające</i></li> <li>Sylwester Kobielak <i>Współczesne betonowe budowle ochronne</i>, Wrocław 2005</li> <li>Kazimierz Biesiekierski <i>Podręcznik budownictwa przeciwlotniczego</i>, Warszawa 1937</li> <li>Jacek Olecki <i>Wojenne tajemnice Warszawy i Mazowsza</i> tom I, Warszawa 2007</li> <li>Jacek Olecki <i>Wojenne tajemnice Warszawy i Mazowsza</i> tom II, Warszawa 2011</li> <li>Jakub Jakubowski <i>Ginące Strzałki</i>, Spotkania z Zabytkami, numer 3/2009</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Schron&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Schron&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Bunkers?uselang=pl"><strong>Zobacz multimedia</strong> związane z tematem: <em>Schron</em></a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/schron" class="extiw" title="wikt:schron"><strong>Zobacz hasło</strong> <em>schron</em> w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://schrony.edu.pl">Współczesne schrony i ukrycia – zagadnienia techniczne</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bunkerpictures.nl/">Zdjęcia schronów z czasów II wojny światowej, Wału Atlatyckiego i czasów zimnej wojny</a> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.schrony.prv.pl/">Zdjęcia lokalizacje opisy polskich schronów polowych z 1939 roku</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bunkrowiec.com.pl/">Zdjęcia schronów/bunkrów z czasów II wojny światowej, Międzyrzecki Rejon Umocniony, Wał Pomorski, Linia Maginota, Wał Atlatycki, Linia Rupnika, Wał Alpejski i inne</a> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description">obiekt geograficzny</span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh97000842">sh97000842</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4147004-7">4147004-7</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb15517575w">15517575w</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007551638005171">987007551638005171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=bunker_-_milit%C3%A6rvesen">bunker_-_militærvesen</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P1296" class="extiw" title="d:Property:P1296">Catalana</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0086601.xml">0086601</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=bunker">bunker</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1&useformat=desktop" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Schron&oldid=73892656">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Schron&oldid=73892656</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Fortyfikacje" title="Kategoria:Fortyfikacje">Fortyfikacje</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_czasopisma_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony">Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_z_brakuj%C4%85cymi_przypisami_od_2021-06" title="Kategoria:Artykuły z brakującymi przypisami od 2021-06">Artykuły z brakującymi przypisami od 2021-06</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 31 maj 2024, 20:35.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Schron&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c59558b9d-2t9f4","wgBackendResponseTime":170,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.198","walltime":"0.617","ppvisitednodes":{"value":947,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":18835,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3186,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":3373,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":4,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 261.408 1 -total"," 56.77% 148.410 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 19.69% 51.467 1 Szablon:Przypisy"," 15.89% 41.544 1 Szablon:Dopracować"," 12.78% 33.408 1 Szablon:Cytuj_pismo"," 11.22% 29.333 1 Szablon:Mbox"," 5.72% 14.960 1 Szablon:Commonscat"," 5.16% 13.483 2 Szablon:Projekt_siostrzany"," 5.03% 13.156 3 Szablon:Lang"," 3.97% 10.376 2 Szablon:Ikona"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.074","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2610855,"limit":52428800},"limitreport-logs":"required = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-68db4b6789-7vt47","timestamp":"20241126073147","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Schron","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Schron","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q91122","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q91122","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-12-09T23:43:25Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/2\/21\/Filip%C3%B3w_-_Schron_bojowy_Gruppenunterstand_-_Mazurska_Pozycja_Graniczna_-_fot._Kamil_Korbik_2018.jpg","headline":"rodzaj budowli obronnej lub ochronnej o przeznaczeniu wojskowym b\u0105d\u017a cywilnym"}</script> </body> </html>