CINXE.COM
Tuba – Wikipedia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="de" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Tuba – Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )dewikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Januar","Februar","März","April","Mai","Juni","Juli","August","September","Oktober","November","Dezember"],"wgRequestId":"1cc32d18-979a-4d7c-9789-5b21bb3f140d","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Tuba","wgTitle":"Tuba","wgCurRevisionId":253732336,"wgRevisionId":253732336,"wgArticleId":14339,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Blechblasinstrument"],"wgPageViewLanguage":"de","wgPageContentLanguage":"de","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Tuba","wgRelevantArticleId":14339,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":253732336,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"de","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"de"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q131168","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.gadget.citeRef":"ready","ext.gadget.defaultPlainlinks":"ready","ext.gadget.dewikiCommonHide":"ready","ext.gadget.dewikiCommonLayout":"ready","ext.gadget.dewikiCommonStyle":"ready","ext.gadget.NavFrame":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","mediawiki.page.gallery.styles":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.createNewSection","ext.gadget.WikiMiniAtlas","ext.gadget.OpenStreetMap","ext.gadget.CommonsDirekt","ext.gadget.donateLink","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=de&modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cmediawiki.page.gallery.styles%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=de&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=de&modules=ext.gadget.NavFrame%2CciteRef%2CdefaultPlainlinks%2CdewikiCommonHide%2CdewikiCommonLayout%2CdewikiCommonStyle&only=styles&skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=de&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.20"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Two_F_tubas.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Two_F_tubas.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="640"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Tuba – Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//de.m.wikipedia.org/wiki/Tuba"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Seite bearbeiten" href="/w/index.php?title=Tuba&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (de)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//de.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://de.wikipedia.org/wiki/Tuba"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.de"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Atom-Feed für „Wikipedia“" href="/w/index.php?title=Spezial:Letzte_%C3%84nderungen&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Tuba rootpage-Tuba skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Tuba</span></h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">aus Wikipedia, der freien Enzyklopädie</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Zur Navigation springen</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Zur Suche springen</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="de" dir="ltr"><div class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1 navigation-not-searchable noprint hatnote navigation-not-searchable" style="border-bottom-style: solid; border-bottom-width: 1px; font-size:95%; margin-bottom:1em; padding: 0.25em; overflow: hidden; word-break: break-word; word-wrap: break-word;" id="Vorlage_Dieser_Artikel"><div class="noviewer noresize" style="display: table-cell; padding-bottom: 0.2em; padding-left: 0.25em; padding-right: 1em; padding-top: 0.2em; vertical-align: middle;" id="bksicon" aria-hidden="true" role="presentation"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Disambig-dark.svg/25px-Disambig-dark.svg.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Disambig-dark.svg/38px-Disambig-dark.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/Disambig-dark.svg/50px-Disambig-dark.svg.png 2x" data-file-width="444" data-file-height="340" /></span></span></div> <div style="display: table-cell; vertical-align: middle; width: 100%;"> <div role="navigation"> Dieser Artikel behandelt das Musikinstrument Tuba; zu anderen Bedeutungen siehe <a href="/wiki/Tuba_(Begriffskl%C3%A4rung)" class="mw-disambig" title="Tuba (Begriffsklärung)">Tuba (Begriffsklärung)</a>.</div> </div></div> <table class="infobox toccolours float-right" style="margin: 0 0 1em 1em; width:300px; font-size: 90%; vertical-align: top; text-align: left; empty-cells:collapse;" cellspacing="5"> <tbody><tr> <th colspan="2" style="text-align: center;" class="hintergrundfarbe6">Tuba </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: center; border-bottom: solid 1px #ccd2d9;"><a href="/wiki/Englische_Sprache" title="Englische Sprache">englisch</a>, <a href="/wiki/Italienische_Sprache" title="Italienische Sprache">italienisch</a>, <span style="font-style:normal;font-weight:normal"><a href="/wiki/Franz%C3%B6sische_Sprache" title="Französische Sprache">französisch</a></span> <span lang="fr-Latn" style="font-style:italic">tuba</span> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="padding: 0.2em 0em 0.2em 0em; text-align: center;"> <div style="margin: 0.2em 0em 0.2em 0em; padding: 0;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datei:Two_F_tubas.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Two_F_tubas.jpg/200px-Two_F_tubas.jpg" decoding="async" width="200" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Two_F_tubas.jpg/300px-Two_F_tubas.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Two_F_tubas.jpg/400px-Two_F_tubas.jpg 2x" data-file-width="450" data-file-height="450" /></a></span></div> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: center;">Historische (um 1900) und moderne (2004) F-Tuba </td></tr> <tr> <th style="vertical-align: top;"><a href="/wiki/Musikinstrument#Klassifikation" title="Musikinstrument">Klassifikation</a> </th> <td><a href="/wiki/Aerophon" title="Aerophon">Aerophon</a><br /> <a href="/wiki/Blechblasinstrument" title="Blechblasinstrument">Blechblasinstrument</a> </td></tr> <tr> <th style="vertical-align: top;"><a href="/wiki/Tonumfang" title="Tonumfang">Tonumfang</a> </th> <td><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datei:Tuba_range.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Tuba_range.svg/120px-Tuba_range.svg.png" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Tuba_range.svg/180px-Tuba_range.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/03/Tuba_range.svg/240px-Tuba_range.svg.png 2x" data-file-width="460" data-file-height="305" /></a></span> </td></tr> <tr style="display:none;"> <td colspan="2"><a href="/w/index.php?title=Vorlage:Infobox_Musikinstrument/Wartung/Parameter_Klangbeispiel_fehlt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vorlage:Infobox Musikinstrument/Wartung/Parameter Klangbeispiel fehlt (Seite nicht vorhanden)">Vorlage:Infobox Musikinstrument/Wartung/Parameter Klangbeispiel fehlt</a> </td></tr> <tr> <th style="vertical-align: top;">Verwandte Instrumente </th> <td> <p><a href="/wiki/Ophikleide" title="Ophikleide">Ophikleide</a>, <a href="/wiki/Baritonhorn" title="Baritonhorn">Baritonhorn</a>, <a href="/wiki/Tenorhorn" title="Tenorhorn">Tenorhorn</a>, <a href="/wiki/Euphonium" title="Euphonium">Euphonium</a> </p> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align: center;" class="hintergrundfarbe6">Musiker </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align: center;"><a href="/wiki/Liste_von_Tubisten" title="Liste von Tubisten">Liste von Tubisten</a> </td></tr></tbody></table> <p>Die <b>Tuba</b> (<a href="/wiki/Latein" title="Latein">lateinisch</a> für „Rohr, Röhre“; Mehrzahl <i>Tuben</i> oder <i>Tubas</i><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>) ist das tiefste aller <a href="/wiki/Blechblasinstrument" title="Blechblasinstrument">Blechblasinstrumente</a>. Sie hat ein nach oben gerichtetes Schallstück, drei bis sieben Ventile und wird mit einem <a href="/wiki/Instrumentenmundst%C3%BCck" title="Instrumentenmundstück">Bechermundstück</a> gespielt. Sie zählt infolge ihrer weiten <a href="/wiki/Mensur_(Musik)" title="Mensur (Musik)">Mensur</a> und des entsprechend stark konisch verlaufenden, im Allgemeinen aus Messing gefertigten Rohrs zur Familie der <a href="/wiki/B%C3%BCgelhorn" title="Bügelhorn">Bügelhörner</a>. Die Tuba wurde zum <a href="/wiki/Instrument_des_Jahres" title="Instrument des Jahres">Instrument des Jahres</a> 2024 gekürt. </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="de" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Inhaltsverzeichnis</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#Geschichte"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">Geschichte</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#Technik_und_Stimmungen"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Technik und Stimmungen</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-3"><a href="#Bauformen"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">Bauformen</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-4"><a href="#Besetzung_in_Orchesterformationen"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Besetzung in Orchesterformationen</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-5"><a href="#Welt-Tuba-Tag"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Welt-Tuba-Tag</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-6"><a href="#Siehe_auch"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Siehe auch</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-7"><a href="#Literatur"><span class="tocnumber">7</span> <span class="toctext">Literatur</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-8"><a href="#Weblinks"><span class="tocnumber">8</span> <span class="toctext">Weblinks</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-9"><a href="#Einzelnachweise"><span class="tocnumber">9</span> <span class="toctext">Einzelnachweise</span></a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Geschichte">Geschichte</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuba&veaction=edit&section=1" title="Abschnitt bearbeiten: Geschichte" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuba&action=edit&section=1" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Geschichte"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/R%C3%B6mische_Tuba" title="Römische Tuba">„Tuba“</a> war im <a href="/wiki/R%C3%B6misches_Reich" title="Römisches Reich">Römischen Reich</a> die Bezeichnung für ein Blasinstrument aus <a href="/wiki/Messing" title="Messing">Messing</a> oder <a href="/wiki/Bronze" title="Bronze">Bronze</a>. Es besaß die Form einer geraden, langgestreckten Röhre mit schmalem Schallbecher, ähnlich einer <a href="/wiki/Fanfare_(Musikinstrument)" class="mw-redirect" title="Fanfare (Musikinstrument)">Fanfare</a>, und entsprach wahrscheinlich der <a href="/wiki/Antikes_Griechenland" title="Antikes Griechenland">griechischen</a> <a href="/wiki/Salpinx_(Musikinstrument)" title="Salpinx (Musikinstrument)">Salpinx</a>. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datei:MW-Tuba_Original.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/MW-Tuba_Original.jpg/220px-MW-Tuba_Original.jpg" decoding="async" width="220" height="86" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d0/MW-Tuba_Original.jpg/330px-MW-Tuba_Original.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d0/MW-Tuba_Original.jpg 2x" data-file-width="420" data-file-height="164" /></a><figcaption>Moritz-Wieprecht-Basstuba in F, 1835</figcaption></figure> <p>Heute versteht man unter einer Tuba das Bassinstrument der Familie der <a href="/wiki/B%C3%BCgelhorn" title="Bügelhorn">Bügelhörner</a>. Die ersten Tuben wurden in <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlin</a> um 1835 kurz nach der Erfindung der <a href="/wiki/Ventil_(Blasinstrument)" title="Ventil (Blasinstrument)">Ventiltechnik</a> entwickelt. <a href="/wiki/Wilhelm_Wieprecht" title="Wilhelm Wieprecht">Wilhelm Wieprecht</a> und <a href="/wiki/Carl_Wilhelm_Moritz" title="Carl Wilhelm Moritz">Carl Wilhelm Moritz</a> erhielten in diesem Jahr ein Patent auf eine Basstuba in F mit fünf Ventilen.<sup id="cite_ref-Art_of_Tuba_and_Euphonium_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Art_of_Tuba_and_Euphonium-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Die Kontrabasstuba in B und C wurde 1845 von <a href="/wiki/V%C3%A1clav_Franti%C5%A1ek_%C4%8Cerven%C3%BD" title="Václav František Červený">Václav František Červený</a> entwickelt und 1846 patentiert.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Dank ihres vorteilhafteren <a href="/wiki/Klang" title="Klang">Klangs</a> und der präziseren <a href="/wiki/Intonation_(Musik)" title="Intonation (Musik)">Intonation</a> ersetzte dieses Instrument in Orchestern schon bald ihre Vorläufer, den <a href="/wiki/Serpent_(Musik)" class="mw-redirect" title="Serpent (Musik)">Serpent</a> beziehungsweise das <a href="/wiki/Basshorn" title="Basshorn">Basshorn</a> und die <a href="/wiki/Ophikleide" title="Ophikleide">Ophikleide</a>. </p><p>Im Orchester werden Basstuba und Kontrabasstuba gleichermaßen verwendet. Die Tuba ist im Orchester meistens einfach, seltener auch zweifach besetzt. Ob eine Partie mit der Bass- oder Kontrabasstuba gespielt wird, entscheidet meist der Tubist selbst anhand von Gesichtspunkten wie etwa der geforderten Tonlage, Lautstärke oder Klangfarbe, dem Wunsch des Dirigenten, der Raumakustik und ähnlichem. Einige Komponisten wie etwa <a href="/wiki/Richard_Wagner" title="Richard Wagner">Richard Wagner</a> schreiben die Bauform jedoch vor. Ein Orchestertubist muss im deutschsprachigen Raum beide Bauformen virtuos beherrschen. In den skandinavischen Ländern, in England, Frankreich und weiten Teilen Amerikas sowie in Australien wird hauptsächlich die Kontrabasstuba in C verwendet. Die Alternative zur Basstuba in F bildet in diesen Ländern eine Es-Tuba. </p><p>Im <a href="/wiki/Blasorchester" title="Blasorchester">Blasorchester</a> sowohl volkstümlicher als auch sinfonischer Prägung (<a href="/wiki/Concert_Band" title="Concert Band">Concert Band</a>) werden meist mindestens zwei Tuben besetzt. Wenn diese nicht unisono spielen, befinden sie sich in der Regel in der Oktave zueinander. </p><p>Im <a href="/wiki/Jazz" title="Jazz">Jazz</a> nahm die Tuba bis etwa 1925 die Bassrolle ein, bevor sie vom <a href="/wiki/Kontrabass" title="Kontrabass">Kontrabass</a> abgelöst wurde. Nach dem <a href="/wiki/Zweiter_Weltkrieg" title="Zweiter Weltkrieg">Zweiten Weltkrieg</a> feierte sie im Amateur-<a href="/wiki/Dixieland_(Jazz)" title="Dixieland (Jazz)">Dixieland</a> ein Comeback.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Technik_und_Stimmungen">Technik und Stimmungen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuba&veaction=edit&section=2" title="Abschnitt bearbeiten: Technik und Stimmungen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuba&action=edit&section=2" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Technik und Stimmungen"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datei:Yamaha_Contrabass_tuba_YBB-641.tif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Yamaha_Contrabass_tuba_YBB-641.tif/lossy-page1-220px-Yamaha_Contrabass_tuba_YBB-641.tif.jpg" decoding="async" width="220" height="400" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Yamaha_Contrabass_tuba_YBB-641.tif/lossy-page1-330px-Yamaha_Contrabass_tuba_YBB-641.tif.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e2/Yamaha_Contrabass_tuba_YBB-641.tif/lossy-page1-440px-Yamaha_Contrabass_tuba_YBB-641.tif.jpg 2x" data-file-width="984" data-file-height="1791" /></a><figcaption>Kontrabasstuba in B</figcaption></figure> <p>Das Hauptmerkmal der Tuba ist die starke Erweiterung des Rohrs (weite <a href="/wiki/Mensur_(Musik)" title="Mensur (Musik)">Mensur</a>) in einem Verhältnis von bis zu 1:20 vom Mundstück bis zum Schallstück des Instrumentes. </p><p>Im Sitzen ruht die Tuba auf den Oberschenkeln des Bläsers, bei kleineren Tubisten mit besonders großen Instrumenten auch auf dem Stuhl selbst. Zum Spiel im Stand ist ein spezieller Ständer, ein Schultergurt oder ein Tubagürtel <i>(Tubabelt)</i> erforderlich. Der Trichter weist in der Regel nach oben und meist leicht nach links bei Ausführung mit Drehventilen, bzw. nach rechts bei Ausführung mit Périnet-Ventilen (vom Spieler aus gesehen). </p><p>Die Finger der rechten Hand liegen auf den ersten drei bis fünf <a href="/wiki/Ventil_(Blasinstrument)" title="Ventil (Blasinstrument)">Ventilen</a>. Mit der linken Hand wird das Instrument gestützt und je nach Konstruktion werden bis zu drei weitere Ventile, die der besseren <a href="/wiki/Intonation_(Musik)" title="Intonation (Musik)">Intonation</a> dienen, gedrückt. </p><p>Die Tuba wird mit einem Kesselmundstück gespielt. </p><p>Die <a href="/wiki/Naturton" class="mw-redirect" title="Naturton">Naturtöne</a> der <b>B-Tuba</b> sind: </p> <dl><dd>B<sub>2</sub> – B<sub>1</sub> – F – B – d – f – (as) – b – c<sup>1</sup> – d<sup>1</sup> – (e<sup>1</sup>) – f<sup>1</sup> usw.</dd></dl> <p><b>Es-Tuba</b>: </p> <dl><dd>Es<sub>1</sub> – Es – B – es – g – b – (des<sup>1</sup>) – es<sup>1</sup> – f<sup>1</sup> – g<sup>1</sup> – (a<sup>1</sup>) – b<sup>1</sup> usw.</dd></dl> <p><b>F-Tuba</b>: </p> <dl><dd>F<sub>1</sub> – F – c – f – a – c<sup>1</sup> – (es<sup>1</sup>) – f<sup>1</sup> – g<sup>1</sup> – a<sup>1</sup> – (h<sup>1</sup>) – c<sup>2</sup> usw.</dd></dl> <p>Die in Klammern genannten Töne sind nur bedingt verwendbar, da sie deutlich von den entsprechenden <a href="/wiki/Gleichstufige_Stimmung" title="Gleichstufige Stimmung">gleichstufig gestimmten</a> Tönen abweichen. </p><p>Der Grundton oder tiefste Naturton wird auch als „Pedalton“ bezeichnet. Dieser ist nur deshalb auf der Tuba intonierbar, da sie eine weite <a href="/wiki/Mensur_(Musik)" title="Mensur (Musik)">Mensur</a> aufweist. In der Praxis benötigt der Spieler sehr viel Luft und seine <a href="/wiki/Atemst%C3%BCtze" title="Atemstütze">Atemstütze</a>, um die stehende Welle des Grundtons in der Tuba anzuregen. </p><p>Die Tuba besitzt einen nutzbaren Tonumfang von mehr als vier <a href="/wiki/Oktave" title="Oktave">Oktaven</a>. </p><p>Die Notationsweise ist im internationalen Vergleich nicht einheitlich: In Deutschland, Italien und England wird klingend (also nicht transponierend) im Bassschlüssel notiert. In Frankreich, Belgien und den Niederlanden wird transponierend im Bassschlüssel notiert (Basstuba in F klingt eine Quinte tiefer als notiert). In der Schweiz wird transponierend im Violinschlüssel notiert (Basstuba in F klingt eine Oktave plus Quinte tiefer als notiert).<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bauformen">Bauformen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuba&veaction=edit&section=3" title="Abschnitt bearbeiten: Bauformen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuba&action=edit&section=3" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Bauformen"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul class="gallery mw-gallery-traditional"> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datei:Riverside_Stompers_-_Martin_Stanzel_solo_-_Dieter_Bietak_2007.jpg" class="mw-file-description" title="„Kaiserbass“"><img alt="„Kaiserbass“" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Riverside_Stompers_-_Martin_Stanzel_solo_-_Dieter_Bietak_2007.jpg/95px-Riverside_Stompers_-_Martin_Stanzel_solo_-_Dieter_Bietak_2007.jpg" decoding="async" width="95" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Riverside_Stompers_-_Martin_Stanzel_solo_-_Dieter_Bietak_2007.jpg/143px-Riverside_Stompers_-_Martin_Stanzel_solo_-_Dieter_Bietak_2007.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Riverside_Stompers_-_Martin_Stanzel_solo_-_Dieter_Bietak_2007.jpg/191px-Riverside_Stompers_-_Martin_Stanzel_solo_-_Dieter_Bietak_2007.jpg 2x" data-file-width="1119" data-file-height="1406" /></a></span></div> <div class="gallerytext">„Kaiserbass“</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datei:DSC_8330_(6796125663).jpg" class="mw-file-description" title="„Normale“ Tuba und Marschtuba"><img alt="„Normale“ Tuba und Marschtuba" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/DSC_8330_%286796125663%29.jpg/120px-DSC_8330_%286796125663%29.jpg" decoding="async" width="120" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/DSC_8330_%286796125663%29.jpg/180px-DSC_8330_%286796125663%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/DSC_8330_%286796125663%29.jpg/240px-DSC_8330_%286796125663%29.jpg 2x" data-file-width="4256" data-file-height="2832" /></a></span></div> <div class="gallerytext">„Normale“ Tuba und Marschtuba</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datei:Military_orchestra_in_front_of_the_Stockholm_Palace_08_(cropped).jpg" class="mw-file-description" title="Helikon"><img alt="Helikon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Military_orchestra_in_front_of_the_Stockholm_Palace_08_%28cropped%29.jpg/107px-Military_orchestra_in_front_of_the_Stockholm_Palace_08_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="107" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Military_orchestra_in_front_of_the_Stockholm_Palace_08_%28cropped%29.jpg/160px-Military_orchestra_in_front_of_the_Stockholm_Palace_08_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0f/Military_orchestra_in_front_of_the_Stockholm_Palace_08_%28cropped%29.jpg/213px-Military_orchestra_in_front_of_the_Stockholm_Palace_08_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="3245" data-file-height="3648" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Helikon</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datei:Luxembourg_military_band.jpg" class="mw-file-description" title="Sousaphon"><img alt="Sousaphon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Luxembourg_military_band.jpg/90px-Luxembourg_military_band.jpg" decoding="async" width="90" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Luxembourg_military_band.jpg/135px-Luxembourg_military_band.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Luxembourg_military_band.jpg/180px-Luxembourg_military_band.jpg 2x" data-file-width="1728" data-file-height="2304" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Sousaphon</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datei:Wagnertuba-111_01.png" class="mw-file-description" title="Wagnertuba"><img alt="Wagnertuba" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Wagnertuba-111_01.png/120px-Wagnertuba-111_01.png" decoding="async" width="120" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Wagnertuba-111_01.png/180px-Wagnertuba-111_01.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Wagnertuba-111_01.png/240px-Wagnertuba-111_01.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="500" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Wagnertuba</div> </li> <li class="gallerybox" style="width: 155px"> <div class="thumb" style="width: 150px; height: 150px;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datei:Tubajuri_2004.jpg" class="mw-file-description" title="Tuba in gestreckter Form, Markneukirchen"><img alt="Tuba in gestreckter Form, Markneukirchen" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Tubajuri_2004.jpg/120px-Tubajuri_2004.jpg" decoding="async" width="120" height="84" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Tubajuri_2004.jpg/180px-Tubajuri_2004.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Tubajuri_2004.jpg/240px-Tubajuri_2004.jpg 2x" data-file-width="759" data-file-height="533" /></a></span></div> <div class="gallerytext">Tuba in gestreckter Form, Markneukirchen</div> </li> </ul> <ul><li><b>Basstuba</b> in Es oder F: Sie stellt die gebräuchlichste Bauweise der Tuba dar, hat eine Rohrlänge von etwa 398 cm und etwa die gleiche <a href="/wiki/Tonlage" class="mw-redirect" title="Tonlage">Lage</a> wie der <a href="/wiki/Kontrabass" title="Kontrabass">Kontrabass</a> und das <a href="/wiki/Fagott" title="Fagott">Fagott</a>.</li> <li><b>Kontrabasstuba</b> in B oder C: Größte und tiefste der gebräuchlichen Tuben mit einer Rohrlänge von etwa 541 cm. Eine sehr weit mensurierte Form der Kontrabasstuba in B ist der sogenannte <b>Kaiserbass</b>. Diese Tuba in B besitzt eine Grundrohrlänge von 580 cm, einschließlich aller Ventilbögen verlängert man die schwingende Luftsäule auf 966 cm (ohne Quartventil).</li> <li><b>Doppeltuba</b> in B/F oder C/F: Kombination aus Bass- und Kontrabasstuba (mit Stimmventil, als zusätzliches Umschaltventil).</li> <li><b>Subkontrabasstuba</b> in B: Dieses Instrument klingt nochmals eine Oktave tiefer als die B-Kontrabasstuba. Der tiefste Naturton ist das B<sub>3</sub>. Damit reichen die tiefsten Töne des Instruments bereits in die unterhalb der <a href="/wiki/H%C3%B6rgrenze" class="mw-redirect" title="Hörgrenze">Hörgrenze</a> liegende <a href="/wiki/Oktave#Untergliederung_des_Tonraumes_in_Oktavräume" title="Oktave">Subsubkontraoktave</a>. Subkontrabasstuben werden nur sehr selten als Einzelaufträge gebaut. Die Grundrohrlänge beträgt 1160 cm, mit allen Ventilbögen enorme 1932 cm (ohne Quartventil).</li> <li><b>Bombardon</b> bezeichnet heute verallgemeinernd eine tiefe, kräftige Basstuba. Der Wiener Instrumentenbauer Joh. Riedl benannte 1820 so seine zwölfklappige <a href="/wiki/Ophikleide" title="Ophikleide">Ophikleide</a>. Durch Einbau von Ventilen umging er später das Patent von <a href="/wiki/Carl_Wilhelm_Moritz" title="Carl Wilhelm Moritz">Carl Wilhelm Moritz</a> und kreierte damit ein engmensuriertes durchgehend konisches Bassinstrument. Vor allem im volkstümlichen und literarischen Bereich verfestigte sich bis heute diese Benennung. Der Name geht auf das italienische Wort <i>bombardone</i> für den Kontrabass-<a href="/wiki/Pommer" title="Pommer">Pommer</a> zurück.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><b><a href="/wiki/Helikon_(Musikinstrument)" title="Helikon (Musikinstrument)">Helikon</a></b>, meist in Es gestimmt: Um den Oberkörper liegend, „umgehängt“, gespielte Bass- oder Kontrabasstuba mit annähernd kreisförmig gewundenem Rohr, das in Blaskapellen und früher in kirchlichen Posaunenchören verwendet wird und vermutlich zuerst im Jahr 1845 in Russland gebaut wurde. Auch „Reiterinstrument“ des Militärs, großer sonorer Klang.</li> <li><b><a href="/wiki/Sousaphon" title="Sousaphon">Sousaphon</a>:</b> Abwandlung des Helikons mit etwas größerem und nach vorn gebogenem Schalltrichter; meist als zweiteiliges Instrument verwendet (Maschine + Korpus/Trichter). Die Urform des Sousaphon, mit nach oben zeigendem Trichter, wurde durch <a href="/wiki/John_Philip_Sousa" title="John Philip Sousa">John Philip Sousa</a> für die <a href="/wiki/Brassband" title="Brassband">Brass-</a> und <a href="/wiki/Big_Band" title="Big Band">Bigbands</a> des amerikanischen Militärs angeregt, da Sousa den Bass klanglich besser verteilen wollte. Insbesondere durch den sich um den Körper windenden Schalltrichter liegt das Sousaphon auf der Schulter und belastet anders als die klassische Tuba nicht einseitig vorn, sondern symmetrisch, so dass auch Kindern die Nutzung des Instrumentes in Basslage erleichtert oder gar ermöglicht wird.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>Als <b>Tornistertuba</b> wird eine ab ungefähr 1908 verwendete Tuba genannt, deren enge Wicklung ein kleines Instrument ergab, das für <a href="/wiki/Milit%C3%A4rmusik" title="Militärmusik">Militärmusiker</a> konstruiert wurde. Durch die kompakte Bauweise wurde gewährleistet, dass die Regimentsmusiken Österreich-Ungarns ihre Bassinstrumente ins Feld bzw. ins Manöver, im so genannten Infanterie<a href="/wiki/Tornister" title="Tornister">tornister</a>, mitnehmen konnten.</li> <li>Als <b>Marschtuba</b> oder <i>Marching Tuba</i> wird eine Tuba bezeichnet, die den üblichen Bügel aufweist, jedoch ein angepasstes Mundrohr besitzt, um sie auf der rechten Schulter liegend zu spielen, wobei der Schallbecher nach vorne ausgerichtet ist. Diese Bauform wird bevorzugt in der <a href="/wiki/Milit%C3%A4rmusik" title="Militärmusik">Militärmusik</a> (nicht innerhalb der Bundeswehr) oder in <a href="/wiki/Marching_Band" title="Marching Band">Marching Bands</a> verwendet.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>Die <b><a href="/wiki/Wagnertuba" title="Wagnertuba">Wagnertuba</a></b> (auch <i>Wagnertube</i>, <i>Horntuba</i>, <i>Ringtuba</i> oder <i>Rheingoldtuba</i>) zählt zur Gattung der <a href="/wiki/Horn_(Instrument)" class="mw-redirect" title="Horn (Instrument)">Waldhörner</a>.</li></ul> <p><b>Kurioses:</b> </p> <ul><li>Eine <b>Tuba in gestreckter Form</b> ohne Ventile befindet sich im <a href="/wiki/Musikinstrumenten-Museum_Markneukirchen" title="Musikinstrumenten-Museum Markneukirchen">Musikinstrumenten-Museum Markneukirchen</a>. Das überdimensionale Schallstück wurde 1913 von einem Markneukirchner Meister als Meisterstück gefertigt. Als Schaustück gedacht, wurde das spielbare Instrument auf Festumzügen mitgeführt.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Besetzung_in_Orchesterformationen">Besetzung in Orchesterformationen</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuba&veaction=edit&section=4" title="Abschnitt bearbeiten: Besetzung in Orchesterformationen" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuba&action=edit&section=4" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Besetzung in Orchesterformationen"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datei:Fred._Geib_(IMSO_pp47).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Fred._Geib_%28IMSO_pp47%29.jpg/220px-Fred._Geib_%28IMSO_pp47%29.jpg" decoding="async" width="220" height="276" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Fred._Geib_%28IMSO_pp47%29.jpg/330px-Fred._Geib_%28IMSO_pp47%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Fred._Geib_%28IMSO_pp47%29.jpg/440px-Fred._Geib_%28IMSO_pp47%29.jpg 2x" data-file-width="1559" data-file-height="1958" /></a><figcaption>Tubist der <a href="/wiki/New_Yorker_Philharmoniker" title="New Yorker Philharmoniker">New Yorker Philharmoniker</a> (1917)</figcaption></figure> <ul><li>Am 8. Juli 2007 musizierten 286 Tuba-Spieler gemeinsam in <a href="/wiki/Winterstettenstadt" title="Winterstettenstadt">Winterstettenstadt</a>. Sie stellten damit einen neuen <a href="/wiki/Guinness-Buch_der_Rekorde" class="mw-redirect" title="Guinness-Buch der Rekorde">Guinness-Weltrekord</a> auf.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Welt-Tuba-Tag">Welt-Tuba-Tag</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuba&veaction=edit&section=5" title="Abschnitt bearbeiten: Welt-Tuba-Tag" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuba&action=edit&section=5" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Welt-Tuba-Tag"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Im Jahr 1979 rief der amerikanische Musiker <a href="/w/index.php?title=Joel_Day&action=edit&redlink=1" class="new" title="Joel Day (Seite nicht vorhanden)">Joel Day</a> den <i>International Tuba Day</i> aus, der seit dem Jahr 1982 jährlich am ersten Freitag im Mai begangen wird.<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Am Welt-Tuba-Tag finden Konzerte, Vorträge und Ausstellungen rund um das Instrument statt. Laut Joel Day findet der Tubist nicht das Maß an Respekt und Anerkennung, das ihm zustehen würde. Die Tuba werde oftmals als unwichtig abgetan und als „imposantes“ Anhängsel angesehen. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Siehe_auch">Siehe auch</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuba&veaction=edit&section=6" title="Abschnitt bearbeiten: Siehe auch" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuba&action=edit&section=6" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Siehe auch"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Liste_von_Tubisten" title="Liste von Tubisten">Liste von Tubisten</a></li> <li><a href="/wiki/Liste_von_Tubakonzerten" title="Liste von Tubakonzerten">Liste von Tubakonzerten</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Literatur">Literatur</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuba&veaction=edit&section=7" title="Abschnitt bearbeiten: Literatur" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuba&action=edit&section=7" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Literatur"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/R._Winston_Morris" title="R. Winston Morris">R. Winston Morris</a>, Edward R. Goldstein: <i>The Tuba Source Book.</i> Indiana University Press, Bloomington 1996, <a href="/wiki/Spezial:ISBN-Suche/0253328896" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-253-32889-6</a>.</li> <li>Hans Kunitz: <i>Die Instrumentation. Ein Hand- und Lehrbuch</i>, Bd. 9: <i>Die Tuba</i>. Breitkopf & Härtel, Wiesbaden 1994, <a href="/wiki/Spezial:ISBN-Suche/3765110205" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3-7651-1020-5</a>.</li> <li><a href="/wiki/Wieland_Ziegenr%C3%BCcker" title="Wieland Ziegenrücker">Wieland Ziegenrücker</a>: <i>Allgemeine Musiklehre mit Fragen und Aufgaben zur Selbstkontrolle.</i> Deutscher Verlag für Musik, Leipzig 1977; Taschenbuchausgabe: Wilhelm Goldmann Verlag, München und Musikverlag B. Schott’s Söhne, Mainz 1979, <a href="/wiki/Spezial:ISBN-Suche/3442330033" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3-442-33003-3</a>, S. 176.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Weblinks">Weblinks</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuba&veaction=edit&section=8" title="Abschnitt bearbeiten: Weblinks" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuba&action=edit&section=8" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Weblinks"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="sisterproject" style="margin:0.1em 0 0 0;"><div class="noresize noviewer" style="display:inline-block; line-height:10px; min-width:1.6em; text-align:center;" aria-hidden="true" role="presentation"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><span title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/12px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/24px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div><b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Tuba_(instrument)?uselang=de"><span lang="en">Commons</span>: Tuba</a></span></b> – Album mit Bildern, Videos und Audiodateien</div> <div class="sisterproject" style="margin:0.1em 0 0 0;"><span class="noviewer" style="display:inline-block; line-height:10px; min-width:1.6em; text-align:center;" aria-hidden="true" role="presentation"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File"><span title="Wiktionary"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Wiktfavicon_en.svg/16px-Wiktfavicon_en.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Wiktfavicon_en.svg/24px-Wiktfavicon_en.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Wiktfavicon_en.svg/32px-Wiktfavicon_en.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /></span></span></span><b><a href="https://de.wiktionary.org/wiki/Tuba" class="extiw" title="wikt:Tuba">Wiktionary: Tuba</a></b> – Bedeutungserklärungen, Wortherkunft, Synonyme, Übersetzungen</div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.dnb.de/opac.htm?method=simpleSearch&query=4061130-9">Literatur von und über Tuba</a> im Katalog der <a href="/wiki/Deutsche_Nationalbibliothek" title="Deutsche Nationalbibliothek">Deutschen Nationalbibliothek</a></li> <li><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r254095491">.mw-parser-output .webarchiv-memento a{color:inherit}</style><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20010803030131/http://www.asahi-net.or.jp/~fb4m-iszk/tdg/index.html">umfassende Diskographie</a> (<span class="webarchiv-memento"><a href="/wiki/Web-Archivierung#Begrifflichkeiten" title="Web-Archivierung">Memento</a></span> vom 3. August 2001 im <i><a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a></i>)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Einzelnachweise">Einzelnachweise</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Tuba&veaction=edit&section=9" title="Abschnitt bearbeiten: Einzelnachweise" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Tuba&action=edit&section=9" title="Quellcode des Abschnitts bearbeiten: Einzelnachweise"><span>Quelltext bearbeiten</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"><i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.duden.de/rechtschreibung/Tuba_Blasinstrument">Tuba</a>.</i> In: <i>duden.de</i>. Abgerufen am 10. März 2017.</span> </li> <li id="cite_note-Art_of_Tuba_and_Euphonium-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Art_of_Tuba_and_Euphonium_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>The Art of Tuba and Euphonium Playing.</i> Alfred Music Publishing, <a href="/wiki/Spezial:ISBN-Suche/9781457404382" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-4574-0438-2</a> (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.de/books?id=rUEZP-STylkC&pg=PA5#v=onepage">eingeschränkte Vorschau</a> in der Google-Buchsuche).</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/0/https://www.schneideruwe.de/cerveny/"><i>schneideruwe.de tubashop.de Tuba Helikon Helicon Kaiserbass.</i></a> 2. August 2019, archiviert vom <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r250917974">.mw-parser-output .dewiki-iconexternal>a{background-position:center right!important;background-repeat:no-repeat!important}body.skin-minerva .mw-parser-output .dewiki-iconexternal>a{background-image:url("https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a4/OOjs_UI_icon_external-link-ltr-progressive.svg")!important;background-size:10px!important;padding-right:13px!important}body.skin-timeless .mw-parser-output .dewiki-iconexternal>a,body.skin-monobook .mw-parser-output .dewiki-iconexternal>a{background-image:url("https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/30/MediaWiki_external_link_icon.svg")!important;padding-right:13px!important}body.skin-vector .mw-parser-output .dewiki-iconexternal>a{background-image:url("https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/96/Link-external-small-ltr-progressive.svg")!important;background-size:0.857em!important;padding-right:1em!important}</style><span class="dewiki-iconexternal"><a class="external text" href="https://redirecter.toolforge.org/?url=https%3A%2F%2Fwww.schneideruwe.de%2Fcerveny">Original</a></span> (nicht mehr online verfügbar)<span>;</span><span class="Abrufdatum"> abgerufen am 8. Februar 2024</span>.</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3ATuba&rft.title=schneideruwe.de+tubashop.de+Tuba+Helikon+Helicon+Kaiserbass&rft.description=schneideruwe.de+tubashop.de+Tuba+Helikon+Helicon+Kaiserbass&rft.identifier=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F0%2Fhttps%3A%2F%2Fwww.schneideruwe.de%2Fcerveny%2F&rft.date=2019-08-02&rft.source=https://www.schneideruwe.de/cerveny"> </span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Martin_Kunzler" title="Martin Kunzler">Martin Kunzler</a>: <i>Jazz-Lexikon.</i> Band 2: <i>M–Z</i> (= <i>rororo-Sachbuch.</i> Bd. 16513). 2. Auflage. Rowohlt, Reinbek bei Hamburg 2004, <a href="/wiki/Spezial:ISBN-Suche/3499165139" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3-499-16513-9</a>.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Winfried Pape: <i>Instrumentenhandbuch Streich-, Zupf-, Blas- und Schlaginstrumenten in Tabellenform</i>. TB 264, Theoretica, Band 11. 2. Auflage. Musikverlag Hans Gerig, Köln 1976 (1. Auflage 1971), <a href="/wiki/Spezial:ISBN-Suche/3872520555" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 3-87252-055-5</a>, S. 148.</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite"><a class="external text" href="https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Bombardon"><i>1911 Encyclopædia Britannica/Bombardon - Wikisource, the free online library.</i></a><span class="Abrufdatum"> Abgerufen am 29. Mai 2024</span> (englisch).</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3ATuba&rft.title=1911+Encyclop%C3%A6dia+Britannica%2FBombardon+-+Wikisource%2C+the+free+online+library&rft.description=1911+Encyclop%C3%A6dia+Britannica%2FBombardon+-+Wikisource%2C+the+free+online+library&rft.identifier=https%3A%2F%2Fen.wikisource.org%2Fwiki%2F1911_Encyclop%25C3%25A6dia_Britannica%2FBombardon&rft.language=en"> </span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.youtube.com/watch?v=IcsgOIAcypQ&feature=shared&t=176">https://www.youtube.com/watch?v=IcsgOIAcypQ&feature=shared&t=176</a></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.youtube.com/watch?v=AQtHPaQ2rr4&feature=shared&t=1422">https://www.youtube.com/watch?v=AQtHPaQ2rr4&feature=shared&t=1422</a></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="cite">Joel Day: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tubaday.com/homepage.php"><i>The History of International Tuba Day.</i></a> 1996,<span class="Abrufdatum"> abgerufen am 18. September 2013</span> (englisch).</span><span style="display: none;" class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Adc&rfr_id=info%3Asid%2Fde.wikipedia.org%3ATuba&rft.title=The+History+of+International+Tuba+Day&rft.description=The+History+of+International+Tuba+Day&rft.identifier=http%3A%2F%2Fwww.tubaday.com%2Fhomepage.php&rft.creator=Joel+Day&rft.date=1996&rft.language=en"> </span></span> </li> </ol> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r248673343">.mw-parser-output div.NavFrame{border-width:1px;border-style:solid;border-left-color:var(--dewiki-rahmenfarbe1);border-right-color:var(--dewiki-rahmenfarbe1);border-top-color:var(--dewiki-rahmenfarbe1);border-bottom-color:var(--dewiki-rahmenfarbe1);clear:both;font-size:95%;margin-top:1.5em;min-height:0;padding:2px;text-align:center}.mw-parser-output div.NavPic{float:left;padding:2px}.mw-parser-output div.NavHead{background-color:var(--dewiki-hintergrundfarbe5);font-weight:bold}.mw-parser-output div.NavFrame:after{clear:both;content:"";display:block}.mw-parser-output div.NavFrame+div.NavFrame,.mw-parser-output div.NavFrame+link+div.NavFrame,.mw-parser-output div.NavFrame+style+div.NavFrame{margin-top:-1px}.mw-parser-output .NavToggle{float:right;font-size:x-small}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .NavPic span[typeof="mw:File"] img{background-color:#c8ccd1}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .NavPic span[typeof="mw:File"] img{background-color:#c8ccd1}}</style><div class="NavFrame navigation-not-searchable" role="navigation"> <div class="NavHead"><a href="/wiki/Instrument_des_Jahres" title="Instrument des Jahres">Instrument des Jahres</a></div> <div class="NavContent"> <p><span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Klarinette" title="Klarinette">Klarinette</a> <small>(2008)</small> |</span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Trompete" title="Trompete">Trompete</a> <small>(2009)</small> |</span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Kontrabass" title="Kontrabass">Kontrabass</a> <small>(2010)</small> |</span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Posaune" title="Posaune">Posaune</a> <small>(2011)</small> |</span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Fagott" title="Fagott">Fagott</a> <small>(2012)</small> |</span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Gitarre" title="Gitarre">Gitarre</a> <small>(2013)</small> |</span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Bratsche" title="Bratsche">Bratsche</a> <small>(2014)</small> |</span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Horn_(Blechblasinstrument)" title="Horn (Blechblasinstrument)">Horn</a> <small>(2015)</small> |</span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Harfe" title="Harfe">Harfe</a> <small>(2016)</small> |</span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Oboe" title="Oboe">Oboe</a> <small>(2017)</small> |</span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Violoncello" title="Violoncello">Cello</a> <small>(2018)</small> |</span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Saxophon" title="Saxophon">Saxophon</a> <small>(2019)</small> |</span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Violine" title="Violine">Geige</a> <small> (2020)</small> |</span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Orgel" title="Orgel">Orgel</a> <small> (2021)</small> |</span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Schlagzeug" title="Schlagzeug">Drumset</a> <small>(2022)</small> |</span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Mandoline" title="Mandoline">Mandoline</a> <small>(2023)</small> |</span> <span style="white-space:nowrap"><a class="mw-selflink selflink">Tuba</a> <small>(2024)</small></span> </p> </div> </div> <div class="hintergrundfarbe1 rahmenfarbe1 navigation-not-searchable normdaten-typ-s" style="border-style: solid; border-width: 1px; clear: left; margin-bottom:1em; margin-top:1em; padding: 0.25em; overflow: hidden; word-break: break-word; word-wrap: break-word;" id="normdaten"> <div style="display: table-cell; vertical-align: middle; width: 100%;"> <div> Normdaten (Sachbegriff): <a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="plainlinks-print"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4061130-9">4061130-9</a></span> <span class="noprint">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://lobid.org/gnd/4061130-9">lobid</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://swb.bsz-bw.de/DB=2.104/SET=1/TTL=1/CMD?retrace=0&trm_old=&ACT=SRCHA&IKT=2999&SRT=RLV&TRM=4061130-9">OGND</a><span class="metadata">, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://prometheus.lmu.de/gnd/4061130-9">AKS</a></span>)</span> | <a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="plainlinks-print"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85138369">sh85138369</a></span> | <a href="/wiki/Web_NDL_Authorities" title="Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="plainlinks-print"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlsh/00577671">00577671</a></span> <span class="metadata"></span></div> </div></div></div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Abgerufen von „<a dir="ltr" href="https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Tuba&oldid=253732336">https://de.wikipedia.org/w/index.php?title=Tuba&oldid=253732336</a>“</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Wikipedia:Kategorien" title="Wikipedia:Kategorien">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategorie:Blechblasinstrument" title="Kategorie:Blechblasinstrument">Blechblasinstrument</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Navigationsmenü</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Meine Werkzeuge</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item"><span title="Benutzerseite der IP-Adresse, von der aus du Änderungen durchführst">Nicht angemeldet</span></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Meine_Diskussionsseite" title="Diskussion über Änderungen von dieser IP-Adresse [n]" accesskey="n"><span>Diskussionsseite</span></a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Meine_Beitr%C3%A4ge" title="Eine Liste der Bearbeitungen, die von dieser IP-Adresse gemacht wurden [y]" accesskey="y"><span>Beiträge</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:Benutzerkonto_anlegen&returnto=Tuba" title="Wir ermutigen dich dazu, ein Benutzerkonto zu erstellen und dich anzumelden. Es ist jedoch nicht zwingend erforderlich."><span>Benutzerkonto erstellen</span></a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:Anmelden&returnto=Tuba" title="Anmelden ist zwar keine Pflicht, wird aber gerne gesehen. [o]" accesskey="o"><span>Anmelden</span></a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Namensräume</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Tuba" title="Seiteninhalt anzeigen [c]" accesskey="c"><span>Artikel</span></a></li><li id="ca-talk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Diskussion:Tuba" rel="discussion" title="Diskussion zum Seiteninhalt [t]" accesskey="t"><span>Diskussion</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Deutsch</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Ansichten</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/Tuba"><span>Lesen</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tuba&veaction=edit" title="Diese Seite mit dem VisualEditor bearbeiten [v]" accesskey="v"><span>Bearbeiten</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tuba&action=edit" title="Den Quelltext dieser Seite bearbeiten [e]" accesskey="e"><span>Quelltext bearbeiten</span></a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tuba&action=history" title="Frühere Versionen dieser Seite [h]" accesskey="h"><span>Versionsgeschichte</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="Weitere Optionen" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Weitere</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Suche</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Wikipedia durchsuchen" aria-label="Wikipedia durchsuchen" autocapitalize="sentences" title="Durchsuche die Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Spezial:Suche"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Suche nach Seiten, die diesen Text enthalten" value="Suchen"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Gehe direkt zu der Seite mit genau diesem Namen, falls sie vorhanden ist." value="Artikel"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/Wikipedia:Hauptseite" title="Hauptseite"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Navigation</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Hauptseite" title="Hauptseite besuchen [z]" accesskey="z"><span>Hauptseite</span></a></li><li id="n-topics" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Wikipedia_nach_Themen"><span>Themenportale</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Zuf%C3%A4llige_Seite" title="Zufällige Seite aufrufen [x]" accesskey="x"><span>Zufälliger Artikel</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Spezialseiten"><span>Spezialseiten</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Mitmachen" class="mw-portlet mw-portlet-Mitmachen vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Mitmachen-label" > <h3 id="p-Mitmachen-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Mitmachen</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Artikel-verbessern" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Beteiligen"><span>Artikel verbessern</span></a></li><li id="n-Neuerartikel" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hilfe:Neuen_Artikel_anlegen"><span>Neuen Artikel anlegen</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Autorenportal" title="Info-Zentrum über Beteiligungsmöglichkeiten"><span>Autorenportal</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Hilfe:%C3%9Cbersicht" title="Übersicht über Hilfeseiten"><span>Hilfe</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Letzte_%C3%84nderungen" title="Liste der letzten Änderungen in Wikipedia [r]" accesskey="r"><span>Letzte Änderungen</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt" title="Kontaktmöglichkeiten"><span>Kontakt</span></a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=de.wikipedia.org&uselang=de" title="Unterstütze uns"><span>Spenden</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Werkzeuge</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:Linkliste/Tuba" title="Liste aller Seiten, die hierher verlinken [j]" accesskey="j"><span>Links auf diese Seite</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Spezial:%C3%84nderungen_an_verlinkten_Seiten/Tuba" rel="nofollow" title="Letzte Änderungen an Seiten, die von hier verlinkt sind [k]" accesskey="k"><span>Änderungen an verlinkten Seiten</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tuba&oldid=253732336" title="Dauerhafter Link zu dieser Seitenversion"><span>Permanenter Link</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tuba&action=info" title="Weitere Informationen über diese Seite"><span>Seiteninformationen</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:Zitierhilfe&page=Tuba&id=253732336&wpFormIdentifier=titleform" title="Hinweise, wie diese Seite zitiert werden kann"><span>Artikel zitieren</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:URL-K%C3%BCrzung&url=https%3A%2F%2Fde.wikipedia.org%2Fwiki%2FTuba"><span>Kurzlink</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:QrCode&url=https%3A%2F%2Fde.wikipedia.org%2Fwiki%2FTuba"><span>QR-Code herunterladen</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-coll-print_export" class="mw-portlet mw-portlet-coll-print_export vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-coll-print_export-label" > <h3 id="p-coll-print_export-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Drucken/exportieren</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Spezial:DownloadAsPdf&page=Tuba&action=show-download-screen"><span>Als PDF herunterladen</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Tuba&printable=yes" title="Druckansicht dieser Seite [p]" accesskey="p"><span>Druckversion</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">In anderen Projekten</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Tuba_(instrument)" hreflang="en"><span>Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q131168" title="Link zum verbundenen Objekt im Datenrepositorium [g]" accesskey="g"><span>Wikidata-Datenobjekt</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">In anderen Sprachen</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Tuba" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Schweizerdeutsch" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Tuba" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Schweizerdeutsch" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%A8%D8%A7" title="توبا – Arabisch" lang="ar" hreflang="ar" data-title="توبا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arabisch" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Asturisch" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Tuba" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturisch" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Aserbaidschanisch" lang="az" hreflang="az" data-title="Tuba" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Aserbaidschanisch" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%A8%D8%A7" title="توبا – Südaserbaidschanisch" lang="azb" hreflang="azb" data-title="توبا" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="Südaserbaidschanisch" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Bairisch" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Tuba" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bairisch" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%B1%D0%B0" title="Туба – Bulgarisch" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Туба" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgarisch" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A0%E0%BD%81%E0%BE%B1%E0%BD%B2%E0%BD%A3%E0%BC%8B%E0%BD%86%E0%BD%BA%E0%BD%93%E0%BC%8D" title="འཁྱིལ་ཆེན། – Tibetisch" lang="bo" hreflang="bo" data-title="འཁྱིལ་ཆེན།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tibetisch" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Bosnisch" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Tuba" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Katalanisch" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Tuba" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Katalanisch" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Tschechisch" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Tuba" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tschechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Tiwba" title="Tiwba – Walisisch" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Tiwba" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Walisisch" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Dänisch" lang="da" hreflang="da" data-title="Tuba" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Dänisch" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A4%CE%BF%CF%8D%CE%BC%CF%80%CE%B1" title="Τούμπα – Griechisch" lang="el" hreflang="el" data-title="Τούμπα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Griechisch" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Englisch" lang="en" hreflang="en" data-title="Tuba" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Englisch" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Tubjo" title="Tubjo – Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Tubjo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Spanisch" lang="es" hreflang="es" data-title="Tuba" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Spanisch" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Tuuba" title="Tuuba – Estnisch" lang="et" hreflang="et" data-title="Tuuba" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Baskisch" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Tuba" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskisch" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D9%88%D8%A8%D8%A7" title="توبا – Persisch" lang="fa" hreflang="fa" data-title="توبا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Persisch" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Tuuba" title="Tuuba – Finnisch" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Tuuba" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Finnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Tuba_(instrument)" title="Tuba (instrument) – Französisch" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Tuba (instrument)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Französisch" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Westfriesisch" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Tuba" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Westfriesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Ti%C3%BAba" title="Tiúba – Irisch" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Tiúba" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Irisch" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Ti%C3%B9ba" title="Tiùba – Gälisch (Schottland)" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Tiùba" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Gälisch (Schottland)" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Galicisch" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Tuba" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galicisch" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%98%D7%95%D7%91%D7%94_(%D7%9B%D7%9C%D7%99_%D7%A0%D7%92%D7%99%D7%A0%D7%94)" title="טובה (כלי נגינה) – Hebräisch" lang="he" hreflang="he" data-title="טובה (כלי נגינה)" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebräisch" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Kroatisch" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Tuba" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Kroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Tuba_(hangszer)" title="Tuba (hangszer) – Ungarisch" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Tuba (hangszer)" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Ungarisch" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Tuba" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Tuba_(alat_musik)" title="Tuba (alat musik) – Indonesisch" lang="id" hreflang="id" data-title="Tuba (alat musik)" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Tuba_(strumento_musicale)" title="Tuba (strumento musicale) – Italienisch" lang="it" hreflang="it" data-title="Tuba (strumento musicale)" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italienisch" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%81%E3%83%A5%E3%83%BC%E3%83%90" title="チューバ – Japanisch" lang="ja" hreflang="ja" data-title="チューバ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japanisch" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Tiibaa" title="Tiibaa – Kabiyé" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Tiibaa" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiyé" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%B1%D0%B0" title="Туба – Kasachisch" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Туба" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kasachisch" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%8A%9C%EB%B0%94" title="튜바 – Koreanisch" lang="ko" hreflang="ko" data-title="튜바" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Koreanisch" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%B1%D0%B0" title="Туба – Kirgisisch" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Туба" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kirgisisch" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Tuba_gravisona" title="Tuba gravisona – Latein" lang="la" hreflang="la" data-title="Tuba gravisona" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latein" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="exzellenter Artikel"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Limburgisch" lang="li" hreflang="li" data-title="Tuba" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgisch" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/T%C5%ABba" title="Tūba – Litauisch" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Tūba" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litauisch" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Lettisch" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Tuba" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Lettisch" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%B1%D0%B0" title="Туба – Mazedonisch" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Туба" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Mazedonisch" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%82%E0%B4%AC" title="ട്യൂബ – Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ട്യൂബ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Malaiisch" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Tuba" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Malaiisch" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%BB%E1%80%B0%E1%80%97%E1%80%AC" title="ကျူဗာ – Birmanisch" lang="my" hreflang="my" data-title="ကျူဗာ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birmanisch" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Niedersächsisch" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Tuba" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Niedersächsisch" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Tuba_(instrument)" title="Tuba (instrument) – Niederländisch" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Tuba (instrument)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Niederländisch" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Norwegisch (Nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Tuba" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Norwegisch (Nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Norwegisch (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Tuba" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Norwegisch (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Tuba_(instrument)" title="Tuba (instrument) – Okzitanisch" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Tuba (instrument)" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Okzitanisch" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Polnisch" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Tuba" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Polnisch" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Portugiesisch" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Tuba" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugiesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Tuwa" title="Tuwa – Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Tuwa" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Tub%C4%83" title="Tubă – Rumänisch" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Tubă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Rumänisch" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%B1%D0%B0" title="Туба – Russisch" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Туба" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Russisch" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Bassu_tuba" title="Bassu tuba – Sizilianisch" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Bassu tuba" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Sizilianisch" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Serbokroatisch" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Tuba" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Serbokroatisch" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – einfaches Englisch" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Tuba" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="einfaches Englisch" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Tuba_(hudobn%C3%BD_n%C3%A1stroj)" title="Tuba (hudobný nástroj) – Slowakisch" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Tuba (hudobný nástroj)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slowakisch" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Tuba_(glasbilo)" title="Tuba (glasbilo) – Slowenisch" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Tuba (glasbilo)" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Slowenisch" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%B1%D0%B0" title="Туба – Serbisch" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Туба" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Serbisch" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Saterfriesisch" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Tuba" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterfriesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Schwedisch" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Tuba" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Schwedisch" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%97%E0%B8%B9%E0%B8%9A%E0%B8%B2" title="ทูบา – Thailändisch" lang="th" hreflang="th" data-title="ทูบา" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Thailändisch" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Pakakak" title="Pakakak – Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Pakakak" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Tuba_(%C3%A7alg%C4%B1)" title="Tuba (çalgı) – Türkisch" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Tuba (çalgı)" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Türkisch" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D1%83%D0%B1%D0%B0" title="Туба – Ukrainisch" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Туба" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ukrainisch" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Usbekisch" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Tuba" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Usbekisch" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Tuba" title="Tuba – Vietnamesisch" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tuba" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamesisch" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Tuba_(instrumento)" title="Tuba (instrumento) – Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Tuba (instrumento)" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A7%E5%8F%B7" title="大号 – Wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="大号" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A7%E5%8F%B7" title="大号 – Chinesisch" lang="zh" hreflang="zh" data-title="大号" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Chinesisch" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A7%E8%99%9F" title="大號 – Kantonesisch" lang="yue" hreflang="yue" data-title="大號" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonesisch" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q131168#sitelinks-wikipedia" title="Links auf Artikel in anderen Sprachen bearbeiten" class="wbc-editpage">Links bearbeiten</a></span></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Diese Seite wurde zuletzt am 27. Februar 2025 um 17:32 Uhr bearbeitet.</li> <li id="footer-info-copyright"><div id="footer-info-copyright-stats" class="noprint"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://pageviews.wmcloud.org/?pages=Tuba&project=de.wikipedia.org">Abrufstatistik</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://xtools.wmcloud.org/authorship/de.wikipedia.org/Tuba?uselang=de">Autoren</a> </div><div id="footer-info-copyright-separator"><br /></div><div id="footer-info-copyright-info"> <p>Der Text ist unter der Lizenz <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.de">„Creative-Commons Namensnennung – Weitergabe unter gleichen Bedingungen“</a> verfügbar; Informationen zu den Urhebern und zum Lizenzstatus eingebundener Mediendateien (etwa Bilder oder Videos) können im Regelfall durch Anklicken dieser abgerufen werden. Möglicherweise unterliegen die Inhalte jeweils zusätzlichen Bedingungen. Durch die Nutzung dieser Website erklären Sie sich mit den <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/de">Nutzungsbedingungen</a> und der <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Privacy_policy/de">Datenschutzrichtlinie</a></span> einverstanden.<br /> </p> Wikipedia® ist eine eingetragene Marke der Wikimedia Foundation Inc.</div></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/de">Datenschutz</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:%C3%9Cber_Wikipedia">Über Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Impressum">Impressum</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Verhaltenskodex</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Entwickler</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/de.wikipedia.org">Statistiken</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Stellungnahme zu Cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//de.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Tuba&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobile Ansicht</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet vector-menu-portal portal" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5886496d-fp2w5","wgBackendResponseTime":160,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.234","walltime":"0.342","ppvisitednodes":{"value":2068,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":31049,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":8799,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":12,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":14820,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 286.806 1 -total"," 33.72% 96.722 3 Vorlage:Internetquelle"," 12.94% 37.099 1 Vorlage:Normdaten"," 12.00% 34.412 1 Vorlage:Infobox_Musikinstrument"," 10.88% 31.210 1 Vorlage:Wikidata-Registrierung"," 8.90% 25.538 1 Vorlage:Webarchiv"," 8.66% 24.851 1 Vorlage:Navigationsleiste_Instrument_des_Jahres"," 7.67% 21.997 1 Vorlage:Navigationsleiste"," 5.54% 15.882 1 Vorlage:EnS"," 4.78% 13.721 1 Vorlage:NavFrame"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.070","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":3611340,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-b574f7ddb-h52w6","timestamp":"20250313112458","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Tuba","url":"https:\/\/de.wikipedia.org\/wiki\/Tuba","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q131168","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q131168","author":{"@type":"Organization","name":"Autoren der Wikimedia-Projekte"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-12-06T11:13:32Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/4\/49\/Two_F_tubas.jpg","headline":"Blechblasinstrument"}</script> </body> </html>