CINXE.COM
Mano - Wikipedia
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="it" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Mano - Wikipedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )itwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","gennaio","febbraio","marzo","aprile","maggio","giugno","luglio","agosto","settembre","ottobre","novembre","dicembre"],"wgRequestId":"77a4aa8e-64ca-4ee9-9bed-85957d10150d","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Mano","wgTitle":"Mano","wgCurRevisionId":144017304,"wgRevisionId":144017304,"wgArticleId":394337,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Voci con disclaimer medico","Chiarire","P3365 letta da Wikidata","P1417 letta da Wikidata","Voci con codice Thesaurus BNCF","Voci con codice LCCN","Voci con codice GND","Voci con codice BNF","Voci con codice J9U","Voci con codice NDL","Voci non biografiche con codici di controllo di autorità","Trasferire su Wikizionario","Mano"],"wgPageViewLanguage":"it","wgPageContentLanguage":"it","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Mano","wgRelevantArticleId":394337,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"it","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"it"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q33767","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.3d.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.MainPageWikiList","ext.gadget.stru-commonsupload","ext.gadget.HiddenCat","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.TitoloErrato","ext.gadget.NewSection","ext.gadget.RichiediRevisioneBozza","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=it&modules=ext.3d.styles%7Cext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=it&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=it&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/32/Human-Hands-Front-Back.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Human-Hands-Front-Back.jpg/960px-Human-Hands-Front-Back.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="533"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="427"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Mano - Wikipedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//it.m.wikipedia.org/wiki/Mano"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifica" href="/w/index.php?title=Mano&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (it)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//it.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://it.wikipedia.org/wiki/Mano"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Feed Atom di Wikipedia" href="/w/index.php?title=Speciale:UltimeModifiche&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="auth.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Mano rootpage-Mano skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Vai al contenuto</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sito"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principale" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principale" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principale</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principale</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">nascondi</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigazione </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pagina_principale" title="Visita la pagina principale [z]" accesskey="z"><span>Pagina principale</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:UltimeModifiche" title="Elenco delle ultime modifiche del sito [r]" accesskey="r"><span>Ultime modifiche</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PaginaCasuale" title="Mostra una pagina a caso [x]" accesskey="x"><span>Una voce a caso</span></a></li><li id="n-nearby-pages-title" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:NelleVicinanze"><span>Nelle vicinanze</span></a></li><li id="n-vetrina" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Vetrina"><span>Vetrina</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aiuto:Aiuto" title="Pagine di aiuto"><span>Aiuto</span></a></li><li id="n-Sportello-informazioni" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aiuto:Sportello_informazioni"><span>Sportello informazioni</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PagineSpeciali"><span>Pagine speciali</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Comunità" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Comunità" > <div class="vector-menu-heading"> Comunità </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portale:Comunit%C3%A0" title="Descrizione del progetto, cosa puoi fare, dove trovare le cose"><span>Portale Comunità</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Bar"><span>Bar</span></a></li><li id="n-wikipediano" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wikipediano"><span>Il Wikipediano</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Contatti"><span>Contatti</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Pagina_principale" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="L'enciclopedia libera" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-it.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Speciale:Ricerca" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ricerca</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia" aria-label="Cerca in Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Cerca in Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Ricerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ricerca</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Strumenti personali"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspetto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifica la dimensione, la larghezza e il colore del testo" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspetto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspetto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=it.wikipedia.org&uselang=it" class=""><span>Fai una donazione</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:CreaUtenza&returnto=Mano" title="Si consiglia di registrarsi e di effettuare l'accesso, anche se non è obbligatorio" class=""><span>registrati</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Speciale:Entra&returnto=Mano" title="Si consiglia di effettuare l'accesso, anche se non è obbligatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>entra</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Altre opzioni" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Strumenti personali" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Strumenti personali</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utente" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=it.wikipedia.org&uselang=it"><span>Fai una donazione</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:CreaUtenza&returnto=Mano" title="Si consiglia di registrarsi e di effettuare l'accesso, anche se non è obbligatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>registrati</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Entra&returnto=Mano" title="Si consiglia di effettuare l'accesso, anche se non è obbligatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>entra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pagine per utenti anonimi <a href="/wiki/Aiuto:Benvenuto" aria-label="Ulteriori informazioni sulla contribuzione"><span>ulteriori informazioni</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:MieiContributi" title="Un elenco delle modifiche fatte da questo indirizzo IP [y]" accesskey="y"><span>contributi</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:MieDiscussioni" title="Discussioni sulle modifiche fatte da questo indirizzo IP [n]" accesskey="n"><span>discussioni</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sito"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Indice" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Indice</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">nascondi</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inizio</div> </a> </li> <li id="toc-Descrizione" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Descrizione"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Descrizione</span> </div> </a> <ul id="toc-Descrizione-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Anatomia_umana" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Anatomia_umana"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Anatomia umana</span> </div> </a> <ul id="toc-Anatomia_umana-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ossa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ossa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Ossa</span> </div> </a> <ul id="toc-Ossa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Destri_e_mancini" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Destri_e_mancini"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Destri e mancini</span> </div> </a> <ul id="toc-Destri_e_mancini-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gestualità" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Gestualità"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Gestualità</span> </div> </a> <ul id="toc-Gestualità-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-La_mano_e_le_scienze" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#La_mano_e_le_scienze"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>La mano e le scienze</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-La_mano_e_le_scienze-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione La mano e le scienze</span> </button> <ul id="toc-La_mano_e_le_scienze-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Scienze_umane" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Scienze_umane"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Scienze umane</span> </div> </a> <ul id="toc-Scienze_umane-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Misura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Misura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Misura</span> </div> </a> <ul id="toc-Misura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Scrittura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Scrittura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>Scrittura</span> </div> </a> <ul id="toc-Scrittura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Economia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Economia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4</span> <span>Economia</span> </div> </a> <ul id="toc-Economia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-La_mano_e_le_religioni,_magie_e_credenze" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#La_mano_e_le_religioni,_magie_e_credenze"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>La mano e le religioni, magie e credenze</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-La_mano_e_le_religioni,_magie_e_credenze-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione La mano e le religioni, magie e credenze</span> </button> <ul id="toc-La_mano_e_le_religioni,_magie_e_credenze-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Islam" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Islam"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Islam</span> </div> </a> <ul id="toc-Islam-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Cristianesimo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Cristianesimo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Cristianesimo</span> </div> </a> <ul id="toc-Cristianesimo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Gesti_e_significati_della_mano_nel_Vecchio_e_nel_Nuovo_Testamento" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Gesti_e_significati_della_mano_nel_Vecchio_e_nel_Nuovo_Testamento"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2.1</span> <span>Gesti e significati della mano nel Vecchio e nel Nuovo Testamento</span> </div> </a> <ul id="toc-Gesti_e_significati_della_mano_nel_Vecchio_e_nel_Nuovo_Testamento-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Chiromanzia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Chiromanzia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Chiromanzia</span> </div> </a> <ul id="toc-Chiromanzia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Simboli" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Simboli"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Simboli</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Simboli-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Simboli</span> </button> <ul id="toc-Simboli-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Arte" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Arte"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Arte</span> </div> </a> <ul id="toc-Arte-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Potere" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Potere"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Potere</span> </div> </a> <ul id="toc-Potere-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Giustizia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Giustizia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Giustizia</span> </div> </a> <ul id="toc-Giustizia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Espressioni_che_usano_la_parola_"mano"" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Espressioni_che_usano_la_parola_"mano""> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Espressioni che usano la parola "mano"</span> </div> </a> <ul id="toc-Espressioni_che_usano_la_parola_"mano"-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Patologie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Patologie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Patologie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Patologie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Attiva/disattiva la sottosezione Patologie</span> </button> <ul id="toc-Patologie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Deformità" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Deformità"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.1</span> <span>Deformità</span> </div> </a> <ul id="toc-Deformità-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Altre" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Altre"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.2</span> <span>Altre</span> </div> </a> <ul id="toc-Altre-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Nella_robotica" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Nella_robotica"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Nella robotica</span> </div> </a> <ul id="toc-Nella_robotica-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Note" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Note"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Note</span> </div> </a> <ul id="toc-Note-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Voci_correlate" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Voci_correlate"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Voci correlate</span> </div> </a> <ul id="toc-Voci_correlate-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Altri_progetti" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Altri_progetti"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Altri progetti</span> </div> </a> <ul id="toc-Altri_progetti-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Collegamenti_esterni" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Collegamenti_esterni"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16</span> <span>Collegamenti esterni</span> </div> </a> <ul id="toc-Collegamenti_esterni-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Indice" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Indice" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostra/Nascondi l'indice" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostra/Nascondi l'indice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Mano</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Vai a una voce in un'altra lingua. Disponibile in 156 lingue" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-156" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">156 lingue</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Hand" title="Hand - afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Hand" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A5%E1%8C%85" title="እጅ - amarico" lang="am" hreflang="am" data-title="እጅ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amarico" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Man" title="Man - aragonese" lang="an" hreflang="an" data-title="Man" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonese" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Hand" title="Hand - inglese antico" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Hand" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="inglese antico" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%D8%AF" title="يد - arabo" lang="ar" hreflang="ar" data-title="يد" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabo" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%90%DC%9D%DC%95%DC%90" title="ܐܝܕܐ - aramaico" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܐܝܕܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="aramaico" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Mano" title="Mano - asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Mano" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-atj mw-list-item"><a href="https://atj.wikipedia.org/wiki/Otcitci" title="Otcitci - atikamekw" lang="atj" hreflang="atj" data-title="Otcitci" data-language-autonym="Atikamekw" data-language-local-name="atikamekw" class="interlanguage-link-target"><span>Atikamekw</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Ampara" title="Ampara - aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Ampara" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C6%8Fl" title="Əl - azerbaigiano" lang="az" hreflang="az" data-title="Əl" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaigiano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84" title="ال - South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="ال" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Haund" title="Haund - bavarese" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Haund" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bavarese" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Kamot" title="Kamot - Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Kamot" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Tangan" title="Tangan - betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Tangan" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8A%D0%BA%D0%B0" title="Ръка - bulgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Ръка" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Tangan" title="Tangan - banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Tangan" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B9%E0%A6%BE%E0%A6%A4" title="হাত - bengalese" lang="bn" hreflang="bn" data-title="হাত" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalese" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A3%E0%BD%82%E0%BC%8B%E0%BD%94%E0%BC%8D" title="ལག་པ། - tibetano" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ལག་པ།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tibetano" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Dorn" title="Dorn - bretone" lang="br" hreflang="br" data-title="Dorn" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretone" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/%C5%A0aka" title="Šaka - bosniaco" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Šaka" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosniaco" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/M%C3%A0" title="Mà - catalano" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Mà" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalano" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Chi%C5%AB" title="Chiū - Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Chiū" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%DB%95%D8%B3%D8%AA" title="دەست - curdo centrale" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="دەست" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="curdo centrale" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Manu" title="Manu - corso" lang="co" hreflang="co" data-title="Manu" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="corso" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Ruka" title="Ruka - ceco" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Ruka" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="ceco" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%C4%83_%D0%BB%D0%B0%D0%BF%D0%BF%D0%B8" title="Алă лаппи - ciuvascio" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Алă лаппи" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="ciuvascio" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Llaw" title="Llaw - gallese" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Llaw" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="gallese" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/H%C3%A5nd" title="Hånd - danese" lang="da" hreflang="da" data-title="Hånd" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="danese" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Nuu" title="Nuu - Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Nuu" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Hand" title="Hand - tedesco" lang="de" hreflang="de" data-title="Hand" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="tedesco" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Dest" title="Dest - Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Dest" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Longon" title="Longon - dusun centrale" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Longon" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="dusun centrale" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%A4" title="हात - Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="हात" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%87%DE%A6%DE%8C%DE%B0%DE%8C%DE%A8%DE%8D%DE%A6" title="އަތްތިލަ - divehi" lang="dv" hreflang="dv" data-title="އަތްތިލަ" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="divehi" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A7%CE%AD%CF%81%CE%B9" title="Χέρι - greco" lang="el" hreflang="el" data-title="Χέρι" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="greco" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/M%C3%A0%E1%B9%85" title="Màṅ - Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Màṅ" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hand" title="Hand - inglese" lang="en" hreflang="en" data-title="Hand" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglese" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Mano" title="Mano - esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Mano" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Mano" title="Mano - spagnolo" lang="es" hreflang="es" data-title="Mano" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="spagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Labak%C3%A4si" title="Labakäsi - estone" lang="et" hreflang="et" data-title="Labakäsi" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estone" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Esku" title="Esku - basco" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Esku" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basco" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AF%D8%B3%D8%AA" title="دست - persiano" lang="fa" hreflang="fa" data-title="دست" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persiano" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/K%C3%A4si" title="Käsi - finlandese" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Käsi" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandese" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Peo" title="Peo - võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Peo" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Liga" title="Liga - figiano" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Liga" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="figiano" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Main" title="Main - francese" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Main" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francese" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Man" title="Man - francoprovenzale" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Man" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="francoprovenzale" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/H%C3%A2n" title="Hân - frisone occidentale" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Hân" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frisone occidentale" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/L%C3%A1mh" title="Lámh - irlandese" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Lámh" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandese" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%89%8B" title="手 - gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="手" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/L%C3%A0mh" title="Làmh - gaelico scozzese" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Làmh" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaelico scozzese" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Man" title="Man - galiziano" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Man" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galiziano" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Po_(tete)" title="Po (tete) - guaraní" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Po (tete)" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guaraní" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B9%E0%AA%BE%E0%AA%A5" title="હાથ - gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="હાથ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guw mw-list-item"><a href="https://guw.wikipedia.org/wiki/Al%E1%BB%8D" title="Alọ - Gun" lang="guw" hreflang="guw" data-title="Alọ" data-language-autonym="Gungbe" data-language-local-name="Gun" class="interlanguage-link-target"><span>Gungbe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/S%C3%BA" title="Sú - hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Sú" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9B%D7%A3_%D7%99%D7%93" title="כף יד - ebraico" lang="he" hreflang="he" data-title="כף יד" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="ebraico" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%A5" title="हाथ - hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="हाथ" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Ruka" title="Ruka - croato" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Ruka" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croato" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Men_(non)" title="Men (non) - creolo haitiano" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Men (non)" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="creolo haitiano" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/K%C3%A9z" title="Kéz - ungherese" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Kéz" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="ungherese" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%81%D5%A5%D5%BC%D6%84" title="Ձեռք - armeno" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ձեռք" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armeno" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Mano" title="Mano - interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Mano" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Jari" title="Jari - iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Jari" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Tangan" title="Tangan - indonesiano" lang="id" hreflang="id" data-title="Tangan" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesiano" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/%C3%81k%C3%A1" title="Áká - igbo" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Áká" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="igbo" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Argak" title="Argak - inupiak" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Argak" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="inupiak" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D1%83%D0%BB%D0%B3%D0%B0" title="Кулга - ingush" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Кулга" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="ingush" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Manuo" title="Manuo - ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Manuo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/H%C3%B6nd" title="Hönd - islandese" lang="is" hreflang="is" data-title="Hönd" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandese" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%90%8A%E1%92%A1%E1%92%90%E1%92%83" title="ᐊᒡᒐᒃ - inuktitut" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᐊᒡᒐᒃ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="inuktitut" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%89%8B" title="手 - giapponese" lang="ja" hreflang="ja" data-title="手" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="giapponese" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Tangan" title="Tangan - giavanese" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Tangan" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="giavanese" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Afus" title="Afus - cabilo" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Afus" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="cabilo" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Nandaka" title="Nandaka - Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Nandaka" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D2%9A%D0%BE%D0%BB" title="Қол - kazako" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Қол" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazako" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B3%88" title="ಕೈ - kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಕೈ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%86%90" title="손 - coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="손" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AA%DA%BE%DB%81%D9%95" title="اتھہٕ - kashmiri" lang="ks" hreflang="ks" data-title="اتھہٕ" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="kashmiri" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Hand" title="Hand - coloniese" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Hand" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="coloniese" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Dest" title="Dest - curdo" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Dest" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="curdo" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Manus" title="Manus - latino" lang="la" hreflang="la" data-title="Manus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latino" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Hand" title="Hand - lussemburghese" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Hand" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="lussemburghese" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0" title="Ка - Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Ка" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Mano" title="Mano - Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Mano" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Man" title="Man - lombardo" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Man" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardo" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Likanza" title="Likanza - lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Likanza" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Pla%C5%A1taka" title="Plaštaka - lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Plaštaka" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Plauksta" title="Plauksta - lettone" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Plauksta" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="lettone" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/T%C3%A0nana" title="Tànana - malgascio" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Tànana" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgascio" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%BA%D0%B0" title="Дланка - macedone" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Дланка" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedone" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B5%88%E0%B4%AA%E0%B5%8D%E0%B4%AA%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B4%BF" title="കൈപ്പത്തി - malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="കൈപ്പത്തി" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%A4" title="हात - marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="हात" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Tangan" title="Tangan - malese" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Tangan" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malese" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9C%E1%80%80%E1%80%BA" title="လက် - birmano" lang="my" hreflang="my" data-title="လက်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmano" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D9%84" title="بال - mazandarani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="بال" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazandarani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Maitl" title="Maitl - Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Maitl" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Mane" title="Mane - napoletano" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Mane" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="napoletano" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Hand" title="Hand - basso tedesco" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Hand" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="basso tedesco" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%A4" title="हात - nepalese" lang="ne" hreflang="ne" data-title="हात" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalese" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Hand" title="Hand - olandese" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Hand" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="olandese" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Hand" title="Hand - norvegese nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Hand" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norvegese nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/H%C3%A5nd" title="Hånd - norvegese bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Hånd" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norvegese bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Main" title="Main - Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Main" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Man" title="Man - occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Man" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%B9%E0%AC%BE%E0%AC%A4" title="ହାତ - odia" lang="or" hreflang="or" data-title="ହାତ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="odia" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Lima" title="Lima - pangasinan" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Lima" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="pangasinan" class="interlanguage-link-target"><span>Pangasinan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Main" title="Main - piccardo" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Main" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="piccardo" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/R%C4%99ka" title="Ręka - polacco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Ręka" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polacco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DB%81%D8%AA%DA%BE" title="ہتھ - Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="ہتھ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%B3" title="لاس - pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="لاس" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/M%C3%A3o" title="Mão - portoghese" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Mão" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portoghese" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Maki" title="Maki - quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Maki" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/M%C3%A2n%C4%83" title="Mână - rumeno" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Mână" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumeno" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/M%C3%A2n%C3%A2" title="Mânâ - arumeno" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Mânâ" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="arumeno" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%8C_(%D0%B0%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F)" title="Кисть (анатомия) - russo" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Кисть (анатомия)" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russo" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%83" title="हस्तः - sanscrito" lang="sa" hreflang="sa" data-title="हस्तः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanscrito" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%9B%E1%B1%A4" title="ᱛᱤ - santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱛᱤ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Manu" title="Manu - sardo" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Manu" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardo" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Manu" title="Manu - siciliano" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Manu" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siciliano" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Haund" title="Haund - scozzese" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Haund" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scozzese" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%BF" title="هٿ - sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="هٿ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Ruka" title="Ruka - serbo-croato" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Ruka" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbo-croato" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Hand" title="Hand - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Hand" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Ruka" title="Ruka - slovacco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Ruka" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="slovacco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Roka" title="Roka - sloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Roka" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="sloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Chanza" title="Chanza - shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Chanza" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Gacan" title="Gacan - somalo" lang="so" hreflang="so" data-title="Gacan" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somalo" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Dora" title="Dora - albanese" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Dora" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanese" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%B0%D0%BA%D0%B0" title="Шака - serbo" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Шака" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbo" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Leungeun" title="Leungeun - sundanese" lang="su" hreflang="su" data-title="Leungeun" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundanese" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Hand" title="Hand - svedese" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Hand" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="svedese" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kiganja" title="Kiganja - swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kiganja" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AF%88" title="கை - tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/qba%27" title="qba' - Atayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="qba'" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Atayal" class="interlanguage-link-target"><span>Tayal</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%9A%E0%B1%87%E0%B0%AF%E0%B0%BF" title="చేయి - telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="చేయి" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%BD%D2%B7%D0%B0" title="Панҷа - tagico" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Панҷа" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tagico" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A1%E0%B8%B7%E0%B8%AD" title="มือ - thailandese" lang="th" hreflang="th" data-title="มือ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="thailandese" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Kamay" title="Kamay - tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Kamay" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/El" title="El - turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="El" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%BE%D9%88%DA%86%DB%90%D8%B1%D9%83%D8%A7" title="پوچېركا - uiguro" lang="ug" hreflang="ug" data-title="پوچېركا" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="uiguro" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D1%81%D1%82%D1%8C" title="Кисть - ucraino" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Кисть" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraino" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DB%81%D8%A7%D8%AA%DA%BE" title="ہاتھ - urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ہاتھ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/K%C3%A4zi" title="Käzi - vepso" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Käzi" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="vepso" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/B%C3%A0n_tay" title="Bàn tay - vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Bàn tay" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Nam" title="Nam - volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Nam" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Mwin" title="Mwin - vallone" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Mwin" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="vallone" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Kam%C3%B3t" title="Kamót - waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Kamót" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%89%8B" title="手 - wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="手" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%90%D7%A0%D7%98" title="האנט - yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="האנט" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%E1%BB%8Cw%E1%BB%8D%CC%81" title="Ọwọ́ - yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ọwọ́" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Fwngz" title="Fwngz - zhuang" lang="za" hreflang="za" data-title="Fwngz" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="zhuang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%89%8B" title="手 - cinese" lang="zh" hreflang="zh" data-title="手" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="cinese" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%89%8B" title="手 - cinese classico" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="手" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="cinese classico" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Chhi%C3%BA" title="Chhiú - min nan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chhiú" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="min nan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%89%8B" title="手 - cantonese" lang="yue" hreflang="yue" data-title="手" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonese" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q33767#sitelinks-wikipedia" title="Modifica collegamenti interlinguistici" class="wbc-editpage">Modifica collegamenti</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Namespace"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Mano" title="Vedi la voce [c]" accesskey="c"><span>Voce</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussione:Mano" rel="discussion" title="Vedi le discussioni relative a questa pagina [t]" accesskey="t"><span>Discussione</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambia versione linguistica" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">italiano</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Visite"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Mano"><span>Leggi</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit" title="Modifica questa pagina [v]" accesskey="v"><span>Modifica</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit" title="Modifica il wikitesto di questa pagina [e]" accesskey="e"><span>Modifica wikitesto</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mano&action=history" title="Versioni precedenti di questa pagina [h]" accesskey="h"><span>Cronologia</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Strumenti pagine"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Strumenti" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Strumenti</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Strumenti</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">nascondi</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Altre opzioni" > <div class="vector-menu-heading"> Azioni </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Mano"><span>Leggi</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit" title="Modifica questa pagina [v]" accesskey="v"><span>Modifica</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit" title="Modifica il wikitesto di questa pagina [e]" accesskey="e"><span>Modifica wikitesto</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mano&action=history"><span>Cronologia</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Generale </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:PuntanoQui/Mano" title="Elenco di tutte le pagine che sono collegate a questa [j]" accesskey="j"><span>Puntano qui</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Speciale:ModificheCorrelate/Mano" rel="nofollow" title="Elenco delle ultime modifiche alle pagine collegate a questa [k]" accesskey="k"><span>Modifiche correlate</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mano&oldid=144017304" title="Collegamento permanente a questa versione di questa pagina"><span>Link permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mano&action=info" title="Ulteriori informazioni su questa pagina"><span>Informazioni pagina</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Cita&page=Mano&id=144017304&wpFormIdentifier=titleform" title="Informazioni su come citare questa pagina"><span>Cita questa voce</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FMano"><span>Ottieni URL breve</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:QrCode&url=https%3A%2F%2Fit.wikipedia.org%2Fwiki%2FMano"><span>Scarica codice QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Stampa/esporta </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:Libro&bookcmd=book_creator&referer=Mano"><span>Crea un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Speciale:DownloadAsPdf&page=Mano&action=show-download-screen"><span>Scarica come PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mano&printable=yes" title="Versione stampabile di questa pagina [p]" accesskey="p"><span>Versione stampabile</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> In altri progetti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Hand" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Mano" hreflang="it"><span>Wikiquote</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q33767" title="Collegamento all'elemento connesso dell'archivio dati [g]" accesskey="g"><span>Elemento Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Strumenti pagine"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspetto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspetto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">sposta nella barra laterale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">nascondi</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Da Wikipedia, l'enciclopedia libera.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="it" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r130658281">body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote.nota-disambigua{clear:both;margin-top:0;padding:.05em .5em}</style> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r139142988">.mw-parser-output .hatnote-content{align-items:center;display:flex}.mw-parser-output .hatnote-icon{flex-shrink:0}.mw-parser-output .hatnote-icon img{display:flex}.mw-parser-output .hatnote-text{font-style:italic}body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote{border:1px solid #CCC;display:flex;margin:.5em 0;padding:.2em .5em}body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .hatnote-text{padding-left:.5em}body.skin-minerva .mw-parser-output .hatnote-icon{padding-right:8px}body.skin-minerva .mw-parser-output .hatnote-icon img{height:auto;width:16px}body.skin--responsive .mw-parser-output .hatnote a.new{color:#d73333}body.skin--responsive .mw-parser-output .hatnote a.new:visited{color:#a55858}</style> <div class="hatnote noprint nota-disambigua"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/18px-Nota_disambigua.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/27px-Nota_disambigua.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bc/Nota_disambigua.svg/36px-Nota_disambigua.svg.png 2x" data-file-width="200" data-file-height="200" /></span></span> <span class="hatnote-text"><a href="/wiki/Aiuto:Disambiguazione" title="Aiuto:Disambiguazione">Disambiguazione</a> – Se stai cercando altri significati, vedi <b><a href="/wiki/Mano_(disambigua)" class="mw-disambig" title="Mano (disambigua)">Mano (disambigua)</a></b>.</span></div> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Human-Hands-Front-Back.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Human-Hands-Front-Back.jpg/250px-Human-Hands-Front-Back.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Human-Hands-Front-Back.jpg/330px-Human-Hands-Front-Back.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/32/Human-Hands-Front-Back.jpg/500px-Human-Hands-Front-Back.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="800" /></a><figcaption>Una mano umana.</figcaption></figure> <p>Nei primati la <b>mano</b> è l'organo prensile che si trova all'estremità distale dell'<a href="/wiki/Arto_superiore" title="Arto superiore">arto superiore</a>, collegato a questo tramite il <a href="/wiki/Polso" title="Polso">polso</a>. Comprende cinque <a href="/wiki/Dito" title="Dito">dita</a>, che costituiscono la parte più predisposta al <a href="/wiki/Tatto" title="Tatto">senso tattile</a>. </p><p>La mano è il primo strumento del <a href="/wiki/Homo" title="Homo">genere umano</a>, nell'<i><a href="/wiki/Homo_sapiens" title="Homo sapiens">Homo sapiens</a></i> è anche un mezzo di espressione quando aiuta la <a href="/wiki/Parola" title="Parola">parola</a> o la sostituisce tramite la <a href="/wiki/Lingua_dei_segni" title="Lingua dei segni">lingua dei segni</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Descrizione">Descrizione</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=1" title="Modifica la sezione Descrizione" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Descrizione"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Paolo_Monti_-_Serie_fotografica_-_BEIC_6340852.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Paolo_Monti_-_Serie_fotografica_-_BEIC_6340852.jpg/220px-Paolo_Monti_-_Serie_fotografica_-_BEIC_6340852.jpg" decoding="async" width="220" height="229" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Paolo_Monti_-_Serie_fotografica_-_BEIC_6340852.jpg/330px-Paolo_Monti_-_Serie_fotografica_-_BEIC_6340852.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ac/Paolo_Monti_-_Serie_fotografica_-_BEIC_6340852.jpg/440px-Paolo_Monti_-_Serie_fotografica_-_BEIC_6340852.jpg 2x" data-file-width="1230" data-file-height="1280" /></a><figcaption>Dorso di una mano adulta, foto di <a href="/wiki/Paolo_Monti" title="Paolo Monti">Paolo Monti</a></figcaption></figure> <p>La mano è la porzione più distale dell'arto superiore. In essa si distinguono il <a href="/wiki/Polso" title="Polso">polso</a>, che media la continuità della mano con l'<a href="/wiki/Avambraccio" title="Avambraccio">avambraccio</a>, il <a href="/wiki/Metacarpo" title="Metacarpo">metacarpo</a>, che ne costituisce la porzione più ampia, e le <a href="/wiki/Dita" class="mw-redirect" title="Dita">dita</a>, la cui <a href="/wiki/Flessione_(fisiologia)" class="mw-redirect" title="Flessione (fisiologia)">flessione</a> e <a href="/wiki/Opposizione" class="mw-disambig" title="Opposizione">opposizione</a> sul metacarpo conferisce alla mano l'<a href="/w/index.php?title=Abilit%C3%A0_prensile&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abilità prensile (la pagina non esiste)">abilità prensile</a>, tipica dei <a href="/wiki/Primates" title="Primates">primati</a>, <a href="/wiki/Ominide" class="mw-redirect" title="Ominide">ominidi</a> compresi. La mano comprende cinque <b><a href="/wiki/Dita" class="mw-redirect" title="Dita">dita</a></b>, comunemente dette: </p> <ul><li><i><a href="/wiki/Pollice_(dito)" title="Pollice (dito)">pollice</a></i>, dal latino <i>pollex-pollicis</i>.</li> <li><i><a href="/wiki/Indice_(dito)" title="Indice (dito)">indice</a></i>, il dito utilizzato durante azioni in cui si indica un oggetto, una persona o una direzione.</li> <li><i><a href="/wiki/Dito_medio" class="mw-redirect" title="Dito medio">medio</a></i>, il dito centrale, posto nel mezzo delle altre dita, che in alcune culture se alzato da solo è un segno <a href="/wiki/Volgarit%C3%A0" title="Volgarità">volgare</a> di offesa.</li> <li><i><a href="/wiki/Anulare" title="Anulare">anulare</a></i>, il dito sul quale si porta la <a href="/wiki/Fede_nuziale" title="Fede nuziale">fede nuziale</a>.</li> <li><i><a href="/wiki/Mignolo" title="Mignolo">mignolo</a></i>, il dito più piccolo detto in latino <i>digitus minimus</i>.</li></ul> <p>In ambito scientifico e più prettamente <a href="/wiki/Anatomia" title="Anatomia">anatomico</a> si preferisce invece numerare le dita, assegnandole così un nome legato alla loro posizione. Si ha così che, in senso latero-mediale, il pollice è considerato primo dito, l'indice secondo dito, il medio terzo dito, l'anulare quarto dito ed il mignolo quinto dito. </p><p>Lo sviluppo cerebrale e la locomozione bipede eretta hanno permesso di utilizzare, fin dai primi antenati dell'uomo attuale, come gli <a href="/wiki/Australopiteco" class="mw-redirect" title="Australopiteco">australopitecini</a>, le mani come mezzo per costruire ed utilizzare strumenti e fare evolvere all'atto pratico molte delle variegate attività umane, liberandole dal compito locomotorio. Si ritiene che la specie <i><a href="/wiki/Australopithecus_garhi" title="Australopithecus garhi">A. garhi</a></i> possa essere stata la prima ad evolvere strumenti in senso stretto. Le mani e la loro anatomia ed evoluzione permettono di ricostruire il percorso evolutivo che ha poi portato all'acquisizione di progressive abilità pratiche, fino alla capacità della <a href="/wiki/Cultura_acheuleana" class="mw-redirect" title="Cultura acheuleana">cultura acheuleana</a>. L'elongazione delle dita, che ha riguardato in parallelo anche i <a href="/wiki/Pan_(zoologia)" title="Pan (zoologia)">panini</a>, è uno degli elementi chiave riguardo a questo aspetto e viene completato dalla presa di precisione tra il pollice e le falangi distali delle dita reso possibile dai pollici opponibili. Nonostante la mano umana abbia uniche caratteristiche anatomiche, tra cui un pollice più lungo e le dita che possono essere controllate individualmente a un livello superiore, la destrezza della mano umana non può essere spiegata esclusivamente da fattori anatomici ma anche da aspetti neurali. Le proporzioni della mano umana sono sufficientemente plesiomorfiche con i progenitori delle scimmie antropomorfe attuali ma scimpanzé e gorilla, in modo indipendente, hanno acquisito metacarpi allungati come parte del loro adattamento alle loro modalità di locomozione; i pollici e le mani allungate si avvicinano maggiormente alle proporzioni della mano di scimmie del <a href="/wiki/Miocene" title="Miocene">Miocene</a> rispetto a quelle dei primati attuali: gli esseri umani non si sono evoluti da scimmie clinograde, ma sono probabilmente passate differentemente all'andatura bipede dalla <a href="/wiki/Brachiazione" title="Brachiazione">brachiazione</a>, condivisa con gli antenati di scimpanzé e gorilla, che in modo indipendente acquisirono metacarpi allungati come parte del loro adattamento alle loro modalità di locomozione. Molti elementi di mani primitive hanno caratteristiche presenti molto probabilmente nell'<a href="/wiki/Ultimo_antenato_comune_tra_uomo_e_scimpanz%C3%A9" title="Ultimo antenato comune tra uomo e scimpanzé">ultimo antenato comune tra esseri umani e scimpanzé</a> (CHLCA) e assenti nella moderna specie <i>sapiens</i>, sono ancora presenti nelle mani di <i>Australopithecus</i>, <i>Paranthropus</i> e <i>Homo floresiensis</i>. Questo suggerisce che i cambiamenti derivati negli esseri umani moderni (e affini, come i <i>Neanderthal</i>) non si sono evoluti fino a 2,5 a 1,5 milioni di anni fa ma dopo la comparsa dei primi strumenti di pietra acheuleani. I pollici di <i><a href="/wiki/Ardipithecus_ramidus" title="Ardipithecus ramidus">Ardipithecus ramidus</a></i>, un candidato CHLCA, sono robusti come negli esseri umani, e quindi sono una caratteristica primitiva, mentre le palme di altri primati esistenti superiori sono allungate al punto che alcune delle funzioni originarie del pollice sono andate perse. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Anatomia_umana">Anatomia umana</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=2" title="Modifica la sezione Anatomia umana" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Anatomia umana"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988" /> <div class="hatnote noprint disclaimer"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Nuvola_apps_important.svg/18px-Nuvola_apps_important.svg.png" decoding="async" width="18" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Nuvola_apps_important.svg/27px-Nuvola_apps_important.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Nuvola_apps_important.svg/36px-Nuvola_apps_important.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="500" /></span></span> <span class="hatnote-text">Le informazioni riportate non sono consigli medici e potrebbero non essere accurate. I contenuti hanno solo fine illustrativo e non sostituiscono il parere medico: <a href="/wiki/Wikipedia:Disclaimer_medico" title="Wikipedia:Disclaimer medico">leggi le avvertenze</a>.</span></div> </div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span class="mw-3d-wrapper" data-label="3D"><a href="/wiki/File:3D_hand.stl" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/3D_hand.stl/220px-3D_hand.stl.png" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/3D_hand.stl/330px-3D_hand.stl.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/3D_hand.stl/440px-3D_hand.stl.png 2x" data-file-width="5120" data-file-height="2880" /></a></span><figcaption>Modello 3D (in <a href="/wiki/STL_(formato_di_file)" title="STL (formato di file)">formato .stl</a>) di una mano</figcaption></figure> <p>La mano, completamente <a href="/wiki/Estensione_(fisiologia)" class="mw-redirect" title="Estensione (fisiologia)">estesa</a>, è detta <i>aperta</i>. La mano aperta permette di distinguere, nella <a href="/w/index.php?title=Posizione_ortostatica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Posizione ortostatica (la pagina non esiste)">posizione ortostatica</a>, una superficie anteriore detta <i><a href="/wiki/Palmo_(anatomia)" title="Palmo (anatomia)">palmo o palma o superficie palmare</a></i> della mano, e una superficie posteriore detta <i>dorso</i> della mano. Il palmo della mano si caratterizza per la presenza sul metacarpo di tre linee profonde, incise sulla pelle e presenti dalla nascita, che seguono i margini di due rilievi muscolari detti <a href="/wiki/Tenar" title="Tenar">eminenza tenar</a>, posto alla base del pollice, ed <a href="/wiki/Ipotenar" title="Ipotenar">eminenza ipotenar</a>, posto alla base del mignolo. Il dorso della mano invece si caratterizza per la presenza dei rilievi longitudinali, più o meno visibili, dei tendini del <a href="/w/index.php?title=Muscolo_estensore_comune_delle_dita&action=edit&redlink=1" class="new" title="Muscolo estensore comune delle dita (la pagina non esiste)">muscolo estensore comune delle dita</a>. In particolare, nella porzione laterale del dorso della mano, i muscoli estensori propri del pollice delimitano una fossetta, particolarmente visibile a pollice <a href="/wiki/Abduzione_(fisiologia)" title="Abduzione (fisiologia)">abdotto</a> ed <a href="/wiki/Estensione_(fisiologia)" class="mw-redirect" title="Estensione (fisiologia)">esteso</a>, che costituisce la <i><a href="/wiki/Tabacchiera_anatomica" title="Tabacchiera anatomica">tabacchiera anatomica</a></i> o <i>fossetta radiale</i>. </p><p>Il <i>pugno</i> denota invece la mano chiusa, con tutte le dita <a href="/wiki/Flessione_(fisiologia)" class="mw-redirect" title="Flessione (fisiologia)">flesse</a> e il pollice <a href="/wiki/Adduzione_(fisiologia)" title="Adduzione (fisiologia)">addotto</a>. In questa posizione non è visibile il palmo della mano, mentre sul dorso si rendono evidenti i quattro rilievi delle nocche della mano, corrispondenti ai rilievi delle teste delle <a href="/wiki/Osso_metacarpale" class="mw-redirect" title="Osso metacarpale">ossa metacarpali</a>, nascosti, nella mano aperta, dalle basi delle corrispondenti <a href="/wiki/Falange_(anatomia)" title="Falange (anatomia)">prime falangi</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ossa">Ossa</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=3" title="Modifica la sezione Ossa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Ossa"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r130657691">body:not(.skin-minerva) .mw-parser-output .vedi-anche{font-size:95%}</style><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r139142988" /> <div class="hatnote noprint vedi-anche"> <div class="hatnote-content"><span class="noviewer hatnote-icon" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/18px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/27px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Magnifying_glass_icon_mgx2.svg/36px-Magnifying_glass_icon_mgx2.svg.png 2x" data-file-width="286" data-file-height="280" /></span></span> <span class="hatnote-text">Lo stesso argomento in dettaglio: <b><a href="/wiki/Articolazioni_della_mano" title="Articolazioni della mano">Articolazioni della mano</a></b>.</span></div> </div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:X-ray_boy_hand.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/X-ray_boy_hand.jpg/120px-X-ray_boy_hand.jpg" decoding="async" width="110" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/X-ray_boy_hand.jpg/250px-X-ray_boy_hand.jpg 1.5x" data-file-width="250" data-file-height="511" /></a><figcaption>Mano di un ragazzo ai <a href="/wiki/Raggi_x" class="mw-redirect" title="Raggi x">raggi x</a>.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Gray219.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Gray219.png/170px-Gray219.png" decoding="async" width="170" height="217" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Gray219.png/255px-Gray219.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Gray219.png/340px-Gray219.png 2x" data-file-width="650" data-file-height="831" /></a><figcaption>Ossa di una mano e relative inserzioni muscolari.</figcaption></figure> <p>La mano dell'uomo contiene almeno 27 <a href="/wiki/Osso" title="Osso">ossa</a>: </p> <ul><li>Il <i><a href="/wiki/Carpo" title="Carpo">carpo</a></i>, che compone il <a href="/wiki/Polso" title="Polso">polso</a>, comporta 8 ossa disposte in due file, una prossimale ed una distale. La fila prossimale comprende: <i><a href="/wiki/Osso_scafoide_del_carpo" class="mw-redirect" title="Osso scafoide del carpo">scafoide</a></i>, <i><a href="/wiki/Osso_semilunare" title="Osso semilunare">semilunare</a></i>, <i><a href="/wiki/Osso_piramidale" title="Osso piramidale">piramidale</a></i> e <i><a href="/wiki/Pisiforme" class="mw-redirect" title="Pisiforme">pisiforme</a></i>. La fila distale comprende invece: <i><a href="/wiki/Osso_trapezio" title="Osso trapezio">trapezio</a></i>, <i><a href="/wiki/Osso_trapezoide" class="mw-redirect" title="Osso trapezoide">trapezoide</a></i>, <i><a href="/wiki/Capitato" title="Capitato">capitato</a></i> e <i><a href="/wiki/Uncinato" title="Uncinato">uncinato</a></i>. Il carpo entra in articolazione diretta con l'<a href="/wiki/Epifisi" title="Epifisi">epifisi</a> distale del <a href="/wiki/Radio_(anatomia)" title="Radio (anatomia)">radio</a>, osso dell'avambraccio col quale instaura l'<a href="/wiki/Articolazioni_della_mano#Articolazione_radio-carpale" title="Articolazioni della mano">articolazione radio-carpale</a>. L'<a href="/wiki/Ulna" title="Ulna">ulna</a>, altro osso dell'avambraccio, non si articola in modo diretto col carpo ma ne è separato mediante un disco articolare detto <i><a href="/wiki/Articolazione_radio-ulnare#Articolazione_radio-ulnare_distale" title="Articolazione radio-ulnare">legamento triangolare</a></i> dell'articolazione radio-ulnare distale;</li> <li>il <i><a href="/wiki/Metacarpo" title="Metacarpo">metacarpo</a></i> comprende 5 ossa lunghe, cave, ricche di midollo osseo. Si articolano prossimalmente con il carpo e distalmente con le falangi.</li> <li>le <i><a href="/wiki/Falange_(anatomia)" title="Falange (anatomia)">falangi</a></i>, che compongono le <a href="/wiki/Dito" title="Dito">dita</a> e comportano 14 ossa. In particolare, ciascun dito risulta formato da tre falangi, distinte in <i>falange prossimale</i> o <i>prima falange</i>, che si articola col corrispondente osso metacarpale, <i>falange media</i> o <i>seconda falange</i>, che si articola con la precedente e <i>falange distale</i> o <i>terza falange</i> o <i>falange ungueale</i>, che porta l'<a href="/wiki/Unghia" title="Unghia">unghia</a>. Fa eccezione il pollice, nel quale sono presenti due sole falangi distinte in una <i>falange prossimale</i> o <i>prima falange</i> del pollice e <i>falange distale</i> o <i>seconda falange</i> o <i>falange ungueale</i> del pollice.</li></ul> <p>Si possono aggiungere a queste altre quattro <a href="/wiki/Osso_sesamoide" title="Osso sesamoide">ossa sesamoidi</a> presenti nei tendini del <a href="/wiki/Muscolo_flessore_breve_del_pollice" title="Muscolo flessore breve del pollice">muscolo flessore breve del pollice</a>, del <a href="/w/index.php?title=Muscolo_flessore_proprio_dell%27indice&action=edit&redlink=1" class="new" title="Muscolo flessore proprio dell'indice (la pagina non esiste)">muscolo flessore proprio dell'indice</a> e del <a href="/w/index.php?title=Muscolo_flessore_proprio_del_mignolo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Muscolo flessore proprio del mignolo (la pagina non esiste)">muscolo flessore proprio del mignolo</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Destri_e_mancini">Destri e mancini</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=4" title="Modifica la sezione Destri e mancini" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Destri e mancini"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Durante la prima infanzia avviene un processo di specializzazione degli <a href="/wiki/Cervello" title="Cervello">emisferi cerebrali</a>, detto di <i>lateralizzazione</i>, che porta al prevalere di un emisferio sull'altro. Ne consegue che la maggior parte degli esseri umani usa prevalentemente e con maggiore abilità una mano rispetto all'altra, quella controllata dall'emisferio prevalente. Chi usa prevalentemente la mano destra è detto destro o destrorso, mentre chi usa la sinistra è detto <a href="/wiki/Mancinismo" title="Mancinismo">mancino</a> o sinistrorso. Secondo uno studio condotto nel 1998, il 7-10% della popolazione adulta mondiale è mancina<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>In alcuni casi tuttavia la laterizzazione può non verificarsi, cosicché nessun emisfero prevalga sull'altro. In questi casi non si osserva la prevalenza di una mano sull'altra, e si parla quindi di <i><a href="/wiki/Ambidestrismo" title="Ambidestrismo">ambidestri</a></i>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gestualità"><span id="Gestualit.C3.A0"></span>Gestualità</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=5" title="Modifica la sezione Gestualità" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Gestualità"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Peter_Paul_Rubens_105_1.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Peter_Paul_Rubens_105_1.JPG/220px-Peter_Paul_Rubens_105_1.JPG" decoding="async" width="220" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Peter_Paul_Rubens_105_1.JPG/330px-Peter_Paul_Rubens_105_1.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Peter_Paul_Rubens_105_1.JPG/440px-Peter_Paul_Rubens_105_1.JPG 2x" data-file-width="469" data-file-height="285" /></a><figcaption>La mano nella mano come gesto di <a href="/wiki/Affetto" title="Affetto">affetto</a>.</figcaption></figure> <p>La gestualità delle dita e delle mani costituisce un vero linguaggio, <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140554517">.mw-parser-output .chiarimento{background:#ffeaea;color:#444444}.mw-parser-output .chiarimento-apice{color:#EE0700}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .chiarimento{background:rgba(179,36,36,0.21);color:inherit}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .chiarimento-apice{color:#b32424}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .chiarimento{background:rgba(179,36,36,0.21);color:inherit}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .chiarimento-apice{color:#b32424}}</style><span class="chiarimento">soprattutto nella lingua italiana</span><sup class="noprint chiarimento-apice">[<i><a href="/wiki/Aiuto:Chiarezza" title="Aiuto:Chiarezza">non chiaro</a></i>]</sup>. </p><p>Solo alcuni gesti sono universali: generalmente il significato di ogni movimento varia geograficamente. Le mani possono essere usate anche come simbolo religioso. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="La_mano_e_le_scienze">La mano e le scienze</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=6" title="Modifica la sezione La mano e le scienze" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: La mano e le scienze"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Scienze_umane">Scienze umane</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=7" title="Modifica la sezione Scienze umane" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Scienze umane"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Secondo il filosofo Giordano Bruno, anticipando il pensiero successivo di Charles Darwin, – ritenendo l'<a href="/wiki/Anima" title="Anima">anima</a> dell'uomo la medesima di quella delle <a href="/wiki/Plantae" title="Plantae">piante</a> e degli altri <a href="/wiki/Animalia" title="Animalia">animali</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> – l'elemento in grado di contraddistinguere l'<a href="/wiki/Homo_sapiens" title="Homo sapiens">uomo</a> dagli altri esseri viventi è costituito proprio dalla mano – l'«organo degli organi»<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> –, e dall'utilizzo che se ne fa<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>; Bruno ritiene inoltre che, nel caso dei primati, non sia possibile parlare di "mani", bensì di meri prolungamenti della coda. </p><p>Secondo <a href="/wiki/Charles_Darwin" title="Charles Darwin">Darwin</a>, la mano è l'organo che distingue l'uomo dagli altri <a href="/wiki/Primates" title="Primates">primati</a>, e l'uomo non avrebbe mai raggiunto il suo posto predominante nel mondo senza l'uso delle mani. A differenza degli altri primati infatti la mano dell'uomo ha acquistato la capacità di opporre il pollice all'indice ed alle altre dita; in tal modo il movimento delle dita è molto più preciso e consente all'uomo di usare utensili molto piccoli e sottili, tenendoli fra il pollice e l'indice (ad esempio aghi per cucire, penne per scrivere etc). </p><p>Il filosofo <a href="/wiki/Friedrich_Engels" title="Friedrich Engels">Engels</a> ha dato a questo aspetto una connotazione politica, nel saggio intitolato <i>Del ruolo della mano nella trasformazione dalla scimmia all'uomo</i>: la mano diventa qui sinonimo di lavoro e di dignità. Nelle società post-industriali, il lavoro e la mano sono valorizzati e spesso sovrapposti: "fatto a mano", "cucito a mano" rappresentano attributi positivi, mentre "tenere le mani in tasca" o "stare con le mani in mano" rappresentano attributi negativi. Le mani denotano anche un'appartenenza ad una classe sociale: le mani curate delle professioni intellettuali contrapposte a quelle "<a href="/wiki/Callo" title="Callo">callose</a>" degli operai. "Sporcarsi le mani" è inoltre sinonimo di compromettersi nel lavoro. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Misura">Misura</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=8" title="Modifica la sezione Misura" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Misura"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Mesures_de_la_main_artlibre_jnl.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Mesures_de_la_main_artlibre_jnl.png/200px-Mesures_de_la_main_artlibre_jnl.png" decoding="async" width="200" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Mesures_de_la_main_artlibre_jnl.png/300px-Mesures_de_la_main_artlibre_jnl.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c2/Mesures_de_la_main_artlibre_jnl.png/400px-Mesures_de_la_main_artlibre_jnl.png 2x" data-file-width="982" data-file-height="982" /></a><figcaption>Alcune distanze misurate con la mano</figcaption></figure> <p>La mano è un frequente strumento di misura. Può misurare una quantità (una "mano" di farina) o una distanza (il <a href="/wiki/Pollice_(unit%C3%A0_di_misura)" title="Pollice (unità di misura)">pollice</a> o la <a href="/wiki/Spanna" title="Spanna">spanna</a>). La mano serve inoltre a contare, ed il <a href="/wiki/Sistemi_di_numerazione" class="mw-redirect" title="Sistemi di numerazione">sistema decimale</a> deriva probabilmente dal numero di dita delle due mani. Un'altra unità di misura definita dalla mano è il "miro", che è determinata dalla distanza tra la punta del pollice e dell'indice a mano aperta in massima estensione (vedi immagine: distanza punti 1-2). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Scrittura">Scrittura</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=9" title="Modifica la sezione Scrittura" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Scrittura"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Alcune scritture geroglifiche come quella <a href="/wiki/Geroglifico_egizio" class="mw-redirect" title="Geroglifico egizio">egizia</a>, <a href="/wiki/Scrittura_maya" title="Scrittura maya">maya</a> o <a href="/wiki/Aztechi" title="Aztechi">azteca</a> utilizzano spesso la mano per simboleggiare l'azione. L'etimografia della <a href="/wiki/Lingua_cinese" title="Lingua cinese">lingua cinese</a>, svolta soprattutto con lo studio dei caratteri su bronzo, mostra come la mano sia spesso parte di ideogrammi, ad esempio per le parole "finestra" o "pennello/pittura".<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Economia">Economia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=10" title="Modifica la sezione Economia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Economia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Mano_invisibile" title="Mano invisibile">mano invisibile</a> del mercato è un concetto economico sviluppato dall'<a href="/wiki/Economista" title="Economista">economista</a> liberale inglese <a href="/wiki/Adam_Smith" title="Adam Smith">Adam Smith</a>, secondo cui tutto si svolgerebbe come se una "mano invisibile" mettesse a posto le cose affinché la somma degli interessi particolari risulti in un interesse generale. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="La_mano_e_le_religioni,_magie_e_credenze"><span id="La_mano_e_le_religioni.2C_magie_e_credenze"></span>La mano e le religioni, magie e credenze</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=11" title="Modifica la sezione La mano e le religioni, magie e credenze" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: La mano e le religioni, magie e credenze"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Gbyte_travel_china_wuxi_0027.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Gbyte_travel_china_wuxi_0027.JPG/250px-Gbyte_travel_china_wuxi_0027.JPG" decoding="async" width="240" height="180" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/Gbyte_travel_china_wuxi_0027.JPG/500px-Gbyte_travel_china_wuxi_0027.JPG 1.5x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>La mano destra del grande Buddha a <a href="/w/index.php?title=Lingshan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lingshan (la pagina non esiste)">Lingshan</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Islam">Islam</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=12" title="Modifica la sezione Islam" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Islam"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La <a href="/wiki/Mano_di_Fatima" title="Mano di Fatima">mano di Fatima</a>, dal nome della figlia preferita di <a href="/wiki/Maometto" title="Maometto">Maometto</a>, simboleggia nella tradizione dei paesi <a href="/wiki/Islam" title="Islam">islamici</a> il posto della donna ed è un talismano costruito per scacciare il male. Nell'islam tradizionalista, non ci devono essere contatti diretti tra le mani di un uomo e di una donna non <a href="/wiki/Matrimonio" title="Matrimonio">sposati</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Cristianesimo">Cristianesimo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=13" title="Modifica la sezione Cristianesimo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Cristianesimo"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>La mano occupa un posto importante anche nel <a href="/wiki/Cristianesimo" title="Cristianesimo">Cristianesimo</a>. Il <a href="/wiki/Nuovo_Testamento" title="Nuovo Testamento">nuovo Testamento</a> descrive <a href="/wiki/Ges%C3%B9_Cristo" class="mw-redirect" title="Gesù Cristo">Gesù Cristo</a> risuscitato che prova la sua identità ai suoi <a href="/wiki/Discepolo" title="Discepolo">discepoli</a> mostrando loro i segni della passione ("<i>guardate le mie mani ed i miei piedi</i>"). Nel rito cattolico l'imposizione delle mani si chiama epiclesi ed è sempre connessa all'invocazione dello Spirito Santo. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Gesti_e_significati_della_mano_nel_Vecchio_e_nel_Nuovo_Testamento">Gesti e significati della mano nel Vecchio e nel Nuovo Testamento</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=14" title="Modifica la sezione Gesti e significati della mano nel Vecchio e nel Nuovo Testamento" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Gesti e significati della mano nel Vecchio e nel Nuovo Testamento"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/File:Mariotto_di_nardo,_cappella_acciaiuoli,_1385-1405_ca.,_cristo_davanti_a_pilato_03.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Mariotto_di_nardo%2C_cappella_acciaiuoli%2C_1385-1405_ca.%2C_cristo_davanti_a_pilato_03.jpg/220px-Mariotto_di_nardo%2C_cappella_acciaiuoli%2C_1385-1405_ca.%2C_cristo_davanti_a_pilato_03.jpg" decoding="async" width="220" height="147" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Mariotto_di_nardo%2C_cappella_acciaiuoli%2C_1385-1405_ca.%2C_cristo_davanti_a_pilato_03.jpg/330px-Mariotto_di_nardo%2C_cappella_acciaiuoli%2C_1385-1405_ca.%2C_cristo_davanti_a_pilato_03.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Mariotto_di_nardo%2C_cappella_acciaiuoli%2C_1385-1405_ca.%2C_cristo_davanti_a_pilato_03.jpg/440px-Mariotto_di_nardo%2C_cappella_acciaiuoli%2C_1385-1405_ca.%2C_cristo_davanti_a_pilato_03.jpg 2x" data-file-width="3456" data-file-height="2304" /></a><figcaption>"Lavarsene le mani", come fece <a href="/wiki/Ponzio_Pilato" title="Ponzio Pilato">Pilato</a> davanti alla condanna di Cristo</figcaption></figure> <p>La parola greca per indicare la mano è <i>cheìr</i> e nella <a href="/wiki/Bibbia" title="Bibbia">Bibbia</a> assume diversi significati secondo il gesto a cui è collegata. </p><p>La <i>mano di Dio</i> indica la suprema maestà e la somma potenza. Ha <i>creato cielo e terra e con entrambe le mani ne regge il corso</i><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Quando invece si dice che <a href="/wiki/Ges%C3%B9" title="Gesù">Gesù</a> e i discepoli sono stati dati <i>nelle mani degli uomini</i> significa che sono caduti in loro potere e arbitrio. Ma Gesù <i>stende la sua mano</i> anche per guarire, mentre il <i>lavarsi le mani</i> significa sia adempiere alle prescrizioni della purificazione, oltre che il voler manifestare l'innocenza e la coscienza pura. </p><p>La <i>mano destra</i> (<i>dexià cheìr</i>) invece indica soprattutto l'influsso e la forza di una persona, mentre il <i>sedere alla destra</i> (<i>en dexia</i>) vuol dire partecipare alla stessa potenza e dignità. L'angelo presso la tomba del <i>Salvatore</i> siede alla destra<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> e così gli eletti nel <a href="/wiki/Giudizio_finale" class="mw-redirect" title="Giudizio finale">giudizio finale</a><sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Gesù siede alla destra di Dio non nel senso di esercizio mondano del potere, ma di esercizio sovrano di colui che ha sacrificato la sua vita e per questo è stato posto al di sopra di tutti gli angeli. <a href="/wiki/Santo_Stefano" class="mw-redirect" title="Santo Stefano">Santo Stefano</a> lo vede in piedi alla destra di Dio<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, ad indicare la sua funzione di testimone a discarico davanti a Dio. Il testimone sta in piedi mentre il giudice rimane seduto. </p><p>L’<i>imposizione delle mani</i> (<i>epitìthemi tas cheìras</i>) infine ci riconduce al mondo <a href="/wiki/Grecia_antica" class="mw-redirect" title="Grecia antica">greco ellenistico</a>: <a href="/wiki/Zeus" title="Zeus">Zeus</a>, <a href="/wiki/Asclepio" title="Asclepio">Asclepio</a> e altre divinità o uomini saggi <a href="/wiki/Taumaturgo" class="mw-redirect" title="Taumaturgo">taumaturgi</a> operavano guarigioni mediante l'imposizione delle mani. Nel Vecchio Testamento questo gesto fatto sulla vittima sacrificale era una trasmissione reale dei peccati sul <a href="/wiki/Capro_espiatorio" title="Capro espiatorio">capro espiatorio</a>. </p><p>Ma il significato che conosciamo meglio è quello della <a href="/wiki/Benedizione" title="Benedizione">benedizione</a>, la trasmissione della dignità e della sapienza. Nel caso di Gesù l'imposizione delle mani simboleggia la grazia della partecipazione al regno di Dio concessa ai piccoli, a coloro che hanno un atteggiamento filiale di fronte a Dio. </p><p>Anche l’<i><a href="/wiki/Ordinazione" class="mw-redirect" title="Ordinazione">ordinazione</a></i>, cioè il conferimento di un ufficio da parte di persone qualificate, avviene tramite l'imposizione delle mani. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Chiromanzia">Chiromanzia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=15" title="Modifica la sezione Chiromanzia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Chiromanzia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nella <a href="/wiki/Chiromanzia" title="Chiromanzia">chiromanzia</a>, il <i>chiromante</i> studia le linee della mano e sostiene di dedurne il futuro del soggetto. In questa disciplina la mano è considerata composta di <i>linee</i> e <i>monti</i>. La chiromanzia è una disciplina molto antica, cui si sono interessati <a href="/wiki/Aristotele" title="Aristotele">Aristotele</a>, <a href="/wiki/Ippocrate_di_Coo" class="mw-redirect" title="Ippocrate di Coo">Ippocrate</a> e <a href="/wiki/Gaio_Giulio_Cesare" title="Gaio Giulio Cesare">Giulio Cesare</a>, nonostante non poggi su alcun fondamento <a href="/wiki/Scienza" title="Scienza">scientifico</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Simboli">Simboli</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=16" title="Modifica la sezione Simboli" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Simboli"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Veicolo universale di comunicazione, la mano dell'uomo è spesso usata come simbolo. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Arte">Arte</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=17" title="Modifica la sezione Arte" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Arte"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>La prima forma di <a href="/wiki/Pittura" title="Pittura">pittura</a> umana conosciuta dall'uomo, circa 40.000 anni fa, consta di impronte positive o negative della mano. Pur ignorando ovviamente lo scopo ed il significato di queste impronte, si suppone che possa essere molteplice: alcune mani mancano di dita, forse in seguito a mutilazioni rituali (grotte di <a href="/w/index.php?title=Maltravieso&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maltravieso (la pagina non esiste)">Maltravieso</a>, di <a href="/w/index.php?title=Grotte_di_Gargas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grotte di Gargas (la pagina non esiste)">Gargas</a>, di <a href="/w/index.php?title=Tibiran&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tibiran (la pagina non esiste)">Tibiran</a>). Queste mutilazioni sembrano riguardare soprattutto gli uomini.</li> <li>La mano è al centro delle danze <a href="/wiki/Indiani_d%27America" class="mw-redirect" title="Indiani d'America">indiane</a> tradizionali.</li> <li>Le proporzioni tra le ossa dell'indice mostrano la <a href="/wiki/Sezione_aurea" title="Sezione aurea">sezione aurea</a> e servirono probabilmente di riferimento alle costruzioni delle <a href="/wiki/Piramide" title="Piramide">piramidi</a> d'<a href="/wiki/Egitto" title="Egitto">Egitto</a>, del <a href="/wiki/Partenone" title="Partenone">Partenone</a> e delle <a href="/wiki/Cattedrale" title="Cattedrale">cattedrali</a>. Va detto che tali proporzioni sono molto frequenti in natura.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Potere">Potere</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=18" title="Modifica la sezione Potere" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Potere"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>In numerose culture, i sovrani hanno dei bastoni di comando che rappresentano delle mani.</li> <li>Nell'<a href="/wiki/Araldica" title="Araldica">araldica</a>, la <a href="/wiki/Mano_(araldica)" title="Mano (araldica)">mano</a> chiusa significa il segreto e la mano aperta la fiducia.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Giustizia">Giustizia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=19" title="Modifica la sezione Giustizia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Giustizia"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Diverse popolazioni antiche, tra le quali era diffuso il principio di diritto della <a href="/wiki/Legge_del_taglione" title="Legge del taglione">legge del taglione</a>, praticavano l'<a href="/wiki/Amputazione" title="Amputazione">amputazione</a> della mano come <a href="/wiki/Pena" title="Pena">pena</a> da infliggere a coloro che si erano macchiati di <a href="/wiki/Reato" title="Reato">reati</a> particolarmente gravi. </p><p>Tracce di questa pratica si possono ritrovare nelle legislazioni di quasi ogni civiltà del mondo antico, dal <a href="/wiki/Codice_di_Hammurabi" title="Codice di Hammurabi">codice di Hammurabi</a> al <a href="/wiki/Diritto_romano" title="Diritto romano">diritto romano</a> antico, così come nei loro testi sacri, dalla <a href="/wiki/Bibbia" title="Bibbia">Bibbia</a> ebraica alla <a href="/wiki/Bibbia" title="Bibbia">Bibbia</a> cristiana e al <a href="/wiki/Corano" title="Corano">Corano</a>. </p><p>Esemplificativo è il brano della Bibbia: </p> <div style="margin-bottom:.5em; margin-left: 32px; font-size: 95%;"><span style="font-size: 125%"><b>«</b></span> <sup>23</sup>Ma se segue una disgrazia, allora pagherai vita per vita: <sup>24</sup> occhio per occhio, dente per dente, mano per mano, piede per piede, <sup>25</sup> bruciatura per bruciatura, ferita per ferita, livido per livido. <span style="font-size: 125%"><b>»</b></span>   <small>(<cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.laparola.net/wiki.php?riferimento=Esodo21%2C+23-27&formato_rif=vp"><span style="font-style:italic;">Esodo 21, 23-27</span></a>, su <span style="font-style:italic;">laparola.net</span>.</cite>)</small></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Espressioni_che_usano_la_parola_"mano""><span id="Espressioni_che_usano_la_parola_.22mano.22"></span>Espressioni che usano la parola "mano"</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=20" title="Modifica la sezione Espressioni che usano la parola "mano"" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=20" title="Edit section's source code: Espressioni che usano la parola "mano""><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r133964453">.mw-parser-output .avviso .mbox-text-div>div,.mw-parser-output .avviso .mbox-text-full-div>div{font-size:90%}.mw-parser-output .avviso .mbox-image{flex-basis:52px;flex-grow:0;flex-shrink:0}.mw-parser-output .avviso .mbox-text-full-div .hide-when-compact{display:block}</style><div style="" class="ambox metadata noprint plainlinks avviso avviso-struttura"> <div class="avviso-immagine mbox-image noprint"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Merge-arrow.svg" class="mw-file-description" title="Da trasferire"><img alt="Da trasferire" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Merge-arrow.svg/50px-Merge-arrow.svg.png" decoding="async" width="50" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Merge-arrow.svg/75px-Merge-arrow.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Merge-arrow.svg/100px-Merge-arrow.svg.png 2x" data-file-width="50" data-file-height="20" /></a></span></div> <div class="avviso-testo mbox-text"> <div class="mbox-text-div"><b>Questa voce è stata <a href="/wiki/Wikipedia:Proposte_di_trasferimento" title="Wikipedia:Proposte di trasferimento">proposta per il trasferimento</a> al progetto <a href="https://it.wiktionary.org/wiki/" class="extiw" title="wikt:">Wikizionario</a></b>. <hr /> <div style="font-size:90%"> <p>Se non sei d'accordo con la proposta, leggi le <a href="/wiki/Wikipedia:Regole_per_il_trasferimento" title="Wikipedia:Regole per il trasferimento">regole per il trasferimento</a> e partecipa alla <a href="/wiki/Wikipedia:Proposte_di_trasferimento/Wikizionario" title="Wikipedia:Proposte di trasferimento/Wikizionario">discussione</a>.<br />Vedi la <a href="/wiki/Aiuto:Trasferimento" title="Aiuto:Trasferimento">guida al trasferimento</a> e assicurati che la voce sia elencata <a href="/wiki/Wikipedia:Proposte_di_trasferimento/Wikizionario" title="Wikipedia:Proposte di trasferimento/Wikizionario">qui</a>. Se la proposta è molto vecchia, contatta il <a href="https://it.wiktionary.org/wiki/Project:Bar" class="extiw" title="wikt:Project:Bar">Bar di Wikizionario</a>. </p> </div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r141649558">.mw-parser-output .cassetto{background:#FFFFFF;border:1px solid var(--border-color-subtle,#AAAAAA);font-size:95%;margin-left:auto;margin-right:auto;padding:2px;text-align:left}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cassetto>div:first-of-type{background-color:var(--background-color-neutral,#27292d)}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cassetto,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .cassetto .mw-collapsible-content{background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#202122)}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cassetto>div:first-of-type{background-color:var(--background-color-neutral,#27292d)}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cassetto,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .cassetto .mw-collapsible-content{background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#202122)}}.mw-parser-output .cassetto-left{float:left}.mw-parser-output .cassetto-right{float:right}.mw-parser-output .cassetto>div:first-of-type{background:#EFEFEF;font-weight:bold;padding-left:1em;text-align:center}.mw-parser-output .cassetto>div:first-of-type h1,.mw-parser-output .cassetto>div:first-of-type h2,.mw-parser-output .cassetto>div:first-of-type h3,.mw-parser-output .cassetto>div:first-of-type h4,.mw-parser-output .cassetto>div:first-of-type h5,.mw-parser-output .cassetto>div:first-of-type h6{color:inherit;font-size:100%;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .cassetto .mw-collapsible-content{background-color:#FFFFFF;margin-bottom:.5em;overflow:hidden;padding:.2em}.mw-parser-output div.cassetto .mw-collapsible-toggle{text-align:right;margin-left:3.5em}</style><div class="cassetto mw-collapsible mw-collapsed" style="background:#FBFBFB; color: black;"> <div style="background:#FBFBFB; color: black;">Se hai inserito questo avviso:</div> <div class="mw-collapsible-content" style="background-color:#FBFBFB; color: black;"> <p>Se hai inserito questo avviso: </p> <ul><li>segnala la proposta di trasferimento nella <a href="/wiki/Wikipedia:Proposte_di_trasferimento/Wikizionario" title="Wikipedia:Proposte di trasferimento/Wikizionario">sottopagina del progetto di destinazione</a> apponendo, sotto le altre eventualmente presenti, l'avviso:</li></ul> <dl><dd><dl><dd><code>{{Segnala trasferimento|giorno mese = {{subst:CURRENTDAY}} {{subst:CURRENTMONTHNAME}}|pagina = Mano |progetto = wikt|motivazione = |stato = |pagina trasferita = |firma = ~~~~}}</code></dd></dl></dd> <dd>compilando successivamente il campo "motivazione";</dd></dl> <ul><li>se entro 7 giorni non vengono espresse contrarietà, sposta la voce a <a href="/w/index.php?title=Wikipedia:Proposte_di_trasferimento/Wikizionario/Mano&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wikipedia:Proposte di trasferimento/Wikizionario/Mano (la pagina non esiste)">questo titolo</a> e compila il parametro "stato" con <i>ok</i>.</li></ul></div> </div> <div class="hide-when-compact"> </div> </div> </div> <div class="avviso-immaginedestra mbox-image noprint"><div> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:WiktionaryIT.svg" class="mw-file-description" title="Wikizionario"><img alt="Wikizionario" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/WiktionaryIT.svg/50px-WiktionaryIT.svg.png" decoding="async" width="50" height="61" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/WiktionaryIT.svg/75px-WiktionaryIT.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ea/WiktionaryIT.svg/100px-WiktionaryIT.svg.png 2x" data-file-width="391" data-file-height="474" /></a></span> </div></div> </div> <ul><li><i>A mani basse</i>: ottenere qualcosa senza faticare particolarmente (usato per lo più in gergo sportivo e competitivo).</li> <li><i>Avere le mani in pasta</i>: partecipare finanziariamente o più generalmente avere degli interessi personali.</li> <li><i>Avere le mani bucate</i>: spendere molto, scialacquare denaro.</li> <li><i>Stare con le mani in mano</i>: non lavorare, non fare nulla.</li> <li><i>Passare la mano</i>: lasciare il proprio posto.</li> <li><i>Lavarsene le mani</i>: non interessarsi ad un problema. Si riferisce all'attribuzione <a href="/wiki/Bibbia" title="Bibbia">biblica</a> di questa espressione a <a href="/wiki/Ponzio_Pilato" title="Ponzio Pilato">Ponzio Pilato</a>.</li> <li><i>Dare una mano</i>: offrire aiuto.</li> <li><i>Venire alle mani</i>: passare dall'alterco alla rissa.</li> <li><i>Ci metterei la mano sul fuoco</i>: essere sicuri di qualcosa. Deriva dal gesto di <a href="/wiki/Muzio_Scevola" class="mw-redirect" title="Muzio Scevola">Muzio Scevola</a>, cittadino dell'antica Roma.</li> <li><i>Essere colti con le mani nella marmellata</i>: essere colti sul fatto.</li> <li><i>Essere colti con le mani nel sacco</i>: essere colti sul fatto</li> <li><i>Mani in alto!</i>: intimazione alla resa.</li> <li><i>Essere alla mano</i>: essere disponibili con semplicità.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Patologie">Patologie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=21" title="Modifica la sezione Patologie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=21" title="Edit section's source code: Patologie"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Deformità"><span id="Deformit.C3.A0"></span>Deformità</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=22" title="Modifica la sezione Deformità" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=22" title="Edit section's source code: Deformità"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Dito_a_martello" title="Dito a martello">Dito a martello</a></li> <li>Deformità a collo di cigno</li> <li><a href="/wiki/Fibromatosi_palmare" class="mw-redirect" title="Fibromatosi palmare">Fibromatosi palmare</a></li> <li>Deformità ad asola</li> <li><a href="/wiki/Clinodattilia" title="Clinodattilia">Clinodattilia</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Altre">Altre</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=23" title="Modifica la sezione Altre" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=23" title="Edit section's source code: Altre"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Malattia_di_Dupuytren" title="Malattia di Dupuytren">Malattia di Dupuytren</a></li> <li><a href="/wiki/Ectrodattilia" title="Ectrodattilia">Ectrodattilia</a></li> <li><a href="/wiki/Polidattilia" title="Polidattilia">Polidattilia</a></li> <li><a href="/wiki/Fenomeno_di_Raynaud" title="Fenomeno di Raynaud">Fenomeno di Raynaud</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nella_robotica">Nella robotica</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=24" title="Modifica la sezione Nella robotica" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=24" title="Edit section's source code: Nella robotica"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nel febbraio 2025 è stata presentata in Giappone la prima mano robotica bioibrida composta da tessuti umani coltivati <i> <a href="/wiki/In_vitro" title="In vitro">in vitro</a></i> e arrotolati per formare dei tendini. Le dita multiarticolate di questa mano lunga 18 cm possono essere mosse individualmente e risultano notevolmente più evolute delle altre protesi artificiali bioibride in circolazione che arrivavano solamente fino a un centimetro di lunghezza e non erano in grado di eseguire movimenti complessi, come afferrare un oggetto per le sue estremità.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Nel 2025 i ricercatori della John Hopkins University hanno realizzato una mano robotica che imita la natura ibrida di quelle umane, fatte di ossa, articolazioni morbide e tessuti che lavorano insieme. Il nuovo approccio ha consentito alla mano di afferrare oggetti diversi senza danneggiarli, regolando opportunamente la presa. Le dita sono realizzate con <a href="/wiki/Polimero" title="Polimero">polimeri</a> simili alla <a href="/wiki/Gomma" title="Gomma">gomma</a>, mentre le loro articolazioni morbide sono riempite d'aria: la presa delle dita è controllata da tre strati di <a href="/wiki/Sensore" title="Sensore">sensori</a> tattili posti su quest'ultime e dai sensori dell'<a href="/wiki/Avambraccio" title="Avambraccio">avambraccio</a>.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Note">Note</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=25" title="Modifica la sezione Note" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=25" title="Edit section's source code: Note"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><a href="#cite_ref-1"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Hardyck, C., & Petrinovich, L. F. (1977). "Left-handedness", <i>Psychological Bulletin</i>, 84, 385–404</span> </li> <li id="cite_note-2"><a href="#cite_ref-2"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Egli infatti sosteneva che l'anima dell'uomo fosse la «medesima in essenza specifica e generica con quella de le mosche, <a href="/wiki/Ostrea" title="Ostrea">ostreche</a> marine e piante, e di qualsivoglia cosa che si trove animata o abbia anima». Si veda Giordano Bruno, <i><a href="/wiki/Cabala_del_cavallo_pegaseo" title="Cabala del cavallo pegaseo">Cabala del cavallo Pegaseo</a></i>, dialogo II, 93.</span> </li> <li id="cite_note-3"><a href="#cite_ref-3"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Citazione che il filosofo nolano riprese da <a href="/wiki/Aristotele" title="Aristotele">Aristotele</a>, <i><a href="/wiki/Sull%27anima_(Aristotele)" title="Sull'anima (Aristotele)">Sull'anima</a></i>, III, 8, 432a.</span> </li> <li id="cite_note-4"><a href="#cite_ref-4"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Nuccio_Ordine" title="Nuccio Ordine">Nuccio Ordine</a>, <i>Introduzione</i>, in: Giordano Bruno, <i>Opere italiane</i>, UTET, Torino, 2002, «V. La filosofia morale e la religione: <i>Spaccio</i> e <i>Cabala</i>», pagina 102. Senza le mani, in effetti, l'uomo non sarebbe riuscito a creare «le istituzioni de dottrine, le invenzioni de discipline, le congregazioni de cittadini, le strutture de gli edificii, et altre cose assai che significano la grandezza et eccellenza umana, e fanno l’uomo trionfator veramento invitto sopra le altre specie» (Giordano Bruno, <i>Cabala del cavallo Pegaseo</i>, dialogo II, 96-97). È importante tuttavia osservare che anche il poeta francese <a href="/wiki/Pierre_de_Ronsard" title="Pierre de Ronsard">Pierre de Ronsard</a> – anche se in maniera non sistematica – aveva già precedentemente intuito tale concetto (<i>confer</i>, <a href="/wiki/Fulvio_Papi" title="Fulvio Papi">Fulvio Papi</a>, <i>Antropologia e civiltà nel pensiero di Giordano Bruno</i>, <a href="/wiki/La_Nuova_Italia" title="La Nuova Italia">La Nuova Italia</a>, Firenze, 1968, pagine 244-245).</span> </li> <li id="cite_note-5"><a href="#cite_ref-5"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Giulio_Angioni" title="Giulio Angioni">Giulio Angioni</a>, <i>Il sapere della mano</i>, Sellerio 1986</span> </li> <li id="cite_note-6"><a href="#cite_ref-6"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Isaia 48, 13</span> </li> <li id="cite_note-7"><a href="#cite_ref-7"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Marco 16,5</span> </li> <li id="cite_note-8"><a href="#cite_ref-8"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Matteo 25, 31 ss.</span> </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9"><b>^</b></a> <span class="reference-text">Atti 7, 55</span> </li> <li id="cite_note-10"><a href="#cite_ref-10"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ansa.it/canale_scienza/notizie/frontiere/2025/02/19/dal-giappone-la-mano-robotica-bioibrida-con-muscoli-umani_21ed0fb6-6523-4c85-b499-56ff3f2ba582.html"><span style="font-style:italic;">Dal Giappone la mano robotica bioibrida con muscoli umani - Frontiere - Ansa.it</span></a>, su <span style="font-style:italic;">Agenzia ANSA</span>, 19 febbraio 2025. <small>URL consultato il 2 marzo 2025</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> Redazione Agenzia Nova, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.agenzianova.com/news/giappone-un-team-di-ricercatori-sviluppa-la-mano-robotica-bioibrida-piu-grande-al-mondo/"><span style="font-style:italic;">Giappone: un team di ricercatori sviluppa la mano robotica bioibrida più grande al mondo</span></a>, su <span style="font-style:italic;">Agenzia Nova</span>, 23 febbraio 2025. <small>URL consultato il 2 marzo 2025</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-12"><a href="#cite_ref-12"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sef.care/la-mano-bioibrida-con-tessuto-muscolare-umano/"><span style="font-style:italic;">La mano bioibrida con tessuto muscolare umano</span></a>, su <span style="font-style:italic;">SEF Surgical European Facilitator</span>, 22 febbraio 2025. <small>URL consultato il 2 marzo 2025</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-13"><a href="#cite_ref-13"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="italiano">IT</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.giornaletrentino.it/scienza-e-tecnica/dal-giappone-la-mano-robotica-bioibrida-con-muscoli-umani-1.4002171"><span style="font-style:italic;">Dal Giappone la mano robotica bioibrida con muscoli umani - Scienza e Tecnica</span></a>, su <span style="font-style:italic;">Trentino</span>, 19 febbraio 2025. <small>URL consultato il 2 marzo 2025</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-14"><a href="#cite_ref-14"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal"> HDblog.it, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.hdblog.it/tecnologia/articoli/n611287/mano-robotica-precisione-umana-protesi/"><span style="font-style:italic;">Mano robotica afferra oggetti con precisione umana: svolta per le protesi</span></a>, su <span style="font-style:italic;">HDblog.it</span>, 10 marzo 2025. <small>URL consultato il 14 marzo 2025</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) Roberto Molar Candanosa / Published March 5, 2025, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://hub.jhu.edu/2025/03/05/prosthetic-robotic-hand/"><span style="font-style:italic;">Feeling is believing: Bionic hand 'knows' what it's touching, grasps like a human</span></a>, su <span style="font-style:italic;">The Hub</span>, 5 marzo 2025. <small>URL consultato il 14 marzo 2025</small>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16"><b>^</b></a> <span class="reference-text"><cite class="citation pubblicazione" style="font-style:normal"> Sriramana Sankar, Wen-Yu Cheng e Jinghua Zhang, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.science.org/doi/10.1126/sciadv.adr9300"><span style="font-style:italic;">A natural biomimetic prosthetic hand with neuromorphic tactile sensing for precise and compliant grasping</span></a>, in <span style="font-style:italic;">Science Advances</span>, vol. 11, n. 10, 5 marzo 2025, pp. eadr9300, <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">DOI</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1126%2Fsciadv.adr9300">10.1126/sciadv.adr9300</a>. <small>URL consultato il 14 marzo 2025</small>.</cite></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Voci_correlate">Voci correlate</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=26" title="Modifica la sezione Voci correlate" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=26" title="Edit section's source code: Voci correlate"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Articolazioni_della_mano" title="Articolazioni della mano">Articolazioni della mano</a></li> <li><a href="/wiki/Dita" class="mw-redirect" title="Dita">Dita</a></li> <li><a href="/wiki/Pollice_(dito)" title="Pollice (dito)">Pollice (dito)</a></li> <li><a href="/wiki/Piede" title="Piede">Piede</a></li> <li><a href="/wiki/Lingua_dei_segni" title="Lingua dei segni">Lingua dei segni</a></li> <li><a href="/wiki/Flora_microbica_transitoria" title="Flora microbica transitoria">Flora microbica transitoria</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Altri_progetti">Altri progetti</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=27" title="Modifica la sezione Altri progetti" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=27" title="Edit section's source code: Altri progetti"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div id="interProject" class="toccolours" style="display: none; clear: both; margin-top: 2em"><p id="sisterProjects" style="background-color: #efefef; color: black; font-weight: bold; margin: 0"><span>Altri progetti</span></p><ul title="Collegamenti verso gli altri progetti Wikimedia"> <li class="" title=""><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Mano" class="extiw" title="q:Mano">Wikiquote</a></li> <li class="" title=""><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/mano" class="extiw" title="wikt:mano">Wikizionario</a></li> <li class="" title=""><span class="plainlinks" title="commons:Category:Hands"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Hands?uselang=it">Wikimedia Commons</a></span></li></ul></div> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/" title="Collabora a Wikiquote"><img alt="Collabora a Wikiquote" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/18px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="21" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/27px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/36px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> <a href="https://it.wikiquote.org/wiki/" class="extiw" title="q:">Wikiquote</a> contiene citazioni sulla <b><a href="https://it.wikiquote.org/wiki/Mano" class="extiw" title="q:Mano">mano</a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/" title="Collabora a Wikizionario"><img alt="Collabora a Wikizionario" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/20px-Wiktionary_small.svg.png" decoding="async" width="18" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/40px-Wiktionary_small.svg.png 1.5x" data-file-width="350" data-file-height="350" /></a></span> <a href="https://it.wiktionary.org/wiki/" class="extiw" title="wikt:">Wikizionario</a> contiene il lemma di dizionario «<b><a href="https://it.wiktionary.org/wiki/mano" class="extiw" title="wikt:mano">mano</a></b>»</li> <li><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it" title="Collabora a Wikimedia Commons"><img alt="Collabora a Wikimedia Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 1.5x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/?uselang=it">Wikimedia Commons</a></span> contiene immagini o altri file sulla <b><span class="plainlinks"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Hands?uselang=it">mano</a></span></b></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Collegamenti_esterni">Collegamenti esterni</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Mano&veaction=edit&section=28" title="Modifica la sezione Collegamenti esterni" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifica</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Mano&action=edit&section=28" title="Edit section's source code: Collegamenti esterni"><span>modifica wikitesto</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><cite id="CITEREFTreccani.it" class="citation web" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/mano"><span style="font-style:italic;">mano</span></a>, su <span style="font-style:italic;">Treccani.it – Enciclopedie on line</span>, <a href="/wiki/Istituto_dell%27Enciclopedia_Italiana" title="Istituto dell'Enciclopedia Italiana">Istituto dell'Enciclopedia Italiana</a>.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q33767#P3365" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFBritannica.com" class="citation web" style="font-style:normal">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/hand-anatomy"><span style="font-style:italic;">hand</span></a>, su <span style="font-style:italic;"><a href="/wiki/Enciclopedia_Britannica" title="Enciclopedia Britannica">Enciclopedia Britannica</a></span>, Encyclopædia Britannica, Inc.</cite> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q33767#P1417" title="Modifica su Wikidata"><img alt="Modifica su Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></li> <li><cite id="CITEREFTreccani_mano" class="citation testo" style="font-style:normal"> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/enciclopedia/mano"><span style="font-style:italic;">Mano</span></a>, in <span style="font-style:italic;">Treccani.it – Enciclopedie on line</span>, Roma, Istituto dell'Enciclopedia Italiana.</cite></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r141815314">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid #aaa;clear:both;margin:auto;padding:2px;width:100%}.mw-parser-output .navbox th{padding-left:1em;padding-right:1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:#ccf;font-size:90%;width:100%;color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox_navbar{float:left;margin:0;padding:0 10px 0 0;text-align:left;width:6em}.mw-parser-output .navbox_title{font-size:110%}.mw-parser-output .navbox_abovebelow{background:#ddf;font-size:90%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbox_group{background:#ddf;font-size:90%;padding:0 10px;white-space:nowrap}.mw-parser-output .navbox_list{font-size:90%;width:100%}.mw-parser-output .navbox_list a{white-space:nowrap}html:not(.vector-feature-night-mode-enabled) .mw-parser-output .navbox_odd{background:#fdfdfd;color:var(--color-base,black)}html:not(.vector-feature-night-mode-enabled) .mw-parser-output .navbox_even{background:#f7f7f7;color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox a.mw-selflink{color:var(--color-base,black)}.mw-parser-output .navbox_center{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .navbox_image{padding-left:7px;vertical-align:middle;width:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox .mw-collapsible-toggle{font-weight:normal;text-align:right;width:7em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox_image img{max-width:none!important}.mw-parser-output .subnavbox{margin:-3px;width:100%}.mw-parser-output .subnavbox_group{background:#e6e6ff;padding:0 10px}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:var(--background-color-interactive)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox th{color:var(--color-base)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox_abovebelow,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox_group{background:var(--background-color-interactive-subtle)!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .subnavbox_group{background:var(--background-color-neutral-subtle)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr:first-child>th{background:var(--background-color-interactive)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox th{color:var(--color-base)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox_abovebelow,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox_group{background:var(--background-color-interactive-subtle)!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .subnavbox_group{background:var(--background-color-neutral-subtle)!important}}</style><table class="navbox mw-collapsible mw-collapsed noprint metadata" id="navbox-Anatomia_umana"><tbody><tr><th colspan="3"><div class="navbox_navbar"><div class="noprint plainlinks" style="background-color:transparent; padding:0; font-size:xx-small; color:var(--color-base, #000000); white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Template:Anatomia_umana" title="Template:Anatomia umana"><span title="Vai alla pagina del template">V</span></a> · <a href="/wiki/Discussioni_template:Anatomia_umana" title="Discussioni template:Anatomia umana"><span title="Discuti del template">D</span></a> · <a class="external text" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Template:Anatomia_umana&action=edit"><span title="Modifica il template. Usa l'anteprima prima di salvare">M</span></a></div></div><span class="navbox_title"><a href="/wiki/Anatomia_umana" title="Anatomia umana">Anatomia umana</a></span></th></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group" style="text-align:right;"><a href="/wiki/Testa" title="Testa">Testa</a> e <a href="/wiki/Collo" title="Collo">collo</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd" style="text-align:left;"><a href="/wiki/Cranio" title="Cranio">Cranio</a> (<a href="/wiki/Fontanella_(anatomia)" title="Fontanella (anatomia)">Fontanelle</a>)<b> ·</b> <a href="/wiki/Fronte_(anatomia)" title="Fronte (anatomia)">Fronte</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Occhio" title="Occhio">Occhi</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Orecchio" title="Orecchio">Orecchie</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Naso" title="Naso">Naso</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Bocca" title="Bocca">Bocca</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Lingua_(anatomia)" title="Lingua (anatomia)">Lingua</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Dente" title="Dente">Denti</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Mandibola" title="Mandibola">Mandibola</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Viso" title="Viso">Viso</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Guancia" title="Guancia">Guance</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Mento" title="Mento">Mento</a></td><td rowspan="5" class="navbox_image"><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Human_body_features-it.svg" class="mw-file-description" title="Corpo umano"><img alt="Corpo umano" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Human_body_features-it.svg/250px-Human_body_features-it.svg.png" decoding="async" width="150" height="116" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Human_body_features-it.svg/330px-Human_body_features-it.svg.png 2x" data-file-width="910" data-file-height="706" /></a><figcaption>Corpo umano</figcaption></figure></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group" style="text-align:right;"><a href="/wiki/Tronco_(anatomia)" title="Tronco (anatomia)">Torso</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even" style="text-align:left;"><a href="/wiki/Spalla" title="Spalla">Spalle</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Colonna_vertebrale" title="Colonna vertebrale">Colonna vertebrale</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Mammella" title="Mammella">Seno</a> (<a href="/wiki/Capezzolo" title="Capezzolo">Capezzolo</a>)<b> ·</b> <a href="/wiki/Torace" title="Torace">Torace</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Gabbia_toracica" title="Gabbia toracica">Gabbia toracica</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Cuore_umano" title="Cuore umano">Cuore</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Polmone_umano" title="Polmone umano">Polmone</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Addome_(anatomia)" title="Addome (anatomia)">Addome</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Quadranti_e_regioni_addominali" title="Quadranti e regioni addominali">Quadranti e regioni addominali</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Ombelico" title="Ombelico">Ombelico</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Bacino_(anatomia)" title="Bacino (anatomia)">Bacino</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Apparato_genitale" title="Apparato genitale">Organi sessuali</a> (<a href="/wiki/Vulva" title="Vulva">vulva</a>, <a href="/wiki/Vagina" title="Vagina">vagina</a>, <a href="/wiki/Pene_umano" title="Pene umano">pene</a>, <a href="/wiki/Scroto" title="Scroto">scroto</a>, <a href="/wiki/Testicolo" title="Testicolo">testicoli</a>, <a href="/wiki/Ovaia" title="Ovaia">ovaie</a>)<b> ·</b> <a href="/wiki/Anca" title="Anca">Anca</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Ano" title="Ano">Ano</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Natiche" title="Natiche">Natiche</a></td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group" style="text-align:right;"><a href="/wiki/Arto_superiore" title="Arto superiore">Arto superiore</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd" style="text-align:left;"><a href="/wiki/Braccio" title="Braccio">Braccia</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Gomito" title="Gomito">Gomiti</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Avambraccio" title="Avambraccio">Avambraccia</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Polso" title="Polso">Polsi</a><b> ·</b> <a class="mw-selflink selflink">Mani</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Dito" title="Dito">Dita</a> (<a href="/wiki/Pollice_(dito)" title="Pollice (dito)">pollice</a>, <a href="/wiki/Indice_(dito)" title="Indice (dito)">indice</a>, <a href="/wiki/Medio_(dito)" title="Medio (dito)">medio</a>, <a href="/wiki/Anulare" title="Anulare">anulare</a>, <a href="/wiki/Mignolo" title="Mignolo">mignolo</a>)</td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group" style="text-align:right;"><a href="/wiki/Arto_inferiore" title="Arto inferiore">Arto inferiore</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_even" style="text-align:left;"><a href="/wiki/Coscia" title="Coscia">Cosce</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Ginocchio" title="Ginocchio">Ginocchia</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Gamba" title="Gamba">Gambe</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Muscolo_tricipite_della_sura" title="Muscolo tricipite della sura">Polpacci</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Caviglia" title="Caviglia">Caviglie</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Tallone" title="Tallone">Talloni</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Piede" title="Piede">Piedi</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Dito" title="Dito">Dita</a> (<a href="/wiki/Alluce" title="Alluce">alluce</a>)</td></tr><tr><th colspan="1" class="navbox_group" style="text-align:right;"><a href="/wiki/Pelle" title="Pelle">Pelle</a></th><td colspan="1" class="navbox_list navbox_odd" style="text-align:left;"><a href="/wiki/Capelli" title="Capelli">Capelli</a><b> ·</b> <a href="/wiki/Cuoio_capelluto" title="Cuoio capelluto">Cuoio capelluto</a></td></tr></tbody></table> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140554510">.mw-parser-output .CdA{border:1px solid #aaa;width:100%;margin:auto;font-size:90%;padding:2px}.mw-parser-output .CdA th{background-color:#f2f2f2;font-weight:bold;width:20%}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .CdA{border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .CdA th{background-color:#202122}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .CdA{border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .CdA th{background-color:#202122}}</style><table class="CdA"><tbody><tr><th><a href="/wiki/Aiuto:Controllo_di_autorit%C3%A0" title="Aiuto:Controllo di autorità">Controllo di autorità</a></th><td><a href="/wiki/Nuovo_soggettario" title="Nuovo soggettario">Thesaurus BNCF</a> <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=10301">10301</a></span><span style="font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85058615">sh85058615</a></span><span style="font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="tedesco">DE</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4023207-4">4023207-4</a></span><span style="font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/Biblioteca_nazionale_di_Francia" title="Biblioteca nazionale di Francia">BNF</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="francese">FR</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11955509k">cb11955509k</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11955509k">(data)</a></span><span style="font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/Biblioteca_nazionale_di_Israele" title="Biblioteca nazionale di Israele">J9U</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr>, <abbr title="ebraico">HE</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987007548382805171">987007548382805171</a></span><span style="font-weight:bold;"> ·</span> <a href="/wiki/Biblioteca_della_Dieta_nazionale_del_Giappone" title="Biblioteca della Dieta nazionale del Giappone">NDL</a> <span class="uid">(<span style="font-weight:bolder; font-size:80%"><abbr title="inglese">EN</abbr>, <abbr title="giapponese">JA</abbr></span>) <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00572746">00572746</a></span></td></tr></tbody></table> <div class="noprint" style="width:100%; padding: 3px 0; display: flex; flex-wrap: wrap; row-gap: 4px; column-gap: 8px; box-sizing: border-box;"><div style="flex-basis: calc( 100% / 3 - 8px * 2/3 );"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r140555418">.mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{width:100%;line-height:25px;border:1px solid #CCF;background-color:#F0EEFF;box-sizing:border-box}.mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#FAFAFA}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{background-color:#202122;border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#282929}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello{background-color:#202122;border-color:#54595D}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .itwiki-template-occhiello-progetto{background-color:#282929}}</style><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Cerebral_lobes.png" class="mw-file-description" title="Anatomia"><img alt=" " src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Cerebral_lobes.png/21px-Cerebral_lobes.png" decoding="async" width="21" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Cerebral_lobes.png/32px-Cerebral_lobes.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/85/Cerebral_lobes.png/43px-Cerebral_lobes.png 2x" data-file-width="458" data-file-height="535" /></a></span> <b><a href="/wiki/Portale:Anatomia" title="Portale:Anatomia">Portale Anatomia</a></b></div></div><div style="flex-basis: calc( 100% / 3 - 8px * 2/3 );"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140555418" /><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:DNA.png" class="mw-file-description" title="Biologia"><img alt=" " src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/DNA.png/24px-DNA.png" decoding="async" width="24" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/DNA.png/36px-DNA.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/47/DNA.png/47px-DNA.png 2x" data-file-width="298" data-file-height="314" /></a></span> <b><a href="/wiki/Portale:Biologia" title="Portale:Biologia">Portale Biologia</a></b></div></div><div style="flex-basis: calc( 100% / 3 - 8px * 2/3 );"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r140555418" /><div class="itwiki-template-occhiello"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/File:Asclepius_staff.svg" class="mw-file-description" title="Medicina"><img alt=" " src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Asclepius_staff.svg/13px-Asclepius_staff.svg.png" decoding="async" width="13" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Asclepius_staff.svg/19px-Asclepius_staff.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/19/Asclepius_staff.svg/25px-Asclepius_staff.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="995" /></a></span> <b><a href="/wiki/Portale:Medicina" title="Portale:Medicina">Portale Medicina</a></b></div></div></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐7b4fff7949‐mgngc Cached time: 20250326174105 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 0.367 seconds Real time usage: 0.567 seconds Preprocessor visited node count: 3489/1000000 Post‐expand include size: 40586/2097152 bytes Template argument size: 3693/2097152 bytes Highest expansion depth: 14/100 Expensive parser function count: 4/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 21099/5000000 bytes Lua time usage: 0.192/10.000 seconds Lua memory usage: 6170541/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 442.914 1 -total 31.62% 140.070 1 Template:Collegamenti_esterni 9.01% 39.906 1 Template:Trasferimento 8.29% 36.718 1 Template:Anatomia_umana 8.20% 36.327 1 Template:Vedi_anche 7.90% 35.003 7 Template:Cita_web 7.89% 34.928 1 Template:Navbox 7.57% 33.518 1 Template:Interprogetto 6.69% 29.630 1 Template:Avviso 6.24% 27.622 1 Template:Nd --> <!-- Saved in parser cache with key itwiki:pcache:394337:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250326174105 and revision id 144017304. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://auth.wikimedia.org/loginwiki/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Estratto da "<a dir="ltr" href="https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Mano&oldid=144017304">https://it.wikipedia.org/w/index.php?title=Mano&oldid=144017304</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Categoria:Categorie" title="Categoria:Categorie">Categorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Trasferire_su_Wikizionario" title="Categoria:Trasferire su Wikizionario">Trasferire su Wikizionario</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Mano" title="Categoria:Mano">Mano</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorie nascoste: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_disclaimer_medico" title="Categoria:Voci con disclaimer medico">Voci con disclaimer medico</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Chiarire" title="Categoria:Chiarire">Chiarire</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P3365_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P3365 letta da Wikidata">P3365 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:P1417_letta_da_Wikidata" title="Categoria:P1417 letta da Wikidata">P1417 letta da Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_Thesaurus_BNCF" title="Categoria:Voci con codice Thesaurus BNCF">Voci con codice Thesaurus BNCF</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_LCCN" title="Categoria:Voci con codice LCCN">Voci con codice LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_GND" title="Categoria:Voci con codice GND">Voci con codice GND</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_BNF" title="Categoria:Voci con codice BNF">Voci con codice BNF</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_J9U" title="Categoria:Voci con codice J9U">Voci con codice J9U</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_con_codice_NDL" title="Categoria:Voci con codice NDL">Voci con codice NDL</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Voci_non_biografiche_con_codici_di_controllo_di_autorit%C3%A0" title="Categoria:Voci non biografiche con codici di controllo di autorità">Voci non biografiche con codici di controllo di autorità</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Questa pagina è stata modificata per l'ultima volta il 14 mar 2025 alle 09:36.</li> <li id="footer-info-copyright">Il testo è disponibile secondo la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.it">licenza Creative Commons Attribuzione-Condividi allo stesso modo</a>; possono applicarsi condizioni ulteriori. Vedi le <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/it">condizioni d'uso</a> per i dettagli.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/it">Informativa sulla privacy</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Sala_stampa/Wikipedia">Informazioni su Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Avvertenze_generali">Avvertenze</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Codice di condotta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Sviluppatori</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/it.wikipedia.org">Statistiche</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Dichiarazione sui cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//it.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Mano&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versione mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Ricerca</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Cerca in Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Speciale:Ricerca"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ricerca</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Indice" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostra/Nascondi l'indice" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostra/Nascondi l'indice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Mano</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>156 lingue</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Aggiungi argomento</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5fb7f6487f-h65ct","wgBackendResponseTime":171,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.367","walltime":"0.567","ppvisitednodes":{"value":3489,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":40586,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3693,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":14,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":4,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":21099,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 442.914 1 -total"," 31.62% 140.070 1 Template:Collegamenti_esterni"," 9.01% 39.906 1 Template:Trasferimento"," 8.29% 36.718 1 Template:Anatomia_umana"," 8.20% 36.327 1 Template:Vedi_anche"," 7.90% 35.003 7 Template:Cita_web"," 7.89% 34.928 1 Template:Navbox"," 7.57% 33.518 1 Template:Interprogetto"," 6.69% 29.630 1 Template:Avviso"," 6.24% 27.622 1 Template:Nd"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.192","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":6170541,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-7b4fff7949-mgngc","timestamp":"20250326174105","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Mano","url":"https:\/\/it.wikipedia.org\/wiki\/Mano","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q33767","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q33767","author":{"@type":"Organization","name":"Contributori ai progetti Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-04-20T19:35:24Z","dateModified":"2025-03-14T08:36:31Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/3\/32\/Human-Hands-Front-Back.jpg","headline":"organo prensile dei primati"}</script> </body> </html>