CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Mạc Mậu Hợp – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"6ba17681-eafe-4326-8c2a-07bfba0eaca0","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Mạc_Mậu_Hợp","wgTitle":"Mạc Mậu Hợp","wgCurRevisionId":71675226,"wgRevisionId":71675226,"wgArticleId":136255,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Trang có thời biểu","Lỗi CS1: ký tự ẩn","Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Kiểm soát tính nhất quán với 0 yếu tố","Trang sử dụng liên kết tự động ISBN","Vua nhà Mạc","Người Hải Dương","Vua thiếu nhi Việt Nam","Vua Việt Nam bị giết","Mất năm 1592","Sinh năm 1560","An Nam đô thống sứ", "Người tham gia chiến dịch quân sự trong thời kỳ Lê-Mạc phân tranh"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Mạc_Mậu_Hợp","wgRelevantArticleId":136255,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true, "wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1033940","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.timeline.styles":"ready","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=[ "ext.cite.ux-enhancements","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.timeline.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b8/Statue_of_Emperor_M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1599"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b8/Statue_of_Emperor_M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1066"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="853"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Mạc Mậu Hợp – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Mạc_Mậu_Hợp rootpage-Mạc_Mậu_Hợp skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=M%E1%BA%A1c+M%E1%BA%ADu+H%E1%BB%A3p" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=M%E1%BA%A1c+M%E1%BA%ADu+H%E1%BB%A3p" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=M%E1%BA%A1c+M%E1%BA%ADu+H%E1%BB%A3p" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=M%E1%BA%A1c+M%E1%BA%ADu+H%E1%BB%A3p" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Lên_ngôi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Lên_ngôi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Lên ngôi</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Lên_ngôi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Lên ngôi</span> </button> <ul id="toc-Lên_ngôi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Khiêm_Vương_phụ_chính" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Khiêm_Vương_phụ_chính"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Khiêm Vương phụ chính</span> </div> </a> <ul id="toc-Khiêm_Vương_phụ_chính-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Bỏ_bê_chính_sự" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Bỏ_bê_chính_sự"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Bỏ bê chính sự</span> </div> </a> <ul id="toc-Bỏ_bê_chính_sự-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Làm_mất_Bắc_triều" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Làm_mất_Bắc_triều"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Làm mất Bắc triều</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Làm_mất_Bắc_triều-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Làm mất Bắc triều</span> </button> <ul id="toc-Làm_mất_Bắc_triều-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Kinh_thành_khói_lửa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kinh_thành_khói_lửa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Kinh thành khói lửa</span> </div> </a> <ul id="toc-Kinh_thành_khói_lửa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ham_sắc_hại_mình" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ham_sắc_hại_mình"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Ham sắc hại mình</span> </div> </a> <ul id="toc-Ham_sắc_hại_mình-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lập_con_thay_ngôi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Lập_con_thay_ngôi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Lập con thay ngôi</span> </div> </a> <ul id="toc-Lập_con_thay_ngôi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Làm_sư_chẳng_thoát" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Làm_sư_chẳng_thoát"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Làm sư chẳng thoát</span> </div> </a> <ul id="toc-Làm_sư_chẳng_thoát-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Việc_thi_cử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Việc_thi_cử"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Việc thi cử</span> </div> </a> <ul id="toc-Việc_thi_cử-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gia_quyến" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Gia_quyến"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Gia quyến</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Gia_quyến-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Gia quyến</span> </button> <ul id="toc-Gia_quyến-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bị_tru_di_cửu_tộc,_một_họ_thành_bốn_mươi_họ[26]" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bị_tru_di_cửu_tộc,_một_họ_thành_bốn_mươi_họ[26]"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Bị tru di cửu tộc, một họ thành bốn mươi họ<sup><span>[</span>26<span>]</span></sup></span> </div> </a> <ul id="toc-Bị_tru_di_cửu_tộc,_một_họ_thành_bốn_mươi_họ[26]-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ly_tán" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ly_tán"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.1</span> <span>Ly tán</span> </div> </a> <ul id="toc-Ly_tán-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Đoàn_tụ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Đoàn_tụ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.2</span> <span>Đoàn tụ</span> </div> </a> <ul id="toc-Đoàn_tụ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Xem_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Xem_thêm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Xem thêm</span> </div> </a> <ul id="toc-Xem_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chú_thích" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Chú_thích"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Chú thích</span> </div> </a> <ul id="toc-Chú_thích-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tham_khảo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tham_khảo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Tham khảo</span> </div> </a> <ul id="toc-Tham_khảo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Mạc Mậu Hợp</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 6 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-6" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">6 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p" title="Mạc Mậu Hợp – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Mạc Mậu Hợp" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p" title="Mạc Mậu Hợp – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Mạc Mậu Hợp" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p" title="Mạc Mậu Hợp – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Mạc Mậu Hợp" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A7%89%EB%A8%B8%EC%9A%B0%ED%97%99" title="막머우헙 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="막머우헙" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D0%BA_%D0%9C%D0%B0%D1%83_%D0%A5%D0%BE%D0%BF" title="Мак Мау Хоп – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Мак Мау Хоп" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%8E%AB%E8%8C%82%E6%B4%BD" title="莫茂洽 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="莫茂洽" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1033940#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&oldid=71675226" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&id=71675226&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FM%25E1%25BA%25A1c_M%25E1%25BA%25ADu_H%25E1%25BB%25A3p"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FM%25E1%25BA%25A1c_M%25E1%25BA%25ADu_H%25E1%25BB%25A3p"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=M%E1%BA%A1c+M%E1%BA%ADu+H%E1%BB%A3p"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1033940" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><table class="infobox vcard" style="width:22em"><tbody><tr><th colspan="2" class="fn" style="padding:12px;text-align:center;vertical-align:middle;line-height:1.1em;font-size:135%;font-weight:bold;color:black;background-color: #cbe; color:inherit; font-size: 125%">Mạc Mục Tông<br /><span style="font-size:small;">莫穆宗</span></th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><a href="/wiki/Ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF_Vi%E1%BB%87t_Nam" class="mw-redirect" title="Hoàng đế Việt Nam">Hoàng đế Việt Nam</a> <div style="font-size:small;"></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="photo" style="text-align:center"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Statue_of_Emperor_M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Statue_of_Emperor_M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p.jpg/222px-Statue_of_Emperor_M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p.jpg" decoding="async" width="222" height="296" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Statue_of_Emperor_M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p.jpg/333px-Statue_of_Emperor_M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b8/Statue_of_Emperor_M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="533" /></a></span><div style="padding:5px">Tượng thờ vua Mạc Mậu Hợp tại <a href="/w/index.php?title=Ch%C3%B9a_B%E1%BA%A1ch_%C4%90a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chùa Bạch Đa (trang không tồn tại)">chùa Bạch Đa</a>, quận <a href="/wiki/D%C6%B0%C6%A1ng_Kinh_(qu%E1%BA%ADn)" class="mw-redirect" title="Dương Kinh (quận)">Dương Kinh</a>, <a href="/wiki/H%E1%BA%A3i_Ph%C3%B2ng" title="Hải Phòng">Hải Phòng</a>.</div></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #e4dcf6;color:inherit;line-height:normal;padding:0.2em;"><a href="/wiki/Ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF" title="Hoàng đế">Hoàng đế</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Vi%E1%BB%87t" title="Đại Việt">Đại Việt</a></th></tr><tr><th scope="row">Trị vì</th><td><a href="/wiki/1562" title="1562">1562</a> – <a href="/wiki/1592" title="1592">1592</a><div class="timeline-wrapper"><map name="timeline_rq7pxt6gg2sbmz0jjp5r9l1snva2as8"></map><img usemap="#timeline_rq7pxt6gg2sbmz0jjp5r9l1snva2as8" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/vi/timeline/rq7pxt6gg2sbmz0jjp5r9l1snva2as8.png" /></div></td></tr><tr><th scope="row"><a href="/wiki/Nhi%E1%BA%BFp_ch%C3%ADnh" title="Nhiếp chính">Nhiếp chính</a></th><td><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_%C4%90i%E1%BB%83n" title="Mạc Kính Điển">Mạc Kính Điển</a><br /><small>(<a href="/wiki/1562" title="1562">1562</a>–<a href="/wiki/1580" title="1580">1580</a>)</small><br /><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_%C4%90%C3%B4n_Nh%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Mạc Đôn Nhượng">Mạc Đôn Nhượng</a><br /><small>(<a href="/wiki/1580" title="1580">1580</a>–<a href="/wiki/1592" title="1592">1592</a>)</small></td></tr><tr><th scope="row">Tiền nhiệm</th><td><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Tuy%C3%AAn_T%C3%B4ng" title="Mạc Tuyên Tông"><font color="grey">Mạc Tuyên Tông</font></a></td></tr><tr><th scope="row">Kế nhiệm</th><td><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_To%C3%A0n" title="Mạc Toàn">Mạc Cảnh Tông</a></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #e4dcf6;color:inherit;line-height:normal;padding:0.2em;">Thông tin chung</th></tr><tr><th scope="row">Sinh</th><td><a href="/wiki/1560" title="1560">1560</a></td></tr><tr><th scope="row">Mất</th><td>Tháng 1, <a href="/wiki/1593" title="1593">1593</a> (33 tuổi)<br /><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Vi%E1%BB%87t" title="Đại Việt">Đại Việt</a></td></tr><tr><th scope="row">Thê thiếp</th><td>Hoàng hậu Nguyễn thị (con gái <a href="/wiki/Nguy%E1%BB%85n_Quy%E1%BB%87n" title="Nguyễn Quyện">Nguyễn Quyện</a>) <br />Cung phi Vũ Thị Hoành</td></tr><tr><th scope="row">Hậu duệ</th><td><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_To%C3%A0n" title="Mạc Toàn">Mạc Toàn</a></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><table class="infobox" style="width:22em;border-collapse:collapse; border-spacing:0px; border:none; width:100%; margin:0px; font-size:100%; clear:none; float:none"><tbody><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;text-align:left"><a href="/wiki/Ni%C3%AAn_hi%E1%BB%87u" title="Niên hiệu">Niên hiệu</a></th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;text-align:left; padding-left:0.7em;"><a href="/wiki/Ni%C3%AAn_hi%E1%BB%87u" title="Niên hiệu"> </a> <ul><li>Thuần Phúc (淳福 <a href="/wiki/1562" title="1562">1562</a> – <a href="/wiki/1565" title="1565">1565</a>)</li> <li>Sùng Khang (崇康 <a href="/wiki/1566" title="1566">1566</a> – <a href="/wiki/1577" title="1577">1577</a>)</li> <li>Diên Thành (延成 <a href="/wiki/1578" title="1578">1578</a> – <a href="/wiki/1585" title="1585">1585</a>) </li> <li>Đoan Thái (端泰 <a href="/wiki/1586" title="1586">1586</a> – <a href="/wiki/1587" title="1587">1587</a>)</li> <li>Hưng Trị (興治 <br /><a href="/wiki/1588" title="1588">1588</a> – <a href="/wiki/1590" title="1590">1590</a>)</li> <li>Hồng Ninh (洪寧 <a href="/wiki/1591" title="1591">1591</a> – <a href="/wiki/1592" title="1592">1592</a>)</li></ul> </td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;text-align:left"><a href="/wiki/Th%E1%BB%A5y_hi%E1%BB%87u" title="Thụy hiệu">Thụy hiệu</a></th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;text-align:left; padding-left:0.7em;">Tĩnh hoàng đế (靜皇帝) (?)</td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;text-align:left"><a href="/wiki/Mi%E1%BA%BFu_hi%E1%BB%87u" title="Miếu hiệu">Miếu hiệu</a></th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;text-align:left; padding-left:0.7em;"><a href="/wiki/Anh_T%E1%BB%95" class="mw-disambig" title="Anh Tổ">Anh Tổ</a> (英祖) & <a href="/wiki/M%E1%BB%A5c_T%C3%B4ng" class="mw-disambig" title="Mục Tông">Mục Tông</a> (穆宗) (?)</td></tr></tbody></table></td></tr><tr><th scope="row">Triều đại</th><td><a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">Nhà Mạc</a></td></tr><tr><th scope="row">Thân phụ</th><td><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Tuy%C3%AAn_T%C3%B4ng" title="Mạc Tuyên Tông">Mạc Tuyên Tông</a></td></tr><tr><th scope="row">Thân mẫu</th><td>Bùi Thị Hương</td></tr></tbody></table> <p><b>Mạc Mậu Hợp</b> (<a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_H%C3%A1n" title="Chữ Hán">chữ Hán</a>: 莫茂洽, 1560 – tháng 1 năm 1593) là vị <a href="/wiki/Ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF" title="Hoàng đế">hoàng đế</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Vi%E1%BB%87t" title="Đại Việt">Đại Việt</a> thứ năm của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">nhà Mạc</a> thời <a href="/wiki/Nam-B%E1%BA%AFc_tri%E1%BB%81u_(Vi%E1%BB%87t_Nam)" class="mw-redirect" title="Nam-Bắc triều (Việt Nam)">Nam – Bắc triều</a> trong <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Lịch sử Việt Nam">lịch sử Việt Nam</a>. Ông lên ngôi năm <a href="/wiki/1562" title="1562">1562</a> lúc mới 2 tuổi và qua đó trở thành vua trẻ thứ hai lúc lên ngôi. Ông trị vì cho đến khi truyền ngôi cho con là <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_To%C3%A0n" title="Mạc Toàn">Mạc Toàn</a> năm <a href="/wiki/1592" title="1592">1592</a>, tổng cộng 30 năm. </p><p>Lên ngôi lúc còn rất nhỏ, thời kì trị vì đầu của Mạc Mậu Hợp được Khiêm vương <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_%C4%90i%E1%BB%83n" title="Mạc Kính Điển">Mạc Kính Điển</a> nhiếp chính, đối trọng được với họ Trịnh đang phò nhà <a href="/wiki/L%C3%AA_trung_h%C6%B0ng" class="mw-redirect" title="Lê trung hưng">Lê Trung hưng</a> ở phía Nam. Nhưng sau khi Khiêm vương mất, nhà Mạc do Mạc Mậu Hợp nắm dần suy yếu và thời kì của ông chứng kiến sự suy vong trực tiếp của triều đại <a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">nhà Mạc</a>. Khi quân Nam triều dưới sự chỉ huy của <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_T%C3%B9ng" title="Trịnh Tùng">Trịnh Tùng</a> bắc tiến, Mạc Mậu Hợp thua chạy, đánh mất thành <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Kinh" class="mw-disambig" title="Đông Kinh">Đông Kinh</a>. Sau đó, ông bị quân Nam triều bắt khi đang giả làm sư và bị Trịnh Tùng xử tử. </p><p><a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">Nhà Mạc</a> khởi nghiệp từ năm <a href="/wiki/1527" title="1527">1527</a> thời Thái Tổ <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_%C4%90%C4%83ng_Dung" class="mw-redirect" title="Mạc Đăng Dung">Mạc Đăng Dung</a> đến <a href="/wiki/1592" title="1592">1592</a> đời Mạc Mậu Hợp mới tạm ngừng, vừa đúng 65 năm ở ngôi ngự trị suốt cả miền Bắc, lấy thành <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Kinh" class="mw-disambig" title="Đông Kinh">Đông Kinh</a> làm kinh đô. Duy từ cái chết của Mạc Mậu Hợp năm <a href="/wiki/1593" title="1593">1593</a> trở đi, con cháu họ Mạc bắt đầu suy tàn, phải rời khỏi <a href="/wiki/Th%C4%83ng_Long" title="Thăng Long">Thăng Long</a> để lên chiếm cứ từ Trung du và duyên hải miền Bắc lên đến <a href="/wiki/Cao_B%E1%BA%B1ng" title="Cao Bằng">Cao Bằng</a> cho tới <a href="/wiki/1677" title="1677">1677</a> thì bị diệt hẳn.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEPhạm_Văn_Sơn1983319_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEPhạm_Văn_Sơn1983319-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lên_ngôi"><span id="L.C3.AAn_ng.C3.B4i"></span>Lên ngôi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Lên ngôi”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lên ngôi"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nguyên quán Mạc Mậu Hợp là người xã Cao Đôi, huyện Bình Hà (nay là thôn Long Động, xã Nam Tân, huyện <a href="/wiki/Nam_S%C3%A1ch" title="Nam Sách">Nam Sách</a>, tỉnh <a href="/wiki/H%E1%BA%A3i_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Hải Dương">Hải Dương</a>). Ông sinh năm <a href="/wiki/1560" title="1560">1560</a>, là con trưởng của <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Tuy%C3%AAn_T%C3%B4ng" title="Mạc Tuyên Tông">Mạc Tuyên Tông</a><sup id="cite_ref-dvsktt1718_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-dvsktt1718-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Do <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Tuy%C3%AAn_T%C3%B4ng" title="Mạc Tuyên Tông">Mạc Tuyên Tông</a> bị bệnh <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%ADu_m%C3%B9a" title="Đậu mùa">đậu mùa</a> mất khi Mạc Mậu Hợp mới lên 2 tuổi đã được Khiêm vương <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_%C4%90i%E1%BB%83n" title="Mạc Kính Điển">Mạc Kính Điển</a> là phụ chính đưa lên ngôi tháng 1 năm <a href="/wiki/1562" title="1562">1562</a>. Lúc này triều chính vẫn do hai ông chú là <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_%C4%90i%E1%BB%83n" title="Mạc Kính Điển">Mạc Kính Điển</a> và <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_%C4%90%C3%B4n_Nh%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Mạc Đôn Nhượng">Mạc Đôn Nhượng</a> phụ tá. Mậu Hợp lên ngôi lấy niên hiệu là Thuần Phúc thứ nhất. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Khiêm_Vương_phụ_chính"><span id="Khi.C3.AAm_V.C6.B0.C6.A1ng_ph.E1.BB.A5_ch.C3.ADnh"></span>Khiêm Vương phụ chính</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Khiêm Vương phụ chính”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Khiêm Vương phụ chính"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Lợi dụng cái chết của <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Tuy%C3%AAn_T%C3%B4ng" title="Mạc Tuyên Tông">Mạc Tuyên Tông</a>, con nối ngôi còn thơ dại, còn <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_%C4%90i%E1%BB%83n" title="Mạc Kính Điển">Mạc Kính Điển</a>, một đại thần trụ cột của triều Mạc đã cao tuổi, phía Lê–Trịnh Nam triều lại liên tiếp mở những cuộc tấn công vào các vùng <a href="/wiki/Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Y%C3%AAn,_Hoa_L%C6%B0" title="Trường Yên, Hoa Lư">Trường Yên</a>, Yên Sơn Nam. Kính Điển lại phải thân chinh đốc binh mã chống Lê–Trịnh. Kính Điển tổ chức những trận đánh thọc sâu vào <a href="/wiki/Thanh_H%C3%B3a" title="Thanh Hóa">Thanh Hoa</a> (tên cũ của <a href="/wiki/Thanh_H%C3%B3a" title="Thanh Hóa">Thanh Hóa</a>) buộc Thái sư phụ chính của Nam triều là <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_Ki%E1%BB%83m" title="Trịnh Kiểm">Trịnh Kiểm</a> phải lui quân về giữ <a href="/wiki/T%C3%A2y_%C4%90%C3%B4" class="mw-redirect mw-disambig" title="Tây Đô">Tây Đô</a> (<a href="/wiki/Thanh_H%C3%B3a" title="Thanh Hóa">Thanh Hóa</a>). Tháng 9 năm <a href="/wiki/1566" title="1566">1566</a>, Trịnh Kiểm lại xuất quân đánh vào vùng Tây Nam. Tháng 7 năm <a href="/wiki/1567" title="1567">1567</a>, Trịnh Kiểm lại thúc quân đánh vào vùng Sơn Nam cướp thóc lúa nhưng bị Kính Điển đánh mạnh lại phải lui quân về Thanh Hoa. Cuối năm đó, <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_Ki%E1%BB%83m" title="Trịnh Kiểm">Trịnh Kiểm</a> ốm nặng, phải trao quyền cho con là <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_C%E1%BB%91i" title="Trịnh Cối">Trịnh Cối</a> và <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_T%C3%B9ng" title="Trịnh Tùng">Trịnh Tùng</a> nối giữ chức Thái Quốc công giúp <a href="/wiki/L%C3%AA_Anh_T%C3%B4ng" title="Lê Anh Tông">Lê Anh Tông</a> và giao <a href="/wiki/Nguy%E1%BB%85n_Ho%C3%A0ng" title="Nguyễn Hoàng">Nguyễn Hoàng</a> trấn thủ cả Thuận Hóa và Quảng Nam.<sup id="cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993611_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993611-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Đầu năm <a href="/wiki/1570" title="1570">1570</a>, <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_Ki%E1%BB%83m" title="Trịnh Kiểm">Trịnh Kiểm</a> chết, anh em <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_C%E1%BB%91i" title="Trịnh Cối">Trịnh Cối</a> và <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_T%C3%B9ng" title="Trịnh Tùng">Trịnh Tùng</a> tranh quyền. Thấy triều <a href="/wiki/L%C3%AA_Anh_T%C3%B4ng" title="Lê Anh Tông">Lê Anh Tông</a> lục đục, quan Bố Chính là Lập quận công Mạc Lập Bạo đem quân về đầu hàng Mạc Mậu Hợp. <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_%C4%90i%E1%BB%83n" title="Mạc Kính Điển">Mạc Kính Điển</a> nhân thế đem hơn 10 vạn quân đánh thẳng vào Thanh Hoa, cuộc tấn công Lê - Trịnh lúc này của nhà Mạc kéo dài suốt năm <a href="/wiki/1570" title="1570">1570</a> nhưng vẫn chưa phân thắng bại. Trước thế tấn công quyết liệt của Mạc Kính Điển, bị kẹp giữa quân Mạc và quân Trịnh Tùng, <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_C%E1%BB%91i" title="Trịnh Cối">Trịnh Cối</a> không chống nổi, liền đem vợ con cùng nhiều tướng lĩnh khác của triều <a href="/wiki/L%C3%AA_Anh_T%C3%B4ng" title="Lê Anh Tông">Lê Anh Tông</a> chạy về với nhà Mạc. Trịnh Tùng cầm quân Nam triều cầm cự được với quân Mạc. Cuối năm <a href="/wiki/1570" title="1570">1570</a>, Kính Điển vì thiếu lương lại rút quân về <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Kinh" class="mw-disambig" title="Đông Kinh">Đông Kinh</a>. Lúc này Lê Anh Tông phải trao quyền binh cho <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_T%C3%B9ng" title="Trịnh Tùng">Trịnh Tùng</a> và đưa Tùng lên chức Thái úy Trưởng Quốc công vào năm <a href="/wiki/1571" title="1571">1571</a>.<sup id="cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993613_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993613-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTEQuốc_sử_quán_triều_Nguyễn1998652_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEQuốc_sử_quán_triều_Nguyễn1998652-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Nam triều lúc bấy giờ chỉ giữ được mỗi <a href="/wiki/Thanh_H%C3%B3a" title="Thanh Hóa">Thanh Hóa</a>, Kính Điển đem binh vào đánh <a href="/wiki/Ngh%E1%BB%87_An" title="Nghệ An">Nghệ An</a> nên phía nam <a href="/wiki/S%C3%B4ng_Lam" title="Sông Lam">sông Lam</a> trở vào <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_Nam" title="Quảng Nam">Quảng Nam</a> đều thuộc <a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">nhà Mạc</a>.<sup id="cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993616_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993616-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tuy nhiên, nhà Mạc sau đó đánh mất <a href="/wiki/Thu%E1%BA%ADn_H%C3%B3a" title="Thuận Hóa">Thuận Hóa</a>, <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_Nam" title="Quảng Nam">Quảng Nam</a> vì xa cách nên không thể cứu ứng, tướng <a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_L%E1%BA%ADp_B%E1%BA%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mạc Lập Bạo (trang không tồn tại)">Mạc Lập Bạo</a> gặp phải địch thủ lớn là <a href="/wiki/Nguy%E1%BB%85n_Ho%C3%A0ng" title="Nguyễn Hoàng">Nguyễn Hoàng</a> bị thua trận chết.<sup id="cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993617_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993617-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Mặc dù <a href="/wiki/Nguy%E1%BB%85n_Quy%E1%BB%87n" title="Nguyễn Quyện">Nguyễn Quyện</a> và Hoàng quận công Mạc Đăng Lượng đánh thắng quân Lê nhiều lần ở <a href="/wiki/Ngh%E1%BB%87_An" title="Nghệ An">Nghệ An</a> nhưng vì địa thế cách trở, xa <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Kinh" class="mw-disambig" title="Đông Kinh">Đông Kinh</a> ở Bắc Bộ không tiếp ứng được nên cuối cùng quân chủ lực của Mạc lại phải rút đi, quân Mạc lại yếu thế trước quân Trịnh. Lê-Trịnh được yên phía nam nhờ sức của <a href="/wiki/Nguy%E1%BB%85n_Ho%C3%A0ng" title="Nguyễn Hoàng">Nguyễn Hoàng</a>. <a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">Nhà Mạc</a> mất hẳn phía nam và chỉ còn kiểm soát Bắc Hà. Trong những năm tiếp theo, <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_%C4%90i%E1%BB%83n" title="Mạc Kính Điển">Mạc Kính Điển</a> nhiều lần nam tiến nhưng không thu lại được kết quả gì.<sup id="cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993617-623_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993617-623-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Tháng 10 năm <a href="/wiki/1580" title="1580">1580</a>, <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_%C4%90i%E1%BB%83n" title="Mạc Kính Điển">Mạc Kính Điển</a> lâm bệnh mất sau 34 năm phụ chính (<a href="/wiki/1547" title="1547">1547</a>-<a href="/wiki/1580" title="1580">1580</a>) cho các ấu chúa <a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">nhà Mạc</a>.<sup id="cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993624_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993624-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bỏ_bê_chính_sự"><span id="B.E1.BB.8F_b.C3.AA_ch.C3.ADnh_s.E1.BB.B1"></span>Bỏ bê chính sự</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Bỏ bê chính sự”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Bỏ bê chính sự"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Khi <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_%C4%90i%E1%BB%83n" title="Mạc Kính Điển">Mạc Kính Điển</a> mất, Mạc Mậu Hợp đã trưởng thành. Ông trao quyền Trung doanh Tổng súy Ứng vương cho một ông chú khác là <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_%C4%90%C3%B4n_Nh%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Mạc Đôn Nhượng">Mạc Đôn Nhượng</a> (em út của <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_%C4%90i%E1%BB%83n" title="Mạc Kính Điển">Mạc Kính Điển</a>). Song Mạc Đôn Nhượng vốn là người nhu nhược, thiếu tính quyết đoán nên từ ngày được bổ nhiệm (<a href="/wiki/1580" title="1580">1580</a>) đến <a href="/wiki/1583" title="1583">1583</a> không xuất quân đánh dẹp, trễ nải việc quân, việc triều chính cũng không quán xuyến được như thời <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_%C4%90i%E1%BB%83n" title="Mạc Kính Điển">Mạc Kính Điển</a>. </p><p>Trong khi đó thì Mạc Mậu Hợp lại sống xa hoa, kiêu ngạo, hay nghe xiểm nịnh, thường ít lắng nghe lời bàn luận, khuyên can của các bậc lương thần. Vì thế nhiều trọng thần kể cả văn và võ muốn cáo quan về hưu, Mạc Mậu Hợp phải buộc họ mới chịu ở lại. Quan Thái bảo <a href="/w/index.php?title=Gi%C3%A1p_Tr%C6%B0ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giáp Trưng (trang không tồn tại)">Giáp Trưng</a> từng khuyên Mạc Mậu Hợp "Trí túc bất nhục" (<i>Biết đủ thì không nhục</i>), song Mạc Mậu Hợp không nghe theo nên Giáp Trưng xin về. Mậu Hợp cố giữ lại, Giáp Trưng tâu: </p> <dl><dd><i>"Tiên Hoàng thường xử: Niên túi tiện quy".</i><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></dd></dl> <p>Mạc Mậu Hợp không thể lưu được. Đông các Học sĩ Nguyễn Văn Nhuận cũng có lần đã mạnh bạo tâu với Mậu Hợp: </p> <dl><dd><i>"Nếu mọi việc, việc gì cũng không cốt ở sự thực mà chỉ chuộng hư văn, hạ thần sợ rằng việc trong thiên hạ sẽ dồn tới số không hết thảy".</i></dd></dl> <p>Dù được các đại thần có những lời bàn chí lý nhưng Mạc Mậu Hợp không để tâm. Vì thế việc triều chính của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">nhà Mạc</a> ngày càng sa sút. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Làm_mất_Bắc_triều"><span id="L.C3.A0m_m.E1.BA.A5t_B.E1.BA.AFc_tri.E1.BB.81u"></span>Làm mất Bắc triều</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Làm mất Bắc triều”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Làm mất Bắc triều"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Trong một thời gian khá dài từ cuộc tranh chấp giữa anh em họ Trịnh, quân Nam không đủ khả năng tấn công ra bắc. Tuy nhiên sau khi <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_%C4%90i%E1%BB%83n" title="Mạc Kính Điển">Mạc Kính Điển</a> mất, quân Nam triều bắt đầu phản công trở lại và dần dần chiếm ưu thế trên chiến trường. Mạc Mậu Hợp không chú trọng tới chính sự càng khiến tinh thần quân bắc kém đi. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kinh_thành_khói_lửa"><span id="Kinh_th.C3.A0nh_kh.C3.B3i_l.E1.BB.ADa"></span>Kinh thành khói lửa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Kinh thành khói lửa”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Kinh thành khói lửa"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Cuối năm <a href="/wiki/1591" title="1591">1591</a>, <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_T%C3%B9ng" title="Trịnh Tùng">Trịnh Tùng</a> khởi đại quân, chia thành nhiều đội đánh ra bắc.<sup id="cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993630_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993630-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Mạc Mậu Hợp huy động toàn quân Bắc triều từ 4 trấn được hơn 10 vạn người, hội Hiệp Thượng, Hiệp Hạ để quyết chiến với quân Nam Triều. Mậu Hợp sai <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Ng%E1%BB%8Dc_Li%E1%BB%85n" title="Mạc Ngọc Liễn">Mạc Ngọc Liễn</a> giữ Tây đạo, <a href="/wiki/Nguy%E1%BB%85n_Quy%E1%BB%87n" title="Nguyễn Quyện">Nguyễn Quyện</a> giữ Nam đạo, bọn Ngạn quận công, Thủy quận công chỉ huy binh mã Đông đạo; Đương quận công, Xuyên quận công chỉ huy binh mã Bắc đạo; Khuông Định công, Tân quận công chỉ huy binh mã 4 vệ. <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_%C4%90%C4%83ng_L%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Mạc Đăng Lượng">Mạc Đăng Lượng</a> đưa hàng vạn quân chỉ một đêm đã đào sông và lập nhiều thành lũy ở vùng Duyên Hà (nay là Hậu Tái, <a href="/wiki/Th%C3%A1i_B%C3%ACnh" title="Thái Bình">Thái Bình</a>), gọi là "Sông nhà Mạc" và "Nhất dạ Thành". Còn tự mình đích thân đốc suất trung quân; hậu đội thì trong có các tông thất họ Mạc và các tướng túc vệ ở Đông đạo đi sau tiếp chiến.<sup id="cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993631_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993631-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ngày <a href="/wiki/27_th%C3%A1ng_12" title="27 tháng 12">27 tháng 12</a> năm <a href="/wiki/1591" title="1591">1591</a>, quân Mạc đi đến Phấn Thượng gặp quân Lê-Trịnh, cùng dàn trận. <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Ng%E1%BB%8Dc_Li%E1%BB%85n" title="Mạc Ngọc Liễn">Mạc Ngọc Liễn</a> bên phải, <a href="/wiki/Nguy%E1%BB%85n_Quy%E1%BB%87n" title="Nguyễn Quyện">Nguyễn Quyện</a> bên trái. Hai bên đánh nhau to suốt từ hôm đó sang tận đầu năm sau, tới ngày <a href="/wiki/3_th%C3%A1ng_1" title="3 tháng 1">3 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/1592" title="1592">1592</a>, quân Mạc thua trận. Mạc Mậu Hợp bỏ kinh thành chạy sang Bồ Đề, để <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Ng%E1%BB%8Dc_Li%E1%BB%85n" title="Mạc Ngọc Liễn">Mạc Ngọc Liễn</a> và các tướng ở lại chống giữ. Ngọc Liễn lĩnh quân bản bộ giữ từ cửa Bảo Khánh tới cửa Nhật Chiêu, Trần Bách Niên và <a href="/wiki/B%C3%B9i_V%C4%83n_Khu%C3%AA" title="Bùi Văn Khuê">Bùi Văn Khuê</a> giữ từ Cầu Da tới Cầu Dền; <a href="/wiki/Nguy%E1%BB%85n_Quy%E1%BB%87n" title="Nguyễn Quyện">Nguyễn Quyện</a> giữ từ Mạc Xá sang phía đông kinh thành.<sup id="cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993631-632_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993631-632-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ngày <a href="/wiki/6_th%C3%A1ng_1" title="6 tháng 1">6 tháng 1</a>, hai bên hỗn chiến một trận ác liệt nữa. <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_T%C3%B9ng" title="Trịnh Tùng">Trịnh Tùng</a> tiến đến gò tập bắn (<a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3ng_V%C3%B5" title="Giảng Võ">Giảng Võ</a>, <a href="/wiki/H%C3%A0_N%E1%BB%99i" title="Hà Nội">Hà Nội</a>) bày trận, chia đường cho các tướng tiến đánh. Trần Bách Niên và <a href="/wiki/B%C3%B9i_V%C4%83n_Khu%C3%AA" title="Bùi Văn Khuê">Bùi Văn Khuê</a> thua trận bỏ chạy, <a href="/wiki/Nguy%E1%BB%85n_Quy%E1%BB%87n" title="Nguyễn Quyện">Nguyễn Quyện</a> đặt phục binh không kịp trỗi dậy nên bị bắt; <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Ng%E1%BB%8Dc_Li%E1%BB%85n" title="Mạc Ngọc Liễn">Mạc Ngọc Liễn</a> cô thế phải bỏ lũy rút lui. Thành <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Kinh" class="mw-disambig" title="Đông Kinh">Đông Kinh</a> thất thủ. Mậu Hợp thu nhặt tàn quân giữ ở <a href="/wiki/S%C3%B4ng_H%E1%BB%93ng" title="Sông Hồng">sông Hồng</a> để cố thủ. Trịnh Tùng tuy đánh thắng liên tục nhưng do lực lượng chưa đủ nên đành lui về <a href="/wiki/Thanh_H%C3%B3a" title="Thanh Hóa">Thanh Hóa</a>; lại hỏi kế của Nguyễn Quyện. <a href="/wiki/Nguy%E1%BB%85n_Quy%E1%BB%87n" title="Nguyễn Quyện">Nguyễn Quyện</a> tìm cách hoãn binh để giúp họ Mạc, nên khuyên sang phẳng lũy đất thành khiến cho <a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">nhà Mạc</a> dù có quay về cũng không còn gì để làm căn cứ được nữa. <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_T%C3%B9ng" title="Trịnh Tùng">Trịnh Tùng</a> nghe theo, liền hạ lệnh quân sĩ trong mấy ngày liền phát hết bụi rậm gai góc, cày lấp hào rãnh, phá thành thành đất bằng.<sup id="cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993633_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993633-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Mạc Mậu Hợp thấy quân Nam rút, cho rằng quân Nam yếu. Khi trở về kinh thành, ông lại hưởng lạc như cũ, không lo lắng việc phòng chống quân Nam và tổ chức phản công. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ham_sắc_hại_mình"><span id="Ham_s.E1.BA.AFc_h.E1.BA.A1i_m.C3.ACnh"></span>Ham sắc hại mình</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Ham sắc hại mình”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Ham sắc hại mình"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nguyên lão tướng <a href="/wiki/Nguy%E1%BB%85n_Quy%E1%BB%87n" title="Nguyễn Quyện">Nguyễn Quyện</a> sinh được hai con gái. Con gái lớn là Hoàng hậu Nguyễn Thị của Mạc Mậu Hợp, con gái thứ <a href="/wiki/Nguy%E1%BB%85n_Th%E1%BB%8B_Ni%C3%AAn" title="Nguyễn Thị Niên">Nguyễn Thị Niên</a> là vợ tướng <a href="/wiki/B%C3%B9i_V%C4%83n_Khu%C3%AA" title="Bùi Văn Khuê">Bùi Văn Khuê</a>. <a href="/wiki/Th%C3%A1ng_8" class="mw-redirect" title="Tháng 8">Tháng 8</a> năm <a href="/wiki/1592" title="1592">1592</a>, Nguyễn Thị Niên vào cung thăm chị, Mạc Mậu Hợp thấy sắc đẹp của thị Niên nên muốn chiếm đoạt, bèn triệu vào phòng để giữ lại trong cung tới sáng rồi giữ luôn, dự định triệu <a href="/wiki/B%C3%B9i_V%C4%83n_Khu%C3%AA" title="Bùi Văn Khuê">Bùi Văn Khuê</a> về kinh để giết. <a href="/wiki/Nguy%E1%BB%85n_Th%E1%BB%8B_Ni%C3%AAn" title="Nguyễn Thị Niên">Nguyễn Thị Niên</a> sợ hãi bèn sai người hầu cận mật chạy đi báo cho Bùi Văn Khuê. <a href="/wiki/B%C3%B9i_V%C4%83n_Khu%C3%AA" title="Bùi Văn Khuê">Bùi Văn Khuê</a> biết chuyện, bèn dẫn quân bản bộ về giữ hạt Gia Viễn, không theo mệnh lệnh của triều đình. Mậu Hợp mấy lần vời cũng không tới, bèn sai tướng dẫn quân tới hỏi tội Văn Khuê.<sup id="cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993634_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993634-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/Th%C3%A1ng_10" class="mw-redirect" title="Tháng 10">Tháng 10</a> năm <a href="/wiki/1592" title="1592">1592</a>, <a href="/wiki/B%C3%B9i_V%C4%83n_Khu%C3%AA" title="Bùi Văn Khuê">Bùi Văn Khuê</a> trưng binh chống giữ, và sai con trai chạy tới hành doanh, yết kiến phủ <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_T%C3%B9ng" title="Trịnh Tùng">Trịnh Tùng</a>, khóc lóc tố cáo sự tình, xin đầu hàng và xin cho quân cứu viện. Thế là <a href="/wiki/B%C3%B9i_V%C4%83n_Khu%C3%AA" title="Bùi Văn Khuê">Bùi Văn Khuê</a> cùng cánh quân thủy, vốn là sở trường của quân Mạc, về hàng Nam triều. Trịnh Tùng bèn sai <a href="/wiki/Ho%C3%A0ng_%C4%90%C3%ACnh_%C3%81i" title="Hoàng Đình Ái">Hoàng Đình Ái</a> dẫn một đạo quân đi trước, để cứu <a href="/wiki/B%C3%B9i_V%C4%83n_Khu%C3%AA" title="Bùi Văn Khuê">Bùi Văn Khuê</a> và khởi đại binh theo sau. Một đại tướng khác là Trần Bách Niên thất vọng vì Mạc Mậu Hợp cũng sang hàng Nam triều. Liên tiếp hơn 10 tướng Mạc sang hàng Lê. Tình hình <a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">nhà Mạc</a> ngày càng nguy cấp, khi đó trong triều chỉ còn trông cậy vào một mình <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Ng%E1%BB%8Dc_Li%E1%BB%85n" title="Mạc Ngọc Liễn">Mạc Ngọc Liễn</a>.<sup id="cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993634_15-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993634-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ngày <a href="/wiki/14_th%C3%A1ng_11" title="14 tháng 11">14 tháng 11</a>, quân Nam triều chia hai đường thủy bộ cùng đánh từ Hát Giang. <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Ng%E1%BB%8Dc_Li%E1%BB%85n" title="Mạc Ngọc Liễn">Mạc Ngọc Liễn</a> dàn chiến thuyền chống cự, trồng cột gỗ dưới lòng sông, đắp lũy trên bờ cố thủ. Trận chiến diễn ra ác liệt từ ngày 4 đến 14 tháng 12 năm <a href="/wiki/1592" title="1592">1592</a>. Tới ngày <a href="/wiki/14_th%C3%A1ng_12" title="14 tháng 12">14 tháng 12</a> lũy quân Mạc bị quân Nam triều phá, Ngọc Liễn bỏ thuyền chạy về núi <a href="/wiki/Tam_%C4%90%E1%BA%A3o" title="Tam Đảo">Tam Đảo</a>, quân Mạc tan vỡ.<sup id="cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993634-635_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993634-635-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Lập_con_thay_ngôi"><span id="L.E1.BA.ADp_con_thay_ng.C3.B4i"></span>Lập con thay ngôi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Lập con thay ngôi”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lập con thay ngôi"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ngày <a href="/wiki/14_th%C3%A1ng_11" title="14 tháng 11">14 tháng 11</a> (âm lịch), <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_T%C3%B9ng" title="Trịnh Tùng">Trịnh Tùng</a> đích thân đốc bộ binh, thừa thế đuổi dài, thủy quân cũng thuận dòng xuôi xuống, tới cửa Nam kinh thành <a href="/wiki/%C4%90%C3%B4ng_Kinh" class="mw-disambig" title="Đông Kinh">Đông Kinh</a>, đóng tại bến Sa Thảo, bắt được hơn nghìn chiến thuyền, kể cả lớn nhỏ. Đêm đó, Mạc Mậu Hợp bỏ kinh thành Đông Kinh chạy trốn sang Kim Thành (<a href="/wiki/H%E1%BA%A3i_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Hải Dương">Hải Dương</a>). Hoàng tộc họ Mạc lần lượt tìm đường bỏ trốn, trong khi hàng loạt tướng sĩ nhà Mạc theo nhau đầu hàng quân Nam triều. Từ đây quân của nhà Mạc hết phần chiến đấu, từ <a href="/wiki/S%C3%B4ng_H%E1%BB%93ng" title="Sông Hồng">sông Hồng</a> trở về Bắc quân sĩ kéo nhau ra quy thuận Nam triều.<sup id="cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993635_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993635-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ngày hôm sau đó, <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_T%C3%B9ng" title="Trịnh Tùng">Trịnh Tùng</a> hạ lệnh đem hơn 300 chiến thuyền đánh phá huyện Kim Thành. Mậu Hợp phải bỏ thành trốn chạy, quân Nam triều thu được rất nhiều vàng bạc của cải, đồ dùng, bắt được Thái hậu <a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">nhà Mạc</a> giải về Đông Kinh,<sup id="cite_ref-FOOTNOTEQuốc_sử_quán_triều_Nguyễn1998675_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEQuốc_sử_quán_triều_Nguyễn1998675-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> khi đến sông Bồ Đề, <a href="/wiki/Th%C3%A1i_h%E1%BA%ADu" title="Thái hậu">Thái hậu</a> vì quá sợ mà chết.<sup id="cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993636_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993636-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ngày <a href="/wiki/25_th%C3%A1ng_11" title="25 tháng 11">25 tháng 11</a> (âm lịch), Mạc Mậu Hợp dựng con trai là <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_To%C3%A0n" title="Mạc Toàn">Mạc Toàn</a> làm vua để giữ việc nước, đổi niên hiệu là <b>"Vũ An"</b> năm thứ nhất, còn bản thân tự làm tướng, quản đốc binh mã chống giữ quân Nam triều. Tuy nhiên tới lúc đó chính sự <a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">nhà Mạc</a> đã không thể cứu vãn được nữa, quân Nam triều đánh quá gấp, trong khi quân đội nhà Mạc thì đã tan rã, nhiều người đã đầu hàng. Đầu tháng 12 (âm lịch), <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_T%C3%B9ng" title="Trịnh Tùng">Trịnh Tùng</a> chia quân đánh các ngả, phá tan quân của một hoàng thân nhà Mạc là <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_Ch%E1%BB%89" title="Mạc Kính Chỉ">Mạc Kính Chỉ</a>, thu được vô số khí giới và sai quân đi truy lùng bắt Mậu Hợp.<sup id="cite_ref-FOOTNOTETrần_Trọng_Kim191924_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTETrần_Trọng_Kim191924-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <sup id="cite_ref-FOOTNOTELê_Quý_Đôn197890_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELê_Quý_Đôn197890-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTEQuốc_sử_quán_triều_Nguyễn1998675_18-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEQuốc_sử_quán_triều_Nguyễn1998675-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993636_19-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993636-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Làm_sư_chẳng_thoát"><span id="L.C3.A0m_s.C6.B0_ch.E1.BA.B3ng_tho.C3.A1t"></span>Làm sư chẳng thoát</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Làm sư chẳng thoát”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Làm sư chẳng thoát"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Khi <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_T%C3%B9ng" title="Trịnh Tùng">Trịnh Tùng</a> từ sông Tranh về <a href="/wiki/Th%C4%83ng_Long" title="Thăng Long">Thăng Long</a>, nghe có người báo rằng Mạc Mậu Hợp cạo đầu làm sư, ẩn ở <a href="/w/index.php?title=Ch%C3%B9a_M%C3%B4_Khu%C3%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chùa Mô Khuê (trang không tồn tại)">chùa Mô Khuê</a> hạt Phượng Nhãn.<sup id="cite_ref-FOOTNOTETrần_Trọng_Kim191924_20-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTETrần_Trọng_Kim191924-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Trịnh Tùng bèn sai Nguyễn Đình Luận và Lưu Chản dẫn quân đi tìm bắt. Dân địa phương cho biết:<sup id="cite_ref-FOOTNOTELê_Quý_Đôn197890_21-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELê_Quý_Đôn197890-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <dl><dd><i>Hôm nọ Mậu Hợp giả làm ông sư, đến ẩn ở đây, đến nay đã 11 ngày.</i></dd></dl> <p>Quân Nam bèn tìm đến chùa. Lúc đó Mạc Mậu Hợp đang nghiễm nhiên ngồi xếp bằng tròn, gạn hỏi thì Mậu Hợp ấm ớ đáp rằng: </p> <dl><dd><i>Bần tăng tu hành từ hồi còn trẻ tuổi ở am mây này; chén muối, đĩa rau hàng ngày trai dưỡng; thắp hương thờ phật, công đức chuyên làm.</i></dd></dl> <p>Quân Nam triều thấy nhà sư nói hoạt bát khiêm tốn, biết là Mậu Hợp, bèn bắt giữ. Ông tự liệu không thể thoát được, bèn thú thực và nói rằng: </p> <dl><dd><i>Mấy ngày trước đây, tôi chạy trốn ẩn núp trong rừng rậm, đã quá đói khát, dám xin cho một bình rượu uống cho đã.</i></dd></dl> <p>Quân sĩ bèn cho bình rượu. Sau khi Mậu Hợp uống thỏa thích, ngậm ngùi than rằng: </p> <dl><dd><i>Nghiệp chướng quá sâu! Nay cầu làm một người dân thường, cũng không thể được. Tội lỗi chỉ vì tổ tiên đã làm sự giết vua cướp ngôi, đến nỗi con cháu ngày nay phải mắc tội nặng như vầy. Mong tướng sĩ dẫn tôi đến trước Hoàng đế, để bầy tỏ thực tình. Đó là lòng tôi rất mong muốn!</i></dd></dl> <p>Quân Nam triều bèn sai dùng voi chở Mậu Hợp và 2 kỹ nữ, giải về <a href="/wiki/Th%C4%83ng_Long" title="Thăng Long">Thăng Long</a>. Khi ông tới trước hành doanh, <a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_T%C3%B9ng" title="Trịnh Tùng">Trịnh Tùng</a> sai dàn binh mã cực kỳ uy nghiêm, rồi mới cho dẫn Mậu Hợp vào yết kiến. Mậu Hợp lễ dập đầu phủ phục ở ngoài sân. Trịnh Tùng truyền hỏi tới 3 lần, Mậu Hợp vì quá sợ, cứ ấm ớ không thể đáp được, Trịnh Tùng bèn sai dẫn ra ngoài cửa quân, giam tù tại đây. </p><p>Tất cả các quan văn võ của Nam triều đều bàn: </p> <dl><dd><i>Chiếu điều luật, những kẻ phạm tội thoán thí,<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> thì xử theo luật "lăng trì",<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> để làm gương cho mọi người, và đúng phép nước; lại đem thủ cấp tế cáo nhà Tôn miếu, để rửa sỉ nhục của Tiên vương, và bớt cơn giận của thần nhân.</i></dd></dl> <p><a href="/wiki/Tr%E1%BB%8Bnh_T%C3%B9ng" title="Trịnh Tùng">Trịnh Tùng</a> thấy Mạc Mậu Hợp về hàng, không nỡ gia cực hình, bèn sai đem treo sống Mậu Hợp 3 ngày, rồi chém đầu tại bãi cát <a href="/wiki/B%E1%BB%93_%C4%91%E1%BB%81_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_h%C6%B0%E1%BB%9Bng)" class="mw-disambig" title="Bồ đề (định hướng)">Bồ Đề</a>, đem thủ cấp dâng lên vua <a href="/wiki/L%C3%AA_Th%E1%BA%BF_T%C3%B4ng" title="Lê Thế Tông">Lê Thế Tông</a> tại hành tại Vạn Lại ở Thanh Hoa, đem đóng đinh vào hai con <a href="/wiki/M%E1%BA%AFt" title="Mắt">mắt</a>, rồi bêu ra ngoài <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A3" title="Chợ">chợ</a>. Con trai ông là Toàn đặt niên hiệu là "Vũ An", nhưng không được lòng người, thế cô ngầm trốn, không lâu sau cũng bị quân Nam triều bắt được, đem chém đầu tại bến Thảo Tân.<sup id="cite_ref-FOOTNOTELê_Quý_Đôn197891_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELê_Quý_Đôn197891-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Mạc Mậu Hợp ở ngôi vua cộng 29 năm, thọ 30 tuổi. Theo các sử sách chính thống của <a href="/wiki/Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Việt Nam">Việt Nam</a>, vì ông bị giết và sau khi ông chết, <a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">nhà Mạc</a> cũng mất nên không được đặt <a href="/wiki/Mi%E1%BA%BFu_hi%E1%BB%87u" title="Miếu hiệu">miếu hiệu</a> và <a href="/wiki/Th%E1%BB%A5y_hi%E1%BB%87u" title="Thụy hiệu">thụy hiệu</a>. Tuy nhiên, theo công trình nghiên cứu của GS TSKH <a href="/wiki/Phan_%C4%90%C4%83ng_Nh%E1%BA%ADt" title="Phan Đăng Nhật">Phan Đăng Nhật</a>, miếu hiệu của Mạc Mậu Hợp là <b>Anh Tổ</b> (英祖), thụy hiệu đầy đủ là <b>Tĩnh Hoàng đế</b> (靜皇帝).<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sự thất thế của Mạc Mậu Hợp trước hết là sống xa hoa, cái sai lầm căn bản là kiêu ngạo nên ít chịu nghe lời bàn về việc quân cũng như việc triều chính của các bậc lương thần, rồi sau đó là dùng <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_%C4%90%C3%B4n_Nh%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Mạc Đôn Nhượng">Mạc Đôn Nhượng</a> – một con người thiếu bản lĩnh, nhu nhược – làm phụ chính nên dẫn tới sự thất bại. </p><p>Tuy nhiên, sau cái chết của cha con ông, <a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">nhà Mạc</a> không mất hẳn mà vẫn cát cứ tại <a href="/wiki/Cao_B%E1%BA%B1ng" title="Cao Bằng">Cao Bằng</a> thêm hơn 80 năm nữa. </p><p>Theo gia phả họ Ngô Mạc Vĩnh Phúc và tâm linh thì <i>ngài</i> Mạc Mậu Hợp thực tế không phải bị bắt ở Chùa Bồ đề sau đưa về <a href="/wiki/Thanh_H%C3%B3a" title="Thanh Hóa">Thanh Hóa</a> hành hình đóng đinh vào mắt... như sử <a href="/wiki/Nh%C3%A0_L%C3%AA" class="mw-redirect" title="Nhà Lê">nhà Lê</a> đã ghi, thực chất đó là người giả, xác giả được dựng rồi phao tin lên; vua Mạc Mậu Hợp không bị bắt, không dễ bị bắt như vậy... Bên thắng cuộc đương thời, các sử gia Lê-Trịnh viết vậy là để đánh sập ý chí Quan quân, Võ tướng nhà Mạc muốn phục hưng triều Mạc... Các bậc Tiên đế khuyên con cháu họ Mạc hãy tìm ngài linh thiêng xưa ở ẩn các chùa vùng xứ <a href="/wiki/Kinh_B%E1%BA%AFc" title="Kinh Bắc">Kinh Bắc</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Việc_thi_cử"><span id="Vi.E1.BB.87c_thi_c.E1.BB.AD"></span>Việc thi cử</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Việc thi cử”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Việc thi cử"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Trong thời gian làm vua, nối theo nề nếp của cha ông, Mạc Mậu Hợp mở tất cả bảy khoa thi. Khoa thi năm <a href="/wiki/1568" title="1568">1568</a> chọn <a href="/w/index.php?title=V%C5%A9_H%E1%BB%AFu_Ch%C3%ADnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vũ Hữu Chính (trang không tồn tại)">Vũ Hữu Chính</a> thủ khoa, <a href="/wiki/1571" title="1571">1571</a> chọn thủ khoa <a href="/w/index.php?title=Nguy%E1%BB%85n_M%E1%BA%ABn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nguyễn Mẫn (trang không tồn tại)">Nguyễn Mẫn</a>, <a href="/wiki/1574" title="1574">1574</a> chọn <a href="/w/index.php?title=V%C5%A9_V%C4%83n_Khu%C3%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vũ Văn Khuê (trang không tồn tại)">Vũ Văn Khuê</a>, <a href="/wiki/1577" title="1577">1577</a> chọn <a href="/wiki/V%C5%A9_Gi%E1%BB%9Bi" title="Vũ Giới">Vũ Giới</a>, <a href="/wiki/1580" title="1580">1580</a> chọn <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%97_Cung&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đỗ Cung (trang không tồn tại)">Đỗ Cung</a> và khoa thi <a href="/wiki/1583" title="1583">1583</a> chọn thủ khoa là <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%97_Tu%E1%BA%A5n_Ng%E1%BA%A1n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đỗ Tuấn Ngạn (trang không tồn tại)">Đỗ Tuấn Ngạn</a>. </p><p>Ngay cả khi chiến sự ác liệt ở kinh thành, mùa hè năm <a href="/wiki/1592" title="1592">1592</a> ông vẫn mở khoa thi Cử nhân ở bến <a href="/wiki/B%E1%BB%93_%C4%91%E1%BB%81_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_h%C6%B0%E1%BB%9Bng)" class="mw-disambig" title="Bồ đề (định hướng)">Bồ Đề</a>, lấy <a href="/w/index.php?title=Ph%E1%BA%A1m_H%E1%BB%AFu_N%C4%83ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phạm Hữu Năng (trang không tồn tại)">Phạm Hữu Năng</a> và 16 người trúng tuyển. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gia_quyến"><span id="Gia_quy.E1.BA.BFn"></span>Gia quyến</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Gia quyến”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Gia quyến"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Mẹ Mạc Mậu Hợp được xác định là vợ thứ của <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Tuy%C3%AAn_T%C3%B4ng" title="Mạc Tuyên Tông">Mạc Tuyên Tông</a>, năm <a href="/wiki/1600" title="1600">1600</a> bị quân Lê-Trịnh giết khi cùng <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_Cung" title="Mạc Kính Cung">Mạc Kính Cung</a> cố gắng khôi phục nhà Mạc<sup id="cite_ref-dvsktt1718_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-dvsktt1718-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <ul><li>Chính cung: Vũ Thị Hoành, con gái thự vệ sự vệ Cẩm y Phú Sơn hầu <a href="/w/index.php?title=V%C5%A9_V%C4%83n_Kh%C3%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vũ Văn Khê (trang không tồn tại)">Vũ Văn Khê</a></li> <li>Thứ phi: con gái của Thường quốc công Nguyễn Quyện</li></ul> <p>Cũng theo <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Vi%E1%BB%87t_s%E1%BB%AD_k%C3%BD_to%C3%A0n_th%C6%B0" title="Đại Việt sử ký toàn thư">Đại Việt sử ký toàn thư</a>, ngoài Vũ An đế <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_To%C3%A0n" title="Mạc Toàn">Mạc Toàn</a>, Mạc Mậu Hợp còn một người con lớn tuổi hơn, cùng tham gia việc khôi phục kinh thành <a href="/wiki/Th%C4%83ng_Long" title="Thăng Long">Thăng Long</a> năm <a href="/wiki/1600" title="1600">1600</a> với mẹ ông và <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_Cung" title="Mạc Kính Cung">Mạc Kính Cung</a><sup id="cite_ref-dvsktt1718_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-dvsktt1718-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bị_tru_di_cửu_tộc,_một_họ_thành_bốn_mươi_họ[26]"><span id="B.E1.BB.8B_tru_di_c.E1.BB.ADu_t.E1.BB.99c.2C_m.E1.BB.99t_h.E1.BB.8D_th.C3.A0nh_b.E1.BB.91n_m.C6.B0.C6.A1i_h.E1.BB.8D.5B26.5D"></span>Bị tru di cửu tộc, một họ thành bốn mươi họ<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “Bị tru di cửu tộc, một họ thành bốn mươi họ[26]”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Bị tru di cửu tộc, một họ thành bốn mươi họ[26]"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ly_tán"><span id="Ly_t.C3.A1n"></span>Ly tán</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit&section=12" title="Sửa đổi phần “Ly tán”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit&section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Ly tán"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sau khi <a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_M%E1%BA%A1c" class="mw-redirect" title="Triều Mạc">triều Mạc</a> bị diệt, họ Mạc không chỉ bị "<a href="/wiki/Tru_di" title="Tru di">tru di tam tộc</a>" mà bị truy sát đến cửu tộc. Họ Mạc buộc lòng ly tán khắp nơi, lên <a href="/wiki/Cao_B%E1%BA%B1ng" title="Cao Bằng">Cao Bằng</a>, <a href="/wiki/Th%C3%A1i_Nguy%C3%AAn" title="Thái Nguyên">Thái Nguyên</a>, vào tận <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_Nam" title="Quảng Nam">Quảng Nam</a>, <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_Ng%C3%A3i" title="Quảng Ngãi">Quảng Ngãi</a> và phải thay tên đổi họ mới mong sống được. Nhưng đổi như thế nào khi con cháu họ Mạc đã phiêu tán khắp nơi? Đổi họ nhưng phải làm sao giữ gìn gốc tích để đời sau còn biết cội nguồn tìm về. </p><p>Trong cơn nguy cấp, họ Mạc đã tìm thấy phương lược khá vẹn toàn, để dẫu có qua hàng trăm năm vẫn nhận lại được họ gốc của mình. Cách đổi họ này được xem là diệu kế: "khử túc bất khử thủ", nghĩa là: "bỏ chân không bỏ đầu". Theo đó, Mạc trong <a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_H%C3%A1n" title="Chữ Hán">chữ Hán</a> có bộ "thảo đầu". Họ Mạc đã đổi thành hàng chục họ khác bằng cách lấy họ Lê, Hoàng, Phạm, Thái, Nguyễn, Đoàn, Lều, Bế, Ma, Hà, Vũ, Thạch, Bùi Duy, Hoàng Duy... và ghi thêm "bộ thảo" trên đầu các chữ Lê, Hoàng, Phạm, Thái... để làm dấu đó là họ Mạc. Theo tài liệu <i>"Việc cải đổi danh tính họ Mạc"</i> của tác giả <a href="/w/index.php?title=Ho%C3%A0ng_L%C3%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoàng Lê (trang không tồn tại)">Hoàng Lê</a>, tại các địa phương <a href="/wiki/H%C3%A0_N%E1%BB%99i" title="Hà Nội">Hà Nội</a>, <a href="/wiki/Nam_%C4%90%E1%BB%8Bnh" title="Nam Định">Nam Định</a>, <a href="/wiki/Thanh_H%C3%B3a" title="Thanh Hóa">Thanh Hóa</a>, <a href="/wiki/Ngh%E1%BB%87_An" title="Nghệ An">Nghệ An</a>, <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_B%C3%ACnh" title="Quảng Bình">Quảng Bình</a> có họ Hoàng mang bộ "thảo đầu" trên chữ Hoàng thì đó chính là họ Mạc. Tương tự là họ Hoàng, họ Thái ở Đô lương (<a href="/wiki/Ngh%E1%BB%87_An" title="Nghệ An">Nghệ An</a>), Phạm (<a href="/wiki/Nam_%C4%90%E1%BB%8Bnh" title="Nam Định">Nam Định</a>), Lều, Thạch (<a href="/wiki/H%C3%A0_N%E1%BB%99i" title="Hà Nội">Hà Nội</a>), Hà, Vũ (<a href="/wiki/Th%C3%A1i_B%C3%ACnh" title="Thái Bình">Thái Bình</a>), Hoa (<a href="/wiki/H%E1%BA%A3i_Ph%C3%B2ng" title="Hải Phòng">Hải Phòng</a>), Bế, Ma (<a href="/wiki/Cao_B%E1%BA%B1ng" title="Cao Bằng">Cao Bằng</a>), Đoàn (<a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_Giang" title="Bắc Giang">Bắc Giang</a>), Nguyễn, Trần Đăng (<a href="/wiki/H%C3%A0_N%E1%BB%99i" title="Hà Nội">Hà Nội</a>, <a href="/wiki/H%E1%BA%A3i_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Hải Dương">Hải Dương</a>, <a href="/wiki/Th%C3%A1i_B%C3%ACnh" title="Thái Bình">Thái Bình</a>)... Cũng theo tác giả <a href="/w/index.php?title=Ho%C3%A0ng_L%C3%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoàng Lê (trang không tồn tại)">Hoàng Lê</a>, họ Mạc còn đổi họ bằng cách giữ chữ Đăng trong Mạc Đăng Dung, vua Thái Tổ của triều Mạc, làm chữ lót, hình thành nên các họ như: Lê Đăng, Hoàng Đăng, Phạm Đăng, Phan Đăng, Thạch Đăng, Bùi Đăng, Trần Đăng, Nguyễn Đăng... đều là họ Mạc. </p><p>Ông <a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_Nh%C6%B0_Thi%E1%BA%BFt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mạc Như Thiết (trang không tồn tại)">Mạc Như Thiết</a>, tộc trưởng họ Mạc ở làng <a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%95_Trai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cổ Trai (trang không tồn tại)">Cổ Trai</a>, cho biết truy cứu gia phả các dòng họ đã tìm thấy ít nhất 50 họ gốc là họ Mạc. Vì vậy chủ tịch hội đồng Mạc tộc Việt Nam là ông Thái Khắc Việt, phó chủ tịch là các ông Hoàng Văn Kế, Hoàng Trần Hòa, Trần Đăng Úy... Họ Thái và họ Hoàng, họ Trần Đăng của ba vị này đều là họ Mạc. </p><p>Tuy <a href="/wiki/Ch%C3%BAa_Tr%E1%BB%8Bnh" title="Chúa Trịnh">chúa Trịnh</a> vẫn không buông tha, cuộc truy sát trả thù không hề chấm dứt nhưng ở làng <a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%95_Trai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cổ Trai (trang không tồn tại)">Cổ Trai</a>, xã <a href="/wiki/Ng%C5%A9_%C4%90oan" title="Ngũ Đoan">Ngũ Đoan</a>, huyện <a href="/wiki/Ki%E1%BA%BFn_Th%E1%BB%A5y" title="Kiến Thụy">Kiến Thụy</a>, <a href="/wiki/H%E1%BA%A3i_Ph%C3%B2ng" title="Hải Phòng">Hải Phòng</a> (nơi phát tích vương triều <a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">nhà Mạc</a>), các cụ tiền bối bấy giờ nhận định tai ương rồi cũng phải qua, nên cố gắng bằng mọi cách phải giữ lấy họ mình để sau này hậu duệ họ Mạc cứ theo gia phả mà về nhận họ, đúng hơn là phải đổi sang họ Trần để tạm yên, đến khi tình hình lắng xuống thì lại trở về họ Mạc. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Đoàn_tụ"><span id=".C4.90o.C3.A0n_t.E1.BB.A5"></span>Đoàn tụ</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit&section=13" title="Sửa đổi phần “Đoàn tụ”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit&section=13" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đoàn tụ"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ông Mạc Như Thiết xác nhận có câu <a href="/wiki/S%E1%BA%A5m_Tr%E1%BA%A1ng_Tr%C3%ACnh" title="Sấm Trạng Trình">sấm Trạng Trình</a> về chuyện trùng phùng hội ngộ của <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_(h%E1%BB%8D)" title="Mạc (họ)">họ Mạc</a>: "Đó là hai câu tiên tri được khắc ở nhà thờ họ Lều tại <a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%9Dng_T%C3%ADn" title="Thường Tín">Thường Tín</a> (<a href="/wiki/H%C3%A0_N%E1%BB%99i" title="Hà Nội">Hà Nội</a>) và lưu truyền trong dân gian: </p> <table class="cquote" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; color: var(--color-base); background-color: transparent; width: auto;"> <tbody><tr> <td style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;">“ </td> <td style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;"> <p>Tứ bách niên tiền chung phục thủy Thập tam thế hậu dị nhi đồng. </p><p><i>Nghĩa là: bốn trăm năm trước cùng đồng lòng thờ một tổ, mười ba đời sau tuy khác họ nhưng vẫn chung một cội một nguồn.</i> </p> </td> <td style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;">” </td></tr> </tbody></table> <p>Bây giờ đúng vậy, con cháu <a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">nhà Mạc</a> về nhận gốc ngày càng đông, có đến 50 họ với hơn 500 chi họ, chung sức chung lòng lo toan mọi việc lớn nhỏ. Như công trình Di tích lịch sử quốc gia Vương triều <a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">nhà Mạc</a> được <a href="/wiki/Nh%C3%A0_n%C6%B0%E1%BB%9Bc_C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_x%C3%A3_h%E1%BB%99i_ch%E1%BB%A7_ngh%C4%A9a_Vi%E1%BB%87t_Nam" class="mw-redirect" title="Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam">Nhà nước</a> cấp kinh phí xây dựng 200 tỷ đồng, <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_(h%E1%BB%8D)" title="Mạc (họ)">họ Mạc</a> ở khắp nơi đóng góp thêm 80 tỷ đồng để hoàn thành và phục hồi Điện Sùng Đức Long động sau năm <a href="/wiki/1527" title="1527">1527</a> <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Mạc Thái Tổ">Mạc Thái Tổ</a> lên ngôi truy tôn thủy tổ Trạng nguyên <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Hi%E1%BB%83n_T%C3%ADch" title="Mạc Hiển Tích">Mạc Hiển Tích</a> Hồng phúc Đại vương và Lưỡng quốc Trạng nguyên <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_%C4%90%C4%A9nh_Chi" title="Mạc Đĩnh Chi">Mạc Đĩnh Chi</a> Kiến thủy Khâm minh Văn Hoàng đế. Đó là tấm lòng con cháu đối với công lao tiền nhân. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xem_thêm"><span id="Xem_th.C3.AAm"></span>Xem thêm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit&section=14" title="Sửa đổi phần “Xem thêm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit&section=14" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xem thêm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Ch%C3%BAa_Tr%E1%BB%8Bnh" title="Chúa Trịnh">Chúa Trịnh</a></li> <li><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_%C4%90i%E1%BB%83n" title="Mạc Kính Điển">Mạc Kính Điển</a></li> <li><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_Ch%E1%BB%89" title="Mạc Kính Chỉ">Mạc Kính Chỉ</a></li> <li><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_Cung" title="Mạc Kính Cung">Mạc Kính Cung</a></li> <li><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_Khoan" title="Mạc Kính Khoan">Mạc Kính Khoan</a></li> <li><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_V%C5%A9" title="Mạc Kính Vũ">Mạc Kính Vũ</a></li> <li><a href="/wiki/Nguy%E1%BB%85n_K%C3%ADnh" title="Nguyễn Kính">Nguyễn Kính</a></li> <li><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Ng%E1%BB%8Dc_Li%E1%BB%85n" title="Mạc Ngọc Liễn">Mạc Ngọc Liễn</a></li> <li><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_%C4%90%C4%83ng_L%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Mạc Đăng Lượng">Mạc Đăng Lượng</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chú_thích"><span id="Ch.C3.BA_th.C3.ADch"></span>Chú thích</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit&section=15" title="Sửa đổi phần “Chú thích”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit&section=15" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chú thích"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-FOOTNOTEPhạm_Văn_Sơn1983319-1"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTEPhạm_Văn_Sơn1983319_1-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFPhạm_Văn_Sơn1983">Phạm Văn Sơn 1983</a>, tr. 319.</span> </li> <li id="cite_note-dvsktt1718-2">^ <a href="#cite_ref-dvsktt1718_2-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-dvsktt1718_2-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-dvsktt1718_2-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.informatik.uni-leipzig.de/~duc/sach/dvsktt/dvsktt22a.html">Đại Việt sử ký toàn thư, quyển 17</a> ghi: trước khi Mạc Mậu Hợp truyền ngôi cho con, <i>"Năm <a href="/wiki/1592" title="1592">1592</a>... Thái hậu <a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">nhà Mạc</a> bị bắt, lo buồn mà chết"</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.informatik.uni-leipzig.de/~duc/sach/dvsktt/dvsktt23.html">Đại Việt sử ký toàn thư, quyển 18</a> ghi: <i>"Năm <a href="/wiki/1600" title="1600">1600</a>... Mẹ Mạc Mậu Hợp xưng là Quốc mẫu... tông thất họ Mạc... cùng với con trưởng của Mậu Hợp đến kính lạy chào"</i>. Như vậy nhiều khả năng bà hoàng hậu vợ chính của <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Tuy%C3%AAn_T%C3%B4ng" title="Mạc Tuyên Tông">Mạc Tuyên Tông</a> (bị bắt và mất năm <a href="/wiki/1592" title="1592">1592</a>) không phải là mẹ đẻ của Mậu Hợp; mẹ đẻ Mậu Hợp là vợ thứ của Tuyên Tông.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993611-3"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993611_3-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNgô_Sĩ_Liên1993">Ngô Sĩ Liên 1993</a>, tr. 611.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993613-4"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993613_4-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNgô_Sĩ_Liên1993">Ngô Sĩ Liên 1993</a>, tr. 613.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEQuốc_sử_quán_triều_Nguyễn1998652-5"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTEQuốc_sử_quán_triều_Nguyễn1998652_5-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFQuốc_sử_quán_triều_Nguyễn1998">Quốc sử quán triều Nguyễn 1998</a>, tr. 652.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993616-6"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993616_6-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNgô_Sĩ_Liên1993">Ngô Sĩ Liên 1993</a>, tr. 616.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993617-7"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993617_7-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNgô_Sĩ_Liên1993">Ngô Sĩ Liên 1993</a>, tr. 617.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993617-623-8"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993617-623_8-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNgô_Sĩ_Liên1993">Ngô Sĩ Liên 1993</a>, tr. 617-623.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993624-9"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993624_9-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNgô_Sĩ_Liên1993">Ngô Sĩ Liên 1993</a>, tr. 624.</span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text">Đủ tuổi nên về.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993630-11"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993630_11-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNgô_Sĩ_Liên1993">Ngô Sĩ Liên 1993</a>, tr. 630.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993631-12"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993631_12-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNgô_Sĩ_Liên1993">Ngô Sĩ Liên 1993</a>, tr. 631.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993631-632-13"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993631-632_13-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNgô_Sĩ_Liên1993">Ngô Sĩ Liên 1993</a>, tr. 631-632.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993633-14"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993633_14-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNgô_Sĩ_Liên1993">Ngô Sĩ Liên 1993</a>, tr. 633.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993634-15">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993634_15-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993634_15-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNgô_Sĩ_Liên1993">Ngô Sĩ Liên 1993</a>, tr. 634.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993634-635-16"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993634-635_16-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNgô_Sĩ_Liên1993">Ngô Sĩ Liên 1993</a>, tr. 634-635.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993635-17"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993635_17-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNgô_Sĩ_Liên1993">Ngô Sĩ Liên 1993</a>, tr. 635.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEQuốc_sử_quán_triều_Nguyễn1998675-18">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTEQuốc_sử_quán_triều_Nguyễn1998675_18-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTEQuốc_sử_quán_triều_Nguyễn1998675_18-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFQuốc_sử_quán_triều_Nguyễn1998">Quốc sử quán triều Nguyễn 1998</a>, tr. 675.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993636-19">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993636_19-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTENgô_Sĩ_Liên1993636_19-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFNgô_Sĩ_Liên1993">Ngô Sĩ Liên 1993</a>, tr. 636.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTETrần_Trọng_Kim191924-20">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTETrần_Trọng_Kim191924_20-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTETrần_Trọng_Kim191924_20-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFTrần_Trọng_Kim1919">Trần Trọng Kim 1919</a>, tr. 24.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTELê_Quý_Đôn197890-21">^ <a href="#cite_ref-FOOTNOTELê_Quý_Đôn197890_21-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTELê_Quý_Đôn197890_21-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLê_Quý_Đôn1978">Lê Quý Đôn 1978</a>, tr. 90.</span> </li> <li id="cite_note-22"><b><a href="#cite_ref-22">^</a></b> <span class="reference-text">Giết vua cướp ngôi.</span> </li> <li id="cite_note-23"><b><a href="#cite_ref-23">^</a></b> <span class="reference-text">Tùng xẻo.</span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTELê_Quý_Đôn197891-24"><b><a href="#cite_ref-FOOTNOTELê_Quý_Đôn197891_24-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLê_Quý_Đôn1978">Lê Quý Đôn 1978</a>, tr. 91.</span> </li> <li id="cite_note-25"><b><a href="#cite_ref-25">^</a></b> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFGS._TSKH._Phan_Đăng_Nhật2014" class="citation web cs1">GS. TSKH. Phan Đăng Nhật (25 tháng 6 năm 2014). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170225151450/http://vanhien.vn/news/Su-that-ve-vua-Mac-Mau-Hop-22612">“Sự thật về vua Mạc Mậu Hợp”</a>. <i>Văn hiến Việt Nam</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://vanhien.vn/news/Su-that-ve-vua-Mac-Mau-Hop-22612">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 25 tháng 2 năm 2017<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 15 tháng 3 năm 2017</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=V%C4%83n+hi%E1%BA%BFn+Vi%E1%BB%87t+Nam&rft.atitle=S%E1%BB%B1+th%E1%BA%ADt+v%E1%BB%81+vua+M%E1%BA%A1c+M%E1%BA%ADu+H%E1%BB%A3p&rft.date=2014-06-25&rft.au=GS.+TSKH.+Phan+%C4%90%C4%83ng+Nh%E1%BA%ADt&rft_id=http%3A%2F%2Fvanhien.vn%2Fnews%2FSu-that-ve-vua-Mac-Mau-Hop-22612&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AM%E1%BA%A1c+M%E1%BA%ADu+H%E1%BB%A3p" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><b><a href="#cite_ref-26">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://tuoitre.vn/tin/chinh-tri-xa-hoi/phong-su-ky-su/20150714/mot-ho-thanh-bon-muoi-ho/777072.html">“LẠ LÙNG CÁI CHUYỆN HỌ TÊN - KỲ 4: Lạ lùng cái chuyện họ tên: một họ thành bốn mươi họ”</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=L%E1%BA%A0+L%C3%99NG+C%C3%81I+CHUY%E1%BB%86N+H%E1%BB%8C+T%C3%8AN+-+K%E1%BB%B2+4%3A+L%E1%BA%A1+l%C3%B9ng+c%C3%A1i+chuy%E1%BB%87n+h%E1%BB%8D+t%C3%AAn%3A+m%E1%BB%99t+h%E1%BB%8D+th%C3%A0nh+b%E1%BB%91n+m%C6%B0%C6%A1i+h%E1%BB%8D&rft_id=http%3A%2F%2Ftuoitre.vn%2Ftin%2Fchinh-tri-xa-hoi%2Fphong-su-ky-su%2F20150714%2Fmot-ho-thanh-bon-muoi-ho%2F777072.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AM%E1%BA%A1c+M%E1%BA%ADu+H%E1%BB%A3p" class="Z3988"></span> <span class="cs1-visible-error error citation-comment">line feed character trong <code class="cs1-code">|tiêu đề=</code> tại ký tự số 34 (<a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:L%E1%BB%97i_CS1#invisible_char" title="Trợ giúp:Lỗi CS1">trợ giúp</a>)</span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tham_khảo"><span id="Tham_kh.E1.BA.A3o"></span>Tham khảo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&veaction=edit&section=16" title="Sửa đổi phần “Tham khảo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&action=edit&section=16" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tham khảo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFNgô_Sĩ_Liên1993" class="citation cs2"><a href="/wiki/Ng%C3%B4_S%C4%A9_Li%C3%AAn" title="Ngô Sĩ Liên">Ngô Sĩ Liên</a> (1993), <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170306131259/http://www.nomfoundation.org/nom-project/History-of-Greater-Vietnam?uiLang=vn"><i>Đại Việt sử ký toàn thư</i></a> , <a href="/wiki/H%C3%A0_N%E1%BB%99i" title="Hà Nội">Hà Nội</a>: Nhà Xuất bản Khoa học Xã hội, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nomfoundation.org/nom-project/History-of-Greater-Vietnam?uiLang=vn">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 6 tháng 3 năm 2017<span class="reference-accessdate">, truy cập ngày 15 tháng 3 năm 2017</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C4%90%E1%BA%A1i+Vi%E1%BB%87t+s%E1%BB%AD+k%C3%BD+to%C3%A0n+th%C6%B0&rft.place=H%C3%A0+N%E1%BB%99i&rft.edition=N%E1%BB%99i+c%C3%A1c+quan+b%E1%BA%A3n&rft.pub=Nh%C3%A0+Xu%E1%BA%A5t+b%E1%BA%A3n+Khoa+h%E1%BB%8Dc+X%C3%A3+h%E1%BB%99i&rft.date=1993&rft.au=Ng%C3%B4+S%C4%A9+Li%C3%AAn&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nomfoundation.org%2Fnom-project%2FHistory-of-Greater-Vietnam%3FuiLang%3Dvn&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AM%E1%BA%A1c+M%E1%BA%ADu+H%E1%BB%A3p" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFQuốc_sử_quán_triều_Nguyễn1998" class="citation cs2"><a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_S%E1%BB%AD_Qu%C3%A1n" class="mw-redirect mw-disambig" title="Quốc Sử Quán">Quốc sử quán triều Nguyễn</a> (1998), <a rel="nofollow" class="external text" href="https://quangduc.com/images/file/KZPU77gk0AgQAKVI/kham-dinh-viet-su-thong-giam.pdf"><i>Khâm định Việt sử Thông giám Cương mục</i></a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>, Hà Nội</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Kh%C3%A2m+%C4%91%E1%BB%8Bnh+Vi%E1%BB%87t+s%E1%BB%AD+Th%C3%B4ng+gi%C3%A1m+C%C6%B0%C6%A1ng+m%E1%BB%A5c&rft.place=H%C3%A0+N%E1%BB%99i&rft.date=1998&rft.au=Qu%E1%BB%91c+s%E1%BB%AD+qu%C3%A1n+tri%E1%BB%81u+Nguy%E1%BB%85n&rft_id=https%3A%2F%2Fquangduc.com%2Fimages%2Ffile%2FKZPU77gk0AgQAKVI%2Fkham-dinh-viet-su-thong-giam.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AM%E1%BA%A1c+M%E1%BA%ADu+H%E1%BB%A3p" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFTrần_Trọng_Kim1919" class="citation cs2"><a href="/wiki/Tr%E1%BA%A7n_Tr%E1%BB%8Dng_Kim" title="Trần Trọng Kim">Trần Trọng Kim</a> (1919), <a class="external text" href="https://vi.wikisource.org/wiki/Vi%E1%BB%87t_Nam_s%E1%BB%AD_l%C6%B0%E1%BB%A3c"><i>Việt Nam sử lược</i></a> , <a href="/wiki/H%C3%A0_N%E1%BB%99i" title="Hà Nội">Hà Nội</a>: Trung Bắc Tân Văn</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Vi%E1%BB%87t+Nam+s%E1%BB%AD+l%C6%B0%E1%BB%A3c&rft.place=H%C3%A0+N%E1%BB%99i&rft.edition=N%E1%BB%99i+c%C3%A1c+quan+b%E1%BA%A3n&rft.pub=Trung+B%E1%BA%AFc+T%C3%A2n+V%C4%83n&rft.date=1919&rft.au=Tr%E1%BA%A7n+Tr%E1%BB%8Dng+Kim&rft_id=https%3A%2F%2Fvi.wikisource.org%2Fwiki%2FVi%25E1%25BB%2587t_Nam_s%25E1%25BB%25AD_l%25C6%25B0%25E1%25BB%25A3c&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AM%E1%BA%A1c+M%E1%BA%ADu+H%E1%BB%A3p" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPhạm_Văn_Sơn1983" class="citation cs2"><a href="/wiki/Ph%E1%BA%A1m_V%C4%83n_S%C6%A1n" title="Phạm Văn Sơn">Phạm Văn Sơn</a> (1983), <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vanlangsj.org/tailieu/vstt.pdf"><i>Việt sử toàn thư: Từ Thượng Cổ Đến Hiện đại</i></a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> , <a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Nhật Bản">Nhật Bản</a>: Hiệp hội người Việt tại Nhật Bản</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Vi%E1%BB%87t+s%E1%BB%AD+to%C3%A0n+th%C6%B0%3A+T%E1%BB%AB+Th%C6%B0%E1%BB%A3ng+C%E1%BB%95+%C4%90%E1%BA%BFn+Hi%E1%BB%87n+%C4%91%E1%BA%A1i&rft.place=Nh%E1%BA%ADt+B%E1%BA%A3n&rft.edition=B%E1%BA%A3n+%C4%91i%E1%BB%87n+t%E1%BB%AD&rft.pub=Hi%E1%BB%87p+h%E1%BB%99i+ng%C6%B0%E1%BB%9Di+Vi%E1%BB%87t+t%E1%BA%A1i+Nh%E1%BA%ADt+B%E1%BA%A3n&rft.date=1983&rft.au=Ph%E1%BA%A1m+V%C4%83n+S%C6%A1n&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.vanlangsj.org%2Ftailieu%2Fvstt.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AM%E1%BA%A1c+M%E1%BA%ADu+H%E1%BB%A3p" class="Z3988"></span></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLê_Quý_Đôn1978" class="citation cs2"><a href="/wiki/L%C3%AA_Qu%C3%BD_%C4%90%C3%B4n" title="Lê Quý Đôn">Lê Quý Đôn</a> (1978), <a rel="nofollow" class="external text" href="https://quangduc.com/images/file/2UUVHLok0AgQAEAb/dai-viet-thong-su.pdf"><i>Đại Việt thông sử</i></a> <span class="cs1-format">(PDF)</span> , <a href="/wiki/H%C3%A0_N%E1%BB%99i" title="Hà Nội">Hà Nội</a>: Nhà Xuất Bản Khoa Học Xã Hội</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C4%90%E1%BA%A1i+Vi%E1%BB%87t+th%C3%B4ng+s%E1%BB%AD&rft.place=H%C3%A0+N%E1%BB%99i&rft.edition=B%E1%BA%A3n+%C4%91i%E1%BB%87n+t%E1%BB%AD&rft.pub=Nh%C3%A0+Xu%E1%BA%A5t+B%E1%BA%A3n+Khoa+H%E1%BB%8Dc+X%C3%A3+H%E1%BB%99i&rft.date=1978&rft.au=L%C3%AA+Qu%C3%BD+%C4%90%C3%B4n&rft_id=https%3A%2F%2Fquangduc.com%2Fimages%2Ffile%2F2UUVHLok0AgQAEAb%2Fdai-viet-thong-su.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AM%E1%BA%A1c+M%E1%BA%ADu+H%E1%BB%A3p" class="Z3988"></span></li> <li><i>Các triều đại Việt Nam</i> - Quỳnh Cư, Đỗ Đức Hùng, Nhà Xuất bản Thanh niên, 2001.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://book.douban.com/subject/20505129/"><i>Vương thất hậu duệ dữ phản loạn giả</i></a> (Việt Nam Mạc thị gia tộc dữ Trung Quốc quan hệ nghiên cứu) Tác giả: Ngưu Quân Khải. Thế giới đồ thư xuất bản công ty, 11/2012 - Đông Nam Á nghiên cứu chúng thư <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9787510054129" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 9787510054129</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://vanhien.vn/news/Nha-Mac-voi-3-thoi-ky-lich-su-va-12-doi-vua-39635"><i>Nhà Mạc với 3 thời kỳ lịch sử và 12 đời vua</i></a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190503003258/http://vanhien.vn/news/Nha-Mac-voi-3-thoi-ky-lich-su-va-12-doi-vua-39635">Lưu trữ</a> 2019-05-03 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> Văn hiến Việt Nam: Dân tộc - Hội nhập - Nhân văn GS TSKH Phan Đăng Nhật | Thứ Sáu, 10/10/2014 07:25 GMT +7</li></ul> <table class="wikitable succession-box noprint" style="margin:0.5em auto; font-size:95%;clear:both;"> <tbody><tr> <td colspan="3" style="border-top: 5px solid #FFD700; text-align:center;"><div>Mạc Mậu Hợp</div><div><b><a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">Hoàng tộc họ Mạc</a></b></div><span style="white-space:nowrap; font-size:90%; margin:2em"><b>Sinh:</b> , 1560 </span><span style="white-space:nowrap; font-size:90%; margin:2em"> <b>Mất:</b> , 1592</span> </td></tr> <tr> <th colspan="3" style="border-top: 5px solid #ACE777;">Tước hiệu </th></tr> <tr style="text-align:center;"> <td style="width:30%;" rowspan="1">Tiền nhiệm<br /><span style="font-weight: bold"><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Tuy%C3%AAn_T%C3%B4ng" title="Mạc Tuyên Tông">Mạc Tuyên Tông</a></span> </td> <td style="width: 40%; text-align: center;" rowspan="1"><b><a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc">Hoàng đế nhà Mạc</a></b><br />1562-1592 </td> <td style="width: 30%; text-align: center;" rowspan="1">Kế nhiệm<br /><span style="font-weight: bold"><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_To%C3%A0n" title="Mạc Toàn">Mạc Toàn</a></span> </td></tr> <tr> <th colspan="3" style="background: #79DBFF;"><i>Tước hiệu thừa kế trên danh nghĩa</i> </th></tr> <tr style="text-align:center;"> <td style="width:30%;" rowspan="1">Tiền nhiệm<br /><span style="font-weight: bold"><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Tuy%C3%AAn_T%C3%B4ng" title="Mạc Tuyên Tông">Mạc Tuyên Tông</a></span> </td> <td style="width: 40%; text-align: center;" rowspan="1"><small><b>— DANH NGHĨA —</b></small><br /><i><b><a href="/wiki/Vua_Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Vua Việt Nam">Hoàng đế Đại Việt</a></b></i><br />1562-1592<br /><span style="font-size: 90%;">Lý do cho sự thất bại kế vị:</span><br /><span style="font-size: 90%;">Họ Mạc mất Thăng Long phải chạy lên Cao Bằng</span> </td> <td style="width: 30%; text-align: center;" rowspan="1">Kế nhiệm<br /><span style="font-weight: bold"><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_To%C3%A0n" title="Mạc Toàn">Mạc Toàn</a></span> </td></tr> </tbody></table> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70958518">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71573313">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Vua_nhà_Mạc" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#F0E68C;"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Bản mẫu:Vua nhà Mạc"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Thảo luận Bản mẫu:Vua nhà Mạc"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Vua_nhà_Mạc" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Nhà Mạc"><span style="color:#000000">Vua nhà Mạc</span></a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;text-align:center;"><div style="padding:0 0.25em"><span style="font-size:110%"><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Mạc Thái Tổ">Thái Tổ</a> <b>·</b> <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Th%C3%A1i_T%C3%B4ng" title="Mạc Thái Tông">Thái Tông</a> <b>·</b> <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Hi%E1%BA%BFn_T%C3%B4ng" title="Mạc Hiến Tông">Hiến Tông</a> <b>·</b> <i><a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Ch%C3%ADnh_Trung" title="Mạc Chính Trung">Mạc Chính Trung</a></i> <b>·</b> <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Tuy%C3%AAn_T%C3%B4ng" title="Mạc Tuyên Tông">Tuyên Tông</a> <b>·</b> <a class="mw-selflink selflink">Mạc Mậu Hợp</a> <b>·</b> <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_To%C3%A0n" title="Mạc Toàn">Mạc Toàn</a></span></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;text-align:center;"><div style="padding:0 0.25em"><span style="font-size:100%"><b>Hậu kỳ</b>: <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_Ch%E1%BB%89" title="Mạc Kính Chỉ">Mạc Kính Chỉ</a> <b>·</b> <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_Cung" title="Mạc Kính Cung">Mạc Kính Cung</a> <b>·</b> <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_Khoan" title="Mạc Kính Khoan">Mạc Kính Khoan</a> <b>·</b> <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_V%C5%A9" title="Mạc Kính Vũ">Mạc Kính Vũ</a> <b>·</b> <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_H%E1%BA%BB" title="Mạc Kính Hẻ">Mạc Kính Hẻ</a> <b>·</b> <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_K%C3%ADnh_Quang" title="Mạc Kính Quang">Mạc Kính Quang</a></span></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;text-align:center;"><div style="padding:0 0.25em"><b>Truy tôn</b> (追尊): <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_%C4%90%C4%A9nh_Chi" title="Mạc Đĩnh Chi">Văn Đế (文帝)</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_Dao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mạc Dao (trang không tồn tại)">Tuyên Hưu Đế (宣休帝)</a> <b>·</b> <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_Th%C3%BAy" title="Mạc Thúy">Dụ Tổ (裕祖)</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_Cao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mạc Cao (trang không tồn tại)">Ý Tổ (懿祖)</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_B%C3%ACnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mạc Bình (trang không tồn tại)">Hoằng Tổ (弘祖)</a> <b>·</b> <a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_H%E1%BB%8Bch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mạc Hịch (trang không tồn tại)">Chiêu Tổ (昭祖)</a></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;text-align:center;"><div style="padding:0 0.25em"><div> <hr /> </div> <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Danh_s%C3%A1ch_vua_v%C3%A0_ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF_Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Bản mẫu:Danh sách vua và hoàng đế Việt Nam">Vua Việt Nam</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:H%C3%B9ng_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Bản mẫu:Hùng Vương">Hùng Vương</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_Th%E1%BB%A5c" title="Bản mẫu:Vua nhà Thục">An Dương Vương</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_Tri%E1%BB%87u" title="Bản mẫu:Vua nhà Triệu">Nhà Triệu</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Hai_B%C3%A0_Tr%C6%B0ng" title="Bản mẫu:Hai Bà Trưng">Trưng Vương</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_Vi%E1%BB%87t_Nam_th%E1%BB%9Di_B%E1%BA%AFc_thu%E1%BB%99c" title="Bản mẫu:Vua Việt Nam thời Bắc thuộc">Bắc thuộc</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_Ti%E1%BB%81n_L%C3%BD" title="Bản mẫu:Vua nhà Tiền Lý">Nhà Tiền Lý</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_Vi%E1%BB%87t_Nam_th%E1%BB%9Di_T%E1%BB%B1_ch%E1%BB%A7" title="Bản mẫu:Vua Việt Nam thời Tự chủ">Tự chủ</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_Ng%C3%B4" title="Bản mẫu:Vua nhà Ngô">Nhà Ngô</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_%C4%90inh" title="Bản mẫu:Vua nhà Đinh">Nhà Đinh</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_Ti%E1%BB%81n_L%C3%AA" title="Bản mẫu:Vua nhà Tiền Lê">Nhà Tiền Lê</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_L%C3%BD" title="Bản mẫu:Vua nhà Lý">Nhà Lý</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_Tr%E1%BA%A7n" title="Bản mẫu:Vua nhà Trần">Nhà Trần</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_H%E1%BB%93" title="Bản mẫu:Vua nhà Hồ">Nhà Hồ</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_H%E1%BA%ADu_L%C3%AA" title="Bản mẫu:Vua nhà Hậu Lê">Nhà Hậu Lê</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Bản mẫu:Vua nhà Mạc">Nhà Mạc</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ch%C3%BAa_Tr%E1%BB%8Bnh" title="Bản mẫu:Chúa Trịnh">Chúa Trịnh</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ch%C3%BAa_Nguy%E1%BB%85n" title="Bản mẫu:Chúa Nguyễn">Chúa Nguyễn</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_T%C3%A2y_S%C6%A1n" title="Bản mẫu:Vua nhà Tây Sơn">Nhà Tây Sơn</a> • <a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_Nguy%E1%BB%85n" title="Bản mẫu:Vua nhà Nguyễn">Nhà Nguyễn</a></div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Mạc_Mậu_Hợp&oldid=71675226">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Mạc_Mậu_Hợp&oldid=71675226</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Vua_nh%C3%A0_M%E1%BA%A1c" title="Thể loại:Vua nhà Mạc">Vua nhà Mạc</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_H%E1%BA%A3i_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Thể loại:Người Hải Dương">Người Hải Dương</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Vua_thi%E1%BA%BFu_nhi_Vi%E1%BB%87t_Nam" title="Thể loại:Vua thiếu nhi Việt Nam">Vua thiếu nhi Việt Nam</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Vua_Vi%E1%BB%87t_Nam_b%E1%BB%8B_gi%E1%BA%BFt" title="Thể loại:Vua Việt Nam bị giết">Vua Việt Nam bị giết</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:M%E1%BA%A5t_n%C4%83m_1592" title="Thể loại:Mất năm 1592">Mất năm 1592</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Sinh_n%C4%83m_1560" title="Thể loại:Sinh năm 1560">Sinh năm 1560</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:An_Nam_%C4%91%C3%B4_th%E1%BB%91ng_s%E1%BB%A9" title="Thể loại:An Nam đô thống sứ">An Nam đô thống sứ</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_tham_gia_chi%E1%BA%BFn_d%E1%BB%8Bch_qu%C3%A2n_s%E1%BB%B1_trong_th%E1%BB%9Di_k%E1%BB%B3_L%C3%AA-M%E1%BA%A1c_ph%C3%A2n_tranh" title="Thể loại:Người tham gia chiến dịch quân sự trong thời kỳ Lê-Mạc phân tranh">Người tham gia chiến dịch quân sự trong thời kỳ Lê-Mạc phân tranh</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_c%C3%B3_th%E1%BB%9Di_bi%E1%BB%83u" title="Thể loại:Trang có thời biểu">Trang có thời biểu</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%97i_CS1:_k%C3%BD_t%E1%BB%B1_%E1%BA%A9n" title="Thể loại:Lỗi CS1: ký tự ẩn">Lỗi CS1: ký tự ẩn</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ki%E1%BB%83m_so%C3%A1t_t%C3%ADnh_nh%E1%BA%A5t_qu%C3%A1n_v%E1%BB%9Bi_0_y%E1%BA%BFu_t%E1%BB%91" title="Thể loại:Kiểm soát tính nhất quán với 0 yếu tố">Kiểm soát tính nhất quán với 0 yếu tố</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_%C4%91%E1%BB%99ng_ISBN" title="Thể loại:Trang sử dụng liên kết tự động ISBN">Trang sử dụng liên kết tự động ISBN</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 2 tháng 9 năm 2024, 15:43.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-gjvwm","wgBackendResponseTime":144,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.504","walltime":"0.743","ppvisitednodes":{"value":3552,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":56741,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":5402,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":1,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":36262,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 646.268 1 -total"," 25.41% 164.199 2 Bản_mẫu:Infobox"," 24.55% 158.688 1 Bản_mẫu:Thông_tin_nhân_vật_hoàng_gia"," 19.52% 126.122 1 Bản_mẫu:Authority_control"," 18.56% 119.977 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 16.58% 107.155 25 Bản_mẫu:Sfn"," 14.46% 93.473 2 Bản_mẫu:Chú_thích_web"," 7.36% 47.582 1 Bản_mẫu:Vua_nhà_Mạc"," 7.00% 45.254 1 Bản_mẫu:Navbox"," 6.68% 43.146 5 Bản_mẫu:Citation"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.273","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":4452113,"limit":52428800},"limitreport-logs":"anchor_id_list = table#1 {\n [\"CITEREFGS._TSKH._Phan_Đăng_Nhật\"] = 1,\n [\"CITEREFLê_Quý_Đôn1978\"] = 1,\n [\"CITEREFNgô_Sĩ_Liên1993\"] = 1,\n [\"CITEREFPhạm_Văn_Sơn1983\"] = 1,\n [\"CITEREFQuốc_sử_quán_triều_Nguyễn1998\"] = 1,\n [\"CITEREFTrần_Trọng_Kim1919\"] = 1,\n}\ntemplate_list = table#1 {\n [\"Authority control\"] = 1,\n [\"Chú thích web\"] = 2,\n [\"Citation\"] = 5,\n [\"Cquote\"] = 1,\n [\"End\"] = 1,\n [\"S-aft\"] = 2,\n [\"S-bef\"] = 2,\n [\"S-hou\"] = 1,\n [\"S-pre\"] = 1,\n [\"S-reg\"] = 1,\n [\"S-start\"] = 1,\n [\"S-ttl\"] = 1,\n [\"S-tul\"] = 1,\n [\"Sfn\"] = 25,\n [\"Tham khảo\"] = 1,\n [\"Thông tin nhân vật hoàng gia\"] = 1,\n [\"Vua nhà Mạc\"] = 1,\n [\"Webarchive\"] = 1,\n}\narticle_whitelist = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-5457f5c844-7w872","timestamp":"20241120075124","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"M\u1ea1c M\u1eadu H\u1ee3p","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1033940","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1033940","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2007-11-05T11:40:14Z","dateModified":"2024-09-02T15:43:52Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/b\/b8\/Statue_of_Emperor_M%E1%BA%A1c_M%E1%BA%ADu_H%E1%BB%A3p.jpg"}</script> </body> </html>