CINXE.COM

Jean Delumeau — Wikipédia

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="fr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Jean Delumeau — Wikipédia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )frwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janvier","février","mars","avril","mai","juin","juillet","août","septembre","octobre","novembre","décembre"],"wgRequestId":"640e7847-4be8-4fb7-a77d-194e5d54dde2","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Jean_Delumeau","wgTitle":"Jean Delumeau","wgCurRevisionId":223746374,"wgRevisionId":223746374,"wgArticleId":148745,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Page utilisant P569","Page utilisant P19","Page utilisant P570","Page utilisant P20","Page utilisant P1477","Page utilisant P27","Page utilisant P69","Page utilisant P106","Page utilisant P40","Page utilisant P108","Page utilisant P463","Page utilisant P166","Page utilisant P39","Article utilisant l'infobox Biographie2 avec la charte histoire","Article à illustrer Biographie","Article utilisant l'infobox Biographie2","Article utilisant une Infobox","Page utilisant P4716","Page utilisant P5243","Page utilisant P5443","Page utilisant P2732","Page pointant vers des bases externes","Page pointant vers des bases relatives à la recherche","Page utilisant P5645","Page pointant vers des bases relatives à la littérature","Page utilisant P10780","Page pointant vers des bases relatives à plusieurs domaines","Page utilisant P345","Page pointant vers des bases relatives à l'audiovisuel","Page utilisant P7902","Page utilisant P7982","Page utilisant P7305","Page utilisant P3365","Page utilisant P4124","Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes","Article de Wikipédia avec notice d'autorité","Portail:Historiographie/Articles liés","Portail:Christianisme/Articles liés","Portail:Religions et croyances/Articles liés","Portail:Renaissance/Articles liés","Portail:Époque moderne/Articles liés","Portail:Histoire/Articles liés","Portail:Université/Articles liés","Portail:Éducation/Articles liés","Portail:France/Articles liés","Portail:Europe/Articles liés","Portail:Rennes/Articles liés","Portail:Ille-et-Vilaine/Articles liés","Portail:Bretagne/Articles liés","Wikipédia:Article biographique","Portail:Biographie/Articles liés/Culture et arts","Historien moderniste français","Historien de la Renaissance","Historien français du XXe siècle","Historien français du XXIe siècle","Historien du christianisme","Historien des idées","Historien des sensibilités","Historien des Annales","Universitaire français du XXe siècle","Universitaire français du XXIe siècle","Professeur émérite","Professeur des universités","Professeur au Collège de France","Professeur à l'université Paris I Panthéon-Sorbonne","Enseignant à l'École des hautes études en sciences sociales","Enseignant à l'École pratique des hautes études","Enseignant à l'université Rennes-II","Enseignant à l'École polytechnique","Écrivain français du XXe siècle","Écrivain français du XXIe siècle","Écrivain catholique français","Candidat à l'Académie française","Membre de l'Académie des inscriptions et belles-lettres","Membre de l'Academia Europaea","Membre honoraire de l'Institut universitaire de France","Membre de l'École française de Rome","Docteur honoris causa de l'université de Deusto","Docteur honoris causa de l'université de Bucarest","Docteur honoris causa de l'Université de Sherbrooke","Docteur honoris causa de l'université de Porto","Docteur honoris causa de l'université de Liège","Lauréat de la médaille d'argent du CNRS","Lauréat du grand prix Gobert","Lauréat du prix Montyon","Lauréat du prix Thiers","Commandeur de la Légion d'honneur promu en 1999","Commandeur de l'ordre national du Mérite","Commandeur des Palmes académiques","Commandeur des Arts et des Lettres","Agrégé d'histoire","Élève de l'École normale supérieure","Étudiant de la faculté des lettres de Paris","Élève du lycée Thiers","Élève du lycée Masséna","Auteur publié par les éditions Fayard","Auteur publié par les éditions Desclée de Brouwer","Naissance en juin 1923","Naissance à Nantes","Naissance dans la Loire-Inférieure","Décès en janvier 2020","Décès à Brest","Décès à 96 ans"],"wgPageViewLanguage":"fr","wgPageContentLanguage":"fr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Jean_Delumeau","wgRelevantArticleId":148745,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"fr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"fr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q767691","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ArchiveLinks","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=startup&amp;only=scripts&amp;raw=1&amp;skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=fr&amp;modules=site.styles&amp;only=styles&amp;skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.20"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Jean Delumeau — Wikipédia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//fr.m.wikipedia.org/wiki/Jean_Delumeau"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Modifier" href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (fr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//fr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Jean_Delumeau"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Flux Atom de Wikipédia" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes&amp;feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Jean_Delumeau rootpage-Jean_Delumeau skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Aller au contenu</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navigation </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" title="Accueil général [z]" accesskey="z"><span>Accueil</span></a></li><li id="n-thema" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portail:Accueil"><span>Portails thématiques</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Page_au_hasard" title="Affiche un article au hasard [x]" accesskey="x"><span>Article au hasard</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contact"><span>Contact</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_sp%C3%A9ciales"><span>Pages spéciales</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Contribuer" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Contribuer" > <div class="vector-menu-heading"> Contribuer </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-aboutwp" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:D%C3%A9buter"><span>Débuter sur Wikipédia</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Aide:Accueil" title="Accès à l’aide"><span>Aide</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_de_la_communaut%C3%A9" title="À propos du projet, ce que vous pouvez faire, où trouver les informations"><span>Communauté</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Modifications_r%C3%A9centes" title="Liste des modifications récentes sur le wiki [r]" accesskey="r"><span>Modifications récentes</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Accueil_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="l&#039;encyclopédie libre" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-fr.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Recherche" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia" aria-label="Rechercher sur Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Rechercher sur Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Outils personnels"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Modifier l&#039;apparence de la taille, de la largeur et de la couleur de la police de la page" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Apparence" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Apparence</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr" class=""><span>Faire un don</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Jean+Delumeau" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire." class=""><span>Créer un compte</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Jean+Delumeau" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o" class=""><span>Se connecter</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Plus d’options" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils personnels" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Outils personnels</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu utilisateur" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&amp;wmf_medium=sidebar&amp;wmf_campaign=fr.wikipedia.org&amp;uselang=fr"><span>Faire un don</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Cr%C3%A9er_un_compte&amp;returnto=Jean+Delumeau" title="Nous vous encourageons à créer un compte utilisateur et vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Créer un compte</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Connexion&amp;returnto=Jean+Delumeau" title="Nous vous encourageons à vous connecter ; ce n’est cependant pas obligatoire. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Se connecter</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Pages pour les contributeurs déconnectés <a href="/wiki/Aide:Premiers_pas" aria-label="En savoir plus sur la contribution"><span>en savoir plus</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_contributions" title="Une liste des modifications effectuées depuis cette adresse IP [y]" accesskey="y"><span>Contributions</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Mes_discussions" title="La page de discussion pour les contributions depuis cette adresse IP [n]" accesskey="n"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sommaire" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sommaire</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">masquer</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Début</div> </a> </li> <li id="toc-Biographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Biographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Biographie</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Biographie-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Biographie</span> </button> <ul id="toc-Biographie-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Carrière" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Carrière"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Carrière</span> </div> </a> <ul id="toc-Carrière-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Carrière_universitaire" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Carrière_universitaire"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.1</span> <span>Carrière universitaire</span> </div> </a> <ul id="toc-Carrière_universitaire-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Membre_de_l&#039;Institut" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Membre_de_l&#039;Institut"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.2</span> <span>Membre de l'Institut</span> </div> </a> <ul id="toc-Membre_de_l&#039;Institut-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fonctions_honorifiques_et_engagements" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Fonctions_honorifiques_et_engagements"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.3</span> <span>Fonctions honorifiques et engagements</span> </div> </a> <ul id="toc-Fonctions_honorifiques_et_engagements-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Décès" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Décès"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1.3.1</span> <span>Décès</span> </div> </a> <ul id="toc-Décès-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Vie_privée" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vie_privée"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Vie privée</span> </div> </a> <ul id="toc-Vie_privée-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Spécialiste_de_l&#039;évolution_de_la_conscience_religieuse" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Spécialiste_de_l&#039;évolution_de_la_conscience_religieuse"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Spécialiste de l'évolution de la conscience religieuse</span> </div> </a> <ul id="toc-Spécialiste_de_l&#039;évolution_de_la_conscience_religieuse-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Publications" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Publications"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Publications</span> </div> </a> <ul id="toc-Publications-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Distinctions" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Distinctions"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Distinctions</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Distinctions-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Distinctions</span> </button> <ul id="toc-Distinctions-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Décorations" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Décorations"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Décorations</span> </div> </a> <ul id="toc-Décorations-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Docteur_honoris_causa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Docteur_honoris_causa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Docteur <i>honoris causa</i></span> </div> </a> <ul id="toc-Docteur_honoris_causa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Prix_et_récompenses" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Prix_et_récompenses"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Prix et récompenses</span> </div> </a> <ul id="toc-Prix_et_récompenses-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notes_et_références" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notes_et_références"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Notes et références</span> </div> </a> <ul id="toc-Notes_et_références-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Annexes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Annexes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Annexes</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Annexes-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Afficher / masquer la sous-section Annexes</span> </button> <ul id="toc-Annexes-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliographie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliographie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Bibliographie</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliographie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liens_externes" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Liens_externes"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Liens externes</span> </div> </a> <ul id="toc-Liens_externes-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Table des matières" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Jean Delumeau</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Aller à un article dans une autre langue. Disponible en 14 langues." > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-14" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">14 langues</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D8%A7%D9%86_%D8%AF%D9%8A%D9%84%D9%88%D9%85%D9%88" title="جان ديلومو – arabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="جان ديلومو" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%D9%88%D9%86_%D8%AF%D9%8A%D9%84%D9%88%D9%85%D9%88" title="جون ديلومو – arabe égyptien" lang="arz" hreflang="arz" data-title="جون ديلومو" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="arabe égyptien" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD_%D0%94%D0%B5%D0%BB%D1%8E%D0%BC%D0%BE" title="Жан Делюмо – bulgare" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Жан Делюмо" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bulgare" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Jean_Delumeau" title="Jean Delumeau – catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Jean Delumeau" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Jean_Delumeau" title="Jean Delumeau – tchèque" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Jean Delumeau" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="tchèque" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Jean_Delumeau" title="Jean Delumeau – allemand" lang="de" hreflang="de" data-title="Jean Delumeau" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="allemand" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Jean_Delumeau" title="Jean Delumeau – anglais" lang="en" hreflang="en" data-title="Jean Delumeau" data-language-autonym="English" data-language-local-name="anglais" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Jean_Delumeau" title="Jean Delumeau – espagnol" lang="es" hreflang="es" data-title="Jean Delumeau" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espagnol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Jean_Delumeau" title="Jean Delumeau – italien" lang="it" hreflang="it" data-title="Jean Delumeau" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italien" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Ioannes_Delumeau" title="Ioannes Delumeau – latin" lang="la" hreflang="la" data-title="Ioannes Delumeau" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latin" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Jean_Delumeau" title="Jean Delumeau – polonais" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Jean Delumeau" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polonais" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Jean_Delumeau" title="Jean Delumeau – portugais" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Jean Delumeau" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugais" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD_%D0%94%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%BE" title="Жан Делимо – serbe" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Жан Делимо" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbe" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D0%B0%D0%BD_%D0%94%D0%B5%D0%BB%D1%8E%D0%BC%D0%BE" title="Жан Делюмо – ukrainien" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Жан Делюмо" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukrainien" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q767691#sitelinks-wikipedia" title="Modifier les liens interlangues" class="wbc-editpage">Modifier les liens</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaces de noms"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Jean_Delumeau" title="Voir le contenu de la page [c]" accesskey="c"><span>Article</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discussion:Jean_Delumeau" rel="discussion" title="Discussion au sujet de cette page de contenu [t]" accesskey="t"><span>Discussion</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Modifier la variante de langue" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">français</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Affichages"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Jean_Delumeau"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=history" title="Historique des versions de cette page [h]" accesskey="h"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Outils" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Outils</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Outils</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">masquer</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Plus d’options" > <div class="vector-menu-heading"> Actions </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Jean_Delumeau"><span>Lire</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit" title="Modifier cette page [v]" accesskey="v"><span>Modifier</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit" title="Modifier le wikicode de cette page [e]" accesskey="e"><span>Modifier le code</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=history"><span>Voir l’historique</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Général </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Pages_li%C3%A9es/Jean_Delumeau" title="Liste des pages liées qui pointent sur celle-ci [j]" accesskey="j"><span>Pages liées</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Suivi_des_liens/Jean_Delumeau" rel="nofollow" title="Liste des modifications récentes des pages appelées par celle-ci [k]" accesskey="k"><span>Suivi des pages liées</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Aide:Importer_un_fichier" title="Téléverser des fichiers [u]" accesskey="u"><span>Téléverser un fichier</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;oldid=223746374" title="Adresse permanente de cette version de cette page"><span>Lien permanent</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=info" title="Davantage d’informations sur cette page"><span>Informations sur la page</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Citer&amp;page=Jean_Delumeau&amp;id=223746374&amp;wpFormIdentifier=titleform" title="Informations sur la manière de citer cette page"><span>Citer cette page</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:UrlShortener&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FJean_Delumeau"><span>Obtenir l&#039;URL raccourcie</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:QrCode&amp;url=https%3A%2F%2Ffr.wikipedia.org%2Fwiki%2FJean_Delumeau"><span>Télécharger le code QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimer / exporter </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:Livre&amp;bookcmd=book_creator&amp;referer=Jean+Delumeau"><span>Créer un livre</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sp%C3%A9cial:DownloadAsPdf&amp;page=Jean_Delumeau&amp;action=show-download-screen"><span>Télécharger comme PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;printable=yes" title="Version imprimable de cette page [p]" accesskey="p"><span>Version imprimable</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Dans d’autres projets </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q767691" title="Lien vers l’élément dans le dépôt de données connecté [g]" accesskey="g"><span>Élément Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Outils de la page"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Apparence"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Apparence</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">déplacer vers la barre latérale</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">masquer</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Un article de Wikipédia, l&#039;encyclopédie libre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="fr" dir="ltr"><div class="bandeau-container metadata homonymie hatnote"><div class="bandeau-cell bandeau-icone" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Aide:Homonymie" title="Aide:Homonymie"><img alt="Page d’aide sur l’homonymie" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/20px-Logo_disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/30px-Logo_disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Logo_disambig.svg/40px-Logo_disambig.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="375" /></a></span></div><div class="bandeau-cell" style="display:table-cell;padding-right:0.5em"> <p>Pour les articles homonymes, voir <a href="/wiki/Delumeau" class="mw-disambig" title="Delumeau">Delumeau</a>. </p> </div></div> <div class="infobox_v3 infobox infobox--frwiki noarchive large"><div class="entete defaut" style="background-color:#CFA0E9;color:#000000"><div>Jean Delumeau</div></div><div><div class="images" style="padding:2px 0"><span class="mw-default-size skin-invert-image" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Aide:Ins%C3%A9rer_une_image" title="Aide:Insérer une image"><img alt="une illustration sous licence libre serait bienvenue" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Defaut_2.svg/langfr-260px-Defaut_2.svg.png" decoding="async" width="260" height="59" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Defaut_2.svg/langfr-390px-Defaut_2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f7/Defaut_2.svg/langfr-520px-Defaut_2.svg.png 2x" data-file-width="175" data-file-height="40" /></a></span></div></div><table><caption style="color:#000000;text-align:center;background-color:#CFA0E9">Fonction</caption><tbody><tr class="row1col" style="background-color:#E3C8F2"><th colspan="2" style="background-color:#E3C8F2"><a href="/wiki/%C3%89cole_fran%C3%A7aise_de_Rome" title="École française de Rome">Membre de l'École française de Rome</a></th></tr><tr class="row1col" style="background-color:#F9F9F9"><th colspan="2" style="background-color:#F9F9F9"><span style="font-weight:normal"><time>1948</time>-<wbr /><time>1950</time></span></th></tr></tbody></table><table><caption style="color:#000000;text-align:center;background-color:#CFA0E9">Biographie</caption><tbody><tr class=""><th scope="row">Naissance</th><td class=""><div> <span class="wd_p569"><time class="nowrap date-lien" datetime="1923-06-18" data-sort-value="1923-06-18"><a href="/wiki/18_juin" title="18 juin">18</a> <a href="/wiki/Juin_1923" title="Juin 1923">juin</a> <a href="/wiki/1923" title="1923">1923</a></time><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#P569" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span><br /><span class="wd_p19"><a href="/wiki/Nantes" title="Nantes">Nantes</a> (<a href="/wiki/Loire-Atlantique" title="Loire-Atlantique">Loire-Atlantique</a>, <a href="/wiki/France" title="France">France</a>)<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#P19" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Décès</th><td class=""><div> <span class="wd_p570"><time class="nowrap date-lien" datetime="2020-01-13" data-sort-value="2020-01-13"><a href="/wiki/13_janvier" title="13 janvier">13</a> <a href="/wiki/Janvier_2020" title="Janvier 2020">janvier</a> <a href="/wiki/2020" title="2020">2020</a></time><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#P570" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span> (à 96&#160;ans)<br /><span class="wd_p20"><a href="/wiki/Brest" title="Brest">Brest</a> (<a href="/wiki/Finist%C3%A8re" title="Finistère">Finistère</a>, <a href="/wiki/France" title="France">France</a>)<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#P20" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Nom de naissance</th><td class=""><div> <span class="wd_p1477">Jean Léon Marie Joseph André Delumeau<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#P1477" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Nationalité</th><td class=""><div> <span class="wd_p27"><a href="/wiki/France" title="France">française</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#P27" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Formation</th><td class=""><div> <span class="wd_p69"><a href="/wiki/%C3%89cole_normale_sup%C3%A9rieure_(Paris)" title="École normale supérieure (Paris)">École normale supérieure</a> <small>(à partir de <time>1943</time>)</small><br /><a href="/wiki/Facult%C3%A9_des_lettres_de_Paris" title="Faculté des lettres de Paris">Faculté des lettres de Paris</a> (<a href="/wiki/Dipl%C3%B4me_national_de_doctorat" title="Diplôme national de doctorat">doctorat</a>) <small>(jusqu'en <time>1955</time>)</small><br /><a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Thiers" title="Lycée Thiers">Lycée Thiers</a><br /><a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Mass%C3%A9na" title="Lycée Masséna">Lycée Masséna de Nice</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#P69" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Activité</th><td class=""><div> <span class="wd_p106"><a href="/wiki/Historien" title="Historien">Historien</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#P106" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Enfant</th><td class=""><div> <span class="wd_p40"><a href="/wiki/Jean-Pierre_Delumeau" title="Jean-Pierre Delumeau">Jean-Pierre Delumeau</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#P40" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr></tbody></table><table><caption style="color:#000000;text-align:center;background-color:#CFA0E9">Autres informations</caption><tbody><tr class=""><th scope="row">A travaillé pour</th><td class=""><div> <span class="wd_p108"><a href="/wiki/Coll%C3%A8ge_de_France" title="Collège de France">Collège de France</a> <small>(<time>1975</time>-<wbr /><time>1994</time>)</small><br /><a href="/wiki/%C3%89cole_des_hautes_%C3%A9tudes_en_sciences_sociales" title="École des hautes études en sciences sociales">École des hautes études en sciences sociales</a> <small>(<time>1975</time>-<wbr /><time>1978</time>)</small><br /><a href="/wiki/Universit%C3%A9_Paris_1_Panth%C3%A9on-Sorbonne" title="Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne">Université Paris 1 Panthéon-Sorbonne</a> <small>(<time>1970</time>-<wbr /><time>1975</time>)</small><br /><a href="/wiki/%C3%89cole_pratique_des_hautes_%C3%A9tudes" title="École pratique des hautes études">École pratique des hautes études</a> <small>(<time>1963</time>-<wbr /><time>1978</time>)</small><br /><a href="/wiki/Universit%C3%A9_Rennes-II" title="Université Rennes-II">Université Rennes-II</a> <small>(<time>1955</time>-<wbr /><time>1970</time>)</small><br /><a href="/wiki/Centre_national_de_la_recherche_scientifique" title="Centre national de la recherche scientifique">Centre national de la recherche scientifique</a> <small>(<time>1954</time>-<wbr /><time>1955</time>)</small><br /><a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Chateaubriand_(Rennes)" title="Lycée Chateaubriand (Rennes)">Lycée Chateaubriand de Rennes</a> <small>(<time>1950</time>-<wbr /><time>1954</time>)</small><br /><a href="/wiki/%C3%89cole_fran%C3%A7aise_de_Rome" title="École française de Rome">École française de Rome</a> <small>(<time>1948</time>-<wbr /><time>1950</time>)</small><br /><a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Alain-Fournier" title="Lycée Alain-Fournier">Lycée Alain-Fournier</a> <small>(<time>1947</time>-<wbr /><time>1948</time>)</small><br /><a href="/wiki/%C3%89cole_polytechnique_(France)" title="École polytechnique (France)">École polytechnique</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#P108" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Membre de</th><td class=""><div> <span class="wd_p463"><a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_des_inscriptions_et_belles-lettres" title="Académie des inscriptions et belles-lettres">Académie des inscriptions et belles-lettres</a> <small>(<time>1988</time>-<wbr /><time>2020</time>)</small><br /><a href="/wiki/Academia_Europaea" title="Academia Europaea">Academia Europaea</a> <small>(<time>1993</time>)</small><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#P463" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></td></tr><tr class=""><th scope="row">Distinctions</th><td class=""><div> <div class="toccolours mw-collapsible mw-collapsed" style="border:none"><b>Liste détaillée</b><div class="mw-collapsible-content" style="line-height:150%"><span class="wd_p166"><a href="/wiki/M%C3%A9daille_d%27argent_du_CNRS" title="Médaille d&#39;argent du CNRS">Médaille d'argent du CNRS</a> <small>(<time>1960</time>)</small><br /><a href="/wiki/Grand_prix_Gobert" title="Grand prix Gobert">Grand prix Gobert</a> <small>(<time>1968</time>)</small><br /><a href="/wiki/Prix_Thiers" title="Prix Thiers">Prix Thiers</a> <small>(<time>1976</time>)</small><br /><a href="/wiki/Prix_Monseigneur-Marcel" title="Prix Monseigneur-Marcel">Prix Monseigneur-Marcel</a> <small>(<time>1977</time> et <time>1984</time>)</small><br /><a href="/wiki/Prix_Montyon" title="Prix Montyon">Prix Montyon</a> <small>(<time>1980</time>)</small><br /><a href="/wiki/Mairie_de_Paris" title="Mairie de Paris">Grand prix d'histoire de la ville de Paris</a> <small>(<time>1981</time>)</small><br /><a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Sherbrooke" title="Université de Sherbrooke">Docteur honoris causa de l'université de Sherbrooke</a> <small>(<time>1986</time>)</small><br /><a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Li%C3%A8ge" title="Université de Liège">Doctorat honoris causa de l'université de Liège</a> <small>(<time>1992</time>)</small><br /><a href="/wiki/Ordre_des_Arts_et_des_Lettres" title="Ordre des Arts et des Lettres">Commandeur des Arts et des Lettres‎</a> <small>(<time>1994</time>)</small><br /><a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Deusto" title="Université de Deusto">Docteur honoris causa de l'université de Deusto</a> <small>(<time>1996</time>)</small><br /><a href="/wiki/Ordre_national_de_la_L%C3%A9gion_d%27honneur#Grades_et_dignités" title="Ordre national de la Légion d&#39;honneur">Commandeur de la Légion d'honneur‎</a> <small>(<time>1999</time>)</small><br /><a href="/wiki/Ordre_national_du_M%C3%A9rite_(France)" title="Ordre national du Mérite (France)">Commandeur de l'ordre national du Mérite</a> <small>(<time>2007</time>)</small><br /><a href="/wiki/Le_Point" title="Le Point">Prix de la biographie du Point</a> <small>(<time>2009</time>)</small><br /><a href="/wiki/Ordre_des_Palmes_acad%C3%A9miques" title="Ordre des Palmes académiques">Commandeur des Palmes académiques</a><br /><a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Porto" title="Université de Porto">Docteur honoris causa de l'université de Porto</a><br /><a href="/wiki/Grand_prix_catholique_de_litt%C3%A9rature" title="Grand prix catholique de littérature">Grand prix catholique de littérature</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#P166" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span></div></div></div></td></tr></tbody></table><p class="navbar noprint bordered navigation-not-searchable" style="border-top:1px solid#CFA0E9"><span class="plainlinks" style="text-align:left"><a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=0">modifier</a> - <a class="external text" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=0">modifier le code</a> - <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691" class="extiw" title="d:Q767691">modifier Wikidata</a></span><span style="text-align:right"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Mod%C3%A8le:Infobox_Biographie2" title="Documentation du modèle"><img alt="Documentation du modèle" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/12px-Info_Simple.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/18px-Info_Simple.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/38/Info_Simple.svg/24px-Info_Simple.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span></p></div> <p><b>Jean Léon Marie Delumeau</b>, né le <time class="nowrap bday" datetime="1923-06-18" data-sort-value="1923-06-18">18 juin 1923</time> à <a href="/wiki/Nantes" title="Nantes">Nantes</a> et mort le <time class="nowrap" datetime="2020-01-13" data-sort-value="2020-01-13">13 janvier 2020</time> à <a href="/wiki/Brest" title="Brest">Brest</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite_crochet">[</span>1<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite_crochet">[</span>2<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite_crochet">[</span>3<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, est un <a href="/wiki/Historiens_c%C3%A9l%C3%A8bres" class="mw-redirect" title="Historiens célèbres">historien</a> <a href="/wiki/France" title="France">français</a>. Universitaire, il est spécialiste des mentalités religieuses en <a href="/wiki/Occident" title="Occident">Occident</a> et, plus particulièrement, du <a href="/wiki/Christianisme" title="Christianisme">christianisme</a> de la <a href="/wiki/Renaissance" title="Renaissance">Renaissance</a> et de l'<a href="/wiki/%C3%89poque_moderne" title="Époque moderne">Époque moderne</a><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite_crochet">[</span>4<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Fervent <a href="/wiki/Catholique" class="mw-redirect" title="Catholique">catholique</a>, il est spécialiste des représentations de l’<a href="/wiki/Enfer" title="Enfer">enfer</a> et du <a href="/wiki/Paradis" title="Paradis">paradis</a> dans l’Occident chrétien, et forge la notion de «&#160;pastorale de la peur&#160;»<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite_crochet">[</span>5<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Biographie">Biographie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=1" title="Modifier la section : Biographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=1" title="Modifier le code source de la section : Biographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Carrière"><span id="Carri.C3.A8re"></span>Carrière</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=2" title="Modifier la section : Carrière" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=2" title="Modifier le code source de la section : Carrière"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Carrière_universitaire"><span id="Carri.C3.A8re_universitaire"></span>Carrière universitaire</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=3" title="Modifier la section : Carrière universitaire" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=3" title="Modifier le code source de la section : Carrière universitaire"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Élève au <a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Mass%C3%A9na" title="Lycée Masséna">lycée Masséna</a> de Nice puis au <a href="/wiki/Lyc%C3%A9e_Thiers" title="Lycée Thiers">lycée Thiers</a> de Marseille<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite_crochet">[</span>6<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, Jean Delumeau prépare le concours d'entrée de l'<a href="/wiki/%C3%89cole_normale_sup%C3%A9rieure_(Ulm)" class="mw-redirect" title="École normale supérieure (Ulm)">École normale supérieure</a>, où il a comme professeur <a href="/wiki/Roger_Mehl" title="Roger Mehl">Roger Mehl</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite_crochet">[</span>7<span class="cite_crochet">]</span></a></sup> (philosophie). Il est admis à l'ENS (promotion 1943), <a href="/wiki/Agr%C3%A9g%C3%A9_d%27histoire" class="mw-redirect" title="Agrégé d&#39;histoire">agrégé d'histoire</a> (1947)<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite_crochet">[</span>8<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, membre de l'<a href="/wiki/%C3%89cole_fran%C3%A7aise_de_Rome" title="École française de Rome">École française de Rome</a> et docteur ès lettres, il a enseigné l'histoire à l'<a href="/wiki/%C3%89cole_polytechnique_(France)" title="École polytechnique (France)">École polytechnique</a>, à l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_Rennes_2_Haute_Bretagne" class="mw-redirect" title="Université Rennes 2 Haute Bretagne">université de Rennes II</a> et à l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Paris_I" class="mw-redirect" title="Université de Paris I">université de Paris I</a><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite_crochet">[</span>9<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite_crochet">[</span>10<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Détaché au <a href="/wiki/Centre_national_de_la_recherche_scientifique" title="Centre national de la recherche scientifique">Centre national de la recherche scientifique</a> de <a href="/wiki/1954" title="1954">1954</a> à <a href="/wiki/1955" title="1955">1955</a>, directeur du Centre armoricain de recherches historiques de <a href="/wiki/1964" title="1964">1964</a> à <a href="/wiki/1970" title="1970">1970</a> et directeur d'études à l'<a href="/wiki/%C3%89cole_pratique_des_hautes_%C3%A9tudes" title="École pratique des hautes études">École pratique des hautes études</a> de <a href="/wiki/1963" title="1963">1963</a> à <a href="/wiki/1975" title="1975">1975</a> puis à l’<a href="/wiki/%C3%89cole_des_hautes_%C3%A9tudes_en_sciences_sociales" title="École des hautes études en sciences sociales">École des hautes études en sciences sociales</a>&#160;de <a href="/wiki/1975" title="1975">1975</a> à <a href="/wiki/1978" title="1978">1978</a>, il est <a href="/wiki/Professeur_(titre)" title="Professeur (titre)">professeur</a> puis <a href="/wiki/Professeur_%C3%A9m%C3%A9rite" class="mw-redirect" title="Professeur émérite">professeur honoraire</a> au <a href="/wiki/Coll%C3%A8ge_de_France" title="Collège de France">Collège de France</a>, où il occupa de <a href="/wiki/1975" title="1975">1975</a> à <a href="/wiki/1994" title="1994">1994</a> la chaire d'«&#160;Histoire des mentalités religieuses dans l'<a href="/wiki/Occident" title="Occident">Occident</a> moderne&#160;»<sup id="cite_ref-:2_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-:2-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite_crochet">[</span>12<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Membre du comité éditorial de plusieurs revues académiques et <a href="/wiki/Professeur_invit%C3%A9" title="Professeur invité">professeur invité</a> dans plusieurs universités d'<a href="/wiki/Am%C3%A9rique_du_Nord" title="Amérique du Nord">Amérique du Nord</a>, d'<a href="/wiki/Europe" title="Europe">Europe</a> et d'<a href="/wiki/Asie" title="Asie">Asie</a>. En mai 1992, il est l'un des premiers professeurs du Collège universitaire français de Moscou. Il est également membre honoraire de l'<a href="/wiki/Institut_universitaire_de_France" title="Institut universitaire de France">Institut universitaire de France</a> et de l'<a href="/wiki/Academia_Europaea" title="Academia Europaea">Academia Europaea</a><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite_crochet">[</span>13<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Membre_de_l'Institut"><span id="Membre_de_l.27Institut"></span>Membre de l'Institut</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=4" title="Modifier la section : Membre de l&#39;Institut" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=4" title="Modifier le code source de la section : Membre de l&#39;Institut"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le <time class="nowrap" datetime="1988-02-26" data-sort-value="1988-02-26">26 février 1988</time>, Jean Delumeau est élu membre de l’<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_des_inscriptions_et_belles-lettres" title="Académie des inscriptions et belles-lettres">Académie des inscriptions et belles-lettres</a>, au fauteuil de <a href="/wiki/Georges_Dum%C3%A9zil" title="Georges Dumézil">Georges Dumézil</a><sup id="cite_ref-:3_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-:3-14"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Son <a href="/wiki/%C3%89p%C3%A9e_d%27acad%C3%A9micien" title="Épée d&#39;académicien">épée d'académicien</a> lui a été remise le <time class="nowrap" datetime="1989-09-27" data-sort-value="1989-09-27">27 septembre 1989</time> par <a href="/wiki/Philippe_Wolff" title="Philippe Wolff">Philippe Wolff</a>. Au cours de la cérémonie, des allocutions ont été prononcées par <a href="/wiki/Nicole_Lema%C3%AEtre" title="Nicole Lemaître">Nicole Lemaître</a>, <a href="/wiki/Alain_Cabantous" title="Alain Cabantous">Alain Cabantous</a>, <a href="/wiki/Michel_Mollat_du_Jourdin" title="Michel Mollat du Jourdin">Michel Mollat du Jourdin</a>, <a href="/wiki/Philippe_Wolff" title="Philippe Wolff">Philippe Wolff</a> et lui-même. </p> <blockquote> <p>«&#160;De la peur, liée au péché, vous avez trouvé et, avec les générations antérieures, éprouvé comme nous tous la prégnance, entretenue par une éducation incitant au scrupule. Vous y voyez, non sans raison, une des racines de la déchristianisation contemporaine. Cependant, votre propre anxiété désamorçait déjà le découragement. Alors, répondant à une attente, l’un de vos derniers livres, <i>Rassurer et protéger</i>, présente tout grand l’abri tutélaire du manteau de la Vierge intercédante.&#160;» </p> </blockquote><p style="margin:-0.7em 0 0.3em 6em">—&#160;Mollat du Jourdin</p> <blockquote> <p>«&#160;Je suis fier et heureux, cher Philippe Wolff, de recevoir de vos mains cette épée que mes enfants ont choisie du début du <abbr class="abbr" title="19ᵉ siècle"><span class="romain">XIX</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle afin de l'accorder au costume dessiné par David. Dans la ligne de ce qui vient d'être dit, je veux délibérément placer mon intervention et mes remerciements sous le signe de l'amitié. (…). L'épée fine, élégante et chronologiquement bien datée que je porterai désormais grâce à vous sous la coupole additionne à mes yeux trois significations. D'abord, elle me rappellera jusqu'en bout de carrière la chaleureuse sympathie dont vous m'avez entouré ce soir&#160;; elle symbolise ensuite un attachement à l'histoire que j'ai manifesté dès l'enfance&#160;; elle exprime enfin une sobriété de style dont j'aimerais faire passer quelque chose dans mon écriture<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite_crochet">[</span>15<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;» </p> </blockquote> <p>En 2002, il est en vain candidat à l'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_fran%C3%A7aise" title="Académie française">Académie française</a><sup id="cite_ref-:0_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-16"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Fonctions_honorifiques_et_engagements">Fonctions honorifiques et engagements</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=5" title="Modifier la section : Fonctions honorifiques et engagements" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=5" title="Modifier le code source de la section : Fonctions honorifiques et engagements"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Jean Delumeau est membre d'honneur de l'<a href="/wiki/Observatoire_du_patrimoine_religieux" title="Observatoire du patrimoine religieux">Observatoire du patrimoine religieux</a> (OPR), une association multiconfessionnelle qui œuvre à la préservation et au rayonnement du patrimoine culturel français<sup id="cite_ref-:0_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-16"><span class="cite_crochet">[</span>16<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. Il est également membre du comité de parrainage de la Coordination pour l'éducation à la non-violence et à la paix<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite_crochet">[</span>17<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Le <time class="nowrap" datetime="2017-04-25" data-sort-value="2017-04-25">25 avril 2017</time>, il fait partie des signataires d'une tribune de chercheurs et d'universitaires annonçant avoir voté <a href="/wiki/Emmanuel_Macron" title="Emmanuel Macron">Emmanuel Macron</a> au premier tour de l'<a href="/wiki/%C3%89lection_pr%C3%A9sidentielle_fran%C3%A7aise_de_2017" title="Élection présidentielle française de 2017">élection présidentielle française de 2017</a> et appelant à voter pour lui au second, en raison notamment de son projet pour l'enseignement supérieur et la recherche<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite_crochet">[</span>18<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Décès"><span id="D.C3.A9c.C3.A8s"></span>Décès</h5><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=6" title="Modifier la section : Décès" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=6" title="Modifier le code source de la section : Décès"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Le 13 janvier 2020, Jean Delumeau décède à 96 ans à Brest dans la maison de retraite où il vivait depuis peu. Il est enterré au cimetière de <a href="/wiki/Cesson-S%C3%A9vign%C3%A9" title="Cesson-Sévigné">Cesson-Sévigné</a>, ville où il a vécu de longues années, auprès de sa défunte épouse<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite_crochet">[</span>19<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vie_privée"><span id="Vie_priv.C3.A9e"></span>Vie privée</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=7" title="Modifier la section : Vie privée" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=7" title="Modifier le code source de la section : Vie privée"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Jean Delumeau est le père de l'historien <a href="/wiki/Jean-Pierre_Delumeau" title="Jean-Pierre Delumeau">Jean-Pierre Delumeau</a><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite_crochet">[</span>20<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p>Il habite à Rennes avec sa famille, ville où il avait été nommé professeur de lycée en 1950<sup id="cite_ref-L&#39;Histoire_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-L&#39;Histoire-21"><span class="cite_crochet">[</span>21<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. En 1979, il achète une maison à <a href="/wiki/Cesson-S%C3%A9vign%C3%A9" title="Cesson-Sévigné">Cesson-Sévigné</a><sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite_crochet">[</span>22<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p><p><a href="/wiki/Catholique" class="mw-redirect" title="Catholique">Catholique</a> engagé, il soutient une régénération de l'Église, en phase avec son siècle<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite_crochet">[</span>23<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Spécialiste_de_l'évolution_de_la_conscience_religieuse"><span id="Sp.C3.A9cialiste_de_l.27.C3.A9volution_de_la_conscience_religieuse"></span>Spécialiste de l'évolution de la conscience religieuse</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=8" title="Modifier la section : Spécialiste de l&#39;évolution de la conscience religieuse" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=8" title="Modifier le code source de la section : Spécialiste de l&#39;évolution de la conscience religieuse"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les ouvrages majeurs sur les thèmes qu'il travaille particulièrement concernent&#160;: </p> <ul><li>les pulsions avec en 1978&#160;: <i>La Peur en Occident, <abbr class="abbr" title="Quatorzième">XIV<sup>e</sup></abbr>-<abbr class="abbr" title="Dix-huitième">XVIII<sup>e</sup></abbr>s<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite_crochet">[</span>24<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-:12_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-:12-25"><span class="cite_crochet">[</span>25<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></i> et en 1983&#160;: <i>Le Péché, la Peur, la culpabilisation en Occident</i><sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite_crochet">[</span>26<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite_crochet">[</span>27<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li>les institutions avec en 1990&#160;: <i>L'Aveu et le Pardon, <abbr class="abbr" title="Treizième">XIII<sup>e</sup></abbr>-<abbr class="abbr" title="Dix-huitième">XVIII<sup>e</sup></abbr>s<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite_crochet">[</span>28<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></i>&#160;;</li> <li>les représentations avec en 1992&#160;: <i>Le Jardin des Délices<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite_crochet">[</span>29<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite_crochet">[</span>30<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></i>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Publications">Publications</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=9" title="Modifier la section : Publications" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=9" title="Modifier le code source de la section : Publications"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Les ouvrages de Jean Delumeau ont été traduits dans de nombreuses langues dont le japonais, le portugais, le tchèque, le roumain, l'hongrois et l'italien<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite_crochet">[</span>31<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite_crochet">[</span>32<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>. </p> <div style="column-width:30em;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li><i>Vie économique et sociale de Rome dans la seconde moitié du <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</i>, Paris, De Boccard, 1957<sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite_crochet">[</span>33<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>L’Alun de Rome, <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècles</i>, Paris, École Pratique des Hautes Études, 1962<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite_crochet">[</span>34<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>Naissance et affirmation de la Réforme,</i> Paris, PUF. Coll. «&#160;Nouvelle Clio&#160;», 1965.</li> <li><i>Le Mouvement du port de Saint-Malo, 1681-1720</i> [sous la dir. de]<i>,</i> Paris, Klincksieck, 1966.</li> <li><i>La Civilisation de la Renaissance,</i> Paris, Arthur. Coll. «&#160;Les grandes civilisations&#160;», 1967<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite_crochet">[</span>35<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>Histoire de la Bretagne</i> [sous la dir. de], Toulouse, Privat, 1969.</li> <li><i>Le Catholicisme de Luther à Voltaire,</i> Paris, PUF. Coll. «&#160;Nouvelle Clio&#160;», 1971<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite_crochet">[</span>36<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>L’Italie de Botticelli à Bonaparte,</i> Paris, Armand Colin, 1974, (réédité en 1991 chez Armand Colin sous le titre <i>L'Italie de la Renaissance à la fin du <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</i>).</li> <li><i>Rome au <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</i>, Paris, Hachette, 1975.</li> <li><i>La Mort des pays de Cocagne. Comportements collectifs de la Renaissance à l’âge classique,</i> Paris, Publications de la Sorbonne, 1976<i><sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite_crochet">[</span>37<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></i>.</li> <li><i>Le Christianisme va-t-il mourir&#160;?</i>, Paris, Hachette, 1977<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite_crochet">[</span>38<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>La Peur en Occident (<abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècles). Une cité assiégée</i>, Paris, Fayard, 1978<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite_crochet">[</span>39<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>Histoire vécue du peuple chrétien</i>, 2 vols [sous la dir. de], Toulouse, Privat, 1979<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite_crochet">[</span>40<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>Le Péché et la peur&#160;: La culpabilisation en Occident (<abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècles</i>), Paris, Fayard, 1983<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite_crochet">[</span>41<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>Ce que je crois,</i> Paris, Grasset, 1985.</li> <li><i>Le cas Luther,</i> Paris, Éditions Desclée de Brouwer, 1986.</li> <li><i>Les Malheurs des temps. Histoire des fléaux et des calamités en France</i> [sous la dir. de], Paris, Larousse, 1987.</li> <li><i>La Première communion&#160;: quatre siècles d'histoire</i> [sous la dir. de], Paris, Éditions Desclée de Brouwer, 1987.</li> <li><i>Rassurer et protéger. Le sentiment de sécurité dans l’Occident d’autrefois</i>, Paris, Fayard, 1989<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite_crochet">[</span>42<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>Injures et blasphèmes</i> [sous la dir. de], Paris, Imago, 1989.</li> <li><i>L'aveu et le pardon. Les difficultés de la confession. <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</i>, Paris, Fayard, 1990<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite_crochet">[</span>43<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>Histoire des pères et de la paternité</i> [sous la dir. de], Paris, Larousse, 1990<sup id="cite_ref-44" class="reference"><a href="#cite_note-44"><span class="cite_crochet">[</span>44<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>Une histoire du Paradis. I&#160;: Le Jardin des délices</i>, Paris, Fayard, 1992.</li> <li><i>Le Fait religieux</i> [sous la dir. de], Paris, Fayard, 1992.</li> <li><i>La Religion de ma mère&#160;: Le Rôle des femmes dans la transmission de la foi</i> [sous la dir. de], Paris, Éditions du Cerf, 1992<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite_crochet">[</span>45<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>Le Savant et la foi&#160;: des scientifiques s'expriment</i> [sous la dir. de], Paris, Flammarion, 1993.</li> <li><i>Une histoire du Paradis. II&#160;: Mille ans de bonheur</i>, Paris, Fayard, 1995<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite_crochet">[</span>46<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>Histoire artistique de l'Europe&#160;: La Renaissance</i> (avec <a href="/w/index.php?title=Ronald_Lightbown&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Ronald Lightbown (page inexistante)">Ronald Lightbown</a>), Paris, Le Seuil, 1996.</li> <li><i>L'Historien et la foi</i> [sous la dir. de], Paris, Fayard, 1996.</li> <li><i>Des Religions et des Hommes</i> (avec <a href="/w/index.php?title=Sabine_Melchior-Bonnet&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Sabine Melchior-Bonnet (page inexistante)">Sabine Melchior-Bonnet</a>), Paris, Éditions Desclée de Brouwer, 1997<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite_crochet">[</span>47<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>Entretiens sur la fin des temps</i> (avec <a href="/wiki/Umberto_Eco" title="Umberto Eco">Umberto Eco</a>, <a href="/wiki/Stephen_Jay_Gould" title="Stephen Jay Gould">Stephen Jay Gould</a>, <a href="/wiki/Jean-Claude_Carri%C3%A8re" title="Jean-Claude Carrière">Jean-Claude Carrière</a>), Paris, Fayard, 1998.</li> <li><i>Une histoire de la Renaissance</i>, Paris, Perrin, 1999.</li> <li><i>Une histoire du Paradis. III&#160;: Que reste-t-il du Paradis&#160;?,</i> Paris, Fayard, 2000<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite_crochet">[</span>48<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>Chrétiens, tournez la page</i> (avec <a href="/w/index.php?title=Yves_de_Gentil-Baichis&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Yves de Gentil-Baichis (page inexistante)">Yves de Gentil-Baichis</a>, <a href="/wiki/Ren%C3%A9_R%C3%A9mond" title="René Rémond">René Rémond</a>, <a href="/wiki/Marcel_Gauchet" title="Marcel Gauchet">Marcel Gauchet</a>, <a href="/wiki/Dani%C3%A8le_Hervieu-L%C3%A9ger" title="Danièle Hervieu-Léger">Danièle Hervieu-Léger</a>, <a href="/wiki/Paul_Valadier" title="Paul Valadier">Paul Valadier</a>), Paris, Bayard, 2002.</li> <li><i>Guetter l'aurore. Un christianisme pour demain,</i> Paris, Grasset, 2003<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49"><span class="cite_crochet">[</span>49<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>Jésus et sa passion</i> (avec <a href="/w/index.php?title=G%C3%A9rard_Billon&amp;action=edit&amp;redlink=1" class="new" title="Gérard Billon (page inexistante)">Gérard Billon</a>), Paris, Éditions Desclée de Brouwer, 2004.</li> <li><i>La plus belle histoire du bonheur</i> (avec <a href="/wiki/Andr%C3%A9_Comte-Sponville" title="André Comte-Sponville">André Comte-Sponville</a> et <a href="/wiki/Arlette_Farge" title="Arlette Farge">Arlette Farge</a>), Paris, Le Seuil, 2004.</li> <li><i>Le Fait religieux, tome 1: Le Christianisme</i> [sous la dir. de], Paris, Fayard, 2004.</li> <li><i>Histoire des mentalités religieuses dans l'occident moderne,</i> Paris, Collège de France / Le Livre Qui Parle, 2005.</li> <li><i>Le Mystère Campanella,</i> Paris, Fayard, 2008<i><sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite_crochet">[</span>50<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></i>.</li> <li><i>À la recherche du paradis,</i> Paris, Fayard, 2010<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite_crochet">[</span>51<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>La seconde gloire de Rome. <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</i>, Paris, Perrin, 2013<i><sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite_crochet">[</span>52<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></i>.</li> <li><i>De la peur à l'espérance,</i> Paris, Robert Laffont. Collection «&#160;Bouquins&#160;», 2013<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite_crochet">[</span>53<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li> <li><i>L'avenir de Dieu,</i> Paris, Éditions du CNRS, 2015<i><sup id="cite_ref-:13_54-0" class="reference"><a href="#cite_note-:13-54"><span class="cite_crochet">[</span>54<span class="cite_crochet">]</span></a></sup><sup class="reference cite_virgule">,</sup><sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite_crochet">[</span>55<span class="cite_crochet">]</span></a></sup></i>.</li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Distinctions">Distinctions</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=10" title="Modifier la section : Distinctions" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=10" title="Modifier le code source de la section : Distinctions"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Décorations"><span id="D.C3.A9corations"></span>Décorations</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=11" title="Modifier la section : Décorations" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=11" title="Modifier le code source de la section : Décorations"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="column-width:30em;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Legion_Honneur_Commandeur_ribbon.svg" class="mw-file-description" title="Commandeur de la Légion d&#39;honneur"><img alt="Commandeur de la Légion d&#39;honneur" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Legion_Honneur_Commandeur_ribbon.svg/50px-Legion_Honneur_Commandeur_ribbon.svg.png" decoding="async" width="50" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Legion_Honneur_Commandeur_ribbon.svg/75px-Legion_Honneur_Commandeur_ribbon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Legion_Honneur_Commandeur_ribbon.svg/100px-Legion_Honneur_Commandeur_ribbon.svg.png 2x" data-file-width="218" data-file-height="60" /></a></span> <a href="/wiki/Ordre_national_de_la_L%C3%A9gion_d%27honneur" title="Ordre national de la Légion d&#39;honneur">Commandeur de la Légion d'honneur</a> (Il est fait chevalier le <time class="nowrap" datetime="1978-10-28" data-sort-value="1978-10-28">28 octobre 1978</time>, promu officier le <time class="nowrap" datetime="1989-12-31" data-sort-value="1989-12-31">31 décembre 1989</time><sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite_crochet">[</span>56<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>, et commandeur le <time class="nowrap" datetime="1999-12-31" data-sort-value="1999-12-31">31 décembre 1999</time>)<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite_crochet">[</span>57<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Ordre_national_du_Merite_Commandeur_ribbon.svg" class="mw-file-description" title="Commandeur de l&#39;ordre national du Mérite"><img alt="Commandeur de l&#39;ordre national du Mérite" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Ordre_national_du_Merite_Commandeur_ribbon.svg/50px-Ordre_national_du_Merite_Commandeur_ribbon.svg.png" decoding="async" width="50" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Ordre_national_du_Merite_Commandeur_ribbon.svg/75px-Ordre_national_du_Merite_Commandeur_ribbon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/82/Ordre_national_du_Merite_Commandeur_ribbon.svg/100px-Ordre_national_du_Merite_Commandeur_ribbon.svg.png 2x" data-file-width="218" data-file-height="60" /></a></span> <a href="/wiki/Ordre_national_du_M%C3%A9rite_(France)" title="Ordre national du Mérite (France)">Commandeur de l'ordre national du Mérite</a> (Il est officier du <time class="nowrap" datetime="1995-11-19" data-sort-value="1995-11-19">19 novembre 1995</time>, puis est promu commandeur le <time class="nowrap" datetime="2007-05-07" data-sort-value="2007-05-07">7 mai 2007</time>)<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite_crochet">[</span>58<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Palmes_academiques_Commandeur_ribbon.svg" class="mw-file-description" title="Commandeur de l&#39;ordre des Palmes académiques"><img alt="Commandeur de l&#39;ordre des Palmes académiques" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Palmes_academiques_Commandeur_ribbon.svg/50px-Palmes_academiques_Commandeur_ribbon.svg.png" decoding="async" width="50" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Palmes_academiques_Commandeur_ribbon.svg/75px-Palmes_academiques_Commandeur_ribbon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2d/Palmes_academiques_Commandeur_ribbon.svg/100px-Palmes_academiques_Commandeur_ribbon.svg.png 2x" data-file-width="218" data-file-height="60" /></a></span> <a href="/wiki/Ordre_des_Palmes_acad%C3%A9miques" title="Ordre des Palmes académiques">Commandeur de l'ordre des Palmes académiques</a><sup id="cite_ref-:3_14-1" class="reference"><a href="#cite_note-:3-14"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fichier:Ordre_des_Arts_et_des_Lettres_Commandeur_ribbon.svg" class="mw-file-description" title="Commandeur de l&#39;ordre des Arts et des Lettres"><img alt="Commandeur de l&#39;ordre des Arts et des Lettres" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Ordre_des_Arts_et_des_Lettres_Commandeur_ribbon.svg/50px-Ordre_des_Arts_et_des_Lettres_Commandeur_ribbon.svg.png" decoding="async" width="50" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Ordre_des_Arts_et_des_Lettres_Commandeur_ribbon.svg/75px-Ordre_des_Arts_et_des_Lettres_Commandeur_ribbon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Ordre_des_Arts_et_des_Lettres_Commandeur_ribbon.svg/100px-Ordre_des_Arts_et_des_Lettres_Commandeur_ribbon.svg.png 2x" data-file-width="218" data-file-height="60" /></a></span> <a href="/wiki/Ordre_des_Arts_et_des_Lettres" title="Ordre des Arts et des Lettres">Commandeur de l'ordre des Arts et des Lettres</a>. (Il est fait commandeur lors de la promotion du <time class="nowrap" datetime="1994-11-24" data-sort-value="1994-11-24">24 novembre 1994</time>)<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite_crochet">[</span>59<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Docteur_honoris_causa">Docteur <i>honoris causa</i></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=12" title="Modifier la section : Docteur honoris causa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=12" title="Modifier le code source de la section : Docteur honoris causa"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="column-width:30em;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li><a href="/wiki/Docteur_honoris_causa" class="mw-redirect" title="Docteur honoris causa">Docteur <i>honoris causa</i></a> de l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Porto" title="Université de Porto">université de Porto</a> (1984)<sup id="cite_ref-:3_14-2" class="reference"><a href="#cite_note-:3-14"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Docteur <i>honoris causa</i> de l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Sherbrooke" title="Université de Sherbrooke">université de Sherbrooke</a> (1986)<sup id="cite_ref-:3_14-3" class="reference"><a href="#cite_note-:3-14"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Docteur <i>honoris causa</i> de l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Li%C3%A8ge" title="Université de Liège">université de Liège</a> (1992)<sup id="cite_ref-:3_14-4" class="reference"><a href="#cite_note-:3-14"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Docteur <i>honoris causa</i> de l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_Deusto" class="mw-redirect" title="Université Deusto">université Deusto</a> (1996)<sup id="cite_ref-:3_14-5" class="reference"><a href="#cite_note-:3-14"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Docteur <i>honoris causa</i> de l'<a href="/wiki/Universit%C3%A9_de_Bucarest" title="Université de Bucarest">université de Bucarest</a> (2011)<sup id="cite_ref-:3_14-6" class="reference"><a href="#cite_note-:3-14"><span class="cite_crochet">[</span>14<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Prix_et_récompenses"><span id="Prix_et_r.C3.A9compenses"></span>Prix et récompenses</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=13" title="Modifier la section : Prix et récompenses" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=13" title="Modifier le code source de la section : Prix et récompenses"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div style="column-width:30em;column-gap:1em;" class="colonnes"> <ul><li><a href="/wiki/M%C3%A9daille_d%27argent_du_CNRS" title="Médaille d&#39;argent du CNRS">Médaille d'argent du CNRS</a> (1962)<sup id="cite_ref-:2_11-1" class="reference"><a href="#cite_note-:2-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Diplôme de «&#160;citoyen d'honneur&#160;» de <a href="/wiki/Tolfa" title="Tolfa">Tolfa</a>-<a href="/wiki/Allumiere" title="Allumiere">Allumiere</a> (1962)<sup id="cite_ref-:2_11-2" class="reference"><a href="#cite_note-:2-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Grand_Prix_Gobert" class="mw-redirect" title="Grand Prix Gobert">Grand prix Gobert de l'Académie française</a> pour son livre <i>La civilisation de la Renaissance</i> (1968)<sup id="cite_ref-:1_60-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-60"><span class="cite_crochet">[</span>60<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Prix_Thiers" title="Prix Thiers">Prix Thiers</a> de l'<a href="/wiki/Acad%C3%A9mie_fran%C3%A7aise" title="Académie française">Académie française</a> pour son livre <i>Rome</i> <i><abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</i> (1976)<sup id="cite_ref-:1_60-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-60"><span class="cite_crochet">[</span>60<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Grand_Prix_catholique_de_litt%C3%A9rature" class="mw-redirect" title="Grand Prix catholique de littérature">Grand prix catholique de littérature</a> pour son livre <i>Le Christianisme va-t-il mourir&#160;?</i> (1977)<sup id="cite_ref-:2_11-3" class="reference"><a href="#cite_note-:2-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Prix_Monseigneur-Marcel" title="Prix Monseigneur-Marcel">Prix Monseigneur Marcel</a> de l'Académie française pour son livre <i>La civilisation de la Renaissance</i> (1977)<sup id="cite_ref-:1_60-2" class="reference"><a href="#cite_note-:1-60"><span class="cite_crochet">[</span>60<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Prix_Montyon" title="Prix Montyon">Prix Montyon</a> de l’Académie française pour son livre <i>Histoire vécue du peuple chrétien</i> (1980)<sup id="cite_ref-:1_60-3" class="reference"><a href="#cite_note-:1-60"><span class="cite_crochet">[</span>60<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Grand prix d'histoire de la Ville de <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a> (1981)<sup id="cite_ref-:2_11-4" class="reference"><a href="#cite_note-:2-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li><a href="/wiki/Prix_Monseigneur-Marcel" title="Prix Monseigneur-Marcel">Prix Monseigneur-Marcel</a> de l’Académie française pour <i>Le Péché et la Peur. La culpabilisation en Occident. <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècles</i> (1984)</li> <li>Médaille d'or de la Ville de <a href="/wiki/Rome" title="Rome">Rome</a> (1985)<sup id="cite_ref-:2_11-5" class="reference"><a href="#cite_note-:2-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Prix de l'Association des écrivains croyants de <a href="/wiki/Fran%C3%A7ais" title="Français">langue française</a> pour son livre <i>Ce que je crois</i> (1986)<sup id="cite_ref-:2_11-6" class="reference"><a href="#cite_note-:2-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>&#160;;</li> <li>Grand prix d'histoire du <a href="/wiki/Minist%C3%A8re_de_la_Culture_(France)" title="Ministère de la Culture (France)">Ministère de la Culture</a> (1986)<sup id="cite_ref-:2_11-7" class="reference"><a href="#cite_note-:2-11"><span class="cite_crochet">[</span>11<span class="cite_crochet">]</span></a></sup>.</li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notes_et_références"><span id="Notes_et_r.C3.A9f.C3.A9rences"></span>Notes et références</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=14" title="Modifier la section : Notes et références" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=14" title="Modifier le code source de la section : Notes et références"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="references-small decimal" style=""><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://deces.matchid.io/id/zOs1-ugzO95M">Relevé des fichiers de l'Insee</a></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Point.fr2020"><span class="ouvrage" id="Le_Point.fr2020">Le <span class="nom_auteur">Point.fr</span>, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lepoint.fr/societe/l-historien-jean-delumeau-est-decede-13-01-2020-2357498_23.php"><cite style="font-style:normal;">L'historien Jean Delumeau est décédé</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">Le Point</span>, <time class="nowrap" datetime="2020-01-13" data-sort-value="2020-01-13">13 janvier 2020</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-01-13" data-sort-value="2020-01-13">13 janvier 2020</time>)</small></span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Vercelletto2020"><span class="ouvrage" id="François_Vercelletto2020">François Vercelletto, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ouest-france.fr/culture/l-historien-rennais-jean-delumeau-est-mort-6687765"><cite style="font-style:normal;">L’historien rennais Jean Delumeau est mort</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">ouest-france.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2020-01-13" data-sort-value="2020-01-13">13 janvier 2020</time></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="de_Saint_Victor2020"><span class="ouvrage" id="Jacques_de_Saint_Victor2020">Jacques de Saint Victor, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lefigaro.fr/culture/disparition-de-jean-delumeau-grand-historien-du-christianisme-20200114"><cite style="font-style:normal;">Disparition de Jean Delumeau, grand historien du christianisme</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lefigaro.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2020-01-14" data-sort-value="2020-01-14">14 janvier 2020</time></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2020">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lavie.fr/debats/idees/jean-delumeau-historien-critique-et-catholique-sincere-14-01-2020-103102_679.php"><cite style="font-style:normal;">Jean Delumeau, historien critique et catholique sincère</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lavie.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2020-01-14" data-sort-value="2020-01-14">14 janvier 2020</time></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Catinchi2020"><span class="ouvrage" id="Philippe-Jean_Catinchi2020">Philippe-Jean Catinchi, «&#160;<cite style="font-style:normal">Jean Delumeau, historien des religions, est mort</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/Le_Monde" title="Le Monde">Le Monde</a></i>,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2020-01-13" data-sort-value="2020-01-13">13 janvier 2020</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2020/01/13/jean-delumeau-historien-des-religions-est-mort_6025716_3382.html">lire en ligne</a>, consulté le <time class="nowrap" datetime="2020-01-13" data-sort-value="2020-01-13">13 janvier 2020</time>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Jean+Delumeau%2C+historien+des+religions%2C+est+mort&amp;rft.jtitle=Le+Monde&amp;rft.aulast=Catinchi&amp;rft.aufirst=Philippe-Jean&amp;rft.date=2020-01-13&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Delumeau2015"><span class="ouvrage" id="Jean_Delumeau2015">Jean <span class="nom_auteur">Delumeau</span>, <cite class="italique">L'Avenir de Dieu</cite>, <a href="/wiki/CNRS_%C3%89ditions" title="CNRS Éditions">CNRS Editions</a>, <time class="nowrap" datetime="2015-10-01" data-sort-value="2015-10-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> octobre 2015</time>, 288&#160;<abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr> <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-2-271-08842-0" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-2-271-08842-0"><span class="nowrap">978-2-271-08842-0</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.fr/books?id=mhCaCgAAQBAJ&amp;pg=PT17&amp;dq=Jean+Delumeau+lyc%C3%A9e+thiers">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=book&amp;rft.btitle=L%27Avenir+de+Dieu&amp;rft.pub=CNRS+Editions&amp;rft.aulast=Delumeau&amp;rft.aufirst=Jean&amp;rft.date=2015-10-01&amp;rft.tpages=288&amp;rft.isbn=978-2-271-08842-0&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://rhe.ish-lyon.cnrs.fr/?q=agregsecondaire_laureats&amp;nom=&amp;annee_op=%3D&amp;annee%5Bvalue%5D=1947&amp;annee%5Bmin%5D=&amp;annee%5Bmax%5D=&amp;periode=All&amp;concours=8&amp;items_per_page=10"><cite style="font-style:normal;">Les agrégés de l'enseignement secondaire. Répertoire 1809-1960</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">rhe.ish-lyon.cnrs.fr</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.babelio.com/auteur/Jean-Delumeau/14713"><cite style="font-style:normal;">Jean Dolumeau</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">babelio.com</span></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Maggiori2020"><span class="ouvrage" id="Robert_Maggiori2020">Robert Maggiori, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://next.liberation.fr/livres/2020/01/14/mort-de-l-historien-des-religions-jean-delumeau_1772986#Echobox=1579025676"><cite style="font-style:normal;">L'historien des religions Jean Delumeau est mort</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">liberation.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2020-01-14" data-sort-value="2020-01-14">14 janvier 2020</time></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:2-11"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:2_11-0">a</a> <a href="#cite_ref-:2_11-1">b</a> <a href="#cite_ref-:2_11-2">c</a> <a href="#cite_ref-:2_11-3">d</a> <a href="#cite_ref-:2_11-4">e</a> <a href="#cite_ref-:2_11-5">f</a> <a href="#cite_ref-:2_11-6">g</a> et <a href="#cite_ref-:2_11-7">h</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.college-de-france.fr/site/jean-delumeau/"><cite style="font-style:normal;">Jean Delumeau</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">college-de-france.fr</span></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://el.enc.sorbonne.fr/mai68/index109.html"><cite style="font-style:normal;">Jean Delumeau</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">sorbonne.fr</span></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ae-info.org/ae/Member/Delumeau_Jean"><cite style="font-style:normal;">Jean Delumeau</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">ae-info.org</span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-:3-14"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:3_14-0">a</a> <a href="#cite_ref-:3_14-1">b</a> <a href="#cite_ref-:3_14-2">c</a> <a href="#cite_ref-:3_14-3">d</a> <a href="#cite_ref-:3_14-4">e</a> <a href="#cite_ref-:3_14-5">f</a> et <a href="#cite_ref-:3_14-6">g</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aibl.fr/membres/academiciens-depuis-1663/article/delumeau-jean-leon-marie-joseph"><cite style="font-style:normal;">DELUMEAU Jean, Léon, Marie, Joseph, André</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">aibl.fr</span></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a> </span><span class="reference-text">J. Delumeau, in <i>Hommage à Jean Delumeau à l'occasion de son élection à l'Académie des inscriptions et belles-lettres</i>, 1990, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">29-30</span>.</span> </li> <li id="cite_note-:0-16"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_16-0">a</a> et <a href="#cite_ref-:0_16-1">b</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.academie-francaise.fr/actualites/candidatures-au-fauteuil-de-m-leopold-sedar-senghor-f16-1"><cite style="font-style:normal;">Candidatures au fauteuil de M. Léopold Sédar Senghor (F16)</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">academie-francaise</span></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2015">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lavie.fr/debats/idees/la-memoire-vive-de-jean-delumeau-21-10-2015-67514_679.php"><cite style="font-style:normal;">La mémoire vive de Jean Delumeau</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lavie.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2015-10-21" data-sort-value="2015-10-21">21 octobre 2015</time></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2017">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://petiteau-natalie.blogspot.fr/2017/04/des-dizaines-duniversitaires-soutiennes.html"><cite style="font-style:normal;">Des universitaires et chercheurs appellent à soutenir Emmanuel Macron</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">petiteau-natalie.blogspot.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2017-04-25" data-sort-value="2017-04-25">25 avril 2017</time></span>. La tribune est relayée le lendemain par <i><a href="/wiki/Le_Monde" title="Le Monde">Le Monde</a></i>&#160;: <span class="ouvrage" id="2017">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/idees/article/2017/04/26/nous-universitaires-et-chercheurs-tenons-a-manifester-notre-soutien-a-emmanuel-macron_5117978_3232.html"><cite style="font-style:normal;">“Nous, universitaires et chercheurs, tenons à manifester notre soutien à Emmanuel Macron”</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lemonde.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2017-04-26" data-sort-value="2017-04-26">26 avril 2017</time></span>.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2020">«&#160;<cite style="font-style:normal">In Memoriam Jean Delumeau</cite>&#160;», <i>Lettre d’information de l'Académie des inscriptions et belles-lettres</i>, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;184,&#8206; <time class="nowrap" datetime="2020-02" data-sort-value="2020-02">février 2020</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.aibl.fr/IMG/pdf/LI-184.pdf">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=In+Memoriam+Jean+Delumeau&amp;rft.jtitle=Lettre+d%E2%80%99information+de+l%27Acad%C3%A9mie+des+inscriptions+et+belles-lettres&amp;rft.issue=184&amp;rft.date=2020-02&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.babelio.com/auteur/Jean-Pierre-Delumeau/60958"><cite style="font-style:normal;">Jean-Pierre Delumeau</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">babelio.com</span></span></span> </li> <li id="cite_note-L&#39;Histoire-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-L&#39;Histoire_21-0">↑</a> </span><span class="reference-text">Laurent Theis, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lhistoire.fr/jean-delumeau-explorateur-du-paradis">«&#160;Jean Delumeau, explorateur du paradis&#160;»</a>, <i><a href="/wiki/L%27Histoire" title="L&#39;Histoire">L'Histoire</a></i> n°469, mars 2020, p. 20-21.</span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Guitton"><span class="ouvrage" id="Georges_Guitton">Georges Guitton, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://placepublique-rennes.com/article/Jean-Delumeau-est-dans-les-saints-1"><cite style="font-style:normal;">Jean Delumeau est dans les saints</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">placepublique-rennes.com</span> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2025-03-10" data-sort-value="2025-03-10">10 mars 2025</time>)</small></span></span></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2016">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lemondedesreligions.fr/entretiens/comment-jean-delumeau-voyait-l-avenir-du-christianisme-25-02-2016-5309_111.php"><cite style="font-style:normal;">Comment Jean Delumeau voyait l'avenir du christianisme</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lemondedesreligions.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2016-02-25" data-sort-value="2016-02-25">25 février 2016</time></span>.</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="1993">«&#160;<cite style="font-style:normal">La peur et l'historien</cite>&#160;», <i>Communications</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;57,&#8206; <time>1993</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">17-23</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/comm_0588-8018_1993_num_57_1_1863">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=La+peur+et+l%27historien&amp;rft.jtitle=Communications&amp;rft.date=1993&amp;rft.volume=57&amp;rft.pages=17-23&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-:12-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:12_25-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2015">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://religions.blogs.ouest-france.fr/archive/2015/11/01/face-a-la-mort-jean-delumeau-invite-a-l-esperance-14960.html"><cite style="font-style:normal;">Face à la mort, Jean Delumeau invite à l’espérance</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">religions.blogs.ouest-france.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2015-11-01" data-sort-value="2015-11-01"><abbr class="abbr" title="premier">1<sup>er</sup></abbr> novembre 2015</time></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2018">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lepoint.fr/editos-du-point/jerome-cordelier/jean-delumeau-l-enfer-est-devenu-un-tabou-31-03-2018-2207009_244.php"><cite style="font-style:normal;">Jean Delumeau&#160;: "L'enfer est devenu un tabou"</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lepoint.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2018-03-31" data-sort-value="2018-03-31">31 mars 2018</time></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Cuchet2010"><span class="ouvrage" id="Guillaume_Cuchet2010"><a href="/wiki/Guillaume_Cuchet" title="Guillaume Cuchet">Guillaume Cuchet</a>, «&#160;<cite style="font-style:normal">Jean Delumeau, historien de la peur et du péché&#160;: Historiographie, religion et société dans le dernier tiers du 20e siècle</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/Vingti%C3%A8me_Si%C3%A8cle_:_Revue_d%27histoire" class="mw-redirect" title="Vingtième Siècle : Revue d&#39;histoire">Vingtième Siècle&#160;: Revue d'histoire</a></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;107,&#8206; <time>2010</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">145-155</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cairn.info/revue-vingtieme-siecle-revue-d-histoire-2010-3-page-145.htm">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Jean+Delumeau%2C+historien+de+la+peur+et+du+p%C3%A9ch%C3%A9+%3A+Historiographie%2C+religion+et+soci%C3%A9t%C3%A9+dans+le+dernier+tiers+du+20e+si%C3%A8cle&amp;rft.jtitle=Vingti%C3%A8me+Si%C3%A8cle+%3A+Revue+d%27histoire&amp;rft.aulast=Cuchet&amp;rft.aufirst=Guillaume&amp;rft.date=2010&amp;rft.volume=107&amp;rft.pages=145-155&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2015">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/livres/article/2015/12/10/a-la-gauche-du-seigneur_4828242_3260.html"><cite style="font-style:normal;">Jean Delumeau, à la gauche du Seigneur</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lemonde.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2015-12-08" data-sort-value="2015-12-08">8 décembre 2015</time></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2010">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.canalacademie.com/ida6223-Jean-Delumeau-A-la-recherche-du-paradis.html"><cite style="font-style:normal;">Jean Delumeau&#160;: À la recherche du paradis</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">canalacademie.com</span>, <time class="nowrap" datetime="2010-12-05" data-sort-value="2010-12-05">5 décembre 2010</time></span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2015">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.la-croix.com/Culture/Livres-Idees/Livres/Christianisme-en-esperance-2015-09-30-1362912"><cite style="font-style:normal;">Christianisme en espérance</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">la-croix.com</span>, <time class="nowrap" datetime="2015-09-30" data-sort-value="2015-09-30">30 septembre 2015</time></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Cordelier2020"><span class="ouvrage" id="Jérôme_Cordelier2020">Jérôme Cordelier, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lepoint.fr/culture/jean-delumeau-un-erudit-catholique-qui-avait-du-style-13-01-2020-2357537_3.php"><cite style="font-style:normal;">Jean Delumeau, un érudit catholique qui avait du style</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lepoint.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2020-01-13" data-sort-value="2020-01-13">13 janvier 2020</time></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Lemonnier2020"><span class="ouvrage" id="Marie_Lemonnier2020">Marie Lemonnier, «&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nouvelobs.com/idees/20200114.OBS23450/jean-delumeau-est-mort-ce-grand-historien-des-religions-nous-avait-parle-du-paradis.html"><cite style="font-style:normal;">Jean Delumeau est mort. Ce grand historien des religions nous avait parlé du paradis</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">nouvelobs.com</span>, <time class="nowrap" datetime="2020-01-14" data-sort-value="2020-01-14">14 janvier 2020</time></span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="du_Haut-Jussé_B._A.1958"><span class="ouvrage" id="Pocquet_du_Haut-Jussé_B._A.1958">Pocquet du Haut-Jussé B. A., «&#160;<cite style="font-style:normal">Jean Delumeau, Vie économique et sociale de Rome dans la seconde moitié du XVIe siècle.</cite>&#160;», <i>Annales de Bretagne et des pays de l'Ouest</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;65, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;3,&#8206; <time>1958</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">396-399</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/abpo_0003-391x_1958_num_65_3_4473_t1_0396_0000_3">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Jean+Delumeau%2C+Vie+%C3%A9conomique+et+sociale+de+Rome+dans+la+seconde+moiti%C3%A9+du+XVIe+si%C3%A8cle.&amp;rft.jtitle=Annales+de+Bretagne+et+des+pays+de+l%27Ouest&amp;rft.issue=3&amp;rft.au=Pocquet+du+Haut-Juss%C3%A9+B.+A.&amp;rft.date=1958&amp;rft.volume=65&amp;rft.pages=396-399&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Chaunu1964"><span class="ouvrage" id="Pierre_Chaunu1964"><a href="/wiki/Pierre_Chaunu" title="Pierre Chaunu">Pierre Chaunu</a>, «&#160;<cite style="font-style:normal">L'Alun de Rome. <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècles</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/Annales._Histoire,_Sciences_sociales" title="Annales. Histoire, Sciences sociales">Annales. Histoire, Sciences sociales</a></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;19, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;4,&#8206; <time>1964</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">761-767</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/ahess_0395-2649_1964_num_19_4_421211">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=L%27Alun+de+Rome.+XVe%E2%80%89%E2%80%93%E2%80%89XVIe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cles&amp;rft.jtitle=Annales.+Histoire%2C+Sciences+sociales&amp;rft.issue=4&amp;rft.aulast=Chaunu&amp;rft.aufirst=Pierre&amp;rft.date=1964&amp;rft.volume=19&amp;rft.pages=761-767&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Balty1968"><span class="ouvrage" id="Jean-Charles_Balty1968">Jean-Charles Balty, «&#160;<cite style="font-style:normal">Jean Delumeau. La civilisation de la Renaissance</cite>&#160;», <i>Bulletin Monumental</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;168, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;2,&#8206; <time>1968</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">429-430</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/bulmo_0007-473x_1968_num_126_2_4923_t1_0228_0000_4">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Jean+Delumeau.+La+civilisation+de+la+Renaissance&amp;rft.jtitle=Bulletin+Monumental&amp;rft.issue=2&amp;rft.aulast=Balty&amp;rft.aufirst=Jean-Charles&amp;rft.date=1968&amp;rft.volume=168&amp;rft.pages=429-430&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Lebrun1972"><span class="ouvrage" id="François_Lebrun1972">François Lebrun, «&#160;<cite style="font-style:normal">Jean Delumeau, Le catholicisme entre Luther et Voltaire</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/Annales._Histoire,_Sciences_sociales" title="Annales. Histoire, Sciences sociales">Annales. Histoire, Sciences sociales</a></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;27, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;2,&#8206; <time>1972</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">434-437</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/ahess_0395-2649_1972_num_27_2_422511_t1_0434_0000_3">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Jean+Delumeau%2C+Le+catholicisme+entre+Luther+et+Voltaire&amp;rft.jtitle=Annales.+Histoire%2C+Sciences+sociales&amp;rft.issue=2&amp;rft.aulast=Lebrun&amp;rft.aufirst=Fran%C3%A7ois&amp;rft.date=1972&amp;rft.volume=27&amp;rft.pages=434-437&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Hasquin1979"><span class="ouvrage" id="Hervé_Hasquin1979">Hervé Hasquin, «&#160;<cite style="font-style:normal">Delumeau (Jean), La mort des pays de cocagne. Comportements collectifs de la Renaissance à l'âge classique</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/Revue_belge_de_philologie_et_d%27histoire" title="Revue belge de philologie et d&#39;histoire">Revue belge de philologie et d'histoire</a></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;57, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;2,&#8206; <time>1979</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">515-516</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/rbph_0035-0818_1979_num_57_2_5591_t1_0515_0000_2">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Delumeau+%28Jean%29%2C+La+mort+des+pays+de+cocagne.+Comportements+collectifs+de+la+Renaissance+%C3%A0+l%27%C3%A2ge+classique&amp;rft.jtitle=Revue+belge+de+philologie+et+d%27histoire&amp;rft.issue=2&amp;rft.aulast=Hasquin&amp;rft.aufirst=Herv%C3%A9&amp;rft.date=1979&amp;rft.volume=57&amp;rft.pages=515-516&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Thils1977"><span class="ouvrage" id="Gustave_Thils1977">Gustave Thils, «&#160;<cite style="font-style:normal">J. Delumeau, Le christianisme va-t-il mourir&#160;?</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/Revue_th%C3%A9ologique_de_Louvain" title="Revue théologique de Louvain">Revue théologique de Louvain</a></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;8, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;4,&#8206; <time>1977</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">498-499</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/thlou_0080-2654_1977_num_8_4_1586_t1_0498_0000_1">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=J.+Delumeau%2C+Le+christianisme+va-t-il+mourir+%3F&amp;rft.jtitle=Revue+th%C3%A9ologique+de+Louvain&amp;rft.issue=4&amp;rft.aulast=Thils&amp;rft.aufirst=Gustave&amp;rft.date=1977&amp;rft.volume=8&amp;rft.pages=498-499&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Lebrun1979"><span class="ouvrage" id="François_Lebrun1979"><a href="/wiki/Fran%C3%A7ois_Lebrun" title="François Lebrun">François Lebrun</a>, «&#160;<cite style="font-style:normal">Jean Delumeau, La peur en Occident (<abbr class="abbr" title="14ᵉ siècle"><span class="romain">XIV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècles). Une cité assiégée</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/Annales._Histoire,_Sciences_sociales" title="Annales. Histoire, Sciences sociales">Annales. Histoire, Sciences sociales</a></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;34, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;6,&#8206; <time>1979</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">1262-1266</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/ahess_0395-2649_1979_num_34_6_294120_t1_1262_0000_002">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Jean+Delumeau%2C+La+peur+en+Occident+%28XIVe%E2%80%89%E2%80%93%E2%80%89XVIIIe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cles%29.+Une+cit%C3%A9+assi%C3%A9g%C3%A9e&amp;rft.jtitle=Annales.+Histoire%2C+Sciences+sociales&amp;rft.issue=6&amp;rft.aulast=Lebrun&amp;rft.aufirst=Fran%C3%A7ois&amp;rft.date=1979&amp;rft.volume=34&amp;rft.pages=1262-1266&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Poulat1981"><span class="ouvrage" id="Émile_Poulat1981">Émile Poulat, «&#160;<cite style="font-style:normal">Delumeau (Jean) éd Histoire vécue du peuple chrétien</cite>&#160;», <i>Archives de Sciences Sociales des Religions</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;51,&#8206; <time>1981</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">220-221</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/assr_0335-5985_1981_num_51_2_2549_t1_0220_0000_2">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Delumeau+%28Jean%29+%C3%A9d+Histoire+v%C3%A9cue+du+peuple+chr%C3%A9tien&amp;rft.jtitle=Archives+de+Sciences+Sociales+des+Religions&amp;rft.aulast=Poulat&amp;rft.aufirst=%C3%89mile&amp;rft.date=1981&amp;rft.volume=51&amp;rft.pages=220-221&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Baschet1984"><span class="ouvrage" id="Jérôme_Baschet1984">Jérôme Baschet, «&#160;<cite style="font-style:normal">Jean Delumeau, Le péché et la peur. La culpabilisation en Occident, <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècles</cite>&#160;», <i>Médiévales</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;6,&#8206; <time>1984</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">113-116</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/medi_0751-2708_1984_num_3_6_963">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Jean+Delumeau%2C+Le+p%C3%A9ch%C3%A9+et+la+peur.+La+culpabilisation+en+Occident%2C+XIIIe%E2%80%89%E2%80%93%E2%80%89XVIIIe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cles&amp;rft.jtitle=M%C3%A9di%C3%A9vales&amp;rft.aulast=Baschet&amp;rft.aufirst=J%C3%A9r%C3%B4me&amp;rft.date=1984&amp;rft.volume=6&amp;rft.pages=113-116&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Boquet1990"><span class="ouvrage" id="Guy_Boquet1990">Guy Boquet, «&#160;<cite style="font-style:normal">Jean Delumeau, Rassurer et protéger, le sentiment de sécurité dans l'Occident d'autrefois</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/Revue_d%27histoire_moderne_et_contemporaine" title="Revue d&#39;histoire moderne et contemporaine">Revue d'histoire moderne et contemporaine</a></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;37, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;4,&#8206; <time>1990</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">687-693</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/rhmc_0048-8003_1990_num_37_4_1572_t1_0687_0000_1">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Jean+Delumeau%2C+Rassurer+et+prot%C3%A9ger%2C+le+sentiment+de+s%C3%A9curit%C3%A9+dans+l%27Occident+d%27autrefois&amp;rft.jtitle=Revue+d%27histoire+moderne+et+contemporaine&amp;rft.issue=4&amp;rft.aulast=Boquet&amp;rft.aufirst=Guy&amp;rft.date=1990&amp;rft.volume=37&amp;rft.pages=687-693&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Lemaitre1991"><span class="ouvrage" id="Nicole_Lemaitre1991">Nicole Lemaitre, «&#160;<cite style="font-style:normal">Jean Delumeau, L'aveu et le pardon. Les difficultés de la confession. <abbr class="abbr" title="13ᵉ siècle"><span class="romain">XIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="18ᵉ siècle"><span class="romain">XVIII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/Annales._Histoire,_Sciences_sociales" title="Annales. Histoire, Sciences sociales">Annales. Histoire, Sciences sociales</a></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;46, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;6,&#8206; <time>1991</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">1299-1300</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/ahess_0395-2649_1991_num_46_6_279011_t1_1299_0000_001">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Jean+Delumeau%2C+L%27aveu+et+le+pardon.+Les+difficult%C3%A9s+de+la+confession.+XIIIe%E2%80%89%E2%80%93%E2%80%89XVIIIe%26nbsp%3Bsi%C3%A8cle&amp;rft.jtitle=Annales.+Histoire%2C+Sciences+sociales&amp;rft.issue=6&amp;rft.aulast=Lemaitre&amp;rft.aufirst=Nicole&amp;rft.date=1991&amp;rft.volume=46&amp;rft.pages=1299-1300&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-44">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Chassagne1991"><span class="ouvrage" id="Serge_Chassagne1991"><a href="/wiki/Serge_Chassagne" title="Serge Chassagne">Serge Chassagne</a>, «&#160;<cite style="font-style:normal">Jean Delumeau, Daniel Roche (dirs.), Histoire des pères et de la paternité</cite>&#160;», <i>Histoire de l'éducation</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;50,&#8206; <time>1991</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">125-129</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/hedu_0221-6280_1991_num_50_1_2500">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Jean+Delumeau%2C+Daniel+Roche+%28dirs.%29%2C+Histoire+des+p%C3%A8res+et+de+la+paternit%C3%A9&amp;rft.jtitle=Histoire+de+l%27%C3%A9ducation&amp;rft.aulast=Chassagne&amp;rft.aufirst=Serge&amp;rft.date=1991&amp;rft.volume=50&amp;rft.pages=125-129&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Marand-Fouquet1995"><span class="ouvrage" id="Catherine_Marand-Fouquet1995">Catherine Marand-Fouquet, «&#160;<cite style="font-style:normal">Jean Delumeau (dir.), La religion de ma mère, le rôle des femmes dans la transmission de la foi</cite>&#160;», <i>Clio</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;2,&#8206; <time>1995</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://journals.openedition.org/clio/506">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Jean+Delumeau+%28dir.%29%2C+La+religion+de+ma+m%C3%A8re%2C+le+r%C3%B4le+des+femmes+dans+la+transmission+de+la+foi&amp;rft.jtitle=Clio&amp;rft.aulast=Marand-Fouquet&amp;rft.aufirst=Catherine&amp;rft.date=1995&amp;rft.volume=2&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Séguy1995"><span class="ouvrage" id="Jean_Séguy1995">Jean Séguy, «&#160;<cite style="font-style:normal">Delumeau (Jean), Mille ans de bonheur. Une histoire du paradis</cite>&#160;», <i>Archives de Sciences Sociales des Religions</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;92,&#8206; <time>1995</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">101-102</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/assr_0335-5985_1995_num_92_1_1010_t1_0101_0000_4">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Delumeau+%28Jean%29%2C+Mille+ans+de+bonheur.+Une+histoire+du+paradis&amp;rft.jtitle=Archives+de+Sciences+Sociales+des+Religions&amp;rft.aulast=S%C3%A9guy&amp;rft.aufirst=Jean&amp;rft.date=1995&amp;rft.volume=92&amp;rft.pages=101-102&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2001">«&#160;<cite style="font-style:normal">Delumeau (Jean), Melchior-Bonnet (Sabine), Des religions et des hommes</cite>&#160;», <i>Archives de sciences sociales des religions</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;114,&#8206; <time>2001</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://journals.openedition.org/assr/20877">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Delumeau+%28Jean%29%2C+Melchior-Bonnet+%28Sabine%29%2C+Des+religions+et+des+hommes&amp;rft.jtitle=Archives+de+sciences+sociales+des+religions&amp;rft.date=2001&amp;rft.volume=114&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Boutry2000"><span class="ouvrage" id="Philippe_Boutry2000">Philippe Boutry, «&#160;<cite style="font-style:normal">Jean Delumeau, Que reste-t-il du paradis&#160;?</cite>&#160;», <i><a href="/wiki/Annales._Histoire,_Sciences_sociales" title="Annales. Histoire, Sciences sociales">Annales. Histoire, Sciences sociales</a></i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;56, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;1,&#8206; <time>2000</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">271-275</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/ahess_0395-2649_2001_num_56_1_279944_t1_0271_0000_3">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Jean+Delumeau%2C+Que+reste-t-il+du+paradis+%3F&amp;rft.jtitle=Annales.+Histoire%2C+Sciences+sociales&amp;rft.issue=1&amp;rft.aulast=Boutry&amp;rft.aufirst=Philippe&amp;rft.date=2000&amp;rft.volume=56&amp;rft.pages=271-275&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Poulat2004"><span class="ouvrage" id="Émile_Poulat2004">Émile Poulat, «&#160;<cite style="font-style:normal">Jean Delumeau, Guetter l’aurore. Un christianisme pour demain</cite>&#160;», <i>Archives de sciences sociales des religions</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;126,&#8206; <time>2004</time> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://journals.openedition.org/assr/2334">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Jean+Delumeau%2C+Guetter+l%E2%80%99aurore.+Un+christianisme+pour+demain&amp;rft.jtitle=Archives+de+sciences+sociales+des+religions&amp;rft.aulast=Poulat&amp;rft.aufirst=%C3%89mile&amp;rft.date=2004&amp;rft.volume=126&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-50">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="Hildesheimer2008"><span class="ouvrage" id="Françoise_Hildesheimer2008">Françoise Hildesheimer, «&#160;<cite style="font-style:normal">Jean Delumeau. Le mystère Campanella</cite>&#160;», <i>Bibliothèque de l'École nationale des chartes</i>, <abbr class="abbr" title="volume">vol.</abbr>&#160;166, <abbr class="abbr" title="numéro">n<sup>o</sup></abbr>&#160;1,&#8206; <time>2008</time>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">293-294</span> <small style="line-height:1em;">(<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/doc/bec_0373-6237_2008_num_166_1_464680_t18_0293_0000_2">lire en ligne</a>)</small><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&amp;rft.genre=article&amp;rft.atitle=Jean+Delumeau.+Le+myst%C3%A8re+Campanella&amp;rft.jtitle=Biblioth%C3%A8que+de+l%27%C3%89cole+nationale+des+chartes&amp;rft.issue=1&amp;rft.aulast=Hildesheimer&amp;rft.aufirst=Fran%C3%A7oise&amp;rft.date=2008&amp;rft.volume=166&amp;rft.pages=293-294&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span></span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2010">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lepoint.fr/culture/la-quete-du-paradis-de-jean-delumeau-14-10-2010-1252393_3.php"><cite style="font-style:normal;">La quête du paradis de Jean Delumeau</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lepoint.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2010-10-14" data-sort-value="2010-10-14">14 octobre 2010</time> <small style="line-height:1em;">(consulté le <time class="nowrap" datetime="2016-08-22" data-sort-value="2016-08-22">22 août 2016</time>)</small></span></span> </li> <li id="cite_note-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-52">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.college-de-france.fr/media/jean-delumeau/UPL5515585454784081553_JeanDelumeau_SecondeGloireRome_1_.pdf"><cite style="font-style:normal;">La seconde gloire de Rome <abbr class="abbr" title="15ᵉ siècle"><span class="romain">XV</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="17ᵉ siècle"><span class="romain">XVII</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècle</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">college-de-france.fr</span></span></span> </li> <li id="cite_note-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-53">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.college-de-france.fr/media/jean-delumeau/UPL9220625841051788906_JeanDelumeau_PeurEsperance.pdf"><cite style="font-style:normal;">Jean Delumeau, De la peur à l’espérance</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">college-de-france.fr</span></span></span> </li> <li id="cite_note-:13-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:13_54-0">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2015">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rfi.fr/emission/20151227-2-delumeau-historien-religions-avenir-dieu"><cite style="font-style:normal;">L’historien des religions Jean Delumeau</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">rfi.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2015-12-27" data-sort-value="2015-12-27">27 décembre 2015</time></span></span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage" id="2015">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lepoint.fr/societe/jean-delumeau-l-eglise-de-francois-n-est-pas-encore-moderne-12-10-2015-1972651_23.php"><cite style="font-style:normal;">Jean Delumeau&#160;: "L'Église de François n'est pas encore moderne"</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">lepoint.fr</span>, <time class="nowrap" datetime="2015-10-12" data-sort-value="2015-10-12">12 octobre 2015</time></span></span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="legifrance" style="font-size:100%"><span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.legifrance.gouv.fr/WAspad/UnTexteDeJorf?numjo=PREX8910546D">Ordre de la Légion d'Honneur. Décret du 31 décembre 1989 portant promotion et nomination</a></span></span></span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="legifrance" style="font-size:100%"><span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.legifrance.gouv.fr/WAspad/UnTexteDeJorf?numjo=PREX9903891D">Décret du 31 décembre 1999 portant promotion</a></span></span></span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a> </span><span class="reference-text"><span class="legifrance" style="font-size:100%"><span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.legifrance.gouv.fr/WAspad/UnTexteDeJorf?numjo=PREX0710152D">Décret du 7 mai 2007 portant promotion et nomination</a></span></span></span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a> </span><span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.siv.archives-nationales.culture.gouv.fr/siv/rechercheconsultation/consultation/ir/pdfIR.action?irId=FRAN_IR_026438">Archives des nominations et promotions dans l'ordre des Arts et des Lettres.</a></span> </li> <li id="cite_note-:1-60"><span class="mw-cite-backlink noprint">↑ <sup><a href="#cite_ref-:1_60-0">a</a> <a href="#cite_ref-:1_60-1">b</a> <a href="#cite_ref-:1_60-2">c</a> et <a href="#cite_ref-:1_60-3">d</a></sup> </span><span class="reference-text"><span class="ouvrage">«&#160;<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.academie-francaise.fr/jean-delumeau"><cite style="font-style:normal;">Jean Delumeau</cite></a>&#160;», sur <span class="italique">academie-francaise.fr</span></span></span> </li> </ol></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Annexes">Annexes</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=15" title="Modifier la section : Annexes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=15" title="Modifier le code source de la section : Annexes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliographie">Bibliographie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=16" title="Modifier la section : Bibliographie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=16" title="Modifier le code source de la section : Bibliographie"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Collectif, <i>Homo Religiosus. Autour de Jean Delumeau</i>, Paris, Fayard, 1997.</li> <li><span class="ouvrage" id="Worcester2010"><span class="ouvrage" id="Thomas_Worcester2010"><abbr class="abbr indicateur-langue" title="Langue : anglais">(en)</abbr> Thomas <span class="nom_auteur">Worcester</span>, <cite style="font-style:normal" lang="en">«&#160;Jean Delumeau (1923-)&#160;»</cite>, dans Philip Daileader et Philip Whalen (dir.), <cite class="italique" lang="en">French Historians, 1900-2000&#160;: New Historical Writing in Twentieth-Century France</cite>, Chichester / <a href="/wiki/Malden_(Massachusetts)" title="Malden (Massachusetts)">Malden (Massachusetts)</a>, Wiley-Blackwell, <time>2010</time>, jusqu'à 610 <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a>&#160;<a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Ouvrages_de_r%C3%A9f%C3%A9rence/978-1-4051-9867-7" title="Spécial:Ouvrages de référence/978-1-4051-9867-7"><span class="nowrap">978-1-4051-9867-7</span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/13507486.2012.666092">présentation en ligne</a>)</small>, <abbr class="abbr" title="pages">p.</abbr>&#160;<span class="nowrap">144-163</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&amp;rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&amp;rft.genre=bookitem&amp;rft.btitle=French+Historians%2C+1900-2000&amp;rft.atitle=Jean+Delumeau+%281923-%29&amp;rft.place=Malden+%28Massachusetts%29&amp;rft.pub=Wiley-Blackwell&amp;rft.stitle=New+Historical+Writing+in+Twentieth-Century+France&amp;rft.aulast=Worcester&amp;rft.aufirst=Thomas&amp;rft.date=2010&amp;rft.pages=144-163&amp;rft.tpages=jusqu%27%C3%A0+610&amp;rft.isbn=978-1-4051-9867-7&amp;rfr_id=info%3Asid%2Ffr.wikipedia.org%3AJean+Delumeau"></span></span></span>.</li> <li><a href="/wiki/Yves_Krumenacker" title="Yves Krumenacker">Yves Krumenacker</a>, «&#160;<i>In Memoriam</i> Jean Delumeau (1923-2020)&#160;», <i>Chrétiens et sociétés. <abbr class="abbr" title="16ᵉ siècle"><span class="romain">XVI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr> – <abbr class="abbr" title="21ᵉ siècle"><span class="romain">XXI</span><sup style="font-size:72%">e</sup></abbr>&#160;siècles</i>, n° 26, 9 mars 2020, p. 5-7 <small style="line-height:1em;">(<a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a>&#160;<span class="plainlinks noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://portal.issn.org/resource/issn/1257-127X">1257-127X</a></span>)</small>.</li> <li>Guillaume Cuchet: <i>Jean Delumeau, historien de l'Église de France</i>, dans <i><a href="/wiki/%C3%89tudes_(revue)" title="Études (revue)">Études</a></i>, n°4270 (avril 2020), pp.67-78.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Liens_externes">Liens externes</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;veaction=edit&amp;section=17" title="Modifier la section : Liens externes" class="mw-editsection-visualeditor"><span>modifier</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;action=edit&amp;section=17" title="Modifier le code source de la section : Liens externes"><span>modifier le code</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p class="mw-empty-elt"> </p> <ul><li class="mw-empty-elt"></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressources relatives à la recherche<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aibl.fr/membres/academiciens-depuis-1663/article/delumeau-jean-leon-marie-joseph">Académie des inscriptions et belles-lettres</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.canal-u.tv/intervenants/delumeau-jean-026822490">Canal-U</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.college-de-france.fr/site/jean-delumeau/index.htm">Collège de France</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.persee.fr/authority/256626">Persée</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à la littérature<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.academie-francaise.fr/jean-delumeau">Académie française <small>(lauréats)</small></a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à plusieurs domaines<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.radiofrance.fr/personnes/jean-delumeau">Radio France</a></li> </ul></span></li> <li><span class="liste-horizontale noarchive"><span class="wd_identifiers">Ressource relative à l'audiovisuel<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=345&amp;url_prefix=https://www.imdb.com/&amp;id=nm4131985"><span class="lang-en" lang="en">IMDb</span></a></li> </ul></span> </li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers">Notices dans des dictionnaires ou encyclopédies généralistes<span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.deutsche-biographie.de/119248298.html"><i>Deutsche Biographie</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=14444"><i>Hrvatska Enciklopedija</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3891612"><i>Internetowa encyklopedia PWN</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.treccani.it/enciclopedia/jean-delumeau"><i>Treccani</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.whoswho.fr/bio/-_11882"><i>Who's Who in France</i></a></li> </ul></div></li> <li><div class="liste-horizontale"><span class="wd_identifiers"><a href="/wiki/Autorit%C3%A9_(sciences_de_l%27information)" title="Autorité (sciences de l&#39;information)">Notices d'autorité</a><span class="noprint wikidata-linkback skin-invert"><span class="mw-valign-baseline noviewer" typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q767691?uselang=fr#identifiers" title="Voir et modifier les données sur Wikidata"><img alt="Voir et modifier les données sur Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/10px-Blue_pencil.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/15px-Blue_pencil.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Blue_pencil.svg/20px-Blue_pencil.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></span></span>&#160;: <ul><li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/9845384">VIAF</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000369254554">ISNI</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb118994584">BnF</a></span> (<span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb118994584">données</a></span>)</li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/026822490">IdRef</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/n50035925">LCCN</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/119248298">GND</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.sbn.it/nome/CFIV035058">Italie</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00540775">Japon</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/author/DA03123404?l=en">CiNii</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&amp;authority_id=XX885759">Espagne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.kbr.be/LIBRARY/doc/AUTHORITY/14214550">Belgique</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p068414501">Pays-Bas</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810635583105606">Pologne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&amp;local_base=NLX10&amp;find_code=UID&amp;request=987007272217805171">Israël</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nukat.edu.pl/aut/n%20%2093090019">NUKAT</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://cantic.bnc.cat/registre/981058508485306706">Catalogne</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://opac.vatlib.it/auth/detail/495_162947">Vatican</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nla.gov.au/anbd.aut-an49784485">Australie</a></span></li> <li><span class="nowrap uid noarchive"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldcat.org/identities/lccn-n50-035925">WorldCat</a></span></li> </ul></div></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://soundcloud.com/leschampslibres/rencontre-de-la-biblioth-que">Entretien avec Jean Delumeau à la bibliothèque des Champs libres à Rennes</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.lemonde.fr/disparitions/article/2020/01/13/jean-delumeau-historien-des-religions-est-mort_6025716_3382.html">«&#160;Jean Delumeau, historien des religions, est mort&#160;»</a>, <i>lemonde.fr</i>, <time class="nowrap" datetime="2020-01-13" data-sort-value="2020-01-13">13 janvier 2020</time></li></ul> <ul id="bandeau-portail" class="bandeau-portail"><li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Historiographie" title="Portail de l’historiographie"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Bede-crop.png/24px-Bede-crop.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Bede-crop.png/36px-Bede-crop.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ed/Bede-crop.png/48px-Bede-crop.png 2x" data-file-width="150" data-file-height="150" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Historiographie" title="Portail:Historiographie">Portail de l’historiographie</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Christianisme" title="Portail du christianisme"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Latin_Cross.svg/17px-Latin_Cross.svg.png" decoding="async" width="17" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Latin_Cross.svg/25px-Latin_Cross.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ca/Latin_Cross.svg/33px-Latin_Cross.svg.png 2x" data-file-width="280" data-file-height="400" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Christianisme" title="Portail:Christianisme">Portail du christianisme</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Renaissance" title="Portail de la Renaissance"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Leonardo_self.jpg/15px-Leonardo_self.jpg" decoding="async" width="15" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Leonardo_self.jpg/23px-Leonardo_self.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Leonardo_self.jpg/30px-Leonardo_self.jpg 2x" data-file-width="420" data-file-height="659" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Renaissance" title="Portail:Renaissance">Portail de la Renaissance</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:%C3%89poque_moderne" title="Portail de l&#39;époque moderne"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Herman_Moll_Map_of_Europe.jpg/39px-Herman_Moll_Map_of_Europe.jpg" decoding="async" width="39" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Herman_Moll_Map_of_Europe.jpg/58px-Herman_Moll_Map_of_Europe.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Herman_Moll_Map_of_Europe.jpg/77px-Herman_Moll_Map_of_Europe.jpg 2x" data-file-width="760" data-file-height="474" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:%C3%89poque_moderne" title="Portail:Époque moderne">Portail de l'époque moderne</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer skin-invert-image" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Universit%C3%A9" title="Portail des universités"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Icons8_flat_graduation_cap.svg/24px-Icons8_flat_graduation_cap.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Icons8_flat_graduation_cap.svg/36px-Icons8_flat_graduation_cap.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Icons8_flat_graduation_cap.svg/48px-Icons8_flat_graduation_cap.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Universit%C3%A9" title="Portail:Université">Portail des universités</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="mw-image-border noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:France" title="Portail de la France"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/33px-Flag_of_France.svg.png" decoding="async" width="33" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/50px-Flag_of_France.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c3/Flag_of_France.svg/66px-Flag_of_France.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:France" title="Portail:France">Portail de la France</a></span> </span></li> <li><span class="bandeau-portail-element"><span class="bandeau-portail-icone"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Portail:Rennes" title="Portail de Rennes"><img alt="icône décorative" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Blason_ville_fr_Rennes_%28Ille-et-Vilaine%29.svg/22px-Blason_ville_fr_Rennes_%28Ille-et-Vilaine%29.svg.png" decoding="async" width="22" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Blason_ville_fr_Rennes_%28Ille-et-Vilaine%29.svg/33px-Blason_ville_fr_Rennes_%28Ille-et-Vilaine%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Blason_ville_fr_Rennes_%28Ille-et-Vilaine%29.svg/44px-Blason_ville_fr_Rennes_%28Ille-et-Vilaine%29.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="660" /></a></span></span> <span class="bandeau-portail-texte"><a href="/wiki/Portail:Rennes" title="Portail:Rennes">Portail de Rennes</a></span> </span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.eqiad.main‐7fd96bd568‐zjxrc Cached time: 20250314202428 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 1.155 seconds Real time usage: 1.674 seconds Preprocessor visited node count: 7486/1000000 Post‐expand include size: 166733/2097152 bytes Template argument size: 15063/2097152 bytes Highest expansion depth: 15/100 Expensive parser function count: 43/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 65949/5000000 bytes Lua time usage: 0.751/10.000 seconds Lua memory usage: 8375088/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 46/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1502.072 1 -total 55.30% 830.688 1 Modèle:Infobox_Biographie2 16.46% 247.255 1 Modèle:Références 10.74% 161.250 1 Modèle:Liens 6.48% 97.321 31 Modèle:Lien_web 5.52% 82.849 1 Modèle:Portail 5.25% 78.842 22 Modèle:Article 4.78% 71.739 4 Modèle:Colonnes 3.15% 47.355 1 Modèle:Voir_homonymes 3.02% 45.403 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note --> <!-- Saved in parser cache with key frwiki:pcache:148745:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250314202428 and revision id 223746374. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&amp;type=1x1&amp;usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ce document provient de «&#160;<a dir="ltr" href="https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;oldid=223746374">https://fr.wikipedia.org/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;oldid=223746374</a>&#160;».</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Accueil" title="Catégorie:Accueil">Catégories</a> : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Historien_moderniste_fran%C3%A7ais" title="Catégorie:Historien moderniste français">Historien moderniste français</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Historien_de_la_Renaissance" title="Catégorie:Historien de la Renaissance">Historien de la Renaissance</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Historien_fran%C3%A7ais_du_XXe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Historien français du XXe siècle">Historien français du XXe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Historien_fran%C3%A7ais_du_XXIe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Historien français du XXIe siècle">Historien français du XXIe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Historien_du_christianisme" title="Catégorie:Historien du christianisme">Historien du christianisme</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Historien_des_id%C3%A9es" title="Catégorie:Historien des idées">Historien des idées</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Historien_des_sensibilit%C3%A9s" title="Catégorie:Historien des sensibilités">Historien des sensibilités</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Historien_des_Annales" title="Catégorie:Historien des Annales">Historien des Annales</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Universitaire_fran%C3%A7ais_du_XXe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Universitaire français du XXe siècle">Universitaire français du XXe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Universitaire_fran%C3%A7ais_du_XXIe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Universitaire français du XXIe siècle">Universitaire français du XXIe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Professeur_%C3%A9m%C3%A9rite" title="Catégorie:Professeur émérite">Professeur émérite</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Professeur_des_universit%C3%A9s" title="Catégorie:Professeur des universités">Professeur des universités</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Professeur_au_Coll%C3%A8ge_de_France" title="Catégorie:Professeur au Collège de France">Professeur au Collège de France</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Professeur_%C3%A0_l%27universit%C3%A9_Paris_I_Panth%C3%A9on-Sorbonne" title="Catégorie:Professeur à l&#039;université Paris I Panthéon-Sorbonne">Professeur à l&#039;université Paris I Panthéon-Sorbonne</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Enseignant_%C3%A0_l%27%C3%89cole_des_hautes_%C3%A9tudes_en_sciences_sociales" title="Catégorie:Enseignant à l&#039;École des hautes études en sciences sociales">Enseignant à l&#039;École des hautes études en sciences sociales</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Enseignant_%C3%A0_l%27%C3%89cole_pratique_des_hautes_%C3%A9tudes" title="Catégorie:Enseignant à l&#039;École pratique des hautes études">Enseignant à l&#039;École pratique des hautes études</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Enseignant_%C3%A0_l%27universit%C3%A9_Rennes-II" title="Catégorie:Enseignant à l&#039;université Rennes-II">Enseignant à l&#039;université Rennes-II</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Enseignant_%C3%A0_l%27%C3%89cole_polytechnique" title="Catégorie:Enseignant à l&#039;École polytechnique">Enseignant à l&#039;École polytechnique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89crivain_fran%C3%A7ais_du_XXe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Écrivain français du XXe siècle">Écrivain français du XXe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89crivain_fran%C3%A7ais_du_XXIe_si%C3%A8cle" title="Catégorie:Écrivain français du XXIe siècle">Écrivain français du XXIe siècle</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89crivain_catholique_fran%C3%A7ais" title="Catégorie:Écrivain catholique français">Écrivain catholique français</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Candidat_%C3%A0_l%27Acad%C3%A9mie_fran%C3%A7aise" title="Catégorie:Candidat à l&#039;Académie française">Candidat à l&#039;Académie française</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Membre_de_l%27Acad%C3%A9mie_des_inscriptions_et_belles-lettres" title="Catégorie:Membre de l&#039;Académie des inscriptions et belles-lettres">Membre de l&#039;Académie des inscriptions et belles-lettres</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Membre_de_l%27Academia_Europaea" title="Catégorie:Membre de l&#039;Academia Europaea">Membre de l&#039;Academia Europaea</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Membre_honoraire_de_l%27Institut_universitaire_de_France" title="Catégorie:Membre honoraire de l&#039;Institut universitaire de France">Membre honoraire de l&#039;Institut universitaire de France</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Membre_de_l%27%C3%89cole_fran%C3%A7aise_de_Rome" title="Catégorie:Membre de l&#039;École française de Rome">Membre de l&#039;École française de Rome</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Docteur_honoris_causa_de_l%27universit%C3%A9_de_Deusto" title="Catégorie:Docteur honoris causa de l&#039;université de Deusto">Docteur honoris causa de l&#039;université de Deusto</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Docteur_honoris_causa_de_l%27universit%C3%A9_de_Bucarest" title="Catégorie:Docteur honoris causa de l&#039;université de Bucarest">Docteur honoris causa de l&#039;université de Bucarest</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Docteur_honoris_causa_de_l%27Universit%C3%A9_de_Sherbrooke" title="Catégorie:Docteur honoris causa de l&#039;Université de Sherbrooke">Docteur honoris causa de l&#039;Université de Sherbrooke</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Docteur_honoris_causa_de_l%27universit%C3%A9_de_Porto" title="Catégorie:Docteur honoris causa de l&#039;université de Porto">Docteur honoris causa de l&#039;université de Porto</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Docteur_honoris_causa_de_l%27universit%C3%A9_de_Li%C3%A8ge" title="Catégorie:Docteur honoris causa de l&#039;université de Liège">Docteur honoris causa de l&#039;université de Liège</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Laur%C3%A9at_de_la_m%C3%A9daille_d%27argent_du_CNRS" title="Catégorie:Lauréat de la médaille d&#039;argent du CNRS">Lauréat de la médaille d&#039;argent du CNRS</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Laur%C3%A9at_du_grand_prix_Gobert" title="Catégorie:Lauréat du grand prix Gobert">Lauréat du grand prix Gobert</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Laur%C3%A9at_du_prix_Montyon" title="Catégorie:Lauréat du prix Montyon">Lauréat du prix Montyon</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Laur%C3%A9at_du_prix_Thiers" title="Catégorie:Lauréat du prix Thiers">Lauréat du prix Thiers</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Commandeur_de_la_L%C3%A9gion_d%27honneur_promu_en_1999" title="Catégorie:Commandeur de la Légion d&#039;honneur promu en 1999">Commandeur de la Légion d&#039;honneur promu en 1999</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Commandeur_de_l%27ordre_national_du_M%C3%A9rite" title="Catégorie:Commandeur de l&#039;ordre national du Mérite">Commandeur de l&#039;ordre national du Mérite</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Commandeur_des_Palmes_acad%C3%A9miques" title="Catégorie:Commandeur des Palmes académiques">Commandeur des Palmes académiques</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Commandeur_des_Arts_et_des_Lettres" title="Catégorie:Commandeur des Arts et des Lettres">Commandeur des Arts et des Lettres</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Agr%C3%A9g%C3%A9_d%27histoire" title="Catégorie:Agrégé d&#039;histoire">Agrégé d&#039;histoire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89l%C3%A8ve_de_l%27%C3%89cole_normale_sup%C3%A9rieure" title="Catégorie:Élève de l&#039;École normale supérieure">Élève de l&#039;École normale supérieure</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89tudiant_de_la_facult%C3%A9_des_lettres_de_Paris" title="Catégorie:Étudiant de la faculté des lettres de Paris">Étudiant de la faculté des lettres de Paris</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89l%C3%A8ve_du_lyc%C3%A9e_Thiers" title="Catégorie:Élève du lycée Thiers">Élève du lycée Thiers</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:%C3%89l%C3%A8ve_du_lyc%C3%A9e_Mass%C3%A9na" title="Catégorie:Élève du lycée Masséna">Élève du lycée Masséna</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Auteur_publi%C3%A9_par_les_%C3%A9ditions_Fayard" title="Catégorie:Auteur publié par les éditions Fayard">Auteur publié par les éditions Fayard</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Auteur_publi%C3%A9_par_les_%C3%A9ditions_Descl%C3%A9e_de_Brouwer" title="Catégorie:Auteur publié par les éditions Desclée de Brouwer">Auteur publié par les éditions Desclée de Brouwer</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Naissance_en_juin_1923" title="Catégorie:Naissance en juin 1923">Naissance en juin 1923</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Naissance_%C3%A0_Nantes" title="Catégorie:Naissance à Nantes">Naissance à Nantes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Naissance_dans_la_Loire-Inf%C3%A9rieure" title="Catégorie:Naissance dans la Loire-Inférieure">Naissance dans la Loire-Inférieure</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9c%C3%A8s_en_janvier_2020" title="Catégorie:Décès en janvier 2020">Décès en janvier 2020</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9c%C3%A8s_%C3%A0_Brest" title="Catégorie:Décès à Brest">Décès à Brest</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:D%C3%A9c%C3%A8s_%C3%A0_96_ans" title="Catégorie:Décès à 96 ans">Décès à 96 ans</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Catégories cachées : <ul><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P569" title="Catégorie:Page utilisant P569">Page utilisant P569</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P19" title="Catégorie:Page utilisant P19">Page utilisant P19</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P570" title="Catégorie:Page utilisant P570">Page utilisant P570</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P20" title="Catégorie:Page utilisant P20">Page utilisant P20</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P1477" title="Catégorie:Page utilisant P1477">Page utilisant P1477</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P27" title="Catégorie:Page utilisant P27">Page utilisant P27</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P69" title="Catégorie:Page utilisant P69">Page utilisant P69</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P106" title="Catégorie:Page utilisant P106">Page utilisant P106</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P40" title="Catégorie:Page utilisant P40">Page utilisant P40</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P108" title="Catégorie:Page utilisant P108">Page utilisant P108</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P463" title="Catégorie:Page utilisant P463">Page utilisant P463</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P166" title="Catégorie:Page utilisant P166">Page utilisant P166</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P39" title="Catégorie:Page utilisant P39">Page utilisant P39</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_l%27infobox_Biographie2_avec_la_charte_histoire" title="Catégorie:Article utilisant l&#039;infobox Biographie2 avec la charte histoire">Article utilisant l&#039;infobox Biographie2 avec la charte histoire</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_%C3%A0_illustrer_Biographie" title="Catégorie:Article à illustrer Biographie">Article à illustrer Biographie</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_l%27infobox_Biographie2" title="Catégorie:Article utilisant l&#039;infobox Biographie2">Article utilisant l&#039;infobox Biographie2</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_utilisant_une_Infobox" title="Catégorie:Article utilisant une Infobox">Article utilisant une Infobox</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4716" title="Catégorie:Page utilisant P4716">Page utilisant P4716</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5243" title="Catégorie:Page utilisant P5243">Page utilisant P5243</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5443" title="Catégorie:Page utilisant P5443">Page utilisant P5443</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P2732" title="Catégorie:Page utilisant P2732">Page utilisant P2732</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_externes" title="Catégorie:Page pointant vers des bases externes">Page pointant vers des bases externes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_recherche" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la recherche">Page pointant vers des bases relatives à la recherche</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P5645" title="Catégorie:Page utilisant P5645">Page utilisant P5645</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_la_litt%C3%A9rature" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à la littérature">Page pointant vers des bases relatives à la littérature</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P10780" title="Catégorie:Page utilisant P10780">Page utilisant P10780</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_plusieurs_domaines" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à plusieurs domaines">Page pointant vers des bases relatives à plusieurs domaines</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P345" title="Catégorie:Page utilisant P345">Page utilisant P345</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_bases_relatives_%C3%A0_l%27audiovisuel" title="Catégorie:Page pointant vers des bases relatives à l&#039;audiovisuel">Page pointant vers des bases relatives à l&#039;audiovisuel</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7902" title="Catégorie:Page utilisant P7902">Page utilisant P7902</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7982" title="Catégorie:Page utilisant P7982">Page utilisant P7982</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P7305" title="Catégorie:Page utilisant P7305">Page utilisant P7305</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P3365" title="Catégorie:Page utilisant P3365">Page utilisant P3365</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_utilisant_P4124" title="Catégorie:Page utilisant P4124">Page utilisant P4124</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Page_pointant_vers_des_dictionnaires_ou_encyclop%C3%A9dies_g%C3%A9n%C3%A9ralistes" title="Catégorie:Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes">Page pointant vers des dictionnaires ou encyclopédies généralistes</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Article_de_Wikip%C3%A9dia_avec_notice_d%27autorit%C3%A9" title="Catégorie:Article de Wikipédia avec notice d&#039;autorité">Article de Wikipédia avec notice d&#039;autorité</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Historiographie/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Historiographie/Articles liés">Portail:Historiographie/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Christianisme/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Christianisme/Articles liés">Portail:Christianisme/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Religions_et_croyances/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Religions et croyances/Articles liés">Portail:Religions et croyances/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Renaissance/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Renaissance/Articles liés">Portail:Renaissance/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%89poque_moderne/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Époque moderne/Articles liés">Portail:Époque moderne/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Histoire/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Histoire/Articles liés">Portail:Histoire/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Universit%C3%A9/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Université/Articles liés">Portail:Université/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:%C3%89ducation/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Éducation/Articles liés">Portail:Éducation/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:France/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:France/Articles liés">Portail:France/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Europe/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Europe/Articles liés">Portail:Europe/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Rennes/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Rennes/Articles liés">Portail:Rennes/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Ille-et-Vilaine/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Ille-et-Vilaine/Articles liés">Portail:Ille-et-Vilaine/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Bretagne/Articles_li%C3%A9s" title="Catégorie:Portail:Bretagne/Articles liés">Portail:Bretagne/Articles liés</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Wikip%C3%A9dia:Article_biographique" title="Catégorie:Wikipédia:Article biographique">Wikipédia:Article biographique</a></li><li><a href="/wiki/Cat%C3%A9gorie:Portail:Biographie/Articles_li%C3%A9s/Culture_et_arts" title="Catégorie:Portail:Biographie/Articles liés/Culture et arts">Portail:Biographie/Articles liés/Culture et arts</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> La dernière modification de cette page a été faite le 10 mars 2025 à 01:44.</li> <li id="footer-info-copyright"><span style="white-space: normal"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Citation_et_r%C3%A9utilisation_du_contenu_de_Wikip%C3%A9dia" title="Wikipédia:Citation et réutilisation du contenu de Wikipédia">Droit d'auteur</a>&#160;: les textes sont disponibles sous <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.fr">licence Creative Commons attribution, partage dans les mêmes conditions</a>&#160;; d’autres conditions peuvent s’appliquer. Voyez les <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/fr">conditions d’utilisation</a> pour plus de détails, ainsi que les <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Cr%C3%A9dits_graphiques" title="Wikipédia:Crédits graphiques">crédits graphiques</a>. En cas de réutilisation des textes de cette page, voyez <a href="/wiki/Sp%C3%A9cial:Citer/Jean_Delumeau" title="Spécial:Citer/Jean Delumeau">comment citer les auteurs et mentionner la licence</a>.<br /> Wikipedia® est une marque déposée de la <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, organisation de bienfaisance régie par le paragraphe <a href="/wiki/501c" title="501c">501(c)(3)</a> du code fiscal des États-Unis.</span><br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/fr">Politique de confidentialité</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:%C3%80_propos_de_Wikip%C3%A9dia">À propos de Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Avertissements_g%C3%A9n%C3%A9raux">Avertissements</a></li> <li id="footer-places-contact"><a href="//fr.wikipedia.org/wiki/Wikipédia:Contact">Contact</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code de conduite</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Développeurs</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/fr.wikipedia.org">Statistiques</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Déclaration sur les témoins (cookies)</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//fr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Jean_Delumeau&amp;mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Version mobile</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Rechercher</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Rechercher sur Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Spécial:Recherche"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Rechercher</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sommaire" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Basculer la table des matières" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Basculer la table des matières</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Jean Delumeau</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>14 langues</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Ajouter un sujet</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5886496d-mvwkp","wgBackendResponseTime":193,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.155","walltime":"1.674","ppvisitednodes":{"value":7486,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":166733,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":15063,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":15,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":43,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":65949,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":46,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1502.072 1 -total"," 55.30% 830.688 1 Modèle:Infobox_Biographie2"," 16.46% 247.255 1 Modèle:Références"," 10.74% 161.250 1 Modèle:Liens"," 6.48% 97.321 31 Modèle:Lien_web"," 5.52% 82.849 1 Modèle:Portail"," 5.25% 78.842 22 Modèle:Article"," 4.78% 71.739 4 Modèle:Colonnes"," 3.15% 47.355 1 Modèle:Voir_homonymes"," 3.02% 45.403 1 Modèle:Méta_bandeau_de_note"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.751","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":8375088,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7fd96bd568-zjxrc","timestamp":"20250314202428","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Jean Delumeau","url":"https:\/\/fr.wikipedia.org\/wiki\/Jean_Delumeau","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q767691","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q767691","author":{"@type":"Organization","name":"Contributeurs aux projets Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Fondation Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-11-19T22:47:49Z","dateModified":"2025-03-10T00:44:55Z","headline":"historien fran\u00e7ais (1923-2020)"}</script> </body> </html>

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10