CINXE.COM
Sloboda – Wikipedija/Википедија
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Sloboda – Wikipedija/Википедија</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )shwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat": "dmy sh-latn","wgMonthNames":["","januar","februar","mart","april","maj","juni","juli","august","septembar","oktobar","novembar","decembar"],"wgRequestId":"0a314b7b-ea3a-4535-8a03-ba4d940669a1","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Sloboda","wgTitle":"Sloboda","wgCurRevisionId":42275464,"wgRevisionId":42275464,"wgArticleId":4910,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Webarchive template wayback links","Filozofska terminologija","Politička filozofija","Socijalna filozofija","Politika"],"wgPageViewLanguage":"sh-latn","wgPageContentLanguage":"sh-latn","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Sloboda","wgRelevantArticleId":4910,"wgTempUserName":null,"wgUserVariant":"sh-latn","wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"sh","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"sh-latn"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q2979","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.15"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready", "user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.Tabs","ext.gadget.charinsert","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging", "ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"});mw.user.options.set({"language":"sh-latn"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sh-latn&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=sh-latn&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sh-latn&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.17"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Li-ber-ty.jpg/1200px-Li-ber-ty.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1600"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Li-ber-ty.jpg/800px-Li-ber-ty.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1067"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Li-ber-ty.jpg/640px-Li-ber-ty.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="853"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Sloboda – Wikipedija/Википедија"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//sh.m.wikipedia.org/wiki/Sloboda"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Uredi" href="/w/index.php?title=Sloboda&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedija (sh)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//sh.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Sloboda"> <link rel="alternate" hreflang="sh" href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Sloboda"> <link rel="alternate" hreflang="sh-Cyrl" href="https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Sloboda&variant=sh-cyrl"> <link rel="alternate" hreflang="sh-Latn" href="https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Sloboda&variant=sh-latn"> <link rel="alternate" hreflang="x-default" href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Sloboda"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.sh"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Wikipedija Atom fid" href="/w/index.php?title=Posebno:Nedavne_izmjene&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Sloboda rootpage-Sloboda skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Prijeđi na sadržaj</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sajt"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Glavni meni" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Glavni meni" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Glavni meni</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Glavni meni</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">premjesti na bočnu traku</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">sakrij</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <div class="vector-menu-heading"> Navigacija </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Glavna_stranica" title="Posjetite glavnu stranicu [z]" accesskey="z"><span>Glavna stranica</span></a></li><li id="n-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedija:Istaknuti_%C4%8Dlanci" title="Pronađite najkvalitetnije članke"><span>Istaknuti članci</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Posebno:Nedavne_izmjene" title="Prelistajte nove izmjene [r]" accesskey="r"><span>Nedavne izmjene</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Posebno:Slu%C4%8Dajna_stranica" title="Otvorite slučajan članak [x]" accesskey="x"><span>Nasumičan članak</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Posebno:Posebne_stranice"><span>Posebne stranice</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-interaction" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <div class="vector-menu-heading"> Interakcija </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomo%C4%87:Sadr%C5%BEaj" title="Saznajte više o upotrebi i uređivanju Wikipedije"><span>Pomoć</span></a></li><li id="n-village-pump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedija:Pijaca" title="Razgovarajte s drugim urednicima"><span>Pijaca</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedija:Portal_zajednice" title="Pronađite aktualne zadatke i akcije"><span>Radionica</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedija:Novosti" title="Pogledajte aktualnosti na Wikipediji"><span>Novosti</span></a></li><li id="n-discord" class="mw-list-item"><a href="https://discord.gg/khcKdUUxYY" rel="nofollow" title="Pridružite se našem serveru na Discordu"><span>Discord</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Glavna_stranica" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedija" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-sh-latn.svg" style="width: 7.5em; height: 2em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-sh-latn.svg" width="120" height="18" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Posebno:Tra%C5%BEi" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Pretražite Wikipediju [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Pretraga</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Pretražite Wikipediju" aria-label="Pretražite Wikipediju" autocapitalize="sentences" title="Pretražite Wikipediju [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Posebno:Traži"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Pretraži</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Osobne alatke"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Izgled"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Izgled" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Izgled</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=sh.wikipedia.org&uselang=sh-latn" class=""><span>Donacije</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Posebno:Stvori_ra%C4%8Dun&returnto=Sloboda" title="Preporučujemo da izradite račun i prijavite se, ali to nije obavezno" class=""><span>Izradi račun</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Posebno:Korisni%C4%8Dka_prijava&returnto=Sloboda" title="Preporučujemo da se prijavite, ali to nije obavezno [o]" accesskey="o" class=""><span>Prijavi me</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out user-links-collapsible-item" title="Više mogućnosti" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Osobne alatke" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Osobne alatke</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Korisnički meni" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=sh.wikipedia.org&uselang=sh-latn"><span>Donacije</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Posebno:Stvori_ra%C4%8Dun&returnto=Sloboda" title="Preporučujemo da izradite račun i prijavite se, ali to nije obavezno"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Izradi račun</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Posebno:Korisni%C4%8Dka_prijava&returnto=Sloboda" title="Preporučujemo da se prijavite, ali to nije obavezno [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Prijavi me</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Ezatvori\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"sh\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cstyle data-mw-deduplicate=\"TemplateStyles:r42423318\"\u003E.mw-parser-output .fmbox{clear:both;margin:0.2em 0;width:100%;border:1px solid #a2a9b1;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;color:var(--color-base,#202122)}.mw-parser-output .fmbox-warning{border:1px solid #bb7070;background-color:#ffdbdb}.mw-parser-output .fmbox-editnotice{background-color:transparent}.mw-parser-output .fmbox .mbox-text{border:none;padding:0.25em 0.9em;width:100%}.mw-parser-output .fmbox .mbox-image{border:none;padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .fmbox .mbox-imageright{border:none;padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}.mw-parser-output .fmbox .mbox-invalid-type{text-align:center}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .fmbox-warning{background-color:#300}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .fmbox-warning{background-color:#300}}\u003C/style\u003E\u003Ctable class=\"plainlinks fmbox fmbox-system\" role=\"presentation\" style=\"border:1px solid #e05600; width:100%; background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)\"\u003E\u003Ctbody\u003E\u003Ctr\u003E\u003Ctd class=\"mbox-image\"\u003E\u003Cspan class=\"mw-default-size\" typeof=\"mw:File/Frameless\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/Datoteka:Orange_Template_icon.svg\" class=\"mw-file-description\"\u003E\u003Cimg src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Orange_Template_icon.svg/40px-Orange_Template_icon.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"40\" height=\"40\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Orange_Template_icon.svg/60px-Orange_Template_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Orange_Template_icon.svg/80px-Orange_Template_icon.svg.png 2x\" data-file-width=\"128\" data-file-height=\"128\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/td\u003E\u003Ctd class=\"mbox-text\"\u003EU toku je \u003Ca href=\"/wiki/Wikipedija:Akcija_sre%C4%91ivanja_%C5%A1ablona\" title=\"Wikipedija:Akcija sređivanja šablona\"\u003E\u003Cspan style=\"color:#e05600;\"\u003EAkcija sređivanja šablona\u003C/span\u003E\u003C/a\u003E. Pozivamo vas da joj se priključite.\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sajt"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Sadržaj" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Sadržaj</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">premjesti na bočnu traku</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">sakrij</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Početak</div> </a> </li> <li id="toc-Sloboda_u_filozofiji" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Sloboda_u_filozofiji"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Sloboda u filozofiji</span> </div> </a> <ul id="toc-Sloboda_u_filozofiji-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Društvena_sloboda" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Društvena_sloboda"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Društvena sloboda</span> </div> </a> <ul id="toc-Društvena_sloboda-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Povezano" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Povezano"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Povezano</span> </div> </a> <ul id="toc-Povezano-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Izvori" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Izvori"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Izvori</span> </div> </a> <ul id="toc-Izvori-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vanjske_veze" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Vanjske_veze"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Vanjske veze</span> </div> </a> <ul id="toc-Vanjske_veze-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Sadržaj" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Sadržaj" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Prikaži/sakrij sadržaj" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Prikaži/sakrij sadržaj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading" lang="sh-Latn" dir="ltr"><span class="mw-page-title-main">Sloboda</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Prijedi na druge jezične varijante članka. Dostupno je na 98 jezika" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-98" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">98 jezika</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Vryheid" title="Vryheid — Afrikanerski" lang="af" hreflang="af" data-title="Vryheid" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikanerski" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Freiheit" title="Freiheit — Švajcarsko nemački" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Freiheit" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Švajcarsko nemački" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%A0%E1%88%AD%E1%8A%90%E1%89%B5" title="አርነት — Amharski" lang="am" hreflang="am" data-title="አርነት" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amharski" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Fr%C4%93od%C5%8Dm" title="Frēodōm — Staroengleski" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Frēodōm" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Staroengleski" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B1%D9%8A%D8%A9" title="حرية — Arapski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="حرية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arapski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%9A%DC%90%DC%AA%DC%98%DC%AC%DC%90" title="ܚܐܪܘܬܐ — Armajski" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܚܐܪܘܬܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Armajski" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Llibert%C3%A1" title="Llibertá — Asturijski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Llibertá" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturijski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Atini%C3%B1a" title="Atiniña — Ajmara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Atiniña" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="Ajmara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Azadl%C4%B1q" title="Azadlıq — Azerbejdžanski" lang="az" hreflang="az" data-title="Azadlıq" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbejdžanski" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%A4%D8%B2%DA%AF%D9%88%D8%B1%D9%84%D9%88%DA%A9" title="اؤزگورلوک — South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="اؤزگورلوک" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D1%80%D0%B5%D0%BA" title="Ирек — Baškir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Ирек" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Baškir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Liousoms" title="Liousoms — Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Liousoms" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Katalingkasan" title="Katalingkasan — Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Katalingkasan" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Свабода — Beloruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Свабода" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Beloruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Свабода — Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Свабода" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Свобода — Bugarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Свобода" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bugarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/H%C9%94r%C9%94nya" title="Hɔrɔnya — Bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Hɔrɔnya" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="Bambara" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%86%E0%A6%9C%E0%A6%BE%E0%A6%A6%E0%A7%80" title="আজাদী — Bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="আজাদী" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A2%E0%BD%84%E0%BC%8B%E0%BD%91%E0%BD%96%E0%BD%84%E0%BC%8B%E0%BC%8D" title="རང་དབང་། — Tibetanski" lang="bo" hreflang="bo" data-title="རང་དབང་།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tibetanski" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Sloboda" title="Sloboda — Bosanski" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Sloboda" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Bosanski" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Llibertat" title="Llibertat — Katalonski" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Llibertat" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Katalonski" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/C%C3%AA%CC%A4%E1%B9%B3-i%C3%B9" title="Cê̤ṳ-iù — Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Cê̤ṳ-iù" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Svoboda" title="Svoboda — Češki" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Svoboda" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Češki" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Frihed" title="Frihed — Danski" lang="da" hreflang="da" data-title="Frihed" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Danski" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Freiheit" title="Freiheit — Nemački" lang="de" hreflang="de" data-title="Freiheit" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Nemački" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Xoseriye" title="Xoseriye — Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Xoseriye" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%B5%CF%85%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%B1" title="Ελευθερία — Grčki" lang="el" hreflang="el" data-title="Ελευθερία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Grčki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Liberty" title="Liberty — Engleski" lang="en" hreflang="en" data-title="Liberty" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Engleski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Libereco" title="Libereco — Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Libereco" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Libertad" title="Libertad — Španski" lang="es" hreflang="es" data-title="Libertad" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Španski" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Vabadus" title="Vabadus — Estonski" lang="et" hreflang="et" data-title="Vabadus" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estonski" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Askatasun" title="Askatasun — Baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Askatasun" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%DB%8C" title="آزادی — Persijski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="آزادی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Persijski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Vapaus" title="Vapaus — Finski" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Vapaus" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Finski" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Vabahus" title="Vabahus — Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Vabahus" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Libert%C3%A9" title="Liberté — Francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Liberté" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Libert%C3%A9_(politik)" title="Liberté (politik) — Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Liberté (politik)" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Liberdade" title="Liberdade — Galski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Liberdade" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/%27yanci" title="'yanci — Hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="'yanci" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%97%D7%99%D7%A8%D7%95%D7%AA_%D7%94%D7%90%D7%93%D7%9D" title="חירות האדם — Hebrejski" lang="he" hreflang="he" data-title="חירות האדם" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Hebrejski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%A7%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%A4%E0%A4%BE" title="स्वाधीनता — Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="स्वाधीनता" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Sloboda" title="Sloboda — Hrvatski" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Sloboda" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Hrvatski" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Szabads%C3%A1g" title="Szabadság — Mađarski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Szabadság" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Mađarski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ազատություն — Jermenski" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ազատություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Jermenski" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kelepasan" title="Kelepasan — Indonezijski" lang="id" hreflang="id" data-title="Kelepasan" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Indonezijski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Libert%C3%A0" title="Libertà — Italijanski" lang="it" hreflang="it" data-title="Libertà" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Italijanski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E8%87%AA%E7%94%B1" title="自由 — Japanski" lang="ja" hreflang="ja" data-title="自由" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japanski" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Libati" title="Libati — Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Libati" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%97%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%A4%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90_(%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A1%E1%83%9D%E1%83%A4%E1%83%98%E1%83%90)" title="თავისუფლება (ფილოსოფია) — Gruzijski" lang="ka" hreflang="ka" data-title="თავისუფლება (ფილოსოფია)" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Gruzijski" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/T%C9%A9-y%C9%94%C9%94_w%C9%9B%CA%8A_(libert%C3%A9)" title="Tɩ-yɔɔ wɛʊ (liberté) — Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Tɩ-yɔɔ wɛʊ (liberté)" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%8B%D2%9B" title="Бостандық — Kozački" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Бостандық" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kozački" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9E%90%EC%9C%A0" title="자유 — Korejski" lang="ko" hreflang="ko" data-title="자유" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Korejski" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%BB%D1%83%D0%BD" title="Мездлун — Komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Мездлун" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="Komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Libertas" title="Libertas — Latinski" lang="la" hreflang="la" data-title="Libertas" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latinski" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Laisv%C4%97" title="Laisvė — Litvanski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Laisvė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litvanski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Br%C4%ABv%C4%ABba" title="Brīvība — Letonski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Brīvība" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Letonski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%BE%D0%BB%D1%8F%D1%88%D0%B8%D1%81%D1%8C" title="Воляшись — Mokša" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Воляшись" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="Mokša" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fahalalahana" title="Fahalalahana — Malagazijski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fahalalahana" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malagazijski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Слобода — Makedonski" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Слобода" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Makedonski" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%AC%E0%B5%BC%E0%B4%9F%E0%B5%8D%E0%B4%9F%E0%B4%BF" title="ലിബർട്ടി — Malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ലിബർട്ടി" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kebebasan" title="Kebebasan — Malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kebebasan" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Lhibardade" title="Lhibardade — Mirandeški" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Lhibardade" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Mirandeški" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BE%D1%80%D0%B5" title="Аоре — Erzija" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Аоре" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="Erzija" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%A4%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%BE" title="स्वतन्त्रता — Nevari" lang="new" hreflang="new" data-title="स्वतन्त्रता" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Nevari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Vrijheid_(sociologie)" title="Vrijheid (sociologie) — Holandski" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Vrijheid (sociologie)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Holandski" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Fridom" title="Fridom — Norveški njorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Fridom" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Norveški njorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Frihet" title="Frihet — Norveški bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Frihet" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Norveški bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Libertat_(filosofia)" title="Libertat (filosofia) — Provansalski" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Libertat (filosofia)" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Provansalski" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%C3%A6%D1%80%D0%B8%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B7%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%B4" title="Сæрибардзинад — Osetski" lang="os" hreflang="os" data-title="Сæрибардзинад" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Osetski" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%86%E0%A8%9C%E0%A8%BC%E0%A8%BE%E0%A8%A6%E0%A9%80" title="ਆਜ਼ਾਦੀ — Pandžabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਆਜ਼ਾਦੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Pandžabski" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wolno%C5%9B%C4%87" title="Wolność — Poljski" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Wolność" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Poljski" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%8A" title="آزادي — Paštunski" lang="ps" hreflang="ps" data-title="آزادي" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Paštunski" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Liberdade" title="Liberdade — Portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Liberdade" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Qispi_kay" title="Qispi kay — Kvenča" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Qispi kay" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Kvenča" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Libertate_(filozofie)" title="Libertate (filozofie) — Rumunski" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Libertate (filozofie)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Rumunski" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Свобода — Ruski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Свобода" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Ruski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Libertade" title="Libertade — Sardinijski" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Libertade" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Sardinijski" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Libbirtati" title="Libbirtati — Sicilijanski" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Libbirtati" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Sicilijanski" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Liberty" title="Liberty — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Liberty" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Sloboda" title="Sloboda — Slovački" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Sloboda" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slovački" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Xoriyad" title="Xoriyad — Somalski" lang="so" hreflang="so" data-title="Xoriyad" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Somalski" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Liria" title="Liria — Albanski" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Liria" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Albanski" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Слобода — Srpski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Слобода" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Srpski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Frihet" title="Frihet — Švedski" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Frihet" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Švedski" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%9F%E0%AF%81%E0%AE%A4%E0%AE%B2%E0%AF%88" title="விடுதலை — Tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="விடுதலை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B7%D0%BE%D0%B4%D3%A3_(%D0%B4%D0%B0%D1%80_%D1%85%D1%83%D2%9B%D1%83%D2%9B)" title="Озодӣ (дар хуқуқ) — Tađik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Озодӣ (дар хуқуқ)" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tađik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%AA%E0%B8%A3%E0%B8%B5%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%9E" title="เสรีภาพ — Tajlandski" lang="th" hreflang="th" data-title="เสรีภาพ" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tajlandski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%96zg%C3%BCrl%C3%BCk" title="Özgürlük — Turski" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Özgürlük" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Turski" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B2%D0%BE%D0%B1%D0%BE%D0%B4%D0%B0" title="Свобода — Ukrajinski" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Свобода" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ukrajinski" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%B1%DB%8C%D8%AA" title="حریت — Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="حریت" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Erkinlik" title="Erkinlik — Uzbečki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Erkinlik" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Uzbečki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/T%E1%BB%B1_do" title="Tự do — Vijetnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tự do" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vijetnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E8%87%AA%E7%94%B1" title="自由 — Wu kineski" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="自由" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wu kineski" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Ukukhululeka" title="Ukukhululeka — Khosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Ukukhululeka" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="Khosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B5%9C%E2%B5%89%E2%B5%8D%E2%B4%BB%E2%B5%8D%E2%B5%8D%E2%B5%89" title="ⵜⵉⵍⴻⵍⵍⵉ — standardni marokanski tamazigt" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵜⵉⵍⴻⵍⵍⵉ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="standardni marokanski tamazigt" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E8%87%AA%E7%94%B1" title="自由 — Kineski" lang="zh" hreflang="zh" data-title="自由" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Kineski" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ch%C5%AB-i%C3%BB" title="Chū-iû — min nan kineski" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chū-iû" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="min nan kineski" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E8%87%AA%E7%94%B1" title="自由 — kantonski" lang="yue" hreflang="yue" data-title="自由" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantonski" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2979#sitelinks-wikipedia" title="Uredi međujezične poveznice" class="wbc-editpage">Uredi veze</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Imenski prostori"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Sloboda" title="Vidi stranicu sadržaja [c]" accesskey="c"><span>Stranica</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Razgovor:Sloboda" rel="discussion" title="Razgovarajte o sadržini ove stranice [t]" accesskey="t"><span>Razgovor</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown " lang="sh-Latn" dir="ltr"> <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Promijeni jezičnu varijantu" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Latinica</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-varlang-0" class="selected ca-variants-sh-Latn mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sloboda&variant=sh-latn" lang="sh-Latn" hreflang="sh-Latn"><span>Latinica</span></a></li><li id="ca-varlang-1" class="ca-variants-sh-Cyrl mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sloboda&variant=sh-cyrl" lang="sh-Cyrl" hreflang="sh-Cyrl"><span>Ћирилица</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Teme"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Sloboda"><span>Prikaži</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sloboda&veaction=edit" title="Uredite ovu stranicu [v]" accesskey="v"><span>Uredi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sloboda&action=edit" title="Uredite izvorni kod ove stranice [e]" accesskey="e"><span>Uredi kod</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sloboda&action=history" title="Pogledajte prethodne verzije ove stranice [h]" accesskey="h"><span>Historija</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Pomagala"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Alatke" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Alatke</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Alati</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">premjesti na bočnu traku</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">sakrij</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Više mogućnosti" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <div class="vector-menu-heading"> Radnje </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Sloboda"><span>Prikaži</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sloboda&veaction=edit" title="Uredite ovu stranicu [v]" accesskey="v"><span>Uredi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sloboda&action=edit" title="Uredite izvorni kod ove stranice [e]" accesskey="e"><span>Uredi kod</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sloboda&action=history"><span>Historija</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <div class="vector-menu-heading"> Opšte </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Posebno:%C5%A0to_vodi_ovdje/Sloboda" title="Pogledajte listu svih stranica koje vode ovamo [j]" accesskey="j"><span>Šta vodi ovamo</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Posebno:Povezane_izmjene/Sloboda" rel="nofollow" title="Prelistajte nedavne izmjene stranica koje su povezane s ovom [k]" accesskey="k"><span>Povezane izmjene</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sloboda&oldid=42275464" title="Nabavite trajnu vezu do ove verzije stranice"><span>Trajna veza</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sloboda&action=info" title="Pronađite više informacija o ovoj stranici"><span>Podaci o stranici</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Posebno:Citiraj&page=Sloboda&id=42275464&wpFormIdentifier=titleform" title="Saznajte kako da citirate ovu stranicu"><span>Citiraj stranicu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Posebno:Skra%C4%87iva%C4%8D_adresa&url=https%3A%2F%2Fsh.wikipedia.org%2Fwiki%2FSloboda"><span>Skrati URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Posebno:QrCode&url=https%3A%2F%2Fsh.wikipedia.org%2Fwiki%2FSloboda"><span>Preuzmi QR kod</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <div class="vector-menu-heading"> Štampanje/izvoz </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Posebno:Kolekcija&bookcmd=book_creator&referer=Sloboda"><span>Napravi knjigu</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Posebno:DownloadAsPdf&page=Sloboda&action=show-download-screen"><span>Preuzmi kao PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Sloboda&printable=yes" title="Odštampajte ovu stranicu [p]" accesskey="p"><span>Odštampaj</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <div class="vector-menu-heading"> Na drugim projektima </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Liberty" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2979" title="Pogledajte povezanu stavku u skladištu podataka [g]" accesskey="g"><span>Stavka na Wikipodacima</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Pomagala"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Izgled"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Izgled</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">premjesti na bočnu traku</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">sakrij</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Izvor: Wikipedija</div> </div> <div id="contentSub" lang="sh-Latn" dir="ltr"><div id="mw-content-subtitle" lang="sh-Latn" dir="ltr"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="sh-Latn" dir="ltr"><dl><dd><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datoteka:Disambig.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/20px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/30px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/40px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span> <i>Za ostala značenja, vidi <a href="/w/index.php?title=Sloboda_(razvrstavanje)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sloboda (razvrstavanje) (stranica ne postoji)">Sloboda (razvrstavanje)</a>.</i></dd></dl> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r42165048">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-left:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Datoteka:Disambig.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/20px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="20" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/30px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/40px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span> „Oslobođenje” preusmjerava ovdje. Za sarajevske novine, v. <a href="/wiki/Oslobo%C4%91enje_(list)" title="Oslobođenje (list)">Oslobođenje (list)</a>.</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Li-ber-ty.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Li-ber-ty.jpg/220px-Li-ber-ty.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Li-ber-ty.jpg/330px-Li-ber-ty.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Li-ber-ty.jpg/440px-Li-ber-ty.jpg 2x" data-file-width="2112" data-file-height="2816" /></a><figcaption>Antički simbol slobode</figcaption></figure> <p><b>Sloboda</b> (<a href="/wiki/Gr%C4%8Dki_jezik" title="Grčki jezik">grčki</a>: <span lang="el">ἐλευθερία</span> <a href="/wiki/Latinski_jezik" title="Latinski jezik">latinski</a>: <span lang="la"><i>libertas</i></span>) se odnosi, u općenitom smislu, na tvrdnju «biti slobodan» (nesputan, neograničen, nezarobljen) i označava stanje u kojem subjekt može delovati bez prisile i zabrane. Položaj <a href="/wiki/%C4%8Covek" class="mw-redirect" title="Čovek">čoveka</a> potpuno suprotan slobodi jeste <a href="/wiki/Ropstvo" title="Ropstvo">ropstvo</a>. </p><p><a href="/wiki/Sumer" title="Sumer">Sumerska</a> klinasta riječ <i>ama-gi</i>, je najstariji pisani simbol koji predstavlja ideju slobode. <a href="/wiki/Biblija" title="Biblija">Biblija</a> govori o tome da je <a href="/wiki/Mojsije" title="Mojsije">Mojsije</a> izbavio narod iz ropstva i odveo ga u slobodu. U čuvenom govoru <a href="/wiki/Martin_Luther_King" class="mw-redirect" title="Martin Luther King">Martina Luthera Kinga</a> «<i><a href="/wiki/I_Have_a_Dream" title="I Have a Dream">I Have a Dream</a></i>», citirao je staru duhovnu pjesmu crnih američkih robova: «<i>Napokon slobodni! Napokon slobodni! Hvala Bogu Svevišnjem napokon smo slobodni!</i>» </p><p>Politička sloboda je često bila uzrok <a href="/wiki/Revolucija" title="Revolucija">revolucijama</a>. Društvena teorija najčešće razlikuje dve vrste slobode: negativna tj. "sloboda od" i pozitivna tj. "sloboda za". Prva je sloboda u smislu autonomije, što znači biti slobodan i nezavistan od svakog vanjskog uticaja i prisile. Druga sloboda je u smislu participacije tj. učestvovanja. </p><p>U <a href="/wiki/Filozofija" title="Filozofija">filozofiji</a> postoji više povezanih određenja pojma slobode. Sloboda kao sloboda izbora podrazumeva sposobnost čoveka da bira između različitih mogućnosti i da donosi odluke. Sloboda kao <a href="/wiki/Autonomija" title="Autonomija">autonomija</a> <a href="/wiki/Delanje" class="mw-redirect" title="Delanje">delanja</a> znači mogućnost delanja po sopstvenoj volji koje pretpostavlja odsutnost svake prinude spolja. Sloboda kao <a href="/wiki/Sloboda_volje" class="mw-redirect" title="Sloboda volje">sloboda volje</a> podrazumeva sve ono što ne škodi drugome. Ovaj pojam slobode podrazumeva samoograničenje, jer bi bezgranična sloboda bila samovolja, odnosno negacija slobode drugog.<sup id="cite_ref-Enciklopedija_političke_kulture_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-Enciklopedija_političke_kulture-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>U <a href="/wiki/Ontologija" title="Ontologija">ontološkom</a> smislu sloboda čini <a href="/wiki/Bit" class="mw-redirect" title="Bit">bit</a> čoveka, njegovu čovečnost koja ga razlikuje od ostalih bića determinisanih nužnošću.<sup id="cite_ref-Filozofijski_rečnik_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Filozofijski_rečnik-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Pošto sloboda čini bit čoveka kao ličnosti, neki je nazivaju i ličnom slobodom. Glas ove temeljne ljudske slobode se zove <a href="/wiki/Savest" class="mw-redirect" title="Savest">savest</a>.<sup id="cite_ref-Filozofijski_rečnik_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-Filozofijski_rečnik-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Premda se čovek ne može odreći ove slobode, on se naspram nje može oglušiti. Ukoliko pak svesno preuzima svoju slobodu, a time i odgovornost, onda se ona naziva pozitivnom slobodom, koja se ispoljava kao "sloboda za". </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sloboda_u_filozofiji">Sloboda u filozofiji</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sloboda&veaction=edit&section=1" title="Uredi odjeljak Sloboda u filozofiji" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sloboda&action=edit&section=1" title="Uredi kôd odjeljka Sloboda u filozofiji"><span>uredi kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Stari Grci su slobodu shvatali prvenstveno kao političko pravo građana u <a href="/wiki/Polis" title="Polis">polisu</a>, jer je građanin (<i>polites</i>) bio slobodan čovek, za razliku od <a href="/wiki/Rob" class="mw-redirect" title="Rob">roba</a>. Etimologija starogrčkog pojma <i>eleutheros</i> označava stanje u kome ljudi žive zajedno i pripadaju jednom narodu. Otuda i reč sloboda (<i>eleutheria</i>) upućuje na ljudsku međusobnost, pripadnost nekoj zajednici.<sup id="cite_ref-Enciklopedija_političke_kulture_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-Enciklopedija_političke_kulture-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Platon" title="Platon">Platon</a> smatra da idelna <a href="/wiki/Dr%C5%BEava" title="Država">država</a> osigurava najveću slobodu za sve građane kao ostvarenje pravednosti, gde svako radi ono u čemu je najbolji. <a href="/wiki/Aristotel" title="Aristotel">Aristotel</a> pak određuje slobodu čoveka na ontološkoj, etičkoj i političkoj ravni. U ontološkom smislu slobodnim nazivamo čoveka koji živi radi sebe a ne radi drugoga (Met. 982 b 26), dakle onog koji je određen samosvrhom. Na tom temelju uzdiže se i sloboda u etičkom smislu kao namera ili izbor "stvari koje su u našoj moći i koje su ostvarive" (Nik. Etika 1112 a). U političkom smislu sloboda je ostvarenje poretka zajednice gde svako postiže najveću afirmaciju: "Slobodi kao prvo pripada da se naizmenično vlada i biva vladan" (Pol. 1317 b 1). Samo čestit čovek može postati i čestit gradađin ne uzurpirajući i ne zloupotrebljavajući vlast, jer je kao jednak prema drugima kada je sam na vlasti i kada je pod vlašću drugih. <a href="/wiki/Stoicizam" title="Stoicizam">Stoička</a> filozofija je poimala slobodu kao saznatu nužnost. Ovo shvatanje slobode ima svoje sledbenike u predstavnicima <a href="/wiki/Determinizam" title="Determinizam">determinizma</a>. </p><p><a href="/wiki/Srednjovekovna_filozofija" class="mw-redirect" title="Srednjovekovna filozofija">Srednjovekovna filozofija</a> premešta težište problematike iz politike u unutrašnjost subjekta, pa se sloboda pre svega ispoljava kao sloboda volje. <a href="/wiki/Hri%C5%A1%C4%87anska_filozofija" class="mw-redirect" title="Hrišćanska filozofija">Hrišćanska filozofija</a> božije sveznanje suprotstavlja slobodnoj volji jedinke, iz čega izvodi <a href="/wiki/Predodre%C4%91enost" class="mw-redirect" title="Predodređenost">predodređenost</a> ljudske delatnosti. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_La_libert%C3%A9_guidant_le_peuple.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_La_libert%C3%A9_guidant_le_peuple.jpg/220px-Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_La_libert%C3%A9_guidant_le_peuple.jpg" decoding="async" width="220" height="174" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_La_libert%C3%A9_guidant_le_peuple.jpg/330px-Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_La_libert%C3%A9_guidant_le_peuple.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_La_libert%C3%A9_guidant_le_peuple.jpg/440px-Eug%C3%A8ne_Delacroix_-_La_libert%C3%A9_guidant_le_peuple.jpg 2x" data-file-width="3133" data-file-height="2480" /></a><figcaption><a href="/wiki/E%C5%BEen_Delakroa" class="mw-redirect" title="Ežen Delakroa">Ežen Delakroa</a>, <i>Sloboda vodi narod</i></figcaption></figure> <p>U <a href="/w/index.php?title=Novovekovna_filozofija&action=edit&redlink=1" class="new" title="Novovekovna filozofija (stranica ne postoji)">novovekovnoj filozofiji</a> problem slobode dobija na važnosti u borbi građanstva protiv feudalnog apsolutizma i dolazi do izražaja u teorijama prirodnog prava, društvenog ugovora i liberalizma. Prema <a href="/wiki/Baruh_Spinoza" class="mw-redirect" title="Baruh Spinoza">Baruhu Spinozi</a>, suprotnost slobodi nije <a href="/w/index.php?title=Nu%C5%BEnost&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nužnost (stranica ne postoji)">nužnost</a> nego prinuda. Francuski filozofi prosvetiteljstva su smatrali da je stanje slobode prirođeno <a href="/wiki/%C4%8Covek" class="mw-redirect" title="Čovek">čoveku</a> zbog činjenice da poseduje <a href="/wiki/Du%C5%A1a" title="Duša">dušu</a> i <a href="/wiki/Svest" class="mw-redirect" title="Svest">svest</a>, sa dodatkom da svaki odnos sa društvom podrazumijeva donekle gubitak slobode. <a href="/w/index.php?title=Ruso&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ruso (stranica ne postoji)">Ruso</a> smatra slobodu osnovnim svojstvom čoveka bez kojeg nema ni <a href="/wiki/Pravo" title="Pravo">prava</a>, ni <a href="/w/index.php?title=Du%C5%BEnost&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dužnost (stranica ne postoji)">dužnosti</a>, ni <a href="/wiki/Moralnost" class="mw-redirect" title="Moralnost">moralnosti</a>. </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r42365314">.mw-parser-output .templatequote{overflow:hidden;margin:1em 0;padding:0 40px}.mw-parser-output .templatequote .templatequotecite{line-height:1.5em;text-align:left;padding-left:1.6em;margin-top:0}</style><blockquote class="templatequote"><p>Odreći se svoje slobode, to znači odreći se svakog svojstva čoveka, čovečanskih prava, čak i svoje dužnosti... Oduzeti svaku slobodu svojoj volji znači oduzeti svaku moralnost svojim delima.</p><div class="templatequotecite">– <cite><a href="/w/index.php?title=Ruso&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ruso (stranica ne postoji)">Ruso</a>, Društveni ugovor<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></cite></div></blockquote> <p><a href="/wiki/Kant" class="mw-redirect" title="Kant">Kant</a> smatra čoveka kao <a href="/wiki/%C4%8Cula" title="Čula">čulno</a> biće neslobodnim. Za njega je sloboda u negativnom smislu nezavisnost od uzroka čulnog sveta, a sloboda u pozitivnom smislu je autonomija uma, moralni zakon kao uslov slobodne volje. Prema Kantu, postoje dve mogućnosti ljudskog delovanja: 1) autonomno, kada se naša <a href="/wiki/Volja" title="Volja">volja</a> određuje <a href="/wiki/Zakon" title="Zakon">zakonima</a> koji su u nama samima, koji počivaju u našem <a href="/wiki/Um" title="Um">umu</a>; 2) heteronomno, kada je naša volja određena nečim što stoji izvan nas, nekim nama tuđim zakonom.<sup id="cite_ref-Enciklopedija_političke_kulture_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-Enciklopedija_političke_kulture-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/Fihte" class="mw-redirect" title="Fihte">Fihte</a> smatra da na početku filozofije mora stajati misleći subjekt, <a href="/w/index.php?title=Ja&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ja (stranica ne postoji)">ja</a> koje „se samo postavlja“. U tom samopostavljanju izraženo je „činodejstvo“ (nem. <i>Tathandlung</i>). Ja je snaga koja je iznutra nezavisna od svih uticaja izvana. U toj unutrašnjoj nezavisnosti počiva sloboda, čiji je beskonačni cilj usavršavanje <a href="/wiki/%C4%8Covek" class="mw-redirect" title="Čovek">čoveka</a>. Da bi se očuvala razvojna dinamika, Fihte je uveo pojam »ne-ja« kao tačku otpora i suprotstavljanja.<sup id="cite_ref-Enciklopedija_političke_kulture_1-3" class="reference"><a href="#cite_note-Enciklopedija_političke_kulture-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/Hegel" class="mw-redirect" title="Hegel">Hegel</a> dijalektički poima odnos slobode i nužnosti tako da sloboda, koja u sebi ne bi imala nužnosti, ili puka nužnost bez slobode, predstavljaju apstraktne, pa, prema tome, neistinite odredbe. Hegel istoriju vidi kao „napredovanje svesti o slobodi“.<sup id="cite_ref-Enciklopedija_političke_kulture_1-4" class="reference"><a href="#cite_note-Enciklopedija_političke_kulture-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> On smatra da u istoriji ne deluje <a href="/wiki/Pojedinac" class="mw-redirect" title="Pojedinac">pojedinac</a> nego svetski <a href="/wiki/Duh" title="Duh">duh</a> (<i>Weltgeist</i>) preko pojedinca kao svog oruđa. Radi ispunjenja istorijske nužnosti, svetski duh deluje kroz pojedince, često i protiv njihovih namera, što Hegel naziva "lukavstvom uma". Pojedinci, narodi i istorijske epohe samo su prolazni periodi svetskoistorijskog razvitka. Kod istočnjaka je samo jedan bio slobodan (<a href="/wiki/Despot" class="mw-disambig" title="Despot">despot</a>). Kod Grka i Rimljana je nekolicina slobodna, ali je ideja slobode još bila vezana za <a href="/wiki/Ropstvo" title="Ropstvo">ropstvo</a> i time ograničena samo na neke, slobodnjake. Svoj vrhunac ideja slobode ostvaruje u građanskoj državi Hegelovog vremena, stoga on zaključuje: »mi znamo da su po sebi svi ljudi slobodni, tj. da je čovek kao čovek slobodan."<sup id="cite_ref-Filozofijski_rečnik_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-Filozofijski_rečnik-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/wiki/Karl_Marks" class="mw-redirect" title="Karl Marks">Karl Marks</a>, nasuprot Hegelu, građansku državu vidi samo kao oruđe klasnog ugnjetavanja, a <a href="/wiki/Proletarijat" title="Proletarijat">proletarijat</a> kao svetovni "princip negativnosti" koji svoje <a href="/wiki/Ropstvo" title="Ropstvo">ropstvo</a> može ukinuti samo svetskom <a href="/wiki/Revolucija" title="Revolucija">revolucijom</a>, i ukidanjem svih klasa izboriti slobodu sebi i ujedno celom čovečanstvu. </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Karl_Marx.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Karl_Marx.jpg/150px-Karl_Marx.jpg" decoding="async" width="150" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Karl_Marx.jpg/225px-Karl_Marx.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fc/Karl_Marx.jpg/300px-Karl_Marx.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="1500" /></a><figcaption><a href="/wiki/Karl_Marks" class="mw-redirect" title="Karl Marks">Karl Marks</a></figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r42365314"><blockquote class="templatequote"><p>Carstvo slobode počinje tek tamo gde prestaje rad koji je određen nevoljom i spoljašnjom celishodnošću; po prirodi stvari, ono leži izvan oblasti materijalne proizvodnje ... Sloboda se u ovoj oblasti može sastojati samo u tome da udruženi ljudi, proizvođači, racionalno urede ovaj svoj promet materije s prirodom, da ga stave pod svoju zajedničku kontrolu, umesto da on njima gospodari kao neka slepa sila; da ga vrše najmanjim utroškom snage i pod uslovima koji su najdostojniji i najadekvatniji njihovoj ljudskoj prirodi. Ali to uvek ostaje carstvo nužnosti. Tek izvan njega počinje razvoj ljudske snage, koji je sam sebi svrha, pravo carstvo slobode, ali koje može procvetati samo na carstvu nužnosti kao svojoj osnovi.</p><div class="templatequotecite">– <cite><a href="/wiki/Marks" class="mw-redirect" title="Marks">Marks</a>, Kapital</cite></div></blockquote> <p>Dok je Marks verovao da se socijalizam može izgraditi preuzimajući državu, <a href="/wiki/Bakunjin" class="mw-redirect" title="Bakunjin">Bakunjin</a> tražio njeno uništenje i stvaranje novog društva zasnovanog na slobodnom udruživanju slobodnih radnika. Prema <a href="/wiki/Anarhizam" title="Anarhizam">anarhističkoj</a> teoriji, sloboda može postojati samo tamo gde nema nikakve <a href="/wiki/Vlast" title="Vlast">vlasti</a> niti prisile. </p><p>Egzistencijalistički filozof <a href="/wiki/%C5%BDan_Pol_Sartr" class="mw-redirect" title="Žan Pol Sartr">Žan Pol Sartr</a> smatra da je čovek izvorno slobodan jer nema nečega pre pojedinca što bi se moglo proglasiti ljudskom suštinom. Sartr veruje da Bog ne postoji i da je čovek prepušten samom sebi, slobodan da dela po sopstvenom nahođenju bez ikakvih opštih vrednosti na koje se može pozivati.<sup id="cite_ref-Sartrovo_shvatanje_slobode_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sartrovo_shvatanje_slobode-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Jean-Paul_Sartre_FP.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Jean-Paul_Sartre_FP.JPG/150px-Jean-Paul_Sartre_FP.JPG" decoding="async" width="150" height="129" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Jean-Paul_Sartre_FP.JPG/225px-Jean-Paul_Sartre_FP.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d1/Jean-Paul_Sartre_FP.JPG/300px-Jean-Paul_Sartre_FP.JPG 2x" data-file-width="571" data-file-height="491" /></a><figcaption><a href="/wiki/%C5%BDan-Pol_Sartr" class="mw-redirect" title="Žan-Pol Sartr">Žan-Pol Sartr</a></figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r42365314"><blockquote class="templatequote"><p>Čovek osuđen da bude slobodan.</p><div class="templatequotecite">– <cite><a href="/wiki/%C5%BDan_Pol_Sartr" class="mw-redirect" title="Žan Pol Sartr">Žan Pol Sartr</a></cite></div></blockquote> <p>Čovek prvo postoji u svetu pa tek naknadno samog sebe određuje svojim delima. On se nalazi u odredenoj situaciji koja od njega iziskuje određeno <a href="/wiki/Pona%C5%A1anje" title="Ponašanje">ponašanje</a>. Čovek postaje ono što čini i kao takav nikada dovršen. On egzistira u mogućnosti i postoji samo u trenucima svoje akcije, kada sam sebe potvrđuje i gradi. Jednom bačen u svet čovek je odgovoran za sve što čini. Sloboda je autonomija izbora "sa početkom ostvarenja", što je razlikuje od želje ili <a href="/wiki/San" title="San">sna</a>. Svaki izbor, makar bio i čista pasivnost, predstavlja "angažman". Čovek se angažuje u životu i tako ocrtava svoj lik i definiše linije svoga postojanja. Svojim delanjem je odgovoran ne samo za sebe samog, već i za čitavo čovečanstvo, jer stvarajući sebe stvara i sliku čoveka kojeg gradi.<sup id="cite_ref-Sartrovo_shvatanje_slobode_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-Sartrovo_shvatanje_slobode-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Društvena_sloboda"><span id="Dru.C5.A1tvena_sloboda"></span>Društvena sloboda</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sloboda&veaction=edit&section=2" title="Uredi odjeljak Društvena sloboda" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sloboda&action=edit&section=2" title="Uredi kôd odjeljka Društvena sloboda"><span>uredi kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Datoteka:Christopher_Street_Day_1997.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Christopher_Street_Day_1997.jpg/220px-Christopher_Street_Day_1997.jpg" decoding="async" width="220" height="143" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Christopher_Street_Day_1997.jpg/330px-Christopher_Street_Day_1997.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a1/Christopher_Street_Day_1997.jpg/440px-Christopher_Street_Day_1997.jpg 2x" data-file-width="966" data-file-height="628" /></a><figcaption><a href="/wiki/Gej_prajd" class="mw-redirect" title="Gej prajd">Gej prajd</a> u <a href="/wiki/Berlin" title="Berlin">Berlinu</a> <a href="/wiki/1997" class="mw-redirect" title="1997">1997</a>.</figcaption></figure> <p>Društvena teorija najčešće razlikuje dve vrste slobode: negativna tj. "sloboda od" i pozitivna tj. "sloboda za". Prva je sloboda u smislu <a href="/wiki/Autonomija" title="Autonomija">autonomije</a>, što znači biti slobodan i nezavistan od svakog spoljašnjeg uticaja i prisile. Druga sloboda je u smislu participacije tj. učestvovanja. Svođenje problema slobode na problem pojedinačne individualne slobode, sadrži pretpostavku da u samom pojmu društva ne može biti sadržana sloboda, pa je pojedinac mora izboriti protiv društva, a ne i pomoću njega.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Teorije društvenog ugovora i prirodnog prava, koje su bitno doprinele razvitku duha slobode, su dobile svoj pravni izraz u francuskoj <a href="/wiki/Deklaracija_o_pravima_%C4%8Doveka_i_gra%C4%91anina" class="mw-redirect" title="Deklaracija o pravima čoveka i građanina">Deklaraciji o pravima čoveka i građanina</a> i <a href="/wiki/Deklaracija_nezavisnosti_SAD" class="mw-redirect" title="Deklaracija nezavisnosti SAD">Deklaraciji nezavisnosti SAD</a> od <a href="/wiki/4._jula" class="mw-redirect" title="4. jula">4. jula</a> <a href="/wiki/1776" class="mw-redirect" title="1776">1776</a>. godine. U <a href="/wiki/19._vek" class="mw-redirect" title="19. vek">19. veku</a> su se mnoge <a href="/wiki/Nacija" title="Nacija">nacije</a> borile za nacionalnu slobodu i nezavisnost. Od druge polovine <a href="/wiki/20._vek" class="mw-redirect" title="20. vek">20. veka</a> različiti manjinski pokreti (seksualne, etničke, verske, kulturne manjine, itd.) se bore za ostvarenje svojih specifičnih sloboda i prava. Političko učenje koje uzima ličnu slobodu za osnov društvenog uređenja se naziva <a href="/wiki/Liberalizam" title="Liberalizam">liberalizam</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Povezano">Povezano</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sloboda&veaction=edit&section=3" title="Uredi odjeljak Povezano" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sloboda&action=edit&section=3" title="Uredi kôd odjeljka Povezano"><span>uredi kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Anarhija" title="Anarhija">Anarhija</a></li> <li><a href="/wiki/Anarhizam" title="Anarhizam">Anarhizam</a></li> <li><a href="/wiki/Liberalizam" title="Liberalizam">Liberalizam</a></li> <li><a href="/wiki/Sloboda_volje" class="mw-redirect" title="Sloboda volje">Sloboda volje</a></li> <li><a href="/wiki/Ljudska_prava" title="Ljudska prava">Ljudska prava</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gra%C4%91anske_slobode&action=edit&redlink=1" class="new" title="Građanske slobode (stranica ne postoji)">Građanske slobode</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Izvori">Izvori</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sloboda&veaction=edit&section=4" title="Uredi odjeljak Izvori" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sloboda&action=edit&section=4" title="Uredi kôd odjeljka Izvori"><span>uredi kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r42389381">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-Enciklopedija_političke_kulture-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Enciklopedija_političke_kulture_1-0">1,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Enciklopedija_političke_kulture_1-1">1,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Enciklopedija_političke_kulture_1-2">1,2</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Enciklopedija_političke_kulture_1-3">1,3</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Enciklopedija_političke_kulture_1-4">1,4</a></sup></span> <span class="reference-text">Sloboda, Enciklopedija političke kulture, Savremena administracija, Beograd</span> </li> <li id="cite_note-Filozofijski_rečnik-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Filozofijski_rečnik_2-0">2,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Filozofijski_rečnik_2-1">2,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Filozofijski_rečnik_2-2">2,2</a></sup></span> <span class="reference-text">Sloboda, Filozofijski rečnik, Matica Hrvatska, Zagreb 1984.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Odeljak "O ropstvu", Društveni ugovor, Beograd 1949, str. 13</span> </li> <li id="cite_note-Sartrovo_shvatanje_slobode-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Sartrovo_shvatanje_slobode_4-0">4,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Sartrovo_shvatanje_slobode_4-1">4,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.maturski.com/citaonica/39-drustvene-nauke/126-sartrovo-shvatanje-slobode.html">Sartrovo shvatanje slobode</a></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Nužnost i sloboda, Filozofija, Enciklopedijski leksikon, Mozaik znanja, Beograd 1973.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vanjske_veze">Vanjske veze</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Sloboda&veaction=edit&section=5" title="Uredi odjeljak Vanjske veze" class="mw-editsection-visualeditor"><span>uredi</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Sloboda&action=edit&section=5" title="Uredi kôd odjeljka Vanjske veze"><span>uredi kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="infobox sisterproject" style="width: 300px"> <div style="float: left;"><figure class="mw-halign-none" typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Liberty" title="commons:Category:Liberty"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a><figcaption></figcaption></figure></div> <div style="margin-left: 20px;"><i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Liberty" class="extiw" title="commons:Category:Liberty">Sloboda</a></b></i> na <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Glavna_stranica_-_%D0%93%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B0_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%86%D0%B0" class="extiw" title="commons:Glavna stranica - Главна страница">Wikimedijinoj ostavi</a> </div> </div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ibn-sina.net/index.php?option=com_content&task=view&id=11&Itemid=41&limit=1&limitstart=1">Razmeđa slobode</a> (Rasim Muminović)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://filozofija.differentia.co.yu/tekstovi/problem-slobode-volje.htm">Problem slobode volje</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070922115720/http://filozofija.differentia.co.yu/tekstovi/problem-slobode-volje.htm">Arhivirano</a> 2007-09-22 na <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine-u</a>(Davor Lazić)</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.maturski.com/citaonica/39-drustvene-nauke/126-sartrovo-shvatanje-slobode.html">Sartrovo shvatanje slobode</a></li></ul> <div class="navbox-styles nomobile"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r41348688">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Filozofija" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#ceecee;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r41556979">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r41556873">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-prikaži"><a href="/wiki/%C5%A0ablon:Filozofija" title="Šablon:Filozofija"><abbr title="Pogledajte šablon" style=";background:#ceecee;;background:none transparent;color:inherit;border:none;box-shadow:none;padding:0;">p</abbr></a></li><li class="nv-razgovor"><a href="/wiki/Razgovor_o_%C5%A1ablonu:Filozofija" title="Razgovor o šablonu:Filozofija"><abbr title="Razgovarajte o šablonu" style=";background:#ceecee;;background:none transparent;color:inherit;border:none;box-shadow:none;padding:0;">r</abbr></a></li><li class="nv-uredi"><a class="external text" href="https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%A0ablon:Filozofija&action=edit"><abbr title="Uredite šablon" style=";background:#ceecee;;background:none transparent;color:inherit;border:none;box-shadow:none;padding:0;">u</abbr></a></li></ul></div><div id="Filozofija" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Filozofija" title="Filozofija">Filozofija</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ceecee;"><a href="/wiki/Historija_filozofije" title="Historija filozofije">Historija</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;padding:0.25em 0; line-height:1.4em;;background:#f7f7f7;"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;background:transparent;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/Anti%C4%8Dka_filozofija" title="Antička filozofija">Antička</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Budisti%C4%8Dka_filozofija" title="Budistička filozofija">Budistička</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Kineska_filozofija" title="Kineska filozofija">Kineska </a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Anti%C4%8Dka_filozofija" title="Antička filozofija">Grčka</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Indijska_filozofija" title="Indijska filozofija">Indijska</a> </span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;background:transparent;;background:#f7f7f7;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/Srednjovjekovna_filozofija" title="Srednjovjekovna filozofija">Srednjovjekovna</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Hri%C5%A1%C4%87anska_filozofija" class="mw-redirect" title="Hrišćanska filozofija">Hrišćanska</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Islamska_filozofija" title="Islamska filozofija">Islamska</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Jevrejska_filozofija" title="Jevrejska filozofija">Jevrejska</a> </span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;background:transparent;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/Novovjekovna_filozofija" title="Novovjekovna filozofija">Novovjekovna</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/Empirizam" title="Empirizam">Empirizam</a> <b>•</b> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Racionalizam" title="Racionalizam">Racionalizam</a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;padding-left:0em;padding-right:0em;background:transparent;;background:#f7f7f7;"><div style="padding:0em 0.75em;"><a href="/wiki/Moderna_filozofija" title="Moderna filozofija">Savremena</a></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/Analiti%C4%8Dka_filozofija" title="Analitička filozofija">Analitička</a> <b>•</b> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Kontinentalna_filozofija" title="Kontinentalna filozofija">Kontinentalna</a></span></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ceecee;"><a href="/wiki/Kategorija:Filozofska_terminologija" title="Kategorija:Filozofska terminologija">Pojmovi</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;padding:0.25em 0; line-height:1.4em;;background:transparent;"><div style="padding:0 0.25em"> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Apsolut" title="Apsolut">Apsolut</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Beskona%C4%8Dnost" title="Beskonačnost">Beskonačnost</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Su%C5%A1tina" title="Suština">Bit</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Bi%C4%87e" title="Biće">Biće</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Vje%C4%8Dnost" title="Vječnost">Večnost</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Vreme" class="mw-redirect" title="Vreme">Vreme</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Vrlina" title="Vrlina">Vrlina</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Dobro" title="Dobro">Dobro</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Duh" title="Duh">Duh</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Du%C5%A1a" title="Duša">Duša</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Zlo" title="Zlo">Zlo</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Znanje" title="Znanje">Znanje</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Ideja" title="Ideja">Ideja</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Iskustvo" title="Iskustvo">Iskustvo</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Istina" title="Istina">Istina</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Karma" title="Karma">Karma</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Kretanje" title="Kretanje">Kretanje</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Ljepota" title="Ljepota">Lepota</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Logos" title="Logos">Logos</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Misao" title="Misao">Misao</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Mudrost" title="Mudrost">Mudrost</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Nebi%C4%87e" title="Nebiće">Nebiće</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Nedelanje" title="Nedelanje">Nedelanje</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Nesopstvo" title="Nesopstvo">Nesopstvo</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Opa%C5%BEanje" class="mw-redirect" title="Opažanje">Opažanje</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Otu%C4%91enje" title="Otuđenje">Otuđenje</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Postojanje" title="Postojanje">Postojanje</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Pravda" title="Pravda">Pravda</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Prostor" title="Prostor">Prostor</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Razum" title="Razum">Razum</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Saznanje" class="mw-redirect" title="Saznanje">Saznanje</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Svest" class="mw-redirect" title="Svest">Svest</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a class="mw-selflink selflink">Sloboda</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Slobodna_volja" title="Slobodna volja">Slobodna volja</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Jastvo" title="Jastvo">Sopstvo</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Ataraksija" title="Ataraksija">Spokoj</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Stvarnost" title="Stvarnost">Stvarnost</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Sudbina" title="Sudbina">Sudbina</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Materija" title="Materija">Tvar</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Uzro%C4%8Dnost" title="Uzročnost">Uzročnost</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Um" title="Um">Um</a> </span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ceecee;"><a href="/w/index.php?title=Kategorija:Oblasti_filozofije&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kategorija:Oblasti filozofije (stranica ne postoji)">Oblasti</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;padding:0.25em 0; line-height:1.4em;;background:#f7f7f7;"><div style="padding:0 0.25em"> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Estetika" title="Estetika">Estetika</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Etika" title="Etika">Etika</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Gnoseologija" class="mw-redirect" title="Gnoseologija">Epistemologija</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Logika" title="Logika">Logika</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Metafizika" title="Metafizika">Metafizika</a> </span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ceecee;"><a href="/w/index.php?title=Kategorija:Grane_filozofije&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kategorija:Grane filozofije (stranica ne postoji)">Grane</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;padding:0.25em 0; line-height:1.4em;;background:transparent;"><div style="padding:0 0.25em"> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Ontologija" title="Ontologija">Bića</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Filozofija_uma" title="Filozofija uma">Duha</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Socijalna_filozofija" title="Socijalna filozofija">Društva</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Filozofija_dru%C5%A1tvenih_nauka&action=edit&redlink=1" class="new" title="Filozofija društvenih nauka (stranica ne postoji)">Društvenih nauka</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Filozofija_ekonomije" title="Filozofija ekonomije">Ekonomije</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Filozofija_informacije" title="Filozofija informacije">Informacije</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Filozofija_historije" title="Filozofija historije">Istorije</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Filozofija_jezika" title="Filozofija jezika">Jezika</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Filozofija_matematike" title="Filozofija matematike">Matematike</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Filozofija_muzike" title="Filozofija muzike">Muzike</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Filozofija_nauke" title="Filozofija nauke">Nauke</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Filozofija_obrazovanja&action=edit&redlink=1" class="new" title="Filozofija obrazovanja (stranica ne postoji)">Obrazovanja</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Politi%C4%8Dka_filozofija" title="Politička filozofija">Politike</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Filozofija_prava" title="Filozofija prava">Prava</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Filozofija_psihologije" title="Filozofija psihologije">Psihologije</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Filozofija_prirode" title="Filozofija prirode">Prirode</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Filozofija_religije" title="Filozofija religije">Religije</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Estetika" title="Estetika">Umetnosti</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Filozofija_fizike" title="Filozofija fizike">Fizike</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/w/index.php?title=Antropologija_(filozofija)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antropologija (filozofija) (stranica ne postoji)">Čoveka</a> </span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:#ceecee;"><a href="/wiki/Kategorija:Filozofi" title="Kategorija:Filozofi">Filozofi</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0;padding:0.25em 0; line-height:1.4em;;background:#f7f7f7;"><div style="padding:0 0.25em"> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Zaratustra" title="Zaratustra">Zaratustra</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Tales" title="Tales">Tales</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Anaksimandar" title="Anaksimandar">Anaksimandar</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Anaksimen" title="Anaksimen">Anaksimen</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Pitagora" title="Pitagora">Pitagora</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Gautama_Buddha" title="Gautama Buddha">Buda</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Ksenofan_iz_Kolofona" class="mw-redirect" title="Ksenofan iz Kolofona">Ksenofan</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Konfucije" title="Konfucije">Konfučije</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Lao_Tzu" title="Lao Tzu">Lao Ce</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Heraklit" title="Heraklit">Heraklit</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Parmenid" title="Parmenid">Parmenid</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Anaksagora" title="Anaksagora">Anaksagora</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Zenon_iz_Eleje" title="Zenon iz Eleje">Zenon</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Empedokle" title="Empedokle">Empedokle</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Protagora" title="Protagora">Protagora</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Sokrat" title="Sokrat">Sokrat</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Leukip" title="Leukip">Leukip</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Demokrit" title="Demokrit">Demokrit</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Platon" title="Platon">Platon</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Diogen_iz_Sinope" title="Diogen iz Sinope">Diogen</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Aristotel" title="Aristotel">Aristotel</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Zhuang_Zhou" title="Zhuang Zhou">Čuang Ce</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Piron" title="Piron">Piron</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Zenon_iz_Kitijuma" class="mw-redirect" title="Zenon iz Kitijuma">Zenon iz Kitijuma</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Epikur" title="Epikur">Epikur</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Filon_Aleksandrijski" title="Filon Aleksandrijski">Filon</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Epiktet" title="Epiktet">Epiktet</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Nagar%C4%91una" title="Nagarđuna">Nagarđuna</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Plotin" title="Plotin">Plotin</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Augustin" title="Augustin">Avgustin</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Boetije" title="Boetije">Boetije</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Ivan_Skot_Eriugena" title="Ivan Skot Eriugena">Eriugena</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Al-Farabi" title="Al-Farabi">Al-Farabi</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Ibn_Sina" title="Ibn Sina">Ibn Sina</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Al-Gazali" title="Al-Gazali">Al-Gazali</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Pierre_Ab%C3%A9lard" title="Pierre Abélard">Abelar</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Ibn_Ru%C5%A1d" title="Ibn Rušd">Averoes</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Majmonid" title="Majmonid">Majmonides</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/D%C5%8Dgen" title="Dōgen">Dogen</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Toma_Akvinski" title="Toma Akvinski">Toma Akvinski</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/John_Duns_Scotus" class="mw-redirect" title="John Duns Scotus">Skot</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/William_Occam" title="William Occam">Okam</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Francis_Bacon" title="Francis Bacon">Bejkon</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes">Dekart</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Thomas_Hobbes" title="Thomas Hobbes">Hobs</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Blaise_Pascal" title="Blaise Pascal">Paskal</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Baruch_de_Spinoza" class="mw-redirect" title="Baruch de Spinoza">Spinoza</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Gottfried_Leibniz" title="Gottfried Leibniz">Lajbnic</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/George_Berkeley" title="George Berkeley">Berkli</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/David_Hume" title="David Hume">Hjum</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Voltaire" title="Voltaire">Volter</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Denis_Diderot" title="Denis Diderot">Didro</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Jean-Jacques_Rousseau" title="Jean-Jacques Rousseau">Ruso</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Immanuel_Kant" title="Immanuel Kant">Kant</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Johann_Gottlieb_Fichte" title="Johann Gottlieb Fichte">Fihte</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Friedrich_Wilhelm_Joseph_von_Schelling" class="mw-redirect" title="Friedrich Wilhelm Joseph von Schelling">Šeling</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Georg_Wilhelm_Friedrich_Hegel" title="Georg Wilhelm Friedrich Hegel">Hegel</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Arthur_Schopenhauer" title="Arthur Schopenhauer">Šopenhauer</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/S%C3%B8ren_Kierkegaard" title="Søren Kierkegaard">Kjerkegor</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Karl_Marx" title="Karl Marx">Marks</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/John_Stuart_Mill" title="John Stuart Mill">Mil</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Friedrich_Nietzsche" title="Friedrich Nietzsche">Niče</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Edmund_Husserl" title="Edmund Husserl">Huserl</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/D._T._Suzuki" class="mw-redirect" title="D. T. Suzuki">Suzuki</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Bertrand_Russell" title="Bertrand Russell">Rasel</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Martin_Heidegger" title="Martin Heidegger">Hajdeger</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Jiddu_Krishnamurti" class="mw-redirect" title="Jiddu Krishnamurti">Krišnamurti</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Jean-Paul_Sartre" title="Jean-Paul Sartre">Sartr</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Karl_Jaspers" title="Karl Jaspers">Jaspers</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Ludwig_Wittgenstein" title="Ludwig Wittgenstein">Vitgenštajn</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Theodor_Adorno" title="Theodor Adorno">Adorno</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Herbert_Marcuse" title="Herbert Marcuse">Markuze</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Jacques_Derrida" title="Jacques Derrida">Derida</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Michel_Foucault" title="Michel Foucault">Fuko</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"> <a href="/wiki/Slavoj_%C5%BDi%C5%BEek" title="Slavoj Žižek">Žižek</a> <b>•</b></span> <span style="white-space:nowrap"><a href="/wiki/Saul_Kripke" title="Saul Kripke"> Kripke</a></span></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="background:#ceecee; font-weight:bold;"><div><a href="/wiki/Kategorija:Filozofija" title="Kategorija:Filozofija">Kategorija</a></div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐b766959bd‐htsqk Cached time: 20250216154306 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 0.278 seconds Real time usage: 0.345 seconds Preprocessor visited node count: 1591/1000000 Post‐expand include size: 70468/2097152 bytes Template argument size: 3046/2097152 bytes Highest expansion depth: 10/100 Expensive parser function count: 0/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 11770/5000000 bytes Lua time usage: 0.097/10.000 seconds Lua memory usage: 1458241/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 0/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 247.055 1 -total 48.73% 120.399 2 Šablon:Navbox 46.20% 114.136 1 Šablon:Filozofija 16.88% 41.708 3 Šablon:Izdvojeni_citat 14.81% 36.580 1 Šablon:Redirect 13.38% 33.049 1 Šablon:Dablink 8.93% 22.053 3 Šablon:Comma_separated_entries 8.83% 21.821 1 Šablon:Izvori 5.50% 13.595 1 Šablon:Navbox_subgroups 5.38% 13.291 9 Šablon:If_empty --> <!-- Saved in parser cache with key shwiki:pcache:4910:|#|:idhash:canonical!sh-latn and timestamp 20250216154306 and revision id 42275464. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="" lang="sh-Latn" dir="ltr">Izvor: <a dir="ltr" href="https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Sloboda&oldid=42275464">https://sh.wikipedia.org/w/index.php?title=Sloboda&oldid=42275464</a></div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Posebno:Kategorije" title="Posebno:Kategorije">Kategorije</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategorija:Filozofska_terminologija" title="Kategorija:Filozofska terminologija">Filozofska terminologija</a></li><li><a href="/wiki/Kategorija:Politi%C4%8Dka_filozofija" title="Kategorija:Politička filozofija">Politička filozofija</a></li><li><a href="/wiki/Kategorija:Socijalna_filozofija" title="Kategorija:Socijalna filozofija">Socijalna filozofija</a></li><li><a href="/wiki/Kategorija:Politika" title="Kategorija:Politika">Politika</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Sakrivena kategorija: <ul><li><a href="/wiki/Kategorija:Webarchive_template_wayback_links" title="Kategorija:Webarchive template wayback links">Webarchive template wayback links</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Ova stranica je posljednji put izmijenjena 19. decembra 2024. u 18:15.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst je dostupan pod licencom <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.en">Creative Commons Attribution-ShareAlike</a>; mogu se primijeniti i dodatni uslovi. Za više informacija pogledajte <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Uslove korištenja</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Pravila o privatnosti</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedija:O_projektu">O projektu</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedija:Op%C4%87e_odricanje_odgovornosti">Odricanje odgovornosti</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Kodeks ponašanja</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programeri</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/sh.wikipedia.org">Statistika</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Izjava o kolačićima</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//sh.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Sloboda&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobilni prikaz</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Pretraga</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Pretražite Wikipediju"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Posebno:Traži"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Pretraži</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Sadržaj" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" lang="sh-Latn" dir="ltr"> <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Prikaži/sakrij sadržaj" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Prikaži/sakrij sadržaj</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" lang="sh-Latn" dir="ltr"><span class="mw-page-title-main">Sloboda</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>98 jezika</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Započni temu</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6cc877bdc-z6vqb","wgBackendResponseTime":190,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.278","walltime":"0.345","ppvisitednodes":{"value":1591,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":70468,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":3046,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":10,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":11770,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 247.055 1 -total"," 48.73% 120.399 2 Šablon:Navbox"," 46.20% 114.136 1 Šablon:Filozofija"," 16.88% 41.708 3 Šablon:Izdvojeni_citat"," 14.81% 36.580 1 Šablon:Redirect"," 13.38% 33.049 1 Šablon:Dablink"," 8.93% 22.053 3 Šablon:Comma_separated_entries"," 8.83% 21.821 1 Šablon:Izvori"," 5.50% 13.595 1 Šablon:Navbox_subgroups"," 5.38% 13.291 9 Šablon:If_empty"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.097","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1458241,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-b766959bd-htsqk","timestamp":"20250216154306","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Sloboda","url":"https:\/\/sh.wikipedia.org\/wiki\/Sloboda","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2979","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2979","author":{"@type":"Organization","name":"Doprinositelji Wikimedijinim projektima"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-11-07T10:36:02Z","dateModified":"2024-12-19T17:15:14Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/c\/cd\/Li-ber-ty.jpg"}</script> </body> </html>