CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="tr" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Mars - Vikipedi</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )trwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Ocak","Şubat","Mart","Nisan","Mayıs","Haziran","Temmuz","Ağustos","Eylül","Ekim","Kasım","Aralık"],"wgRequestId":"c698be20-4115-4f91-b38a-889a1ae6a579","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Mars","wgTitle":"Mars","wgCurRevisionId":34558228,"wgRevisionId":34558228,"wgArticleId":1562,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Webarşiv şablonu wayback bağlantıları","Webarşiv şablonu archiveis bağlantıları","Ölü dış bağlantıları olan maddeler","ISBN sihirli bağlantısını kullanan sayfalar","Yinelenen şablon değişkenleri kullanan sayfalar","BNE tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NARA tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NDL tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NLG tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","SUDOC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","VIAF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri","Mars (gezegen)","Antik çağlardan beri bilinen astronomik cisimler","Güneş Sistemi'nin gezegenleri","Karasal gezegenler","Güneş Sistemi"],"wgPageViewLanguage":"tr","wgPageContentLanguage":"tr","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Mars","wgRelevantArticleId":1562,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":2}}},"wgStableRevisionId":34558228,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"tr","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"tr"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q111","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.extra-toolbar-buttons","ext.gadget.HizliBilgi","ext.gadget.OpenStreetMap","ext.gadget.switcher","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=tr&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=tr&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Mars_-_August_30_2021_-_Flickr_-_Kevin_M._Gill.png/1200px-Mars_-_August_30_2021_-_Flickr_-_Kevin_M._Gill.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Mars_-_August_30_2021_-_Flickr_-_Kevin_M._Gill.png/800px-Mars_-_August_30_2021_-_Flickr_-_Kevin_M._Gill.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Mars_-_August_30_2021_-_Flickr_-_Kevin_M._Gill.png/640px-Mars_-_August_30_2021_-_Flickr_-_Kevin_M._Gill.png"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="640"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Mars - Vikipedi"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//tr.m.wikipedia.org/wiki/Mars"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Değiştir" href="/w/index.php?title=Mars&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipedi (tr)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//tr.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Mars"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipedi Atom beslemesi" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="auth.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Mars rootpage-Mars skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">İçeriğe atla</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Ana menü" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ana menü" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Ana menü </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ana menü</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Gezinti </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Anasayfa" title="Anasayfayı ziyaret et [z]" accesskey="z">Anasayfa</a></li><li id="n-Hakkımızda" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda">Hakkımızda</a></li><li id="n-İçindekiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:G%C3%B6z_at">İçindekiler</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Rastgele" title="Rastgele bir sayfaya gidin [x]" accesskey="x">Rastgele madde</a></li><li id="n-Seçkin-içerik" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Se%C3%A7kin_i%C3%A7erik">Seçkin içerik</a></li><li id="n-Yakınımdakiler" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Yak%C4%B1n%C4%B1mdakiler">Yakınımdakiler</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Katılım" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Katılım" > <div class="vector-menu-heading"> Katılım </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-sandbox" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Deneme_tahtas%C4%B1">Deneme tahtası</a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:K%C3%B6y_%C3%A7e%C5%9Fmesi" title="Güncel olaylarla ilgili son bilgiler">Köy çeşmesi</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SonDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler" title="Vikide yapılmış son değişikliklerin listesi [r]" accesskey="r">Son değişiklikler</a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Y%C3%BCkle">Dosya yükle</a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipedi:Topluluk_portali" title="Proje hakkında, neler yapabilirsiniz, ne nerededir">Topluluk portali</a></li><li id="n-shop-text" class="mw-list-item"><a href="//shop.wikimedia.org">Wikimedia dükkânı</a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Yard%C4%B1m:%C4%B0%C3%A7indekiler" title="Yardım almak için">Yardım</a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C3%96zelSayfalar">Özel sayfalar</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Anasayfa" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Vikipedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-tr.svg" style="width: 6.6875em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Özgür Ansiklopedi" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-tr.svg" width="104" height="13" style="width: 6.5em; height: 0.8125em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C3%96zel:Ara" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f"> Ara </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Vikipedi üzerinde ara" aria-label="Vikipedi üzerinde ara" autocapitalize="sentences" title="Vikipedi içinde ara [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Özel:Ara"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ara</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Kişisel araçlar"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Sayfanın yazı tipi boyutunun, genişliğinin ve renginin görünümünü değiştirin" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Görünüm" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Görünüm </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=tr.wikipedia.org&uselang=tr" class="">Bağış yapın</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=Mars" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir" class="">Hesap oluştur</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=Mars" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o" class="">Oturum aç</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Daha fazla seçenek" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Kişisel araçlar" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Kişisel araçlar </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Kullanıcı menüsü" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=tr.wikipedia.org&uselang=tr">Bağış yapın</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:HesapOlu%C5%9Ftur&returnto=Mars" title="Bir hesap oluşturup oturum açmanız tavsiye edilmektedir ancak bu zorunlu değildir"> Hesap oluştur</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kullan%C4%B1c%C4%B1OturumuA%C3%A7ma&returnto=Mars" title="Oturum açmanız tavsiye edilmektedir; ancak bu zorunlu değildir [o]" accesskey="o"> Oturum aç</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Çıkış yapmış editörler için sayfalar <a href="/wiki/Yard%C4%B1m:Giri%C5%9F" aria-label="Değişiklik yapma hakkında daha fazla bilgi edinin">daha fazla bilgi</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:Katk%C4%B1lar%C4%B1m" title="Bu IP adresinden yapılmış değişiklikler listesi [y]" accesskey="y">Katkılar</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:MesajSayfam" title="Bu IP adresindeki düzenlemeler hakkında tartışma [n]" accesskey="n">Mesaj</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="İçindekiler" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">İçindekiler</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">gizle</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Giriş</div> </a> </li> <li id="toc-Etimoloji_ve_adlandırma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Etimoloji_ve_adlandırma"> <div class="vector-toc-text"> 1 Etimoloji ve adlandırma </div> </a> <ul id="toc-Etimoloji_ve_adlandırma-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fiziksel_özellikler" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Fiziksel_özellikler"> <div class="vector-toc-text"> 2 Fiziksel özellikler </div> </a> <button aria-controls="toc-Fiziksel_özellikler-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Fiziksel özellikler alt bölümünü aç/kapa </button> <ul id="toc-Fiziksel_özellikler-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Jeoloji_("arkeoloji")" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Jeoloji_("arkeoloji")"> <div class="vector-toc-text"> 2.1 Jeoloji ("arkeoloji") </div> </a> <ul id="toc-Jeoloji_("arkeoloji")-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Toprak" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Toprak"> <div class="vector-toc-text"> 2.2 Toprak </div> </a> <ul id="toc-Toprak-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hidroloji" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hidroloji"> <div class="vector-toc-text"> 2.3 Hidroloji </div> </a> <ul id="toc-Hidroloji-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Coğrafya" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Coğrafya"> <div class="vector-toc-text"> 2.4 Coğrafya </div> </a> <ul id="toc-Coğrafya-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Atmosfer" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Atmosfer"> <div class="vector-toc-text"> 2.5 Atmosfer </div> </a> <ul id="toc-Atmosfer-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-İklim" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#İklim"> <div class="vector-toc-text"> 2.6 İklim </div> </a> <ul id="toc-İklim-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Evrimi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Evrimi"> <div class="vector-toc-text"> 3 Evrimi </div> </a> <ul id="toc-Evrimi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Yörünge_ve_kendi_çevresinde_dönüş" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Yörünge_ve_kendi_çevresinde_dönüş"> <div class="vector-toc-text"> 4 Yörünge ve kendi çevresinde dönüş </div> </a> <ul id="toc-Yörünge_ve_kendi_çevresinde_dönüş-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Doğal_uyduları" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Doğal_uyduları"> <div class="vector-toc-text"> 5 Doğal uyduları </div> </a> <ul id="toc-Doğal_uyduları-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Yaşam" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Yaşam"> <div class="vector-toc-text"> 6 Yaşam </div> </a> <ul id="toc-Yaşam-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Keşif" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Keşif"> <div class="vector-toc-text"> 7 Keşif </div> </a> <button aria-controls="toc-Keşif-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Keşif alt bölümünü aç/kapa </button> <ul id="toc-Keşif-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tamamlanmış_keşif_projeleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tamamlanmış_keşif_projeleri"> <div class="vector-toc-text"> 7.1 Tamamlanmış keşif projeleri </div> </a> <ul id="toc-Tamamlanmış_keşif_projeleri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Sürdürülen_keşif_projeleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Sürdürülen_keşif_projeleri"> <div class="vector-toc-text"> 7.2 Sürdürülen keşif projeleri </div> </a> <ul id="toc-Sürdürülen_keşif_projeleri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gelecekte_uygulanacak_projeler" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gelecekte_uygulanacak_projeler"> <div class="vector-toc-text"> 7.3 Gelecekte uygulanacak projeler </div> </a> <ul id="toc-Gelecekte_uygulanacak_projeler-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Mars’ta_astronomi_gözlemleri" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mars’ta_astronomi_gözlemleri"> <div class="vector-toc-text"> 7.4 Mars’ta astronomi gözlemleri </div> </a> <ul id="toc-Mars’ta_astronomi_gözlemleri-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Görünüş_ve_"karşı_konum"lar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Görünüş_ve_"karşı_konum"lar"> <div class="vector-toc-text"> 8 Görünüş ve "karşı konum"lar </div> </a> <ul id="toc-Görünüş_ve_"karşı_konum"lar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gözlem_tarihi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Gözlem_tarihi"> <div class="vector-toc-text"> 9 Gözlem tarihi </div> </a> <button aria-controls="toc-Gözlem_tarihi-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Gözlem tarihi alt bölümünü aç/kapa </button> <ul id="toc-Gözlem_tarihi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Mars_kanalları" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mars_kanalları"> <div class="vector-toc-text"> 9.1 Mars kanalları </div> </a> <ul id="toc-Mars_kanalları-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kültürde" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kültürde"> <div class="vector-toc-text"> 10 Kültürde </div> </a> <button aria-controls="toc-Kültürde-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Kültürde alt bölümünü aç/kapa </button> <ul id="toc-Kültürde-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Mars’ın_çeşitli_adları" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Mars’ın_çeşitli_adları"> <div class="vector-toc-text"> 10.1 Mars’ın çeşitli adları </div> </a> <ul id="toc-Mars’ın_çeşitli_adları-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-“Zeki_Marslılar”" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#“Zeki_Marslılar”"> <div class="vector-toc-text"> 10.2 “Zeki Marslılar” </div> </a> <ul id="toc-“Zeki_Marslılar”-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bilimkurgu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bilimkurgu"> <div class="vector-toc-text"> 10.3 Bilimkurgu </div> </a> <ul id="toc-Bilimkurgu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Harita_bağlantıları" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Harita_bağlantıları"> <div class="vector-toc-text"> 10.4 Harita bağlantıları </div> </a> <ul id="toc-Harita_bağlantıları-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Notlar" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notlar"> <div class="vector-toc-text"> 11 Notlar </div> </a> <ul id="toc-Notlar-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kaynakça" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Kaynakça"> <div class="vector-toc-text"> 12 Kaynakça </div> </a> <ul id="toc-Kaynakça-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="İçindekiler" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="İçindekiler" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="İçindekiler tablosunu değiştir" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > İçindekiler tablosunu değiştir </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Mars</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Başka bir dildeki sayfaya gidin. 251 dilde mevcut" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-251" aria-hidden="true" > 251 dil </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Afrikaanca" lang="af" hreflang="af" data-title="Mars" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Afrikaanca" class="interlanguage-link-target">Afrikaans</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Mars_(Planet)" title="Mars (Planet) - İsviçre Almancası" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Mars (Planet)" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="İsviçre Almancası" class="interlanguage-link-target">Alemannisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%9B%E1%88%AD%E1%88%B5" title="ማርስ - Amharca" lang="am" hreflang="am" data-title="ማርስ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Amharca" class="interlanguage-link-target">አማርኛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Marte_(planeta)" title="Marte (planeta) - Aragonca" lang="an" hreflang="an" data-title="Marte (planeta)" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Aragonca" class="interlanguage-link-target">Aragonés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Tiw_(tungol)" title="Tiw (tungol) - Eski İngilizce" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Tiw (tungol)" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Eski İngilizce" class="interlanguage-link-target">Ænglisc</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Maas" title="Maas - Obolo dili" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Maas" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="Obolo dili" class="interlanguage-link-target">Obolo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B2_%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B9" title="मंगल ग्रह - Angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="मंगल ग्रह" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="Angika" class="interlanguage-link-target">अंगिका</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%8A%D8%AE" title="المريخ - Arapça" lang="ar" hreflang="ar" data-title="المريخ" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Arapça" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%85%D8%B1%D9%8A%D8%AE" title="لمريخ - Fas Arapçası" lang="ary" hreflang="ary" data-title="لمريخ" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Fas Arapçası" class="interlanguage-link-target">الدارجة</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%8A%D8%AE" title="مريخ - Mısır Arapçası" lang="arz" hreflang="arz" data-title="مريخ" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Mısır Arapçası" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97%E0%A6%B2_%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A7%B0%E0%A6%B9" title="মঙ্গল গ্ৰহ - Assamca" lang="as" hreflang="as" data-title="মঙ্গল গ্ৰহ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Assamca" class="interlanguage-link-target">অসমীয়া</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Marte_(planeta)" title="Marte (planeta) - Asturyasça" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Marte (planeta)" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Asturyasça" class="interlanguage-link-target">Asturianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Avar dili" lang="av" hreflang="av" data-title="Марс" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="Avar dili" class="interlanguage-link-target">Авар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B2_%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B9" title="मंगल ग्रह - Awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="मंगल ग्रह" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="Awadhi" class="interlanguage-link-target">अवधी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Azerbaycan dili" lang="az" hreflang="az" data-title="Mars" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Azerbaycan dili" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="مریخ - South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="مریخ" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Başkırtça" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Марс" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Başkırtça" class="interlanguage-link-target">Башҡортса</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Bali dili" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Mars" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Bali dili" class="interlanguage-link-target">Basa Bali</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Mars_(Planet)" title="Mars (Planet) - Bavyera dili" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Mars (Planet)" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavyera dili" class="interlanguage-link-target">Boarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Marsos" title="Marsos - Samogitçe" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Marsos" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitçe" class="interlanguage-link-target">Žemaitėška</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Marte" title="Marte - Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Marte" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target">Bikol Central</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Belarusça" lang="be" hreflang="be" data-title="Марс" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Belarusça" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Марс" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Marih" title="Marih - Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Marih" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target">Betawi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Bulgarca" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Марс" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Bulgarca" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B2_%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B9" title="मंगल ग्रह - Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="मंगल ग्रह" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target">भोजपुरी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Banjar Dili" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Mars" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar Dili" class="interlanguage-link-target">Banjar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AE%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97%E0%A6%B2_%E0%A6%97%E0%A7%8D%E0%A6%B0%E0%A6%B9" title="মঙ্গল গ্রহ - Bengalce" lang="bn" hreflang="bn" data-title="মঙ্গল গ্রহ" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Bengalce" class="interlanguage-link-target">বাংলা</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%98%E0%BD%B2%E0%BD%82%E0%BC%8B%E0%BD%91%E0%BD%98%E0%BD%A2%E0%BC%8D" title="མིག་དམར། - Tibetçe" lang="bo" hreflang="bo" data-title="མིག་དམར།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tibetçe" class="interlanguage-link-target">བོད་ཡིག</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Meurzh_(planedenn)" title="Meurzh (planedenn) - Bretonca" lang="br" hreflang="br" data-title="Meurzh (planedenn)" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Bretonca" class="interlanguage-link-target">Brezhoneg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Boşnakça" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Mars" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Boşnakça" class="interlanguage-link-target">Bosanski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Mars" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target">Batak Mandailing</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B8%D0%B3%D0%BC%D0%B0%D1%80_(%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B3)" title="Мигмар (гараг) - Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Мигмар (гараг)" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target">Буряад</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Mart_(planeta)" title="Mart (planeta) - Katalanca" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Mart (planeta)" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Katalanca" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Hu%C5%8Di-s%C4%ADng" title="Huōi-sĭng - Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Huōi-sĭng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target">閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Çeçence" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Марс" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Çeçence" class="interlanguage-link-target">Нохчийн</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Sebuano dili" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Mars" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Sebuano dili" class="interlanguage-link-target">Cebuano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%B9%E1%8F%8F" title="ᎹᏏ - Çerokice" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎹᏏ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="Çerokice" class="interlanguage-link-target">ᏣᎳᎩ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%85_(%DA%AF%DB%95%DA%95%DB%95%D8%B3%D8%AA%DB%8E%D8%B1%DB%95)" title="بارام (گەڕەستێرە) - Orta Kürtçe" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="بارام (گەڕەستێرە)" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Orta Kürtçe" class="interlanguage-link-target">کوردی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Marte" title="Marte - Korsikaca" lang="co" hreflang="co" data-title="Marte" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="Korsikaca" class="interlanguage-link-target">Corsu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cr mw-list-item"><a href="https://cr.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Archives/%E1%92%A5%E1%90%A6%E1%91%B2%E1%90%A7%E1%91%96%E1%95%81" title="Wikipedia:Archives/ᒥᐦᑲᐧᑖᕁ - Krice" lang="cr" hreflang="cr" data-title="Wikipedia:Archives/ᒥᐦᑲᐧᑖᕁ" data-language-autonym="Nēhiyawēwin / ᓀᐦᐃᔭᐍᐏᐣ" data-language-local-name="Krice" class="interlanguage-link-target">Nēhiyawēwin / ᓀᐦᐃᔭᐍᐏᐣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Merih" title="Merih - Kırım Tatarcası" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Merih" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="Kırım Tatarcası" class="interlanguage-link-target">Qırımtatarca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Mars_(planeta)" title="Mars (planeta) - Çekçe" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Mars (planeta)" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Çekçe" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Kashubian" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Mars" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Kashubian" class="interlanguage-link-target">Kaszëbsczi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%80%D1%94%D0%B8" title="Арєи - Kilise Slavcası" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Арєи" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="Kilise Slavcası" class="interlanguage-link-target">Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Çuvaşça" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Марс" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Çuvaşça" class="interlanguage-link-target">Чӑвашла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Mawrth_(planed)" title="Mawrth (planed) - Galce" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Mawrth (planed)" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Galce" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Mars_(planet)" title="Mars (planet) - Danca" lang="da" hreflang="da" data-title="Mars (planet)" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Danca" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Mars_(Planet)" title="Mars (Planet) - Almanca" lang="de" hreflang="de" data-title="Mars (Planet)" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Almanca" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Mars" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target">Zazaki</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Mars_(planet)" title="Mars (planet) - Aşağı Sorbça" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Mars (planet)" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="Aşağı Sorbça" class="interlanguage-link-target">Dolnoserbski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B2%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B9" title="मंगलग्रह - Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="मंगलग्रह" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target">डोटेली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dz mw-list-item"><a href="https://dz.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%98%E0%BD%B2%E0%BD%82%E0%BC%8B%E0%BD%91%E0%BD%98%E0%BD%A2" title="མིག་དམར - Dzongkha" lang="dz" hreflang="dz" data-title="མིག་དམར" data-language-autonym="ཇོང་ཁ" data-language-local-name="Dzongkha" class="interlanguage-link-target">ཇོང་ཁ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%86%CF%81%CE%B7%CF%82_(%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Άρης (πλανήτης) - Yunanca" lang="el" hreflang="el" data-title="Άρης (πλανήτης)" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Yunanca" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/M%C3%A8rt" title="Mèrt - Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Mèrt" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target">Emiliàn e rumagnòl</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - İngilizce" lang="en" hreflang="en" data-title="Mars" data-language-autonym="English" data-language-local-name="İngilizce" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="kaliteli madde"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Marso_(planedo)" title="Marso (planedo) - Esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Marso (planedo)" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Esperanto" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Marte_(planeta)" title="Marte (planeta) - İspanyolca" lang="es" hreflang="es" data-title="Marte (planeta)" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="İspanyolca" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Marss" title="Marss - Estonca" lang="et" hreflang="et" data-title="Marss" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Estonca" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Marte" title="Marte - Baskça" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Marte" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Baskça" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Marti_(praneta)" title="Marti (praneta) - Ekstremadura Dili" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Marti (praneta)" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Ekstremadura Dili" class="interlanguage-link-target">Estremeñu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="مریخ - Farsça" lang="fa" hreflang="fa" data-title="مریخ" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Farsça" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Fince" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Mars" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Fince" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Marss" title="Marss - Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Marss" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target">Võro</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Aceni" title="Aceni - Fiji dili" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Aceni" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="Fiji dili" class="interlanguage-link-target">Na Vosa Vakaviti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Mars_(gongustj%C3%B8rna)" title="Mars (gongustjørna) - Faroe dili" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Mars (gongustjørna)" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Faroe dili" class="interlanguage-link-target">Føroyskt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="kaliteli madde"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Mars_(plan%C3%A8te)" title="Mars (planète) - Fransızca" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Mars (planète)" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Fransızca" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/M%C3%A2rs_(plan%C3%A8ta)" title="Mârs (planèta) - Arpitanca" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Mârs (planèta)" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitanca" class="interlanguage-link-target">Arpetan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Kuzey Frizce" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Mars" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Kuzey Frizce" class="interlanguage-link-target">Nordfriisk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Mart" title="Mart - Friuli dili" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Mart" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Friuli dili" class="interlanguage-link-target">Furlan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Mars_(planeet)" title="Mars (planeet) - Batı Frizcesi" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Mars (planeet)" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Batı Frizcesi" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Mars_(pl%C3%A1in%C3%A9ad)" title="Mars (pláinéad) - İrlandaca" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Mars (pláinéad)" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="İrlandaca" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E7%81%AB%E6%98%9F" title="火星 - Gan Çincesi" lang="gan" hreflang="gan" data-title="火星" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Gan Çincesi" class="interlanguage-link-target">贛語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Mars_(plan%C3%A8t)" title="Mars (planèt) - Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Mars (planèt)" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target">Kriyòl gwiyannen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Corg" title="Corg - İskoç Gaelcesi" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Corg" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="İskoç Gaelcesi" class="interlanguage-link-target">Gàidhlig</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Marte" title="Marte - Galiçyaca" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Marte" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Galiçyaca" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-glk mw-list-item"><a href="https://glk.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%8A%D8%AE" title="مريخ - Gilanice" lang="glk" hreflang="glk" data-title="مريخ" data-language-autonym="گیلکی" data-language-local-name="Gilanice" class="interlanguage-link-target">گیلکی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Mbyja_Pyt%C3%A3" title="Mbyja Pytã - Guarani dili" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Mbyja Pytã" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Guarani dili" class="interlanguage-link-target">Avañe'ẽ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B3" title="मंगळ - Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="मंगळ" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goan Konkani" class="interlanguage-link-target">गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AE%E0%AA%82%E0%AA%97%E0%AA%B3_(%E0%AA%97%E0%AB%8D%E0%AA%B0%E0%AA%B9)" title="મંગળ (ગ્રહ) - Güceratça" lang="gu" hreflang="gu" data-title="મંગળ (ગ્રહ)" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Güceratça" class="interlanguage-link-target">ગુજરાતી</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Mart" title="Mart - Man dili" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Mart" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Man dili" class="interlanguage-link-target">Gaelg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Hausa dili" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Mars" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Hausa dili" class="interlanguage-link-target">Hausa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/F%C3%B3-s%C3%AAn" title="Fó-sên - Hakka Çincesi" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Fó-sên" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Çincesi" class="interlanguage-link-target">客家語 / Hak-kâ-ngî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/H%C5%8Dk%C5%AB%CA%BBula" title="Hōkūʻula - Hawaii dili" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Hōkūʻula" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="Hawaii dili" class="interlanguage-link-target">Hawaiʻi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%90%D7%93%D7%99%D7%9D" title="מאדים - İbranice" lang="he" hreflang="he" data-title="מאדים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="İbranice" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B2_%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B9" title="मंगल ग्रह - Hintçe" lang="hi" hreflang="hi" data-title="मंगल ग्रह" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Hintçe" class="interlanguage-link-target">हिन्दी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Mangalgrah" title="Mangalgrah - Fiji Hintçesi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Mangalgrah" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hintçesi" class="interlanguage-link-target">Fiji Hindi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Hırvatça" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Mars" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Hırvatça" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Yukarı Sorbça" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Mars" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="Yukarı Sorbça" class="interlanguage-link-target">Hornjoserbsce</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Mas_(plan%C3%A8t)" title="Mas (planèt) - Haiti Kreyolu" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Mas (planèt)" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Haiti Kreyolu" class="interlanguage-link-target">Kreyòl ayisyen</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Mars_(bolyg%C3%B3)" title="Mars (bolygó) - Macarca" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Mars (bolygó)" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Macarca" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BD_(%D5%B4%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%AF)" title="Մարս (մոլորակ) - Ermenice" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Մարս (մոլորակ)" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Ermenice" class="interlanguage-link-target">Հայերեն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D6%80%D5%A1%D5%BF_%D5%B4%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%AF_(%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BD)" title="Հրատ մոլորակ (Մարս) - Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Հրատ մոլորակ (Մարս)" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target">Արեւմտահայերէն</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Marte_(planeta)" title="Marte (planeta) - İnterlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Marte (planeta)" data-language-autonym="İnterlingua" data-language-local-name="İnterlingua" class="interlanguage-link-target">İnterlingua</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="kaliteli madde"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Endonezce" lang="id" hreflang="id" data-title="Mars" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Endonezce" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Mars" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Interlingue" class="interlanguage-link-target">Interlingue</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Kayuqtu%C4%A1lu_Ti%C4%A1igannia%C4%A1lu" title="Kayuqtuġlu Tiġiganniaġlu - İnyupikçe" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Kayuqtuġlu Tiġiganniaġlu" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="İnyupikçe" class="interlanguage-link-target">Iñupiatun</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Marte" title="Marte - Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Marte" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Iloko" class="interlanguage-link-target">Ilokano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB" title="Мингал - İnguşça" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Мингал" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="İnguşça" class="interlanguage-link-target">ГӀалгӀай</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Marso" title="Marso - Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Marso" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ido" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Mars_(reikistjarna)" title="Mars (reikistjarna) - İzlandaca" lang="is" hreflang="is" data-title="Mars (reikistjarna)" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="İzlandaca" class="interlanguage-link-target">Íslenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Marte_(astronomia)" title="Marte (astronomia) - İtalyanca" lang="it" hreflang="it" data-title="Marte (astronomia)" data-language-autonym="İtaliano" data-language-local-name="İtalyanca" class="interlanguage-link-target">İtaliano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E7%81%AB%E6%98%9F" title="火星 - Japonca" lang="ja" hreflang="ja" data-title="火星" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Japonca" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Maarz" title="Maarz - Jamaika Patois Dili" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Maarz" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaika Patois Dili" class="interlanguage-link-target">Patois</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/mars" title="mars - Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="mars" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Lojban" class="interlanguage-link-target">La .lojban.</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Cava dili" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Mars" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Cava dili" class="interlanguage-link-target">Jawa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%98" title="მარსი - Gürcüce" lang="ka" hreflang="ka" data-title="მარსი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Gürcüce" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Mars_(planeta)" title="Mars (planeta) - Karakalpakça" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Mars (planeta)" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Karakalpakça" class="interlanguage-link-target">Qaraqalpaqsha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Mezwe%C9%A3" title="Mezweɣ - Kabiliyece" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Mezweɣ" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Kabiliyece" class="interlanguage-link-target">Taqbaylit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Maar%C9%A9s%C9%A9" title="Maarɩsɩ - Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Maarɩsɩ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target">Kabɩyɛ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Mat" title="Mat - Tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Mat" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="Tyap" class="interlanguage-link-target">Tyap</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Kongo dili" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Mars" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="Kongo dili" class="interlanguage-link-target">Kongo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Maasi" title="Maasi - Kikuyu" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Maasi" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="Kikuyu" class="interlanguage-link-target">Gĩkũyũ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Kazakça" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Марс" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Kazakça" class="interlanguage-link-target">Қазақша</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%97%E1%9E%96%E1%9E%A2%E1%9E%84%E1%9F%92%E1%9E%82%E1%9E%B6%E1%9E%9A" title="ភពអង្គារ - Khmer dili" lang="km" hreflang="km" data-title="ភពអង្គារ" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Khmer dili" class="interlanguage-link-target">ភាសាខ្មែរ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AE%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%B3_(%E0%B2%97%E0%B3%8D%E0%B2%B0%E0%B2%B9)" title="ಮಂಗಳ (ಗ್ರಹ) - Kannada dili" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಮಂಗಳ (ಗ್ರಹ)" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Kannada dili" class="interlanguage-link-target">ಕನ್ನಡ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%99%94%EC%84%B1" title="화성 - Korece" lang="ko" hreflang="ko" data-title="화성" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Korece" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Karaçay-Balkarca" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Марс" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="Karaçay-Balkarca" class="interlanguage-link-target">Къарачай-малкъар</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%88%D9%85" title="بوم - Keşmir dili" lang="ks" hreflang="ks" data-title="بوم" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Keşmir dili" class="interlanguage-link-target">कॉशुर / کٲشُر</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Mars_(Planet)" title="Mars (Planet) - Köln lehçesi" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Mars (Planet)" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="Köln lehçesi" class="interlanguage-link-target">Ripoarisch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Behram_(gerst%C3%AArk)" title="Behram (gerstêrk) - Kürtçe" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Behram (gerstêrk)" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Kürtçe" class="interlanguage-link-target">Kurdî</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Марс" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="Komi" class="interlanguage-link-target">Коми</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Meurth_(planet)" title="Meurth (planet) - Kernevekçe" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Meurth (planet)" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Kernevekçe" class="interlanguage-link-target">Kernowek</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Kırgızca" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Марс" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Kırgızca" class="interlanguage-link-target">Кыргызча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Mars_(planeta)" title="Mars (planeta) - Latince" lang="la" hreflang="la" data-title="Mars (planeta)" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Latince" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Mars_(Plan%C3%A9it)" title="Mars (Planéit) - Lüksemburgca" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Mars (Planéit)" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Lüksemburgca" class="interlanguage-link-target">Lëtzebuergesch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Lezgice" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Марс" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="Lezgice" class="interlanguage-link-target">Лезги</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Marte" title="Marte - Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Marte" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target">Lingua Franca Nova</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Mars_(planeet)" title="Mars (planeet) - Limburgca" lang="li" hreflang="li" data-title="Mars (planeet)" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Limburgca" class="interlanguage-link-target">Limburgs</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Marte_(astronomia)" title="Marte (astronomia) - Ligurca" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Marte (astronomia)" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Ligurca" class="interlanguage-link-target">Ligure</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Mars" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target">Ladin</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Marte_(pianeta)" title="Marte (pianeta) - Lombardça" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Marte (pianeta)" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombardça" class="interlanguage-link-target">Lombard</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1rsi_(monz%C9%94%CC%81t%C9%94)" title="Mársi (monzɔ́tɔ) - Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Mársi (monzɔ́tɔ)" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Lingala" class="interlanguage-link-target">Lingála</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%94%E0%BA%B2%E0%BA%A7%E0%BA%AD%E0%BA%B1%E0%BA%87%E0%BA%84%E0%BA%B2%E0%BA%99" title="ດາວອັງຄານ - Lao dili" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ດາວອັງຄານ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Lao dili" class="interlanguage-link-target">ລາວ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Marsas_(planeta)" title="Marsas (planeta) - Litvanca" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Marsas (planeta)" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Litvanca" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Marss_(plan%C4%93ta)" title="Marss (planēta) - Letonca" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Marss (planēta)" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Letonca" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Madura Dili" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Mars" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="Madura Dili" class="interlanguage-link-target">Madhurâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81_(%D1%88%D0%B0%D1%80%D1%8B_%D1%82%D1%8F%D1%88%D1%82%D0%B5)" title="Марс (шары тяште) - Mokşa dili" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Марс (шары тяште)" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="Mokşa dili" class="interlanguage-link-target">Мокшень</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Marsa_(planeta)" title="Marsa (planeta) - Malgaşça" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Marsa (planeta)" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Malgaşça" class="interlanguage-link-target">Malagasy</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Mars" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Minangkabau" class="interlanguage-link-target">Minangkabau</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81_(%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B0)" title="Марс (планета) - Makedonca" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Марс (планета)" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Makedonca" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9A%E0%B5%8A%E0%B4%B5%E0%B5%8D%E0%B4%B5" title="ചൊവ്വ - Malayalam dili" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ചൊവ്വ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Malayalam dili" class="interlanguage-link-target">മലയാളം</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D1%80%D0%B0%D0%B3" title="Ангараг - Moğolca" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Ангараг" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Moğolca" class="interlanguage-link-target">Монгол</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%82%EA%AF%A9%EA%AF%84%EA%AF%A5%EA%AF%9B%EA%AF%84%EA%AF%A3%EA%AF%9B%EA%AF%84_%EA%AF%8A%EA%AF%84%EA%AF%A4" title="ꯂꯩꯄꯥꯛꯄꯣꯛꯄ ꯊꯄꯤ - Manipuri dili" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯂꯩꯄꯥꯛꯄꯣꯛꯄ ꯊꯄꯤ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="Manipuri dili" class="interlanguage-link-target">ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mnw mw-list-item"><a href="https://mnw.wikipedia.org/wiki/%E1%80%99%E1%80%AC%E1%80%9B%E1%80%BA%E1%80%9E%E1%80%BA" title="မာရ်သ် - Mon" lang="mnw" hreflang="mnw" data-title="မာရ်သ်" data-language-autonym="ဘာသာမန်" data-language-local-name="Mon" class="interlanguage-link-target">ဘာသာမန်</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B3_%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B9" title="मंगळ ग्रह - Marathi dili" lang="mr" hreflang="mr" data-title="मंगळ ग्रह" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Marathi dili" class="interlanguage-link-target">मराठी</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Marikh" title="Marikh - Malayca" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Marikh" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Malayca" class="interlanguage-link-target">Bahasa Melayu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Marte_(pjaneta)" title="Marte (pjaneta) - Maltaca" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Marte (pjaneta)" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Maltaca" class="interlanguage-link-target">Malti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Marte_(planeta)" title="Marte (planeta) - Miranda dili" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Marte (planeta)" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Miranda dili" class="interlanguage-link-target">Mirandés</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B9%E1%80%82%E1%80%AB%E1%80%82%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%9F%E1%80%BA" title="အင်္ဂါဂြိုဟ် - Birman dili" lang="my" hreflang="my" data-title="အင်္ဂါဂြိုဟ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Birman dili" class="interlanguage-link-target">မြန်မာဘာသာ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Erzya" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Марс" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="Erzya" class="interlanguage-link-target">Эрзянь</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="مریخ - Mazenderanca" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="مریخ" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Mazenderanca" class="interlanguage-link-target">مازِرونی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Chichilcitlalpol" title="Chichilcitlalpol - Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Chichilcitlalpol" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target">Nāhuatl</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Marte" title="Marte - Napolice" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Marte" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Napolice" class="interlanguage-link-target">Napulitano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Mars_(Planet)" title="Mars (Planet) - Aşağı Almanca" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Mars (Planet)" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Aşağı Almanca" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Mars_(planeet)" title="Mars (planeet) - Aşağı Saksonca" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Mars (planeet)" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Aşağı Saksonca" class="interlanguage-link-target">Nedersaksies</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B2_%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B9" title="मङ्गल ग्रह - Nepalce" lang="ne" hreflang="ne" data-title="मङ्गल ग्रह" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Nepalce" class="interlanguage-link-target">नेपाली</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8D%E2%80%8C%E0%A4%A8%E0%A4%97%E0%A5%81" title="इनाय्‌नगु - Nevari" lang="new" hreflang="new" data-title="इनाय्‌नगु" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Nevari" class="interlanguage-link-target">नेपाल भाषा</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Nias" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Mars" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="Nias" class="interlanguage-link-target">Li Niha</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Mars_(planeet)" title="Mars (planeet) - Felemenkçe" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Mars (planeet)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Felemenkçe" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Planeten_Mars" title="Planeten Mars - Norveççe Nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Planeten Mars" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Norveççe Nynorsk" class="interlanguage-link-target">Norsk nynorsk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Mars_(planet)" title="Mars (planet) - Norveççe Bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Mars (planet)" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Norveççe Bokmål" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Mars_(planete)" title="Mars (planete) - Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Mars (planete)" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target">Novial</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%A4%DF%90%DF%9E%DF%8E" title="ߤߐߞߎ - N’Ko" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߤߐߞߎ" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="N’Ko" class="interlanguage-link-target">ߒߞߏ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Mars" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target">Nouormand</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1az" title="Máaz - Navaho dili" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Máaz" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="Navaho dili" class="interlanguage-link-target">Diné bizaad</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Mart_(planeta)" title="Mart (planeta) - Oksitan dili" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Mart (planeta)" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Oksitan dili" class="interlanguage-link-target">Occitan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Mars_(planiettu)" title="Mars (planiettu) - Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Mars (planiettu)" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target">Livvinkarjala</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Maarsii" title="Maarsii - Oromo dili" lang="om" hreflang="om" data-title="Maarsii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="Oromo dili" class="interlanguage-link-target">Oromoo</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AE%E0%AC%99%E0%AD%8D%E0%AC%97%E0%AC%B3" title="ମଙ୍ଗଳ - Oriya dili" lang="or" hreflang="or" data-title="ମଙ୍ଗଳ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="Oriya dili" class="interlanguage-link-target">ଓଡ଼ିଆ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81_(%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%82%C3%A6)" title="Марс (планетæ) - Osetçe" lang="os" hreflang="os" data-title="Марс (планетæ)" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Osetçe" class="interlanguage-link-target">Ирон</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AE%E0%A9%B0%E0%A8%97%E0%A8%B2_(%E0%A8%97%E0%A9%8D%E0%A8%B0%E0%A8%B9%E0%A8%BF)" title="ਮੰਗਲ (ਗ੍ਰਹਿ) - Pencapça" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਮੰਗਲ (ਗ੍ਰਹਿ)" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Pencapça" class="interlanguage-link-target">ਪੰਜਾਬੀ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Marti" title="Marti - Pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Marti" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="Pampanga" class="interlanguage-link-target">Kapampangan</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcm mw-list-item"><a href="https://pcm.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Nijerya Pidgin dili" lang="pcm" hreflang="pcm" data-title="Mars" data-language-autonym="Naijá" data-language-local-name="Nijerya Pidgin dili" class="interlanguage-link-target">Naijá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Lehçe" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Mars" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Lehçe" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Mart_(pianeta)" title="Mart (pianeta) - Piyemontece" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Mart (pianeta)" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piyemontece" class="interlanguage-link-target">Piemontèis</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="مریخ - Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="مریخ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target">پنجابی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%8A%D8%AE" title="مريخ - Peştuca" lang="ps" hreflang="ps" data-title="مريخ" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Peştuca" class="interlanguage-link-target">پښتو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Marte_(planeta)" title="Marte (planeta) - Portekizce" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Marte (planeta)" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Portekizce" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Awqakuq" title="Awqakuq - Keçuva dili" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Awqakuq" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Keçuva dili" class="interlanguage-link-target">Runa Simi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Mars_(planet)" title="Mars (planet) - Romanşça" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Mars (planet)" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="Romanşça" class="interlanguage-link-target">Rumantsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Manjor" title="Manjor - Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Manjor" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target">Romani čhib</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Marte_(planet%C4%83)" title="Marte (planetă) - Rumence" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Marte (planetă)" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Rumence" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Marti" title="Marti - Ulahça" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Marti" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="Ulahça" class="interlanguage-link-target">Armãneashti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Rusça" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Марс" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Rusça" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81_(%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B0)" title="Марс (планета) - Rusince" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Марс (планета)" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusince" class="interlanguage-link-target">Русиньскый</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Umubumbe_wa_Mars" title="Umubumbe wa Mars - Kinyarwanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Umubumbe wa Mars" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="Kinyarwanda" class="interlanguage-link-target">Ikinyarwanda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B2%E0%A4%83" title="मङ्गलः - Sanskrit" lang="sa" hreflang="sa" data-title="मङ्गलः" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Sanskrit" class="interlanguage-link-target">संस्कृतम्</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Yakutça" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Марс" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Yakutça" class="interlanguage-link-target">Саха тыла</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%B4%E1%B1%A4%E1%B1%A8%E1%B1%9F%E1%B1%B9_%E1%B1%AE%E1%B1%B8%E1%B1%9C%E1%B1%AE%E1%B1%9E" title="ᱴᱤᱨᱟᱹ ᱮᱸᱜᱮᱞ - Santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱴᱤᱨᱟᱹ ᱮᱸᱜᱮᱞ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Santali" class="interlanguage-link-target">ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Marte_(praneta)" title="Marte (praneta) - Sardunya dili" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Marte (praneta)" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Sardunya dili" class="interlanguage-link-target">Sardu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Marti_(pianeta)" title="Marti (pianeta) - Sicilyaca" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Marti (pianeta)" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Sicilyaca" class="interlanguage-link-target">Sicilianu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Maurs" title="Maurs - İskoçça" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Maurs" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="İskoçça" class="interlanguage-link-target">Scots</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%D9%8A%D8%AE" title="مريخ - Sindhi dili" lang="sd" hreflang="sd" data-title="مريخ" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Sindhi dili" class="interlanguage-link-target">سنڌي</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Kuzey Laponcası" lang="se" hreflang="se" data-title="Mars" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Kuzey Laponcası" class="interlanguage-link-target">Davvisámegiella</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Sırp-Hırvat Dili" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Mars" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Sırp-Hırvat Dili" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Imzwi%C9%A3" title="Imzwiɣ - Taşelit" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Imzwiɣ" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="Taşelit" class="interlanguage-link-target">Taclḥit</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%85%E0%B6%9F%E0%B7%84%E0%B6%BB%E0%B7%94_%E0%B6%9C%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BB%E0%B7%84%E0%B6%BD%E0%B7%9C%E0%B7%80" title="අඟහරු ග්‍රහලොව - Sinhali dili" lang="si" hreflang="si" data-title="අඟහරු ග්‍රහලොව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Sinhali dili" class="interlanguage-link-target">සිංහල</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Mars" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Slovakça" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Mars" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Slovakça" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="مریخ - Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="مریخ" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target">سرائیکی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Slovence" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Mars" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Slovence" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - İnari Laponcası" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Mars" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="İnari Laponcası" class="interlanguage-link-target">Anarâškielâ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Murongazuva" title="Murongazuva - Şona dili" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Murongazuva" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Şona dili" class="interlanguage-link-target">ChiShona</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Farraare" title="Farraare - Somalice" lang="so" hreflang="so" data-title="Farraare" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Somalice" class="interlanguage-link-target">Soomaaliga</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Marsi" title="Marsi - Arnavutça" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Marsi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Arnavutça" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Sırpça" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Марс" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Sırpça" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Saterland Frizcesi" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Mars" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frizcesi" class="interlanguage-link-target">Seeltersk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Sunda dili" lang="su" hreflang="su" data-title="Mars" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Sunda dili" class="interlanguage-link-target">Sunda</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Mars_(planet)" title="Mars (planet) - İsveççe" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Mars (planet)" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="İsveççe" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Mirihi" title="Mirihi - Svahili dili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Mirihi" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Svahili dili" class="interlanguage-link-target">Kiswahili</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Silezyaca" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Mars" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silezyaca" class="interlanguage-link-target">Ślůnski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%9A%E0%AF%86%E0%AE%B5%E0%AF%8D%E0%AE%B5%E0%AE%BE%E0%AE%AF%E0%AF%8D_(%E0%AE%95%E0%AF%8B%E0%AE%B3%E0%AF%8D)" title="செவ்வாய் (கோள்) - Tamilce" lang="ta" hreflang="ta" data-title="செவ்வாய் (கோள்)" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tamilce" class="interlanguage-link-target">தமிழ்</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%85%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%BE%E0%B2%B0%E0%B2%95" title="ಅಂಗಾರಕ - Tuluca" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಅಂಗಾರಕ" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="Tuluca" class="interlanguage-link-target">ತುಳು</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%85%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%BE%E0%B0%B0%E0%B0%95%E0%B1%81%E0%B0%A1%E0%B1%81" title="అంగారకుడు - Telugu dili" lang="te" hreflang="te" data-title="అంగారకుడు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Telugu dili" class="interlanguage-link-target">తెలుగు</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B8%D1%80%D1%80%D0%B8%D1%85" title="Миррих - Tacikçe" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Миррих" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tacikçe" class="interlanguage-link-target">Тоҷикӣ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%AD%E0%B8%B1%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%A3" title="ดาวอังคาร - Tayca" lang="th" hreflang="th" data-title="ดาวอังคาร" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tayca" class="interlanguage-link-target">ไทย</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Türkmence" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Mars" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Türkmence" class="interlanguage-link-target">Türkmençe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Marte" title="Marte - Tagalogca" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Marte" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tagalogca" class="interlanguage-link-target">Tagalog</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Talışça" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Mars" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talışça" class="interlanguage-link-target">Tolışi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81_(%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B0)" title="Марс (планета) - Tatarca" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Марс (планета)" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tatarca" class="interlanguage-link-target">Татарча / tatarça</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tum mw-list-item"><a href="https://tum.wikipedia.org/wiki/Chanya_la_Chivuvuzi" title="Chanya la Chivuvuzi - Tumbuka" lang="tum" hreflang="tum" data-title="Chanya la Chivuvuzi" data-language-autonym="ChiTumbuka" data-language-local-name="Tumbuka" class="interlanguage-link-target">ChiTumbuka</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ty mw-list-item"><a href="https://ty.wikipedia.org/wiki/Feti%E2%80%99a_%E2%80%99ura" title="Feti’a ’ura - Tahiti dili" lang="ty" hreflang="ty" data-title="Feti’a ’ura" data-language-autonym="Reo tahiti" data-language-local-name="Tahiti dili" class="interlanguage-link-target">Reo tahiti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Tuvaca" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Марс" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="Tuvaca" class="interlanguage-link-target">Тыва дыл</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81" title="Марс - Udmurtça" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Марс" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="Udmurtça" class="interlanguage-link-target">Удмурт</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%B3" title="مارس - Uygurca" lang="ug" hreflang="ug" data-title="مارس" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Uygurca" class="interlanguage-link-target">ئۇيغۇرچە / Uyghurche</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="kaliteli madde"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81_(%D0%BF%D0%BB%D0%B0%D0%BD%D0%B5%D1%82%D0%B0)" title="Марс (планета) - Ukraynaca" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Марс (планета)" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ukraynaca" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D8%AE" title="مریخ - Urduca" lang="ur" hreflang="ur" data-title="مریخ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Urduca" class="interlanguage-link-target">اردو</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Özbekçe" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Mars" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Özbekçe" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Marte_(astronomia)" title="Marte (astronomia) - Venedikçe" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Marte (astronomia)" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venedikçe" class="interlanguage-link-target">Vèneto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Veps dili" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Mars" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps dili" class="interlanguage-link-target">Vepsän kel’</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Sao_H%E1%BB%8Fa" title="Sao Hỏa - Vietnamca" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Sao Hỏa" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Vietnamca" class="interlanguage-link-target">Tiếng Việt</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Mars_(planete)" title="Mars (planete) - Batı Flamanca" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Mars (planete)" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="Batı Flamanca" class="interlanguage-link-target">West-Vlams</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Mard" title="Mard - Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Mard" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Volapük" class="interlanguage-link-target">Volapük</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/M%C3%A5ss_(planete)" title="Måss (planete) - Valonca" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Måss (planete)" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Valonca" class="interlanguage-link-target">Walon</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Marte" title="Marte - Varay" lang="war" hreflang="war" data-title="Marte" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Varay" class="interlanguage-link-target">Winaray</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Maas" title="Maas - Volofça" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Maas" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="Volofça" class="interlanguage-link-target">Wolof</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%81%AB%E6%98%9F" title="火星 - Wu Çincesi" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="火星" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Wu Çincesi" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%81_%D2%BB%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B3" title="Марс һариг - Kalmıkça" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Марс һариг" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="Kalmıkça" class="interlanguage-link-target">Хальмг</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Mars" title="Mars - Zosa dili" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Mars" data-language-autonym="İsiXhosa" data-language-local-name="Zosa dili" class="interlanguage-link-target">İsiXhosa</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%AE%E1%83%98_(%E1%83%9E%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%90)" title="მოროხი (პლანეტა) - Megrelce" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="მოროხი (პლანეტა)" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Megrelce" class="interlanguage-link-target">მარგალური</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="seçkin madde"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9E%D7%90%D7%93%D7%99%D7%9D" title="מאדים - Yidiş" lang="yi" hreflang="yi" data-title="מאדים" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Yidiş" class="interlanguage-link-target">ייִדיש</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/M%C3%A1rs%C3%AC" title="Mársì - Yorubaca" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Mársì" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Yorubaca" class="interlanguage-link-target">Yorùbá</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Ndaundeiqfeiz" title="Ndaundeiqfeiz - Zhuangca" lang="za" hreflang="za" data-title="Ndaundeiqfeiz" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Zhuangca" class="interlanguage-link-target">Vahcuengh</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Mars_(planete)" title="Mars (planete) - Zelandaca" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Mars (planete)" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zelandaca" class="interlanguage-link-target">Zeêuws</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B5%89%E2%B5%8E%E2%B5%A3%E2%B5%A1%E2%B5%89%E2%B5%96" title="ⵉⵎⵣⵡⵉⵖ - Standart Fas Tamazigti" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵉⵎⵣⵡⵉⵖ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="Standart Fas Tamazigti" class="interlanguage-link-target">ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%81%AB%E6%98%9F" title="火星 - Çince" lang="zh" hreflang="zh" data-title="火星" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Çince" class="interlanguage-link-target">中文</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E7%86%92%E6%83%91" title="熒惑 - Edebi Çince" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="熒惑" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Edebi Çince" class="interlanguage-link-target">文言</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/H%C3%B3e-chhe%E2%81%BF" title="Hóe-chheⁿ - Min Nan Çincesi" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hóe-chheⁿ" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Min Nan Çincesi" class="interlanguage-link-target">閩南語 / Bân-lâm-gú</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%81%AB%E6%98%9F" title="火星 - Kantonca" lang="yue" hreflang="yue" data-title="火星" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Kantonca" class="interlanguage-link-target">粵語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/UNotshezi" title="UNotshezi - Zuluca" lang="zu" hreflang="zu" data-title="UNotshezi" data-language-autonym="İsiZulu" data-language-local-name="Zuluca" class="interlanguage-link-target">İsiZulu</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q111#sitelinks-wikipedia" title="Dillerarası bağlantıları değiştir" class="wbc-editpage">Bağlantıları değiştir</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Ad alanları"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Mars" title="İçerik sayfasını göster [c]" accesskey="c">Madde</a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Tart%C4%B1%C5%9Fma:Mars" rel="discussion" title="İçerik ile ilgili tartışma [t]" accesskey="t">Tartışma</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Dil varyantını değiştir" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Türkçe </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Görünüm"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Mars">Oku</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v">Değiştir</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e">Kaynağı değiştir</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mars&action=history" title="Bu sayfanın geçmiş sürümleri [h]" accesskey="h">Geçmişi gör</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Araçlar" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Araçlar </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Araçlar</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">gizle</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Daha fazla seçenek" > <div class="vector-menu-heading"> Eylemler </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Mars">Oku</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit" title="Bu sayfayı değiştir [v]" accesskey="v">Değiştir</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit" title="Bu sayfanın kaynak kodunu düzenleyin [e]" accesskey="e">Kaynağı değiştir</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mars&action=history">Geçmişi gör</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Genel </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:SayfayaBa%C4%9Flant%C4%B1lar/Mars" title="Bu sayfaya bağlantı vermiş tüm viki sayfalarının listesi [j]" accesskey="j">Sayfaya bağlantılar</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C3%96zel:%C4%B0lgiliDe%C4%9Fi%C5%9Fiklikler/Mars" rel="nofollow" title="Bu sayfadan bağlantı verilen sayfalardaki son değişiklikler [k]" accesskey="k">İlgili değişiklikler</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mars&oldid=34558228" title="Bu sayfanın bu revizyonuna kalıcı bağlantı">Kalıcı bağlantı</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mars&action=info" title="Bu sayfa hakkında daha fazla bilgi">Sayfa bilgisi</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:KaynakG%C3%B6ster&page=Mars&id=34558228&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu sayfadan nasıl kaynak göstereceği hakkında bilgi">Bu sayfayı kaynak göster</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2FMars">Kısaltılmış URL'yi al</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:QrCode&url=https%3A%2F%2Ftr.wikipedia.org%2Fwiki%2FMars">Karekodu indir</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Yazdır/dışa aktar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:Kitap&bookcmd=book_creator&referer=Mars">Bir kitap oluştur</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C3%96zel:DownloadAsPdf&page=Mars&action=show-download-screen">PDF olarak indir</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Mars&printable=yes" title="Bu sayfanın basılmaya uygun sürümü [p]" accesskey="p">Basılmaya uygun görünüm</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Diğer projelerde </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Mars" hreflang="en">Wikimedia Commons</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q111" title="Veri havuzundaki ilgili ögeye bağlantı [g]" accesskey="g">Vikiveri ögesi</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Sayfa araçları"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Görünüm"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Görünüm</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">kenar çubuğuna taşı</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">gizle</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipedi, özgür ansiklopedi</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="tr" dir="ltr"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Başlığın diğer anlamları için <a href="/wiki/Mars_(anlam_ayr%C4%B1m%C4%B1)" class="mw-disambig" title="Mars (anlam ayrımı)">Mars (anlam ayrımı)</a> sayfasına bakınız.</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r28603389">.mw-parser-output .infobox-subbox{padding:0;border:none;margin:-3px;width:auto;min-width:100%;font-size:100%;clear:none;float:none;background-color:transparent}.mw-parser-output .infobox-3cols-child{margin:auto}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-header,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-subheader,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-above,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-title,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-image,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-full-data,body.skin-minerva .mw-parser-output .infobox-below{text-align:center}</style><table class="infobox"><caption class="infobox-title">Mars</caption><tbody><tr><td colspan="2" class="infobox-image"><a href="/wiki/Dosya:Mars_-_August_30_2021_-_Flickr_-_Kevin_M._Gill.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Mars_-_August_30_2021_-_Flickr_-_Kevin_M._Gill.png/290px-Mars_-_August_30_2021_-_Flickr_-_Kevin_M._Gill.png" decoding="async" width="290" height="290" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Mars_-_August_30_2021_-_Flickr_-_Kevin_M._Gill.png/435px-Mars_-_August_30_2021_-_Flickr_-_Kevin_M._Gill.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Mars_-_August_30_2021_-_Flickr_-_Kevin_M._Gill.png/580px-Mars_-_August_30_2021_-_Flickr_-_Kevin_M._Gill.png 2x" data-file-width="1558" data-file-height="1558" /></a><div class="infobox-caption">Mars, <a href="/wiki/Birle%C5%9Fik_Arap_Emirlikleri_Mars_G%C3%B6revi" title="Birleşik Arap Emirlikleri Mars Görevi">Hope</a> yörünge aracı tarafından çekilen gerçek rengiyle.</div></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header fn org" style="background-color:Moccasin">Adlandırmalar</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;">Sıfatlar</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Marsl%C4%B1" title="Marslı">Marslı</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;">Sembol</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Dosya:Mars_symbol_(bold).svg" class="mw-file-description" title="Mars'ın astronomik sembolü"><img alt="♂" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Mars_symbol_%28bold%29.svg/24px-Mars_symbol_%28bold%29.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Mars_symbol_%28bold%29.svg/36px-Mars_symbol_%28bold%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8c/Mars_symbol_%28bold%29.svg/48px-Mars_symbol_%28bold%29.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /></a></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header fn org" style="background-color:Moccasin"><a href="/wiki/Osk%C3%BClat%C3%B6r_y%C3%B6r%C3%BCnge" class="mw-redirect" title="Oskülatör yörünge">Yörünge özellikleri</a> <a href="#cite_note-VSOP87-1">[1]</a></th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"><div align="center"><a href="/wiki/Devir_(astronomi)" title="Devir (astronomi)">Dönem</a> <a href="/wiki/J2000" class="mw-redirect" title="J2000">J2000</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><a href="/wiki/G%C3%BCnberi_ve_g%C3%BCn%C3%B6te" class="mw-redirect" title="Günberi ve günöte">Günöte</a></th><td class="infobox-data">249.261.000 km (1,66621 AU)<a href="#cite_note-NasaFactSheet-2">[2]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><a href="/wiki/G%C3%BCnberi_ve_g%C3%BCn%C3%B6te" class="mw-redirect" title="Günberi ve günöte">Günberi</a></th><td class="infobox-data">206.650.000 km (1,3814 AU)<a href="#cite_note-NasaFactSheet-2">[2]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Yar%C4%B1_b%C3%BCy%C3%BCk_eksen" class="mw-redirect" title="Yarı büyük eksen">Yarı büyük eksen</a></div></th><td class="infobox-data">227.939.366 km (1,52368055 AU)<a href="#cite_note-Allen2000-3">[3]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><a href="/wiki/D%C4%B1%C5%9F_merkezlik_(astronomi)" title="Dış merkezlik (astronomi)">Dış merkezlik</a></th><td class="infobox-data">0,0934<a href="#cite_note-NasaFactSheet-2">[2]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Y%C3%B6r%C3%BCnge_periyodu" title="Yörünge periyodu">Yörünge periyodu</a></div></th><td class="infobox-data">686,980 g (1,88085 <a href="/wiki/Y%C4%B1l" title="Yıl">y</a>; 668,5991 sol)<a href="#cite_note-NasaFactSheet-2">[2]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Y%C3%B6r%C3%BCnge_periyodu" title="Yörünge periyodu">Kavuşum dönemi</a></div></th><td class="infobox-data">779,94 g (2,1354 <a href="/wiki/Y%C4%B1l" title="Yıl">y</a>)<a href="#cite_note-Allen2000-3">[3]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">Ortalama <a href="/wiki/Y%C3%B6r%C3%BCnge_h%C4%B1z%C4%B1" title="Yörünge hızı">yörünge hızı</a></div></th><td class="infobox-data">24,07 km/s (86.430 km/sa; 53.700 mil)<a href="#cite_note-NasaFactSheet-2">[2]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Ortalama_ayr%C4%B1kl%C4%B1k" title="Ortalama ayrıklık">Ortalama ayrıklık</a></div></th><td class="infobox-data">19,412°<a href="#cite_note-NasaFactSheet-2">[2]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><a href="/wiki/Y%C3%B6r%C3%BCnge_e%C4%9Fikli%C4%9Fi" title="Yörünge eğikliği">Eğiklik</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Tutulum" title="Tutulum">Tutuluma</a> 1,850° <a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F" title="Güneş">Güneş</a> <a href="/wiki/Ekvator" title="Ekvator">ekvatoruna</a> 5,65° <a href="/wiki/De%C4%9Fi%C5%9Fmeyen_d%C3%BCzlem" title="Değişmeyen düzlem">Değişmeyen düzleme</a> 1,63°<a href="#cite_note-meanplane-4">[4]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%C3%87%C4%B1k%C4%B1%C5%9F_d%C3%BC%C4%9F%C3%BCm%C3%BC_boylam%C4%B1" title="Çıkış düğümü boylamı">Çıkış düğümü boylamı</a></div></th><td class="infobox-data">49,57854°<a href="#cite_note-NasaFactSheet-2">[2]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/G%C3%BCnberi_ve_g%C3%BCn%C3%B6te" class="mw-redirect" title="Günberi ve günöte">Günberi zamanı</a></div></th><td class="infobox-data">21 Tem 2022<a href="#cite_note-horizons-perihelion-5">[5]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Enberi_a%C3%A7%C4%B1s%C4%B1" title="Enberi açısı">Perihelyon açısı</a></div></th><td class="infobox-data">286,5°<a href="#cite_note-Allen2000-3">[3]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><a href="/wiki/Do%C4%9Fal_uydu" title="Doğal uydu">Doğal uyduları</a></th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Mars%27%C4%B1n_uydular%C4%B1" title="Mars'ın uyduları">2</a> (<a href="/wiki/Phobos_(uydu)" title="Phobos (uydu)">Phobos</a> ve <a href="/wiki/Deimos_(uydu)" title="Deimos (uydu)">Deimos</a>)</td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header fn org" style="background-color:Moccasin">Fiziksel özellikler</th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Kadir_(astronomi)" title="Kadir (astronomi)">Görünür büyüklük</a></div></th><td class="infobox-data">-2,94 ile +1,86 arası<a href="#cite_note-MallamaSky-6">[6]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Mutlak_parlakl%C4%B1k" title="Mutlak parlaklık">Mutlak parlaklık (H)</a></div></th><td class="infobox-data">-1,5<a href="#cite_note-IMCCE-7">[7]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/A%C3%A7%C4%B1sal_%C3%A7ap" title="Açısal çap">Açısal çap</a></div></th><td class="infobox-data">3,5–25,1″<a href="#cite_note-nssdc-8">[8]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">Ortalama yarıçap</div></th><td class="infobox-data">3.389,5 ± 0,2 km<a href="#cite_note-best-fit_ellipsoid-9">[a]</a> <a href="#cite_note-Seidelmann2007-10">[9]</a> (2.106,1 ± 0,1 mil)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Ekvator" title="Ekvator">Ekvatoral</a> yarıçap</div></th><td class="infobox-data">3.396,2 ± 0,1 km<a href="#cite_note-best-fit_ellipsoid-9">[a]</a> <a href="#cite_note-Seidelmann2007-10">[9]</a> (2.110,3 ± 0,1 mil; 0,533 Dünya)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Co%C4%9Frafi_kutup" title="Coğrafi kutup">Kutupsal</a> yarıçap</div></th><td class="infobox-data">3.376,2 ± 0,1 km<a href="#cite_note-best-fit_ellipsoid-9">[a]</a> <a href="#cite_note-Seidelmann2007-10">[9]</a> (2.097,9 ± 0,1 mil; 0,531 Dünya)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><a href="/wiki/Yass%C4%B1la%C5%9Fma" title="Yassılaşma">Basıklık</a></th><td class="infobox-data">0,00589 ± 0,00015</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Y%C3%BCzey_alan%C4%B1" title="Yüzey alanı">Yüzey alanı</a></div></th><td class="infobox-data">1,4437×108 km2<a href="#cite_note-11">[10]</a> (0,284 Dünya)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><a href="/wiki/Hacim" title="Hacim">Hacim</a></th><td class="infobox-data">1,63118×1011 km3<a href="#cite_note-lodders1998-12">[11]</a> (0,151 Dünya)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><a href="/wiki/K%C3%BCtle" title="Kütle">Kütle</a></th><td class="infobox-data">6,4171×1023 kg<a href="#cite_note-konopliv2011-13">[12]</a> (0,107 Dünya)</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">Ortalama <a href="/wiki/Yo%C4%9Funluk" title="Yoğunluk">yoğunluk</a></div></th><td class="infobox-data">3,9335 g/cm3<a href="#cite_note-lodders1998-12">[11]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Y%C3%BCzey_k%C3%BCtle_%C3%A7ekimi" title="Yüzey kütle çekimi">Yüzey kütle çekimi</a></div></th><td class="infobox-data">3,72076 m/s2 (0,3794 <a href="/w/index.php?title=Standart_yer%C3%A7ekimi_ivmesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Standart yerçekimi ivmesi (sayfa mevcut değil)">g0</a>)<a href="#cite_note-Hirt2012-14">[13]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">Atalet momenti faktörü</div></th><td class="infobox-data">0,3644±0,0005<a href="#cite_note-konopliv2011-13">[12]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Kurtulma_h%C4%B1z%C4%B1" title="Kurtulma hızı">Kurtulma hızı</a></div></th><td class="infobox-data">5,027 km/s (18.100 km/sa)<a href="#cite_note-15">[14]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Kavu%C5%9Fum_g%C3%BCn%C3%BC" title="Kavuşum günü">Sinodal dönme süresi</a></div></th><td class="infobox-data">1,02749125 gün<a href="#cite_note-16">[15]</a> 24sa 39d 36s</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Y%C4%B1ld%C4%B1z_g%C3%BCn%C3%BC" title="Yıldız günü">Yıldız dönme süresi</a></div></th><td class="infobox-data">1,025957<a href="/wiki/G%C3%BCn" title="Gün">g</a> 24sa 37d 22,7s<a href="#cite_note-lodders1998-12">[11]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">Ekvatoral dönme hızı</div></th><td class="infobox-data">241 m/s (870 km/sa)<a href="#cite_note-NasaFactSheet-2">[2]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/Eksen_e%C4%9Fikli%C4%9Fi" title="Eksen eğikliği">Eksen eğikliği</a></div></th><td class="infobox-data">25,19° (yörünge düzlemine)<a href="#cite_note-NasaFactSheet-2">[2]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">Kuzey kutbu <a href="/wiki/Sa%C4%9F_a%C3%A7%C4%B1kl%C4%B1k" title="Sağ açıklık">sağ açıklık</a></div></th><td class="infobox-data">317,269°<a href="#cite_note-iau2015-17">[16]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">Kuzey kutbu <a href="/wiki/Dik_a%C3%A7%C4%B1kl%C4%B1k" title="Dik açıklık">dik açıklık</a></div></th><td class="infobox-data">54,432°<a href="#cite_note-iau2015-17">[16]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><a href="/wiki/Yans%C4%B1tabilirlik" title="Yansıtabilirlik">Albedo</a></th><td class="infobox-data">0,170 (<a href="/wiki/Geometrik_albedo" title="Geometrik albedo">geometrik</a>)<a href="#cite_note-MallamaMars-18">[17]</a> 0,25 (<a href="/wiki/Bond_albedo" class="mw-redirect" title="Bond albedo">Bond</a>)<a href="#cite_note-nssdc-8">[8]</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><a href="/wiki/S%C4%B1cakl%C4%B1k" title="Sıcaklık">Sıcaklık</a></th><td class="infobox-data">209 K (-64 °C; -83,2 °F) (<a href="/wiki/Etkin_s%C4%B1cakl%C4%B1k" title="Etkin sıcaklık">siyah cisim sıcaklığı</a>)<a href="#cite_note-American_Chemical_Society_2013-19">[18]</a></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"><table style="border-spacing: 0px; width:100%; border:none; background-color:#eaeaea; margin:0; line-height:1.2em; white-space:nowrap"><tbody><tr> <th style="width:33%; padding-right:0.25em; text-align:left">Yüzey <a href="/wiki/S%C4%B1cakl%C4%B1k" title="Sıcaklık">sıcaklığı</a></th> <th style="padding-right:0.25em; text-align:center">min.</th> <th style="padding-right:0.25em; text-align:center">ort.</th> <th style="padding-right:0.25em; text-align:center">maks.</th> </tr><tr> <th style="padding-left:1.0em"><a href="/wiki/Kelvin" title="Kelvin">Kelvin</a></th> <td style="text-align:center">130 K</td> <td style="text-align:center">210 K<a href="#cite_note-nssdc-8">[8]</a></td> <td style="text-align:center">308 K</td> </tr><tr> <th style="padding-left:1.0em"><a href="/wiki/Celsius" title="Celsius">Celsius</a></th> <td style="text-align:center">−110 °C<a href="#cite_note-hot-20">[19]</a></td> <td style="text-align:center">-60 °C<a href="#cite_note-Marstemp-21">[20]</a></td> <td style="text-align:center">35 °C<a href="#cite_note-hot-20">[19]</a></td> </tr><tr> <th style="padding-left:1.0em"><a href="/wiki/Fahrenhayt" title="Fahrenhayt">Fahrenhayt</a></th> <td style="text-align:center">−226 °F<a href="#cite_note-cold-22">[21]</a></td> <td style="text-align:center">−82 °F</td> <td style="text-align:center">95 °F<a href="#cite_note-hot-20">[19]</a></td> </tr> </tbody></table></td></tr><tr><th colspan="2" class="infobox-header fn org" style="background-color:Moccasin">Atmosfer<a href="#cite_note-nssdc-8">[8]</a><a href="#cite_note-barlow08-23">[22]</a></th></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">Yüzey <a href="/wiki/Atmosfer_bas%C4%B1nc%C4%B1" title="Atmosfer basıncı">basıncı</a></div></th><td class="infobox-data">0,636 (0,4–0,87) <a href="/wiki/Pascal_(birim)" title="Pascal (birim)">kPa</a> 0,00628 <a href="/wiki/Atmosfer_(birim)" title="Atmosfer (birim)">atm</a></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label" style="width: 44%;"><a href="/wiki/Atmosfer_kimyas%C4%B1" title="Atmosfer kimyası">Bileşimleri</a></th><td class="infobox-data"><div class="plainlist"> <ul><li>%95,97 <a href="/wiki/Karbondioksit" title="Karbondioksit">karbondioksit</a></li> <li>%1,93 <a href="/wiki/Argon" title="Argon">argon</a></li> <li>%1,89 <a href="/wiki/Azot" title="Azot">azot</a></li> <li>%0,146 <a href="/wiki/Oksijen" title="Oksijen">oksijen</a></li> <li>%0,0557 <a href="/wiki/Karbonmonoksit" title="Karbonmonoksit">karbonmonoksit</a></li> <li>%0,0210 <a href="/wiki/Su_buhar%C4%B1" title="Su buharı">su buharı</a></li> <li>%0,0100 <a href="/wiki/Azot_oksit" title="Azot oksit">azot oksit</a></li> <li>%0,00025 <a href="/wiki/Neon" title="Neon">neon</a></li> <li>%0,00008 <a href="/wiki/A%C4%9F%C4%B1r_su" title="Ağır su">ağır su</a></li> <li>%0,00003 <a href="/wiki/Kripton" title="Kripton">kripton</a></li> <li>%0,00001 <a href="/wiki/Ksenon" title="Ksenon">ksenon</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data"> <a href="/wiki/Dosya:Commons-logo.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/20px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Mars" class="extiw" title="commons:Mars">Wikimedia Commons'ta ilgili ortam</a></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-below"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r32805677">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-count:2}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-count:3}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> </div><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r32805677" /><div class="reflist"> </div></td></tr></tbody></table> Mars (Eski Türkçede Bakır Sokım,<a href="#cite_note-ercilasun-24">[23]</a> Merih<a href="#cite_note-:0-25">[24]</a>), <a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi" title="Güneş Sistemi">Güneş Sistemi</a>'nin <a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F" title="Güneş">Güneş</a>'ten itibaren dördüncü <a href="/wiki/Gezegen" title="Gezegen">gezegeni</a>. <a href="/wiki/Roma_mitolojisi" title="Roma mitolojisi">Roma mitolojisindeki</a> savaş tanrısı <a href="/wiki/Mars_(mitoloji)" title="Mars (mitoloji)">Mars</a>'a ithafen adlandırılmıştır. <a href="/wiki/Y%C3%BCzey" title="Yüzey">Yüzeyindeki</a> yaygın <a href="/wiki/Demiroksit" class="mw-redirect" title="Demiroksit">demir oksitten</a> dolayı <a href="/wiki/K%C4%B1rm%C4%B1z%C4%B1" title="Kırmızı">kızılımsı</a> bir görünüme sahip olduğu için "Kızıl Gezegen" olarak da bilinmektedir. İnce bir <a href="/wiki/Atmosfer" title="Atmosfer">atmosferi</a> olan Mars gerek <a href="/wiki/Ay" title="Ay">Ay</a>'daki gibi <a href="/wiki/Meteor_krateri" class="mw-redirect" title="Meteor krateri">meteor kraterlerini</a>, gerekse <a href="/wiki/D%C3%BCnya" title="Dünya">Dünya</a>'daki gibi <a href="/wiki/Volkan" class="mw-redirect" title="Volkan">volkan</a>, <a href="/wiki/Vadi" title="Vadi">vadi</a>, <a href="/wiki/%C3%87%C3%B6l" title="Çöl">çöl</a> ve <a href="/wiki/Kutup_b%C3%B6lgeleri" class="mw-redirect" title="Kutup bölgeleri">kutup bölgelerini</a> içeren çehresiyle bir <a href="/wiki/Karasal_gezegen" title="Karasal gezegen">karasal gezegendir</a>. Ayrıca dönme periyodu ve <a href="/wiki/Mevsim" title="Mevsim">mevsim</a> dönemleri <a href="/wiki/D%C3%BCnya" title="Dünya">Dünya</a>’nınkine çok benzer. 2 adet uydusu bulunmaktadır. Mars’taki Olimpos Dağı (<a href="/wiki/Olympus_Mons" title="Olympus Mons">Olympus Mons</a>, yüksekliği 21 km) , <a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi" title="Güneş Sistemi">Güneş Sistemi</a>’nde bilinen en yüksek dağdır ve Marineris Vadisi (<a href="/wiki/Valles_Marineris" title="Valles Marineris">Valles Marineris</a>, uzunluğu 4.000 km) adı verilen kanyon en büyük kanyondur. Ayrıca Haziran 2008’de Nature dergisinde yayımlanan üç makalede açıklandığı gibi, Mars’ın kuzey yarımküresinde 10.600 km uzunluğunda ve 8.500 km genişliğindeki dev bir meteor kraterinin varlığı saptanmıştır. Bu krater, bugüne kadar keşfedilmiş en büyük meteor kraterinin (Ay'ın güney kutbu kısmındaki Atkien Havzası) dört misli büyüklüğündedir.<a href="#cite_note-26">[25]</a><a href="#cite_note-27">[26]</a> Mars, Dünya hariç tutulursa, hâlen Güneş Sistemi’ndeki gezegenler içinde sıvı su ve yaşam içermesi en muhtemel <a href="/wiki/Gezegen" title="Gezegen">gezegen</a> olarak görülmektedir.<a href="#cite_note-28">[27]</a> Mars Express ve Mars Reconnaissance Orbiter keşif projelerinin <a href="/wiki/Radar" title="Radar">radar</a> verileri gerek kutuplarda (Temmuz 2005)<a href="#cite_note-esa.int-29">[28]</a> gerekse orta bölgelerde (Kasım 2008)<a href="#cite_note-jsg.utexas.edu-30">[29]</a> geniş miktarlarda su buzlarının var olduğunu ortaya koymuş bulunmaktadır. 31 Temmuz 2008’de <a href="/wiki/Phoenix_(uzay_gemisi)" class="mw-redirect" title="Phoenix (uzay gemisi)">Phoenix Mars Lander</a> adlı robotik uzay gemisi Mars toprağının sığ bölgelerindeki su buzlarından örnekler almayı başarmıştır.<a href="#cite_note-31">[30]</a> Günümüzde, Mars, yörüngelerine oturmuş üç <a href="/wiki/Uzay_gemisi" class="mw-redirect" title="Uzay gemisi">uzay gemisine</a> evsahipliği yapmaktadır: Mars Odyssey, Mars Express ve Mars Reconnaissance Orbiter. Mars, Dünya hariç tutulursa, Güneş Sistemi’ndeki herhangi bir sıradan gezegenden ibaret değildir. Yüzeyi pek çok uzay aracına ev sahipliği yapmıştır. Bu uzay araçlarıyla elde edilen jeolojik veriler şunu ortaya koymuştur ki, Mars önceden su konusunda geniş bir çeşitliliğe sahipti; hatta geçen on yıllık süre sırasında gayzer (kaynaç) türü su fışkırma veya akıntıları meydana gelmişti.<a href="#cite_note-32">[31]</a> NASA’nın Mars Global Surveyor projesi kapsamında sürdürülen incelemeler Mars’ın güney kutbu buz bölgesinin geri çekilmiş olduğunu ortaya koymuştur.<a href="#cite_note-33">[32]</a> Bilim insanları, 2006'da Mars yörüngesine oturtulan "Mars Reconnaissance Orbiter" (Mars Yörünge Kaşifi) uydusundan alınan veriler sonucu, Mars'ta sıcak aylarda tuzlu su akıntılarının oluştuğunu bildirmişlerdir.<a href="#cite_note-ntv.com.tr-34">[33]</a> Mars'ın 1877 yılında astronom Asaph Hall tarafından keşfedilen <a href="/wiki/Phobos_(uydu)" title="Phobos (uydu)">Phobos</a> ve <a href="/wiki/Deimos_(uydu)" title="Deimos (uydu)">Deimos</a> adları verilmiş, düzensiz biçimli iki küçük uydusu vardır. Mars Dünya'dan çıplak gözle görülebilmektedir. "Görünür <a href="/wiki/Kadir_(astronomi)" title="Kadir (astronomi)">kadir</a>"i −2,9’a<a href="#cite_note-daw-35">[34]</a> ulaşır ki bu, çıplak gözle çoğu zaman <a href="/wiki/J%C3%BCpiter_(gezegen)" class="mw-redirect" title="Jüpiter (gezegen)">Jüpiter</a> Mars’tan daha parlak görünmesine karşın; ancak <a href="/wiki/Ven%C3%BCs" title="Venüs">Venüs</a>, <a href="/wiki/Ay" title="Ay">Ay</a> ve <a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F" title="Güneş">Güneş</a>’çe aşılabilen bir parlaklıktır. <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Etimoloji_ve_adlandırma">Etimoloji ve adlandırma</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=1" title="Değiştirilen bölüm: Etimoloji ve adlandırma" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=1" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Etimoloji ve adlandırma">kaynağı değiştir</a>]</div> Mars adı, <a href="/wiki/Roma_mitolojisi" title="Roma mitolojisi">Roma mitolojisinde</a> yer alan savaş tanrısı <a href="/wiki/Mars_(mitoloji)" title="Mars (mitoloji)">Mars</a> kökenlidir<a href="#cite_note-36">[35]</a> ve Mart ayı ile eş kökenli olmaktadır. Bu isim gezegenin kırmızı renginin kan ile bağdaşlaştırılması dolayısıyla verilmiştir.<a href="#cite_note-37">[36]</a> Dünyadaki pek çok <a href="/wiki/Dil" title="Dil">dilde</a> gezegeni tanımlamak için bu köke dayanan isimler kullanılmakla birlikte, bazı dillerde farklı isimlendirmeler mevcut olmaktadır. <a href="/wiki/Yunanca" title="Yunanca">Yunancada</a> yer alan Ἄρης (<a href="/wiki/Ares" title="Ares">Arēs</a>) kelimesi bu dilde gezegeni tanımlamak için kullanılmaktadır ve Mars'ın coğrafyası ile ilgili araştırmalar yürüten bir bilim dalı olan <a href="/w/index.php?title=Areoloji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Areoloji (sayfa mevcut değil)">areoloji</a> bu kökten türetilmiştir.<a href="#cite_note-38">[37]</a> Gezegenin kırmızı rengine atfen <a href="/wiki/Arap%C3%A7a" title="Arapça">Arapçada</a> Mars için ateş ile ilişkili مريخ (merrîh)<a href="#cite_note-39">[38]</a> kelimesi kullanılmaktadır. Bu kullanım <a href="/wiki/Fars%C3%A7a" title="Farsça">Farsça</a>, <a href="/wiki/Urduca" title="Urduca">Urdu</a>, <a href="/wiki/Malayca" title="Malayca">Malayca</a> ve <a href="/wiki/Svahili" title="Svahili">Svahili</a> dillerinde de kullanılmakta olup, Türkçede de eskimiş olan "Merih" şekliyle bulunmaktadır.<a href="#cite_note-:0-25">[24]</a> <a href="/wiki/K%C3%A2%C5%9Fgarl%C4%B1_Mahmud" title="Kâşgarlı Mahmud">Kâşgarlı Mahmud</a>'un Türkçe-Arapça sözlüğü <a href="/wiki/D%C3%AEv%C3%A2nu_Lug%C3%A2ti%27t-T%C3%BCrk" title="Dîvânu Lugâti't-Türk">Dîvânu Lugâti't-Türk</a> eserinde Mars için Bakır Sokım kelimesi kullanılmıştır.<a href="#cite_note-ercilasun-24">[23]</a> Arapça "düşen, düşük" anlamına gelen ساقط (sāḳiṭ) sözcüğünden alıntı olan Sakıt,<a href="#cite_note-40">[39]</a> eskimiş bir kelime olup Mars anlamına gelmektedir.<a href="#cite_note-:0-25">[24]</a> Çincede yer alan ve ateş yıldızı anlamına gelen 火星 (<a href="/wiki/Pinyin" title="Pinyin">Pinyin</a>: Huǒxīng) sözcüğü ise kendine <a href="/wiki/Korece" title="Korece">Korece</a>, <a href="/wiki/Japonca" title="Japonca">Japonca</a> ve <a href="/wiki/Vietnamca" title="Vietnamca">Vietnamcada</a> kullanım edinmiştir. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Fiziksel_özellikler">Fiziksel özellikler</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=2" title="Değiştirilen bölüm: Fiziksel özellikler" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=2" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Fiziksel özellikler">kaynağı değiştir</a>]</div> Mars'ın yarıçapı Dünya'nınkinin yaklaşık yarısı kadardır. Yoğunluğu <a href="/wiki/D%C3%BCnya" title="Dünya">Dünya</a>'nınkinden daha az olup, hacmi Dünya'nın hacminin %15'i, kütlesi ise Dünya'nınkinin %11'i kadardır. Mars'ın <a href="/wiki/Merk%C3%BCr" title="Merkür">Merkür</a>'den daha büyük ve daha ağır olmasına karşılık, <a href="/wiki/Merk%C3%BCr" title="Merkür">Merkür</a> ondan daha yoğundur. Bu yüzden Merkürün yüzeyindeki yerçekimi Mars'ınkinden daha fazladır. Mars, boyutu, kütlesi ve yüzeyindeki yerçekimi bakımından Dünya ile Ay arasında yer alır. Mars yüzeyinin kızıl-turuncu görünümü <a href="/wiki/Hematit" title="Hematit">hematit</a> ya da pas adıyla tanınan <a href="/wiki/Demiroksit" class="mw-redirect" title="Demiroksit">demiroksitten</a> (Fe2O3) kaynaklanır.<a href="#cite_note-41">[40]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Jeoloji_("arkeoloji")">Jeoloji ("arkeoloji")</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=3" title="Değiştirilen bölüm: Jeoloji ("arkeoloji")" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=3" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Jeoloji ("arkeoloji")">kaynağı değiştir</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:4_Terrestrial_Planets_Size_Comp_True_Color.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/4_Terrestrial_Planets_Size_Comp_True_Color.png/220px-4_Terrestrial_Planets_Size_Comp_True_Color.png" decoding="async" width="220" height="96" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/4_Terrestrial_Planets_Size_Comp_True_Color.png/330px-4_Terrestrial_Planets_Size_Comp_True_Color.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/4_Terrestrial_Planets_Size_Comp_True_Color.png/440px-4_Terrestrial_Planets_Size_Comp_True_Color.png 2x" data-file-width="1500" data-file-height="653" /></a><figcaption>Dört "karasal gezegen"in<a href="#cite_note-42">[41]</a> boyutlarının mukayesesi: Soldan sağa doğru Merkür, Venüs, Dünya ve Mars</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:MarsTopoMap-PIA02031_modest.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/MarsTopoMap-PIA02031_modest.jpg/250px-MarsTopoMap-PIA02031_modest.jpg" decoding="async" width="220" height="196" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/MarsTopoMap-PIA02031_modest.jpg/330px-MarsTopoMap-PIA02031_modest.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/MarsTopoMap-PIA02031_modest.jpg/500px-MarsTopoMap-PIA02031_modest.jpg 2x" data-file-width="2497" data-file-height="2221" /></a><figcaption>Mars’ın üstteki topoğrafik haritasında daha ziyade volkanik platolar (kırmızı) ve çarpışma havzaları (mavi) hakim görünmektedir.</figcaption></figure>Uydu gözlemleri ile Mars meteorlarının incelenmesi Mars yüzeyinin esas olarak <a href="/wiki/Bazalt" title="Bazalt">bazalttan</a> oluştuğunu göstermektedir. Bazı kanıtlar Mars yüzeyinin bir kısmının tipik bazalttan ziyade, yeryüzündeki <a href="/wiki/Andezit" title="Andezit">andezit</a> kayalarının benzeri olabilecek zengin <a href="/wiki/Silisyum" title="Silisyum">silisyum</a> oluşumlarından meydana geldiğini göstermektedir; fakat gözlemlerdeki veriler bunların silisli cam olduğu şeklinde de yorumlanabilir. Her ne kadar Mars'ın asli manyetik alanı yoksa da, gözlemler gezegen kabuğunun parçalarının vaktiyle iki kutuplu bir manyetik alanın etkisinde bulunmuş olduğunu göstermektedir. Minerallerde gözlemlenen bu paleomanyetizm yeryüzünün okyanus diplerinde bulunan tabakalarındakilere çok benzer özelliklere sahiptir. 1999'da ortaya atılan ve 2005'te Mars Global Surveyor verileriyle yeniden gözden geçirilen bir teoriye göre bu tabakalar, Mars'ta 4 milyar yıl önce, manyetik kutuplaşmanın yani manyetik alanın henüz etkin olduğu dönemde mevcut olan tektonik plakaların kanıtıdır.<a href="#cite_note-43">[42]</a> Gezegenin iç yapısına ilişkin güncel modellere göre, gezegen, esas olarak demir ve % 14-17 civarında sülfürden oluşan, yarıçapı yaklaşık 1480 km olan bir çekirdek bölgesi içerir. Bu demir sülfür (FeS) bileşiği kısmen akışkandır. Çekirdek, günümüzde etkin olmadığı görülen, gezegendeki birçok <a href="/wiki/Tektonik" title="Tektonik">tektonik</a> ve <a href="/wiki/Volkan" class="mw-redirect" title="Volkan">volkanik</a> oluşumlardan oluşmuş bir <a href="/wiki/Silikat" title="Silikat">silikat</a> <a href="/wiki/Manto_(jeoloji)" title="Manto (jeoloji)">mantosuyla</a> çevrilidir. Gezegenin kabuğunun ortalama kalınlığı 50 km olup, azami kalınlığı 120 km civarındadır.<a href="#cite_note-44">[43]</a> Dünya'nın ortalama kalınlığı 40 km olan kabuğu, her iki gezegenin boyutları göz önüne alındığında Mars'ınkine göre üç misli daha ince kalır. Mars'ın temel <a href="/wiki/Jeoloji" title="Jeoloji">jeolojik</a> devirleri şunlardır: <ul><li>Nuh Devri: Devre bu ad, Mars'ın güney yarımküresindeki bir bölgenin Nuh'un Toprağı (Noachis Terra) olarak adlandırılması nedeniyle verilmiştir. Mars'ın en eski yüzey oluşumuna ilişkin devirdir, 3,8 milyar yıl öncesi ile 3,5 milyar yıl öncesi arasındaki dönemi kapsar. Nuh Devri yüzeyleri birçok büyük <a href="/wiki/%C3%87arpma_krateri" title="Çarpma krateri">çarpma kraterleriyle</a> oyulmuş haldedir. Tharsis volkanik <a href="/wiki/Yayla" title="Yayla">plato</a> bölgesinin bu devirdeki büyük bir sıvı su baskınıyla oluştuğu sanılmaktadır.</li> <li>Hesperian devri: 3,5 milyar yıl öncesi ile 1,8 milyar yıl öncesi arasındaki dönemi kapsar. Bu devir, geniş <a href="/wiki/Lav" title="Lav">lav</a> ovalarının oluşumu ile nitelenir.</li> <li>Amazon Devri: 1,8 milyar yıl öncesi ile günümüze kadarki dönemi kapsar. Amazon Devri bölgeleri, <a href="/wiki/Meteor" class="mw-redirect" title="Meteor">meteor</a> çarpmalarıyla açılmış kraterleri pek içermez ve tamamen değişiktir. Ünlü Olimpos Dağı bu dönemdeki lav akıntılarıyla oluşmuştur.</li></ul> 19 Şubat 2008'de Mars'ta muhteşem bir çığ meydana geldi. Mars Reconnaissance Orbiter uzay gemisinin kamerasınca filme kaydedilen görüntülerde 700 m yükseklikteki bir uçurumun tepesinden kopan buz bloklarının ardında toz bulutları bırakarak yuvarlanışları görülüyordu.<a href="#cite_note-45">[44]</a> Son incelemeler ilk kez 1980'lerde ortaya atılmış bir teoriyi desteklemektedir: Bu teoriye göre 4 milyar önce Mars'a <a href="/wiki/Pl%C3%BCton_(c%C3%BCce_gezegen)" class="mw-redirect" title="Plüton (cüce gezegen)">Plüton</a> gezegeni boyutlarındaki bir meteor çarpmıştır. Gezegenin kuzey kutup bölgesini kapsadığı gibi, yaklaşık % 40'ını kapsayan Borealis basin adı verilen garip havzanın bu çarpmayla oluştuğu sanılmaktadır.<a href="#cite_note-46">[45]</a><a href="#cite_note-47">[46]</a> InSight iniş aracından elde edilen verilerin daha ileri analizi, Mars'ın sıvı bir çekirdeğe sahip olduğunu öne sürdü.<a href="#cite_note-48">[47]</a><a href="#cite_note-49">[48]</a> 25 Ekim 2023'te, InSight'tan alınan bilgilerin yardımıyla bilim adamları, Mars'ın kabuğunun altında <a href="/wiki/Radyoaktivite" title="Radyoaktivite">radyoaktif</a> bir magma okyanusu bulunduğunu bildirdi.<a href="#cite_note-NYT-20231025-50">[49]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Toprak">Toprak</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=4" title="Değiştirilen bölüm: Toprak" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=4" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Toprak">kaynağı değiştir</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Mars_rocks.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Mars_rocks.jpg/250px-Mars_rocks.jpg" decoding="async" width="200" height="203" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Mars_rocks.jpg/330px-Mars_rocks.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Mars_rocks.jpg/500px-Mars_rocks.jpg 2x" data-file-width="2800" data-file-height="2836" /></a><figcaption>Mars Pathfinder tarafından çekilmiş Mars’ın dağınık kaya oluşumlu bir yüzey fotoğrafı</figcaption></figure> Haziran 2008'de <a href="/wiki/Phoenix_(uzay_gemisi)" class="mw-redirect" title="Phoenix (uzay gemisi)">Phoenix</a> uzay gemisi tarafından gönderilen veriler Mars toprağının hafifçe alkalin olduğunu ve hepsi de organik maddenin gelişmesi için elzem olan <a href="/wiki/Magnezyum" title="Magnezyum">magnezyum</a>, <a href="/wiki/Sodyum" title="Sodyum">sodyum</a>, <a href="/wiki/Potasyum" title="Potasyum">potasyum</a> ve klorür içerdiğini ortaya koydu. Bilim insanları Mars'ın kuzey kutbuna yakın toprağın <a href="/wiki/Ku%C5%9Fkonmaz" title="Kuşkonmaz">kuşkonmaz</a> gibi bitkilerin yetiştirilebileceği bir bahçe oluşturulması için elverişli olduğu sonucuna vardı.<a href="#cite_note-51">[50]</a> Ağustos 2008'de Phoenix uzay gemisi Dünya suyu ile Mars toprağının karıştırılması gibi basit kimya deneylerine başladı ve önceden Mars toprağı konusunda ortaya atılmış birçok teoriyi doğrulayan bir keşifte bulundu: Mars toprağında perklorat tuzlarının izlerini keşfetti. Perklorat tuzlarının varlığı Mars toprağının daha da ilginç bulunmasını sağlamıştı<a href="#cite_note-52">[51]</a> Fakat perklorat tuzlarının varlığının Mars'a taşınan Dünya toprağından, çeşitli örneklerden veya aletlerden kaynaklanmış olma olasılığı da vardı; bu yüzden, kaynağın Mars toprağı olup olmadığından iyice emin olunması için bu konuda daha fazla deneyler yapılması gerekmektedir.<a href="#cite_note-53">[52]</a> <figure class="mw-default-size mw-halign-center" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:MarsPanoramaa.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/MarsPanoramaa.jpg/960px-MarsPanoramaa.jpg" decoding="async" width="800" height="100" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/MarsPanoramaa.jpg/1200px-MarsPanoramaa.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/MarsPanoramaa.jpg/1600px-MarsPanoramaa.jpg 2x" data-file-width="10000" data-file-height="1248" /></a><figcaption>2005 yılı Kasım ayı sonunda <a href="/wiki/Mars_Exploration_Rover" title="Mars Exploration Rover">Mars Exploration Rover</a> <a href="/w/index.php?title=Rover_Spirit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rover Spirit (sayfa mevcut değil)">A Spirit</a>'in Husband Hill'in zirvesinden inerken çektiği Marstan bir panoramik fotoğraf</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hidroloji">Hidroloji</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=5" title="Değiştirilen bölüm: Hidroloji" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=5" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Hidroloji">kaynağı değiştir</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Cerberus_fossae.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Cerberus_fossae.jpg/150px-Cerberus_fossae.jpg" decoding="async" width="150" height="225" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Cerberus_fossae.jpg/225px-Cerberus_fossae.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Cerberus_fossae.jpg/300px-Cerberus_fossae.jpg 2x" data-file-width="816" data-file-height="1224" /></a><figcaption>Cerberus Fossae adı verilen yüzey yarıkları</figcaption></figure> 1965'te Mariner-4'le gerçekleştirilen ilk Mars alçak uçuşuna kadar, gezegenin yüzeyinde sıvı su olup olmadığı çok tartışılmıştı. Bu tartışma özellikle kutup bölgelerindeki periyodik olarak değişim gösteren, deniz ve kıtaları andıran açık ve koyu renkli lekelerin gözlemlenmiş olmasından kaynaklanıyordu. Koyu renkli çizgiler bazı gözlemciler tarafından uzun zaman sıvı su içeren sulama kanalları olarak yorumlanmıştı. Bu düz çizgi oluşumları sonraki dönemlerde gözlemlenemediğinden optik illüzyonlar olarak yorumlandı. Kısa dönemlerde alçak irtifalarda olabilecek oluşumlar hariç tutulursa, günümüzdeki atmosferik basınç altında Mars yüzeyinde sıvı su mevcut olamaz; ancak geçici sıvı su akışları olabilir.<a href="#cite_note-than-54">[53]</a><a href="#cite_note-suu-55">[54]</a><a href="#cite_note-56">[55]</a><a href="#cite_note-57">[56]</a> Buna karşılık özellikle iki kutup bölgesinde geniş su buzları mevcuttur.<a href="#cite_note-kostama-58">[57]</a> Mart 2007'de NASA, güney kutbu bölgesindeki su buzlarının erimeleri halinde suların gezegenin tüm yüzeyini kaplayacağını ve oluşacak bu okyanusun derinliğinin 11 m. olacağının hesaplandığını açıkladı.<a href="#cite_note-59">[58]</a> Ayrıca gezegende kutuptan 60° enlemine kadar bir buz permafrost mantosu uzanır.<a href="#cite_note-kostama-58">[57]</a> Mars'ta kalın kriyosfer tabakasının altında, büyük miktarlarda, sıkışık halde tutulmuş (yüzeye çıkamayan) su rezervlerinin bulunduğu sanılmaktadır. Mars Express ve Mars Reconnaissance Orbiter'dan gelen radar verileri her iki kutupta (Temmuz 2005)<a href="#cite_note-esa.int-29">[28]</a> ve orta enlemlerde (Kasım 2008)<a href="#cite_note-jsg.utexas.edu-30">[29]</a> büyük miktarlarda su buzlarının bulunduğunu ortaya koymuştur. Phoenix Mars Lander ise 31 Temmuz 2008'de Mars toprağındaki su buzlarından örnek parçalar almayı başarmıştır.<a href="#cite_note-60">[59]</a> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Centauri_Montes_Region_of_Mars,_1999_and_2005.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Centauri_Montes_Region_of_Mars%2C_1999_and_2005.jpg/100px-Centauri_Montes_Region_of_Mars%2C_1999_and_2005.jpg" decoding="async" width="100" height="60" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Centauri_Montes_Region_of_Mars%2C_1999_and_2005.jpg/150px-Centauri_Montes_Region_of_Mars%2C_1999_and_2005.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f8/Centauri_Montes_Region_of_Mars%2C_1999_and_2005.jpg/200px-Centauri_Montes_Region_of_Mars%2C_1999_and_2005.jpg 2x" data-file-width="2418" data-file-height="1452" /></a><figcaption>10 Eylül 2005'te Mars Global Surveyor sonda aracı tarafından alınmış bu fotoğraf (sağda) 30 Ağustos 1999'daki fotoğrafta (solda) mevcut olmayan su buzuna benzer beyazımsı bir çökeltinin meydana geldiğini, yani geçici de olsa, yüzeyde sıvı su akışının varlığını ortaya koymaktadır.<a href="#cite_note-than-54">[53]</a><a href="#cite_note-suu-55">[54]</a></figcaption></figure> Mars tarihinin nispeten erken bir döneminde Valles Marineris Vadisi (4000 km) oluştuğunda su kanallarının oluşmasına neden olan, serbest kalmış yeraltı sularının yol açtığı büyük bir sıvı su baskınının meydana geldiği sanılmaktadır. Bu su baskının biraz daha küçüğü de daha sonra Cerberus Fossae denilen büyük yüzey yarıklarının açıldığı dönemde, yani yaklaşık 5 milyon yıl önce meydana gelmiştir ki, Cerberus Palus bölgesindeki Elysium Planitia’da hâlen görülebilen donmuş denizin bu olayın bir sonucu olduğu sanılmaktadır.<a href="#cite_note-61">[60]</a> Bununla birlikte bölgenin buz akıntılarını<a href="#cite_note-62">[61]</a> andıran lav akıntıları gölcüklerinin oluşabileceği bir morfolojiye de sahip olduğu gözden uzak tutulmamalıdır. Kısa zaman önce Mars Global Surveyor’daki Mars Orbiter’ın yüksek çözünürlüğe sahip kamerasıyla çekilen fotoğraflar Mars yüzeyindeki sıvı suyun tarihi hakkında daha ayrıntılı bilgiler sağlamıştır. İlginçtir ki, bu verilerde Mars’ta dev kanalların, ağacın dallanmasına benzeyen ağ biçimli geniş yolların bulunmasına karşın su akışlarını gösteren daha küçük ölçekli damar ve oluşumlara rastlanamamıştır. Bunun üzerine hava koşullarının bu küçük izleri zamanla yok etmiş olabilecekleri (erozyon) düşünüldü. Mars Global Surveyor uzay gemisiyle edinilen yüksek çözünürlüklü veriler, kraterlerde ve kanyonların duvarları boyunca yüzlerce yarık bulunduğunu ortaya koymuştur. Araştırmalar bu oluşumların genç yaşta olduğunu göstermektedir. Dikkat çeken bir yarığın altı yıl arayla çekilen iki fotoğrafı karşılaştırıldığında yarıkta yeni tortul çökeltilerinin biriktiği fark edilmiştir. NASA’nın Mars Keşif Programı yetkili uzmanlarından Michael Meyer bu tür renkli tortul çökelti oluşumlarına ancak güçlü bir sıvı su akışının yol açabileceği görüşündedir. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Nasa_mars_opportunity_rock_water_150_eng_02mar04.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Nasa_mars_opportunity_rock_water_150_eng_02mar04.jpg/120px-Nasa_mars_opportunity_rock_water_150_eng_02mar04.jpg" decoding="async" width="100" height="99" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/29/Nasa_mars_opportunity_rock_water_150_eng_02mar04.jpg/250px-Nasa_mars_opportunity_rock_water_150_eng_02mar04.jpg 1.5x" data-file-width="431" data-file-height="428" /></a><figcaption>Opportunity adlı uzay keşif aracı (astromobil) tarafından çekilmiş, Mars yüzeyinde geçmişte sıvı su bulunduğunu gösteren mikroskobik kaya oluşumlarının fotoğrafı</figcaption></figure> "Mars Reconnaissance Orbiter" (Mars Yörünge Kaşifi) uydusundan alınan veriler sonucu, Mars'ta sıcak aylarda tuzlu su akıntılarının oluştuğu belirlenmiştir.<a href="#cite_note-ntv.com.tr-34">[33]</a><a href="#cite_note-63">[62]</a> İster yağıştan (yağmurdan), ister yeraltı su kaynaklarından, ister başka bir kaynaktan kaynaklansın, sonuç olarak Mars'ta su mevcuttur.<a href="#cite_note-64">[63]</a> Öte yandan söz konusu çökelti oluşumlarına donmuş karbondioksitin veya gezegen yüzeyindeki toz akımlarının neden olduğunu ileri süren senaryolar da ortaya atılmıştır.<a href="#cite_note-65">[64]</a><a href="#cite_note-66">[65]</a> Mars yüzeyinde geçmişte sıvı suyun bulunduğunun bir başka kanıtı da yüzeyde saptanan minerallerden gelmektedir: <a href="/wiki/Hematit" title="Hematit">Hematit</a>, goetit gibi mineraller genellikle suyun varlığını işaret eden minerallerdir (goetit serin topraklardaki yegane demir oksittir).<a href="#cite_note-67">[66]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Coğrafya">Coğrafya</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=6" title="Değiştirilen bölüm: Coğrafya" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=6" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Coğrafya">kaynağı değiştir</a>]</div> <a href="/wiki/Dosya:Globo_de_Marte_-_Valles_Marineris.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Globo_de_Marte_-_Valles_Marineris.gif/190px-Globo_de_Marte_-_Valles_Marineris.gif" decoding="async" width="190" height="190" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Globo_de_Marte_-_Valles_Marineris.gif/285px-Globo_de_Marte_-_Valles_Marineris.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/31/Globo_de_Marte_-_Valles_Marineris.gif/380px-Globo_de_Marte_-_Valles_Marineris.gif 2x" data-file-width="500" data-file-height="500" /></a><a href="/wiki/Dosya:Globo_de_Marte_-_Elysium_Planitia.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Globo_de_Marte_-_Elysium_Planitia.gif/250px-Globo_de_Marte_-_Elysium_Planitia.gif" decoding="async" width="190" height="190" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Globo_de_Marte_-_Elysium_Planitia.gif/330px-Globo_de_Marte_-_Elysium_Planitia.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6e/Globo_de_Marte_-_Elysium_Planitia.gif/500px-Globo_de_Marte_-_Elysium_Planitia.gif 2x" data-file-width="500" data-file-height="500" /></a><a href="/wiki/Dosya:Globo_de_Marte_-_Syrtis_Major.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Globo_de_Marte_-_Syrtis_Major.gif/250px-Globo_de_Marte_-_Syrtis_Major.gif" decoding="async" width="190" height="190" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Globo_de_Marte_-_Syrtis_Major.gif/330px-Globo_de_Marte_-_Syrtis_Major.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Globo_de_Marte_-_Syrtis_Major.gif/500px-Globo_de_Marte_-_Syrtis_Major.gif 2x" data-file-width="500" data-file-height="499" /></a> <a href="/wiki/Ay" title="Ay">Ay</a>’ın haritasının yapılmasında ilk çalışmalarda bulunanlardan biri olan Johann Heinrich Mädler on yıl süren gözlemlerinden sonra, 1840’ta da ilk Mars haritasını çizdi. İlk areografi uzmanları olan Mädler ve kendisiyle Ay haritasının yapımında da çalışmış arkadaşı <a href="/wiki/Wilhelm_Beer" title="Wilhelm Beer">Wilhelm Beer</a>, Mars haritasındaki işaretlemelerde, isimler vererek belirlemek yerine, sade bir şekilde, harfler kullanmayı tercih ettiler.<a href="#cite_note-68">[67]</a> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Olympus_Mons_alt.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Olympus_Mons_alt.jpg/200px-Olympus_Mons_alt.jpg" decoding="async" width="200" height="186" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Olympus_Mons_alt.jpg/300px-Olympus_Mons_alt.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Olympus_Mons_alt.jpg/400px-Olympus_Mons_alt.jpg 2x" data-file-width="2020" data-file-height="1883" /></a><figcaption>Mars’ın ve Güneş Sistemi’nin en yüksek dağı olan, 27.000 metre yükseklikteki Olimpos Dağı'nın (Olympus Mons) Mars’ın yörüngesinden çekilmiş fotoğrafı</figcaption></figure> Mars’taki coğrafi oluşumlara Dünya coğrafyasından veya tarihsel ve mitolojik isimler verilmiştir. Mars’ın ekvatoru doğal olarak kendi çevresinde dönmesiyle belirlenmiştir, başlangıç meridyeni ise Dünya’daki Greenwich meridyeni gibi keyfi olarak, 1830’da ilk Mars haritalarının yapımı çalışmasında Mädler and Beer tarafından belirlenmiştir. 1972’de Mariner 9 uzay aracının Mars’le ilgili yeterince veri toplamasından itibaren, Sinus Meridiani’deki (Meridian Bay), sonradan Airy-0 olarak adlandırılan küçük bir krater, eski belirlemeyle uyuşacak tarzda 0.0° boylamı olarak seçildi (Beer ve Mädler tarafından “a” harfi ile işaretlenen boylam). <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Mars_Valles_Marineris.jpeg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Mars_Valles_Marineris.jpeg/250px-Mars_Valles_Marineris.jpeg" decoding="async" width="200" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Mars_Valles_Marineris.jpeg/330px-Mars_Valles_Marineris.jpeg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/56/Mars_Valles_Marineris.jpeg/500px-Mars_Valles_Marineris.jpeg 2x" data-file-width="1552" data-file-height="1552" /></a><figcaption>Gezegen fotoğrafının tam ortasındaki devasa kanal, Valles Marineris kanyon oluşumunu göstermektedir.</figcaption></figure>Mars’ta deniz olmadığından Olimpos Dağı’nın yüksekliği “ortalama çekim yüzeyi” (İng. mean gravity surface) esas alınarak hesaplanmış ve yüksekliği 27 km olarak saptanmıştır. (Bir başka deyişle, Mars'ta irtifalar atmosfer basıncının 610,5 <a href="/wiki/Pascal_(birim)" title="Pascal (birim)">Pa</a> (6.105 mbar) olduğu seviye esas alınarak hesaplanır. Bu da Dünya'daki deniz seviyesinde mevcut basıncın yaklaşık ‰ 6'sıdır.)<a href="#cite_note-69">[68]</a> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Mars_caves_from_NASA_orbiters.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Mars_caves_from_NASA_orbiters.jpg/200px-Mars_caves_from_NASA_orbiters.jpg" decoding="async" width="200" height="134" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Mars_caves_from_NASA_orbiters.jpg/300px-Mars_caves_from_NASA_orbiters.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ef/Mars_caves_from_NASA_orbiters.jpg/400px-Mars_caves_from_NASA_orbiters.jpg 2x" data-file-width="1890" data-file-height="1265" /></a><figcaption>Mars’taki 7 mağaranın girişlerinin THEMIS tarafından çekilen fotoğrafı: A-Dena, B-Chloe, C-Wendy, D-Annie, E-Abby (solda) ve Nikki F-Jeanne</figcaption></figure> Mars topoğrafyası ilginç bir ikilem göstermesiyle dikkat çeker. Kuzey yarımkürenin lav akıntılarıyla düzleşmiş ovalar içermesine karşın, güney yarımküre eski çarpışmalarla çukurlar ve kraterlerle oyulmuş haldeki bir dağlık arazidir. 2008'de yapılan araştırma ve incelemeler 1980'de ortaya atılmış, Mars'ın kuzey yarımküresine dört milyar yıl önce Ay'ın boyutunun %6,6'sı büyüklükteki bir cismin çarpmış olduğunu ileri süren teoriyi kanıtlar görünmektedir. Bu görüş doğru olduğu takdirde Mars'ın kuzey yarımküresinde 10.600 km uzunluğunda ve 8.500 km genişliğinde bir krater alanının açılmış olması gerekirdi ki, bu, Avrupa, Asya ve Avustralya toprakları bütününe denk bir alandır.<a href="#cite_note-70">[69]</a><a href="#cite_note-71">[70]</a> Mars'ın yüzeyi Dünya'dan görünüşle, farklı <a href="/wiki/Albedo" class="mw-redirect" title="Albedo">albedo</a>'su olan iki tür alana ayrılır. Kızılımsı demir oksit içeren tuz ve kumla kaplı soluk ovalar geçmişte Mars kıtaları olarak yorumlanmış ve bunlara Arabistan Ülkesi (Arabia Terra), Amazon Ovası (Amazonis Planitia) gibi adlar verilmiştir. Koyu renkli oluşumlar ise denizler olarak yorumlanmış ve bunlara Mare Erythraeum, Mare Sirenum ve Aurorae Sinus adları verilmiştir. Dünya'dan görünüşe göre en koyu renkli coğrafi oluşum Syrtis Major’dur.<a href="#cite_note-72">[71]</a> <a href="/wiki/Everest" class="mw-redirect" title="Everest">Everest</a>’in üç misli yüksekliğindeki Olimpos Dağı birçok büyük <a href="/wiki/Volkan" class="mw-redirect" title="Volkan">volkan</a> içeren dağlık Tharsis bölgesindeki, yumuşak eğimli bir sönmüş volkandır. Mars aynı zamanda çarpma kraterlerinin gözlemlendiği bir gezegendir; yarıçapı 5 km ve daha büyük olabilen bu krater oluşumlarının toplam sayısı 43.000 olarak belirlenmiştir.<a href="#cite_note-73">[72]</a> En büyükleri hafif bir <a href="/wiki/Albedo" class="mw-redirect" title="Albedo">albedo</a> oluşumuna sahip, Dünya’dan kolayca görülebilen Hellas çarpma havzasıdır (Hellas Planitia).<a href="#cite_note-74">[73]</a> Hacmi açısından, bir kozmik cismin Dünya’ya oranla daha küçük olan Mars’a çarpma olasılığı, Dünya’ya çarpma olasılığının yarısı kadardır. Bununla birlikte Mars’ın <a href="/wiki/Asteroit_ku%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1" title="Asteroit kuşağı">asteroit kuşağına</a> daha yakın olması, bu kuşaktan gelen cisimlerle çarpışma olasılığını çok fazla artırmaktadır. Mars aynı zamanda kısa periyotlu (yörüngeleri <a href="/wiki/J%C3%BCpiter_(gezegen)" class="mw-redirect" title="Jüpiter (gezegen)">Jüpiter</a>’e uzanan) <a href="/wiki/Kuyruklu_y%C4%B1ld%C4%B1z" title="Kuyruklu yıldız">kuyruklu yıldızların</a> çarpmalarına (veya süpürmelerine) da maruz kalmaktadır. Bununla birlikte Ay’ın yüzeyi ile kıyaslandığında, atmosferi kendisine küçük <a href="/wiki/Meteor" class="mw-redirect" title="Meteor">meteorlara</a> karşı koruma sağladığından Mars yüzeyinde daha az krater görülür. Bazı kraterler meteor düştüğünde yerin nemli olduğunu gösteren bir morfolojiye sahiptir. <a href="/wiki/Valles_Marineris" title="Valles Marineris">Valles Marineris</a> adlı ünlü büyük kanyon 4.000 km uzunluğunda ve 200 km genişliğinde olup, 7 km'ye varan bir derinliğe sahiptir. Yani uzunluğu Avrupa’nın uzunluğuna eş olup, gezegenin çevresinin beşte biridir. Büyüklüğünün devasa boyutlarının anlaşılması amacıyla Dünya’daki <a href="/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_Kanyon" title="Büyük Kanyon">Büyük Kanyon</a>'un boyutları göz önüne getirilebilir. (Büyük Kanyon 446 km uzunluğunda ve yaklaşık 2 km derinliğindedir.) Bir başka geniş kanyon olan Ma'adim Vallis 700 km uzunluğunda, 20 km genişliğinde ve yer yer 2 km derinliğindedir. Bu kanyonun geçmişte bir sıvı su baskınıyla oluştuğu sanılmaktadır.<a href="#cite_note-75">[74]</a> 2001 Mars Odyssey robotik uzay gemisindeki kısa adı THEMIS (Thermal Emission Imaging System) olan kamera sayesinde Arsia Mons volkanının yamaçlarında 7 muhtemel mağara girişi saptanmıştır.<a href="#cite_note-76">[75]</a> Bunlar günümüzde “yedi kızkardeşler” adıyla bilinmektedirler.<a href="#cite_note-77">[76]</a> Mağara girişlerinin genişliklerinin 100 m ile 252 m arasında değiştiği sanılmakta ve ışık genellikle mağaraların dibine kadar giremediğinden bu mağaraların yeraltında sanılandan daha derin ve geniş bir halde uzandıkları düşünülmektedir. Bunlar içinden tek istisna dibi görünen Dena adlı mağaradır. Mars'ın kuzey kutbu dairesine Planum Boreum ve güney kutbu dairesine Planum Australe adı verilmiştir. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Atmosfer">Atmosfer</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=7" title="Değiştirilen bölüm: Atmosfer" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=7" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Atmosfer">kaynağı değiştir</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Victoria_crater_from_HiRise.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Victoria_crater_from_HiRise.jpg/200px-Victoria_crater_from_HiRise.jpg" decoding="async" width="200" height="251" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Victoria_crater_from_HiRise.jpg/300px-Victoria_crater_from_HiRise.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/de/Victoria_crater_from_HiRise.jpg/400px-Victoria_crater_from_HiRise.jpg 2x" data-file-width="4045" data-file-height="5085" /></a><figcaption>Mars'taki Victoria Krateri'nin bir görüntüsü</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:PIA16460_Mars_Atmosphere_Gases_20121102.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/PIA16460_Mars_Atmosphere_Gases_20121102.svg/200px-PIA16460_Mars_Atmosphere_Gases_20121102.svg.png" decoding="async" width="200" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/PIA16460_Mars_Atmosphere_Gases_20121102.svg/300px-PIA16460_Mars_Atmosphere_Gases_20121102.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/27/PIA16460_Mars_Atmosphere_Gases_20121102.svg/400px-PIA16460_Mars_Atmosphere_Gases_20121102.svg.png 2x" data-file-width="544" data-file-height="453" /></a><figcaption>Mars gezegeninde en bol bulunan gazlar – (<a href="/wiki/Curiosity_rover" class="mw-redirect" title="Curiosity rover">Curiosity rover</a>, Ekim 2012)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Martian_Methane_Map.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Martian_Methane_Map.jpg/250px-Martian_Methane_Map.jpg" decoding="async" width="200" height="113" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Martian_Methane_Map.jpg/330px-Martian_Methane_Map.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cd/Martian_Methane_Map.jpg/500px-Martian_Methane_Map.jpg 2x" data-file-width="1280" data-file-height="720" /></a><figcaption>Kuzey yarımkürenin yaz döneminde Mars atmosferinde saptanan metan gazı izleri-NASA</figcaption></figure> Mars <a href="/wiki/Manyetosfer" title="Manyetosfer">manyetosferini</a> 4 milyar yıl önce kaybetmiştir. Böylece <a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_r%C3%BCzg%C3%A2r%C4%B1" title="Güneş rüzgârı">Güneş rüzgârları</a> Mars'ın <a href="/wiki/%C4%B0yonosfer" title="İyonosfer">iyonosfer</a> tabakasıyla doğrudan etkileşime girerek atmosferi ince halde tutmaktadır. Mars Global Surveyor ve Mars Express’in her ikisi de, iyonize atmosfer parçacıklarının uzaya sürüklendiklerini saptamışlardır.<a href="#cite_note-78">[77]</a><a href="#cite_note-79">[78]</a> Mars atmosferi günümüzde nispeten incedir. Yüzeydeki atmosfer basıncı gezegenin en yüksek kısmında saptanan 30 <a href="/wiki/Pascal_(birim)" title="Pascal (birim)">Pa</a> (0.03 kPa) ile en derin kısmında saptanan 1,155 <a href="/wiki/Pascal_(birim)" title="Pascal (birim)">Pa</a> (1.155 kPa) arasında değişmektedir. Yani ortalama yüzey basıncı 600 Pa’dır (0.6 kPa) ki, bu da Dünya yüzeyinden 35 km yükseklikte rastlanan basınca eştir. Bir başka deyişle Dünya yüzey basıncının %1’inden daha düşük bir değerdir. Mars’taki düşük yerçekiminden dolayı da atmosferinin "ölçek irtifa"sı (İng. scale height) Dünya’nınkinden (6 km) daha yüksek olup, 11 km’dir. Mars yüzeyinde yerçekimi Dünya yüzeyindeki <a href="/wiki/Yer%C3%A7ekimi" title="Yerçekimi">yerçekiminin</a> %38’i kadardır. Mars atmosferi %95 <a href="/wiki/Karbondioksit" title="Karbondioksit">karbondioksit</a>, %3 <a href="/wiki/Azot" title="Azot">nitrojen</a>, %1,6 <a href="/wiki/Argon" title="Argon">argondan</a> oluşmakla birlikte, oksijen ve su izleri de taşımaktadır.<a href="#cite_note-80">[79]</a> 1,5 <a href="/wiki/Mikrometre" title="Mikrometre">µm</a> yarıçapındaki toz parçacıklarını içeren atmosferi tümüyle tozludur ki, bu, Mars yüzeyinden bakıldığında Mars gökyüzünün soluk bir turuncu-kahverengimsi renkte (İng. tawny) görülmesine neden olmaktadır.<a href="#cite_note-81">[80]</a> Birçok araştırmacı Mars atmosferinde hacim itibarıyla 30 <a href="/wiki/Ppm" title="Ppm">ppb</a> oranında <a href="/wiki/Metan" title="Metan">metanın</a> varlığını saptamışlardır.<a href="#cite_note-82">[81]</a><a href="#cite_note-83">[82]</a> Metan <a href="/wiki/Mor%C3%B6tesi" class="mw-redirect" title="Morötesi">morötesi</a> ışınlarla bozunan ve Mars’ınki gibi bir atmosferde<a href="#cite_note-84">[83]</a> yaklaşık 340 yılda bozunacak kararsız bir gaz olduğundan, bu, gezegende güncel veya kısa zaman öncesine dek mevcut bir gaz kaynağının varlığını göstermektedir. Buna da ancak volkanik etkinlik, <a href="/wiki/Kuyruklu_y%C4%B1ld%C4%B1z" title="Kuyruklu yıldız">kuyruklu yıldız</a> çarpmaları ve <a href="/wiki/Metanojenler" title="Metanojenler">metanojenik</a> <a href="/wiki/Mikroorganizma" title="Mikroorganizma">mikroorganizma</a> türleri neden olabilir. Bununla birlikte kısa zaman önce metanın biyolojik olmayan bir süreçle de üretilebileceği görüşü ortaya atılmıştır.<a href="#cite_note-85">[84]</a> Kutup bölgelerinde kışın sürekli bir karanlık ve yüzeyde dondurucu bir soğuk hakim olur, bu da atmosferin % 25–30 civarındaki kısmının yoğunlaşmasına ve <a href="/wiki/Karbondioksit" title="Karbondioksit">karbondioksitin</a> “kuru buz” (İng. dry ice) denilen halde katılaşmasına yol açar.<a href="#cite_note-86">[85]</a> Kutuplar kış mevsimi geçip yeniden Güneş ışıklarına maruz kalmaya başladığında, buzlaşmış karbondioksit, hızı saatte 400 km'ye ulaşan müthiş rüzgârlar yaratarak uçmaya başlar. Bu mevsimlik değişimler, büyük miktarlarda toz ve su buharı taşırlar ve Dünya'dakine benzer kırağı ve "sirüs bulutları"nın (saçakbulut) oluşmasına neden olurlar. Su-buzu bulutlarının fotoğrafı Opportunity tarafından 2004'te çekilmiştir.<a href="#cite_note-87">[86]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="İklim">İklim</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=8" title="Değiştirilen bölüm: İklim" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=8" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: İklim">kaynağı değiştir</a>]</div> Gezegenler içinde mevsimleri Dünya'nınkilere en çok benzeyen gezegen, kendi çevresinde dönme ekseninin yörüngeye eğikliğinin Dünya'nınkine benzer olması nedeniyle, Mars'tır. Bununla birlikte Mars mevsimlerinin süreleri gezegenin Güneş'e daha uzak olması nedeniyle Dünya'nınkilerin iki mislidir ve “Mars yılı”nın süresi de iki Dünya yılı süresi kadardır. Mars’ın yüzey sıcaklıkları kutup kışı sırasındaki −140 °C (133 K) ile yaz sırasındaki 20 °C (293 K) arasında değişir.<a href="#cite_note-88">[87]</a> Sıcaklık farklarının büyük olması, ince atmosferinin Güneş ısısını yeterince depolayamaması, atmosfer basıncının düşük olması ve toprağın ısı kapasitesinin (İng. thermal inertia) düşük olması gibi nedenlerden ileri gelir.<a href="#cite_note-89">[88]</a> Mars Dünya’nınki gibi bir yörüngeye sahip olsaydı "eksen eğikliği"nin de benzeşmesi sayesinde, mevsimleri de Dünya'nınkilere daha benzer olacaktı. Bununla birlikte Mars yörüngesinin geniş <a href="/wiki/Eksantriklik" class="mw-redirect" title="Eksantriklik">eksantrikliği</a> ilginç bir sonuç sağlamaktadır. Mars, güney yarımkürede yaz, kuzey yarımkürede kış olduğu zaman <a href="/wiki/G%C3%BCnberi" class="mw-redirect" title="Günberi">günberiye</a> yakındır, güney yarımkürede kış, kuzey yarımkürede yaz olduğu zaman da <a href="/wiki/G%C3%BCn%C3%B6te" class="mw-redirect" title="Günöte">günöteye</a> yakındır. Bunun sonucunda da güney yarımkürede mevsimlerin daha aşırı farklar göstermesine karşın kuzey yarımkürede mevsimler olması gerekenden daha yumuşak geçerler. Böylece güneyde 30 °C ‘yi (303 K) bulan yaz sıcaklıkları kuzeydeki yaz sıcaklıklarına kıyasla biraz daha fazladır.<a href="#cite_note-90">[89]</a> Mars aynı zamanda <a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi" title="Güneş Sistemi">Güneş Sistemi</a>’ndeki en büyük “toz fırtınaları”na sahne olan gezegendir. Bu toz fırtınaları mahalli bir bölgedeki küçük fırtınalar biçiminde olabildiği gibi, tüm gezegeni kaplar büyüklükteki dev fırtınalar biçiminde de olabilmektedir. Bunlar özellikle Mars Güneş’e en yakın konumuna geldiğinde ve küresel sıcaklığın arttığı hallerde oluşmaya eğilimlidirler.<a href="#cite_note-91">[90]</a> Kutup dairelerinin her ikisi de esas olarak su buzundan oluşmaktadırlar. Ayrıca yüzeylerinde “kuru buz” da mevcuttur. Katılaşan karbondioksit olan “kuru buz” (İng. dry ice) kuzey kutup dairesinde yalnızca kışın yaklaşık bir metre kalınlıkta bir ince tabaka oluşturacak şekilde birikir; güney kutup dairesine ise bu tabaka kalıcıdır ve kalınlığı 8 m.'yi bulur.<a href="#cite_note-92">[91]</a> Kuzey kutup dairesinin yarıçapı kuzey yarımkürenin yazı sırasında 1000 km olup yaklaşık 1.6 milyon <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle km^{3}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>k</mi> <msup> <mi>m</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>3</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle km^{3}}</annotation> </semantics> </math><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/3f31b312ae56a660bad656c163bfa6b16a2af48f" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:4.306ex; height:2.676ex;" alt="{\displaystyle km^{3}}" /> buz içerir. (Grönland buz kitlesinin hacmi 2,85 milyon <math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle km^{3}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <mi>k</mi> <msup> <mi>m</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>3</mn> </mrow> </msup> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle km^{3}}</annotation> </semantics> </math><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/3f31b312ae56a660bad656c163bfa6b16a2af48f" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -0.338ex; width:4.306ex; height:2.676ex;" alt="{\displaystyle km^{3}}" />'tür.) Bu buz tabakasının kalınlığı 2 km'ye ulaşır. Güney kutbu dairesinin yarıçapı ise 350 km olup, buradaki buz kalınlığı 3 km'dir.<a href="#cite_note-93">[92]</a> Buradaki buz kitlesinin hacminin de kuzeydeki kadar olduğu sanılmaktadır.<a href="#cite_note-94">[93]</a> Her iki kutup dairesinde de diferansiyel güneş ısısından kaynaklandığı sanılan, buzların uçması ve su buharının yoğunlaşması olaylarıyla etkileşim içinde bulunan spiral oluşumlar gözlemlenmiştir.<a href="#cite_note-95">[94]</a><a href="#cite_note-96">[95]</a> Her iki kutup dairesi de Mars mevsimlerinin ısı dalgalanmalarına bağlı olarak küçülüp büyürler. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Iceclouds_on_Mars.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/22/Iceclouds_on_Mars.jpg/250px-Iceclouds_on_Mars.jpg" decoding="async" width="130" height="121" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/22/Iceclouds_on_Mars.jpg 2x" data-file-width="256" data-file-height="238" /></a><figcaption> Mars Pathfinder tarafından çekilmiş, Mars semalarındaki buz bulutlarının fotoğrafı</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Evrimi">Evrimi</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=9" title="Değiştirilen bölüm: Evrimi" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=9" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Evrimi">kaynağı değiştir</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Mars_duststorm.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Mars_duststorm.jpg/250px-Mars_duststorm.jpg" decoding="async" width="200" height="120" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Mars_duststorm.jpg/330px-Mars_duststorm.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b2/Mars_duststorm.jpg/500px-Mars_duststorm.jpg 2x" data-file-width="2844" data-file-height="1701" /></a><figcaption>Mars’ın Eylül 2001'deki toz fırtınasından önceki (solda) ve toz fırtınası sırasındaki (sağda) görünümlerinin karşılaştırılması</figcaption></figure> Mars'la ilgili son keşifler gezegenin tarihi boyunca çeşitli belirleyici anlar yaşamış olduğunu ortaya koymuştur. Örneğin <a href="/wiki/S%C4%B1v%C4%B1" title="Sıvı">sıvı</a> <a href="/wiki/Su" title="Su">su</a> izleri gezegenin atmosferinin vaktiyle bugünkünden daha kalın olduğunu, Kuzey Havzası izleri de çok büyük kütleli bir cisimle büyük bir çarpışma geçirmiş olduğunu ortaya koymaktadır. Gezegenin evrimiyle ilgili muhtemel açıklamalar şunlardır: <ul><li>Geçmişte büyük bir uydu iç kısmın üzerindeki gelgit etkisiyle kalıcı bir manyetik alanın oluşmasını sağlamış olabilir. Bu alan Mars atmosferini <a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_r%C3%BCzg%C3%A2r%C4%B1" title="Güneş rüzgârı">güneş rüzgârlarından</a> korumuş ve yüzeyde sıvı su hareketlerinin meydana gelmesine olanak sağlamış olmalıdır.</li></ul> Bu çarpışma bir yarımküresinin kabuğunun kalkmasına ve <a href="/wiki/Atmosfer" title="Atmosfer">atmosfer</a> tabakasının tahrip olmasına yol açmış olmalıdır. Mars'a geçmişte kuzey kutbu bölgesinden çarpan bu büyük cisim muhtemelen yörüngesi gelgit gücünün etkisiyle bozulmuş bir uydusu olabilir. Düşen uydunun artık gelgit etkisi olmadığından manyetik alan zayıflamış ve yüzeye çarpan <a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_r%C3%BCzg%C3%A2r%C4%B1" title="Güneş rüzgârı">güneş rüzgârları</a> atmosferin yeniden oluşmasını engellemiş olmalıdır. Gezegende belirli bir kararlılığı sağlayan uydunun yokluğu beş milyon yıllık dengenin yalpalaması ya da bozulması demekti. Dengedeki bu bozulma, kutup bölgelerinin düzenli olarak ısınmasına, buzların bir parça erimesiyle sıvı suların oluşmasına ve dolayısıyla kutup dairesinde çizgilerin meydana gelmesine neden oldu. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Yörünge_ve_kendi_çevresinde_dönüş">Yörünge ve kendi çevresinde dönüş</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=10" title="Değiştirilen bölüm: Yörünge ve kendi çevresinde dönüş" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=10" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Yörünge ve kendi çevresinde dönüş">kaynağı değiştir</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Mars_NPArea-PIA00161.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Mars_NPArea-PIA00161.jpg/200px-Mars_NPArea-PIA00161.jpg" decoding="async" width="200" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Mars_NPArea-PIA00161.jpg/300px-Mars_NPArea-PIA00161.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Mars_NPArea-PIA00161.jpg/400px-Mars_NPArea-PIA00161.jpg 2x" data-file-width="6744" data-file-height="6744" /></a><figcaption>Mars’ın kuzey kutbu buz bölgesi</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Mars_atmosphere.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Mars_atmosphere.jpg/250px-Mars_atmosphere.jpg" decoding="async" width="130" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Mars_atmosphere.jpg/330px-Mars_atmosphere.jpg 2x" data-file-width="1205" data-file-height="1349" /></a><figcaption>Mars’ın yörüngeden çekilmiş, ufukta görülebilen ince atmosferi</figcaption></figure> Mars'ın Güneş'ten ortalama uzaklığı yaklaşık 230.000.000 km (1,5 <a href="/wiki/Astronomik_birim" title="Astronomik birim">AU</a>), <a href="/wiki/Y%C3%B6r%C3%BCnge_s%C3%BCresi" class="mw-redirect" title="Yörünge süresi">yörünge süresi</a> ise 687 Dünya günüdür. Mars günü Dünya gününden biraz daha uzun olup, tam olarak 24 saat, 39 dakika ve 35,244 saniyedir. Bir Mars yılı 1.8809 Dünya yılıdır, yani Dünya zaman birimiyle tam olarak 1 yıl, 320 gün ve 18,2 saattir. Mars'ın eksen eğikliği Dünya'nın eksen eğikliğine çok yakın olup, 25,19 derecedir. Dolayısıyla Mars'ta da Dünya'dakini andıran mevsimler meydana gelir. Fakat Mars mevsimlerinin süreleri Mars'ın yörünge süresinin uzunluğundan dolayı, Dünya mevsimlerinin sürelerinin iki katıdır. Mars Mayıs 2008'de <a href="/wiki/G%C3%BCn%C3%B6te" class="mw-redirect" title="Günöte">günöteye</a> Nisan 2009'de <a href="/wiki/G%C3%BCnberi" class="mw-redirect" title="Günberi">günberiye</a> geçmiştir. Bir sonraki günöte tarihi Haziran 2010'dur. Mars'ın nispi olarak söylenebilecek yörünge <a href="/wiki/Eksantriklik" class="mw-redirect" title="Eksantriklik">eksantrikliği</a> (eksenel kaçıklık, dışmerkezlik) 0,09'dur; Güneş Sistemi'nde yalnızca <a href="/wiki/Merk%C3%BCr" title="Merkür">Merkür</a> bundan daha büyük bir eksantrikliğe sahiptir. Bununla birlikte Mars'ın geçmişte bugünkünden daha dairesel bir yörünge çizdiği bilinmektedir. 1,35 milyon Dünya yılı öncesinde Mars'ın eksantrikliği yaklaşık 0,002 idi, yani Dünya'nın bugünkü eksantrikliğinden de daha azdı.<a href="#cite_note-97">[96]</a> Mars'ın eksantriklik devresi 96.000 Dünya yılıdır.<a href="#cite_note-98">[97]</a> Bununla birlikte Mars'ın 2,2 milyon yıllık bir eksantriklik devresi daha vardır. Son 35.000 yılda Mars'ın yörüngesinin eksantrikliği diğer gezegenlerin çekimsel etkileri dolayısıyla artmıştır. Mars ve Dünya'nın birbirlerine en yaklaştıkları zamanlarda aralarında bulunan mesafe gelecek 25.000 yılda biraz daha azalacaktır.<a href="#cite_note-99">[98]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Doğal_uyduları">Doğal uyduları</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=11" title="Değiştirilen bölüm: Doğal uyduları" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=11" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Doğal uyduları">kaynağı değiştir</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Phobos_deimos_diff.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e8/Phobos_deimos_diff.jpg/250px-Phobos_deimos_diff.jpg" decoding="async" width="150" height="239" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/e8/Phobos_deimos_diff.jpg 2x" data-file-width="250" data-file-height="398" /></a><figcaption>Phobos ve Deimos karşılaştırması</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:ThePlanets_Orbits_Ceres_Mars_PolarView.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/ThePlanets_Orbits_Ceres_Mars_PolarView.svg/250px-ThePlanets_Orbits_Ceres_Mars_PolarView.svg.png" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/ThePlanets_Orbits_Ceres_Mars_PolarView.svg/330px-ThePlanets_Orbits_Ceres_Mars_PolarView.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f5/ThePlanets_Orbits_Ceres_Mars_PolarView.svg/500px-ThePlanets_Orbits_Ceres_Mars_PolarView.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a><figcaption>Mars ve yörüngesi (kırmızı) ile asteroit kuşağındaki cüce gezegen Ceres’in (sarı) mukayesesi (kuzey tutulum kutbundan görünüşle). Tutulumun güney yörünge parçaları koyu renkle gösterilmiştir. Günberi (q) ve günöte (Q) en yakın geçiş tarihleriyle belirtilmiştir.</figcaption></figure> <table border="1" cellspacing="0" cellpadding="4" style="margin: 0 0 1em 1em; background:#f9f9f9; border: 1px #aaaaaa solid; border-collapse: collapse; font-size: 95%;"> <tbody><tr> <th>İsim </th> <th>Çap (km) </th> <th>Kütle (kg) </th> <th>Ortalama yörünge yarıçapı (km) </th> <th>Yörünge süresi (saat) </th></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Phobos_(uydu)" title="Phobos (uydu)">Phobos</a> </td> <td>22,2 (27 × 21.6 × 18.8) </td> <td align="right">1,08×1016 </td> <td align="right">9 378 </td> <td align="right">7,66 </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Deimos_(uydu)" title="Deimos (uydu)">Deimos</a> </td> <td>12,6 (10 × 12 × 16) </td> <td align="right">2×1015 </td> <td align="right">23 400 </td> <td align="right">30.35 </td></tr></tbody></table> Mars'ın düzensiz biçimli, iki küçük doğal uydusu vardır. Kendilerine eski Yunan mitolojisindeki savaş ilahı <a href="/wiki/Ares" title="Ares">Ares</a>'e (Romalılar'da Mars) yardım eden çocuklarının adlarından esinlenerek <a href="/wiki/Phobos_(uydu)" title="Phobos (uydu)">Phobos</a> ve <a href="/wiki/Deimos_(uydu)" title="Deimos (uydu)">Deimos</a> adları verilmiş, gezegene çok yakın yörüngeler izleyen bu uydular muhtemelen bir <a href="/wiki/Mars_truval%C4%B1lar%C4%B1" class="mw-redirect" title="Mars truvalıları">Mars truva asteroidi</a> olan <a href="/wiki/5261_Eureka" title="5261 Eureka">5261 Eureka</a> gibi, gezegenin çekim alanına kapılarak uydu haline gelmiş asteroitlerdir.<a href="#cite_note-100">[99]</a> Fakat hava tabakası olmayan Mars'ın bu iki uyduya nasıl ve ne zaman sahip olduğu tam olarak anlaşılmış değildir. Üstelik bu büyüklükteki asteroitler çok nadirdir, özellikle ikili olanları. Bu büyüklükteki asteroitlere <a href="/wiki/Asteroit_ku%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1" title="Asteroit kuşağı">asteroit kuşağının</a> dışında rastlanması durumu daha da garip kılmaktadır.<a href="#cite_note-101">[100]</a> Her iki uydu da 1877'de Asaph Hall tarafından keşfedilmiştir. Phobos ve Deimos'un hareketleri Mars yüzeyinden bizim 'ay'ımızın Dünya'dan görünüşüne kıyasla çok farklı olarak görünür. Phobos 11 saatte bir, batıdan doğar. Deimos ise, dolanım süresi 30 saat olmakla birlikte, 2,7 günde bir doğar.<a href="#cite_note-nineplanets-102">[101]</a> Her iki uydu da ekvatora yakın dairesel yörüngeler izlerler. Phobos'un yörüngesi Mars'tan kaynaklanan gelgit etkileri nedeniyle giderek küçülmektedir, bu yüzden Phobos yaklaşık 50 milyon yıl içinde Mars'a çarpacaktır.<a href="#cite_note-nineplanets-102">[101]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Yaşam">Yaşam</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=12" title="Değiştirilen bölüm: Yaşam" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=12" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Yaşam">kaynağı değiştir</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:ALH84001_structures.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/ALH84001_structures.jpg/220px-ALH84001_structures.jpg" decoding="async" width="220" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/ALH84001_structures.jpg/330px-ALH84001_structures.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/ALH84001_structures.jpg/440px-ALH84001_structures.jpg 2x" data-file-width="1983" data-file-height="1351" /></a><figcaption>ALH84001 adı verilen Mars meteoru, bakteri düzeyinde yaşam belirtileri olduğu ileri sürülen mikroskobik oluşumlar göstermektedir.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Defrosting_Sand.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Defrosting_Sand.jpg/100px-Defrosting_Sand.jpg" decoding="async" width="100" height="129" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Defrosting_Sand.jpg/150px-Defrosting_Sand.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/53/Defrosting_Sand.jpg/200px-Defrosting_Sand.jpg 2x" data-file-width="672" data-file-height="870" /></a><figcaption>Mars Global Surveyor (MGS) tarafından çekilmiş fotoğrafta görülen, mahiyeti anlaşılamamış “koyu kumul lekeleri”</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Mars_Global_Surveyor_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Mars_Global_Surveyor_1.jpg/120px-Mars_Global_Surveyor_1.jpg" decoding="async" width="100" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Mars_Global_Surveyor_1.jpg/250px-Mars_Global_Surveyor_1.jpg 1.5x" data-file-width="321" data-file-height="537" /></a><figcaption>“Koyu kumul lekeleri”nin Mars Global Surveyor tarafından çekilen yüksek çözünürlüğe sahip fotoğrafında lekelerin yakın plandan görünümü</figcaption></figure> Evrende yaşamın Dünya'daki koşullara benzer koşullar altında ortaya çıkabileceği varsayımından hareketle, günümüzde bir gezegenin yaşanabilirlik (İng. planetary habitability) ölçüsü, yani bir gezegende yaşamın gelişebilme ve sürebilmesinin ölçüsü yüzeyinde su bulunup bulunmamasıyla yakından ilgili görülmektedir. Bu da bir güneş sistemindeki gezegenin güneşine uzaklığının gereken uygun uzaklıkta olup olmamasına bağlıdır. Mars'ın yörüngesinin Dünya'nın yer aldığı bu uygun kuşağın yarım <a href="/wiki/Astronomik_birim" title="Astronomik birim">astronomik birim</a> kadar daha uzağında olması, ince bir atmosfere sahip bu gezegenin yüzeyinde suyun donmasına neden olmaktadır. Bununla birlikte gezegenin geçmişindeki sıvı su akışları Mars'ın yaşanabilirlik potansiyeli taşıdığını ortaya koymaktadır. Verilere göre, Mars yüzeyindeki sular yaşam için gerekenden çok daha tuzlu ve çok daha asitlidir.<a href="#cite_note-103">[102]</a> Gezegenin <a href="/wiki/Manyetosfer" title="Manyetosfer">manyetosferinin</a> olmayışı ve son derece ince bir atmosfere sahip oluşu büyük bir handikaptır. Yüzeyindeki ısı tranferi (İng. heat transfer) pek büyük değildir, meteorlara ve <a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_r%C3%BCzg%C3%A2r%C4%B1" title="Güneş rüzgârı">güneş rüzgârlarına</a> karşı savunması hemen hemen yok gibidir ve suyu sıvı halde tutacak atmosfer basıncı yetersizdir (dolayısıyla su gaz haline geçer). Verilere göre gezegen geçmişte günümüzdeki haline kıyasla daha yaşanabilir haldeydi. Bütün bu olumsuzluklara rağmen Mars'ta organizmaların olmadığı ya da hiç yaşamamış olduğu söylenemez. Nitekim 1970'lerdeki Viking Programı sırasında Mars toprağındaki <a href="/wiki/Mikroorganizma" title="Mikroorganizma">mikroorganizmaların</a> saptanması amacıyla Mars'tan getirilen örneklerde bazı pozitif görünen sonuçlar elde edildi. Fakat bu sonuçlar birçok bilim insanının katıldığı bir tartışmaya yol açtı ve kesin bir sonuca ulaşılamadı. Buna karşılık Viking Programı'yla edinilen verilerden yararlanan profesör Gilbert Levin,<a href="#cite_note-104">[103]</a> Rafaël Navarro-González<a href="#cite_note-105">[104]</a> ve Ronalds Paepe yeni bir <a href="/wiki/Taksonomik" class="mw-redirect" title="Taksonomik">taksonomik</a> sistem hazırladılar ve bu sistemde Mars'taki yaşam türü Gillevinia straata adı altında ele alındı.<a href="#cite_note-106">[105]</a><a href="#cite_note-107">[106]</a> Sonraki yıllarda Phoenix Mars Lander tarafından yürütülen deneyler Mars toprağında <a href="/wiki/Sodyum" title="Sodyum">sodyum</a>, <a href="/wiki/Potasyum" title="Potasyum">potasyum</a> ve <a href="/wiki/Klor%C3%BCr" title="Klorür">klorür</a> içeren bir <a href="/wiki/Alkali" title="Alkali">alkali</a> bulunduğunu gösterdi.<a href="#cite_note-108">[107]</a> Bu besleyici toprak yaşamı taşımaya gayet elverişliydi, fakat unutulmaması gereken bir sorun daha vardı: Yaşamın yoğun <a href="/wiki/Mor%C3%B6tesi" class="mw-redirect" title="Morötesi">morötesi</a> ışınlardan korunabilmesi. Nihayet Johnson Uzay Merkezi Laboratuvarı'nda Mars kökenli ALH84001 meteoru üzerinde organik bileşimler saptandı; varılan sonuca göre bunlar Mars üzerindeki ilk yaşam türleriydi.<a href="#cite_note-109">[108]</a><a href="#cite_note-110">[109]</a><a href="#cite_note-111">[110]</a><a href="#cite_note-112">[111]</a> Öte yandan Mars yörüngesindeki uzay gemileri kısa zaman önce düşük miktarlarda <a href="/wiki/Metan" title="Metan">metan</a> ve <a href="/wiki/Formaldehit" title="Formaldehit">formaldehit</a> saptadılar ki, bunlar da yaşamın varlığını ima eden işaretler olarak yorumlandılar; zira bu kimyasal bileşimler Mars atmosferinde hızla çözünmektedirler.<a href="#cite_note-113">[112]</a><a href="#cite_note-114">[113]</a> Mars'ta biyolojik kökenli oldukları ileri sürülen oluşumlardan en tanınmışları “koyu kumul lekeleri” adıyla bilinen oluşumlardır. İlk kez Mars Global Surveyor tarafından 1998-1999 yıllarında gönderilen fotoğraflarla keşfedilen “koyu kumul lekeleri” Mars'ın özellikle güney kutup bölgesinde (60°-80°enlemleri arasında) görülebilen, buz tabakasının üzerinde veya altında beliren, mahiyeti henüz anlaşılamamış oluşumlardır. Mars ilkbaharının başlarında belirmekte ve kış başlarında yok olmaktadırlar. Bunların kış boyunca buz tabakasının altında kalan fotosentetik koloniler, yani <a href="/wiki/Fotosentez" title="Fotosentez">fotosentez</a> yapan ve yakın çevrelerini ısıtan <a href="/wiki/Mikroorganizma" title="Mikroorganizma">mikroorganizmalar</a> oldukları ileri sürülmektedir.<a href="#cite_note-115">[114]</a><a href="#cite_note-116">[115]</a><a href="#cite_note-117">[116]</a><a href="#cite_note-118">[117]</a><a href="#cite_note-119">[118]</a><a href="#cite_note-120">[119]</a> Ayrıca bilim insanları, Mars'ta yaşam koşullarını sağlayabilecek bir ortam oluşturmak amacıyla <a href="/wiki/Yapay_fotosentez" title="Yapay fotosentez">yapay fotosentez</a> ile ilgili çalışmalar yapmaktadırlar.<a href="#cite_note-121">[120]</a> 28 Eylül 2015'te Mars'ta sıvı halde <a href="/wiki/Tuzlu_Su" title="Tuzlu Su">tuzlu su</a> bulunduğu açıklanmıştır. Tuzlu suyun bulunması ile birlikte, bilim insanları Mars'ta yaşam bulma olasılığının da arttığını ifade etmişlerdir.<a href="#cite_note-122">[121]</a> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Keşif">Keşif</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=13" title="Değiştirilen bölüm: Keşif" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=13" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Keşif">kaynağı değiştir</a>]</div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ana madde: <a href="/wiki/Mars%27%C4%B1n_ke%C5%9Ffi" class="mw-redirect" title="Mars'ın keşfi">Mars'ın keşfi</a></div> Mars'a günümüze dek, gezegenin yüzeyini, iklimini ve jeolojisini incelemek üzere, ABD, Avrupa ülkeleri, Japonya ve SSCB tarafından düzinelerce uzay gemisi (İng. spacecraft), uydu/yörünge aracı (İng. orbiter), iniş aracı/uzay gemisi (İng. lander) ve sonda/uzay keşif aracı (İng. rover) gibi çeşitli uzay araçları gönderilmiştir. Fakat bu uzay gemisi gönderme denemelerinin yaklaşık üçte ikisi araçlar ya görevlerini tamamlayamadan ya da görevlerine daha başlayamadan bilinen veya bilinmeyen nedenlerle başarısızlıkla sonuçlanmıştır. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tamamlanmış_keşif_projeleri">Tamamlanmış keşif projeleri</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=14" title="Değiştirilen bölüm: Tamamlanmış keşif projeleri" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=14" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Tamamlanmış keşif projeleri">kaynağı değiştir</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Phoenix_landing.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Phoenix_landing.jpg/250px-Phoenix_landing.jpg" decoding="async" width="220" height="203" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Phoenix_landing.jpg/330px-Phoenix_landing.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6a/Phoenix_landing.jpg/500px-Phoenix_landing.jpg 2x" data-file-width="5200" data-file-height="4800" /></a><figcaption>Phoenix'in temsilî inişi</figcaption></figure> Görevini tamamlama konusunda ilk başarı 1964'te NASA tarafından gönderilen Mariner-4'ten gelmiştir. Yüzeye ilk başarılı inişler ise SSCB'nin Mars Probe Projesi kapsamında 1971'de fırlattığı Mars-2 ve Mars-3 tarafından gerçekleştirilmiş, fakat her iki araçla irtibat, inişlerinden kısa bir süre sonra kesilmiştir. Sonraki yıllarda NASA Viking Projesi'ni başlattı ve 1975'te her biri birer "iniş aracı" taşıyan iki "uydu aracı" fırlatıldı. Her iki araç 1976'da başarıyla iniş yaptılar. Gezegende Viking-1 altı yıl, Viking-2 ise üç yıl kaldı. Bunlar Mars'ın ilk renkli fotoğraflarını gönderdiler;<a href="#cite_note-123">[122]</a> gezegenin yüzeyinin haritasının çıkarılması amacıyla gönderdikleri fotoğraflara günümüzde bile zaman zaman başvurulmaktadır. Sovyetler 1988'de Mars'a gezegeni ve doğal uydularını incelemek üzere Phobos-1 ve Phobos-2 adlı sonda araçları gönderdiler. Phobos-1'le irtibat Mars yolundayken kesilmiş olmasına karşın, Phobos-2 fotoğraflar göndermede başarılı oldu. Fakat Phobos-2'de tam <a href="/wiki/Phobos_(uydu)" title="Phobos (uydu)">Phobos</a> adlı doğal uydunun yüzeyine iki iniş aracını salmak üzereyken başarısızlığa uğradı. Mars Observer uydusunun 1992'deki başarısızlığından sonra NASA tarafından 1996'da Mars Global Surveyor fırlatıldı. Görevinde tümüyle başarılı oldu. Harita çıkarma görevini 2001'de tamamladı. Kasım 2006'da üçüncü uzatılmış görevi sırasında sonda aracıyla irtibat kesildi, uzayda 10 yıl çalışır halde kalmayı başardı. NASA Surveyor'ın fırlatılmasından bir ay sonra da Mars Pathfinderı fırlattı. Bu, robotik bir keşif aracı olan Sojournerı taşıyordu. 1997 yazında Mars'taki Ares Vallis bölgesine iniş yaptı. Bu proje de başarıyla sonuçlandı.<a href="#cite_note-124">[123]</a> Mars'la ilgili son tamamlanmış görevde 4 Ağustos 2007'de fırlatılan iniş yeteneğine sahip <a href="/wiki/Phoenix_(uzay_gemisi)" class="mw-redirect" title="Phoenix (uzay gemisi)">Phoenix uzay gemisi</a> kullanılmıştır. Araç 25 Mayıs 2007'de Mars'ın kuzey kutbu bölgesine iniş yaptı.<a href="#cite_note-125">[124]</a> 2,5 m.'ye uzanan robot koluyla Mars toprağını bir metre kazabilecek kapasitede olup, mikroskobik bir kamerayla donatılmıştı. Bu mikroskobik kamera insan saçının binde biri kadar inceliği ayırt edebilecek bir hassasiyete sahipti. 15 Haziran 2008'de indiği yerde su buzlarını keşfetti.<a href="#cite_note-126">[125]</a><a href="#cite_note-127">[126]</a> Görevini 10 Kasım 2008'de tamamladı. Rusya ve Çin'in ortak projesi olan <a href="/w/index.php?title=Phobos-Grunt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phobos-Grunt (sayfa mevcut değil)">Phobos-Grunt</a> projesiyle Mars'ın uydusu Phobos'tan örnekler toplanarak analiz için Dünya'ya geri getirilmesi planlanıyordu. Ancak bu sonda 9 Kasım 2011'de fırlatılmasının ardından bozulmuş, 15 Ocak 2012'de dünyaya düşerek imha olmuştur. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Sürdürülen_keşif_projeleri">Sürdürülen keşif projeleri</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=15" title="Değiştirilen bölüm: Sürdürülen keşif projeleri" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=15" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Sürdürülen keşif projeleri">kaynağı değiştir</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Spirit_Rover_Model.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Spirit_Rover_Model.jpg/220px-Spirit_Rover_Model.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Spirit_Rover_Model.jpg/330px-Spirit_Rover_Model.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e6/Spirit_Rover_Model.jpg/440px-Spirit_Rover_Model.jpg 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a><figcaption>Spirit adlı sonda aracı</figcaption></figure> <ul><li>2001'de NASA Eylül 2010'a kadar görevini sürdürmesi planlanan ve hâlen görevini başarıyla yerine getiren Mars Odyssey uydu aracını fırlattı.<a href="#cite_note-128">[127]</a> Aracın Gamma Işını Spektrometresi, regolit incelemesi sırasında ilginç miktarlarda hidrojen tespit etti.<a href="#cite_note-129">[128]</a></li> <li>2003'te Avrupa Uzay Ajansı (ESA), Mars Express Projesi kapsamında Mars Express Orbiter adlı uydu aracı ile Beagle-2 adlı iniş aracını fırlattı. Beagle-2 iniş sırasında başarısızlığa uğradı ve Şubat 2004'te kaybolduğuna dair bir açıklama yapıldı.</li> <li><a href="/wiki/ESA" class="mw-redirect" title="ESA">ESA</a>’nın Beagle-2’yi fırlattığı yıl NASA Spirit ve Opportunity adlarında iki keşif sondasını fırlattı. Her ikisi de görevini başarıyla yerine getirdi. Bu çalışmalarla Mars’ta en azından geçmişte sıvı suyun bulunduğu kesinlik kazanmıştır. 2004 yılında Mars'ın kuzey kutbuna inen ve görev süresi 6 yıl olarak belirtilen Opportunity, bilim insanlarını şaşırtan bir performansla hâlen bütün fonksiyonlarını en üst düzeyde kullanarak Mars görevine devam etmektedir.<a href="#cite_note-130">[129]</a></li> <li>2004’te Planetary Fourier Spectrometer ekibi Mars atmosferinde <a href="/wiki/Metan" title="Metan">metan</a> saptadıklarını açıkladı.</li> <li>NASA 12 Ağustos 2005’te Mars Reconnaissance Orbiter sonda aracını fırlattı, 10 Mart 2006’da yörüngeye oturan araç iki yıl boyunca bilimsel incelemelerde bulundu. Araç aynı zamanda gelecekteki projeler için en uygun iniş platformlarını bulmak üzere Mars toprağı ve iklimini incelemekle görevlidir.</li> <li><a href="/wiki/ESA" class="mw-redirect" title="ESA">ESA</a> Haziran 2006’da Mars’ta “<a href="/wiki/Kutup_%C4%B1%C5%9F%C4%B1klar%C4%B1" title="Kutup ışıkları">kutup ışıkları</a>” olayını saptadıklarını açıkladı.<a href="#cite_note-131">[130]</a> Vesta ve Ceres’i incelemek üzere gönderilen Dawn uzay gemisinin Şubat 2009’da Mars’a ulaştı.</li> <li><a href="/wiki/Mars_Bilim_Laboratuvar%C4%B1" title="Mars Bilim Laboratuvarı">Mars Bilim Laboratuvarı</a> adlı keşif sondası (curiosity) "merak" Kasım 2011'de fırlatıldı. Sonda 2012 Ağustos'unda Mars'ın Gale kraterine yumuşak iniş yaptı. Yapması planlanan deneyler arasında kayalar üzerinde kimyasal lazer yardımıyla uzaktan (azami 13 m.) çalışarak örnekler toplaması da bulunmaktadır.</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Perseverance_Landing_Skycrane.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Perseverance_Landing_Skycrane.jpg/250px-Perseverance_Landing_Skycrane.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Perseverance_Landing_Skycrane.jpg/330px-Perseverance_Landing_Skycrane.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/92/Perseverance_Landing_Skycrane.jpg/500px-Perseverance_Landing_Skycrane.jpg 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Mars'a inişi sırasında vinci tarafından çekilen fotoğraf <a href="/wiki/Perseverance_(ke%C5%9Fif_arac%C4%B1)" title="Perseverance (keşif aracı)">Perseverance</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Mars_Helicopter_Ingenuity_(transparent_background).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Mars_Helicopter_Ingenuity_%28transparent_background%29.png/500px-Mars_Helicopter_Ingenuity_%28transparent_background%29.png" decoding="async" width="390" height="198" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Mars_Helicopter_Ingenuity_%28transparent_background%29.png/585px-Mars_Helicopter_Ingenuity_%28transparent_background%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b4/Mars_Helicopter_Ingenuity_%28transparent_background%29.png 2x" data-file-width="750" data-file-height="380" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ingenuity" title="Ingenuity">Ingenuity</a></figcaption></figure> <ul><li>09 Şubat 2021'de BAE, Orta Doğu'da gezegenler arası bir uzay görevine başlayan ilk ülke oldu.<a href="#cite_note-132">[131]</a></li> <li>NASA 17 Temmuz 2020'de Mars'a yanında <a href="/wiki/Ingenuity" title="Ingenuity">Ingenuity</a> adlı helikopteri taşıyan <a href="/wiki/Perseverance_(ke%C5%9Fif_arac%C4%B1)" title="Perseverance (keşif aracı)">Perseverance</a> adlı aracı gönderdi. <a href="/wiki/Perseverance_(ke%C5%9Fif_arac%C4%B1)" title="Perseverance (keşif aracı)">Perseverance</a> 18 Şubat 2021 tarihinde Mars'a iniş yaptı.</li> <li><a href="/wiki/Ingenuity" title="Ingenuity">Ingenuity</a> adlı helikopter 19 Nisan 2021 tarihinde Mars üzerinde uçtu.<a href="#cite_note-133">[132]</a> Dünya dışında uçan ilk helikopter oldu.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gelecekte_uygulanacak_projeler">Gelecekte uygulanacak projeler</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=16" title="Değiştirilen bölüm: Gelecekte uygulanacak projeler" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=16" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Gelecekte uygulanacak projeler">kaynağı değiştir</a>]</div> <ul><li>ESA 2013'te Mars toprağındaki organik molekülleri araştırmak üzere <a href="/w/index.php?title=ExoMars&action=edit&redlink=1" class="new" title="ExoMars (sayfa mevcut değil)">ExoMars</a> adlı sonda aracını fırlatmayı planlamıştır.<a href="#cite_note-134">[133]</a> ESA, ExoMars gezici (rover) aracını ve yüzey platformunu, Ağustos ve Ekim 2022 arasında başlatacağını duyurdu.<a href="#cite_note-135">[134]</a> ESA, ExoMars projesini 17 Mart 2022 tarihinde kalıcı olarak askıya aldı.<a href="#cite_note-136">[135]</a></li> <li>15 Eylül 2008'de NASA Mars atmosferi hakkında bilgi edinilmesini sağlamak üzere 2013'te MAVEN adı verilen robot programını uygulamaya koyacağını açıklamıştır.<a href="#cite_note-137">[136]</a></li> <li>Fin-Rus ortak projesi olan MetNet projesinde, gezegenin atmosferik, fiziksel ve meteorolojik yapısını yeterince inceleyebilmek için yaygın bir gözlem ağı kurmak üzere on kadar küçük taşıtın Mars yüzeyine gönderilmesi planlanmıştır.<a href="#cite_note-138">[137]</a> Öncü görevinde bulunacak ilk iniş araçlarının 2009'da ya da 2011'de fırlatılması planlanmıştır.<a href="#cite_note-139">[138]</a></li> <li>NASA ve Lockheed Martin şirketi önce Ay'a (2020'de), ardından Mars'a insan taşıması planlanan Orion adı verilen uzay gemisi için çalışmalara başladılar. 28 Eylül 2007'de NASA başkanı Michael D. Griffin NASA tarafından Mars'a yollanacak ilk insanın 2037'de Mars'ta olacağını açıkladı.<a href="#cite_note-140">[139]</a></li> <li>Nasa, Marsa insan göndermek için ADEPT adında 1704 derece ısıya dayanıklı materyal geliştiriyor. Bu materyalin Mars atmosferine giriş için ve Mars'ta kurulacak seranın yapımında kullanılacağı açıklandı.<a href="#cite_note-141">[140]</a></li> <li><a href="/wiki/ESA" class="mw-redirect" title="ESA">ESA</a> Mars'a insan göndermelerinin 2030 ve 2035 yılları arasında yer alacağını umduklarını açıkladı.<a href="#cite_note-142">[141]</a></li> <li><a href="/wiki/Mars_One" title="Mars One">Mars One</a> adlı proje ile de insan bulunduran araçlarla koloni kurulması ön görülüyor.<a href="#cite_note-143">[142]</a></li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:MarsSunset.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/MarsSunset.jpg/200px-MarsSunset.jpg" decoding="async" width="200" height="154" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/MarsSunset.jpg/300px-MarsSunset.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/MarsSunset.jpg/400px-MarsSunset.jpg 2x" data-file-width="2486" data-file-height="1914" /></a><figcaption>Mars’tan Güneş’in batışı manzarası. Fotoğraf Gusev Krateri’nden Spirit adlı uzay keşif sonda aracınca 19 Mayıs 2005’te çekilmiştir.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mars’ta_astronomi_gözlemleri">Mars’ta astronomi gözlemleri</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=17" title="Değiştirilen bölüm: Mars’ta astronomi gözlemleri" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=17" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Mars’ta astronomi gözlemleri">kaynağı değiştir</a>]</div> Çeşitli uydu araçlarının, iniş araçlarının ve sonda araçlarının Mars'taki varlıkları sayesinde günümüzde <a href="/wiki/Astronomi" title="Astronomi">astronomi</a> araştırmaları Mars gökyüzünden de yapılabilmektedir. Bunun pek çok yönden avantajları bulunmaktadır. Mars'ın doğal uydularından <a href="/wiki/Phobos_(uydu)" title="Phobos (uydu)">Phobos</a> doğal olarak Mars'tan daha iyi gözlemlenebilmektedir (<a href="/wiki/Dolunay" title="Dolunay">dolunayın</a> üçte biri <a href="/wiki/A%C3%A7%C4%B1sal_%C3%A7ap" title="Açısal çap">açısal çapta</a> görülür). Diğer doğal uydu olan Deimos ise Mars yüzeyinden az çok bir yıldızı andırır tarzda görünür; Dünya'dan Venüs'ün görünüşüne kıyasla, Venüs'ten hafifçe daha parlaktır.<a href="#cite_note-144">[143]</a> Öte yandan Dünya'da iyi bilinen, <a href="/wiki/Kutup_%C4%B1%C5%9F%C4%B1klar%C4%B1" title="Kutup ışıkları">kutup ışıkları</a>, <a href="/wiki/Meteor" class="mw-redirect" title="Meteor">meteorlar</a> gibi birçok fenomen artık Mars yüzeyinde de gözlemlenebilmektedir.<a href="#cite_note-145">[144]</a> Dünya'nın Mars ile Güneş arasına girecek ve Güneş üzerinde bir leke oluşturacak şekilde Güneş önünden geçişi Mars'tan 10 Kasım 2084'te izlenebilecektir. Mars'tan aynı şekilde <a href="/wiki/Merk%C3%BCr" title="Merkür">Merkür</a> ve <a href="/wiki/Ven%C3%BCs" title="Venüs">Venüs</a>’ün transit geçişi (bir kütlenin başka bir kütlenin önünden geçmesinin gözlemlenebildiği geçiş) ve Deimos’un kısmi <a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_tutulmas%C4%B1" title="Güneş tutulması">güneş tutulmaları</a> izlenebilir. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Görünüş_ve_"karşı_konum"lar">Görünüş ve "karşı konum"lar</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=18" title="Değiştirilen bölüm: Görünüş ve "karşı konum"lar" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=18" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Görünüş ve "karşı konum"lar">kaynağı değiştir</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Apparent_retrograde_motion_of_Mars_in_2003.gif" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Apparent_retrograde_motion_of_Mars_in_2003.gif/250px-Apparent_retrograde_motion_of_Mars_in_2003.gif" decoding="async" width="200" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/70/Apparent_retrograde_motion_of_Mars_in_2003.gif/330px-Apparent_retrograde_motion_of_Mars_in_2003.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/70/Apparent_retrograde_motion_of_Mars_in_2003.gif 2x" data-file-width="400" data-file-height="400" /></a><figcaption>Mars’ın 2003’te Dünya’dan görünüşle hazırlanan görünürdeki “geri devim”i (tersinir hareketi)</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Marsrglobe2004.gif" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6e/Marsrglobe2004.gif" decoding="async" width="92" height="92" class="mw-file-element" data-file-width="92" data-file-height="92" /></a><figcaption>Mars’ın 2003 yılında küçük bir teleskoptan görünüşü esas alınarak hazırlanmış dönme hareketi</figcaption></figure>Çıplak gözle bakıldığında Mars genellikle, farklı olarak sarı, turuncu ya da kırmızımsı renklerde görünür. Parlaklığı da, yörüngesindeki yolculuğu sırasındaki konumlarına bağlı olarak, Dünya’dan görünen diğer gezegenlerden daha fazla değişiklik gösterir. Görünürdeki <a href="/wiki/Kadir_(astronomi)" title="Kadir (astronomi)">kadiri</a> “<a href="/wiki/Kavu%C5%9Fum" title="Kavuşum">kavuşum</a> konumu"ndaki +1,8'den “günberi <a href="/wiki/Kar%C5%9F%C4%B1_konum" title="Karşı konum">karşı konumu</a>”ndaki −2,9 aralığında değişir.<a href="#cite_note-daw-35">[34]</a> Kimi konumlarında güneşin güçlü ışığından dolayı görünmez hale gelir. 32 yılda iki kez – Temmuz ve Eylül sonunda – en uygun konuma gelir. Mars <a href="/wiki/Teleskop" title="Teleskop">teleskopla</a> bakıldığında bolca yüzey ayrıntısı sunan bir gezegendir, özellikle kutuplardaki buzul bölgeleri elverişsiz koşullarda bile belirgin olarak görülürler.<a href="#cite_note-146">[145]</a> Mars’ın Dünya’ya en yakın olduğu konum <a href="/wiki/Kar%C5%9F%C4%B1_konum" title="Karşı konum">karşı konum</a> olarak bilinir. “Kavuşum dönümü” (İng. synodic period) olarak bilinen iki “karşı konum” arasındaki süre Mars için 780 gündür. Yörünge <a href="/wiki/Eksantriklik" class="mw-redirect" title="Eksantriklik">eksantriklikleri</a> nedeniyle bu sürede 8,5 güne varan oynamalar olabilir. Dünya'ya en yaklaştığı zamanlarda Dünya ile Mars arasındaki en kısa uzaklık, gezegenlerin eliptik <a href="/wiki/Y%C3%B6r%C3%BCnge" title="Yörünge">yörüngelerine</a> bağlı olarak 55.000.000 km ile 100.000.000 km arasında değişir.<a href="#cite_note-daw-35">[34]</a> Önümüzdeki Mars “karşı konum”u 29 Ocak 2010’da meydana gelecektir. Mars “karşı konum” pozisyonuna yaklaştığında “geri devim “ (tersinir hareket, İng. retrograde motion) periyodu başlar. 27 Ağustos 2003 günü, saat 9:51:13'te (UT) Mars son 60.000 yıl boyunca Dünya'ya en yaklaştığı konuma geldi. Bu konumunda Dünya ile arasındaki uzaklık 55.758.006 km (0,372719 <a href="/w/index.php?title=AU&action=edit&redlink=1" class="new" title="AU (sayfa mevcut değil)">AU</a>) idi. Bu olay Mars'ın karşı konumundan bir gün, <a href="/wiki/G%C3%BCnberi" class="mw-redirect" title="Günberi">günberisinden</a> yaklaşık üç gün farkla meydana geldiğinden Mars Dünya'dan kolaylıkla izlenebildi. Yapılan hesaplamalara göre, Mars'ın Dünya'ya bu denli yaklaşmasının söz konusu olduğu son tarih M.Ö. 57.617 yılıdır, bir sonraki tarih ise 2287 yılıdır. 24 Ağustos 2208'deki yakınlaşmada ise iki gezegen arasındaki uzaklığın yalnızca 0.372254 <a href="/w/index.php?title=AU&action=edit&redlink=1" class="new" title="AU (sayfa mevcut değil)">AU</a> olacağı hesaplanmıştır. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gözlem_tarihi">Gözlem tarihi</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=19" title="Değiştirilen bölüm: Gözlem tarihi" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=19" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Gözlem tarihi">kaynağı değiştir</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Mars_oppositions_2003-2018.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Mars_oppositions_2003-2018.png/250px-Mars_oppositions_2003-2018.png" decoding="async" width="200" height="210" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Mars_oppositions_2003-2018.png/330px-Mars_oppositions_2003-2018.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Mars_oppositions_2003-2018.png/500px-Mars_oppositions_2003-2018.png 2x" data-file-width="652" data-file-height="685" /></a><figcaption> Dünya'yı merkez alan, tutulum üzerinden 2003-2018 Mars "karşı konum"larının görünüşü</figcaption></figure><figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Karte_Mars_Schiaparelli_MKL1888.png" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Karte_Mars_Schiaparelli_MKL1888.png/200px-Karte_Mars_Schiaparelli_MKL1888.png" decoding="async" width="200" height="111" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Karte_Mars_Schiaparelli_MKL1888.png/300px-Karte_Mars_Schiaparelli_MKL1888.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/dd/Karte_Mars_Schiaparelli_MKL1888.png/400px-Karte_Mars_Schiaparelli_MKL1888.png 2x" data-file-width="713" data-file-height="394" /></a><figcaption>Giovanni Schiaparelli tarafından yapılan Mars haritası</figcaption></figure>Mars’ın eski uygarlıklarla başlayan gözlem tarihinin özellikle, her iki yılda bir meydana gelen, gezegenin Dünya’ya yaklaştığı ve dolayısıyla görünürlüğünün arttığı “karşı konum”larına dayandığı görülür. Ayrıca tarihsel kayıtlarda her 15-17 yılda bir meydana gelen,<a href="#cite_note-147">[146]</a> fark edilebilen <a href="/wiki/G%C3%BCnberi" class="mw-redirect" title="Günberi">günberi</a> “<a href="/wiki/Kar%C5%9F%C4%B1_konum" title="Karşı konum">karşı konum</a>”larına da yer verildiği görülmektedir; çünkü Mars günberiye yaklaştığında Dünya’ya da yaklaşmaktadır. Batı tarihinde Mars gözlemlerine ilişkin pek fazla kayıt olduğu söylenemez. Aristo Mars gözlemlerini tarif eden ilk yazarlardan biri olmuştur. Mars’ın 13 Ekim 1590’da Venüs tarafından “örtülme”sini (İng. Occultation) Heidelberg’te M. Möstlin kaydetmiştir.<a href="#cite_note-148">[147]</a> Nihayet 1609’da Mars <a href="/wiki/Galile" class="mw-redirect" title="Galile">Galile</a> tarafından gözlemlendi. Bu aynı zamanda Mars’ın bir teleskop aracılığıyla yapılan ilk gözlemiydi. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mars_kanalları">Mars kanalları</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=20" title="Değiştirilen bölüm: Mars kanalları" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=20" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Mars kanalları">kaynağı değiştir</a>]</div> 19. yy.’da teleskobun yaygınlaşması gök cisimlerinin tanımlanmasında belirli bir düzeye gelinmesini sağladı. 5 Eylül 1877’de Mars’ın bir <a href="/wiki/G%C3%BCnberi" class="mw-redirect" title="Günberi">günberi</a> <a href="/wiki/Kar%C5%9F%C4%B1_konum" title="Karşı konum">karşı konumu</a> meydana geldi. O yıl İtalyan astronom Giovanni Schiaparelli Milano’da ilk ayrıntılı Mars haritalarını çıkarmak üzere 22 cm.’lik bir teleskop kullandı. Gözlemlerinde Mars yüzeyinde kendisinin “kanallar” adını verdiği, günümüzde kimilerince “optik illüzyon” olarak açıklanan birtakım oluşumlar saptadı ve bunları hazırladığı Mars haritalarına işaretledi. Mars yüzeyinde gözlemlediği bu uzun doğrusal hatlara Dünya'daki ünlü nehirlerin adlarını verdi.<a href="#cite_note-149">[148]</a><a href="#cite_note-150">[149]</a> Bu gözlemlerden etkilenen şarkiyatçı Percival Lowell 300 mm. 450 mm.’lik teleskoplara sahip bir gözlemevi kurdu. Gözlemevi Mars’ın keşfine ağırlık verdi. Mars’ın pozisyonları bakımından 1894 yılı son uygun fırsattı. Lowell Mars ve Mars’ta yaşam üzerine kamuda büyük bir yankı uyandıran kitaplar yayımladı. “Kanallar” dönemin en büyük teleskoplarını kullanan Henri Joseph Perrotin ve Louis Thollon gibi başka astronomlarca da saptanmıştı. Sonraki yıllarda daha büyük teleskoplarla yapılan gözlemler sonucunda, boyları önceden belirtildiği kadar uzun olmamakla doğrusal kanalların bulunduğu doğrulandı. <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Lowell_Mars_channels.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Lowell_Mars_channels.jpg/200px-Lowell_Mars_channels.jpg" decoding="async" width="200" height="102" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Lowell_Mars_channels.jpg/300px-Lowell_Mars_channels.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f3/Lowell_Mars_channels.jpg/400px-Lowell_Mars_channels.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="409" /></a><figcaption>Lowell tarafından 1914’ten önce yapılan gözlemlere göre hazırlanmış Mars kanalları</figcaption></figure> Fakat daha sonra, 1909'da Flammarion, 840 mm.’lik bir teleskopla yaptığı gözlemler sonucunda, düzensiz bazı izler gözlemlemekle birlikte sözü edilen kanallara rastlamadığını açıkladı.<a href="#cite_note-151">[150]</a> 1960’lı yıllara gelindiğinde farklı yaşam biçimleri olan <a href="/wiki/Marsl%C4%B1" title="Marslı">Marslılar</a> hakkında çeşitli senaryolar içeren bir sürü makale ve kitap yayımlanmış bulunuyordu.<a href="#cite_note-152">[151]</a> NASA’nın Mariner Projesi kapsamında gönderdiği uzay gemisinin Mars’a ulaşmasından sonra bu tür senaryolar azalmış ve şekil değiştirmiştir. Örneğin bu kez, Marslılar’in bir başka boyutta ya da frekansta oldukları, gezegenlerine inilse de algılanamayacakları yönünde yeni senaryolar üretildi. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kültürde">Kültürde</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=21" title="Değiştirilen bölüm: Kültürde" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=21" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kültürde">kaynağı değiştir</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Mars’ın_çeşitli_adları">Mars’ın çeşitli adları</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=22" title="Değiştirilen bölüm: Mars’ın çeşitli adları" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=22" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Mars’ın çeşitli adları">kaynağı değiştir</a>]</div> Bu gezegene Batı kültüründe Mars adının verilmesi, eski Yunan mitolojisinde savaş ilahı olan <a href="/wiki/Ares" title="Ares">Ares</a>’e Roma mitolojisinde tekabül eden ilahın adının <a href="/wiki/Mars_(mitoloji)" title="Mars (mitoloji)">Mars</a> olmasından ileri gelir.<a href="#cite_note-153">[152]</a> Mars’a çeşitli dillerde verilmiş adlardan bazıları şunlardır: <ul><li><a href="/wiki/Babil" title="Babil">Babil</a> mitolojisinde Mars, gezegenin kızılımsı görünüşünden olsa gerek, ateş ve yıkım ilahı Nergal’in adıyla ifade edilirdi.<a href="#cite_note-154">[153]</a></li> <li>Eski Yunanlar Nergal’i Ares’e denk tuttukları zaman bu gezegene Areos aster (Ἄρεως ἀστἡρ), yani “Ares’in yıldızı” adını verdiler.<a href="#cite_note-155">[154]</a> Daha sonra Ares ile Mars ilahlarının özdeş kılınmasıyla gezegen Romalılar'da stella Martis, yani “Mars’ın yıldızı” ya da kısaca Mars adını aldı. Eski Yunanlarda Mars'ın bir başka adı “ateşli, ateşten ” anlamına gelen Pyroeis (Πυρόεις) idi.<a href="#cite_note-156">[155]</a></li> <li>Mars'a Hindu mitolojisinde Mangala (मंगल),<a href="#cite_note-157">[156]</a><a href="#cite_note-158">[157]</a><a href="#cite_note-159">[158]</a> <a href="/wiki/Sanskrit" title="Sanskrit">Sanskrit</a> dilinde ise, Koç Burcu ve Akrep Burcu işaretlerine sahip olan ve <a href="/wiki/Ok%C3%BCltizm" title="Okültizm">okült bilimleri</a> öğreten savaş ilahından dolayı Angaraka denir.<a href="#cite_note-160">[159]</a></li> <li>Mars eski Mısırlılar'da “kızıl <a href="/wiki/Horus" title="Horus">Horus</a>”<a href="#cite_note-161">[160]</a> anlamında "Ḥr Dšr";;;; adını almıştır.</li> <li>İbranicede Mars'a “kızaran” anlamında Ma'adim (מאדים) denir ki, Mars'taki en büyük kanyona da bu ad (Ma'adim Vallis) verilmiştir.<a href="#cite_note-162">[161]</a></li> <li>Gezegenin Arapçadaki adı El-Mirrih'tir, oradan da Türkçeye Merih olarak geçmiştir. Eski Türkler'de Mars'a Sakit adı verilirdi.</li> <li><a href="/wiki/Urdu" class="mw-redirect" title="Urdu">Urdu</a> ve <a href="/wiki/Acem_(%C3%BClke)" class="mw-redirect" title="Acem (ülke)">Acem</a> dillerinde de Merih (مریخ) olarak telaffuz edilir. Merih teriminin etimolojik kökeni bilinmemektedir. Eski İranlılar'da ise gezegene "iman ilahı"yla ilgili olarak Bahram (بهرام.) adı verilirdi.<a href="#cite_note-163">[162]</a></li> <li>Çin, Japon, Kore ve Vietnam kültürlerinde Mars eski Çin mitolosindeki beş unsurdan ateşle ilişkilendirilerek “ateş yıldızı” (火星) adıyla geçer.<a href="#cite_note-164">[163]</a></li></ul> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Mars_symbol_(fixed_width).svg" class="mw-file-description" title="♂"><img alt="♂" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Mars_symbol_%28fixed_width%29.svg/32px-Mars_symbol_%28fixed_width%29.svg.png" decoding="async" width="32" height="32" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Mars_symbol_%28fixed_width%29.svg/48px-Mars_symbol_%28fixed_width%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Mars_symbol_%28fixed_width%29.svg/64px-Mars_symbol_%28fixed_width%29.svg.png 2x" data-file-width="16" data-file-height="16" /></a><figcaption>♂</figcaption></figure>Mars’ın sembolü <a href="/wiki/Astroloji" title="Astroloji">astrolojik</a> sembolünden yararlanılarak hazırlanmış bir sembol olup, bir daire ve küçük bir oktan oluşur. Bu, aslında, savaş ilahı Mars’ın kalkan ve mızrağının stilize bir temsilidir. Biyolojide de eril cinsiyeti göstermede kullanılan bu sembol, <a href="/wiki/Simya" title="Simya">simyada</a> karakteristik rengi kırmızı olan Mars’ın hükmettiği demir elementini simgeler; Mars da kırmızımsı rengini <a href="/wiki/Demir_oksit" title="Demir oksit">demir oksite</a> borçludur.<a href="#cite_note-165">[164]</a><a href="#cite_note-166">[165]</a> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="“Zeki_Marslılar”">“Zeki Marslılar”</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=23" title="Değiştirilen bölüm: “Zeki Marslılar”" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=23" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: “Zeki Marslılar”">kaynağı değiştir</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Martian_face_viking_cropped.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Martian_face_viking_cropped.jpg/120px-Martian_face_viking_cropped.jpg" decoding="async" width="100" height="88" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Martian_face_viking_cropped.jpg/150px-Martian_face_viking_cropped.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/77/Martian_face_viking_cropped.jpg 2x" data-file-width="200" data-file-height="175" /></a><figcaption> Cydonia bölgesinde insan suratına benzetilen, doğal olmayabileceği iddia edilen oluşum. Viking-1,1976</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Dosya:Cydonia.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Cydonia.gif/100px-Cydonia.gif" decoding="async" width="100" height="82" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Cydonia.gif/150px-Cydonia.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Cydonia.gif/200px-Cydonia.gif 2x" data-file-width="491" data-file-height="405" /></a><figcaption> İnsan suratına benzetilen oluşum yakınlarında doğal olmayabileceği iddia edilen piramit benzeri oluşumlar</figcaption></figure> Mars’ta zeki bir yaşam olabileceği konusunda 19 ve 20. yüzyıllarda, özellikle Mars’ın modern uzay araçlarınca incelenmesinden önce çeşitli iddialarda bulunulmuştur. Bu iddialardan bazıları şöyle özetlenebilir: <ul><li>19. yy. sonlarındaki popüler görüşe göre Mars zeki Marslılar’ca meskundu. Schiaparelli’nin gözlemlediği kanallar ile Percival Lowell’ın kitapları insanlarda şu kavramın doğmasına neden olmuştu: Mars soğuk, çorak bir gezegen olmakla birlikte burada sulama çalışmaları yapan eski uygarlıklar mevcuttu.<a href="#cite_note-167">[166]</a></li> <li>1899 Colorado Springs Laboratuvarı’nda alıcılarını kullanarak atmosferdeki radyo gürültülerini incelemeye çalışan mucit <a href="/wiki/Nikola_Tesla" title="Nikola Tesla">Nikola Tesla</a>, sonradan bir başka gezegenden, muhtemelen Mars’tan gelmekte olduğunu iddia ettiği, tekrarlanan sinyaller saptadı. Bu düşüncesini 1901’deki bir konuşmasında açıkladı.<a href="#cite_note-168">[167]</a> <a href="/wiki/Lord_Kelvin" class="mw-redirect" title="Lord Kelvin">Lord Kelvin</a>, Tesla’nın Dünya-dışı yaşamla ilgili varsayımlarını önceleri desteklemişse de, sonradan reddetmiştir.<a href="#cite_note-169">[168]</a><a href="#cite_note-170">[169]</a></li> <li>1901’de ise Harvard College Gözlemevi müdürü Edward Charles Pickering, New York Times’taki bir makalede Arizona’daki Lowell Gözlemevi’nden Mars’tan irtibat kurma girişimlerinin olduğunu doğrulayıcı bir telgraf almış bulunduğunu açıkladı.<a href="#cite_note-171">[170]</a></li> <li>20. yy.’ın son çeyreğinde Mars’a giden uzay araçları Mars’ta “zeki yaşam” ürünü olabilecek ikamet yapıları olmadığını ortaya koyduğunda, bu kez, Marslılar konusunda yeni görüşler ileri sürüldü. Bunlardan bazılarına göre, Marslılar farklı bir boyutta yaşamaktaydılar, kimilerine göre de Mars'ta saptanan insan suratı ve piramitler biçimindeki oluşumlar doğal oluşumlar değildiler.<a href="#cite_note-172">[171]</a><a href="#cite_note-173">[172]</a><a href="#cite_note-174">[173]</a><a href="#cite_note-175">[174]</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bilimkurgu">Bilimkurgu</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=24" title="Değiştirilen bölüm: Bilimkurgu" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=24" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Bilimkurgu">kaynağı değiştir</a>]</div> <a href="/wiki/Bilimkurgu" title="Bilimkurgu">Bilimkurguda</a> Mars kızıl renkte temsil edilmiş ve ilk zamanlardaki bilimsel spekülasyonlar doğrultusunda zeki canlılarca meskun olarak canlandırılmıştı. Marslılar'a ilişkin ilk bilimkurgu senaryoları içinde en tanınmışı <a href="/wiki/H.G._Wells" class="mw-redirect" title="H.G. Wells">H.G. Wells</a>'in 1898'de yayımlanan, ölmekte olan gezegenlerinden kaçan Marslılar'ın Dünya'yı istila etmesini konu alan <a href="/wiki/D%C3%BCnyalar_Sava%C5%9F%C4%B1_(kitap)" class="mw-redirect" title="Dünyalar Savaşı (kitap)">Dünyalar Savaşı</a>'dır. Kitap, 1938'de radyoya, daha sonra sinemaya uyarlandı.<a href="#cite_note-176">[175]</a> Mars ya da Marslılar'a ilişkin diğer bilimkurgu eserlerinin arasında şunlar sayılabilir: <ul><li>The Martian Chronicles (hikâye), <a href="/wiki/Ray_Bradbury" title="Ray Bradbury">Ray Bradbury</a>.</li> <li>Barsoom (hikâyeler serisi), Edgar Rice Burroughs.</li> <li>Marvin the Martian (çizgi film), Warner Brothers.</li> <li><a href="/wiki/Gulliver%27in_Gezileri_(kitap)" class="mw-redirect" title="Gulliver'in Gezileri (kitap)">Gulliver'in Gezileri</a>, <a href="/wiki/Jonathan_Swift" title="Jonathan Swift">Jonathan Swift</a>.</li> <li>Mars Trilogy (hikâyeler serisi), Kim Stanley Robinson.</li> <li>We Can Remember It for You Wholesale (hikâye), <a href="/wiki/Philip_K._Dick" title="Philip K. Dick">Philip K. Dick</a>. (Bu hikâyeden uyarlanan <a href="/wiki/Total_Recall" class="mw-redirect" title="Total Recall">Total Recall</a> isimli film de bulunmaktadır.)</li> <li>Babylon 5 (televizyon dizisi).</li> <li><a href="/wiki/Ger%C3%A7e%C4%9Fe_%C3%87a%C4%9Fr%C4%B1" title="Gerçeğe Çağrı">Gerçeğe Çağrı</a> (sinema filmi).</li> <li>Marslı (bilimkurgu romanı), Andy Weir.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Harita_bağlantıları">Harita bağlantıları</h3>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=25" title="Değiştirilen bölüm: Harita bağlantıları" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=25" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Harita bağlantıları">kaynağı değiştir</a>]</div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://planetarynames.wr.usgs.gov/jsp/SystemSearch2.jsp?System=Mars">Mars Nomenclature</a> 21 Şubat 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060221055129/http://planetarynames.wr.usgs.gov/jsp/SystemSearch2.jsp?System=Mars">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080509184918/http://pdsmaps.wr.usgs.gov/PDS/public/explorer/html/marspick.htm">PDS Map-a-planet</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://planetologia.elte.hu/terkep/mars-viking-en.pdf">Viking Photomap</a> 24 Şubat 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090224211834/http://planetologia.elte.hu/terkep/mars-viking-en.pdf">arşivlendi</a>.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131027185557/http://planetologia.elte.hu/terkep/mars-mola-en.pdf">MOLA (topographic) map</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notlar">Notlar</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=26" title="Değiştirilen bölüm: Notlar" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=26" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Notlar">kaynağı değiştir</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r32805677" /><div class="reflist"> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r32805677" /><div class="reflist reflist-lower-alpha"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-best-fit_ellipsoid-9">^ <a href="#cite_ref-best-fit_ellipsoid_9-0">a</a> <a href="#cite_ref-best-fit_ellipsoid_9-1">b</a> <a href="#cite_ref-best-fit_ellipsoid_9-2">c</a> En uygun <a href="/wiki/Elipsoit" title="Elipsoit">elipsoit</a> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kaynakça">Kaynakça</h2>[<a href="/w/index.php?title=Mars&veaction=edit&section=27" title="Değiştirilen bölüm: Kaynakça" class="mw-editsection-visualeditor">değiştir</a> | <a href="/w/index.php?title=Mars&action=edit&section=27" title="Bölümün kaynak kodunu değiştir: Kaynakça">kaynağı değiştir</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r32805677" /><div class="reflist reflist-columns references-column-width" style="column-width: 30em;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-VSOP87-1"><a href="#cite_ref-VSOP87_1-0">^</a> <cite class="kaynak dergi">Simon, J.L.; Bretagnon, P.; Chapront, J.; Chapront-Touzé, M.; Francou, G.; Laskar, J. (Şubat 1994). "Numerical expressions for precession formulae and mean elements for the Moon and planets". Astronomy and Astrophysics. 282 (2). ss. 663-683. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/1994A&A...282..663S">1994A&A...282..663S</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Numerical+expressions+for+precession+formulae+and+mean+elements+for+the+Moon+and+planets&rft.pages=663-683&rft.date=1994-02&rft_id=info%3Abibcode%2F1994A%26A...282..663S&rft.aulast=Simon&rft.aufirst=J.L.&rft.au=Bretagnon%2C+P.&rft.au=Chapront%2C+J.&rft.au=Chapront-Touz%C3%A9%2C+M.&rft.au=Francou%2C+G.&rft.au=Laskar%2C+J.&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-NasaFactSheet-2">^ <a href="#cite_ref-NasaFactSheet_2-0">a</a> <a href="#cite_ref-NasaFactSheet_2-1">b</a> <a href="#cite_ref-NasaFactSheet_2-2">c</a> <a href="#cite_ref-NasaFactSheet_2-3">d</a> <a href="#cite_ref-NasaFactSheet_2-4">e</a> <a href="#cite_ref-NasaFactSheet_2-5">f</a> <a href="#cite_ref-NasaFactSheet_2-6">g</a> <a href="#cite_ref-NasaFactSheet_2-7">h</a> <a href="#cite_ref-NasaFactSheet_2-8">i</a> <cite class="kaynak web">Williams, David (2018). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200317184127/https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/marsfact.html">"Mars Fact Sheet"</a>. NASA Goddard Space Flight Center. 17 Mart 2020 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/marsfact.html">kaynağından</a> arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Mars+Fact+Sheet&rft.pub=NASA+Goddard+Space+Flight+Center&rft.date=2018&rft.aulast=Williams&rft.aufirst=David&rft_id=https%3A%2F%2Fnssdc.gsfc.nasa.gov%2Fplanetary%2Ffactsheet%2Fmarsfact.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988"> ; Ortalama Anomali (derece) 19.412 = (Ortalama Boylam (derece) 355.45332) – (Günberi Boylamı (derece) 336.04084) <img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/15px-PD-icon.svg.png" decoding="async" width="15" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/23px-PD-icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/62/PD-icon.svg/30px-PD-icon.svg.png 2x" data-file-width="196" data-file-height="196" /> Bu madde, bu kaynaktan alınan <a href="/wiki/Kamu_mal%C4%B1" title="Kamu malı">kamu malı</a> olan bir metni içermektedir. </li> <li id="cite_note-Allen2000-3">^ <a href="#cite_ref-Allen2000_3-0">a</a> <a href="#cite_ref-Allen2000_3-1">b</a> <a href="#cite_ref-Allen2000_3-2">c</a> <cite class="kaynak kitap">Allen, Clabon Walter; Cox, Arthur N. (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=4SWENr1tIJ0C&pg=PA294">Allen's Astrophysical Quantities</a> (İngilizce). Springer Science & Business Media. s. 294. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-0-387-95189-8" title="Özel:KitapKaynakları/978-0-387-95189-8">978-0-387-95189-8</a>. 1 Mart 2024 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20240301160836/https://books.google.com/books?id=4SWENr1tIJ0C&pg=PA294#v=onepage&q&f=false">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2022.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Allen%27s+Astrophysical+Quantities&rft.pages=294&rft.pub=Springer+Science+%26+Business+Media&rft.date=2000&rft.isbn=978-0-387-95189-8&rft.aulast=Allen&rft.aufirst=Clabon+Walter&rft.au=Cox%2C+Arthur+N.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D4SWENr1tIJ0C%26pg%3DPA294&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-meanplane-4"><a href="#cite_ref-meanplane_4-0">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/5glwILykY?url=http://home.comcast.net/~kpheider/MeanPlane.gif">"The MeanPlane (Invariable plane) of the Solar System passing through the barycenter"</a>. 3 Nisan 2009. 14 Mayıs 2009 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://home.surewest.net/kheider/astro/MeanPlane.gif">kaynağından</a> arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Nisan 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+MeanPlane+%28Invariable+plane%29+of+the+Solar+System+passing+through+the+barycenter&rft.date=2009-04-03&rft_id=http%3A%2F%2Fhome.surewest.net%2Fkheider%2Fastro%2FMeanPlane.gif&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/">Solex 10 ile üretilmiştir</a> 20 Aralık 2008 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081220235836/http://chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/">arşivlendi</a>. Aldo Vitagliano'nun yazdığı </li> <li id="cite_note-horizons-perihelion-5"><a href="#cite_ref-horizons-perihelion_5-0">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ssd.jpl.nasa.gov/horizons_batch.cgi?batch=1&COMMAND=%27499%27&START_TIME=%272022-06-10%27&STOP_TIME=%272022-07-05%27&STEP_SIZE=%273%20hours%27&QUANTITIES=%2719%27">"HORIZONS Batch call for 2022 perihelion"</a> (Perihelion occurs when rdot flips from negative to positive). Solar System Dynamics Group, Jet Propulsion Laboratory. 8 Eylül 2021 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210908011840/https://ssd.jpl.nasa.gov/horizons_batch.cgi?batch=1&COMMAND=%27499%27&START_TIME=%272022-06-10%27&STOP_TIME=%272022-07-05%27&STEP_SIZE=%273%20hours%27&QUANTITIES=%2719%27">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 7 Eylül 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=HORIZONS+Batch+call+for+2022+perihelion&rft.pub=Solar+System+Dynamics+Group%2C+Jet+Propulsion+Laboratory&rft_id=https%3A%2F%2Fssd.jpl.nasa.gov%2Fhorizons_batch.cgi%3Fbatch%3D1%26COMMAND%3D%2527499%2527%26START_TIME%3D%25272022-06-10%2527%26STOP_TIME%3D%25272022-07-05%2527%26STEP_SIZE%3D%25273%2520hours%2527%26QUANTITIES%3D%252719%2527&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-MallamaSky-6"><a href="#cite_ref-MallamaSky_6-0">^</a> <cite class="kaynak dergi">Mallama, A. (2011). "Planetary magnitudes". Sky and Telescope. 121 (1). ss. 51-56.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Planetary+magnitudes&rft.pages=51-56&rft.date=2011&rft.au=Mallama%2C+A.&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-IMCCE-7"><a href="#cite_ref-IMCCE_7-0">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://promenade.imcce.fr/en/pages5/572.html">"Encyclopedia - the brightest bodies"</a>. IMCCE. 24 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230724225002/https://promenade.imcce.fr/en/pages5/572.html">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2023.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=IMCCE&rft.atitle=Encyclopedia+-+the+brightest+bodies&rft_id=https%3A%2F%2Fpromenade.imcce.fr%2Fen%2Fpages5%2F572.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-nssdc-8">^ <a href="#cite_ref-nssdc_8-0">a</a> <a href="#cite_ref-nssdc_8-1">b</a> <a href="#cite_ref-nssdc_8-2">c</a> <a href="#cite_ref-nssdc_8-3">d</a> <cite class="kaynak web">Williams, David R. (1 Eylül 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/marsfact.html">"Mars Fact Sheet"</a>. National Space Science Data Center. NASA. 13 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170713094339/https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/marsfact.html">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 24 Haziran 2006.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=National+Space+Science+Data+Center&rft.atitle=Mars+Fact+Sheet&rft.date=2004-09-01&rft.au=Williams%2C+David+R.&rft_id=http%3A%2F%2Fnssdc.gsfc.nasa.gov%2Fplanetary%2Ffactsheet%2Fmarsfact.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-Seidelmann2007-10">^ <a href="#cite_ref-Seidelmann2007_10-0">a</a> <a href="#cite_ref-Seidelmann2007_10-1">b</a> <a href="#cite_ref-Seidelmann2007_10-2">c</a> <cite id="CITEREFSeidelmann_Archinal_A'hearn_et_al.2007" class="kaynak dergi">Seidelmann, P. Kenneth; Archinal, Brent A.; A'Hearn, Michael F.; Conrad, Albert R.; Consolmagno, Guy J.; Hestroffer, Daniel; Hilton, James L.; Krasinsky, Georgij A.; Neumann, Gregory A.; Oberst, Jürgen; Stooke, Philip J.; Tedesco, Edward F.; Tholen, David J.; Thomas, Peter C.; Williams, Iwan P. (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/sim_celestial-mechanics-and-dynamical-astronomy_2007_98_3/page/155">"Report of the IAU/IAG Working Group on cartographic coordinates and rotational elements: 2006"</a>. Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy. 98 (3). ss. 155-180. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2007CeMDA..98..155S">2007CeMDA..98..155S</a>. <a href="/wiki/Say%C4%B1sal_nesne_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1" title="Sayısal nesne tanımlayıcısı">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007/s10569-007-9072-y">10.1007/s10569-007-9072-y</a>. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_S%C3%BCreli_Yay%C4%B1n_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0923-2958">0923-2958</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Report+of+the+IAU%2FIAG+Working+Group+on+cartographic+coordinates+and+rotational+elements%3A+2006&rft.pages=155-180&rft.date=2007&rft.issn=0923-2958&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2Fs10569-007-9072-y&rft_id=info%3Abibcode%2F2007CeMDA..98..155S&rft.aulast=Seidelmann&rft.aufirst=P.+Kenneth&rft.au=Archinal%2C+Brent+A.&rft.au=A%27Hearn%2C+Michael+F.&rft.au=Conrad%2C+Albert+R.&rft.au=Consolmagno%2C+Guy+J.&rft.au=Hestroffer%2C+Daniel&rft.au=Hilton%2C+James+L.&rft.au=Krasinsky%2C+Georgij+A.&rft.au=Neumann%2C+Gregory+A.&rft.au=Oberst%2C+J%C3%BCrgen&rft.au=Stooke%2C+Philip+J.&rft.au=Tedesco%2C+Edward+F.&rft.au=Tholen%2C+David+J.&rft.au=Thomas%2C+Peter+C.&rft.au=Williams%2C+Iwan+P.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fsim_celestial-mechanics-and-dynamical-astronomy_2007_98_3%2Fpage%2F155&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-11"><a href="#cite_ref-11">^</a> <cite class="kaynak kitap">Grego, Peter (6 Haziran 2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=A3IMq5TTRP4C&pg=PA3&dq=Mars+surface+area+144,798,500+km2&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjJ8eDuvt3XAhVS1GMKHVxECKkQ6AEIKDAA#v=onepage&q=Mars%2520surface%2520area%2520144%252C798%252C500%2520km2&f=false">Mars and How to Observe It</a>. Springer Science & Business Media. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/9781461423027" title="Özel:KitapKaynakları/9781461423027">9781461423027</a> – Google Books vasıtasıyla.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Mars+and+How+to+Observe+It&rft.pub=Springer+Science+%26+Business+Media&rft.date=2012-06-06&rft.isbn=9781461423027&rft.aulast=Grego&rft.aufirst=Peter&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DA3IMq5TTRP4C%26pg%3DPA3%26dq%3DMars%2Bsurface%2Barea%2B144%2C798%2C500%2Bkm2%26hl%3Den%26sa%3DX%26ved%3D0ahUKEwjJ8eDuvt3XAhVS1GMKHVxECKkQ6AEIKDAA%23v%3Donepage%26q%3DMars%252520surface%252520area%252520144%25252C798%25252C500%252520km2%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-lodders1998-12">^ <a href="#cite_ref-lodders1998_12-0">a</a> <a href="#cite_ref-lodders1998_12-1">b</a> <a href="#cite_ref-lodders1998_12-2">c</a> <cite class="kaynak kitap">Lodders, Katharina; Fegley, Bruce (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/planetaryscienti00lodd_066">The planetary scientist's companion</a>. Oxford University Press US. s. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/planetaryscienti00lodd_066/page/n210">190</a>. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0-19-511694-1" title="Özel:KitapKaynakları/0-19-511694-1">0-19-511694-1</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+planetary+scientist%27s+companion&rft.pages=190&rft.pub=Oxford+University+Press+US&rft.date=1998&rft.isbn=0-19-511694-1&rft.au=Lodders%2C+Katharina&rft.au=Fegley%2C+Bruce&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fplanetaryscienti00lodd_066&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-konopliv2011-13">^ <a href="#cite_ref-konopliv2011_13-0">a</a> <a href="#cite_ref-konopliv2011_13-1">b</a> <cite class="kaynak dergi">Konopliv, Alex S.; Asmar, Sami W.; Folkner, William M.; Karatekin, Özgür; Nunes, Daniel C.; Smrekar, Suzanne E.; Yoder, Charles F.; Zuber, Maria T. (Ocak 2011). "Mars high resolution gravity fields from MRO, Mars seasonal gravity, and other dynamical parameters". Icarus. 211 (1). ss. 401-428. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2011Icar..211..401K">2011Icar..211..401K</a>. <a href="/wiki/Say%C4%B1sal_nesne_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1" title="Sayısal nesne tanımlayıcısı">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016/j.icarus.2010.10.004">10.1016/j.icarus.2010.10.004</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Mars+high+resolution+gravity+fields+from+MRO%2C+Mars+seasonal+gravity%2C+and+other+dynamical+parameters&rft.pages=401-428&rft.date=2011-01&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.icarus.2010.10.004&rft_id=info%3Abibcode%2F2011Icar..211..401K&rft.aulast=Konopliv&rft.aufirst=Alex+S.&rft.au=Asmar%2C+Sami+W.&rft.au=Folkner%2C+William+M.&rft.au=Karatekin%2C+%C3%96zg%C3%BCr&rft.au=Nunes%2C+Daniel+C.&rft.au=Smrekar%2C+Suzanne+E.&rft.au=Yoder%2C+Charles+F.&rft.au=Zuber%2C+Maria+T.&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-Hirt2012-14"><a href="#cite_ref-Hirt2012_14-0">^</a> <cite class="kaynak dergi">Hirt, C.; Claessens, S. J.; Kuhn, M.; Featherstone, W. E. (Temmuz 2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://espace.curtin.edu.au/bitstream/20.500.11937/32270/2/173469_Hirt2012_MGM2011_PSS_av%5b1%5d%20updated.pdf">"Kilometer-resolution gravity field of Mars: MGM2011"</a> (PDF). Planetary and Space Science. 67 (1). ss. 147-154. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2012P&SS...67..147H">2012P&SS...67..147H</a>. <a href="/wiki/Say%C4%B1sal_nesne_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1" title="Sayısal nesne tanımlayıcısı">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016/j.pss.2012.02.006">10.1016/j.pss.2012.02.006</a>. <a href="/wiki/Handle_Sistemi" title="Handle Sistemi">hdl</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="//hdl.handle.net/20.500.11937%2F32270">20.500.11937/32270</a>. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_S%C3%BCreli_Yay%C4%B1n_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0032-0633">0032-0633</a>. 1 Mart 2024 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20240301160101/https://espace.curtin.edu.au/bitstream/handle/20.500.11937/32270/173469_Hirt2012_MGM2011_PSS_av%5B1%5D%20updated.pdf;jsessionid=1E3221E0465842BF0C2907102AA4216B?sequence=2">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 25 Ağustos 2019.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Kilometer-resolution+gravity+field+of+Mars%3A+MGM2011&rft.pages=147-154&rft.date=2012-07&rft_id=info%3Ahdl%2F20.500.11937%2F32270&rft.issn=0032-0633&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.pss.2012.02.006&rft_id=info%3Abibcode%2F2012P%26SS...67..147H&rft.aulast=Hirt&rft.aufirst=C.&rft.au=Claessens%2C+S.+J.&rft.au=Kuhn%2C+M.&rft.au=Featherstone%2C+W.+E.&rft_id=https%3A%2F%2Fespace.curtin.edu.au%2Fbitstream%2F20.500.11937%2F32270%2F2%2F173469_Hirt2012_MGM2011_PSS_av%255b1%255d%2520updated.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-15"><a href="#cite_ref-15">^</a> <cite class="kaynak dergi">Jackson, Alan P.; Gabriel, Travis S. J.; Asphaug, Erik I. (1 Mart 2018). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://academic.oup.com/mnras/article/474/3/2924/4628057">"Constraints on the pre-impact orbits of Solar system giant impactors"</a>. Monthly Notices of the Royal Astronomical Society (İngilizce). 474 (3). ss. 2924-2936. <a href="/wiki/ArXiv" title="ArXiv">arXiv</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="//arxiv.org/abs/1711.05285">1711.05285</a> $2. <a href="/wiki/Say%C4%B1sal_nesne_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1" title="Sayısal nesne tanımlayıcısı">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1093/mnras/stx2901">10.1093/mnras/stx2901</a>. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_S%C3%BCreli_Yay%C4%B1n_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0035-8711">0035-8711</a>. 23 Nisan 2022 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220423021614/https://academic.oup.com/mnras/article/474/3/2924/4628057">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 23 Nisan 2022.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Constraints+on+the+pre-impact+orbits+of+Solar+system+giant+impactors&rft.pages=2924-2936&rft.date=2018-03-01&rft_id=info%3Aarxiv%2F1711.05285&rft.issn=0035-8711&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Fmnras%2Fstx2901&rft.aulast=Jackson&rft.aufirst=Alan+P.&rft.au=Gabriel%2C+Travis+S.+J.&rft.au=Asphaug%2C+Erik+I.&rft_id=http%3A%2F%2Facademic.oup.com%2Fmnras%2Farticle%2F474%2F3%2F2924%2F4628057&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-16"><a href="#cite_ref-16">^</a> <cite class="kaynak web">Allison, Michael; Schmunk, Robert. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.giss.nasa.gov/tools/mars24/help/notes.html">"Mars24 Sunclock — Time on Mars"</a>. NASA GISS. 24 Ocak 2017 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170124071608/https://www.giss.nasa.gov/tools/mars24/help/notes.html">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 19 Ağustos 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=NASA+GISS&rft.atitle=Mars24+Sunclock+%E2%80%94+Time+on+Mars&rft.aulast=Allison&rft.aufirst=Michael&rft.au=Schmunk%2C+Robert&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.giss.nasa.gov%2Ftools%2Fmars24%2Fhelp%2Fnotes.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-iau2015-17">^ <a href="#cite_ref-iau2015_17-0">a</a> <a href="#cite_ref-iau2015_17-1">b</a> <cite class="kaynak dergi">Archinal, B. A.; Acton, C. H.; A'Hearn, M. F.; Conrad, A.; Consolmagno, G. J.; Duxbury, T.; Hestroffer, D.; Hilton, J. L.; Kirk, R. L.; Klioner, S. A.; McCarthy, D.; Meech, K.; Oberst, J.; Ping, J.; Seidelmann, P. K. (2018). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://link.springer.com/10.1007/s10569-017-9805-5">"Report of the IAU Working Group on Cartographic Coordinates and Rotational Elements: 2015"</a>. Celestial Mechanics and Dynamical Astronomy (İngilizce). 130 (3). s. 22. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2018CeMDA.130...22A">2018CeMDA.130...22A</a>. <a href="/wiki/Say%C4%B1sal_nesne_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1" title="Sayısal nesne tanımlayıcısı">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007/s10569-017-9805-5">10.1007/s10569-017-9805-5</a>. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_S%C3%BCreli_Yay%C4%B1n_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0923-2958">0923-2958</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Report+of+the+IAU+Working+Group+on+Cartographic+Coordinates+and+Rotational+Elements%3A+2015&rft.pages=22&rft.date=2018&rft.issn=0923-2958&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2Fs10569-017-9805-5&rft_id=info%3Abibcode%2F2018CeMDA.130...22A&rft.aulast=Archinal&rft.aufirst=B.+A.&rft.au=Acton%2C+C.+H.&rft.au=A%27Hearn%2C+M.+F.&rft.au=Conrad%2C+A.&rft.au=Consolmagno%2C+G.+J.&rft.au=Duxbury%2C+T.&rft.au=Hestroffer%2C+D.&rft.au=Hilton%2C+J.+L.&rft.au=Kirk%2C+R.+L.&rft.au=Klioner%2C+S.+A.&rft.au=McCarthy%2C+D.&rft.au=Meech%2C+K.&rft.au=Oberst%2C+J.&rft.au=Ping%2C+J.&rft.au=Seidelmann%2C+P.+K.&rft_id=http%3A%2F%2Flink.springer.com%2F10.1007%2Fs10569-017-9805-5&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-MallamaMars-18"><a href="#cite_ref-MallamaMars_18-0">^</a> <cite class="kaynak dergi">Mallama, A. (2007). "The magnitude and albedo of Mars". Icarus. 192 (2). ss. 404-416. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2007Icar..192..404M">2007Icar..192..404M</a>. <a href="/wiki/Say%C4%B1sal_nesne_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1" title="Sayısal nesne tanımlayıcısı">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1016/j.icarus.2007.07.011">10.1016/j.icarus.2007.07.011</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+magnitude+and+albedo+of+Mars&rft.pages=404-416&rft.date=2007&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.icarus.2007.07.011&rft_id=info%3Abibcode%2F2007Icar..192..404M&rft.au=Mallama%2C+A.&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-American_Chemical_Society_2013-19"><a href="#cite_ref-American_Chemical_Society_2013_19-0">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230127144936/https://www.acs.org/climatescience/energybalance/planetarytemperatures.html">"Atmospheres and Planetary Temperatures"</a>. American Chemical Society. 18 Temmuz 2013. 27 Ocak 2023 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.acs.org/climatescience/energybalance/planetarytemperatures.html">kaynağından</a> arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2023.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=American+Chemical+Society&rft.atitle=Atmospheres+and+Planetary+Temperatures&rft.date=2013-07-18&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.acs.org%2Fclimatescience%2Fenergybalance%2Fplanetarytemperatures.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-hot-20">^ <a href="#cite_ref-hot_20-0">a</a> <a href="#cite_ref-hot_20-1">b</a> <a href="#cite_ref-hot_20-2">c</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131102112312/http://marsrover.nasa.gov/spotlight/20070612.html">"Mars Exploration Rover Mission: Spotlight"</a>. Marsrover.nasa.gov. 12 Temmuz 2007. 2 Kasım 2013 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://marsrover.nasa.gov/spotlight/20070612.html">kaynağından</a> arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Marsrover.nasa.gov&rft.atitle=Mars+Exploration+Rover+Mission%3A+Spotlight&rft.date=2007-07-12&rft_id=http%3A%2F%2Fmarsrover.nasa.gov%2Fspotlight%2F20070612.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-Marstemp-21"><a href="#cite_ref-Marstemp_21-0">^</a> <cite class="kaynak web">Sharp, Tim; Gordon, Jonathan; Tillman, Nola (31 Ocak 2022). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.space.com/16907-what-is-the-temperature-of-mars.html">"What is the Temperature of Mars?"</a>. Space.com (İngilizce). 22 Nisan 2020 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200422175412/https://www.space.com/16907-what-is-the-temperature-of-mars.html">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 14 Mart 2022.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Space.com&rft.atitle=What+is+the+Temperature+of+Mars%3F&rft.date=2022-01-31&rft.aulast=Sharp&rft.aufirst=Tim&rft.au=Gordon%2C+Jonathan&rft.au=Tillman%2C+Nola&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.space.com%2F16907-what-is-the-temperature-of-mars.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-cold-22"><a href="#cite_ref-cold_22-0">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.astronomycafe.net/qadir/q2681.html">"What is the typical temperature on Mars?"</a>. Astronomycafe.net. 1 Aralık 2016 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161201082040/http://www.astronomycafe.net/qadir/q2681.html">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 14 Ağustos 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Astronomycafe.net&rft.atitle=What+is+the+typical+temperature+on+Mars%3F&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.astronomycafe.net%2Fqadir%2Fq2681.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-barlow08-23"><a href="#cite_ref-barlow08_23-0">^</a> <cite class="kaynak kitap">Barlow, Nadine G. (2008). Mars: an introduction to its interior, surface and atmosphere. Cambridge planetary science. 8. Cambridge University Press. s. 21. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0-521-85226-9" title="Özel:KitapKaynakları/0-521-85226-9">0-521-85226-9</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Mars%3A+an+introduction+to+its+interior%2C+surface+and+atmosphere&rft.series=Cambridge+planetary+science&rft.pages=21&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=2008&rft.isbn=0-521-85226-9&rft.aulast=Barlow&rft.aufirst=Nadine+G.&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-ercilasun-24">^ <a href="#cite_ref-ercilasun_24-0">a</a> <a href="#cite_ref-ercilasun_24-1">b</a> <cite class="kaynak kitap">Ercilasun, Ahmet B.; Akkoyunlu, Ziyat (2014). Dȋvânu Lugâti't-Türk : giriş-metin-çeviri-notlar-dizin. Türk Dil Kurumu Yayınları. s. 571. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_Kitap_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Kitap Numarası">ISBN</a> <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/978-975-16-2837-4" title="Özel:KitapKaynakları/978-975-16-2837-4">978-975-16-2837-4</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=D%C8%8Bv%C3%A2nu+Lug%C3%A2ti%27t-T%C3%BCrk+%3A+giri%C5%9F-metin-%C3%A7eviri-notlar-dizin&rft.pages=571&rft.pub=T%C3%BCrk+Dil+Kurumu+Yay%C4%B1nlar%C4%B1&rft.date=2014&rft.isbn=978-975-16-2837-4&rft.aulast=Ercilasun&rft.aufirst=Ahmet+B.&rft.au=Akkoyunlu%2C+Ziyat&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-:0-25">^ <a href="#cite_ref-:0_25-0">a</a> <a href="#cite_ref-:0_25-1">b</a> <a href="#cite_ref-:0_25-2">c</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tubaterim.gov.tr/">"mars"</a>. TÜBA. 8 Mayıs 2020 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200508105918/http://www.tubaterim.gov.tr/">arşivlendi</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=mars&rft.pub=T%C3%9CBA&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.tubaterim.gov.tr%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">^</a> Ashley Yeager (July 19, 2008). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencenews.org/view/generic/id/33622/title/Impact_may_have_transformed_Mars_">Impact May Have Transformed Mars</a> 14 Eylül 2012 tarihinde <a href="/wiki/Archive.is" class="mw-redirect" title="Archive.is">Archive.is</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20120914153420/http://www.sciencenews.org/view/generic/id/33622/title/Impact_may_have_transformed_Mars_">arşivlendi</a>". ScienceNews.org. </li> <li id="cite_note-27"><a href="#cite_ref-27">^</a> Ian Sample (June 26,2008). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.guardian.co.uk/science/2008/jun/26/mars.asteroid?gusrc=rss&feed=science">Cataclysmic impact created north-south divide on Mars</a> 28 Haziran 2008 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080628030623/http://www.guardian.co.uk/science/2008/jun/26/mars.asteroid?gusrc=rss&feed=science">arşivlendi</a>.". Science @ guardian.co.uk. </li> <li id="cite_note-28"><a href="#cite_ref-28">^</a> Trudy E. Bell and Tony Phillips (March 12, 2002). " <a rel="nofollow" class="external text" href="https://science.nasa.gov/headlines/y2002/12mar%5Fwaterplanet.htm">Once Upon a Water Planet</a> 1 Haziran 2008 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080601051757/http://science.nasa.gov/headlines/y2002/12mar_waterplanet.htm">arşivlendi</a>. ".Science @ NASA. Retrieved on 2008-06-21. </li> <li id="cite_note-esa.int-29">^ <a href="#cite_ref-esa.int_29-0">a</a> <a href="#cite_ref-esa.int_29-1">b</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esa.int/SPECIALS/Mars_Express/SEMGKA808BE_0.html">"Water ice in crater at Martian north pole"</a>. 2 Ekim 2012 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/6B75zjwiu?url=http://www.esa.int/SPECIALS/Mars_Express/SEMGKA808BE_0.html">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 7 Şubat 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Water+ice+in+crater+at+Martian+north+pole&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.esa.int%2FSPECIALS%2FMars_Express%2FSEMGKA808BE_0.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-jsg.utexas.edu-30">^ <a href="#cite_ref-jsg.utexas.edu_30-0">a</a> <a href="#cite_ref-jsg.utexas.edu_30-1">b</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110725200229/http://www.jsg.utexas.edu/news/rels/112008.html">"Scientists Discover Concealed Glaciers on Mars at Mid-Latitudes"</a>. 25 Temmuz 2011 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.jsg.utexas.edu/news/rels/112008.html">kaynağından</a> arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Scientists+Discover+Concealed+Glaciers+on+Mars+at+Mid-Latitudes&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.jsg.utexas.edu%2Fnews%2Frels%2F112008.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-31"><a href="#cite_ref-31">^</a> NASA (2008-07-31). "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/mission_pages/phoenix/news/phoenix-20080731.html">NASA Spacecraft Confirms Martian Water, Mission Extended</a> 18 Nisan 2012 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120418005710/http://www.nasa.gov/mission_pages/phoenix/news/phoenix-20080731.html">arşivlendi</a>.". Science @ NASA. </li> <li id="cite_note-32"><a href="#cite_ref-32">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/mission_pages/mars/news/mgs-20061206.html">NASA Images Suggest Water Still Flows in Brief Spurts on Mars</a> 7 Ağustos 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110807005557/http://www.nasa.gov/mission_pages/mars/news/mgs-20061206.html">arşivlendi</a>.". NASA/JPL. 2006-12-06. </li> <li id="cite_note-33"><a href="#cite_ref-33">^</a> Webster, G.; Beasley, D. (2005-09-20). "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://mpfwww.jpl.nasa.gov/mgs/newsroom/20050920a.html">Orbiter's Long Life Helps Scientists Track Changes on Mars</a> 30 Nisan 2007 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070430085506/http://mpfwww.jpl.nasa.gov/mgs/newsroom/20050920a.html">arşivlendi</a>.". NASA. </li> <li id="cite_note-ntv.com.tr-34">^ <a href="#cite_ref-ntv.com.tr_34-0">a</a> <a href="#cite_ref-ntv.com.tr_34-1">b</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ntv.com.tr/teknoloji/nasa-marstasu-kaniti-bulduk,1UVZa5Kw5EerluD_CKhNvA">"Arşivlenmiş kopya"</a>. 30 Eylül 2015 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150930003152/http://www.ntv.com.tr/teknoloji/nasa-marstasu-kaniti-bulduk,1UVZa5Kw5EerluD_CKhNvA">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 29 Eylül 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ar%C5%9Fivlenmi%C5%9F+kopya&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ntv.com.tr%2Fteknoloji%2Fnasa-marstasu-kaniti-bulduk%2C1UVZa5Kw5EerluD_CKhNvA&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-daw-35">^ <a href="#cite_ref-daw_35-0">a</a> <a href="#cite_ref-daw_35-1">b</a> <a href="#cite_ref-daw_35-2">c</a> David R. Williams (September 1, 2004). "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/marsfact.html">Mars Fact Sheet</a> 12 Haziran 2010 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100612092806/http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/marsfact.html">arşivlendi</a>.". National Space Science Data Center. NASA. </li> <li id="cite_note-36"><a href="#cite_ref-36">^</a> "Mars". Oxford English Dictionary (3rd ed.). Oxford University Press. Eylül 2005. </li> <li id="cite_note-37"><a href="#cite_ref-37">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://planetarynames.wr.usgs.gov/Page/Planets">"Planetary Names: Planet and Satellite Names and Discoverers"</a>. 21 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140821014052/http://planetarynames.wr.usgs.gov/Page/Planets">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Planetary+Names%3A+Planet+and+Satellite+Names+and+Discoverers&rft_id=https%3A%2F%2Fplanetarynames.wr.usgs.gov%2FPage%2FPlanets&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-38"><a href="#cite_ref-38">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus:text:1999.04.0057:entry=*%29%2Farhs"> Ἄρης]. Liddell, Henry George; Scott, Robert; A Greek–English Lexicon at the Perseus Project</a> </li> <li id="cite_note-39"><a href="#cite_ref-39">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20211016111635/https://naci.cagdassozluk.com/osmanlica-turkce-sozluk-madde-13539.html">"Merrîh"</a>. lugatinaci.com. 16 Ekim 2021 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://naci.cagdassozluk.com/osmanlica-turkce-sozluk-madde-13539.html">kaynağından</a> arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Mart 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Merr%C3%AEh&rft.pub=lugatinaci.com&rft_id=https%3A%2F%2Fnaci.cagdassozluk.com%2Fosmanlica-turkce-sozluk-madde-13539.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-40"><a href="#cite_ref-40">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20241214190225/https://www.nisanyansozluk.com/kelime/sak%C4%B1t">"sakıt"</a>. <a href="/wiki/Ni%C5%9Fanyan_S%C3%B6zl%C3%BCk" class="mw-redirect" title="Nişanyan Sözlük">Nişanyan Sözlük</a>. 14 Aralık 2024 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nisanyansozluk.com/kelime/sak%C4%B1t">kaynağından</a> arşivlendi.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=sak%C4%B1t&rft.pub=Ni%C5%9Fanyan+S%C3%B6zl%C3%BCk&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nisanyansozluk.com%2Fkelime%2Fsak%25C4%25B1t&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-41"><a href="#cite_ref-41">^</a> Peplow, Mark. "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bioedonline.org/news/news-print.cfm?art=953">How Mars got its rust</a> 14 Eylül 2012 tarihinde <a href="/wiki/Archive.is" class="mw-redirect" title="Archive.is">Archive.is</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20120914153630/http://www.bioedonline.org/news/news-print.cfm?art=953">arşivlendi</a>". </li> <li id="cite_note-42"><a href="#cite_ref-42">^</a> <a href="/wiki/Karasal_gezegen" title="Karasal gezegen">Karasal gezegen</a> </li> <li id="cite_note-43"><a href="#cite_ref-43">^</a> Goddard Space Flight Center. "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/centers/goddard/news/topstory/2005/mgs_plates.html">New Map Provides More Evidence Mars Once Like Earth</a> 14 Eylül 2012 tarihinde <a href="/wiki/Archive.is" class="mw-redirect" title="Archive.is">Archive.is</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20120914153601/http://www.nasa.gov/centers/goddard/news/topstory/2005/mgs_plates.html">arşivlendi</a>". </li> <li id="cite_note-44"><a href="#cite_ref-44">^</a> Dave Jacqué (2003-09-26). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.anl.gov/Media_Center/News/2003/030926mars.htm">APS X-rays reveal secrets of Mars' core</a> 9 Ocak 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060109125753/http://www.anl.gov/Media_Center/News/2003/030926mars.htm">arşivlendi</a>." (in English). Argonne National Laboratory. </li> <li id="cite_note-45"><a href="#cite_ref-45">^</a> McMahon, Peter (2008-03-04). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.discoverychannel.ca/reports/article.aspx?aid=7418">Mars avalanche caught on camera</a> 2 Eylül 2021 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210902033507/https://www.ctv.ca/discovery">arşivlendi</a>.". Discovery Channel. CTVglobemedia. </li> <li id="cite_note-46"><a href="#cite_ref-46">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciam.com/article.cfm?id=giant-asteroid-flattened">Giant Asteroid Flattened Half of Mars, Studies Suggest</a> 27 Temmuz 2023 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230727194351/https://www.scientificamerican.com/article/giant-asteroid-flattened/">arşivlendi</a>.". Scientific American. </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2008/06/26/science/space/26mars.html?em&ex=1214712000&en=bd0be05a87523855&ei=5087%0A">Huge Meteor Strike Explains Mars’s Shape, Reports Say</a> 19 Mart 2015 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150319090633/http://www.nytimes.com/2008/06/26/science/space/26mars.html?em&ex=1214712000&en=bd0be05a87523855&ei=5087%0A">arşivlendi</a>.". New York Times. </li> <li id="cite_note-48"><a href="#cite_ref-48">^</a> <cite class="kaynak akademik-dergi">Le Maistre, Sébastien; Rivoldini, Attilio; Caldiero, Alfonso; Yseboodt, Marie; Baland, Rose-Marie; Beuthe, Mikael; Van Hoolst, Tim; Dehant, Véronique; Folkner, William M.; Buccino, Dustin; Kahan, Daniel; Marty, Jean-Charles; Antonangeli, Daniele; Badro, James; Drilleau, Mélanie (14 Haziran 2023). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nature.com/articles/s41586-023-06150-0">"Spin state and deep interior structure of Mars from InSight radio tracking"</a>. Nature (İngilizce). 619 (7971): 733-737. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2023Natur.619..733L">2023Natur.619..733L</a>. <a href="/wiki/Say%C4%B1sal_nesne_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1" title="Sayısal nesne tanımlayıcısı">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038/s41586-023-06150-0">10.1038/s41586-023-06150-0</a>. <a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Standart_S%C3%BCreli_Yay%C4%B1n_Numaras%C4%B1" title="Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1476-4687">1476-4687</a>. <a href="/wiki/PubMed#PubMed_tanımlayıcısı" title="PubMed">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/37316663">37316663</a>. 12 Ekim 2023 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20231012094540/https://www.nature.com/articles/s41586-023-06150-0">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 2 Kasım 2023.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Spin+state+and+deep+interior+structure+of+Mars+from+InSight+radio+tracking&rft.pages=733-737&rft.date=2023-06-14&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fs41586-023-06150-0&rft.issn=1476-4687&rft_id=info%3Apmid%2F37316663&rft_id=info%3Abibcode%2F2023Natur.619..733L&rft.aulast=Le+Maistre&rft.aufirst=S%C3%A9bastien&rft.au=Rivoldini%2C+Attilio&rft.au=Caldiero%2C+Alfonso&rft.au=Yseboodt%2C+Marie&rft.au=Baland%2C+Rose-Marie&rft.au=Beuthe%2C+Mikael&rft.au=Van+Hoolst%2C+Tim&rft.au=Dehant%2C+V%C3%A9ronique&rft.au=Folkner%2C+William+M.&rft.au=Buccino%2C+Dustin&rft.au=Kahan%2C+Daniel&rft.au=Marty%2C+Jean-Charles&rft.au=Antonangeli%2C+Daniele&rft.au=Badro%2C+James&rft.au=Drilleau%2C+M%C3%A9lanie&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nature.com%2Farticles%2Fs41586-023-06150-0&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-49"><a href="#cite_ref-49">^</a> <cite class="kaynak web">Rayne, Elizabeth (2 Temmuz 2023). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://arstechnica.com/science/2023/07/mars-has-liquid-guts-and-strange-insides-insight-suggests/">"Mars has liquid guts and strange insides, InSight suggests"</a>. <a href="/wiki/Ars_Technica" title="Ars Technica">Ars Technica</a> (İngilizce). 3 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230703001553/https://arstechnica.com/science/2023/07/mars-has-liquid-guts-and-strange-insides-insight-suggests/">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 3 Temmuz 2023.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Ars+Technica&rft.atitle=Mars+has+liquid+guts+and+strange+insides%2C+InSight+suggests&rft.date=2023-07-02&rft.aulast=Rayne&rft.aufirst=Elizabeth&rft_id=https%3A%2F%2Farstechnica.com%2Fscience%2F2023%2F07%2Fmars-has-liquid-guts-and-strange-insides-insight-suggests%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-NYT-20231025-50"><a href="#cite_ref-NYT-20231025_50-0">^</a> <cite class="kaynak haber">Andrews, Robin George (25 Ekim 2023). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2023/10/25/science/mars-core-magma-insight.html">"A Radioactive Sea of Magma Hides Under the Surface of Mars - The discovery helped to show why the red planet's core is not as large as earlier estimates had suggested it might be"</a>. <a href="/wiki/The_New_York_Times" title="The New York Times">The New York Times</a>. 25 Ekim 2023 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20231025161022/https://www.nytimes.com/2023/10/25/science/mars-core-magma-insight.html">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 26 Ekim 2023.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=A+Radioactive+Sea+of+Magma+Hides+Under+the+Surface+of+Mars+-+The+discovery+helped+to+show+why+the+red+planet%E2%80%99s+core+is+not+as+large+as+earlier+estimates+had+suggested+it+might+be.&rft.date=2023-10-25&rft.aulast=Andrews&rft.aufirst=Robin+George&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2023%2F10%2F25%2Fscience%2Fmars-core-magma-insight.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-51"><a href="#cite_ref-51">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/7477310.stm">Martian soil 'could support life'</a> 13 Ağustos 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110813170612/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/7477310.stm">arşivlendi</a>.". BBC News. 2008-06-27. </li> <li id="cite_note-52"><a href="#cite_ref-52">^</a> Chang, Alicia. "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.yahoo.com/s/ap/20080805/ap_on_sc/phoenix_mars">Scientists: Salt in Mars soil not bad for life</a> 16 Ağustos 2008 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080816223113/http://news.yahoo.com/s/ap/20080805/ap_on_sc/phoenix_mars">arşivlendi</a>.". AP. </li> <li id="cite_note-53"><a href="#cite_ref-53">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jpl.nasa.gov/news/phoenix/release.php?ArticleID=1816">NASA Spacecraft Analyzing Martian Soil Data</a> 22 Mayıs 2017 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170522063940/https://www.jpl.nasa.gov/news/phoenix/release.php?ArticleID=1816">arşivlendi</a>.". JPL. </li> <li id="cite_note-than-54">^ <a href="#cite_ref-than_54-0">a</a> <a href="#cite_ref-than_54-1">b</a> Than, Ker (13 September 2005). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.space.com/scienceastronomy/050913_titan_life.html%20SPACE.com.">Scientists Reconsider Habitability of Saturn's Moon</a>[<a href="/wiki/Vikipedi:D%C4%B1%C5%9F_ba%C4%9Flant%C4%B1lar#Ölü_dış_bağlantılar_için_ne_yapılabilir?" title="Vikipedi:Dış bağlantılar">ölü/kırık bağlantı</a>]". Science.com. </li> <li id="cite_note-suu-55">^ <a href="#cite_ref-suu_55-0">a</a> <a href="#cite_ref-suu_55-1">b</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/mission_pages/mars/news/mgs-20061206.html.">NASA Images Suggest Water Still Flows in Brief Spurts on Mars</a>[<a href="/wiki/Vikipedi:D%C4%B1%C5%9F_ba%C4%9Flant%C4%B1lar#Ölü_dış_bağlantılar_için_ne_yapılabilir?" title="Vikipedi:Dış bağlantılar">ölü/kırık bağlantı</a>]". NASA. 2006. </li> <li id="cite_note-56"><a href="#cite_ref-56">^</a> Haberle, R. M.; et al. (2001). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.agu.org/pubs/crossref/2001/2000JE001360.shtml">On the possibility of liquid water on present-day Mars</a> 5 Ocak 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090105174537/http://www.agu.org/pubs/crossref/2001/2000JE001360.shtml">arşivlendi</a>.". J. Geophys. Res. 106(E10), 23,317–23,326. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.agu.org/login/">abstract</a> 7 Şubat 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090207030157/http://www.agu.org/login/">arşivlendi</a>., full paper requires purchase or AGU subscription) </li> <li id="cite_note-57"><a href="#cite_ref-57">^</a> Heldmann, Jennifer L.; et al. (2005-05-07), "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://daleandersen.seti.org/Dale_Andersen/Science_articles_files/Heldmann%20et%20al.2005.pdf">Formation of Martian gullies by the action of liquid water flowing under current Martian environmental conditions</a> 1 Ekim 2008 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081001162643/http://daleandersen.seti.org/Dale_Andersen/Science_articles_files/Heldmann%20et%20al.2005.pdf">arşivlendi</a>." (PDF), Journal of Geophysical Research 110: Eo5004, doi:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.agu.org/login/">10.1029/2004JE002261</a> 7 Şubat 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090207030157/http://www.agu.org/login/">arşivlendi</a>., 'conditions such as now occur on Mars, outside of the temperature-pressure stability regime of liquid water' … 'Liquid water is typically stable at the lowest elevations and at low latitudes on the planet because the atmospheric pressure is greater than the vapor pressure of water and surface temperatures in equatorial regions can reach 273 K for parts of the day [Haberle et al., 2001]' </li> <li id="cite_note-kostama-58">^ <a href="#cite_ref-kostama_58-0">a</a> <a href="#cite_ref-kostama_58-1">b</a> Kostama, V.-P.; Kreslavsky, M. A.; Head, J. W. (2006-06-03), "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.agu.org/pubs/crossref/2006/2006GL025946.shtml">Recent high-latitude icy mantle in the northern plains of Mars: Characteristics and ages of emplacement</a> 18 Mart 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090318010946/http://www.agu.org/pubs/crossref/2006/2006GL025946.shtml">arşivlendi</a>.", Geophysical Research Letters 33: L11201, doi:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.agu.org/login/">10.1029/2006GL025946</a> 7 Şubat 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090207030157/http://www.agu.org/login/">arşivlendi</a>., 'Martian high-latitude zones are covered with a smooth, layered ice-rich mantle' </li> <li id="cite_note-59"><a href="#cite_ref-59">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://jpl.nasa.gov/news/news.cfm?release=2007-030">Mars' South Pole Ice Deep and Wide</a> 16 Temmuz 2012 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120716205616/http://www.jpl.nasa.gov/news/news.cfm?release=2007-030">arşivlendi</a>.". NASA. March 15, 2007. </li> <li id="cite_note-60"><a href="#cite_ref-60">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/mission_pages/phoenix/news/phoenix-20080731.html">"NASA (July 31, 2008). "NASA Spacecraft Confirms Martian Water, Mission Extended". Science @ NASA"</a>. 18 Nisan 2012 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120418005710/http://www.nasa.gov/mission_pages/phoenix/news/phoenix-20080731.html">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 7 Şubat 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=NASA+%28July+31%2C+2008%29.+%22NASA+Spacecraft+Confirms+Martian+Water%2C+Mission+Extended%22.+Science+%40+NASA.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nasa.gov%2Fmission_pages%2Fphoenix%2Fnews%2Fphoenix-20080731.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-61"><a href="#cite_ref-61">^</a> Murray, John B.; et al. (2005-03-17), "Evidence from the Mars Express High Resolution Stereo Camera for a frozen sea close to Mars' equator", Nature 434: 352–356, doi:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nature.com/nature/journal/v434/n7031/abs/nature03379.html">10.1038/nature03379 </a> 15 Şubat 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090215194316/http://www.nature.com/nature/journal/v434/n7031/abs/nature03379.html">arşivlendi</a>. </li> <li id="cite_note-62"><a href="#cite_ref-62">^</a> Kerr, Richard A. (March 4, 2005), "Ice or Lava Sea on Mars? A Transatlantic Debate Erupts", Science 307: 1390–1391, doi:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencemag.org/cgi/content/summary/307/5714/1390a">10.1126/science.307.5714.1390a</a> 26 Temmuz 2008 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080726020708/http://www.sciencemag.org/cgi/content/summary/307/5714/1390a">arşivlendi</a>., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15746395">PMID 15746395</a> 23 Kasım 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111123142046/http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15746395">arşivlendi</a>. </li> <li id="cite_note-63"><a href="#cite_ref-63">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/09/150928_mars_bulus">"Arşivlenmiş kopya"</a>. 1 Ekim 2015 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151001003420/http://www.bbc.com/turkce/haberler/2015/09/150928_mars_bulus">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 29 Eylül 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ar%C5%9Fivlenmi%C5%9F+kopya&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bbc.com%2Fturkce%2Fhaberler%2F2015%2F09%2F150928_mars_bulus&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-64"><a href="#cite_ref-64">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/mission_pages/mars/news/mgs-20061206.html">NASA Images Suggest Water Still Flows in Brief Spurts on Mars</a> 7 Ağustos 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110807005557/http://www.nasa.gov/mission_pages/mars/news/mgs-20061206.html">arşivlendi</a>.". NASA. 2006-12-06. </li> <li id="cite_note-65"><a href="#cite_ref-65">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/6214834.stm">Water flowed recently on Mars</a> 11 Ocak 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090111224704/http://news.bbc.co.uk/1/hi/sci/tech/6214834.stm">arşivlendi</a>.". BBC. 2006-12-06. </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=6587226">Water May Still Flow on Mars, NASA Photo Suggests</a> 2 Ocak 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090102233832/http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=6587226">arşivlendi</a>.". NASA. December 6, 2006. </li> <li id="cite_note-67"><a href="#cite_ref-67">^</a> NASA (March 3, 2004).<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.jpl.nasa.gov/releases/2004/88.cfm">Mineral in Mars 'Berries' Adds to Water Story</a> 9 Kasım 2007 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071109185031/http://www.jpl.nasa.gov/releases/2004/88.cfm">arşivlendi</a>.. Press release. </li> <li id="cite_note-68"><a href="#cite_ref-68">^</a> Sheehan, William. "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.uapress.arizona.edu/onlinebks/mars/chap04.htm">Areographers</a> 1 Temmuz 2017 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170701062415/http://www.uapress.arizona.edu/onlinebks/MARS/CHAP04.HTM">arşivlendi</a>.". The Planet Mars: A History of Observation and Discovery. </li> <li id="cite_note-69"><a href="#cite_ref-69">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://library.thinkquest.org/04oct/00843/mars_eng.html">Topography</a> 12 Ekim 2007 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071012215101/http://library.thinkquest.org/04oct/00843/mars_eng.html">arşivlendi</a>.". Think Quest. </li> <li id="cite_note-70"><a href="#cite_ref-70">^</a> Ashley Yeager (19 Temmuz 2008). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencenews.org/view/generic/id/33622/title/Impact_may_have_transformed_Mars_">Impact May Have Transformed Mars</a> 14 Eylül 2012 tarihinde <a href="/wiki/Archive.is" class="mw-redirect" title="Archive.is">Archive.is</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20120914153420/http://www.sciencenews.org/view/generic/id/33622/title/Impact_may_have_transformed_Mars_">arşivlendi</a>". ScienceNews.org. </li> <li id="cite_note-71"><a href="#cite_ref-71">^</a> Ian Sample (26 Haziran 2008). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.guardian.co.uk/science/2008/jun/26/mars.asteroid?gusrc=rss&feed=science">Cataclysmic impact created north-south divide on Mars</a> 28 Haziran 2008 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080628030623/http://www.guardian.co.uk/science/2008/jun/26/mars.asteroid?gusrc=rss&feed=science">arşivlendi</a>.". Science @ guardian.co.uk. </li> <li id="cite_note-72"><a href="#cite_ref-72">^</a> Frommert, H.; Kronberg, C.. "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.seds.org/messier/xtra/Bios/huygens.html">Christiaan Huygens</a> 25 Aralık 2005 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20051225063621/http://www.seds.org/messier/xtra/Bios/huygens.html">arşivlendi</a>.". </li> <li id="cite_note-73"><a href="#cite_ref-73">^</a> Wright, Shawn (2003-03-04). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ivis.eps.pitt.edu/projects/MC/">Infrared Analyses of Small Impact Craters on Earth and Mars</a> 12 Haziran 2007 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070612190405/http://ivis.eps.pitt.edu/projects/MC/">arşivlendi</a>.". University of Pittsburgh. </li> <li id="cite_note-74"><a href="#cite_ref-74">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.windows.ucar.edu/tour/link=/mars/interior/Martian_global_geology.html">Mars Global Geography</a> 15 Haziran 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060615161453/http://www.windows.ucar.edu/tour/link=/mars/interior/Martian_global_geology.html">arşivlendi</a>.". Windows to the Universe. </li> <li id="cite_note-75"><a href="#cite_ref-75">^</a> Lucchitta, B. K.; Rosanova, C. E. (August 26, 2003). "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://astrogeology.usgs.gov/Projects/VallesMarineris/">Valles Marineris; The Grand Canyon of Mars</a> 11 Haziran 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110611053821/http://astrogeology.usgs.gov/Projects/VallesMarineris/">arşivlendi</a>.". USGS. </li> <li id="cite_note-76"><a href="#cite_ref-76">^</a> G. E. Cushing, T. N. Titus, J. J. Wynne, P. R. Christensen. (2007). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2007/pdf/1371.pdf">Themis Observes Possible Cave Skylights on Mars</a> 15 Eylül 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110915195653/http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2007/pdf/1371.pdf">arşivlendi</a>." (PDF). Lunar and Planetary Science XXXVIII. </li> <li id="cite_note-77"><a href="#cite_ref-77">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www4.nau.edu/insidenau/bumps/2007/3_28_07/mars.htm">'Cave entrances' spotted on Mars</a> 28 Ağustos 2007 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070828152139/http://www4.nau.edu/insidenau/bumps/2007/3_28_07/mars.htm">arşivlendi</a>.". NAU. </li> <li id="cite_note-78"><a href="#cite_ref-78">^</a> Philips, Tony (2001). "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://science.nasa.gov/headlines/y2001/ast31jan_1.htm">The Solar Wind at Mars</a> 23 Mart 2010 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100323220121/http://science.nasa.gov/headlines/y2001/ast31jan_1.htm">arşivlendi</a>.". Science@NASA. </li> <li id="cite_note-79"><a href="#cite_ref-79">^</a> R. Lundin, S. Barabash, H. Andersson, M. Holmström, A. Grigoriev, M. Yamauchi, J.-A. Sauvaud, A. Fedorov, E. Budnik, J.-J. Thocaven,2 D. Winningham, R. Frahm, J. Scherrer, J. Sharber, K. Asamura, H. Hayakawa, A. Coates, D. R. Linder, C. Curtis, K. C. Hsieh, B. R. Sandel, M. Grande, M. Carter, D. H. Reading, H. Koskinen, E. Kallio, P. Riihela, W. Schmidt, T. Säles, J. Kozyra, N. Krupp, J. Woch, J. Luhmann, S. McKenna-Lawler, R. Cerulli-Irelli, S. Orsini, M. Maggi, A. Mura, A. Milillo, E. Roelof, D. Williams, S. Livi, P. Brandt, P. Wurz, P. Bochsler (2004). "Solar Wind-Induced Atmospheric Erosion at Mars: First Results from ASPERA-3 on Mars Express". Science 305: 1933–1936. doi:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/305/5692/1933">10.1126/science.1101860</a> 15 Mayıs 2008 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080515213249/http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/305/5692/1933">arşivlendi</a>..<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15448263">PMID 15448263.</a> 23 Kasım 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111123141806/http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15448263">arşivlendi</a>. </li> <li id="cite_note-80"><a href="#cite_ref-80">^</a> David R. Williams (1 Eylül, 2004). "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/marsfact.html">Mars Fact Sheet</a> 12 Haziran 2010 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100612092806/http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/marsfact.html">arşivlendi</a>.". National Space Science Data Center. NASA. </li> <li id="cite_note-81"><a href="#cite_ref-81">^</a> Lemmon; et al. (2004). "Atmospheric Imaging Results from Mars Rovers". Science 306: 1753–1756. doi:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/306/5702/1753">10.1126/science.1104474</a> 19 Haziran 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090619130545/http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/306/5702/1753">arşivlendi</a>.. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15576613">PMID 15576613</a> 23 Kasım 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111123141811/http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15576613">arşivlendi</a>.. </li> <li id="cite_note-82"><a href="#cite_ref-82">^</a> V. Formisano, S. Atreya, T. Encrenaz, N. Ignatiev, M. Giuranna (2004). "Detection of Methane in the Atmosphere of Mars". Science 306: 1758–1761. doi:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/306/5702/1753">10.1126/science.1101732</a> 19 Haziran 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090619130545/http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/306/5702/1753">arşivlendi</a>.. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15514118">PMID 15514118</a> 21 Şubat 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090221013519/http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15514118">arşivlendi</a>.. </li> <li id="cite_note-83"><a href="#cite_ref-83">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esa.int/esaMI/Mars_Express/SEMZ0B57ESD_0.html">Mars Express confirms methane in the Martian atmosphere</a> 30 Ocak 2012 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120130050807/http://www.esa.int/esaMI/Mars_Express/SEMZ0B57ESD_0.html">arşivlendi</a>.". ESA. March 30, 2004. </li> <li id="cite_note-84"><a href="#cite_ref-84">^</a> Martin Baucom (2006). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.americanscientist.org/template/AssetDetail/assetid/49613">Life on Mars?</a> 23 Şubat 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060223045353/http://www.americanscientist.org/template/AssetDetail/assetid/49613">arşivlendi</a>.". American Scientist 94 (2): 119–120. </li> <li id="cite_note-85"><a href="#cite_ref-85">^</a> C. Oze, M. Sharma (2005). "Have olivine, will gas: Serpentinization and the abiogenic production of methane on Mars". Geophys. Res. Lett. 32: L10203. doi:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.agu.org/pubs/crossref/2005/2005GL022691.shtml">10.1029/2005GL022691.</a> 17 Mayıs 2008 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080517003402/http://www.agu.org/pubs/crossref/2005/2005GL022691.shtml">arşivlendi</a>. </li> <li id="cite_note-86"><a href="#cite_ref-86">^</a> J. T. Mellon, W. C. Feldman, T. H. Prettyman (2003). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2004Icar..169..324M">The presence and stability of ground ice in the southern hemisphere of Mars</a> 11 Mart 2008 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080311044831/http://adsabs.harvard.edu/abs/2004Icar..169..324M">arşivlendi</a>.". Icarus 169 (2): 324–340. doi:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6WGF-4BRTD23-1&_user=10&_rdoc=1&_fmt=&_orig=search&_sort=d&view=c&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=c323f45132d6981c487202f2ac3899bf">10.1016/j.icarus.2003.10.022.</a> </li> <li id="cite_note-87"><a href="#cite_ref-87">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://marsrovers.jpl.nasa.gov/gallery/press/opportunity/20041213a.html">Mars Rovers Spot Water-Clue Mineral, Frost, Clouds</a> 24 Şubat 2012 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120224153628/http://marsrovers.jpl.nasa.gov/gallery/press/opportunity/20041213a.html">arşivlendi</a>.". NASA. December 13, 2004. </li> <li id="cite_note-88"><a href="#cite_ref-88">^</a> Haberle, R. M.; et al. (2001). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.agu.org/pubs/crossref/2001/2000JE001360.shtml">On the possibility of liquid water on present-day Mars</a> 5 Ocak 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090105174537/http://www.agu.org/pubs/crossref/2001/2000JE001360.shtml">arşivlendi</a>.". J. Geophys. Res.. 106(E10), 23,317–23,326. (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.agu.org/login/">abstract</a> 7 Şubat 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090207030157/http://www.agu.org/login/">arşivlendi</a>., full paper requires purchase or AGU subscription) </li> <li id="cite_note-89"><a href="#cite_ref-89">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www-mgcm.arc.nasa.gov/mgcm/HTML/WEATHER/surface.html">Mars' desert surface...</a> 7 Temmuz 2007 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070707084938/http://www-mgcm.arc.nasa.gov/mgcm/HTML/WEATHER/surface.html">arşivlendi</a>.". MGCM Press release. NASA. </li> <li id="cite_note-90"><a href="#cite_ref-90">^</a> Goodman, Jason C (September 22, 1997). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mit.edu/people/goodmanj/terraforming/terraforming.html">The Past, Present, and Possible Future of Martian Climate</a> 10 Kasım 2010 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101110051940/http://www.mit.edu/people/goodmanj/terraforming/terraforming.html">arşivlendi</a>.". MIT. </li> <li id="cite_note-91"><a href="#cite_ref-91">^</a> Philips, Tony (2001-07-16). "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://science.nasa.gov/headlines/y2001/ast16jul_1.htm">Planet Gobbling Dust Storms</a> 13 Haziran 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060613062647/http://science.nasa.gov/headlines/y2001/ast16jul_1.htm">arşivlendi</a>.". Science @ NASA. </li> <li id="cite_note-92"><a href="#cite_ref-92">^</a> Darling, David. "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.daviddarling.info/encyclopedia/M/Marspoles.html">Mars, polar caps, ENCYCLOPEDIA OF ASTROBIOLOGY, ASTRONOMY, AND SPACEFLIGHT</a> 13 Ağustos 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110813235343/http://www.daviddarling.info/encyclopedia/M/Marspoles.html">arşivlendi</a>.". </li> <li id="cite_note-93"><a href="#cite_ref-93">^</a> Phillips, Tony. "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://science.nasa.gov/headlines/y2003/07aug_southpole.htm">Mars is Melting, Science at NASA</a> 24 Şubat 2007 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070224153145/http://science.nasa.gov/headlines/y2003/07aug_southpole.htm">arşivlendi</a>.". </li> <li id="cite_note-94"><a href="#cite_ref-94">^</a> J. J. Plaut, G. Picardi, A. Safaeinili, A. B. Ivanov, S. M. Milkovich, A. Cicchetti, W. Kofman, J. Mouginot, W. M. Farrell, R. J. Phillips, S. M. Clifford, A. Frigeri, R. Orosei, C. Federico, I. P. Williams, D. A. Gurnett, E. Nielsen, T. Hagfors, E. Heggy, E. R. Stofan, D. Plettemeier, T. R. Watters, C. J. Leuschen, P. Edenhofer (2007). "Subsurface Radar Sounding of the South Polar Layered Deposits of Mars". Science 315: 92. doi:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/316/5821/92">10.1126/science.1139672</a> 21 Ağustos 2008 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080821010603/http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/316/5821/92">arşivlendi</a>.. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17363628">PMID 17363628</a> 23 Kasım 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111123141027/http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17363628">arşivlendi</a>.. </li> <li id="cite_note-95"><a href="#cite_ref-95">^</a> Pelletier J. D. (2004). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gsajournals.org/perlserv/?request=get-abstract&doi=10.1130%2FG20228.2">How do spiral troughs form on Mars?</a> 27 Kasım 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111127042305/http://www.gsajournals.org/perlserv/?request=get-abstract&doi=10.1130%2FG20228.2">arşivlendi</a>.". Geology 32: 365–367. doi:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://geology.gsapubs.org/cgi/content/abstract/32/4/365">10.1130/G20228.2</a>. </li> <li id="cite_note-96"><a href="#cite_ref-96">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.marstoday.com/viewpr.html?pid=13914">MarsToday.Com</a>[<a href="/wiki/Vikipedi:D%C4%B1%C5%9F_ba%C4%9Flant%C4%B1lar#Ölü_dış_bağlantılar_için_ne_yapılabilir?" title="Vikipedi:Dış bağlantılar">ölü/kırık bağlantı</a>]". Mars Polar Cap Mysery Solved. </li> <li id="cite_note-97"><a href="#cite_ref-97">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://main.chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/MarsDist.html">Mars' Orbital eccentricity over time</a> 7 Mart 2008 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080307134233/http://main.chemistry.unina.it/~alvitagl/solex/MarsDist.html">arşivlendi</a>.". Solex. Universita' degli Studi di Napoli Federico II. 2003. </li> <li id="cite_note-98"><a href="#cite_ref-98">^</a> Jean Meeus (March 2003). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ips-planetarium.org/planetarian/articles/whenmars.html">When Was Mars Last This Close?</a> 16 Mayıs 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110516013312/http://www.ips-planetarium.org/planetarian/articles/whenmars.html">arşivlendi</a>.". International Planetarium Society. </li> <li id="cite_note-99"><a href="#cite_ref-99">^</a> Ron Baalke (2003-08-22). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mail-archive.com/meteorite-list@meteoritecentral.com/msg14044.html">Mars Makes Closest Approach In Nearly 60,000 Years</a> 2 Temmuz 2015 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20150702061723/http://www.mail-archive.com/meteorite-list@meteoritecentral.com/msg14044.html">arşivlendi</a>.". meteorite-list. </li> <li id="cite_note-100"><a href="#cite_ref-100">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://sci.esa.int/science-e/www/object/index.cfm?fobjectid=31031">Close Inspection for Phobos</a> 14 Ocak 2012 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120114161949/http://sci.esa.int/science-e/www/object/index.cfm?fobjectid=31031">arşivlendi</a>.". ESA website. </li> <li id="cite_note-101"><a href="#cite_ref-101">^</a> Ellis, Scott. "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://calspace.ucsd.edu/Mars99/docs/library/science/geological_history/moons1.html">Geological History: Moons of Mars</a> 17 Mayıs 2007 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070517181817/http://calspace.ucsd.edu/Mars99/docs/library/science/geological_history/moons1.html">arşivlendi</a>.". CalSpace. </li> <li id="cite_note-nineplanets-102">^ <a href="#cite_ref-nineplanets_102-0">a</a> <a href="#cite_ref-nineplanets_102-1">b</a> Arnett, Bill (2004-11-20). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nineplanets.org/phobos.html">Phobos</a> 14 Ağustos 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110814145523/http://nineplanets.org/phobos.html">arşivlendi</a>.". nineplanets. </li> <li id="cite_note-103"><a href="#cite_ref-103">^</a> Helen Briggs (BBC science reporter, Boston) (2008-02-15). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/7248062.stm">Early Mars 'too salty' for life</a> 17 Mayıs 2012 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120517125109/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/7248062.stm">arşivlendi</a>.". BBC News. </li> <li id="cite_note-104"><a href="#cite_ref-104">^</a> The Carnegie Institution Geophysical Laboratory Seminar, "Analysis of evidence of Mars life" held 05/14/2007; Summary of the lecture given by Gilbert V. Levin, Ph.D. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="http://arxiv.org/abs/0705.3176">[1]</a> 30 Temmuz 2016 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160730042721/https://arxiv.org/abs/0705.3176">arşivlendi</a>., published by Electroneurobiología vol. 15 (2), pp. 39-47, 2007 </li> <li id="cite_note-105"><a href="#cite_ref-105">^</a> Navarro-González, R; Navarro, K. F.; de la Rosa, J., Iñiguez, E.; Molina, P.; Miranda, L. D.; Morales, P; Cienfuegos, E.; Coll, P.; Raulin, F., Amils, R. and McKay, C. P. (2006), "The limitations on organic detection in Mars-like soils by thermal volatilization-gas chromato-graphy-MS and their implications for the Viking results", Proc. Natl. Academy of Sciences 103 (44), 16089-16094. </li> <li id="cite_note-106"><a href="#cite_ref-106">^</a> Chambers, Paul (1999), Life on Mars; The Complete Story, London: Blandford, <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0713727470" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-7137-2747-0</a> </li> <li id="cite_note-107"><a href="#cite_ref-107">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110728154214/http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Gillevinia-straata">"Gillevinia-straata"</a>. 28 Temmuz 2011 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nationmaster.com/encyclopedia/Gillevinia-straata">kaynağından</a> arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Şubat 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Gillevinia-straata&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nationmaster.com%2Fencyclopedia%2FGillevinia-straata&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-108"><a href="#cite_ref-108">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/mission_pages/phoenix/news/phoenix-20080626.html">Phoenix Returns Treasure Trove for Science</a> 13 Kasım 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111113100938/http://www.nasa.gov/mission_pages/phoenix/news/phoenix-20080626.html">arşivlendi</a>.". NASA/JPL. 2008-06-26. </li> <li id="cite_note-109"><a href="#cite_ref-109">^</a> Evidence for ancient Martian life. E. K. Gibson Jr., F. Westall, D. S. McKay, K. Thomas-Keprta, S. Wentworth, and C. S. Romanek, Mail Code SN2, NASA Johnson Space Center, Houston TX 77058, USA. </li> <li id="cite_note-110"><a href="#cite_ref-110">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://tin.er.usgs.gov/meteor/metbull.php?sea=alh+84001&sfor=names&ants=&falls=&stype=contains&lrec=50&map=ge&browse=&country=All&srt=name&categ=All&mblist=All&phot=&snew=0&pnt=no&code=604">Allan Hills 84001</a> 12 Şubat 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090212180710/http://tin.er.usgs.gov/meteor/metbull.php?sea=alh+84001&sfor=names&ants=&falls=&stype=contains&lrec=50&map=ge&browse=&country=All&srt=name&categ=All&mblist=All&phot=&snew=0&pnt=no&code=604">arşivlendi</a>.". The Meteorolitical Society. April 2008. </li> <li id="cite_note-111"><a href="#cite_ref-111">^</a> Crenson, Matt (2006-08-06). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.space.com/scienceastronomy/ap_060806_mars_rock.html">After 10 years, few believe life on Mars</a> 9 Ağustos 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060809161936/http://www.space.com/scienceastronomy/ap_060806_mars_rock.html">arşivlendi</a>.". Associated Press (<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.space.com/">on space.com.</a> 24 Şubat 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110224025431/http://www.space.com/">arşivlendi</a>.) </li> <li id="cite_note-112"><a href="#cite_ref-112">^</a> McKay, D.S., Gibson, E.K., ThomasKeprta, K.L., Vali, H., Romanek, C.S., Clemett, S.J., Chillier, X.D.F., Maechling, C.R., Zare, R.N. (1996). "Search for Past Life on Mars: Possible Relic Biogenic Activity in Martian Meteorite ALH84001". Science 273: 924–930. doi:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/273/5277/924">10.1126/science.273.5277.924</a> 1 Şubat 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090201155506/http://sciencemag.org/cgi/content/abstract/273/5277/924">arşivlendi</a>..<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8688069">PMID 8688069</a> 11 Aralık 2008 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081211083818/http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8688069">arşivlendi</a>.. </li> <li id="cite_note-113"><a href="#cite_ref-113">^</a> Vladimir A. Krasnopolsky, Jean-Pierre Maillard, Tobias C. Owen (2004). "Detection of methane in the Martian atmosphere: evidence for life?". Icarus 172: 537–547. doi:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencedirect.com/science?_ob=ArticleURL&_udi=B6WGF-4D4PR3P-4&_user=10&_rdoc=1&_fmt=&_orig=search&_sort=d&view=c&_acct=C000050221&_version=1&_urlVersion=0&_userid=10&md5=84aab747369d1e8955bc15a74a9e00ac">10.1016/j.icarus.2004.07.004</a>[<a href="/wiki/Vikipedi:D%C4%B1%C5%9F_ba%C4%9Flant%C4%B1lar#Ölü_dış_bağlantılar_için_ne_yapılabilir?" title="Vikipedi:Dış bağlantılar">ölü/kırık bağlantı</a>]. </li> <li id="cite_note-114"><a href="#cite_ref-114">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nature.com/news/2005/050221/full/050221-15.html">Formaldehyde claim inflames Martian debate</a> 27 Şubat 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090227022702/http://www.nature.com/news/2005/050221/full/050221-15.html">arşivlendi</a>.". Nature. February 25, 2005. doi:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nature.com/news/2005/050221/full/news050221-15.html">10.1038/news050221-15</a> 26 Aralık 2008 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081226215939/http://www.nature.com/news/2005/050221/full/news050221-15.html">arşivlendi</a>.. </li> <li id="cite_note-115"><a href="#cite_ref-115">^</a> Gánti, Tibor; András Horváth, Szaniszló Bérczi, Albert Gesztesi and Eörs Szathmáry (2003-10-31). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.springerlink.com/content/ut8r78131173254n/">Dark Dune Spots: Possible Biomarkers on Mars?</a>[<a href="/wiki/Vikipedi:D%C4%B1%C5%9F_ba%C4%9Flant%C4%B1lar#Ölü_dış_bağlantılar_için_ne_yapılabilir?" title="Vikipedi:Dış bağlantılar">ölü/kırık bağlantı</a>]". Origins of Life and Evolution of Biospheres Volume 33 (Numbers 4-5): 515-557. doi:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.springerlink.com/content/ut8r78131173254n/">10.1023/A:1025705828948</a>[<a href="/wiki/Vikipedi:D%C4%B1%C5%9F_ba%C4%9Flant%C4%B1lar#Ölü_dış_bağlantılar_için_ne_yapılabilir?" title="Vikipedi:Dış bağlantılar">ölü/kırık bağlantı</a>]. Retrieved on 18 November 2008. </li> <li id="cite_note-116"><a href="#cite_ref-116">^</a> Gánti, T. et al, "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2003/pdf/1134.pdf">Evidence For Water by Mars Odyssey is Compatible with a Biogenic DDS-Formation Process</a> 27 Şubat 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090227014653/http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2003/pdf/1134.pdf">arşivlendi</a>.". (PDF) Lunar and Planetary Science Conference XXXVI (2003) </li> <li id="cite_note-117"><a href="#cite_ref-117">^</a> Horváth, A., et al, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2005/pdf/1128.pdf">Annual Change of Martian DDS-Seepages</a> 27 Şubat 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090227014656/http://www.lpi.usra.edu/meetings/lpsc2005/pdf/1128.pdf">arşivlendi</a>.. (PDF) Lunar and Planetary Science Conference XXXVI (2005). </li> <li id="cite_note-118"><a href="#cite_ref-118">^</a> DasSarma,Shiladitya. "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.asm.org/ASM/files/ccLibraryFiles/Filename/000000002127/znw00306000120.pdf">Extreme Halophiles Are Models for Astrobiology</a> 2 Şubat 2007 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070202065749/http://www.asm.org/ASM/files/ccLibraryFiles/Filename/000000002127/znw00306000120.pdf">arşivlendi</a>." (PDF). </li> <li id="cite_note-119"><a href="#cite_ref-119">^</a> Vasavada, A.; K. E. Herkenhoff (1999). "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://mars.jpl.nasa.gov/mgs/sci/fifthconf99/6086.pdf">SURFACE PROPERTIES OF MARS’ POLAR LAYERED DEPOSITS AND POLAR LANDING SITES</a> 27 Şubat 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090227014654/http://mars.jpl.nasa.gov/mgs/sci/fifthconf99/6086.pdf">arşivlendi</a>.." (PDF). NASA. </li> <li id="cite_note-120"><a href="#cite_ref-120">^</a> " <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esa.int/esaCP/ASE4YZ9KOYC_FeatureWeek_1.html#subhead2">Martian spots warrant a close look</a> 16 Haziran 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090616040905/http://www.esa.int/esaCP/ASE4YZ9KOYC_FeatureWeek_1.html#subhead2">arşivlendi</a>.". European Space Agency. March 13, 2002. </li> <li id="cite_note-121"><a href="#cite_ref-121">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.mub.eps.manchester.ac.uk/science-engineering/2018/02/01/life-mars-graphene-make-reality/">"Life on Mars? Graphene could make it a reality"</a>. Hayley Cox. The University of Manchester. 1 Şubat 2018. 5 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200705085629/https://www.mub.eps.manchester.ac.uk/science-engineering/2018/02/01/life-mars-graphene-make-reality/">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Hayley+Cox&rft.atitle=Life+on+Mars%3F+Graphene+could+make+it+a+reality&rft.date=2018-02-01&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.mub.eps.manchester.ac.uk%2Fscience-engineering%2F2018%2F02%2F01%2Flife-mars-graphene-make-reality%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-122"><a href="#cite_ref-122">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151002223324/http://nationalgeographic.com.tr/makale/kesfet/marstaki-su-ne-anlama-geliyor/2600">"Arşivlenmiş kopya"</a>. 2 Ekim 2015 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://nationalgeographic.com.tr/makale/kesfet/marstaki-su-ne-anlama-geliyor/2600">kaynağından</a> arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ekim 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ar%C5%9Fivlenmi%C5%9F+kopya&rft_id=http%3A%2F%2Fnationalgeographic.com.tr%2Fmakale%2Fkesfet%2Fmarstaki-su-ne-anlama-geliyor%2F2600&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-123"><a href="#cite_ref-123">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://burro.astr.cwru.edu/stu/20th_far_mars.html">Other Mars Missions</a> 30 Mayıs 2012 tarihinde <a href="/wiki/Archive.is" class="mw-redirect" title="Archive.is">Archive.is</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20120530021429/http://burro.astr.cwru.edu/stu/20th_far_mars.html">arşivlendi</a>". Journey through the galaxy. </li> <li id="cite_note-124"><a href="#cite_ref-124">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cnn.com/TECH/9706/pathfinder/surveyor/">Mars Global Surveyor</a> 15 Nisan 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060415081709/http://www.cnn.com/TECH/9706/pathfinder/surveyor/">arşivlendi</a>.". CNN- Destination Mars. </li> <li id="cite_note-125"><a href="#cite_ref-125">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://phoenix.lpl.arizona.edu/05_25_pr.php">Mars Pulls Phoenix In</a> 27 Mayıs 2008 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080527230312/http://phoenix.lpl.arizona.edu/05_25_pr.php">arşivlendi</a>.". University of Arizona Phoenix mission Website. </li> <li id="cite_note-126"><a href="#cite_ref-126">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/missions/solarsystem/phoenix_water.html">Phoenix: The Search for Water</a> 11 Ocak 2012 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120111131124/http://www.nasa.gov/missions/solarsystem/phoenix_water.html">arşivlendi</a>.". NASA website. </li> <li id="cite_note-127"><a href="#cite_ref-127">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://uanews.org/node/20276Frozen">Water Confirmed on Mars</a>[<a href="/wiki/Vikipedi:D%C4%B1%C5%9F_ba%C4%9Flant%C4%B1lar#Ölü_dış_bağlantılar_için_ne_yapılabilir?" title="Vikipedi:Dış bağlantılar">ölü/kırık bağlantı</a>]". UANews.org. </li> <li id="cite_note-128"><a href="#cite_ref-128">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://mars.jpl.nasa.gov/odyssey/newsroom/pressreleases/20081009a.html">NASA's Mars Odyssey Shifting Orbit for Extended Mission</a> 13 Mart 2012 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120313183655/http://mars.jpl.nasa.gov/odyssey/newsroom/pressreleases/20081009a.html">arşivlendi</a>.". nasa.com. October 9, 2008. </li> <li id="cite_note-129"><a href="#cite_ref-129">^</a> Britt, Robert (March 14, 2003). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.space.com/missionlaunches/odyssey_update_030314.html">Odyssey Spacecraft Generates New Mars Mysteries</a> 5 Aralık 2003 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20031205042800/http://www.space.com/missionlaunches/odyssey_update_030314.html">arşivlendi</a>.". Space.com. </li> <li id="cite_note-130"><a href="#cite_ref-130">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ntvmsnbc.com/id/25408364/">"Arşivlenmiş kopya"</a>. 24 Ocak 2013 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130124000419/http://www.ntvmsnbc.com/id/25408364/">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 5 Mart 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ar%C5%9Fivlenmi%C5%9F+kopya&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ntvmsnbc.com%2Fid%2F25408364%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-131"><a href="#cite_ref-131">^</a> Bertaux, Jean-Loup; et al. (June 9, 2005). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nature.com/nature/journal/v435/n7043/abs/nature03603.html">Discovery of an aurora on Mars</a> 29 Eylül 2007 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070929162314/http://www.nature.com/nature/journal/v435/n7043/abs/nature03603.html">arşivlendi</a>.". Nature Magazine. </li> <li id="cite_note-132"><a href="#cite_ref-132">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.emiratesmarsmission.ae/">"Home"</a>. www.emiratesmarsmission.ae (İngilizce). 16 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200716052916/https://www.emiratesmarsmission.ae/">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 29 Mart 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.emiratesmarsmission.ae&rft.atitle=Home&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.emiratesmarsmission.ae%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-133"><a href="#cite_ref-133">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://mars.nasa.gov/technology/helicopter/#">"Mars helikopteri NASA Mars"</a>. 16 Nisan 2020 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200416082901/https://mars.nasa.gov/technology/helicopter/">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Mars+helikopteri+NASA+Mars&rft_id=https%3A%2F%2Fmars.nasa.gov%2Ftechnology%2Fhelicopter%2F%23&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-134"><a href="#cite_ref-134">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/mission_pages/mars/news/maven_20080915.html">"NASA Selects 'MAVEN' Mission to Study Mars Atmosphere"</a>. 19 Haziran 2009 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090619181039/http://www.nasa.gov/mission_pages/mars/news/maven_20080915.html">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 8 Şubat 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=NASA+Selects+%27MAVEN%27+Mission+to+Study+Mars+Atmosphere&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nasa.gov%2Fmission_pages%2Fmars%2Fnews%2Fmaven_20080915.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-135"><a href="#cite_ref-135">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esa.int/Newsroom/Press_Releases/Second_ExoMars_mission_moves_to_next_launch_opportunity_in_2020">"N° 11–2016: Second ExoMars mission moves to next launch opportunity in 2020"</a>. ESA. 2 Mayıs 2016. 9 Şubat 2019 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190209135652/http://www.esa.int/For_Media/Press_Releases/Second_ExoMars_mission_moves_to_next_launch_opportunity_in_2020">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 5 Temmuz 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=N%C2%B0+11%E2%80%932016%3A+Second+ExoMars+mission+moves+to+next+launch+opportunity+in+2020&rft.pub=ESA&rft.date=2016-05-02&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.esa.int%2FNewsroom%2FPress_Releases%2FSecond_ExoMars_mission_moves_to_next_launch_opportunity_in_2020&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-136"><a href="#cite_ref-136">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://t24.com.tr/haber/rusya-avrupa-mars-gorevi-exo-mars-askiya-alindi,1021652">"Rusya-Avrupa Mars görevi ExoMars askıya alındı"</a>. T24. 17 Şubat 2023 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20230217091953/https://t24.com.tr/haber/rusya-avrupa-mars-gorevi-exo-mars-askiya-alindi,1021652">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 17 Şubat 2023.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=T24&rft.atitle=Rusya-Avrupa+Mars+g%C3%B6revi+ExoMars+ask%C4%B1ya+al%C4%B1nd%C4%B1&rft_id=https%3A%2F%2Ft24.com.tr%2Fhaber%2Frusya-avrupa-mars-gorevi-exo-mars-askiya-alindi%2C1021652&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-137"><a href="#cite_ref-137">^</a> Rincon, Paul (November 10, 2006). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/6133712.stm">European Mars launch pushed back</a> 17 Mayıs 2012 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120517125320/http://news.bbc.co.uk/2/hi/science/nature/6133712.stm">arşivlendi</a>.". </li> <li id="cite_note-138"><a href="#cite_ref-138">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ava.fmi.fi/metnet-portal/?sivu=mainpage">Introduction to the MetNet Mars Mission</a> 22 Mart 2012 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120322072231/http://www.ava.fmi.fi/metnet-portal/?sivu=mainpage">arşivlendi</a>.". Finnish Meteorological Institute. </li> <li id="cite_note-139"><a href="#cite_ref-139">^</a> " <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ava.fmi.fi/metnet-portal/precursor/?sivu=launch">The MetNet Mars Precursor Mission</a> 22 Mart 2012 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120322072243/http://www.ava.fmi.fi/metnet-portal/precursor/?sivu=launch">arşivlendi</a>.". Finnish Meteorological Institute. </li> <li id="cite_note-140"><a href="#cite_ref-140">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://news.yahoo.com/s/afp/20070924/ts_alt_afp/spaceconferenceindiausmars_070924135921">NASA aims to put man on Mars by 2037</a>". </li> <li id="cite_note-141"><a href="#cite_ref-141">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/">"Arşivlenmiş kopya"</a>. 24 Şubat 2011 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110224012214/http://www.nasa.gov/">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 10 Ekim 2015.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Ar%C5%9Fivlenmi%C5%9F+kopya&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nasa.gov%2F&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-142"><a href="#cite_ref-142">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esa.int/SPECIALS/Aurora/ESAONKTHN6D_0.html">Liftoff for Aurora: Europe’s first steps to Mars, the Moon and beyond</a> 2 Ekim 2010 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101002175305/http://www.esa.int/SPECIALS/Aurora/ESAONKTHN6D_0.html">arşivlendi</a>.". October 11, 2002. </li> <li id="cite_note-143"><a href="#cite_ref-143">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20131109170020/http://www.mars-one.com/en/about-mars-one/about-mars-one">"About"</a> (İngilizce). Mars One. 9 Kasım 2013 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://mars-one.com/en/about-mars-one/about-mars-one">kaynağından</a> arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Ağustos 2013.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=About&rft.pub=Mars+One&rft_id=http%3A%2F%2Fmars-one.com%2Fen%2Fabout-mars-one%2Fabout-mars-one&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-144"><a href="#cite_ref-144">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.planetary.org/explore/topics/mars/deimos.html">Deimos</a> 7 Mayıs 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060507050759/http://www.planetary.org/explore/topics/mars/deimos.html">arşivlendi</a>.". Planetary Societies's Explore the Cosmos. </li> <li id="cite_note-145"><a href="#cite_ref-145">^</a> Bertaux, Jean-Loup; et al. (2005-06-09). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nature.com/nature/journal/v435/n7043/abs/nature03603.html">Discovery of an aurora on Mars</a> 29 Eylül 2007 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070929162314/http://www.nature.com/nature/journal/v435/n7043/abs/nature03603.html">arşivlendi</a>.". Nature Magazine. </li> <li id="cite_note-146"><a href="#cite_ref-146">^</a> " <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.shallowsky.com/mars.html">Mars Observing FAQ</a> 14 Mart 2012 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20120314034128/http://www.shallowsky.com/mars.html">arşivlendi</a>.". Shallow Sky. </li> <li id="cite_note-147"><a href="#cite_ref-147">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://earthsky.org/sky-archive/close-and-far-martian-oppositions">The cycle of close and far Martian oppositions</a> 11 Mart 2020 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20200311090237/https://earthsky.org/sky-archive/close-and-far-martian-oppositions">arşivlendi</a>.". EarthSky. 30 Temmuz 2018. </li> <li id="cite_note-148"><a href="#cite_ref-148">^</a> Breyer, Stephen (March 1979). "Mutual Occultation of Planets". Sky and Telescope 57 #3: 220. </li> <li id="cite_note-149"><a href="#cite_ref-149">^</a> Snyder, Dave (May 2001). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.umich.edu/~lowbrows/reflections/2001/dsnyder.7.html">An Observational History of Mars</a> 6 Ocak 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090106085228/http://www.umich.edu/~lowbrows/reflections/2001/dsnyder.7.html">arşivlendi</a>.". </li> <li id="cite_note-150"><a href="#cite_ref-150">^</a> Sagan, Carl (1980). Cosmos. New York, USA: Random House. p. 107. <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/0394502949" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-394-50294-9</a>. </li> <li id="cite_note-151"><a href="#cite_ref-151">^</a> Zahnle K. (2001). "Decline and fall of the Martian empire". Nature 412: 209–213. doi:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nature.com/nature/journal/v412/n6843/abs/412209a0.html">10.1038/35084148</a> 12 Eylül 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110912230742/http://www.nature.com/nature/journal/v412/n6843/abs/412209a0.html">arşivlendi</a>.. </li> <li id="cite_note-152"><a href="#cite_ref-152">^</a> Salisbury F. B. (1962). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://links.jstor.org/sici?sici=0036-8075%2819620406%293%3A136%3A3510%3C17%3AMB%3E2.0.CO%3B2-R">Martian Biology</a>". Science (journal) 136 (3510): 17–26. </li> <li id="cite_note-153"><a href="#cite_ref-153">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080624055309/http://student.britannica.com/comptons/article-9345010/Mars">"Britannica/Mars"</a>. 24 Haziran 2008 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://student.britannica.com/comptons/article-9345010/Mars">kaynağından</a> arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Britannica%2FMars&rft_id=http%3A%2F%2Fstudent.britannica.com%2Fcomptons%2Farticle-9345010%2FMars&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-154"><a href="#cite_ref-154">^</a> Sheehan, William (1997-02-02). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.uapress.arizona.edu/onlinebks/mars/chap01.htm">Motions of Mars</a> 20 Haziran 2006 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060620234806/http://www.uapress.arizona.edu/onlinebks/mars/chap01.htm">arşivlendi</a>.". The Planet Mars: A History of Observation and Discovery. </li> <li id="cite_note-155"><a href="#cite_ref-155">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090906170931/http://www.lycos.com/info/mars-god--romans.html">"The name Mars/Areos aster- Nergal"</a>. 6 Eylül 2009 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lycos.com/info/mars-god--romans.html">kaynağından</a> arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+name+Mars%2FAreos+aster-+Nergal&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.lycos.com%2Finfo%2Fmars-god--romans.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-156"><a href="#cite_ref-156">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.theoi.com/Titan/AsterPyroeis.html">"PYROEIS"</a>. 2 Aralık 2008 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081202000729/http://www.theoi.com/Titan/AsterPyroeis.html">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 14 Şubat 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=PYROEIS&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.theoi.com%2FTitan%2FAsterPyroeis.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-157"><a href="#cite_ref-157">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.theosociety.org/pasadena/etgloss/man-mar.htm">"Theosophical Glossary/Mangala"</a>. 16 Şubat 2009 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090216115242/http://www.theosociety.org/pasadena/etgloss/man-mar.htm">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 14 Şubat 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Theosophical+Glossary%2FMangala&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.theosociety.org%2Fpasadena%2Fetgloss%2Fman-mar.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-158"><a href="#cite_ref-158">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20121113185012/http://www.absoluteastronomy.com/topics/Hindu_calendar">"Hindu_calendar"</a>. 13 Kasım 2012 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.absoluteastronomy.com/topics/Hindu_calendar">kaynağından</a> arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Hindu_calendar&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.absoluteastronomy.com%2Ftopics%2FHindu_calendar&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-159"><a href="#cite_ref-159">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090123111251/http://www.p-g-a.org/mars.html">"Planetary Gemologists Association"</a>. 23 Ocak 2009 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.p-g-a.org/mars.html">kaynağından</a> arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Şubat 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Planetary+Gemologists+Association&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.p-g-a.org%2Fmars.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-160"><a href="#cite_ref-160">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.theosociety.org/pasadena/etgloss/am-ani.htm">"Theosophical Glossary/Angaraka"</a>. 16 Şubat 2009 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090216114838/http://www.theosociety.org/pasadena/etgloss/am-ani.htm">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 14 Şubat 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Theosophical+Glossary%2FAngaraka&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.theosociety.org%2Fpasadena%2Fetgloss%2Fam-ani.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-161"><a href="#cite_ref-161">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190901163352/http://www.darkstar1.co.uk/ds7.html">"The Duat and Perihelion of the Dark Star"</a>. 1 Eylül 2019 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.darkstar1.co.uk/ds7.html">kaynağından</a> arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2020.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Duat+and+Perihelion+of+the+Dark+Star&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.darkstar1.co.uk%2Fds7.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-162"><a href="#cite_ref-162">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://sci.esa.int/science-e/www/object/index.cfm?fobjectid=38968">"ESA Science Ma'adim Vallis"</a>. 25 Kasım 2012 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20121125010033/http://sci.esa.int/science-e/www/object/index.cfm?fobjectid=38968">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 25 Kasım 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=ESA+Science+Ma%E2%80%99adim+Vallis&rft_id=http%3A%2F%2Fsci.esa.int%2Fscience-e%2Fwww%2Fobject%2Findex.cfm%3Ffobjectid%3D38968&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-163"><a href="#cite_ref-163">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:iyChi4MBYssJ:www.nationmaster.com/encyclopedia/Bahram+Bahram+mars&hl=tr&ct=clnk&cd=19&gl=tr">Encyclopedia/Bahram-Mars</a> </li> <li id="cite_note-164"><a href="#cite_ref-164">^</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:w_poC-U5gX0J:homepage2.nifty.com/index_Z/qizheng.html+china+OR+Mars+%22fire+star%22&hl=tr&ct=clnk&cd=6&gl=tr">Qi Zheng</a> </li> <li id="cite_note-165"><a href="#cite_ref-165">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20121201055223/http://www.occult-advances.org/greatwork.shtml">"Alchemical Great Work"</a>. 1 Aralık 2012 tarihinde <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.occult-advances.org/greatwork.shtml">kaynağından</a> arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Aralık 2012.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Alchemical+Great+Work&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.occult-advances.org%2Fgreatwork.shtml&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-166"><a href="#cite_ref-166">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="https://solarsystem.nasa.gov/multimedia/display.cfm?IM_ID=167">Planet Symbols</a> 16 Aralık 2003 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20031216235302/http://solarsystem.nasa.gov/multimedia/display.cfm?IM_ID=167">arşivlendi</a>.". NASA solar system exploration. </li> <li id="cite_note-167"><a href="#cite_ref-167">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://prion.bchs.uh.edu/Mars/Percival_Lowell.htm">Percivel Lowell's Canals</a> 19 Şubat 2007 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070219093537/http://prion.bchs.uh.edu/Mars/Percival_Lowell.htm">arşivlendi</a>.". </li> <li id="cite_note-168"><a href="#cite_ref-168">^</a> Tesla, Nikola (February 19, 1901). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://earlyradiohistory.us/1901talk.htm">Talking with the Planets</a> 1 Eylül 2011 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110901190854/http://earlyradiohistory.us/1901talk.htm">arşivlendi</a>.". Collier's Weekly. </li> <li id="cite_note-169"><a href="#cite_ref-169">^</a> Cheney, Margaret (1981). Tesla, man out of time. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice-Hall. p. 162. <a href="/wiki/%C3%96zel:KitapKaynaklar%C4%B1/9780139068591" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-0-13-906859-1</a>. OCLC <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.worldcat.org/oclc/7672251">7672251</a> 5 Ocak 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090105232256/http://www.worldcat.org/oclc/7672251">arşivlendi</a>.. </li> <li id="cite_note-170"><a href="#cite_ref-170">^</a> "Departure of Lord Kelvin", The New York Times, May 11, 1902, p.29. </li> <li id="cite_note-171"><a href="#cite_ref-171">^</a> Professor Pickering (January 16, 1901). "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://nbgoku23.googlepages.com/marslight.pdf">The Light Flash From Mars</a> 24 Şubat 2009 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090224211722/http://nbgoku23.googlepages.com/marslight.pdf">arşivlendi</a>." (PDF). The New York Times. Archived from the original on 2007-05-20. </li> <li id="cite_note-172"><a href="#cite_ref-172">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.crystalinks.com/marsearthconnection.html">"Martian pyramids"</a>. 26 Ocak 2009 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090126014446/http://crystalinks.com/marsearthconnection.html">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 14 Şubat 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Martian+pyramids&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.crystalinks.com%2Fmarsearthconnection.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-173"><a href="#cite_ref-173">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.crystalinks.com/faceonmars.html">"Face on Mars"</a>. 20 Şubat 2009 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090220032552/http://crystalinks.com/faceonmars.html">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 14 Şubat 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Face+on+Mars&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.crystalinks.com%2Ffaceonmars.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-174"><a href="#cite_ref-174">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.crystalinks.com/marsarticles.html">"Articlecs and photos about Martian mysteries"</a>. 26 Ocak 2009 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090126014430/http://crystalinks.com/marsarticles.html">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 14 Şubat 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Articlecs+and+photos+about+Martian+mysteries&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.crystalinks.com%2Fmarsarticles.html&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-175"><a href="#cite_ref-175">^</a> <cite class="kaynak web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.greatdreams.com/cydonia.htm">"MARS - CYDONIA INFORMATION INCLUDES VIKING AND SURVEYOR PHOTOS AND OPINIONS"</a>. 30 Ocak 2009 tarihinde kaynağından <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090130070819/http://greatdreams.com/cydonia.htm">arşivlendi</a>. Erişim tarihi: 14 Şubat 2009.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=MARS+-+CYDONIA+INFORMATION+INCLUDES+VIKING+AND+SURVEYOR+PHOTOS+AND+OPINIONS&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.greatdreams.com%2Fcydonia.htm&rfr_id=info%3Asid%2Ftr.wikipedia.org%3AMars" class="Z3988">  </li> <li id="cite_note-176"><a href="#cite_ref-176">^</a> "<a rel="nofollow" class="external text" href="http://members.aol.com/jeff1070/wotw.html">Radio's War of the Worlds Broadcast (1938)</a> 22 Şubat 1999 tarihinde <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> sitesinde <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/19990222141913/http://members.aol.com/jeff1070/wotw.html">arşivlendi</a>. ". </li> </ol></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Mars" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r25548259">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}.mw-parser-output .infobox .navbar{font-size:100%}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}</style><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Mars" title="Şablon:Mars"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Mars" title="Şablon tartışma:Mars"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Mars&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Mars" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">Mars</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Mars%27%C4%B1n_co%C4%9Frafyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ın coğrafyası (sayfa mevcut değil)">Coğrafya</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Mars%27%C4%B1n_atmosferi" title="Mars'ın atmosferi">Atmosfer</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars%27%C4%B1n_genel_dola%C5%9F%C4%B1m_modeli&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ın genel dolaşım modeli (sayfa mevcut değil)">Dolaşım</a></li> <li><a href="/wiki/Mars%27%C4%B1n_iklimi" title="Mars'ın iklimi">İklim</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_toz_%C5%9Feytanlar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki toz şeytanları (sayfa mevcut değil)">Toz şeytanı izleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_do%C4%9Fal_metan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki doğal metan (sayfa mevcut değil)">Metan</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Bölgeler</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Arabia_Terra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Arabia Terra (sayfa mevcut değil)">Arabia Terra</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cerberus_(Mars)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cerberus (Mars) (sayfa mevcut değil)">Cerberus (Mars)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cydonia_(Mars)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cydonia (Mars) (sayfa mevcut değil)">Cydonia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Eridania_G%C3%B6l%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eridania Gölü (sayfa mevcut değil)">Eridania Gölü</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Iani_Chaos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Iani Chaos (sayfa mevcut değil)">Iani Chaos</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Olympia_Undae&action=edit&redlink=1" class="new" title="Olympia Undae (sayfa mevcut değil)">Olympia Undae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Planum_Australe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Planum Australe (sayfa mevcut değil)">Planum Australe</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Planum_Boreum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Planum Boreum (sayfa mevcut değil)">Planum Boreum</a></li> <li><a href="/wiki/Mars%27taki_d%C3%B6rtgenlerin_listesi" title="Mars'taki dörtgenlerin listesi">Dörtgenler</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sinus_Meridiani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinus Meridiani (sayfa mevcut değil)">Sinus Meridiani</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tempe_Terra&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tempe Terra (sayfa mevcut değil)">Tempe Terra</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Terra_Cimmeria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Terra Cimmeria (sayfa mevcut değil)">Terra Cimmeria</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Terra_Sabaea&action=edit&redlink=1" class="new" title="Terra Sabaea (sayfa mevcut değil)">Terra Sabaea</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tharsis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tharsis (sayfa mevcut değil)">Tharsis</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=D%C3%BCnya_d%C4%B1%C5%9F%C4%B1_kumul_alanlar%C4%B1n%C4%B1n_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dünya dışı kumul alanlarının listesi (sayfa mevcut değil)">Undae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_Polar_Lander&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars Polar Lander (sayfa mevcut değil)">Ultimi Scopuli</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Vastitas_Borealis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vastitas Borealis (sayfa mevcut değil)">Vastitas Borealis</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Mars%27%C4%B1n_genel_y%C3%BCzey_%C3%B6zellikleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ın genel yüzey özellikleri (sayfa mevcut değil)">Fiziksel özellikler</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars_kanallar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars kanalları (sayfa mevcut değil)">"Kanallar"</a> (<a href="/w/index.php?title=Mars_kanallar%C4%B1n%C4%B1n_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars kanallarının listesi (sayfa mevcut değil)">liste</a>)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Chasma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chasma (sayfa mevcut değil)">Kanyonlar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Krater_zinciri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Krater zinciri (sayfa mevcut değil)">Catenae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kaotik_arazi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kaotik arazi (sayfa mevcut değil)">Kaotik arazi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_kraterlerin_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki kraterlerin listesi (sayfa mevcut değil)">Kraterler</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fossa_(gezegensel_isimlendirme)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fossa (gezegensel isimlendirme) (sayfa mevcut değil)">Fossae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_oluklar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki oluklar (sayfa mevcut değil)">Oluklar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mensa_(jeoloji)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mensa (jeoloji) (sayfa mevcut değil)">Mensae</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gezegen_isimlendirmesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gezegen isimlendirmesi (sayfa mevcut değil)">Labirent</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_da%C4%9Flar%C4%B1n_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki dağların listesi (sayfa mevcut değil)">Dağlar</a></li> <li><a href="/wiki/Mars%27taki_kayalar_listesi" title="Mars'taki kayalar listesi">Gözlemlenen kayalar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ta%C5%9Fk%C4%B1n_kanallar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Taşkın kanalları (sayfa mevcut değil)">Taşkın kanalları</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_ovalar%C4%B1n_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki ovaların listesi (sayfa mevcut değil)">Ovalar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Vadi_a%C4%9F%C4%B1_(Mars)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vadi ağı (Mars) (sayfa mevcut değil)">Vadi ağı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Vadiler_(gezegen_jeolojisi)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vadiler (gezegen jeolojisi) (sayfa mevcut değil)">Vadiler</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27%C4%B1n_k%C3%BCtle%C3%A7ekimi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ın kütleçekimi (sayfa mevcut değil)">Kütleçekim</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Mars%27%C4%B1n_jeolojisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ın jeolojisi (sayfa mevcut değil)">Jeoloji</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Beyin_arazisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Beyin arazisi (sayfa mevcut değil)">Beyin arazisi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_karbonatlar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki karbonatlar (sayfa mevcut değil)">Karbonatlar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_kaotik_arazi_alanlar%C4%B1n%C4%B1n_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki kaotik arazi alanlarının listesi (sayfa mevcut değil)">Kaotik arazi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27%C4%B1n_y%C3%BCzey_rengi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ın yüzey rengi (sayfa mevcut değil)">Renk</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27%C4%B1n_bile%C5%9Fimi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ın bileşimi (sayfa mevcut değil)">Bileşim</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=E%C5%9Fmerkezli_krater_dolgusu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eşmerkezli krater dolgusu (sayfa mevcut değil)">Eşmerkezli krater dolgusu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Koyu_yama%C3%A7_%C3%A7izgisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Koyu yamaç çizgisi (sayfa mevcut değil)">Koyu yamaç çizgisi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_ikili%C4%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars ikiliği (sayfa mevcut değil)">İkilik</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_Gayzerler&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki Gayzerler (sayfa mevcut değil)">Gayzerler</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27ta_buzullar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ta buzullar (sayfa mevcut değil)">Buzullar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27ta_yeralt%C4%B1_suyu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ta yeraltı suyu (sayfa mevcut değil)">Yeraltı suyu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_oluklar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki oluklar (sayfa mevcut değil)">Oluklar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_g%C3%B6ller&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki göller (sayfa mevcut değil)">Göller</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_lav_t%C3%BCp%C3%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars lav tüpü (sayfa mevcut değil)">Lav tüpleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_depremi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars depremi (sayfa mevcut değil)">Mars depremi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_meteoriti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars meteoriti (sayfa mevcut değil)">Meteoritler</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars_meteoritlerinin_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars meteoritlerinin listesi (sayfa mevcut değil)">Dünya'da</a></li> <li><a href="/wiki/Mars%27taki_kayalar_listesi" title="Mars'taki kayalar listesi">Mars'ta</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_%C3%A7amur_%C3%A7atlaklar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki çamur çatlakları (sayfa mevcut değil)">Çamur çatlakları</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kuzey_Kutbu_Havzas%C4%B1_(Mars)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kuzey Kutbu Havzası (Mars) (sayfa mevcut değil)">Kuzey Kutbu Havzası</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_okyanus_teorisi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars okyanus teorisi (sayfa mevcut değil)">Okyanus teorisi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_cevher_kaynaklar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki cevher kaynakları (sayfa mevcut değil)">Cevher kaynakları</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_kutup_buzullar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars kutup buzulları (sayfa mevcut değil)">Kutup buzulları</a></li> <li><a href="/wiki/S%C4%B1cak_Mars_yama%C3%A7lar%C4%B1nda_mevsimsel_su_ak%C4%B1nt%C4%B1s%C4%B1" title="Sıcak Mars yamaçlarında mevsimsel su akıntısı">Tekrarlayan yamaç çizgileri (RSL)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Halka_kal%C4%B1p_krateri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Halka kalıp krateri (sayfa mevcut değil)">Halka kalıp kraterleri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pseudokrater&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pseudokrater (sayfa mevcut değil)">pseudokraterler</a></li> <li><a href="/wiki/S%C4%B1cak_Mars_yama%C3%A7lar%C4%B1nda_mevsimsel_su_ak%C4%B1nt%C4%B1s%C4%B1" title="Sıcak Mars yamaçlarında mevsimsel su akıntısı">Mevsimsel akıntılar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_topra%C4%9F%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars toprağı (sayfa mevcut değil)">Toprak</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_k%C3%BCrecikleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars kürecikleri (sayfa mevcut değil)">Kürecikler</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27%C4%B1n_y%C3%BCzeyi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ın yüzeyi (sayfa mevcut değil)">Yüzey</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tharsis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tharsis (sayfa mevcut değil)">Tharsis tümseği</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27ta_volkanizma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ta volkanizma (sayfa mevcut değil)">Volkanizma</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27ta_su&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ta su (sayfa mevcut değil)">Su</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_yardanglar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki yardanglar (sayfa mevcut değil)">Yardanglar</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Mars%27%C4%B1n_jeolojik_ge%C3%A7mi%C5%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ın jeolojik geçmişi (sayfa mevcut değil)">Tarihçe</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Amazon_d%C3%B6nemi_(Mars)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Amazon dönemi (Mars) (sayfa mevcut değil)">Amazon dönemi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hesperian_d%C3%B6nemi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hesperian dönemi (sayfa mevcut değil)">Hesperian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Noachian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Noachian (sayfa mevcut değil)">Noachian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_g%C3%B6zleminin_tarih%C3%A7esi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars gözleminin tarihçesi (sayfa mevcut değil)">Gözlem tarihçesi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_klasik_albedo_%C3%B6zellikleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki klasik albedo özellikleri (sayfa mevcut değil)">Klasik albedo özellikleri</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/w/index.php?title=Mars%27ta_astronomi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ta astronomi (sayfa mevcut değil)">Astronomi</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Mars%27%C4%B1n_uydular%C4%B1" title="Mars'ın uyduları">Uydular</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Phobos_(uydu)" title="Phobos (uydu)">Phobos</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Stickney_(krater)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stickney (krater) (sayfa mevcut değil)">Stickney krateri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Phobos_monoliti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phobos monoliti (sayfa mevcut değil)">Monolit</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Deimos_(uydu)" title="Deimos (uydu)">Deimos</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Swift_(krater)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Swift (krater) (sayfa mevcut değil)">Swift krateri</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Voltaire_(krater)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Voltaire (krater) (sayfa mevcut değil)">Voltaire krateri</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Astronomik_ge%C3%A7i%C5%9F" title="Astronomik geçiş">Geçişler</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_G%C3%BCne%C5%9F_tutulmalar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki Güneş tutulmaları (sayfa mevcut değil)">Mars'taki Güneş tutulmaları</a></li> <li>Uydu geçişleri <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars%27tan_Phobos%27un_ge%C3%A7i%C5%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'tan Phobos'un geçişi (sayfa mevcut değil)">Phobos</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27tan_Deimos%27un_ge%C3%A7i%C5%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'tan Deimos'un geçişi (sayfa mevcut değil)">Deimos</a></li></ul></li> <li>Gezegen geçişleri <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars%27tan_D%C3%BCnya%27n%C4%B1n_ge%C3%A7i%C5%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'tan Dünya'nın geçişi (sayfa mevcut değil)">Dünya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27tan_Merk%C3%BCr%27%C3%BCn_ge%C3%A7i%C5%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'tan Merkür'ün geçişi (sayfa mevcut değil)">Merkür</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Asteroit" title="Asteroit">Asteroitler</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_%C3%A7arpma_olaylar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki çarpma olayları (sayfa mevcut değil)">Çarpmalar</a></li> <li><a href="/wiki/Mars%27%C4%B1n_y%C3%B6r%C3%BCngesinden_ge%C3%A7en_k%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_gezegenler_listesi" title="Mars'ın yörüngesinden geçen küçük gezegenler listesi">Mars'la kesişenler</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=2007_WD5&action=edit&redlink=1" class="new" title="2007 WD5 (sayfa mevcut değil)">2007 WD5</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Mars_truval%C4%B1s%C4%B1" title="Mars truvalısı">Truvalılar</a> <ul><li><a href="/wiki/5261_Eureka" title="5261 Eureka">5261 Eureka</a></li> <li><a href="/wiki/(101429)_1998_VF31" title="(101429) 1998 VF31">1998 VF31</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=(121514)_1999_UJ7&action=edit&redlink=1" class="new" title="(121514) 1999 UJ7 (sayfa mevcut değil)">1999 UJ7</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=(311999)_2007_NS2&action=edit&redlink=1" class="new" title="(311999) 2007 NS2 (sayfa mevcut değil)">2007 NS2</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Kuyruklu yıldızlar</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=C/2013_A1_(Siding_Spring)&action=edit&redlink=1" class="new" title="C/2013 A1 (Siding Spring) (sayfa mevcut değil)">C/2013 A1 (Siding Spring)</a> (Mars'a yakın geçiş, 19 Ekim 2014)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Genel</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars%27%C4%B1n_y%C3%B6r%C3%BCngesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ın yörüngesi (sayfa mevcut değil)">Yörünge</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Mars%27%C4%B1n_ara%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1" title="Mars'ın araştırılması">Araştırma</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Konseptler</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars_u%C3%A7u%C5%9Fu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars uçuşu (sayfa mevcut değil)">Uçuş</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_y%C3%B6r%C3%BCnge_ara%C3%A7lar%C4%B1n%C4%B1n_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars yörünge araçlarının listesi (sayfa mevcut değil)">Yörünge aracı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27a_ini%C5%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'a iniş (sayfa mevcut değil)">İniş</a></li> <li><a href="/wiki/Mars_ke%C5%9Fif_arac%C4%B1" title="Mars keşif aracı">Keşif aracı</a></li> <li><a href="/wiki/Mars_Sample_Return_G%C3%B6revi" title="Mars Sample Return Görevi">Örnek getirme</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0nsanl%C4%B1_Mars_u%C3%A7u%C5%9Fu" title="İnsanlı Mars uçuşu">İnsanlı görev</a></li> <li><a href="/wiki/Mars_to_Stay" title="Mars to Stay">Kalıcı yerleşim</a></li> <li><a href="/wiki/Mars%27%C4%B1n_kolonile%C5%9Ftirilmesi" title="Mars'ın kolonileştirilmesi">kolonileştirme</a></li> <li><a href="/wiki/Mars%27%C4%B1_D%C3%BCnyala%C5%9Ft%C4%B1rma" title="Mars'ı Dünyalaştırma">Dünyalaştırma</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Mars_uzay_sondalar%C4%B1" title="Şablon:Mars uzay sondaları">Görevler</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars%27a_y%C3%B6nelik_g%C3%B6revlerin_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'a yönelik görevlerin listesi (sayfa mevcut değil)">Mars'a yönelik görevlerin listesi</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">İlgili</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars%27taki_yapay_nesnelerin_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'taki yapay nesnelerin listesi (sayfa mevcut değil)">Mars'taki yapay nesneler</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kurguda_Mars&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kurguda Mars (sayfa mevcut değil)">Kurgu</a> <ul><li><a href="/wiki/Mars_(mitoloji)" title="Mars (mitoloji)">Mitoloji</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Mars_bayra%C4%9F%C4%B1" title="Mars bayrağı">Mars bayrağı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27ta_ya%C5%9Fam&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ta yaşam (sayfa mevcut değil)">Mars'ta yaşam</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Alt-D%C3%BCnya&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alt-Dünya (sayfa mevcut değil)">Alt-Dünya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27ta_zaman_i%C5%9Fleyi%C5%9Fi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'ta zaman işleyişi (sayfa mevcut değil)">Mars'ta zaman işleyişi</a> <ul><li><a href="/wiki/Mars_sol" title="Mars sol">Sol (Mars'ta bir gün)</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Darian_takvimi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Darian takvimi (sayfa mevcut değil)">Darian takvimi</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div> <ul><li> <img alt="Kategori" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/16px-Symbol_category.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/24px-Symbol_category.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/ba/Symbol_category.svg/32px-Symbol_category.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /> <a href="/wiki/Kategori:Mars_(gezegen)" title="Kategori:Mars (gezegen)">Kategori</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Mars_uzay_aracı_görevleri" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r25548259" /><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Mars_uzay_sondalar%C4%B1" title="Şablon:Mars uzay sondaları"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:Mars_uzay_sondalar%C4%B1" title="Şablon tartışma:Mars uzay sondaları"><abbr title="Bu şablonu tartış" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:Mars_uzay_sondalar%C4%B1&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Mars_uzay_aracı_görevleri" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">Mars</a> <a href="/wiki/Uzay_arac%C4%B1" title="Uzay aracı">uzay aracı</a> görevleri</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:55px">Aktif</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:65px">Uçuşlar</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Psyche_(uzay_arac%C4%B1)" title="Psyche (uzay aracı)">Psyche</a>‡ (2023, 2026'da yakın geçiş)</li> <li><a href="/wiki/Hera_(uzay_g%C3%B6revi)" title="Hera (uzay görevi)">Hera</a>‡ (2024, 2025'de yakın geçiş)</li> <li><a href="/wiki/Europa_Clipper" title="Europa Clipper">Europa Clipper</a>‡ (2024, 2025'de yakın geçiş)</li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:65px">Yörünge araçları</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/2001_Mars_Odyssey" title="2001 Mars Odyssey">2001 Mars Odyssey</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_Express&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars Express (sayfa mevcut değil)">Mars Express</a></li> <li><a href="/wiki/Mars_Reconnaissance_Orbiter" title="Mars Reconnaissance Orbiter">Mars Reconnaissance Orbiter</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=MAVEN&action=edit&redlink=1" class="new" title="MAVEN (sayfa mevcut değil)">MAVEN</a></li> <li><a href="/wiki/Trace_Gas_Orbiter" title="Trace Gas Orbiter">ExoMars Trace Gas Orbiter</a></li> <li><a href="/wiki/Birle%C5%9Fik_Arap_Emirlikleri_Mars_G%C3%B6revi" title="Birleşik Arap Emirlikleri Mars Görevi">Umut</a></li> <li><a href="/wiki/Tianwen-1" title="Tianwen-1">Tianwen-1 yörünge aracı</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:65px"><a href="/wiki/Mars_ke%C5%9Fif_arac%C4%B1" title="Mars keşif aracı">Keşif araçları</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Curiosity_(ke%C5%9Fif_arac%C4%B1)" title="Curiosity (keşif aracı)">Curiosity</a> <ul><li><a href="/wiki/Mars_Bilim_Laboratuvar%C4%B1" title="Mars Bilim Laboratuvarı">Mars Bilim Laboratuvarı</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Perseverance_(ke%C5%9Fif_arac%C4%B1)" title="Perseverance (keşif aracı)">Perseverance</a> <ul><li><a href="/wiki/Mars_2020" title="Mars 2020">Mars 2020</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Zhurong_(ke%C5%9Fif_arac%C4%B1)" title="Zhurong (keşif aracı)">Zhurong</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td><td class="navbox-image" rowspan="5" style="width:1px;padding:0px 0px 0px 2px"><div><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:2001_mars_odyssey_wizja.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/2001_mars_odyssey_wizja.jpg/120px-2001_mars_odyssey_wizja.jpg" decoding="async" width="100" height="81" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c5/2001_mars_odyssey_wizja.jpg/250px-2001_mars_odyssey_wizja.jpg 1.5x" data-file-width="5824" data-file-height="4737" /></a><figcaption></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:Phoenix_landing_(PIA09943_cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Phoenix_landing_%28PIA09943_cropped%29.jpg/100px-Phoenix_landing_%28PIA09943_cropped%29.jpg" decoding="async" width="100" height="67" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Phoenix_landing_%28PIA09943_cropped%29.jpg/150px-Phoenix_landing_%28PIA09943_cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4d/Phoenix_landing_%28PIA09943_cropped%29.jpg/200px-Phoenix_landing_%28PIA09943_cropped%29.jpg 2x" data-file-width="2700" data-file-height="1800" /></a><figcaption></figcaption></figure> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Dosya:MSL_Artist_Concept_(PIA14164_crop).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/MSL_Artist_Concept_%28PIA14164_crop%29.jpg/100px-MSL_Artist_Concept_%28PIA14164_crop%29.jpg" decoding="async" width="100" height="75" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/MSL_Artist_Concept_%28PIA14164_crop%29.jpg/150px-MSL_Artist_Concept_%28PIA14164_crop%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/MSL_Artist_Concept_%28PIA14164_crop%29.jpg/200px-MSL_Artist_Concept_%28PIA14164_crop%29.jpg 2x" data-file-width="2000" data-file-height="1500" /></a><figcaption></figcaption></figure></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:55px">Geçmiş</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:65px">Uçuşlar</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars_1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars 1 (sayfa mevcut değil)">Mars 1</a>†</li> <li><a href="/w/index.php?title=Mariner_4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mariner 4 (sayfa mevcut değil)">Mariner 4</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zond_2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zond 2 (sayfa mevcut değil)">Zond 2</a>†</li> <li><a href="/wiki/Mariner_6_ve_7" title="Mariner 6 ve 7">Mariner 6 ve 7</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars 6 (sayfa mevcut değil)">Mars 6</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars 7 (sayfa mevcut değil)">Mars 7</a></li> <li><a href="/wiki/Rosetta_(uzay_arac%C4%B1)" title="Rosetta (uzay aracı)">Rosetta</a></li> <li><a href="/wiki/Dawn_(uzay_sondas%C4%B1)" title="Dawn (uzay sondası)">Dawn</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_Cube_One&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars Cube One (sayfa mevcut değil)">Mars Cube One (MarCO)</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:65px">Yörünge araçları</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars_2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars 2 (sayfa mevcut değil)">Mars 2</a></li> <li><a href="/wiki/Mars_3" title="Mars 3">Mars 3</a></li> <li><a href="/wiki/Mariner_9" title="Mariner 9">Mariner 9</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars 4 (sayfa mevcut değil)">Mars 4</a>†</li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars 5 (sayfa mevcut değil)">Mars 5</a></li> <li><a href="/wiki/Viking_program%C4%B1" title="Viking programı">Viking programı</a> <ul><li><a href="/wiki/Viking_1" title="Viking 1">Viking 1</a></li> <li><a href="/wiki/Viking_2" title="Viking 2">Viking 2</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Fobos_program%C4%B1" title="Fobos programı">Fobos programı</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Fobos_1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fobos 1 (sayfa mevcut değil)">Fobos 1</a>†</li> <li><a href="/w/index.php?title=Fobos_2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fobos 2 (sayfa mevcut değil)">Fobos 2</a>†</li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_Observer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars Observer (sayfa mevcut değil)">Mars Observer</a>†</li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_Global_Surveyor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars Global Surveyor (sayfa mevcut değil)">Mars Global Surveyor</a></li> <li><a href="/wiki/Nozomi_(uzay_arac%C4%B1)" title="Nozomi (uzay aracı)">Nozomi</a>†</li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_Climate_Orbiter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars Climate Orbiter (sayfa mevcut değil)">Mars Climate Orbiter</a>†</li> <li><a href="/wiki/Mars_Orbiter_Mission" title="Mars Orbiter Mission">Mangalyaan</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:65px">İniş araçları</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars_2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars 2 (sayfa mevcut değil)">Mars 2</a>†</li> <li><a href="/wiki/Mars_3" title="Mars 3">Mars 3</a>†</li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars 6 (sayfa mevcut değil)">Mars 6</a>†</li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars 7 (sayfa mevcut değil)">Mars 7</a>†</li> <li><a href="/wiki/Viking_1" title="Viking 1">Viking 1</a></li> <li><a href="/wiki/Viking_2" title="Viking 2">Viking 2</a></li> <li><a href="/wiki/Mars_Pathfinder" title="Mars Pathfinder">Mars Pathfinder</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_Polar_Lander&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars Polar Lander (sayfa mevcut değil)">Mars Polar Lander</a>† / <a href="/w/index.php?title=Deep_Space_2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deep Space 2 (sayfa mevcut değil)">Deep Space 2</a>†</li> <li><a href="/w/index.php?title=Beagle_2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Beagle 2 (sayfa mevcut değil)">Beagle 2</a>†</li> <li><a href="/wiki/Phoenix_(uzay_arac%C4%B1)" title="Phoenix (uzay aracı)">Phoenix</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Schiaparelli_EDM&action=edit&redlink=1" class="new" title="Schiaparelli EDM (sayfa mevcut değil)">ExoMars Schiaparelli</a>†</li> <li><a href="/wiki/InSight" title="InSight">InSight</a></li> <li><a href="/wiki/Tianwen-1" title="Tianwen-1">Tianwen-1 iniş aracı</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:65px">Keşif araçları</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=PrOP-M&action=edit&redlink=1" class="new" title="PrOP-M (sayfa mevcut değil)">PrOP-M</a>†</li> <li><a href="/wiki/Sojourner_(ke%C5%9Fif_arac%C4%B1)" title="Sojourner (keşif aracı)">Sojourner</a></li> <li><a href="/wiki/Mars_Exploration_Rover" title="Mars Exploration Rover">Mars Exploration Rover</a> <ul><li><a href="/wiki/Spirit_(ke%C5%9Fif_arac%C4%B1)" title="Spirit (keşif aracı)">Spirit</a></li> <li><a href="/wiki/Opportunity_(ke%C5%9Fif_arac%C4%B1)" title="Opportunity (keşif aracı)">Opportunity</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:65px"><a href="/wiki/Mars_hava_arac%C4%B1" title="Mars hava aracı">Hava aracı</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Ingenuity" title="Ingenuity">Ingenuity helikopteri</a> <ul><li><a href="/wiki/Mars_2020" title="Mars 2020">Mars 2020</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th id="Başarısızfırlatmalar" scope="row" class="navbox-group" style="width:65px;background: #ddddff;">Başarısız fırlatmalar</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars_1960A&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars 1960A (sayfa mevcut değil)">Mars 1960A</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_1960B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars 1960B (sayfa mevcut değil)">1960B</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_1962A&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars 1962A (sayfa mevcut değil)">1962A</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_1962B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars 1962B (sayfa mevcut değil)">1962B</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mariner_3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mariner 3 (sayfa mevcut değil)">Mariner 3</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_1969A&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars 1969A (sayfa mevcut değil)">Mars 1969A</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_1969B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars 1969B (sayfa mevcut değil)">1969B</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mariner_8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mariner 8 (sayfa mevcut değil)">Mariner 8</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kosmos_419&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kosmos 419 (sayfa mevcut değil)">Kosmos 419</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_96&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars 96 (sayfa mevcut değil)">Mars 96</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Fobos-Grunt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fobos-Grunt (sayfa mevcut değil)">Fobos-Grunt</a> / <a href="/wiki/Yinghuo-1" title="Yinghuo-1">Yinghuo-1</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:55px">Gelecek</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:65px">Planlanan</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=EscaPADE&action=edit&redlink=1" class="new" title="EscaPADE (sayfa mevcut değil)">EscaPADE</a> (2025)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_Orbiter_Mission_2&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars Orbiter Mission 2 (sayfa mevcut değil)">Mangalyaan-2</a> (2026)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Martian_Moons_eXploration_(MMX)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Martian Moons eXploration (MMX) (sayfa mevcut değil)">Martian Moons eXploration (MMX)</a> (2026)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Tianwen-3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tianwen-3 (sayfa mevcut değil)">Tianwen-3</a> (2028)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Tera-hertz_Explorer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tera-hertz Explorer (sayfa mevcut değil)">Tera-hertz Explorer (TEREX)</a> (2020'lerin ortası)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Rosalind_Franklin_(ke%C5%9Fif_arac%C4%B1)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rosalind Franklin (keşif aracı) (sayfa mevcut değil)">Rosalind Franklin</a> (2028)</li> <li><a href="/w/index.php?title=MBR_Explorer&action=edit&redlink=1" class="new" title="MBR Explorer (sayfa mevcut değil)">MBR Explorer</a>‡ (2028, 2031'de yakın geçiş)</li> <li><a href="/w/index.php?title=NASA-ESA_Mars_Sample_Return&action=edit&redlink=1" class="new" title="NASA-ESA Mars Sample Return (sayfa mevcut değil)">NASA-ESA Mars Sample Return</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars_Sample_Recovery_Helicopter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars Sample Recovery Helicopter (sayfa mevcut değil)">Mars Örnek Toplama Helikopterleri</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kazachok&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kazachok (sayfa mevcut değil)">Kazachok</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:65px">Önerilen</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Biyolojik_Oksidan_ve_Ya%C5%9Fam_Tespiti&action=edit&redlink=1" class="new" title="Biyolojik Oksidan ve Yaşam Tespiti (sayfa mevcut değil)">Biyolojik Oksidan ve Yaşam Tespiti</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Deimos_ve_Phobos_i%C3%A7_k%C4%B1s%C4%B1m_ka%C5%9Fifi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Deimos ve Phobos iç kısım kaşifi (sayfa mevcut değil)">DePhine</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=EscaPADE&action=edit&redlink=1" class="new" title="EscaPADE (sayfa mevcut değil)">EscaPADE</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Icebreaker_Life&action=edit&redlink=1" class="new" title="Icebreaker Life (sayfa mevcut değil)">Icebreaker Life</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=SpaceX_Mars_program%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="SpaceX Mars programı (sayfa mevcut değil)">Mars Üssü Alfa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_Exploration_Ice_Mapper&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars Exploration Ice Mapper (sayfa mevcut değil)">Mars Exploration Ice Mapper</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_Geyser_Hopper&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars Geyser Hopper (sayfa mevcut değil)">Mars Geyser Hopper</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars-Grunt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars-Grunt (sayfa mevcut değil)">Mars-Grunt</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_Micro_Orbiter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars Micro Orbiter (sayfa mevcut değil)">Mars Micro Orbiter</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=MELOS&action=edit&redlink=1" class="new" title="MELOS (sayfa mevcut değil)">MELOS keşif aracı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_MetNet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars MetNet (sayfa mevcut değil)">MetNet</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Next_Mars_Orbiter&action=edit&redlink=1" class="new" title="Next Mars Orbiter (sayfa mevcut değil)">Next Mars Orbiter</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=PADME&action=edit&redlink=1" class="new" title="PADME (sayfa mevcut değil)">PADME</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Phootprint&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phootprint (sayfa mevcut değil)">Phootprint</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sky-Sailor&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sky-Sailor (sayfa mevcut değil)">Sky-Sailor</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:55px"><a href="/wiki/Mars%27%C4%B1n_ara%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1" title="Mars'ın araştırılması">Araştırmalar</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:65px">Kavramlar</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Mars%27a_u%C3%A7u%C5%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'a uçuş (sayfa mevcut değil)">Uçuş</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_y%C3%B6r%C3%BCnge_ara%C3%A7lar%C4%B1_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars yörünge araçları listesi (sayfa mevcut değil)">Yörünge aracı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars%27a_ini%C5%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars'a iniş (sayfa mevcut değil)">İniş</a></li> <li><a href="/wiki/Mars_ke%C5%9Fif_arac%C4%B1" title="Mars keşif aracı">Keşif aracı</a></li> <li><a href="/wiki/Mars_hava_arac%C4%B1" title="Mars hava aracı">Hava aracı</a></li> <li><a href="/wiki/Mars_Sample_Return_G%C3%B6revi" title="Mars Sample Return Görevi">Örnek getirme</a> (Mars Sample Retrieval iniş aracı, Earth Return Orbiter yörünge aracı, Mars Yükselme Taşıtı, Mars Örnek Alma Helikopterleri)</li> <li><a href="/wiki/%C4%B0nsanl%C4%B1_Mars_u%C3%A7u%C5%9Fu" title="İnsanlı Mars uçuşu">Mürettebatlı görev</a></li> <li><a href="/wiki/Mars_to_Stay" title="Mars to Stay">Kalıcı yerleşim</a></li> <li><a href="/wiki/Mars%27%C4%B1n_kolonile%C5%9Ftirilmesi" title="Mars'ın kolonileştirilmesi">Kolonizasyon</a></li> <li><a href="/wiki/Mars%27%C4%B1_D%C3%BCnyala%C5%9Ft%C4%B1rma" title="Mars'ı Dünyalaştırma">Dünyalaştırma</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:65px">Stratejiler</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Mars_Ke%C5%9Fif_Program%C4%B1" title="Mars Keşif Programı">Mars Keşif Programı</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mars_Exploration_Joint_Initiative&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mars Exploration Joint Initiative (sayfa mevcut değil)">Mars Exploration Joint Initiative</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3"><div>Görevler fırlatma tarihine göre sıralanmıştır. † işareti, yolda veya amaçlanan görev verileri gönderilmeden önce başarısız olanları gösterir. ‡ işareti, başka bir hedefe gidişte gezegenin <a href="/wiki/K%C3%BCtle%C3%A7ekimsel_sapan" class="mw-redirect" title="Kütleçekimsel sapan">kütleçekimsel sapan</a> olarak kullanıldığını belirtir.</div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Güneş_Sistemi" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="text-align:center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r25548259" /><div class="plainlinks hlist navbar navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi_2" title="Şablon:Güneş Sistemi 2"><abbr title="Bu şablonu görüntüle" style="text-align:center;;;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">g</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/%C5%9Eablon_tart%C4%B1%C5%9Fma:G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi_2" title="Şablon tartışma:Güneş Sistemi 2"><abbr title="Bu şablonu tartış" style="text-align:center;;;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%9Eablon:G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi_2&action=edit"><abbr title="Bu şablonu değiştir" style="text-align:center;;;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li></ul></div><div id="Güneş_Sistemi" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi" title="Güneş Sistemi">Güneş Sistemi</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="text-align:center;"><div id="*_Güneş_*_Merkür_*_Venüs_*_Dünya_*_Mars_*_Ceres_*_Jüpiter_*_Satürn_*_Uranüs_*_Neptün_*_Plüton_*_Haumea_*_50000_Quaoar_*_Makemake_*_225088_Gonggong_*_Eris_*_90377_Sedna"><figure class="mw-default-size noresize" typeof="mw:File"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b8/Solar_System_Template_Final.png" decoding="async" width="666" height="36" class="mw-file-element" data-file-width="666" data-file-height="36" usemap="#ImageMap_1050bd7ba4a61b2f" /><map name="ImageMap_1050bd7ba4a61b2f"><area href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F" shape="rect" coords="0,0,90,35" alt="Güneş" title="Güneş" /><area href="/wiki/Merk%C3%BCr" shape="circle" coords="112,18,6" alt="Merkür" title="Merkür" /><area href="/wiki/Ven%C3%BCs" shape="circle" coords="153,18,8" alt="Venüs" title="Venüs" /><area href="/wiki/Ay" shape="circle" coords="204,10,4" alt="Ay" title="Ay" /><area href="/wiki/D%C3%BCnya" shape="circle" coords="195,18,8" alt="Dünya" title="Dünya" /><area href="/wiki/Mars" shape="circle" coords="233,18,8" alt="Mars" title="Mars" /><area href="/wiki/Mars%27%C4%B1n_uydular%C4%B1" shape="circle" coords="241,13,3" alt="Phobos ve Deimos" title="Phobos ve Deimos" /><area href="/wiki/Ceres_(c%C3%BCce_gezegen)" shape="circle" coords="271,18,5" alt="Ceres (cüce gezegen)" title="Ceres (cüce gezegen)" /><area href="/wiki/Asteroit_ku%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1" shape="rect" coords="256,0,288,35" alt="Asteroit kuşağı" title="Asteroit kuşağı" /><area href="/wiki/J%C3%BCpiter" shape="circle" coords="316,19,15" alt="Jüpiter" title="Jüpiter" /><area href="/wiki/J%C3%BCpiter%27in_do%C4%9Fal_uydular%C4%B1" shape="circle" coords="329,6,6" alt="Jüpiter'in doğal uyduları" title="Jüpiter'in doğal uyduları" /><area href="/wiki/J%C3%BCpiter%27in_Halkalar%C4%B1" shape="rect" coords="298,18,335,20" alt="Jüpiter'in Halkaları" title="Jüpiter'in Halkaları" /><area href="/wiki/Sat%C3%BCrn" shape="circle" coords="372,18,12" alt="Satürn" title="Satürn" /><area href="/wiki/Sat%C3%BCrn%27%C3%BCn_do%C4%9Fal_uydular%C4%B1" shape="circle" coords="381,7,6" alt="Satürn'ün doğal uyduları" title="Satürn'ün doğal uyduları" /><area href="/wiki/Sat%C3%BCrn%27%C3%BCn_Halkalar%C4%B1" shape="rect" coords="353,5,389,31" alt="Satürn'ün Halkaları" title="Satürn'ün Halkaları" /><area href="/wiki/Uran%C3%BCs" shape="circle" coords="418,18,12" alt="Uranüs" title="Uranüs" /><area href="/wiki/Uran%C3%BCs%27%C3%BCn_do%C4%9Fal_uydular%C4%B1" shape="circle" coords="427,10,6" alt="Uranüs'ün doğal uyduları" title="Uranüs'ün doğal uyduları" /><area href="/wiki/Uran%C3%BCs%27%C3%BCn_Halkalar%C4%B1" shape="rect" coords="408,4,429,34" alt="Uranüs'ün Halkaları" title="Uranüs'ün Halkaları" /><area href="/wiki/Nept%C3%BCn" shape="circle" coords="462,18,12" alt="Neptün" title="Neptün" /><area href="/wiki/Nept%C3%BCn%27%C3%BCn_do%C4%9Fal_uydular%C4%B1" shape="circle" coords="471,10,5" alt="Neptün'ün doğal uyduları" title="Neptün'ün doğal uyduları" /><area href="/wiki/Nept%C3%BCn%27%C3%BCn_Halkalar%C4%B1" shape="rect" coords="441,9,485,28" alt="Neptün'ün Halkaları" title="Neptün'ün Halkaları" /><area href="/wiki/Pl%C3%BCton" shape="circle" coords="504,18,12" alt="Plüton" title="Plüton" /><area href="/wiki/Pl%C3%BCton_Sistemi" shape="circle" coords="510,13,8" alt="Plüton Sistemi" title="Plüton Sistemi" /><area href="/wiki/Haumea" shape="circle" coords="534,18,12" alt="Haumea" title="Haumea" /><area href="/wiki/Haumea%27n%C4%B1n_do%C4%9Fal_uydular%C4%B1" shape="circle" coords="540,13,8" alt="Haumea'nın doğal uyduları" title="Haumea'nın doğal uyduları" /><area href="/wiki/Makemake" shape="circle" coords="567,18,12" alt="Makemake" title="Makemake" /><area href="/wiki/S/2015_(136472)_1" shape="circle" coords="571,13,8" alt="S/2015 (136472) 1" title="S/2015 (136472) 1" /><area href="/wiki/Kuiper_Ku%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1" shape="rect" coords="490,0,580,35" alt="Kuiper Kuşağı" title="Kuiper Kuşağı" /><area href="/wiki/Eris_(c%C3%BCce_gezegen)" shape="circle" coords="596,18,12" alt="Eris" title="Eris" /><area href="/wiki/Dysnomia_(uydu)" shape="circle" coords="602,13,8" alt="Dysnomia" title="Dysnomia" /><area href="/wiki/Da%C4%9F%C4%B1n%C4%B1k_disk" shape="rect" coords="581,0,610,35" alt="Dağınık disk" title="Dağınık disk" /><area href="/wiki/Oort_bulutu" shape="rect" coords="623,0,640,35" alt="Oort bulutu" title="Oort bulutu" /><area href="/wiki/Oort_bulutu" shape="rect" coords="641,0,666,35" alt="Oort bulutu" title="Oort bulutu" /></map><figcaption></figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F" title="Güneş">Güneş</a></li> <li><a href="/wiki/Merk%C3%BCr" title="Merkür">Merkür</a></li> <li><a href="/wiki/Ven%C3%BCs" title="Venüs">Venüs</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%BCnya" title="Dünya">Dünya</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Mars</a></li> <li><a href="/wiki/Ceres_(c%C3%BCce_gezegen)" title="Ceres (cüce gezegen)">Ceres</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%BCpiter" title="Jüpiter">Jüpiter</a></li> <li><a href="/wiki/Sat%C3%BCrn" title="Satürn">Satürn</a></li> <li><a href="/wiki/Uran%C3%BCs" title="Uranüs">Uranüs</a></li> <li><a href="/wiki/Nept%C3%BCn" title="Neptün">Neptün</a></li> <li><a href="/wiki/Pl%C3%BCton" title="Plüton">Plüton</a></li> <li><a href="/wiki/Haumea" title="Haumea">Haumea</a></li> <li><a href="/wiki/50000_Quaoar" title="50000 Quaoar">50000 Quaoar</a></li> <li><a href="/wiki/Makemake" title="Makemake">Makemake</a></li> <li><a href="/wiki/225088_Gonggong" title="225088 Gonggong">225088 Gonggong</a></li> <li><a href="/wiki/Eris_(c%C3%BCce_gezegen)" title="Eris (cüce gezegen)">Eris</a></li> <li><a href="/wiki/90377_Sedna" title="90377 Sedna">90377 Sedna</a></li></ul></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px;background:transparent;color:inherit;"><div style="padding:0px;"><table class="navbox-columns-table" style="border-spacing: 0px; text-align:left;width:100%;"><tbody><tr style="vertical-align:top;"><td class="navbox-list" style="padding:0px;;;;width:50%;"><div> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th id="Gezegenler_vecüceler" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/Gezegen" title="Gezegen">Gezegenler</a> ve <a href="/wiki/C%C3%BCce_gezegen" title="Cüce gezegen">cüceler</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Karasal_gezegen" title="Karasal gezegen">Karasallar</a> <ul><li><a href="/wiki/Merk%C3%BCr" title="Merkür">Merkür</a></li> <li><a href="/wiki/Ven%C3%BCs" title="Venüs">Venüs</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%BCnya" title="Dünya">Dünya</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Mars</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Dev_gezegen" title="Dev gezegen">Devler</a> <ul><li><a href="/wiki/Gaz_devi" title="Gaz devi">Gaz</a> <ul><li><a href="/wiki/J%C3%BCpiter" title="Jüpiter">Jüpiter</a></li> <li><a href="/wiki/Sat%C3%BCrn" title="Satürn">Satürn</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Buz_devi" title="Buz devi">Buz</a> <ul><li><a href="/wiki/Uran%C3%BCs" title="Uranüs">Uranüs</a></li> <li><a href="/wiki/Nept%C3%BCn" title="Neptün">Neptün</a></li></ul></li></ul></li> <li><a href="/wiki/C%C3%BCce_gezegen" title="Cüce gezegen">Cüceler</a> <ul><li><a href="/wiki/Ceres_(c%C3%BCce_gezegen)" title="Ceres (cüce gezegen)">Ceres</a></li> <li><a href="/wiki/Pl%C3%BCton" title="Plüton">Plüton</a></li> <li><a href="/wiki/Haumea" title="Haumea">Haumea</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/50000_Quaoar" title="50000 Quaoar">50000 Quaoar</a> <ul><li><a href="/wiki/Makemake" title="Makemake">Makemake</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/225088_Gonggong" title="225088 Gonggong">225088 Gonggong</a></li> <li><a href="/wiki/Eris_(c%C3%BCce_gezegen)" title="Eris (cüce gezegen)">Eris</a></li> <li><a href="/wiki/90377_Sedna" title="90377 Sedna">90377 Sedna</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/Do%C4%9Fal_uydu" title="Doğal uydu">Uydular</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li>Dünya <ul><li><a href="/wiki/Ay" title="Ay">Ay</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%BCnya%27n%C4%B1n_iddia_edilen_uydular%C4%B1" title="Dünya'nın iddia edilen uyduları">Dünya'ya yakın diğer cisimler</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Mars%27%C4%B1n_uydular%C4%B1" title="Mars'ın uyduları">Mars</a> <ul><li><a href="/wiki/Phobos_(uydu)" title="Phobos (uydu)">Phobos</a></li> <li><a href="/wiki/Deimos_(uydu)" title="Deimos (uydu)">Deimos</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/J%C3%BCpiter%27in_do%C4%9Fal_uydular%C4%B1" title="Jüpiter'in doğal uyduları">Jüpiter</a> <ul><li><a href="/wiki/Ganymede_(uydu)" title="Ganymede (uydu)">Ganymede</a></li> <li><a href="/wiki/Callisto_(uydu)" title="Callisto (uydu)">Callisto</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0o_(uydu)" title="İo (uydu)">Io</a></li> <li><a href="/wiki/Europa_(uydu)" title="Europa (uydu)">Europa</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%BCpiter%27in_do%C4%9Fal_uydular%C4%B1#Liste" title="Jüpiter'in doğal uyduları">tamamı 95</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Sat%C3%BCrn%27%C3%BCn_do%C4%9Fal_uydular%C4%B1" title="Satürn'ün doğal uyduları">Satürn</a> <ul><li><a href="/wiki/Titan_(uydu)" title="Titan (uydu)">Titan</a></li> <li><a href="/wiki/Rhea_(uydu)" title="Rhea (uydu)">Rhea</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0apetus_(uydu)" title="İapetus (uydu)">Iapetus</a></li> <li><a href="/wiki/Dione_(uydu)" title="Dione (uydu)">Dione</a></li> <li><a href="/wiki/Tethys_(uydu)" title="Tethys (uydu)">Tethys</a></li> <li><a href="/wiki/Enceladus" title="Enceladus">Enceladus</a></li> <li><a href="/wiki/Mimas_(uydu)" title="Mimas (uydu)">Mimas</a></li> <li><a href="/wiki/Hyperion_(uydu)" title="Hyperion (uydu)">Hyperion</a></li> <li><a href="/wiki/Phoebe_(uydu)" title="Phoebe (uydu)">Phoebe</a></li> <li><a href="/wiki/Sat%C3%BCrn%27%C3%BCn_do%C4%9Fal_uydular%C4%B1#Liste" title="Satürn'ün doğal uyduları">tamamı 146</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Uran%C3%BCs%27%C3%BCn_uydular%C4%B1" title="Uranüs'ün uyduları">Uranüs</a> <ul><li><a href="/wiki/Titania_(uydu)" title="Titania (uydu)">Titania</a></li> <li><a href="/wiki/Oberon_(uydu)" title="Oberon (uydu)">Oberon</a></li> <li><a href="/wiki/Umbriel_(uydu)" title="Umbriel (uydu)">Umbriel</a></li> <li><a href="/wiki/Ariel_(uydu)" title="Ariel (uydu)">Ariel</a></li> <li><a href="/wiki/Miranda_(uydu)" title="Miranda (uydu)">Miranda</a></li> <li><a href="/wiki/Uran%C3%BCs%27%C3%BCn_uydular%C4%B1#List" title="Uranüs'ün uyduları">tamamı 28</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Nept%C3%BCn%27%C3%BCn_uydular%C4%B1" title="Neptün'ün uyduları">Neptün</a> <ul><li><a href="/wiki/Triton_(uydu)" title="Triton (uydu)">Triton</a></li> <li><a href="/wiki/Proteus_(uydu)" title="Proteus (uydu)">Proteus</a></li> <li><a href="/wiki/Nereid_(uydu)" title="Nereid (uydu)">Nereid</a></li> <li><a href="/wiki/Nept%C3%BCn%27%C3%BCn_uydular%C4%B1#List" title="Neptün'ün uyduları">tamamı 16</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Pl%C3%BCton_Sistemi" class="mw-redirect" title="Plüton Sistemi">Plüton</a> <ul><li><a href="/wiki/Charon_(uydu)" title="Charon (uydu)">Charon</a></li> <li><a href="/wiki/Nix_(uydu)" title="Nix (uydu)">Nix</a></li> <li><a href="/wiki/Hydra_(uydu)" title="Hydra (uydu)">Hydra</a></li> <li><a href="/wiki/Kerberos_(uydu)" title="Kerberos (uydu)">Kerberos</a></li> <li><a href="/wiki/Styx_(uydu)" title="Styx (uydu)">Styx</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Haumea%27n%C4%B1n_uydular%C4%B1" title="Haumea'nın uyduları">Haumea</a> <ul><li><a href="/wiki/Hi%CA%BBiaka_(uydu)" title="Hiʻiaka (uydu)">Hiʻiaka</a></li> <li><a href="/wiki/Namaka_(uydu)" title="Namaka (uydu)">Namaka</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/50000_Quaoar" title="50000 Quaoar">50000 Quaoar</a> <ul><li><a href="/wiki/Weywot_(uydu)" title="Weywot (uydu)">Weywot</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Makemake" title="Makemake">Makemake</a> <ul><li><a href="/wiki/S/2015_(136472)_1" title="S/2015 (136472) 1">S/2015 (136472) 1</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/225088_Gonggong" title="225088 Gonggong">225088 Gonggong</a> <ul><li><a href="/wiki/Xiangliu_(uydu)" title="Xiangliu (uydu)">Xiangliu</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Eris_(c%C3%BCce_gezegen)" title="Eris (cüce gezegen)">Eris</a> <ul><li><a href="/wiki/Dysnomia_(uydu)" title="Dysnomia (uydu)">Dysnomia</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/Halka_sistemi" title="Halka sistemi">Halkalar</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/J%C3%BCpiter%27in_halkalar%C4%B1" title="Jüpiter'in halkaları">Jüpiter</a></li> <li><a href="/wiki/Sat%C3%BCrn%27%C3%BCn_halkalar%C4%B1" title="Satürn'ün halkaları">Satürn</a> (<a href="/wiki/Rhea%27n%C4%B1n_halkalar%C4%B1" title="Rhea'nın halkaları">Rhea</a>?)</li> <li><a href="/wiki/Chariklo%27nun_halkalar%C4%B1" title="Chariklo'nun halkaları">Chariklo</a></li> <li><a href="/wiki/2060_Chiron#Halkalar" title="2060 Chiron">Chiron</a></li> <li><a href="/wiki/Uran%C3%BCs%27%C3%BCn_halkalar%C4%B1" title="Uranüs'ün halkaları">Uranüs</a></li> <li><a href="/wiki/Nept%C3%BCn%27%C3%BCn_halkalar%C4%B1" title="Neptün'ün halkaları">Neptün</a></li> <li><a href="/wiki/Haumea#Halka" title="Haumea">Haumea</a></li> <li><a href="/wiki/50000_Quaoar#Halkalar" title="50000 Quaoar">Quaoar</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/K%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi_Cismi" class="mw-redirect" title="Küçük Güneş Sistemi Cismi">Küçük Güneş Sistemi cisimleri</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Kuyruklu_y%C4%B1ld%C4%B1z" title="Kuyruklu yıldız">Kuyruklu yıldızlar</a></li> <li><a href="/wiki/Demokloid" title="Demokloid">Demokloidler</a></li> <li><a href="/wiki/Meteoroit" title="Meteoroit">Meteoroitler</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_gezegen" title="Küçük gezegen">Küçük gezegenler</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=K%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_gezegen_adlar%C4%B1n%C4%B1n_anlamlar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Küçük gezegen adlarının anlamları (sayfa mevcut değil)">isimler ve anlamları</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_gezegen_uydusu" title="Küçük gezegen uydusu">uydular</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Gezegenimsi" title="Gezegenimsi">Gezegenimsi</a></li> <li>Gezegensel yörüngeden geçen küçük gezegenler <ul><li><a href="/wiki/Merk%C3%BCr%27%C3%BCn_y%C3%B6r%C3%BCngesinden_ge%C3%A7en_k%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_gezegenler_listesi" title="Merkür'ün yörüngesinden geçen küçük gezegenler listesi">Merkür</a></li> <li><a href="/wiki/Ven%C3%BCs%27%C3%BCn_y%C3%B6r%C3%BCngesinden_ge%C3%A7en_k%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_gezegenler_listesi" title="Venüs'ün yörüngesinden geçen küçük gezegenler listesi">Venüs</a></li> <li><a href="/wiki/Mars%27%C4%B1n_y%C3%B6r%C3%BCngesinden_ge%C3%A7en_k%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_gezegenler_listesi" title="Mars'ın yörüngesinden geçen küçük gezegenler listesi">Dünya</a></li> <li><a href="/wiki/Mars%27%C4%B1n_y%C3%B6r%C3%BCngesinden_ge%C3%A7en_k%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_gezegenler_listesi" title="Mars'ın yörüngesinden geçen küçük gezegenler listesi">Mars</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%BCpiter%27in_y%C3%B6r%C3%BCngesinden_ge%C3%A7en_k%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_gezegenler_listesi" title="Jüpiter'in yörüngesinden geçen küçük gezegenler listesi">Jüpiter</a></li> <li><a href="/wiki/Sat%C3%BCrn%27%C3%BCn_y%C3%B6r%C3%BCngesinden_ge%C3%A7en_k%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_gezegenler" title="Satürn'ün yörüngesinden geçen küçük gezegenler">Satürn</a></li> <li><a href="/wiki/Uran%C3%BCs%27%C3%BCn_y%C3%B6r%C3%BCngesinden_ge%C3%A7en_k%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_gezegenler_listesi" title="Uranüs'ün yörüngesinden geçen küçük gezegenler listesi">Uranüs</a></li> <li><a href="/wiki/Nept%C3%BCn%27%C3%BCn_y%C3%B6r%C3%BCngesinden_ge%C3%A7en_k%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_gezegenler_listesi" title="Neptün'ün yörüngesinden geçen küçük gezegenler listesi">Neptün</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Truval%C4%B1_(g%C3%B6k_cismi)" title="Truvalı (gök cismi)">Truvalar</a> <ul><li><a href="/wiki/2013_ND15" title="2013 ND15">Venüs</a></li> <li><a href="/wiki/D%C3%BCnya_truval%C4%B1s%C4%B1" title="Dünya truvalısı">Dünya</a></li> <li><a href="/wiki/Mars_truval%C4%B1s%C4%B1" title="Mars truvalısı">Mars</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%BCpiter_truval%C4%B1s%C4%B1" title="Jüpiter truvalısı">Jüpiter</a> <ul><li><a href="/wiki/J%C3%BCpiter_truval%C4%B1lar%C4%B1_listesi_(Truva_kamp%C4%B1)" title="Jüpiter truvalıları listesi (Truva kampı)">Truva kampı</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%BCpiter_truvalar%C4%B1_listesi_(Yunan_kamp%C4%B1)" title="Jüpiter truvaları listesi (Yunan kampı)">Yunan kampı</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/E%C5%9F_y%C3%B6r%C3%BCngesel_hareket#Truva_uyduları" class="mw-redirect" title="Eş yörüngesel hareket">Satürn Uyduları</a></li> <li><a href="/wiki/Uran%C3%BCs_Truval%C4%B1s%C4%B1_(astronomi)" title="Uranüs Truvalısı (astronomi)">Uranüs</a></li> <li><a href="/wiki/Nept%C3%BCn_Truval%C4%B1s%C4%B1_(astronomi)" title="Neptün Truvalısı (astronomi)">Neptün</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/D%C3%BCnya%27ya_yak%C4%B1n_cisim" title="Dünya'ya yakın cisim">Dünya'ya yakın cisimler</a></li> <li><a href="/wiki/Asteroit_ku%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1" title="Asteroit kuşağı">Asteroit kuşağı</a></li> <li><a href="/wiki/Asteroit" title="Asteroit">Asteroitler</a> <ul><li><a href="/wiki/Ceres_(c%C3%BCce_gezegen)" title="Ceres (cüce gezegen)">Ceres</a></li> <li><a href="/wiki/Vesta_(asteroit)" title="Vesta (asteroit)">Vesta</a></li> <li><a href="/wiki/Pallas_(asteroit)" title="Pallas (asteroit)">Pallas</a></li> <li><a href="/wiki/10_Hygiea" title="10 Hygiea">Hygiea</a></li> <li><a href="/wiki/Aktif_asteroit" title="Aktif asteroit">aktif</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_gezegenler_listesi:_1%E2%80%931000" title="Küçük gezegenler listesi: 1–1000">ilk 1000</a></li> <li><a href="/wiki/Asteroit_ailesi" title="Asteroit ailesi">aileler</a></li> <li><a href="/wiki/Tehlikeli_olabilecek_cisim" class="mw-redirect" title="Tehlikeli olabilecek cisim">PHA</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0stisnai_asteroitler_listesi" title="İstisnai asteroitler listesi">istisnai</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Kirkwood_bo%C5%9Flu%C4%9Fu" class="mw-redirect" title="Kirkwood boşluğu">Kirkwood boşluğu</a> <ul><li><a href="/wiki/Centaur_(k%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_gezegen)" title="Centaur (küçük gezegen)">Centaurlar</a></li> <li><a href="/wiki/Nept%C3%BCn_Truval%C4%B1s%C4%B1_(astronomi)" title="Neptün Truvalısı (astronomi)">Neptün truvaları</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Nept%C3%BCn_%C3%B6tesi_cisim" title="Neptün ötesi cisim">Neptün ötesi cisimler</a> <ul><li><a href="/wiki/Kuiper_Ku%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1" title="Kuiper Kuşağı">Kuiper Kuşağı</a> <ul><li><a href="/wiki/Kl%C3%A2sik_Kuiper_Ku%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1_cismi" class="mw-redirect" title="Klâsik Kuiper Kuşağı cismi">Kubvanolar</a></li> <li><a href="/wiki/Pl%C3%BCtino" title="Plütino">Plütinolar</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Ayr%C4%B1k_cisim" title="Ayrık cisim">Ayrık cisimler</a></li> <li><a href="/wiki/Sednoid" title="Sednoid">Sednoidler</a></li> <li><a href="/wiki/Da%C4%9F%C4%B1n%C4%B1k_disk" title="Dağınık disk">Dağınık disk</a></li> <li><a href="/wiki/Oort_bulutu" title="Oort bulutu">Oort bulutu</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Hills_bulutu" class="mw-redirect" title="Hills bulutu">Hills bulutu</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td><td class="navbox-list" style="border-left:2px solid #fdfdfd;padding:0px;;;;width:50%;"><div> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align: center;"><a href="/w/index.php?title=Varsay%C4%B1msal_G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi_cisimlerinin_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Varsayımsal Güneş Sistemi cisimlerinin listesi (sayfa mevcut değil)">Varsayımsal cisimler</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Be%C5%9F_gezegenli_Nice_modeli&action=edit&redlink=1" class="new" title="Beş gezegenli Nice modeli (sayfa mevcut değil)">Beşinci dev</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nemesis_(varsay%C4%B1msal_y%C4%B1ld%C4%B1z)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nemesis (varsayımsal yıldız) (sayfa mevcut değil)">Nemesis</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Phaeton_(varsay%C4%B1msal_gezegen)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phaeton (varsayımsal gezegen) (sayfa mevcut değil)">Phaeton</a></li> <li><a href="/wiki/Dokuzuncu_Gezegen" title="Dokuzuncu Gezegen">Dokuzuncu Gezegen</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gezegen_V&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gezegen V (sayfa mevcut değil)">Gezegen V</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nept%C3%BCn%27%C3%BCn_%C3%B6tesindeki_gezegenler&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neptün'ün ötesindeki gezegenler (sayfa mevcut değil)">Gezegen X</a></li> <li><a href="/wiki/Alt_uydu" title="Alt uydu">Alt uydular</a></li> <li><a href="/wiki/Theia_(gezegen)" title="Theia (gezegen)">Theia</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tyche_(varsay%C4%B1msal_gezegen)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tyche (varsayımsal gezegen) (sayfa mevcut değil)">Tyche</a></li> <li><a href="/wiki/Vulkan_(hipotetik_gezegen)" class="mw-redirect" title="Vulkan (hipotetik gezegen)">Vulkan</a></li> <li><a href="/wiki/Vulkanoid" title="Vulkanoid">Vulkanoidler</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align: center;"><a href="/wiki/Uzay_ara%C5%9Ft%C4%B1rmalar%C4%B1" title="Uzay araştırmaları">Araştırma</a> (<a href="/w/index.php?title=Uzay_ara%C5%9Ft%C4%B1rmalar%C4%B1n%C4%B1n_ana_hatlar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Uzay araştırmalarının ana hatları (sayfa mevcut değil)">ana hatlar</a>)</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Uzay_kolonizasyonu" title="Uzay kolonizasyonu">Kolonizasyon</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi%27nin_ke%C5%9Ffi_ve_ara%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Güneş Sistemi'nin keşfi ve araştırılması (sayfa mevcut değil)">Keşif</a> <ul><li><a href="/wiki/Astronomi" title="Astronomi">astronomi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi%27nin_tarihsel_modelleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Güneş Sistemi'nin tarihsel modelleri (sayfa mevcut değil)">tarihsel modeller</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi_gezegenlerinin_ve_uydular%C4%B1n%C4%B1n_ke%C5%9Ffinin_zaman_%C3%A7izelgesi" title="Güneş Sistemi gezegenlerinin ve uydularının keşfinin zaman çizelgesi">zaman çizelgesi</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Uzay_sondas%C4%B1" title="Uzay sondası">Uzay sondaları</a> <ul><li><a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi_ke%C5%9Fiflerinin_zaman_%C3%A7izelgesi" title="Güneş Sistemi keşiflerinin zaman çizelgesi">zaman çizelgesi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi_sondalar%C4%B1n%C4%B1n_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Güneş Sistemi sondalarının listesi (sayfa mevcut değil)">liste</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0nsanl%C4%B1_uzay_u%C3%A7u%C5%9F_program%C4%B1" title="İnsanlı uzay uçuş programı">İnsanlı uzay uçuş programı</a> <ul><li><a href="/wiki/Uzay_istasyonu" title="Uzay istasyonu">uzay istasyonları</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=M%C3%BCrettebatl%C4%B1_uzay_ara%C3%A7lar%C4%B1n%C4%B1n_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mürettebatlı uzay araçlarının listesi (sayfa mevcut değil)">liste</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%B0nsanl%C4%B1_uzay_u%C3%A7u%C5%9Fu_programlar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="İnsanlı uzay uçuşu programları (sayfa mevcut değil)">programlar</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Merk%C3%BCr%27%C3%BCn_ara%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Merkür'ün araştırılması (sayfa mevcut değil)">Merkür</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ven%C3%BCs%27%C3%BCn_g%C3%B6zlemleri_ve_ara%C5%9Ft%C4%B1rmalar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Venüs'ün gözlemleri ve araştırmalar (sayfa mevcut değil)">Venüs</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ay%27%C4%B1n_ara%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ay'ın araştırılması (sayfa mevcut değil)">Ay</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Ay_kaynaklar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ay kaynakları (sayfa mevcut değil)">madencilik</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Mars%27%C4%B1n_ara%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1" title="Mars'ın araştırılması">Mars</a></li> <li><a href="/wiki/Ceres_(c%C3%BCce_gezegen)#Gözlem_ve_Keşif" title="Ceres (cüce gezegen)">Ceres</a></li> <li><a href="/wiki/Asteroit#Gözlem_tarihi" title="Asteroit">Asteroitler</a> <ul><li><a href="/wiki/Asteroit_madencili%C4%9Fi" title="Asteroit madenciliği">madencilik</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Kuyruklu_y%C4%B1ld%C4%B1zlara_y%C3%B6nelik_g%C3%B6revlerin_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kuyruklu yıldızlara yönelik görevlerin listesi (sayfa mevcut değil)">Kuyruklu yıldızlar</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=J%C3%BCpiter%27in_ara%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Jüpiter'in araştırılması (sayfa mevcut değil)">Jüpiter</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sat%C3%BCrn%27%C3%BCn_ara%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Satürn'ün araştırılması (sayfa mevcut değil)">Satürn</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Uran%C3%BCs%27%C3%BCn_ara%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Uranüs'ün araştırılması (sayfa mevcut değil)">Uranüs</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Nept%C3%BCn%27%C3%BCn_ara%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Neptün'ün araştırılması (sayfa mevcut değil)">Neptün</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pl%C3%BCton%27un_ara%C5%9Ft%C4%B1r%C4%B1lmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Plüton'un araştırılması (sayfa mevcut değil)">Plüton</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Derin_uzay_ara%C5%9Ft%C4%B1rmalar%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Derin uzay araştırmaları (sayfa mevcut değil)">Derin uzay</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align: center;"><a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi%27nin_olu%C5%9Fumu_ve_evrimi" title="Güneş Sistemi'nin oluşumu ve evrimi">Oluşum ve evrim</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Y%C4%B1ld%C4%B1z_olu%C5%9Fumu" title="Yıldız oluşumu">Yıldız oluşumu</a></li> <li><a href="/wiki/Y%C4%B1%C4%9F%C4%B1lma_(astrofizik)" title="Yığılma (astrofizik)">Yığılma</a></li> <li><a href="/wiki/Y%C4%B1%C4%9F%C4%B1lma_diski" title="Yığılma diski">Yığılma diski</a> <ul><li><a href="/wiki/Y%C4%B1%C4%9F%C4%B1lma_diski#Atılım_diski" title="Yığılma diski">Atılım diski</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%C3%87%C3%B6k%C3%BCnt%C3%BC_%C3%A7emberi" title="Çöküntü çemberi">Çöküntü çemberi</a></li> <li><a href="/wiki/Enkaz_diski" title="Enkaz diski">Enkaz diski</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87%C3%B6k%C3%BCnt%C3%BC_%C3%B6rt%C3%BCs%C3%BC" title="Çöküntü örtüsü">Çöküntü örtüsü</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Coatlicue_(y%C4%B1ld%C4%B1z)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Coatlicue (yıldız) (sayfa mevcut değil)">Coatlicue</a></li> <li><a href="/wiki/Kozmik_toz" title="Kozmik toz">Kozmik toz</a></li> <li><a href="/wiki/Enkaz_diski" title="Enkaz diski">Enkaz diski</a></li> <li><a href="/wiki/Ayr%C4%B1k_cisim" title="Ayrık cisim">Ayrık cisim</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=EXCEDE&action=edit&redlink=1" class="new" title="EXCEDE (sayfa mevcut değil)">EXCEDE</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C3%96tegezegen_zodyak_tozu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ötegezegen zodyak tozu (sayfa mevcut değil)">Ötegezegen zodyak tozu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=D%C3%BCnya_d%C4%B1%C5%9F%C4%B1_malzemeler&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dünya dışı malzemeler (sayfa mevcut değil)">Dünya dışı malzemeler</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=D%C3%BCnya_d%C4%B1%C5%9F%C4%B1_%C3%B6rnek_k%C3%BCrasyonu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dünya dışı örnek kürasyonu (sayfa mevcut değil)">Örnek kürasyonu</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%96rnek_getirme_g%C3%B6revi" title="Örnek getirme görevi">Örnek getirme görevi</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Donma_%C3%A7izgisi_(astrofizik)" class="mw-redirect" title="Donma çizgisi (astrofizik)">Donma/Buz çizgisi</a></li> <li><a href="/wiki/B%C3%BCy%C3%BCk_%C3%87arp%C4%B1%C5%9Fma_Hipotezi" title="Büyük Çarpışma Hipotezi">Büyük çarpışma hipotezi</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%BCtle%C3%A7ekimsel_%C3%A7%C3%B6kme" title="Kütleçekimsel çökme">Kütleçekimsel çökme</a></li> <li><a href="/wiki/Hills_bulutu" class="mw-redirect" title="Hills bulutu">Hills bulutu</a></li> <li><a href="/wiki/Hill_k%C3%BCresi" title="Hill küresi">Hill küresi</a></li> <li><a href="/wiki/Gezegenler_aras%C4%B1_toz_bulutu" title="Gezegenler arası toz bulutu">Gezegenler arası toz bulutu</a></li> <li><a href="/wiki/Gezegenler_aras%C4%B1_ortam" title="Gezegenler arası ortam">Gezegenler arası ortam/uzay</a></li> <li><a href="/wiki/Y%C4%B1ld%C4%B1zlararas%C4%B1_bulut" title="Yıldızlararası bulut">Yıldızlararası bulut</a></li> <li><a href="/wiki/Y%C4%B1ld%C4%B1zlararas%C4%B1_ortam" title="Yıldızlararası ortam">Yıldızlararası ortam</a></li> <li><a href="/wiki/Uzay#Yıldızlararası_uzay" title="Uzay">Yıldızlararası uzay</a></li> <li><a href="/wiki/Kuiper_Ku%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1" title="Kuiper Kuşağı">Kuiper Kuşağı</a></li> <li><a href="/wiki/Kuiper_Ku%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1#Kuiper_uçurumu" title="Kuiper Kuşağı">Kuiper uçurumu</a></li> <li><a href="/wiki/Molek%C3%BCler_bulut" title="Moleküler bulut">Moleküler bulut</a></li> <li><a href="/wiki/Bulutsu_hipotezi" title="Bulutsu hipotezi">Bulutsu hipotezi</a></li> <li><a href="/wiki/Oort_bulutu" title="Oort bulutu">Oort bulutu</a></li> <li><a href="/wiki/Uzay" title="Uzay">Dış uzay</a></li> <li><a href="/wiki/Gezegen" title="Gezegen">Gezegen</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Da%C4%9F%C4%B1lm%C4%B1%C5%9F_gezegen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dağılmış gezegen (sayfa mevcut değil)">Dağılmış</a></li> <li><a href="/wiki/Gezegensel_g%C3%B6%C3%A7" title="Gezegensel göç">Göç</a></li> <li><a href="/wiki/Gezegen_sistemi" title="Gezegen sistemi">Sistem</a></li> <li><a href="/wiki/Gezegenimsi" title="Gezegenimsi">Gezegenimsi</a></li> <li><a href="/wiki/Bulutsu_hipotezi#Gezegenlerin_oluşumu" title="Bulutsu hipotezi">Oluşum</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Y%C4%B1ld%C4%B1z_%C3%A7arp%C4%B1%C5%9Fmas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yıldız çarpışması (sayfa mevcut değil)">Birleşen yıldızlar</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%C3%96n_gezegen_diski" title="Ön gezegen diski">Ön gezegen diski</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Halka_sistemi" title="Halka sistemi">Halka sistemi</a></li> <li><a href="/wiki/Roche_limiti" title="Roche limiti">Roche limiti</a> <ul><li><a href="/wiki/Roche_limiti#Roche_limiti,_Hill_küresi_ve_gezegen_yarıçapı" title="Roche limiti">ve Hill küresi</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Moloz_y%C4%B1%C4%9F%C4%B1n%C4%B1" title="Moloz yığını">Moloz yığını</a></li> <li><a href="/wiki/Da%C4%9F%C4%B1n%C4%B1k_disk" title="Dağınık disk">Dağınık disk</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align: center;">Listeler</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Kuyruklu_y%C4%B1ld%C4%B1z_listeleri&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kuyruklu yıldız listeleri (sayfa mevcut değil)">Kuyruklu yıldız</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Muhtemel_c%C3%BCce_gezegenlerin_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Muhtemel cüce gezegenlerin listesi (sayfa mevcut değil)">Muhtemel cüce gezegenler</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi%27ndeki_k%C3%BCtle%C3%A7ekimsel_yuvarlak_nesneler_listesi" class="mw-redirect" title="Güneş Sistemi'ndeki kütleçekimsel yuvarlak nesneler listesi">Kütleçekimsel yuvarlak cisimler</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%BC%C3%A7%C3%BCk_gezegenler_listesi" title="Küçük gezegenler listesi">Küçük gezegenler</a></li> <li><a href="/wiki/Do%C4%9Fal_uydular_listesi" title="Doğal uydular listesi">Doğal uydular</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi_modeli&action=edit&redlink=1" class="new" title="Güneş Sistemi modeli (sayfa mevcut değil)">Güneş Sistemi modelleri</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi%27ndeki_cisimlerin_listesi" title="Güneş Sistemi'ndeki cisimlerin listesi">Güneş Sistemi'ndeki cisimler</a> <ul><li><a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_sistemindeki_nesnelerin_k%C3%BCtleye_g%C3%B6re_listesi" title="Güneş sistemindeki nesnelerin kütleye göre listesi">büyüklüğüne göre</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi_gezegenlerinin_ve_uydular%C4%B1n%C4%B1n_ke%C5%9Ffinin_zaman_%C3%A7izelgesi" title="Güneş Sistemi gezegenlerinin ve uydularının keşfinin zaman çizelgesi">keşif tarihine göre</a></li> <li><a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F%27ten_en_uzaktaki_G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi_nesnelerinin_listesi" class="mw-redirect" title="Güneş'ten en uzaktaki Güneş Sistemi nesnelerinin listesi">uzaklığa göre</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Y%C4%B1ld%C4%B1zlararas%C4%B1_ve_y%C4%B1ld%C4%B1z_%C3%A7evresi_molek%C3%BCllerin_listesi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Yıldızlararası ve yıldız çevresi moleküllerin listesi (sayfa mevcut değil)">Yıldızlararası ve yıldız çevresi moleküller</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align: center;">İlgili</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%C3%87ift_gezegen" title="Çift gezegen">Çift gezegen</a></li> <li><a href="/wiki/Lagrange_noktas%C4%B1" title="Lagrange noktası">Lagrange noktası</a></li> <li><a href="/wiki/Uyducuk" title="Uyducuk">Uyducuk</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Syzygy_(astronomi)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Syzygy (astronomi) (sayfa mevcut değil)">Syzygy</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%BCtle%C3%A7ekim_kilidi" title="Kütleçekim kilidi">Kütleçekim kilidi</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr></tbody></table></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="text-align:center;;padding:0.4em;line-height:1.25em;"><div><a href="/wiki/G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi" title="Güneş Sistemi">Güneş Sistemi</a> <big>→</big> <a href="/wiki/Yerel_Y%C4%B1ld%C4%B1zlararas%C4%B1_Bulut" title="Yerel Yıldızlararası Bulut">Yerel Yıldızlararası Bulut</a> <big>→</big> <a href="/wiki/Yerel_Kabarc%C4%B1k" title="Yerel Kabarcık">Yerel Kabarcık</a> <big>→</big> <a href="/wiki/Gould_Ku%C5%9Fa%C4%9F%C4%B1" title="Gould Kuşağı">Gould Kuşağı</a> <big>→</big> <a href="/wiki/Orion_Kolu" class="mw-redirect" title="Orion Kolu">Orion Kolu</a> <big>→</big> <a href="/wiki/Samanyolu" title="Samanyolu">Samanyolu</a> <big>→</big> <a href="/wiki/Samanyolu%27nun_uydu_g%C3%B6kadalar%C4%B1" title="Samanyolu'nun uydu gökadaları">Samanyolu altgrubu</a> <big>→</big> <a href="/wiki/Yerel_Grup" title="Yerel Grup">Yerel Grup</a> <big>→</big> <a href="/wiki/Yerel_Katman" title="Yerel Katman">Yerel Katman</a> <big>→</big> <a href="/wiki/Ba%C5%9Fak_S%C3%BCperk%C3%BCmesi" title="Başak Süperkümesi">Başak Süperkümesi</a> <big>→</big> <a href="/wiki/Laniakea_S%C3%BCperk%C3%BCmesi" title="Laniakea Süperkümesi">Laniakea Süperkümesi</a> <big>→</big> <a href="/wiki/KBC_Bo%C5%9Flu%C4%9Fu" title="KBC Boşluğu">KBC Boşluğu</a> <big>→</big> <a href="/wiki/G%C3%B6zlemlenebilir_evren" title="Gözlemlenebilir evren">Gözlemlenebilir Evren</a> <big>→</big> <a href="/wiki/Evren" title="Evren">Evren</a> Her ok (→) "içinde" veya "parçası" olarak okunabilir.</div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q111&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Otorite_kontrolü_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q111&#124;class=noprint&#124;Bunu_Vikiveri&#039;de_düzenleyin" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Otorite_kontrol%C3%BC" title="Otorite kontrolü">Otorite kontrolü</a> <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q111" title="Bunu Vikiveri'de düzenleyin"><img alt="Bunu Vikiveri'de düzenleyin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%C4%B0spanya_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="İspanya Millî Kütüphanesi">BNE</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX455441">XX455441</a></li> <li><a href="/wiki/Fransa_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Fransa Millî Kütüphanesi">BNF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb120752119">cb120752119</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb120752119">(data)</a></li> <li><a href="/wiki/T%C3%BCmle%C5%9Fik_Otorite_Dosyas%C4%B1" title="Tümleşik Otorite Dosyası">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4037687-4">4037687-4</a></li> <li><a href="/wiki/Kongre_K%C3%BCt%C3%BCphanesi_Kontrol_Numaras%C4%B1" title="Kongre Kütüphanesi Kontrol Numarası">LCCN</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85081548">sh85081548</a></li> <li><a href="/wiki/Ulusal_Ar%C5%9Fivler_ve_Kay%C4%B1tlar_%C4%B0daresi" title="Ulusal Arşivler ve Kayıtlar İdaresi">NARA</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10046638">10046638</a></li> <li><a href="/wiki/Mill%C3%AE_Diyet_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Millî Diyet Kütüphanesi">NDL</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00565094">00565094</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%87ek_Cumhuriyeti_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Çek Cumhuriyeti Millî Kütüphanesi">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph117831&CON_LNG=ENG">ph117831</a></li> <li><a href="/wiki/Yunanistan_Mill%C3%AE_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="Yunanistan Millî Kütüphanesi">NLG</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.nlg.gr/resource/authority/record1347">1347</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%B0srail_Ulusal_K%C3%BCt%C3%BCphanesi" title="İsrail Ulusal Kütüphanesi">NLI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nli.org.il/en/authorities/987007553217705171">987007553217705171</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%9Cniversiteleraras%C4%B1_Belgeleme_Sistemi" title="Üniversitelerarası Belgeleme Sistemi">SUDOC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/029043387">029043387</a></li> <li><a href="/wiki/Uluslararas%C4%B1_Sanal_Otorite_Dosyas%C4%B1" title="Uluslararası Sanal Otorite Dosyası">VIAF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/316741886">316741886</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div></div><noscript><img src="https://auth.wikimedia.org/loginwiki/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mars&oldid=34558228">https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Mars&oldid=34558228</a>" sayfasından alınmıştır</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C3%96zel:Kategoriler" title="Özel:Kategoriler">Kategori</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Mars_(gezegen)" title="Kategori:Mars (gezegen)">Mars (gezegen)</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Antik_%C3%A7a%C4%9Flardan_beri_bilinen_astronomik_cisimler" title="Kategori:Antik çağlardan beri bilinen astronomik cisimler">Antik çağlardan beri bilinen astronomik cisimler</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi%27nin_gezegenleri" title="Kategori:Güneş Sistemi'nin gezegenleri">Güneş Sistemi'nin gezegenleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Karasal_gezegenler" title="Kategori:Karasal gezegenler">Karasal gezegenler</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:G%C3%BCne%C5%9F_Sistemi" title="Kategori:Güneş Sistemi">Güneş Sistemi</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Gizli kategoriler: <ul><li><a href="/wiki/Kategori:Webar%C5%9Fiv_%C5%9Fablonu_wayback_ba%C4%9Flant%C4%B1lar%C4%B1" title="Kategori:Webarşiv şablonu wayback bağlantıları">Webarşiv şablonu wayback bağlantıları</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Webar%C5%9Fiv_%C5%9Fablonu_archiveis_ba%C4%9Flant%C4%B1lar%C4%B1" title="Kategori:Webarşiv şablonu archiveis bağlantıları">Webarşiv şablonu archiveis bağlantıları</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:%C3%96l%C3%BC_d%C4%B1%C5%9F_ba%C4%9Flant%C4%B1lar%C4%B1_olan_maddeler" title="Kategori:Ölü dış bağlantıları olan maddeler">Ölü dış bağlantıları olan maddeler</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:ISBN_sihirli_ba%C4%9Flant%C4%B1s%C4%B1n%C4%B1_kullanan_sayfalar" title="Kategori:ISBN sihirli bağlantısını kullanan sayfalar">ISBN sihirli bağlantısını kullanan sayfalar</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:Yinelenen_%C5%9Fablon_de%C4%9Fi%C5%9Fkenleri_kullanan_sayfalar" title="Kategori:Yinelenen şablon değişkenleri kullanan sayfalar">Yinelenen şablon değişkenleri kullanan sayfalar</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:BNE_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:BNE tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">BNE tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:BNF_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">BNF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:GND_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">GND tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:LCCN_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">LCCN tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NARA_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NARA tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NARA tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NDL_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NDL tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NDL tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NKC_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NKC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NLG_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NLG tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NLG tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:NLI_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">NLI tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:SUDOC_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:SUDOC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">SUDOC tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li><li><a href="/wiki/Kategori:VIAF_tan%C4%B1mlay%C4%B1c%C4%B1s%C4%B1_olan_Vikipedi_maddeleri" title="Kategori:VIAF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri">VIAF tanımlayıcısı olan Vikipedi maddeleri</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Sayfa en son 09.10, 29 Aralık 2024 tarihinde değiştirildi.</li> <li id="footer-info-copyright">Metin <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.tr">Creative Commons Atıf-AynıLisanslaPaylaş Lisansı</a> altındadır ve ek koşullar uygulanabilir. Bu siteyi kullanarak <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/tr">Kullanım Şartlarını</a> ve <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/tr">Gizlilik Politikasını</a> kabul etmiş olursunuz. Vikipedi® (ve Wikipedia®) kâr amacı gütmeyen kuruluş olan <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a> tescilli markasıdır. </li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik politikası</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipedi:Hakk%C4%B1nda">Vikipedi hakkında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipedi:Genel_sorumluluk_reddi">Sorumluluk reddi</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kuralları</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Geliştiriciler</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/tr.wikipedia.org">İstatistikler</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Çerez politikası</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//tr.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Mars&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil görünüm</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"> Ara </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Vikipedi üzerinde ara"> </div> <input type="hidden" name="title" value="Özel:Ara"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Ara</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="İçindekiler" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="İçindekiler tablosunu değiştir" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > İçindekiler tablosunu değiştir </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" >Mars</div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"> 251 dil </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"> Konu ekle </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-84559f4bd5-jkwq6","wgBackendResponseTime":318,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.007","walltime":"1.335","ppvisitednodes":{"value":8909,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":413080,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":34956,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":18,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":13,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":183258,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 964.409 1 -total"," 50.75% 489.421 5 Şablon:Kaynakça"," 23.42% 225.836 1 Şablon:Gezegen_bilgi_kutusu"," 23.01% 221.933 1 Şablon:Bilgi_kutusu"," 16.30% 157.174 13 Şablon:Dolaşım"," 15.12% 145.844 45 Şablon:Web_kaynağı"," 8.97% 86.511 111 Şablon:Webarşiv"," 8.04% 77.505 8 Şablon:Dergi_kaynağı"," 7.30% 70.444 1 Şablon:Mars"," 5.94% 57.276 1 Şablon:Güneş_Sistemi_2"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.417","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":7002221,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5cbc6874f4-c2v2f","timestamp":"20250402082730","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Mars","url":"https:\/\/tr.wikipedia.org\/wiki\/Mars","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q111","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q111","author":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia projelerine katk\u0131da bulunanlar"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-05-20T12:00:28Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/0c\/Mars_-_August_30_2021_-_Flickr_-_Kevin_M._Gill.png","headline":"G\u00fcne\u015f Sistemi'nde G\u00fcne\u015f'e en yak\u0131n 4. gezegen"}</script> </body> </html>