CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="el" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Αστέρας - Βικιπαίδεια</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )elwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Ιανουάριος","Φεβρουάριος","Μάρτιος","Απριλίου","Μαΐου","Ιουνίου","Ιουλίου","Αύγουστος","Σεπτέμβριος","Οκτώβριος","Νοέμβριος","Δεκέμβριος"],"wgRequestId":"0bfa6361-733c-4632-8399-76c2809451c3","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Αστέρας","wgTitle":"Αστέρας","wgCurRevisionId":10843333,"wgRevisionId":10843333,"wgArticleId":4985,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Λήμματα με νεκρούς συνδέσμους","Μερική επέκταση","Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές με επισήμανση","Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές", "Κατηγορία Commons με τίτλο σελίδας διαφορετικό από των Wikidata","Commonscat που τραβάει δεδομένα από Wikidata","Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά LCCN","Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά GND","Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά BNF","Αστέρες"],"wgPageViewLanguage":"el","wgPageContentLanguage":"el","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Αστέρας","wgRelevantArticleId":4985,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"el","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"el"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist": true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":90000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q523","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.74"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.math.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready", "skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.imagelinks","ext.gadget.wikibugs","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=el&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.math.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=el&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=el&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/76/LagoonHunterWilson.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="817"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/LagoonHunterWilson.jpg/800px-LagoonHunterWilson.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="545"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/LagoonHunterWilson.jpg/640px-LagoonHunterWilson.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="436"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Αστέρας - Βικιπαίδεια"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//el.m.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Επεξεργασία" href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Βικιπαίδεια (el)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//el.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.el"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Βικιπαίδεια ροή Atom" href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%82%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AD%CF%82&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Αστέρας rootpage-Αστέρας skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Μετάβαση στο περιεχόμενο</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Ιστότοπος"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Κύριο μενού" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Κύριο μενού</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Κύριο μενού</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">μετακίνηση στην πλαϊνή μπάρα</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">απόκρυψη</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Πλοήγηση </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1" title="Επισκεφθείτε την αρχική σελίδα [z]" accesskey="z"><span>Κύρια πύλη</span></a></li><li id="n-Θεματικές-πύλες" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%98%CE%AD%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1"><span>Θεματικές πύλες</span></a></li><li id="n-Featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%A0%CF%81%CE%BF%CE%B2%CE%B5%CE%B2%CE%BB%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B1_%CE%BB%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1"><span>Προβεβλημένα λήμματα</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%A4%CF%81%CE%AD%CF%87%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1_%CE%B3%CE%B5%CE%B3%CE%BF%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B1" title="Βρείτε βασικές πληροφορίες για τρέχοντα γεγονότα"><span>Τρέχοντα γεγονότα</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A4%CF%85%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%B1" title="Φόρτωση μιας τυχαίας σελίδας [x]" accesskey="x"><span>Τυχαίο λήμμα</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-Συμμετοχή" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-Συμμετοχή" > <div class="vector-menu-heading"> Συμμετοχή </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%92%CE%BF%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1" title="Το μέρος για να βρείτε αυτό που ψάχνετε"><span>Βοήθεια</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7_%CE%9A%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1%CF%82" title="Σχετικά με το εγχείρημα, τι μπορείτε να κάνετε, πού μπορείτε να βρείτε τι"><span>Πύλη Κοινότητας</span></a></li><li id="n-pump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%91%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AC"><span>Αγορά</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%82%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AD%CF%82" title="Λίστα πρόσφατων αλλαγών στο wiki [r]" accesskey="r"><span>Πρόσφατες αλλαγές</span></a></li><li id="n-Επικοινωνία" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%95%CF%80%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%B9%CE%BD%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1"><span>Επικοινωνία</span></a></li><li id="n-Δωρεές" class="mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserLandingPage?uselang=el&country=GR"><span>Δωρεές</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Βικιπαίδεια" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-el.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Η Ελεύθερη Εγκυκλοπαίδεια" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-el.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%91%CE%BD%CE%B1%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Αναζήτηση στη Βικιπαίδεια [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Αναζήτηση</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Αναζήτηση σε Βικιπαίδεια" aria-label="Αναζήτηση σε Βικιπαίδεια" autocapitalize="sentences" title="Αναζήτηση στη Βικιπαίδεια [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Ειδικό:Αναζήτηση"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Αναζήτηση</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Προσωπικά εργαλεία"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Εμφάνιση"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Εμφάνιση" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Εμφάνιση</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_el.wikipedia.org&uselang=el" class=""><span>Δωρεές</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1%CE%9B%CE%BF%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D&returnto=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Σας ενθαρρύνουμε να δημιουργήσετε ένα λογαριασμό και να συνδεθείτε· ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό" class=""><span>Δημιουργία λογαριασμού</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CF%83%CE%B7%CE%A7%CF%81%CE%AE%CF%83%CF%84%CE%B7&returnto=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Σας ενθαρρύνουμε να συνδεθείτε· ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό [o]" accesskey="o" class=""><span>Σύνδεση</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Περισσότερες επιλογές" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Προσωπικά εργαλεία" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Προσωπικά εργαλεία</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Μενού χρήστη" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_el.wikipedia.org&uselang=el"><span>Δωρεές</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%94%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%85%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B1%CE%9B%CE%BF%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%8D&returnto=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Σας ενθαρρύνουμε να δημιουργήσετε ένα λογαριασμό και να συνδεθείτε· ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Δημιουργία λογαριασμού</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A3%CF%8D%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CF%83%CE%B7%CE%A7%CF%81%CE%AE%CF%83%CF%84%CE%B7&returnto=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Σας ενθαρρύνουμε να συνδεθείτε· ωστόσο, δεν είναι υποχρεωτικό [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Σύνδεση</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Σελίδες για αποσυνδεμένους συντάκτες <a href="/wiki/%CE%92%CE%BF%CE%AE%CE%B8%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%95%CE%B9%CF%83%CE%B1%CE%B3%CF%89%CE%B3%CE%AE" aria-label="Μάθετε περισσότερα σχετικά με την επεξεργασία"><span>μάθετε περισσότερα</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%9F%CE%B9%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B5%CE%B9%CF%83%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AD%CF%82%CE%9C%CE%BF%CF%85" title="Μια λίστα με τις επεξεργασίες που έγιναν από αυτή τη διεύθυνση IP [y]" accesskey="y"><span>Συνεισφορές</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%97%CE%A3%CF%85%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%AE%CE%9C%CE%BF%CF%85" title="Συζήτηση σχετικά με τις αλλαγές που έγιναν από αυτή τη διεύθυνση IP [n]" accesskey="n"><span>Συζήτηση για αυτή την IP</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eκλείσιμο\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"el\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Cdiv style=\"border: solid 1px #333; border-radius: 0.5em;box-shadow: 0 4px 4px #999; background:#FCFFE5; margin-bottom: 1.5em; display: table; width: 100%;padding-top:5px;text-align: center;\"\u003E\n\u003Cdiv style=\"display: table-cell; vertical-align: middle;\"\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%9C%CE%AE%CE%BD%CE%B1%CF%82_%CE%91%CF%83%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82\" title=\"Βικιπαίδεια:Μήνας Ασίας της Βικιπαίδειας\"\u003E\u003Cimg alt=\"Wikipedia Asian Month\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Asian_month_banner_logo.svg/500px-Asian_month_banner_logo.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"500\" height=\"129\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Asian_month_banner_logo.svg/750px-Asian_month_banner_logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7c/Asian_month_banner_logo.svg/1000px-Asian_month_banner_logo.svg.png 2x\" data-file-width=\"3047\" data-file-height=\"789\" /\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E \u003Cspan style=\"margin-left:2em;\"\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%9C%CE%AE%CE%BD%CE%B1%CF%82_%CE%91%CF%83%CE%AF%CE%B1%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82\" title=\"Βικιπαίδεια:Μήνας Ασίας της Βικιπαίδειας\"\u003E\u003Cspan class=\"mw-ui-button mw-ui-progressive mw-ui\"\u003EΛάβετε μέρος\u003C/span\u003E\u003C/a\u003E\u003C/span\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Ιστότοπος"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Περιεχόμενα" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Περιεχόμενα</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">μετακίνηση στην πλαϊνή μπάρα</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">απόκρυψη</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Αρχή</div> </a> </li> <li id="toc-Ιστορία" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ιστορία"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Ιστορία</span> </div> </a> <ul id="toc-Ιστορία-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ονομασία_αστέρων" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ονομασία_αστέρων"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Ονομασία αστέρων</span> </div> </a> <ul id="toc-Ονομασία_αστέρων-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Αστρική_εξέλιξη" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Αστρική_εξέλιξη"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Αστρική εξέλιξη</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Αστρική_εξέλιξη-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Εναλλαγή Αστρική εξέλιξη υποενότητας</span> </button> <ul id="toc-Αστρική_εξέλιξη-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Σχηματισμός_πρωτοαστέρα" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Σχηματισμός_πρωτοαστέρα"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Σχηματισμός πρωτοαστέρα</span> </div> </a> <ul id="toc-Σχηματισμός_πρωτοαστέρα-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Κύρια_ακολουθία" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Κύρια_ακολουθία"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Κύρια ακολουθία</span> </div> </a> <ul id="toc-Κύρια_ακολουθία-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Μετά_την_κύρια_ακολουθία" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Μετά_την_κύρια_ακολουθία"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Μετά την κύρια ακολουθία</span> </div> </a> <ul id="toc-Μετά_την_κύρια_ακολουθία-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ογκώδη_άστρα" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ογκώδη_άστρα"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3.1</span> <span>Ογκώδη άστρα</span> </div> </a> <ul id="toc-Ογκώδη_άστρα-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Κατάρρευση" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Κατάρρευση"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Κατάρρευση</span> </div> </a> <ul id="toc-Κατάρρευση-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Παραγωγή_ενέργειας" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Παραγωγή_ενέργειας"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Παραγωγή ενέργειας</span> </div> </a> <ul id="toc-Παραγωγή_ενέργειας-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Χαρακτηριστικά_των_αστέρων" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Χαρακτηριστικά_των_αστέρων"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Χαρακτηριστικά των αστέρων</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Χαρακτηριστικά_των_αστέρων-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Εναλλαγή Χαρακτηριστικά των αστέρων υποενότητας</span> </button> <ul id="toc-Χαρακτηριστικά_των_αστέρων-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ηλικία" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ηλικία"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Ηλικία</span> </div> </a> <ul id="toc-Ηλικία-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Διαστάσεις" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Διαστάσεις"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Διαστάσεις</span> </div> </a> <ul id="toc-Διαστάσεις-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Κινηματική" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Κινηματική"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.3</span> <span>Κινηματική</span> </div> </a> <ul id="toc-Κινηματική-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Μάζα" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Μάζα"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.4</span> <span>Μάζα</span> </div> </a> <ul id="toc-Μάζα-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Λάμψη_των_αστέρων" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Λάμψη_των_αστέρων"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Λάμψη των αστέρων</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Λάμψη_των_αστέρων-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Εναλλαγή Λάμψη των αστέρων υποενότητας</span> </button> <ul id="toc-Λάμψη_των_αστέρων-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Φαινόμενο_μέγεθος" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Φαινόμενο_μέγεθος"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Φαινόμενο μέγεθος</span> </div> </a> <ul id="toc-Φαινόμενο_μέγεθος-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Απόλυτο_μέγεθος" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Απόλυτο_μέγεθος"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Απόλυτο μέγεθος</span> </div> </a> <ul id="toc-Απόλυτο_μέγεθος-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ταξινόμηση" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ταξινόμηση"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Ταξινόμηση</span> </div> </a> <ul id="toc-Ταξινόμηση-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Μεταβλητοί_αστέρες" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Μεταβλητοί_αστέρες"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Μεταβλητοί αστέρες</span> </div> </a> <ul id="toc-Μεταβλητοί_αστέρες-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Πλήθος_και_κατανομή_αστέρων" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Πλήθος_και_κατανομή_αστέρων"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Πλήθος και κατανομή αστέρων</span> </div> </a> <ul id="toc-Πλήθος_και_κατανομή_αστέρων-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Κατάλογοι_και_χάρτες_αστέρων" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Κατάλογοι_και_χάρτες_αστέρων"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Κατάλογοι και χάρτες αστέρων</span> </div> </a> <ul id="toc-Κατάλογοι_και_χάρτες_αστέρων-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Παράλλαξη_αστέρων" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Παράλλαξη_αστέρων"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Παράλλαξη αστέρων</span> </div> </a> <ul id="toc-Παράλλαξη_αστέρων-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Δείτε_επίσης" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Δείτε_επίσης"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Δείτε επίσης</span> </div> </a> <ul id="toc-Δείτε_επίσης-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Παραπομπές" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Παραπομπές"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Παραπομπές</span> </div> </a> <ul id="toc-Παραπομπές-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Εξωτερικοί_σύνδεσμοι" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Εξωτερικοί_σύνδεσμοι"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Εξωτερικοί σύνδεσμοι</span> </div> </a> <ul id="toc-Εξωτερικοί_σύνδεσμοι-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Περιεχόμενα" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Εναλλαγή του πίνακα περιεχομένων" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Εναλλαγή του πίνακα περιεχομένων</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Αστέρας</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Μεταβείτε σε ένα λήμμα σε άλλη γλώσσα. Διαθέσιμο σε 232 γλώσσες" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-232" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">232 γλώσσες</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Ster" title="Ster – Αφρικάανς" lang="af" hreflang="af" data-title="Ster" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Αφρικάανς" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Stern" title="Stern – Γερμανικά Ελβετίας" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Stern" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Γερμανικά Ελβετίας" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8A%AE%E1%8A%AE%E1%89%A5" title="ኮኮብ – Αμχαρικά" lang="am" hreflang="am" data-title="ኮኮብ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Αμχαρικά" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ami mw-list-item"><a href="https://ami.wikipedia.org/wiki/Fu%27is" title="Fu'is – Amis" lang="ami" hreflang="ami" data-title="Fu'is" data-language-autonym="Pangcah" data-language-local-name="Amis" class="interlanguage-link-target"><span>Pangcah</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Estrela" title="Estrela – Αραγονικά" lang="an" hreflang="an" data-title="Estrela" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Αραγονικά" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Ntoronyan%CC%84" title="Ntoronyan̄ – Ομπόλο" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Ntoronyan̄" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="Ομπόλο" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="तारा – Ανγκικά" lang="anp" hreflang="anp" data-title="तारा" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="Ανγκικά" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%AC%D9%85" title="نجم – Αραβικά" lang="ar" hreflang="ar" data-title="نجم" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Αραβικά" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%9F%DC%98%DC%9F%DC%92%DC%90" title="ܟܘܟܒܐ – Αραμαϊκά" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܟܘܟܒܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Αραμαϊκά" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%AC%D9%85%D8%A9_(%D9%81%D9%84%D9%83)" title="نجمة (فلك) – Moroccan Arabic" lang="ary" hreflang="ary" data-title="نجمة (فلك)" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="Moroccan Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%AC%D9%85%D9%87" title="نجمه – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="نجمه" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A8%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%B7%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A7%B0" title="নক্ষত্ৰ – Ασαμικά" lang="as" hreflang="as" data-title="নক্ষত্ৰ" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Ασαμικά" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Estrella" title="Estrella – Αστουριανά" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Estrella" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Αστουριανά" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D3%80%D0%B2%D0%B0" title="ЦӀва – Αβαρικά" lang="av" hreflang="av" data-title="ЦӀва" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="Αβαρικά" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Warawara" title="Warawara – Αϊμάρα" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Warawara" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="Αϊμάρα" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Ulduz" title="Ulduz – Αζερμπαϊτζανικά" lang="az" hreflang="az" data-title="Ulduz" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Αζερμπαϊτζανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%88%D9%84%D8%AF%D9%88%D8%B2" title="اولدوز – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="اولدوز" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%99%D0%BE%D0%BD%D0%B4%D0%BE%D2%99%D2%99%D0%B0%D1%80" title="Йондоҙҙар – Μπασκίρ" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Йондоҙҙар" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Μπασκίρ" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Stean" title="Stean – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Stean" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/%C5%BDv%C4%81zdie" title="Žvāzdie – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Žvāzdie" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Bitoon" title="Bitoon – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Bitoon" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%BE%D1%80%D0%BA%D0%B0" title="Зорка – Λευκορωσικά" lang="be" hreflang="be" data-title="Зорка" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Λευκορωσικά" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%BE%D1%80%D0%BA%D0%B0" title="Зорка – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Зорка" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Bintang" title="Bintang – Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Bintang" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B2%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%B0" title="Звезда – Βουλγαρικά" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Звезда" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Βουλγαρικά" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="तारा – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="तारा" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Bintang" title="Bintang – Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Bintang" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%86%E1%80%AC%E1%82%8F" title="ဆာႏ – Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="ဆာႏ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%A4%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A6%BE" title="তারা – Βεγγαλικά" lang="bn" hreflang="bn" data-title="তারা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Βεγγαλικά" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%96%E0%BD%A2%E0%BE%9F%E0%BD%93%E0%BC%8B%E0%BD%A6%E0%BE%90%E0%BD%A2%E0%BC%8D" title="བརྟན་སྐར། – Θιβετιανά" lang="bo" hreflang="bo" data-title="བརྟན་སྐར།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Θιβετιανά" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Steredenn" title="Steredenn – Βρετονικά" lang="br" hreflang="br" data-title="Steredenn" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Βρετονικά" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Zvijezda" title="Zvijezda – Βοσνιακά" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Zvijezda" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Βοσνιακά" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Bintang" title="Bintang – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Bintang" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B4%D0%BE%D0%BD" title="Одон – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Одон" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Estel" title="Estel – Καταλανικά" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Estel" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Καταλανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Di%C3%A2ng-s%C4%ADng" title="Diâng-sĭng – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Diâng-sĭng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%B4%D0%B0" title="Седа – Τσετσενικά" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Седа" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Τσετσενικά" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Bitoon" title="Bitoon – Σεμπουάνο" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Bitoon" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Σεμπουάνο" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8F%83%E1%8F%88%E1%8F%8F" title="ᏃᏈᏏ – Τσερόκι" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᏃᏈᏏ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="Τσερόκι" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chy mw-list-item"><a href="https://chy.wikipedia.org/wiki/Hotohke" title="Hotohke – Τσεγιέν" lang="chy" hreflang="chy" data-title="Hotohke" data-language-autonym="Tsetsêhestâhese" data-language-local-name="Τσεγιέν" class="interlanguage-link-target"><span>Tsetsêhestâhese</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%95%D8%B3%D8%AA%DB%8E%D8%B1%DB%95" title="ئەستێرە – Κεντρικά Κουρδικά" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئەستێرە" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Κεντρικά Κουρδικά" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Hv%C4%9Bzda" title="Hvězda – Τσεχικά" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Hvězda" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Τσεχικά" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%EA%99%82%D0%B2%D1%A3%EA%99%81%D0%B4%D0%B0" title="Ꙃвѣꙁда – Εκκλησιαστικά Σλαβικά" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Ꙃвѣꙁда" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="Εκκλησιαστικά Σλαβικά" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%C3%87%C4%83%D0%BB%D1%82%C4%83%D1%80" title="Çăлтăр – Τσουβασικά" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Çăлтăр" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Τσουβασικά" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Seren" title="Seren – Ουαλικά" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Seren" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Ουαλικά" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="προτεινόμενο λήμμα"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Stjerne" title="Stjerne – Δανικά" lang="da" hreflang="da" data-title="Stjerne" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Δανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Sa%C5%8Bmariga" title="Saŋmariga – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Saŋmariga" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Stern" title="Stern – Γερμανικά" lang="de" hreflang="de" data-title="Stern" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Γερμανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dga mw-list-item"><a href="https://dga.wikipedia.org/wiki/%C5%8Amarebiri" title="Ŋmarebiri – Dagaare" lang="dga" hreflang="dga" data-title="Ŋmarebiri" data-language-autonym="Dagaare" data-language-local-name="Dagaare" class="interlanguage-link-target"><span>Dagaare</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Estare" title="Estare – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Estare" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Rombituon" title="Rombituon – Central Dusun" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Rombituon" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Central Dusun" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="तारा – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="तारा" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Str%C3%A8la" title="Strèla – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Strèla" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Star" title="Star – Αγγλικά" lang="en" hreflang="en" data-title="Star" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Αγγλικά" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Stelo" title="Stelo – Εσπεράντο" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Stelo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Εσπεράντο" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Estrella" title="Estrella – Ισπανικά" lang="es" hreflang="es" data-title="Estrella" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Ισπανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/T%C3%A4ht_(astronoomia)" title="Täht (astronoomia) – Εσθονικά" lang="et" hreflang="et" data-title="Täht (astronoomia)" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Εσθονικά" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="καλό λήμμα"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Izar" title="Izar – Βασκικά" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Izar" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Βασκικά" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Estrella" title="Estrella – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Estrella" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="ستاره – Περσικά" lang="fa" hreflang="fa" data-title="ستاره" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Περσικά" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/T%C3%A4hti" title="Tähti – Φινλανδικά" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Tähti" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Φινλανδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Taivat%C3%A4ht" title="Taivatäht – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Taivatäht" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Kalokalo" title="Kalokalo – Φίτζι" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Kalokalo" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="Φίτζι" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Stj%C3%B8rna" title="Stjørna – Φεροϊκά" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Stjørna" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Φεροϊκά" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89toile" title="Étoile – Γαλλικά" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Étoile" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Γαλλικά" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/St%C3%A4%C3%A4r" title="Stäär – Βόρεια Φριζιανά" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Stäär" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Βόρεια Φριζιανά" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Stele" title="Stele – Φριουλανικά" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Stele" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Φριουλανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Stjer" title="Stjer – Δυτικά Φριζικά" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Stjer" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Δυτικά Φριζικά" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9alta" title="Réalta – Ιρλανδικά" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Réalta" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Ιρλανδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Z%C3%A9tw%C3%A8l" title="Zétwèl – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Zétwèl" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Reul" title="Reul – Σκωτικά Κελτικά" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Reul" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Σκωτικά Κελτικά" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Estrela_(astronom%C3%ADa)" title="Estrela (astronomía) – Γαλικιανά" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Estrela (astronomía)" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Γαλικιανά" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-glk mw-list-item"><a href="https://glk.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="ستاره – Gilaki" lang="glk" hreflang="glk" data-title="ستاره" data-language-autonym="گیلکی" data-language-local-name="Gilaki" class="interlanguage-link-target"><span>گیلکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Mbyja" title="Mbyja – Γκουαρανί" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Mbyja" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Γκουαρανί" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gor mw-list-item"><a href="https://gor.wikipedia.org/wiki/Bintang" title="Bintang – Γκοροντάλο" lang="gor" hreflang="gor" data-title="Bintang" data-language-autonym="Bahasa Hulontalo" data-language-local-name="Γκοροντάλο" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Hulontalo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%A4%E0%AA%BE%E0%AA%B0%E0%AB%8B" title="તારો – Γκουτζαρατικά" lang="gu" hreflang="gu" data-title="તારો" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Γκουτζαρατικά" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Rollage" title="Rollage – Μανξ" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Rollage" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Μανξ" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="προτεινόμενο λήμμα"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Tauraro" title="Tauraro – Χάουσα" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Tauraro" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="Χάουσα" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/H%C3%A8n-s%C3%AAn" title="Hèn-sên – Hakka Chinese" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Hèn-sên" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Hakka Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/H%C5%8Dk%C5%AB" title="Hōkū – Χαβαϊκά" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Hōkū" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="Χαβαϊκά" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9B%D7%95%D7%9B%D7%91" title="כוכב – Εβραϊκά" lang="he" hreflang="he" data-title="כוכב" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Εβραϊκά" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="तारा – Χίντι" lang="hi" hreflang="hi" data-title="तारा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Χίντι" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Tara" title="Tara – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Tara" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Zvijezda" title="Zvijezda – Κροατικά" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Zvijezda" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Κροατικά" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Etwal" title="Etwal – Αϊτιανά" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Etwal" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Αϊτιανά" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Csillag" title="Csillag – Ουγγρικά" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Csillag" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Ουγγρικά" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%B2" title="Աստղ – Αρμενικά" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Աստղ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Αρμενικά" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Stella" title="Stella – Ιντερλίνγκουα" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Stella" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Ιντερλίνγκουα" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Bintang" title="Bintang – Ιμπάν" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Bintang" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="Ιμπάν" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Bintang" title="Bintang – Ινδονησιακά" lang="id" hreflang="id" data-title="Bintang" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Ινδονησιακά" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Stelle" title="Stelle – Ιντερλίνγκουε" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Stelle" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Ιντερλίνγκουε" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ig mw-list-item"><a href="https://ig.wikipedia.org/wiki/Kpakpando" title="Kpakpando – Ίγκμπο" lang="ig" hreflang="ig" data-title="Kpakpando" data-language-autonym="Igbo" data-language-local-name="Ίγκμπο" class="interlanguage-link-target"><span>Igbo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ik mw-list-item"><a href="https://ik.wikipedia.org/wiki/Uvlu%C4%A1iaq" title="Uvluġiaq – Ινουπιάκ" lang="ik" hreflang="ik" data-title="Uvluġiaq" data-language-autonym="Iñupiatun" data-language-local-name="Ινουπιάκ" class="interlanguage-link-target"><span>Iñupiatun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Bituen" title="Bituen – Ιλόκο" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Bituen" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Ιλόκο" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B5%D0%B4%D0%BA%D1%8A%D0%B0" title="Седкъа – Ινγκούς" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Седкъа" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="Ινγκούς" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Stelo" title="Stelo – Ίντο" lang="io" hreflang="io" data-title="Stelo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Ίντο" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Stjarna" title="Stjarna – Ισλανδικά" lang="is" hreflang="is" data-title="Stjarna" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Ισλανδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Stella" title="Stella – Ιταλικά" lang="it" hreflang="it" data-title="Stella" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Ιταλικά" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%81%92%E6%98%9F" title="恒星 – Ιαπωνικά" lang="ja" hreflang="ja" data-title="恒星" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Ιαπωνικά" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Staar" title="Staar – Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Staar" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/tarci" title="tarci – Λόζμπαν" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="tarci" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Λόζμπαν" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Lintang" title="Lintang – Ιαβανικά" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Lintang" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Ιαβανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A1%E1%83%99%E1%83%95%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%95%E1%83%98" title="ვარსკვლავი – Γεωργιανά" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ვარსკვლავი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Γεωργιανά" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Juld%C4%B1z" title="Juldız – Κάρα-Καλπάκ" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Juldız" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Κάρα-Καλπάκ" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Itri" title="Itri – Καμπίλε" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Itri" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Καμπίλε" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/T%C9%A9%C9%A9%C5%8Ba" title="Tɩɩŋa – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Tɩɩŋa" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/A%CC%B1ta%CC%B1ngwat" title="A̱ta̱ngwat – Τιάπ" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="A̱ta̱ngwat" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="Τιάπ" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Bintang" title="Bintang – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Bintang" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ki mw-list-item"><a href="https://ki.wikipedia.org/wiki/Njata" title="Njata – Κικούγιου" lang="ki" hreflang="ki" data-title="Njata" data-language-autonym="Gĩkũyũ" data-language-local-name="Κικούγιου" class="interlanguage-link-target"><span>Gĩkũyũ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D2%B1%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D0%B7" title="Жұлдыз – Καζακικά" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Жұлдыз" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Καζακικά" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%A8%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%B7%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B0" title="ನಕ್ಷತ್ರ – Κανάντα" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ನಕ್ಷತ್ರ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Κανάντα" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%95%AD%EC%84%B1" title="항성 – Κορεατικά" lang="ko" hreflang="ko" data-title="항성" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Κορεατικά" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B6%D1%83%D0%BB%D0%B4%D1%83%D0%B7" title="Джулдуз – Καρατσάι-Μπαλκάρ" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Джулдуз" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="Καρατσάι-Μπαλκάρ" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8F%DA%A9" title="تارُک – Κασμιρικά" lang="ks" hreflang="ks" data-title="تارُک" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Κασμιρικά" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Steern" title="Steern – Κολωνικά" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Steern" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="Κολωνικά" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/St%C3%AAr" title="Stêr – Κουρδικά" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Stêr" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Κουρδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Steren" title="Steren – Κορνουαλικά" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Steren" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Κορνουαλικά" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%96%D1%8B%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D0%B7" title="Жылдыз – Κιργιζικά" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Жылдыз" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Κιργιζικά" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Stella" title="Stella – Λατινικά" lang="la" hreflang="la" data-title="Stella" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Λατινικά" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Estreya" title="Estreya – Λαδίνο" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Estreya" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="Λαδίνο" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/St%C3%A4r" title="Stär – Λουξεμβουργιανά" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Stär" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Λουξεμβουργιανά" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%8A%D0%B5%D0%B4" title="Гъед – Λεζγκικά" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Гъед" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="Λεζγκικά" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Stela" title="Stela – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Stela" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Staar" title="Staar – Λιμβουργιανά" lang="li" hreflang="li" data-title="Staar" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Λιμβουργιανά" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/St%C3%ABra" title="Stëra – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Stëra" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Stela" title="Stela – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Stela" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Monz%C9%94%CC%81t%C9%94_mwa_m%C9%94%CC%8Ct%C9%94" title="Monzɔ́tɔ mwa mɔ̌tɔ – Λινγκάλα" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Monzɔ́tɔ mwa mɔ̌tɔ" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Λινγκάλα" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/%C5%BDvaig%C5%BEd%C4%97" title="Žvaigždė – Λιθουανικά" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Žvaigždė" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Λιθουανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Zvaigzne" title="Zvaigzne – Λετονικά" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Zvaigzne" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Λετονικά" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Lintang" title="Lintang – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Lintang" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Kintana" title="Kintana – Μαλγασικά" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Kintana" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Μαλγασικά" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Whet%C5%AB" title="Whetū – Μαορί" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Whetū" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="Μαορί" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Bintang" title="Bintang – Μινανγκαμπάου" lang="min" hreflang="min" data-title="Bintang" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Μινανγκαμπάου" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%85%D0%B2%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%B0" title="Ѕвезда – Σλαβομακεδονικά" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Ѕвезда" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Σλαβομακεδονικά" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%A8%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%B7%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="നക്ഷത്രം – Μαλαγιαλαμικά" lang="ml" hreflang="ml" data-title="നക്ഷത്രം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Μαλαγιαλαμικά" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B4" title="Од – Μογγολικά" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Од" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Μογγολικά" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%8A%EA%AF%A7%EA%AF%8B%EA%AF%A5%EA%AF%8F%EA%AF%83%EA%AF%A4%EA%AF%86%EA%AF%A5%EA%AF%9B" title="ꯊꯧꯋꯥꯏꯃꯤꯆꯥꯛ – Μανιπούρι" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯊꯧꯋꯥꯏꯃꯤꯆꯥꯛ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="Μανιπούρι" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="तारा – Μαραθικά" lang="mr" hreflang="mr" data-title="तारा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Μαραθικά" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bintang" title="Bintang – Μαλαισιανά" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bintang" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Μαλαισιανά" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Stilla" title="Stilla – Μαλτεζικά" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Stilla" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Μαλτεζικά" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Streilha" title="Streilha – Μιραντεζικά" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Streilha" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Μιραντεζικά" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%BC%E1%80%9A%E1%80%BA" title="ကြယ် – Βιρμανικά" lang="my" hreflang="my" data-title="ကြယ်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Βιρμανικά" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D0%B5%D1%88%D1%82%D0%B5" title="Теште – Έρζια" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Теште" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="Έρζια" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D9%87" title="اساره – Μαζαντεράνι" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="اساره" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Μαζαντεράνι" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Citlalli" title="Citlalli – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Citlalli" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Stella" title="Stella – Ναπολιτανικά" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Stella" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Ναπολιτανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Steern_(Astronomie)" title="Steern (Astronomie) – Κάτω Γερμανικά" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Steern (Astronomie)" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Κάτω Γερμανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Steern" title="Steern – Κάτω Γερμανικά Ολλανδίας" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Steern" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Κάτω Γερμανικά Ολλανδίας" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="तारा – Νεπαλικά" lang="ne" hreflang="ne" data-title="तारा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Νεπαλικά" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%97%E0%A5%81" title="नगु – Νεγουάρι" lang="new" hreflang="new" data-title="नगु" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Νεγουάρι" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Ster_(hemellichaam)" title="Ster (hemellichaam) – Ολλανδικά" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Ster (hemellichaam)" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Ολλανδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Stjerne" title="Stjerne – Νορβηγικά Νινόρσκ" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Stjerne" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Νορβηγικά Νινόρσκ" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Stjerne" title="Stjerne – Νορβηγικά Μποκμάλ" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Stjerne" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Νορβηγικά Μποκμάλ" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Stele" title="Stele – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Stele" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/%C3%8Ataile" title="Êtaile – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Êtaile" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Estela" title="Estela – Οξιτανικά" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Estela" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Οξιτανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Ti%C3%A4hti" title="Tiähti – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Tiähti" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Urjii" title="Urjii – Ορόμο" lang="om" hreflang="om" data-title="Urjii" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="Ορόμο" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%82%D1%8A%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Стъалы – Οσετικά" lang="os" hreflang="os" data-title="Стъалы" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Οσετικά" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A4%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A8%BE" title="ਤਾਰਾ – Παντζαπικά" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਤਾਰਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Παντζαπικά" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Batuin" title="Batuin – Παμπάνγκα" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Batuin" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="Παμπάνγκα" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/%C3%89to%C3%A9le" title="Étoéle – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Étoéle" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Sdar" title="Sdar – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Sdar" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="καλό λήμμα"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Gwiazda" title="Gwiazda – Πολωνικά" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Gwiazda" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Πολωνικά" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/St%C3%A8ila" title="Stèila – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Stèila" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%A7" title="تارا – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="تارا" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1%DB%8C" title="ستوری – Πάστο" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ستوری" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Πάστο" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Estrela" title="Estrela – Πορτογαλικά" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Estrela" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Πορτογαλικά" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Quyllur" title="Quyllur – Κέτσουα" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Quyllur" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Κέτσουα" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Chexay" title="Chexay – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Chexay" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Stea" title="Stea – Ρουμανικά" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Stea" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Ρουμανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Steau%C3%A2" title="Steauâ – Αρομανικά" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Steauâ" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="Αρομανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rsk mw-list-item"><a href="https://rsk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B2%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B0" title="Гвизда – Pannonian Rusyn" lang="rsk" hreflang="rsk" data-title="Гвизда" data-language-autonym="Руски" data-language-local-name="Pannonian Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Руски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B2%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%B0" title="Звезда – Ρωσικά" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Звезда" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Ρωσικά" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B2%D1%96%D0%B7%D0%B4%D0%B0" title="Звізда – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Звізда" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%BE" title="तारा – Σανσκριτικά" lang="sa" hreflang="sa" data-title="तारा" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Σανσκριτικά" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%BB%D1%83%D1%81" title="Сулус – Σαχά" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Сулус" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Σαχά" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%A4%E1%B1%AF%E1%B1%A4%E1%B1%9E" title="ᱤᱯᱤᱞ – Σαντάλι" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱤᱯᱤᱞ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="Σαντάλι" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Isteddu" title="Isteddu – Σαρδηνιακά" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Isteddu" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Σαρδηνιακά" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Stidda" title="Stidda – Σικελικά" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Stidda" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Σικελικά" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Starn" title="Starn – Σκωτικά" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Starn" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Σκωτικά" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%88" title="تارو – Σίντι" lang="sd" hreflang="sd" data-title="تارو" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Σίντι" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/N%C3%A1sti" title="Násti – Βόρεια Σάμι" lang="se" hreflang="se" data-title="Násti" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="Βόρεια Σάμι" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Zvijezda" title="Zvijezda – Σερβοκροατικά" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Zvijezda" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Σερβοκροατικά" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AD%E0%B6%BB%E0%B7%94" title="තරු – Σινχαλεζικά" lang="si" hreflang="si" data-title="තරු" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Σινχαλεζικά" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Star" title="Star – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Star" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="καλό λήμμα"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Hviezda" title="Hviezda – Σλοβακικά" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Hviezda" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Σλοβακικά" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Zvezda" title="Zvezda – Σλοβενικά" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Zvezda" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Σλοβενικά" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-smn mw-list-item"><a href="https://smn.wikipedia.org/wiki/T%C3%A4sni" title="Täsni – Ινάρι Σάμι" lang="smn" hreflang="smn" data-title="Täsni" data-language-autonym="Anarâškielâ" data-language-local-name="Ινάρι Σάμι" class="interlanguage-link-target"><span>Anarâškielâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Nyenyedzi" title="Nyenyedzi – Σόνα" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Nyenyedzi" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Σόνα" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Xidig" title="Xidig – Σομαλικά" lang="so" hreflang="so" data-title="Xidig" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Σομαλικά" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Ylli" title="Ylli – Αλβανικά" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Ylli" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Αλβανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B2%D0%B5%D0%B7%D0%B4%D0%B0" title="Звезда – Σερβικά" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Звезда" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Σερβικά" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Stiern" title="Stiern – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Stiern" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/B%C3%A9ntang" title="Béntang – Σουνδανικά" lang="su" hreflang="su" data-title="Béntang" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Σουνδανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Stj%C3%A4rna" title="Stjärna – Σουηδικά" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Stjärna" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Σουηδικά" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Nyota" title="Nyota – Σουαχίλι" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Nyota" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Σουαχίλι" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Gwi%C5%8Fzda" title="Gwiŏzda – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Gwiŏzda" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AE%BF%E0%AE%A3%E0%AF%8D%E0%AE%AE%E0%AF%80%E0%AE%A9%E0%AF%8D" title="விண்மீன் – Ταμιλικά" lang="ta" hreflang="ta" data-title="விண்மீன்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Ταμιλικά" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tay mw-list-item"><a href="https://tay.wikipedia.org/wiki/bzngah" title="bzngah – Tayal" lang="tay" hreflang="tay" data-title="bzngah" data-language-autonym="Tayal" data-language-local-name="Tayal" class="interlanguage-link-target"><span>Tayal</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%A8%E0%B0%95%E0%B1%8D%E0%B0%B7%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82_(%E0%B0%96%E0%B0%97%E0%B1%8B%E0%B0%B3_%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82)" title="నక్షత్రం (ఖగోళ శాస్త్రం) – Τελούγκου" lang="te" hreflang="te" data-title="నక్షత్రం (ఖగోళ శాస్త్రం)" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Τελούγκου" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%B8%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B0" title="Ситора – Τατζικικά" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Ситора" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Τατζικικά" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B8%A4%E0%B8%81%E0%B8%A9%E0%B9%8C" title="ดาวฤกษ์ – Ταϊλανδικά" lang="th" hreflang="th" data-title="ดาวฤกษ์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Ταϊλανδικά" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/%C3%9Dyldyz" title="Ýyldyz – Τουρκμενικά" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Ýyldyz" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Τουρκμενικά" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Bituin" title="Bituin – Τάγκαλογκ" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Bituin" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Τάγκαλογκ" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Y%C4%B1ld%C4%B1z" title="Yıldız – Τουρκικά" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Yıldız" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Τουρκικά" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-trv mw-list-item"><a href="https://trv.wikipedia.org/wiki/Pngerah" title="Pngerah – Ταρόκο" lang="trv" hreflang="trv" data-title="Pngerah" data-language-autonym="Seediq" data-language-local-name="Ταρόκο" class="interlanguage-link-target"><span>Seediq</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%99%D0%BE%D0%BB%D0%B4%D1%8B%D0%B7" title="Йолдыз – Ταταρικά" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Йолдыз" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Ταταρικά" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Nsoroma" title="Nsoroma – Τούι" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Nsoroma" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="Τούι" class="interlanguage-link-target"><span>Twi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D0%BB%D0%B8" title="Кизили – Ουντμούρτ" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Кизили" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="Ουντμούρτ" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%BE%D1%80%D1%8F" title="Зоря – Ουκρανικά" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Зоря" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Ουκρανικά" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%81" title="ستارہ – Ούρντου" lang="ur" hreflang="ur" data-title="ستارہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Ούρντου" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Yulduz" title="Yulduz – Ουζμπεκικά" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Yulduz" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Ουζμπεκικά" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/St%C3%A9%C5%82a" title="Stéła – Venetian" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Stéła" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Venetian" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/T%C3%A4htaz" title="Tähtaz – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Tähtaz" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="προβεβλημένο λήμμα"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Sao" title="Sao – Βιετναμικά" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Sao" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="Βιετναμικά" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Sterre_(astronomie)" title="Sterre (astronomie) – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Sterre (astronomie)" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Stel" title="Stel – Βολαπιούκ" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Stel" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Βολαπιούκ" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Sitoele" title="Sitoele – Βαλλωνικά" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Sitoele" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Βαλλωνικά" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Bitoon" title="Bitoon – Γουάραϊ" lang="war" hreflang="war" data-title="Bitoon" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Γουάραϊ" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%81%86%E6%98%9F" title="恆星 – Κινεζικά Γου" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="恆星" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Κινεζικά Γου" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B4%D0%BD" title="Одн – Καλμίκ" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Одн" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="Καλμίκ" class="interlanguage-link-target"><span>Хальмг</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Inkwenkwezi" title="Inkwenkwezi – Κόσα" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Inkwenkwezi" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="Κόσα" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9B%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%AA%E1%83%AE%E1%83%98" title="მურიცხი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="მურიცხი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%98%D7%A2%D7%A8%D7%9F" title="שטערן – Γίντις" lang="yi" hreflang="yi" data-title="שטערן" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Γίντις" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cr%C3%A0w%E1%BB%8D%CC%80" title="Ìràwọ̀ – Γιορούμπα" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìràwọ̀" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Γιορούμπα" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Ndaundeiq" title="Ndaundeiq – Ζουάνγκ" lang="za" hreflang="za" data-title="Ndaundeiq" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Ζουάνγκ" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%81%92%E6%98%9F" title="恒星 – Κινεζικά" lang="zh" hreflang="zh" data-title="恒星" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Κινεζικά" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%81%86%E6%98%9F" title="恆星 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="恆星" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/H%C3%AAng-chhe%E2%81%BF" title="Hêng-chheⁿ – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Hêng-chheⁿ" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%81%86%E6%98%9F" title="恆星 – Καντονέζικα" lang="yue" hreflang="yue" data-title="恆星" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Καντονέζικα" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Inkanyezi" title="Inkanyezi – Ζουλού" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Inkanyezi" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="Ζουλού" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q523#sitelinks-wikipedia" title="Επεξεργασία διαγλωσσικών συνδέσεων" class="wbc-editpage">Επεξεργασία συνδέσμων</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Ονοματοχώροι"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Προβολή της σελίδας περιεχομένου [c]" accesskey="c"><span>Λήμμα</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%A3%CF%85%CE%B6%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%83%CE%B7:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" rel="discussion" title="Συζήτηση για τη σελίδα περιεχομένου [t]" accesskey="t"><span>Συζήτηση</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Αλλαγή παραλλαγής γλώσσας" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Ελληνικά</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Προβολές"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span>Ανάγνωση</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit" title="Επεξεργασία αυτής της σελίδας [v]" accesskey="v"><span>Επεξεργασία</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit" title="Επεξεργασία του πηγαίου κώδικα της σελίδας [e]" accesskey="e"><span>Επεξεργασία κώδικα</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=history" title="Παλιές αναθεωρήσεις της σελίδας [h]" accesskey="h"><span>Προβολή ιστορικού</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Εργαλεία σελίδων"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Εργαλεία" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Εργαλεία</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Εργαλεία</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">μετακίνηση στην πλαϊνή μπάρα</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">απόκρυψη</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Περισσότερες επιλογές" > <div class="vector-menu-heading"> Ενέργειες </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span>Ανάγνωση</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit" title="Επεξεργασία αυτής της σελίδας [v]" accesskey="v"><span>Επεξεργασία</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit" title="Επεξεργασία του πηγαίου κώδικα της σελίδας [e]" accesskey="e"><span>Επεξεργασία κώδικα</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=history"><span>Προβολή ιστορικού</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Γενικά </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A4%CE%B9%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B4%CE%AD%CE%B5%CE%B9%CE%95%CE%B4%CF%8E/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Κατάλογος όλων των σελίδων wiki που έχουν συνδέσμους προς εδώ [j]" accesskey="j"><span>Συνδέσεις προς εδώ</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A3%CF%85%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CE%B4%CE%B5%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82%CE%A0%CF%81%CF%8C%CF%83%CF%86%CE%B1%CF%84%CE%B5%CF%82%CE%91%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%B3%CE%AD%CF%82/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" rel="nofollow" title="Πρόσφατες αλλαγές σε σελίδες που παραπέμπουν οι σύνδεσμοι αυτής της σελίδας [k]" accesskey="k"><span>Σχετικές αλλαγές</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CE%AD%CF%82%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CF%82" title="Κατάλογος με όλες τις ειδικές σελίδες [q]" accesskey="q"><span>Ειδικές σελίδες</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&oldid=10843333" title="Μόνιμος σύνδεσμος προς αυτήν την αναθεώρηση αυτής της σελίδας"><span>Σταθερός σύνδεσμος</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=info" title="Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με αυτήν τη σελίδα"><span>Πληροφορίες σελίδας</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%AE%CE%91%CF%85%CF%84%CE%AE%CE%A4%CE%B7%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B1&page=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&id=10843333&wpFormIdentifier=titleform" title="Πληροφορίες για το πώς να δημιουργήσετε παραπομπή αυτής της σελίδας"><span>Παραπομπή</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fel.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25CE%2591%25CF%2583%25CF%2584%25CE%25AD%25CF%2581%25CE%25B1%25CF%2582"><span>Λάβετε συντομευμένη διεύθυνση URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:QrCode&url=https%3A%2F%2Fel.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25CE%2591%25CF%2583%25CF%2584%25CE%25AD%25CF%2581%25CE%25B1%25CF%2582"><span>Λήψη κωδικού QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Εκτύπωση/εξαγωγή </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A3%CF%85%CE%BB%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%AE&bookcmd=book_creator&referer=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span>Δημιουργία βιβλίου</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:DownloadAsPdf&page=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=show-download-screen"><span>Κατέβασμα ως PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&printable=yes" title="Εκτυπώσιμη έκδοση αυτής της σελίδας [p]" accesskey="p"><span>Εκτυπώσιμη έκδοση</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Σε άλλα εγχειρήματα </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Star" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://el.wikiquote.org/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B9%CE%B1" hreflang="el"><span>Βικιφθέγματα</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q523" title="Σύνδεσμος προς το συνδεδεμένο αντικείμενο δεδομένων [g]" accesskey="g"><span>Αντικείμενο Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Εργαλεία σελίδων"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Εμφάνιση"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Εμφάνιση</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">μετακίνηση στην πλαϊνή μπάρα</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">απόκρυψη</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="el" dir="ltr"><figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:LagoonHunterWilson.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/LagoonHunterWilson.jpg/300px-LagoonHunterWilson.jpg" decoding="async" width="300" height="204" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/LagoonHunterWilson.jpg/450px-LagoonHunterWilson.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/LagoonHunterWilson.jpg/600px-LagoonHunterWilson.jpg 2x" data-file-width="1100" data-file-height="749" /></a><figcaption>Το <a href="/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%86%CE%AD%CE%BB%CF%89%CE%BC%CE%B1_%CE%9B%CE%B9%CE%BC%CE%BD%CE%BF%CE%B8%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CF%83%CF%83%CE%B1%CF%82" title="Νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας">νεφέλωμα Λιμνοθάλασσας</a> αποτελεί μία τεράστια περιοχή δημιουργίας άστρων στον <a href="/wiki/%CE%93%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Γαλαξίας">Γαλαξία μας</a>.</figcaption></figure> <p>Geia sas.Στην <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1" title="Αστρονομία">Αστρονομία</a> γενικά <b>αστέρας</b> ή απλανής (σε αντιδιαστολή με τον <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Πλανήτης">πλανήτη</a>), ονομάζεται κάθε <a href="/wiki/%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%BF_%CF%83%CF%8E%CE%BC%CE%B1" title="Ουράνιο σώμα">ουράνιο σώμα</a> που διατηρεί όλες εκείνες τις ιδιότητες του δικού μας <a href="/wiki/%CE%89%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Ήλιος">Ήλιου</a> πέριξ του οποίου περιστρέφεται η <a href="/wiki/%CE%93%CE%B7" title="Γη">Γη</a>. Συνεπώς όλοι οι <b>αστέρες</b> είναι Ήλιοι, εκ των οποίων και παρατηρείται κατάστικτος ο <a href="/wiki/%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%B8%CF%8C%CE%BB%CE%BF%CF%82" class="mw-redirect" title="Ουράνιος θόλος">ουράνιος θόλος</a>. </p><p>Κατά την <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE" title="Αστροφυσική">Αστροφυσική</a>, ο κάθε αστέρας είναι ένα λαμπερό αέριο <a href="/wiki/%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%BF_%CF%83%CF%8E%CE%BC%CE%B1" title="Ουράνιο σώμα">ουράνιο σώμα</a> που παράγει ενέργεια από πυρηνικές αντιδράσεις σύντηξης που συμβαίνουν στον <a href="/w/index.php?title=%CE%A0%CF%85%CF%81%CE%AE%CE%BD%CE%B1%CF%82_(%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Πυρήνας (αστρονομία) (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">πυρήνα</a> του. Όταν η <a href="/wiki/%CE%9C%CE%AC%CE%B6%CE%B1" title="Μάζα">μάζα</a> του σώματός του είναι μικρότερη από 0.08 φορές της μάζας του <a href="/wiki/%CE%89%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Ήλιος">Ήλιου</a> οι πιέσεις και οι θερμοκρασίες που αναπτύσσονται στο κέντρο του, δεν επαρκούν προκειμένου να αρχίσουν οι πυρηνικές συντήξεις. Επομένως η μάζα όλων των αστέρων είναι μεγαλύτερη από την ανωτέρω ποσότητα. </p><p>Οι αστέρες γεννιούνται σε <a href="/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%86%CE%AD%CE%BB%CF%89%CE%BC%CE%B1" title="Νεφέλωμα">νεφελώματα</a>, όταν μία περιοχή καταρρεύσει από το βάρος της, υπό την επίδραση της βαρύτητας. Όταν το νεφέλωμα είναι αρκετά πυκνό, αρχίζουν οι πυρηνικές αντιδράσεις, καθώς το υδρογόνο μετατρέπεται σε ήλιο μέσω της <a href="/wiki/%CE%A0%CF%85%CF%81%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%83%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%B7%CE%BE%CE%B7" title="Πυρηνική σύντηξη">πυρηνικής σύντηξης</a>. Όσο το άστρο εκτελεί αυτή τη διαδικασία, βρίσκεται στην <a href="/wiki/%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1_%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%B8%CE%AF%CE%B1" title="Κύρια ακολουθία">κύρια ακολουθία</a>. Η εσωτερική πίεση αποτρέπει το άστρο από την κατάρρευση. Όταν τελειώσει αυτή η φάση, αστέρες με μάζα τουλάχιστον 0,4 φορές όσο η ηλιακή μετατρέπονται σε <a href="/wiki/%CE%95%CF%81%CF%85%CE%B8%CF%81%CF%8C%CF%82_%CE%B3%CE%AF%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82" title="Ερυθρός γίγαντας">ερυθρούς γίγαντες</a> και συντήκουν βαρύτερα στοιχεία. Στη συνέχεια, αστέρες σαν τον ήλιο απομακρύνουν την ατμόσφαιρά τους και μετατρέπονται σε <a href="/wiki/%CE%9B%CE%B5%CF%85%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%BD%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CF%82" title="Λευκός νάνος">λευκούς νάνους</a>. Αστέρια δέκα ή περισσότερες φορές από τον ήλιο συντήκουν όλο και βαρύτερα στοιχεία, μέχρι σχηματιστεί <a href="/wiki/%CE%A3%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Σίδηρος">σίδηρος</a>. Τότε εκρήγνυνται ως <a href="/wiki/%CE%A5%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%86%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%82" class="mw-redirect" title="Υπερκαινοφανείς αστέρες">υπερκαινοφανείς αστέρες</a> και το αντικείμενο που μένει είναι απίστευτα συμπυκνωμένο. Αυτά τα αντικείμενα είναι οι <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82_%CE%BD%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CF%89%CE%BD" title="Αστέρας νετρονίων">αστέρες νετρονίων</a> και οι <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%B7_%CF%84%CF%81%CF%8D%CF%80%CE%B1" title="Μαύρη τρύπα">μαύρες τρύπες</a>. </p><p>Παρατηρώντας κυρίως τη νύχτα στον Ουράνιο θόλο, τους αστέρες, διαπιστώνεται ότι αυτοί δεν κατανέμονται ομοιόμορφα σ΄ αυτόν, ενώ παρουσιάζουν κάποια ευδιάκριτα συμπλέγματα τα οποία και ονομάζονται <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Αστερισμός">αστερισμοί</a>. Οι αστέρες βρίσκονται καταχωρημένοι σε καταλόγους. Από την <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%84%CE%AE%CF%81%CE%B7%CF%83%CE%B7" title="Παρατήρηση">παρατήρηση</a> των αστέρων αυτοί διακρίνονται σε τρεις κατηγορίες: </p> <ol><li><b><a href="/wiki/%CE%91%CE%B5%CE%B9%CF%86%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%82" title="Αειφανείς αστέρες">Αειφανείς αστέρες</a></b>, που παρατηρούνται όλο το 24ωρο, πάνω από τον <a href="/wiki/%CE%9F%CF%81%CE%AF%CE%B6%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82" title="Ορίζοντας">ορίζοντα</a>.</li> <li><b><a href="/wiki/%CE%91%CF%86%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%82" title="Αφανείς αστέρες">Αφανείς αστέρες</a></b>, που παραμένουν όλο το 24ωρο υπό τον ορίζοντα και η παρατήρησή τους δεν είναι εφικτή.</li> <li><b><a href="/wiki/%CE%91%CE%BC%CF%86%CE%B9%CF%86%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%82" title="Αμφιφανείς αστέρες">Αμφιφανείς αστέρες</a></b>, που άλλοτε παρατηρούνται υπέρ τον ορίζοντα και άλλοτε όχι.</li></ol> <ul><li>Η διάκριση αυτή είναι πολύ σημαντική για την <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BD%CE%B1%CF%85%CF%84%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CE%B1" class="mw-redirect" title="Αστρονομική ναυτιλία">Αστρονομική ναυτιλία</a>.</li></ul> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ιστορία"><span id=".CE.99.CF.83.CF.84.CE.BF.CF.81.CE.AF.CE.B1"></span>Ιστορία</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=1" title="Επεξεργασία ενότητας: Ιστορία" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=1" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Ιστορία"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="metadata plainlinks ambox mbox-small-left ambox-content" style=""> <tbody><tr> <td class="mbox-image"> <span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/20px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png" decoding="async" width="20" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/30px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Wiki_letter_w_cropped.svg/40px-Wiki_letter_w_cropped.svg.png 2x" data-file-width="44" data-file-height="31" /></span></span></td> <td class="mbox-text" style=""> <span class="mbox-text-span">Η ενότητα αυτή είναι <a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%82_%CE%B5%CF%80%CE%AD%CE%BA%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7" title="Βικιπαίδεια:Λήμματα προς επέκταση">κενή, ανεπαρκώς ανεπτυγμένη ή ανολοκλήρωτη</a>. Η <a class="external text" href="https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit">βοήθειά σας</a> είναι καλοδεχούμενη!</span> </td> </tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ονομασία_αστέρων"><span id=".CE.9F.CE.BD.CE.BF.CE.BC.CE.B1.CF.83.CE.AF.CE.B1_.CE.B1.CF.83.CF.84.CE.AD.CF.81.CF.89.CE.BD"></span>Ονομασία αστέρων</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=2" title="Επεξεργασία ενότητας: Ονομασία αστέρων" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=2" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Ονομασία αστέρων"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Από τους αστέρες μόνο οι 30 λαμπρότεροι φέρουν ο καθένας ιδιαίτερο όνομα, συνήθως ελληνικής προέλευσης όπως ο <i>Αρκτούρος</i> ή αραβικής όπως ο <i>Αλτάιρ</i> (= <i>αετός ιπτάμενος</i>). </p><p>Τόσο όμως αυτοί οι 30 αστέρες, όσο και όλοι οι άλλοι οι ορατοί χωρίς <a href="/wiki/%CE%A4%CE%B7%CE%BB%CE%B5%CF%83%CE%BA%CF%8C%CF%80%CE%B9%CE%BF" title="Τηλεσκόπιο">τηλεσκόπιο</a>, σε κάθε αστερισμό, έχουν καθορισθεί διεθνώς (ο καθένας) με ένα γράμμα (μικρό) του ελληνικού αλφαβήτου. Το γράμμα <a href="/wiki/%CE%91" class="mw-redirect" title="Α">α</a> έχει συνήθως ο λαμπρότερος αστέρας του αστερισμού, το <a href="/wiki/%CE%92" class="mw-redirect" title="Β">β</a> ο αμέσως αμυδρότερος κ.ο.κ. Έτσι λοιπόν ο <i>Βέγας</i>, ο λαμπρότερος αστέρας του βορείου ουράνιου ημισφαιρίου, στον <a href="/wiki/%CE%9B%CF%8D%CF%81%CE%B1_(%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82)" title="Λύρα (αστερισμός)">αστερισμό της Λύρας</a>, λέγεται και <i>α Lyr</i> (ή <i>α της Λύρας</i>). </p><p>Εάν κάποιος αστερισμός έχει περισσότερους από 24 αστέρες (αρκετά σύνηθες) τότε αμέσως μετά τον <b>ω</b> (του ελληνικού αλφαβήτου) χρησιμοποιούνται τα γράμματα του λατινικού αλφαβήτου. Μετά το τέλος του λατινικού αλφαβήτου χρησιμοποιούνται οι αραβικοί αριθμοί. </p><p>Προκειμένου δε περί των υπολοίπων αστέρων που είναι ορατοί μόνο με τηλεσκόπια, αντί ονόματος χρησιμοποιείται ο αριθμός με τον οποίο και έχουν καταχωρηθεί στους <a href="/wiki/%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%AF%CE%B1" title="Ουρανομετρία">αστρικούς καταλόγους</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Αστρική_εξέλιξη"><span id=".CE.91.CF.83.CF.84.CF.81.CE.B9.CE.BA.CE.AE_.CE.B5.CE.BE.CE.AD.CE.BB.CE.B9.CE.BE.CE.B7"></span>Αστρική εξέλιξη</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=3" title="Επεξεργασία ενότητας: Αστρική εξέλιξη" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=3" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Αστρική εξέλιξη"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B5%CE%BE%CE%AD%CE%BB%CE%B9%CE%BE%CE%B7" title="Αστρική εξέλιξη">Αστρική εξέλιξη</a></div> <p>Οι αστέρες σχηματίζονται μέσα εκτεταμένες περιοχές με μεγαλύτερη πυκνότητα στο διαστρικό μέσο, αν και η πυκνότητα είναι ακόμη χαμηλότερη από το εσωτερικό ενός επίγειου θαλάμου κενού. Αυτές οι περιοχές ονομάζονται <a href="/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%86%CE%AD%CE%BB%CF%89%CE%BC%CE%B1" title="Νεφέλωμα">μοριακά νέφη (ωεφελώματα)</a> και αποτελούνται κυρίως από <a href="/wiki/%CE%A5%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%8C%CE%BD%CE%BF" title="Υδρογόνο">υδρογόνο</a>, με περίπου 23-28% <a href="/wiki/%CE%89%CE%BB%CE%B9%CE%BF" title="Ήλιο">ήλιο</a> και ένα μικρό ποσοστό βαρύτερα στοιχεία. Ένα παράδειγμα μίας τέτοιας περιοχής σχηματισμού άστρων, είναι το <a href="/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%86%CE%AD%CE%BB%CF%89%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%A9%CF%81%CE%AF%CF%89%CE%BD%CE%B1" title="Νεφέλωμα του Ωρίωνα">νεφέλωμα του Ωρίωνα</a>.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Δεδομένου ότι τα μεγάλα αστέρια σχηματίζονται στα μοριακά νέφη, φωτίζουν έντονα αυτά τα σύννεφα. Μπορούν επίσης να <a href="/wiki/%CE%99%CF%8C%CE%BD" title="Ιόν">ιονίσουν</a> το υδρογόνο, δημιουργώντας μία περιοχή Η II. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Σχηματισμός_πρωτοαστέρα"><span id=".CE.A3.CF.87.CE.B7.CE.BC.CE.B1.CF.84.CE.B9.CF.83.CE.BC.CF.8C.CF.82_.CF.80.CF.81.CF.89.CF.84.CE.BF.CE.B1.CF.83.CF.84.CE.AD.CF.81.CE.B1"></span>Σχηματισμός πρωτοαστέρα</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=4" title="Επεξεργασία ενότητας: Σχηματισμός πρωτοαστέρα" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=4" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Σχηματισμός πρωτοαστέρα"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/w/index.php?title=%CE%A3%CF%87%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CF%89%CE%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Σχηματισμός αστέρων (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">σχηματισμός αστέρων</a></div> <p>Η δημιουργία ενός αστεριού ξεκινά με μια βαρυτική αστάθεια στο εσωτερικό ενός μοριακού νέφους, που συχνά προκαλείται από τα κρουστικά κύματα ενός <a href="/wiki/%CE%A5%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%86%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Υπερκαινοφανής αστέρας">υπερκαινοφανή</a> (μαζική αστρική έκρηξη) ή τη σύγκρουση δύο <a href="/wiki/%CE%93%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B5%CF%82" title="Γαλαξίες">γαλαξιών</a> (όπως σε έναν αστρογόνο γαλαξία). Μόλις μια περιοχή έχει φθάσει σε επαρκή πυκνότητα ύλης για να ικανοποιήσει τα κριτήρια για τη δημιουργία της αστάθειας Τζιν αρχίζει να καταρρέει κάτω από τη δύναμη της δικής του βαρύτητας.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Καθώς το νέφος καταρρέει, μεμονωμένες συγκεντρώσεις της πυκνής σκόνης και του αερίου αποτελούν αυτό που είναι γνωστό ως σφαιρίδιο του Bok. Καθώς ένα σφαιρίδιο καταρρέει και η πυκνότητα αυξάνει, η βαρυτική ενέργεια μετατρέπεται σε θερμότητα και η θερμοκρασία ανεβαίνει. Όταν το πρωταστρικό νέφος έχει φτάσει περίπου σε υδροστατική ισορροπία, ένας <a href="/wiki/%CE%A0%CF%81%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Πρωτοαστέρας">πρωτοαστέρας</a> σχηματίζεται στον πυρήνα<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Αυτοί οι προ Κύριας Ακολουθίας αστέρες συχνά περιβάλλονται από ένα <a href="/wiki/%CE%A0%CF%81%CF%89%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%B4%CE%AF%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%82" title="Πρωτοπλανητικός δίσκος">πρωτοπλανητικό δίσκο</a>. Η περίοδος της βαρυτικής συστολής διαρκεί περίπου 10-15 εκατομμύρια χρόνια. </p><p>Οι πρωτοαστέρες που είναι μικρότεροι από 2 ηλιακές μάζες ονομάζονται <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%82_%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85_T_%CE%A4%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%85" class="mw-redirect" title="Αστέρες τύπου T Ταύρου">αστέρες τύπου T Ταύρου</a>, ενώ αυτοί με μεγαλύτερη μάζα είναι <a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%82_Herbig_AE/Be&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αστέρες Herbig AE/Be (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">αστέρες Herbig AE/Be</a>. Αυτά τα νεογέννητα αστέρια εκπέμπουν πίδακες αερίου κατά μήκος του άξονα περιστροφής τους, γεγονός που μπορεί να μειώσει τη <a href="/wiki/%CE%A3%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%BC%CE%AE" title="Στροφορμή">στροφορμή</a> του καταρρέοντος αστέρα και να δημιουργήσει μικρές περιοχές νέφωσης γνωστές ως <a href="/w/index.php?title=%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%B5%CE%AF%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%B1_Herbig-Haro&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αντικείμενα Herbig-Haro (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">αντικείμενα Herbig-Haro</a>.<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-smith04_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-smith04-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Αυτοί οι πίδακες, σε συνδυασμό με την ακτινοβολία από κοντινά μεγάλα άστρα, μπορεί να βοηθήσει για να απομακρυνθεί το νέφος μέσα στο οποίο σχηματίστηκε το άστρο.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Κύρια_ακολουθία"><span id=".CE.9A.CF.8D.CF.81.CE.B9.CE.B1_.CE.B1.CE.BA.CE.BF.CE.BB.CE.BF.CF.85.CE.B8.CE.AF.CE.B1"></span>Κύρια ακολουθία</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=5" title="Επεξεργασία ενότητας: Κύρια ακολουθία" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=5" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Κύρια ακολουθία"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1_%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%B8%CE%AF%CE%B1" title="Κύρια ακολουθία">Κύρια ακολουθία</a></div> <p>Οι αστέρες δαπανούν περίπου το 90% της διάρκειας της ζωής στη <a href="/wiki/%CE%A0%CF%85%CF%81%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%83%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%B7%CE%BE%CE%B7" title="Πυρηνική σύντηξη">σύντηξη υδρογόνου</a> που μετατρέπεται σε ήλιο σε υψηλή <a href="/wiki/%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1" title="Θερμοκρασία">θερμοκρασία</a> και υψηλή πίεση κοντά στον πυρήνα. Τέτοια αστέρια λέγεται ότι είναι στην <a href="/wiki/%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1_%CE%B1%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%B8%CE%AF%CE%B1" title="Κύρια ακολουθία">κύρια ακολουθία</a> και ονομάζονται αστέρια νάνοι. Ξεκινώντας από τη μηδέν-ηλικία στην κύρια ακολουθία, η αναλογία του ηλίου στον πυρήνα ενός αστέρα θα αυξάνεται σταθερά. Κατά συνέπεια, προκειμένου να διατηρηθεί το απαιτούμενο ρυθμό πυρηνικής σύντηξης στον πυρήνα, το αστέρι θα αυξήσει αργά τη θερμοκρασία και τη φωτεινότητά του.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Στον Ήλιο, για παράδειγμα, εκτιμάται ότι έχει αυξηθεί σε φωτεινότητα κατά 40%, δεδομένου ότι έφτασε η κύρια ακολουθία από 4,6 δισεκατομμύρια χρόνια.<sup id="cite_ref-sun_future_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-sun_future-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Κάθε αστέρι δημιουργεί ένα <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%AC%CE%BD%CE%B5%CE%BC%CE%BF%CF%82" class="mw-redirect" title="Αστρικός άνεμος">αστρικό άνεμο</a> σωματιδίων που προκαλεί μια συνεχή εκροή αερίου προς το <a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%AC%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1" title="Διάστημα">διάστημα</a>. Για τα περισσότερα αστέρια, το ποσό της μάζας χάνεται είναι αμελητέα. Ο <a href="/wiki/%CE%89%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Ήλιος">Ήλιος</a> χάνει 10<sup>−14</sup> ηλιακές μάζες κάθε χρόνο,<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ή περίπου το 0,01% της συνολικής μάζας του για όλη τη διάρκεια της ζωής του. Ωστόσο πολύ ογκώδη αστέρια μπορούν να χάσουν 10<sup>−7</sup> έως 10<sup>−5</sup> ηλιακές μάζες κάθε χρόνο, γεγονός που επηρεάζει σημαντικά την εξέλιξη τους.<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Τα αστέρια που αρχίζουν με πάνω από 50 ηλιακές μάζες μπορεί να χάσει πάνω από το ήμισυ συνολικής μάζας τους κατά την παραμονή τους στην κύρια ακολουθία.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Η χρονική διάρκεια που ένα αστέρι δαπανά στην κύρια ακολουθία εξαρτάται πρωτίστως από την ποσότητα καυσίμου που έχει να συντήξει και τον ρυθμό με τον οποίο συντήκει αυτό το καύσιμο, δηλαδή από την αρχική του μάζα και φωτεινότητα. Για τον Ήλιο, αυτό το διάστημα εκτιμάται ότι είναι περίπου 10<sup>10</sup> χρόνια (10 δισεκατομμύρια χρόνια). Τα μεγάλα αστέρια καταναλώνουν τα καύσιμά τους πολύ γρήγορα και είναι βραχύβια. Τα μικρά αστέρια (που ονομάζεται <a href="/wiki/%CE%95%CF%81%CF%85%CE%B8%CF%81%CF%8C%CF%82_%CE%BD%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CF%82" title="Ερυθρός νάνος">κόκκινο νάνοι</a>) καταναλώνουν τα καύσιμά τους με πολύ αργό ρυθμό και διαρκούν δεκάδες έως εκατοντάδες δισεκατομμύρια χρόνια. Στο τέλος της ζωής τους, θα γίνουν απλά αχνότερα και αχνότερα. Ωστόσο, δεδομένου ότι η διάρκεια ζωής αυτών των αστέρων είναι μεγαλύτερη από την τρέχουσα ηλικία του σύμπαντος (13,7 δισ. χρόνια), δεν αναμένεται ερυθροί νάνοι να έχουν φτάσει ακόμα σε αυτό το στάδιο. </p><p>Εκτός από τη μάζα, το ποσοστό των στοιχείων που είναι βαρύτερα από το ήλιο μπορεί να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη των άστρων. Στην αστρονομία όλα τα στοιχεία βαρύτερα από το ήλιο θεωρούνται «μέταλλα», και η συγκέντρωση αυτών των χημικών στοιχείων ονομάζεται <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1" title="Μεταλλικότητα">μεταλλικότητα</a>. Η μεταλλικότητα μπορεί να επηρεάσει τη διάρκεια που ένα αστέρι θα κάψει τα καύσιμά του, ελέγχει τον σχηματισμό των <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CF%80%CE%B5%CE%B4%CE%AF%CE%BF" title="Μαγνητικό πεδίο">μαγνητικών πεδίων</a><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> και να τροποποιήσει τη δύναμη του αστρικού ανέμου.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Παλαιότερα, ο πληθυσμός αστέρων ΙΙ έχουν σημαντικά μικρότερη μεταλλικότητα από ό,τι οι νεότεροι, οι αστέρες πληθυσμού I, λόγω της σύνθεσης των μοριακών νεφών από τα οποία σχηματίζονται. (Με την πάροδο του χρόνου γίνονται αυτά τα σύννεφα εμπλουτίζονται όλο και περισσότερο με βαρύτερα στοιχεία, καθώς τα μεγαλύτερα αστέρια πεθαίνουν και απομακρύνουν τμήματα της ατμόσφαιράς τους.) </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Μετά_την_κύρια_ακολουθία"><span id=".CE.9C.CE.B5.CF.84.CE.AC_.CF.84.CE.B7.CE.BD_.CE.BA.CF.8D.CF.81.CE.B9.CE.B1_.CE.B1.CE.BA.CE.BF.CE.BB.CE.BF.CF.85.CE.B8.CE.AF.CE.B1"></span>Μετά την κύρια ακολουθία</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=6" title="Επεξεργασία ενότητας: Μετά την κύρια ακολουθία" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=6" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Μετά την κύρια ακολουθία"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%95%CF%81%CF%85%CE%B8%CF%81%CF%8C%CF%82_%CE%B3%CE%AF%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82" title="Ερυθρός γίγαντας">Ερυθρός γίγαντας</a></div> <p>Καθώς αστέρια με μάζα τουλάχιστον 0,4 ηλιακές μάζες εξαντλούν το υδρογόνο στον πυρήνα τους, τα εξωτερικά στρώματά τους επεκτείνονται σε μεγάλο βαθμό και γίνονται πιο δροσερά για να σχηματίσουν ένα <a href="/wiki/%CE%95%CF%81%CF%85%CE%B8%CF%81%CF%8C%CF%82_%CE%B3%CE%AF%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82" title="Ερυθρός γίγαντας">κόκκινο γίγαντα</a>. Για παράδειγμα, σε περίπου 5 δισεκατομμύρια χρόνια, όταν ο <a href="/wiki/%CE%89%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Ήλιος">Ήλιος</a> θα είναι ένας ερυθρός γίγαντας, θα αναπτυχθεί σε μέγιστη ακτίνα περίπου 1 <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%BC%CE%BF%CE%BD%CE%AC%CE%B4%CE%B1" title="Αστρονομική μονάδα">αστρονομική μονάδα</a> (150 εκατομμύρια χιλιόμετρα), 250 φορές το σημερινό του μέγεθός του. Ως γίγαντας, ο Ήλιος θα χάσει περίπου το 30% της τρέχουσας μάζας του.<sup id="cite_ref-sun_future_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-sun_future-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-sun_future_schroder_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-sun_future_schroder-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Σε ένα ερυθρό γίγαντα με μάζα μέχρι 2,25 ηλιακές μάζες, η σύντηξη υδρογόνου προχωρά σε ένα κέλυφος-στρώμα που περιβάλλει τον πυρήνα.<sup id="cite_ref-hinshaw_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-hinshaw-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Τελικά, ο πυρήνας συμπιέζεται αρκετά για να ξεκινήσει σύντηξη ηλίου, και το αστέρι τώρα σταδιακά συρρικνώνεται σε ακτίνα και αυξάνει τη θερμοκρασία της επιφάνειάς του. Για τα μεγαλύτερα αστέρια, η περιοχή πυρήνα μεταβαίνει απευθείας από τη σύντηξη υδρογόνο στη σύντηξη ηλίου. </p><p>Αφού το άστρο έχει καταναλώσει το ήλιο στον πυρήνα, η σύντηξη συνεχίζεται σε ένα κέλυφος γύρω από ένα καυτό πυρήνα άνθρακα και οξυγόνου. Το αστέρι στη συνέχεια ακολουθεί μια εξελικτική πορεία που είναι παράλληλη με την αρχική φάση του ερυθρού γίγαντα, αλλά σε υψηλότερη θερμοκρασία της επιφάνειας. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ογκώδη_άστρα"><span id=".CE.9F.CE.B3.CE.BA.CF.8E.CE.B4.CE.B7_.CE.AC.CF.83.CF.84.CF.81.CE.B1"></span>Ογκώδη άστρα</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=7" title="Επεξεργασία ενότητας: Ογκώδη άστρα" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=7" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Ογκώδη άστρα"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%A5%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82" title="Υπεργίγαντας">Υπεργίγαντας</a></div> <p>Κατά τη διάρκεια της φάσης καύσης του ηλίου, τα αστέρια με πολύ υψηλή, δηλαδή με μάζα μεγαλύτερη από εννέα ηλιακές μάζες θα επεκταθούν για να σχηματίσουν ερυθρούς <a href="/w/index.php?title=%CE%A5%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CF%84%CE%B1%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Υπεργίγανατας (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">υπεργίγαντες</a>. Μόλις αυτό το καύσιμο έχει εξαντληθεί στον πυρήνα, μπορούν να συνεχίσουν να συντήκουν στοιχεία βαρύτερα από το ήλιο. </p><p>Ο πυρήνας συστέλλεται έως ότου η θερμοκρασία και η πίεση να είναι επαρκείς για να συντήξουν άνθρακα. Η διαδικασία αυτή συνεχίζεται, με τα διαδοχικά στάδιά της να τροφοδοτούνται από <a href="/wiki/%CE%9D%CE%AD%CE%BF%CE%BD" title="Νέον">νέον</a>, <a href="/wiki/%CE%9F%CE%BE%CF%85%CE%B3%CF%8C%CE%BD%CE%BF" title="Οξυγόνο">οξυγόνο</a> και <a href="/wiki/%CE%A0%CF%85%CF%81%CE%AF%CF%84%CE%B9%CE%BF" title="Πυρίτιο">πυρίτιο</a>. Κοντά στο τέλος της ζωής του αστεριού, η σύντηξη μπορεί να συμβεί κατά μήκος μιας σειράς κελυφών εντός του αστέρα, προσδίδοντάς του μια μορφή κρεμμυδιού. Κάθε κέλυφος συντήκει ένα διαφορετικό στοιχείο, με τις εξώτερες περιοχές να συντήκουν υδρογόνο, το επόμενο ήλιο, και ούτω καθ 'εξής.<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Το τελικό στάδιο επιτυγχάνεται όταν το αστέρι αρχίζει την παραγωγή <a href="/wiki/%CE%A3%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Σίδηρος">σιδήρου</a>. Επειδή οι πυρήνες σιδήρου είναι πιο στενά συνδεδεμένοι από κάθε βαρύτερους πυρήνες, αν συντήκονταν δεν θα απελευθερωνόταν ενέργεια-η διαδικασία θα ήταν, αντίθετα, να καταναλωθεί ενέργεια. Ομοίως, δεδομένου ότι είναι πιο στενά συνδεδεμένοι από όλους τους ελαφρύτερους πυρήνες, η ενέργεια δεν μπορεί να απελευθερωθεί από την <a href="/wiki/%CE%A0%CF%85%CF%81%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%83%CF%87%CE%AC%CF%83%CE%B7" title="Πυρηνική σχάση">σχάση</a>.<sup id="cite_ref-hinshaw_15-1" class="reference"><a href="#cite_note-hinshaw-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Σε σχετικά παλιά, πολύ ογκώδη αστέρια, ένας μεγάλος πυρήνας αδρανούς σιδήρου θα συγκεντρωθεί στο κέντρο του αστεριού. Τα βαρύτερα στοιχεία σε αυτά τα αστέρια μπορούν να συνεχίσουν την πορεία τους προς την επιφάνεια, σχηματίζοντας αντικείμενα γνωστά ως <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82_%CE%92%CE%BF%CE%BB%CF%86-%CE%A1%CE%B1%CE%B3%CE%B9%CE%AD" title="Αστέρας Βολφ-Ραγιέ">αστέρες Wolf-Rayet</a> που έχουν ένα ισχυρό αστρικό άνεμο που απομακρύνει την εξωτερική ατμόσφαιρα. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Κατάρρευση"><span id=".CE.9A.CE.B1.CF.84.CE.AC.CF.81.CF.81.CE.B5.CF.85.CF.83.CE.B7"></span>Κατάρρευση</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=8" title="Επεξεργασία ενότητας: Κατάρρευση" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=8" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Κατάρρευση"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ένα εξελιγμένο, μέσου μεγέθους αστέρι θα απομακρύνει πλέον τα εξωτερικά στρώματά του ως ένα <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%B7%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%BD%CE%B5%CF%86%CE%AD%CE%BB%CF%89%CE%BC%CE%B1" title="Πλανητικό νεφέλωμα">πλανητικό νεφέλωμα</a>. Αν αυτό που μένει μετά την απομάκρυνση της εξωτερικής ατμόσφαιρας έχει μάζα λιγότερη από 1,4 ηλιακές μάζες, συρρικνώνεται σε ένα σχετικά μικρό αντικείμενο (περίπου το μέγεθος της Γης) που δεν είναι αρκετά ογκώδες για να λάβει χώρα περαιτέρω συμπίεση. Αυτό το αντικείμενο είναι γνωστό ως <a href="/wiki/%CE%9B%CE%B5%CF%85%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%BD%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CF%82" title="Λευκός νάνος">λευκός νάνος</a>.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Η <a href="/w/index.php?title=%CE%8E%CE%BB%CE%B7_%CE%B5%CE%BA%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD_%CE%B7%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CF%89%CE%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ύλη εκφυλισμένων ηλεκτρονίων (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">ύλη εκφυλισμένων ηλεκτρονίων</a> μέσα σε ένα λευκό νάνο δεν είναι πλέον <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%AC%CF%83%CE%BC%CE%B1_(%CE%A6%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE)" class="mw-redirect" title="Πλάσμα (Φυσική)">πλάσμα</a>, ακόμα κι αν αστέρια γενικά αναφέρονται ως σφαίρες πλάσματος. Οι λευκοί νάνοι τελικά θα εξασθενίσουν σε μαύρους νάνους σε ένα πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα. </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Crab_Nebula.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Crab_Nebula.jpg/200px-Crab_Nebula.jpg" decoding="async" width="200" height="200" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Crab_Nebula.jpg/300px-Crab_Nebula.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Crab_Nebula.jpg/400px-Crab_Nebula.jpg 2x" data-file-width="3864" data-file-height="3864" /></a><figcaption>Το <a href="/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%86%CE%AD%CE%BB%CF%89%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%85" title="Νεφέλωμα του Καρκίνου">νεφέλωμα του Καρκίνου</a>, υπόλειμμα ενός υπερκαινοφανή που πρωτοπαρατηρήθηκε το 1054 μ.Χ.</figcaption></figure> <p>Στα μεγαλύτερα αστέρια, η σύντηξη συνεχίζεται μέχρι ο πυρήνας σιδήρου να έχει αυξηθεί σε μάζα τόσο πού (πάνω από 1,4 ηλιακές μάζες), που δεν μπορεί πλέον να στηρίξει τη δική του μάζα. Αυτός ο πυρήνας θα καταρρεύσει ξαφνικά, καθώς τα ηλεκτρόνιά του οδηγούνται στα πρωτόνιά του, σχηματίζοντας <a href="/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%84%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%B1" class="mw-redirect" title="Νετρόνια">νετρόνια</a> και <a href="/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%AF%CE%BD%CE%B1" class="mw-redirect" title="Νετρίνα">νετρίνα</a> μέσα σε μια έκρηξη αντίστροφη της διάσπασης βήτα, ή της σύλληψης ηλεκτρονίων. Το κρουστικό κύμα που σχηματίζεται από αυτήν την ξαφνική κατάρρευση προκαλεί το υπόλοιπο άστρο να εκραγεί ως <a href="/wiki/%CE%A5%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%86%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Υπερκαινοφανής αστέρας">υπερκαινοφανής αστέρας</a>. Οι υπερκαινοφανείς είναι τόσο φωτεινοί ώστε να μπορούν να επισκιάσουν για λίγο ολόκληρο τον <a href="/wiki/%CE%93%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B5%CF%82" title="Γαλαξίες">γαλαξία</a> όπου βρίσκεται ο αστέρας. Όταν εκδηλώνονται εντός του <a href="/wiki/%CE%93%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B1%CF%82" title="Γαλαξίας">Γαλαξία μας</a>, οι υπερκαινοφανείς έχουν ιστορικά παρατηρηθεί με γυμνό μάτι από τους παρατηρητές ως «νέα αστέρια», όπου δεν υπήρχαν καθόλου πριν.<sup id="cite_ref-supernova_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-supernova-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Η περισσότερη από την ύλη του αστέρα απομακρύνεται από την έκρηξη (και σχηματίζει <a href="/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%86%CE%AD%CE%BB%CF%89%CE%BC%CE%B1" title="Νεφέλωμα">νεφελώματα</a>, όπως το <a href="/wiki/%CE%9D%CE%B5%CF%86%CE%AD%CE%BB%CF%89%CE%BC%CE%B1_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%9A%CE%B1%CF%81%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%BF%CF%85" title="Νεφέλωμα του Καρκίνου">Νεφέλωμα του Καρκίνου</a>)<sup id="cite_ref-supernova_18-1" class="reference"><a href="#cite_note-supernova-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> και αυτό που μένει θα είναι ένας <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82_%CE%BD%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CF%89%CE%BD" title="Αστέρας νετρονίων">αστέρας νετρονίων</a> (ο οποίος εκδηλώνεται ενίοτε ως <a href="/wiki/%CE%A0%CE%AC%CE%BB%CF%83%CE%B1%CF%81" title="Πάλσαρ">πάλσαρ</a> ή με εκρήξεις ακτίνων Χ) ή, στην περίπτωση των μεγαλύτερων αστέρων (αρκετά μεγάλα για να αφήσει ένα αστρικό υπόλειμμα μεγαλύτερο από περίπου 4 ηλιακές μάζες), μια <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%B7_%CF%84%CF%81%CF%8D%CF%80%CE%B1" title="Μαύρη τρύπα">μαύρη τρύπα</a>.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Σε έναν αστέρα νετρονίων, η ύλη είναι σε μια κατάσταση γνωστή ως <a href="/w/index.php?title=%CE%8E%CE%BB%CE%B7_%CE%B5%CE%BA%CF%86%CF%85%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD_%CE%BD%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CF%89%CE%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ύλη εκφυλισμένων νετρονίων (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">ύλη εκφυλισμένων νετρονίων</a>, με μια πιο εξωτική μορφή του εκφυλισμένη ύλη, την ύλη QCD, που ενδεχομένως υπάρχει μέσα στον πυρήνα. Μέσα σε μια μαύρη τρύπα η ύλη είναι σε μια κατάσταση που δεν είναι σήμερα κατανοητή. </p><p>Τα εκτιναγμένα εξωτερικά στρώματα του αστέρα που πεθαίνει περιλαμβάνουν βαρέα στοιχεία που μπορούν να ανακυκλωθούν κατά τη διάρκεια της δημιουργίας νέων αστέρων. Αυτά τα βαριά στοιχεία είναι που επιτρέπουν τον σχηματισμό βραχωδών πλανητών. Τα υπολείμματα υπερκαινοφανών και ο αστρικός άνεμος από μεγάλα αστέρια παίζουν σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του διαστρικό ενδιάμεσου.<sup id="cite_ref-supernova_18-2" class="reference"><a href="#cite_note-supernova-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Παραγωγή_ενέργειας"><span id=".CE.A0.CE.B1.CF.81.CE.B1.CE.B3.CF.89.CE.B3.CE.AE_.CE.B5.CE.BD.CE.AD.CF.81.CE.B3.CE.B5.CE.B9.CE.B1.CF.82"></span>Παραγωγή ενέργειας</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=9" title="Επεξεργασία ενότητας: Παραγωγή ενέργειας" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=9" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Παραγωγή ενέργειας"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%A0%CF%85%CF%81%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%83%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%B7%CE%BE%CE%B7" title="Πυρηνική σύντηξη">πυρηνική σύντηξη</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Deuterium-tritium_fusion.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Deuterium-tritium_fusion.svg/langel-220px-Deuterium-tritium_fusion.svg.png" decoding="async" width="220" height="264" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Deuterium-tritium_fusion.svg/langel-330px-Deuterium-tritium_fusion.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Deuterium-tritium_fusion.svg/langel-440px-Deuterium-tritium_fusion.svg.png 2x" data-file-width="500" data-file-height="600" /></a><figcaption>Διαγραμματική απεικόνιση σύντηξης <a href="/wiki/%CE%94%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B9%CE%BF" title="Δευτέριο">δευτερίου</a> με <a href="/wiki/%CE%A4%CF%81%CE%AF%CF%84%CE%B9%CE%BF" title="Τρίτιο">τρίτιο</a>.</figcaption></figure> <p>Οι αστέρες παράγουν ενέργεια με ένα μηχανισμό γνωστό ως <a href="/wiki/%CE%A0%CF%85%CF%81%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%83%CF%8D%CE%BD%CF%84%CE%B7%CE%BE%CE%B7" title="Πυρηνική σύντηξη">πυρηνική σύντηξη</a>. Η ενέργεια που απελευθερώνεται, οφείλεται στο ότι η <a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%BD%CE%AD%CF%81%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CE%B1_%CF%83%CF%8D%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CF%83%CE%B7%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ενέργεια σύνδεσης (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">ενέργεια σύνδεσης</a> ανά <a href="/wiki/%CE%9D%CE%BF%CF%85%CE%BA%CE%BB%CE%B5%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%BF" title="Νουκλεόνιο">νουκλεόνιο</a> στα προϊόντα της σύντηξης, είναι μικρότερη από το άθροισμα των ενεργειών σύνδεσης που χαρακτηρίζει κάθε αντιδρών συστατικό της σύντηξης (μέχρι του σχηματισμό του <a href="/wiki/%CE%A3%CE%AF%CE%B4%CE%B7%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Σίδηρος">σιδήρου</a>. Κατά την παραγωγή βαρύτερων πυρήνων υπάρχει ενεργειακό έλλειμμα). Οπότε με τη δημιουργία των προϊόντων στη διαδικασία της σύντηξης, υπάρχει ένα "περίσσευμα" ενέργειας, που οφείλεται στη διαφορά των ενεργειών σύνδεσης και αυτή απελευθερώνεται στο περιβάλλον με μορφή κινητικής ενέργειας στα παραπροϊόντα (π.χ. <a href="/wiki/%CE%A3%CF%89%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B4%CE%B9%CE%BF_%CE%B2" class="mw-redirect" title="Σωματίδιο β">σωματίδια β</a> ή <a href="/w/index.php?title=%CE%9D%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%AF%CE%BD%CE%BF_%CE%B7%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BF%CF%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="Νετρίνο ηλεκτρονίου (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">νετρίνα ηλεκτρονίου</a>) και με τη μορφή <a href="/wiki/%CE%91%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CE%B2%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CE%B3%CE%AC%CE%BC%CE%BC%CE%B1" class="mw-redirect" title="Ακτινοβολία γάμμα">ακτινοβολίας γάμμα</a>. </p><p>Πυρηνική σύντηξη μπορούν να δημιουργήσουν μόνον ελαφρά στοιχεία, όπως τα <a href="/wiki/%CE%99%CF%83%CF%8C%CF%84%CE%BF%CF%80%CE%B1" class="mw-redirect" title="Ισότοπα">ισότοπα</a> του <a href="/wiki/%CE%A5%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%8C%CE%BD%CE%BF" title="Υδρογόνο">υδρογόνου</a>. Με τη θέρμανση <a href="/wiki/%CE%91%CE%AD%CF%81%CE%B9%CE%BF" title="Αέριο">αερίου</a> <a href="/wiki/%CE%A5%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%8C%CE%BD%CE%BF" title="Υδρογόνο">υδρογόνου</a> σε υψηλές θερμοκρασίες, προκαλούνται συγκρούσεις των πυρήνων των ατόμων του <a href="/wiki/%CE%A5%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%8C%CE%BD%CE%BF" title="Υδρογόνο">υδρογόνου</a>, τόσο ορμητικές και βίαιες που τελικά αυτοί συνενώνονται δημιουργώντας σταδιακά, πυρήνες ενός άλλου στοιχείου (<a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%BF%CE%B9%CF%87%CE%B5%CE%AF%CF%89%CF%83%CE%B7" title="Μεταστοιχείωση">μεταστοιχείωση</a>), του <a href="/wiki/%CE%89%CE%BB%CE%B9%CE%BF" title="Ήλιο">ηλίου</a>, εκλύοντας ταυτόχρονα <a href="/wiki/%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B5%CE%BD%CE%AD%CF%81%CE%B3%CE%B5%CE%B9%CE%B1" class="mw-redirect" title="Θερμική ενέργεια">θερμική ενέργεια</a>. </p><p>Οι <a href="/wiki/%CE%A0%CF%85%CF%81%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%AF%CE%B4%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%B7" title="Πυρηνική αντίδραση">πυρηνικές αντιδράσεις</a> που περιγράφουν την εξώθερμη σύντηξη <a href="/wiki/%CE%A5%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%8C%CE%BD%CE%BF" title="Υδρογόνο">υδρογόνου</a>, αρχικά σε <a href="/wiki/%CE%94%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B9%CE%BF" title="Δευτέριο">δευτέριο</a> και τελικά σε <a href="/wiki/%CE%89%CE%BB%CE%B9%CE%BF" title="Ήλιο">ήλιο</a> είναι οι ακόλουθες: </p> <dl><dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {}_{1}^{1}H+{}_{1}^{1}H\longrightarrow {}_{1}^{2}H+\beta ^{+}+\nu _{e}}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>1</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>1</mn> </mrow> </msubsup> <mi>H</mi> <mo>+</mo> <msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>1</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>1</mn> </mrow> </msubsup> <mi>H</mi> <mo stretchy="false">⟶</mo> <msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>1</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msubsup> <mi>H</mi> <mo>+</mo> <msup> <mi>β</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mo>+</mo> </mrow> </msup> <mo>+</mo> <msub> <mi>ν</mi> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mi>e</mi> </mrow> </msub> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {}_{1}^{1}H+{}_{1}^{1}H\longrightarrow {}_{1}^{2}H+\beta ^{+}+\nu _{e}}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/56b429ca06b12d143e696f6871932401fa7d6f92" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:27.965ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {}_{1}^{1}H+{}_{1}^{1}H\longrightarrow {}_{1}^{2}H+\beta ^{+}+\nu _{e}}"></span></dd> <dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {}_{1}^{2}H+{}_{1}^{1}H\longrightarrow {}_{2}^{3}He+\gamma }"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>1</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msubsup> <mi>H</mi> <mo>+</mo> <msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>1</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>1</mn> </mrow> </msubsup> <mi>H</mi> <mo stretchy="false">⟶</mo> <msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>3</mn> </mrow> </msubsup> <mi>H</mi> <mi>e</mi> <mo>+</mo> <mi>γ</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {}_{1}^{2}H+{}_{1}^{1}H\longrightarrow {}_{2}^{3}He+\gamma }</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/9d1832382d31ca4d2aa3e2cdf528b27f9b12bb84" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:22.476ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {}_{1}^{2}H+{}_{1}^{1}H\longrightarrow {}_{2}^{3}He+\gamma }"></span></dd> <dd><span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {}_{2}^{3}He+{}_{2}^{3}He\longrightarrow {}_{2}^{4}He+{}_{1}^{1}H+{}_{1}^{1}H}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>3</mn> </mrow> </msubsup> <mi>H</mi> <mi>e</mi> <mo>+</mo> <msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>3</mn> </mrow> </msubsup> <mi>H</mi> <mi>e</mi> <mo stretchy="false">⟶</mo> <msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>4</mn> </mrow> </msubsup> <mi>H</mi> <mi>e</mi> <mo>+</mo> <msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>1</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>1</mn> </mrow> </msubsup> <mi>H</mi> <mo>+</mo> <msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>1</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>1</mn> </mrow> </msubsup> <mi>H</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {}_{2}^{3}He+{}_{2}^{3}He\longrightarrow {}_{2}^{4}He+{}_{1}^{1}H+{}_{1}^{1}H}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/e9454dee73da00ce23d8a45b0bda236b2f0e55ed" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:32.457ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {}_{2}^{3}He+{}_{2}^{3}He\longrightarrow {}_{2}^{4}He+{}_{1}^{1}H+{}_{1}^{1}H}"></span></dd></dl> <p>Όπου, <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {}_{1}^{1}H}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>1</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>1</mn> </mrow> </msubsup> <mi>H</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {}_{1}^{1}H}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/8c99a3641859921ef001b55e6c402c3c2001045b" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:3.118ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {}_{1}^{1}H}"></span> ο πυρήνας του <a href="/wiki/%CE%A5%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%8C%CE%BD%CE%BF" title="Υδρογόνο">υδρογόνου</a>, <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {}_{1}^{2}H}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>1</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> </msubsup> <mi>H</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {}_{1}^{2}H}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/44140a301bbebfc273ad0f4bd09336d5f1458103" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:3.118ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {}_{1}^{2}H}"></span> ο πυρήνας του <a href="/wiki/%CE%94%CE%B5%CF%85%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B9%CE%BF" title="Δευτέριο">δευτερίου</a>, <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {}_{2}^{3}He}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>3</mn> </mrow> </msubsup> <mi>H</mi> <mi>e</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {}_{2}^{3}He}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/32229486a4bbb7441a125a96c7b6da42a876676b" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:4.201ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {}_{2}^{3}He}"></span> το ελαφρύ ισότοπο 3 2 του <a href="/wiki/%CE%89%CE%BB%CE%B9%CE%BF" title="Ήλιο">ηλίου</a> και <span class="mwe-math-element"><span class="mwe-math-mathml-inline mwe-math-mathml-a11y" style="display: none;"><math xmlns="http://www.w3.org/1998/Math/MathML" alttext="{\displaystyle {}_{2}^{4}He}"> <semantics> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mstyle displaystyle="true" scriptlevel="0"> <msubsup> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>2</mn> </mrow> <mrow class="MJX-TeXAtom-ORD"> <mn>4</mn> </mrow> </msubsup> <mi>H</mi> <mi>e</mi> </mstyle> </mrow> <annotation encoding="application/x-tex">{\displaystyle {}_{2}^{4}He}</annotation> </semantics> </math></span><img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/cfb0ae13e66cb03f038a8126017109b40e33c893" class="mwe-math-fallback-image-inline mw-invert skin-invert" aria-hidden="true" style="vertical-align: -1.005ex; width:4.201ex; height:3.176ex;" alt="{\displaystyle {}_{2}^{4}He}"></span> το ισότοπο 4 2 του ηλίου που συναντάμε και πιο συχνά στο περιβάλλον. Το β<sup>+</sup> είναι ένα <a href="/wiki/%CE%A3%CF%89%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%AF%CE%B4%CE%B9%CE%BF_%CE%B2" class="mw-redirect" title="Σωματίδιο β">σωματίδιο β</a> (εν προκειμένω <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%B6%CE%B9%CF%84%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%B9%CE%BF" title="Ποζιτρόνιο">ποζιτρόνιο</a>), το <i>ν</i><sub>e</sub> είναι το <a href="/w/index.php?title=%CE%9D%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%AF%CE%BD%CE%BF_%CE%B7%CE%BB%CE%B5%CE%BA%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%AF%CE%BF%CF%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="Νετρίνο ηλεκτρονίου (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">νετρίνο ηλεκτρονίου</a> και <i>γ</i> η <a href="/wiki/%CE%91%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CE%B2%CE%BF%CE%BB%CE%AF%CE%B1_%CE%B3%CE%AC%CE%BC%CE%BC%CE%B1" class="mw-redirect" title="Ακτινοβολία γάμμα">ακτινοβολία γάμμα</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Χαρακτηριστικά_των_αστέρων"><span id=".CE.A7.CE.B1.CF.81.CE.B1.CE.BA.CF.84.CE.B7.CF.81.CE.B9.CF.83.CF.84.CE.B9.CE.BA.CE.AC_.CF.84.CF.89.CE.BD_.CE.B1.CF.83.CF.84.CE.AD.CF.81.CF.89.CE.BD"></span>Χαρακτηριστικά των αστέρων</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=10" title="Επεξεργασία ενότητας: Χαρακτηριστικά των αστέρων" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=10" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Χαρακτηριστικά των αστέρων"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ηλικία"><span id=".CE.97.CE.BB.CE.B9.CE.BA.CE.AF.CE.B1"></span>Ηλικία</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=11" title="Επεξεργασία ενότητας: Ηλικία" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=11" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Ηλικία"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Τα περισσότερα αστέρια έχουν ηλικία μεταξύ 1 δισ. και 10 δισεκατομμύρια χρόνια. Μερικά αστέρια μπορεί ακόμη και να έχουν ηλικία κοντά στα 13,7 δισεκατομμυρίων έτη - την παρατηρούμενη ηλικία του σύμπαντος. Ο παλαιότερος αστέρας που έχει ανακαλυφθεί, ο HE 1523-0901, είναι περίπου 13.200 εκατομμυρίων ετών.<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Όσο πιο ογκώδες το αστέρι, τόσο μικρότερος ο χρόνος ζωής του, κυρίως επειδή τα ογκώδη αστέρια έχουν μεγαλύτερη πίεση στους πυρήνες τους, αναγκάζοντάς τους έτσι να καίνε <a href="/wiki/%CE%A5%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%8C%CE%BD%CE%BF" title="Υδρογόνο">υδρογόνο</a> πολύ πιο γρήγορα. Τα πιο μεγάλα αστέρια διαρκούν κατά μέσο όρο μόλις ένα εκατομμύριο χρόνια, ενώ αστέρια της ελάχιστης μάζας (<a href="/wiki/%CE%95%CF%81%CF%85%CE%B8%CF%81%CF%8C%CF%82_%CE%BD%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CF%82" title="Ερυθρός νάνος">κόκκινοι νάνοι</a>) καίνε τα καύσιμά τους πολύ αργά και ζουν δεκάδες έως εκατοντάδες δισεκατομμύρια χρόνια.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Διαστάσεις"><span id=".CE.94.CE.B9.CE.B1.CF.83.CF.84.CE.AC.CF.83.CE.B5.CE.B9.CF.82"></span>Διαστάσεις</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=12" title="Επεξεργασία ενότητας: Διαστάσεις" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=12" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Διαστάσεις"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Star-sizes.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Star-sizes.jpg/300px-Star-sizes.jpg" decoding="async" width="300" height="197" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Star-sizes.jpg/450px-Star-sizes.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cc/Star-sizes.jpg/600px-Star-sizes.jpg 2x" data-file-width="6400" data-file-height="4200" /></a><figcaption>Τα σχετικά μεγέθη των <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Πλανήτης">πλανητών</a> του <a href="/wiki/%CE%97%CE%BB%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C_%CE%A3%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1" class="mw-redirect" title="Ηλιακό Σύστημα">ηλιακού συστήματος</a> και αρκετών γνωστών αστέρων.<br /> 1. <a href="/wiki/%CE%95%CF%81%CE%BC%CE%AE%CF%82_(%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Ερμής (πλανήτης)">Ερμής</a> < <a href="/wiki/%CE%86%CF%81%CE%B7%CF%82_(%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Άρης (πλανήτης)">Άρης</a> < <a href="/wiki/%CE%91%CF%86%CF%81%CE%BF%CE%B4%CE%AF%CF%84%CE%B7_(%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Αφροδίτη (πλανήτης)">Αφροδίτη</a> < <a href="/wiki/%CE%93%CE%B7" title="Γη">Γη</a> <br /> 2. <a href="/wiki/%CE%93%CE%B7" title="Γη">Γη</a> < <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BF%CF%83%CE%B5%CE%B9%CE%B4%CF%8E%CE%BD%CE%B1%CF%82_(%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Ποσειδώνας (πλανήτης)">Ποσειδώνας</a> < <a href="/wiki/%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%B1%CE%BD%CF%8C%CF%82_(%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Ουρανός (πλανήτης)">Ουρανός</a> < <a href="/wiki/%CE%9A%CF%81%CF%8C%CE%BD%CE%BF%CF%82_(%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Κρόνος (πλανήτης)">Κρόνος</a> < <a href="/wiki/%CE%94%CE%AF%CE%B1%CF%82_(%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Δίας (πλανήτης)">Δίας</a> <br /> 3. <a href="/wiki/%CE%94%CE%AF%CE%B1%CF%82_(%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Δίας (πλανήτης)">Δίας</a> < <a href="/wiki/Wolf_359" class="mw-redirect" title="Wolf 359">Wolf 359</a> < <a href="/wiki/%CE%89%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Ήλιος">Ήλιος</a> < <a href="/wiki/%CE%A3%CE%B5%CE%AF%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Σείριος">Σείριος</a> <br /> 4. <a href="/wiki/%CE%A3%CE%B5%CE%AF%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Σείριος">Σείριος</a> < <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CF%85%CE%B4%CE%B5%CF%8D%CE%BA%CE%B7%CF%82_(%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82)" title="Πολυδεύκης (αστέρας)">Πολυδεύκης</a> < <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%BA%CF%84%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Αρκτούρος">Αρκτούρος</a> < <a href="/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BC%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BD" title="Αλντεμπαράν">Αλντεμπαράν</a> <br /> 5. <a href="/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BC%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BD" title="Αλντεμπαράν">Αλντεμπαράν</a> < <a href="/wiki/%CE%A1%CE%AF%CE%B3%CE%BA%CE%B5%CE%BB" title="Ρίγκελ">Ρίγκελ</a> < <a href="/wiki/%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%AC%CF%81%CE%B7%CF%82" title="Αντάρης">Αντάρης</a> < <a href="/wiki/%CE%9C%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%B3%CE%BA%CE%AD%CE%B6" title="Μπετελγκέζ">Μπετελγκέζ</a> <br /> 6. <a href="/wiki/%CE%9C%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%B3%CE%BA%CE%AD%CE%B6" title="Μπετελγκέζ">Μπετελγκέζ</a> < <a href="/wiki/%CE%95%CF%81%CE%AC%CE%BA%CE%B7%CF%82" title="Εράκης">Εράκης</a> < <a href="/wiki/VV_%CE%9A%CE%B7%CF%86%CE%AD%CF%89%CF%82" title="VV Κηφέως">VV Κηφέως</a> < <a href="/wiki/VY_%CE%9C%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CF%85_%CE%9A%CF%85%CE%BD%CF%8C%CF%82" title="VY Μεγάλου Κυνός">VY Μεγάλου Κυνός</a>.</figcaption></figure> <p>Όλοι οι αστέρες, λόγω της μεγάλης απόστασής των, δεν παρουσιάζονται ως μικροί δίσκοι (με εξαίρεση τον Ήλιο), αλλά φαίνονται ως φωτεινά σημεία. Παρά ταύτα με τη βοήθεια της συμβολής τους φωτός των κατορθώθηκε να μετρηθούν οι <a href="/wiki/%CE%A6%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF_%CE%BC%CE%AD%CE%B3%CE%B5%CE%B8%CE%BF%CF%82" title="Φαινόμενο μέγεθος">φαινόμενοι διάμετροι</a> αρκετών εξ αυτών, οι οποίοι και βρίσκονται πάντοτε μικρότεροι των 0",06. Τη μεγαλύτερη ακτινική διάμετρο από τους αστέρες εκτός του Ήλιο την έχει ο υπεργίγαντας αστέρας R Δόρατος και ακολουθεί ο <a href="/wiki/%CE%9C%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%B3%CE%BA%CE%AD%CE%B6" title="Μπετελγκέζ">Μπετελγκέζ</a>.<sup id="cite_ref-bedding_1997_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-bedding_1997-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Εξ αυτών μετρήθηκαν και οι πραγματικοί διάμετροι. Είναι όμως δυνατόν να βρεθούν οι διαστάσεις των αστέρων και από το <a href="/wiki/%CE%91%CF%80%CF%8C%CE%BB%CF%85%CF%84%CE%BF_%CE%BC%CE%AD%CE%B3%CE%B5%CE%B8%CE%BF%CF%82" title="Απόλυτο μέγεθος">απόλυτο μέγεθος</a> αυτών εφόσον αυτό εξαρτάται από την επιφανειακή <a href="/wiki/%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1" title="Θερμοκρασία">θερμοκρασία</a> τους, αλλά και από την έκταση της επιφανείας τους. Επομένως από το απόλυτο μέγεθος, όταν είναι γνωστή η θερμοκρασία της επιφανείας ενός αστέρος, βρίσκεται και η πραγματική του ακτίνα. </p><p>Γενικά οι αστέρες διακρίνονται ανάλογα του μεγέθους τους όπως διαφάνηκε από τις φασματοσκοπικές έρευνες σε <b><a href="/wiki/%CE%93%CE%AF%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Γίγαντας αστέρας">αστέρες γίγαντες</a></b>, <b><a href="/wiki/%CE%A5%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Υπεργίγαντας αστέρας">υπεργίγαντες</a></b>, αλλά και <b><a href="/wiki/%CE%9D%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Νάνος αστέρας">αστέρες νάνοι</a></b> όπου των τελευταίων οι διαστάσεις είναι ανάλογοι του δικού μας Ηλίου ή και μικρότερες ανάλογες με των μεγάλων πλανητών. Από τους μεγαλύτερους γνωστούς αστέρες είναι ο <a href="/wiki/%CE%9C%CF%80%CE%B5%CF%84%CE%B5%CE%BB%CE%B3%CE%BA%CE%AD%CE%B6" title="Μπετελγκέζ">Μπετελγκέζ</a> και ο <a href="/wiki/%CE%91%CE%BD%CF%84%CE%AC%CF%81%CE%B7%CF%82" title="Αντάρης">Αντάρης</a>, των οποίων η διάμετρος είναι περίπου 800 φορές μεγαλύτερη από την ηλιακή. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Κινηματική"><span id=".CE.9A.CE.B9.CE.BD.CE.B7.CE.BC.CE.B1.CF.84.CE.B9.CE.BA.CE.AE"></span>Κινηματική</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=13" title="Επεξεργασία ενότητας: Κινηματική" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=13" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Κινηματική"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Η κίνηση ενός άστρου σε σχέση με τον Ήλιο μπορεί να παρέχει χρήσιμες πληροφορίες για την προέλευση και την ηλικία του, καθώς και τη δομή και την εξέλιξη του γύρω γαλαξία. Οι συνιστώσες της κίνησης ενός αστέρα αποτελείται από την <a href="/wiki/%CE%91%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%84%CE%B1%CF%87%CF%8D%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1" title="Ακτινική ταχύτητα">ακτινική ταχύτητα</a> προς ή μακριά από τον Ήλιο, και η τραβέρσα γωνιακή κίνηση, η οποία ονομάζεται <a href="/wiki/%CE%99%CE%B4%CE%AF%CE%B1_%CE%BA%CE%AF%CE%BD%CE%B7%CF%83%CE%B7" title="Ιδία κίνηση">ιδία κίνηση</a>. </p><p>Ακτινική ταχύτητα μετριέται με τη <a href="/w/index.php?title=%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%B1%CF%84%CF%8C%CF%80%CE%B9%CF%83%CE%B7_Doppler&action=edit&redlink=1" class="new" title="Μετατόπιση Doppler (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">μετατόπιση Doppler</a> των φασματικών γραμμών του άστρου, και δίνεται σε μονάδες km / s. Η ίδια κίνηση ενός άστρου καθορίζεται από ακριβείς μετρήσεις αστρομετρικές σε μονάδες χιλιοστά του δευτερολέπτου τόξου (mas) ανά έτος. Με τον προσδιορισμό της παράλλαξης ενός άστρου, η ίδια κίνηση μπορεί στη συνέχεια να μετατραπεί σε μονάδες της ταχύτητας. Οι αστέρες με υψηλούς συντελεστές ιδίας κίνησης είναι πιθανό να είναι σχετικά κοντά στον Ήλιο, που τους καθιστά καλούς υποψήφιους για τη μέτρηση της <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BB%CE%BB%CE%B1%CE%BE%CE%B7_(%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1)" title="Παράλλαξη (αστρονομία)">παράλλαξης</a>.<sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Αφού είναι γνωστοί και οι δύο συντελεστές της κίνησης, τη διαστημική ταχύτητα του αστεριού μπορεί να υπολογιστεί σε σχέση με τον Ήλιο ή τον γαλαξία. Μεταξύ κοντινών αστέρων, διαπιστώθηκε ότι αστέρες πληθυσμού Ι έχουν γενικά χαμηλότερες ταχύτητες από ό, τι τα παλαιότερα, πληθυσμού ΙΙ αστέρια. Τα τελευταία έχουν ελλειπτικές τροχιές που έχουν <a href="/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%AF%CF%83%CE%B7_%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%87%CE%B9%CE%AC%CF%82" title="Κλίση τροχιάς">κλίση</a> προς το επίπεδο του Γαλαξία.<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Η σύγκριση των κινηματικών κοντινών αστέρων οδήγησε επίσης στην αναγνώριση τών αστρικής συγκεντρώσεων. Αυτά είναι πιθανότατα ομάδες αστεριών που μοιράζονται ένα κοινό σημείο αφετηρίας σε ένα γιγαντιαίο μοριακό νέφος.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Μάζα"><span id=".CE.9C.CE.AC.CE.B6.CE.B1"></span>Μάζα</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=14" title="Επεξεργασία ενότητας: Μάζα" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=14" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Μάζα"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ένα από τα πιο γνωστά ογκώδη αστέρια είναι το <a href="/wiki/%CE%89%CF%84%CE%B1_%CE%A4%CF%81%CF%8C%CF%80%CE%B9%CE%B4%CE%BF%CF%82" title="Ήτα Τρόπιδος">Ήτα Τρόπιδος</a>,<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> με 100-150 φορές μεγαλύτερη μάζα από τον Ήλιο. Η διάρκεια ζωής του είναι πολύ σύντομη - μόνο μερικά εκατομμύρια χρόνια το πολύ. Μια μελέτη του σμήνους Arches δείχνει ότι οι 150 ηλιακές μάζες είναι το ανώτατο όριο για τα αστέρια στη σημερινή εποχή του σύμπαντος.<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ο λόγος για αυτό το όριο δεν είναι επακριβώς γνωστός, αλλά αυτό οφείλεται εν μέρει στη <a href="/w/index.php?title=%CE%A6%CF%89%CF%84%CE%B5%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1_Eddington&action=edit&redlink=1" class="new" title="Φωτεινότητα Eddington (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">φωτεινότητα Eddington</a>, η οποία καθορίζει το μέγιστο ποσό λαμπρότητας που μπορεί να περάσει μέσα από την ατμόσφαιρα ενός άστρου, χωρίς να απομακρύνει αέρια στο διάστημα. Ωστόσο, ένα αστέρι που ονομάζεται R136a1 στο RMC 136α σμήνος αστέρων στο <a href="/w/index.php?title=%CE%9C%CE%B9%CE%BA%CF%81%CF%8C_%CE%BD%CE%AD%CF%86%CE%BF%CF%82_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%9C%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%B5%CE%BB%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CF%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="Μικρό νέφος του Μαγγελάνου (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">μικρό νέφος του Μαγγελάνου</a> έχει μετρηθεί στις 265 ηλιακές μάζες, βάζοντας το όριο αυτό υπό αμφισβήτηση.<sup id="cite_ref-eso20100721_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-eso20100721-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Τα πρώτα αστέρια που σχηματίστηκαν μετά τη <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CE%B3%CE%AC%CE%BB%CE%B7_%CE%88%CE%BA%CF%81%CE%B7%CE%BE%CE%B7" title="Μεγάλη Έκρηξη">Μεγάλη Έκρηξη</a> μπορεί να ήταν μεγαλύτερα, μέχρι και 300 ηλιακές μάζες ή περισσότερο, λόγω της πλήρους απουσίας στοιχείων βαρύτερων από το <a href="/wiki/%CE%9B%CE%AF%CE%B8%CE%B9%CE%BF" title="Λίθιο">λίθιο</a> στη σύνθεσή τους. Αυτή η γενιά των υπερβαρέων, πληθυσμού ΙΙΙ αστέρων έχει προ πολλού εξαφανιστεί, όμως, και προς το παρόν είναι μόνο θεωρητική.<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Από την άλλη, με μάζα μόνο 93 φορές μεγαλύτερη από του <a href="/wiki/%CE%94%CE%AF%CE%B1%CF%82_(%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Δίας (πλανήτης)">Δία</a>, AB Doradus C, ένας σύντροφος του AB Doradus Α, είναι το μικρότερο γνωστό αστέρι που συμβαίνει πυρηνική σύντηξη στον πυρήνα του.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Λάμψη_των_αστέρων"><span id=".CE.9B.CE.AC.CE.BC.CF.88.CE.B7_.CF.84.CF.89.CE.BD_.CE.B1.CF.83.CF.84.CE.AD.CF.81.CF.89.CE.BD"></span>Λάμψη των αστέρων</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=15" title="Επεξεργασία ενότητας: Λάμψη των αστέρων" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=15" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Λάμψη των αστέρων"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Όλα τα αστέρια είναι αυτόφωτα. Ακριβώς όπως ο δικός μας Ήλιος, ακτινοβολούν φως και θερμότητα, είναι δηλαδή Ήλιοι. Συνεπώς ότι βλέπουμε στον ουρανό είναι Ήλιοι, άλλοι μικρότεροι και άλλοι χιλιάδες φορές μεγαλύτεροι από τον δικό μας Ήλιο. Ο μόνος λόγος που φαίνονται τόσο μικρά είναι οι ασύλληπτα τεράστιες αποστάσεις που μας χωρίζουν από τη <a href="/wiki/%CE%93%CE%B7" title="Γη">Γη</a>, η οποία δεν είναι αστέρι, αλλά πλανήτης και ετερόφωτη, δηλαδή δεν παράγει δικό της φως, αλλά φωτίζεται από τον Ήλιο όπως και όλοι οι πλανήτες και <a href="/wiki/%CE%A6%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%B4%CE%BF%CF%81%CF%85%CF%86%CF%8C%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Φυσικός δορυφόρος">δορυφόροι</a> τους (φεγγάρια), κάποιοι από τους οποίους φαίνονται με γυμνό μάτι, και πολλοί τα ονομάζουν και αυτά, λανθασμένα, αστέρια. Οι μόνοι γνωστοί <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82" title="Πλανήτης">πλανήτες</a> που έχουμε εξερευνήσει μέχρι σήμερα, είναι αυτοί του δικού μας <a href="/wiki/%CE%97%CE%BB%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C_%CF%83%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1" title="Ηλιακό σύστημα">ηλιακού συστήματος</a>. Πρέπει να αναφερθεί ότι έχουν εντοπιστεί μέχρι σήμερα τουλάχιστον 200 πλανήτες που περιφέρονται γύρω από άλλα άστρα. </p><p>Με ελάχιστες εξαιρέσεις, βλέπουμε στον ουρανό τους αστέρες που επί χιλιάδες χρόνια παραμένουν σταθεροί στις θέσεις τους, αν και αυτό είναι φαινομενικό αφού και αυτοί γεννιούνται, μεγαλώνουν και χάνονται. Οι αρχαίοι πίστευαν πως οι αστέρες ήταν μικροσκοπικές πηγές φωτός ή κάποιες τρύπες στο πέπλο της <a href="/wiki/%CE%9D%CF%8D%CF%87%CF%84%CE%B1" title="Νύχτα">νύχτας</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Φαινόμενο_μέγεθος"><span id=".CE.A6.CE.B1.CE.B9.CE.BD.CF.8C.CE.BC.CE.B5.CE.BD.CE.BF_.CE.BC.CE.AD.CE.B3.CE.B5.CE.B8.CE.BF.CF.82"></span><a href="/wiki/%CE%A6%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF_%CE%BC%CE%AD%CE%B3%CE%B5%CE%B8%CE%BF%CF%82" title="Φαινόμενο μέγεθος">Φαινόμενο μέγεθος</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=16" title="Επεξεργασία ενότητας: Φαινόμενο μέγεθος" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=16" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Φαινόμενο μέγεθος"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Όπως διαπιστώνει ο κάθε παρατηρητής του ουράνιου θόλου, όλοι οι αστέρες δεν παρουσιάζουν την ίδια <a href="/wiki/%CE%9B%CE%B1%CE%BC%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%84%CE%B7%CF%84%CE%B1" title="Λαμπρότητα">λαμπρότητα</a>. Μερικοί είναι εξόχως λαμπροί, άλλοι φαίνονται αμυδρότεροι με κατάληξη εκείνων που μόλις διακρίνονται. Με τα <a href="/wiki/%CE%A4%CE%B7%CE%BB%CE%B5%CF%83%CE%BA%CF%8C%CF%80%CE%B9%CE%BF" title="Τηλεσκόπιο">τηλεσκόπια</a> διακρίνονται αστέρες κατά πολύ ακόμα αμυδρότεροι. Οι διαφορές αυτές οφείλονται σε τρεις λόγους: στην απόσταση, στο <a href="/wiki/%CE%9C%CE%AD%CE%B3%CE%B5%CE%B8%CE%BF%CF%82" title="Μέγεθος">μέγεθός</a> τους και στη <a href="/wiki/%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1" title="Θερμοκρασία">θερμοκρασία</a> τους. Συνεπώς το «μέγεθος» ή το <a href="/wiki/%CE%A6%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF_%CE%BC%CE%AD%CE%B3%CE%B5%CE%B8%CE%BF%CF%82" title="Φαινόμενο μέγεθος">φαινόμενο μέγεθος</a>, όπως αποκαλείται, ενός αστέρα δεν εκφράζει τις πραγματικές του διαστάσεις, αλλά μόνο τη λαμπρότητά του σε σχέση μ΄ εκείνη των άλλων αστέρων. </p><p>Από τους <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CE%B9_%CE%88%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B5%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CF%8C%CE%BC%CE%BF%CE%B9" class="mw-redirect" title="Αρχαίοι Έλληνες αστρονόμοι">αρχαίους Έλληνες αστρονόμους</a> και προ παντός τον <a href="/wiki/%CE%8A%CF%80%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%BF%CF%82_%CE%BF_%CE%A1%CF%8C%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Ίππαρχος ο Ρόδιος">Ίππαρχο</a> (<a href="/wiki/%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%B7%CE%BD%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82" title="Ελληνιστική περίοδος">Ελληνιστική περίοδος</a>), αλλά και τον <a href="/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%B1%CF%8D%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%A0%CF%84%CE%BF%CE%BB%CE%B5%CE%BC%CE%B1%CE%AF%CE%BF%CF%82" title="Κλαύδιος Πτολεμαίος">Κλαύδιο Πτολεμαίο</a> (<a href="/wiki/%CE%A1%CF%89%CE%BC%CE%B1%CF%8A%CE%BA%CE%AE_%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82" class="mw-redirect" title="Ρωμαϊκή περίοδος">Ρωμαϊκή περίοδος</a>), οι αστέρες ταξινομήθηκαν ανάλογα της λαμπρότητάς τους, βάσει της οποίας και προσδιορίστηκαν σε μεγέθη. Όλοι οι ορατοί, με γυμνό οφθαλμό, αστέρες κατετάγησαν σε έξι μεγέθη. Στο πρώτο μέγεθος περιλήφθηκαν οι λαμπρότεροι, στο δεύτερο οι αμέσως αμυδρότεροι κ.ο.κ. έτσι ώστε οι αστέρες του επόμενου μεγέθους να είναι αμυδρότεροι του προηγουμένου και στον έκτο να αντιστοιχούν οι μόλις ορατοί. </p><p>Και ενώ αυτά ξεκίνησαν στην αρχαιότητα, πρώτος ο Γερμανός αστρονόμος <a href="/wiki/%CE%A4%CE%B6%CF%89%CE%BD_%CE%A7%CE%AD%CF%81%CF%83%CE%B5%CE%BB" class="mw-redirect" title="Τζων Χέρσελ">Τζων Χέρσελ</a> (J. Herschel) απέδειξε το 1830 ότι οι αστέρες του α' μεγέθους είναι 100 φορές λαμπρότεροι εκείνων του στ' μεγέθους. Η απόδειξη αυτή υπήρξε πολύ σημαντική, διότι με ένα απλούστατο υπολογισμό προσδιορίσθηκε πως: «οι αστέρες ενός μεγέθους είναι κατά <b>2,512 φορές</b> λαμπρότεροι από εκείνους του επόμενου μεγέθους».<sup id="cite_ref-luminosity_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-luminosity-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Τη διαφορά λαμπρότητας 2,512 μεταξύ των μεγεθών επεσήμανε ο Άγγλος αστρονόμος Νόρμαν Πόγκσον (Norman Robert Pogson) το 1856. </p><p>Τα σημερινά <a href="/wiki/%CE%A4%CE%B7%CE%BB%CE%B5%CF%83%CE%BA%CF%8C%CF%80%CE%B9%CE%BF" title="Τηλεσκόπιο">τηλεσκόπια</a>, ανάλογα με τον αντικειμενικό <a href="/wiki/%CE%A6%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82" title="Φακός">φακό</a> τους ή το <a href="/wiki/%CE%9A%CE%AC%CF%84%CE%BF%CF%80%CF%84%CF%81%CE%BF" title="Κάτοπτρο">κάτοπτρό</a> τους, αλλά και με τη βοήθεια σήμερα της "αστρικής φωτομετρίας" που αποτελεί τη βασική μέθοδο μέτρησης της φωτεινότητας των αστέρων, φθάνουν σήμερα να διακρίνουν αστέρες μέχρι και 24ου μεγέθους. </p><p>Η μετάβαση (κλιμάκωση) από μέγεθος σε μέγεθος δεν παρατηρείται απότομα, αλλά με τη βοήθεια <a href="/wiki/%CE%A6%CF%89%CF%84%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%BF" title="Φωτόμετρο">φωτομέτρων</a> καθορίζονται ασφαλέστερα και τα δέκατα του μεγέθους. Έτσι ο αστέρας <b><a href="/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%BD%CF%84%CE%B5%CE%BC%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%BD" title="Αλντεμπαράν">Λαμπαδίας</a></b> (ο <b>α</b> του <a href="/wiki/%CE%A4%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%82_(%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82)" title="Ταύρος (αστερισμός)">αστερισμού του Ταύρου</a>) έχει μέγεθος 1,1, ενώ ο <b><a href="/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CF%85%CE%B4%CE%B5%CF%8D%CE%BA%CE%B7%CF%82_(%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82)" title="Πολυδεύκης (αστέρας)">Πολυδεύκης</a></b> (ο <b>β</b> των <a href="/wiki/%CE%94%CE%AF%CE%B4%CF%85%CE%BC%CE%BF%CE%B9_(%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82)" title="Δίδυμοι (αστερισμός)">Διδύμων</a>) είναι 1,2 μεγέθους και ο <b><a href="/wiki/%CE%92%CE%B1%CF%83%CE%B9%CE%BB%CE%AF%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%82_(%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82)" title="Βασιλίσκος (αστέρας)">Βασιλίσκος</a></b> (ο <b>α</b> του <a href="/wiki/%CE%9B%CE%AD%CF%89%CE%BD_(%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82)" title="Λέων (αστερισμός)">Λέοντος</a>) είναι 1,3. </p><p>Διαπιστώθηκε όμως ότι, στους 20 λαμπρότερους αστέρες που χαρακτηρίζονται γενικά ως αστέρες α' μεγέθους, οι πρώτοι 12 είναι πολύ λαμπρότεροι των υπολοίπων του ίδιου α' μεγέθους. Για αυτό στην ακριβέστερη σύγχρονη κλίμακα αστρικών μεγεθών χρησιμοποιείται και μέγεθος μεγαλύτερο του α', (κατά μαθηματικό περίεργο ή ανατροπή), το «μηδενικό μέγεθος». Έτσι ο προαναφερθείς <b><a href="/wiki/%CE%92%CE%AD%CE%B3%CE%B1%CF%82" title="Βέγας">Βέγας</a></b> (α της Λύρας) έχει μέγεθος 0,1 ενώ η <b><a href="/wiki/%CE%91%CE%AF%CE%B3%CE%B1_(%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82)" title="Αίγα (αστέρας)">Αιξ</a></b> (α Ηνιόχου) και ο <b><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%BA%CF%84%CE%BF%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%82" title="Αρκτούρος">Αρκτούρος</a></b> (α Βοώτου) 0,2 μεγέθους. </p><p>Αλλά υπάρχουν και δύο αστέρες που είναι ακόμη λαμπρότεροι και του «μηδενικού μεγέθους». Σ΄ αυτούς χρησιμοποιούνται «αρνητικά μεγέθη», ο ένας είναι ο <b><a href="/wiki/%CE%9A%CE%AC%CE%BD%CF%89%CF%80%CE%BF%CF%82_(%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82)" title="Κάνωπος (αστέρας)">Κάνωπος</a></b> (α της Τρόπιδας της Αργούς) που έχει μέγεθος -0,9 και ο δεύτερος ο γνωστός <b><a href="/wiki/%CE%A3%CE%B5%CE%AF%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Σείριος">Σείριος</a></b> (α του Μεγάλου Κυνός), ο λαμπρότερος όλων των αστέρων στην <a href="/wiki/%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%B1_%CF%83%CF%86%CE%B1%CE%AF%CF%81%CE%B1" title="Ουράνια σφαίρα">Ουράνια σφαίρα</a>, που είναι -1,46 μεγέθους. </p><p>Εύλογα καθίσταται πλέον αντιληπτό ότι τα άλλα λαμπρότερα των αστέρων ουράνια σώματα λαμβάνουν τιμές μεγέθους αρνητικές και μεγαλύτερες σε <a href="/wiki/%CE%91%CF%80%CF%8C%CE%BB%CF%85%CF%84%CE%B7_%CF%84%CE%B9%CE%BC%CE%AE" title="Απόλυτη τιμή">απόλυτη τιμή</a>, π.χ. (συγκριτικά) ο πλανήτης <a href="/wiki/%CE%91%CF%86%CF%81%CE%BF%CE%B4%CE%AF%CF%84%CE%B7_(%CF%80%CE%BB%CE%B1%CE%BD%CE%AE%CF%84%CE%B7%CF%82)" title="Αφροδίτη (πλανήτης)">Αφροδίτη</a> (ο λαμπρότερος των πλανητών) έχει μέγεθος -4,3, η δε <a href="/wiki/%CE%A3%CE%B5%CE%BB%CE%AE%CE%BD%CE%B7" title="Σελήνη">Σελήνη</a> (λαμπρότερος των δορυφόρων και των πλανητών) ως Πανσέληνος έχει μέγεθος -12,6, ενώ ο <a href="/wiki/%CE%89%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Ήλιος">Ήλιος</a> -26,8. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Απόλυτο_μέγεθος"><span id=".CE.91.CF.80.CF.8C.CE.BB.CF.85.CF.84.CE.BF_.CE.BC.CE.AD.CE.B3.CE.B5.CE.B8.CE.BF.CF.82"></span><a href="/wiki/%CE%91%CF%80%CF%8C%CE%BB%CF%85%CF%84%CE%BF_%CE%BC%CE%AD%CE%B3%CE%B5%CE%B8%CE%BF%CF%82" title="Απόλυτο μέγεθος">Απόλυτο μέγεθος</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=17" title="Επεξεργασία ενότητας: Απόλυτο μέγεθος" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=17" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Απόλυτο μέγεθος"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Επειδή η απόσταση ενός άστρου επηρεάζει το φαινόμενο μέγεθός του οι αστρονόμοι χρησιμοποιούν σήμερα ένα άλλο σύστημα "απολύτων μεγεθών". Τοποθετούν θεωρητικά τα άστρα σε μια δεδομένη απόσταση 32,6 ετών φωτός από τη Γη (ή 10 <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CF%83%CE%AD%CE%BA" title="Παρσέκ">παρσέκ</a>, [όταν 1 παρσέκ (pc) = 3,26 ε.φ. (l.y.)]) και σ΄ αυτή την απόσταση συγκρίνουν τη λαμπρότητα των αστέρων μεταξύ τους. Έτσι ο όρος "<b>απόλυτο μέγεθος</b>" αναφέρεται στο πόσο λαμπρός θα ήταν ένας δεδομένος αστέρας αν βρισκόταν σε απόσταση από τη Γη 32,6 εφ.<br /> Με χρήση τέτοιας κλίμακας το απόλυτο μέγεθος του Ήλιου είναι 4,8, του Σείριου (<b>α</b> του Μεγάλου Κυνός) 1,4, ενώ το απόλυτο μέγεθος του <a href="/wiki/%CE%A0%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="mw-redirect" title="Πολικός αστέρας">Πολικού αστέρα</a> (Polaris) -4,6. Τα απόλυτα αυτά παραπάνω μεγέθη, μας καταδεικνύουν πως ο Πολικός είναι λαμπρότερος, ακολουθεί ο Σείριος, και αυτόν ο <a href="/wiki/%CE%89%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Ήλιος">Ήλιος</a>. Ο <a href="/wiki/%CE%A3%CE%B5%CE%AF%CF%81%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Σείριος">Σείριος</a> δηλαδή είναι 23 φορές λαμπρότερος από τον Ήλιο. </p> <ul><li>Σ΄ αυτήν όμως την ταξινόμηση, απαραίτητο στοιχείο είναι η γνώση της πραγματικής απόστασης ενός αστέρα, διαφορετικά είναι αδύνατος ο υπολογισμός του απολύτου μεγέθους του.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ταξινόμηση"><span id=".CE.A4.CE.B1.CE.BE.CE.B9.CE.BD.CF.8C.CE.BC.CE.B7.CF.83.CE.B7"></span>Ταξινόμηση</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=18" title="Επεξεργασία ενότητας: Ταξινόμηση" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=18" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Ταξινόμηση"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable" style="float: right; text-align: center; margin-left: 1em;"> <caption><i>Οι επιφανειακές θερμοκρασίες για<br />διαφορετικές τάξεις αστέρων</i><sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </caption> <tbody><tr> <th>Τάξη </th> <th><a href="/wiki/%CE%98%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%AF%CE%B1" title="Θερμοκρασία">Θερμοκρασία</a> </th> <th>Αστέρας Δείγμα </th></tr> <tr style="background: #aabfff"> <td>O </td> <td>33.000 K ή περισσότερο </td> <td><a href="/w/index.php?title=%CE%96%CE%AE%CF%84%CE%B1_%CE%9F%CF%86%CE%B9%CE%BF%CF%8D%CF%87%CE%BF%CF%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ζήτα Οφιούχου (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Ζήτα Οφιούχου</a> </td></tr> <tr style="background: #cad7ff"> <td>B </td> <td>10.500–30,000 K </td> <td><a href="/wiki/%CE%A1%CE%AF%CE%B3%CE%BA%CE%B5%CE%BB" title="Ρίγκελ">Ρίγκελ</a> </td></tr> <tr style="background: #f8f7ff"> <td>A </td> <td>7.500–10.000 K </td> <td><a href="/wiki/%CE%91%CE%BB%CF%84%CE%AC%CE%B9%CF%81" title="Αλτάιρ">Αλτάιρ</a> </td></tr> <tr style="background: #fcf4d8"> <td>F </td> <td>6.000–7.200 K </td> <td><a href="/wiki/%CE%A0%CF%81%CE%BF%CE%BA%CF%8D%CF%89%CE%BD" title="Προκύων">Προκύων</a> Α </td></tr> <tr style="background: #fff2a1"> <td>G </td> <td>5.500–6.000 K </td> <td><a href="/wiki/%CE%89%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Ήλιος">Ήλιος</a> </td></tr> <tr style="background: #ffe46f"> <td>K </td> <td>4.000–5.250 K </td> <td><a href="/wiki/%CE%88%CF%88%CE%B9%CE%BB%CE%BF%CE%BD_%CE%99%CE%BD%CE%B4%CE%BF%CF%8D" title="Έψιλον Ινδού">Έψιλον Ινδού</a> </td></tr> <tr style="background: #ffa040"> <td>M </td> <td>2.600–3.850 K </td> <td><a href="/wiki/%CE%95%CE%B3%CE%B3%CF%8D%CF%84%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CE%B5%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%85" title="Εγγύτατος Κενταύρου">Εγγύτατος Κενταύρου</a> </td></tr></tbody></table> <p>Εκτός της λαμπρότητας, οι αστέρες παρουσιάζουν και ένα άλλο ιδιαίτερο χαρακτηριστικό, εύκολα ορατό, το χρώμα τους, που βεβαίως σχετίζεται άμεσα με τη θερμοκρασία που επικρατεί στην επιφάνειά τους. Έτσι παρατηρούνται αστέρες με σχεδόν όλα τα χρώματα της ίριδας: γαλάζια, λευκά, κίτρινα, κόκκινα κλπ. Οι κόκκινοι είναι οι λιγότερο θερμοί, ενώ οι γαλάζιοι οι περισσότερο θερμοί. Ακριβώς όπως μια σιδερόβεργα σε αναμμένο τζάκι, στην αρχή αρχίζει να κοκκινίζει (ερυθροπύρωση) και διαδοχικά θερμαινόμενη αλλάζει χρωματισμούς σε πορτοκαλί, κίτρινο, λευκό και όταν θερμανθεί πολύ σε γαλάζιο (λευκοπύρωση).<br /> Με βάση λοιπόν το χρώμα των αστέρων δηλαδή του ορατού φάσματος που λάμπουν αυτοί, οι αστρονόμοι προχωρούν σε κατάταξή τους σε διαφορετικούς τύπους αστέρων που ονομάζονται "<b><a href="/wiki/%CE%A6%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CE%B9_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CF%89%CE%BD" title="Φασματικοί τύποι αστέρων">φασματικοί τύποι</a></b>". </p><p>Σύμφωνα με αυτή την ταξινόμηση οι αστέρες που παρουσιάζουν στο φάσμα τους έντονες γραμμές υδρογόνου ταξινομήθηκαν ως αστέρες τύπου <b>Α</b>, ενώ σ΄ εκείνους που στο φάσμα τους οι γραμμές υδρογόνου δεν είναι ορατές ως τύπου <b>Q</b>.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Έτσι οι ενδιάμεσες κατηγορίες έλαβαν ως όνομα τα ενδιάμεσα γράμματα του λατινικού αλφαβήτου. Οι γραμμές υδρογόνου κορυφώνονται σε θερμοκρασία περίπου 9.000 <a href="/wiki/%CE%9A%CE%BB%CE%AF%CE%BC%CE%B1%CE%BA%CE%B1_%CE%9A%CE%AD%CE%BB%CE%B2%CE%B9%CE%BD" title="Κλίμακα Κέλβιν">βαθμών Κέλβιν</a>, ενώ γίνονται λιγότερο έντονες για θερμοκρασίες μεγαλύτερες ή μικρότερες. Γι' αυτό το λόγο και πλέον η ταξινόμηση γίνεται με βάση τη θερμοκρασία του άστρου και όχι με τις γραμμές υδρογόνου.<sup id="cite_ref-carlos_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-carlos-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Με το καιρό επικράτησαν επτά μόνο κύριοι φασματικοί τύποι αστέρων και αυτοί σήμερα είναι <b>O</b>, <b><a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82_%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85_%CE%92" title="Αστέρας τύπου Β">B</a></b>, <b><a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82_%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85_%CE%91" title="Αστέρας τύπου Α">A</a></b>, <b><a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82_%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85_F" title="Αστέρας τύπου F">F</a></b>, <b><a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82_%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85_G" title="Αστέρας τύπου G">G</a></b>, <b><a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82_%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85_%CE%9A" title="Αστέρας τύπου Κ">K</a></b> και <b><a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82_%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85_%CE%9C" title="Αστέρας τύπου Μ">M</a></b>. Καθένας από αυτούς τους τύπους διακρίνεται σε 10 αριθμητικές επιμέρους υποκατηγορίες, όπως αστέρες Α0, Β3, Ο6, G9, Κ4 κλπ. Έξαιρεση αποτελούν οι τμές Ο0 και Ο1, οι οποίες δεν υπάρχουν.<sup id="cite_ref-spectrum_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-spectrum-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Τον τρόπο αυτό ταξινόμησης των αστέρων σε φασματικούς τύπους διατύπωσε για πρώτη φορά στα τέλη του περασμένου αιώνα ο <a href="/w/index.php?title=%CE%88%CE%BD%CF%84%CE%BF%CF%85%CE%B1%CF%81%CE%BD%CF%84_%CE%A0%CE%AF%CE%BA%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BD%CE%B3%CE%BA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Έντουαρντ Πίκερινγκ (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Έντουαρντ Πίκερινγκ</a> (1846-1919) και οι συνεργάτες του στο <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%BF%CF%83%CE%BA%CE%BF%CF%80%CE%B5%CE%AF%CE%BF_%CF%84%CE%BF%CF%85_%CE%A7%CE%AC%CF%81%CE%B2%CE%B1%CF%81%CE%BD%CF%84" title="Αστεροσκοπείο του Χάρβαρντ">αστεροσκοπείο του Χάρβαρντ</a>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:HR-diag-no-text.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/HR-diag-no-text.svg/250px-HR-diag-no-text.svg.png" decoding="async" width="250" height="286" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/HR-diag-no-text.svg/375px-HR-diag-no-text.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4e/HR-diag-no-text.svg/500px-HR-diag-no-text.svg.png 2x" data-file-width="700" data-file-height="800" /></a><figcaption><a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%AC%CE%B3%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%B1_%CE%A7%CE%AD%CF%81%CF%84%CE%B6%CF%83%CF%80%CF%81%CE%BF%CF%85%CE%BD%CE%B3%CE%BA-%CE%A1%CE%AC%CF%83%CE%B5%CE%BB" title="Διάγραμμα Χέρτζσπρουνγκ-Ράσελ">διάγραμμα Χέρτζσπρουνγκ-Ράσελ</a>: <br /><a href="/w/index.php?title=%CE%86%CE%BE%CE%BF%CE%BD%CE%B1%CF%82_%CF%84%CE%B5%CF%84%CE%BC%CE%B7%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Άξονας τετμημένων (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">άξονας τετμημένων</a>: <a href="/wiki/%CE%A6%CE%B1%CF%83%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%82" class="mw-redirect" title="Φασματικός τύπος">φασματικός τύπος</a><br /> <a href="/w/index.php?title=%CE%86%CE%BE%CE%BF%CE%BD%CE%B1%CF%82_%CF%84%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Άξονας τεταγμένων (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">άξονας τεταγμένων</a>: Λαμπερότητα<br />0, Ia, Ib: Υπεργίγαντες,<br />II: Φωτεινοί γίγαντες,<br /><b>III: Γίγαντες</b>,<br />IV: Υπογίγαντες,<br />V: Νάνοι,<br />VI: Υπονάνοι,<br />VII: Λευκοί νάνοι.</figcaption></figure> <p>Επιπλέον, τα αστέρια μπορούν να κατατάσσονται βάσει των αποτελεσμάτων της φωτεινότητα στις φασματικές γραμμές τους, οι οποίες αντιστοιχούν στο διαστημικό μέγεθός τους και καθορίζεται από την επιφανειακή βαρύτητα. Ποικίλουν από τύπου <i>0</i> (<a href="/wiki/%CE%A5%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%B3%CE%AF%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Υπεργίγαντας αστέρας">υπεργίγαντες</a>) σε <b>ΙΙΙ</b> (ερυθροί γίγαντες) μέχρι V (αστέρας στην <a href="/wiki/%CE%9A%CF%8D%CF%81%CE%B9%CE%B1_%CE%91%CE%BA%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CF%85%CE%B8%CE%AF%CE%B1" class="mw-redirect" title="Κύρια Ακολουθία">Κύρια Ακολουθία</a>). Τα περισσότερα αστέρια βρίσκονται στην Κύρια Ακολουθία, δηλαδή εκπέμπουν ενέργεια μετατρέποντας το <a href="/wiki/%CE%A5%CE%B4%CF%81%CE%BF%CE%B3%CF%8C%CE%BD%CE%BF" title="Υδρογόνο">υδρογόνο</a> σε <a href="/wiki/%CE%89%CE%BB%CE%B9%CE%BF" title="Ήλιο">ήλιο</a>. Αυτοί οι αστέρες αποτελούν μία στενή, διαγώνια γραμμή στο διάγραμμα φωτεινότητας - θερμοκρασίας.<sup id="cite_ref-spectrum_37-1" class="reference"><a href="#cite_note-spectrum-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Μεταβλητοί_αστέρες"><span id=".CE.9C.CE.B5.CF.84.CE.B1.CE.B2.CE.BB.CE.B7.CF.84.CE.BF.CE.AF_.CE.B1.CF.83.CF.84.CE.AD.CF.81.CE.B5.CF.82"></span>Μεταβλητοί αστέρες</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=19" title="Επεξεργασία ενότητας: Μεταβλητοί αστέρες" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=19" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Μεταβλητοί αστέρες"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="hatnote noprint">Κύριο λήμμα: <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B2%CE%BB%CE%B7%CF%84%CE%BF%CE%AF_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%82" class="mw-redirect" title="Μεταβλητοί αστέρες">μεταβλητοί αστέρες</a></div> <p>Στην ουράνια σφαίρα υπάρχουν αστέρες των οποίων το φαινόμενο μέγεθος δεν μένει σταθερό, αλλά μεταβάλλεται με την πάροδο του χρόνου. Αυτοί οι αστέρες ονομάζονται <b>μεταβλητοί αστέρες</b>. Οι μεταβολές αυτές οφείλονται σε διάφορους λόγους, αλλά πάντα έχουν να κάνουν με τον ίδιο τον αστέρα, και όχι π.χ. με τις ατμοσφαιρικές συνθήκες στη <a href="/wiki/%CE%93%CE%B7" title="Γη">Γη</a>, σε σφάλματα των παρατηρήσεων κλπ. Ο κλάδος της <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1" title="Αστρονομία">Αστρονομίας</a> που ασχολείται με τους μεταβλητούς αστέρες είναι κυρίως η <a href="/wiki/%CE%A6%CF%89%CF%84%CE%BF%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%AF%CE%B1" title="Φωτομετρία">Φωτομετρία</a>. Οι <b>φωτομετρικές</b> παρατηρήσεις μας δίνουν τις λεγόμενες <a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CE%BC%CF%80%CF%8D%CE%BB%CE%B7_%CF%86%CF%89%CF%84%CF%8C%CF%82" title="Καμπύλη φωτός">καμπύλες φωτός</a>, δηλαδή τις γραφικές παραστάσεις της λαμπρότητας του μεταβλητού ως συνάρτηση του χρόνου. Από αυτές μπορεί να εξακριβωθεί το είδος του μεταβλητού αστέρα και τα ειδικότερα χαρακτηριστικά του, αλλά και να εξαχθούν συμπεράσματα με γενικότερη αξία για την <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CF%86%CF%85%CF%83%CE%B9%CE%BA%CE%AE" title="Αστροφυσική">Αστροφυσική</a>. </p><p>Στους περισσότερους μεταβλητούς αστέρες η μεταβολή της λαμπρότητας είναι <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B5%CF%81%CE%AF%CE%BF%CE%B4%CE%BF%CF%82" title="Περίοδος">περιοδική</a>, με περίοδο που μπορεί να είναι από λίγες ώρες μέχρι και πολλά χρόνια. Υπάρχουν πάντως και αρκετοί <b>ημιπεριοδικοί</b> ή και <b>ανώμαλοι</b> (μη περιοδικοί) μεταβλητοί αστέρες, που συνήθως είναι υπερμεγέθεις <a href="/wiki/%CE%95%CF%81%CF%85%CE%B8%CF%81%CE%BF%CE%AF_%CE%B3%CE%AF%CE%B3%CE%B1%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%82" class="mw-redirect" title="Ερυθροί γίγαντες">ερυθροί γίγαντες</a>, αλλά και «εκρηκτικοί» μεταβλητοί, όπως οι <a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%86%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%82" class="mw-redirect" title="Καινοφανείς αστέρες">καινοφανείς αστέρες</a> («νόβα»), οι <a href="/wiki/%CE%A5%CF%80%CE%B5%CF%81%CE%BA%CE%B1%CE%B9%CE%BD%CE%BF%CF%86%CE%B1%CE%BD%CE%B5%CE%AF%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%82" class="mw-redirect" title="Υπερκαινοφανείς αστέρες">υπερκαινοφανείς αστέρες</a> («σουπερνόβα») και οι <a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B1%CE%BA%CE%BB%CF%85%CF%83%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B2%CE%BB%CE%B7%CF%84%CE%BF%CE%AF_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%82" title="Κατακλυσμικοί μεταβλητοί αστέρες">κατακλυσμικοί μεταβλητοί αστέρες</a>. </p><p>Οι τρεις βασικές κατηγορίες μεταβλητών αστέρων είναι: </p> <ul><li>Οι <b><a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CE%BB%CE%BB%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CE%BD%CE%BF%CE%B9_%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B2%CE%BB%CE%B7%CF%84%CE%BF%CE%AF_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%82" title="Παλλόμενοι μεταβλητοί αστέρες">παλλόμενοι μεταβλητοί αστέρες</a></b></li> <li>Οι <b><a href="/wiki/%CE%9C%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B2%CE%BB%CE%B7%CF%84%CE%BF%CE%AF_%CE%B4%CE%B9%27_%CE%B5%CE%BA%CE%BB%CE%B5%CE%AF%CF%88%CE%B5%CF%89%CE%BD_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%82" title="Μεταβλητοί δι' εκλείψεων αστέρες">μεταβλητοί δι' εκλείψεων αστέρες</a></b></li> <li>Οι <b><a href="/w/index.php?title=%CE%95%CE%BA%CF%81%CE%B7%CE%BA%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CE%BC%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B2%CE%BB%CE%B7%CF%84%CE%BF%CE%AF_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Εκρηκτικοί μεταβλητοί αστέρες (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">εκρηκτικοί μεταβλητοί αστέρες</a></b></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Πλήθος_και_κατανομή_αστέρων"><span id=".CE.A0.CE.BB.CE.AE.CE.B8.CE.BF.CF.82_.CE.BA.CE.B1.CE.B9_.CE.BA.CE.B1.CF.84.CE.B1.CE.BD.CE.BF.CE.BC.CE.AE_.CE.B1.CF.83.CF.84.CE.AD.CF.81.CF.89.CE.BD"></span>Πλήθος και κατανομή αστέρων</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=20" title="Επεξεργασία ενότητας: Πλήθος και κατανομή αστέρων" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=20" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Πλήθος και κατανομή αστέρων"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Γενική είναι η εντύπωση ότι οι αστέρες που είναι ορατοί με γυμνό μάτι είναι άπειροι και ότι θα είναι μάταιη κάθε προσπάθεια καταμέτρησής τους. Και όμως, η εντύπωση αυτή είναι εσφαλμένη, διότι όλοι οι αστέρες που φαίνονται με γυμνό οφθαλμό είναι 7.107 που κατανέμονται στα μεγέθη 1ο έως 6ο ως εξής: 1ο μέγεθος 20, 2ο μέγεθος 69, 3ο μέγεθος 205, 4ο μέγεθος 473, 5ο μέγεθος 1.291 και 6ο μέγεθος 5.049, σύνολο 7.107 αστέρες. Ο δε λόγος αύξησης από μέγεθος σε μέγεθος είναι περίπου 3, ενώ για εκείνους που τα φαινόμενα μεγέθη είναι περίπου 20 και 21 ο λόγος είναι μικρότερος του 2.<span class="inlineerror" title="Απαιτείται παραπομπή προς μια αξιόπιστη πηγή για την επαλήθευση της πληροφορίας."></span><sup class="noprint" title="Απαιτείται παραπομπή προς μια αξιόπιστη πηγή για την επαλήθευση της πληροφορίας.">[<a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B7_%CF%80%CE%B7%CE%B3%CF%8E%CE%BD" title="Βικιπαίδεια:Παράθεση πηγών"><i>εκκρεμεί παραπομπή</i></a>]</sup> </p><p>Έτσι ενώ το πλήθος των αστέρων που μπορούν να παρατηρηθούν με γυμνό μάτι συνήθως μέχρι 6ου μεγέθους (χωρίς αυτό να είναι και απόλυτο*) είναι 7.000 περίπου, μέχρι 12ου μεγέθους είναι 4Χ10<sup>6</sup> και μέχρι 21ου μεγέθους είναι 5Χ10<sup>9</sup><span class="inlineerror" title="Απαιτείται παραπομπή προς μια αξιόπιστη πηγή για την επαλήθευση της πληροφορίας."></span><sup class="noprint" title="Απαιτείται παραπομπή προς μια αξιόπιστη πηγή για την επαλήθευση της πληροφορίας.">[<a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%A0%CE%B1%CF%81%CE%AC%CE%B8%CE%B5%CF%83%CE%B7_%CF%80%CE%B7%CE%B3%CF%8E%CE%BD" title="Βικιπαίδεια:Παράθεση πηγών"><i>εκκρεμεί παραπομπή</i></a>]</sup> </p><p>(*)<u>Σημείωση</u>:Το 6ο μέγεθος θεωρείται γενικά το όριο της ανθρώπινης όρασης σε πολύ καλές συνθήκες παρατήρησης. Κοντά σε μια πόλη όμως το όριο είναι περίπου το 3ο μέγεθος μόνο. Σε πολύ εξαιρετικές συνθήκες (<a href="/wiki/%CE%9B%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%91%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE" title="Λατινική Αμερική">Λατινική Αμερική</a>) κάποιοι ίσως καταφέρουν να δουν και λίγο περισσότερα αστέρια. </p><p>Εκτός από μεμονωμένα αστέρια, ένα σύστημα πολλαπλών αστέρων μπορεί να αποτελείται από δύο ή περισσότερα βαρυτικά συνδεδεμένα αστέρια που περιφέρονται το ένα γύρω από το άλλο. Τα πιο κοινά σύστημα πολλών αστέρων είναι ένα <a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CF%80%CE%BB%CF%8C%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Διπλός αστέρας">διπλό άστρο</a>, αλλά τα συστήματα από τρία ή περισσότερα αστέρια έχουν επίσης βρεθεί. Για λόγους τροχιακής σταθερότητας, οι εν λόγω πολλαπλοί αστέρες συχνά οργανώνονται σε ιεραρχικές συντροχιακές ομάδες διπλών αστέρων.<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Οι μεγαλύτερες ομάδες, που καλούνται <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CF%81%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CF%83%CE%BC%CE%AE%CE%BD%CE%BF%CF%82" title="Αστρικό σμήνος">σμήνη αστέρων</a>, υπάρχουν επίσης. Αυτές κυμαίνονται από χαλαρές αστρικές ενώσεις με μόνο μερικά αστέρια, μέχρι τεράστια <a href="/wiki/%CE%A3%CF%86%CE%B1%CE%B9%CF%81%CF%89%CF%84%CF%8C_%CF%83%CE%BC%CE%AE%CE%BD%CE%BF%CF%82" title="Σφαιρωτό σμήνος">σφαιρωτά</a> σμήνη με εκατοντάδες χιλιάδες αστέρια. </p><p>Ήταν μια μακροχρόνια υπόθεση ότι η πλειονότητα των άστρων σχηματίζουν βαρυτικά συνδεδεμένα ζευγάρια, τα συστήματα πολλαπλών αστέρων. Αυτό ισχύει ιδιαίτερα για τις πολύ ογκώδεις κατηγορίας <a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82_%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85_%CE%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Αστέρας τύπου Ο (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">αστέρων τύπου O</a> και <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82_%CF%84%CF%8D%CF%80%CE%BF%CF%85_%CE%92" title="Αστέρας τύπου Β">Β</a>, όπου το 80% των συστημάτων που πιστεύεται ότι είναι πολλαπλά. Ωστόσο, το ποσοστό των μοναχικών αστέρων αυξάνεται για τα μικρότερα αστέρια, έτσι ώστε μόνο το 25% των <a href="/wiki/%CE%95%CF%81%CF%85%CE%B8%CF%81%CF%8C%CF%82_%CE%BD%CE%AC%CE%BD%CE%BF%CF%82" title="Ερυθρός νάνος">κόκκινων νάνων</a> είναι γνωστό ότι έχουν αστρικούς συνοδούς. Δεδομένου ότι το 85% όλων των άστρων είναι κόκκινοι νάνοι, τα περισσότερα αστέρια στον Γαλαξία μας είναι πιθανό να είναι μόνα από τη γέννησή τους.<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Τα αστέρια δεν κατανέμονται ομοιόμορφα σε όλο το σύμπαν, αλλά είναι συνήθως ομαδοποιημένα σε <a href="/wiki/%CE%93%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B5%CF%82" title="Γαλαξίες">γαλαξίες</a>, μαζί με το διαστρικό αέριο και σκόνη. Ένας τυπικός γαλαξίας περιέχει εκατοντάδες δισεκατομμύρια αστέρια, και υπάρχουν περισσότεροι από 100 δισεκατομμύρια γαλαξίες στο <a href="/wiki/%CE%A3%CF%8D%CE%BC%CF%80%CE%B1%CE%BD" title="Σύμπαν">σύμπαν</a>.<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Αν και είναι συχνά πιστεύεται ότι οι αστέρες υπάρχουν μόνο μέσα στους <a href="/wiki/%CE%93%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BE%CE%AF%CE%B5%CF%82" title="Γαλαξίες">γαλαξίες</a>, υπάρχουν <a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Διαγαλαξιακός αστέρας">διαγαλαξιακοί αστέρες</a> που έχουν ήδη ανακαλυφθεί.<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Μια εκτίμηση του 2010 καταμέτρησε ότι τα αστέρια ήταν 300 εξάκις εκατομμύρια (3 × 10<sup>23</sup>) στο παρατηρήσιμο σύμπαν.<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Το κοντινότερο αστέρι στη Γη, εκτός από τον Ήλιο, είναι ο <a href="/wiki/%CE%95%CE%B3%CE%B3%CF%8D%CF%84%CE%B1%CF%84%CE%BF%CF%82_%CE%9A%CE%B5%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%8D%CF%81%CE%BF%CF%85" title="Εγγύτατος Κενταύρου">εγγύτατος Κενταύρου</a>, το οποίο είναι 39.900 δισεκατομμύρια <a href="/wiki/%CE%A7%CE%B9%CE%BB%CE%B9%CF%8C%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%BF" title="Χιλιόμετρο">χιλιόμετρα</a>, ή 4,2 <a href="/wiki/%CE%88%CF%84%CE%B7_%CF%86%CF%89%CF%84%CF%8C%CF%82" class="mw-redirect" title="Έτη φωτός">έτη φωτός</a> μακριά (Επειδή οι αριθμοί αυτοί είναι τεράστιοι και χάνουν τη σημασία αυτού τούτου του μέτρου τους, καθιερώθηκε η συσχέτιση χρόνου στη μονάδα μέτρησης που είναι το <a href="/wiki/%CE%88%CF%84%CE%BF%CF%82_%CF%86%CF%89%CF%84%CF%8C%CF%82" title="Έτος φωτός">έτος φωτός</a> και που είναι ίσο με 9,5 τρισεκατομμύρια χιλιόμετρα). Το φως από τον Εγγύτατος Κενταύρου χρειάζεται 4,2 χρόνια για να φθάσει στη Γη. Ταξιδεύοντας στην τροχιακή ταχύτητα του <a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%9B%CE%B5%CF%89%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%B5%CE%AF%CE%BF" title="Διαστημικό Λεωφορείο">διαστημικού λεωφορείου</a> (8 χιλιόμετρα ανά δευτερόλεπτο, περίπου 30.000 χιλιόμετρα την ώρα), θα χρειαστούν περίπου 150.000 χρόνια για να φτάσουμε εκεί. Οι αποστάσεις όπως αυτό είναι τυπικές στους γαλαξιακούς δίσκους, συμπεριλαμβανομένων την περιοχή του <a href="/wiki/%CE%97%CE%BB%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C_%CF%83%CF%8D%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BC%CE%B1" title="Ηλιακό σύστημα">ηλιακού συστήματος</a>.<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Τα αστέρια μπορεί να είναι πολύ πιο κοντά το ένα στο άλλο στα κέντρα των γαλαξιών και στα σφαιρωτά σμήνη, ή σε πολύ μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ τους στη <a href="/wiki/%CE%93%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CE%AE_%CE%AC%CE%BB%CF%89%CF%82" title="Γαλαξιακή άλως">γαλαξιακή άλω</a>. Ο πλέον απόμακρος αστέρας που έχει παρατηρηθεί υπολογίζεται πως το φως του (τρέχοντας βεβαίως με την ταχύτητα του φωτός) κάνει περισσότερο από 13 δισεκατομμύρια χρόνια για να φθάσει στη Γη! </p><p>Λόγω των σχετικά μεγάλων αποστάσεων μεταξύ των άστρων έξω από τον γαλαξιακό πυρήνα, οι συγκρούσεις μεταξύ των άστρων πιστεύεται ότι είναι σπάνιες. Σε πυκνότερες περιοχές, όπως στον πυρήνα των σφαιρωτών σμηνών ή στο γαλαξιακό κέντρο, οι συγκρούσεις μπορούν να είναι πιο συχνές. [80] Οι συγκρούσεις μπορούν να παράγουν άστρα που είναι γνωστό ως κυανοί αποκομμένοι (blue stragglers).<sup id="cite_ref-DarkMatter_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-DarkMatter-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Αυτοί οι ανώμαλοι αστέρες έχουν υψηλότερη θερμοκρασία στην επιφάνεια από τα άλλος αστέρες της κύριας ακολουθία με την ίδια φωτεινότητα.<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Κατάλογοι_και_χάρτες_αστέρων"><span id=".CE.9A.CE.B1.CF.84.CE.AC.CE.BB.CE.BF.CE.B3.CE.BF.CE.B9_.CE.BA.CE.B1.CE.B9_.CF.87.CE.AC.CF.81.CF.84.CE.B5.CF.82_.CE.B1.CF.83.CF.84.CE.AD.CF.81.CF.89.CE.BD"></span>Κατάλογοι και χάρτες αστέρων</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=21" title="Επεξεργασία ενότητας: Κατάλογοι και χάρτες αστέρων" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=21" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Κατάλογοι και χάρτες αστέρων"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Από την αρχαιότητα οι παρατηρούμενοι στον Ουράνιο θόλο αστέρες καταγράφονται σε ειδικούς σχετικούς καταλόγους υπό το όνομα <a href="/wiki/%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%B5%CF%84%CF%81%CE%AF%CE%B1" title="Ουρανομετρία">Ουρανομετρία</a>. Η δε καταγραφή αυτή συνεχίζεται μέχρι και σήμερα. Το πρώτο κατάλογο αστέρων συνέταξε ο μέγας Έλληνας αστρονόμος της αρχαιότητας <a href="/wiki/%CE%8A%CF%80%CF%80%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%BF%CF%82_%CE%BF_%CE%A1%CF%8C%CE%B4%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Ίππαρχος ο Ρόδιος">Ίππαρχος ο Ρόδιος</a>, ο κατάλογος του οποίου περιελάμβανε 1.022 αστέρες από τους λαμπρότερους του <a href="/wiki/%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%BF%CF%82_%CE%B8%CF%8C%CE%BB%CE%BF%CF%82" class="mw-redirect" title="Ουράνιος θόλος">Ουρανού</a>. Οι κατάλογοι αυτοί σήμερα περιέχουν τα ακριβή στοιχεία της θέσης των αστέρων στην <a href="/wiki/%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%B1_%CF%83%CF%86%CE%B1%CE%AF%CF%81%CE%B1" title="Ουράνια σφαίρα">Ουράνια σφαίρα</a>, του μεγέθους των, του δείκτου του χρώματός των, του φασματικού τύπου των, καθώς και άλλα ακόμη στοιχεία και χαρακτηριστικά όπως <a href="/wiki/%CE%91%CF%80%CF%8C%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7_(%CE%B1%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1)" title="Απόσταση (αστρονομία)">απόσταση</a>, διαστάσεις κλπ. </p><p>Βάσει των καταλόγων των αστέρων αλλά και με τη βοήθεια της φωτογραφίας, συντάσσονται ακριβείς χάρτες και <a href="/wiki/%CE%86%CF%84%CE%BB%CE%B1%CF%82_%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%BF%CF%8D" class="mw-redirect" title="Άτλας Ουρανού">άτλαντες ουρανού</a> στους οποίους σημειώνονται οι θέσεις των αστέρων ως προς αλλήλους, καθώς και το οπτικό μέγεθός τους. Οι απλούστεροι χάρτες βεβαίως περιλαμβάνουν μόνο τους λαμπρότερους αστέρες των αστερισμών καθώς και τα γράμματα με τα οποία ονομάζονται. </p><p>Στους χάρτες δε αυτούς οι λαμπρότεροι αστέρες με τη μέθοδο της «<a href="/wiki/%CE%93%CF%81%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%BF%CE%B4%CE%B1%CE%B9%CF%83%CE%AF%CE%B1" title="Γραμμοδαισία">Γραμμοδαισίας</a>» συνδέονται με συνήθως ευθύγραμμα τμήματα, το σύνολο των οποίων και παρουσιάζει το περίγραμμα του αντικειμένου ή ζώου που απεικονίζει ο <a href="/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Αστερισμός">αστερισμός</a>. </p><p>Οι θέσεις των ιχνών των αστέρων στην <a href="/wiki/%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%B1_%CF%83%CF%86%CE%B1%CE%AF%CF%81%CE%B1" title="Ουράνια σφαίρα">ουράνια σφαίρα</a> προσδιορίζονται από τις <a href="/wiki/%CE%99%CF%83%CE%B7%CE%BC%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BD%CE%AD%CF%82_%CF%83%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82" class="mw-redirect" title="Ισημερινές συντεταγμένες">ισημερινές συντεταγμένες</a>. Και αυτές είναι η <a href="/wiki/%CE%91%CF%80%CF%8C%CE%BA%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%B7_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%BF%CF%82" class="mw-redirect" title="Απόκλιση αστέρος">απόκλιση αστέρος</a> και η <a href="/wiki/%CE%A9%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B3%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Ωρική γωνία">αστρική ωρική γωνία</a>. Αν όμως ληφθεί ως βάση ο <a href="/wiki/%CE%9C%CE%B1%CE%B8%CE%B7%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B6%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CF%82" class="mw-redirect" title="Μαθηματικός ορίζοντας">μαθηματικός ορίζοντας</a> τότε οι θέσεις των αστέρων προσδιορίζονται από τις <a href="/wiki/%CE%9F%CF%81%CE%B9%CE%B6%CF%8C%CE%BD%CF%84%CE%B9%CE%B5%CF%82_%CF%83%CF%85%CE%BD%CF%84%CE%B5%CF%84%CE%B1%CE%B3%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B5%CF%82" title="Οριζόντιες συντεταγμένες">οριζόντιες συντεταγμένες</a> που είναι το <a href="/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%B7%CE%B8%CE%AD%CF%82_%CF%8D%CF%88%CE%BF%CF%82" title="Αληθές ύψος">αληθές ύψος</a> και το <a href="/wiki/%CE%91%CE%BB%CE%B7%CE%B8%CE%AD%CF%82_%CE%B1%CE%B6%CE%B9%CE%BC%CE%BF%CF%8D%CE%B8" class="mw-redirect" title="Αληθές αζιμούθ">αληθές αζιμούθ</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Παράλλαξη_αστέρων"><span id=".CE.A0.CE.B1.CF.81.CE.AC.CE.BB.CE.BB.CE.B1.CE.BE.CE.B7_.CE.B1.CF.83.CF.84.CE.AD.CF.81.CF.89.CE.BD"></span>Παράλλαξη αστέρων</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=22" title="Επεξεργασία ενότητας: Παράλλαξη αστέρων" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=22" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Παράλλαξη αστέρων"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><b>α).</b> Έστω το σημείο <b>Η</b> ο <a href="/wiki/%CE%89%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Ήλιος">Ήλιος</a> και <b>Γ</b>, <b>Γ<sub>1</sub></b>, τα σημεία της Γης επί της τροχιάς της, στην ετήσια περιφορά της γύρω από τον Ήλιο, έστω ακόμη <b>Α</b> το σημείο του Αστέρα που παρατηρούμε στον χώρο. Παρατηρώντας τον Αστέρα από το σημείο <b>Γ</b> (θέση της Γης) φαίνεται να προβάλλεται αυτός στο σημείο <b>Σ</b> (στο σχέδιο είναι το κάτω σημείο προβολής του αστέρα στην Ουράνια Σφαίρα). </p><p>Κινούμενη η Γη (έξι μήνες μετά) στο σημείο <b>Γ<sub>1</sub></b> ο παρατηρούμενος Αστέρας φαίνεται να κινείται και αυτός και να διαγράφει τόξο <b>Σ</b> <b>Σ<sub>1</sub></b> (στο σχέδιο το πάνω σημείο προβολής του αστέρα στην Ουράνια Σφαίρα). </p><p>Έτσι όταν η Γη εκτελεί την ετήσια κίνησή της (περιστροφή) γύρω από τον Ήλιο <b>Γ</b> <b>Γ<sub>1</sub></b> <b>Γ</b> ο Αστέρας <b>Α</b> φαίνεται να διαγράφει την τροχιά <b>Σ</b> <b>Σ<sub>1</sub></b> <b>Σ</b> επί του Ουράνιου θόλου.<br /> Αυτή η ετήσια φαινομενική τροχιά του αστέρα καλείται <b>παραλλακτική τροχιά του αστέρα Α</b>. </p> <ul><li>Ευνόητο ότι: οι παραλλακτικές τροχιές των αστέρων αποδεικνύουν ότι η Γη περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο.</li></ul> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B5%CE%AF%CE%BF:Parallaksi.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Parallaksi.jpg/450px-Parallaksi.jpg" decoding="async" width="450" height="217" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3c/Parallaksi.jpg/675px-Parallaksi.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3c/Parallaksi.jpg 2x" data-file-width="809" data-file-height="391" /></a><figcaption>Η ετήσια <b>παράλλαξη</b> ενός αστέρα και ο προσδιορισμός της απόστασης σε <a href="/wiki/%CE%A0%CE%B1%CF%81%CF%83%CE%AD%CE%BA" title="Παρσέκ">παρσέκ</a>.</figcaption></figure><p>. </p><p><b>β).</b> Αν το τρίγωνο ΓΗΑ (στο σχέδιο) είναι ορθογώνιο, τότε η γωνία <b>θ</b>, που σχηματίζουν η ΑΓ (απόσταση αστέρος από τη Γη) και η ΑΗ (απόσταση αστέρος από τον Ήλιο), καλείται <b>ετήσια παράλλαξη αστέρος</b>. </p><p>Επειδή δε ΓΓ<sub>1</sub>, η διάμετρος της γήινης τροχιάς, είναι κάθετος στην ΗΑ, για αυτό η ΣΣ<sub>1</sub> -σημεία προβολών του αστέρα στην Ουράνια Σφαίρα-, διάμετρος της παραλλακτικής τροχιάς του αστέρος Α, θα είναι παράλληλη προς τη ΓΓ<sub>1</sub>. Συνεπώς αν μετρηθεί η γωνία ΣΑΣ<sub>1</sub> και λάβουμε το ήμισυ αυτής, τότε αυτό θα είναι ίσο προς τη γωνία <b>θ</b> δηλαδή ίσο προς την ετήσια παράλλαξη του αστέρα. </p><p><b>γ)</b>. Η παράλλαξη <b>θ</b> είναι πάντοτε πολύ μικρή, μικρότερη και του 1΄΄ τόξου. Είναι δε προφανές ότι όσο μακρύτερα της Γης βρίσκεται ένας Αστέρας τόσο μικρότερη θα είναι και η παράλλαξή του. Επομένως για τους πολύ μακρινούς αστέρες καθίσταται αδύνατον να μετρηθεί, αφού η διάμετρος <b>Σ</b> <b>Σ<sub>1</sub></b> της «παραλλακτικής τροχιάς του αστέρα» περιορίζεται τόσο ώστε να καταντά απλό σημείο.<br /> Εκ των παραπάνω λόγων, μόνο 100 περίπου αστέρες παρουσιάζουν αισθητή οπτικά παράλλαξη, ενώ μόλις 6.000, περίπου, είναι το σύνολο εκείνων που μπορεί να διαπιστωθεί η παράλλαξή τους με τη βοήθεια και μόνο πολύ ευαίσθητων φωτογραφικών μετρήσεων. </p><p>Η ιδέα τής μέτρησης τής απόστασης των αστέρων μέσω τής παράλλαξης υπήρχε ήδη από τον <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CE%AF%CF%83%CF%84%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%BF%CF%82_%CE%BF_%CE%A3%CE%AC%CE%BC%CE%B9%CE%BF%CF%82" title="Αρίσταρχος ο Σάμιος">Αρίσταρχο</a> όπως διασώζει ο <a href="/wiki/%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B9%CE%BC%CE%AE%CE%B4%CE%B7%CF%82" title="Αρχιμήδης">Αρχιμήδης</a> στον <a href="/wiki/%CE%A8%CE%B1%CE%BC%CE%BC%CE%AF%CF%84%CE%B7%CF%82_(%CE%91%CF%81%CF%87%CE%B9%CE%BC%CE%AE%CE%B4%CE%B7%CF%82)" title="Ψαμμίτης (Αρχιμήδης)">Ψαμμίτη</a>. Καθώς ο Αρίσταρχος δεν κατάφερε να τη μετρήσει υπέθεσε ότι οι αστέρες βρίσκονται σε άπειρη απόσταση συγκριτικά με την απόσταση Γης-Ηλίου. Η απουσία παράλλαξης υπήρξε από τα βασικά επιχειρήματα των γεωκεντριστών απέναντι στον <a href="/wiki/%CE%97%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CE%BA%CE%B5%CE%BD%CF%84%CF%81%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82" title="Ηλιοκεντρισμός">ηλιοκεντρισμό</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Δείτε_επίσης"><span id=".CE.94.CE.B5.CE.AF.CF.84.CE.B5_.CE.B5.CF.80.CE.AF.CF.83.CE.B7.CF.82"></span>Δείτε επίσης</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=23" title="Επεξεργασία ενότητας: Δείτε επίσης" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=23" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Δείτε επίσης"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B1%CE%B3%CE%B1%CE%BB%CE%B1%CE%BE%CE%B9%CE%B1%CE%BA%CF%8C%CF%82_%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" title="Διαγαλαξιακός αστέρας">Διαγαλαξιακός αστέρας</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9F%CF%85%CF%81%CE%AC%CE%BD%CE%B9%CE%B1_%CF%83%CF%86%CE%B1%CE%AF%CF%81%CE%B1" title="Ουράνια σφαίρα">Ουράνια σφαίρα</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9F%CF%81%CE%B8%CE%AE_%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%AC" title="Ορθή φορά">Ορθή φορά</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%A9%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B3%CF%89%CE%BD%CE%AF%CE%B1" title="Ωρική γωνία">Ωρική γωνία</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%CE%9A%CF%8D%CE%BA%CE%BB%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CF%80%CF%8C%CE%BA%CE%BB%CE%B9%CF%83%CE%B7%CF%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Κύκλος απόκλισης (δεν έχει γραφτεί ακόμα)">Κύκλος απόκλισης</a></li> <li><a href="/wiki/%CE%9A%CF%8D%CE%BA%CE%BB%CE%BF%CF%82_%CF%8D%CF%88%CE%BF%CF%85%CF%82" title="Κύκλος ύψους">Κύκλος ύψους</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Παραπομπές"><span id=".CE.A0.CE.B1.CF.81.CE.B1.CF.80.CE.BF.CE.BC.CF.80.CE.AD.CF.82"></span>Παραπομπές</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=24" title="Επεξεργασία ενότητας: Παραπομπές" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=24" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Παραπομπές"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="citation Journal">Woodward, P. R. (1978). «Theoretical models of star formation». <i>Annual review of astronomy and astrophysics</i> <b>16</b> (1): 555–584. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1146%2Fannurev.aa.16.090178.003011">10.1146/annurev.aa.16.090178.003011</a></span>. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/1978ARA&A..16..555W">1978ARA&A..16..555W</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Theoretical+models+of+star+formation&rft.jtitle=Annual+review+of+astronomy+and+astrophysics&rft.aulast=Woodward&rft.aufirst=P.+R.&rft.au=Woodward%2C%26%2332%3BP.+R.&rft.date=1978&rft.volume=16&rft.issue=1&rft.pages=555%E2%80%93584&rft_id=info:doi/10.1146%2Fannurev.aa.16.090178.003011&rft_id=info:bibcode/1978ARA%26A..16..555W&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-2">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Smith, Michael David (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/originstars00smit"><i>The Origin of Stars</i></a>. Imperial College Press. σελίδες <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/originstars00smit/page/n70">57</a>–68. <a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE%CF%82_%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B8%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85" title="Διεθνής πρότυπος αριθμός βιβλίου">ISBN</a> <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/1860945015" title="Ειδικό:ΠηγέςΒιβλίων/1860945015">1860945015</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Origin+of+Stars&rft.pages=57-68&rft.pub=Imperial+College+Press&rft.date=2004&rft.isbn=1860945015&rft.aulast=Smith&rft.aufirst=Michael+David&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Foriginstars00smit&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Seligman, Courtney. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080623190408/http://courtneyseligman.com/text/stars/starevol2.htm">«Slow Contraction of Protostellar Cloud»</a>. <i>Self-published</i>. Αρχειοθετήθηκε <a rel="nofollow" class="external text" href="http://courtneyseligman.com/text/stars/starevol2.htm">από το πρωτότυπο</a> στις 23 Ιουνίου 2008<span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 5 Σεπτεμβρίου 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Self-published&rft.atitle=Slow+Contraction+of+Protostellar+Cloud&rft.aulast=Seligman&rft.aufirst=Courtney&rft_id=http%3A%2F%2Fcourtneyseligman.com%2Ftext%2Fstars%2Fstarevol2.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation book">Bally, J.; Morse, J.; Reipurth, B. (1996). «The Birth of Stars: Herbig-Haro Jets, Accretion and Proto-Planetary Disks». Στο: Piero Benvenuti, F.D. Macchetto, and Ethan J. Schreier, επιμ. <i>Science with the Hubble Space Telescope - II. Proceedings of a workshop held in Paris, France, December 4–8, 1995</i>. Space Telescope Science Institute, p. 491. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/1996swhs.conf..491B">1996swhs.conf..491B</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=The+Birth+of+Stars%3A+Herbig-Haro+Jets%2C+Accretion+and+Proto-Planetary+Disks&rft.atitle=Science+with+the+Hubble+Space+Telescope+-+II.+Proceedings+of+a+workshop+held+in+Paris%2C+France%2C+December+4%E2%80%938%2C+1995&rft.aulast=Bally%2C+J.%3B+Morse%2C+J.%3B+Reipurth%2C+B.&rft.au=Bally%2C+J.%3B+Morse%2C+J.%3B+Reipurth%2C+B.&rft.date=1996&rft.pages=p.%26nbsp%3B491&rft.pub=Space+Telescope+Science+Institute&rft_id=info:bibcode/1996swhs.conf..491B&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-smith04-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-smith04_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Smith, Michael David (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/originstars00smit"><i>The origin of stars</i></a>. Imperial College Press. σελ. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/originstars00smit/page/n189">176</a>. <a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE%CF%82_%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B8%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85" title="Διεθνής πρότυπος αριθμός βιβλίου">ISBN</a> <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/1860945015" title="Ειδικό:ΠηγέςΒιβλίων/1860945015">1860945015</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+origin+of+stars&rft.pages=176&rft.pub=Imperial+College+Press&rft.date=2004&rft.isbn=1860945015&rft.aulast=Smith&rft.aufirst=Michael+David&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Foriginstars00smit&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation news">Megeath, Tom (May 11, 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esa.int/esaCP/SEMFEAKPO8G_index_0.html">«Herschel finds a hole in space»</a>. ESA<span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.esa.int/esaCP/SEMFEAKPO8G_index_0.html">http://www.esa.int/esaCP/SEMFEAKPO8G_index_0.html</a></span><span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 2010-05-17</span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=Herschel+finds+a+hole+in+space&rft.atitle=&rft.aulast=Megeath&rft.aufirst=Tom&rft.au=Megeath%2C%26%2332%3BTom&rft.date=May+11%2C+2010&rft.pub=ESA&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.esa.int%2FesaCP%2FSEMFEAKPO8G_index_0.html&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Mengel, J. G.; Demarque, P.; Sweigart, A. V.; Gross, P. G. (1979). «Stellar evolution from the zero-age main sequence». <i>Astrophysical Journal Supplement Series</i> <b>40</b>: 733–791. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F190603">10.1086/190603</a></span>. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/1979ApJS...40..733M">1979ApJS...40..733M</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Stellar+evolution+from+the+zero-age+main+sequence&rft.jtitle=Astrophysical+Journal+Supplement+Series&rft.aulast=Mengel%2C+J.+G.%3B+Demarque%2C+P.%3B+Sweigart%2C+A.+V.%3B+Gross%2C+P.+G.&rft.au=Mengel%2C+J.+G.%3B+Demarque%2C+P.%3B+Sweigart%2C+A.+V.%3B+Gross%2C+P.+G.&rft.date=1979&rft.volume=40&rft.pages=733%E2%80%93791&rft_id=info:doi/10.1086%2F190603&rft_id=info:bibcode/1979ApJS...40..733M&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-sun_future-8"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-sun_future_8-0">8,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-sun_future_8-1">8,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Sackmann, I. J.; Boothroyd, A. I.; Kraemer, K. E. (1993). «Our Sun. III. Present and Future». <i>Astrophysical Journal</i> <b>418</b>: 457. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F173407">10.1086/173407</a></span>. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/1993ApJ...418..457S">1993ApJ...418..457S</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Our+Sun.+III.+Present+and+Future&rft.jtitle=Astrophysical+Journal&rft.aulast=Sackmann%2C+I.+J.%3B+Boothroyd%2C+A.+I.%3B+Kraemer%2C+K.+E.&rft.au=Sackmann%2C+I.+J.%3B+Boothroyd%2C+A.+I.%3B+Kraemer%2C+K.+E.&rft.date=1993&rft.volume=418&rft.pages=457&rft_id=info:doi/10.1086%2F173407&rft_id=info:bibcode/1993ApJ...418..457S&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Wood, B. E.; Müller, H.-R.; Zank, G. P.; Linsky, J. L. (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.journals.uchicago.edu/doi/full/10.1086/340797">«Measured Mass-Loss Rates of Solar-like Stars as a Function of Age and Activity»</a>. <i>The Astrophysical Journal</i> <b>574</b> (1): 412–425. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F340797">10.1086/340797</a></span>. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2002ApJ...574..412W">2002ApJ...574..412W</a><span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.journals.uchicago.edu/doi/full/10.1086/340797">http://www.journals.uchicago.edu/doi/full/10.1086/340797</a></span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Measured+Mass-Loss+Rates+of+Solar-like+Stars+as+a+Function+of+Age+and+Activity&rft.jtitle=The+Astrophysical+Journal&rft.aulast=Wood%2C+B.+E.%3B+M%C3%BCller%2C+H.-R.%3B+Zank%2C+G.+P.%3B+Linsky%2C+J.+L.&rft.au=Wood%2C+B.+E.%3B+M%C3%BCller%2C+H.-R.%3B+Zank%2C+G.+P.%3B+Linsky%2C+J.+L.&rft.date=2002&rft.volume=574&rft.issue=1&rft.pages=412%E2%80%93425&rft_id=info:doi/10.1086%2F340797&rft_id=info:bibcode/2002ApJ...574..412W&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.journals.uchicago.edu%2Fdoi%2Ffull%2F10.1086%2F340797&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span><sup class="noprint Inline-Template"><span title=" από Αυγούστου 2021" style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%9D%CE%B5%CE%BA%CF%81%CE%BF%CE%AF_%CE%B5%CE%BE%CF%89%CF%84%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%BF%CE%AF_%CF%83%CF%8D%CE%BD%CE%B4%CE%B5%CF%83%CE%BC%CE%BF%CE%B9" title="Βικιπαίδεια:Νεκροί εξωτερικοί σύνδεσμοι">νεκρός σύνδεσμος</a></i>]</span></sup></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">de Loore, C.; de Greve, J. P.; Lamers, H. J. G. L. M. (1977). «Evolution of massive stars with mass loss by stellar wind». <i>Astronomy and Astrophysics</i> <b>61</b> (2): 251–259. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/1977A&A....61..251D">1977A&A....61..251D</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Evolution+of+massive+stars+with+mass+loss+by+stellar+wind&rft.jtitle=Astronomy+and+Astrophysics&rft.aulast=de+Loore&rft.aufirst=C.&rft.au=de+Loore%2C%26%2332%3BC.&rft.au=de+Greve%2C+J.+P.%3B+Lamers%2C+H.+J.+G.+L.+M.&rft.date=1977&rft.volume=61&rft.issue=2&rft.pages=251%E2%80%93259&rft_id=info:bibcode/1977A%26A....61..251D&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070930015551/http://www.nmm.ac.uk/server/show/conWebDoc.727">«The evolution of stars between 50 and 100 times the mass of the Sun»</a>. Royal Greenwich Observatory. Αρχειοθετήθηκε <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nmm.ac.uk/server/show/conWebDoc.727">από το πρωτότυπο</a> στις 30 Σεπτεμβρίου 2007<span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+evolution+of+stars+between+50+and+100+times+the+mass+of+the+Sun&rft.pub=Royal+Greenwich+Observatory&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nmm.ac.uk%2Fserver%2Fshow%2FconWebDoc.727&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Pizzolato, N.; Ventura, P.; D'Antona, F.; Maggio, A.; Micela, G.; Sciortino, S. (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.edpsciences.org/articles/aa/abs/2001/26/aah2701/aah2701.html">«Subphotospheric convection and magnetic activity dependence on metallicity and age: Models and tests»</a>. <i>Astronomy & Astrophysics</i> <b>373</b> (2): 597–607. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1051%2F0004-6361%3A20010626">10.1051/0004-6361:20010626</a></span>. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2001A&A...373..597P">2001A&A...373..597P</a><span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.edpsciences.org/articles/aa/abs/2001/26/aah2701/aah2701.html">http://www.edpsciences.org/articles/aa/abs/2001/26/aah2701/aah2701.html</a></span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Subphotospheric+convection+and+magnetic+activity+dependence+on+metallicity+and+age%3A+Models+and+tests&rft.jtitle=Astronomy+%26+Astrophysics&rft.aulast=Pizzolato%2C+N.%3B+Ventura%2C+P.%3B+D%27Antona%2C+F.%3B+Maggio%2C+A.%3B+Micela%2C+G.%3B+Sciortino%2C+S.&rft.au=Pizzolato%2C+N.%3B+Ventura%2C+P.%3B+D%27Antona%2C+F.%3B+Maggio%2C+A.%3B+Micela%2C+G.%3B+Sciortino%2C+S.&rft.date=2001&rft.volume=373&rft.issue=2&rft.pages=597%E2%80%93607&rft_id=info:doi/10.1051%2F0004-6361%3A20010626&rft_id=info:bibcode/2001A%26A...373..597P&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.edpsciences.org%2Farticles%2Faa%2Fabs%2F2001%2F26%2Faah2701%2Faah2701.html&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20041122143115/http://www.star.ucl.ac.uk/groups/hotstar/research_massloss.html">«Mass loss and Evolution»</a>. UCL Astrophysics Group. 18 Ιουνίου 2004. Αρχειοθετήθηκε <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.star.ucl.ac.uk/groups/hotstar/research_massloss.html">από το πρωτότυπο</a> στις 22 Νοεμβρίου 2004<span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 26 Αυγούστου 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Mass+loss+and+Evolution&rft.pub=UCL+Astrophysics+Group&rft.date=2004-06-18&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.star.ucl.ac.uk%2Fgroups%2Fhotstar%2Fresearch_massloss.html&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-sun_future_schroder-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-sun_future_schroder_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Schröder, K.-P.; Smith, Robert Connon (2008). «Distant future of the Sun and Earth revisited». <i>Monthly Notices of the Royal Astronomical Society</i> <b>386</b> (1): 155. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1111%2Fj.1365-2966.2008.13022.x">10.1111/j.1365-2966.2008.13022.x</a></span>. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2008MNRAS.386..155S">2008MNRAS.386..155S</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Distant+future+of+the+Sun+and+Earth+revisited&rft.jtitle=Monthly+Notices+of+the+Royal+Astronomical+Society&rft.aulast=Schr%C3%B6der&rft.aufirst=K.-P.&rft.au=Schr%C3%B6der%2C%26%2332%3BK.-P.&rft.au=Smith%2C+Robert+Connon&rft.date=2008&rft.volume=386&rft.issue=1&rft.pages=155&rft_id=info:doi/10.1111%2Fj.1365-2966.2008.13022.x&rft_id=info:bibcode/2008MNRAS.386..155S&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span> Δείτε επίσης<span class="citation news">Palmer, Jason (2008-02-22). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080317001540/http://space.newscientist.com/article/dn13369-hope-dims-that-earth-will-survive-suns-death.html?feedId=online-news_rss20">«Hope dims that Earth will survive Sun's death»</a>. <i>NewScientist.com news service</i>. Αρχειοθετήθηκε από <a rel="nofollow" class="external text" href="http://space.newscientist.com/article/dn13369-hope-dims-that-earth-will-survive-suns-death.html?feedId=online-news_rss20">το πρωτότυπο</a> στις 2008-03-17<span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20080317001540/http://space.newscientist.com/article/dn13369-hope-dims-that-earth-will-survive-suns-death.html?feedId=online-news_rss20">https://web.archive.org/web/20080317001540/http://space.newscientist.com/article/dn13369-hope-dims-that-earth-will-survive-suns-death.html?feedId=online-news_rss20</a></span><span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 2008-03-24</span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Hope+dims+that+Earth+will+survive+Sun%27s+death&rft.jtitle=NewScientist.com+news+service&rft.aulast=Palmer&rft.aufirst=Jason&rft.au=Palmer%2C%26%2332%3BJason&rft.date=2008-02-22&rft_id=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20080317001540%2Fhttp%3A%2F%2Fspace.newscientist.com%2Farticle%2Fdn13369-hope-dims-that-earth-will-survive-suns-death.html%3FfeedId%3Donline-news_rss20&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-hinshaw-15"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-hinshaw_15-0">15,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-hinshaw_15-1">15,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Hinshaw, Gary (23 Αυγούστου 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://map.gsfc.nasa.gov/m_uni/uni_101stars.html">«The Life and Death of Stars»</a>. NASA WMAP Mission<span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 1 Σεπτεμβρίου 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Life+and+Death+of+Stars&rft.pub=NASA+WMAP+Mission&rft.date=2006-08-23&rft.aulast=Hinshaw&rft.aufirst=Gary&rft_id=http%3A%2F%2Fmap.gsfc.nasa.gov%2Fm_uni%2Funi_101stars.html&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070930035229/http://www.nmm.ac.uk/server/show/conWebDoc.299">«What is a star?»</a>. Royal Greenwich Observatory. Αρχειοθετήθηκε <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nmm.ac.uk/server/show/conWebDoc.299/">από το πρωτότυπο</a> στις 30 Σεπτεμβρίου 2007<span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=What+is+a+star%3F&rft.pub=Royal+Greenwich+Observatory&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nmm.ac.uk%2Fserver%2Fshow%2FconWebDoc.299%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Liebert, J. (1980). «White dwarf stars». <i>Annual review of astronomy and astrophysics</i> <b>18</b> (2): 363–398. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1146%2Fannurev.aa.18.090180.002051">10.1146/annurev.aa.18.090180.002051</a></span>. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/1980ARA&A..18..363L">1980ARA&A..18..363L</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=White+dwarf+stars&rft.jtitle=Annual+review+of+astronomy+and+astrophysics&rft.aulast=Liebert%2C+J.&rft.au=Liebert%2C+J.&rft.date=1980&rft.volume=18&rft.issue=2&rft.pages=363%E2%80%93398&rft_id=info:doi/10.1146%2Fannurev.aa.18.090180.002051&rft_id=info:bibcode/1980ARA%26A..18..363L&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-supernova-18"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-supernova_18-0">18,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-supernova_18-1">18,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-supernova_18-2">18,2</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://heasarc.gsfc.nasa.gov/docs/objects/snrs/snrstext.html">«Introduction to Supernova Remnants»</a>. Goddard Space Flight Center. 6 Απριλίου 2006<span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουλίου 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Introduction+to+Supernova+Remnants&rft.pub=Goddard+Space+Flight+Center&rft.date=2006-04-06&rft_id=http%3A%2F%2Fheasarc.gsfc.nasa.gov%2Fdocs%2Fobjects%2Fsnrs%2Fsnrstext.html&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Fryer, C. L. (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.iop.org/EJ/abstract/0264-9381/20/10/309">«Black-hole formation from stellar collapse»</a>. <i>Classical and Quantum Gravity</i> <b>20</b> (10): S73–S80. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1088%2F0264-9381%2F20%2F10%2F309">10.1088/0264-9381/20/10/309</a></span>. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2003CQGra..20S..73F">2003CQGra..20S..73F</a><span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.iop.org/EJ/abstract/0264-9381/20/10/309">http://www.iop.org/EJ/abstract/0264-9381/20/10/309</a></span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Black-hole+formation+from+stellar+collapse&rft.jtitle=Classical+and+Quantum+Gravity&rft.aulast=Fryer%2C+C.+L.&rft.au=Fryer%2C+C.+L.&rft.date=2003&rft.volume=20&rft.issue=10&rft.pages=S73%E2%80%93S80&rft_id=info:doi/10.1088%2F0264-9381%2F20%2F10%2F309&rft_id=info:bibcode/2003CQGra..20S..73F&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.iop.org%2FEJ%2Fabstract%2F0264-9381%2F20%2F10%2F309&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation news">Frebel, A.; Norris, J. E.; Christlieb, N.; Thom, C.; Beers, T. C.; Rhee, J (2007-05-11). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.sciencedaily.com/releases/2007/05/070510151902.htm">«Nearby Star Is A Galactic Fossil»</a>. Science Daily<span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.sciencedaily.com/releases/2007/05/070510151902.htm">http://www.sciencedaily.com/releases/2007/05/070510151902.htm</a></span><span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 2007-05-10</span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=Nearby+Star+Is+A+Galactic+Fossil&rft.atitle=&rft.aulast=Frebel%2C+A.%3B+Norris%2C+J.+E.%3B+Christlieb%2C+N.%3B+Thom%2C+C.%3B+Beers%2C+T.+C.%3B+Rhee%2C+J&rft.au=Frebel%2C+A.%3B+Norris%2C+J.+E.%3B+Christlieb%2C+N.%3B+Thom%2C+C.%3B+Beers%2C+T.+C.%3B+Rhee%2C+J&rft.date=2007-05-11&rft.pub=Science+Daily&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.sciencedaily.com%2Freleases%2F2007%2F05%2F070510151902.htm&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Frebel, Anna, <i>et al</i> (May, 2007). «Discovery of HE 1523-0901, a Strongly r-Process-enhanced Metal-poor Star with Detected Uranium». <i>Astrophysical Journal Letters</i> <b>660</b> (2): L117–L120. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F518122">10.1086/518122</a></span>. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2007ApJ...660L.117F">2007ApJ...660L.117F</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Discovery+of+HE+1523-0901%2C+a+Strongly+r-Process-enhanced+Metal-poor+Star+with+Detected+Uranium&rft.jtitle=Astrophysical+Journal+Letters&rft.aulast=Frebel%2C+Anna%2C+%27%27et+al%27%27&rft.au=Frebel%2C+Anna%2C+%27%27et+al%27%27&rft.date=May%2C+2007&rft.volume=660&rft.issue=2&rft.pages=L117%E2%80%93L120&rft_id=info:doi/10.1086%2F518122&rft_id=info:bibcode/2007ApJ...660L.117F&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-22">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Naftilan, S. A.· Stetson, P. B. (13 Ιουλίου 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=how-do-scientists-determi">«How do scientists determine the ages of stars? Is the technique really accurate enough to use it to verify the age of the universe?»</a>. Scientific American<span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 11 Μαΐου 2007</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=How+do+scientists+determine+the+ages+of+stars%3F+Is+the+technique+really+accurate+enough+to+use+it+to+verify+the+age+of+the+universe%3F&rft.pub=Scientific+American&rft.date=2006-07-13&rft.au=Naftilan%2C+S.+A.&rft.au=Stetson%2C+P.+B.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.scientificamerican.com%2Farticle.cfm%3Fid%3Dhow-do-scientists-determi&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Laughlin, G.; Bodenheimer, P.; Adams, F. C. (1997). «The End of the Main Sequence». <i>The Astrophysical Journal</i> <b>482</b> (1): 420–432. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F304125">10.1086/304125</a></span>. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/1997ApJ...482..420L">1997ApJ...482..420L</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+End+of+the+Main+Sequence&rft.jtitle=The+Astrophysical+Journal&rft.aulast=Laughlin%2C+G.%3B+Bodenheimer%2C+P.%3B+Adams%2C+F.+C.&rft.au=Laughlin%2C+G.%3B+Bodenheimer%2C+P.%3B+Adams%2C+F.+C.&rft.date=1997&rft.volume=482&rft.issue=1&rft.pages=420%E2%80%93432&rft_id=info:doi/10.1086%2F304125&rft_id=info:bibcode/1997ApJ...482..420L&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-bedding_1997-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-bedding_1997_24-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Bedding TR, <i>et al.</i> (1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/1997astro.ph..1021B">«The angular diameter of R Doradus: a nearby Mira-like star»</a>. <i>Monthly Notices of the Royal Astronomical Society</i> <b>286</b> (4): 957–62<span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/1997astro.ph..1021B">http://adsabs.harvard.edu/abs/1997astro.ph..1021B</a></span><span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 2007-06-20</span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+angular+diameter+of+R+Doradus%3A+a+nearby+Mira-like+star&rft.jtitle=Monthly+Notices+of+the+Royal+Astronomical+Society&rft.aulast=Bedding+TR%2C+%27%27et+al.%27%27&rft.au=Bedding+TR%2C+%27%27et+al.%27%27&rft.date=1997&rft.volume=286&rft.issue=4&rft.pages=957%E2%80%9362&rft_id=http%3A%2F%2Fadsabs.harvard.edu%2Fabs%2F1997astro.ph..1021B&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.rssd.esa.int/hipparcos/properm.html">«Hipparcos: High Proper Motion Stars»</a>. ESA. 10 Σεπτεμβρίου 1999<span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Hipparcos%3A+High+Proper+Motion+Stars&rft.pub=ESA&rft.date=1999-09-10&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.rssd.esa.int%2Fhipparcos%2Fproperm.html&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Johnson, Hugh M. (1957). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/1957PASP...69...54J">«The Kinematics and Evolution of Population I Stars»</a>. <i>Publications of the Astronomical Society of the Pacific</i> <b>69</b> (406): 54. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F127012">10.1086/127012</a></span><span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/1957PASP...69...54J">http://adsabs.harvard.edu/abs/1957PASP...69...54J</a></span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+Kinematics+and+Evolution+of+Population+I+Stars&rft.jtitle=Publications+of+the+Astronomical+Society+of+the+Pacific&rft.aulast=Johnson&rft.aufirst=Hugh+M.&rft.au=Johnson%2C%26%2332%3BHugh+M.&rft.date=1957&rft.volume=69&rft.issue=406&rft.pages=54&rft_id=info:doi/10.1086%2F127012&rft_id=http%3A%2F%2Fadsabs.harvard.edu%2Fabs%2F1957PASP...69...54J&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Elmegreen, B.; Efremov, Y. N. (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20050323072521/http://www.americanscientist.org/template/AssetDetail/assetid/15714/page/1">«The Formation of Star Clusters»</a>. <i>American Scientist</i> <b>86</b> (3): 264. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1511%2F1998.3.264">10.1511/1998.3.264</a></span>. Αρχειοθετήθηκε από <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.americanscientist.org/template/AssetDetail/assetid/15714/page/1">το πρωτότυπο</a> στις 2005-03-23<span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20050323072521/http://www.americanscientist.org/template/AssetDetail/assetid/15714/page/1">https://web.archive.org/web/20050323072521/http://www.americanscientist.org/template/AssetDetail/assetid/15714/page/1</a></span><span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 2006-08-23</span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+Formation+of+Star+Clusters&rft.jtitle=American+Scientist&rft.aulast=Elmegreen%2C+B.%3B+Efremov%2C+Y.+N.&rft.au=Elmegreen%2C+B.%3B+Efremov%2C+Y.+N.&rft.date=1999&rft.volume=86&rft.issue=3&rft.pages=264&rft_id=info:doi/10.1511%2F1998.3.264&rft_id=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20050323072521%2Fhttp%3A%2F%2Fwww.americanscientist.org%2Ftemplate%2FAssetDetail%2Fassetid%2F15714%2Fpage%2F1&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Smith, Nathan (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160618222023/http://www.astrosociety.org/pubs/mercury/9804/eta.html">«The Behemoth Eta Carinae: A Repeat Offender»</a>. <i>Mercury Magazine</i> (Astronomical Society of the Pacific) <b>27</b>: 20. Αρχειοθετήθηκε από <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.astrosociety.org/pubs/mercury/9804/eta.html">το πρωτότυπο</a> στις 2016-06-18<span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20160618222023/http://www.astrosociety.org/pubs/mercury/9804/eta.html">https://web.archive.org/web/20160618222023/http://www.astrosociety.org/pubs/mercury/9804/eta.html</a></span><span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 2006-08-13</span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+Behemoth+Eta+Carinae%3A+A+Repeat+Offender&rft.jtitle=Mercury+Magazine&rft.aulast=Smith&rft.aufirst=Nathan&rft.au=Smith%2C%26%2332%3BNathan&rft.date=1998&rft.volume=27&rft.pages=20&rft.pub=Astronomical+Society+of+the+Pacific&rft_id=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20160618222023%2Fhttp%3A%2F%2Fwww.astrosociety.org%2Fpubs%2Fmercury%2F9804%2Feta.html&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nasa.gov/home/hqnews/2005/mar/HQ_05071_HST_galaxy.html">«NASA's Hubble Weighs in on the Heaviest Stars in the Galaxy»</a>. NASA News. 2005-03-03<span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://www.nasa.gov/home/hqnews/2005/mar/HQ_05071_HST_galaxy.html">http://www.nasa.gov/home/hqnews/2005/mar/HQ_05071_HST_galaxy.html</a></span><span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 2006-08-04</span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=NASA%27s+Hubble+Weighs+in+on+the+Heaviest+Stars+in+the+Galaxy&rft.atitle=&rft.date=2005-03-03&rft.pub=NASA+News&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nasa.gov%2Fhome%2Fhqnews%2F2005%2Fmar%2FHQ_05071_HST_galaxy.html&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-eso20100721-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-eso20100721_30-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.eso.org/public/news/eso1030/">«Stars Just Got Bigger»</a>. European Southern Observatory. 2010-07-21<span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.eso.org/public/news/eso1030/">http://www.eso.org/public/news/eso1030/</a></span><span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 2010-17-24</span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=Stars+Just+Got+Bigger&rft.atitle=&rft.date=2010-07-21&rft.pub=European+Southern+Observatory&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.eso.org%2Fpublic%2Fnews%2Feso1030%2F&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151125182416/https://www.cfa.harvard.edu/news/2005-31">«Ferreting Out The First Stars»</a>. Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics. 2005-09-22. Αρχειοθετήθηκε από <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cfa.harvard.edu/news/2005-31">το πρωτότυπο</a> στις 25/11/2015<span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20151125182416/https://www.cfa.harvard.edu/news/2005-31">https://web.archive.org/web/20151125182416/https://www.cfa.harvard.edu/news/2005-31</a></span><span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 2006-09-05</span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=Ferreting+Out+The+First+Stars&rft.atitle=&rft.date=2005-09-22&rft.pub=Harvard-Smithsonian+Center+for+Astrophysics&rft_id=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20151125182416%2Fhttps%3A%2F%2Fwww.cfa.harvard.edu%2Fnews%2F2005-31&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20170322105416/https://www.eso.org/public/greece/news/eso0503/">«Weighing the Smallest Stars»</a>. ESO. 2005-01-01. Αρχειοθετήθηκε από <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.eso.org/public/greece/news/eso0503/">το πρωτότυπο</a> στις 22/3/2017<span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20170322105416/https://www.eso.org/public/greece/news/eso0503/">https://web.archive.org/web/20170322105416/https://www.eso.org/public/greece/news/eso0503/</a></span><span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 2006-08-13</span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=Weighing+the+Smallest+Stars&rft.atitle=&rft.date=2005-01-01&rft.pub=ESO&rft_id=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20170322105416%2Fhttps%3A%2F%2Fwww.eso.org%2Fpublic%2Fgreece%2Fnews%2Feso0503%2F&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-luminosity-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-luminosity_33-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140809120004/http://www.atnf.csiro.au/outreach//education/senior/astrophysics/photometry_specparallax.html">«Luminosity of Stars»</a>. Australian Telescope Outreach and Education. Αρχειοθετήθηκε <a rel="nofollow" class="external text" href="http://outreach.atnf.csiro.au/education/senior/astrophysics/photometry_luminosity.html">από το πρωτότυπο</a> στις 9 Αυγούστου 2014<span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 13 Αυγούστου 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Luminosity+of+Stars&rft.pub=Australian+Telescope+Outreach+and+Education&rft_id=http%3A%2F%2Foutreach.atnf.csiro.au%2Feducation%2Fsenior%2Fastrophysics%2Fphotometry_luminosity.html&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Smith, Gene (16 Απριλίου 1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://casswww.ucsd.edu/public/tutorial/Stars.html">«Stellar Spectra»</a>. University of California, San Diego<span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Stellar+Spectra&rft.pub=University+of+California%2C+San+Diego&rft.date=1999-04-16&rft.aulast=Smith&rft.aufirst=Gene&rft_id=http%3A%2F%2Fcasswww.ucsd.edu%2Fpublic%2Ftutorial%2FStars.html&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Fowler, A. (1891–2). «The Draper Catalogue of Stellar Spectra». <i>Nature, a Weekly Illustrated Journal of Science</i> <b>45</b>: 427–8.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+Draper+Catalogue+of+Stellar+Spectra&rft.jtitle=Nature%2C+a+Weekly+Illustrated+Journal+of+Science&rft.aulast=Fowler&rft.aufirst=A.&rft.au=Fowler%2C%26%2332%3BA.&rft.date=1891%E2%80%932&rft.volume=45&rft.pages=427%E2%80%938&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-carlos-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-carlos_36-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Jaschek, Carlos· Jaschek, Mercedes (1990). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/classificationof0000jasc"><i>The Classification of Stars</i></a>. Cambridge University Press. σελίδες <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/classificationof0000jasc/page/31">31</a>–48. <a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE%CF%82_%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B8%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85" title="Διεθνής πρότυπος αριθμός βιβλίου">ISBN</a> <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/0521389968" title="Ειδικό:ΠηγέςΒιβλίων/0521389968">0521389968</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Classification+of+Stars&rft.pages=31-48&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=1990&rft.isbn=0521389968&rft.aulast=Jaschek&rft.aufirst=Carlos&rft.au=Jaschek%2C+Mercedes&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fclassificationof0000jasc&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-spectrum-37"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-spectrum_37-0">37,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-spectrum_37-1">37,1</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">MacRobert, Alan M. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110728054228/http://www.skyandtelescope.com/howto/basics/3305876.html">«The Spectral Types of Stars»</a>. Sky and Telescope. Αρχειοθετήθηκε <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.skyandtelescope.com/howto/basics/3305876.html">από το πρωτότυπο</a> στις 28 Ιουλίου 2011<span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Spectral+Types+of+Stars&rft.pub=Sky+and+Telescope&rft.aulast=MacRobert&rft.aufirst=Alan+M&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.skyandtelescope.com%2Fhowto%2Fbasics%2F3305876.html&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Szebehely, Victor G.· Curran, Richard B. (1985). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/stabilityofsolar0000nato"><i>Stability of the Solar System and Its Minor Natural and Artificial Bodies</i></a>. Springer. <a href="/wiki/%CE%94%CE%B9%CE%B5%CE%B8%CE%BD%CE%AE%CF%82_%CF%80%CF%81%CF%8C%CF%84%CF%85%CF%80%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CF%81%CE%B9%CE%B8%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CE%B2%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CE%BF%CF%85" title="Διεθνής πρότυπος αριθμός βιβλίου">ISBN</a> <a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%A0%CE%B7%CE%B3%CE%AD%CF%82%CE%92%CE%B9%CE%B2%CE%BB%CE%AF%CF%89%CE%BD/9027720460" title="Ειδικό:ΠηγέςΒιβλίων/9027720460">9027720460</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Stability+of+the+Solar+System+and+Its+Minor+Natural+and+Artificial+Bodies&rft.pub=Springer&rft.date=1985&rft.isbn=9027720460&rft.aulast=Szebehely&rft.aufirst=Victor+G.&rft.au=Curran%2C+Richard+B.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fstabilityofsolar0000nato&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text">Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics (2006-01-30).<i> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cfa.harvard.edu/news/2006-11">Most Milky Way Stars Are Single</a></i>. Δελτίο τύπου.  Ανακτήθηκε στις 2006-07-16. 29/4/2014.</span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071010122331/http://www.nmm.ac.uk/server/show/ConWebDoc.20495">«What is a galaxy? How many stars in a galaxy / the Universe?»</a>. Royal Greenwich Observatory. Αρχειοθετήθηκε <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nmm.ac.uk/server/show/ConWebDoc.20495">από το πρωτότυπο</a> στις 10 Οκτωβρίου 2007<span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 18 Ιουλίου 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=What+is+a+galaxy%3F+How+many+stars+in+a+galaxy+%2F+the+Universe%3F&rft.pub=Royal+Greenwich+Observatory&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nmm.ac.uk%2Fserver%2Fshow%2FConWebDoc.20495&rfr_id=info%3Asid%2Fel.wikipedia.org%3A%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/1997/02/text/">«Hubble Finds Intergalactic Stars»</a>. Hubble News Desk. 1997-01-14<span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/1997/02/text/">http://hubblesite.org/newscenter/archive/releases/1997/02/text/</a></span><span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 2006-11-06</span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=Hubble+Finds+Intergalactic+Stars&rft.atitle=&rft.date=1997-01-14&rft.pub=Hubble+News+Desk&rft_id=http%3A%2F%2Fhubblesite.org%2Fnewscenter%2Farchive%2Freleases%2F1997%2F02%2Ftext%2F&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20101206020229/http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=131729046">«Starry Starry Starry Night: Star Count May Triple»</a>. <i>NPR</i>. Associated Press. December 1, 2010. Αρχειοθετήθηκε από <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=131729046">το πρωτότυπο</a> στις 2010-12-06<span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20101206020229/http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=131729046">https://web.archive.org/web/20101206020229/http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=131729046</a></span><span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 2010-12-07</span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Starry+Starry+Starry+Night%3A+Star+Count+May+Triple&rft.jtitle=NPR&rft.date=December+1%2C+2010&rft.series=Associated+Press&rft_id=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20101206020229%2Fhttp%3A%2F%2Fwww.npr.org%2Ftemplates%2Fstory%2Fstory.php%3FstoryId%3D131729046&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Holmberg, J.; Flynn, C. (2000). «The local density of matter mapped by Hipparcos». <i>Monthly Notices of the Royal Astronomical Society</i> <b>313</b> (2): 209–216. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1046%2Fj.1365-8711.2000.02905.x">10.1046/j.1365-8711.2000.02905.x</a></span>. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2000MNRAS.313..209H">2000MNRAS.313..209H</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=The+local+density+of+matter+mapped+by+Hipparcos&rft.jtitle=Monthly+Notices+of+the+Royal+Astronomical+Society&rft.aulast=Holmberg%2C+J.%3B+Flynn%2C+C.&rft.au=Holmberg%2C+J.%3B+Flynn%2C+C.&rft.date=2000&rft.volume=313&rft.issue=2&rft.pages=209%E2%80%93216&rft_id=info:doi/10.1046%2Fj.1365-8711.2000.02905.x&rft_id=info:bibcode/2000MNRAS.313..209H&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-DarkMatter-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-DarkMatter_44-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation news"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20180201201622/http://edition.cnn.com/2000/TECH/space/06/02/stellar.collisions/">«Astronomers: Star collisions are rampant, catastrophic»</a>. CNN News. 2000-06-02. Αρχειοθετήθηκε από <a rel="nofollow" class="external text" href="http://edition.cnn.com/2000/TECH/space/06/02/stellar.collisions/">το πρωτότυπο</a> στις 1/2/2018<span class="printonly">. <a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20180201201622/http://edition.cnn.com/2000/TECH/space/06/02/stellar.collisions/">https://web.archive.org/web/20180201201622/http://edition.cnn.com/2000/TECH/space/06/02/stellar.collisions/</a></span><span class="reference-accessdate">. Ανακτήθηκε στις 2006-07-21</span>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.btitle=Astronomers%3A+Star+collisions+are+rampant%2C+catastrophic&rft.atitle=&rft.date=2000-06-02&rft.pub=CNN+News&rft_id=https%3A%2F%2Fweb.archive.org%2Fweb%2F20180201201622%2Fhttp%3A%2F%2Fedition.cnn.com%2F2000%2FTECH%2Fspace%2F06%2F02%2Fstellar.collisions%2F&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation Journal">Lombardi, Jr., J. C.; Warren, J. S.; Rasio, F. A.; Sills, A.; Warren, A. R. (2002). «Stellar Collisions and the Interior Structure of Blue Stragglers». <i>The Astrophysical Journal</i> <b>568</b> (2): 939–953. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" class="mw-redirect" title="Digital object identifier">doi</a>:<span class="neverexpand"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F339060">10.1086/339060</a></span>. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adsabs.harvard.edu/abs/2002ApJ...568..939L">2002ApJ...568..939L</a>.</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Stellar+Collisions+and+the+Interior+Structure+of+Blue+Stragglers&rft.jtitle=The+Astrophysical+Journal&rft.aulast=Lombardi%2C+Jr.&rft.aufirst=J.+C.&rft.au=Lombardi%2C+Jr.%2C%26%2332%3BJ.+C.&rft.au=Warren%2C+J.+S.%3B+Rasio%2C+F.+A.%3B+Sills%2C+A.%3B+Warren%2C+A.+R.&rft.date=2002&rft.volume=568&rft.issue=2&rft.pages=939%E2%80%93953&rft_id=info:doi/10.1086%2F339060&rft_id=info:bibcode/2002ApJ...568..939L&rfr_id=info:sid/el.wikipedia.org:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Εξωτερικοί_σύνδεσμοι"><span id=".CE.95.CE.BE.CF.89.CF.84.CE.B5.CF.81.CE.B9.CE.BA.CE.BF.CE.AF_.CF.83.CF.8D.CE.BD.CE.B4.CE.B5.CF.83.CE.BC.CE.BF.CE.B9"></span>Εξωτερικοί σύνδεσμοι</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&veaction=edit&section=25" title="Επεξεργασία ενότητας: Εξωτερικοί σύνδεσμοι" class="mw-editsection-visualeditor"><span>Επεξεργασία</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&action=edit&section=25" title="Επεξεργαστείτε τον πηγαίο κώδικα της ενότητας: Εξωτερικοί σύνδεσμοι"><span>επεξεργασία κώδικα</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table role="presentation" class="noprint mbox-small" style="border:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); background-color:var(--background-color-notice-subtle, #f8f9fa); color:inherit;"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><figure class="mw-halign-none" typeof="mw:File"><span title="wiktionary logo"><img alt="wiktionary logo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/40px-Wiktionary-logo.svg.png" decoding="async" width="40" height="38" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/60px-Wiktionary-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Wiktionary-logo.svg/80px-Wiktionary-logo.svg.png 2x" data-file-width="370" data-file-height="350" /></span><figcaption>wiktionary logo</figcaption></figure></td> <td class="mbox-text plainlist" style="">Το <i><a href="https://el.wiktionary.org/wiki/el:" class="extiw" title="wikt:el:">Βικιλεξικό</a></i> έχει σχετικό λήμμα:<br />  <b><a href="https://el.wiktionary.org/wiki/el:%CE%B1%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82" class="extiw" title="wikt:el:αστέρας">αστέρας </a></b></td> </tr> </tbody></table> <table role="presentation" class="noprint mbox-small" style="border:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); background-color:var(--background-color-notice-subtle, #f8f9fa); color:inherit;"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><figure class="mw-halign-none" typeof="mw:File"><span title="Commons logo"><img alt="Commons logo" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/40px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="40" height="54" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/60px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/80px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span><figcaption>Commons logo</figcaption></figure></td> <td class="mbox-text plainlist" style="">Τα <a href="/wiki/Wikimedia_Commons" title="Wikimedia Commons">Wikimedia Commons</a> έχουν πολυμέσα σχετικά με το θέμα<br />  <b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Stars" class="extiw" title="commons:Category:Stars"> Αστέρας</a></b></td> </tr> </tbody></table> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10387572">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10730911">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Καθιερωμένοι_όροι" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Καθιερωμένοι_όροι" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%BA%CE%B1%CE%B8%CE%B9%CE%B5%CF%81%CF%89%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CF%89%CE%BD_%CF%8C%CF%81%CF%89%CE%BD" title="Κατάλογος καθιερωμένων όρων">Καθιερωμένοι όροι</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><strong><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" class="mw-redirect" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85127415">sh85127415</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/Integrated_Authority_File" class="mw-redirect" title="Integrated Authority File">GND</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4057342-4">4057342-4</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale_de_France" class="mw-redirect" title="Bibliothèque nationale de France">BNF</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11936921c">cb11936921c</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11936921c">(data)</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/National_Diet_Library" class="mw-redirect" title="National Diet Library">NDL</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00566683">00566683</a></span></li> <li><strong><a href="/wiki/National_Library_of_the_Czech_Republic" class="mw-redirect" title="National Library of the Czech Republic">NKC</a></strong>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph114733&CON_LNG=ENG">ph114733</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10730911"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-label="Navbox" style="padding:3px"><table class="nowraplinks noprint navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><ul><li style="display:inline;white-space:nowrap"><span style="margin:auto 0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%91%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1" title="Πύλη:Αστρονομία"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/NGC7293_%282004%29.jpg/30px-NGC7293_%282004%29.jpg" decoding="async" width="30" height="32" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/NGC7293_%282004%29.jpg/44px-NGC7293_%282004%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b1/NGC7293_%282004%29.jpg/59px-NGC7293_%282004%29.jpg 2x" data-file-width="6145" data-file-height="6623" /></a></span></span><span style="font-weight:bold"><a href="/wiki/%CE%A0%CF%8D%CE%BB%CE%B7:%CE%91%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1" title="Πύλη:Αστρονομία">Πύλη:Αστρονομία</a></span></li></ul></div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ανακτήθηκε από "<a dir="ltr" href="https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αστέρας&oldid=10843333">https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Αστέρας&oldid=10843333</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%CE%95%CE%B9%CE%B4%CE%B9%CE%BA%CF%8C:%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B5%CF%82" title="Ειδικό:Κατηγορίες">Κατηγορία</a>: <ul><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B5%CF%82" title="Κατηγορία:Αστέρες">Αστέρες</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Κρυμμένες κατηγορίες: <ul><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%BC%CE%B5_%CE%BD%CE%B5%CE%BA%CF%81%CE%BF%CF%8D%CF%82_%CF%83%CF%85%CE%BD%CE%B4%CE%AD%CF%83%CE%BC%CE%BF%CF%85%CF%82" title="Κατηγορία:Λήμματα με νεκρούς συνδέσμους">Λήμματα με νεκρούς συνδέσμους</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9C%CE%B5%CF%81%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B5%CF%80%CE%AD%CE%BA%CF%84%CE%B1%CF%83%CE%B7" title="Κατηγορία:Μερική επέκταση">Μερική επέκταση</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CF%80%CE%BF%CF%85_%CF%87%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%AC%CE%B6%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B9_%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%AD%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B5%CF%80%CE%B9%CF%83%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CE%BD%CF%83%CE%B7" title="Κατηγορία:Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές με επισήμανση">Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές με επισήμανση</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CF%80%CE%BF%CF%85_%CF%87%CF%81%CE%B5%CE%B9%CE%AC%CE%B6%CE%BF%CE%BD%CF%84%CE%B1%CE%B9_%CF%80%CE%B1%CF%81%CE%B1%CF%80%CE%BF%CE%BC%CF%80%CE%AD%CF%82" title="Κατηγορία:Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές">Λήμματα που χρειάζονται παραπομπές</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1_Commons_%CE%BC%CE%B5_%CF%84%CE%AF%CF%84%CE%BB%CE%BF_%CF%83%CE%B5%CE%BB%CE%AF%CE%B4%CE%B1%CF%82_%CE%B4%CE%B9%CE%B1%CF%86%CE%BF%CF%81%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CF%8C_%CE%B1%CF%80%CF%8C_%CF%84%CF%89%CE%BD_Wikidata" title="Κατηγορία:Κατηγορία Commons με τίτλο σελίδας διαφορετικό από των Wikidata">Κατηγορία Commons με τίτλο σελίδας διαφορετικό από των Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:Commonscat_%CF%80%CE%BF%CF%85_%CF%84%CF%81%CE%B1%CE%B2%CE%AC%CE%B5%CE%B9_%CE%B4%CE%B5%CE%B4%CE%BF%CE%BC%CE%AD%CE%BD%CE%B1_%CE%B1%CF%80%CF%8C_Wikidata" title="Κατηγορία:Commonscat που τραβάει δεδομένα από Wikidata">Commonscat που τραβάει δεδομένα από Wikidata</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%89%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_LCCN" title="Κατηγορία:Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά LCCN">Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά LCCN</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%89%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_GND" title="Κατηγορία:Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά GND">Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά GND</a></li><li><a href="/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%B7%CE%B3%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%B1:%CE%9B%CE%AE%CE%BC%CE%BC%CE%B1%CF%84%CE%B1_%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1%CF%82_%CE%BC%CE%B5_%CE%B1%CE%BD%CE%B1%CE%B3%CE%BD%CF%89%CF%81%CE%B9%CF%83%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC_BNF" title="Κατηγορία:Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά BNF">Λήμματα Βικιπαίδειας με αναγνωριστικά BNF</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Τελευταία τροποποίηση 15:30, 23 Νοεμβρίου 2024.</li> <li id="footer-info-copyright">Όλα τα κείμενα είναι διαθέσιμα υπό την <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.el">Creative Commons Attribution-ShareAlike License</a>· μπορεί να ισχύουν και πρόσθετοι όροι. Χρησιμοποιώντας αυτό τον ιστότοπο, συμφωνείτε στους <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/el">Όρους Χρήσης</a> και την <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Πολιτική Ιδιωτικότητας</a>. Το Wikipedia® είναι καταχωρημένο σήμα του <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Πολιτική προσωπικών δεδομένων</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%A3%CF%87%CE%B5%CF%84%CE%B9%CE%BA%CE%AC">Για τη Βικιπαίδεια</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%CE%92%CE%B9%CE%BA%CE%B9%CF%80%CE%B1%CE%AF%CE%B4%CE%B5%CE%B9%CE%B1:%CE%91%CF%80%CE%BF%CF%80%CE%BF%CE%AF%CE%B7%CF%83%CE%B7_%CE%B5%CF%85%CE%B8%CF%85%CE%BD%CF%8E%CE%BD">Αποποίηση ευθυνών</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Κώδικας συμπεριφοράς</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Προγραμματιστές</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/el.wikipedia.org">Στατιστικά</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Δήλωση cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//el.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Προβολή κινητού</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-57488d5c7d-djzmz","wgBackendResponseTime":212,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.590","walltime":"0.750","ppvisitednodes":{"value":19007,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":180282,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":50908,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":15,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":79271,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 546.931 1 -total"," 26.52% 145.026 29 Πρότυπο:Citation/core"," 18.99% 103.884 18 Πρότυπο:Cite_journal"," 17.31% 94.650 1 Πρότυπο:Authority_control"," 10.51% 57.497 1 Πρότυπο:…"," 9.50% 51.970 1 Πρότυπο:Ambox"," 8.96% 48.987 4 Πρότυπο:Cite_book"," 8.85% 48.383 10 Πρότυπο:Cite_news"," 8.37% 45.772 12 Πρότυπο:Cite_web"," 8.20% 44.874 1 Πρότυπο:Category_handler"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.169","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":2851417,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-7649cfcddd-xhlsp","timestamp":"20241127120216","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0391\u03c3\u03c4\u03ad\u03c1\u03b1\u03c2","url":"https:\/\/el.wikipedia.org\/wiki\/%CE%91%CF%83%CF%84%CE%AD%CF%81%CE%B1%CF%82","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q523","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q523","author":{"@type":"Organization","name":"\u03a3\u03c5\u03bd\u03b5\u03b9\u03c3\u03c6\u03ad\u03c1\u03bf\u03bd\u03c4\u03b5\u03c2 \u03c3\u03c4\u03b1 \u03b5\u03b3\u03c7\u03b5\u03b9\u03c1\u03ae\u03bc\u03b1\u03c4\u03b1 Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-01-11T22:27:46Z","dateModified":"2024-11-23T15:30:58Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/7\/76\/LagoonHunterWilson.jpg","headline":"\u03b5\u03af\u03b4\u03bf\u03c2 \u03bf\u03c5\u03c1\u03b1\u03bd\u03af\u03bf\u03c5 \u03c3\u03ce\u03bc\u03b1\u03c4\u03bf\u03c2"}</script> </body> </html>