CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="gl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Vándalos - Wikipedia, a enciclopedia libre</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )glwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","xaneiro","febreiro","marzo","abril","maio","xuño","xullo","agosto","setembro","outubro","novembro","decembro"],"wgRequestId":"c1353ae7-05eb-4287-8967-2b0b7bc72df0","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Vándalos","wgTitle":"Vándalos","wgCurRevisionId":6932880,"wgRevisionId":6932880,"wgArticleId":4219,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Vándalos"],"wgPageViewLanguage":"gl","wgPageContentLanguage":"gl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Vándalos","wgRelevantArticleId":4219,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"gl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"gl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q42211","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false}; RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.gadget.PortalClass":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.charinsert","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=gl&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=gl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=gl&modules=ext.gadget.PortalClass%2Ccharinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=gl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/96/026_Rekonstruktionsversuch_wandalicher_Trachten_von_dem_%C3%84u%C3%9Fere_Karpatensenken_und_Westbeskiden%2C_2_bis_3_Jh._PR_DSC_1315_przeworsk.JPG"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1675"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/96/026_Rekonstruktionsversuch_wandalicher_Trachten_von_dem_%C3%84u%C3%9Fere_Karpatensenken_und_Westbeskiden%2C_2_bis_3_Jh._PR_DSC_1315_przeworsk.JPG"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1117"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/026_Rekonstruktionsversuch_wandalicher_Trachten_von_dem_%C3%84u%C3%9Fere_Karpatensenken_und_Westbeskiden%2C_2_bis_3_Jh._PR_DSC_1315_przeworsk.JPG/640px-026_Rekonstruktionsversuch_wandalicher_Trachten_von_dem_%C3%84u%C3%9Fere_Karpatensenken_und_Westbeskiden%2C_2_bis_3_Jh._PR_DSC_1315_przeworsk.JPG"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="893"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Vándalos - Wikipedia, a enciclopedia libre"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//gl.m.wikipedia.org/wiki/V%C3%A1ndalos"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Editar" href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (gl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//gl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://gl.wikipedia.org/wiki/V%C3%A1ndalos"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.gl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Fonte Atom de novas de Wikipedia" href="/w/index.php?title=Especial:Cambios_recentes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Vándalos rootpage-Vándalos skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltar ao contido</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menú principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menú principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menú principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menú principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mover á barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">agochar</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navegación </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portada" title="Visitar a páxina principal [z]" accesskey="z"><span>Portada</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_da_comunidade" title="Información acerca do proxecto, do que pode facer e dos lugares onde atopar as cousas"><span>Portal da comunidade</span></a></li><li id="n-A-Taberna" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:A_Taberna"><span>A Taberna</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Actualidade" title="Información acerca de acontecementos de actualidade"><span>Actualidade</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Cambios_recentes" title="A lista de modificacións recentes no wiki [r]" accesskey="r"><span>Cambios recentes</span></a></li><li id="n-Artigos-de-calidade" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Artigos_de_calidade"><span>Artigos de calidade</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Ao_chou" title="Cargar unha páxina ao chou [x]" accesskey="x"><span>Páxina ao chou</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Axuda" title="O lugar para informarse"><span>Axuda</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1xinas_especiais"><span>Páxinas especiais</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Portada" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="a Wikipedia en galego" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-gl.svg" width="118" height="13" style="width: 7.375em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Procurar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Procurar neste wiki [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Procura</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Procurar en Wikipedia" aria-label="Procurar en Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Procurar neste wiki [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Procurar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Procurar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Ferramentas persoais"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aparencia"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Cambia a aparencia do tamaño da fonte, o ancho e a cor da páxina" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aparencia" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aparencia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=gl.wikipedia.org&uselang=gl" class=""><span>Doazóns</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Crear_unha_conta&returnto=V%C3%A1ndalos" title="É recomendable que cree unha conta e acceda ao sistema, se ben non é obrigatorio" class=""><span>Crear unha conta</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Iniciar_sesi%C3%B3n&returnto=V%C3%A1ndalos" title="É recomendable que se rexistre, se ben non é obrigatorio [o]" accesskey="o" class=""><span>Acceder ao sistema</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Máis opcións" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas persoais" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas persoais</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menú de usuario" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=gl.wikipedia.org&uselang=gl"><span>Doazóns</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Crear_unha_conta&returnto=V%C3%A1ndalos" title="É recomendable que cree unha conta e acceda ao sistema, se ben non é obrigatorio"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Crear unha conta</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Iniciar_sesi%C3%B3n&returnto=V%C3%A1ndalos" title="É recomendable que se rexistre, se ben non é obrigatorio [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Acceder ao sistema</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Páxinas para os editores sen a sesión iniciada <a href="/wiki/Axuda:Introduci%C3%B3n" aria-label="Máis información sobre a edición"><span>máis información</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:As_mi%C3%B1as_contribuci%C3%B3ns" title="Unha lista das modificacións feitas desde este enderezo IP [y]" accesskey="y"><span>Contribucións</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:A_mi%C3%B1a_conversa" title="Conversa acerca de edicións feitas desde este enderezo IP [n]" accesskey="n"><span>Conversa</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Sitio"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Contidos" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Contidos</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mover á barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">agochar</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Inicio</div> </a> </li> <li id="toc-Denominación" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Denominación"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Denominación</span> </div> </a> <ul id="toc-Denominación-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Clasificación" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Clasificación"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Clasificación</span> </div> </a> <ul id="toc-Clasificación-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Mostrar ou agochar a subsección "Historia"</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Orixe_dos_vándalos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Orixe_dos_vándalos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Orixe dos vándalos</span> </div> </a> <ul id="toc-Orixe_dos_vándalos-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Fontes_clásicas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Fontes_clásicas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.1</span> <span>Fontes clásicas</span> </div> </a> <ul id="toc-Fontes_clásicas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lugii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Lugii"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1.2</span> <span><i>Lugii</i></span> </div> </a> <ul id="toc-Lugii-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Contacto_cos_romanos_(século_I)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Contacto_cos_romanos_(século_I)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Contacto cos romanos (século I)</span> </div> </a> <ul id="toc-Contacto_cos_romanos_(século_I)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Invasión_do_Imperio_romano_(406-429)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Invasión_do_Imperio_romano_(406-429)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Invasión do Imperio romano (406-429)</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Invasión_do_Imperio_romano_(406-429)-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Mostrar ou agochar a subsección "Invasión do Imperio romano (406-429)"</span> </button> <ul id="toc-Invasión_do_Imperio_romano_(406-429)-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ocupación_e_repartimento_de_Hispania_(409-418)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ocupación_e_repartimento_de_Hispania_(409-418)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Ocupación e repartimento de Hispania (409-418)</span> </div> </a> <ul id="toc-Ocupación_e_repartimento_de_Hispania_(409-418)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-A_formación_e_apoxeo_do_reino_vándalo:_o_reinado_de_Xenserico" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#A_formación_e_apoxeo_do_reino_vándalo:_o_reinado_de_Xenserico"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>A formación e apoxeo do reino vándalo: o reinado de Xenserico</span> </div> </a> <ul id="toc-A_formación_e_apoxeo_do_reino_vándalo:_o_reinado_de_Xenserico-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-A_decadencia_do_reino_vándalo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#A_decadencia_do_reino_vándalo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>A decadencia do reino vándalo</span> </div> </a> <ul id="toc-A_decadencia_do_reino_vándalo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lista_de_reis_vándalos_(Asdingos)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Lista_de_reis_vándalos_(Asdingos)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Lista de reis vándalos (Asdingos)</span> </div> </a> <ul id="toc-Lista_de_reis_vándalos_(Asdingos)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lista_de_reis_vándalos_(Silingos)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Lista_de_reis_vándalos_(Silingos)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Lista de reis vándalos (Silingos)</span> </div> </a> <ul id="toc-Lista_de_reis_vándalos_(Silingos)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Notas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Notas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Notas</span> </div> </a> <ul id="toc-Notas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Véxase_tamén" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Véxase_tamén"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Véxase tamén</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Véxase_tamén-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Mostrar ou agochar a subsección "Véxase tamén"</span> </button> <ul id="toc-Véxase_tamén-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bibliografía" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografía"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Bibliografía</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografía-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Outros_artigos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Outros_artigos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.2</span> <span>Outros artigos</span> </div> </a> <ul id="toc-Outros_artigos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Contidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Táboa de contidos" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostrar ou agochar a táboa de contidos" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostrar ou agochar a táboa de contidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Vándalos</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ir a un artigo noutra lingua. Dispoñible en 86 linguas" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-86" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">86 linguas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Vandale_(volk)" title="Vandale (volk) – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Vandale (volk)" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Wandalen" title="Wandalen – alemán suízo" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Wandalen" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alemán suízo" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Vandalos" title="Vandalos – aragonés" lang="an" hreflang="an" data-title="Vandalos" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonés" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%84" title="وندال – árabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="وندال" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="árabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%DA%A4%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%84" title="ڤاندال – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="ڤاندال" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Pueblu_v%C3%A1ndalu" title="Pueblu vándalu – asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Pueblu vándalu" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Vandallar" title="Vandallar – acerbaixano" lang="az" hreflang="az" data-title="Vandallar" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="acerbaixano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Вандалы – belaruso" lang="be" hreflang="be" data-title="Вандалы" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="belaruso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Вандали – búlgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Вандали" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="búlgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Vandaled" title="Vandaled – bretón" lang="br" hreflang="br" data-title="Vandaled" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretón" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Vandali" title="Vandali – bosníaco" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Vandali" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bosníaco" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/V%C3%A0ndals" title="Vàndals – catalán" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Vàndals" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalán" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%A4%DB%95%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%84" title="ڤەندال – kurdo central" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ڤەندال" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="kurdo central" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Vandali" title="Vandali – corso" lang="co" hreflang="co" data-title="Vandali" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="corso" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Vandalov%C3%A9" title="Vandalové – checo" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Vandalové" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="checo" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D1%81%D0%B5%D0%BC" title="Вандалсем – chuvaxo" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Вандалсем" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="chuvaxo" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Fandaliaid" title="Fandaliaid – galés" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Fandaliaid" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galés" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Vandaler" title="Vandaler – dinamarqués" lang="da" hreflang="da" data-title="Vandaler" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="dinamarqués" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Vandalen" title="Vandalen – alemán" lang="de" hreflang="de" data-title="Vandalen" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemán" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%92%CE%AC%CE%BD%CE%B4%CE%B1%CE%BB%CE%BF%CE%B9" title="Βάνδαλοι – grego" lang="el" hreflang="el" data-title="Βάνδαλοι" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grego" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Vandals" title="Vandals – inglés" lang="en" hreflang="en" data-title="Vandals" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglés" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Vandaloj" title="Vandaloj – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Vandaloj" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/V%C3%A1ndalos" title="Vándalos – español" lang="es" hreflang="es" data-title="Vándalos" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="español" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Vandaalid" title="Vandaalid – estoniano" lang="et" hreflang="et" data-title="Vandaalid" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoniano" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Bandalo" title="Bandalo – éuscaro" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Bandalo" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="éuscaro" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%84%E2%80%8C%D9%87%D8%A7" title="وندال‌ها – persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="وندال‌ها" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Vandaalit" title="Vandaalit – finés" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Vandaalit" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finés" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Vandales" title="Vandales – francés" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Vandales" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francés" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Fandalen" title="Fandalen – frisón occidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Fandalen" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frisón occidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8D%85%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BD%F0%90%8C%B3%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%BB%F0%90%8D%89%F0%90%8D%83" title="𐍅𐌰𐌽𐌳𐌰𐌻𐍉𐍃 – Gothic" lang="got" hreflang="got" data-title="𐍅𐌰𐌽𐌳𐌰𐌻𐍉𐍃" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="Gothic" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Mutanen_Vandals" title="Mutanen Vandals – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Mutanen Vandals" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%95%D7%A0%D7%93%D7%9C%D7%99%D7%9D" title="ונדלים – hebreo" lang="he" hreflang="he" data-title="ונדלים" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebreo" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B5%E0%A5%88%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A4%B2" title="वैन्डल – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="वैन्डल" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Vandali" title="Vandali – croata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Vandali" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Vand%C3%A1lok" title="Vandálok – húngaro" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Vandálok" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="húngaro" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%AC%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Վանդալներ – armenio" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Վանդալներ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="armenio" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Vandal" title="Vandal – indonesio" lang="id" hreflang="id" data-title="Vandal" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonesio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Vandali" title="Vandali – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Vandali" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Vandalar" title="Vandalar – islandés" lang="is" hreflang="is" data-title="Vandalar" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandés" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Vandali" title="Vandali – italiano" lang="it" hreflang="it" data-title="Vandali" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%B4%E3%82%A1%E3%83%B3%E3%83%80%E3%83%AB%E4%BA%BA" title="ヴァンダル人 – xaponés" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ヴァンダル人" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="xaponés" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%95%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%93%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%98" title="ვანდალები – xeorxiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ვანდალები" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="xeorxiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Вандалдар – kazako" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Вандалдар" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazako" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B0%98%EB%8B%AC%EC%A1%B1" title="반달족 – coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="반달족" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Vandal_(gel)" title="Vandal (gel) – kurdo" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Vandal (gel)" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdo" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B4%D0%B0%D1%80" title="Вандалдар – kirguiz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Вандалдар" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="kirguiz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Vandali" title="Vandali – latín" lang="la" hreflang="la" data-title="Vandali" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latín" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Vandalai" title="Vandalai – lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Vandalai" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Vanda%C4%BCi" title="Vandaļi – letón" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Vandaļi" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letón" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Vandala_(vahoaka)" title="Vandala (vahoaka) – malgaxe" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Vandala (vahoaka)" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaxe" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Вандали – macedonio" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Вандали" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedonio" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B5%E0%B4%BE%E0%B5%BB%E0%B4%A1%E0%B5%BD_%E0%B4%9C%E0%B4%A8%E0%B4%A4" title="വാൻഡൽ ജനത – malabar" lang="ml" hreflang="ml" data-title="വാൻഡൽ ജനത" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malabar" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Vandal" title="Vandal – malaio" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Vandal" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/B%C3%A1ndalos" title="Bándalos – mirandés" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Bándalos" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandés" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Wandalen" title="Wandalen – baixo alemán" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Wandalen" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="baixo alemán" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Vandalen" title="Vandalen – neerlandés" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Vandalen" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="neerlandés" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Vandalar" title="Vandalar – noruegués nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Vandalar" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="noruegués nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Vandaler" title="Vandaler – noruegués bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Vandaler" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="noruegués bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Vandals" title="Vandals – occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Vandals" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Wandalowie" title="Wandalowie – polaco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Wandalowie" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polaco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/V%C3%A2ndalos" title="Vândalos – portugués" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Vândalos" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugués" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Vandali" title="Vandali – romanés" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Vandali" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="romanés" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D1%8B" title="Вандалы – ruso" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Вандалы" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ruso" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%B0%D0%BB%D0%BB%D0%B0%D1%80" title="Бандааллар – iacuto" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Бандааллар" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="iacuto" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/V%C3%A0ndalos" title="Vàndalos – sardo" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Vàndalos" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardo" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/V%C3%A0nnali" title="Vànnali – siciliano" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Vànnali" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="siciliano" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Vandals" title="Vandals – escocés" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Vandals" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="escocés" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Vandali" title="Vandali – serbocroata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Vandali" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbocroata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Vandals" title="Vandals – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Vandals" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Vandali" title="Vandali – eslovaco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Vandali" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovaco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Vandali" title="Vandali – esloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Vandali" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Vandal%C3%ABt" title="Vandalët – albanés" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Vandalët" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanés" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Вандали – serbio" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Вандали" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbio" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Vandaler" title="Vandaler – sueco" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Vandaler" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sueco" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Wavandali" title="Wavandali – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Wavandali" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%A7%E0%B9%81%E0%B8%A7%E0%B8%99%E0%B8%94%E0%B8%B1%E0%B8%A5" title="ชาวแวนดัล – tailandés" lang="th" hreflang="th" data-title="ชาวแวนดัล" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tailandés" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Lahing_Bandalo" title="Lahing Bandalo – tagalo" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Lahing Bandalo" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalo" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Vandallar" title="Vandallar – turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Vandallar" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%92%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B8" title="Вандали – ucraíno" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Вандали" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraíno" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%A7%D9%86%DA%88%D8%A7%D9%84" title="وانڈال – urdú" lang="ur" hreflang="ur" data-title="وانڈال" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdú" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Vandallar" title="Vandallar – uzbeko" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Vandallar" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbeko" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Vandal" title="Người Vandal – vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Người Vandal" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Vandalo" title="Vandalo – waray-waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Vandalo" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray-waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%B1%AA%E8%BE%BE%E5%B0%94%E4%BA%BA" title="汪达尔人 – chinés wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="汪达尔人" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="chinés wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B1%AA%E8%BE%BE%E5%B0%94%E4%BA%BA" title="汪达尔人 – chinés" lang="zh" hreflang="zh" data-title="汪达尔人" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinés" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%B1%AA%E9%81%94%E7%88%BE%E4%BA%BA" title="汪達爾人 – cantonés" lang="yue" hreflang="yue" data-title="汪達爾人" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonés" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q42211#sitelinks-wikipedia" title="Editar as ligazóns interlingüísticas" class="wbc-editpage">Editar as ligazóns</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espazos de nomes"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/V%C3%A1ndalos" title="Ver o contido da páxina [c]" accesskey="c"><span>Artigo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Conversa:V%C3%A1ndalos" rel="discussion" title="Conversa acerca do contido desta páxina [t]" accesskey="t"><span>Conversa</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Cambiar a variante de lingua" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">galego</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vistas"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/V%C3%A1ndalos"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit" title="Editar esta páxina [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit" title="Editar o código fonte desta páxina [e]" accesskey="e"><span>Editar a fonte</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=history" title="Versións anteriores desta páxina [h]" accesskey="h"><span>Ver o historial</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas das páxinas"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ferramentas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mover á barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">agochar</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Máis opcións" > <div class="vector-menu-heading"> Accións </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/V%C3%A1ndalos"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit" title="Editar esta páxina [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit" title="Editar o código fonte desta páxina [e]" accesskey="e"><span>Editar a fonte</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=history"><span>Ver o historial</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Xeral </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1xinas_que_ligan_con_esta/V%C3%A1ndalos" title="Lista de todas as páxinas do wiki que ligan cara a aquí [j]" accesskey="j"><span>Páxinas que ligan con esta</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Cambios_relacionados/V%C3%A1ndalos" rel="nofollow" title="Cambios recentes nas páxinas ligadas desde esta [k]" accesskey="k"><span>Cambios relacionados</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&oldid=6932880" title="Ligazón permanente a esta versión desta páxina"><span>Ligazón permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=info" title="Máis información sobre esta páxina"><span>Información da páxina</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Cita&page=V%C3%A1ndalos&id=6932880&wpFormIdentifier=titleform" title="Información sobre como citar esta páxina"><span>Citar esta páxina</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fgl.wikipedia.org%2Fwiki%2FV%25C3%25A1ndalos"><span>Xerar URL acurtado</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&url=https%3A%2F%2Fgl.wikipedia.org%2Fwiki%2FV%25C3%25A1ndalos"><span>Descargar o código QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimir/exportar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Libro&bookcmd=book_creator&referer=V%C3%A1ndalos"><span>Crear un libro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:DownloadAsPdf&page=V%C3%A1ndalos&action=show-download-screen"><span>Descargar como PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&printable=yes" title="Versión para imprimir da páxina [p]" accesskey="p"><span>Versión para imprimir</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Noutros proxectos </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Vandals" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q42211" title="Ligazón ao elemento conectado no repositorio de datos [g]" accesskey="g"><span>Elemento de Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas das páxinas"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aparencia"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aparencia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mover á barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">agochar</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Na Galipedia, a Wikipedia en galego.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="gl" dir="ltr"><table class="infobox" style="width:22em;width:20em;"><tbody><tr><th colspan="2" style="text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background-color: Lavender; color: black;">Vándalos</th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data infobox-data" style="text-align:center;border-bottom: 1px solid ; line-height: 1.5em;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ficheiro:026_Rekonstruktionsversuch_wandalicher_Trachten_von_dem_%C3%84u%C3%9Fere_Karpatensenken_und_Westbeskiden,_2_bis_3_Jh._PR_DSC_1315_przeworsk.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/026_Rekonstruktionsversuch_wandalicher_Trachten_von_dem_%C3%84u%C3%9Fere_Karpatensenken_und_Westbeskiden%2C_2_bis_3_Jh._PR_DSC_1315_przeworsk.JPG/250px-026_Rekonstruktionsversuch_wandalicher_Trachten_von_dem_%C3%84u%C3%9Fere_Karpatensenken_und_Westbeskiden%2C_2_bis_3_Jh._PR_DSC_1315_przeworsk.JPG" decoding="async" width="250" height="349" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/026_Rekonstruktionsversuch_wandalicher_Trachten_von_dem_%C3%84u%C3%9Fere_Karpatensenken_und_Westbeskiden%2C_2_bis_3_Jh._PR_DSC_1315_przeworsk.JPG/375px-026_Rekonstruktionsversuch_wandalicher_Trachten_von_dem_%C3%84u%C3%9Fere_Karpatensenken_und_Westbeskiden%2C_2_bis_3_Jh._PR_DSC_1315_przeworsk.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/026_Rekonstruktionsversuch_wandalicher_Trachten_von_dem_%C3%84u%C3%9Fere_Karpatensenken_und_Westbeskiden%2C_2_bis_3_Jh._PR_DSC_1315_przeworsk.JPG/500px-026_Rekonstruktionsversuch_wandalicher_Trachten_von_dem_%C3%84u%C3%9Fere_Karpatensenken_und_Westbeskiden%2C_2_bis_3_Jh._PR_DSC_1315_przeworsk.JPG 2x" data-file-width="796" data-file-height="1111" /></a></span></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data infobox-data" style="text-align:center;border-bottom: 1px solid ; line-height: 1.5em;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ficheiro:Mediterranean-sea-526-es.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Mediterranean-sea-526-es.svg/250px-Mediterranean-sea-526-es.svg.png" decoding="async" width="250" height="211" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Mediterranean-sea-526-es.svg/375px-Mediterranean-sea-526-es.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/01/Mediterranean-sea-526-es.svg/500px-Mediterranean-sea-526-es.svg.png 2x" data-file-width="1066" data-file-height="899" /></a></span></td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Tipo</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/Estado" title="Estado">estado</a>, <a href="/wiki/Civilizaci%C3%B3n" title="Civilización">civilización</a> e grupo étnico histórico</td></tr><tr><th scope="row" class="infobox-label">Data de disolución</th><td class="infobox-data"><a href="/wiki/S%C3%A9culo_VI" title="Século VI">século VI</a><sup>xuliano</sup></td></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-full-data infobox-data" style="text-align:center"><span class="plainlinks nourlexpansion"><a class="external text" href="http://tools.wmflabs.org/geohack/geohack.php?language=gl&pagename=V%C3%A1ndalos&params=52.5_N_17.5_E_type:landmark"><span class="geo-default"><span class="geo-dms" title="Mapas, fotos e outros datos de 52°30′N 17°30′L"><span class="latitude">52°30′N </span><span class="longitude">17°30′L</span></span></span><span class="geo-multi-punct"> / </span><span class="geo-nondefault"><span class="geo-dec" title="Mapas, fotos e outros datos de 52.5 17.5"><span class="geo"><span class="latitude">52.5, </span><span class="longitude">17.5</span></span></span></span></a></span></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;text-align:right;"><span style="font-size:80%;">[ <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q42211" class="extiw" title="d:Q42211">editar datos en Wikidata</a> ]</span></td></tr></tbody></table> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Heinrich_Leutemann,_Pl%C3%BCnderung_Roms_durch_die_Vandalen_(c._1860%E2%80%931880).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Heinrich_Leutemann%2C_Pl%C3%BCnderung_Roms_durch_die_Vandalen_%28c._1860%E2%80%931880%29.jpg/250px-Heinrich_Leutemann%2C_Pl%C3%BCnderung_Roms_durch_die_Vandalen_%28c._1860%E2%80%931880%29.jpg" decoding="async" width="250" height="313" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Heinrich_Leutemann%2C_Pl%C3%BCnderung_Roms_durch_die_Vandalen_%28c._1860%E2%80%931880%29.jpg/375px-Heinrich_Leutemann%2C_Pl%C3%BCnderung_Roms_durch_die_Vandalen_%28c._1860%E2%80%931880%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9a/Heinrich_Leutemann%2C_Pl%C3%BCnderung_Roms_durch_die_Vandalen_%28c._1860%E2%80%931880%29.jpg/500px-Heinrich_Leutemann%2C_Pl%C3%BCnderung_Roms_durch_die_Vandalen_%28c._1860%E2%80%931880%29.jpg 2x" data-file-width="628" data-file-height="787" /></a><figcaption>A reputación tradicional dos vándalos: unha visión idealizada do saqueo de <a href="/wiki/Roma" title="Roma">Roma</a> en <a href="/wiki/455" title="455">455</a> por <a href="/w/index.php?title=Heinrich_Leutemann&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heinrich Leutemann (a páxina aínda non existe)">Heinrich Leutemann</a>, cara a 1870.</figcaption></figure> <p>Os <b>vándalos</b> foron un pobo de <a href="/wiki/Europa" title="Europa">Europa</a> central, un dos pobos <a href="/wiki/Pobos_indoeuropeos" title="Pobos indoeuropeos">indoeuropeos</a> da familia <a href="/wiki/Pobos_xerm%C3%A1nicos" title="Pobos xermánicos">xermánica</a> que habitaban as rexións ribeiregas do <a href="/wiki/Mar_B%C3%A1ltico" title="Mar Báltico">Báltico</a> (na zona das actuais <a href="/wiki/Alema%C3%B1a" title="Alemaña">Alemaña</a> e <a href="/wiki/Polonia" title="Polonia">Polonia</a>). Os <a href="/w/index.php?title=Lugiones&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lugiones (a páxina aínda non existe)"><i>lugii</i></a> ou vándalos ocupaban o territorio ao oeste do <a href="/wiki/R%C3%ADo_V%C3%ADstula" title="Río Vístula">Vístula</a> e xunto ao <a href="/wiki/R%C3%ADo_Oder" title="Río Oder">Oder</a>, ata o norte de <a href="/wiki/Bohemia" title="Bohemia">Bohemia</a>. A palabra <i>vándalo</i> parece ter un dobre significado e querería dicir «os que cambian» e «os hábiles», mentres que o seu outro nome, <i>lugii</i> ou <i>lugiones</i>, tamén con dobre significado, querería dicir «mentireiros» e «confederados». </p><p>Parece ser que nun principio as tribos dos <i>vandulii</i> (ou vandali) e a dos <i>lugii</i> (ou lugiones), xunto coas dos <a href="/wiki/Silingos" title="Silingos">silingos</a>, <a href="/w/index.php?title=Omanos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Omanos (a páxina aínda non existe)">omanos</a>, buros, <a href="/wiki/Varnos" title="Varnos">varinos</a> (seguramente chamados tamén auarinos), <a href="/w/index.php?title=Didunos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Didunos (a páxina aínda non existe)">didunos</a>, <a href="/w/index.php?title=Helvecones&action=edit&redlink=1" class="new" title="Helvecones (a páxina aínda non existe)">helvecones</a>, arios ou <a href="/w/index.php?title=Charinos&action=edit&redlink=1" class="new" title="Charinos (a páxina aínda non existe)">charinos</a>, manimios (talvez denominación variante de omanos), <a href="/w/index.php?title=Elisios&action=edit&redlink=1" class="new" title="Elisios (a páxina aínda non existe)">elisios</a> e naharvales correspondían a pequenos grupos de orixe similar (aínda que non está claro que todas as citadas fosen da mesma orixe), integrando outra rama do grupo dos <a href="/w/index.php?title=Hermiones&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hermiones (a páxina aínda non existe)">hermiones</a> (unha rama do cal eran os <a href="/wiki/Suevos" title="Suevos">suevos</a> e tribos afíns), formándose despois un gran grupo identificado xeralmente como lugiones, cuxo nome predominaba para designar a todos os pobos compoñentes, incluídos os vándalos. Máis tarde (<a href="/wiki/S%C3%A9culo_II" title="Século II">século II</a>) acabou prevalecendo o nome de vándalos para o conxunto de pobos. Tamén entraron na agrupación dos lugiones, pobos celtas como os <i>osen</i> ou osos e os cotinos. </p><p>Outras posibles terras de orixe dos vándalos en Escandinavia serían <a href="/w/index.php?title=Vendsyssel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vendsyssel (a páxina aínda non existe)">Vendsyssel</a> en <a href="/wiki/Dinamarca" title="Dinamarca">Dinamarca</a> e <a href="/w/index.php?title=Hallingdal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hallingdal (a páxina aínda non existe)">Hallingdal</a> en <a href="/wiki/Noruega" title="Noruega">Noruega</a>.<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span>[</span>1<span>]</span></a></sup> Porén, hoxe en día, a maior parte da <a href="/wiki/Historiograf%C3%ADa" title="Historiografía">historiografía</a> considéraos inseridos na <a href="/w/index.php?title=Cultura_Przeworsk&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cultura Przeworsk (a páxina aínda non existe)">Cultura Przeworsk</a> (celtoxermánica), situada entre os <a href="/wiki/R%C3%ADo_Oder" title="Río Oder">ríos Oder</a> e o <a href="/wiki/R%C3%ADo_V%C3%ADstula" title="Río Vístula">Vístula</a> (<a href="/wiki/Polonia" title="Polonia">Polonia</a>).<sup id="cite_ref-:1_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-2"><span>[</span>2<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span>[</span>3<span>]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Denominación"><span id="Denominaci.C3.B3n"></span>Denominación</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=1" title="Editar a sección: «Denominación»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=1" title="Editar o código fonte da sección: Denominación"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>O <a href="/wiki/Etn%C3%B3nimo" title="Etnónimo">etnónimo</a> está testemuñado como <i>Wandali</i> e <i>Wendilenses</i> por <a href="/wiki/Saxo_Grammaticus" title="Saxo Grammaticus">Saxo</a>, como <i>Vendill</i> en <a href="/wiki/Lingua_n%C3%B3rdica_antiga" title="Lingua nórdica antiga">nórdico antigo</a> e como <i>Wend(e)las</i> en <a href="/wiki/Ingl%C3%A9s_antigo" title="Inglés antigo">inglés antigo</a>, sendo tódalas formas derivadas dunha outra forma <a href="/wiki/Lingua_protoxerm%C3%A1nica" title="Lingua protoxermánica">protoxermánica</a> reconstruída como <i>*Wanđilaz</i>.<sup id="cite_ref-:3_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-:3-4"><span>[</span>4<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span>[</span>5<span>]</span></a></sup> </p><p>Porén, a <a href="/wiki/Etimolox%C3%ADa" title="Etimoloxía">etimoloxía</a> do nome segue sen estar clara. así, segundo o lingüista <a href="/w/index.php?title=Vladimir_Orel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vladimir Orel (a páxina aínda non existe)">Vladimir Orel</a>, pode derivar do adxectivo protoxermánico <i>*wanđaz</i> ("xiro, retorto"), derivado do verbo <i>*wenđanan</i> (ou <i>*winđanan</i>), que significa "enrolar".<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span>[</span>6<span>]</span></a></sup> Alternativamente, puido derivar dunha raíz <i>*wanđ-</i>, que significa "auga", baseándose na idea de que a tribo estaba orixinalmente situada preto do <a href="/wiki/Fiorde" title="Fiorde">fiorde</a> do <a href="/w/index.php?title=Limfjord&action=edit&redlink=1" class="new" title="Limfjord (a páxina aínda non existe)">Limfjord</a> (un entrante marítimo en <a href="/wiki/Dinamarca" title="Dinamarca">Dinamarca</a>).<sup id="cite_ref-:3_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-:3-4"><span>[</span>4<span>]</span></a></sup> O talo tamén se pode atopar no <a href="/wiki/Antigo_alto_alem%C3%A1n" title="Antigo alto alemán">alto alemán antigo</a> <i>wentilsēo</i> e no <a href="/wiki/Ingl%C3%A9s_antigo" title="Inglés antigo">inglés antigo</a> <i>wendelsǣ</i>, ámbolos dous significando literalmente "mar vándalo" e designando o <a href="/wiki/Mar_Mediterr%C3%A1neo" title="Mar Mediterráneo">mar Mediterráneo</a>.<sup id="cite_ref-:3_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-:3-4"><span>[</span>4<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span>[</span>7<span>]</span></a></sup> </p><p>Algúns autores medievais equipararon dous etnónimos clásicos, "vándalos" e <i><a href="/w/index.php?title=V%C3%A9netos_do_V%C3%ADstula&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vénetos do Vístula (a páxina aínda non existe)">veneti</a></i>, e a´mbolos dous foron incseridos entre os <a href="/w/index.php?title=Eslavos_occidentais&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eslavos occidentais (a páxina aínda non existe)">eslavos occidentais</a>, o que leva ao termo <i>wends</i>, que se utilizou para varios grupos de fala <a href="/wiki/Linguas_eslavas" title="Linguas eslavas">eslava</a> e aínda se usa para os <a href="/wiki/Pobo_sorbio" title="Pobo sorbio">lusacianos</a>. Porén, os estudosos modernos derivan "Wend" de "Veneti", mais non os equiparan aos Veneti e aos vándalos.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span>[</span>8<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span>[</span>9<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span>[</span>10<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span>[</span>11<span>]</span></a></sup> </p><p>O nome dos vándalos estivo relacionado co de <a href="/w/index.php?title=Vendel,_Suecia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vendel, Suecia (a páxina aínda non existe)">Vendel</a>, o nome dunha provincia de <a href="/wiki/Uppland" title="Uppland">Uppland</a>, actual Suecia, que tamén está presente na denominada "<a href="/wiki/Era_de_Vendel" title="Era de Vendel">Era de Vendel</a>" (550-793) correspondente tamén dende a <a href="/w/index.php?title=Idade_do_Ferro_xerm%C3%A1nica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Idade do Ferro xermánica (a páxina aínda non existe)">Idade do Ferro xermánica</a> até a <a href="/wiki/Era_viquinga" title="Era viquinga">Idade ou Era Viquinga</a>. A tense por limitada ou escasa no mellor dos casos e, máis plausiblemente, o resultado do azar, aínda que Escandinavia considérase o lugar de orixe dos vándalos antes do <a href="/wiki/Invasi%C3%B3ns_b%C3%A1rbaras" title="Invasións bárbaras">Período das Grandes Migracións</a> e mantería o seu nome tribal como <a href="/wiki/Toponimia" title="Toponimia">topónimo</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Clasificación"><span id="Clasificaci.C3.B3n"></span>Clasificación</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=2" title="Editar a sección: «Clasificación»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=2" title="Editar o código fonte da sección: Clasificación"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Dado que os vándalos migraron fóra da Xermania antiga, os autores romanos antigos non os consideraban xermanos; de igual xeito e, seguramente, polas mesmas razóns, nin os godos, nin os nórdicos (primeiros escandinavos), foron contados entre os xermanos polos romanos.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span>[</span>a<span>]</span></a></sup> Mais, hoxe en día, dado que os vándalos falaban unha lingua xermánica (o antigo vandálico) e pertencían á cultura xermánica primitiva, os eruditos contemporáneos como Heather<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span>[</span>13<span>]</span></a></sup>, Hitchner,<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span>[</span>14<span>]</span></a></sup> Bennet<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span>[</span>15<span>]</span></a></sup> e outros,<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span>[</span>16<span>]</span></a></sup> si os clasifican como pobo xermánico. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=3" title="Editar a sección: «Historia»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=3" title="Editar o código fonte da sección: Historia"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Orixe_dos_vándalos"><span id="Orixe_dos_v.C3.A1ndalos"></span>Orixe dos vándalos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=4" title="Editar a sección: «Orixe dos vándalos»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=4" title="Editar o código fonte da sección: Orixe dos vándalos"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Fontes_clásicas"><span id="Fontes_cl.C3.A1sicas"></span>Fontes clásicas</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=5" title="Editar a sección: «Fontes clásicas»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=5" title="Editar o código fonte da sección: Fontes clásicas"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>O primeiro historiador romano que os mencionou foi <a href="/wiki/Plinio_o_Vello" title="Plinio o Vello">Plinio o Vello</a>, quen os chamou <i>Vandili</i><sup id="cite_ref-:1_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-2"><span>[</span>2<span>]</span></a></sup> e os identifica como un dos cinco grandes grupos dos xermanos e do que formarían parte os <a href="/wiki/Burgundios" title="Burgundios">Burgundiones</a>, <a href="/wiki/Varnos" title="Varnos">Varini</a>, Carini (descoñecidos) e os <a href="/wiki/Godos" title="Godos">Gutones</a>.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span>[</span>17<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-:4_19-0" class="reference"><a href="#cite_note-:4-19"><span>[</span>18<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span>[</span>19<span>]</span></a></sup> Tamén <a href="/wiki/Publio_Cornelio_T%C3%A1cito" title="Publio Cornelio Tácito">Tácito</a> menciona os <i>Vandili</i> pero só unha pasaxe onde menciona lendas sobre as orixes dos pobos xermánicos. Noméaos como un dos grupos que, ás veces, se pensa que é unha das divisións máis antigas destes pobos, xunto cos <a href="/w/index.php?title=Marsios&action=edit&redlink=1" class="new" title="Marsios (a páxina aínda non existe)">Marsios</a>, <i><a href="/w/index.php?title=Gambrivii&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gambrivii (a páxina aínda non existe)">Gambrivii</a></i> e <a href="/wiki/Suevos" title="Suevos">Suevos</a>,<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span>[</span>20<span>]</span></a></sup> pero non indica onde vivían nin que pobos estaban dentro desta categoría. Por outra banda, Tácito e <a href="/wiki/Tolomeo" class="mw-redirect" title="Tolomeo">Ptolomeo</a> si informaron sobre a posición de Varini, Borgoña e Gutones neste período, e estes indicios suxiren que os vándalos neste período vivían entre os ríos <a href="/wiki/R%C3%ADo_Oder" title="Río Oder">Oder</a> e <a href="/wiki/R%C3%ADo_V%C3%ADstula" title="Río Vístula">Vístula</a>.<sup id="cite_ref-:5_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-:5-22"><span>[</span>21<span>]</span></a></sup> </p><p>A seguinte mención nas fontes romanas, por Ptolomeo, é de finais do <a href="/wiki/S%C3%A9culo_II" title="Século II">século II</a> (na época do emperador <a href="/wiki/Marco_Aurelio" title="Marco Aurelio">Marco Aurelio</a> durante as <a href="/w/index.php?title=Guerras_Marcomanas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Guerras Marcomanas (a páxina aínda non existe)">Guerras Marcomanas</a><sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span>[</span>22<span>]</span></a></sup>) na que aparecen divididos en dous grupos: os silingos (Tácito os localiza ao sur dos <a href="/w/index.php?title=Semnones&action=edit&redlink=1" class="new" title="Semnones (a páxina aínda non existe)">Semnones</a>; estes eran suevos que vivían no <a href="/wiki/R%C3%ADo_Elba" title="Río Elba">Elba</a> e que se estendían ata o Oder<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span>[</span>23<span>]</span></a></sup>) e os asdingos. A seguinte mención é do historiador gótico <a href="/wiki/Xordanes" title="Xordanes">Xordanes</a> que sitúa aos vándalos <i>silingi</i> fóra do <a href="/wiki/Imperio_Romano" title="Imperio Romano">Imperio Romano</a>, situados nos actuais <a href="/wiki/Rexi%C3%B3n_dos_Sudetes" title="Rexión dos Sudetes">Sudetes</a>, e os asdingos, dentro do imperio, máis ao leste, no val do <a href="/wiki/R%C3%ADo_Tisza" title="Río Tisza">Tisza</a> (no límite entre os actuais Sudetes, <a href="/wiki/Hungr%C3%ADa" title="Hungría">Hungría</a> e <a href="/wiki/Roman%C3%ADa" title="Romanía">Romanía</a>)<sup id="cite_ref-:1_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-:1-2"><span>[</span>2<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span>[</span>24<span>]</span></a></sup> na provincia da Baixa <a href="/wiki/Pannonia" title="Pannonia">Panonia</a> dende o 332, onde servirían de <a href="/wiki/Foedus" title="Foedus"><i>foederati</i></a> e estarían suxeitos "aos decretos do emperador como súbditos".<sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26"><span>[</span>25<span>]</span></a></sup> Finalmente, os <i>Lacringi,</i> só aparecen nos rexistros do século III.<sup id="cite_ref-:4_19-1" class="reference"><a href="#cite_note-:4-19"><span>[</span>18<span>]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Lugii"><i>Lugii</i></h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=6" title="Editar a sección: «Lugii»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=6" title="Editar o código fonte da sección: Lugii"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Europa_Germanen_50_n_Chr-gl.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Europa_Germanen_50_n_Chr-gl.svg/220px-Europa_Germanen_50_n_Chr-gl.svg.png" decoding="async" width="220" height="153" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Europa_Germanen_50_n_Chr-gl.svg/330px-Europa_Germanen_50_n_Chr-gl.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Europa_Germanen_50_n_Chr-gl.svg/440px-Europa_Germanen_50_n_Chr-gl.svg.png 2x" data-file-width="1004" data-file-height="699" /></a><figcaption>Tribos de Europa Central a mediados do <a href="/wiki/S%C3%A9culo_I" title="Século I">século I d.C.</a> Os <a class="mw-selflink selflink">vándalos</a>/Lugii están representados en verde, na zona da moderna <a href="/wiki/Polonia" title="Polonia">Polonia</a></figcaption></figure> <p>Hai un certo misterio sobre a existencia dos <i>lugii</i> como antecesores ou como parte dos vándalos. Hoxe en día. a convención é que os <i>lugii</i>, que foron mencionados nas primeiras fontes clásicas sobre a mesma rexión, é probable que fosen os mesmos pobos que os vándalos.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span>[</span>26<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span>[</span>27<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span>[</span>28<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-:6_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-:6-30"><span>[</span>29<span>]</span></a></sup> Así, os <i>lugii</i> foron mencionados por Estrabón, Tácito e Ptolomeo como un gran grupo de tribos entre o Vístula e o Oder e, mentres, Estrabón e Ptolomeo non mencionan en absoluto aos vándalos, só aos <i>lugii</i>, Tácito menciónaos nunha pasaxe sobre a ascendencia dos pobos xermánicos sen dicir onde vivían; finalmente, Plinio o Vello, menciona aos vándalos pero non aos <i>lugii</i>.<sup id="cite_ref-:5_22-1" class="reference"><a href="#cite_note-:5-22"><span>[</span>21<span>]</span></a></sup> </p><p>Modernamente, Walter Pohl<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span>[</span>30<span>]</span></a></sup> e Walter Goffart<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span>[</span>31<span>]</span></a></sup> sinalaron que Ptolomeo parece distinguir os <i>silingi</i> dos <i>lugii</i>, e no século II os asdingos, cando aparecen nas fontes romanas, tamén se distinguen dos <i>lugii</i>. <a href="/wiki/Herwig_Wolfram" title="Herwig Wolfram">Herwig Wolfram</a> sinala que: "Con toda probabilidade, os <i>lugii</i> e os vándalos eran unha comunidade cultual que vivía na mesma rexión do Oder en <a href="/wiki/Silesia" title="Silesia">Silesia</a>, que estivo primeiro baixo a dominación celta e despois baixo a dominación xermánica".<sup id="cite_ref-:6_30-1" class="reference"><a href="#cite_note-:6-30"><span>[</span>29<span>]</span></a></sup> Isto pode explicar o diferenciación entre os <i>lugii</i>, como antecesores célticos e os seus sucesores máis xermánicos, os vándalos. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Contacto_cos_romanos_(século_I)"><span id="Contacto_cos_romanos_.28s.C3.A9culo_I.29"></span>Contacto cos romanos (século I)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=7" title="Editar a sección: «Contacto cos romanos (século I)»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=7" title="Editar o código fonte da sección: Contacto cos romanos (século I)"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>A chegada dos <a href="/wiki/Godos" title="Godos">godos</a> obrigounos a desprazárense cara ao sur e a asentárense nas ribeiras do <a href="/wiki/Mar_Negro" title="Mar Negro">Mar Negro</a>, sendo, xa que logo, veciños e, en ocasións, aliados dos godos. </p><p>Durante o <a href="/wiki/S%C3%A9culo_I" title="Século I">século I</a>, as tribos do grupo dos lugiones ou <i>lugii</i> (incluíndo entre elas ás tribos da rama dos vándalos) estiveron en guerra frecuente cos suevos e os <a href="/wiki/Quadi" title="Quadi">cuados</a>, contando ocasionalmente coa alianza doutras tribos, especialmente os <a href="/wiki/Hermunduros" title="Hermunduros">hermunduros</a>. A mediados de século derrocaron a un rei dos suevos, e no <a href="/wiki/84" title="84">84</a> someteron temporalmente aos cuados. Durante parte deste século e no seguinte, fundíronse as diversas tribos de lugiones e deron orixe a un grupo maior coñecido por vándalos. </p><p>En tempos das <a href="/w/index.php?title=Guerras_Marcomanas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Guerras Marcomanas (a páxina aínda non existe)">Guerras Marcomanas</a> xa predomina a denominación de vándalos e aparecen divididos en varios grupos: os <a href="/wiki/Silingos" title="Silingos">silingos</a>, os <i><a href="/w/index.php?title=Lacringi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lacringi (a páxina aínda non existe)">lacringi</a></i> e os <a href="/wiki/Asdingos" title="Asdingos">victovales</a>, estes últimos gobernados pola liñaxe dos Astingos, <a href="/wiki/Asdingos" title="Asdingos">Asdingos</a><sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span>[</span>32<span>]</span></a></sup> ou Hasdingos, e cuxo nome evocaba a súa longa cabeleira. Xunto aos <a href="/wiki/Longobardos" title="Longobardos">longobardos</a>, os <i>lacringi</i> e os victovales ou victofalios cruzaron o <a href="/wiki/R%C3%ADo_Danubio" title="Río Danubio">Danubio</a> cara ao <a href="/wiki/167" title="167">167</a> e pediron establecerse en <a href="/wiki/Pannonia" title="Pannonia">Panonia</a>. Mais. os asdingos ou victovales, dirixidos por <a href="/w/index.php?title=Rao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rao (a páxina aínda non existe)">Rao</a> e <a href="/w/index.php?title=Rapto&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rapto (a páxina aínda non existe)">Rapto</a> (cuxos nomes son traducidos como «tubo» e «viga»), non foron admitidos en Panonia (onde si se estableceron longobardos e <i>lacringi</i> ) polo que avanzaron cara ao 171 en dirección á parte media dos <a href="/wiki/Montes_C%C3%A1rpatos" title="Montes Cárpatos">Cárpatos</a> e, de acordo cos romanos, instaláronse na fronteira setentrional de <a href="/wiki/Dacia" title="Dacia">Dacia</a>.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span>[</span>33<span>]</span></a></sup> Máis tarde apropiáronse da Dacia Occidental. Ao parecer, os vándalos quedaron divididos unicamente en asdingos (ou victovales) e silingos, desaparecendo -mesturada entre ambos os grupos e cos longobardos- a tribo dos <i>lacringi</i> durante o <a href="/wiki/S%C3%A9culo_III" title="Século III">século III</a>. </p><p>A partir do 275, os asdingos enfrontáronse aos godos pola posesión do <a href="/wiki/Banato_(rexi%C3%B3n_hist%C3%B3rica)" title="Banato (rexión histórica)">Banato</a> (abandonado por Roma), mentres que os silingos, seguramente baixo presión dos godos, abandonaron os seus asentamentos en <a href="/wiki/Silesia" title="Silesia">Silesia</a> e emigraron xunto aos <a href="/wiki/Burgundios" title="Burgundios">burgundios</a> para acabar establecéndose na zona do <a href="/wiki/R%C3%ADo_Main" title="Río Main">Main</a> ou <a href="/wiki/R%C3%ADo_Main" title="Río Main">Meno</a>. Os seus ataques a <a href="/wiki/Recia_(provincia_romana)" title="Recia (provincia romana)">Recia</a> foron rexeitados por <a href="/wiki/Probo" title="Probo">Probo</a>. O rei asdingo <a href="/wiki/Visumaro" title="Visumaro">Wisumarh</a> (<a href="/wiki/Visumaro" title="Visumaro">Visumaro</a>) combateu contra os <a href="/wiki/Godos" title="Godos">godos</a> procedentes do leste ao mando de <a href="/wiki/Xeberico" title="Xeberico">Xeberico</a>, que atacaron os seus territorios. Wisumarh morreu en loita contra os godos, e os integrantes das tribos de vándalos que non quixeron someterse aos godos, tiveron que pasar a territorio imperial, establecéndose en <a href="/wiki/Pannonia" title="Pannonia">Panonia</a>, onde tamén se asentaron os cuados. A principios do <a href="/wiki/S%C3%A9culo_V" title="Século V">século V</a> abandonaran Panonia (como tamén os cuados) e uníronse aos <a href="/wiki/Suevos" title="Suevos">suevos</a> e <a href="/wiki/Alanos" title="Alanos">alanos</a> para invadiren as Galias. Nas primeiras loitas do ano <a href="/wiki/406" title="406">406</a> morreu o rei <a href="/wiki/Godexisilo" title="Godexisilo">Godexiselo</a> (<a href="/wiki/Godexisilo" title="Godexisilo">Godexisilo</a>). Poucos anos despois, os dous grupos vándalos acabaron fusionados. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Invasión_do_Imperio_romano_(406-429)"><span id="Invasi.C3.B3n_do_Imperio_romano_.28406-429.29"></span>Invasión do Imperio romano (406-429)</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=8" title="Editar a sección: «Invasión do Imperio romano (406-429)»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=8" title="Editar o código fonte da sección: Invasión do Imperio romano (406-429)"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Iberia_409-429_es.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Iberia_409-429_es.svg/220px-Iberia_409-429_es.svg.png" decoding="async" width="220" height="181" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Iberia_409-429_es.svg/330px-Iberia_409-429_es.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Iberia_409-429_es.svg/440px-Iberia_409-429_es.svg.png 2x" data-file-width="924" data-file-height="762" /></a><figcaption>Os vándalos na Península Ibérica no <a href="/wiki/S%C3%A9culo_V" title="Século V">século V</a>.</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ocupación_e_repartimento_de_Hispania_(409-418)"><span id="Ocupaci.C3.B3n_e_repartimento_de_Hispania_.28409-418.29"></span>Ocupación e repartimento de Hispania (409-418)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=9" title="Editar a sección: «Ocupación e repartimento de Hispania (409-418)»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=9" title="Editar o código fonte da sección: Ocupación e repartimento de Hispania (409-418)"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>O 13 de outubro de 409, cruzaron os <a href="/wiki/Pireneos" title="Pireneos">Pireneos</a> para entrar na <a href="/wiki/Pen%C3%ADnsula_Ib%C3%A9rica" title="Península Ibérica">Península Ibérica</a>. Alí, os asdingos recibiron terras dos romanos, como <i><a href="/wiki/Foedus" title="Foedus">foederati</a></i>, na zona oriental da <a href="/wiki/Gallaecia" title="Gallaecia">Gallaecia</a> (noroeste) e os silingos na <a href="/wiki/B%C3%A9tica" title="Bética">Bética</a> (sur), mentres que os alanos conseguiron terras na <a href="/wiki/Lusitania" title="Lusitania">Lusitania</a> (oeste) e na <a href="/wiki/Cartaxinense" title="Cartaxinense">Cartaxinense</a>,<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span>[</span>34<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span>[</span>b<span>]</span></a></sup> mentres os suevos controlaron gran parte da zona atlántica da <a href="/wiki/Gallaecia" title="Gallaecia">Gallaecia</a>. </p><p>Os visigodos, que invadiron Hispania por orde dos romanos, antes de recibir terras en <a href="/wiki/Septimania" title="Septimania">Septimania</a> (sur de Francia), enfrontáronse e esmagaron aos vándalos silingos no 417 e aos alanos no 418, matando ao rei alano occidental <a href="/wiki/Ataces" title="Ataces">Attaces</a>.<sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span>[</span>36<span>]</span></a></sup> O resto do seu pobo e os restos dos silingos, que case foron exterminados, achegáronse, posteriormente, ao rei vándalo <a href="/wiki/Gunderico" title="Gunderico">Gunderico</a> para que aceptase a coroa alana e, este, pasou a se denominar <i>Rex Vandalorum et Alanorum</i> ("Rei dos vándalos e dos alanos"), título que mantiveron os reis vándalos posteriores no norte de África. </p><p>No 419, os vándalos asdingos foron derrotados por unha coalición conxunta romano-sueva e Gunderico fuxiu á Bética, onde tamén foi proclamado rei dos vándalos silingos.<sup id="cite_ref-39" class="reference"><a href="#cite_note-39"><span>[</span>37<span>]</span></a></sup> No 422, Gunderico derrotou de forma decisiva a coalición romano-suevo-gótica dirixida polo <a href="/wiki/Patricio" title="Patricio">patricio</a> romano <a href="/wiki/Castino" title="Castino">Castino</a> na <a href="/w/index.php?title=Batalla_de_Tarraco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Batalla de Tarraco (a páxina aínda non existe)">batalla de Tarraco</a>.<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40"><span>[</span>38<span>]</span></a></sup><sup id="cite_ref-:2_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-:2-41"><span>[</span>39<span>]</span></a></sup> É probable que moitas tropas romanas e góticas desertasen xunto a Gunderico despois da batalla.<sup id="cite_ref-:2_41-1" class="reference"><a href="#cite_note-:2-41"><span>[</span>39<span>]</span></a></sup> No <a href="/wiki/426" title="426">426</a> tomaron a cidade de <a href="/wiki/Sevilla" title="Sevilla">Híspalis</a> (actual <a href="/wiki/Sevilla" title="Sevilla">Sevilla</a>) con <a href="/wiki/Gunderico" title="Gunderico">Gunderico</a> ao mando.<sup id="cite_ref-:2_41-2" class="reference"><a href="#cite_note-:2-41"><span>[</span>39<span>]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="A_formación_e_apoxeo_do_reino_vándalo:_o_reinado_de_Xenserico"><span id="A_formaci.C3.B3n_e_apoxeo_do_reino_v.C3.A1ndalo:_o_reinado_de_Xenserico"></span>A formación e apoxeo do reino vándalo: o reinado de Xenserico</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=10" title="Editar a sección: «A formación e apoxeo do reino vándalo: o reinado de Xenserico»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=10" title="Editar o código fonte da sección: A formación e apoxeo do reino vándalo: o reinado de Xenserico"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Vandals_455.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Vandals_455.jpg/250px-Vandals_455.jpg" decoding="async" width="250" height="175" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Vandals_455.jpg/375px-Vandals_455.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Vandals_455.jpg/500px-Vandals_455.jpg 2x" data-file-width="1575" data-file-height="1104" /></a><figcaption>O reino vándalo no ano <a href="/wiki/455" title="455">455</a>.</figcaption></figure><div class="detail principal"> <dl><dd><span><span><i>Artigo principal</i><i>:</i> <a href="/wiki/Reino_v%C3%A1ndalo" class="mw-redirect" title="Reino vándalo">Reino vándalo</a>.</span></span></dd></dl></div><p>Na primavera de <a href="/wiki/429" title="429">429</a>, os vándalos, liderados polo seu rei <a href="/wiki/Xenserico" title="Xenserico">Xenserico</a>, decidiron pasar a <a href="/wiki/%C3%81frica" title="África">África</a> co fin de facerse coas mellores zonas agrícolas do Imperio. Para iso lograron barcos cos cales cruzaron o Estreito e chegaron a <a href="/wiki/T%C3%A1nxer" title="Tánxer">Tánxer</a> e <a href="/wiki/Ceuta" title="Ceuta">Ceuta</a>. Logo desprazáronse ao leste, facéndose, tras algúns anos de loita, co control da África romana e, xa que logo, as fontes de produción da maior rexión cerealeira do vello imperio, que en diante tivo que comprar o grande aos vándalos, ademais de soportar as súas razzias piratas no Mediterráneo Occidental incluíndo, nestas, a cidade de Roma,<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span>[</span>40<span>]</span></a></sup> e a derrota da frota imperial de <a href="/wiki/Maioriano" title="Maioriano">Maiorano</a> en Portus Illicitanus no 460.<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span>[</span>41<span>]</span></a></sup> Para iso contaban co gran porto de <a href="/wiki/Cartago" title="Cartago">Cartago</a> e coa frota imperial nel apresada. Sobre a base desta última, Xenserico conseguiu apoderarse de bases marítimas de gran valor estratéxico para controlar o comercio marítimo do Mediterráneo occidental: as <a href="/wiki/Illas_Baleares" title="Illas Baleares">Illas Baleares</a>, <a href="/wiki/C%C3%B3rsega" title="Córsega">Córsega</a>, <a href="/wiki/Sarde%C3%B1a" title="Sardeña">Sardeña</a> e <a href="/wiki/Sicilia" title="Sicilia">Sicilia</a>. </p><p>Con todo, o dominio vándalo do norte de África duraría só algo máis dun século e caracterizouse por un progresivo debilitamento militar do exército vándalo, unha grande incapacidade dos seus reis e aristocracia cortesá para atopar un modus vivendi aceptábel cos grupos dirixentes romanos e pola paulatina vida á parte de amplos territorios do interior, máis periféricos e montañeses, onde foron consolidándose embrións de Estados baixo o liderado de xefes tribais <a href="/wiki/B%C3%A9rberes" title="Bérberes">bérberes</a> máis ou menos romanizados e cristianizados. A política da monarquía vándala foi fundamentalmente defensiva contra todos os seus máis inmediatos inimigos: a propia nobreza bárbara e a aristocracia provincial romana. Un labor de desatención social e descabezamento político que á forza habería de afectar ás mesmas estruturas administrativas herdadas do Imperio, o que ocasionaría a súa definitiva ruína. A causa profunda de devandita ruína non sería outra que a mesma base do poder dos reis vándalos, o exército, e as esixencias do mesmo. </p><p>Xenserico (428-477), o auténtico fundador do Reino vándalo, puxo as bases do apoxeo do mesmo, pero tamén as da súa futura decadencia. O cénit do seu reinado e do poderío vándalo en África e o Mediterráneo constituír a paz perpetua conseguida con <a href="/wiki/Constantinopla" title="Constantinopla">Constantinopla</a> no verán do 474, en virtude da cal recoñecíanse a súa soberanía sobre as provincias norteafricanas, as Baleares, Sicilia, Córsega e Sardeña. Porén, desde os primeiros momentos da invasión (429-430) Xenserico golpeou á importante nobreza senatorial e aristocracia urbana norteafricanas, así como aos seus máximos representantes nestes momentos, o episcopado católico, procedendo a numerosas confiscacións de propiedades e entregando algúns dos bens eclesiásticos á rival Igrexa <a href="/wiki/Donatismo" title="Donatismo">donatista</a> e á nova <a href="/wiki/Arianismo" title="Arianismo">Igrexa ariana</a> oficial. Tampouco puido destruír as bases sociais da <a href="/wiki/Igrexa_cat%C3%B3lica" title="Igrexa católica">Igrexa católica</a>, que se converteu así nun núcleo de permanente oposición política e ideolóxica ao poder vándalo. Respecto do seu propio pobo, Xenserico realizou no 442 unha sanguenta purga nas filas da nobreza vándalo-alana. Como consecuencia diso, dita nobreza practicamente deixou de existir, destruíndose así o fortalecemento da mesma, consecuencia do asentamento e repartición de terras. No seu lugar Xenserico tratou de pór en pé unha nobreza de servizo adicta á súa persoa e á súa familia. Elemento importante de devandita nobreza de servizo sería o clero ariano, favorecido con cuantiosas doazóns e recrutado entre bárbaros e romanos. </p><p>Co fin de eliminar posíbeis disensións no seo da súa familia e liñaxe por cuestión da sucesión real, suprimindo así tamén calquera papel da nobreza na mesma, Xenserico creou un estraño sistema de sucesión, talvez a imitación do que puidese existir nos principados bérberes, denominado seniorato ou «Tanistry», en virtude do cal a realeza transmitíase primeiro entre irmáns por orde de idade e só despois do falecemento do último destes pasábase a unha segunda xeración. Os reinados dos sucesores de Xenserico non fixeron máis que acentuar as contradicións internas da Monarquía, no medio dun debilitamento constante do poder central e a súa falta de substitución por outra alternativa. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="A_decadencia_do_reino_vándalo"><span id="A_decadencia_do_reino_v.C3.A1ndalo"></span>A decadencia do reino vándalo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=11" title="Editar a sección: «A decadencia do reino vándalo»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=11" title="Editar o código fonte da sección: A decadencia do reino vándalo"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>O reinado do seu fillo e sucesor <a href="/wiki/Hunerico" title="Hunerico">Hunerico</a> (477-484) supuxo un paso máis na tentativa de fortalecer o poder real, destruíndo toda xerarquía sociopolítica alternativa. O seu intento de establecer un sistema de sucesión patrilineal chocou coa oposición de boa parte da nobreza de servizo e da súa propia familia, co resultado de sanguentas purgas. O que dita oposición buscase apoio na Igrexa católica supuxo que Hunerico iniciase no 483 unha activa política de represión e persecución da mesma, que culminou na reunión en febreiro do 484 dunha conferencia de bispos arianos e católicos en Cartago, na que o rei ordenou a conversión forzosa ao arianismo. A morte de Hunerico no medio dunha gran fame negra testemuñou o comezo dunha crise no sistema fiscal do Reino vándalo, que habería de serlle fatal. </p><p><a href="/wiki/Guntamundo" title="Guntamundo">Guntamundo</a> (484-496) trataría inutilmente de buscar boas relacións coa antes perseguida Igrexa católica para impedir a extensión do poder dos principados bérberes, e como lexitimación do Reino vándalo fronte a un imperio <a href="/wiki/Imperio_Bizantino" title="Imperio Bizantino">constantinopolitano</a> que coa política relixiosa do emperador <a href="/wiki/Zen%C3%B3n_(emperador)" title="Zenón (emperador)">Zenón</a> rompera co Catolicismo occidental. </p><p>Con todo, o reinado do seu irmán e sucesor <a href="/wiki/Trasamundo" title="Trasamundo">Trasamundo</a> (496-523) sería unha síntese dos dous precedentes, claro síntoma do fracaso de ambos. A falta de apoios internos, Trasamundo buscaría sobre todo alianzas externas con <a href="/wiki/Bizancio" title="Bizancio">Bizancio</a> e o poderoso <a href="/wiki/Teodorico_o_Grande" title="Teodorico o Grande">Teodorico</a>, casando coa irmá deste, <a href="/wiki/Amalafrida" title="Amalafrida">Amalafrida</a>. </p><p>A crise política do final do reinado do ostrogodo incitou ao seu sucesor e sobriño <a href="/wiki/Hilderico" title="Hilderico">Hilderico</a> (523-530) a buscar, custase o que custar, o apoio do emperador <a href="/wiki/Xustiniano_I" title="Xustiniano I">Xustiniano</a>. Así, converteuse no monarca vándalo máis tolerante coa Igrexa católica africana e para facer as paces con ela, devolveulles as súas posesións e concedeu liberdade relixiosa favorecendo que os sínodods relixiosos se celebrasen de novo, no norte de África. Dado que tiña pouco interese nas cuestións bélica, estas quedaron baixo o control dun membro da familia, <a href="/w/index.php?title=Hoamer&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoamer (a páxina aínda non existe)">Hoamer</a>. Mais cando este foi derrotado polos <a href="/wiki/B%C3%A9rberes" title="Bérberes">bérberes</a>, o bando ariano dentro da familia real, liderou unha revolta na que se pretendía reinsturar o arianismo nacional e conseguiron que, <a href="/wiki/Xelimero" title="Xelimero">Xelimero</a> (530-534) o seu curmán, se convertese en rei. Daquela, Hoamer, e os seus familiares foron encarcerados.<sup id="cite_ref-:0_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-44"><span>[</span>42<span>]</span></a></sup> </p><p>Porén, un intento de crear unha segunda Monarquía vándala carecía de futuro. A seguir, o emperador bizantino Xustiniano declarou a guerra coa intención de restaurar a Hilderico no trono, pero este foi asasinado no 533, por orde de Xelimero.<sup id="cite_ref-:0_44-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-44"><span>[</span>42<span>]</span></a></sup> Así, mentres unha expedición bizantina estaba en camiño, unha gran parte do exército e armada vándalos dirixidos por <a href="/w/index.php?title=Tzazo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tzazo (a páxina aínda non existe)">Tzazo</a>, irmán de Xelimero, dirixíase a <a href="/wiki/Sarde%C3%B1a" title="Sardeña">Sardeña</a> para facer fronte a unha rebelión, polo que os exércitos bizantinos duns 15.000 homes, liderados por <a href="/wiki/Belisario" title="Belisario">Belisario</a> puideron desembarcar sen oposición a apenas 15 quilómetros de Cartago. Xelimero armou, rapidamente, un exército<sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span>[</span>43<span>]</span></a></sup> e se enfrontou a Belisario na <a href="/w/index.php?title=Batalla_de_Ad_Decimum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Batalla de Ad Decimum (a páxina aínda non existe)">batalla de Ad Decimum</a>. Os vándalos estaban a piques de gañar a batalla cando caeron <a href="/w/index.php?title=Ammatas&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ammatas (a páxina aínda non existe)">Ammatas</a>, o irman de Xelimero, e o seu sobriño Xibamundo. Ao ver isto, Xelimero, tratou de fuxir e mentres o resto dos vándalos loitaban pola súa supervivencia, Belisario tomou Cartago.<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span>[</span>44<span>]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lista_de_reis_vándalos_(Asdingos)"><span id="Lista_de_reis_v.C3.A1ndalos_.28Asdingos.29"></span>Lista de reis vándalos (Asdingos)</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=12" title="Editar a sección: «Lista de reis vándalos (Asdingos)»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=12" title="Editar o código fonte da sección: Lista de reis vándalos (Asdingos)"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol><li><a href="/wiki/Visumaro" title="Visumaro">Visumaro</a> (<i>Wisumarh</i>): <a href="/wiki/S%C3%A9culo_III" title="Século III">Século III</a>. Coetáneo do rei <a href="/wiki/Visigodos" title="Visigodos">visigodo</a> <a href="/wiki/Xeberico" title="Xeberico">Xeberico</a>.</li> <li><a href="/wiki/Godexisilo" title="Godexisilo">Godexisilo</a> (<i>Godegisel</i>): (¿? – <a href="/wiki/406" title="406">406</a>).</li> <li><a href="/wiki/Gunderico" title="Gunderico">Gunderico</a> (<i>Gundaric/Gundioc</i>): (<a href="/wiki/407" title="407">407</a>-<a href="/wiki/428" title="428">428</a>) Unión dos Silingos en <a href="/wiki/417" title="417">417</a>.</li> <li><a href="/wiki/Xenserico" title="Xenserico">Xenserico</a>: (<a href="/wiki/428" title="428">428</a>-<a href="/wiki/477" title="477">477</a>).</li> <li><a href="/wiki/Hunerico" title="Hunerico">Hunerico</a>: (<a href="/wiki/477" title="477">477</a>-<a href="/wiki/484" title="484">484</a>).</li> <li><a href="/wiki/Guntamundo" title="Guntamundo">Guntamundo</a> (<i>Gunthamud</i>): (<a href="/wiki/484" title="484">484</a>-<a href="/wiki/496" title="496">496</a>).</li> <li><a href="/wiki/Trasamundo" title="Trasamundo">Trasamundo</a>: (<a href="/wiki/496" title="496">496</a>-<a href="/wiki/523" title="523">523</a>).</li> <li><a href="/wiki/Hilderico" title="Hilderico">Hilderico</a>: (<a href="/wiki/523" title="523">523</a>-<a href="/wiki/530" title="530">530</a>).</li> <li><a href="/wiki/Xelimero" title="Xelimero">Xelimero</a>: (<a href="/wiki/530" title="530">530</a>-<a href="/wiki/534" title="534">534</a>).</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lista_de_reis_vándalos_(Silingos)"><span id="Lista_de_reis_v.C3.A1ndalos_.28Silingos.29"></span>Lista de reis vándalos (Silingos)</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=13" title="Editar a sección: «Lista de reis vándalos (Silingos)»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=13" title="Editar o código fonte da sección: Lista de reis vándalos (Silingos)"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol><li><a href="/wiki/Fredebaldo" title="Fredebaldo">Fridibaldo</a>: (¿?-<a href="/wiki/417" title="417">417</a>).</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Notas">Notas</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=14" title="Editar a sección: «Notas»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=14" title="Editar o código fonte da sección: Notas"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="reflist columns references-column-count references-column-count-02" style="-moz-column-count: 02; -webkit-column-count: 02; column-count: 02; list-style-type: lower-alpha;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text">"Os godos, os vándalos e outras tribos xermánicas orientais foron diferenciados dos alemáns... En consonancia con esta clasificación, os escandinavos post-tácitos tampouco se contaban entre os alemáns...".<sup id="cite_ref-FOOTNOTEWolfram19974_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEWolfram19974-12"><span>[</span>12<span>]</span></a></sup></span> </li> <li id="cite_note-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-37">↑</a></span> <span class="reference-text">Porén, Bury apunta que non controlaron a Cartaxinense aínda que si facían expedicións de saqueo<sup id="cite_ref-FOOTNOTEBury1923203_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBury1923203-36"><span>[</span>35<span>]</span></a></sup></span> </li> </ol></div> <dl><dt>Referencias</dt></dl> <div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Ulwencreutz (2013), p. 408.</span> </li> <li id="cite_note-:1-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:1_2-0">2,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:1_2-1">2,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:1_2-2">2,2</a></sup></span> <span class="reference-text">Cosme, 2007, p. 70.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Álvarez Jiménez, 2017, p. 19-20</span> </li> <li id="cite_note-:3-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:3_4-0">4,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:3_4-1">4,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:3_4-2">4,2</a></sup></span> <span class="reference-text">de Vries 1962, pp. 653–654.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">Orel 2003, p. 446</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">Orel 2003, p. 446</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text">Dolzetti Corazza (1986), p. 487.</span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Annales_Alamannici&action=edit&redlink=1" class="new" title="Annales Alamannici (a páxina aínda non existe)">Annales Alamannici</a>, 795 ad</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><i><a href="/w/index.php?title=Gesta_Hammaburgensis_ecclesiae_pontificum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum (a páxina aínda non existe)">Gesta Hammaburgensis ecclesiae pontificum</a></i> por <a href="/w/index.php?title=Ad%C3%A1n_de_Bremen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adán de Bremen (a páxina aínda non existe)">Adán de Bremen</a> 1075 ad</span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text">Lenček, Rado L. (1990). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://journals.lib.washington.edu/index.php/ssj/article/view/3797">"The Terms Wende-Winde, Wendisch-Windisch in the Historiographic Tradition of the Slovene Lands".</a> <i>Slovene Studies</i>. <b>12</b> (2). doi:10.7152/ssj.v12i1.3797. ISSN 0193-1075</span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Steinacher, Roland (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20070119061857/http://homepage.uibk.ac.at/~c61705/DISSERTATION-Volltext.pdf"><i>Studien zur vandalischen Geschichte. Die Gleichsetzung der Ethnonyme Wenden, Slawen und Vandalen vom Mittelalter bis ins 18. Jahrhundert</i></a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_alem%C3%A1" title="Lingua alemá">alemán</a>)</span>. Viena. Arquivado dende <a rel="nofollow" class="external text" href="http://homepage.uibk.ac.at/~c61705/DISSERTATION-Volltext.pdf">o orixinal</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span> o 19 de xaneiro de 2007<span class="reference-accessdate">. Consultado o 13 de agosto de 2024</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.aufirst=Roland&rft.aulast=Steinacher&rft.btitle=Studien+zur+vandalischen+Geschichte.+Die+Gleichsetzung+der+Ethnonyme+Wenden%2C+Slawen+und+Vandalen+vom+Mittelalter+bis+ins+18.+Jahrhundert&rft.date=2002&rft.genre=book&rft.place=Viena&rft_id=http%3A%2F%2Fhomepage.uibk.ac.at%2F~c61705%2FDISSERTATION-Volltext.pdf&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEWolfram19974-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEWolfram19974_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFWolfram1997">Wolfram (1997)</a>, p. 4.</span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Heather, Peter (2012). Hornblower, Simon; Spawforth, Antony; Eidinow, Esther, eds. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/acref/9780199545568.001.0001/acref-9780199545568-e-6693">"The Oxford Classical Dictionary"</a>. <i>oxfordreference.com</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. "(Vándalos: un pobo ou confederación de pobos xermánicos..."). Oxford University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/9780191735257" title="Especial:Fontes bibliográficas/9780191735257">9780191735257</a><span class="reference-accessdate">. Consultado o 18 de agosto de 2024</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.atitle=The+Oxford+Classical+Dictionary&rft.aufirst=Peter&rft.aulast=Heather&rft.date=2012&rft.genre=unknown&rft.isbn=9780191735257&rft.jtitle=oxfordreference.com&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.oxfordreference.com%2Fdisplay%2F10.1093%2Facref%2F9780199545568.001.0001%2Facref-9780199545568-e-6693&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">R. Bruce, Hitchner (2005). Kazhdan, Alexander P., ed. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/acref/9780195046526.001.0001/acref-9780195046526-e-5683">"The Oxford Dictionary of Byzantium"</a>. <i>oxfordreference.com</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. ("Vándalos: (Βανδίλοι), pobo xermánico. Aparecen por primeira vez no 406 cando cruzaron o Rin en compañía dos alanos e suevos e devastaron a Galia durante tres anos..."). Oxford University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/9780195187922" title="Especial:Fontes bibliográficas/9780195187922">9780195187922</a><span class="reference-accessdate">. Consultado o 14 de agosto de 2024</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.atitle=The+Oxford+Dictionary+of+Byzantium&rft.aufirst=Hitchner&rft.aulast=R.+Bruce&rft.date=2005&rft.genre=unknown&rft.isbn=9780195187922&rft.jtitle=oxfordreference.com&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.oxfordreference.com%2Fdisplay%2F10.1093%2Facref%2F9780195046526.001.0001%2Facref-9780195046526-e-5683&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Bennett, Matthew. Holmes, Richard; Singleton, Charles; Jones, Dr Spencer, eds. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/acref/9780198606963.001.0001/acref-9780198606963-e-1325">"The Oxford Companion to Military History"</a>. <i>oxfordreference.com</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. ("Vándalos: foi un pobo xermánico que entrou en contacto co imperio romano durante as guerras marcomanas do emperador Marco Aurelio (166–80)..."). <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/9780191727467" title="Especial:Fontes bibliográficas/9780191727467">9780191727467</a><span class="reference-accessdate">. Consultado o 14 de agosto de 2024</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.atitle=The+Oxford+Companion+to+Military+History&rft.aufirst=Matthew&rft.aulast=Bennett&rft.genre=unknown&rft.isbn=9780191727467&rft.jtitle=oxfordreference.com&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.oxfordreference.com%2Fdisplay%2F10.1093%2Facref%2F9780198606963.001.0001%2Facref-9780198606963-e-1325&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Darvill, Timothy (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.oxfordreference.com/display/10.1093/acref/9780199534043.001.0001/acref-9780199534043-e-4473">"The Concise Oxford Dictionary of Archaeology"</a>. <i>oxfordreference.com</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. ("Vándalos: [CP] Pobos xermánicos, quizais orixinarios da rexión do Báltico, que invadiron a Galia no ano 406 d.C. e ..."). Oxford University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/9780191727139" title="Especial:Fontes bibliográficas/9780191727139">9780191727139</a><span class="reference-accessdate">. Consultado o 14 de agosto de 2024</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.atitle=The+Concise+Oxford+Dictionary+of+Archaeology&rft.aufirst=Timothy&rft.aulast=Darvill&rft.date=2009&rft.genre=unknown&rft.isbn=9780191727139&rft.jtitle=oxfordreference.com&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.oxfordreference.com%2Fdisplay%2F10.1093%2Facref%2F9780199534043.001.0001%2Facref-9780199534043-e-4473&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Plinio o Vello (30 de maio de 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130530161627/http://www.perseus.tufts.edu/hopper/text?doc=Perseus%3Atext%3A1999.02.0137%3Abook%3D4%3Achapter%3D28">"Pliny the Elder, The Natural History, Libro IV, capítulo 28"</a>. <i>perseus.tufts.edu</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. Archived from the original on 30 de maio de 2013<span class="reference-accessdate">. Consultado o 14 de agosto de 2024</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.atitle=Pliny+the+Elder%2C+The+Natural+History%2C+Libro+IV%2C+cap%C3tulo+28&rft.au=Plinio+o+Vello&rft.chron=30+de+maio+de+2013&rft.genre=unknown&rft.jtitle=perseus.tufts.edu&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.perseus.tufts.edu%2Fhopper%2Ftext%3Fdoc%3DPerseus%253Atext%253A1999.02.0137%253Abook%253D4%253Achapter%253D28&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-:4-19"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:4_19-0">18,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:4_19-1">18,1</a></sup></span> <span class="reference-text">Pohl 2010, p.23</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">Musset (1975), pp. 6-7</span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text">Álvarez Jiménez, 2017, p. 19</span> </li> <li id="cite_note-:5-22"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:5_22-0">21,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:5_22-1">21,1</a></sup></span> <span class="reference-text">Berndt 2010, p. 549.</span> </li> <li id="cite_note-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-23">↑</a></span> <span class="reference-text">Goffart 2006, p. 85</span> </li> <li id="cite_note-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-24">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Tácito (1991). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://penelope.uchicago.edu/Thayer/E/Gazetteer/Periods/Roman/_Texts/Ptolemy/2/10.html">"The Geography of Claudius Ptolemy"</a>. <i>penelope.uchicago.edu</i>. Libro II, Capítulo 10: A gran Xermania<span class="reference-accessdate">. Consultado o 14 de agosto de 2024</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.atitle=The+Geography+of+Claudius+Ptolemy&rft.au=T%C3%A1cito&rft.date=1991&rft.genre=unknown&rft.jtitle=penelope.uchicago.edu&rft_id=https%3A%2F%2Fpenelope.uchicago.edu%2FThayer%2FE%2FGazetteer%2FPeriods%2FRoman%2F_Texts%2FPtolemy%2F2%2F10.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-25">↑</a></span> <span class="reference-text">Álvarez Jiménez, 2017, p. 21</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text">Álvarez Jiménez, 2017, p. 21</span> </li> <li id="cite_note-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-27">↑</a></span> <span class="reference-text">Waldman & Mason 2006, p. 498</span> </li> <li id="cite_note-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-28">↑</a></span> <span class="reference-text">Waldman & Mason 2006, pp. 821–825</span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text">Anderson 1997, p. 198</span> </li> <li id="cite_note-:6-30"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:6_30-0">29,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:6_30-1">29,1</a></sup></span> <span class="reference-text">Wolfram 1997, p. 42</span> </li> <li id="cite_note-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-31">↑</a></span> <span class="reference-text">Pohl (2010), p.23</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">Goffart (2006), p. 298, nota 47</span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://egu.xunta.gal/es/busca?palabra=asdingo&busca_opcions=conten&idiomas=none&temas=none&op=Buscar">"asdingo"</a>. <i>egu.xunta.gal</i><span class="reference-accessdate">. Consultado o 7 de agosto de 2024</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.atitle=asdingo&rft.genre=unknown&rft.jtitle=egu.xunta.gal&rft_id=https%3A%2F%2Fegu.xunta.gal%2Fes%2Fbusca%3Fpalabra%3Dasdingo%26busca_opcions%3Dconten%26idiomas%3Dnone%26temas%3Dnone%26op%3DBuscar&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text">Merrills & Miles (2010), p. 27</span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Richardson, John S. (11 de agosto de 2004 [actualización]). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/place/Spain/Romanization">"Spain"</a>. <i>britannica.com</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span><span class="reference-accessdate">. Consultado o 12 de agosto de 2024</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.atitle=Spain&rft.aufirst=John+S.&rft.aulast=Richardson&rft.chron=11+de+agosto+de+2004+%5Bactualizaci%C3%B3n%5D&rft.genre=unknown&rft.jtitle=britannica.com&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.britannica.com%2Fplace%2FSpain%2FRomanization&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBury1923203-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBury1923203_36-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBury1923">Bury (1923)</a>, p. 203.</span> </li> <li id="cite_note-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-38">↑</a></span> <span class="reference-text">Vasconcellos 1913, p. 551</span> </li> <li id="cite_note-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-39">↑</a></span> <span class="reference-text">Waldman & Mason 2006, pp. 821–825</span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text">Jaques 2007c, p. 999</span> </li> <li id="cite_note-:2-41"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:2_41-0">39,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:2_41-1">39,1</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:2_41-2">39,2</a></sup></span> <span class="reference-text">Merrills & Miles 2010, p. 50</span> </li> <li id="cite_note-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-42">↑</a></span> <span class="reference-text">Gibbon (1826), p. 371</span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text">Riera & Roselló (2003), p. 105</span> </li> <li id="cite_note-:0-44"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-:0_44-0">42,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-:0_44-1">42,1</a></sup></span> <span class="reference-text">Bury 1923, p. 131</span> </li> <li id="cite_note-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-45">↑</a></span> <span class="reference-text">Collins 2000, páx. 126</span> </li> <li id="cite_note-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-46">↑</a></span> <span class="reference-text">Bury 1923, pp. 133–135</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Véxase_tamén"><span id="V.C3.A9xase_tam.C3.A9n"></span>Véxase tamén</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=15" title="Editar a sección: «Véxase tamén»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=15" title="Editar o código fonte da sección: Véxase tamén"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table role="presentation" class="mbox-small plainlinks sistersitebox" style="background-color:var(--background-color-neutral-subtle, #f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1);color:inherit"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></td> <td class="mbox-text plainlist"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Portada_galega" class="extiw" title="commons:Portada galega">Wikimedia Commons</a> ten máis contidos multimedia na categoría:  <i><b><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Vandals" class="extiw" title="commons:Category:Vandals">Vándalos</a> <span typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q42211" title="Modificar a ligazón no Wikidata"><img alt="Modificar a ligazón no Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/12px-Arbcom_ru_editing.svg.png" decoding="async" width="12" height="12" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/18px-Arbcom_ru_editing.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/Arbcom_ru_editing.svg/24px-Arbcom_ru_editing.svg.png 2x" data-file-width="600" data-file-height="600" /></a></span></b></i></td></tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bibliografía"><span id="Bibliograf.C3.ADa"></span>Bibliografía</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=16" title="Editar a sección: «Bibliografía»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=16" title="Editar o código fonte da sección: Bibliografía"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite id="CITEREFÁlvarez_Jiménez2017" class="citation book">Álvarez Jiménez, David (2017). <i>El reino pirata de los vándalos</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_castel%C3%A1" title="Lingua castelá">castelán</a>)</span>. Sevilla: EUS-Universidad de Sevilla. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/978-84-472-1851-6" title="Especial:Fontes bibliográficas/978-84-472-1851-6">978-84-472-1851-6</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.aufirst=David&rft.aulast=%C3%81lvarez+Jim%C3%A9nez&rft.btitle=El+reino+pirata+de+los+v%C3%A1ndalos&rft.date=2017&rft.genre=book&rft.isbn=978-84-472-1851-6&rft.place=Sevilla&rft.pub=EUS-Universidad+de+Sevilla&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite id="hab" class="citation book">Anderson, J.G., ed. (1997). <i>Tacitus: Germania</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. Bloomsbury Academic. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/9781853995033" title="Especial:Fontes bibliográficas/9781853995033">9781853995033</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.btitle=Tacitus%3A+Germania&rft.date=1997&rft.genre=book&rft.isbn=9781853995033&rft.pub=Bloomsbury+Academic&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite id="CITEREFBerndt2010" class="citation book">Berndt, Guido M. (2010). "Hidden Tracks: On the Vandal's Paths to an African Kingdom". En Curta, Florin. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.brepolsonline.net/doi/10.1484/M.SEM-EB.3.5097"><i>Neglected Barbarians. Studies in the Early Middle Ages. Vol. 32</i></a> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. Turnhout (Bélxixa): Brepols. pp. 537–569. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/978-2-503-53125-0" title="Especial:Fontes bibliográficas/978-2-503-53125-0">978-2-503-53125-0</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1484%2FM.SEM-EB.3.5097">10.1484/M.SEM-EB.3.5097</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.atitle=Hidden+Tracks%3A+On+the+Vandal%27s+Paths+to+an+African+Kingdom&rft.aufirst=Guido+M.&rft.aulast=Berndt&rft.btitle=Neglected+Barbarians.+Studies+in+the+Early+Middle+Ages.+Vol.+32&rft.date=2010&rft.genre=bookitem&rft.isbn=978-2-503-53125-0&rft.pages=537-569&rft.place=Turnhout+%28B%C3%A9lxixa%29&rft.pub=Brepols&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.brepolsonline.net%2Fdoi%2F10.1484%2FM.SEM-EB.3.5097&rft_id=info%3Adoi%2F10.1484%2FM.SEM-EB.3.5097&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite id="CITEREFBury1923" class="citation book">Bury, John Bagnell (1923). <i>History of the Later Roman Empire, from the Death of Theodosius I to the Death of Justinian (A.D.395 to A.D. 565). Vol. II</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. Londres: Macmillan and Co.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.aufirst=John+Bagnell&rft.aulast=Bury&rft.btitle=History+of+the+Later+Roman+Empire%2C+from+the+Death+of+Theodosius+I+to+the+Death+of+Justinian+%28A.D.395+to+A.D.+565%29.+Vol.+II&rft.date=1923&rft.genre=book&rft.place=Londres&rft.pub=Macmillan+and+Co.&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite id="CITEREFCollins2000" class="citation book">Collins, Roger (2000). "Vandal Africa, 429–533". En Cameron, Averil; Ward-Perkins, Bryan; Whitby, Michael. <i>The Cambridge Ancient History. Vol. XIV Late Antiquity: Empire and Successors, A.D. 425–600.</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. Cambridge: Cambridge University Press.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.atitle=Vandal+Africa%2C+429%93533&rft.aufirst=Roger&rft.aulast=Collins&rft.btitle=The+Cambridge+Ancient+History.+Vol.+XIV+Late+Antiquity%3A+Empire+and+Successors%2C+A.D.+425%93600.&rft.date=2000&rft.genre=bookitem&rft.place=Cambridge&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation journal">Cosme, Pierre (2007). "Les Vandals à l'assaut de Carthage". <i>L'Histoire</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_francesa" title="Lingua francesa">francés</a>)</span> (Les Éditions L’Histoire) (319): 70–75. <a href="/wiki/ISSN" title="ISSN">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0182-2411">0182-2411</a>. <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/oclc/795930714">795930714</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.atitle=Les+Vandals+%C3%A0+l%27assaut+de+Carthage&rft.aufirst=Pierre&rft.aulast=Cosme&rft.date=2007&rft.genre=article&rft.issn=0182-2411&rft.issue=319&rft.jtitle=L%27Histoire&rft.pages=70-75&rft_id=info%3Aoclcnum%2F795930714&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite id="CITEREFDolcetti_Corazza1986" class="citation book">Dolcetti Corazza, Vittoria (1986). <i>Il mare dei Germani</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_italiana" title="Lingua italiana">italiano</a>)</span>. Roma: Accademia Nazionale dei Lincei. <a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//lccn.loc.gov/89101935">89101935</a>. <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/oclc/16077842">16077842</a>. <a href="/wiki/Open_Library" title="Open Library">OL</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//openlibrary.org/books/OL2233529M">2233529M</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.aufirst=Vittoria&rft.aulast=Dolcetti++Corazza&rft.btitle=Il+mare+dei+Germani&rft.date=1986&rft.genre=book&rft.place=Roma&rft.pub=Accademia+Nazionale+dei+Lincei&rft_id=info%3Alccn%2F89101935&rft_id=info%3Aoclcnum%2F16077842&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Gibbon, Edward (1826). <i>The history of the decline and fall of the Roman empire</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_castel%C3%A1" title="Lingua castelá">castelán</a>)</span> <b>III</b>. Londres: Collins & Hanney.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.aufirst=Edward&rft.aulast=Gibbon&rft.btitle=The+history+of+the+decline+and+fall+of+the+Roman+empire&rft.date=1826&rft.genre=book&rft.place=Londres&rft.pub=Collins+%26+Hanney&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite id="CITEREFGoffart2006" class="citation book">Goffart, Walter (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/barbariantidesmi0000goff"><i>Barbarian Tides: The Migration Age and the Later Roman Empire</i></a> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. Philadelphia: University of Pennsylvania Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/9780812239393" title="Especial:Fontes bibliográficas/9780812239393">9780812239393</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.aufirst=Walter&rft.aulast=Goffart&rft.btitle=Barbarian+Tides%3A+The+Migration+Age+and+the+Later+Roman+Empire&rft.date=2006&rft.genre=book&rft.isbn=9780812239393&rft.place=Philadelphia&rft.pub=University+of+Pennsylvania+Press&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fbarbariantidesmi0000goff&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Merrills, Andrew H. (2004). <i>Vandals, Romans and Berbers: New Perspectives on Late Antique North Africa</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. Londres: Ashgate Publishing,. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/9780754641452" title="Especial:Fontes bibliográficas/9780754641452">9780754641452</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.aufirst=Andrew+H.&rft.aulast=Merrills&rft.btitle=Vandals%2C+Romans+and+Berbers%3A+New+Perspectives+on+Late+Antique+North+Africa&rft.date=2004&rft.genre=book&rft.isbn=9780754641452&rft.place=Londres&rft.pub=Ashgate+Publishing%2C&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Merrills, Andrew; Miles, Richard (2010). <i>The Vandals</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. Chichester, West Sussex: Wiley-Blackwell. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/978-1-4051-6068-1" title="Especial:Fontes bibliográficas/978-1-4051-6068-1">978-1-4051-6068-1</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.au=Miles%2C+Richard&rft.aufirst=Andrew&rft.aulast=Merrills&rft.btitle=The+Vandals&rft.date=2010&rft.genre=book&rft.isbn=978-1-4051-6068-1&rft.place=Chichester%2C+West+Sussex&rft.pub=Wiley-Blackwell&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite id="CITEREFMontanelliGervaso2002" class="citation book">Montanelli, Indro; Gervaso, Roberto (2002). <i>Historia de la Edad Media</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_castel%C3%A1" title="Lingua castelá">castelán</a>)</span>. Barcelona: Random House Mondadori. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/84-9759-121-6" title="Especial:Fontes bibliográficas/84-9759-121-6">84-9759-121-6</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.au=Gervaso%2C+Roberto&rft.aufirst=Indro&rft.aulast=Montanelli&rft.btitle=Historia+de+la+Edad+Media&rft.date=2002&rft.genre=book&rft.isbn=84-9759-121-6&rft.place=Barcelona&rft.pub=Random+House+Mondadori&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite id="CITEREFMusset1975" class="citation book">Musset, Lucien (1975). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/germanicinvasion0000muss_a1s0"><i>The Germanic invasions : the making of Europe, AD 400-600</i></a> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. (tradución de Les invasions, Les vagues germaniques, de 1965). Londres: Elek Books Limited. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/023617620X" title="Especial:Fontes bibliográficas/023617620X">023617620X</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.aufirst=Lucien&rft.aulast=Musset&rft.btitle=The+Germanic+invasions+%3A+the+making+of+Europe%2C+AD+400-600&rft.date=1975&rft.genre=book&rft.isbn=023617620X&rft.place=Londres&rft.pub=Elek+Books+Limited&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fgermanicinvasion0000muss_a1s0&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite id="CITEREFPohl2010" class="citation book">Pohl, Walter (2010). <i>Die Germanen</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_alem%C3%A1" title="Lingua alemá">alemán</a>)</span>. Múnic: R. Oldenbourg Verlag. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/9783486701623" title="Especial:Fontes bibliográficas/9783486701623">9783486701623</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.aufirst=Walter&rft.aulast=Pohl&rft.btitle=Die+Germanen&rft.date=2010&rft.genre=book&rft.isbn=9783486701623&rft.place=M%C3%BAnic&rft.pub=R.+Oldenbourg+Verlag&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Riera, Albert V; Rosselló, Miquel (2003). "Fin del mundo romano y el periodo visigodo (siglos IV-VIII)". En Gozalbes Fernández de Palencia, Manuel; Albiach Descals, Rosa; Bonet Rosado, Helena. <i>Romanos y visigodos en las tierras valencianas</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_castel%C3%A1" title="Lingua castelá">castelán</a>)</span>. Valencia: Diputación de Valencia. pp. 103–112. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/84-7795-339-2" title="Especial:Fontes bibliográficas/84-7795-339-2">84-7795-339-2</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.atitle=Fin+del+mundo+romano+y+el+periodo+visigodo+%28siglos+IV-VIII%29&rft.au=Rossell%C3%B3%2C+Miquel&rft.aufirst=Albert+V&rft.aulast=Riera&rft.btitle=Romanos+y+visigodos+en+las+tierras+valencianas&rft.date=2003&rft.genre=bookitem&rft.isbn=84-7795-339-2&rft.pages=103-112&rft.place=Valencia&rft.pub=Diputaci%C3%B3n+de+Valencia&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite class="citation book">Thompson, E. A. (1982). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/romansbarbarians00thom"><i>Romans and Barbarians: The Decline of the Western Empire</i></a> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. Madison, Wisconsin: University of Wisconsin Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/9780299087043" title="Especial:Fontes bibliográficas/9780299087043">9780299087043</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.aufirst=E.+A.&rft.aulast=Thompson&rft.btitle=Romans+and+Barbarians%3A+The+Decline+of+the+Western+Empire&rft.date=1982&rft.genre=book&rft.isbn=9780299087043&rft.place=Madison%2C+Wisconsin&rft.pub=University+of+Wisconsin+Press&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fromansbarbarians00thom&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite id="CITEREFUlwencreutz2013" class="citation book">Ulwencreutz, Lars (2013). <i>Ulwencreutz's The Royal Families in Europe V</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. Lulu.com. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/9781304581358" title="Especial:Fontes bibliográficas/9781304581358">9781304581358</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.aufirst=Lars&rft.aulast=Ulwencreutz&rft.btitle=Ulwencreutz%27s+The+Royal+Families+in+Europe+V&rft.date=2013&rft.genre=book&rft.isbn=9781304581358&rft.pub=Lulu.com&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite id="CITEREFVasconcellos1913" class="citation book">Vasconcellos, José Leite (1913). <i>Religiões da Lusitania na parte que principalmente se refere a Portugal (volume 3)</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_portuguesa" title="Lingua portuguesa">portugués</a>)</span>. Lisboa: Imprensa Nacional.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.aufirst=Jos%C3%A9+Leite&rft.aulast=Vasconcellos&rft.btitle=Religi%C3%B5es+da+Lusitania+na+parte+que+principalmente+se+refere+a+Portugal+%28volume+3%29&rft.date=1913&rft.genre=book&rft.place=Lisboa&rft.pub=Imprensa+Nacional&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite id="CITEREFWaldmanMason2006" class="citation book">Waldman, Carl; Mason, Catherine (2006). <i>Encyclopedia of European Peoples</i> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. Nova Yotk: Infobase Publishing. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/9781438129181" title="Especial:Fontes bibliográficas/9781438129181">9781438129181</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.au=Mason%2C+Catherine&rft.aufirst=Carl&rft.aulast=Waldman&rft.btitle=Encyclopedia+of+European+Peoples&rft.date=2006&rft.genre=book&rft.isbn=9781438129181&rft.place=Nova+Yotk&rft.pub=Infobase+Publishing&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li> <li><cite id="CITEREFWolfram1997" class="citation book"><a href="/wiki/Herwig_Wolfram" title="Herwig Wolfram">Wolfram, Herwig</a> (1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/romanempireitsge0000wolf"><i>The Roman Empire and Its Germanic Peoples</i></a> <span style="font-style: italic;">(en <a href="/wiki/Lingua_inglesa" title="Lingua inglesa">inglés</a>)</span>. Berkeley / Os Anxeles / Londres: University of California Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_bibliogr%C3%A1ficas/978-0520085114" title="Especial:Fontes bibliográficas/978-0520085114">978-0520085114</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fgl.wikipedia.org%3AV%C3%A1ndalos&rft.aufirst=Herwig&rft.aulast=Wolfram&rft.btitle=The+Roman+Empire+and+Its+Germanic+Peoples&rft.date=1997&rft.genre=book&rft.isbn=978-0520085114&rft.place=Berkeley+%2F+Os+Anxeles+%2F+Londres&rft.pub=University+of+California+Press&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fromanempireitsge0000wolf&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Outros_artigos">Outros artigos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&veaction=edit&section=17" title="Editar a sección: «Outros artigos»" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&action=edit&section=17" title="Editar o código fonte da sección: Outros artigos"><span>editar a fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Asdingos" title="Asdingos">Asdingos</a></li> <li><a href="/wiki/Silingos" title="Silingos">Silingos</a></li></ul> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Control_de_autoridades" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Control_de_autoridades" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Axuda:Control_de_autoridades" title="Axuda:Control de autoridades">Control de autoridades</a></th><td class="navbox-list navbox-odd plainlinks" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Main_Page" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span>: <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q42211" class="extiw" title="wikidata:Q42211">Q42211</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Art_%26_Architecture_Thesaurus" title="Art & Architecture Thesaurus">AAT</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://vocab.getty.edu/page/aat/300019557">300019557</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Grande_Enciclopedia_Rusa" title="Grande Enciclopedia Rusa">BRE</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/1898644">1898644</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" title="Encyclopædia Britannica">EBID</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Vandal-Germanic-people">ID</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/JSTOR" title="JSTOR">JSTOR</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/https://www.jstor.org/topic/vandals">vandals</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_da_Dieta" title="Biblioteca Nacional da Dieta">NDL</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00577527">00577527</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_da_Rep%C3%BAblica_Checa" title="Biblioteca Nacional da República Checa">NKC</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph515677">ph515677</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">Orthodox Encyclopedia: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.pravenc.ru/text/154045.html">154045</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">Pleiades: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://pleiades.stoa.org/places/20634">20634</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;">Trismegistos: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.trismegistos.org/place/13998">13998</a></span></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Traído desde «<a dir="ltr" href="https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Vándalos&oldid=6932880">https://gl.wikipedia.org/w/index.php?title=Vándalos&oldid=6932880</a>»</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Especial:Categor%C3%ADas" title="Especial:Categorías">Categoría</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categor%C3%ADa:V%C3%A1ndalos" title="Categoría:Vándalos">Vándalos</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> A última edición desta páxina foi o 2 de xaneiro de 2025 ás 21:06.</li> <li id="footer-info-copyright">Todo o texto está dispoñible baixo a <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">licenza Creative Commons recoñecemento compartir igual 4.0</a>; pódense aplicar termos adicionais. Consulte os <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/gl">termos de uso</a> para obter máis información.<br />Wikipedia® é unha marca rexistrada da <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, unha organización sen fins lucrativos.<br /></li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Normas de protección de datos</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Acerca_de">Acerca de Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Advertencia_xeral">Advertencias</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Código de conduta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Desenvolvedores</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/gl.wikipedia.org">Estatísticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Declaración de cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//gl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=V%C3%A1ndalos&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Vista móbil</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Procura</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Procurar en Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Procurar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Procurar</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Contidos" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mostrar ou agochar a táboa de contidos" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Mostrar ou agochar a táboa de contidos</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Vándalos</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>86 linguas</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Nova sección</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-5vbc9","wgBackendResponseTime":171,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.704","walltime":"2.212","ppvisitednodes":{"value":15563,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":79619,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":5926,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":24,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":9,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":28434,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":10,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 2079.133 1 -total"," 83.93% 1744.922 1 Modelo:Organización"," 83.72% 1740.736 1 Modelo:Infobox"," 71.10% 1478.318 108 Modelo:Propiedade"," 59.10% 1228.699 74 Modelo:Str_find"," 6.57% 136.595 1 Modelo:Control_de_autoridades"," 5.26% 109.381 2 Modelo:Redes_sociais"," 4.62% 95.993 20 Modelo:Cita_libro"," 3.89% 80.865 2 Modelo:Listaref"," 1.26% 26.218 8 Modelo:Cita_web"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"1.338","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5425842,"limit":52428800},"limitreport-profile":[["recursiveClone \u003CmwInit.lua:45\u003E","580","37.7"],["?","380","24.7"],["type","160","10.4"],["(for generator)","120","7.8"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getSiteLinkPageName","120","7.8"],["rawset","40","2.6"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::preprocess","20","1.3"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getExpandedArgument","20","1.3"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::gsub","20","1.3"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::find","20","1.3"],["[others]","60","3.9"]]},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-54c7cf74fd-qw7kj","timestamp":"20250314145232","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"V\u00e1ndalos","url":"https:\/\/gl.wikipedia.org\/wiki\/V%C3%A1ndalos","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q42211","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q42211","author":{"@type":"Organization","name":"Colaboradores dos proxectos da Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-11-28T18:30:02Z","dateModified":"2025-01-02T21:06:08Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/9\/96\/026_Rekonstruktionsversuch_wandalicher_Trachten_von_dem_%C3%84u%C3%9Fere_Karpatensenken_und_Westbeskiden%2C_2_bis_3_Jh._PR_DSC_1315_przeworsk.JPG"}</script> </body> </html>