CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Thiên văn học – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat": "vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"bc817cfd-acda-4f0c-9604-c5d4fc34c10f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Thiên_văn_học","wgTitle":"Thiên văn học","wgCurRevisionId":72149752,"wgRevisionId":72149752,"wgArticleId":1426,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả","Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả","Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên","Bài có liên kết hỏng","Bài cơ bản","Bài viết có văn bản tiếng Hy Lạp","Trang sử dụng bản mẫu Lang-xx","Bài viết có bản mẫu Hatnote trỏ đến một trang không tồn tại", "Bài viết có trích dẫn không khớp","Bài viết chứa nhận dạng BNE","Bài viết chứa nhận dạng BNF","Bài viết chứa nhận dạng GND","Bài viết chứa nhận dạng HDS","Bài viết chứa nhận dạng LCCN","Bài viết chứa nhận dạng LNB","Bài viết chứa nhận dạng NARA","Bài viết chứa nhận dạng NDL","Bài viết chứa nhận dạng NKC","Bài viết Wikipedia chứa nhận dạng NLK sai","Hệ Mặt Trời","Thuật ngữ thiên văn học","Thiên văn học","Khoa học tự nhiên","Không gian ngoài thiên thể","Vật lý thiên văn","Vũ trụ học"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Thiên_văn_học","wgRelevantArticleId":1426,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":["sysop"],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true, "wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":90000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q333","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user": "ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups", "ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.15"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Crab_Nebula.jpg/1200px-Crab_Nebula.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1200"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Crab_Nebula.jpg/800px-Crab_Nebula.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="800"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Crab_Nebula.jpg/640px-Crab_Nebula.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="640"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Thiên văn học – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Thiên_văn_học rootpage-Thiên_văn_học skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Trình đơn chính" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Thi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Thi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Thi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Thi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Từ_nguyên" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Từ_nguyên"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Từ nguyên</span> </div> </a> <ul id="toc-Từ_nguyên-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-"Thiên_văn_học"_và_"vật_lý_học_thiên_thể"" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#"Thiên_văn_học"_và_"vật_lý_học_thiên_thể""> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>"Thiên văn học" và "vật lý học thiên thể"</span> </div> </a> <ul id="toc-"Thiên_văn_học"_và_"vật_lý_học_thiên_thể"-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Lịch_sử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Lịch_sử"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Lịch sử</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Lịch_sử-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Lịch sử</span> </button> <ul id="toc-Lịch_sử-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Phát_triển_khoa_học" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Phát_triển_khoa_học"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Phát triển khoa học</span> </div> </a> <ul id="toc-Phát_triển_khoa_học-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Thiên_văn_học_quan_sát" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiên_văn_học_quan_sát"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Thiên văn học quan sát</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Thiên_văn_học_quan_sát-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Thiên văn học quan sát</span> </button> <ul id="toc-Thiên_văn_học_quan_sát-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Thiên_văn_vô_tuyến" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiên_văn_vô_tuyến"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Thiên văn vô tuyến</span> </div> </a> <ul id="toc-Thiên_văn_vô_tuyến-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thiên_văn_học_hồng_ngoại" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiên_văn_học_hồng_ngoại"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Thiên văn học hồng ngoại</span> </div> </a> <ul id="toc-Thiên_văn_học_hồng_ngoại-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thiên_văn_học_quang_học" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiên_văn_học_quang_học"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Thiên văn học quang học</span> </div> </a> <ul id="toc-Thiên_văn_học_quang_học-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thiên_văn_học_cực_tím" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiên_văn_học_cực_tím"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.4</span> <span>Thiên văn học cực tím</span> </div> </a> <ul id="toc-Thiên_văn_học_cực_tím-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thiên_văn_học_tia_X" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiên_văn_học_tia_X"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.5</span> <span>Thiên văn học tia X</span> </div> </a> <ul id="toc-Thiên_văn_học_tia_X-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thiên_văn_học_tia_gamma" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiên_văn_học_tia_gamma"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.6</span> <span>Thiên văn học tia gamma</span> </div> </a> <ul id="toc-Thiên_văn_học_tia_gamma-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thiên_văn_học_neutrino" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiên_văn_học_neutrino"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.7</span> <span>Thiên văn học neutrino</span> </div> </a> <ul id="toc-Thiên_văn_học_neutrino-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_lĩnh_vực_không_dựa_trên_quang_phổ_điện_từ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_lĩnh_vực_không_dựa_trên_quang_phổ_điện_từ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.8</span> <span>Các lĩnh vực không dựa trên quang phổ điện từ</span> </div> </a> <ul id="toc-Các_lĩnh_vực_không_dựa_trên_quang_phổ_điện_từ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_cơ_cấu_vũ_trụ_và_phép_đo_sao" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_cơ_cấu_vũ_trụ_và_phép_đo_sao"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.9</span> <span>Các cơ cấu vũ trụ và phép đo sao</span> </div> </a> <ul id="toc-Các_cơ_cấu_vũ_trụ_và_phép_đo_sao-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Thiên_văn_học_lý_thuyết" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiên_văn_học_lý_thuyết"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Thiên văn học lý thuyết</span> </div> </a> <ul id="toc-Thiên_văn_học_lý_thuyết-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_lĩnh_vực_nhỏ_chuyên_biệt_của_thiên_văn_học" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_lĩnh_vực_nhỏ_chuyên_biệt_của_thiên_văn_học"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Các lĩnh vực nhỏ chuyên biệt của thiên văn học</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Các_lĩnh_vực_nhỏ_chuyên_biệt_của_thiên_văn_học-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Các lĩnh vực nhỏ chuyên biệt của thiên văn học</span> </button> <ul id="toc-Các_lĩnh_vực_nhỏ_chuyên_biệt_của_thiên_văn_học-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Thiên_văn_học_Mặt_Trời" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiên_văn_học_Mặt_Trời"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.1</span> <span>Thiên văn học Mặt Trời</span> </div> </a> <ul id="toc-Thiên_văn_học_Mặt_Trời-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Khoa_học_hành_tinh" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Khoa_học_hành_tinh"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.2</span> <span>Khoa học hành tinh</span> </div> </a> <ul id="toc-Khoa_học_hành_tinh-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thiên_văn_học_sao" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiên_văn_học_sao"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.3</span> <span>Thiên văn học sao</span> </div> </a> <ul id="toc-Thiên_văn_học_sao-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thiên_văn_học_thiên_hà" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiên_văn_học_thiên_hà"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.4</span> <span>Thiên văn học thiên hà</span> </div> </a> <ul id="toc-Thiên_văn_học_thiên_hà-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thiên_văn_học_ngoài_thiên_hà" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiên_văn_học_ngoài_thiên_hà"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.5</span> <span>Thiên văn học ngoài thiên hà</span> </div> </a> <ul id="toc-Thiên_văn_học_ngoài_thiên_hà-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Vũ_trụ_học" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vũ_trụ_học"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6.6</span> <span>Vũ trụ học</span> </div> </a> <ul id="toc-Vũ_trụ_học-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Các_nghiên_cứu_đa_lĩnh_vực" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_nghiên_cứu_đa_lĩnh_vực"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Các nghiên cứu đa lĩnh vực</span> </div> </a> <ul id="toc-Các_nghiên_cứu_đa_lĩnh_vực-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thiên_văn_học_nghiệp_dư" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiên_văn_học_nghiệp_dư"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Thiên văn học nghiệp dư</span> </div> </a> <ul id="toc-Thiên_văn_học_nghiệp_dư-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Những_vấn_đề_lớn_của_thiên_văn_học" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Những_vấn_đề_lớn_của_thiên_văn_học"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Những vấn đề lớn của thiên văn học</span> </div> </a> <ul id="toc-Những_vấn_đề_lớn_của_thiên_văn_học-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Năm_thiên_văn_học_quốc_tế_2009" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Năm_thiên_văn_học_quốc_tế_2009"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Năm thiên văn học quốc tế 2009</span> </div> </a> <ul id="toc-Năm_thiên_văn_học_quốc_tế_2009-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Xem_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Xem_thêm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Xem thêm</span> </div> </a> <ul id="toc-Xem_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tham_khảo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Tham_khảo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Tham khảo</span> </div> </a> <ul id="toc-Tham_khảo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liên_kết_ngoài" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Liên_kết_ngoài"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Liên kết ngoài</span> </div> </a> <ul id="toc-Liên_kết_ngoài-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Mục lục" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Thiên văn học</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 244 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-244" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">244 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Sterrekunde" title="Sterrekunde – Tiếng Hà Lan (Nam Phi)" lang="af" hreflang="af" data-title="Sterrekunde" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan (Nam Phi)" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Astronomie" title="Astronomie – Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Astronomie" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%A5%E1%8A%90_%E1%8D%88%E1%88%88%E1%8A%AD" title="ሥነ ፈለክ – Tiếng Amharic" lang="am" hreflang="am" data-title="ሥነ ፈለክ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="Tiếng Amharic" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B2_%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="खगोल शास्त्र – Tiếng Angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="खगोल शास्त्र" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="Tiếng Angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Tungolcr%C3%A6ft" title="Tungolcræft – Tiếng Anh cổ" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Tungolcræft" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="Tiếng Anh cổ" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bài viết tốt"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%81%D9%84%D9%83" title="علم الفلك – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="علم الفلك" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Astronom%C3%ADa" title="Astronomía – Tiếng Aragon" lang="an" hreflang="an" data-title="Astronomía" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="Tiếng Aragon" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A1%DC%A1%DC%A0%DC%A0%DC%98%DC%AC_%DC%9F%DC%98%DC%9F%DC%92%DC%90" title="ܡܡܠܠܘܬ ܟܘܟܒܐ – Tiếng Aramaic" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܡܡܠܠܘܬ ܟܘܟܒܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="Tiếng Aramaic" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%B2%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%AB%D6%82%D5%B6" title="Աստղագիտութիւն – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Աստղագիտութիւն" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Astronomie" title="Astronomie – Tiếng Aromania" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Astronomie" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="Tiếng Aromania" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Tiếng Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A7%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%9E%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান – Tiếng Assam" lang="as" hreflang="as" data-title="জ্যোতিৰ্বিজ্ঞান" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="Tiếng Assam" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Astronom%C3%ADa" title="Astronomía – Tiếng Asturias" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Astronomía" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="Tiếng Asturias" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Mbyjakuaa" title="Mbyjakuaa – Tiếng Guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Mbyjakuaa" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="Tiếng Guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Астрономия – Tiếng Avaric" lang="av" hreflang="av" data-title="Астрономия" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="Tiếng Avaric" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Alaxpacha_y%C3%A4nakata" title="Alaxpacha yänakata – Tiếng Aymara" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Alaxpacha yänakata" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="Tiếng Aymara" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Astronomiya" title="Astronomiya – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Astronomiya" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%88%D9%85%DB%8C" title="آسترونومی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="آسترونومی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bài viết tốt"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Tiếng Bali" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="Tiếng Bali" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Dolokalan" title="Dolokalan – Tiếng Bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Dolokalan" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="Tiếng Bambara" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%BF%E0%A6%9C%E0%A7%8D%E0%A6%9E%E0%A6%BE%E0%A6%A8" title="জ্যোতির্বিজ্ঞান – Tiếng Bangla" lang="bn" hreflang="bn" data-title="জ্যোতির্বিজ্ঞান" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="Tiếng Bangla" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bjn mw-list-item"><a href="https://bjn.wikipedia.org/wiki/Kaji_tawas_langit" title="Kaji tawas langit – Tiếng Banjar" lang="bjn" hreflang="bjn" data-title="Kaji tawas langit" data-language-autonym="Banjar" data-language-local-name="Tiếng Banjar" class="interlanguage-link-target"><span>Banjar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Thian-b%C3%BBn-ha%CC%8Dk" title="Thian-bûn-ha̍k – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Thian-bûn-ha̍k" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Астрономия – Tiếng Bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Астрономия" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="Tiếng Bashkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D1%96%D1%8F" title="Астраномія – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Астраномія" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D1%96%D1%8F" title="Астраномія – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Астраномія" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mad mw-list-item"><a href="https://mad.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Tiếng Madura" lang="mad" hreflang="mad" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Madhurâ" data-language-local-name="Tiếng Madura" class="interlanguage-link-target"><span>Madhurâ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%80" title="खगोलिकी – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="खगोलिकी" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Astronomiya" title="Astronomiya – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Astronomiya" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bi mw-list-item"><a href="https://bi.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Tiếng Bislama" lang="bi" hreflang="bi" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Bislama" data-language-local-name="Tiếng Bislama" class="interlanguage-link-target"><span>Bislama</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Astronomie" title="Astronomie – Tiếng Bavaria" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Astronomie" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Tiếng Bavaria" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Astronomija" title="Astronomija – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Astronomija" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Steredoniezh" title="Steredoniezh – Tiếng Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Steredoniezh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Tiếng Breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Астрономия – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Астрономия" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B4%D0%BE%D0%BD_%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BD_%D1%88%D1%83%D0%B4%D0%B0%D0%BB%D0%B0%D0%BB" title="Одон орон шудалал – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Одон орон шудалал" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Astronomiya" title="Astronomiya – Tiếng Cebuano" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Astronomiya" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="Tiếng Cebuano" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8" title="Астрономи – Tiếng Chuvash" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Астрономи" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="Tiếng Chuvash" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Astronomie" title="Astronomie – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Astronomie" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Zvechadenga" title="Zvechadenga – Tiếng Shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Zvechadenga" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="Tiếng Shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Astronumia" title="Astronumia – Tiếng Corsica" lang="co" hreflang="co" data-title="Astronumia" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="Tiếng Corsica" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Seryddiaeth" title="Seryddiaeth – Tiếng Wales" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Seryddiaeth" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Tiếng Wales" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Astronomie" title="Astronomie – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Astronomie" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%8A%DE%A6%DE%8D%DE%A6%DE%86%DE%A9_%DE%87%DE%A8%DE%8D%DE%B0%DE%89%DE%AA" title="ފަލަކީ އިލްމު – Tiếng Divehi" lang="dv" hreflang="dv" data-title="ފަލަކީ އިލްމު" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="Tiếng Divehi" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Astronomija" title="Astronomija – Tiếng Hạ Sorbia" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Astronomija" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="Tiếng Hạ Sorbia" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Astronoomia" title="Astronoomia – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Astronoomia" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%91%CF%83%CF%84%CF%81%CE%BF%CE%BD%CE%BF%CE%BC%CE%AF%CE%B1" title="Αστρονομία – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Αστρονομία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Astronom%C3%AE" title="Astronomî – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Astronomî" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bài viết tốt"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Astronomy" title="Astronomy – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Astronomy" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Astronom%C3%ADa" title="Astronomía – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Astronomía" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Astronomio" title="Astronomio – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Astronomio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Extremadura" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Tiếng Extremadura" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%B4%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="اخترشناسی – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="اخترشناسی" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Taara_vigyan" title="Taara vigyan – Tiếng Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Taara vigyan" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Tiếng Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Stj%C3%B8rnufr%C3%B8%C3%B0i" title="Stjørnufrøði – Tiếng Faroe" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Stjørnufrøði" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="Tiếng Faroe" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Astronomie" title="Astronomie – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Astronomie" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Astronomy" title="Astronomy – Tiếng Frisia" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Astronomy" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Tiếng Frisia" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ff mw-list-item"><a href="https://ff.wikipedia.org/wiki/Astoronomy" title="Astoronomy – Tiếng Fulah" lang="ff" hreflang="ff" data-title="Astoronomy" data-language-autonym="Fulfulde" data-language-local-name="Tiếng Fulah" class="interlanguage-link-target"><span>Fulfulde</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Astronomie" title="Astronomie – Tiếng Friulian" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Astronomie" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="Tiếng Friulian" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/R%C3%A9alteola%C3%ADocht" title="Réalteolaíocht – Tiếng Ireland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Réalteolaíocht" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Tiếng Ireland" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Rollageydys" title="Rollageydys – Tiếng Manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Rollageydys" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="Tiếng Manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/Saienisi_o_fet%C5%AB" title="Saienisi o fetū – Tiếng Samoa" lang="sm" hreflang="sm" data-title="Saienisi o fetū" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="Tiếng Samoa" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Reul-e%C3%B2las" title="Reul-eòlas – Tiếng Gael Scotland" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Reul-eòlas" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="Tiếng Gael Scotland" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Astronom%C3%ADa" title="Astronomía – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Astronomía" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%B9%D0%BB%D0%B0%D0%BC%D3%80%D0%B8%D0%BB%D0%BC%D0%B0" title="АйламӀилма – Tiếng Ingush" lang="inh" hreflang="inh" data-title="АйламӀилма" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="Tiếng Ingush" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A9%E6%96%87%E5%AD%B8" title="天文學 – Tiếng Cám" lang="gan" hreflang="gan" data-title="天文學" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Tiếng Cám" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%96%E0%AA%97%E0%AB%8B%E0%AA%B3%E0%AA%B6%E0%AA%BE%E0%AA%B8%E0%AB%8D%E0%AA%A4%E0%AB%8D%E0%AA%B0" title="ખગોળશાસ્ત્ર – Tiếng Gujarati" lang="gu" hreflang="gu" data-title="ખગોળશાસ્ત્ર" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="Tiếng Gujarati" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Thi%C3%AAn-v%C3%B9n-ho%CC%8Dk" title="Thiên-vùn-ho̍k – Tiếng Khách Gia" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Thiên-vùn-ho̍k" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Tiếng Khách Gia" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%B2%9C%EB%AC%B8%ED%95%99" title="천문학 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="천문학" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-haw mw-list-item"><a href="https://haw.wikipedia.org/wiki/Kilo_h%C5%8Dk%C5%AB" title="Kilo hōkū – Tiếng Hawaii" lang="haw" hreflang="haw" data-title="Kilo hōkū" data-language-autonym="Hawaiʻi" data-language-local-name="Tiếng Hawaii" class="interlanguage-link-target"><span>Hawaiʻi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BD%D5%BF%D5%B2%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Աստղագիտություն – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Աստղագիտություն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B2_%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="खगोल शास्त्र – Tiếng Hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="खगोल शास्त्र" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="Tiếng Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Astronomija" title="Astronomija – Tiếng Thượng Sorbia" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Astronomija" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="Tiếng Thượng Sorbia" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Astronomija" title="Astronomija – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Astronomija" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Astronomio" title="Astronomio – Tiếng Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Astronomio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Tiếng Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Iloko" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="Tiếng Iloko" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Khoa Học Quốc Tế" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Tiếng Khoa Học Quốc Tế" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Astronomie" title="Astronomie – Tiếng Interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Astronomie" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="Tiếng Interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iu mw-list-item"><a href="https://iu.wikipedia.org/wiki/%E1%93%AF%E1%93%9A%E1%93%AF%E1%90%85%E1%95%90%E1%93%82%E1%96%85" title="ᓯᓚᓯᐅᕐᓂᖅ – Tiếng Inuktitut" lang="iu" hreflang="iu" data-title="ᓯᓚᓯᐅᕐᓂᖅ" data-language-autonym="ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut" data-language-local-name="Tiếng Inuktitut" class="interlanguage-link-target"><span>ᐃᓄᒃᑎᑐᑦ / inuktitut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8" title="Астрономи – Tiếng Ossetic" lang="os" hreflang="os" data-title="Астрономи" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="Tiếng Ossetic" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/IAstronomi" title="IAstronomi – Tiếng Xhosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="IAstronomi" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="Tiếng Xhosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Izinkanyezi" title="Izinkanyezi – Tiếng Zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Izinkanyezi" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="Tiếng Zulu" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Stj%C3%B6rnufr%C3%A6%C3%B0i" title="Stjörnufræði – Tiếng Iceland" lang="is" hreflang="is" data-title="Stjörnufræði" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Tiếng Iceland" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A1%D7%98%D7%A8%D7%95%D7%A0%D7%95%D7%9E%D7%99%D7%94" title="אסטרונומיה – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="אסטרונומיה" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Tiếng Java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Tiếng Java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kl mw-list-item"><a href="https://kl.wikipedia.org/wiki/Ulloriarsiorneq" title="Ulloriarsiorneq – Tiếng Kalaallisut" lang="kl" hreflang="kl" data-title="Ulloriarsiorneq" data-language-autonym="Kalaallisut" data-language-local-name="Tiếng Kalaallisut" class="interlanguage-link-target"><span>Kalaallisut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%96%E0%B2%97%E0%B3%8B%E0%B2%B3%E0%B2%B6%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B0" title="ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ – Tiếng Kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="Tiếng Kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Pampanga" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="Tiếng Pampanga" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Астрономия – Tiếng Karachay-Balkar" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Астрономия" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="Tiếng Karachay-Balkar" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%90" title="ასტრონომია – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ასტრონომია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%8E%D9%84%DA%A9%D9%90%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="فَلکِیات – Tiếng Kashmir" lang="ks" hreflang="ks" data-title="فَلکِیات" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="Tiếng Kashmir" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Astronomij%C3%B4" title="Astronomijô – Tiếng Kashubia" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Astronomijô" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="Tiếng Kashubia" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Астрономия – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Астрономия" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Steronieth" title="Steronieth – Tiếng Cornwall" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Steronieth" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="Tiếng Cornwall" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Астрономия – Tiếng Kyrgyz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Астрономия" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="Tiếng Kyrgyz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Elimuanga" title="Elimuanga – Tiếng Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Elimuanga" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Tiếng Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Astwonomi" title="Astwonomi – Tiếng Haiti" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Astwonomi" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="Tiếng Haiti" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Lastronnonmi" title="Lastronnonmi – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Lastronnonmi" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/St%C3%AArnas%C3%AE" title="Stêrnasî – Tiếng Kurd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Stêrnasî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Tiếng Kurd" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Astronomiya" title="Astronomiya – Tiếng Ladino" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Astronomiya" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="Tiếng Ladino" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%A6%D3%80%D1%83%D1%80%D1%82%D1%82%D0%B0%D0%BB_%D1%8D%D0%BB%D0%BC%D1%83" title="ЦӀурттал элму – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="ЦӀурттал элму" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%94%E0%BA%B2%E0%BA%A5%E0%BA%B2%E0%BA%AA%E0%BA%B2%E0%BA%94" title="ດາລາສາດ – Tiếng Lào" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ດາລາສາດ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="Tiếng Lào" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Astronomija" title="Astronomija – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Astronomija" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Astronomie" title="Astronomie – Tiếng Luxembourg" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Astronomie" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Tiếng Luxembourg" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Астрономия – Tiếng Lezghian" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Астрономия" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="Tiếng Lezghian" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Astronomija" title="Astronomija – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Astronomija" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nia mw-list-item"><a href="https://nia.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Tiếng Nias" lang="nia" hreflang="nia" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Li Niha" data-language-local-name="Tiếng Nias" class="interlanguage-link-target"><span>Li Niha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Liguria" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="Tiếng Liguria" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Starekunde" title="Starekunde – Tiếng Limburg" lang="li" hreflang="li" data-title="Starekunde" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="Tiếng Limburg" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Mamb%C3%AD_ma_nz%C9%94%CC%81t%C9%94" title="Mambí ma nzɔ́tɔ – Tiếng Lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Mambí ma nzɔ́tɔ" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="Tiếng Lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Ti%C3%A4htitiedo" title="Tiähtitiedo – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Tiähtitiedo" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jbo mw-list-item"><a href="https://jbo.wikipedia.org/wiki/kesyske" title="kesyske – Tiếng Lojban" lang="jbo" hreflang="jbo" data-title="kesyske" data-language-autonym="La .lojban." data-language-local-name="Tiếng Lojban" class="interlanguage-link-target"><span>La .lojban.</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lg mw-list-item"><a href="https://lg.wikipedia.org/wiki/Essomabwengula" title="Essomabwengula – Tiếng Ganda" lang="lg" hreflang="lg" data-title="Essomabwengula" data-language-autonym="Luganda" data-language-local-name="Tiếng Ganda" class="interlanguage-link-target"><span>Luganda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Tiếng Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Csillag%C3%A1szat" title="Csillagászat – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Csillagászat" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Астрономија – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Астрономија" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Haikintana" title="Haikintana – Tiếng Malagasy" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Haikintana" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="Tiếng Malagasy" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%9C%E0%B5%8D%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%83%E0%B4%B6%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%B0%E0%B4%82" title="ജ്യോതിഃശാസ്ത്രം – Tiếng Malayalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ജ്യോതിഃശാസ്ത്രം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="Tiếng Malayalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Astronomija" title="Astronomija – Tiếng Malta" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Astronomija" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="Tiếng Malta" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/T%C4%81tai_arorangi" title="Tātai arorangi – Tiếng Māori" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Tātai arorangi" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="Tiếng Māori" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="खगोलशास्त्र – Tiếng Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="खगोलशास्त्र" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Tiếng Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%90%E1%83%A1%E1%83%A2%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9C%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%90" title="ასტრონომია – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ასტრონომია" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%D9%83" title="فلك – Tiếng Ả Rập Ai Cập" lang="arz" hreflang="arz" data-title="فلك" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập Ai Cập" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D8%B1%D9%87%E2%80%8C%D8%AF%D9%88%D9%86%DB%8C" title="اساره‌دونی – Tiếng Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="اساره‌دونی" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Tiếng Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%88%EA%AF%A6%EA%AF%9F%EA%AF%86%EA%AF%A3%EA%AF%A1%EA%AF%82%EA%AF%A3%EA%AF%9F" title="ꯈꯦꯟꯆꯣꯡꯂꯣꯟ – Tiếng Manipuri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯈꯦꯟꯆꯣꯡꯂꯣꯟ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="Tiếng Manipuri" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Tiếng Minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="Tiếng Minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Ti%C4%95ng-%C3%B9ng" title="Tiĕng-ùng – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Tiĕng-ùng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Astronomie" title="Astronomie – Tiếng Miranda" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Astronomie" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="Tiếng Miranda" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9E%D0%B4%D0%BE%D0%BD_%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%BD" title="Одон орон – Tiếng Mông Cổ" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Одон орон" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Tiếng Mông Cổ" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%94%E1%80%80%E1%80%B9%E1%80%81%E1%80%90%E1%80%B9%E1%80%90%E1%80%97%E1%80%B1%E1%80%92" title="နက္ခတ္တဗေဒ – Tiếng Miến Điện" lang="my" hreflang="my" data-title="နက္ခတ္တဗေဒ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Tiếng Miến Điện" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Ilhuicamatiliztli" title="Ilhuicamatiliztli – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Ilhuicamatiliztli" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Maliwalala" title="Maliwalala – Tiếng Fiji" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Maliwalala" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="Tiếng Fiji" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Astronomie" title="Astronomie – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Astronomie" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Steernskunde" title="Steernskunde – Tiếng Hạ Saxon" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Steernskunde" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="Tiếng Hạ Saxon" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B2_%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="खगोल शास्त्र – Tiếng Nepal" lang="ne" hreflang="ne" data-title="खगोल शास्त्र" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="Tiếng Nepal" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0" title="खगोलशास्त्र – Tiếng Newari" lang="new" hreflang="new" data-title="खगोलशास्त्र" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="Tiếng Newari" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A9%E6%96%87%E5%AD%A6" title="天文学 – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="天文学" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Astronumia" title="Astronumia – Tiếng Napoli" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Astronumia" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="Tiếng Napoli" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nqo mw-list-item"><a href="https://nqo.wikipedia.org/wiki/%DF%9B%DF%8A%DF%B2%DF%A1%DF%8A%DF%9B%DF%93%DF%8D" title="ߛߊ߲ߡߊߛߓߍ – Tiếng N’Ko" lang="nqo" hreflang="nqo" data-title="ߛߊ߲ߡߊߛߓߍ" data-language-autonym="ߒߞߏ" data-language-local-name="Tiếng N’Ko" class="interlanguage-link-target"><span>ߒߞߏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8" title="Астрономи – Tiếng Chechen" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Астрономи" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="Tiếng Chechen" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/St%C3%A4%C3%A4rkunde" title="Stäärkunde – Tiếng Frisia Miền Bắc" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Stäärkunde" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Tiếng Frisia Miền Bắc" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Estronomii" title="Estronomii – Pitcairn-Norfolk" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Estronomii" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Pitcairn-Norfolk" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Tiếng Na Uy (Nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Astrononmie" title="Astrononmie – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Astrononmie" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="Novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D0%B9" title="Астрономий – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Астрономий" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-om mw-list-item"><a href="https://om.wikipedia.org/wiki/Xin-hawaa" title="Xin-hawaa – Tiếng Oromo" lang="om" hreflang="om" data-title="Xin-hawaa" data-language-autonym="Oromoo" data-language-local-name="Tiếng Oromo" class="interlanguage-link-target"><span>Oromoo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Astronomiya" title="Astronomiya – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Astronomiya" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%A4%E0%A8%BE%E0%A8%B0%E0%A8%BE_%E0%A8%B5%E0%A8%BF%E0%A8%97%E0%A8%BF%E0%A8%86%E0%A8%A8" title="ਤਾਰਾ ਵਿਗਿਆਨ – Tiếng Punjab" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਤਾਰਾ ਵਿਗਿਆਨ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="Tiếng Punjab" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D8%A7_%D9%BE%DA%91%DA%BE%D8%AA" title="تارا پڑھت – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="تارا پڑھت" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%94%E1%80%80%E1%80%B9%E1%80%81%E1%80%90%E1%80%B9%E1%80%90%E1%80%97%E1%80%B1%E1%80%92" title="နက္ခတ္တဗေဒ – Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="နက္ခတ္တဗေဒ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D8%AA%D9%88%D8%B1%D9%BE%D9%88%D9%87%D9%86%D9%87" title="ستورپوهنه – Tiếng Pashto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="ستورپوهنه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="Tiếng Pashto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Aschranami" title="Aschranami – Tiếng Anh Jamaica Creole" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Aschranami" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Tiếng Anh Jamaica Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%8F%E1%9E%B6%E1%9E%9A%E1%9E%B6%E1%9E%9C%E1%9E%B7%E1%9E%91%E1%9F%92%E1%9E%99%E1%9E%B6" title="តារាវិទ្យា – Tiếng Khmer" lang="km" hreflang="km" data-title="តារាវិទ្យា" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="Tiếng Khmer" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Astrononmie" title="Astrononmie – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Astrononmie" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Astronom%C3%ACa" title="Astronomìa – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Astronomìa" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Astronomie" title="Astronomie – Tiếng Hạ Đức" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Astronomie" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="Tiếng Hạ Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bài viết tốt"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Astronomiya" title="Astronomiya – Tiếng Kara-Kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Astronomiya" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="Tiếng Kara-Kalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Astronomie" title="Astronomie – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Astronomie" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rmy mw-list-item"><a href="https://rmy.wikipedia.org/wiki/Chexanipen" title="Chexanipen – Vlax Romani" lang="rmy" hreflang="rmy" data-title="Chexanipen" data-language-autonym="Romani čhib" data-language-local-name="Vlax Romani" class="interlanguage-link-target"><span>Romani čhib</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Romansh" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="Tiếng Romansh" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Quyllur_yachay" title="Quyllur yachay – Tiếng Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Quyllur yachay" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Tiếng Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D1%96%D1%8F" title="Астрономія – Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Астрономія" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Астрономия – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Астрономия" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Астрономия – Tiếng Sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Астрономия" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="Tiếng Sakha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%96%E0%A4%97%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A4%B6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="खगोलशास्त्रम् – Tiếng Phạn" lang="sa" hreflang="sa" data-title="खगोलशास्त्रम्" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="Tiếng Phạn" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sg mw-list-item"><a href="https://sg.wikipedia.org/wiki/S%C3%AAnd%C3%A2tongo" title="Sêndâtongo – Tiếng Sango" lang="sg" hreflang="sg" data-title="Sêndâtongo" data-language-autonym="Sängö" data-language-local-name="Tiếng Sango" class="interlanguage-link-target"><span>Sängö</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="فلکیات – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="فلکیات" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Sardinia" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="Tiếng Sardinia" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Astronomy" title="Astronomy – Tiếng Scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Astronomy" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="Tiếng Scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Stiernkunde_af_Astronomie" title="Stiernkunde af Astronomie – Saterland Frisian" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Stiernkunde af Astronomie" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="Saterland Frisian" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nso mw-list-item"><a href="https://nso.wikipedia.org/wiki/Thutanaledi" title="Thutanaledi – Tiếng Sotho Miền Bắc" lang="nso" hreflang="nso" data-title="Thutanaledi" data-language-autonym="Sesotho sa Leboa" data-language-local-name="Tiếng Sotho Miền Bắc" class="interlanguage-link-target"><span>Sesotho sa Leboa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Albania" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="Tiếng Albania" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Astrunum%C3%ACa" title="Astrunumìa – Tiếng Sicilia" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Astrunumìa" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="Tiếng Sicilia" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%AD%E0%B7%8F%E0%B6%BB%E0%B6%9A%E0%B7%8F_%E0%B7%80%E0%B7%92%E0%B6%AF%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="තාරකා විද්‍යාව – Tiếng Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="තාරකා විද්‍යාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Tiếng Sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Astronomy" title="Astronomy – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Astronomy" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D9%84%D9%85%D9%90_%D9%81%D9%84%DA%AA%D9%8A%D8%A7%D8%AA" title="علمِ فلڪيات – Tiếng Sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="علمِ فلڪيات" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="Tiếng Sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Astron%C3%B3mia" title="Astronómia – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Astronómia" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Astronomija" title="Astronomija – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Astronomija" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Astr%C5%8Dn%C5%8Dmij%C5%8F" title="Astrōnōmijŏ – Tiếng Silesia" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Astrōnōmijŏ" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Tiếng Silesia" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Xiddigmaal" title="Xiddigmaal – Tiếng Somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Xiddigmaal" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="Tiếng Somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%95%D8%B3%D8%AA%DB%8E%D8%B1%DB%95%D9%86%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="ئەستێرەناسی – Tiếng Kurd Miền Trung" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئەستێرەناسی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Tiếng Kurd Miền Trung" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%98%D0%B0" title="Астрономија – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Астрономија" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Astronomija" title="Astronomija – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Astronomija" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Tiếng Sunda" lang="su" hreflang="su" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="Tiếng Sunda" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/T%C3%A4htitiede" title="Tähtitiede – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Tähtitiede" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Tasnaggurt" title="Tasnaggurt – Tiếng Tachelhit" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Tasnaggurt" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="Tiếng Tachelhit" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Astronomiya" title="Astronomiya – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Astronomiya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%B5%E0%AE%BE%E0%AE%A9%E0%AE%BF%E0%AE%AF%E0%AE%B2%E0%AF%8D" title="வானியல் – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="வானியல்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tasnallunt" title="Tasnallunt – Tiếng Kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tasnallunt" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="Tiếng Kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D0%B8%D1%8F" title="Астрономия – Tiếng Tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Астрономия" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="Tiếng Tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%96%E0%B0%97%E0%B1%8B%E0%B0%B3_%E0%B0%B6%E0%B0%BE%E0%B0%B8%E0%B1%8D%E0%B0%A4%E0%B1%8D%E0%B0%B0%E0%B0%82" title="ఖగోళ శాస్త్రం – Tiếng Telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="ఖగోళ శాస్త్రం" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="Tiếng Telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tet mw-list-item"><a href="https://tet.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Tetum" lang="tet" hreflang="tet" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Tetun" data-language-local-name="Tiếng Tetum" class="interlanguage-link-target"><span>Tetun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-din mw-list-item"><a href="https://din.wikipedia.org/wiki/%C5%8Ai%C9%9B%CC%88ckanhial" title="Ŋiɛ̈ckanhial – Tiếng Dinka" lang="din" hreflang="din" data-title="Ŋiɛ̈ckanhial" data-language-autonym="Thuɔŋjäŋ" data-language-local-name="Tiếng Dinka" class="interlanguage-link-target"><span>Thuɔŋjäŋ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%94%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%B2%E0%B8%A8%E0%B8%B2%E0%B8%AA%E0%B8%95%E0%B8%A3%E0%B9%8C" title="ดาราศาสตร์ – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="ดาราศาสตร์" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ti mw-list-item"><a href="https://ti.wikipedia.org/wiki/%E1%88%B5%E1%8A%90-%E1%8A%AE%E1%8A%BE%E1%89%A5" title="ስነ-ኮኾብ – Tiếng Tigrinya" lang="ti" hreflang="ti" data-title="ስነ-ኮኾብ" data-language-autonym="ትግርኛ" data-language-local-name="Tiếng Tigrinya" class="interlanguage-link-target"><span>ትግርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%85%D1%82%D0%B0%D1%80%D1%88%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D1%81%D3%A3" title="Ахтаршиносӣ – Tiếng Tajik" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Ахтаршиносӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="Tiếng Tajik" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Estronomi" title="Estronomi – Tiếng Tok Pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Estronomi" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="Tiếng Tok Pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%96%E0%B2%97%E0%B3%8B%E0%B2%B3_%E0%B2%B6%E0%B2%BE%E0%B2%B8%E0%B3%8D%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B0" title="ಖಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರ – Tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಖಗೋಳ ಶಾಸ್ತ್ರ" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="Tulu" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Astronomi%C3%BDa" title="Astronomiýa – Tiếng Turkmen" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Astronomiýa" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="Tiếng Turkmen" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%81%D1%82%D1%80%D0%BE%D0%BD%D0%BE%D0%BC%D1%96%D1%8F" title="Астрономія – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Астрономія" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%81%D9%84%DA%A9%DB%8C%D8%A7%D8%AA" title="فلکیات – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="فلکیات" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%88%D9%86%D9%88%D9%85%D9%89%D9%8A%DB%95" title="ئاسترونومىيە – Tiếng Uyghur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="ئاسترونومىيە" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Tiếng Uyghur" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-za mw-list-item"><a href="https://za.wikipedia.org/wiki/Denhvwnz" title="Denhvwnz – Tiếng Choang" lang="za" hreflang="za" data-title="Denhvwnz" data-language-autonym="Vahcuengh" data-language-local-name="Tiếng Choang" class="interlanguage-link-target"><span>Vahcuengh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Astronomia" title="Astronomia – Tiếng Veneto" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Astronomia" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="Tiếng Veneto" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Astronomii" title="Astronomii – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Astronomii" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Stelav" title="Stelav – Tiếng Volapük" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Stelav" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="Tiếng Volapük" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/T%C3%A4hetiid%C3%BCs" title="Tähetiidüs – Võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Tähetiidüs" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="Võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Astronomeye" title="Astronomeye – Tiếng Walloon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Astronomeye" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Tiếng Walloon" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A9%E6%96%87%E5%AD%B8" title="天文學 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="天文學" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Astronomie" title="Astronomie – West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Astronomie" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Astronomiya" title="Astronomiya – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Astronomiya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wo mw-list-item"><a href="https://wo.wikipedia.org/wiki/Saytubiddiw" title="Saytubiddiw – Tiếng Wolof" lang="wo" hreflang="wo" data-title="Saytubiddiw" data-language-autonym="Wolof" data-language-local-name="Tiếng Wolof" class="interlanguage-link-target"><span>Wolof</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A9%E6%96%87%E5%AD%B8" title="天文學 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="天文學" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Dyondzo-Tinyeleti" title="Dyondzo-Tinyeleti – Tiếng Tsonga" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Dyondzo-Tinyeleti" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="Tiếng Tsonga" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%A1%D7%98%D7%A8%D7%90%D7%A0%D7%90%D7%9E%D7%99%D7%A2" title="אסטראנאמיע – Tiếng Yiddish" lang="yi" hreflang="yi" data-title="אסטראנאמיע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="Tiếng Yiddish" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Ct%C3%B2r%C3%A0w%E1%BB%8D%CC%80" title="Ìtòràwọ̀ – Tiếng Yoruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìtòràwọ̀" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="Tiếng Yoruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A9%E6%96%87%E5%AD%B8" title="天文學 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="天文學" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Asm%C3%AAn%C5%9F%C4%B1nasiye" title="Asmênşınasiye – Dimli" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Asmênşınasiye" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Dimli" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Staerrekunde" title="Staerrekunde – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Staerrekunde" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Astruonuom%C4%97j%C4%97" title="Astruonuomėjė – Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Astruonuomėjė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A9%E6%96%87%E5%AD%B8" title="天文學 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="天文學" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/%C3%88lmu_palak" title="Èlmu palak – Tiếng Betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Èlmu palak" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="Tiếng Betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Astoronomi" title="Astoronomi – Tiếng Dusun Miền Trung" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Astoronomi" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="Tiếng Dusun Miền Trung" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Astronomi" title="Astronomi – Tiếng Iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Astronomi" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="Tiếng Iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-knc mw-list-item"><a href="https://knc.wikipedia.org/wiki/Astronomy" title="Astronomy – Central Kanuri" lang="knc" hreflang="knc" data-title="Astronomy" data-language-autonym="Yerwa Kanuri" data-language-local-name="Central Kanuri" class="interlanguage-link-target"><span>Yerwa Kanuri</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Astronomij%C9%99" title="Astronomijə – Talysh" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Astronomijə" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="Talysh" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q333#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&oldid=72149752" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&id=72149752&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FThi%25C3%25AAn_v%25C4%2583n_h%25E1%25BB%258Dc"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FThi%25C3%25AAn_v%25C4%2583n_h%25E1%25BB%258Dc"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=Thi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Astronomy" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" hreflang="vi"><span>Wikiquote</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q333" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-1000BCB" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Danh_s%C3%A1ch_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n_n%C3%AAn_c%C3%B3" title="Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin."><img alt="Đây là một bài viết cơ bản. Nhấn vào đây để biết thêm thông tin." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/20px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png" decoding="async" width="20" height="18" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/30px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/95/1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg/40px-1000_b%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n.svg.png 2x" data-file-width="103" data-file-height="94" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><p class="mw-empty-elt"> </p> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Crab_Nebula.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Crab_Nebula.jpg/250px-Crab_Nebula.jpg" decoding="async" width="250" height="250" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Crab_Nebula.jpg/375px-Crab_Nebula.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Crab_Nebula.jpg/500px-Crab_Nebula.jpg 2x" data-file-width="3864" data-file-height="3864" /></a><figcaption><a href="/wiki/Tinh_v%C3%A2n_Con_Cua" title="Tinh vân Con Cua">Tinh vân Con Cua</a>, một <a href="/wiki/T%C3%A0n_t%C3%ADch_si%C3%AAu_t%C3%A2n_tinh" title="Tàn tích siêu tân tinh">tàn tích siêu tân tinh</a> do <a href="/wiki/K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng_kh%C3%B4ng_gian_Hubble" title="Kính viễn vọng không gian Hubble">Kính viễn vọng không gian Hubble</a> chụp.</figcaption></figure> <p><b>Thiên văn học</b> (<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Hy_L%E1%BA%A1p" title="Tiếng Hy Lạp">tiếng Hy Lạp</a>: <span lang="el">ἀστρονομία</span>, <small>đã Latinh hoá: </small><span title="Latinh hoá tiếng Hy Lạp"><i lang="el-Latn">astronomía</i></span>, nghĩa đen là khoa học nghiên cứu quy luật của các vì sao) là một ngành <a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Khoa học tự nhiên">khoa học tự nhiên</a> nghiên cứu những <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_th%E1%BB%83" title="Thiên thể">thiên thể</a> (như các <a href="/wiki/Ng%C3%B4i_sao" class="mw-redirect" title="Ngôi sao">ngôi sao</a>, <a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh" title="Hành tinh">hành tinh</a>, <a href="/wiki/Sao_ch%E1%BB%95i" title="Sao chổi">sao chổi</a>, <a href="/wiki/Tinh_v%C3%A2n" title="Tinh vân">tinh vân</a>, <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_tinh" title="Quần tinh">quần tinh</a>, <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_h%C3%A0" title="Thiên hà">thiên hà</a>) và các <a href="/wiki/Hi%E1%BB%87n_t%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Hiện tượng">hiện tượng</a> có nguồn gốc bên ngoài <a href="/wiki/V%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Vũ trụ">vũ trụ</a> (như <a href="/wiki/B%E1%BB%A9c_x%E1%BA%A1_ph%C3%B4ng_vi_s%C3%B3ng_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Bức xạ phông vi sóng vũ trụ">bức xạ nền vũ trụ</a>). Nó nghiên cứu sự phát triển, tính chất <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Vật lý học">vật lý</a>, <a href="/wiki/H%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc" title="Hóa học">hóa học</a>, <a href="/wiki/Kh%C3%AD_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_h%E1%BB%8Dc" title="Khí tượng học">khí tượng học</a>, và <a href="/wiki/Chuy%E1%BB%83n_%C4%91%E1%BB%99ng" title="Chuyển động">chuyển động</a> của các vật thể vũ trụ, cũng như <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_thi%C3%AAn_v%C4%83n" title="Vật lý thiên văn">sự hình thành và phát triển của vũ trụ</a>. </p><p>Thiên văn học là một trong những ngành khoa học hiện đại nhất. Các <a href="/wiki/Nh%C3%A0_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Nhà thiên văn học">nhà thiên văn học</a> của những nền văn minh đầu tiên đã tiến hành những cuộc quan sát có phương pháp bầu trời đêm, và các dụng cụ thiên văn học đã được tìm thấy từ những giai đoạn còn sớm hơn nữa. Tuy nhiên, sự xuất hiện của <a href="/wiki/K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng" title="Kính viễn vọng">kính viễn vọng</a> là thời điểm thiên văn học bắt đầu bước vào giai đoạn khoa học hiện đại. Về <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Lịch sử">lịch sử</a>, thiên văn học từng gồm cả các ngành <a href="/w/index.php?title=%C4%90o_sao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đo sao (trang không tồn tại)">đo sao</a>, <a href="/w/index.php?title=Hoa_ti%C3%AAu_thi%C3%AAn_v%C4%83n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoa tiêu thiên văn (trang không tồn tại)">hoa tiêu thiên văn</a>, quan sát thiên văn, làm <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch" title="Lịch">lịch</a>, và thậm chí cả <a href="/wiki/Chi%C3%AAm_tinh_h%E1%BB%8Dc" title="Chiêm tinh học">chiêm tinh học</a>, nhưng ngành thiên văn học chuyên môn hiện đại ngày nay thường chỉ có nghĩa <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_thi%C3%AAn_v%C4%83n" title="Vật lý thiên văn">vật lý học thiên thể</a>. </p><p>Từ thế kỷ XX, lĩnh vực thiên văn học chuyên nghiệp được chia thành các nhánh <a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_quan_s%C3%A1t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn quan sát (trang không tồn tại)">quan sát</a> và thực nghiệm. Thiên văn học quan sát chú trọng tới việc thu thập và phân tích dữ liệu, sử dụng các nguyên tắc cơ bản của vật lý. Thiên văn học lý thuyết định hướng theo sự phát triển các mô hình máy tính hay mô hình phân tích để miêu tả các vật thể và hiện tượng thiên văn. Hai lĩnh vực bổ sung cho nhau, thiên văn học lý thuyết tìm cách giải thích các kết quả quan sát, và việc quan sát lại thường được dùng để xác nhận các kết quả lý thuyết. </p><p><a href="/wiki/C%C3%A1c_nh%C3%A0_thi%C3%AAn_v%C4%83n_nghi%E1%BB%87p_d%C6%B0" class="mw-redirect" title="Các nhà thiên văn nghiệp dư">Các nhà thiên văn nghiệp dư</a> đã đóng góp nhiều khám phá quan trọng cho thiên văn học, và thiên văn học là một trong số ít ngành khoa học nơi các nhà thiên văn nghiệp dư có thể đóng vai trò quan trọng, đặc biệt trong sự phát hiện và quan sát các <a href="/wiki/Hi%E1%BB%87n_t%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Hiện tượng">hiện tượng</a> thoáng qua. Thiên văn học cổ hay thậm chí thiên văn học cổ đại không nên bị nhầm lẫn với ngành <a href="/wiki/Chi%C3%AAm_tinh_h%E1%BB%8Dc" title="Chiêm tinh học">chiêm tinh học</a>, hệ thống niềm tin rằng những công việc của con người liên quan tới các vị trí của các vật thể vũ trụ. Dù <a href="/wiki/Chi%C3%AAm_tinh_h%E1%BB%8Dc_v%C3%A0_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Chiêm tinh học và thiên văn học">hai lĩnh vực</a> cùng có nguồn gốc chung và một phần phương pháp thực hiện (cụ thể, việc sử dụng <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_thi%C3%AAn_v%C4%83n" title="Lịch thiên văn">lịch thiên văn</a>), chúng là khác biệt.<sup id="cite_ref-new_cosmos_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-new_cosmos-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Năm 2009 đã được <a href="/wiki/Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c" title="Liên Hợp Quốc">Liên Hợp Quốc</a> coi là <a href="/wiki/N%C4%83m_Thi%C3%AAn_v%C4%83n_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Năm Thiên văn Quốc tế">Năm Thiên văn học Quốc tế</a> (IYA2009). Mục tiêu là tăng cường nhận thức và sự tham gia của mọi người vào thiên văn học. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Từ_nguyên"><span id="T.E1.BB.AB_nguy.C3.AAn"></span>Từ nguyên</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Từ nguyên”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Từ nguyên"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Từ <i>thiên văn học</i> (<a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_H%C3%A1n" title="Chữ Hán">chữ Hán</a>: 天文學) trong tiếng Việt được vay mượn từ <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_H%C3%A1n" class="mw-redirect" title="Tiếng Hán">tiếng Hán</a>. <i>Thiên</i> 天 trong <i>thiên văn học</i> 天文學 có nghĩa là trời, <a href="/wiki/B%E1%BA%A7u_tr%E1%BB%9Di" title="Bầu trời">bầu trời</a>, còn <i>văn</i> 文 có nghĩa là <a href="/wiki/Hi%E1%BB%87n_t%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Hiện tượng">hiện tượng</a>, <i>học</i> 學 có nghĩa là ngành. <i>Thiên văn học</i> 天文學 nghĩa mặt chữ là ngành nghiên cứu về các hiện tượng trên bầu trời.<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id=""Thiên_văn_học"_và_"vật_lý_học_thiên_thể""><span id=".22Thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc.22_v.C3.A0_.22v.E1.BA.ADt_l.C3.BD_h.E1.BB.8Dc_thi.C3.AAn_th.E1.BB.83.22"></span>"Thiên văn học" và "vật lý học thiên thể"</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “"Thiên văn học" và "vật lý học thiên thể"”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: "Thiên văn học" và "vật lý học thiên thể""><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nói chung, cả "thiên văn học" hay "vật lý học thiên thể" đều có thể được dùng để chỉ môn này.<sup id="cite_ref-scharrinhausen_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-scharrinhausen-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-odenwald_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-odenwald-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-pennstateerie_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-pennstateerie-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dựa trên các định nghĩa chính xác của từ điển, "thiên văn học" để chỉ "việc nghiên cứu các vật thể và chủ đề bên ngoài khí quyển Trái Đất và các tính chất vật lý và hóa học của chúng"<sup id="cite_ref-mw-astronomy_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-mw-astronomy-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> và "vật lý học thiên thể" để chỉ nhánh thiên văn học nghiên cứu "cách thức, các tính chất vật lý, và các quá trình động lực của các thiên thể và hiện tượng vũ trụ".<sup id="cite_ref-mw-astrophysics_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-mw-astrophysics-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Trong một số trường hợp, như trong phần giới thiệu của cuốn sách hướng dẫn <i>Physical Universe</i> (Vũ trụ Vật lý) của <a href="/w/index.php?title=Frank_Shu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frank Shu (trang không tồn tại)">Frank Shu</a>, "thiên văn học" có thể được sử dụng để miêu tả việc nghiên cứu định lượng của hiện tượng, trong khi "vật lý học thiên thể" được dùng để miêu tả vùng định hướng vật lý của hiện tượng.<sup id="cite_ref-shu1982_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-shu1982-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tuy nhiên, bởi hầu hết các nhà thiên văn học hiện đại nghiên cứu các chủ đề liên quan tới vật lý, thiên văn học hiện đại thực tế có thể được gọi là vật lý học thiên thể.<sup id="cite_ref-scharrinhausen_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-scharrinhausen-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nhiều cơ quan nghiên cứu chủ đề này có thể sử dụng "thiên văn học" và "vật lý học thiên thể", một phần dựa trên việc cơ quan của họ về lịch sử có liên quan tới một cơ sở vật lý hay không,<sup id="cite_ref-odenwald_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-odenwald-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> và nhiều nhà thiên văn học chuyên nghiệp thực tế đều có bằng cấp vật lý.<sup id="cite_ref-pennstateerie_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-pennstateerie-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Một trong những tờ báo khoa học hàng đầu trong lĩnh vực có tên gọi <a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_v%C3%A0_V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc_thi%C3%AAn_th%E1%BB%83&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học và Vật lý học thiên thể (trang không tồn tại)">Thiên văn học và Vật lý học thiên thể</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Lịch_sử"><span id="L.E1.BB.8Bch_s.E1.BB.AD"></span>Lịch sử</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Lịch sử”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Lịch sử"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r72019635">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-left:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .hatnote{display:none!important}}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Lịch sử thiên văn học">Lịch sử thiên văn học</a></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Xem thêm thông tin: <a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_c%E1%BB%95_%C4%91i%E1%BB%83n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học cổ điển (trang không tồn tại)">Thiên văn học cổ điển</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Planisph%C3%A6ri_c%C5%93leste.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Planisph%C3%A6ri_c%C5%93leste.jpg/220px-Planisph%C3%A6ri_c%C5%93leste.jpg" decoding="async" width="220" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Planisph%C3%A6ri_c%C5%93leste.jpg/330px-Planisph%C3%A6ri_c%C5%93leste.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/75/Planisph%C3%A6ri_c%C5%93leste.jpg/440px-Planisph%C3%A6ri_c%C5%93leste.jpg 2x" data-file-width="5812" data-file-height="3972" /></a><figcaption>Một bản đồ bầu trời từ thế kỷ XVII, của nhà bản đồ người Hà Lan <a href="/w/index.php?title=Frederik_de_Wit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Frederik de Wit (trang không tồn tại)">Frederik de Wit</a>.</figcaption></figure> <p>Buổi đầu, thiên văn học chỉ bao gồm việc quan sát và dự đoán các chuyển động của vật thể có thể quan sát được bằng mắt thường. Ở một số địa điểm, như <a href="/wiki/Stonehenge" title="Stonehenge">Stonehenge</a>, các nền văn hóa đầu tiên đã lắp dựng những dụng cụ quan sát to lớn có lẽ có một số mục đích thiên văn. Ngoài việc sử dụng trong nghi lễ, <a href="/wiki/%C4%90%C3%A0i_quan_s%C3%A1t_thi%C3%AAn_v%C4%83n" class="mw-redirect" title="Đài quan sát thiên văn">các đài quan sát thiên văn</a> có thể được sử dụng để xác định mùa, một yếu tố quan trọng để biết thời điểm canh tác, cũng như biết được độ dài của năm.<sup id="cite_ref-history_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-history-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Trước khi các dụng cụ như kính thiên văn được chế tạo việc nghiên cứu các ngôi sao phải được tiến hành từ các điểm quan sát thuận lợi có thể có, như các toà nhà cao và những vùng đất cao với mắt thường. Khi các nền văn minh phát triển, đáng chú ý nhất là <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Babylon" title="Thiên văn học Babylon">Mesopotamia</a>, <a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Hy_L%E1%BA%A1p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học Hy Lạp (trang không tồn tại)">Hy Lạp</a>, <a href="/wiki/Ai_C%E1%BA%ADp_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i" title="Ai Cập cổ đại">Ai Cập</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Ba_T%C6%B0" title="Đế quốc Ba Tư">Ba Tư</a>, <a href="/wiki/V%C4%83n_minh_Maya" title="Văn minh Maya">Maya</a>, <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99" title="Thiên văn học Ấn Độ">Ấn Độ</a>, <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Thiên văn học Trung Quốc">Trung Quốc</a>, <a href="/wiki/Nubia" title="Nubia">Nubia</a><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> và <a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Trung_C%E1%BB%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học Hồi giáo Trung Cổ (trang không tồn tại)">thế giới Hồi giáo</a>, các cuộc quan sát thiên văn học đã được tổng hợp, và các ý tưởng về tính chất vũ trụ bắt đầu được khám phá. Hoạt động thiên văn học sớm nhất thực tế gồm vẽ bản đồ các vị trí sao và hành tinh, một ngành khoa học hiện được gọi là <a href="/w/index.php?title=Thu%E1%BA%ADt_%C4%91o_sao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thuật đo sao (trang không tồn tại)">thuật đo sao</a>. Từ các quan sát này, những ý tưởng đầu tiên về những chuyển động của các hành tinh được hình thành, và trạng thái của <a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Mặt Trời">Mặt Trời</a>, <a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%C4%83ng" title="Mặt Trăng">Mặt Trăng</a> và <a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Trái Đất">Trái Đất</a> trong vũ trụ đã được khám phá về mặt triết học. Trái Đất được cho là trung tâm của vũ trụ với Mặt Trời, Mặt Trăng và các ngôi sao quay quanh nó. Điều này được gọi là mô hình <a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BB%8Ba_t%C3%A2m" title="Thuyết địa tâm">địa tâm</a>. </p><p>Một số phát hiện thiên văn học đáng chú ý đã được thực hiện trước khi có kính viễn vọng. Ví dụ, <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BB%A5c_nghi%C3%AAng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trục nghiêng (trang không tồn tại)">sự nghiêng elip</a> được ước tính từ ngay từ năm 1000 trước <a href="/wiki/C%C3%B4ng_Nguy%C3%AAn" title="Công Nguyên">Công Nguyên</a> bởi các nhà <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Thiên văn học Trung Quốc">thiên văn học Trung Quốc</a>. <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Babylon" title="Thiên văn học Babylon">Người Chaldean</a> đã phát hiện ra rằng <a href="/wiki/Nguy%E1%BB%87t_th%E1%BB%B1c" title="Nguyệt thực">nguyệt thực</a> tái xuất hiện trong một chu kỳ lặp lại gọi là <a href="/w/index.php?title=Chu_k%E1%BB%B3_Saros&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chu kỳ Saros (trang không tồn tại)">saros</a>.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ở thế kỷ thứ II trước Công Nguyên, kích thước và khoảng cách của Mặt Trăng được <a href="/wiki/Hipparchus" class="mw-redirect" title="Hipparchus">Hipparchus</a><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> và <a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Trung_C%E1%BB%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học Hồi giáo Trung Cổ (trang không tồn tại)">các nhà thiên văn học Ả Rập</a> sau này ước tính. <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_h%C3%A0_Ti%C3%AAn_N%E1%BB%AF" title="Thiên hà Tiên Nữ">Thiên hà Tiên Nữ</a>, <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_h%C3%A0" title="Thiên hà">thiên hà</a> gần <a href="/wiki/Ng%C3%A2n_H%C3%A0" title="Ngân Hà">Ngân Hà</a> nhất, được nhà thiên văn học người Ba Tư <a href="/wiki/Abd_al-Rahman_al-Sufi" class="mw-redirect" title="Abd al-Rahman al-Sufi">Azophi</a> phát hiện năm 964 và lần đầu tiên được miêu tả trong cuốn sách <i><a href="/w/index.php?title=Book_of_Fixed_Stars&action=edit&redlink=1" class="new" title="Book of Fixed Stars (trang không tồn tại)">Book of Fixed Stars</a></i> (Sách về các định tinh) của ông.<sup id="cite_ref-NSOG_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-NSOG-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Si%C3%AAu_t%C3%A2n_tinh" title="Siêu tân tinh">Siêu tân tinh</a> <a href="/wiki/SN_1006" title="SN 1006">SN 1006</a>, sự kiện sao có <a href="/wiki/C%E1%BA%A5p_sao_bi%E1%BB%83u_ki%E1%BA%BFn" title="Cấp sao biểu kiến">độ sáng biểu kiến</a> lớn nhất được ghi lại trong lịch sử, đã được nhà thiên văn học Ai Cập Ả Rập <a href="/wiki/Ali_ibn_Ridwan" title="Ali ibn Ridwan">Ali ibn Ridwan</a> và các nhà thiên văn học Trung Quốc quan sát năm 1006. </p><p>Thiết bị thiên văn học sớm nhất được biết là <a href="/wiki/C%C6%A1_c%E1%BA%A5u_Antikythera" class="mw-redirect" title="Cơ cấu Antikythera">cơ cấu Antikythera</a>, một thiết bị của người <a href="/wiki/Hy_L%E1%BA%A1p_c%E1%BB%95_%C4%91%E1%BA%A1i" title="Hy Lạp cổ đại">Hy Lạp cổ đại</a> để tính toán các chuyển động của các hành tinh, có niên đại từ khoảng năm 150-80 trước <a href="/wiki/C%C3%B4ng_Nguy%C3%AAn" title="Công Nguyên">Công Nguyên</a>, và là tổ tiên sớm nhất của một <a href="/wiki/M%C3%A1y_t%C3%ADnh_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1" title="Máy tính tương tự">máy tính tương tự</a> thiên văn. Các thiết bị máy tính tương tự thiên văn giống như vậy sau này đã được các nhà thiên văn học Ả Rập và châu Âu sáng chế. </p><p>Trong thời Trung Cổ, việc quan sát thiên văn học hầu như đã bị ngưng trệ ở châu Âu <a href="/wiki/Trung_C%E1%BB%95" title="Trung Cổ">Trung Cổ</a>, ít nhất cho tới thế kỷ XIII. Tuy nhiên, <a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_Trung_C%E1%BB%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học Hồi giáo Trung Cổ (trang không tồn tại)">thiên văn học đã phát triển mạnh ở thế giới Hồi giáo</a> và các vùng khác trên thế giới. Một số nhà thiên văn học Ả Rập đáng chú ý từng thực hiện các đóng góp quan trọng cho ngành khoa học gồm <a href="/w/index.php?title=Al-Battani&action=edit&redlink=1" class="new" title="Al-Battani (trang không tồn tại)">Al-Battani</a>, <a href="/w/index.php?title=Thebit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thebit (trang không tồn tại)">Thebit</a>, <a href="/wiki/Abd_al-Rahman_al-Sufi" class="mw-redirect" title="Abd al-Rahman al-Sufi">Azophi</a>, <a href="/w/index.php?title=Ja%27far_ibn_Muhammad_Abu_Ma%27shar_al-Balkhi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ja'far ibn Muhammad Abu Ma'shar al-Balkhi (trang không tồn tại)">Albumasar</a>, <a href="/w/index.php?title=Abu_Rayhan_Biruni&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abu Rayhan Biruni (trang không tồn tại)">Biruni</a>, <a href="/w/index.php?title=Ab%C5%AB_Ish%C4%81q_Ibr%C4%81h%C4%ABm_al-Zarq%C4%81l%C4%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Abū Ishāq Ibrāhīm al-Zarqālī (trang không tồn tại)">Arzachel</a>, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%C3%A0i_quan_s%C3%A1t_thi%C3%AAn_v%C4%83n_Maragheh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đài quan sát thiên văn Maragheh (trang không tồn tại)">trường Maragha</a>, <a href="/w/index.php?title=Ali_Qushji&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ali Qushji (trang không tồn tại)">Qushji</a>, <a href="/w/index.php?title=Al-Birjandi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Al-Birjandi (trang không tồn tại)">Al-Birjandi</a>, <a href="/w/index.php?title=Taqi_al-Din&action=edit&redlink=1" class="new" title="Taqi al-Din (trang không tồn tại)">Taqi al-Din</a>, và những người khác. Các nhà thiên văn học trong thời kỳ này đã đưa ra nhiều <a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_c%C3%A1c_t%C3%AAn_sao_%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách các tên sao Ả Rập (trang không tồn tại)">tên Ả Rập hiện vẫn được sử dụng cho các ngôi sao riêng biệt</a>.<sup id="cite_ref-short_history_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-short_history-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Cambridge_history_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-Cambridge_history-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Mọi người cũng tin rằng các tàn tích tại <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Zimbabwe" title="Đại Zimbabwe">Đại Zimbabwe</a> và <a href="/wiki/Timbuktu" title="Timbuktu">Timbuktu</a><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> có thể chứa đựng một đài quan sát thiên văn học.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Người châu Âu trước kia từng tin rằng không hề có việc quan sát thiên văn học tại vùng <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_Phi_h%E1%BA%A1_Sahara" class="mw-redirect" title="Châu Phi hạ Sahara">Châu Phi hạ Sahara</a> thời Trung Cổ tiền thuộc địa nhưng những phát hiện gần đây cho thấy điều trái ngược.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Phát_triển_khoa_học"><span id="Ph.C3.A1t_tri.E1.BB.83n_khoa_h.E1.BB.8Dc"></span>Phát triển khoa học</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Phát triển khoa học”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Phát triển khoa học"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Galileo_moon_phases.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Galileo_moon_phases.jpg/170px-Galileo_moon_phases.jpg" decoding="async" width="170" height="238" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Galileo_moon_phases.jpg/255px-Galileo_moon_phases.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7a/Galileo_moon_phases.jpg/340px-Galileo_moon_phases.jpg 2x" data-file-width="585" data-file-height="818" /></a><figcaption>Phác hoạ và những quan sát <a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%C4%83ng" title="Mặt Trăng">Mặt Trăng</a> của <a href="/wiki/Galileo_Galilei" title="Galileo Galilei">Galileo</a> cho thấy một bề mặt nhiều đồi núi.</figcaption></figure> <p>Trong thời <a href="/wiki/Ph%E1%BB%A5c_H%C6%B0ng" title="Phục Hưng">Phục Hưng</a>, <a href="/wiki/Nicolaus_Copernicus" title="Nicolaus Copernicus">Nicolaus Copernicus</a> đã đề xuất một <a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_nh%E1%BA%ADt_t%C3%A2m" title="Thuyết nhật tâm">mô hình nhật tâm</a> của <a href="/wiki/H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Hệ Mặt Trời">hệ Mặt Trời</a>. Đề xuất của ông đã được ủng hộ, mở rộng và sửa chữa bởi <a href="/wiki/Galileo_Galilei" title="Galileo Galilei">Galileo Galilei</a> và <a href="/wiki/Johannes_Kepler" title="Johannes Kepler">Johannes Kepler</a>. Những khám phá bởi kính viễn vọng của Galileo đã giúp đỡ rất nhiều cho những quan sát của ông. </p><p>Kepler là người đầu tiên sáng tạo một hệ thống miêu tả chính xác các chi tiết chuyển động của các hành tinh với Mặt Trời ở trung tâm. Tuy nhiên, Kepler không thành công trong việc lập ra một lý thuyết cho những định luật đã được ông viết ra. Phải tới khi <a href="/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac Newton">Newton</a> khám phá ra <a href="/w/index.php?title=Chuy%E1%BB%83n_%C4%91%E1%BB%99ng_thi%C3%AAn_th%E1%BB%83&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chuyển động thiên thể (trang không tồn tại)">chuyển động thiên thể</a> và <a href="/wiki/T%C6%B0%C6%A1ng_t%C3%A1c_h%E1%BA%A5p_d%E1%BA%ABn" title="Tương tác hấp dẫn">luật hấp dẫn</a> các chuyển động của hành tinh cuối cùng mới được giải thích. Newton cũng đã phát triển <a href="/wiki/K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng_ph%E1%BA%A3n_x%E1%BA%A1" title="Kính viễn vọng phản xạ">kính viễn vọng phản xạ</a>. </p><p>Các khám phá thêm nữa đi liền với những cải thiện trong kích thước và chất lượng kính thiên văn. Các catalogue sao chi tiết hơn được <a href="/wiki/Nicolas_Louis_de_Lacaille" class="mw-redirect" title="Nicolas Louis de Lacaille">Lacaille</a> lập ra. Nhà thiên văn học <a href="/wiki/William_Herschel" title="William Herschel">William Herschel</a> đã thực hiện một cataloge chi tiết về các cụm sao và tinh vân, và vào năm 1781 phát hiện ra hành tinh <a href="/wiki/Sao_Thi%C3%AAn_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Sao Thiên Vương">Sao Thiên Vương</a>, hành tinh mới đầu tiên được tìm thấy. Khoảng cách tới một ngôi sao lần đầu tiên được thông báo năm 1838 khi <a href="/wiki/Th%E1%BB%8B_sai" title="Thị sai">thị sai</a> của <a href="/w/index.php?title=61_Cygni&action=edit&redlink=1" class="new" title="61 Cygni (trang không tồn tại)">61 Cygni</a> được <a href="/wiki/Friedrich_Bessel" title="Friedrich Bessel">Friedrich Bessel</a> đo đạc. </p><p>Trong thế kỷ mười chín, sự quan tâm tới <a href="/w/index.php?title=V%E1%BA%A5n_%C4%91%E1%BB%81_ba_v%E1%BA%ADt_th%E1%BB%83&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vấn đề ba vật thể (trang không tồn tại)">vấn đề ba vật thể</a> của <a href="/wiki/Leonhard_Euler" title="Leonhard Euler">Euler</a>, <a href="/wiki/Alexis_Claude_Clairaut" class="mw-redirect" title="Alexis Claude Clairaut">Clairaut</a>, và <a href="/wiki/Jean_le_Rond_d%27Alembert" title="Jean le Rond d'Alembert">D'Alembert</a> đã dẫn tới những dự đoán chính xác hơn về chuyển động của Mặt Trăng và các hành tinh. Công việc này được <a href="/wiki/Joseph_Louis_Lagrange" title="Joseph Louis Lagrange">Lagrange</a> và <a href="/wiki/Pierre_Simon_Laplace" class="mw-redirect" title="Pierre Simon Laplace">Laplace</a> chỉnh sửa thêm nữa, cho phép tính toán cả trọng lượng của các hành tinh và vệ tinh trong các nhiễu loạn của chúng. </p><p>Những tiến bộ quan trọng trong thiên văn học đến cùng sự xuất hiện của kỹ thuật mới, gồm <a href="/wiki/Ph%E1%BB%95_h%E1%BB%8Dc" title="Phổ học">quang phổ</a> và <a href="/wiki/Ch%E1%BB%A5p_%E1%BA%A3nh" class="mw-redirect" title="Chụp ảnh">chụp ảnh</a>. <a href="/wiki/Joseph_von_Fraunhofer" title="Joseph von Fraunhofer">Fraunhofer</a> đã phát hiện khoảng 600 băng trong quang phổ Mặt Trời năm 1814-15, mà, vào năm 1859, <a href="/wiki/Gustav_Robert_Kirchhoff" title="Gustav Robert Kirchhoff">Kirchhoff</a> quy cho sự hiện diện của những nguyên tố khác nhau. Các ngôi sao được chứng minh tương tự như Mặt Trời của Trái Đất, nhưng ở dải <a href="/wiki/Nhi%E1%BB%87t_%C4%91%E1%BB%99" title="Nhiệt độ">nhiệt độ</a>, <a href="/wiki/Kh%E1%BB%91i_l%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Khối lượng">khối lượng</a> và kích thước khác biệt.<sup id="cite_ref-short_history_14-1" class="reference"><a href="#cite_note-short_history-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sự tồn tại của thiên hà của Trái Đất, <a href="/wiki/Ng%C3%A2n_H%C3%A0" title="Ngân Hà">Ngân Hà</a>, như một nhóm sao riêng biệt, chỉ được chứng minh trong thế kỷ XX, cùng với sự tồn tại của những thiên hà "bên ngoài", ngay sau đó, sự mở rộng của <a href="/wiki/V%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Vũ trụ">vũ trụ</a>, được quan sát thấy trong sự rời xa của hầu hết các thiên hà khỏi Ngân Hà. Thiên văn học hiện đại cũng đã khám phá nhiều vật thể kỳ lạ như các <a href="/wiki/Quasar" class="mw-redirect" title="Quasar">quasar</a>, <a href="/wiki/Sao_xung" title="Sao xung">pulsar</a>, <a href="/w/index.php?title=Blazar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Blazar (trang không tồn tại)">blazar</a>, và <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_h%C3%A0_v%C3%B4_tuy%E1%BA%BFn" title="Thiên hà vô tuyến">thiên hà vô tuyến</a>, và đã sử dụng các quan sát đó để phát triển các lý thuyết vật lý miêu tả một số vật thể đó trong các thuật ngữ của các vật thể cũng kỳ lạ như vậy như các <a href="/wiki/L%E1%BB%97_%C4%91en" title="Lỗ đen">hố đen</a> và <a href="/wiki/Sao_neutron" title="Sao neutron">sao neutron</a>. <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_thi%C3%AAn_v%C4%83n" title="Vật lý thiên văn">Vật lý vũ trụ</a> đã có những phát triển vượt bậc trong thế kỷ XX, với mô hình <a href="/wiki/V%E1%BB%A5_N%E1%BB%95_L%E1%BB%9Bn" title="Vụ Nổ Lớn">Big Bang</a> được các bằng chứng thiên văn học và vật lý ủng hộ rộng rãi, như <a href="/wiki/B%E1%BB%A9c_x%E1%BA%A1_ph%C3%B4ng_vi_s%C3%B3ng_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Bức xạ phông vi sóng vũ trụ">màn bức xạ vi sóng vũ trụ</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_lu%E1%BA%ADt_Hubble" title="Định luật Hubble">định luật Hubble</a>, và <a href="/w/index.php?title=Big_Bang_nucleosynthesis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Big Bang nucleosynthesis (trang không tồn tại)">sự phong phú các nguyên tố vũ trụ</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Thiên_văn_học_quan_sát"><span id="Thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc_quan_s.C3.A1t"></span>Thiên văn học quan sát</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Thiên văn học quan sát”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiên văn học quan sát"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:USA.NM.VeryLargeArray.02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/USA.NM.VeryLargeArray.02.jpg/220px-USA.NM.VeryLargeArray.02.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/USA.NM.VeryLargeArray.02.jpg/330px-USA.NM.VeryLargeArray.02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/63/USA.NM.VeryLargeArray.02.jpg/440px-USA.NM.VeryLargeArray.02.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1ng_c%E1%BB%B1c_l%E1%BB%9Bn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mạng cực lớn (trang không tồn tại)">Mạng cực lớn</a> tại <a href="/wiki/New_Mexico" title="New Mexico">New Mexico</a>, một ví dụ về <a href="/wiki/K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng_v%C3%B4_tuy%E1%BA%BFn" title="Kính viễn vọng vô tuyến">kính viễn vọng vô tuyến</a>.</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_quan_s%C3%A1t" title="Thiên văn học quan sát">Thiên văn học quan sát</a></div> <p>Trong thiên văn học, <a href="/wiki/Th%C3%B4ng_tin" title="Thông tin">thông tin</a> chủ yếu được tiếp nhận từ việc khám phá và phân tích <a href="/wiki/%C3%81nh_s%C3%A1ng" title="Ánh sáng">ánh sáng</a> nhìn thấy được hay các vùng khác của <a href="/wiki/B%E1%BB%A9c_x%E1%BA%A1_%C4%91i%E1%BB%87n_t%E1%BB%AB" title="Bức xạ điện từ">bức xạ điện từ</a>.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Thiên văn học quan sát có thể được phân chia theo vùng quan sát của <a href="/wiki/Quang_ph%E1%BB%95_%C4%91i%E1%BB%87n_t%E1%BB%AB" class="mw-redirect" title="Quang phổ điện từ">quang phổ điện từ</a>. Một số phần của quang phổ có thể được quan sát từ bề mặt <a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Trái Đất">Trái Đất</a>, trong khi những phần khác chỉ có thể được quan sát từ các độ cao lớn hay từ vũ trụ. Thông tin đặc biệt về các lĩnh vực nhỏ đó được cung cấp ở dưới đây. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thiên_văn_vô_tuyến"><span id="Thi.C3.AAn_v.C4.83n_v.C3.B4_tuy.E1.BA.BFn"></span>Thiên văn vô tuyến</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Thiên văn vô tuyến”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiên văn vô tuyến"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_v%C3%B4_tuy%E1%BA%BFn" title="Thiên văn vô tuyến">Thiên văn vô tuyến</a></div> <p><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_v%C3%B4_tuy%E1%BA%BFn" title="Thiên văn vô tuyến">Thiên văn vô tuyến</a> nghiên cứu bức xạ với các <a href="/wiki/B%C6%B0%E1%BB%9Bc_s%C3%B3ng" title="Bước sóng">bước sóng</a> lớn hơn hay xấp xỉ 1 <a href="/wiki/Milim%C3%A9t" title="Milimét">milimét</a>.<sup id="cite_ref-cox2000_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-cox2000-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Thiên văn vô tuyến khác biệt so với hầu hết các hình thức thiên văn học quan sát khác trong đó các <a href="/wiki/S%C3%B3ng_v%C3%B4_tuy%E1%BA%BFn" title="Sóng vô tuyến">sóng vô tuyến</a> được quan sát có thể được coi là các <a href="/wiki/Chuy%E1%BB%83n_%C4%91%E1%BB%99ng_s%C3%B3ng" class="mw-redirect" title="Chuyển động sóng">sóng</a> chứ không phải các <a href="/wiki/Photon" title="Photon">photon</a> riêng biệt. Vì thế, nó khá dễ dàng để đo cả <a href="/wiki/Bi%C3%AAn_%C4%91%E1%BB%99" title="Biên độ">biên độ</a> và <a href="/wiki/Pha_s%C3%B3ng" title="Pha sóng">pha</a> của các sóng vô tuyến, trong khi điều này không dễ thực hiện ở các bước sóng ngắn hơn.<sup id="cite_ref-cox2000_22-1" class="reference"><a href="#cite_note-cox2000-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Dù một số <a href="/wiki/S%C3%B3ng_v%C3%B4_tuy%E1%BA%BFn" title="Sóng vô tuyến">sóng vô tuyến</a> được tạo ra bởi các vật thể thiên văn dưới hình thức <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%A9c_x%E1%BA%A1_v%E1%BA%ADt_ch%E1%BA%A5t_t%E1%BB%91i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bức xạ vật chất tối (trang không tồn tại)">phát xạ nhiệt</a>, hầu hết phát xạ sóng vô tuyến được quan sát từ Trái Đất được thấy dưới hình thức <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%A9c_x%E1%BA%A1_synchrotron&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bức xạ synchrotron (trang không tồn tại)">bức xạ synchrotron</a>, được tạo ra khi các <a href="/wiki/Electron" title="Electron">electron</a> dao động quanh các <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Từ trường">từ trường</a>.<sup id="cite_ref-cox2000_22-2" class="reference"><a href="#cite_note-cox2000-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ngoài ra, một số lượng <a href="/wiki/Quang_ph%E1%BB%95_v%E1%BA%A1ch" class="mw-redirect" title="Quang phổ vạch">vạch quang phổ</a> do <a href="/w/index.php?title=Kh%C3%AD_li%C3%AAn_sao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khí liên sao (trang không tồn tại)">khí liên sao</a> tạo ra, đáng chú ý là <a href="/wiki/Quang_ph%E1%BB%95_v%E1%BA%A1ch" class="mw-redirect" title="Quang phổ vạch">vạch quang phổ</a> <a href="/wiki/Hi%C4%91r%C3%B4" class="mw-redirect" title="Hiđrô">hydro</a> ở kích thước 21 cm, có thể được quan sát ở các <a href="/wiki/B%C6%B0%E1%BB%9Bc_s%C3%B3ng" title="Bước sóng">bước sóng</a> vô tuyến.<sup id="cite_ref-shu1982_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-shu1982-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-cox2000_22-3" class="reference"><a href="#cite_note-cox2000-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Rất nhiều vật thể có thể được quan sát ở các <a href="/wiki/B%C6%B0%E1%BB%9Bc_s%C3%B3ng" title="Bước sóng">bước sóng</a> vô tuyến, gồm <a href="/wiki/Si%C3%AAu_t%C3%A2n_tinh" title="Siêu tân tinh">siêu tân tinh</a>, khí liên sao, các <a href="/wiki/Sao_xung" title="Sao xung">pulsar</a> và các <a href="/wiki/Nh%C3%A2n_thi%C3%AAn_h%C3%A0_ho%E1%BA%A1t_%C4%91%E1%BB%99ng" title="Nhân thiên hà hoạt động">nhân thiên hà hoạt động</a>.<sup id="cite_ref-shu1982_8-2" class="reference"><a href="#cite_note-shu1982-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-cox2000_22-4" class="reference"><a href="#cite_note-cox2000-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thiên_văn_học_hồng_ngoại"><span id="Thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc_h.E1.BB.93ng_ngo.E1.BA.A1i"></span>Thiên văn học hồng ngoại</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Thiên văn học hồng ngoại”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiên văn học hồng ngoại"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_h%E1%BB%93ng_ngo%E1%BA%A1i" title="Thiên văn học hồng ngoại">Thiên văn học hồng ngoại</a></div> <p><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_h%E1%BB%93ng_ngo%E1%BA%A1i" title="Thiên văn học hồng ngoại">Thiên văn học hồng ngoại</a> chịu trách nhiệm thám sát và phân tích bức xạ <a href="/wiki/Tia_h%E1%BB%93ng_ngo%E1%BA%A1i" title="Tia hồng ngoại">hồng ngoại</a> (các <a href="/wiki/B%C6%B0%E1%BB%9Bc_s%C3%B3ng" title="Bước sóng">bước sóng</a> dài hơn ánh sáng đỏ). Ngoại trừ các <a href="/wiki/B%C6%B0%E1%BB%9Bc_s%C3%B3ng" title="Bước sóng">bước sóng</a> gần ánh sáng nhìn thấy được, bức xạ hồng ngoại bị khí quyển hấp thụ mạnh, và khí quyển cũng tạo ra nhiều phát xạ hồng ngoại. Vì thế, các đài quan sát hồng ngoại được đặt ở những địa điểm cao và khô hay trong không gian. Quang phổ hồng ngoại rất hữu dụng khi nghiên cứu các vật thể quá lạnh để có thể phát xạ ra ánh sáng nhìn thấy được, như các hành tinh và <a href="/w/index.php?title=%C4%90%C4%A9a_c%E1%BA%A1nh_sao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đĩa cạnh sao (trang không tồn tại)">đĩa cạnh sao</a>. Các <a href="/wiki/B%C6%B0%E1%BB%9Bc_s%C3%B3ng" title="Bước sóng">bước sóng</a> hồng ngoại dài hơn cũng có thể xuyên qua vào các đám mây bụi vốn ngăn ánh sáng, cho phép quan sát các ngôi sao trẻ trong các đám <a href="/w/index.php?title=M%C3%A2y_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mây phân tử (trang không tồn tại)">mây phân tử</a> và lõi của các thiên hà.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Một số phân tử phát xạ mạnh ở dải sóng hồng ngoại, và điều này có thể được sử dụng để nghiên cứu hóa học không gian, cũng như phát hiện ra nước trong các thiên thạch.<sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thiên_văn_học_quang_học"><span id="Thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc_quang_h.E1.BB.8Dc"></span>Thiên văn học quang học</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Thiên văn học quang học”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiên văn học quang học"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:The_Keck_Subaru_and_Infrared_obervatories.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/The_Keck_Subaru_and_Infrared_obervatories.JPG/220px-The_Keck_Subaru_and_Infrared_obervatories.JPG" decoding="async" width="220" height="159" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/The_Keck_Subaru_and_Infrared_obervatories.JPG/330px-The_Keck_Subaru_and_Infrared_obervatories.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/71/The_Keck_Subaru_and_Infrared_obervatories.JPG/440px-The_Keck_Subaru_and_Infrared_obervatories.JPG 2x" data-file-width="1280" data-file-height="926" /></a><figcaption><a href="/wiki/K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng_Subaru" title="Kính viễn vọng Subaru">Kính viễn vọng Subaru</a> (bên trái) và <a href="/w/index.php?title=%C4%90%C3%A0i_quan_s%C3%A1t_Keck&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đài quan sát Keck (trang không tồn tại)">Đài quan sát Keck</a> (trung tâm) tại <a href="/wiki/Mauna_Kea" title="Mauna Kea">Mauna Kea</a>, chúng là hai ví dụ về một đài quan sát thiên văn hoạt động ở các <a href="/wiki/B%C6%B0%E1%BB%9Bc_s%C3%B3ng" title="Bước sóng">bước sóng</a> gần hồng ngoại và có thể thấy được. <a href="/w/index.php?title=C%C6%A1_s%E1%BB%9F_K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng_H%E1%BB%93ng_ngo%E1%BA%A1i_NASA&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cơ sở Kính viễn vọng Hồng ngoại NASA (trang không tồn tại)">Cơ sở Kính viễn vọng Hồng ngoại NASA</a> (bên phải) là một ví dụ về một kính thiên văn chỉ hoạt động ở các <a href="/wiki/B%C6%B0%E1%BB%9Bc_s%C3%B3ng" title="Bước sóng">bước sóng</a> gần hồng ngoại.</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_quang_h%E1%BB%8Dc" title="Thiên văn học quang học">Thiên văn học quang học</a></div> <p>Về lịch sử, <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_quang_h%E1%BB%8Dc" title="Thiên văn học quang học">thiên văn học quang học</a>, cũng có thể được gọi là thiên văn học ở ánh sáng nhìn thấy được, là hình thức cổ nhất của thiên văn học.<sup id="cite_ref-moore1997_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-moore1997-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Các hình ảnh quang học ban đầu được vẽ bằng tay. Cuối thể kỷ mười chín và trong hầu hết thế kỷ hai mươi, các hình ảnh được thực hiện bằng thiết bị chụp ảnh. </p><p>Các hình ảnh hiện đại sử dụng thiết bị thám sát số, đặc biệt là các thiết bị thám sát sử dụng <a href="/wiki/C%E1%BA%A3m_bi%E1%BA%BFn" title="Cảm biến">cảm biến</a> <a href="/wiki/C%E1%BA%A3m_bi%E1%BA%BFn_CCD" title="Cảm biến CCD">charge-coupled devices</a> (CCD). Dù chính ánh sáng nhìn thấy được kéo dài từ xấp xỉ 4000 <a href="/w/index.php?title=%C3%85ngstrom&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ångstrom (trang không tồn tại)">Å</a> tới 7000 Å (400 <a href="/wiki/Nan%C3%B4m%C3%A9t" title="Nanômét">nm</a> tới 700 nm),<sup id="cite_ref-moore1997_25-1" class="reference"><a href="#cite_note-moore1997-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> thiết bị tương tự cũng được sử dụng để quan sát một số bức xạ <a href="/w/index.php?title=G%E1%BA%A7n_c%E1%BB%B1c_t%C3%ADm&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gần cực tím (trang không tồn tại)">gần cực tím</a> và <a href="/w/index.php?title=G%E1%BA%A7n_h%E1%BB%93ng_ngo%E1%BA%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gần hồng ngoại (trang không tồn tại)">gần hồng ngoại</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thiên_văn_học_cực_tím"><span id="Thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc_c.E1.BB.B1c_t.C3.ADm"></span>Thiên văn học cực tím</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Thiên văn học cực tím”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiên văn học cực tím"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_c%E1%BB%B1c_t%C3%ADm" title="Thiên văn học cực tím">Thiên văn học cực tím</a></div> <p><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_c%E1%BB%B1c_t%C3%ADm" title="Thiên văn học cực tím">Thiên văn học cực tím</a> nói chung được dùng để chỉ những quan sát tại các <a href="/wiki/B%C6%B0%E1%BB%9Bc_s%C3%B3ng" title="Bước sóng">bước sóng</a> <a href="/wiki/T%E1%BB%AD_ngo%E1%BA%A1i" title="Tử ngoại">cực tím</a> giữa xấp xỉ 100 và 3200 Å (10 to 320 nm).<sup id="cite_ref-cox2000_22-5" class="reference"><a href="#cite_note-cox2000-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ánh sáng ở các <a href="/wiki/B%C6%B0%E1%BB%9Bc_s%C3%B3ng" title="Bước sóng">bước sóng</a> này bị khí quyển Trái Đất hấp thụ, vì thế những quan sát ở các <a href="/wiki/B%C6%B0%E1%BB%9Bc_s%C3%B3ng" title="Bước sóng">bước sóng</a> đó phải được tiến hành từ thượng tầng khí quyển hay từ không gian. Thiên văn học cực tím thích hợp nhất để nghiên cứu bức xạ nhiệt và các đường phát xạ từ các ngôi <a href="/wiki/Sao" title="Sao">sao</a> xanh nóng (<a href="/w/index.php?title=Sao_OB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sao OB (trang không tồn tại)">Sao OB</a>) rất sáng trong dải sóng này. Điều này gồm các ngôi sao xanh trong các thiên hà khác, từng là các mục tiêu của nhiều cuộc nghiên cứu cực tím. Các vật thể khác thường được quan sát trong ánh sáng cực tím gồm <a href="/wiki/Tinh_v%C3%A2n_h%C3%A0nh_tinh" title="Tinh vân hành tinh">tinh vân hành tinh</a>, <a href="/wiki/T%C3%A0n_t%C3%ADch_si%C3%AAu_t%C3%A2n_tinh" title="Tàn tích siêu tân tinh">tàn tích siêu tân tinh</a>, và nhân thiên hà hoạt động.<sup id="cite_ref-cox2000_22-6" class="reference"><a href="#cite_note-cox2000-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tuy nhiên, ánh sáng cực tím dễ dàng bị <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%A5i_li%C3%AAn_sao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bụi liên sao (trang không tồn tại)">bụi liên sao</a> hấp thụ, và việc đo đạc ánh sáng cực tím từ các vật thể cần phải được tính tới số lượng đã mất đi.<sup id="cite_ref-cox2000_22-7" class="reference"><a href="#cite_note-cox2000-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thiên_văn_học_tia_X"><span id="Thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc_tia_X"></span>Thiên văn học tia X</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Thiên văn học tia X”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiên văn học tia X"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_tia_X" title="Thiên văn học tia X">Thiên văn học tia X</a></div> <p><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_tia_X" title="Thiên văn học tia X">Thiên văn học tia X</a> là việc nghiên cứu các vật thể vũ trụ ở các <a href="/wiki/B%C6%B0%E1%BB%9Bc_s%C3%B3ng" title="Bước sóng">bước sóng</a> tia X. Đặc biệt là các vật thể phát xạ tia X như <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1t_x%E1%BA%A1_synchrotron&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phát xạ synchrotron (trang không tồn tại)">phát xạ synchrotron</a> (do các electron dao động xung quanh các đường từ trường tạo ra), phát xạ nhiệt từ các khí mỏng (được gọi là <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1t_x%E1%BA%A1_bremsstrahlung&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phát xạ bremsstrahlung (trang không tồn tại)">phát xạ bremsstrahlung</a>) ở trên 10<sup>7</sup> (10 triệu) độ <a href="/wiki/Kelvin" title="Kelvin">kelvin</a>, và phát xạ nhiệt từ các khí dày (được gọi là <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A1t_x%E1%BA%A1_v%E1%BA%ADt_th%E1%BB%83_t%E1%BB%91i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phát xạ vật thể tối (trang không tồn tại)">phát xạ vật thể tối</a>) ở trên 10<sup>7</sup> độ Kelvin.<sup id="cite_ref-cox2000_22-8" class="reference"><a href="#cite_note-cox2000-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Bởi các tia X bị khí quyển Trái Đất hấp thụ, toàn bộ việc quan sát tia X phải được thực hiện trên những khí cầu ở độ cao lớn, các <a href="/wiki/T%C3%AAn_l%E1%BB%ADa" title="Tên lửa">tên lửa</a>, hay tàu vũ trụ. Các nguồn tia X đáng chú ý gồm <a href="/w/index.php?title=Sao_k%C3%A9p_tia_X&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sao kép tia X (trang không tồn tại)">sao kép tia X</a>, <a href="/wiki/Sao_xung" title="Sao xung">pulsar</a>, tàn tích siêu tân tinh, <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_h%C3%A0_elip" title="Thiên hà elip">thiên hà elíp</a>, <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_t%E1%BB%A5_thi%C3%AAn_h%C3%A0" class="mw-redirect" title="Quần tụ thiên hà">cụm thiên hà</a>, và nhân thiên hà hoạt động.<sup id="cite_ref-cox2000_22-9" class="reference"><a href="#cite_note-cox2000-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thiên_văn_học_tia_gamma"><span id="Thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc_tia_gamma"></span>Thiên văn học tia gamma</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “Thiên văn học tia gamma”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiên văn học tia gamma"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_tia_gamma" title="Thiên văn học tia gamma">Thiên văn học tia gamma</a></div> <p><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_tia_gamma" title="Thiên văn học tia gamma">Thiên văn học tia gamma</a> là việc nghiên cứu các vật thể vũ trụ ở các <a href="/wiki/B%C6%B0%E1%BB%9Bc_s%C3%B3ng" title="Bước sóng">bước sóng</a> ngắn nhất của quang phổ điện từ. Các tia gamma có thể được quan sát trực tiếp bằng các vệ tinh như <a href="/w/index.php?title=%C4%90%C3%A0i_quan_s%C3%A1t_Tia_Gamma_Compton&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đài quan sát Tia Gamma Compton (trang không tồn tại)">Đài quan sát Tia Gamma Compton</a> hay bởi các kính viễn vọng đặc biệt được gọi là <a href="/w/index.php?title=K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng_kh%C3%AD_quy%E1%BB%83n_Cherenkov&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kính viễn vọng khí quyển Cherenkov (trang không tồn tại)">kính viễn vọng khí quyển Cherenkov</a>.<sup id="cite_ref-cox2000_22-10" class="reference"><a href="#cite_note-cox2000-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Các kính viễn vọng Cherenkov trên thực tế không trực tiếp thám sát các tia gamma mà thay vào đó thám sát các đám loé bùng của ánh sáng nhìn thấy được tạo ra khi các tia gamma bị khí quyển Trái Đất hấp thụ.<sup id="cite_ref-spectrum_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-spectrum-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Đa số các nguồn phát xạ <a href="/wiki/Tia_gamma" title="Tia gamma">tia gamma</a> trên thực tế là các <a href="/w/index.php?title=Lo%C3%A9_b%C3%B9ng_tia_gamma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Loé bùng tia gamma (trang không tồn tại)">loé bùng tia gamma</a>, các vật thể chỉ tạo ta bức xạ gamma trong vài phần triệu tới vài phần ngàn giây trước khi mờ nhạt đi. Chỉ 10% nguồn tia gamma là các nguồn kéo dài. Những vật thể phát xạ tia gamma bền vững đó gồm các pulsar, <a href="/wiki/Sao_neutron" title="Sao neutron">sao neutron</a>, và các vật thể bị cho là <a href="/wiki/L%E1%BB%97_%C4%91en" title="Lỗ đen">hố đen</a> như các nhân thiên hà hoạt động.<sup id="cite_ref-cox2000_22-11" class="reference"><a href="#cite_note-cox2000-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thiên_văn_học_neutrino"><span id="Thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc_neutrino"></span>Thiên văn học neutrino</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=12" title="Sửa đổi phần “Thiên văn học neutrino”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiên văn học neutrino"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_neutrino" title="Thiên văn học neutrino">Thiên văn học neutrino</a></div> <p>Trong <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_neutrino" title="Thiên văn học neutrino">thiên văn học neutrino</a>, các nhà thiên văn học sử dụng <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_quan_s%C3%A1t_neutrino&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hệ thống quan sát neutrino (trang không tồn tại)">hệ thống quan sát neutrino</a> đặt ngầm dưới đất như <a href="/w/index.php?title=SAGE_(ruSsian_American_Gallium_Experiment)&action=edit&redlink=1" class="new" title="SAGE (ruSsian American Gallium Experiment) (trang không tồn tại)">SAGE</a>, <a href="/w/index.php?title=GALLEX&action=edit&redlink=1" class="new" title="GALLEX (trang không tồn tại)">GALLEX</a>, và <a href="/wiki/Super-Kamiokande" title="Super-Kamiokande">Kamioka II/III</a> để thám sát các <a href="/wiki/Neutrino" title="Neutrino">neutrino</a>. Các neutrino này chủ yếu có nguồn gốc từ <a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Mặt Trời">Mặt Trời</a> nhưng cũng có từ các siêu tân tinh.<sup id="cite_ref-cox2000_22-12" class="reference"><a href="#cite_note-cox2000-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Các <a href="/wiki/B%E1%BB%A9c_x%E1%BA%A1_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" class="mw-redirect" title="Bức xạ vũ trụ">tia vũ trụ</a> gồm các phần tử có năng lượng rất cao có thể phân rã hay bị hấp thụ khi đi vào khí quyển Trái Đất, tạo ra các đợt phân tử.<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ngoài ra, một số <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_quan_s%C3%A1t_neutrino&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hệ thống quan sát neutrino (trang không tồn tại)">hệ thống quan sát neutrino</a> tương lai có thể nhạy cảm với các neutrino được tạo ra khi các tia vũ trụ đâm vào <a href="/wiki/Kh%C3%AD_quy%E1%BB%83n_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Khí quyển Trái Đất">khí quyển Trái Đất</a>.<sup id="cite_ref-cox2000_22-13" class="reference"><a href="#cite_note-cox2000-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Các_lĩnh_vực_không_dựa_trên_quang_phổ_điện_từ"><span id="C.C3.A1c_l.C4.A9nh_v.E1.BB.B1c_kh.C3.B4ng_d.E1.BB.B1a_tr.C3.AAn_quang_ph.E1.BB.95_.C4.91i.E1.BB.87n_t.E1.BB.AB"></span>Các lĩnh vực không dựa trên quang phổ điện từ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=13" title="Sửa đổi phần “Các lĩnh vực không dựa trên quang phổ điện từ”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=13" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các lĩnh vực không dựa trên quang phổ điện từ"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:LIGO_measurement_of_gravitational_waves.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/LIGO_measurement_of_gravitational_waves.svg/300px-LIGO_measurement_of_gravitational_waves.svg.png" decoding="async" width="300" height="254" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/LIGO_measurement_of_gravitational_waves.svg/450px-LIGO_measurement_of_gravitational_waves.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/db/LIGO_measurement_of_gravitational_waves.svg/600px-LIGO_measurement_of_gravitational_waves.svg.png 2x" data-file-width="499" data-file-height="422" /></a><figcaption>LIGO đo được sóng hấp dẫn tại trạm Livingston (phải) và trạm Hanford (trái), tín hiệu này khớp với giá trị dự đoán theo thuyết tương đối rộng.</figcaption></figure> <p>Ngoài việc phát xạ điện từ, một số vật thể có thể được quan sát từ Trái Đất có nguồn gốc từ những khoảng cách rất xa. </p><p><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_s%C3%B3ng_h%E1%BA%A5p_d%E1%BA%ABn" title="Thiên văn học sóng hấp dẫn">Thiên văn học sóng hấp dẫn</a> là một ngành mới xuất hiện của thiên văn học, nó có mục đích sử dụng các <a href="/w/index.php?title=Thi%E1%BA%BFt_b%E1%BB%8B_th%C3%A1m_s%C3%A1t_s%C3%B3ng_h%E1%BA%A5p_d%E1%BA%ABn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiết bị thám sát sóng hấp dẫn (trang không tồn tại)">thiết bị thám sát sóng hấp dẫn</a> để thu thập các dữ liệu quan sát về các vật thể nén. Một số cuộc quan sát đã được tiến hành, như <i>Laser Interferometer Gravitational Observatory</i> <a href="/wiki/LIGO" title="LIGO">LIGO</a>, tuy nhiên các <a href="/wiki/S%C3%B3ng_h%E1%BA%A5p_d%E1%BA%ABn" title="Sóng hấp dẫn">sóng hấp dẫn</a> rất khó quan sát.<sup id="cite_ref-28" class="reference"><a href="#cite_note-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sau 100 năm Einstein tiên đoán tồn tại sóng hấp dẫn, LIGO đã <a href="/wiki/Quan_s%C3%A1t_tr%E1%BB%B1c_ti%E1%BA%BFp_s%C3%B3ng_h%E1%BA%A5p_d%E1%BA%ABn_l%E1%BA%A7n_%C4%91%E1%BA%A7u_ti%C3%AAn" title="Quan sát trực tiếp sóng hấp dẫn lần đầu tiên">thu được trực tiếp tín hiệu sóng hấp dẫn lần đầu tiên</a> từ kết quả hai lỗ đen sáp nhập vào ngày 14 tháng 9 năm 2015, và phát hiện này được Quỹ Khoa học Quốc gia (NSF) thông báo trong cuộc họp báo tổ chức ngày 11 tháng 2 năm 2016.<sup id="cite_ref-Nature_2016_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-Nature_2016-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Science_2016_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-Science_2016-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/GW151226" title="GW151226">Tín hiệu sóng hấp dẫn thứ hai</a> cũng đo được bởi LIGO vào ngày 26 tháng 12 năm 2015 và có thể thêm nhiều tín hiệu nữa đo được trong tương lai nhưng để phát hiện được sóng hấp dẫn đòi hỏi những thiết bị có độ nhạy rất cao.<sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Thiên văn học hành tinh đã được hưởng lợi từ việc quan sát trực tiếp dưới hình thức tàu vũ trụ và các phi vũ lấy mẫu vật. Chúng gồm các phi vụ bay lướt qua với các cảm biến từ xa; các thiết bị hạ cánh có thể tiến hành thực nghiệm với các vật thể trên bề mặt; các thiết bị nén cho phép cảm biến từ xa vật thể bị chôn vùi phía dưới, và các phi vụ lấy mẫu cho phép thực hiện thí nghiệm trực tiếp trong phòng thí nghiệm. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Các_cơ_cấu_vũ_trụ_và_phép_đo_sao"><span id="C.C3.A1c_c.C6.A1_c.E1.BA.A5u_v.C5.A9_tr.E1.BB.A5_v.C3.A0_ph.C3.A9p_.C4.91o_sao"></span>Các cơ cấu vũ trụ và phép đo sao</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=14" title="Sửa đổi phần “Các cơ cấu vũ trụ và phép đo sao”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=14" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các cơ cấu vũ trụ và phép đo sao"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A9p_%C4%91o_sao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phép đo sao (trang không tồn tại)">Phép đo sao</a> và <a href="/w/index.php?title=C%C3%A1c_c%C6%A1_c%E1%BA%A5u_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Các cơ cấu vũ trụ (trang không tồn tại)">Các cơ cấu vũ trụ</a></div> <p>Một trong những lĩnh vực cổ nhất của thiên văn học, và trong mọi ngành khoa học, là việc đo đạc các vị trí của các vật thể vũ trụ. Về mặt lịch sử, hiểu biết chính xác về các vị trí của Mặt Trời, Mặt Trăng các hành tinh và các ngôi sao là kiến thức rất quan trọng trong <a href="/w/index.php?title=Hoa_ti%C3%AAu_thi%C3%AAn_v%C4%83n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoa tiêu thiên văn (trang không tồn tại)">hoa tiêu thiên văn</a>. </p><p>Những đo đạc tỉ mỉ về các vị trí của các hành tinh đã dẫn tới sự hiểu biết chính xác về các <a href="/wiki/L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_nhi%E1%BB%85u_lo%E1%BA%A1n" title="Lý thuyết nhiễu loạn">nhiễu loạn</a> hấp dẫn, và khả năng xác định các vị trí trong quá khứ và trong tương lai của các hành tinh với độ chính xác rất cao, một lĩnh vực được gọi là <a href="/w/index.php?title=C%C3%A1c_c%C6%A1_c%E1%BA%A5u_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Các cơ cấu vũ trụ (trang không tồn tại)">các cơ cấu vũ trụ</a>. Gần đây hơn việc thám sát các <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_th%E1%BB%83_g%E1%BA%A7n_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Vật thể gần Trái Đất">vật thể gần Trái Đất</a> sẽ cho phép các thực hiện các dự đoán về các vụ va chạm gần, và những vụ va chạm có khả năng diễn ra, với <a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Trái Đất">Trái Đất</a>.<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Việc đo đạc <a href="/wiki/Th%E1%BB%8B_sai" title="Thị sai">thị sai sao</a> của các ngôi sao ở gần cung cấp những cơ sở nền tảng cho <a href="/w/index.php?title=Thang_kho%E1%BA%A3ng_c%C3%A1ch_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thang khoảng cách vũ trụ (trang không tồn tại)">thang khoảng cách vũ trụ</a> được sử dụng để đo đạc tầm mức vũ trụ. Các đo đạc thị sai của các ngôi sao ở gần cung cấp một cơ sở chắc chắn về các tính chất của các ngôi sao ở xa hơn, bởi các tính chất của chúng có thể được so sánh. Việc đo đạc <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%91c_%C4%91%E1%BB%99_xuy%C3%AAn_t%C3%A2m&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tốc độ xuyên tâm (trang không tồn tại)">tốc độ xuyên tâm</a> và <a href="/w/index.php?title=Chuy%E1%BB%83n_%C4%91%E1%BB%99ng_th%E1%BB%B1c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chuyển động thực (trang không tồn tại)">chuyển động thực</a> thể hiện động học của các hệ thống đó xuyên qua thiên hà Ngân Hà. Các kết quả đo đạc sao cũng được sử dụng để đo sự phân bố của <a href="/w/index.php?title=V%E1%BA%ADt_th%E1%BB%83_t%E1%BB%91i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vật thể tối (trang không tồn tại)">vật thể tối</a> trong thiên hà.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Trong thập niên 1990, kỹ thuật đo đạc <a href="/w/index.php?title=L%E1%BA%AFc_l%C6%B0_sao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lắc lư sao (trang không tồn tại)">lắc lư sao</a> <a href="/w/index.php?title=C%C3%A1c_bi%E1%BB%87n_ph%C3%A1p_th%C3%A1m_s%C3%A1t_c%C3%A1c_h%C3%A0nh_tinh_ngo%C3%A0i_th%C3%A1i_d%C6%B0%C6%A1ng_h%E1%BB%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Các biện pháp thám sát các hành tinh ngoài thái dương hệ (trang không tồn tại)">đã được dùng để thám sát</a> các <a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh_ngo%C3%A0i_h%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" class="mw-redirect" title="Hành tinh ngoài hệ Mặt Trời">hành tinh ngoài thái dương hệ</a> lớn quay quanh các ngôi sao ở bên cạnh.<sup id="cite_ref-Wolszczan_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-Wolszczan-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Thiên_văn_học_lý_thuyết"><span id="Thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc_l.C3.BD_thuy.E1.BA.BFt"></span>Thiên văn học lý thuyết</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=15" title="Sửa đổi phần “Thiên văn học lý thuyết”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=15" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiên văn học lý thuyết"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Các nhà thiên văn học lý thuyết sử dụng nhiều loại dụng cụ gồm cả <a href="/wiki/M%C3%B4_h%C3%ACnh_to%C3%A1n_h%E1%BB%8Dc" title="Mô hình toán học">các mô hình phân tích</a> (ví dụ, các <a href="/w/index.php?title=Polytrope&action=edit&redlink=1" class="new" title="Polytrope (trang không tồn tại)">polytrope</a> để ước đoán các hoạt động của một ngôi <a href="/wiki/Sao" title="Sao">sao</a>) và <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A2n_t%C3%ADch_s%E1%BB%91_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phân tích số học (trang không tồn tại)">Phân tích số học</a> <a href="/wiki/M%C3%A1y_t%C3%ADnh" title="Máy tính">máy tính</a>. Mỗi cách đều có một số lợi thế. Các mô hình phân tích của một quá trình nói chung là tốt hơn để có một cái nhìn bên trong sự kiện đang diễn ra. Các mô hình số có thể phát lộ sự tồn tại của hiện tượng và các hiệu ứng không thể quan sát bằng cách khác.<sup id="cite_ref-37" class="reference"><a href="#cite_note-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-38" class="reference"><a href="#cite_note-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Các nhà lý thuyết trong thiên văn học nỗ lực tạo ra các mô hình lý thuyết và xác định các kết quả quan sát của các mô hình đó. Điều này giúp các nhà quan sát tìm kiếm dữ liệu có thể bác bỏ một mô hình hay giúp lựa chọn giữa nhiều mô hình thay thế hay xung đột lẫn nhau. </p><p>Các nhà lý thuyết cũng tìm cách tạo lập hay sửa đổi các mô hình để phù hợp với dữ liệu mới. Trong trường hợp có sự mâu thuẫn, khuynh hướng chung là tìm các thực hiện các sửa đổi nhỏ nhất với mô hình để phù hợp với dữ liệu. Trong một số trường hợp, một lượng lớn dữ liệu không thống nhất theo thời gian có thể dẫn tới sự từ bỏ một mô hình. </p><p>Các chủ đề được các nhà thiên văn học lý thuyết nghiên cứu gồm: <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%99ng_l%E1%BB%B1c_sao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Động lực sao (trang không tồn tại)">động lực sao</a> và <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a_sao" title="Tiến hóa sao">tiến hóa sao</a>; <a href="/w/index.php?title=S%E1%BB%B1_th%C3%A0nh_t%E1%BA%A1o_v%C3%A0_ti%E1%BA%BFn_ho%C3%A1_c%E1%BB%A7a_thi%C3%AAn_h%C3%A0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sự thành tạo và tiến hoá của thiên hà (trang không tồn tại)">thành tạo thiên hà</a>; <a href="/w/index.php?title=C%C6%A1_c%E1%BA%A5u_%E1%BB%9F_t%E1%BA%A7m_m%E1%BB%A9c_l%E1%BB%9Bn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cơ cấu ở tầm mức lớn (trang không tồn tại)">cơ cấu ở tầm mức lớn</a> của các <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_th%E1%BB%83" class="mw-redirect" title="Vật thể">vật thể</a> trong <a href="/wiki/V%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Vũ trụ">vũ trụ</a>; nguồn gốc các <a href="/wiki/B%E1%BB%A9c_x%E1%BA%A1_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" class="mw-redirect" title="Bức xạ vũ trụ">tia vũ trụ</a>; <a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_t%C6%B0%C6%A1ng_%C4%91%E1%BB%91i_r%E1%BB%99ng" title="Thuyết tương đối rộng">thuyết tương đối rộng</a> và <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_thi%C3%AAn_v%C4%83n" title="Vật lý thiên văn">vật lý thiên văn</a>, gồm vũ trụ học <a href="/wiki/L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_d%C3%A2y" title="Lý thuyết dây">dây</a> và vật lý phân tử thiên văn. Thuyết tương đối vật lý thiên văn là một công cụ để xác định các tính chất của các vật thể tầm mức lớn trong đó lực hấp dẫn đóng một vai trò quan trọng trong hiện tượng vật lý được nghiên cứu và như một căn bản cho <a href="/wiki/L%E1%BB%97_%C4%91en" title="Lỗ đen">hố đen</a> (<i>vũ trụ</i>) <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Vật lý học">vật lý</a> và việc nghiên cứu các <a href="/wiki/S%C3%B3ng_h%E1%BA%A5p_d%E1%BA%ABn" title="Sóng hấp dẫn">sóng hấp dẫn</a>. </p><p>Một số lý thuyết được chấp nhận và nghiên cứu rộng rãi và các mô hình trong thiên văn học hiệm gồm <a href="/w/index.php?title=M%C3%B4_h%C3%ACnh_Lambda-CDM&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mô hình Lambda-CDM (trang không tồn tại)">mô hình Lambda-CDM</a> là <a href="/wiki/V%E1%BB%A5_N%E1%BB%95_L%E1%BB%9Bn" title="Vụ Nổ Lớn">Big Bang</a>, <a href="/wiki/L%E1%BA%A1m_ph%C3%A1t_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" class="mw-redirect" title="Lạm phát vũ trụ">lạm phát vũ trụ</a>, <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_ch%E1%BA%A5t_t%E1%BB%91i" title="Vật chất tối">vật chất tối</a>, và các lý thuyết nền tảng của <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Vật lý học">vật lý</a>. </p><p>Một số ví dụ về quá trình này: </p> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <td><b>Quá trình vật lý</b> </td> <td><b>Công cụ thực nghiệm</b> </td> <td><b>Mô hình lý thuyết</b> </td> <td><b>Giải thích / dự đoán</b> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/T%C6%B0%C6%A1ng_t%C3%A1c_h%E1%BA%A5p_d%E1%BA%ABn" title="Tương tác hấp dẫn">Hấp dẫn</a> </td> <td>Các <a href="/wiki/K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng_v%C3%B4_tuy%E1%BA%BFn" title="Kính viễn vọng vô tuyến">kính viễn vọng vô tuyến</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=Hi%E1%BB%87u_%E1%BB%A9ng_Nordtvedt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiệu ứng Nordtvedt (trang không tồn tại)">Hệ thống tự hấp dẫn</a> </td> <td>Sự xuất hiện của một <a href="/wiki/H%E1%BB%87_sao" title="Hệ sao">hệ sao</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/Ph%E1%BA%A3n_%E1%BB%A9ng_t%E1%BB%95ng_h%E1%BB%A3p_h%E1%BA%A1t_nh%C3%A2n" title="Phản ứng tổng hợp hạt nhân">Tổng hợp hạt nhân</a> </td> <td><a href="/wiki/Ph%E1%BB%95_h%E1%BB%8Dc" title="Phổ học">Quang phổ học</a> </td> <td><a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a_sao" title="Tiến hóa sao">Tiến hóa sao</a> </td> <td>Các ngôi sao toả sáng như thế nào và tại sao <a href="/w/index.php?title=Nucleosynthesis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nucleosynthesis (trang không tồn tại)">kim loại được hình thành</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/V%E1%BB%A5_N%E1%BB%95_L%E1%BB%9Bn" title="Vụ Nổ Lớn">Big Bang</a> </td> <td><a href="/wiki/K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng_kh%C3%B4ng_gian_Hubble" title="Kính viễn vọng không gian Hubble">Kính viễn vọng thiên văn Hubble</a> </td> <td><a href="/wiki/M%E1%BB%9F_r%E1%BB%99ng_gia_t%C4%83ng_c%E1%BB%A7a_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Mở rộng gia tăng của vũ trụ">Vũ trụ mở rộng</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=Tu%E1%BB%95i_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tuổi vũ trụ (trang không tồn tại)">Tuổi vũ trụ</a> </td></tr> <tr> <td>Các <a href="/w/index.php?title=Dao_%C4%91%E1%BB%99ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dao động lượng tử (trang không tồn tại)">dao động lượng tử</a> </td> <td> </td> <td><a href="/wiki/L%E1%BA%A1m_ph%C3%A1t_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" class="mw-redirect" title="Lạm phát vũ trụ">Lạm phát vũ trụ</a> </td> <td><a href="/w/index.php?title=V%E1%BA%A5n_%C4%91%E1%BB%81_ph%E1%BA%B3ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vấn đề phẳng (trang không tồn tại)">Vấn đề phẳng</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/wiki/S%E1%BB%A5p_%C4%91%E1%BB%95_h%E1%BA%A5p_d%E1%BA%ABn" class="mw-redirect" title="Sụp đổ hấp dẫn">Sụp đổ hấp dẫn</a> </td> <td><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_tia_X" title="Thiên văn học tia X">Thiên văn học tia X</a> </td> <td><a href="/wiki/Thuy%E1%BA%BFt_t%C6%B0%C6%A1ng_%C4%91%E1%BB%91i_r%E1%BB%99ng" title="Thuyết tương đối rộng">Thuyết tương đối rộng</a> </td> <td>Các <a href="/wiki/L%E1%BB%97_%C4%91en" title="Lỗ đen">hố đen</a> ở trung tâm <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_h%C3%A0_Ti%C3%AAn_N%E1%BB%AF" title="Thiên hà Tiên Nữ">thiên hà Tiên Nữ</a> </td></tr> <tr> <td><a href="/w/index.php?title=Chu_k%E1%BB%B3_CNO&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chu kỳ CNO (trang không tồn tại)">Chu kỳ CNO</a> trong các <a href="/wiki/Ng%C3%B4i_sao" class="mw-redirect" title="Ngôi sao">ngôi sao</a> </td> <td> </td> <td> </td> <td> </td></tr> </tbody></table> <p><a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_ch%E1%BA%A5t_t%E1%BB%91i" title="Vật chất tối">Vật chất tối</a> và <a href="/wiki/N%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_t%E1%BB%91i" title="Năng lượng tối">năng lượng tối</a> là các chủ đề hiện tại trong thiên văn học,<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Ch%C3%BA_th%C3%ADch_ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c" title="Wikipedia:Chú thích nguồn gốc"><span title="Tuyên bố này cần tham khảo đến các nguồn đáng tin cậy. (August 2009)">cần dẫn nguồn</span></a></i>]</sup> bởi sự khám phá ra chúng và nguồn gốc bị tranh cãi của chúng trong việc nghiên cứu các thiên hà. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Các_lĩnh_vực_nhỏ_chuyên_biệt_của_thiên_văn_học"><span id="C.C3.A1c_l.C4.A9nh_v.E1.BB.B1c_nh.E1.BB.8F_chuy.C3.AAn_bi.E1.BB.87t_c.E1.BB.A7a_thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc"></span>Các lĩnh vực nhỏ chuyên biệt của thiên văn học</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=16" title="Sửa đổi phần “Các lĩnh vực nhỏ chuyên biệt của thiên văn học”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=16" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các lĩnh vực nhỏ chuyên biệt của thiên văn học"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thiên_văn_học_Mặt_Trời"><span id="Thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc_M.E1.BA.B7t_Tr.E1.BB.9Di"></span>Thiên văn học Mặt Trời</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=17" title="Sửa đổi phần “Thiên văn học Mặt Trời”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=17" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiên văn học Mặt Trời"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Mặt Trời">Mặt Trời</a></div> <p>Ở khoảng cách khoảng tám phút ánh sáng, ngôi sao thường được nghiên cứu nhất là <a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Mặt Trời">Mặt Trời</a>, một ngôi <a href="/wiki/Sao_l%C3%B9n" title="Sao lùn">sao lùn</a> căn bản trong dãy chính của <a href="/wiki/Ph%C3%A2n_lo%E1%BA%A1i_sao" title="Phân loại sao">lớp sao</a> G2 V, và có khoảng 4.6 tỷ năm tuổi. Mặt Trời được coi là một ngôi <a href="/wiki/Sao_bi%E1%BA%BFn_quang" title="Sao biến quang">sao biến quang</a>, nhưng nó có trải qua các thay đổi theo chu kỳ trong hoạt động được gọi là <a href="/wiki/Chu_k%E1%BB%B3_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Chu kỳ Mặt Trời">chu kỳ Mặt Trời</a>. Đây là một sự dao động với chu kỳ 11 năm trong số lượng <a href="/wiki/V%E1%BA%BFt_%C4%91en_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Vết đen Mặt Trời">vết đen Mặt Trời</a>. Các vết đen Mặt Trời là các vùng có nhiệt độ thấp hơn trung bình và gắn liền với hoạt động từ trường mãnh liệt.<sup id="cite_ref-solar_FAQ_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-solar_FAQ-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Uvsun_trace_big.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Uvsun_trace_big.jpg/220px-Uvsun_trace_big.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Uvsun_trace_big.jpg/330px-Uvsun_trace_big.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/66/Uvsun_trace_big.jpg/440px-Uvsun_trace_big.jpg 2x" data-file-width="1500" data-file-height="1500" /></a><figcaption>Một hình ảnh <a href="/wiki/T%E1%BB%AD_ngo%E1%BA%A1i" title="Tử ngoại">cực tím</a> về hoạt động <a href="/wiki/Quy%E1%BB%83n_s%C3%A1ng" class="mw-redirect" title="Quyển sáng">quyển sáng</a> của Mặt Trời bởi kính viễn vọng <a href="/w/index.php?title=TRACE&action=edit&redlink=1" class="new" title="TRACE (trang không tồn tại)">TRACE</a>. <i>ảnh <a href="/wiki/NASA" title="NASA">NASA</a></i>.</figcaption></figure> <p>Mặt Trời có độ sáng tăng đều trong suốt cuộc đời nó, tăng 40% từ khí nó lần đầu tiên trở thành một ngôi sao dãy chính. Mặt Trời cũng trải qua các thay đổi độ sáng theo chu kỳ có thể tác động mạnh tới Trái Đất.<sup id="cite_ref-Environmental_issues:_essential_primary_sources._40-0" class="reference"><a href="#cite_note-Environmental_issues:_essential_primary_sources.-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ví dụ, <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%91i_thi%E1%BB%83u_Maunder&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tối thiểu Maunder (trang không tồn tại)">tối thiểu Maunder</a>, được cho là đã gây ra hiện tượng <a href="/w/index.php?title=B%C4%83ng_h%C3%A0_ng%E1%BA%AFn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Băng hà ngắn (trang không tồn tại)">Băng hà ngắn</a> trong thời <a href="/wiki/Trung_C%E1%BB%95" title="Trung Cổ">Trung Cổ</a>.<sup id="cite_ref-future-sun_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-future-sun-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Bề mặt nhìn thấy được bên ngoài Mặt Trời được gọi là <a href="/wiki/Quang_c%E1%BA%A7u" title="Quang cầu">quang cầu</a>. Trên lớp này là một vùng mỏng được gọi là <a href="/w/index.php?title=S%E1%BA%AFc_quy%E1%BB%83n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sắc quyển (trang không tồn tại)">sắc quyển</a>. Nó được bao quạnh bởi một vùng chuyển tiếp với nhiệt độ tăng lên nhanh chóng, tiếp sau đó là một <a href="/w/index.php?title=Qu%E1%BA%A7ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quầng (trang không tồn tại)">quầng</a> siêu nóng. </p><p>Ở trung tâm Mặt Trời là vùng <a href="/wiki/L%C3%B5i_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Lõi Mặt Trời">lõi</a>, một khối lượng nhiệt độ và áp lực đủ để phản ứng <a href="/wiki/Ph%E1%BA%A3n_%E1%BB%A9ng_t%E1%BB%95ng_h%E1%BB%A3p_h%E1%BA%A1t_nh%C3%A2n" title="Phản ứng tổng hợp hạt nhân">tổng hợp hạt nhân</a> diễn ra. Bên trên lõi là <a href="/wiki/V%C3%B9ng_b%E1%BB%A9c_x%E1%BA%A1" title="Vùng bức xạ">vùng bức xạ</a>, nơi plasma truyền dòng năng lượng bằng các phương tiện bức xạ. Các lớp bên ngoài tạo thành một <a href="/wiki/V%C3%B9ng_%C4%91%E1%BB%91i_l%C6%B0u" title="Vùng đối lưu">vùng đối lưu</a> nơi vật liệu khí chuyển năng lượng chủ yếu thông qua việc dời chuyển vật lý của khí. Mọi người tin rằng vùng đối lưu này tạo ra hoạt động từ, từ đó tạo ra các vết đen Mặt Trời.<sup id="cite_ref-solar_FAQ_39-1" class="reference"><a href="#cite_note-solar_FAQ-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Gió Mặt Trời là các dòng phân tử plasma liên tục thoát ra ngoài Mặt Trời tới khi nó tới <a href="/w/index.php?title=Heliopause&action=edit&redlink=1" class="new" title="Heliopause (trang không tồn tại)">heliopause</a>. Gió Mặt Trời tương tác với <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_quy%E1%BB%83n" title="Từ quyển">từ quyển</a> của Trái Đất để tạo nên các <a href="/w/index.php?title=V%C3%A1nh_%C4%91ai_b%E1%BB%A9c_x%E1%BA%A1_Van_Allen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vánh đai bức xạ Van Allen (trang không tồn tại)">vánh đai bức xạ Van Allen</a>, cũng như <a href="/wiki/C%E1%BB%B1c_quang" title="Cực quang">cực quang</a> nơi các dòng của <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Từ trường Trái Đất">từ trường Trái Đất</a> đi xuống vào trong <a href="/wiki/Kh%C3%AD_quy%E1%BB%83n_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Khí quyển Trái Đất">khí quyển</a>.<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Khoa_học_hành_tinh"><span id="Khoa_h.E1.BB.8Dc_h.C3.A0nh_tinh"></span>Khoa học hành tinh</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=18" title="Sửa đổi phần “Khoa học hành tinh”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=18" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Khoa học hành tinh"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_h%C3%A0nh_tinh" title="Khoa học hành tinh">Khoa học hành tinh</a> và <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%8Ba_l%C3%BD_h%C3%A0nh_tinh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Địa lý hành tinh (trang không tồn tại)">Địa lý hành tinh</a></div> <p>Lĩnh vực thiên văn học này nghiên cứu sự tập hợp của các <a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh" title="Hành tinh">hành tinh</a>, <a href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Vệ tinh tự nhiên">vệ tinh</a>, <a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh_l%C3%B9n" title="Hành tinh lùn">hành tinh lùn</a>, <a href="/wiki/Sao_ch%E1%BB%95i" title="Sao chổi">sao chổi</a>, <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_th%E1%BA%A1ch" title="Thiên thạch">thiên thạch</a>, và các vật thể quay xung quanh Mặt Trời, cũng như các hành tinh ngoài hệ Mặt Trời. <a href="/wiki/H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Hệ Mặt Trời">Hệ Mặt Trời</a> đã được nghiên cứu khá kỹ, ban đầu bằng các kính viễn vọng và sau này bởi các tàu vũ trụ. Điều này đã cung cấp một sự hiểu biết tổng thế khá tốt về sự thành tạo và tiến hóa của hệ hành tinh này, dù nhiều phát hiện mới vẫn đang diễn ra.<sup id="cite_ref-geology_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-geology-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Dust.devil.mars.arp.750pix.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Dust.devil.mars.arp.750pix.jpg/220px-Dust.devil.mars.arp.750pix.jpg" decoding="async" width="220" height="116" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Dust.devil.mars.arp.750pix.jpg/330px-Dust.devil.mars.arp.750pix.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ee/Dust.devil.mars.arp.750pix.jpg/440px-Dust.devil.mars.arp.750pix.jpg 2x" data-file-width="775" data-file-height="407" /></a><figcaption>Đốm đen ở đỉnh là một <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%A5i_qu%E1%BB%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bụi quỷ (trang không tồn tại)">bụi quỷ</a> bên trên một "bức tường" <a href="/wiki/H%E1%BB%91_va_ch%E1%BA%A1m" title="Hố va chạm">hố va chạm</a> trên <a href="/wiki/Sao_H%E1%BB%8Fa" title="Sao Hỏa">Sao Hỏa</a>. Cột xoáy và chuyển động này của <a href="/wiki/Kh%C3%AD_quy%E1%BB%83n_Sao_H%E1%BB%8Fa" title="Khí quyển Sao Hỏa">khí quyển Sao Hỏa</a> (có thể so sánh với một trận <a href="/wiki/Cu%E1%BB%93ng_phong" class="mw-redirect" title="Cuồng phong">cuồng phong</a> trên Trái Đất) tạo ra sọc dài và tối. Hình: <a href="/wiki/NASA" title="NASA">NASA</a>.</figcaption></figure> <p>Hệ Mặt Trời được phân chia nhỏ thành các hành tinh bên trong, <a href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_ti%E1%BB%83u_h%C3%A0nh_tinh" title="Vành đai tiểu hành tinh">vành đai tiểu hành tinh</a>, và các hành tinh bên ngoài. Các <a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh_ki%E1%BB%83u_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" class="mw-redirect" title="Hành tinh kiểu Trái Đất">hành tinh kiểu Trái Đất</a> gồm <a href="/wiki/Sao_Th%E1%BB%A7y" title="Sao Thủy">Sao Thủy</a>, <a href="/wiki/Sao_Kim" title="Sao Kim">Sao Kim</a>, <a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Trái Đất">Trái Đất</a>, và <a href="/wiki/Sao_H%E1%BB%8Fa" title="Sao Hỏa">Sao Hoả</a>. Các hành tinh <a href="/w/index.php?title=Kh%C3%AD_kh%E1%BB%95ng_l%E1%BB%93&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khí khổng lồ (trang không tồn tại)">khí khổng lồ</a> bên ngoài là <a href="/wiki/Sao_M%E1%BB%99c" title="Sao Mộc">Sao Mộc</a>, <a href="/wiki/Sao_Th%E1%BB%95" title="Sao Thổ">Sao Thổ</a>, <a href="/wiki/Sao_Thi%C3%AAn_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Sao Thiên Vương">Sao Thiên Vương</a>, và <a href="/wiki/Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Sao Hải Vương">Sao Hải Vương</a>.<sup id="cite_ref-planets_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-planets-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Bên ngoài Sao Hải Vương là <a href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_Kuiper" title="Vành đai Kuiper">Vành đai Kuiper</a>, và cuối cùng là đám <a href="/wiki/%C4%90%C3%A1m_m%C3%A2y_Oort" title="Đám mây Oort">Mây Oort</a>, có thể mở rộng xa tới một năm ánh sáng. </p><p>Các hành tinh được thành tạo bởi một <a href="/wiki/%C4%90%C4%A9a_ti%E1%BB%81n_h%C3%A0nh_tinh" title="Đĩa tiền hành tinh">đĩa tiền hành tinh</a> bao quanh Mặt Trời buổi đầu. Thông qua một quá trình gồm lực hút hấp dẫn, va chạm và bồi tụ, đĩa hình thành các cụm vật chất, cùng với thời gian, trở thành các tiền hành tin. <a href="/w/index.php?title=%C3%81p_l%E1%BB%B1c_b%E1%BB%A9c_x%E1%BA%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Áp lực bức xạ (trang không tồn tại)">Áp lực bức xạ</a> của <a href="/wiki/Gi%C3%B3_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Gió Mặt Trời">gió Mặt Trời</a> sau đó đã đẩy hầu hết vật chất không bồi tụ, và chỉ các hành tinh có đủ khối lượng mới giữ được khí quyển của chúng. Các hành tinh tiếp tục quét sạch, hay đẩy đi, số vật chất còn lại trong một quá trình ném bom dày đặc, với bằng chứng là nhiều <a href="/wiki/H%E1%BB%91_va_ch%E1%BA%A1m" title="Hố va chạm">hố va chạm</a> trên Mặt Trăng. Trong giai đoạn này, một số tiền hành tinh có thể đã va chạm nhau, <a href="/w/index.php?title=L%C3%BD_thuy%E1%BA%BFt_va_ch%E1%BA%A1m_l%E1%BB%9Bn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lý thuyết va chạm lớn (trang không tồn tại)">dẫn tới lý thuyết</a> về sự hình thành của Mặt Trăng.<sup id="cite_ref-formation_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-formation-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Khi các hành tinh đã có đủ khối lượng, các vật chất với mật độ khác nhau cô lập bên trong, trong sự <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%A2n_bi%E1%BB%87t_h%C3%A0nh_tinh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phân biệt hành tinh (trang không tồn tại)">phân biệt hành tinh</a>. Quá trình này có thể tạo thành một lõi đá hay kim loại, được bao quanh bởi một lớp áo và một bề mặt bên ngoài. Lõi có thể gồm các vùng rắn và lỏng, và một số lõi hành tinh tạo ra <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Từ trường">từ trường</a> của riêng nó, có thể bảo vệ khí quyển của nó khỏi sự tước đoạt của gió Mặt Trời.<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Sức nóng bên trong của hành tinh hay vệ tinh được tạo ra từ các va chạm, các vật liệu phóng xạ (<i>ví dụ</i> <a href="/wiki/Urani" title="Urani">uranium</a>, <a href="/wiki/Thori" title="Thori">thorium</a>, và <a href="/wiki/Aluminum#Các_chất_đồng_vị" class="mw-redirect" title="Aluminum"><sup>26</sup>Al</a>), hay <a href="/w/index.php?title=Gia_t%E1%BB%91c_th%E1%BB%A7y_tri%E1%BB%81u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gia tốc thủy triều (trang không tồn tại)">nhiệt thủy triều</a>. Một số hành tinh và vệ tinh tích tụ đủ nhiệt để tạo ra các quá trình địa chất như <a href="/w/index.php?title=Ho%E1%BA%A1t_%C4%91%E1%BB%99ng_n%C3%BAi_l%E1%BB%ADa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoạt động núi lửa (trang không tồn tại)">hoạt động núi lửa</a> và kiến tạo. Những hành tinh và vệ tinh tích tụ hay giữ được một <a href="/wiki/Kh%C3%AD_quy%E1%BB%83n" title="Khí quyển">khí quyển</a> cũng có thể trải qua sự <a href="/wiki/X%C3%B3i_m%C3%B2n" title="Xói mòn">xói mòn</a> bề mặt bởi gió và nước. Các vật thể nhỏ hơn, không có nhiệt thủy triều, lạnh đi nhanh chóng; và hoạt động địa chất của chúng ngừng loại ngoại trừ khi có sự kiện va chạm.<sup id="cite_ref-new_solar_system_47-0" class="reference"><a href="#cite_note-new_solar_system-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thiên_văn_học_sao"><span id="Thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc_sao"></span>Thiên văn học sao</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=19" title="Sửa đổi phần “Thiên văn học sao”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=19" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiên văn học sao"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Ant_Nebula.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Ant_Nebula.jpg/220px-Ant_Nebula.jpg" decoding="async" width="220" height="145" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Ant_Nebula.jpg/330px-Ant_Nebula.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Ant_Nebula.jpg/440px-Ant_Nebula.jpg 2x" data-file-width="1072" data-file-height="708" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=Mz3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mz3 (trang không tồn tại)">Tinh vân Con kiến</a>. Sự phun ra khí từ tâm đang chết của ngôi sao cho thấy những mô hình đối xứng không giống các mô hình hỗn loạn hay các vụ nổ thông thường.</figcaption></figure> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Sao" title="Sao">Sao</a></div> <p>Việc nghiên cứu các ngôi <a href="/wiki/Sao" title="Sao">sao</a> và quá trình <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a_sao" title="Tiến hóa sao">tiến hóa sao</a> là nền tàng của sự hiểu biết vũ trụ của con người. Vật lý vũ trụ về các ngôi sao đã được quyết định thông qua việc quan sát và hiểu biết lý thuyết; và từ các mô hình giả lập máy tính phần bên trong. </p><p>Sự <a href="/w/index.php?title=Th%C3%A0nh_t%E1%BA%A1o_sao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thành tạo sao (trang không tồn tại)">thành tạo sao</a> xảy ra tại các vùng đặc có nhiều khí và bụi, được gọi là <a href="/wiki/Tinh_v%C3%A2n_t%E1%BB%91i" title="Tinh vân tối">các đám mây phân tử lớn</a>. Khi mất ổn định, các mảnh đám mây có thể sụp đổ dưới ảnh hưởng của trọng lực, để hình thành nên một <a href="/wiki/Ti%E1%BB%81n_sao" title="Tiền sao">tiền sao</a>. Với một lõi có độ đặc, nhiệt độ đủ sẽ tạo ra phản ứng <a href="/wiki/Ph%E1%BA%A3n_%E1%BB%A9ng_t%E1%BB%95ng_h%E1%BB%A3p_h%E1%BA%A1t_nh%C3%A2n" title="Phản ứng tổng hợp hạt nhân">tổng hợp hạt nhân</a>, và tạo nên một ngôi <a href="/wiki/Sao_d%C3%A3y_ch%C3%ADnh" class="mw-redirect" title="Sao dãy chính">sao dãy chính</a>.<sup id="cite_ref-sead_48-0" class="reference"><a href="#cite_note-sead-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Hầu hết các nguyên tố nặng hơn <a href="/wiki/Hi%C4%91r%C3%B4" class="mw-redirect" title="Hiđrô">hydro</a> và <a href="/wiki/Heli" title="Heli">heli</a> được tạo ra bên trong lõi các ngôi sao. </p><p>Các tính chất của ngôi sao được hình thành phụ thuộc chủ yếu vào khối lượng ban đầu của nó. Ngôi sao càng có khối lượng lớn, càng tạo ra nhiều ánh sáng, và càng tiêu thụ nhanh chóng nhiên liệu hạt nhân trong lõi. Cùng với thời gian, nhiên liệu hạt nhân bị biến đổi hoàn toàn thành heli, và ngôi sao bắt đầu <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a_sao" title="Tiến hóa sao">tiến hóa</a>. Phản ứng tổng hợp heli đòi hỏi nhiệt độ cao trong lõi, vì thế ngôi sao vừa mở rộng về kích thước vừa tăng mật độ trong lõi. Kết quả là ngôi <a href="/wiki/Sao_kh%E1%BB%95ng_l%E1%BB%93_%C4%91%E1%BB%8F" title="Sao khổng lồ đỏ">sao khổng lồ đỏ</a> có tuổi thọ ngắn, trước khi nhiên liệu heli đến lượt nó cũng bị sử dụng. Các ngôi sao có khối lượng rất lớn có thể trải qua một loạt phase tiến hóa giảm dần, bởi chúng ngày càng nấu chảy nhiều nguyên tố nặng. </p><p>Số phận cuối cùng của ngôi sao phụ thuộc vào khối lượng của nó, với những ngôi sao có khối lượng lớn hơn khoảng 8 lần <a href="/wiki/Kh%E1%BB%91i_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Khối lượng Mặt Trời">khối lượng Mặt Trời</a>, nó sẽ trở thành <a href="/wiki/Si%C3%AAu_t%C3%A2n_tinh" title="Siêu tân tinh">siêu tân tinh</a> sụp đổ lõi; trong khi các ngôi sao nhỏ hơn hình thành nên các <a href="/w/index.php?title=Tin_v%C3%A2n_h%C3%A0nh_tinh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tin vân hành tinh (trang không tồn tại)">tinh vân hành tinh</a>, và phát triển thành các <a href="/wiki/Sao_l%C3%B9n_tr%E1%BA%AFng" title="Sao lùn trắng">sao lùn trắng</a>. Tàn tích của một siêu tân tinh là một <a href="/wiki/Sao_neutron" title="Sao neutron">sao neutron</a> đặc, hay nếu khối lượng sao ít nhất gấp ba lần khối lượng Mặt Trời, là một <a href="/wiki/L%E1%BB%97_%C4%91en" title="Lỗ đen">lỗ đen</a>.<sup id="cite_ref-Cambridge_atlas_49-0" class="reference"><a href="#cite_note-Cambridge_atlas-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Những ngôi sao kép ở gần nhau có thể đi theo những con đường tiến hóa phức tạp, như chuyển đổi khối lượng trở thành một ngôi sao lùn trắng đồng hành và có khả năng tạo ra một siêu tân tinh. Tinh vân hành tinh và siêu tân tinh là cần thiết cho sự phân bố <a href="/wiki/Kim_lo%E1%BA%A1i" title="Kim loại">kim loại</a> vào <a href="/wiki/Kh%C3%B4ng_gian_li%C3%AAn_sao" class="mw-redirect" title="Không gian liên sao">không gian liên sao</a>; không có chúng, mọi ngôi sao mới (và hệ thống hành tinh của chúng) sẽ chỉ được tạo thành từ <a href="/wiki/Hydro" title="Hydro">hydro</a> và heli. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thiên_văn_học_thiên_hà"><span id="Thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc_thi.C3.AAn_h.C3.A0"></span>Thiên văn học thiên hà</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=20" title="Sửa đổi phần “Thiên văn học thiên hà”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=20" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiên văn học thiên hà"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_thi%C3%AAn_h%C3%A0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học thiên hà (trang không tồn tại)">Thiên văn học thiên hà</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Milky_Way_Spiral_Arm.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Milky_Way_Spiral_Arm.svg/220px-Milky_Way_Spiral_Arm.svg.png" decoding="async" width="220" height="192" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Milky_Way_Spiral_Arm.svg/330px-Milky_Way_Spiral_Arm.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c4/Milky_Way_Spiral_Arm.svg/440px-Milky_Way_Spiral_Arm.svg.png 2x" data-file-width="518" data-file-height="451" /></a><figcaption>Kết cấu được quan sát của những cánh tay xoắn ốc của <a href="/wiki/Ng%C3%A2n_H%C3%A0" title="Ngân Hà">Ngân Hà</a>.</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Hệ Mặt Trời">Hệ Mặt Trời</a> chuyển động trên quỹ đạo trong <a href="/wiki/Ng%C3%A2n_H%C3%A0" title="Ngân Hà">Ngân Hà</a>, một <a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_h%C3%A0_xo%E1%BA%AFn_%E1%BB%91c_k%E1%BA%BB_v%E1%BA%A1ch&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên hà xoắn ốc kẻ vạch (trang không tồn tại)">thiên hà xoắn ốc kẻ vạch</a> là một thành viên lớn của <a href="/wiki/Nh%C3%B3m_%C4%90%E1%BB%8Ba_ph%C6%B0%C6%A1ng" title="Nhóm Địa phương">Nhóm Địa phương</a> của các thiên hà. Nó là một khối lượng khí, bụi, sao và các vật thể quay tròn, được giữ cùng nhau bằng sự hấp dẫn trọng lượng lẫn nhau. Bởi Trái Đất nằm bên trong các cánh tay bụi bên ngoài, có một tỷ lệ lớn Ngân Hà không thể được quan sát từ Trái Đất. </p><p>Trong trung tâm Ngân Hà là lõi, một chỗ lồi hình thanh với cái được tin là một <a href="/wiki/H%E1%BB%91_%C4%91en_si%C3%AAu_kh%E1%BB%91i_l%C6%B0%E1%BB%A3ng" class="mw-redirect" title="Hố đen siêu khối lượng">hố đen siêu khối lượng</a> ở trung tâm. Nó được bao quanh bởi bốn cánh tay chính có hình xoắn ốc từ lõi. Đây là một vùng thành tạo sao tích cực chứa nhiều sao <a href="/w/index.php?title=D%C3%A2n_s%E1%BB%91_sao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dân số sao (trang không tồn tại)">dân số sao cấp I</a>. Đĩa được bao quanh bởi một <a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_h%C3%A0_h%C3%ACnh_c%E1%BA%A7u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên hà hình cầu (trang không tồn tại)">vòng sáng hình cầu</a> với các ngôi sao <a href="/w/index.php?title=D%C3%A2n_s%E1%BB%91_sao_c%E1%BA%A5p_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dân số sao cấp II (trang không tồn tại)">dân số sao cấp II</a> già hơn, cũng như những khu vực tập trung sao với mật độ khá dày được gọi là các <a href="/wiki/C%E1%BB%A5m_sao_c%E1%BA%A7u" title="Cụm sao cầu">cụm sao cầu</a>.<sup id="cite_ref-50" class="reference"><a href="#cite_note-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Giữa các ngôi sao là <a href="/wiki/Kh%C3%B4ng_gian_li%C3%AAn_sao" class="mw-redirect" title="Không gian liên sao">không gian liên sao</a>, một vùng có vật chất thưa thớt. Tại các vùng có mật độ lớn nhất, các <a href="/wiki/%C4%90%C3%A1m_m%C3%A2y_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD" title="Đám mây phân tử">đám mây phân tử</a> của <a href="/wiki/Hi%C4%91r%C3%B4" class="mw-redirect" title="Hiđrô">phân tử hydro</a> và các nguyên tố khác tạo ra các vùng thành tạo sao. Chúng khởi đầu như các <a href="/w/index.php?title=%C4%90%C4%A9a_tinh_v%C3%A2n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đĩa tinh vân (trang không tồn tại)">đĩa tinh vân</a> bất thường, cô đặc lại và sụp đổ (về khối lượng được xác định bởi <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%99_d%C3%A0i_Jeans&action=edit&redlink=1" class="new" title="Độ dài Jeans (trang không tồn tại)">độ dài Jeans</a>) để hình thành nên các tiền sao đặc.<sup id="cite_ref-52" class="reference"><a href="#cite_note-52"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Khi các ngôi sao có khối lượng lớn xuất hiện, chúng chuyển đám mây thành một <a href="/wiki/V%C3%B9ng_H_II" title="Vùng H II">vùng H II</a> của khí và plasma sáng. <a href="/wiki/Gi%C3%B3_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Gió Mặt Trời">gió sao</a> và các vụ nổ siêu tân tinh từ các ngôi sao đó cuối cùng làm tan rã đám mây, thường để lại một hay nhiều <a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%A5m_m%E1%BB%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cụm mở (trang không tồn tại)">cụm mở</a> của các ngôi sao. Các cụm này dần tan rã, và các ngôi sao gia nhập vào dân số của Ngân Hà. </p><p>Các cuộc nghiên cứu động học của vật chất trong Ngân Hà và các thiên hà khác đã chứng minh rằng có nhiều khối lượng có thể được tính toán cho vật thể nhìn thấy được. Một <a href="/w/index.php?title=Qu%E1%BA%A7ng_v%E1%BA%ADt_th%E1%BB%83_t%E1%BB%91i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quầng vật thể tối (trang không tồn tại)">quầng vật thể tối</a> dường như thống trị khối lượng, dù tính chất của vật thể tối này vẫn chưa được xác định.<sup id="cite_ref-53" class="reference"><a href="#cite_note-53"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thiên_văn_học_ngoài_thiên_hà"><span id="Thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc_ngo.C3.A0i_thi.C3.AAn_h.C3.A0"></span>Thiên văn học ngoài thiên hà</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=21" title="Sửa đổi phần “Thiên văn học ngoài thiên hà”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=21" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiên văn học ngoài thiên hà"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_ngo%C3%A0i_thi%C3%AAn_h%C3%A0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học ngoài thiên hà (trang không tồn tại)">Thiên văn học ngoài thiên hà</a></div> <p>Việc nghiên cứu các vật thể bên ngoài Ngân Hà là một nhánh của thiên văn học liên quan tới <a href="/w/index.php?title=S%E1%BB%B1_h%C3%ACnh_th%C3%A0nh_v%C3%A0_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a_c%E1%BB%A7a_c%C3%A1c_thi%C3%AAn_h%C3%A0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sự hình thành và tiến hóa của các thiên hà (trang không tồn tại)">sự hình thành và tiến hóa của các thiên hà</a>; hình thái học của chúng và <a href="/w/index.php?title=X%E1%BA%BFp_h%E1%BA%A1ng_h%C3%ACnh_th%C3%A1i_h%E1%BB%8Dc_thi%C3%AAn_h%C3%A0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xếp hạng hình thái học thiên hà (trang không tồn tại)">xếp hạng</a>; và sự xác định các <a href="/wiki/Nh%C3%A2n_thi%C3%AAn_h%C3%A0_ho%E1%BA%A1t_%C4%91%E1%BB%99ng" title="Nhân thiên hà hoạt động">nhân thiên hà hoạt động</a>, và các <a href="/wiki/Nh%C3%B3m_thi%C3%AAn_h%C3%A0" title="Nhóm thiên hà">nhóm</a> và <a href="/wiki/C%E1%BB%A5m_thi%C3%AAn_h%C3%A0" title="Cụm thiên hà">cụm thiên hà</a>. Việc xác định các thiên hà hoạt động và các nhóm và cụm thiên hà là quan trọng để hiểu được <a href="/w/index.php?title=C%C6%A1_c%E1%BA%A5u_t%E1%BA%A7m_m%E1%BB%A9c_l%E1%BB%9Bn_c%E1%BB%A7a_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cơ cấu tầm mức lớn của vũ trụ (trang không tồn tại)">cơ cấu tầm mức lớn của vũ trụ</a>. </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Grav.lens1.arp.750pix.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Grav.lens1.arp.750pix.jpg/220px-Grav.lens1.arp.750pix.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Grav.lens1.arp.750pix.jpg/330px-Grav.lens1.arp.750pix.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Grav.lens1.arp.750pix.jpg/440px-Grav.lens1.arp.750pix.jpg 2x" data-file-width="2022" data-file-height="2022" /></a><figcaption>Hình này thể hiện nhiều vật thể xanh có hình vòng là những hình ảnh chồng của cùng một thiên hà, bị nhân lên bởi hiệu ứng <a href="/wiki/Th%E1%BA%A5u_k%C3%ADnh_h%E1%BA%A5p_d%E1%BA%ABn" title="Thấu kính hấp dẫn">thấu kính hấp dẫn</a> của cụm các thiên hà màu vàng gần trung tâm hỉnh. Thấu kính được tạo ra bởi trường hấp dẫn trọng lượng của cụm uốn cong ánh sáng khiến nó khuếch đại và bóp méo hình của một vật thể ở xa.</figcaption></figure> <p>Hầu hết thiên hà được tổ chức thành các hình khác biệt cho phép thực hiện các mô hình xếp hạng. Thường chúng được chia thành <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_h%C3%A0_xo%E1%BA%AFn_%E1%BB%91c" title="Thiên hà xoắn ốc">thiên hà xoắn ốc</a>, <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_h%C3%A0_elip" title="Thiên hà elip">thiên hà elip</a> và <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_h%C3%A0_b%E1%BA%A5t_th%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Thiên hà bất thường">thiên hà bất thường</a>.<sup id="cite_ref-54" class="reference"><a href="#cite_note-54"><span class="cite-bracket">[</span>54<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Như cái tên cho thấy, một thiên hà elíp có hình dạng mặt cắt của một <a href="/wiki/El%C3%ADp" class="mw-redirect" title="Elíp">elíp</a>. Các ngôi sao di chuyển theo các quỹ đạo <a href="/wiki/Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Ngẫu nhiên">ngẫu nhiên</a> và không có hướng ưu tiên. Các thiên hà này chứa ít hay không chứa bụi liên sao; ít vùng thành tạo sao; và nói chung gồm các ngôi sao già. Các thiên hà elíp thường được tìm thấy ở trung tâm các cụm thiên hà, và có thể từng được thành lập thông qua sự hòa trộn các thiên hà lớn. </p><p>Một thiên hà xoắn ốc được tổ chức thành một đĩa xoay, phẳng, thường với một chỗ phồng hay thanh lớn ở trung tâm, và các cánh tay sáng hình vệt xoắn ốc ra bên ngoài. Các cánh tay này là vùng bụi thành tạo sao nơi nhiều ngôi sao trẻ được tạo ra như những chấm nhỏ màu xanh. Các thiên hà xoắn ốc nói chung được bao quanh bởi một quầng sao già. Cả <a href="/wiki/Ng%C3%A2n_H%C3%A0" title="Ngân Hà">Ngân Hà</a> và <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_h%C3%A0_Ti%C3%AAn_N%E1%BB%AF" title="Thiên hà Tiên Nữ">thiên hà Tiên Nữ</a> đều là các <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_h%C3%A0_xo%E1%BA%AFn_%E1%BB%91c" title="Thiên hà xoắn ốc">thiên hà xoắn ốc</a>. </p><p>Các thiên hà bất thường thường có hình thái hỗn loạn, và không có hình xoắn ốc cũng như elíp. Khoảng một phần tư các thiên hà là thiên hà bất thường, và các hình dạng kỳ lạ của các thiên hà đó có thể là kết của sự tương tác hấp dẫn. </p><p>Một thiên hà hoạt động là một thành tạo phát ra một lượng lớn năng lượng của nó từ một nguồn ngoài các ngôi sao, bụi và khí; và được cấp năng lượng bởi một vùng nén tại lõi, thường được cho là một hố đen khối lượng siêu lớn phát ra bức xạ từ vật liệu rơi vào đó. </p><p>Một <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_h%C3%A0_v%C3%B4_tuy%E1%BA%BFn" title="Thiên hà vô tuyến">thiên hà vô tuyến</a> là một thiên hà hoạt động rất sáng ở phần <a href="/wiki/Quang_ph%E1%BB%95" class="mw-redirect" title="Quang phổ">quang phổ</a> <a href="/wiki/S%C3%B3ng_v%C3%B4_tuy%E1%BA%BFn" title="Sóng vô tuyến">vô tuyến</a>, và phát ra nhiều chùm hay vấu khí. Các thiên hà hoạt động phát ra bức xạ năng lượng cao gồm <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_h%C3%A0_Seyfert" title="Thiên hà Seyfert">các thiên hà Seyfert</a>, các <a href="/wiki/Quasar" class="mw-redirect" title="Quasar">Quasar</a>, và các <a href="/w/index.php?title=Blazar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Blazar (trang không tồn tại)">blazar</a>. <a href="/wiki/Quasar" class="mw-redirect" title="Quasar">Quasar</a> được cho là các vật thể sáng ổn định nhất trong vũ trụ đã được biết tới.<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>55<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><a href="/w/index.php?title=K%E1%BA%BFt_c%E1%BA%A5u_c%C3%B3_t%E1%BA%A7m_m%E1%BB%A9c_l%E1%BB%9Bn_c%E1%BB%A7a_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kết cấu có tầm mức lớn của vũ trụ (trang không tồn tại)">Kết cấu có tầm mức lớn của vũ trụ</a> được thể hiện bởi các nhóm và cụm thiên hà. Kết cấu này được tổ chức trong một hệ thống cấp bậc của các nhóm, với hệ lớn nhất là các <a href="/w/index.php?title=Si%C3%AAu_c%E1%BB%A5m&action=edit&redlink=1" class="new" title="Siêu cụm (trang không tồn tại)">siêu cụm</a>. Vật chất chung được thành tạo trong <a href="/w/index.php?title=S%E1%BB%A3i_thi%C3%AAn_h%C3%A0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sợi thiên hà (trang không tồn tại)">các sợi</a> và các bức tường, để lại những <a href="/w/index.php?title=Kho%E1%BA%A3ng_tr%E1%BB%91ng_(v%C5%A9_tr%E1%BB%A5)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khoảng trống (vũ trụ) (trang không tồn tại)">khoảng trống</a> ở giữa.<sup id="cite_ref-evolving_universe_56-0" class="reference"><a href="#cite_note-evolving_universe-56"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vũ_trụ_học"><span id="V.C5.A9_tr.E1.BB.A5_h.E1.BB.8Dc"></span>Vũ trụ học</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=22" title="Sửa đổi phần “Vũ trụ học”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=22" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Vũ trụ học"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" class="mw-redirect" title="Vật lý vũ trụ">Vật lý vũ trụ</a></div> <p>Vũ trụ học (từ từ tiếng Hy Lạp κοσμος "thế giới, vũ trụ" và λογος "từ, nghiên cứu") có thể được coi là việc nghiên cứu vũ trụ như một tổng thể. </p><p>Các quan sát <a href="/w/index.php?title=C%E1%BA%A5u_tr%C3%BAc_t%E1%BA%A7m_m%E1%BB%A9c_l%E1%BB%9Bn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cấu trúc tầm mức lớn (trang không tồn tại)">cấu trúc tầm mức lớn</a> của <a href="/wiki/V%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Vũ trụ">vũ trụ</a>, một nhánh được gọi là <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_thi%C3%AAn_v%C4%83n" title="Vật lý thiên văn">vật lý vũ trụ</a>, đã cung cấp một hiểu biết sâu về sự thành tạo và tiến hóa của vũ trụ. Nền tảng cho vũ trụ học hiện đại là lý thuyết <a href="/wiki/Big_Bang_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_h%C6%B0%E1%BB%9Bng)" class="mw-disambig" title="Big Bang (định hướng)">big bang</a> được chấp nhận rộng rãi, theo đó vũ trụ khởi đầu tại một điểm duy nhất trong thời gian, và sau đó <a href="/wiki/V%C5%A9_tr%E1%BB%A5_gi%C3%A3n_n%E1%BB%9F" title="Vũ trụ giãn nở">mở rộng</a> trong 13,7 tỷ năm để trở thành như hiện tại. Ý tưởng Big Bang có thể được truy nguyên dấu vết từ sự khám phá <a href="/wiki/B%E1%BB%A9c_x%E1%BA%A1_ph%C3%B4ng_vi_s%C3%B3ng_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Bức xạ phông vi sóng vũ trụ">bức xạ vi sóng vũ trụ</a> năm 1965. </p><p>Trong quá trình mở rộng này, vũ trụ trải qua nhiều giai đoạn tiến hóa. Ở những khoảnh khắc đầu tiên, lý thuyết cho rằng vũ trụ trải qua một giai đoạn <a href="/wiki/L%E1%BA%A1m_ph%C3%A1t_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" class="mw-redirect" title="Lạm phát vũ trụ">lạm phát vũ trụ</a> rất nhanh chóng, làm đồng nhất các điều kiện khởi đầu. Sau đó, sự <a href="/wiki/T%E1%BB%95ng_h%E1%BB%A3p_h%E1%BA%A1t_nh%C3%A2n_Big_Bang" title="Tổng hợp hạt nhân Big Bang">tổng hợp hạt nhân Big Bang</a> tạo ra sự phong phú nguyên tố của vũ trụ buổi đầu. (Xem thêm: <a href="/w/index.php?title=Ni%C3%AAn_%C4%91%E1%BA%A1i_h%E1%BA%A1t_nh%C3%A2n_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Niên đại hạt nhân vũ trụ (trang không tồn tại)">Niên đại hạt nhân vũ trụ</a>). </p><p>Khi các nguyên tử đầu tiên hình thành, vũ trụ trở nên trong suốt với bức xạ, nhả ra năng lượng có thể được thấy hiện nay ở dạng màn bức xạ vi sóng. Vụ trụ mở rộng sau đó trải qua một <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Lịch sử vũ trụ">Thời kỳ Tối</a> vì sự thiếu hụt các nguồn năng lượng sao.<sup id="cite_ref-cosmology_101_57-0" class="reference"><a href="#cite_note-cosmology_101-57"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Một cơ cấu cấp bậc vật chất bắt đầu hình thành từ những sự thay đổi trong thời gian ngắn trong mật độ khối lượng. Vật chất tích tụ trong những vùng đặc nhất, hình thành nên các đám mây khí và <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A7n_th%E1%BB%83_sao" title="Quần thể sao">những ngôi sao đầu tiên</a>. Những ngôi sao lớn này gây ra quá trình tái tổ chức và được cho là đã tạo ra nhiều nguyên tố nặng trong vũ trụ buổi đầu và thường có xu hướng phân rã trở lại thành các nguyên tố nhẹ hơn mở rộng chu kỳ. </p><p>Những sự tích tụ hấp dẫn tập trung thành các sợi, để lại các khoảng trống trong các lỗ hổng. Dần dần, các tổ chức khí và bụi hòa trộn để hình thành nên các thiên hà nguyên thủy đầu tiên. Cùng với thời gian, chúng lôi kéo vào trong thêm nhiều vật chất và thường được tổ chức thành các <a href="/wiki/Nh%C3%B3m_thi%C3%AAn_h%C3%A0" title="Nhóm thiên hà">nhóm</a> và <a href="/wiki/C%E1%BB%A5m_thi%C3%AAn_h%C3%A0" title="Cụm thiên hà">cụm thiên hà</a>, sau đó thành các siêu cụm ở tầm mức lớn.<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">[</span>58<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Nền tảng của cơ cấu của vụ trụ là sự tồn tại của <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_ch%E1%BA%A5t_t%E1%BB%91i" title="Vật chất tối">vật chất tối</a> và <a href="/wiki/N%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_t%E1%BB%91i" title="Năng lượng tối">năng lượng tối</a>. Chúng hiện được cho là các thành phần chiếm ưu thế, tạo ra 96% mật độ vũ trụ. Vì lý do này, nhiều nỗ lực đã được thực hiện nhằm tìm hiểu tính chất vật lý của các thành phần đó.<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">[</span>59<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Các_nghiên_cứu_đa_lĩnh_vực"><span id="C.C3.A1c_nghi.C3.AAn_c.E1.BB.A9u_.C4.91a_l.C4.A9nh_v.E1.BB.B1c"></span>Các nghiên cứu đa lĩnh vực</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=23" title="Sửa đổi phần “Các nghiên cứu đa lĩnh vực”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=23" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các nghiên cứu đa lĩnh vực"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Thiên văn học và vật lý vũ trụ đã phát triển khá nhiều kết nối đa lĩnh vực với các lĩnh vực khoa học khác. <a href="/w/index.php?title=Kh%E1%BA%A3o_c%E1%BB%95_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khảo cổ thiên văn học (trang không tồn tại)">Khảo cổ thiên văn học</a> là việc nghiên cứu thiên văn học truyền thống hay cổ đại trong bối cảnh văn hóa của chúng, sử dụng bằng chứng <a href="/wiki/Kh%E1%BA%A3o_c%E1%BB%95_h%E1%BB%8Dc" title="Khảo cổ học">khảo cổ</a> và <a href="/wiki/Lo%C3%A0i_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" class="mw-redirect" title="Loài người">nhân loại</a>. <a href="/w/index.php?title=Sinh_v%E1%BA%ADt_h%E1%BB%8Dc_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sinh vật học vũ trụ (trang không tồn tại)">Sinh vật học vũ trụ</a> là việc nghiên cứu sự xuất hiện và tiến hóa của các hệ sinh thái trong vũ trụ, với sự nhấn mạnh đặc biệt trên khả năng về sự sống ngoài Trái Đất. </p><p>Việc nghiên cứu các <a href="/wiki/H%C3%B3a_ch%E1%BA%A5t" title="Hóa chất">hóa chất</a> được tìm thấy trong vũ trụ, gồm sự thành tạo, tương tác và phá huỷ của chúng, được gọi là <a href="/wiki/H%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc_thi%C3%AAn_th%E1%BB%83" title="Hóa học thiên thể">hóa học thiên thể</a> (Astrochemistry). Các chất đó thường được tìm thấy trong các <a href="/wiki/%C4%90%C3%A1m_m%C3%A2y_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD" title="Đám mây phân tử">đám mây phân tử</a>, dù chúng có thể xuất hiện trong những ngôi sao nhiệt độ thấp, sao lùn nâu và các hành tinh. <a href="/wiki/H%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Hóa học vũ trụ">Hóa học vũ trụ</a> là việc nghiên cứu các hóa chất được tìm thấy bên trong <a href="/wiki/H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Hệ Mặt Trời">hệ Mặt Trời</a>, gồm cả các nguồn gốc của các nguyên tố và các biến đổi trong các tỷ lệ <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%93ng_v%E1%BB%8B" title="Đồng vị">đồng vị</a>. Cả hai lĩnh vực này đều có sự trùng lặp trong phương pháp thiên văn học và hóa học. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Thiên_văn_học_nghiệp_dư"><span id="Thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc_nghi.E1.BB.87p_d.C6.B0"></span>Thiên văn học nghiệp dư</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=24" title="Sửa đổi phần “Thiên văn học nghiệp dư”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=24" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiên văn học nghiệp dư"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_nghi%E1%BB%87p_d%C6%B0" title="Thiên văn học nghiệp dư">Thiên văn học nghiệp dư</a></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Telescope_trailer_22.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Telescope_trailer_22.jpg/170px-Telescope_trailer_22.jpg" decoding="async" width="170" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Telescope_trailer_22.jpg/255px-Telescope_trailer_22.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Telescope_trailer_22.jpg/340px-Telescope_trailer_22.jpg 2x" data-file-width="540" data-file-height="700" /></a><figcaption>Các nhà thiên văn nghiệp dư có thể chế tạo thiết bị của riêng mình, và có thể tổ chức các bữa tiệc sao, như kiểu câu lạc bộ <a href="/w/index.php?title=Stellafane&action=edit&redlink=1" class="new" title="Stellafane (trang không tồn tại)">Stellafane</a>.</figcaption></figure> <p>Thiên văn là một trong những ngành khoa học mà những người nghiệp dư có thể đóng góp nhiều nhất<sup id="cite_ref-60" class="reference"><a href="#cite_note-60"><span class="cite-bracket">[</span>60<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Nói chung, các nhà thiên văn học nghiệp dư quan sát nhiều loại vật thể và hiện tượng vũ trụ thỉnh thoảng bằng <a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BA%BF_t%E1%BA%A1o_k%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng_nghi%E1%BB%87p_d%C6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chế tạo kính viễn vọng nghiệp dư (trang không tồn tại)">thiết bị tự chế</a>. Các mục tiêu thông thường của các nhà thiên văn nghiệp dư gồm Mặt Trăng, các hành tinh, các ngôi sao, sao chổi, mưa sao băng và nhiều loại <a href="/w/index.php?title=V%E1%BA%ADt_th%E1%BB%83_s%C3%A2u_trong_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vật thể sâu trong vũ trụ (trang không tồn tại)">vật thể sâu trong vũ trụ</a> như các cụm sao, thiên hà hay tinh vân. Một nhánh của thiên văn nghiệp dư, <a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%A5p_%E1%BA%A3nh_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chụp ảnh vũ trụ (trang không tồn tại)">chụp ảnh vũ trụ</a> nghiệp dư, liên quan tới việc chụp ảnh bầu trời đêm. Nhiều người nghiệp dư muốn chuyên biệt trong quan sát các vật thể đặc biệt, các kiểu vạt thể hay các kiểu sự kiện làm họ quan tâm.<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">[</span>61<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">[</span>62<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Đa số nhà thiên văn nghiệp dư làm việc ở các <a href="/wiki/B%C6%B0%E1%BB%9Bc_s%C3%B3ng" title="Bước sóng">bước sóng</a> <a href="/wiki/Ph%E1%BB%95_nh%C3%ACn_th%E1%BA%A5y_%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c" title="Phổ nhìn thấy được">nhìn thấy được</a>, nhưng một cộng đồng nhỏ làm việc với các bước sóng bên ngoài quang phổ nhìn thấy được. Điều này gồm việc sử dụng các thiết bị lọc hồng ngoại trên các kính viễn vọng thông thường, và việc sử dụng các <a href="/wiki/K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng_v%C3%B4_tuy%E1%BA%BFn" title="Kính viễn vọng vô tuyến">kính viễn vọng vô tuyến</a>. Người đi đầu trong <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_v%C3%B4_tuy%E1%BA%BFn" title="Thiên văn vô tuyến">thiên văn vô tuyến</a> nghiệp dư là <a href="/w/index.php?title=Karl_Guthe_Jansky&action=edit&redlink=1" class="new" title="Karl Guthe Jansky (trang không tồn tại)">Karl Guthe Jansky</a>, ông đã bắt đầu quan sát bầu trời ở những <a href="/wiki/B%C6%B0%E1%BB%9Bc_s%C3%B3ng" title="Bước sóng">bước sóng</a> <a href="/wiki/S%C3%B3ng_v%C3%B4_tuy%E1%BA%BFn" title="Sóng vô tuyến">vô tuyến</a> từ thập niên 1930. Một số nhà thiên văn nghiệp dư sử dụng các kính viễn vọng tự làm hay các kính viễn vọng vô tuyến ban đầu được sản xuất cho nghiên cứu thiên văn nhưng hiện các nhà thiên văn nghiệp dư đã có thể tiếp cận (ví dụ như <a href="/w/index.php?title=K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng_M%E1%BB%99t_D%E1%BA%B7m&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kính viễn vọng Một Dặm (trang không tồn tại)">Kính viễn vọng Một Dặm</a>).<sup id="cite_ref-63" class="reference"><a href="#cite_note-63"><span class="cite-bracket">[</span>63<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">[</span>64<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Các nhà thiên văn nghiệp dư tiếp tục thực hiện các đóng góp khoa học trong lĩnh vực thiên văn. Quả thực, đây là một trong số ít ngành khoa học nơi những người nghiệp dư vẫn có thể có những đóng góp quan trọng. Những người nghiệp dư có thể thực hiện đo đạc che khuất được dùng để tinh chỉnh các quỹ đạo của các hành tinh nhỏ. Họ cũng có thể khám phá các sao chổi, và thực hiện những quan sát thường xuyên với các ngôi sao biến đổi. Những cải tiến trong kỹ thuật số đã cho phép những người nghiệp dư thực hiện những tiến bộ quan trọng trong lĩnh vực chụp ảnh vũ trụ.<sup id="cite_ref-65" class="reference"><a href="#cite_note-65"><span class="cite-bracket">[</span>65<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">[</span>66<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-67" class="reference"><a href="#cite_note-67"><span class="cite-bracket">[</span>67<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Những_vấn_đề_lớn_của_thiên_văn_học"><span id="Nh.E1.BB.AFng_v.E1.BA.A5n_.C4.91.E1.BB.81_l.E1.BB.9Bn_c.E1.BB.A7a_thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc"></span>Những vấn đề lớn của thiên văn học</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=25" title="Sửa đổi phần “Những vấn đề lớn của thiên văn học”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=25" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Những vấn đề lớn của thiên văn học"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Xem thêm: <a href="/w/index.php?title=C%C3%A1c_v%E1%BA%A5n_%C4%91%E1%BB%81_ch%C6%B0a_%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c_gi%E1%BA%A3i_quy%E1%BA%BFt_trong_v%E1%BA%ADt_l%C3%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Các vấn đề chưa được giải quyết trong vật lý (trang không tồn tại)">Các vấn đề chưa được giải quyết trong vật lý</a></div> <p>Dù lĩnh vực khoa học thiên văn đã có bước phát triển lớn trong việc tìm hiểu bản chất vũ trụ và nội dung của nó, vẫn còn một số vấn đề chưa được giải quyết. Những câu trả lời cho chúng có thể đòi hỏi những công cụ mới trên mặt đất và trong không gian, và có thể những phát triển mới trong vật lý lý thuyết và thực nghiệm. </p> <ul><li>Cái gì là nguồn gốc của quang phổ khối lượng sao? Có nghĩa, tại sao các nhà thiên văn học quan sát cùng sự phân bố các khối lượng sao <a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BB%A9c_n%C4%83ng_kh%E1%BB%91i_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_ban_%C4%91%E1%BA%A7u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chức năng khối lượng ban đầu (trang không tồn tại)">chức năng khối lượng ban đầu</a> rõ ràng không quan tâm tới các điều kiện ban đầu?<sup id="cite_ref-68" class="reference"><a href="#cite_note-68"><span class="cite-bracket">[</span>68<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Cần có một sự hiểu biết sâu hơn về sự thành tạo sao và hành tinh.</li> <li>Có <a href="/wiki/S%E1%BB%B1_s%E1%BB%91ng_ngo%C3%A0i_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Sự sống ngoài Trái Đất">sự sống trong vũ trụ</a> không? Đặc biệt, có sự sống thông minh khác không? Nếu có, đâu là sự giải thích cho <a href="/wiki/Ngh%E1%BB%8Bch_l%C3%BD_Fermi" title="Nghịch lý Fermi">nghịch lý Fermi</a>? Sự tồn tại của sự sống ở một nơi nào đó có những hàm ý khoa học và triết học quan trọng.<sup id="cite_ref-69" class="reference"><a href="#cite_note-69"><span class="cite-bracket">[</span>69<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-70" class="reference"><a href="#cite_note-70"><span class="cite-bracket">[</span>70<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>Đâu là bản chất của vật chất tối và năng lượng tối? Chúng thống trị sự tiến hóa và số phận vũ trụ, quả thực con người vẫn chưa chắc chắn về các bản chất thực của chúng.<sup id="cite_ref-physics_questions_71-0" class="reference"><a href="#cite_note-physics_questions-71"><span class="cite-bracket">[</span>71<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>Tại sao những hằng số vật lý lại <a href="/w/index.php?title=V%C5%A9_tr%E1%BB%A5_h%C3%A0i_ho%C3%A0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vũ trụ hài hoà (trang không tồn tại)">hài hòa</a> như vậy tới mức chúng cho phép sự tồn tại của sự sống? Chúng có thể là kết quả của <a href="/w/index.php?title=C%C3%A1c_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5_ph%C3%AC_nhi%C3%AAu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Các vũ trụ phì nhiêu (trang không tồn tại)">sự lựa chọn tự nhiên của vũ trụ</a> không? Cái gì gây ra <a href="/wiki/L%E1%BA%A1m_ph%C3%A1t_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" class="mw-redirect" title="Lạm phát vũ trụ">lạm phát vũ trụ</a> đã tạo ra vũ trụ đồng nhất?</li> <li>Đâu là số phận cuối cùng của vũ trụ?<sup id="cite_ref-72" class="reference"><a href="#cite_note-72"><span class="cite-bracket">[</span>72<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Năm_thiên_văn_học_quốc_tế_2009"><span id="N.C4.83m_thi.C3.AAn_v.C4.83n_h.E1.BB.8Dc_qu.E1.BB.91c_t.E1.BA.BF_2009"></span>Năm thiên văn học quốc tế 2009</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=26" title="Sửa đổi phần “Năm thiên văn học quốc tế 2009”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=26" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Năm thiên văn học quốc tế 2009"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/N%C4%83m_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" class="mw-redirect" title="Năm thiên văn học quốc tế">Năm thiên văn học quốc tế</a></div> <p>Trong cuộc họp Đại hội đồng lần thứ 62 của <a href="/wiki/Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c" title="Liên Hợp Quốc">Liên Hợp Quốc</a>, năm 2009 đã được công bố là <a href="/wiki/N%C4%83m_Thi%C3%AAn_v%C4%83n_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Năm Thiên văn Quốc tế">Năm Thiên văn Quốc tế</a> (IYA2009), với nghị quyết được chính thức hóa ngày 20 tháng 12 năm 2008. Một sự phối hợp toàn cầu do <a href="/wiki/Hi%E1%BB%87p_h%E1%BB%99i_Thi%C3%AAn_v%C4%83n_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" class="mw-redirect" title="Hiệp hội Thiên văn Quốc tế">Hiệp hội Thiên văn Quốc tế</a> (IAU) bố trí, nó đã được <a href="/wiki/T%E1%BB%95_ch%E1%BB%A9c_Gi%C3%A1o_d%E1%BB%A5c,_Khoa_h%E1%BB%8Dc_v%C3%A0_V%C4%83n_h%C3%B3a_Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c" title="Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc">UNESCO</a>—cơ quan của <a href="/wiki/Li%C3%AAn_H%E1%BB%A3p_Qu%E1%BB%91c" title="Liên Hợp Quốc">Liên Hợp Quốc</a> chịu trách nhiệm về các vấn đề giáo dục, khoa học và văn hóa—tán đồng. Năm Thiên văn Quốc tế 2009 được dự định trở thành một lễ hội toàn cầu về thiên văn học và những đóng góp của nó vào xã hội và văn hóa, khơi dậy sự quan tâm toàn cầu không chỉ với thiên văn và cả khoa học nói chung, với sự nhấn mạnh vào <a href="/wiki/Tu%E1%BB%95i_tr%E1%BA%BB" title="Tuổi trẻ">thanh niên.</a> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xem_thêm"><span id="Xem_th.C3.AAm"></span>Xem thêm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=27" title="Sửa đổi phần “Xem thêm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=27" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xem thêm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72019635"><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%81_c%C6%B0%C6%A1ng_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đề cương thiên văn học (trang không tồn tại)">Đề cương thiên văn học</a></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68144143">.mw-parser-output .div-col{margin-top:0.3em;column-width:30em}.mw-parser-output .div-col-small{font-size:90%}.mw-parser-output .div-col-rules{column-rule:1px solid #aaa}.mw-parser-output .div-col dl,.mw-parser-output .div-col ol,.mw-parser-output .div-col ul{margin-top:0}.mw-parser-output .div-col li,.mw-parser-output .div-col dd{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}</style><div class="div-col" style="column-width: 15em;"> <ul><li><a href="/wiki/Chi%C3%AAm_tinh_h%E1%BB%8Dc_v%C3%A0_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Chiêm tinh học và thiên văn học">Chiêm tinh học và thiên văn học</a></li> <li><a href="/wiki/Nh%C3%A0_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Nhà thiên văn học">Nhà thiên văn học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%87_th%E1%BB%91ng_d%E1%BB%AF_li%E1%BB%87u_v%E1%BA%ADt_l%C3%BD_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hệ thống dữ liệu vật lý vũ trụ (trang không tồn tại)">Hệ thống dữ liệu vật lý vũ trụ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thuy%E1%BA%BFt_ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thuyết nguồn gốc vũ trụ (trang không tồn tại)">Thuyết nguồn gốc vũ trụ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%B7_l%E1%BB%87_kho%E1%BA%A3ng_c%C3%A1ch_ngo%C3%A0i_thi%C3%AAn_h%C3%A0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tỷ lệ khoảng cách ngoài thiên hà (trang không tồn tại)">Tỷ lệ khoảng cách ngoài thiên hà</a></li> <li><a href="/wiki/N%C4%83m_thi%C3%AAn_v%C4%83n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" class="mw-redirect" title="Năm thiên văn quốc tế">Năm thiên văn quốc tế</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_t%E1%BB%AB_vi%E1%BA%BFt_t%E1%BA%AFt_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách từ viết tắt thiên văn học (trang không tồn tại)">Danh sách từ viết tắt thiên văn học</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Hệ Mặt Trời">Hệ Mặt Trời</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A1m_hi%E1%BB%83m_kh%C3%B4ng_gian" title="Thám hiểm không gian">Thám hiểm không gian</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Khoa_h%E1%BB%8Dc_kh%C3%B4ng_gian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khoa học không gian (trang không tồn tại)">Khoa học không gian</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng" title="Kính viễn vọng">Kính viễn vọng</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Universe:_Bi%C3%AAn_gi%E1%BB%9Bi_v%C3%B4_%C4%91%E1%BB%8Bnh_(lo%E1%BA%A1t_phim_truy%E1%BB%81n_h%C3%ACnh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Universe: Biên giới vô định (loạt phim truyền hình) (trang không tồn tại)"><i>Universe: Biên giới vô định</i></a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tham_khảo"><span id="Tham_kh.E1.BA.A3o"></span>Tham khảo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=28" title="Sửa đổi phần “Tham khảo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=28" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tham khảo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist references-column-width" style="-moz-column-width: 25em; -webkit-column-width: 25em; column-width: 25em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-new_cosmos-1"><b><a href="#cite_ref-new_cosmos_1-0">^</a></b> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r72042645">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFAlbrecht_Unsöld2001" class="citation book cs1">Albrecht Unsöld (2001). <i>The New Cosmos: An Introduction to Astronomy and Astrophysics</i>. Bodo Baschek, W.D. Brewer (translator). Berlin, New York: Springer. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/3-540-67877-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/3-540-67877-8"><bdi>3-540-67877-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+New+Cosmos%3A+An+Introduction+to+Astronomy+and+Astrophysics&rft.place=Berlin%2C+New+York&rft.pub=Springer&rft.date=2001&rft.isbn=3-540-67877-8&rft.au=Albrecht+Uns%C3%B6ld&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-2"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://dict.revised.moe.edu.tw/cgi-bin/cbdic/gsweb.cgi?o=dcbdic&searchid=W00000002710">天</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://dict.revised.moe.edu.tw/cgi-bin/cbdic/gsweb.cgi?o=dcbdic&searchid=W00000011525">文</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://dict.revised.moe.edu.tw/cgi-bin/cbdic/gsweb.cgi?o=dcbdic&searchid=Z00000053407">天文</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://dict.revised.moe.edu.tw/cgi-bin/cbdic/gsweb.cgi?o=dcbdic&searchid=Z00000053411">天文學</a>. 教育部重編國語辭典修訂本. Truy cập ngày 22 tháng 11 năm 2016.</span> </li> <li id="cite_note-scharrinhausen-3">^ <a href="#cite_ref-scharrinhausen_3-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-scharrinhausen_3-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFB._Scharringhausen" class="citation web cs1">B. Scharringhausen. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://curious.astro.cornell.edu/question.php?number=30">“Curious About Astronomy: What is the difference between astronomy and astrophysics?”</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 20 tháng 6 năm 2007</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Curious+About+Astronomy%3A+What+is+the+difference+between+astronomy+and+astrophysics%3F&rft.au=B.+Scharringhausen&rft_id=http%3A%2F%2Fcurious.astro.cornell.edu%2Fquestion.php%3Fnumber%3D30&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-odenwald-4">^ <a href="#cite_ref-odenwald_4-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-odenwald_4-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFS._Odenwald" class="citation web cs1">S. Odenwald. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.astronomycafe.net/qadir/q449.html">“Archive of Astronomy Questions and Answers: What is the difference between astronomy and astrophysics?”</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 20 tháng 6 năm 2007</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Archive+of+Astronomy+Questions+and+Answers%3A+What+is+the+difference+between+astronomy+and+astrophysics%3F&rft.au=S.+Odenwald&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.astronomycafe.net%2Fqadir%2Fq449.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-pennstateerie-5">^ <a href="#cite_ref-pennstateerie_5-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-pennstateerie_5-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071101100832/http://www.erie.psu.edu/academic/science/degrees/astronomy/astrophysics.htm">“Penn State Erie-School of Science-Astronomy and Astrophysics”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.erie.psu.edu/academic/science/degrees/astronomy/astrophysics.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 1 tháng 11 năm 2007<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 20 tháng 6 năm 2007</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Penn+State+Erie-School+of+Science-Astronomy+and+Astrophysics&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.erie.psu.edu%2Facademic%2Fscience%2Fdegrees%2Fastronomy%2Fastrophysics.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-mw-astronomy-6"><b><a href="#cite_ref-mw-astronomy_6-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.m-w.com/dictionary/astronomy">“Merriam-Webster Online”</a>. <i>Results for "astronomy"</i><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 20 tháng 6 năm 2007</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Results+for+%22astronomy%22.&rft.atitle=Merriam-Webster+Online&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.m-w.com%2Fdictionary%2Fastronomy&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-mw-astrophysics-7"><b><a href="#cite_ref-mw-astrophysics_7-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.m-w.com/dictionary/astrophysics">“Merriam-Webster Online”</a>. <i>Results for "astrophysics"</i><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 20 tháng 6 năm 2007</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Results+for+%22astrophysics%22.&rft.atitle=Merriam-Webster+Online&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.m-w.com%2Fdictionary%2Fastrophysics&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-shu1982-8">^ <a href="#cite_ref-shu1982_8-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-shu1982_8-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-shu1982_8-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFF._H._Shu1982" class="citation book cs1">F. H. Shu (1982). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/physicaluniverse00shuf"><i>The Physical Universe</i></a>. Mill Valley, California: University Science Books. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-935702-05-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-935702-05-9"><bdi>0-935702-05-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Physical+Universe&rft.place=Mill+Valley%2C+California&rft.pub=University+Science+Books&rft.date=1982&rft.isbn=0-935702-05-9&rft.au=F.+H.+Shu&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fphysicaluniverse00shuf&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-history-9"><b><a href="#cite_ref-history_9-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFGeorge_Forbes1909" class="citation book cs1">George Forbes (1909). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gutenberg.org/etext/8172"><i>History of Astronomy</i></a> <span class="cs1-format">(Free e-book from <a href="/wiki/D%E1%BB%B1_%C3%A1n_Gutenberg" title="Dự án Gutenberg">Project Gutenberg</a>)</span>. Luân Đôn: Watts & Co.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=History+of+Astronomy&rft.place=Lu%C3%A2n+%C4%90%C3%B4n&rft.pub=Watts+%26+Co.&rft.date=1909&rft.au=George+Forbes&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.gutenberg.org%2Fetext%2F8172&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.planetquest.org/learn/nabta.html">PlanetQuest: The History of Astronomy</a> — Retrieved on 2007-08-29</span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20120524183445/sunearth.gsfc.nasa.gov/eclipse/SEsaros/SEsaros.html">Eclipses and the Saros</a> NASA. Truy cập 2007-10-28.</span> </li> <li id="cite_note-12"><b><a href="#cite_ref-12">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www-groups.dcs.st-and.ac.uk/~history/Biographies/Hipparchus.html">Hipparchus of Rhodes</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071023062202/http://www-groups.dcs.st-and.ac.uk/~history/Biographies/Hipparchus.html">Lưu trữ</a> 2007-10-23 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> School of Mathematics and Statistics, University of St Andrews, Scotland. Truy cập 2007-10-28.</span> </li> <li id="cite_note-NSOG-13"><b><a href="#cite_ref-NSOG_13-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation book cs1">George Robert Kepple & Glen W. Sanner (1998). <i>The Night Sky Observer's Guide, Volume 1</i>. Willmann-Bell, Inc. tr. 18. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-943396-58-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-943396-58-1"><bdi>0-943396-58-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Night+Sky+Observer%27s+Guide%2C+Volume+1&rft.pages=18&rft.pub=Willmann-Bell%2C+Inc.&rft.date=1998&rft.isbn=0-943396-58-1&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_tham_s%E1%BB%91_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-short_history-14">^ <a href="#cite_ref-short_history_14-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-short_history_14-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFArthur_Berry1961" class="citation book cs1">Arthur Berry (1961). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/shorthistoryofas0000berr"><i>A Short History of Astronomy From Earliest Times Through the Nineteenth Century</i></a>. New York: Dover Publications, Inc.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+Short+History+of+Astronomy+From+Earliest+Times+Through+the+Nineteenth+Century&rft.place=New+York&rft.pub=Dover+Publications%2C+Inc.&rft.date=1961&rft.au=Arthur+Berry&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fshorthistoryofas0000berr&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Cambridge_history-15"><b><a href="#cite_ref-Cambridge_history_15-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFMichael_Hoskin1999" class="citation book cs1">Michael Hoskin biên tập (1999). <i>The Cambridge Concise History of Astronomy</i>. Cambridge University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-521-57600-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-521-57600-8"><bdi>0-521-57600-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Cambridge+Concise+History+of+Astronomy&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=1999&rft.isbn=0-521-57600-8&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-16"><b><a href="#cite_ref-16">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=Pk-bZMS_KdUC&pg=PA103&lpg=PA103&dq=astronomy+in+medieval+Africa&source=bl&ots=aRLD55EWpi&sig=a6mM7gqHkev1GQPCFRY84gCNEcE&hl=en&ei=V4yQSbaQLZaitgea1aSRCw&sa=X&oi=book_result&resnum=10&ct=result">The Royal Kingdoms of Ghana, Mali and Songhay</a></span> </li> <li id="cite_note-17"><b><a href="#cite_ref-17">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.newscientist.com/article/dn3137-eclipse-brings-claim-of-medieval-african-observatory.html">Eclipse brings claim of medieval African observatory</a></span> </li> <li id="cite_note-18"><b><a href="#cite_ref-18">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20031203055223/http://www.scienceinafrica.co.za/2003/november/cosmic.htm">“Cosmic Africa explores Africa's astronomy”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.scienceinafrica.co.za/2003/november/cosmic.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 3 tháng 12 năm 2003<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 26 tháng 8 năm 2009</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Cosmic+Africa+explores+Africa%27s+astronomy&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.scienceinafrica.co.za%2F2003%2Fnovember%2Fcosmic.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><b><a href="#cite_ref-19">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=4DJpDW6IAukC&pg=PA180&lpg=PA180&dq=astronomy+in+medieval+Africa&source=web&ots=wcw8-0WyuY&sig=kwrd2tUrfvMHNLFMSvFkdb-w44Y&hl=en&ei=V4yQSbaQLZaitgea1aSRCw&sa=X&oi=book_result&resnum=14&ct=result">African Cultural Astronomy By Jarita C. Holbrook, R. Thebe Medupe, Johnson O. Urama</a></span> </li> <li id="cite_note-20"><b><a href="#cite_ref-20">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://royalsociety.org/news.asp?year=&id=4117">Africans studied astronomy in medieval times</a> 30 Jan 2006, The Royal Society</span> </li> <li id="cite_note-21"><b><a href="#cite_ref-21">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://imagine.gsfc.nasa.gov/docs/science/know_l1/emspectrum.html">“Electromagnetic Spectrum”</a>. NASA<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Electromagnetic+Spectrum&rft.pub=NASA&rft_id=http%3A%2F%2Fimagine.gsfc.nasa.gov%2Fdocs%2Fscience%2Fknow_l1%2Femspectrum.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-cox2000-22">^ <a href="#cite_ref-cox2000_22-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-cox2000_22-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-cox2000_22-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-cox2000_22-3"><sup><i><b>d</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-cox2000_22-4"><sup><i><b>e</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-cox2000_22-5"><sup><i><b>f</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-cox2000_22-6"><sup><i><b>g</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-cox2000_22-7"><sup><i><b>h</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-cox2000_22-8"><sup><i><b>i</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-cox2000_22-9"><sup><i><b>j</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-cox2000_22-10"><sup><i><b>k</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-cox2000_22-11"><sup><i><b>l</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-cox2000_22-12"><sup><i><b>m</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-cox2000_22-13"><sup><i><b>n</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFA._N._Cox,_editor2000" class="citation book cs1">A. N. Cox, editor (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/allensastrophysi0004alle"><i>Allen's Astrophysical Quantities</i></a>. New York: Springer-Verlag. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-387-98746-0" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-387-98746-0"><bdi>0-387-98746-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Allen%27s+Astrophysical+Quantities&rft.place=New+York&rft.pub=Springer-Verlag&rft.date=2000&rft.isbn=0-387-98746-0&rft.au=A.+N.+Cox%2C+editor&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fallensastrophysi0004alle&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-23"><b><a href="#cite_ref-23">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFStaff2003" class="citation news cs1">Staff (ngày 11 tháng 9 năm 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.esa.int/esaCP/SEMX9PZO4HD_FeatureWeek_0.html">“Why infrared astronomy is a hot topic”</a>. ESA<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 11 tháng 8 năm 2008</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Why+infrared+astronomy+is+a+hot+topic&rft.date=2003-09-11&rft.au=Staff&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.esa.int%2FesaCP%2FSEMX9PZO4HD_FeatureWeek_0.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-24"><b><a href="#cite_ref-24">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation news cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081005031543/http://www.ipac.caltech.edu/Outreach/Edu/Spectra/irspec.html">“Infrared Spectroscopy - An Overview”</a>. NASA/IPAC. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ipac.caltech.edu/Outreach/Edu/Spectra/irspec.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 5 tháng 10 năm 2008<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 11 tháng 8 năm 2008</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=Infrared+Spectroscopy+-+An+Overview&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ipac.caltech.edu%2FOutreach%2FEdu%2FSpectra%2Firspec.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-moore1997-25">^ <a href="#cite_ref-moore1997_25-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-moore1997_25-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFP._Moore1997" class="citation book cs1">P. Moore (1997). <i>Philip's Atlas of the Universe</i>. Great Britain: George Philis Limited. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-540-07465-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-540-07465-9"><bdi>0-540-07465-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Philip%27s+Atlas+of+the+Universe&rft.place=Great+Britain&rft.pub=George+Philis+Limited&rft.date=1997&rft.isbn=0-540-07465-9&rft.au=P.+Moore&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-spectrum-26"><b><a href="#cite_ref-spectrum_26-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFPenston2002" class="citation web cs1">Penston, Margaret J. (ngày 14 tháng 8 năm 2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20120908014227/http://www.pparc.ac.uk/frontiers/latest/feature.asp?article=14F1&style=feature">“The electromagnetic spectrum”</a>. Particle Physics and Astronomy Research Council. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pparc.ac.uk/frontiers/latest/feature.asp?article=14F1&style=feature">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 8 tháng 9 năm 2012<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 17 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+electromagnetic+spectrum&rft.pub=Particle+Physics+and+Astronomy+Research+Council&rft.date=2002-08-14&rft.aulast=Penston&rft.aufirst=Margaret+J.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pparc.ac.uk%2Ffrontiers%2Flatest%2Ffeature.asp%3Farticle%3D14F1%26style%3Dfeature&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><b><a href="#cite_ref-27">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFGaisser1990" class="citation book cs1">Gaisser, Thomas K. (1990). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/cosmicrayspartic00gais"><i>Cosmic Rays and Particle Physics</i></a>. Cambridge University Press. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/cosmicrayspartic00gais/page/n9">1</a>–2. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0521339316" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0521339316"><bdi>0521339316</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Cosmic+Rays+and+Particle+Physics&rft.pages=1-2&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=1990&rft.isbn=0521339316&rft.aulast=Gaisser&rft.aufirst=Thomas+K.&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fcosmicrayspartic00gais&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-28"><b><a href="#cite_ref-28">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFG._A._Tammann,_F._K._Thielemann,_D._Trautmann2003" class="citation web cs1">G. A. Tammann, F. K. Thielemann, D. Trautmann (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061116033426/http://www.europhysicsnews.com/full/20/article8/article8.html">“Opening new windows in observing the Universe”</a>. Europhysics News. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.europhysicsnews.com/full/20/article8/article8.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 16 tháng 11 năm 2006<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 22 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Opening+new+windows+in+observing+the+Universe&rft.pub=Europhysics+News&rft.date=2003&rft.au=G.+A.+Tammann%2C+F.+K.+Thielemann%2C+D.+Trautmann&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.europhysicsnews.com%2Ffull%2F20%2Farticle8%2Farticle8.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Nature_2016-29"><b><a href="#cite_ref-Nature_2016_29-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFCastelvecchiWitze2016" class="citation journal cs1">Castelvecchi, Davide; Witze, Witze (ngày 11 tháng 2 năm 2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nature.com/news/einstein-s-gravitational-waves-found-at-last-1.19361">“Einstein's gravitational waves found at last”</a>. <i><a href="/wiki/Nature_(t%E1%BA%A1p_ch%C3%AD)" class="mw-redirect" title="Nature (tạp chí)">Nature</a> News</i>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2Fnature.2016.19361">10.1038/nature.2016.19361</a>. <a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_cho_xu%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_nhi%E1%BB%81u_k%E1%BB%B3" class="mw-redirect" title="Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho xuất bản phẩm nhiều kỳ">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0028-0836">0028-0836</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2016</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature+News&rft.atitle=Einstein%27s+gravitational+waves+found+at+last&rft.date=2016-02-11&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fnature.2016.19361&rft.issn=0028-0836&rft.aulast=Castelvecchi&rft.aufirst=Davide&rft.au=Witze%2C+Witze&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nature.com%2Fnews%2Feinstein-s-gravitational-waves-found-at-last-1.19361&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Science_2016-30"><b><a href="#cite_ref-Science_2016_30-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFCho2016" class="citation journal cs1">Cho, Adrian (ngày 11 tháng 2 năm 2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencemag.org/news/2016/02/gravitational-waves-einstein-s-ripples-spacetime-spotted-first-time">“Gravitational waves, Einstein's ripples in spacetime, spotted for first time”</a>. <i><a href="/wiki/Science" title="Science">Science</a></i>. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.aaf4041">10.1126/science.aaf4041</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 11 tháng 2 năm 2016</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=Gravitational+waves%2C+Einstein%E2%80%99s+ripples+in+spacetime%2C+spotted+for+first+time&rft.date=2016-02-11&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.aaf4041&rft.aulast=Cho&rft.aufirst=Adrian&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.sciencemag.org%2Fnews%2F2016%2F02%2Fgravitational-waves-einstein-s-ripples-spacetime-spotted-first-time&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><b><a href="#cite_ref-31">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation journal cs1">B. P. Abbott et al. (LIGO Scientific Collaboration and Virgo Collaboration) (2016). “Observation of Gravitational Waves from a Binary Black Hole Merger”. <i>Physical Review Letters</i>. <b>116</b> (6). <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevLett.116.061102">10.1103/PhysRevLett.116.061102</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Physical+Review+Letters&rft.atitle=Observation+of+Gravitational+Waves+from+a+Binary+Black+Hole+Merger&rft.volume=116&rft.issue=6&rft.date=2016&rft_id=info%3Adoi%2F10.1103%2FPhysRevLett.116.061102&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_tham_s%E1%BB%91_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-32"><b><a href="#cite_ref-32">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFTammannThielemannTrautmann2003" class="citation web cs1">Tammann, G.A.; Thielemann, F.K.; Trautmann, D. (2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20120906192257/http://www.europhysicsnews.org/index.php?option=com_article&access=standard&Itemid=129&url=/articles/epn/abs/2003/02/epn03208/epn03208.html">“Opening new windows in observing the Universe”</a>. Europhysics News. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.europhysicsnews.org/index.php?option=article&access=standard&Itemid=129&url=/articles/epn/abs/2003/02/epn03208/epn03208.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 6 tháng 9 năm 2012<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 17 tháng 11 năm 2016</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Opening+new+windows+in+observing+the+Universe&rft.pub=Europhysics+News&rft.date=2003&rft.aulast=Tammann&rft.aufirst=G.A.&rft.au=Thielemann%2C+F.K.&rft.au=Trautmann%2C+D.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.europhysicsnews.org%2Findex.php%3Foption%3Darticle%26access%3Dstandard%26Itemid%3D129%26url%3D%2Farticles%2Fepn%2Fabs%2F2003%2F02%2Fepn03208%2Fepn03208.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-33"><b><a href="#cite_ref-33">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFLIGO_Scientific_Collaboration_and_Virgo_CollaborationAbbottAbbottAbbott2016" class="citation journal cs1">LIGO Scientific Collaboration and Virgo Collaboration; Abbott, B. P.; Abbott, R.; Abbott, T. D.; Abernathy, M. R.; Acernese, F.; Ackley, K.; Adams, C.; Adams, T. (ngày 15 tháng 6 năm 2016). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://link.aps.org/doi/10.1103/PhysRevLett.116.241103">“GW151226: Observation of Gravitational Waves from a 22-Solar-Mass Binary Black Hole Coalescence”</a>. <i>Physical Review Letters</i>. <b>116</b> (24): 241103. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1103%2FPhysRevLett.116.241103">10.1103/PhysRevLett.116.241103</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27367379">27367379</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Physical+Review+Letters&rft.atitle=GW151226%3A+Observation+of+Gravitational+Waves+from+a+22-Solar-Mass+Binary+Black+Hole+Coalescence&rft.volume=116&rft.issue=24&rft.pages=241103&rft.date=2016-06-15&rft_id=info%3Adoi%2F10.1103%2FPhysRevLett.116.241103&rft_id=info%3Apmid%2F27367379&rft.au=LIGO+Scientific+Collaboration+and+Virgo+Collaboration&rft.au=Abbott%2C+B.%E2%80%89P.&rft.au=Abbott%2C+R.&rft.au=Abbott%2C+T.%E2%80%89D.&rft.au=Abernathy%2C+M.%E2%80%89R.&rft.au=Acernese%2C+F.&rft.au=Ackley%2C+K.&rft.au=Adams%2C+C.&rft.au=Adams%2C+T.&rft_id=http%3A%2F%2Flink.aps.org%2Fdoi%2F10.1103%2FPhysRevLett.116.241103&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><b><a href="#cite_ref-34">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFCalvert2003" class="citation web cs1">Calvert, James B. (ngày 28 tháng 3 năm 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.du.edu/~jcalvert/phys/orbits.htm">“Celestial Mechanics”</a>. University of Denver<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Celestial+Mechanics&rft.pub=University+of+Denver&rft.date=2003-03-28&rft.aulast=Calvert&rft.aufirst=James+B.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.du.edu%2F~jcalvert%2Fphys%2Forbits.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-35"><b><a href="#cite_ref-35">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060826104509/http://www.astro.virginia.edu/~rjp0i/museum/engines.html">“Hall of Precision Astrometry”</a>. University of Virginia Department of Astronomy. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.astro.virginia.edu/~rjp0i/museum/engines.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 26 tháng 8 năm 2006<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 10 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Hall+of+Precision+Astrometry&rft.pub=University+of+Virginia+Department+of+Astronomy&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.astro.virginia.edu%2F~rjp0i%2Fmuseum%2Fengines.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Wolszczan-36"><b><a href="#cite_ref-Wolszczan_36-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFWolszczan,_A.;_Frail,_D._A.1992" class="citation journal cs1">Wolszczan, A.; Frail, D. A. (1992). “A planetary system around the millisecond pulsar PSR1257+12”. <i>Nature</i>. <b>355</b>: 145–147. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1038%2F355145a0">10.1038/355145a0</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Nature&rft.atitle=A+planetary+system+around+the+millisecond+pulsar+PSR1257%2B12&rft.volume=355&rft.pages=145-147&rft.date=1992&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2F355145a0&rft.au=Wolszczan%2C+A.%3B+Frail%2C+D.+A.&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-37"><b><a href="#cite_ref-37">^</a></b> <span class="reference-text">H. Roth, <i>A Slowly Contracting or Expanding Fluid Sphere and its Stability</i>, <i>Phys. Rev.</i> (<b>39</b>, p;525–529, 1932)</span> </li> <li id="cite_note-38"><b><a href="#cite_ref-38">^</a></b> <span class="reference-text">A.S. Eddington, <i>Internal Constitution of the Stars</i></span> </li> <li id="cite_note-solar_FAQ-39">^ <a href="#cite_ref-solar_FAQ_39-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-solar_FAQ_39-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFJohansson2003" class="citation web cs1">Johansson, Sverker (ngày 27 tháng 7 năm 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.talkorigins.org/faqs/faq-solar.html">“The Solar FAQ”</a>. Talk.Origins Archive<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 11 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Solar+FAQ&rft.pub=Talk.Origins+Archive&rft.date=2003-07-27&rft.aulast=Johansson&rft.aufirst=Sverker&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.talkorigins.org%2Ffaqs%2Ffaq-solar.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Environmental_issues:_essential_primary_sources.-40"><b><a href="#cite_ref-Environmental_issues:_essential_primary_sources._40-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFLerner_&_K._Lee_Lerner2006" class="citation web cs1">Lerner & K. Lee Lerner, Brenda Wilmoth (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalog.loc.gov/cgi-bin/Pwebrecon.cgi?v3=1&DB=local&CMD=010a+2006000857&CNT=10+records+per+page">“Environmental issues: essential primary sources.<span class="cs1-kern-right">"</span>”</a>. Thomson Gale<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 11 tháng 9 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Environmental+issues%3A+essential+primary+sources.%22&rft.pub=Thomson+Gale&rft.date=2006&rft.aulast=Lerner+%26+K.+Lee+Lerner&rft.aufirst=Brenda+Wilmoth&rft_id=http%3A%2F%2Fcatalog.loc.gov%2Fcgi-bin%2FPwebrecon.cgi%3Fv3%3D1%26DB%3Dlocal%26CMD%3D010a%2B2006000857%26CNT%3D10%2Brecords%2Bper%2Bpage&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-future-sun-41"><b><a href="#cite_ref-future-sun_41-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFPogge,_Richard_W.1997" class="citation web cs1">Pogge, Richard W. (1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20051218084430/http://www-astronomy.mps.ohio-state.edu/~pogge/Lectures/vistas97.html">“The Once & Future Sun”</a>. <i>New Vistas in Astronomy</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www-astronomy.mps.ohio-state.edu/~pogge/Lectures/vistas97.html">Bản gốc</a> <span class="cs1-format">(lecture notes)</span> lưu trữ ngày 18 tháng 12 năm 2005<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 7 tháng 12 năm 2005</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=New+Vistas+in+Astronomy&rft.atitle=The+Once+%26+Future+Sun&rft.date=1997&rft.au=Pogge%2C+Richard+W.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww-astronomy.mps.ohio-state.edu%2F~pogge%2FLectures%2Fvistas97.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-42"><b><a href="#cite_ref-42">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFD._P._Stern,_M._Peredo2004" class="citation web cs1">D. P. Stern, M. Peredo (ngày 28 tháng 9 năm 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www-istp.gsfc.nasa.gov/Education/Intro.html">“The Exploration of the Earth's Magnetosphere”</a>. NASA<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 22 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Exploration+of+the+Earth%27s+Magnetosphere&rft.pub=NASA&rft.date=2004-09-28&rft.au=D.+P.+Stern%2C+M.+Peredo&rft_id=http%3A%2F%2Fwww-istp.gsfc.nasa.gov%2FEducation%2FIntro.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-geology-43"><b><a href="#cite_ref-geology_43-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFJ._F._Bell_III,_B._A._Campbell,_M._S._Robinson2004" class="citation book cs1">J. F. Bell III, B. A. Campbell, M. S. Robinson (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://marswatch.tn.cornell.edu/rsm.html"><i>Remote Sensing for the Earth Sciences: Manual of Remote Sensing</i></a> (ấn bản thứ 3). John Wiley & Sons<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 23 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Remote+Sensing+for+the+Earth+Sciences%3A+Manual+of+Remote+Sensing&rft.edition=3rd&rft.pub=John+Wiley+%26+Sons&rft.date=2004&rft.au=J.+F.+Bell+III%2C+B.+A.+Campbell%2C+M.+S.+Robinson&rft_id=http%3A%2F%2Fmarswatch.tn.cornell.edu%2Frsm.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-planets-44"><b><a href="#cite_ref-planets_44-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFE._Grayzeck,_D._R._Williams2006" class="citation web cs1">E. Grayzeck, D. R. Williams (ngày 11 tháng 5 năm 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/">“Lunar and Planetary Science”</a>. NASA<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 21 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Lunar+and+Planetary+Science&rft.pub=NASA&rft.date=2006-05-11&rft.au=E.+Grayzeck%2C+D.+R.+Williams&rft_id=http%3A%2F%2Fnssdc.gsfc.nasa.gov%2Fplanetary%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-formation-45"><b><a href="#cite_ref-formation_45-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFRoberge1997" class="citation web cs1">Roberge, Aki (ngày 5 tháng 5 năm 1997). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dtm.ciw.edu/akir/Seminar/seminar.html">“Planetary Formation and Our Solar System”</a>. Carnegie Institute of Washington—Department of Terrestrial Magnetism<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 11 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Planetary+Formation+and+Our+Solar+System&rft.pub=Carnegie+Institute+of+Washington%E2%80%94Department+of+Terrestrial+Magnetism&rft.date=1997-05-05&rft.aulast=Roberge&rft.aufirst=Aki&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.dtm.ciw.edu%2Fakir%2FSeminar%2Fseminar.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-46"><b><a href="#cite_ref-46">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFRoberge1998" class="citation web cs1">Roberge, Aki (ngày 21 tháng 4 năm 1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dtm.ciw.edu/akir/Seminar/internal.html">“The Planets After Formation”</a>. Department of Terrestrial Magnetism<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 23 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Planets+After+Formation&rft.pub=Department+of+Terrestrial+Magnetism&rft.date=1998-04-21&rft.aulast=Roberge&rft.aufirst=Aki&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.dtm.ciw.edu%2Fakir%2FSeminar%2Finternal.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-new_solar_system-47"><b><a href="#cite_ref-new_solar_system_47-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFJ.K._Beatty,_C.C._Petersen,_A._Chaikin1999" class="citation book cs1">J.K. Beatty, C.C. Petersen, A. Chaikin biên tập (1999). <i>The New Solar System</i> (ấn bản thứ 4). Cambridge press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-521-64587-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-521-64587-5"><bdi>0-521-64587-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+New+Solar+System&rft.edition=4th&rft.pub=Cambridge+press&rft.date=1999&rft.isbn=0-521-64587-5&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><span class="cs1-maint citation-comment">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên (<a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_bi%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_vi%C3%AAn" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên">liên kết</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-sead-48"><b><a href="#cite_ref-sead_48-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080210154901/http://observe.arc.nasa.gov/nasa/space/stellardeath/stellardeath_intro.html">“Stellar Evolution & Death”</a>. NASA Observatorium. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://observe.arc.nasa.gov/nasa/space/stellardeath/stellardeath_intro.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 10 tháng 2 năm 2008<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 8 tháng 6 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Stellar+Evolution+%26+Death&rft.pub=NASA+Observatorium&rft_id=http%3A%2F%2Fobserve.arc.nasa.gov%2Fnasa%2Fspace%2Fstellardeath%2Fstellardeath_intro.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Cambridge_atlas-49"><b><a href="#cite_ref-Cambridge_atlas_49-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFJean_Audouze,_Guy_Israel1994" class="citation book cs1">Jean Audouze, Guy Israel biên tập (1994). <i>The Cambridge Atlas of Astronomy</i> (ấn bản thứ 3). Cambridge University Press. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-521-43438-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-521-43438-6"><bdi>0-521-43438-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Cambridge+Atlas+of+Astronomy&rft.edition=3rd&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=1994&rft.isbn=0-521-43438-6&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-50"><b><a href="#cite_ref-50">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFOtt2006" class="citation web cs1">Ott, Thomas (ngày 24 tháng 8 năm 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20040925044354/http://www.mpe.mpg.de/ir/GC/index.php">“The Galactic Centre”</a>. Max-Planck-Institut für extraterrestrische Physik. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.mpe.mpg.de/ir/GC/index.php">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 25 tháng 9 năm 2004<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Galactic+Centre&rft.pub=Max-Planck-Institut+f%C3%BCr+extraterrestrische+Physik&rft.date=2006-08-24&rft.aulast=Ott&rft.aufirst=Thomas&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.mpe.mpg.de%2Fir%2FGC%2Findex.php&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-51"><b><a href="#cite_ref-51">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFFaulkner1993" class="citation journal cs1">Faulkner, Danny R. (1993). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110514095342/http://www.creationresearch.org/crsq/articles/30/30_1/StellarPop.html">“The Role Of Stellar Population Types In The Discussion Of Stellar Evolution”</a>. <i>CRS Quarterly</i>. <b>30</b> (1): 174–180. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.creationresearch.org/crsq/articles/30/30_1/StellarPop.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 14 tháng 5 năm 2011<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=CRS+Quarterly&rft.atitle=The+Role+Of+Stellar+Population+Types+In+The+Discussion+Of+Stellar+Evolution&rft.volume=30&rft.issue=1&rft.pages=174-180&rft.date=1993&rft.aulast=Faulkner&rft.aufirst=Danny+R.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.creationresearch.org%2Fcrsq%2Farticles%2F30%2F30_1%2FStellarPop.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-52"><b><a href="#cite_ref-52">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFHanes2006" class="citation web cs1">Hanes, Dave (ngày 24 tháng 8 năm 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.today/20061002091114/http://www.astro.queensu.ca/~hanes/p014/Notes/Topic_063.html">“Star Formation; The Interstellar Medium”</a>. Queen's University. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.astro.queensu.ca/~hanes/p014/Notes/Topic_063.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 2 tháng 10 năm 2006<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Star+Formation%3B+The+Interstellar+Medium&rft.pub=Queen%27s+University&rft.date=2006-08-24&rft.aulast=Hanes&rft.aufirst=Dave&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.astro.queensu.ca%2F~hanes%2Fp014%2FNotes%2FTopic_063.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-53"><b><a href="#cite_ref-53">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFVan_den_Bergh,_Sidney1999" class="citation journal cs1">Van den Bergh, Sidney (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.journals.uchicago.edu/doi/full/10.1086/316369">“The Early History of Dark Matter”</a>. <i>Publications of the Astronomy Society of the Pacific</i>. <b>111</b>: 657–660. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1086%2F316369">10.1086/316369</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Publications+of+the+Astronomy+Society+of+the+Pacific&rft.atitle=The+Early+History+of+Dark+Matter&rft.volume=111&rft.pages=657-660&rft.date=1999&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F316369&rft.au=Van+den+Bergh%2C+Sidney&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.journals.uchicago.edu%2Fdoi%2Ffull%2F10.1086%2F316369&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span><sup class="noprint Inline-Template"><span style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Fng" title="Wikipedia:Liên kết hỏng"><span title=" kể từ ngày 23 tháng 9 năm 2021">liên kết hỏng</span></a></i>]</span></sup></span> </li> <li id="cite_note-54"><b><a href="#cite_ref-54">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFKeel2006" class="citation web cs1">Keel, Bill (ngày 1 tháng 8 năm 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.astr.ua.edu/keel/galaxies/classify.html">“Galaxy Classification”</a>. University of Alabama<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Galaxy+Classification&rft.pub=University+of+Alabama&rft.date=2006-08-01&rft.aulast=Keel&rft.aufirst=Bill&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.astr.ua.edu%2Fkeel%2Fgalaxies%2Fclassify.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-55"><b><a href="#cite_ref-55">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://imagine.gsfc.nasa.gov/docs/science/know_l1/active_galaxies.html">“Active Galaxies and Quasars”</a>. NASA<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Active+Galaxies+and+Quasars&rft.pub=NASA&rft_id=http%3A%2F%2Fimagine.gsfc.nasa.gov%2Fdocs%2Fscience%2Fknow_l1%2Factive_galaxies.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-evolving_universe-56"><b><a href="#cite_ref-evolving_universe_56-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFZeilik2002" class="citation book cs1">Zeilik, Michael (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/astronomyevolvin0000zeil"><i>Astronomy: The Evolving Universe</i></a> (ấn bản thứ 8). Wiley. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-521-80090-0" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-521-80090-0"><bdi>0-521-80090-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Astronomy%3A+The+Evolving+Universe&rft.edition=8th&rft.pub=Wiley&rft.date=2002&rft.isbn=0-521-80090-0&rft.aulast=Zeilik&rft.aufirst=Michael&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fastronomyevolvin0000zeil&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-cosmology_101-57"><b><a href="#cite_ref-cosmology_101_57-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFHinshaw2006" class="citation web cs1">Hinshaw, Gary (ngày 13 tháng 7 năm 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://map.gsfc.nasa.gov/m_uni.html">“Cosmology 101: The Study of the Universe”</a>. NASA WMAP<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 10 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Cosmology+101%3A+The+Study+of+the+Universe&rft.pub=NASA+WMAP&rft.date=2006-07-13&rft.aulast=Hinshaw&rft.aufirst=Gary&rft_id=http%3A%2F%2Fmap.gsfc.nasa.gov%2Fm_uni.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-58"><b><a href="#cite_ref-58">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.damtp.cam.ac.uk/user/gr/public/gal_lss.html">“Galaxy Clusters and Large-Scale Structure”</a>. University of Cambridge<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Galaxy+Clusters+and+Large-Scale+Structure&rft.pub=University+of+Cambridge&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.damtp.cam.ac.uk%2Fuser%2Fgr%2Fpublic%2Fgal_lss.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-59"><b><a href="#cite_ref-59">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFPreuss" class="citation web cs1">Preuss, Paul. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060811215815/http://www.lbl.gov/Science-Articles/Archive/dark-energy.html">“Dark Energy Fills the Cosmos”</a>. U.S. Department of Energy, Berkeley Lab. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lbl.gov/Science-Articles/Archive/dark-energy.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 11 tháng 8 năm 2006<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 8 tháng 9 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Dark+Energy+Fills+the+Cosmos&rft.pub=U.S.+Department+of+Energy%2C+Berkeley+Lab&rft.aulast=Preuss&rft.aufirst=Paul&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.lbl.gov%2FScience-Articles%2FArchive%2Fdark-energy.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-60"><b><a href="#cite_ref-60">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFMims_III1999" class="citation journal cs1">Mims III, Forrest M. (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/284/5411/55">“Amateur Science--Strong Tradition, Bright Future”</a>. <i>Science</i>. <b>284</b> (5411): 55–56. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.284.5411.55">10.1126/science.284.5411.55</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 6 tháng 12 năm 2008</span>. <q>Astronomy has traditionally been among the most fertile fields for serious amateurs [...]</q></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=Amateur+Science--Strong+Tradition%2C+Bright+Future&rft.volume=284&rft.issue=5411&rft.pages=55-56&rft.date=1999&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.284.5411.55&rft.aulast=Mims+III&rft.aufirst=Forrest+M.&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.sciencemag.org%2Fcgi%2Fcontent%2Ffull%2F284%2F5411%2F55&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-61"><b><a href="#cite_ref-61">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.amsmeteors.org/">“The Americal Meteor Society”</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Americal+Meteor+Society&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.amsmeteors.org%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-62"><b><a href="#cite_ref-62">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFLodriguss" class="citation web cs1">Lodriguss, Jerry. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.astropix.com/">“Catching the Light: Astrophotography”</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Catching+the+Light%3A+Astrophotography&rft.aulast=Lodriguss&rft.aufirst=Jerry&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.astropix.com%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-63"><b><a href="#cite_ref-63">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFF._Ghigo2006" class="citation web cs1">F. Ghigo (ngày 7 tháng 2 năm 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nrao.edu/whatisra/hist_jansky.shtml">“Karl Jansky and the Discovery of Cosmic Radio Waves”</a>. National Radio Astronomy Observatory<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Karl+Jansky+and+the+Discovery+of+Cosmic+Radio+Waves&rft.pub=National+Radio+Astronomy+Observatory&rft.date=2006-02-07&rft.au=F.+Ghigo&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nrao.edu%2Fwhatisra%2Fhist_jansky.shtml&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-64"><b><a href="#cite_ref-64">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.users.globalnet.co.uk/~arcus/cara/">“Cambridge Amateur Radio Astronomers”</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Cambridge+Amateur+Radio+Astronomers&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.users.globalnet.co.uk%2F~arcus%2Fcara%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-65"><b><a href="#cite_ref-65">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.lunar-occultations.com/iota/iotandx.htm">“The International Occultation Timing Association”</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+International+Occultation+Timing+Association&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.lunar-occultations.com%2Fiota%2Fiotandx.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-66"><b><a href="#cite_ref-66">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060915031743/http://cfa-www.harvard.edu/ep/comet/comet6.html">“Edgar Wilson Award”</a>. Harvard-Smithsonian Center for Astrophysics. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://cfa-www.harvard.edu/ep/comet/comet6.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 15 tháng 9 năm 2006<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Edgar+Wilson+Award&rft.pub=Harvard-Smithsonian+Center+for+Astrophysics&rft_id=http%3A%2F%2Fcfa-www.harvard.edu%2Fep%2Fcomet%2Fcomet6.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-67"><b><a href="#cite_ref-67">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aavso.org/">“American Association of Variable Star Observers”</a>. AAVSO<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 24 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=American+Association+of+Variable+Star+Observers&rft.pub=AAVSO&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.aavso.org%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-68"><b><a href="#cite_ref-68">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFKroupa2002" class="citation journal cs1">Kroupa, Pavel (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.sciencemag.org/cgi/content/full/295/5552/82?ijkey=3Dzzwlrn9nK7LUM&keytype=3Dref&siteid=3Dsci">“The Initial Mass Function of Stars: Evidence for Uniformity in Variable Systems”</a>. <i>Science</i>. <b>295</b> (5552): 82–91. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1126%2Fscience.1067524">10.1126/science.1067524</a>. <a href="/wiki/PMID" class="mw-redirect" title="PMID">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11778039">11778039</a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2007</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Science&rft.atitle=The+Initial+Mass+Function+of+Stars%3A+Evidence+for+Uniformity+in+Variable+Systems&rft.volume=295&rft.issue=5552&rft.pages=82-91&rft.date=2002&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1067524&rft_id=info%3Apmid%2F11778039&rft.aulast=Kroupa&rft.aufirst=Pavel&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.sciencemag.org%2Fcgi%2Fcontent%2Ffull%2F295%2F5552%2F82%3Fijkey%3D3Dzzwlrn9nK7LUM%26keytype%3D3Dref%26siteid%3D3Dsci&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-69"><b><a href="#cite_ref-69">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.astrobio.net/news/article236.html">“Complex Life Elsewhere in the Universe?”</a>. Astrobiology Magazine<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Complex+Life+Elsewhere+in+the+Universe%3F&rft.pub=Astrobiology+Magazine&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.astrobio.net%2Fnews%2Farticle236.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-70"><b><a href="#cite_ref-70">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bigear.org/vol1no2/sagan.htm">“The Quest for Extraterrestrial Intelligence”</a>. Cosmic Search Magazine<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=The+Quest+for+Extraterrestrial+Intelligence&rft.pub=Cosmic+Search+Magazine&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.bigear.org%2Fvol1no2%2Fsagan.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-physics_questions-71"><b><a href="#cite_ref-physics_questions_71-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20060203152634/http://www.pnl.gov/energyscience/01-02/11-questions/11questions.htm">“11 Physics Questions for the New Century”</a>. Pacific Northwest National Laboratory. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pnl.gov/energyscience/01-02/11-questions/11questions.htm">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 3 tháng 2 năm 2006<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 12 tháng 8 năm 2006</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=11+Physics+Questions+for+the+New+Century&rft.pub=Pacific+Northwest+National+Laboratory&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pnl.gov%2Fenergyscience%2F01-02%2F11-questions%2F11questions.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-72"><b><a href="#cite_ref-72">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72042645"><cite id="CITEREFHinshaw2005" class="citation web cs1">Hinshaw, Gary (ngày 15 tháng 12 năm 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://map.gsfc.nasa.gov/m_uni/uni_101fate.html">“What is the Ultimate Fate of the Universe?”</a>. NASA WMAP<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 28 tháng 5 năm 2007</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=What+is+the+Ultimate+Fate+of+the+Universe%3F&rft.pub=NASA+WMAP&rft.date=2005-12-15&rft.aulast=Hinshaw&rft.aufirst=Gary&rft_id=http%3A%2F%2Fmap.gsfc.nasa.gov%2Fm_uni%2Funi_101fate.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AThi%C3%AAn+v%C4%83n+h%E1%BB%8Dc" class="Z3988"></span></span> </li> </ol></div> <p><br /> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Liên_kết_ngoài"><span id="Li.C3.AAn_k.E1.BA.BFt_ngo.C3.A0i"></span>Liên kết ngoài</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&veaction=edit&section=29" title="Sửa đổi phần “Liên kết ngoài”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&section=29" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Liên kết ngoài"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71936381">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style> <table class="metadata plainlinks side-box side-box-right" style="padding:0.25em 0.5em 0.5em 0.75em;border:1px solid #aaa;background:#f9f9f9;"> <tbody><tr> <td colspan="2" style="padding-bottom:0.75em;border-bottom:1px solid #aaa;text-align:center;"><div style="clear:both;">Tìm hiểu thêm về<br /><b>Thiên văn học</b><br />tại <a href="/wiki/Wikipedia:D%E1%BB%B1_%C3%A1n_li%C3%AAn_quan" title="Wikipedia:Dự án liên quan">các dự án liên quan</a></div> </td></tr> <tr> <td style="padding-top:0.75em;"><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Tìm kiếm Wiktionary"><img alt="Tìm kiếm Wiktionary" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/25px-Wiktionary_small.svg.png" decoding="async" width="25" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/38px-Wiktionary_small.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f9/Wiktionary_small.svg/50px-Wiktionary_small.svg.png 2x" data-file-width="350" data-file-height="350" /></a></span> </td> <td style="padding-top:0.75em;"><a href="https://vi.wiktionary.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" class="extiw" title="wikt:Đặc biệt:Tìm kiếm/Thiên văn học">Từ điển</a> từ Wiktionary </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Search/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Tìm kiếm Commons"><img alt="Tìm kiếm Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="18" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/28px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/37px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Special:Search/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" class="extiw" title="c:Special:Search/Thiên văn học">Tập tin phương tiện</a> từ Commons </td></tr> <tr> <td><span typeof="mw:File"><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Tìm kiếm Wikiquote"><img alt="Tìm kiếm Wikiquote" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/21px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="25" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/32px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/42px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></a></span> </td> <td><a href="https://vi.wikiquote.org/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" class="extiw" title="q:Đặc biệt:Tìm kiếm/Thiên văn học">Danh ngôn</a> từ Wikiquote </td></tr> </tbody></table> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.thienvanvietnam.org/">Câu lạc bộ thiên văn học trẻ Việt Nam</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.thienvanhoc.org/">Câu lạc bộ thiên văn học nghiệp dư thành phố Hồ Chí Minh</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20111007052556/http://thienvanhoc.org/">Lưu trữ</a> 2011-10-07 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vutrutrongtamtay.org/">Trang tin Ftvh - Vũ trụ trong tầm tay</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141013190337/http://www.vutrutrongtamtay.org/">Lưu trữ</a> 2014-10-13 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://thienvandanang.com/">Câu lạc bộ thiên văn học Đà Nẵng</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.astro.wisc.edu/~dolan/constellations/star_list.html">Bản đồ sao</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aip.org/history/cosmology/index.htm">Cosmic Journey: A History of Scientific Cosmology</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081021070242/http://www.aip.org/history/cosmology/index.htm">Lưu trữ</a> 2008-10-21 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> from the American Institute of Physics</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.astronomy.net.nz">Southern Hemisphere Astronomy</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20190119030529/http://astronomy.net.nz/">Lưu trữ</a> 2019-01-19 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.celestiamotherlode.net/catalog/educational.php/">Celestia Motherlode</a> Educational site for Astronomical journeys through space</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.literature.at/elib/index.php5?title=Astronomy_-_A_History_-_George_Forbes_-_1909">Astronomy - A History - G. Forbes - 1909 (eLibrary Project - eLib Text)</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20081011150832/http://www.literature.at/elib/index.php5?title=Astronomy_-_A_History_-_George_Forbes_-_1909">Lưu trữ</a> 2008-10-11 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vega.org.uk/video/subseries/16">Prof. Sir Harry Kroto, NL</a>, Astrophysical Chemistry Lecture Series. 8 Freeview Lectures provided by the Vega Science Trust.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ads.harvard.edu/books/clab/">Core books</a> and <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ads.harvard.edu/books/claj/">core journals</a> in Astronomy, from the Smithsonian/NASA <a href="/w/index.php?title=Astrophysics_Data_System&action=edit&redlink=1" class="new" title="Astrophysics Data System (trang không tồn tại)">Astrophysics Data System</a></li></ul> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70958518">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71573313">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Thiên_văn_học" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible uncollapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="3" style="text-align: center;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r72022842">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Bản mẫu:Thiên văn học"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Thiên văn học (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:EditPage/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Đặc biệt:EditPage/Bản mẫu:Thiên văn học"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Thiên_văn_học" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">Thiên văn học</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="3" style="text-align: center;"><div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1i_c%C6%B0%C6%A1ng_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đại cương thiên văn học (trang không tồn tại)">Đại cương</a></li> <li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Lịch sử thiên văn học">Lịch sử</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=M%E1%BB%91c_th%E1%BB%9Di_gian_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mốc thời gian thiên văn học (trang không tồn tại)">Mốc thời gian</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Nh%C3%A0_thi%C3%AAn_v%C4%83n" class="mw-redirect" title="Nhà thiên văn">Nhà thiên văn</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%BD_hi%E1%BB%87u_thi%C3%AAn_v%C4%83n" title="Ký hiệu thiên văn">Ký hiệu thiên văn</a></li> <li><a href="/wiki/Thu%E1%BA%ADt_ng%E1%BB%AF_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Thuật ngữ thiên văn học">Thuật ngữ</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align: center;;width:1%">Thiên văn học <br />theo</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal; text-align: center;">Cách thức</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_nghi%E1%BB%87p_d%C6%B0" title="Thiên văn học nghiệp dư">Nghiệp dư</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_quan_s%C3%A1t" title="Thiên văn học quan sát">Quan sát</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_b%C3%AAn_l%E1%BB%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học bên lề (trang không tồn tại)">Bên lề</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng_kh%C3%B4ng_gian" title="Kính viễn vọng không gian">Kính viễn vọng không gian</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal; text-align: center;">Thiên thể</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Ng%C3%A2n_H%C3%A0" title="Thiên văn học Ngân Hà">Ngân Hà</a> / <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_ngo%C3%A0i_Ng%C3%A2n_H%C3%A0" title="Thiên văn học ngoài Ngân Hà">Ngoài Ngân Hà</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Hệ Mặt Trời">Hệ địa phương</a> <ul><li><a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Mặt Trời">Mặt Trời</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal; text-align: center;">Phương pháp EM</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_v%C3%B4_tuy%E1%BA%BFn" title="Thiên văn vô tuyến">Vô tuyến</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_d%C6%B0%E1%BB%9Bi_milimet" title="Thiên văn học dưới milimet">Dưới millimet</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_h%E1%BB%93ng_ngo%E1%BA%A1i" title="Thiên văn học hồng ngoại">Hồng ngoại</a> (<span style="font-size:90%;"><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_h%E1%BB%93ng_ngo%E1%BA%A1i_xa" title="Thiên văn học hồng ngoại xa">Hồng ngoại xa</a></span>)</li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_quang_h%E1%BB%8Dc" title="Thiên văn học quang học">Vùng nhìn thấy <span style="font-size:90%;">(quang học)</span></a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_c%E1%BB%B1c_t%C3%ADm" title="Thiên văn học cực tím">Tia cực tím</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_tia_X" title="Thiên văn học tia X">Tia X</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_tia_gamma" title="Thiên văn học tia gamma">Tia gamma</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal; text-align: center;">Phương pháp khác</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_neutrino" title="Thiên văn học neutrino">Neutrino</a></li> <li><a href="/wiki/Tia_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Tia vũ trụ">Tia vũ trụ</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_s%C3%B3ng_h%E1%BA%A5p_d%E1%BA%ABn" title="Thiên văn học sóng hấp dẫn">Sóng hấp dẫn</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_n%C4%83ng_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_cao" title="Thiên văn học năng lượng cao">Năng lượng cao</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_s%C3%B3ng_Ra_%C4%91a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học sóng Ra đa (trang không tồn tại)">Ra đa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_tr%E1%BA%AFc_c%E1%BA%A7u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học trắc cầu (trang không tồn tại)">Trắc cầu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_%C4%91a_th%C3%B4ng_tin&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học đa thông tin (trang không tồn tại)">Đa thông tin</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal; text-align: center;"><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_v%C4%83n_h%C3%B3a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học văn hóa (trang không tồn tại)">Văn hóa</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Th%E1%BB%95_d%C3%A2n_ch%C3%A2u_%C3%9Ac&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học Thổ dân châu Úc (trang không tồn tại)">Thổ dân Úc</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Babylon" title="Thiên văn học Babylon">Babylon</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Nakh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Nakh (trang không tồn tại)">Chechen <span style="font-size:90%;">(Nakh)</span></a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Thiên văn học Trung Quốc">Trung Quốc</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Ai_C%E1%BA%ADp" title="Thiên văn học Ai Cập">Ai Cập</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_C%E1%BB%95_Hy_L%E1%BA%A1p" class="mw-redirect" title="Thiên văn học Cổ Hy Lạp">Cổ Hy Lạp</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Do_Th%C3%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học Do Thái (trang không tồn tại)">Do Thái</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_%E1%BA%A4n_%C4%90%E1%BB%99" title="Thiên văn học Ấn Độ">Ấn Độ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Inuit&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học Inuit (trang không tồn tại)">Inuit</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Maya" title="Thiên văn học Maya">Maya</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_trong_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_th%E1%BB%9Di_trung_c%E1%BB%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học trong thế giới Hồi giáo thời trung cổ (trang không tồn tại)">Hồi giáo thời trung cổ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Ba_T%C6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học Ba Tư (trang không tồn tại)">Ba Tư</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Serbia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học Serbia (trang không tồn tại)">Serbia</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_d%C3%A2n_gian_Serbia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học dân gian Serbia (trang không tồn tại)">dân gian</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_T%C3%A2y_T%E1%BA%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học Tây Tạng (trang không tồn tại)">Tây Tạng</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td><td class="noviewer navbox-image" rowspan="4" style="width:1px;padding:0 0 0 2px"><div><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Nebra_Scheibe.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Nebra_Scheibe.jpg/200px-Nebra_Scheibe.jpg" decoding="async" width="200" height="197" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Nebra_Scheibe.jpg/300px-Nebra_Scheibe.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7b/Nebra_Scheibe.jpg/400px-Nebra_Scheibe.jpg 2x" data-file-width="1611" data-file-height="1584" /></a></span><br /><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:CMB_Timeline300_no_WMAP.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/CMB_Timeline300_no_WMAP.jpg/200px-CMB_Timeline300_no_WMAP.jpg" decoding="async" width="200" height="132" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/CMB_Timeline300_no_WMAP.jpg/300px-CMB_Timeline300_no_WMAP.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6f/CMB_Timeline300_no_WMAP.jpg/400px-CMB_Timeline300_no_WMAP.jpg 2x" data-file-width="3000" data-file-height="1980" /></a></span></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align: center;;width:1%"><a href="/wiki/K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng" title="Kính viễn vọng">Kính viễn vọng</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_k%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng_quang_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách kính viễn vọng quang học (trang không tồn tại)">Danh sách</a></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng" title="Thể loại:Kính viễn vọng">Thể loại</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=K%C3%ADnh_thi%C3%AAn_v%C4%83n_c%E1%BB%B1c_l%E1%BB%9Bn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kính thiên văn cực lớn (trang không tồn tại)">Kính thiên văn cực lớn</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%ADnh_thi%C3%AAn_v%C4%83n_r%E1%BA%A5t_l%E1%BB%9Bn" class="mw-redirect" title="Kính thiên văn rất lớn">Kính thiên văn rất lớn</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng_Gran_Canarias&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kính viễn vọng Gran Canarias (trang không tồn tại)">Kính viễn vọng Gran Canarias</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng_kh%C3%B4ng_gian_Hubble" title="Kính viễn vọng không gian Hubble">Kính viễn vọng không gian Hubble</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%ADnh_thi%C3%AAn_v%C4%83n_kh%C3%B4ng_gian_James_Webb" class="mw-redirect" title="Kính thiên văn không gian James Webb">JWST</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%C3%A0i_thi%C3%AAn_v%C4%83n_W._M._Keck" title="Đài thiên văn W. M. Keck">Đài Keck</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Large_Binocular_Telescope&action=edit&redlink=1" class="new" title="Large Binocular Telescope (trang không tồn tại)">Large Binocular Telescope</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=K%C3%ADnh_thi%C3%AAn_v%C4%83n_l%E1%BB%9Bn_Nam_Phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kính thiên văn lớn Nam Phi (trang không tồn tại)">Kính thiên văn lớn Nam Phi</a></li> <li><a href="/wiki/K%C3%ADnh_thi%C3%AAn_v%C4%83n_r%E1%BA%A5t_l%E1%BB%9Bn" class="mw-redirect" title="Kính thiên văn rất lớn">Kính thiên văn rất lớn</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=K%C3%ADnh_thi%C3%AAn_v%C4%83n_l%E1%BB%93i_l%E1%BB%9Bn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Kính thiên văn lồi lớn (trang không tồn tại)">Kính lồi lớn</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align: center;;width:1%">Chủ đề <br />liên quan</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/C%E1%BB%95_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Cổ thiên văn học">Cổ thiên văn học</a></li> <li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Sinh học vũ trụ">Sinh học</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_kh%E1%BA%A3o_c%E1%BB%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học khảo cổ (trang không tồn tại)">Khảo cổ</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc_thi%C3%AAn_th%E1%BB%83" title="Hóa học thiên thể">Hóa học thiên thể</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_thi%C3%AAn_v%C4%83n" title="Vật lý thiên văn">Vật lý thiên văn</a></li> <li><a href="/wiki/Chi%C3%AAm_tinh_h%E1%BB%8Dc_v%C3%A0_Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" class="mw-redirect" title="Chiêm tinh học và Thiên văn học">Chiêm tinh và Thiên văn</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%E1%BA%AFc_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_h%E1%BB%8Dc_thi%C3%AAn_th%E1%BB%83" title="Trắc lượng học thiên thể">Tinh trắc học</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_h%E1%BA%A1t_thi%C3%AAn_v%C4%83n" title="Vật lý hạt thiên văn">Vật lý hạt</a></li> <li><a href="/wiki/%E1%BB%90ng_nh%C3%B2m" title="Ống nhòm">Ống nhòm</a></li> <li><a href="/wiki/Ph%C3%A9p_%C4%91o_s%C3%A1ng_(thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc)" title="Phép đo sáng (thiên văn học)">Trắc quang</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cung_thi%C3%AAn_v%C4%83n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cung thiên văn (trang không tồn tại)">cung thiên văn</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_ch%E1%BA%A5t_h%E1%BB%8Dc_h%C3%A0nh_tinh" title="Địa chất học hành tinh">Địa chất hành tinh</a></li> <li><a href="/wiki/V%C5%A9_tr%E1%BB%A5_h%E1%BB%8Dc_v%E1%BA%ADt_l%C3%BD" title="Vũ trụ học vật lý">Vũ trụ học vật lý</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=V%C5%A9_tr%E1%BB%A5_h%E1%BB%8Dc_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_t%E1%BB%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vũ trụ học lượng tử (trang không tồn tại)">Vũ trụ học lượng tử</a></li> <li><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_nh%C3%A0_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Danh sách nhà thiên văn học">Danh sách nhà thiên văn</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_nh%C3%A0_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Ph%C3%A1p&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách nhà thiên văn học người Pháp (trang không tồn tại)">Pháp</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_trong_th%E1%BA%BF_gi%E1%BB%9Bi_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_th%E1%BB%9Di_trung_c%E1%BB%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên văn học trong thế giới Hồi giáo thời trung cổ (trang không tồn tại)">Hồi giáo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_nh%C3%A0_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_v%C3%A0_v%E1%BA%ADt_l%C3%BD_thi%C3%AAn_v%C4%83n_Nga&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách nhà thiên văn học và vật lý thiên văn Nga (trang không tồn tại)">Nga</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_nh%C3%A0_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_n%E1%BB%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách nhà thiên văn học nữ (trang không tồn tại)">Phụ nữ</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/K%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng" title="Kính viễn vọng">Kính viễn vọng</a> <ul><li><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_k%C3%ADnh_vi%E1%BB%85n_v%E1%BB%8Dng" title="Lịch sử kính viễn vọng">lịch sử</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_k%C3%ADnh_thi%C3%AAn_v%C4%83n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách kính thiên văn (trang không tồn tại)">danh sách</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%C4%90ai_Ho%C3%A0ng_%C4%90%E1%BA%A1o" title="Đai Hoàng Đạo">Đai Hoàng Đạo</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Hóa học vũ trụ">Hóa học vũ trụ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vật lý học vũ trụ (trang không tồn tại)">Vật lý học vũ trụ</a></li> <li><a href="/wiki/V%C5%A9_tr%E1%BB%A5_h%E1%BB%8Dc_v%E1%BA%ADt_l%C3%BD" title="Vũ trụ học vật lý">Vũ trụ học vật lý</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="text-align: center;;width:1%"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin" class="mw-redirect" title="Cổng thông tin">Cổng thông tin</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Cổng thông tin:Thiên văn học">Thiên văn</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:V%C5%A9_tr%E1%BB%A5_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cổng thông tin:Vũ trụ học (trang không tồn tại)">Vũ trụ</a></li> <li><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Cổng thông tin:Hệ Mặt Trời">Hệ Mặt Trời</a> <ul><li><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Sao_H%E1%BB%8Fa" title="Cổng thông tin:Sao Hỏa">Sao Hỏa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Sao_M%E1%BB%99c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cổng thông tin:Sao Mộc (trang không tồn tại)">Sao Mộc</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Sao_Thi%C3%AAn_V%C6%B0%C6%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cổng thông tin:Sao Thiên Vương (trang không tồn tại)">Sao Thiên Vương</a></li> <li><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Cổng thông tin:Trái Đất">Trái Đất</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:M%E1%BA%B7t_Tr%C4%83ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cổng thông tin:Mặt Trăng (trang không tồn tại)">Mặt Trăng</a></li></ul></li></ul></li> <li><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:V%E1%BA%ADt_l%C3%BD" title="Cổng thông tin:Vật lý">Vật lý</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Kh%C3%B4ng_gian_ngo%C3%A0i_thi%C3%AAn_th%E1%BB%83&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cổng thông tin:Không gian ngoài thiên thể (trang không tồn tại)">Không gian ngoài thiên thể</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Du_h%C3%A0nh_kh%C3%B4ng_gian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cổng thông tin:Du hành không gian (trang không tồn tại)">Du hành không gian</a></li> <li><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Sao" title="Cổng thông tin:Sao">Sao</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_tia_X&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cổng thông tin:Thiên văn học tia X (trang không tồn tại)">Tia X</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow hlist" colspan="3" style="text-align: center;"><div> <ul><li><span typeof="mw:File"><span title="Thể loại"><img alt="Thể loại" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/16px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/24px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Folder_Hexagonal_Icon.svg/32px-Folder_Hexagonal_Icon.svg.png 2x" data-file-width="36" data-file-height="31" /></span></span> <b><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Thiên văn học">Thể loại</a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Cổng thông tin"><img alt="Cổng thông tin" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/16px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="16" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/24px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></span></span> <b><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Cổng thông tin:Thiên văn học">Cổng thông tin</a></b></li> <li><span typeof="mw:File"><span title="Trang Commons"><img alt="Trang Commons" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/12px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/18px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/24px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Astronomy" class="extiw" title="commons:Category:Astronomy">Hình ảnh</a></li> <li><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Symbol_question.svg/16px-Symbol_question.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Symbol_question.svg/23px-Symbol_question.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e0/Symbol_question.svg/31px-Symbol_question.svg.png 2x" data-file-width="180" data-file-height="185" /></span></span> <a href="/wiki/Wikipedia:D%E1%BB%B1_%C3%A1n/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Wikipedia:Dự án/Thiên văn học">Dự án</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Các_lĩnh_vực_nhỏ_trong_thiên_văn_học_và_vật_lý_học_thiên_thể" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible uncollapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72022842"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:C%C3%A1c_l%C4%A9nh_v%E1%BB%B1c_nh%E1%BB%8F_c%E1%BB%A7a_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Bản mẫu:Các lĩnh vực nhỏ của thiên văn học"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:C%C3%A1c_l%C4%A9nh_v%E1%BB%B1c_nh%E1%BB%8F_c%E1%BB%A7a_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Các lĩnh vực nhỏ của thiên văn học (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:EditPage/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:C%C3%A1c_l%C4%A9nh_v%E1%BB%B1c_nh%E1%BB%8F_c%E1%BB%A7a_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Đặc biệt:EditPage/Bản mẫu:Các lĩnh vực nhỏ của thiên văn học"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Các_lĩnh_vực_nhỏ_trong_thiên_văn_học_và_vật_lý_học_thiên_thể" style="font-size:114%;margin:0 4em">Các lĩnh vực nhỏ trong <a class="mw-selflink selflink">thiên văn học</a> và <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc_thi%C3%AAn_th%E1%BB%83" class="mw-redirect" title="Vật lý học thiên thể">vật lý học thiên thể</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Sinh học vũ trụ">Sinh học vũ trụ</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc_thi%C3%AAn_th%E1%BB%83" title="Hóa học thiên thể">Hóa học thiên thể</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%E1%BA%AFc_l%C6%B0%E1%BB%A3ng_h%E1%BB%8Dc_thi%C3%AAn_th%E1%BB%83" title="Trắc lượng học thiên thể">Trắc lượng học thiên thể</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_thi%C3%AAn_v%C4%83n" title="Vật lý thiên văn">Vật lý thiên văn</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Hóa học vũ trụ">Hóa học vũ trụ</a></li> <li><a href="/wiki/V%C5%A9_tr%E1%BB%A5_h%E1%BB%8Dc" title="Vũ trụ học">Vũ trụ học</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_ngo%C3%A0i_Ng%C3%A2n_H%C3%A0" title="Thiên văn học ngoài Ngân Hà">Thiên văn học ngoài Ngân Hà</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc_Ng%C3%A2n_H%C3%A0" title="Thiên văn học Ngân Hà">Thiên văn học Ngân Hà</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=C%C6%A1_h%E1%BB%8Dc_qu%E1%BB%B9_%C4%91%E1%BA%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cơ học quỹ đạo (trang không tồn tại)">Cơ học quỹ đạo</a></li> <li><a href="/wiki/V%C5%A9_tr%E1%BB%A5_h%E1%BB%8Dc_v%E1%BA%ADt_l%C3%BD" title="Vũ trụ học vật lý">Vũ trụ học vật lý</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_ch%E1%BA%A5t_h%E1%BB%8Dc_h%C3%A0nh_tinh" title="Địa chất học hành tinh">Địa chất hành tinh</a></li> <li><a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_h%C3%A0nh_tinh" title="Khoa học hành tinh">Khoa học hành tinh</a></li> <li><a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Mặt Trời">Thiên văn học Mặt Trời</a></li> <li><a class="mw-selflink-fragment" href="#Thiên_văn_học_sao">Thiên văn học sao</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Khoa_học_tự_nhiên" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72022842"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Khoa_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Bản mẫu:Khoa học tự nhiên"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Khoa_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Khoa học tự nhiên (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:EditPage/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Khoa_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Đặc biệt:EditPage/Bản mẫu:Khoa học tự nhiên"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Khoa_học_tự_nhiên" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Khoa học tự nhiên">Khoa học tự nhiên</a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/wiki/To%C3%A1n_h%E1%BB%8Dc" title="Toán học">Toán học</a> • <a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_h%E1%BB%8Dc" title="Vật lý học">Vật lý học</a> • <a href="/wiki/H%C3%B3a_h%E1%BB%8Dc" title="Hóa học">Hóa học</a> • <a href="/wiki/Sinh_h%E1%BB%8Dc" title="Sinh học">Sinh học</a> • <a href="/wiki/Khoa_h%E1%BB%8Dc_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Khoa học Trái Đất">Khoa học Trái Đất</a> • <a class="mw-selflink selflink">Thiên văn học</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Hệ_Mặt_Trời" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="text-align:center;;background:#FFF500;"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r72022842"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Bản mẫu:Hệ Mặt Trời"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-talk"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Thảo luận Bản mẫu:Hệ Mặt Trời"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-edit"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:EditPage/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Đặc biệt:EditPage/Bản mẫu:Hệ Mặt Trời"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Hệ_Mặt_Trời" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Hệ Mặt Trời">Hệ Mặt Trời</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="text-align:center;"><div><figure class="mw-default-size noresize" typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/43/Solar_System_Template_2.png" decoding="async" width="666" height="36" class="mw-file-element" data-file-width="666" data-file-height="36" usemap="#ImageMap_40f7a6d368918c94" /></span><map name="ImageMap_40f7a6d368918c94"><area href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" shape="rect" coords="0,0,90,35" alt="Mặt Trời" title="Mặt Trời" /><area href="/wiki/Sao_Th%E1%BB%A7y" shape="circle" coords="112,18,6" alt="Sao Thủy" title="Sao Thủy" /><area href="/wiki/Sao_Kim" shape="circle" coords="153,18,8" alt="Sao Kim" title="Sao Kim" /><area href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%C4%83ng" shape="circle" coords="204,10,4" alt="Mặt Trăng" title="Mặt Trăng" /><area href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" shape="circle" coords="195,18,8" alt="Trái Đất" title="Trái Đất" /><area href="/wiki/Sao_H%E1%BB%8Fa" shape="circle" coords="233,18,8" alt="Sao Hỏa" title="Sao Hỏa" /><area href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Sao_H%E1%BB%8Fa" shape="circle" coords="241,13,3" alt="Phobos và Deimos" title="Phobos và Deimos" /><area href="/wiki/Ceres_(h%C3%A0nh_tinh_l%C3%B9n)" shape="circle" coords="271,18,5" alt="Ceres" title="Ceres" /><area href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_ti%E1%BB%83u_h%C3%A0nh_tinh" shape="rect" coords="256,0,288,35" alt="Vành đai tiểu hành tinh" title="Vành đai tiểu hành tinh" /><area href="/wiki/Sao_M%E1%BB%99c" shape="circle" coords="316,19,15" alt="Sao Mộc" title="Sao Mộc" /><area href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Sao_M%E1%BB%99c" shape="circle" coords="329,6,6" alt="Vệ tinh tự nhiên của Sao Mộc" title="Vệ tinh tự nhiên của Sao Mộc" /><area href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_Sao_M%E1%BB%99c" shape="rect" coords="298,18,335,20" alt="Vành đai Sao Mộc" title="Vành đai Sao Mộc" /><area href="/wiki/Sao_Th%E1%BB%95" shape="circle" coords="372,18,12" alt="Sao Thổ" title="Sao Thổ" /><area href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Sao_Th%E1%BB%95" shape="circle" coords="381,7,6" alt="Vệ tinh tự nhiên của Sao Thổ" title="Vệ tinh tự nhiên của Sao Thổ" /><area href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_Sao_Th%E1%BB%95" shape="rect" coords="353,5,389,31" alt="Vành đai Sao Thổ" title="Vành đai Sao Thổ" /><area href="/wiki/Sao_Thi%C3%AAn_V%C6%B0%C6%A1ng" shape="circle" coords="418,18,12" alt="Sao Thiên Vương" title="Sao Thiên Vương" /><area href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Sao_Thi%C3%AAn_V%C6%B0%C6%A1ng" shape="circle" coords="427,10,6" alt="Vệ tinh tự nhiên của Sao Thiên Vương" title="Vệ tinh tự nhiên của Sao Thiên Vương" /><area href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_Sao_Thi%C3%AAn_V%C6%B0%C6%A1ng" shape="rect" coords="408,4,429,34" alt="Vành đai Sao Thiên Vương" title="Vành đai Sao Thiên Vương" /><area href="/wiki/Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng" shape="circle" coords="462,18,12" alt="Sao Hải Vương" title="Sao Hải Vương" /><area href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng" shape="circle" coords="471,10,3" alt="Vệ tinh tự nhiên của Sao Hải Vương" title="Vệ tinh tự nhiên của Sao Hải Vương" /><area href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng" shape="rect" coords="441,9,485,28" alt="Vành đai Sao Hải Vương" title="Vành đai Sao Hải Vương" /><area href="/wiki/Sao_Di%C3%AAm_V%C6%B0%C6%A1ng" shape="circle" coords="504,18,8" alt="Sao Diêm Vương" title="Sao Diêm Vương" /><area href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Sao_Di%C3%AAm_V%C6%B0%C6%A1ng" shape="circle" coords="510,13,3" alt="Vệ tinh tự nhiên của Sao Diêm Vương" title="Vệ tinh tự nhiên của Sao Diêm Vương" /><area href="/wiki/Haumea_(h%C3%A0nh_tinh_l%C3%B9n)" shape="circle" coords="534,18,8" alt="Haumea" title="Haumea" /><area href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Haumea" shape="circle" coords="540,13,3" alt="Vệ tinh tự nhiên của Haumea" title="Vệ tinh tự nhiên của Haumea" /><area href="/wiki/Makemake" shape="circle" coords="567,18,8" alt="Makemake" title="Makemake" /><area href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_Kuiper" shape="rect" coords="490,0,580,35" alt="Vành đai Kuiper" title="Vành đai Kuiper" /><area href="/wiki/Eris_(h%C3%A0nh_tinh_l%C3%B9n)" shape="circle" coords="596,18,8" alt="Eris" title="Eris" /><area href="/wiki/Dysnomia_(v%E1%BB%87_tinh)" shape="circle" coords="602,13,3" alt="Dysnomia" title="Dysnomia" /><area href="/wiki/%C4%90%C4%A9a_ph%C3%A2n_t%C3%A1n" shape="rect" coords="581,0,610,35" alt="Đĩa phân tán" title="Đĩa phân tán" /><area href="/wiki/%C4%90%C3%A1m_m%C3%A2y_Hills" shape="rect" coords="623,0,640,35" alt="Đám mây Hills" title="Đám mây Hills" /><area href="/wiki/%C4%90%C3%A1m_m%C3%A2y_Oort" shape="rect" coords="641,0,666,35" alt="Đám mây Oort" title="Đám mây Oort" /></map><figcaption></figcaption></figure> <ul><li><a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Mặt Trời">Mặt Trời</a></li> <li><a href="/wiki/Sao_Th%E1%BB%A7y" title="Sao Thủy">Sao Thủy</a></li> <li><a href="/wiki/Sao_Kim" title="Sao Kim">Sao Kim</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Trái Đất">Trái Đất</a></li> <li><a href="/wiki/Sao_H%E1%BB%8Fa" title="Sao Hỏa">Sao Hỏa</a></li> <li><i><a href="/wiki/Ceres_(h%C3%A0nh_tinh_l%C3%B9n)" title="Ceres (hành tinh lùn)">Ceres</a></i></li> <li><a href="/wiki/Sao_M%E1%BB%99c" title="Sao Mộc">Sao Mộc</a></li> <li><a href="/wiki/Sao_Th%E1%BB%95" title="Sao Thổ">Sao Thổ</a></li> <li><a href="/wiki/Sao_Thi%C3%AAn_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Sao Thiên Vương">Sao Thiên Vương</a></li> <li><a href="/wiki/Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Sao Hải Vương">Sao Hải Vương</a></li></ul> <ul><li><i><a href="/wiki/90482_Orcus" title="90482 Orcus">Orcus</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Sao_Di%C3%AAm_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Sao Diêm Vương">Sao Diêm Vương</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Haumea" title="Haumea">Haumea</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/50000_Quaoar" title="50000 Quaoar">Quaoar</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Makemake" title="Makemake">Makemake</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/(225088)_2007_OR10" class="mw-redirect" title="(225088) 2007 OR10">Gonggong</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Eris_(h%C3%A0nh_tinh_l%C3%B9n)" title="Eris (hành tinh lùn)">Eris</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/90377_Sedna" title="90377 Sedna">Sedna</a></i></li></ul></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0;background:transparent;color:inherit;"><div style="padding:0px;"><table cellspacing="0" class="navbox-columns-table" style="text-align:left;width:100%;"><tbody><tr style="vertical-align:top;"><td style="padding:0px;;;;width:50%;"><div> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh" title="Hành tinh">Hành tinh</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh_%C4%91%E1%BA%A5t_%C4%91%C3%A1" title="Hành tinh đất đá">Đất đá</a> <ul><li><a href="/wiki/Sao_Th%E1%BB%A7y" title="Sao Thủy">Sao Thủy</a></li> <li><a href="/wiki/Sao_Kim" title="Sao Kim">Sao Kim</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Trái Đất">Trái Đất</a></li> <li><a href="/wiki/Sao_H%E1%BB%8Fa" title="Sao Hỏa">Sao Hỏa</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh_kh%E1%BB%95ng_l%E1%BB%93" title="Hành tinh khổng lồ">Khổng lồ</a> <ul><li><a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh_kh%C3%AD_kh%E1%BB%95ng_l%E1%BB%93" title="Hành tinh khí khổng lồ">Khí khổng lồ</a> <ul><li><a href="/wiki/Sao_M%E1%BB%99c" title="Sao Mộc">Sao Mộc</a></li> <li><a href="/wiki/Sao_Th%E1%BB%95" title="Sao Thổ">Sao Thổ</a></li> <li><a href="/wiki/Sao_Thi%C3%AAn_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Sao Thiên Vương">Sao Thiên Vương</a></li> <li><a href="/wiki/Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Sao Hải Vương">Sao Hải Vương</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh_b%C4%83ng_kh%E1%BB%95ng_l%E1%BB%93" title="Hành tinh băng khổng lồ">Băng khổng lồ</a> <ul><li><a href="/wiki/Sao_Thi%C3%AAn_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Sao Thiên Vương">Thiên Vương</a></li> <li><a href="/wiki/Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Sao Hải Vương">Hải Vương</a></li></ul></li></ul></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh_l%C3%B9n" title="Hành tinh lùn">Lùn</a> <ul><li><a href="/wiki/Ceres_(h%C3%A0nh_tinh_l%C3%B9n)" title="Ceres (hành tinh lùn)">Ceres</a></li> <li><a href="/wiki/Sao_Di%C3%AAm_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Sao Diêm Vương">Sao Diêm Vương</a></li> <li><a href="/wiki/Haumea" title="Haumea">Haumea</a></li> <li><a href="/wiki/Makemake" title="Makemake">Makemake</a></li> <li><a href="/wiki/Eris_(h%C3%A0nh_tinh_l%C3%B9n)" title="Eris (hành tinh lùn)">Eris</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_h%C3%A0nh_tinh" class="mw-redirect" title="Vành đai hành tinh">Vành đai</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_Sao_M%E1%BB%99c" title="Vành đai Sao Mộc">Sao Mộc</a></li> <li><a href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_Sao_Th%E1%BB%95" title="Vành đai Sao Thổ">Sao Thổ</a> <span style="font-size:90%;">(<a href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_Rhea" title="Vành đai Rhea">Rhea</a>)</span></li> <li><a href="/wiki/10199_Chariklo#Vành_đai_tiểu_hành_tinh" title="10199 Chariklo">Chariklo</a></li> <li><a href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_Chiron" title="Vành đai Chiron">Chiron</a></li> <li><a href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_Sao_Thi%C3%AAn_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Vành đai Sao Thiên Vương">Sao Thiên Vương</a></li> <li><a href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Vành đai Sao Hải Vương">Sao Hải Vương</a></li> <li><a href="/wiki/Haumea#Vành_đai" title="Haumea">Haumea</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Vệ tinh tự nhiên">Vệ tinh</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>Trái Đất <ul><li><a href="/wiki/M%E1%BA%B7t_Tr%C4%83ng" title="Mặt Trăng">Mặt Trăng</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Sao_H%E1%BB%8Fa" title="Vệ tinh tự nhiên của Sao Hỏa">Sao Hỏa</a> <ul><li><a href="/wiki/Phobos_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Phobos (vệ tinh)">Phobos</a></li> <li><a href="/wiki/Deimos_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Deimos (vệ tinh)">Deimos</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Sao_M%E1%BB%99c" title="Vệ tinh tự nhiên của Sao Mộc">Sao Mộc</a> <ul><li><a href="/wiki/Ganymede_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Ganymede (vệ tinh)">Ganymede</a></li> <li><a href="/wiki/Callisto_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Callisto (vệ tinh)">Callisto</a></li> <li><a href="/wiki/Io_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Io (vệ tinh)">Io</a></li> <li><a href="/wiki/Europa_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Europa (vệ tinh)">Europa</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Sao_M%E1%BB%99c#Bảng_số_liệu" title="Vệ tinh tự nhiên của Sao Mộc">tất cả 79</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Sao_Th%E1%BB%95" title="Vệ tinh tự nhiên của Sao Thổ">Sao Thổ</a> <ul><li><a href="/wiki/Titan_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Titan (vệ tinh)">Titan</a></li> <li><a href="/wiki/Rhea_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Rhea (vệ tinh)">Rhea</a></li> <li><a href="/wiki/Iapetus_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Iapetus (vệ tinh)">Iapetus</a></li> <li><a href="/wiki/Dione_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Dione (vệ tinh)">Dione</a></li> <li><a href="/wiki/Tethys_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Tethys (vệ tinh)">Tethys</a></li> <li><a href="/wiki/Enceladus" class="mw-redirect" title="Enceladus">Enceladus</a></li> <li><a href="/wiki/Mimas_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Mimas (vệ tinh)">Mimas</a></li> <li><a href="/wiki/Hyperion_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Hyperion (vệ tinh)">Hyperion</a></li> <li><a href="/wiki/Phoebe_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Phoebe (vệ tinh)">Phoebe</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Sao_Th%E1%BB%95#Bảng_thống_kê" title="Vệ tinh tự nhiên của Sao Thổ">tất cả 82</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Sao_Thi%C3%AAn_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Vệ tinh tự nhiên của Sao Thiên Vương">Sao Thiên Vương</a> <ul><li><a href="/wiki/Titania_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Titania (vệ tinh)">Titania</a></li> <li><a href="/wiki/Oberon_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Oberon (vệ tinh)">Oberon</a></li> <li><a href="/wiki/Umbriel_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Umbriel (vệ tinh)">Umbriel</a></li> <li><a href="/wiki/Ariel_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Ariel (vệ tinh)">Ariel</a></li> <li><a href="/wiki/Miranda_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Miranda (vệ tinh)">Miranda</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Sao_Thi%C3%AAn_V%C6%B0%C6%A1ng#Bảng_thống_kê" title="Vệ tinh tự nhiên của Sao Thiên Vương">tất cả 27</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Vệ tinh tự nhiên của Sao Hải Vương">Sao Hải Vương</a> <ul><li><a href="/wiki/Triton_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Triton (vệ tinh)">Triton</a></li> <li><a href="/wiki/Proteus_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Proteus (vệ tinh)">Proteus</a></li> <li><a href="/wiki/Nereid_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Nereid (vệ tinh)">Nereid</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng#Bảng_số_liệu" title="Vệ tinh tự nhiên của Sao Hải Vương">tất cả 14</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Sao_Di%C3%AAm_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Vệ tinh tự nhiên của Sao Diêm Vương">Sao Diêm Vương</a> <ul><li><a href="/wiki/Charon_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Charon (vệ tinh)">Charon</a></li> <li><a href="/wiki/Nix_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Nix (vệ tinh)">Nix</a></li> <li><a href="/wiki/Hydra_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Hydra (vệ tinh)">Hydra</a></li> <li><a href="/wiki/Kerberos_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Kerberos (vệ tinh)">Kerberos</a></li> <li><a href="/wiki/Styx_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Styx (vệ tinh)">Styx</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Eris_(h%C3%A0nh_tinh_l%C3%B9n)" title="Eris (hành tinh lùn)">Eris</a> <ul><li><a href="/wiki/Dysnomia_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Dysnomia (vệ tinh)">Dysnomia</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_c%E1%BB%A7a_Haumea" title="Vệ tinh tự nhiên của Haumea">Haumea</a> <ul><li><a href="/wiki/Hi%CA%BBiaka_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Hiʻiaka (vệ tinh)">Hiʻiaka</a></li> <li><a href="/wiki/Namaka_(v%E1%BB%87_tinh)" title="Namaka (vệ tinh)">Namaka</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Makemake" title="Makemake">Makemake</a> <ul><li><a href="/wiki/S/2015_(136472)_1" title="S/2015 (136472) 1">S/2015 (136472) 1</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/wiki/Th%C3%A1m_hi%E1%BB%83m_kh%C3%B4ng_gian" title="Thám hiểm không gian">Thám hiểm</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li>Khám phá <ul><li><a class="mw-selflink selflink">thiên văn học</a></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_gian_bi%E1%BB%83u_ph%C3%A1t_hi%E1%BB%87n_c%C3%A1c_h%C3%A0nh_tinh_v%C3%A0_v%E1%BB%87_tinh_trong_H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Thời gian biểu phát hiện các hành tinh và vệ tinh trong Hệ Mặt Trời">thời gian biểu</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Th%C4%83m_d%C3%B2_kh%C3%B4ng_gian" title="Thăm dò không gian">Thăm dò không gian</a></li> <li><a href="/wiki/Chuy%E1%BA%BFn_bay_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5_c%C3%B3_con_ng%C6%B0%E1%BB%9Di" title="Chuyến bay vũ trụ có con người">Chuyến bay vũ trụ có con người</a> <ul><li><a href="/wiki/Tr%E1%BA%A1m_kh%C3%B4ng_gian" class="mw-redirect" title="Trạm không gian">trạm không gian</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Th%C4%83m_d%C3%B2_Sao_Th%E1%BB%A7y" title="Thăm dò Sao Thủy">Sao Thủy</a></li> <li><a href="/wiki/Quan_s%C3%A1t_v%C3%A0_th%C3%A1m_hi%E1%BB%83m_sao_Kim" title="Quan sát và thám hiểm sao Kim">Sao Kim</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C4%83m_d%C3%B2_M%E1%BA%B7t_Tr%C4%83ng" title="Thăm dò Mặt Trăng">Mặt Trăng</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C4%83m_d%C3%B2_Sao_H%E1%BB%8Fa" title="Thăm dò Sao Hỏa">Sao Hỏa</a></li> <li><a href="/wiki/Ceres_(h%C3%A0nh_tinh_l%C3%B9n)#Thám_hiểm" title="Ceres (hành tinh lùn)">Ceres</a></li> <li><a href="/wiki/Ti%E1%BB%83u_h%C3%A0nh_tinh#Thám_hiểm" title="Tiểu hành tinh">Tiểu hành tinh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_s%E1%BB%A9_m%E1%BB%87nh_%C4%91%E1%BA%BFn_sao_ch%E1%BB%95i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách sứ mệnh đến sao chổi (trang không tồn tại)">Sao chổi</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C4%83m_d%C3%B2_Sao_M%E1%BB%99c" title="Thăm dò Sao Mộc">Sao Mộc</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C4%83m_d%C3%B2_Sao_Th%E1%BB%95" title="Thăm dò Sao Thổ">Sao Thổ</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C4%83m_d%C3%B2_Sao_Thi%C3%AAn_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Thăm dò Sao Thiên Vương">Sao Thiên Vương</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Th%C4%83m_d%C3%B2_Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thăm dò Sao Hải Vương (trang không tồn tại)">Sao Hải Vương</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C4%83m_d%C3%B2_Sao_Di%C3%AAm_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Thăm dò Sao Diêm Vương">Sao Diêm Vương</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_c%C6%B0_ngo%C3%A0i_kh%C3%B4ng_gian" class="mw-redirect" title="Định cư ngoài không gian">Định cư</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;"><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_v%E1%BA%ADt_th%E1%BB%83_H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di_gi%E1%BA%A3_thuy%E1%BA%BFt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách vật thể Hệ Mặt Trời giả thuyết (trang không tồn tại)">Vật thể <br />giả thuyết</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Nemesis_(sao_gi%E1%BA%A3_thuy%E1%BA%BFt)" title="Nemesis (sao giả thuyết)">Nemesis</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Phaeton_(h%C3%A0nh_tinh_gi%E1%BA%A3_thuy%E1%BA%BFt)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phaeton (hành tinh giả thuyết) (trang không tồn tại)">Phaeton</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh_th%E1%BB%A9_ch%C3%ADn" title="Hành tinh thứ chín">Hành tinh thứ chín</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh_V" title="Hành tinh V">Hành tinh V</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh_ngo%C3%A0i_Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Hành tinh ngoài Sao Hải Vương">Hành tinh X</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_c%E1%BB%A7a_v%E1%BB%87_tinh" title="Vệ tinh của vệ tinh">Vệ tinh của vệ tinh</a></li> <li><a href="/wiki/Theia_(h%C3%A0nh_tinh)" title="Theia (hành tinh)">Theia</a></li> <li><a href="/wiki/Tyche_(h%C3%A0nh_tinh_gi%E1%BA%A3_thuy%E1%BA%BFt)" title="Tyche (hành tinh giả thuyết)">Tyche</a></li> <li><a href="/wiki/Vulcan_(h%C3%A0nh_tinh_gi%E1%BA%A3_thuy%E1%BA%BFt)" title="Vulcan (hành tinh giả thuyết)">Vulcan</a></li> <li><a href="/wiki/Vulcanoid" title="Vulcanoid">Vulcanoid</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align:center;">Danh sách</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_sao_ch%E1%BB%95i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách sao chổi (trang không tồn tại)">Sao chổi</a></li> <li><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_h%C3%A0nh_tinh_H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Danh sách hành tinh Hệ Mặt Trời">Vật thể hình cầu hấp dẫn</a></li> <li><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_ti%E1%BB%83u_h%C3%A0nh_tinh" class="mw-redirect" title="Danh sách tiểu hành tinh">Tiểu hành tinh</a></li> <li><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_v%E1%BB%87_tinh_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn_trong_H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Danh sách vệ tinh tự nhiên trong Hệ Mặt Trời">Vệ tinh tự nhiên</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=M%C3%B4_h%C3%ACnh_H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mô hình Hệ Mặt Trời (trang không tồn tại)">Mô hình Hệ Mặt Trời</a></li> <li><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_v%E1%BA%ADt_th%E1%BB%83_trong_H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Danh sách vật thể trong Hệ Mặt Trời">Vật thể trong Hệ Mặt Trời</a> <ul><li><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_v%E1%BA%ADt_th%E1%BB%83_trong_H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di_theo_k%C3%ADch_c%E1%BB%A1" title="Danh sách vật thể trong Hệ Mặt Trời theo kích cỡ">theo kích cỡ</a></li> <li><a href="/wiki/Th%E1%BB%9Di_gian_bi%E1%BB%83u_ph%C3%A1t_hi%E1%BB%87n_c%C3%A1c_h%C3%A0nh_tinh_v%C3%A0_v%E1%BB%87_tinh_trong_H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Thời gian biểu phát hiện các hành tinh và vệ tinh trong Hệ Mặt Trời">theo thời gian phát hiện</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD_trong_m%C3%B4i_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_li%C3%AAn_sao" title="Danh sách phân tử trong môi trường liên sao">Phân tử trong môi trường liên sao</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td><td style="border-left:2px solid #fdfdfd;padding:0px;;;;width:50%;"><div> </div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align: center;"><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_th%E1%BB%83_nh%E1%BB%8F_trong_h%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" class="mw-redirect" title="Thiên thể nhỏ trong hệ Mặt Trời">Thiên thể <br />nhỏ trong <br />hệ Mặt Trời</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Sao_ch%E1%BB%95i" title="Sao chổi">Sao chổi</a></li> <li><a href="/wiki/Damocloid" title="Damocloid">Damocloid</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_th%E1%BA%A1ch" title="Thiên thạch">Thiên thạch</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh_vi_h%C3%ACnh" title="Hành tinh vi hình">Hành tinh vi hình</a> <ul><li><a href="/wiki/V%E1%BB%87_tinh_h%C3%A0nh_tinh_vi_h%C3%ACnh" title="Vệ tinh hành tinh vi hình">vệ tinh</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Vi_th%E1%BB%83_h%C3%A0nh_tinh" title="Vi thể hành tinh">Vi thể hành tinh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_ti%E1%BB%83u_h%C3%A0nh_tinh_c%E1%BA%AFt_ngang_qu%E1%BB%B9_%C4%91%E1%BA%A1o_c%E1%BB%A7a_Sao_Th%E1%BB%A7y&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách tiểu hành tinh cắt ngang quỹ đạo của Sao Thủy (trang không tồn tại)">Cắt ngang quỹ đạo Sao Thủy</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_ti%E1%BB%83u_h%C3%A0nh_tinh_c%E1%BA%AFt_ngang_qu%E1%BB%B9_%C4%91%E1%BA%A1o_c%E1%BB%A7a_Sao_Kim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách tiểu hành tinh cắt ngang quỹ đạo của Sao Kim (trang không tồn tại)">Cắt ngang quỹ đạo Sao Kim</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=2013_ND15&action=edit&redlink=1" class="new" title="2013 ND15 (trang không tồn tại)">Thiên thể Troia của Sao Kim</a></li> <li><a href="/wiki/V%E1%BA%ADt_th%E1%BB%83_g%E1%BA%A7n_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Vật thể gần Trái Đất">Vật thể gần Trái Đất</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_ti%E1%BB%83u_h%C3%A0nh_tinh_c%E1%BA%AFt_ngang_qu%E1%BB%B9_%C4%91%E1%BA%A1o_c%E1%BB%A7a_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách tiểu hành tinh cắt ngang quỹ đạo của Trái Đất (trang không tồn tại)">Cắt ngang quỹ đạo Trái Đất</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_th%E1%BB%83_Troia_c%E1%BB%A7a_Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên thể Troia của Trái Đất (trang không tồn tại)">Thiên thể Troia của Trái Đất</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_ti%E1%BB%83u_h%C3%A0nh_tinh_c%E1%BA%AFt_ngang_qu%E1%BB%B9_%C4%91%E1%BA%A1o_c%E1%BB%A7a_Sao_H%E1%BB%8Fa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách tiểu hành tinh cắt ngang quỹ đạo của Sao Hỏa (trang không tồn tại)">Cắt ngang quỹ đạo Sao Hỏa</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_th%E1%BB%83_Troia_c%E1%BB%A7a_Sao_H%E1%BB%8Fa" title="Thiên thể Troia của Sao Hỏa">Thiên thể Troia của Sao Hỏa</a></li> <li><a href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_ti%E1%BB%83u_h%C3%A0nh_tinh" title="Vành đai tiểu hành tinh">Vành đai tiểu hành tinh</a></li> <li><a href="/wiki/Ti%E1%BB%83u_h%C3%A0nh_tinh" title="Tiểu hành tinh">Tiểu hành tinh</a> <ul><li><a href="/wiki/Ceres_(h%C3%A0nh_tinh_l%C3%B9n)" title="Ceres (hành tinh lùn)">Ceres</a></li> <li><a href="/wiki/2_Pallas" title="2 Pallas">Pallas</a></li> <li><a href="/wiki/3_Juno" title="3 Juno">Juno</a></li> <li><a href="/wiki/4_Vesta" title="4 Vesta">Vesta</a></li> <li><a href="/wiki/Sao_ch%E1%BB%95i_v%C3%A0nh_%C4%91ai_ch%C3%ADnh" title="Sao chổi vành đai chính">hoạt động</a></li> <li><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_ti%E1%BB%83u_h%C3%A0nh_tinh:_1%E2%80%931000" class="mw-redirect" title="Danh sách tiểu hành tinh: 1–1000">1000 đầu tiên</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_ti%E1%BB%83u_h%C3%A0nh_tinh_c%E1%BA%AFt_ngang_qu%E1%BB%B9_%C4%91%E1%BA%A1o_c%E1%BB%A7a_Sao_M%E1%BB%99c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách tiểu hành tinh cắt ngang quỹ đạo của Sao Mộc (trang không tồn tại)">Cắt ngang quỹ đạo Sao Mộc</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_th%E1%BB%83_Troia_c%E1%BB%A7a_Sao_M%E1%BB%99c" title="Thiên thể Troia của Sao Mộc">Thiên thể Troia của Sao Mộc</a></li> <li><a href="/wiki/Centaur_(h%C3%A0nh_tinh_vi_h%C3%ACnh)" title="Centaur (hành tinh vi hình)">Centaur</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_ti%E1%BB%83u_h%C3%A0nh_tinh_c%E1%BA%AFt_ngang_qu%E1%BB%B9_%C4%91%E1%BA%A1o_c%E1%BB%A7a_Sao_Th%E1%BB%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách tiểu hành tinh cắt ngang quỹ đạo của Sao Thổ (trang không tồn tại)">Cắt ngang quỹ đạo Sao Thổ</a></li> <li><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_ti%E1%BB%83u_h%C3%A0nh_tinh_c%E1%BA%AFt_ngang_qu%E1%BB%B9_%C4%91%E1%BA%A1o_c%E1%BB%A7a_Sao_Thi%C3%AAn_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Danh sách tiểu hành tinh cắt ngang quỹ đạo của Sao Thiên Vương">Cắt ngang quỹ đạo Sao Thiên Vương</a></li> <li><a href="/wiki/2011_QF99" title="2011 QF99">Thiên thể Troia của Sao Thiên Vương</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_ti%E1%BB%83u_h%C3%A0nh_tinh_c%E1%BA%AFt_ngang_qu%E1%BB%B9_%C4%91%E1%BA%A1o_c%E1%BB%A7a_Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách tiểu hành tinh cắt ngang quỹ đạo của Sao Hải Vương (trang không tồn tại)">Cắt ngang quỹ đạo Sao Hải Vương</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_th%E1%BB%83_b%C3%AAn_trong_Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thiên thể bên trong Sao Hải Vương (trang không tồn tại)">Thiên thể bên trong Sao Hải Vương</a> <ul><li><a href="/wiki/Centaur_(h%C3%A0nh_tinh_vi_h%C3%ACnh)" title="Centaur (hành tinh vi hình)">Centaur</a></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_th%E1%BB%83_Troia_c%E1%BB%A7a_Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Thiên thể Troia của Sao Hải Vương">Thiên thể Troia của Sao Hải Vương</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_th%E1%BB%83_b%C3%AAn_ngo%C3%A0i_Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Thiên thể bên ngoài Sao Hải Vương">Thiên thể bên ngoài Sao Hải Vương</a> <ul><li><a href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_Kuiper" title="Vành đai Kuiper">Vành đai Kuiper</a> <ul><li><a href="/wiki/Thi%C3%AAn_th%E1%BB%83_c%E1%BB%95_%C4%91i%E1%BB%83n_ngo%C3%A0i_Sao_H%E1%BA%A3i_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Thiên thể cổ điển ngoài Sao Hải Vương">Cubewanos</a></li> <li><a href="/wiki/Plutino" title="Plutino">Plutino</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Sednoid" title="Sednoid">Sednoid</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%C4%A9a_ph%C3%A2n_t%C3%A1n" title="Đĩa phân tán">Đĩa phân tán</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%C3%A1m_m%C3%A2y_Oort" title="Đám mây Oort">Đám mây Oort</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%C3%A1m_m%C3%A2y_Hills" title="Đám mây Hills">Đám mây Hills</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;text-align: center;"><a href="/wiki/S%E1%BB%B1_h%C3%ACnh_th%C3%A0nh_v%C3%A0_ti%E1%BA%BFn_h%C3%B3a_c%E1%BB%A7a_H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Sự hình thành và tiến hóa của Hệ Mặt Trời">Hình thành <br />và <br />tiến hóa</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/B%E1%BB%93i_t%E1%BB%A5_(thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc)" title="Bồi tụ (thiên văn học)">Bồi tụ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%C4%A9a_b%E1%BB%93i_t%E1%BB%A5" title="Đĩa bồi tụ">Đĩa bồi tụ</a> <ul><li><a href="/wiki/%C4%90%C4%A9a_b%E1%BB%93i_t%E1%BB%A5#Đĩa_bài_tiết" title="Đĩa bồi tụ">Đĩa bài tiết</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%C4%A9a_v%C3%B2ng_quanh_sao" title="Đĩa vòng quanh sao">Đĩa vòng quanh sao</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BB%A5i_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Bụi vũ trụ">Bụi vũ trụ</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%C4%A9a_sao" title="Đĩa sao">Đĩa sao</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A0nh_tinh_b%E1%BB%8B_ph%C3%A1_v%E1%BB%A1" title="Hành tinh bị phá vỡ">Hành tinh bị phá vỡ</a> <ul><li><a href="/wiki/Nhi%E1%BB%87m_v%E1%BB%A5_mang_v%E1%BB%81_m%E1%BA%ABu_v%E1%BA%ADt" title="Nhiệm vụ mang về mẫu vật">Nhiệm vụ mang về mẫu vật</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3_thuy%E1%BA%BFt_v%E1%BB%A5_va_ch%E1%BA%A1m_l%E1%BB%9Bn" title="Giả thuyết vụ va chạm lớn">Giả thuyết vụ va chạm lớn</a></li> <li><a href="/wiki/Suy_s%E1%BB%A5p_h%E1%BA%A5p_d%E1%BA%ABn" title="Suy sụp hấp dẫn">Suy sụp hấp dẫn</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%C3%A1m_m%C3%A2y_Hills" title="Đám mây Hills">Đám mây Hills</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%C3%A1m_m%C3%A2y_li%C3%AAn_sao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đám mây liên sao (trang không tồn tại)">Đám mây liên sao</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BB%A5i_v%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Bụi vũ trụ">Bụi liên sao</a></li> <li><a href="/wiki/M%C3%B4i_tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_li%C3%AAn_sao" title="Môi trường liên sao">Môi trường liên sao</a></li> <li><a href="/wiki/Kh%C3%B4ng_gian_ngo%C3%A0i_thi%C3%AAn_th%E1%BB%83#Không_gian_liên_sao" title="Không gian ngoài thiên thể">Không gian liên sao</a></li> <li><a href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_Kuiper" title="Vành đai Kuiper">Vành đai Kuiper</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%C3%A1m_m%C3%A2y_ph%C3%A2n_t%E1%BB%AD" title="Đám mây phân tử">Đám mây phân tử</a></li> <li><a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3_thuy%E1%BA%BFt_tinh_v%C3%A2n" title="Giả thuyết tinh vân">Giả thuyết tinh vân</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%C3%A1m_m%C3%A2y_Oort" title="Đám mây Oort">Đám mây Oort</a></li> <li><a href="/wiki/Kh%C3%B4ng_gian_ngo%C3%A0i_thi%C3%AAn_th%E1%BB%83" title="Không gian ngoài thiên thể">Không gian ngoài thiên thể</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%87_h%C3%A0nh_tinh" title="Hệ hành tinh">Hệ hành tinh</a></li> <li><a href="/wiki/Vi_th%E1%BB%83_h%C3%A0nh_tinh" title="Vi thể hành tinh">Vi thể hành tinh</a></li> <li><a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3_thuy%E1%BA%BFt_tinh_v%C3%A2n#Sự_hình_thành_các_hành_tinh" title="Giả thuyết tinh vân">Sự hình thành hành tinh</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%C4%A9a_ti%E1%BB%81n_h%C3%A0nh_tinh" title="Đĩa tiền hành tinh">Đĩa tiền hành tinh</a></li> <li><a href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_h%C3%A0nh_tinh" class="mw-redirect" title="Vành đai hành tinh">Vành đai hành tinh</a></li> <li><a href="/wiki/%C4%90%C4%A9a_ph%C3%A2n_t%C3%A1n" title="Đĩa phân tán">Đĩa phân tán</a></li> <li><a href="/wiki/S%E1%BB%B1_h%C3%ACnh_th%C3%A0nh_sao" title="Sự hình thành sao">Sự hình thành sao</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div> </div></td></tr></tbody></table></div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="text-align:center;;padding:0.4em;line-height:1.25em;"><div> <ul><li><span class="nowrap"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Solar_system.jpg/22px-Solar_system.jpg" decoding="async" width="22" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Solar_system.jpg/34px-Solar_system.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Solar_system.jpg/45px-Solar_system.jpg 2x" data-file-width="4500" data-file-height="5600" /></span></span> </span><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Cổng thông tin:Hệ Mặt Trời">Cổng thông tin Hệ Mặt Trời</a></li> <li><span class="nowrap"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Crab_Nebula.jpg/28px-Crab_Nebula.jpg" decoding="async" width="28" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Crab_Nebula.jpg/42px-Crab_Nebula.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Crab_Nebula.jpg/56px-Crab_Nebula.jpg 2x" data-file-width="3864" data-file-height="3864" /></span></span> </span><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Cổng thông tin:Thiên văn học">Cổng thông tin Thiên văn học</a></li> <li><span class="nowrap"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/32px-Portal-puzzle.svg.png" decoding="async" width="32" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/48px-Portal-puzzle.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/Portal-puzzle.svg/64px-Portal-puzzle.svg.png 2x" data-file-width="32" data-file-height="28" /></span></span> </span><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Tr%C3%A1i_%C4%90%E1%BA%A5t" title="Cổng thông tin:Trái Đất">Cổng thông tin Trái Đất</a></li></ul> <p><a href="/wiki/H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Hệ Mặt Trời">Hệ Mặt Trời</a> <span style="font-size: 120%;">→</span> <a href="/wiki/%C4%90%C3%A1m_m%C3%A2y_li%C3%AAn_sao_%C4%91%E1%BB%8Ba_ph%C6%B0%C6%A1ng" title="Đám mây liên sao địa phương">Đám mây Liên sao Địa phương</a> <span style="font-size: 120%;">→</span> <a href="/wiki/%C4%90%C3%A1m_m%C3%A2y_li%C3%AAn_sao_%C4%91%E1%BB%8Ba_ph%C6%B0%C6%A1ng" title="Đám mây liên sao địa phương">Bong bóng Địa phương</a> <span style="font-size: 120%;">→</span> <a href="/wiki/V%C3%A0nh_%C4%91ai_Gould" title="Vành đai Gould">Vành đai Gould</a> <span style="font-size: 120%;">→</span> <a href="/wiki/Nh%C3%A1nh_Orion" title="Nhánh Orion">Nhánh Orion</a> <span style="font-size: 120%;">→</span> <a href="/wiki/Ng%C3%A2n_H%C3%A0" title="Ngân Hà">Ngân Hà</a> <span style="font-size: 120%;">→</span> <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_h%C3%A0_v%E1%BB%87_tinh_c%E1%BB%A7a_Ng%C3%A2n_H%C3%A0" title="Thiên hà vệ tinh của Ngân Hà">Nhóm con Ngân hà</a> <span style="font-size: 120%;">→</span> <a href="/wiki/Nh%C3%B3m_%C4%90%E1%BB%8Ba_ph%C6%B0%C6%A1ng" title="Nhóm Địa phương">Nhóm Địa phương</a> <span style="font-size: 120%;">→</span> <a href="/w/index.php?title=Local_Sheet&action=edit&redlink=1" class="new" title="Local Sheet (trang không tồn tại)">Local Sheet</a> <span style="font-size: 120%;">→</span> <a href="/wiki/Si%C3%AAu_%C4%91%C3%A1m_X%E1%BB%AD_N%E1%BB%AF" title="Siêu đám Xử Nữ">Siêu đám Xử Nữ</a> <span style="font-size: 120%;">→</span> <a href="/wiki/Si%C3%AAu_%C4%91%C3%A1m_Laniakea" title="Siêu đám Laniakea">Siêu đám Laniakea</a> <span style="font-size: 120%;">→</span> <a href="/wiki/V%C5%A9_tr%E1%BB%A5_quan_s%C3%A1t_%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c" title="Vũ trụ quan sát được">Vũ trụ quan sát được</a> <span style="font-size: 120%;">→</span> <a href="/wiki/V%C5%A9_tr%E1%BB%A5" title="Vũ trụ">Vũ trụ</a><br /><span style="font-size:90%;">Mỗi mũi tên (<span style="font-size: 120%;">→</span>) có thể được hiểu là "nằm bên trong" hoặc "là một phần của".</span> </p> </div></td></tr></tbody></table></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71915089">.mw-parser-output .portal-bar{font-size:88%;font-weight:bold;display:flex;justify-content:center;align-items:baseline}.mw-parser-output .portal-bar-bordered{padding:0 2em;background-color:#fdfdfd;border:1px solid #a2a9b1;clear:both;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .portal-bar-related{font-size:100%;justify-content:flex-start}.mw-parser-output .portal-bar-unbordered{padding:0 1.7em;margin-left:0}.mw-parser-output .portal-bar-header{margin:0 1em 0 0.5em;flex:0 0 auto;min-height:24px}.mw-parser-output .portal-bar-content{display:flex;flex-flow:row wrap;flex:0 1 auto;padding:0.15em 0;column-gap:1em;align-items:baseline;margin:0;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-content-related{margin:0;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-item{display:inline-block;margin:0.15em 0.2em;min-height:24px;line-height:24px}@media screen and (max-width:768px){.mw-parser-output .portal-bar{font-size:88%;font-weight:bold;display:flex;flex-flow:column wrap;align-items:baseline}.mw-parser-output .portal-bar-header{text-align:center;flex:0;padding-left:0.5em;margin:0 auto}.mw-parser-output .portal-bar-related{font-size:100%;align-items:flex-start}.mw-parser-output .portal-bar-content{display:flex;flex-flow:row wrap;align-items:center;flex:0;column-gap:1em;border-top:1px solid #a2a9b1;margin:0 auto;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-content-related{border-top:none;margin:0;list-style:none}}.mw-parser-output .navbox+link+.portal-bar,.mw-parser-output .navbox+style+.portal-bar,.mw-parser-output .navbox+link+.portal-bar-bordered,.mw-parser-output .navbox+style+.portal-bar-bordered,.mw-parser-output .sister-bar+link+.portal-bar,.mw-parser-output .sister-bar+style+.portal-bar,.mw-parser-output .portal-bar+.navbox-styles+.navbox,.mw-parser-output .portal-bar+.navbox-styles+.sister-bar{margin-top:-1px}</style><div class="portal-bar noprint metadata noviewer portal-bar-bordered" role="navigation" aria-label="Cổng thông tin"><span class="portal-bar-header"><a href="/wiki/Wikipedia:Danh_s%C3%A1ch_c%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin" title="Wikipedia:Danh sách cổng thông tin">Cổng thông tin</a>:</span><ul class="portal-bar-content"><li class="portal-bar-item"><span class="nowrap"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Crab_Nebula.jpg/19px-Crab_Nebula.jpg" decoding="async" width="19" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Crab_Nebula.jpg/29px-Crab_Nebula.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/Crab_Nebula.jpg/38px-Crab_Nebula.jpg 2x" data-file-width="3864" data-file-height="3864" /></span></span> </span><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Cổng thông tin:Thiên văn học">Thiên văn học</a></li><li class="portal-bar-item"><span class="nowrap"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:He1523a.jpg" class="mw-file-description"><img alt="icon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/He1523a.jpg/16px-He1523a.jpg" decoding="async" width="16" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/He1523a.jpg/25px-He1523a.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5f/He1523a.jpg/33px-He1523a.jpg 2x" data-file-width="180" data-file-height="207" /></a></span> </span><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Sao" title="Cổng thông tin:Sao">Sao</a></li><li class="portal-bar-item"><span class="nowrap"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Solar_system.jpg/15px-Solar_system.jpg" decoding="async" width="15" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Solar_system.jpg/23px-Solar_system.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/83/Solar_system.jpg/30px-Solar_system.jpg 2x" data-file-width="4500" data-file-height="5600" /></span></span> </span><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Cổng thông tin:Hệ Mặt Trời">Hệ Mặt Trời</a></li></ul></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Tiêu_đề_chuẩn_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q333#identifiers&#124;class=noprint&#124;Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Tiêu_đề_chuẩn_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q333#identifiers&#124;class=noprint&#124;Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Ki%E1%BB%83m_so%C3%A1t_t%C3%ADnh_nh%E1%BA%A5t_qu%C3%A1n" title="Kiểm soát tính nhất quán">Tiêu đề chuẩn</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q333#identifiers" title="Sửa dữ liệu tại Wikidata"><img alt="Sửa dữ liệu tại Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_Qu%E1%BB%91c_gia_T%C3%A2y_Ban_Nha" title="Thư viện Quốc gia Tây Ban Nha">BNE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX4576265">XX4576265</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_Qu%E1%BB%91c_gia_Ph%C3%A1p" title="Thư viện Quốc gia Pháp">BNF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb13318302r">cb13318302r</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb13318302r">(data)</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4003311-9">4003311-9</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%91i%E1%BB%83n_l%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Th%E1%BB%A5y_S%C4%A9" title="Từ điển lịch sử Thụy Sĩ">HDS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://hls-dhs-dss.ch/fr/articles/008255">008255</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/LCCN" title="LCCN">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/subjects/sh85009003">sh85009003</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_qu%E1%BB%91c_gia_Latvia" title="Thư viện quốc gia Latvia">LNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000048014&P_CON_LNG=ENG">000048014</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NARA_(identifier)" class="extiw" title="en:NARA (identifier)">NARA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10637421">10637421</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NDL_(identifier)" class="extiw" title="en:NDL (identifier)">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00572840">00572840</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NKC_(identifier)" class="extiw" title="en:NKC (identifier)">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=ph114088&CON_LNG=ENG">ph114088</a></span></span></li> <li><span class="error">NLK id KSH1998006351 không hợp lệ.</span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Thiên_văn_học&oldid=72149752">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Thiên_văn_học&oldid=72149752</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:H%E1%BB%87_M%E1%BA%B7t_Tr%E1%BB%9Di" title="Thể loại:Hệ Mặt Trời">Hệ Mặt Trời</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Thu%E1%BA%ADt_ng%E1%BB%AF_thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Thuật ngữ thiên văn học">Thuật ngữ thiên văn học</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Thiên văn học">Thiên văn học</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Khoa_h%E1%BB%8Dc_t%E1%BB%B1_nhi%C3%AAn" title="Thể loại:Khoa học tự nhiên">Khoa học tự nhiên</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Kh%C3%B4ng_gian_ngo%C3%A0i_thi%C3%AAn_th%E1%BB%83" title="Thể loại:Không gian ngoài thiên thể">Không gian ngoài thiên thể</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:V%E1%BA%ADt_l%C3%BD_thi%C3%AAn_v%C4%83n" title="Thể loại:Vật lý thiên văn">Vật lý thiên văn</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:V%C5%A9_tr%E1%BB%A5_h%E1%BB%8Dc" title="Thể loại:Vũ trụ học">Vũ trụ học</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_tham_s%E1%BB%91_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả">Quản lý CS1: sử dụng tham số tác giả</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_t%C3%A1c_gi%E1%BA%A3" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_l%C3%BD_CS1:_nhi%E1%BB%81u_t%C3%AAn:_danh_s%C3%A1ch_bi%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_vi%C3%AAn" title="Thể loại:Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên">Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách biên tập viên</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C3%B3_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Fng" title="Thể loại:Bài có liên kết hỏng">Bài có liên kết hỏng</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C6%A1_b%E1%BA%A3n" title="Thể loại:Bài cơ bản">Bài cơ bản</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_ti%E1%BA%BFng_Hy_L%E1%BA%A1p" title="Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Hy Lạp">Bài viết có văn bản tiếng Hy Lạp</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Lang-xx" title="Thể loại:Trang sử dụng bản mẫu Lang-xx">Trang sử dụng bản mẫu Lang-xx</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_Hatnote_tr%E1%BB%8F_%C4%91%E1%BA%BFn_m%E1%BB%99t_trang_kh%C3%B4ng_t%E1%BB%93n_t%E1%BA%A1i" title="Thể loại:Bài viết có bản mẫu Hatnote trỏ đến một trang không tồn tại">Bài viết có bản mẫu Hatnote trỏ đến một trang không tồn tại</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn_kh%C3%B4ng_kh%E1%BB%9Bp" title="Thể loại:Bài viết có trích dẫn không khớp">Bài viết có trích dẫn không khớp</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_BNE" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng BNE">Bài viết chứa nhận dạng BNE</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_BNF" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng BNF">Bài viết chứa nhận dạng BNF</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_GND" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng GND">Bài viết chứa nhận dạng GND</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_HDS" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng HDS">Bài viết chứa nhận dạng HDS</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_LCCN" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng LCCN">Bài viết chứa nhận dạng LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_LNB" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng LNB">Bài viết chứa nhận dạng LNB</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NARA" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NARA">Bài viết chứa nhận dạng NARA</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NDL" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NDL">Bài viết chứa nhận dạng NDL</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NKC" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NKC">Bài viết chứa nhận dạng NKC</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_Wikipedia_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NLK_sai" title="Thể loại:Bài viết Wikipedia chứa nhận dạng NLK sai">Bài viết Wikipedia chứa nhận dạng NLK sai</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 6 tháng 2 năm 2025, 15:47.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Thiên văn học</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>244 ngôn ngữ</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Thêm đề tài</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-54547b69ff-jcvrc","wgBackendResponseTime":156,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.215","walltime":"1.439","ppvisitednodes":{"value":4960,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":263674,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":24766,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":15,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":38,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":268264,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1137.713 1 -total"," 39.64% 451.027 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 16.03% 182.401 38 Bản_mẫu:Chú_thích_web"," 12.03% 136.859 13 Bản_mẫu:Chú_thích_sách"," 10.36% 117.903 1 Bản_mẫu:Lang-el"," 10.29% 117.124 1 Bản_mẫu:Hệ_Mặt_Trời"," 10.28% 116.985 5 Bản_mẫu:Hộp_điều_hướng"," 9.95% 113.203 1 Bản_mẫu:Navbox_with_columns"," 9.81% 111.587 2 Bản_mẫu:Navbox"," 9.69% 110.213 1 Bản_mẫu:Astronomy_navbox"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.684","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":12631005,"limit":52428800},"limitreport-logs":"table#1 {\n}\ntable#1 {\n}\ntable#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-77bb847b5-nl59b","timestamp":"20250210141430","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Thi\u00ean v\u0103n h\u1ecdc","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/Thi%C3%AAn_v%C4%83n_h%E1%BB%8Dc","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q333","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q333","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-11-02T17:08:32Z","dateModified":"2025-02-06T15:47:59Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/00\/Crab_Nebula.jpg","headline":"ng\u00e0nh khoa h\u1ecdc t\u1ef1 nhi\u00ean nghi\u00ean c\u1ee9u v\u1ec1 thi\u00ean th\u1ec3 v\u00e0 nh\u1eefng hi\u1ec7n t\u01b0\u1ee3ng ngo\u00e0i v\u0169 tr\u1ee5"}</script> </body> </html>