CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="hy" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Ինքնիշխանություն - Վիքիպեդիա</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Հունվար","Փետրվար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Հունիս","Հուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"18b48be0-b3a3-470b-9676-8a9a28f72e8f","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Ինքնիշխանություն","wgTitle":"Ինքնիշխանություն","wgCurRevisionId":8159985,"wgRevisionId":8159985,"wgArticleId":512438,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Պետականություն","Սահմանադրական իրավունք","Միջազգային իրավունք","Պետության և իրավունքի տեսություն","Քաղաքական գործընթացներ"],"wgPageViewLanguage":"hy","wgPageContentLanguage":"hy","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName": "Ինքնիշխանություն","wgRelevantArticleId":512438,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hy","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hy"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":10000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q42008","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"], "GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.relatedIcons":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ondemand-pgn","ext.gadget.ArmSpelling","ext.gadget.HotCat", "ext.gadget.Provelt","ext.gadget.easyTranslate","ext.gadget.edittop","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hy&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.gadget.relatedIcons&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Ինքնիշխանություն - Վիքիպեդիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hy.m.wikipedia.org/wiki/%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Վիքիպեդիա (hy)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hy.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Վիքիպեդիա Atom Սնուցում" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Ինքնիշխանություն rootpage-Ինքնիշխանություն skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Հիմնական ընտրացանկ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Հիմնական ընտրացանկ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Հիմնական ընտրացանկ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Նավարկում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Գլխավոր-էջ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB"><span>Գլխավոր էջ</span></a></li><li id="n-browse" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB"><span>Կատեգորիաներ</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB" title="Այցելեք պատահական էջ [x]" accesskey="x"><span>Պատահական հոդված</span></a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8"><span>Նոր էջեր</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%AF_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տեղեկություններ ընթացիկ իրադարձությունների մասին"><span>Ընթացիկ իրադարձություններ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Մասնակցել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Էությունը" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8"><span>Էությունը</span></a></li><li id="n-Խորհրդարան" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6"><span>Խորհրդարան</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Վիքիում կատարված վերջին փոփոխությունների ցանկը [r]" accesskey="r"><span>Վերջին փոփոխություններ</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" title="Վիքիպեդիա նախագծի ուղեցույց"><span>Օգնություն</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Վիքիպեդիա" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hy.svg" style="width: 8.625em; height: 1.375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hy.svg" width="150" height="15" style="width: 9.375em; height: 0.9375em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AC" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Որոնել</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" aria-label="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Անձնական գործիքներ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Արտաքին տեսք" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Արտաքին տեսք</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy" class=""><span>Նվիրաբերել</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։" class=""><span>Ստեղծել հաշիվ</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o" class=""><span>Մտնել</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Այլ ընտրանքներ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Անձնական գործիքներ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Անձնական գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Օգտվողի ընտրացանկ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy"><span>Նվիրաբերել</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Ստեղծել հաշիվ</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Մտնել</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Էջեր չգրանցված խմբագիրների համար <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" aria-label="Learn more about editing"><span>իմանալ ավելին</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y"><span>Ներդրումներ</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="IP-հասցեից կատարված խմբագրումների քննարկում [n]" accesskey="n"><span>Քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Բովանդակություն" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Բովանդակություն</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">թաքցնել</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Ներածություն</div> </a> </li> <li id="toc-Հայեցակարգի_պատմություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Հայեցակարգի_պատմություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Հայեցակարգի պատմություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Հայեցակարգի_պատմություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ինքնիշխանության_հիմնական_հայեցակարգեր" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ինքնիշխանության_հիմնական_հայեցակարգեր"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Ինքնիշխանության հիմնական հայեցակարգեր</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ինքնիշխանության_հիմնական_հայեցակարգեր-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Toggle Ինքնիշխանության հիմնական հայեցակարգեր subsection</span> </button> <ul id="toc-Ինքնիշխանության_հիմնական_հայեցակարգեր-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Իրավական_ինքնիշխանություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Իրավական_ինքնիշխանություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Իրավական ինքնիշխանություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Իրավական_ինքնիշխանություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ժողովրդական_ինքնիշխանություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ժողովրդական_ինքնիշխանություն"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Ժողովրդական ինքնիշխանություն</span> </div> </a> <ul id="toc-Ժողովրդական_ինքնիշխանություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ինքնիշխանության_ավանդական_հայեցակարգի_արդի_խնդիրներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ինքնիշխանության_ավանդական_հայեցակարգի_արդի_խնդիրներ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Ինքնիշխանության ավանդական հայեցակարգի արդի խնդիրներ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ինքնիշխանության_ավանդական_հայեցակարգի_արդի_խնդիրներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ծանոթագրություններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Ծանոթագրություններ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Ծանոթագրություններ</span> </div> </a> <ul id="toc-Ծանոթագրություններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Բովանդակություն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Toggle the table of contents</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Ինքնիշխանություն</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 99 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-99" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">99 լեզու</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Soewereiniteit" title="Soewereiniteit – աֆրիկաանս" lang="af" hreflang="af" data-title="Soewereiniteit" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="աֆրիկաանս" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Souver%C3%A4nit%C3%A4t" title="Souveränität – շվեյցարական գերմաներեն" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Souveränität" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="շվեյցարական գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%A7%D8%AF%D8%A9" title="سيادة – արաբերեն" lang="ar" hreflang="ar" data-title="سيادة" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%D9%8A%D8%A7%D8%AF%D9%87" title="سياده – եգիպտական արաբերեն" lang="arz" hreflang="arz" data-title="سياده" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="եգիպտական արաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Soberan%C3%ADa" title="Soberanía – աստուրերեն" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Soberanía" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="աստուրերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82" title="Суверенитет – ավարերեն" lang="av" hreflang="av" data-title="Суверенитет" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="ավարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Suverenlik" title="Suverenlik – ադրբեջաներեն" lang="az" hreflang="az" data-title="Suverenlik" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ադրբեջաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%A7%DA%A9%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%AA" title="حاکیمیت – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="حاکیمیت" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B2%D0%B5%D1%80%D1%8D%D0%BD%D1%96%D1%82%D1%8D%D1%82" title="Суверэнітэт – բելառուսերեն" lang="be" hreflang="be" data-title="Суверэнітэт" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="բելառուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B2%D1%8D%D1%80%D1%8D%D0%BD%D1%96%D1%82%D1%8D%D1%82" title="Сувэрэнітэт – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Сувэрэнітэт" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82" title="Суверенитет – բուլղարերեն" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Суверенитет" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="բուլղարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A7%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%95" title="परमाधिपत्यक – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="परमाधिपत्यक" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%B0%E0%A7%8D%E0%A6%AC%E0%A6%AD%E0%A7%8C%E0%A6%AE%E0%A6%A4%E0%A7%8D%E0%A6%AC" title="সার্বভৌমত্ব – բենգալերեն" lang="bn" hreflang="bn" data-title="সার্বভৌমত্ব" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="բենգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Riegezh" title="Riegezh – բրետոներեն" lang="br" hreflang="br" data-title="Riegezh" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="բրետոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Sobirania" title="Sobirania – կատալաներեն" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Sobirania" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="կատալաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A0%E1%8E%B2_%E1%8F%97%E1%8E%AB%E1%8E%AA%E1%8F%94%E1%8F%82%E1%8F%93%E1%8F%8D%E1%8F%97" title="ᎠᎲ ᏗᎫᎪᏔᏂᏓᏍᏗ – չերոկի" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎠᎲ ᏗᎫᎪᏔᏂᏓᏍᏗ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="չերոկի" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B3%DB%95%D8%B1%D9%88%DB%95%D8%B1%DB%8C" title="سەروەری – սորանի քրդերեն" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="سەروەری" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="սորանի քրդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Svrchovanost" title="Svrchovanost – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Svrchovanost" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Sofraniaeth" title="Sofraniaeth – ուելսերեն" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Sofraniaeth" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ուելսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Suver%C3%A6nitet" title="Suverænitet – դանիերեն" lang="da" hreflang="da" data-title="Suverænitet" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="դանիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Souver%C3%A4nit%C3%A4t" title="Souveränität – գերմաներեն" lang="de" hreflang="de" data-title="Souveränität" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="գերմաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CF%85%CF%81%CE%B9%CE%B1%CF%81%CF%87%CE%AF%CE%B1" title="Κυριαρχία – հունարեն" lang="el" hreflang="el" data-title="Κυριαρχία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="հունարեն" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Sovereignty" title="Sovereignty – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Sovereignty" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Suvereneco" title="Suvereneco – էսպերանտո" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Suvereneco" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="էսպերանտո" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Soberan%C3%ADa" title="Soberanía – իսպաներեն" lang="es" hreflang="es" data-title="Soberanía" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="իսպաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Suver%C3%A4%C3%A4nsus" title="Suveräänsus – էստոներեն" lang="et" hreflang="et" data-title="Suveräänsus" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="էստոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Burujabetza" title="Burujabetza – բասկերեն" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Burujabetza" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="բասկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%DB%8C%D8%AA" title="حاکمیت – պարսկերեն" lang="fa" hreflang="fa" data-title="حاکمیت" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="պարսկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Suvereniteetti" title="Suvereniteetti – ֆիններեն" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Suvereniteetti" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ֆիններեն" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Fullveldi" title="Fullveldi – ֆարյորերեն" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Fullveldi" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="ֆարյորերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Souverainet%C3%A9" title="Souveraineté – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Souveraineté" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Soevereiniteit" title="Soevereiniteit – արևմտաֆրիզերեն" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Soevereiniteit" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="արևմտաֆրիզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Soberan%C3%ADa" title="Soberanía – գալիսերեն" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Soberanía" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="գալիսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%B8%E0%AA%BE%E0%AA%B0%E0%AB%8D%E0%AA%B5%E0%AA%AD%E0%AB%8C%E0%AA%AE%E0%AA%A4%E0%AB%8D%E0%AA%B5" title="સાર્વભૌમત્વ – գուջարաթի" lang="gu" hreflang="gu" data-title="સાર્વભૌમત્વ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="գուջարաթի" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A8%D7%99%D7%91%D7%95%D7%A0%D7%95%D7%AA" title="ריבונות – եբրայերեն" lang="he" hreflang="he" data-title="ריבונות" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="եբրայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AD%E0%A5%81%E0%A4%A4%E0%A4%BE" title="सम्प्रभुता – հինդի" lang="hi" hreflang="hi" data-title="सम्प्रभुता" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="հինդի" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Suverenitet" title="Suverenitet – խորվաթերեն" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Suverenitet" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Szuverenit%C3%A1s" title="Szuverenitás – հունգարերեն" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Szuverenitás" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="հունգարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kedaulatan" title="Kedaulatan – ինդոնեզերեն" lang="id" hreflang="id" data-title="Kedaulatan" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ինդոնեզերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Suvereneso" title="Suvereneso – իդո" lang="io" hreflang="io" data-title="Suvereneso" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="իդո" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Fullveldi" title="Fullveldi – իսլանդերեն" lang="is" hreflang="is" data-title="Fullveldi" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="իսլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Sovranit%C3%A0" title="Sovranità – իտալերեն" lang="it" hreflang="it" data-title="Sovranità" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="իտալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%BB%E6%A8%A9" title="主権 – ճապոներեն" lang="ja" hreflang="ja" data-title="主権" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ճապոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%98" title="სუვერენიტეტი – վրացերեն" lang="ka" hreflang="ka" data-title="სუვერენიტეტი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="վրացերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B3%D0%B5%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D1%96%D0%BA" title="Егемендік – ղազախերեն" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Егемендік" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="ղազախերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B8%E0%B2%BE%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%B5%E0%B2%AD%E0%B3%8C%E0%B2%AE%E0%B2%A4%E0%B3%8D%E0%B2%B5" title="ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವ – կաննադա" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಸಾರ್ವಭೌಮತ್ವ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="կաննադա" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%A3%BC%EA%B6%8C" title="주권 – կորեերեն" lang="ko" hreflang="ko" data-title="주권" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="կորեերեն" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82" title="Суверенитет – կարաչայ-բալկարերեն" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Суверенитет" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="կարաչայ-բալկարերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Maiestas_(ius_constitutionale)" title="Maiestas (ius constitutionale) – լատիներեն" lang="la" hreflang="la" data-title="Maiestas (ius constitutionale)" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="լատիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Staatsgewalt" title="Staatsgewalt – լյուքսեմբուրգերեն" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Staatsgewalt" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="լյուքսեմբուրգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Soevereniteit" title="Soevereniteit – լիմբուրգերեն" lang="li" hreflang="li" data-title="Soevereniteit" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="լիմբուրգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Sovranit%C3%A0" title="Sovranità – Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Sovranità" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Suverenitetas" title="Suverenitetas – լիտվերեն" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Suverenitetas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="լիտվերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Suverenit%C4%81te" title="Suverenitāte – լատվիերեն" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Suverenitāte" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="լատվիերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fiandrianana" title="Fiandrianana – մալգաշերեն" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fiandrianana" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="մալգաշերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%BE%D1%81%D1%82" title="Сувереност – մակեդոներեն" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Сувереност" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="մակեդոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82" title="Суверенитет – մոնղոլերեն" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Суверенитет" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="մոնղոլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Kedaulatan" title="Kedaulatan – մալայերեն" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Kedaulatan" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="մալայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%A1%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%AF%E1%80%95%E1%80%BA%E1%80%A1%E1%80%81%E1%80%BC%E1%80%AC%E1%80%A1%E1%80%AC%E1%80%8F%E1%80%AC" title="အချုပ်အခြာအာဏာ – բիրմայերեն" lang="my" hreflang="my" data-title="အချုပ်အခြာအာဏာ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="բիրմայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%AD%E0%A5%8C%E0%A4%AE%E0%A4%B8%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE" title="सार्वभौमसत्ता – նեպալերեն" lang="ne" hreflang="ne" data-title="सार्वभौमसत्ता" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="նեպալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Soevereiniteit" title="Soevereiniteit – հոլանդերեն" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Soevereiniteit" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="հոլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Suverenitet" title="Suverenitet – նոր նորվեգերեն" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Suverenitet" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="նոր նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Suverenitet" title="Suverenitet – գրքային նորվեգերեն" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Suverenitet" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="գրքային նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Sobeiranetat" title="Sobeiranetat – օքսիտաներեն" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Sobeiranetat" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="օքսիտաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%96%E0%A8%BC%E0%A9%81%E0%A8%A6%E0%A8%AE%E0%A9%81%E0%A8%96%E0%A8%BC%E0%A8%A4%E0%A8%BF%E0%A8%86%E0%A8%B0%E0%A9%80" title="ਖ਼ੁਦਮੁਖ਼ਤਿਆਰੀ – փենջաբերեն" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਖ਼ੁਦਮੁਖ਼ਤਿਆਰੀ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="փենջաբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Suwerenno%C5%9B%C4%87" title="Suwerenność – լեհերեն" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Suwerenność" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="լեհերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%AD%D8%A7%DA%A9%D9%85%D9%8A%D8%AA" title="حاکميت – փուշթու" lang="ps" hreflang="ps" data-title="حاکميت" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="փուշթու" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Soberania" title="Soberania – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Soberania" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Suveranitad" title="Suveranitad – ռոմանշերեն" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Suveranitad" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="ռոմանշերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Suveranitate" title="Suveranitate – ռումիներեն" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Suveranitate" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ռումիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82" title="Суверенитет – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Суверенитет" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82" title="Суверенитет – յակուտերեն" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Суверенитет" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="յակուտերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Soberania" title="Soberania – սարդիներեն" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Soberania" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="սարդիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Sovereignty" title="Sovereignty – շոտլանդերեն" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Sovereignty" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="շոտլանդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Suverenitet" title="Suverenitet – սերբա-խորվաթերեն" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Suverenitet" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="սերբա-խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%83%E0%B7%8A%E0%B7%80%E0%B7%8F%E0%B6%B0%E0%B7%92%E0%B6%B4%E0%B6%AD%E0%B7%8A%E2%80%8D%E0%B6%BA%E0%B6%BA" title="ස්වාධිපත්‍යය – սինհալերեն" lang="si" hreflang="si" data-title="ස්වාධිපත්‍යය" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="սինհալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Sovereignty" title="Sovereignty – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Sovereignty" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Suverenita_(pr%C3%A1vo)" title="Suverenita (právo) – սլովակերեն" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Suverenita (právo)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="սլովակերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Suverenost" title="Suverenost – սլովեներեն" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Suverenost" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="սլովեներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Sovraniteti" title="Sovraniteti – ալբաներեն" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Sovraniteti" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="ալբաներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D1%83%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%82" title="Суверенитет – սերբերեն" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Суверенитет" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="սերբերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Suver%C3%A4nitet" title="Suveränitet – շվեդերեն" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Suveränitet" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="շվեդերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%87%E0%AE%B1%E0%AF%88%E0%AE%AE%E0%AF%88" title="இறைமை – թամիլերեն" lang="ta" hreflang="ta" data-title="இறைமை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="թամիլերեն" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D2%B2%D0%BE%D0%BA%D0%B8%D0%BC%D0%B8%D1%8F%D1%82%D0%B8_%D1%81%D0%BE%D2%B3%D0%B8%D0%B1%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D2%9B%D0%BB%D0%BE%D0%BB" title="Ҳокимияти соҳибистиқлол – տաջիկերեն" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Ҳокимияти соҳибистиқлол" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="տաջիկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%AD%E0%B8%B3%E0%B8%99%E0%B8%B2%E0%B8%88%E0%B8%AD%E0%B8%98%E0%B8%B4%E0%B8%9B%E0%B9%84%E0%B8%95%E0%B8%A2" title="อำนาจอธิปไตย – թայերեն" lang="th" hreflang="th" data-title="อำนาจอธิปไตย" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="թայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Soberanya" title="Soberanya – տագալերեն" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Soberanya" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="տագալերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Egemenlik" title="Egemenlik – թուրքերեն" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Egemenlik" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="թուրքերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%94%D0%B5%D1%80%D0%B6%D0%B0%D0%B2%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D1%81%D1%83%D0%B2%D0%B5%D1%80%D0%B5%D0%BD%D1%96%D1%82%D0%B5%D1%82" title="Державний суверенітет – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Державний суверенітет" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D8%A7%D8%AF%D8%B4%D8%A7%DB%81%DB%8C" title="بادشاہی – ուրդու" lang="ur" hreflang="ur" data-title="بادشاہی" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="ուրդու" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Suverenitet" title="Suverenitet – ուզբեկերեն" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Suverenitet" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ուզբեկերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Sovranit%C3%A0" title="Sovranità – վենետերեն" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Sovranità" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="վենետերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ch%E1%BB%A7_quy%E1%BB%81n" title="Chủ quyền – վիետնամերեն" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Chủ quyền" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="վիետնամերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Soberanya" title="Soberanya – վարայերեն" lang="war" hreflang="war" data-title="Soberanya" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="վարայերեն" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%BB%E6%9D%83" title="主权 – վու չինարեն" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="主权" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="վու չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A1%E1%83%A3%E1%83%95%E1%83%94%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%A2%E1%83%98" title="სუვერენიტეტი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="სუვერენიტეტი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%90%D7%95%D7%99%D7%91%D7%A2%D7%A8%D7%A9%D7%90%D7%A4%D7%98" title="אויבערשאפט – իդիշ" lang="yi" hreflang="yi" data-title="אויבערשאפט" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="իդիշ" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%BB%E6%AC%8A" title="主權 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="主權" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Ch%C3%BA-kho%C3%A2n" title="Chú-khoân – Minnan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Chú-khoân" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Minnan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E4%B8%BB%E6%AC%8A" title="主權 – կանտոներեն" lang="yue" hreflang="yue" data-title="主權" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="կանտոներեն" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q42008#sitelinks-wikipedia" title="Խմբագրել միջլեզվային հղումները" class="wbc-editpage">Փոխել հղումները</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Անվանատարածքներ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Դիտել հոդվածը [c]" accesskey="c"><span>Հոդված</span></a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Քննարկումներ այս էջի բովանդակության մասին (դեռ գրված չէ) [t]" accesskey="t"><span>քննարկում</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">հայերեն</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Դիտումները"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=history" title="Այս էջի խմբագրումների պատմությունը [h]" accesskey="h"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Գործիքներ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Գործիքներ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Գործիքներ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Այլ ընտրանքներ" > <div class="vector-menu-heading"> Գործողություններ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6"><span>Կարդալ</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v"><span>Խմբագրել</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e"><span>Խմբագրել կոդը</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=history"><span>Դիտել պատմությունը</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ընդհանուր </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B1%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B0%D5%B2%D5%BE%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Այս էջին հղվող բոլոր վիքի էջերի ցանկը [j]" accesskey="j"><span>Այստեղ հղվող էջերը</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" rel="nofollow" title="Այս էջից կապված էջերի վերջին փոփոխությունները [k]" accesskey="k"><span>Կապված փոփոխություններ</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Բոլոր սպասարկող էջերի ցանկը [q]" accesskey="q"><span>Սպասարկող էջեր</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&oldid=8159985" title="Էջի այս տարբերակի մշտական հղում"><span>Մշտական հղում</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=info" title="Վիճակագրական տվյալներ էջի մասին"><span>Էջի վիճակագրություն</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CiteThisPage&page=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&id=8159985&wpFormIdentifier=titleform" title="Տեղեկատվություն, թե ինչպես պետք է մեջբերել այս էջը"><span>Մեջբերել այս էջը</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D4%25BB%25D5%25B6%25D6%2584%25D5%25B6%25D5%25AB%25D5%25B7%25D5%25AD%25D5%25A1%25D5%25B6%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25A9%25D5%25B5%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25B6"><span>Ստանալ կարճ URL հասցե</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:QrCode&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D4%25BB%25D5%25B6%25D6%2584%25D5%25B6%25D5%25AB%25D5%25B7%25D5%25AD%25D5%25A1%25D5%25B6%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25A9%25D5%25B5%25D5%25B8%25D6%2582%25D5%25B6"><span>Download QR code</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Տպել/արտահանել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6"><span>Ստեղծել գիրք</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:DownloadAsPdf&page=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=show-download-screen"><span>Ներբեռնել որպես PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&printable=yes" title="Այս էջի տպելու տարբերակ [p]" accesskey="p"><span>Տպելու տարբերակ</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Այլ նախագծերում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Sovereignty" hreflang="en"><span>Վիքիպահեստ</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q42008" title="Հղում Վիքիտվյալի համապատասխան էջին [g]" accesskey="g"><span>Վիքիտվյալների տարր</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Արտաքին տեսք</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">թաքցնել</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hy" dir="ltr"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9414691">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9992997">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:right;clear:right;margin:0.5em 0 1em 1em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid #aaa;padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:right;font-size:115%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:left;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:720px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}</style><table class="sidebar sidebar-collapse nomobile nowraplinks"><tbody><tr><td class="sidebar-pretitle" style="padding-bottom:0.1em;"><i><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կատեգորիա:Քաղաքականություն">Շարքի</a> մաս</i></td></tr><tr><th class="sidebar-title-with-pretitle" style="background:#ededed;padding-bottom:0;font-size:200%;font-weight:normal;color:white;"><a href="/wiki/%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քաղաքականություն">Քաղաքականություն</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image" style="padding:0.4em 0 0.4em;"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:A_coloured_voting_box_(no_bg).svg" class="mw-file-description"><img alt="Ballot box" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/A_coloured_voting_box_%28no_bg%29.svg/80px-A_coloured_voting_box_%28no_bg%29.svg.png" decoding="async" width="80" height="80" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/A_coloured_voting_box_%28no_bg%29.svg/120px-A_coloured_voting_box_%28no_bg%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ad/A_coloured_voting_box_%28no_bg%29.svg/160px-A_coloured_voting_box_%28no_bg%29.svg.png 2x" data-file-width="160" data-file-height="160" /></a></span></td></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:white;color:#3A5FCD;;color: var(--color-base)">Գլխավոր թեմաներ</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="plainlist"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%AB%D5%B6%D5%A4%D5%A5%D6%84%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քաղաքականության վերաբերյալ հոդվածների ինդեքս (դեռ գրված չէ)">Քաղաքականության վերաբերյալ հոդվածների ինդեքս</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%A5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քաղաքականություն ըստ երկրի (դեռ գրված չէ)">Քաղաքականություն ըստ երկրի</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%BE%D6%80%D5%A1%D5%B9%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AE%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Երկրների վրաչատարածքային միավորների քաղաքականություն (դեռ գրված չէ)">Քաղաքականություն ըստ երկրի վարչատարածքային միավորի</a></li> <li><a href="/wiki/%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%BF%D5%B6%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քաղաքատնտեսություն">Քաղաքատնտեսություն</a></li> <li><a href="/wiki/%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քաղաքական պատմություն">Քաղաքական պատմություն</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Համաշխարհային քաղաքական պատմություն (դեռ գրված չէ)">Համաշխարհային քաղաքական պատմություն</a></li> <li><a href="/wiki/%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D6%83%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%83%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քաղաքական փիլիսոփայություն">Քաղաքական փիլիսոփայություն</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:white;color:#3A5FCD;;color: var(--color-base)"><a href="/wiki/%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Քաղաքական համակարգ">Քաղաքական համակարգեր</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AD%D5%AB%D5%A1" title="Անարխիա">Անարխիա</a></li></ul> <dl><dd></dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84-%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քաղաք-պետություն">Քաղաք-պետություն</a></li> <li><a href="/wiki/%D4%BA%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D5%BE%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ժողովրդավարություն">Ժողովրդավարություն</a></li></ul> <dl><dd></dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B7%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Դաշնություն">Դաշնություն</a></li> <li><a href="/wiki/%D5%96%D5%A5%D5%B8%D5%A4%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A6%D5%B4" class="mw-redirect" title="Ֆեոդալիզմ">Ֆեոդալիզմ</a></li></ul> <dl><dd></dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D4%B4%D5%AB%D5%AF%D5%BF%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A1" class="mw-redirect" title="Դիկտատուրա">Դիկտատուրա</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%AB%D6%80%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%AC_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դիրեկտորիալ համակարգ (դեռ գրված չէ)">Դիրեկտորիա</a></li></ul> <dl><dd></dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%A1" title="Մերիտոկրատիա">Մերիտոկրատիա</a></li> <li><a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Միապետություն">Միապետություն</a></li></ul> <dl><dd></dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BC%D5%AC%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Պառլամենտական համակարգ">Խորհրդարանական</a></li> <li><a href="/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%AD%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Նախագահական համակարգ">Նախագահական</a></li></ul> <dl><dd></dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հանրապետություն">Հանրապետություն</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%AD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կիսախորհրդարանական համակարգ (դեռ գրված չէ)">Կիսախորհրդարանական</a></li></ul> <dl><dd></dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AD%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Կիսանախագահական համակարգ">Կիսանախագահական</a></li> <li><a href="/wiki/%D4%BF%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կրոնապետություն">Կրոնապետություն</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:white;color:#3A5FCD;;color: var(--color-base)">Ակադեմիական առարկաներ</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="plainlist"> <ul><li><div style="padding:0.2em 0.4em; line-height:1.2em; line-height:1.15em;"><a href="/wiki/%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քաղաքագիտություն">Քաղաքագիտություն</a><br /><small>(<a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%BF%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քաղաքագետների ցանկ (դեռ գրված չէ)">քաղաքագետներ</a>)</small></div></li> <li><div style="padding:0.2em 0.4em; line-height:1.2em; line-height:1.15em;"><a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Միջազգային հարաբերություններ">Միջազգային հարաբերություններ</a><br /><small>(<a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Միջազգային հարաբերությունների տեսություն">տեսություն</a>)</small></div></li> <li><a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%B4%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Համեմատական քաղաքագիտություն">Համեմատական քաղաքագիտություն</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:white;color:#3A5FCD;;color: var(--color-base)"><a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Հանրային կառավարում">Հանրային կառավարում</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="plainlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D4%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B8%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%A1" title="Բյուրոկրատիա">Բյուրոկրատիա</a> <small>(<a href="/w/index.php?title=%D5%93%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D6%81%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B8%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Փողոցային բյուրոկրատիա (դեռ գրված չէ)">փողոցային</a>)</small></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A4%D5%B0%D5%B8%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ադհոկրատիա (դեռ գրված չէ)">Ադհոկրատիա</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:white;color:#3A5FCD;;color: var(--color-base)"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4_(%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կառավարում (քաղաքականություն) (դեռ գրված չէ)">Կառավարում</a></div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Պետական քաղաքականություն">Պետական քաղաքականություն</a> <small>(<a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A4%D5%B8%D5%AF%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պետական քաղաքականության դոկտրին (դեռ գրված չէ)">դոկտրին</a>)</small></li></ul> <dl><dd></dd></dl> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A5%D6%80%D6%84%D5%AB%D5%B6_%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ներքին քաղաքականություն (դեռ գրված չէ)">Ներքին</a> և <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%AB%D5%B6_%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Արտաքին քաղաքականություն">Արտաքին քաղաքականություն</a></li></ul> <dl><dd><a href="/wiki/%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քաղաքացիական հասարակություն">Քաղաքացիական հասարակություն</a></dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D4%B8%D5%B6%D5%A4%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D6%80_%D5%A2%D5%A1%D6%80%D6%85%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect" title="Ընդհանուր բարօրություն">Ընդհանուր բարօրություն</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:white;color:#3A5FCD;;color: var(--color-base)">Կառավարության օրգաններ</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%D4%BB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A2%D5%A1%D5%AA%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4_(%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%84)" title="Իշխանությունների բաժանում (ուսմունք)">Իշխանությունների բաժանում</a></li></ul> <dl><dd></dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D5%95%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%BD%D5%A4%D5%AB%D6%80_%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Օրենսդիր իշխանություն">Օրենսդիր իշխանություն</a></li> <li><a href="/wiki/%D4%B3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%A1%D5%A4%D5%AB%D6%80_%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Գործադիր իշխանություն">Գործադիր իշխանություն</a></li></ul> <dl><dd></dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3" title="Դատական համակարգ">Դատական համակարգ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D4%B8%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B1%D5%B6%D5%A1%D5%AA%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ընտրական հանձնաժողով (դեռ գրված չէ)">Ընտրական հանձնաժողով</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:white;color:#3A5FCD;;color: var(--color-base)">Կապված թեմաներ</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="plainlist"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Ինքնիշխանություն</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BE%D5%A1%D6%80%D6%84%D5%AB_%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քաղաքական վարքի տեսություններ (դեռ գրված չէ)">Քաղաքական վարքի տեսություններ</a></li> <li><a href="/wiki/%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%B8%D5%A3%D5%A5%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քաղաքական հոգեբանություն">Քաղաքական հոգեբանություն</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A5%D5%B6%D5%BD%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D6%87_%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%B4%D5%B6%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B7%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կենսաբանական և քաղաքական կողմնորոշում (դեռ գրված չէ)">Կենսաբանական և քաղաքական կողմնորոշում</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%A6%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BA%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քաղաքական կազմակերպություն (դեռ գրված չէ)">Քաղաքական կազմակերպություններ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%95%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%B5%D5%A1_%D5%A8%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%B4%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օտարերկրյա ընտրական միջամտություն (դեռ գրված չէ)">Օտարերկրյա ընտրական միջամտություն</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="sidebar-list mw-collapsible mw-collapsed"><div class="sidebar-list-title" style="background:white;color:#3A5FCD;;color: var(--color-base)">Ենթաճյուղեր</div><div class="sidebar-list-content mw-collapsible-content"><div class="hlist"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D4%B8%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ընտրական համակարգ (դեռ գրված չէ)">Ընտրական համակարգեր</a></li></ul> <dl><dd></dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D4%B8%D5%B6%D5%BF%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ընտրություն">Ընտրություններ</a> (<a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%BE%D5%A5%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քվեարկություն (դեռ գրված չէ)">քվեարկություն</a>)</li></ul> <dl><dd></dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D5%96%D5%A5%D5%A4%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A6%D5%B4" title="Ֆեդերալիզմ">Ֆեդերալիզմ</a></li> <li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կառավարություն">Կառավարություն</a></li></ul> <dl><dd></dd></dl> <ul><li><a href="/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%83%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AD%D5%B8%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Գաղափարախոսություն">Գաղափարախոսություն</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%A1%D6%80%D5%B8%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%B7%D5%A1%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քարոզարշավ (դեռ գրված չէ)">Քարոզարշավ</a></li></ul> <dl><dd></dd></dl> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Քաղաքական կուսակցություն (դեռ գրված չէ)">Քաղաքական կուսակցություններ</a></li></ul> </div></div></div></td> </tr><tr><td class="sidebar-navbar"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-view"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապար:Քաղաքականության կաղապար (դեռ գրված չէ)"><span title="Դիտել կաղապարը">դ</span></a></li><li class="nv-talk"><a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%AB_%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաղապարի քննարկում:Քաղաքականության կաղապար (դեռ գրված չէ)"><span title="Քննարկել կաղապարը">ք</span></a></li><li class="nv-edit"><a class="external text" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80&action=edit"><span title="Խմբագրել կաղապարը">խ</span></a></li></ul></div></td></tr></tbody></table> <p><b>Ինքնիշխանություն</b> (ֆրանսերեն souverainete՝ գերագույն իշխանություն, գերակայություն, տիրապետում) պետությանը բնորոշ գերակայությունն է իր տարածքում և անկախությունը միջազգային հարաբերություններում։ Գերակայություն և անկախություն հասկացություններն արտահայտում են ցանկացած պետության որակական առանձնահատկությունները. պետությունը գոյություն ունի որպես իրական ուժ, որն ունակ է իրականացնել գերագույն իշխանություն իր տարածքում և միջազգային հարաբերություններում հանդես գալ որպես ինքնիշխան անկախ կազմակերպություն<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Պետական ինքնիշխանության հարգումն արդի միջազգային իրավունքի և միջազգային հարաբերությունների հիմնարար սկզբունքներից է և ամրագրված է <a href="/wiki/%D5%84%D4%B1%D4%BF" class="mw-redirect" title="ՄԱԿ">ՄԱԿ</a> Կանոնադրության մեջ և միջազգային իրավական այլ ակտերում։ </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Հայեցակարգի_պատմություն"><span id=".D5.80.D5.A1.D5.B5.D5.A5.D6.81.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D6.80.D5.A3.D5.AB_.D5.BA.D5.A1.D5.BF.D5.B4.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Հայեցակարգի պատմություն</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&veaction=edit&section=1" title="Խմբագրել բաժինը. Հայեցակարգի պատմություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Հայեցակարգի պատմություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ինքնիշխանություն հասկացությունն իր աշխատություններում առաջին անգամ դիտարկել է 16-րդ դարի ֆրանսիացի փիլիսոփա և իրավունքի տեսաբան <a href="/w/index.php?title=%D4%BA%D5%A1%D5%B6_%D4%B2%D5%B8%D5%A4%D5%A5%D5%B6%D5%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ժան Բոդենը (դեռ գրված չէ)">Ժան Բոդենը</a> (1530-1596 թվականներ)։ Նրա կողմից այս հայեցակարգի մշակումը պայմանավորված էր այդ ժամանակվա արդիական պահանջներով. կրոնական անվերջանալի պատերազմները <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիայի</a> համար լիակատար քաոս էին ստեղծել։ Բոդենը փորձում էր գտնել հասարակական կարգի և քաղաքական կայուն վարչակարգի հիմքերը։ Այսպիսի հիմք նա տեսավ ինքնիշխանություն հասկացության մեջ։ Նրա կողմից առաջարկված գաղափարները դարձան Նոր ժամանակների եվրոպական քաղաքական վերափոխումների հիմքը։ Մայրցամաքում սկսեց ձևավորվել ինքնիշխան ազգային պետությունների համակարգ, որն իր վերջնական ամրագրումն ստացավ 1648 թ. <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%A5%D5%BD%D5%BF%D6%86%D5%A1%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A4%D5%A1%D5%B7%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վեստֆալյան դաշնագրում (դեռ գրված չէ)">Վեստֆալյան դաշնագրում</a>։ Բոդենի «Վեց տրակտատ պետության մասին» դասական աշխատության մեջ ինքնիշխանությունը սահմանված է որպես պետության մշտական և բացարձակ իշխանությունն իր քաղաքացիների և ենթակաների նկատմամբ։ Ինքնիշխանությունը մշտական է, անբաժան, բացարձակ և ինքնաբավ<sup id="cite_ref-ReferenceA_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Պրակտիկ ընկալմամբ ինքնիշխանությունը ենթադրում էր արտաքին ազդեցություններից (Հռոմի պապ, Հռոմեական սրբազան կայսրություն) պետության անկախ լինելը։ Վեստֆալյան պայմանագրի արդյունքում Եվրոպայում հաստատվեց տարածքային քաղաքակական այնպիսի կարգ, որի հիմքում ինքնիշխան պետություններն էին։ Սակայն Եվրոպայում այդ ժամանակ (17-րդ դար) անկախ պետությունները տարածքային միակ մոդելը չէին, գոյություն ունեին նաև <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D5%B7%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Համադաշնություններ (դեռ գրված չէ)">համադաշնություններ</a>, <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%B8%D5%B4%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կոմսություններ (դեռ գրված չէ)">կոմսություններ</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D6%80%D6%81%D5%B8%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հերցոգություններ (դեռ գրված չէ)">հերցոգություններ</a> և այլն։ Սակայն աստիճանաբար հենց ինքնիշխան տարածքային մոդելը դարձավ քաղաքական կյանքի կազմակերպման միակ հնարավոր ձևը։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ինքնիշխանության_հիմնական_հայեցակարգեր"><span id=".D4.BB.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.AB.D5.B7.D5.AD.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D5.B0.D5.AB.D5.B4.D5.B6.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.B0.D5.A1.D5.B5.D5.A5.D6.81.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D6.80.D5.A3.D5.A5.D6.80"></span>Ինքնիշխանության հիմնական հայեցակարգեր</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&veaction=edit&section=2" title="Խմբագրել բաժինը. Ինքնիշխանության հիմնական հայեցակարգեր" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Ինքնիշխանության հիմնական հայեցակարգեր"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Իրավական_ինքնիշխանություն"><span id=".D4.BB.D6.80.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.AB.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.AB.D5.B7.D5.AD.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Իրավական ինքնիշխանություն</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&veaction=edit&section=3" title="Խմբագրել բաժինը. Իրավական ինքնիշխանություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Իրավական ինքնիշխանություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Բոդենի գաղափարները հետագա մշակում ստացան 19-րդ դարի անգլիացի հայտնի իրավագետ <a href="/w/index.php?title=%D5%8B%D5%B8%D5%B6_%D5%95%D5%BD%D5%A9%D5%AB%D5%B6%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ջոն Օսթինի (դեռ գրված չէ)">Ջոն Օսթինի</a> կողմից՝ իրավական ինքնիշխանության հայեցակարգի տեսքով։ Ըստ նրա, բոլոր օրենքները հաստատված են սուվերենի կողմից և պարտադիր են կատարման համար, հակառակ դեպքում սուվերենը կարող է ուժ կիրառել։ Ոչ մի արտաքին ուժ չի կարող ազդել ինքնիշխանության վրա, հետևապես միջազգային օրենքները հնարավոր չեն, քանի որ չկա սուվերեն, որը կապահովեր դրանց կատարումը<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Այս հայեցակարգը, սակայն, քննադատության ենթարկվեց, քանի որ ներառում էր աբսոլյուտիզմի տարրեր։ </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ժողովրդական_ինքնիշխանություն"><span id=".D4.BA.D5.B8.D5.B2.D5.B8.D5.BE.D6.80.D5.A4.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.AB.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.AB.D5.B7.D5.AD.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6"></span>Ժողովրդական ինքնիշխանություն</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&veaction=edit&section=4" title="Խմբագրել բաժինը. Ժողովրդական ինքնիշխանություն" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Ժողովրդական ինքնիշխանություն"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ինքնիշխանության նկատմամբ առավել դեմոկրատական հայացքներ ի հայտ եկան <a href="/w/index.php?title=%D5%8B%D5%B8%D5%B6_%D4%BC%D5%B8%D5%AF%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ջոն Լոկի (դեռ գրված չէ)">Ջոն Լոկի</a> աշխատություններում։ Ըստ նրա ինքնիշխանության աղբյուրը ոչ թե պետությունն է, այլ ժողովուրդը<sup id="cite_ref-ReferenceA_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-ReferenceA-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Փաստորեն, պետական և իրավական ինքնիշխանությունից զատ կարելի է խոսել նաև ժողովրդական ինքնիշխանության մասին, որը հետագայում զարգացավ ֆրանսիացի լուսավորիչ <a href="/w/index.php?title=%D4%BA%D5%A1%D5%B6-%D4%BA%D5%A1%D5%AF_%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%B8%D5%B5%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ժան-Ժակ Ռուսոյի (դեռ գրված չէ)">Ժան-Ժակ Ռուսոյի</a> աշխատություններում։ Ժողովուրդը հանդիսանում է գերագույն իշխանության միակ և իրավասու կրողը։ </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ինքնիշխանության_ավանդական_հայեցակարգի_արդի_խնդիրներ"><span id=".D4.BB.D5.B6.D6.84.D5.B6.D5.AB.D5.B7.D5.AD.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D5.B6.D5.A4.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.B0.D5.A1.D5.B5.D5.A5.D6.81.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D6.80.D5.A3.D5.AB_.D5.A1.D6.80.D5.A4.D5.AB_.D5.AD.D5.B6.D5.A4.D5.AB.D6.80.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ինքնիշխանության ավանդական հայեցակարգի արդի խնդիրներ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&veaction=edit&section=5" title="Խմբագրել բաժինը. Ինքնիշխանության ավանդական հայեցակարգի արդի խնդիրներ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Ինքնիշխանության ավանդական հայեցակարգի արդի խնդիրներ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Ինքնիշխանության ավանդական ընկալման համար լուրջ մարտահրավեր են հանդիսանում արդի գլոբալ խնդիրները, որոնք անհնար է լուծել՝ մնալով ազգային պետության շրջանակներում։ Այս խնդիրներից են՝ պատերազմի կանխում, խաղաղության պահպանում, հումքի և ֆինանասական շուկայի կայունության պահպանում, փախստականների թվի աճ, ահաբեկչության կանխում և այլն։ Բոլոր այս խնդիրները ստիպում են վերանայել ինքնիշխանության ավանդական մեկնաբանությունը։ Գլոբալացումը պայմանավորում է, որ վերանայվեն ինքնիշխանության տեսական դրույթները. այն այլևս չի դիտարկվում վերջնական, ամբողջական, կայուն։ Ինքնիշխանության համար լուրջ մարտահրավեր է տարածաշրջանային ինտեգրացիան, հատկապես այն տարածաշրջաններում, որտեղ ինտեգրացիոն գործընթացներն ամուր հիմքեր ունեն, օրինակ, <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%84%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եվրոպական Միությունը (դեռ գրված չէ)">Եվրոպական Միությունը</a>։ Եթե ինքնիշխանություն ասելով հասկանանք որոշակի տարածքում վերջնական իշխանություն, ապա պարզ է, որ նման իշխանությունը մնում է անդամ-պետությունների մոտ, քանի որ Միությունը լեգիտիմ բռնության իրավունք չունի, բացի այդ, վերջնական որոշումներ ընդունելու իրավունքը ևս մնում է անդամներին (օրինակ, Միությունից դուրս գալը)։ ԵՄ ինքը չի տիրապետում ավանդական ինքնիշխանության ոչ մի բնութագրիչ։ Որոշ ոլորտներում որոշումները կայացվում են վերպետական սկզբունքով, սակայն պետության համար առավել կարևոր ոլորտներում (օրինակ, Ընդհանուր արտաքին և անվտանգության քաղաքականության) ոլորտում տիրապետող է միջկառավարական սկզբունքը<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ Նույնիսկ տարածքը, որն ինքնիշխանության համար առավել կարևոր բնորոշիչ է համարվում, ԵՄ-ի համար վիճելի է։ ԵՄ անդամ-պետությունների թիվը 28 է, սակայն <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%B6%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D6%87_%D5%A1%D6%80%D5%AA%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B4%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տնտեսական և արժութային միությունն (դեռ գրված չէ)">Տնտեսական և արժութային միությունն</a> աշխարհագրորեն ավելի փոքր է։ ԵՄ-ը պիտի խուսափի ունիվերսալությունից, այստեղ կարևոր է ճկուն ինտեգրման սկզբունքը։ Ինքնիշխանության ավանդական եվրոպական հայեցակարգն ունիտար է, այսինքն՝ անբաժանելի, հետևապես կիրառելի չէ ԵՄ-ի նկատմամբ որպես բազմամակարդակ համակարգ։ ԵՄ-ի շրջանակներում ինքնիշխանության խնդիրը դիտարկելիս շատ մտածողներ<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> նպատակահարմար են համարում խոսել ինքնիշխանության մի մասի վերազգային համակարգին զիջման կամ փոխանցման մասին։ Փաստացի մենք գործ ունենք ազգային և վերազգային մակարդակների միջև ինքնիշխանության բաժանելիության հետ։ Շնորհիվ սրա, ԵՄ-ը հանդիսանում է արդի հասարակության տարածքային-քաղաքական կառուցվածքի էվոլյուցիայի նոր փուլ, որի նկատմամբ ինքնշխանության նախկին հայեցակարգը (տարածքային պետական ինքնիշխանություն) պիտի խիստ վերապահումով կիրառվի<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>։ </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ծանոթագրություններ"><span id=".D4.BE.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D5.A9.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80"></span>Ծանոթագրություններ</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&veaction=edit&section=6" title="Խմբագրել բաժինը. Ծանոթագրություններ" class="mw-editsection-visualeditor"><span>խմբագրել</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Ծանոթագրություններ"><span>խմբագրել կոդը</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9141943">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Քոչարյան Վ., Միջազգային իրավունք։ Ուսումնական ձեռնարկ-Եր.: ԵՊՀ հրատարակչություն, 2002,</span> </li> <li id="cite_note-ReferenceA-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-ReferenceA_2-0">2,0</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-ReferenceA_2-1">2,1</a></sup></span> <span class="reference-text">История политических и правовых учений, под общ. ред. В.С. Нерсесянц, М., 2006</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text">Бусыгина И., Захаров А., Sum ergo cogito: Политический мини-лексикон, М., 2006</span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text">Мещерякова О. М., Наднациональность как метод сотрудничества суверенных государств в эпоху глобализации, // Государство и право: вызовы ХХI века: Материалы международной научно-практической конференции «Государство и право: вызовы ХХI века (Кутафинские чтения). – М.: Изд. МГЮА, 2010</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text">La souverainete cooperative en Europe, ou comment la Suisse pourrait être à la fois européenne et souveraine / Samantha Besson, La Suisse saisie par l'Union européenne. 2003,</span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text">Бусыгина И. М., Европейский Союз: новые измерения концепции суверенитета, <a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.mgimo.ru/uploads/files/Busygina%20Sovereignty.doc">http://www.mgimo.ru/uploads/files/Busygina%20Sovereignty.doc</a></span> </li> </ol></div></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ստացված է «<a dir="ltr" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ինքնիշխանություն&oldid=8159985">https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ինքնիշխանություն&oldid=8159985</a>» էջից</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Սպասարկող:Կատեգորիաները">Կատեգորիաներ</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կատեգորիա:Պետականություն">Պետականություն</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8D%D5%A1%D5%B0%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%84" title="Կատեգորիա:Սահմանադրական իրավունք">Սահմանադրական իրավունք</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%84" title="Կատեգորիա:Միջազգային իրավունք">Միջազգային իրավունք</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D6%87_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%84%D5%AB_%D5%BF%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կատեգորիա:Պետության և իրավունքի տեսություն">Պետության և իրավունքի տեսություն</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%94%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%A8%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%81%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Քաղաքական գործընթացներ">Քաղաքական գործընթացներ</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Այս էջը վերջին անգամ փոփոխվել է 15 Դեկտեմբերի 2021-ի ժամը 17:33-ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Տեքստը հասանելի է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">Քրիեյթիվ Քոմոնս Հղման-Համանման տարածման</a> թույլատրագրի ներքո, առանձին դեպքերում հնարավոր են հավելյալ պայմաններ։ Մանրամասնությունների համար այցելեք՝ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a>։</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Գաղտնիության քաղաքականություն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8">Վիքիպեդիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%81">Հրաժարագրեր</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ծրագրավորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hy.wikipedia.org">Վիճակագրություն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie statement</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hy.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Տեսքը բջջայինով</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-5zrpf","wgBackendResponseTime":153,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.134","walltime":"0.191","ppvisitednodes":{"value":359,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":23627,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1177,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":9,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":9112,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 152.160 1 -total"," 82.81% 126.006 1 Կաղապար:Քաղաքականություն"," 64.61% 98.305 1 Կաղապար:Sidebar_with_collapsible_lists"," 13.65% 20.775 1 Կաղապար:Ծանցանկ"," 5.79% 8.809 2 Կաղապար:Longlink"," 3.60% 5.477 4 Կաղապար:Small"," 1.36% 2.075 1 Կաղապար:Main_other"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.061","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":813761,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-598c47c764-6tfkm","timestamp":"20241119043556","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u053b\u0576\u0584\u0576\u056b\u0577\u056d\u0561\u0576\u0578\u0582\u0569\u0575\u0578\u0582\u0576","url":"https:\/\/hy.wikipedia.org\/wiki\/%D4%BB%D5%B6%D6%84%D5%B6%D5%AB%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q42008","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q42008","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2014-12-05T19:57:24Z","dateModified":"2021-12-15T17:33:45Z"}</script> </body> </html>