CINXE.COM
Gripe – Wikipédia, a enciclopédia livre
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="pt" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Gripe – Wikipédia, a enciclopédia livre</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )ptwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","janeiro","fevereiro","março","abril","maio","junho","julho","agosto","setembro","outubro","novembro","dezembro"],"wgRequestId":"ed07e4fe-1d4d-4cbf-b588-c2be44a482b2","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Gripe","wgTitle":"Gripe","wgCurRevisionId":69727119,"wgRevisionId":69727119,"wgArticleId":40540,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["!CS1 manut: Uso explícito de et al.","!Páginas que usam referências com parâmetros obsoletas","!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores","!CS1 manut: número-autores","!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de editores","!CS1 inglês-fontes em língua (en)","!Artigos destacados","!Artigos destacados na Wikipédia em chinês","!Artigos destacados na Wikipédia em tailandês","!Artigos bons na Wikipédia em indonésio","!Artigos destacados na Wikipédia em inglês","!Artigos destacados na Wikipédia em javanês","!Artigos destacados na Wikipédia em espanhol","!Predefinição Artigo principal com parâmetro vt","Doenças virais","Zoonoses","Gripe"],"wgPageViewLanguage":"pt","wgPageContentLanguage":"pt","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Gripe","wgRelevantArticleId":40540,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pt","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pt"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":100000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q2840","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":true,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.30"}; RLSTATE={"ext.gadget.FeedbackHighlight-base":"ready","ext.gadget.keepPDU":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Topicon","ext.gadget.Metacaixa","ext.gadget.TitleRewrite","ext.gadget.ElementosOcultaveis","ext.gadget.FeedbackHighlight","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.NewVillagePump","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.requestForAdminship","ext.gadget.WikiMiniAtlas","ext.gadget.PagesForDeletion","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","oojs-ui.styles.icons-media","oojs-ui-core.icons","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pt&modules=ext.cite.styles%7Cext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pt&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pt&modules=ext.gadget.FeedbackHighlight-base%2CkeepPDU&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pt&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.22"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/CDC-11214-swine-flu.jpg/1200px-CDC-11214-swine-flu.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1413"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/CDC-11214-swine-flu.jpg/800px-CDC-11214-swine-flu.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="942"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/CDC-11214-swine-flu.jpg/640px-CDC-11214-swine-flu.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="754"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Gripe – Wikipédia, a enciclopédia livre"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pt.m.wikipedia.org/wiki/Gripe"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Editar" href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipédia (pt)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pt.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Gripe"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pt"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="''Feed'' Atom Wikipédia" href="/w/index.php?title=Especial:Mudan%C3%A7as_recentes&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Gripe rootpage-Gripe skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Saltar para o conteúdo</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="''Site''"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="Menu principal" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu principal" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu principal</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu principal</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Navegação </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:P%C3%A1gina_principal" title="Visitar a página principal [z]" accesskey="z"><span>Página principal</span></a></li><li id="n-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Conte%C3%BAdo_destacado"><span>Conteúdo destacado</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Eventos_atuais" title="Informação temática sobre eventos atuais"><span>Eventos atuais</span></a></li><li id="n-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Esplanada"><span>Esplanada</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Aleat%C3%B3ria" title="Carregar página aleatória [x]" accesskey="x"><span>Página aleatória</span></a></li><li id="n-portals" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:%C3%8Dndice"><span>Portais</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Informe_um_erro"><span>Informar um erro</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginas_especiais"><span>Páginas especiais</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Colaboração </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-welcome" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Boas-vindas"><span>Boas-vindas</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:P%C3%A1gina_principal" title="Um local reservado para auxílio."><span>Ajuda</span></a></li><li id="n-Páginas-de-testes-públicas" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:P%C3%A1gina_de_testes"><span>Páginas de testes públicas</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Portal_comunit%C3%A1rio" title="Sobre o projeto"><span>Portal comunitário</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Mudan%C3%A7as_recentes" title="Uma lista de mudanças recentes nesta wiki [r]" accesskey="r"><span>Mudanças recentes</span></a></li><li id="n-maintenance" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Manuten%C3%A7%C3%A3o"><span>Manutenção</span></a></li><li id="n-createpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ajuda:Guia_de_edi%C3%A7%C3%A3o/Como_come%C3%A7ar_uma_p%C3%A1gina"><span>Criar página</span></a></li><li id="n-newpages-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginas_novas"><span>Páginas novas</span></a></li><li id="n-contact-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Contato"><span>Contato</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:P%C3%A1gina_principal" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipédia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-fr.svg" style="width: 7.4375em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pt.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Especial:Pesquisar" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Pesquisar na Wikipédia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Busca</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Pesquisar na Wikipédia" aria-label="Pesquisar na Wikipédia" autocapitalize="sentences" title="Pesquisar na Wikipédia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Pesquisar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Pesquisar</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Ferramentas pessoais"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspeto"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Aspeto" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Aspeto</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pt.wikipedia.org&uselang=pt" class=""><span>Donativos</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Criar_conta&returnto=Gripe" title="É encorajado a criar uma conta e iniciar sessão; no entanto, não é obrigatório" class=""><span>Criar uma conta</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&returnto=Gripe" title="Aconselhamos-lhe a criar uma conta na Wikipédia, embora tal não seja obrigatório. [o]" accesskey="o" class=""><span>Entrar</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Mais opções" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas pessoais" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas pessoais</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu do utilizador" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=pt.wikipedia.org&uselang=pt"><span>Donativos</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Criar_conta&returnto=Gripe" title="É encorajado a criar uma conta e iniciar sessão; no entanto, não é obrigatório"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Criar uma conta</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Entrar&returnto=Gripe" title="Aconselhamos-lhe a criar uma conta na Wikipédia, embora tal não seja obrigatório. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Entrar</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Páginas para editores sem sessão iniciada <a href="/wiki/Ajuda:Introduction" aria-label="Saiba mais sobre edição"><span>saber mais</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Minhas_contribui%C3%A7%C3%B5es" title="Uma lista de edições feitas a partir deste endereço IP [y]" accesskey="y"><span>Contribuições</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Minha_discuss%C3%A3o" title="Discussão sobre edições feitas a partir deste endereço IP [n]" accesskey="n"><span>Discussão</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eocultar\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"anonnotice\" lang=\"pt\" dir=\"ltr\"\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="''Site''"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Conteúdo" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Conteúdo</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ocultar</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Início</div> </a> </li> <li id="toc-Sinais_e_sintomas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Sinais_e_sintomas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Sinais e sintomas</span> </div> </a> <ul id="toc-Sinais_e_sintomas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Virologia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Virologia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Virologia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Virologia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar a subsecção Virologia</span> </button> <ul id="toc-Virologia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Tipos_de_vírus" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Tipos_de_vírus"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Tipos de vírus</span> </div> </a> <ul id="toc-Tipos_de_vírus-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Influenzavirus_A" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Influenzavirus_A"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.1</span> <span>Influenzavirus A</span> </div> </a> <ul id="toc-Influenzavirus_A-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Influenzavirus_B" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Influenzavirus_B"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.2</span> <span>Influenzavirus B</span> </div> </a> <ul id="toc-Influenzavirus_B-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Influenzavirus_C" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Influenzavirus_C"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.3</span> <span>Influenzavirus C</span> </div> </a> <ul id="toc-Influenzavirus_C-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Estrutura,_propriedades_e_nomenclatura_dos_subtipos" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Estrutura,_propriedades_e_nomenclatura_dos_subtipos"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Estrutura, propriedades e nomenclatura dos subtipos</span> </div> </a> <ul id="toc-Estrutura,_propriedades_e_nomenclatura_dos_subtipos-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Replicação" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Replicação"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Replicação</span> </div> </a> <ul id="toc-Replicação-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Mecanismo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Mecanismo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Mecanismo</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Mecanismo-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar a subsecção Mecanismo</span> </button> <ul id="toc-Mecanismo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Transmissão" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Transmissão"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Transmissão</span> </div> </a> <ul id="toc-Transmissão-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Fisiopatologia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fisiopatologia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Fisiopatologia</span> </div> </a> <ul id="toc-Fisiopatologia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Prevenção" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Prevenção"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Prevenção</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Prevenção-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar a subsecção Prevenção</span> </button> <ul id="toc-Prevenção-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Vacinação" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Vacinação"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Vacinação</span> </div> </a> <ul id="toc-Vacinação-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Controle_e_prevenção" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Controle_e_prevenção"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Controle e prevenção</span> </div> </a> <ul id="toc-Controle_e_prevenção-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Tratamento" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Tratamento"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Tratamento</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Tratamento-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar a subsecção Tratamento</span> </button> <ul id="toc-Tratamento-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Antivirais" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Antivirais"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Antivirais</span> </div> </a> <ul id="toc-Antivirais-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Inibidores_da_neuraminidase" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Inibidores_da_neuraminidase"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.1</span> <span>Inibidores da neuraminidase</span> </div> </a> <ul id="toc-Inibidores_da_neuraminidase-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Inibidores_da_proteína_M2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Inibidores_da_proteína_M2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1.2</span> <span>Inibidores da proteína M2</span> </div> </a> <ul id="toc-Inibidores_da_proteína_M2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Prognóstico" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Prognóstico"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Prognóstico</span> </div> </a> <ul id="toc-Prognóstico-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Epidemiologia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Epidemiologia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Epidemiologia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Epidemiologia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar a subsecção Epidemiologia</span> </button> <ul id="toc-Epidemiologia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Alterações_sazonais" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Alterações_sazonais"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Alterações sazonais</span> </div> </a> <ul id="toc-Alterações_sazonais-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Epidemias_e_pandemias" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Epidemias_e_pandemias"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Epidemias e pandemias</span> </div> </a> <ul id="toc-Epidemias_e_pandemias-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-História" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#História"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>História</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-História-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar a subsecção História</span> </button> <ul id="toc-História-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Etimologia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Etimologia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.1</span> <span>Etimologia</span> </div> </a> <ul id="toc-Etimologia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pandemias" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Pandemias"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.2</span> <span>Pandemias</span> </div> </a> <ul id="toc-Pandemias-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-História_da_investigação" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#História_da_investigação"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8.3</span> <span>História da investigação</span> </div> </a> <ul id="toc-História_da_investigação-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sociedade_e_cultura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Sociedade_e_cultura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Sociedade e cultura</span> </div> </a> <ul id="toc-Sociedade_e_cultura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Investigação" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Investigação"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Investigação</span> </div> </a> <ul id="toc-Investigação-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Noutros_animais" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Noutros_animais"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Noutros animais</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Noutros_animais-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Alternar a subsecção Noutros animais</span> </button> <ul id="toc-Noutros_animais-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Gripe_aviária" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gripe_aviária"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.1</span> <span>Gripe aviária</span> </div> </a> <ul id="toc-Gripe_aviária-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gripe_suína" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gripe_suína"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11.2</span> <span>Gripe suína</span> </div> </a> <ul id="toc-Gripe_suína-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Referências" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Referências"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Referências</span> </div> </a> <ul id="toc-Referências-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ligações_externas" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ligações_externas"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Ligações externas</span> </div> </a> <ul id="toc-Ligações_externas-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Conteúdo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="Índice" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Alternar o índice" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Alternar o índice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Gripe</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Ir para um artigo noutra língua. Disponível em 147 línguas" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-147" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">147 línguas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Griep" title="Griep — africanês" lang="af" hreflang="af" data-title="Griep" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="africanês" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — alemão suíço" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Influenza" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="alemão suíço" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Gripe" title="Gripe — aragonês" lang="an" hreflang="an" data-title="Gripe" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragonês" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A5%D9%86%D9%81%D9%84%D9%88%D9%86%D8%B2%D8%A7" title="إنفلونزا — árabe" lang="ar" hreflang="ar" data-title="إنفلونزا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="árabe" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%D9%81%D9%84%D9%88%D9%86%D8%B2%D8%A7" title="انفلونزا — Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="انفلونزا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%A8%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%81%E0%A7%B1%E0%A7%87%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE" title="ইনফ্লুৱেঞ্জা — assamês" lang="as" hreflang="as" data-title="ইনফ্লুৱেঞ্জা" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="assamês" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Gripe" title="Gripe — asturiano" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Gripe" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturiano" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-awa mw-list-item"><a href="https://awa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%A8%E0%A4%AB%E0%A4%BC%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%8F%E0%A4%82%E0%A4%9C%E0%A4%BC%E0%A4%BE" title="इनफ़्लुएंज़ा — awadhi" lang="awa" hreflang="awa" data-title="इनफ़्लुएंज़ा" data-language-autonym="अवधी" data-language-local-name="awadhi" class="interlanguage-link-target"><span>अवधी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Jurma_usu" title="Jurma usu — aimará" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Jurma usu" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="aimará" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Qrip" title="Qrip — azerbaijano" lang="az" hreflang="az" data-title="Qrip" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbaijano" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%86%D9%81%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%A7" title="آنفولانزا — South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="آنفولانزا" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%BF%D0%BF" title="Грипп — bashkir" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Грипп" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="bashkir" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Grips" title="Grips — Samogitian" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Grips" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="Samogitian" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D1%8B%D0%BF" title="Грып — bielorrusso" lang="be" hreflang="be" data-title="Грып" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="bielorrusso" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D1%8B%D0%BF" title="Грып — Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Грып" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%BF" title="Грип — búlgaro" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Грип" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="búlgaro" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-blk mw-list-item"><a href="https://blk.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%80%AF%E1%80%90%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%BD%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%82%8F%E1%80%82%E1%80%AB%E1%82%8F" title="တုတ်ကွေးရောႏဂါႏ — Pa'O" lang="blk" hreflang="blk" data-title="တုတ်ကွေးရောႏဂါႏ" data-language-autonym="ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ" data-language-local-name="Pa'O" class="interlanguage-link-target"><span>ပအိုဝ်ႏဘာႏသာႏ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%87%E0%A6%A8%E0%A6%AB%E0%A7%8D%E0%A6%B2%E0%A7%81%E0%A6%AF%E0%A6%BC%E0%A7%87%E0%A6%9E%E0%A7%8D%E0%A6%9C%E0%A6%BE" title="ইনফ্লুয়েঞ্জা — bengalês" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ইনফ্লুয়েঞ্জা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalês" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%9A%E0%BD%91%E0%BC%8B%E0%BD%A2%E0%BD%B2%E0%BD%98%E0%BD%A6%E0%BC%8D" title="ཚད་རིམས། — tibetano" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཚད་རིམས།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tibetano" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Grip" title="Grip — bretão" lang="br" hreflang="br" data-title="Grip" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretão" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Gripa" title="Gripa — bósnio" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Gripa" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bósnio" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%8D%D0%B6%D1%8D%D0%B3" title="Хэжэг — Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Хэжэг" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Grip" title="Grip — catalão" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Grip" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="catalão" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Li%C3%B9-h%C3%A8ng-s%C3%A9ng_g%C4%81ng-m%C3%B4%CC%A4" title="Liù-hèng-séng gāng-mô̤ — Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Liù-hèng-séng gāng-mô̤" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%95%D9%86%D9%81%D9%84%DB%86%D9%86%D8%B2%D8%A7" title="ئەنفلۆنزا — curdo central" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئەنفلۆنزا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="curdo central" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Ch%C5%99ipka" title="Chřipka — checo" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Chřipka" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="checo" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Gripa" title="Gripa — kashubian" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Gripa" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kashubian" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Y_ffliw" title="Y ffliw — galês" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Y ffliw" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="galês" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — dinamarquês" lang="da" hreflang="da" data-title="Influenza" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="dinamarquês" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — alemão" lang="de" hreflang="de" data-title="Influenza" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alemão" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dv mw-list-item"><a href="https://dv.wikipedia.org/wiki/%DE%87%DE%A8%DE%82%DE%B0%DE%8A%DE%AA%DE%8D%DE%AA%DE%87%DE%AC%DE%82%DE%B0%DE%92%DE%A7" title="އިންފުލުއެންޒާ — divehi" lang="dv" hreflang="dv" data-title="އިންފުލުއެންޒާ" data-language-autonym="ދިވެހިބަސް" data-language-local-name="divehi" class="interlanguage-link-target"><span>ދިވެހިބަސް</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%93%CF%81%CE%AF%CF%80%CE%B7" title="Γρίπη — grego" lang="el" hreflang="el" data-title="Γρίπη" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grego" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artigo destacado"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — inglês" lang="en" hreflang="en" data-title="Influenza" data-language-autonym="English" data-language-local-name="inglês" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Gripo" title="Gripo — esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Gripo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artigo destacado"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Gripe" title="Gripe — espanhol" lang="es" hreflang="es" data-title="Gripe" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="espanhol" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Gripp" title="Gripp — estónio" lang="et" hreflang="et" data-title="Gripp" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estónio" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Gripe" title="Gripe — basco" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Gripe" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="basco" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D9%86%D9%81%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%B2%D8%A7" title="آنفلوانزا — persa" lang="fa" hreflang="fa" data-title="آنفلوانزا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="persa" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Influenssa" title="Influenssa — finlandês" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Influenssa" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="finlandês" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — fijiano" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Influenza" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="fijiano" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Grippe" title="Grippe — francês" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Grippe" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francês" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Gripa" title="Gripa — Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Gripa" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — frísio setentrional" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Influenza" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="frísio setentrional" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Gryp" title="Gryp — frísico ocidental" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Gryp" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="frísico ocidental" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Fli%C3%BA" title="Fliú — irlandês" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Fliú" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandês" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Lagrip" title="Lagrip — Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Lagrip" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/An_cnatan-m%C3%B2r" title="An cnatan-mòr — gaélico escocês" lang="gd" hreflang="gd" data-title="An cnatan-mòr" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="gaélico escocês" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Gripe" title="Gripe — galego" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Gripe" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galego" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Mba%27asyparar%C3%A3" title="Mba'asypararã — guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Mba'asypararã" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-guc mw-list-item"><a href="https://guc.wikipedia.org/wiki/Shunui" title="Shunui — Wayuu" lang="guc" hreflang="guc" data-title="Shunui" data-language-autonym="Wayuunaiki" data-language-local-name="Wayuu" class="interlanguage-link-target"><span>Wayuunaiki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — haúça" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Influenza" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="haúça" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Li%C3%B9-h%C3%A0ng-sin_k%C3%A1m-mo" title="Liù-hàng-sin kám-mo — hacá" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Liù-hàng-sin kám-mo" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hacá" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A9%D7%A4%D7%A2%D7%AA" title="שפעת — hebraico" lang="he" hreflang="he" data-title="שפעת" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebraico" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%A8%E0%A4%AB%E0%A4%BC%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%8F%E0%A4%82%E0%A4%9C%E0%A4%BC%E0%A4%BE" title="इनफ़्लुएंज़ा — hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="इनफ़्लुएंज़ा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Bukhaar" title="Bukhaar — Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Bukhaar" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Gripa" title="Gripa — croata" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Gripa" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="croata" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Grip" title="Grip — haitiano" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Grip" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="haitiano" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — húngaro" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Influenza" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="húngaro" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%AB%D5%BA" title="Գրիպ — arménio" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Գրիպ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="arménio" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — interlíngua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Influenza" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlíngua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="artigo bom"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — indonésio" lang="id" hreflang="id" data-title="Influenza" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonésio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Trangkaso" title="Trangkaso — ilocano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Trangkaso" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilocano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Influenzo" title="Influenzo — ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Influenzo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Infl%C3%BAensa" title="Inflúensa — islandês" lang="is" hreflang="is" data-title="Inflúensa" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandês" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — italiano" lang="it" hreflang="it" data-title="Influenza" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="italiano" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%95%E3%83%AB%E3%82%A8%E3%83%B3%E3%82%B6" title="インフルエンザ — japonês" lang="ja" hreflang="ja" data-title="インフルエンザ" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japonês" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — Jamaican Creole English" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Influenza" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="Jamaican Creole English" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artigo destacado"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — javanês" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Influenza" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="javanês" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%98" title="გრიპი — georgiano" lang="ka" hreflang="ka" data-title="გრიპი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="georgiano" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Gripp" title="Gripp — kara-kalpak" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Gripp" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="kara-kalpak" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Tussit" title="Tussit — kabyle" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Tussit" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabyle" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A2%D2%B1%D0%BC%D0%B0%D1%83" title="Тұмау — cazaque" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Тұмау" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="cazaque" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%87%E0%B2%A8%E0%B3%8D%E0%B2%AB%E0%B3%8D%E0%B2%B2%E0%B3%81%E0%B2%AF%E0%B3%86%E0%B2%A8%E0%B3%8D%E0%B2%9C" title="ಇನ್ಫ್ಲುಯೆನ್ಜ — canarim" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಇನ್ಫ್ಲುಯೆನ್ಜ" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="canarim" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9D%B8%ED%94%8C%EB%A3%A8%EC%97%94%EC%9E%90" title="인플루엔자 — coreano" lang="ko" hreflang="ko" data-title="인플루엔자" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="coreano" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Arsim" title="Arsim — curdo" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Arsim" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="curdo" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%BF%D0%BF" title="Грипп — quirguiz" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Грипп" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="quirguiz" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Influentia" title="Influentia — latim" lang="la" hreflang="la" data-title="Influentia" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="latim" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Gripp" title="Gripp — luxemburguês" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Gripp" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luxemburguês" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Grippa" title="Grippa — lombardo" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Grippa" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardo" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Mal%C3%A1li_na_m%C9%94p%C9%9Bp%C9%9B" title="Maláli na mɔpɛpɛ — lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Maláli na mɔpɛpɛ" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Gripas" title="Gripas — lituano" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Gripas" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="lituano" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Gripa" title="Gripa — letão" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Gripa" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="letão" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Influenza" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Gripa" title="Gripa — malgaxe" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Gripa" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaxe" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — minangkabau" lang="min" hreflang="min" data-title="Influenza" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabau" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%BF" title="Грип — macedónio" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Грип" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedónio" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%87%E0%B5%BB%E0%B4%AB%E0%B5%8D%E0%B4%B2%E0%B5%81%E0%B4%B5%E0%B5%86%E0%B5%BB%E0%B4%B8" title="ഇൻഫ്ലുവെൻസ — malaiala" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ഇൻഫ്ലുവെൻസ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malaiala" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AB%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%8F%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%9D%E0%A4%BE" title="इन्फ्लुएन्झा — marata" lang="mr" hreflang="mr" data-title="इन्फ्लुएन्झा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marata" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — malaio" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Influenza" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malaio" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%90%E1%80%AF%E1%80%95%E1%80%BA%E1%80%80%E1%80%BD%E1%80%B1%E1%80%B8%E1%80%9B%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%82%E1%80%AB" title="တုပ်ကွေးရောဂါ — birmanês" lang="my" hreflang="my" data-title="တုပ်ကွေးရောဂါ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmanês" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Gripp" title="Gripp — baixo-alemão" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Gripp" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="baixo-alemão" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%87%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AB%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%8F%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%9C%E0%A4%BE" title="इन्फ्लुएन्जा — nepalês" lang="ne" hreflang="ne" data-title="इन्फ्लुएन्जा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalês" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Griep" title="Griep — neerlandês" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Griep" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="neerlandês" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Influensa" title="Influensa — norueguês nynorsk" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Influensa" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norueguês nynorsk" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Influensa" title="Influensa — norueguês bokmål" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Influensa" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norueguês bokmål" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/Tahoniig%C3%A1%C3%A1h" title="Tahoniigááh — navajo" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Tahoniigááh" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="navajo" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Gripa" title="Gripa — occitano" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Gripa" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="occitano" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%87%E0%AC%A8%E0%AD%8D%E2%80%8C%E0%AC%AB%E0%AD%8D%E0%AC%B2%E0%AD%81%E0%AC%8F%E0%AC%9E%E0%AD%8D%E0%AC%9C%E0%AC%BE" title="ଇନ୍ଫ୍ଲୁଏଞ୍ଜା — oriá" lang="or" hreflang="or" data-title="ଇନ୍ଫ୍ଲୁଏଞ୍ଜା" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="oriá" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%87%E0%A8%A8%E0%A8%AB%E0%A8%B2%E0%A9%82%E0%A8%90%E0%A8%A8%E0%A8%9C%E0%A8%BC%E0%A8%BE" title="ਇਨਫਲੂਐਨਜ਼ਾ — panjabi" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਇਨਫਲੂਐਨਜ਼ਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="panjabi" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Grip" title="Grip — papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Grip" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Grypa" title="Grypa — polaco" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Grypa" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="polaco" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Influensa" title="Influensa — Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Influensa" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B2%D9%84%DB%81" title="نزلہ — Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="نزلہ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Chhulli" title="Chhulli — quíchua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Chhulli" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="quíchua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rn mw-list-item"><a href="https://rn.wikipedia.org/wiki/Infuluwanza" title="Infuluwanza — rundi" lang="rn" hreflang="rn" data-title="Infuluwanza" data-language-autonym="Ikirundi" data-language-local-name="rundi" class="interlanguage-link-target"><span>Ikirundi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Grip%C4%83" title="Gripă — romeno" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Gripă" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="romeno" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Aremi" title="Aremi — aromeno" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Aremi" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="aromeno" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%BF%D0%BF" title="Грипп — russo" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Грипп" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="russo" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%80%D0%B8%D0%BF%D0%BA%D0%B0" title="Хрипка — Rusyn" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Хрипка" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%BF%D0%BF" title="Грипп — sakha" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Грипп" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="sakha" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Haingles" title="Haingles — scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Haingles" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%88%D8%A8%D8%A7%D8%A6%D9%8A_%D8%B2%DA%AA%D8%A7%D9%85" title="وبائي زڪام — sindi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="وبائي زڪام" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Influenca" title="Influenca — servo-croata" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Influenca" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="servo-croata" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%89%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B7%86%E0%B7%8A%E0%B6%BD%E0%B7%94%E0%B7%80%E0%B7%99%E0%B6%B1%E0%B7%8A%E0%B7%83%E0%B7%8F" title="ඉන්ෆ්ලුවෙන්සා — cingalês" lang="si" hreflang="si" data-title="ඉන්ෆ්ලුවෙන්සා" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="cingalês" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Influenza" title="Influenza — Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Influenza" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Chr%C3%ADpka" title="Chrípka — eslovaco" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Chrípka" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="eslovaco" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Gripa" title="Gripa — esloveno" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Gripa" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="esloveno" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Hargab" title="Hargab — somali" lang="so" hreflang="so" data-title="Hargab" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somali" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gripi" title="Gripi — albanês" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gripi" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albanês" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%BF" title="Грип — sérvio" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Грип" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="sérvio" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Influensa" title="Influensa — sueco" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Influensa" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="sueco" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Homa_ya_mafua" title="Homa ya mafua — suaíli" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Homa ya mafua" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suaíli" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%87%E0%AE%A9%E0%AF%8D%E0%AE%83%E0%AE%AA%E0%AF%81%E0%AE%B3%E0%AF%81%E0%AE%B5%E0%AF%86%E0%AE%A9%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AE%BE" title="இன்ஃபுளுவென்சா — tâmil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="இன்ஃபுளுவென்சா" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tâmil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AB%E0%B1%8D%E0%B0%B2%E0%B1%82" title="ఫ్లూ — telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="ఫ్లూ" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%BF%D0%BF" title="Грипп — tajique" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Грипп" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tajique" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artigo destacado"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%84%E0%B8%82%E0%B9%89%E0%B8%AB%E0%B8%A7%E0%B8%B1%E0%B8%94%E0%B9%83%E0%B8%AB%E0%B8%8D%E0%B9%88" title="ไข้หวัดใหญ่ — tailandês" lang="th" hreflang="th" data-title="ไข้หวัดใหญ่" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tailandês" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/D%C3%BCmew" title="Dümew — turcomano" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Dümew" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turcomano" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Trangkaso" title="Trangkaso — tagalo" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Trangkaso" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalo" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Grip" title="Grip — turco" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Grip" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turco" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ts mw-list-item"><a href="https://ts.wikipedia.org/wiki/Mukhuhlwana" title="Mukhuhlwana — tsonga" lang="ts" hreflang="ts" data-title="Mukhuhlwana" data-language-autonym="Xitsonga" data-language-local-name="tsonga" class="interlanguage-link-target"><span>Xitsonga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%BF%D0%BF" title="Грипп — tatar" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Грипп" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatar" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%BF%D0%BF" title="Грипп — tuviniano" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Грипп" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="tuviniano" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%80%D0%B8%D0%BF" title="Грип — ucraniano" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Грип" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ucraniano" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%86%D8%B2%D9%84%DB%81" title="نزلہ — urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="نزلہ" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Gripp" title="Gripp — usbeque" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Gripp" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="usbeque" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Influensa" title="Influensa — véneto" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Influensa" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="véneto" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/C%C3%BAm" title="Cúm — vietnamita" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Cúm" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="vietnamita" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Griep" title="Griep — West Flemish" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Griep" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="West Flemish" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Vir%C3%BBsse_del_gripe" title="Virûsse del gripe — valão" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Virûsse del gripe" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="valão" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Trangkaso" title="Trangkaso — waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Trangkaso" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%B5%81%E8%A1%8C%E6%80%A7%E6%84%9F%E5%86%92" title="流行性感冒 — wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="流行性感冒" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%92%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%9E%E1%83%98" title="გრიპი — Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="გრიპი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%92%D7%A8%D7%99%D7%A4%D7%A2" title="גריפע — iídiche" lang="yi" hreflang="yi" data-title="גריפע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="iídiche" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%80r%C3%B9n_g%C3%A1g%C3%A1" title="Àrùn gágá — ioruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Àrùn gágá" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="ioruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="artigo destacado"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B5%81%E8%A1%8C%E6%80%A7%E6%84%9F%E5%86%92" title="流行性感冒 — chinês" lang="zh" hreflang="zh" data-title="流行性感冒" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chinês" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Li%C3%BB-h%C3%AAng-s%C3%A8ng_k%C3%A1m-m%C5%8D%CD%98" title="Liû-hêng-sèng kám-mō͘ — min nan" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Liû-hêng-sèng kám-mō͘" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="min nan" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%B5%81%E8%A1%8C%E6%80%A7%E6%84%9F%E5%86%92" title="流行性感冒 — cantonês" lang="yue" hreflang="yue" data-title="流行性感冒" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="cantonês" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2840#sitelinks-wikipedia" title="Editar hiperligações interlínguas" class="wbc-editpage">Editar hiperligações</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Espaços nominais"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Gripe" title="Ver a página de conteúdo [c]" accesskey="c"><span>Artigo</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Discuss%C3%A3o:Gripe" rel="discussion" title="Discussão sobre o conteúdo da página [t]" accesskey="t"><span>Discussão</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Mudar a variante da língua" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">português</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Vistas"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Gripe"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit" title="Editar esta página [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit" title="Editar o código-fonte desta página [e]" accesskey="e"><span>Editar código-fonte</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=history" title="Edições anteriores desta página. [h]" accesskey="h"><span>Ver histórico</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas de página"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Ferramentas" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Ferramentas</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Ferramentas</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ocultar</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Mais opções" > <div class="vector-menu-heading"> Operações </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Gripe"><span>Ler</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit" title="Editar esta página [v]" accesskey="v"><span>Editar</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit" title="Editar o código-fonte desta página [e]" accesskey="e"><span>Editar código-fonte</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=history"><span>Ver histórico</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Geral </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:P%C3%A1ginas_afluentes/Gripe" title="Lista de todas as páginas que contêm hiperligações para esta [j]" accesskey="j"><span>Páginas afluentes</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Especial:Altera%C3%A7%C3%B5es_relacionadas/Gripe" rel="nofollow" title="Mudanças recentes nas páginas para as quais esta contém hiperligações [k]" accesskey="k"><span>Alterações relacionadas</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pt.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Carregar_ficheiro" title="Carregar ficheiros [u]" accesskey="u"><span>Carregar ficheiro</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gripe&oldid=69727119" title="Hiperligação permanente para esta revisão desta página"><span>Hiperligação permanente</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=info" title="Mais informações sobre esta página"><span>Informações da página</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Citar&page=Gripe&id=69727119&wpFormIdentifier=titleform" title="Informação sobre como citar esta página"><span>Citar esta página</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fpt.wikipedia.org%2Fwiki%2FGripe"><span>Obter URL encurtado</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:QrCode&url=https%3A%2F%2Fpt.wikipedia.org%2Fwiki%2FGripe"><span>Descarregar código QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Imprimir/exportar </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:Livro&bookcmd=book_creator&referer=Gripe"><span>Criar um livro</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Especial:DownloadAsPdf&page=Gripe&action=show-download-screen"><span>Descarregar como PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Gripe&printable=yes" title="Versão para impressão desta página [p]" accesskey="p"><span>Versão para impressão</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Noutros projetos </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Influenza" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://pt.wikinews.org/wiki/Categoria:Gripe" hreflang="pt"><span>Wikinotícias</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q2840" title="Hiperligação para o elemento do repositório de dados [g]" accesskey="g"><span>Elemento Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Ferramentas de página"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Aspeto"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Aspeto</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">mover para a barra lateral</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ocultar</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> <div id="mw-indicator-featured-star" class="mw-indicator"><div class="mw-parser-output"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Artigos_destacados" title="Este é um artigo destacado. Clique aqui para mais informações."><img alt="Este é um artigo destacado. Clique aqui para mais informações." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Cscr-featured1.svg/20px-Cscr-featured1.svg.png" decoding="async" width="20" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Cscr-featured1.svg/30px-Cscr-featured1.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/ce/Cscr-featured1.svg/40px-Cscr-featured1.svg.png 2x" data-file-width="466" data-file-height="443" /></a></span></div></div> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Origem: Wikipédia, a enciclopédia livre.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pt" dir="ltr"><table class="infobox infobox_v2" cellpadding="3" border="0" style="width: 20em; text-align: left; font-size: 88%;;width: 23em;"> <tbody><tr> <th colspan="2" class="fn" style="text-align:center; font-size:1.2em;"><span class="">Gripe</span> </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center;"><div class="" style="padding-bottom: 5px;"><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ficheiro:CDC-11214-swine-flu.jpg" class="mw-file-description" title="Gripe"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/CDC-11214-swine-flu.jpg/300px-CDC-11214-swine-flu.jpg" decoding="async" width="300" height="353" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/CDC-11214-swine-flu.jpg/450px-CDC-11214-swine-flu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8b/CDC-11214-swine-flu.jpg/600px-CDC-11214-swine-flu.jpg 2x" data-file-width="1798" data-file-height="2117" /></a><figcaption>Gripe</figcaption></figure></div>Ampliação da estirpe de gripe A <a href="/wiki/H1N1" class="mw-redirect" title="H1N1">H1N1</a>, responsável pela <a href="/wiki/Gripe_espanhola" title="Gripe espanhola">gripe espanhola</a> em 1918 e pela <a href="/wiki/Gripe_su%C3%ADna" title="Gripe suína">gripe suína</a> em 2009. </td></tr> <tr> <td scope="row" style="vertical-align: top; text-align: left; font-weight:bold;"><a href="/wiki/Especialidade_m%C3%A9dica" class="mw-redirect" title="Especialidade médica">Especialidade</a> </td> <td style="vertical-align: top; text-align: left;"><span><span><a href="/wiki/Medicina_geral_e_familiar" class="mw-redirect" title="Medicina geral e familiar">medicina geral e familiar</a></span>, <span><a href="/wiki/Pneumologia" title="Pneumologia">pneumologia</a></span>, <span><a href="/wiki/Infectologia" title="Infectologia">infecciologia</a></span>, <span><a href="/wiki/Medicina_de_urg%C3%AAncia" title="Medicina de urgência">medicina de urgência</a></span></span> </td></tr> <tr> <td scope="row" style="vertical-align: top; text-align: left; font-weight:bold;">Sintomas </td> <td style="vertical-align: top; text-align: left;"><a href="/wiki/Febre" title="Febre">Febre</a>, <a href="/wiki/Rinorreia" title="Rinorreia">muco nasal</a>, <a href="/wiki/Garganta_inflamada" class="mw-redirect" title="Garganta inflamada">garganta inflamada</a>, <a href="/wiki/Mialgia" title="Mialgia">dores musculares</a>, <a href="/wiki/Cefaleia" title="Cefaleia">dor de cabeça</a>, <a href="/wiki/Tosse" title="Tosse">tosse</a>, <a href="/wiki/Fadiga" title="Fadiga">fadiga</a><sup id="cite_ref-WHO2014_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-WHO2014-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td scope="row" style="vertical-align: top; text-align: left; font-weight:bold;">Início habitual </td> <td style="vertical-align: top; text-align: left;">Dois dias após exposição<sup id="cite_ref-WHO2014_1-1" class="reference"><a href="#cite_note-WHO2014-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td scope="row" style="vertical-align: top; text-align: left; font-weight:bold;">Duração </td> <td style="vertical-align: top; text-align: left;">~1 semana<sup id="cite_ref-WHO2014_1-2" class="reference"><a href="#cite_note-WHO2014-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td scope="row" style="vertical-align: top; text-align: left; font-weight:bold;">Causas </td> <td style="vertical-align: top; text-align: left;"><a href="/wiki/Orthomyxoviridae" title="Orthomyxoviridae">Vírus da gripe</a><sup id="cite_ref-Harr2012_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-Harr2012-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td scope="row" style="vertical-align: top; text-align: left; font-weight:bold;">Prevenção </td> <td style="vertical-align: top; text-align: left;"><a href="/wiki/Vacina_contra_a_gripe" title="Vacina contra a gripe">Vacina contra a gripe</a>, <a href="/wiki/M%C3%A1scara_cir%C3%BArgica" title="Máscara cirúrgica">máscara cirúrgica</a>, lavagem das mãos<sup id="cite_ref-Jeff2011_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Jeff2011-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-WHO2014_1-3" class="reference"><a href="#cite_note-WHO2014-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td scope="row" style="vertical-align: top; text-align: left; font-weight:bold;">Medicação </td> <td style="vertical-align: top; text-align: left;"><a href="/wiki/Antivirais" class="mw-redirect" title="Antivirais">Antivirais</a> como o <a href="/wiki/Oseltamivir" title="Oseltamivir">oseltamivir</a><sup id="cite_ref-WHO2014_1-4" class="reference"><a href="#cite_note-WHO2014-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td scope="row" style="vertical-align: top; text-align: left; font-weight:bold;">Frequência </td> <td style="vertical-align: top; text-align: left;">3–5 milhões por ano (casos graves)<sup id="cite_ref-WHO2014_1-5" class="reference"><a href="#cite_note-WHO2014-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <td scope="row" style="vertical-align: top; text-align: left; font-weight:bold;">Mortes </td> <td style="vertical-align: top; text-align: left;">~375 000 por ano<sup id="cite_ref-WHO2014_1-6" class="reference"><a href="#cite_note-WHO2014-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td></tr> <tr> <th colspan="2" style="text-align:center; background-color:transparent;">Classificação e recursos externos </th></tr> <tr> <td scope="row" style="vertical-align: top; text-align: left; font-weight:bold;"><b><a href="/wiki/CID" class="mw-redirect" title="CID">CID</a>-<a href="/wiki/Lista_de_c%C3%B3digos_da_CID-10" class="mw-redirect" title="Lista de códigos da CID-10">10</a></b> </td> <td style="vertical-align: top; text-align: left;"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://icd.who.int/browse10/2019/en#/J10">J10</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://icd.who.int/browse10/2019/en#/J11">J11</a> </td></tr> <tr> <td scope="row" style="vertical-align: top; text-align: left; font-weight:bold;"><b><a href="/wiki/CID" class="mw-redirect" title="CID">CID</a>-<a href="/wiki/CID-9" class="mw-redirect" title="CID-9">9</a></b> </td> <td style="vertical-align: top; text-align: left;"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.icd9data.com/getICD9Code.ashx?icd9=487">487</a> </td></tr> <tr> <td scope="row" style="vertical-align: top; text-align: left; font-weight:bold;"><b><a href="/wiki/OMIM" class="mw-redirect" title="OMIM">OMIM</a></b> </td> <td style="vertical-align: top; text-align: left;"><span><span><a rel="nofollow" class="external text" href="https://omim.org/entry/614680">614680</a></span></span> </td></tr> <tr> <td scope="row" style="vertical-align: top; text-align: left; font-weight:bold;"><b><a href="/wiki/Diseases_Database" title="Diseases Database">DiseasesDB</a></b> </td> <td style="vertical-align: top; text-align: left;"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.diseasesdatabase.com/ddb6791.htm">6791</a> </td></tr> <tr> <td scope="row" style="vertical-align: top; text-align: left; font-weight:bold;"><b><a href="/wiki/MedlinePlus" title="MedlinePlus">MedlinePlus</a></b> </td> <td style="vertical-align: top; text-align: left;"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000080.htm">000080</a> </td></tr> <tr> <td scope="row" style="vertical-align: top; text-align: left; font-weight:bold;"><b><a href="/wiki/EMedicine" title="EMedicine">eMedicine</a></b> </td> <td style="vertical-align: top; text-align: left;"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.emedicine.com/med/topic1170.htm">med/1170</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.emedicine.com/ped/topic3006.htm">ped/3006</a> </td></tr> <tr> <td scope="row" style="vertical-align: top; text-align: left; font-weight:bold;"><b><a href="/wiki/Medical_Subject_Headings" title="Medical Subject Headings">MeSH</a></b> </td> <td style="vertical-align: top; text-align: left;"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nlm.nih.gov/cgi/mesh/2025/MB_cgi?field=uid&term=D007251">D007251</a> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="text-align:center; background-color:transparent;" class=""><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Aviso_m%C3%A9dico" title="A Wikipédia não é um consultório médico."><img alt="A Wikipédia não é um consultório médico." src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Star_of_life_caution.svg/24px-Star_of_life_caution.svg.png" decoding="async" width="24" height="22" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Star_of_life_caution.svg/36px-Star_of_life_caution.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Star_of_life_caution.svg/48px-Star_of_life_caution.svg.png 2x" data-file-width="210" data-file-height="190" /></a></span> <a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Aviso_m%C3%A9dico" title="Wikipédia:Aviso médico"><b>Leia o aviso médico</b></a><span style="padding-left:1em;"> </span> </td></tr> </tbody></table> <p><b>Gripe</b> é uma <a href="/wiki/Infec%C3%A7%C3%A3o" title="Infecção">doença infecciosa</a> causada por diversos <a href="/wiki/V%C3%ADrus_ARN" title="Vírus ARN">vírus ARN</a> da família <i><a href="/wiki/Orthomyxoviridae" title="Orthomyxoviridae">Orthomyxoviridae</a></i> e que afeta <a href="/wiki/Aves" title="Aves">aves</a> e <a href="/wiki/Mam%C3%ADferos" title="Mamíferos">mamíferos</a>. Os <a href="/wiki/Sintoma" class="mw-redirect" title="Sintoma">sintomas</a> mais comuns são <a href="/wiki/Calafrio_(fisiologia)" title="Calafrio (fisiologia)">calafrios</a>, <a href="/wiki/Febre" title="Febre">febre</a>, <a href="/wiki/Rinorreia" title="Rinorreia">rinorreia</a>, dores de garganta, <a href="/wiki/Mialgia" title="Mialgia">dores musculares</a>, <a href="/wiki/Cefaleia" title="Cefaleia">dores de cabeça</a>, <a href="/wiki/Tosse" title="Tosse">tosse</a>, <a href="/wiki/Fadiga" title="Fadiga">fadiga</a> e sensação geral de desconforto. Em crianças pode ainda provocar diarreia e dores abdominais. Embora seja frequentemente confundida com a <a href="/wiki/Constipa%C3%A7%C3%A3o" title="Constipação">constipação</a>, a gripe é uma doença mais grave provocada por um tipo de vírus diferente.<sup id="cite_ref-Eccles_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Eccles-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>A gripe é geralmente transmitida por via aérea através de tosse ou de espirros, os quais propagam <a href="/wiki/Aerossol" title="Aerossol">partículas</a> que contêm o vírus. A gripe pode também ser transmitida por contacto direto com excrementos ou <a href="/wiki/Muco" title="Muco">secreções nasais</a> de aves infetadas, ou através de contacto com superfícies contaminadas. Os vírus da gripe podem ser neutralizados pela <a href="/wiki/Luz_solar" title="Luz solar">luz solar</a>, <a href="/wiki/Desinfetante" title="Desinfetante">desinfetantes</a> e <a href="/wiki/Detergente" title="Detergente">detergentes</a>.<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Uma vez que o vírus pode ser neutralizado com <a href="/wiki/Sabonete" title="Sabonete">sabonete</a>, lavar frequentemente as mãos reduz o risco de infeção.<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A gripe pode ocasionalmente levar ao aparecimento de <a href="/wiki/Pneumonia" title="Pneumonia">pneumonia</a>, tanto <a href="/wiki/Pneumonia_viral" title="Pneumonia viral">viral</a> como <a href="/wiki/Pneumonia_bacteriana" title="Pneumonia bacteriana">bacteriana</a>, mesmo em pessoas bastante saudáveis. </p><p>Os <a href="/wiki/Pa%C3%ADs_desenvolvido" title="País desenvolvido">países desenvolvidos</a> têm geralmente à disposição <a href="/wiki/Vacina_contra_a_gripe" title="Vacina contra a gripe">vacinas contra a gripe</a>. As <a href="/wiki/Ave_de_capoeira" title="Ave de capoeira">aves de criação</a> são frequentemente vacinadas para evitar que sejam dizimadas por um eventual surto.<sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A vacina humana mais comum é a <a href="/wiki/Vacina_contra_a_gripe" title="Vacina contra a gripe">vacina trivalente</a>, que contém <a href="/wiki/Ant%C3%ADgeno" title="Antígeno">antígenos</a> purificados e neutralizados de três estirpes virais. Esta vacina geralmente inclui material de dois subtipos de <i><a href="/wiki/Influenzavirus_A" class="mw-redirect" title="Influenzavirus A">Influenzavirus A</a></i> e uma estirpe de <i><a href="/wiki/Influenzavirus_B" class="mw-redirect" title="Influenzavirus B">Influenzavirus B</a></i>.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A vacina trivalente não apresenta qualquer risco de transmissão da doença. No entanto, uma vacina produzida para um determinado ano pode não ser eficaz no ano seguinte, uma vez que o vírus da gripe evolui rapidamente, substituindo as estirpes antigas por novas. No tratamento da gripe são também usados alguns <a href="/wiki/Antiviral" title="Antiviral">antivirais</a>, como o <a href="/wiki/Oseltamivir" title="Oseltamivir">oseltamivir</a>.<sup id="cite_ref-WHOmedrecDec2009_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-WHOmedrecDec2009-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>A gripe propaga-se globalmente em ciclos sazonais de epidemias, as quais provocam anualmente entre três e cinco milhões de casos graves da doença e entre 250 000 e 500 000 mortes,<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> número que pode ascender a milhões em anos de <a href="/wiki/Pandemia" title="Pandemia">pandemia</a>. Ao longo do <span style="white-space:nowrap;">século XX</span> ocorreram três pandemias de gripe, cada uma delas provocada pelo aparecimento de uma nova <a href="/wiki/Estirpe" title="Estirpe">estirpe</a> do vírus em seres humanos, e responsáveis pela morte de dezenas de milhões de pessoas. Em muitos casos, as novas estirpes de gripe aparecem quando um vírus já existente se propaga para o ser humano a partir de outra <a href="/wiki/Esp%C3%A9cie" title="Espécie">espécie</a> animal, ou quando uma estirpe humana recolhe novos <a href="/wiki/Gene" title="Gene">genes</a> de um vírus que só infeta aves ou <a href="/wiki/Su%C3%ADno" class="mw-redirect" title="Suíno">suínos</a>. Uma estirpe aviária denominada <a href="/wiki/H5N1" class="mw-redirect" title="H5N1">H5N1</a> levantou algumas preocupações em relação a uma nova pandemia de gripe em finais da década de 1990, mas não chegou a evoluir para uma forma de fácil contágio entre o ser humano.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Em abril de 2009 <a href="/wiki/Pandemia_de_gripe_A_de_2009" title="Pandemia de gripe A de 2009">ocorreu uma pandemia</a> de uma nova estirpe que combinava genes da gripe humana, aviária e suina, denominada <a href="/wiki/Influenza_A_subtipo_H1N1" class="mw-redirect" title="Influenza A subtipo H1N1">H1N1</a> ou <a href="/wiki/Gripe_su%C3%ADna" title="Gripe suína">gripe suína</a>.<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sinais_e_sintomas">Sinais e sintomas</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=1" title="Editar secção: Sinais e sintomas" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=1" title="Editar código-fonte da secção: Sinais e sintomas"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable" style="float:right; text-align:center; width:40%;"> <caption>Sintomas de maior <a href="/wiki/Sensibilidade_(epidemiologia)" title="Sensibilidade (epidemiologia)">sensibilidade</a> no diagnóstico de gripe<sup id="cite_ref-pmid15728170_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-pmid15728170-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </caption> <tbody><tr> <th>Sintoma:</th> <th><a href="/wiki/Sensibilidade_(epidemiologia)" title="Sensibilidade (epidemiologia)">sensibilidade</a></th> <th><a href="/wiki/Sensibilidade_(epidemiologia)" title="Sensibilidade (epidemiologia)">especificidade</a> </th></tr> <tr> <th>Febre </th> <td>68–86%</td> <td>25–73% </td></tr> <tr> <th>Tosse </th> <td>84–98%</td> <td>7–29% </td></tr> <tr> <th>Congestão nasal </th> <td>68–91%</td> <td>19–41% </td></tr> <tr> <td colspan="3" style="text-align:left;"> <p><small> </small></p><small> <ul><li>Todas as três constatações, sobretudo a febre, foram menos sensíveis em pessoas com idade superior a 60 anos.</li></ul> </small><p><small></small> </p> </td></tr></tbody></table> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Sintomas_da_gripe.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Sintomas_da_gripe.svg/300px-Sintomas_da_gripe.svg.png" decoding="async" width="300" height="263" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Sintomas_da_gripe.svg/450px-Sintomas_da_gripe.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2c/Sintomas_da_gripe.svg/600px-Sintomas_da_gripe.svg.png 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1050" /></a><figcaption>Sintomas da gripe,<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> sendo febre e tosse os mais comuns.<sup id="cite_ref-pmid15728170_13-1" class="reference"><a href="#cite_note-pmid15728170-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <p>Os sintomas de gripe podem ter início de forma súbita um ou dois dias após a infeção. Geralmente, os primeiros sintomas são calafrios ou uma sensação de frio, embora a febre seja também comum nesta fase, com temperaturas entre os 38 e os 39 °C.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Muitas pessoas sentem-se de tal forma doentes que se sentem compelidas a ficar de cama por vários dias, com dores ao longo de todo o corpo que se agravam nas costas e pernas.<sup id="cite_ref-Merck_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Merck-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Os sintomas da gripe podem incluir: </p> <ul><li><a href="/wiki/Febre" title="Febre">Febre</a> e sensação extrema de frio (calafrios e tremores)</li> <li><a href="/wiki/Tosse" title="Tosse">Tosse</a></li> <li><a href="/wiki/Congest%C3%A3o_nasal" title="Congestão nasal">Congestão nasal</a></li> <li><a href="/wiki/Rinorreia" title="Rinorreia">Rinorreia</a></li> <li><a href="/wiki/Mialgia" title="Mialgia">Dores musculares</a>, principalmente nas articulações e na garganta</li> <li><a href="/wiki/Fadiga" title="Fadiga">Fadiga</a></li> <li><a href="/wiki/Cefaleia" title="Cefaleia">Dores de cabeça</a></li> <li>Olhos irritados e <a href="/wiki/L%C3%A1grima" title="Lágrima">lacrimejantes</a></li> <li>Vermelhidão nos olhos, boca, garganta e nariz</li> <li><a href="/wiki/Pet%C3%A9quia" title="Petéquia">Petéquia</a><sup id="cite_ref-pmid10476766_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-pmid10476766-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>Em crianças, sintomas gastrointestinais como <a href="/wiki/Diarreia" title="Diarreia">diarreia</a> e <a href="/wiki/Dor_abdominal" title="Dor abdominal">dores abdominais</a>,<sup id="cite_ref-Richards_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-Richards-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> que podem ser graves nos casos de gripe B,<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ou ainda provocar <a href="/wiki/N%C3%A1usea" title="Náusea">náuseas</a> e <a href="/wiki/V%C3%B3mito" class="mw-redirect" title="Vómito">vómitos</a>.<sup id="cite_ref-Merck_16-1" class="reference"><a href="#cite_note-Merck-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <p>Nos primeiros estágios de infeção, pode ser difícil distinguir uma gripe de uma <a href="/wiki/Constipa%C3%A7%C3%A3o" title="Constipação">constipação</a>.<sup id="cite_ref-Eccles_4-1" class="reference"><a href="#cite_note-Eccles-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A gripe pode ser identificada pelo aparecimento súbito de febre elevada e fadiga acentuada. A gripe é uma mistura de sintomas de constipação e de <a href="/wiki/Pneumonia" title="Pneumonia">pneumonia</a>, dores musculares, dores de cabeça e fadiga. Em adultos, a diarreia normalmente não é um sintoma de gripe,<sup id="cite_ref-pmid15728170_13-2" class="reference"><a href="#cite_note-pmid15728170-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> embora tenha sido observada em alguns casos de <a href="/wiki/Gripe_avi%C3%A1ria" title="Gripe aviária">gripe aviária</a><sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> e possa ser um sintoma em crianças.<sup id="cite_ref-Richards_18-1" class="reference"><a href="#cite_note-Richards-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Os sintomas de maior fiabilidade para determinar um diagnóstico de gripe encontram-se na tabela à direita.<sup id="cite_ref-pmid15728170_13-3" class="reference"><a href="#cite_note-pmid15728170-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Uma vez que os <a href="/wiki/Antiviral" title="Antiviral">antivirais</a> só são eficazes no tratamento da gripe quando administrados na fase inicial, pode ser importante identificar os casos o mais cedo possível. Dos sintomas enumerados acima, as combinações de febre com tosse, dor de garganta e congestão nasal podem melhorar a precisão do diagnóstico.<sup id="cite_ref-pmid11088084_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-pmid11088084-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Dois estudos<sup id="cite_ref-pmif12361816_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-pmif12361816-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-pimd12965940_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-pimd12965940-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> sugerem que durante surtos locais de gripe, a <a href="/wiki/Preval%C3%AAncia" title="Prevalência">prevalência</a> será superior a 70%,<sup id="cite_ref-pimd12965940_24-1" class="reference"><a href="#cite_note-pimd12965940-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> pelo que os pacientes com qualquer destas combinações de sintomas podem ser tratados com <a href="/wiki/Inibidores_de_neuraminidase" class="mw-redirect" title="Inibidores de neuraminidase">inibidores de neuraminidase</a>, mesmo sem a realização de exames. Mesmo fora do contexto de um surto local, pode ser pertinente o tratamento de idosos durante a época de gripe quando a prevalência seja superior a 15%.<sup id="cite_ref-pimd12965940_24-2" class="reference"><a href="#cite_note-pimd12965940-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Estão disponíveis testes de diagnóstico rápido para a gripe, com uma sensibilidade de 70-75% e especificidade de 90-95%, quando comparados com culturas virais. Estes testes podem ser particularmente úteis durante a época de gripe (prevalência=25%).<sup id="cite_ref-pimd12965940_24-3" class="reference"><a href="#cite_note-pimd12965940-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>A gripe pode ocasionalmente causar <a href="/wiki/Pneumonia" title="Pneumonia">pneumonia</a> viral ou bacteriana, mesmo em pessoas saudáveis.<sup id="cite_ref-New-England-Journal-Medicine-Hospitalized-H1N1-Patients-2009_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-New-England-Journal-Medicine-Hospitalized-H1N1-Patients-2009-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-New-England-Journal-Medicine-Hospitalized-H1N1-Patients-2009_25-1" class="reference"><a href="#cite_note-New-England-Journal-Medicine-Hospitalized-H1N1-Patients-2009-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Ballinger-2010_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ballinger-2010-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> O principal sintoma deste tipo de complicações é a dificuldade respiratória. Outro sinal de alarme para a pneumonia bacteriana verifica-se quando uma criança, ou até um adulto, aparenta estar a melhorar e subitamente tem uma <a href="/wiki/Recidiva" title="Recidiva">recidiva</a> com febre elevada.<sup id="cite_ref-NYTimesDeniseGradySept2009_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-NYTimesDeniseGradySept2009-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Virologia">Virologia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=2" title="Editar secção: Virologia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=2" title="Editar código-fonte da secção: Virologia"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Tipos_de_vírus"><span id="Tipos_de_v.C3.ADrus"></span>Tipos de vírus</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=3" title="Editar secção: Tipos de vírus" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=3" title="Editar código-fonte da secção: Tipos de vírus"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Colorized_transmission_electron_micrograph_of_Avian_influenza_A_H5N1_viruses.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Colorized_transmission_electron_micrograph_of_Avian_influenza_A_H5N1_viruses.jpg/220px-Colorized_transmission_electron_micrograph_of_Avian_influenza_A_H5N1_viruses.jpg" decoding="async" width="220" height="181" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Colorized_transmission_electron_micrograph_of_Avian_influenza_A_H5N1_viruses.jpg/330px-Colorized_transmission_electron_micrograph_of_Avian_influenza_A_H5N1_viruses.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0d/Colorized_transmission_electron_micrograph_of_Avian_influenza_A_H5N1_viruses.jpg/440px-Colorized_transmission_electron_micrograph_of_Avian_influenza_A_H5N1_viruses.jpg 2x" data-file-width="3336" data-file-height="2750" /></a><figcaption>Vírus da gripe do subtipo <a href="/wiki/H5N1" class="mw-redirect" title="H5N1">H5N1</a> (a amarelo) em crescimento numa <a href="/wiki/Cultura_celular" title="Cultura celular">cultura celular</a> (a verde).</figcaption></figure> <p>Os vírus da gripe são <a href="/wiki/Classifica%C3%A7%C3%A3o_dos_v%C3%ADrus" title="Classificação dos vírus">classificados</a> no grupo dos <a href="/wiki/V%C3%ADrus_ARN" title="Vírus ARN">vírus ARN</a> e correspondem a três dos cinco <a href="/wiki/G%C3%A9nero_(biologia)" title="Género (biologia)">géneros</a> da <a href="/wiki/Fam%C3%ADlia_(biologia)" title="Família (biologia)">família</a> dos <a href="/wiki/Orthomyxoviridae" title="Orthomyxoviridae">ortomixovírus</a>:<sup id="cite_ref-Kawaoka_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kawaoka-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <ul><li><i><a href="/wiki/Influenzavirus_A" class="mw-redirect" title="Influenzavirus A">Influenzavirus A</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Influenzavirus_B" class="mw-redirect" title="Influenzavirus B">Influenzavirus B</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Influenzavirus_C" class="mw-redirect" title="Influenzavirus C">Influenzavirus C</a></i></li></ul> <p>Estes vírus são apenas vagamente aparentados com os <a href="/wiki/Parainfluenza" title="Parainfluenza">vírus paragripais</a>, os quais são vírus ARN pertencentes à família dos <a href="/wiki/Paramyxoviridae" title="Paramyxoviridae">paramoxivírus</a> e uma das causas mais comuns de infeções respiratórias em crianças,<sup id="cite_ref-29" class="reference"><a href="#cite_note-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> embora possam também provocar doenças semelhantes à gripe em adultos.<sup id="cite_ref-30" class="reference"><a href="#cite_note-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Influenzavirus_A">Influenzavirus A</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=4" title="Editar secção: Influenzavirus A" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=4" title="Editar código-fonte da secção: Influenzavirus A"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Este género tem apenas uma espécie, o <i><a href="/wiki/Influenzavirus_A" class="mw-redirect" title="Influenzavirus A">Influenzavirus A</a></i>. As aves aquáticas selvagens são o hospedeiro natural de uma grande diversidade de vírus de gripe A. Ocasionalmente, estes vírus são transmitidos para outras espécies e podem dar origem a surtos devastadores em aves de criação ou desencadear <a href="/wiki/Pandemia" title="Pandemia">pandemias</a> de gripe humana.<sup id="cite_ref-sobrino6_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-sobrino6-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Os vírus do tipo A correspondem aos patógenos mais virulentos entre os três tipos de vírus da gripe e estão na origem das formas mais graves da doença. Os vírus da gripe A podem ser divididos em diferentes <a href="/wiki/Serotipo" title="Serotipo">serotipos</a> em função da resposta dos <a href="/wiki/Anticorpo" class="mw-redirect" title="Anticorpo">anticorpos</a> a estes vírus.<sup id="cite_ref-hay_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-hay-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Os serotipos confirmados em seres humanos, ordenados pelo número de mortes em pandemias, são: </p> <div style="-moz-column-count: 2; -webkit-column-count: 2; column-count: 2;"> <ul><li><a href="/wiki/H1N1" class="mw-redirect" title="H1N1">H1N1</a>, que provocou a <a href="/wiki/Gripe_de_1918" class="mw-redirect" title="Gripe de 1918">gripe espanhola</a> em 1918, <a href="/wiki/Gripe_russa_de_1977" title="Gripe russa de 1977">gripe russa de 1977</a> e a <a href="/wiki/Pandemia_de_gripe_A_de_2009" title="Pandemia de gripe A de 2009">gripe suína</a> em 2009</li> <li><a href="/wiki/H2N2" class="mw-redirect" title="H2N2">H2N2</a>, que provocou a <a href="/wiki/Gripe_asi%C3%A1tica" title="Gripe asiática">Gripe asiática</a> de 1957 e a <a href="/wiki/Gripe_russa" class="mw-redirect" title="Gripe russa">Gripe russa</a> em 1989-90</li> <li><a href="/wiki/H3N2" class="mw-redirect" title="H3N2">H3N2</a>, que provocou a <a href="/wiki/Gripe_de_Hong_Kong" title="Gripe de Hong Kong">gripe de Hong Kong</a> em 1968</li> <li><a href="/wiki/H5N1" class="mw-redirect" title="H5N1">H5N1</a>, que provocou a <a href="/wiki/Gripe_avi%C3%A1ria" title="Gripe aviária">gripe das aves</a> em 2004</li> <li><a href="/wiki/H7N7" class="mw-redirect" title="H7N7">H7N7</a>, que apresenta elevado potencial <a href="/wiki/Zoonose" title="Zoonose">zoonótico</a><sup id="cite_ref-33" class="reference"><a href="#cite_note-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/H1N2" class="mw-redirect" title="H1N2">H1N2</a>, endémico em seres humanos, porcos e aves</li> <li><a href="/wiki/H9N2" class="mw-redirect" title="H9N2">H9N2</a></li> <li><a href="/wiki/H7N2" title="H7N2">H7N2</a></li> <li><a href="/wiki/H7N3" title="H7N3">H7N3</a></li> <li><a href="/wiki/H10N7" title="H10N7">H10N7</a></li> <li><a href="/wiki/H7N9" class="mw-redirect" title="H7N9">H7N9</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Influenzavirus_B">Influenzavirus B</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=5" title="Editar secção: Influenzavirus B" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=5" title="Editar código-fonte da secção: Influenzavirus B"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Este género tem também apenas uma espécie, o <i><a href="/wiki/Influenzavirus_B" class="mw-redirect" title="Influenzavirus B">Influenzavirus B</a></i>, o qual infeta quase exclusivamente seres humanos e é menos comum do que o vírus da gripe A.<sup id="cite_ref-hay_32-1" class="reference"><a href="#cite_note-hay-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Os outros únicos animais que se sabe serem suscetíveis à infeção de gripe B são as <a href="/wiki/Pin%C3%ADpedes" title="Pinípedes">focas</a><sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> e os <a href="/wiki/Fur%C3%A3o" title="Furão">furões</a>.<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Este tipo de vírus sofre mutação a um ritmo duas a três vezes mais lento do que a gripe A,<sup id="cite_ref-36" class="reference"><a href="#cite_note-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> pelo que é menos diversificado em termos genéticos, existindo apenas um serotipo de gripe B.<sup id="cite_ref-hay_32-2" class="reference"><a href="#cite_note-hay-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Como consequência desta falta de diversidade antigénica, é possível adquirir um determinado grau de <a href="/wiki/Imunidade" title="Imunidade">imunidade</a> à gripe B durante os primeiros anos de vida. No entanto, o vírus da gripe B ainda sofre mutação suficiente para que não seja possível adquirir imunidade vitalícia.<sup id="cite_ref-webster_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-webster-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Devido ao reduzido ritmo de alterações antigénicas e à sua limitada gama de hospedeiros, não ocorrem pandemias de gripe B.<sup id="cite_ref-Zambon_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-Zambon-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Influenzavirus_C">Influenzavirus C</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=6" title="Editar secção: Influenzavirus C" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=6" title="Editar código-fonte da secção: Influenzavirus C"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Este género tem também apenas uma espécie, o <i><a href="/wiki/Influenzavirus_C" class="mw-redirect" title="Influenzavirus C">Influenzavirus C</a></i>, o qual infeta seres humanos, cães e porcos, provocando por vezes formas graves da doença e epidemias locais.<sup id="cite_ref-Matsuzaki_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-Matsuzaki-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Taubenberger2008_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-Taubenberger2008-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> No entanto, a gripe C é menos comum do que os outros tipos e geralmente provoca apenas casos moderados em crianças.<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Katagiri_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-Katagiri-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Estrutura,_propriedades_e_nomenclatura_dos_subtipos"><span id="Estrutura.2C_propriedades_e_nomenclatura_dos_subtipos"></span>Estrutura, propriedades e nomenclatura dos subtipos</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=7" title="Editar secção: Estrutura, propriedades e nomenclatura dos subtipos" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=7" title="Editar código-fonte da secção: Estrutura, propriedades e nomenclatura dos subtipos"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:3D_Influenza_virus.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/3D_Influenza_virus.png/250px-3D_Influenza_virus.png" decoding="async" width="220" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/3D_Influenza_virus.png/330px-3D_Influenza_virus.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/3/3b/3D_Influenza_virus.png 2x" data-file-width="356" data-file-height="264" /></a><figcaption>Estrutura do <a href="/wiki/Viri%C3%A3o" class="mw-redirect" title="Virião">virião</a> do vírus da gripe. Podem ser observadas na superfície da partícula as <a href="/wiki/Prote%C3%ADna" title="Proteína">proteínas</a> <a href="/wiki/Hemaglutinina" title="Hemaglutinina">hemaglutinina</a> (HA) e <a href="/wiki/Neuraminidase" title="Neuraminidase">neuraminidase</a> (NA). Os ARN virais que constituem o <a href="/wiki/Genoma" title="Genoma">genoma</a> são representados por hélices no interior da partícula e encontram-se ligados a proteínas ribonucleares (RNP).</figcaption></figure> <p>As estruturas dos <i>influenzavirus</i> A, B e C são muito semelhantes entre si. A partícula viral mede 80-120 <a href="/wiki/Nan%C3%B3metro" title="Nanómetro">nanómetros</a> de <a href="/wiki/Di%C3%A2metro" title="Diâmetro">diâmetro</a> e é aproximadamente <a href="/wiki/Esfera" title="Esfera">esférica</a>, embora possam também ocorrer formas filamentosas.<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Lamb_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lamb-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Estas formas filamentosas são mais comuns no vírus da gripe C, o qual pode formar, na superfície das células infetadas, estruturas semelhantes a cordas até 500 <a href="/wiki/Micr%C3%B3metro_(unidade_de_medida)" title="Micrómetro (unidade de medida)">micrómetros</a> de comprimento.<sup id="cite_ref-Bouvier_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bouvier-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> No entanto, apesar destas diferenças na forma, as partículas virais de todos os vírus da gripe apresentam composição semelhante.<sup id="cite_ref-Bouvier_45-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bouvier-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Os vírus são constituídos por um <a href="/wiki/Envelope_viral" class="mw-redirect" title="Envelope viral">envelope viral</a> que contém dois tipos de <a href="/wiki/Glicoprote%C3%ADna" title="Glicoproteína">glicoproteínas</a> que envolvem um núcleo central. Este núcleo contém o <a href="/wiki/Genoma" title="Genoma">genoma</a> <a href="/wiki/ARN" class="mw-redirect" title="ARN">ARN</a> viral e outras proteínas virais que envolvem e protegem o <a href="/wiki/%C3%81cido_ribonucleico" title="Ácido ribonucleico">ácido ribonucleico</a> (ARN). O ARN é geralmente de filamento único, embora em casos especiais possa ser duplo.<sup id="cite_ref-Lamb_44-1" class="reference"><a href="#cite_note-Lamb-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ao contrário da generalidade dos vírus, o seu genoma não é um elemento único de <a href="/wiki/%C3%81cido_nucleico" title="Ácido nucleico">ácido nucleico</a>; em vez disso, contém sete ou oito segmentos de ARN de senso negativo, cada um dos quais com um ou dois <a href="/wiki/Gene" title="Gene">genes</a> que codificam uma <a href="/wiki/Prote%C3%ADna" title="Proteína">proteína</a> diferente.<sup id="cite_ref-Bouvier_45-2" class="reference"><a href="#cite_note-Bouvier-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Por exemplo, o genoma da gripe A contém 11 genes em oito segmentos de ARN, os quais codificam 11 proteínas: <a href="/wiki/Hemaglutinina" title="Hemaglutinina">hemaglutinina</a> (HA), <a href="/wiki/Neuraminidase" title="Neuraminidase">neuraminidase</a> (NA), <a href="/wiki/Nucleoprote%C3%ADna" class="mw-redirect" title="Nucleoproteína">nucleoproteína</a> (NP), e as proteínas M1, <a href="/wiki/Prote%C3%ADna" title="Proteína">M2</a>, NS1, NS2, PA, PB1, PB1-F2 e PB2.<sup id="cite_ref-Ghedin_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ghedin-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>A hemaglutinina (HA) e a neuraminidase (NA) são as duas proteínas de grande dimensão no exterior das partículas virais. A HA é uma <a href="/wiki/Lectina" title="Lectina">lectina</a> mediadora da ligação do vírus às células-alvo e a entrada do genoma viral nessas células. A NA participa na libertação de vírus a partir das células infetadas.<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Desta forma, estas proteínas são alvos para <a href="/wiki/Antiviral" title="Antiviral">fármacos antivirais</a>.<sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Para além disso, são <a href="/wiki/Ant%C3%ADgeno" title="Antígeno">antígenos</a> para os quais é possível produzir <a href="/wiki/Anticorpo" class="mw-redirect" title="Anticorpo">anticorpos</a>. Os vírus da gripe A são classificados em subtipos de acordo com a resposta dos anticorpos à HA e à NA. Os diferentes tipos de HA e NA determinam a distinção "H" e "N" na denominação; por exemplo, "H5N1".<sup id="cite_ref-Hilleman_49-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hilleman-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> São conhecidos 16 subtipos H e 9 subtipos N, embora apenas os subtipos H1, H2 e H3, e os N1 e N2 sejam comuns em seres humanos.<sup id="cite_ref-Lynch_50-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lynch-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Replicação"><span id="Replica.C3.A7.C3.A3o"></span>Replicação</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=8" title="Editar secção: Replicação" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=8" title="Editar código-fonte da secção: Replicação"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Virus_Replication_large.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Virus_Replication_large.svg/220px-Virus_Replication_large.svg.png" decoding="async" width="220" height="203" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Virus_Replication_large.svg/330px-Virus_Replication_large.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a0/Virus_Replication_large.svg/440px-Virus_Replication_large.svg.png 2x" data-file-width="925" data-file-height="852" /></a><figcaption>Invasão e replicação do vírus da gripe na célula do hospedeiro. Os estágios deste processo são discutidos no texto</figcaption></figure> <p>Os vírus só são capazes de se replicar em células vivas.<sup id="cite_ref-51" class="reference"><a href="#cite_note-51"><span class="cite-bracket">[</span>51<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A infeção e replicação da gripe é um processo que decorre ao longo de vários estágios. Para ter início, o vírus tem que se ligar e entrar na célula, para então transmitir o seu genoma para um local onde possa produzir novas cópias de proteínas virais e ARN, juntar estes componentes em novas partículas virais e, por último, abandonar a célula hospedeira.<sup id="cite_ref-Bouvier_45-3" class="reference"><a href="#cite_note-Bouvier-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Os vírus da gripe ligam-se, através da <a href="/wiki/Hemaglutinina" title="Hemaglutinina">hemaglutinina</a>, aos açúcares de <a href="/wiki/%C3%81cido_si%C3%A1lico" title="Ácido siálico">ácido siálico</a> na superfície de <a href="/wiki/Epit%C3%A9lio" title="Epitélio">células epiteliais</a>, geralmente no nariz, garganta ou <a href="/wiki/Pulm%C3%A3o" title="Pulmão">pulmões</a> dos mamíferos ou no <a href="/wiki/Intestino" title="Intestino">intestino</a> das aves (estágio 1 na imagem).<sup id="cite_ref-Wagner_52-0" class="reference"><a href="#cite_note-Wagner-52"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Após a hemaglutinina ser <a href="/wiki/Prote%C3%B3lise" title="Proteólise">degradada</a> por uma <a href="/wiki/Protease" title="Protease">protease</a>, a célula importa o vírus através de <a href="/wiki/Endocitose" title="Endocitose">endocitose</a>.<sup id="cite_ref-Steinhauer_53-0" class="reference"><a href="#cite_note-Steinhauer-53"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ainda não são conhecidos todos os detalhes do processo intracelular. Sabe-se que os <a href="/wiki/Viri%C3%A3o" class="mw-redirect" title="Virião">viriões</a> convergem para o centro do <a href="/wiki/Microt%C3%BAbulo" title="Microtúbulo">microtúbulo</a>, interagem com os <a href="/wiki/Endossoma" class="mw-redirect" title="Endossoma">endossomas</a> ácidos e, finalmente, penetram nos endossomas-alvo para libertar o genoma.<sup id="cite_ref-Liu2011_54-0" class="reference"><a href="#cite_note-Liu2011-54"><span class="cite-bracket">[</span>54<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Uma vez no interior da célula, as condições de acidez no endossoma provocam dois eventos. Em primeiro, uma parte da hemaglutinina realiza a fusão do envelope viral com a membrana do <a href="/wiki/Vac%C3%BAolo" title="Vacúolo">vacúolo</a>; em seguida, o <a href="/wiki/Canal_i%C3%B3nico" title="Canal iónico">canal iónico</a> M2 permite que os <a href="/wiki/Prot%C3%A3o" class="mw-redirect" title="Protão">protões</a> se movimentem através do envelope viral e acidifiquem o núcleo do vírus, o que faz com que o núcleo se desintegre, libertando assim o ARN viral e as proteínas.<sup id="cite_ref-Bouvier_45-4" class="reference"><a href="#cite_note-Bouvier-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> As <a href="/wiki/Mol%C3%A9cula" title="Molécula">moléculas</a> de ARN viral, proteínas acessórias e a <a href="/wiki/RNA_polimerase_RNA-dependente" class="mw-redirect" title="RNA polimerase RNA-dependente">ARN polimerase ARN-dependente</a> são então libertadas para o <a href="/wiki/Citoplasma" title="Citoplasma">citoplasma</a> (estágio 2).<sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55"><span class="cite-bracket">[</span>55<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Estas proteínas nucleares e o ARN viral foram um <a href="/wiki/Complexo_proteico" title="Complexo proteico">complexo</a> que é transportado para o <a href="/wiki/N%C3%BAcleo_celular" title="Núcleo celular">núcleo celular</a>, no qual a ARN polimerase ARN-dependente transcreve o ARN viral complementar de senso positivo (estágios 3a e 3b).<sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56"><span class="cite-bracket">[</span>56<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> O ARN viral é então ou exportado para o citoplasma e <a href="/wiki/Tradu%C3%A7%C3%A3o_(gen%C3%A9tica)" title="Tradução (genética)">traduzido</a> (estágio 4), ou permanece no núcleo. As proteínas virais recém-sintetizadas são então segregadas pelo <a href="/wiki/Complexo_de_Golgi" title="Complexo de Golgi">complexo de Golgi</a> para a superfície da célula (estágio 5b) ou transportadas de volta para o núcleo para ligarem o ARN viral e formar novas partículas de genoma viral (estágio 5a). As restantes proteínas virais exercem diversas ações na célula do hospedeiro, entre elas a degradação do <a href="/wiki/ARNm" class="mw-redirect" title="ARNm">ARNm</a> celular, o uso dos <a href="/wiki/Nucle%C3%B3tido" title="Nucleótido">nucleótidos</a> libertados para a síntese de ARNv e a inibição da tradução de ARNm da célula do hospedeiro.<sup id="cite_ref-57" class="reference"><a href="#cite_note-57"><span class="cite-bracket">[</span>57<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Os ARN virais de senso negativo que formam os genomas de vírus futuros, ARN polimerase ARN-dependente, e outras proteínas virais são montados na forma de um virião. As moléculas de hemaglutinina e neuraminidase agrupam-se numa protuberância da membrana celular. O ARN viral e as proteínas do <a href="/wiki/C%C3%A1pside" title="Cápside">núcleo viral</a> abandonam o núcleo e penetram nesta protuberância (estágio 6). Os vírus amadurecidos abandonam a célula numa esfera composta por <a href="/wiki/Bicapa_lip%C3%ADdica" title="Bicapa lipídica">membrana fosfolipídica</a> do hospedeiro, adquirindo hemaglutinina e neuraminidase (estágio 7)..<sup id="cite_ref-58" class="reference"><a href="#cite_note-58"><span class="cite-bracket">[</span>58<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Tal como no início do processo, os vírus aderem à célula através da hemaglutinina. Os vírus amadurecidos separam-se assim que a sua neuraminidase separa os resíduos de ácido siálico da célula do hospedeiro.<sup id="cite_ref-Wagner_52-1" class="reference"><a href="#cite_note-Wagner-52"><span class="cite-bracket">[</span>52<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Devido à ausência de <a href="/wiki/Enzima" title="Enzima">enzimas</a> com mecanismos de verificação (<i>proofreading</i>), a ARN polimerase ARN-dependente que copia o genoma viral comete um erro a cerca de cada dez mil nucleótidos, o que corresponde ao comprimento aproximado do ARN viral da gripe. Desta forma, a maioria dos vírus de gripe que são fabricados são mutantes, o que causa <a href="/wiki/Deriva_antig%C3%A9nica" title="Deriva antigénica">deriva antigénica</a>, uma pequena alteração nos antígenos da superfície viral ao longo do tempo.<sup id="cite_ref-59" class="reference"><a href="#cite_note-59"><span class="cite-bracket">[</span>59<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A separação do genoma em oito segmentos distintos de ARN viral permite a mistura ou reagrupamento dos ARN virais, no caso de uma célula ser infectada por mais de um tipo de vírus. A rápida alteração de genética viral resultante provoca <a href="/wiki/Mudan%C3%A7a_antig%C3%A9nica" title="Mudança antigénica">mudanças antigénicas</a>, que são alterações súbitas de um antígeno para outro. São estas alterações súbitas e significativas que permitem aos vírus infetar novas espécies de hospedeiros ao mesmo tempo que rapidamente ultrapassam qualquer imunidade. Isto é uma das principais causas da existência de pandemias.<sup id="cite_ref-Hilleman_49-1" class="reference"><a href="#cite_note-Hilleman-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mecanismo">Mecanismo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=9" title="Editar secção: Mecanismo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=9" title="Editar código-fonte da secção: Mecanismo"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Transmissão"><span id="Transmiss.C3.A3o"></span>Transmissão</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=10" title="Editar secção: Transmissão" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=10" title="Editar código-fonte da secção: Transmissão"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:EM_of_influenza_virus.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/EM_of_influenza_virus.jpg/250px-EM_of_influenza_virus.jpg" decoding="async" width="220" height="234" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/EM_of_influenza_virus.jpg/330px-EM_of_influenza_virus.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a4/EM_of_influenza_virus.jpg/500px-EM_of_influenza_virus.jpg 2x" data-file-width="700" data-file-height="743" /></a><figcaption><a href="/wiki/Microsc%C3%B3pio_eletr%C3%B4nico_de_transmiss%C3%A3o" title="Microscópio eletrônico de transmissão">MET</a> do vírus da gripe, ampliada cerca de 100 000 vezes.</figcaption></figure> <p>Uma pessoa contaminada com o vírus da gripe torna-se contagiosa para outra pessoa no dia anterior ao aparecimento dos primeiros sintomas, e permanece contagiosa por mais cinco a seis dias. Os dias de maior risco de contágio são o segundo e terceiro dias posteriores à infeção.<sup id="cite_ref-Carrat_60-0" class="reference"><a href="#cite_note-Carrat-60"><span class="cite-bracket">[</span>60<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A quantidade de vírus libertado aparenta estar relacionada com a temperatura da febre; quanto mais alta a temperatura, maior quantidade de vírus é libertada.<sup id="cite_ref-61" class="reference"><a href="#cite_note-61"><span class="cite-bracket">[</span>61<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> As crianças são muito mais infecciosas do que os adultos e libertam o vírus até duas semanas após a data de infeção.<sup id="cite_ref-Carrat_60-1" class="reference"><a href="#cite_note-Carrat-60"><span class="cite-bracket">[</span>60<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-62" class="reference"><a href="#cite_note-62"><span class="cite-bracket">[</span>62<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>A gripe pode ser propagada através de três principais vias de transmissão:<sup id="cite_ref-Weber_63-0" class="reference"><a href="#cite_note-Weber-63"><span class="cite-bracket">[</span>63<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-64" class="reference"><a href="#cite_note-64"><span class="cite-bracket">[</span>64<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> por transmissão direta (quando um indivíduo infetado liberta muco diretamente para os olhos, nariz ou boca de outra pessoa); por via aérea (quando um indivíduo inala as partículas produzidas pela tosse ou espirro de outro infetado); e através da transmissão entre mãos e olhos, ou mãos e nariz ou mãos e boca, não só através de superfícies contaminadas como por contacto pessoal direto, como um aperto de mão. A importância relativa entre estas três vias de transmissão não foi ainda determinada,<sup id="cite_ref-Brankston_65-0" class="reference"><a href="#cite_note-Brankston-65"><span class="cite-bracket">[</span>65<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-66" class="reference"><a href="#cite_note-66"><span class="cite-bracket">[</span>66<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> embora se pense que sejam as partículas aéreas que causem o maior número de infeções.<sup id="cite_ref-Brankston_65-1" class="reference"><a href="#cite_note-Brankston-65"><span class="cite-bracket">[</span>65<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> No caso de transmissão por via aérea, uma gotícula precisa de ter apenas 0,5 – 5 <a href="/wiki/%CE%9Cm" class="mw-redirect" title="Μm">µm</a> de diâmetro para poder ser inalada por uma pessoa. A inalação de uma única gotícula pode ser suficiente para provocar a infeção.<sup id="cite_ref-Weber_63-1" class="reference"><a href="#cite_note-Weber-63"><span class="cite-bracket">[</span>63<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Embora um único espirro possa libertar 40 000 gotículas,<sup id="cite_ref-Cole_1998_67-0" class="reference"><a href="#cite_note-Cole_1998-67"><span class="cite-bracket">[</span>67<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> a maior parte delas são bastante grandes e dissipam-se rapidamente no ar.<sup id="cite_ref-Weber_63-2" class="reference"><a href="#cite_note-Weber-63"><span class="cite-bracket">[</span>63<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> O tempo de sobrevivência do vírus da gripe nas partículas aparenta ser influenciado pela quantidade de <a href="/wiki/Humidade" title="Humidade">humidade</a> e <a href="/wiki/Radia%C3%A7%C3%A3o_ultravioleta" title="Radiação ultravioleta">radiação ultravioleta</a>. A pouca humidade e luz solar características do inverno ajudam a que o vírus possa sobreviver durante mais tempo.<sup id="cite_ref-Weber_63-3" class="reference"><a href="#cite_note-Weber-63"><span class="cite-bracket">[</span>63<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Uma vez que os vírus da gripe sobrevivem fora do corpo, também podem ser transmitidos pelo contacto com superfícies contaminadas como <a href="/wiki/Papel-moeda" title="Papel-moeda">notas bancárias</a>,<sup id="cite_ref-Thomas_68-0" class="reference"><a href="#cite_note-Thomas-68"><span class="cite-bracket">[</span>68<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> maçanetas de portas, interruptores elétricos e outros objetos domésticos.<sup id="cite_ref-Merck_16-2" class="reference"><a href="#cite_note-Merck-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> O tempo de sobrevivência do vírus em determinada superfície depende das características dessa superfície. O vírus é capaz de sobreviver um ou dois dias em superfícies duras e não porosas como <a href="/wiki/Pl%C3%A1stico" title="Plástico">plástico</a> ou <a href="/wiki/Metal" title="Metal">metal</a>; cerca de quinze minutos em lenços de papel secos; e apenas cinco minutos na <a href="/wiki/Pele" title="Pele">pele</a>.<sup id="cite_ref-Moore_69-0" class="reference"><a href="#cite_note-Moore-69"><span class="cite-bracket">[</span>69<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> No entanto, no caso do vírus se encontrar protegido por <a href="/wiki/Muco" title="Muco">muco</a>, pode sobreviver durante períodos mais longos; por exemplo, até 17 dias em notas bancárias.<sup id="cite_ref-Weber_63-4" class="reference"><a href="#cite_note-Weber-63"><span class="cite-bracket">[</span>63<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Thomas_68-1" class="reference"><a href="#cite_note-Thomas-68"><span class="cite-bracket">[</span>68<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Os vírus da gripe das aves são capazes de sobreviver indeterminadamente quando <a href="/wiki/Congela%C3%A7%C3%A3o" class="mw-redirect" title="Congelação">congelados</a>.<sup id="cite_ref-cfsph_70-0" class="reference"><a href="#cite_note-cfsph-70"><span class="cite-bracket">[</span>70<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Os vírus da gripe podem ser inativados quando aquecidos até <span style="white-space:nowrap;">56 ºC</span> durante pelo menos 60 minutos, ou quando em contacto com <a href="/wiki/%C3%81cido" title="Ácido">ácidos</a> de <a href="/wiki/PH" title="PH">pH</a> inferior a 2.<sup id="cite_ref-cfsph_70-1" class="reference"><a href="#cite_note-cfsph-70"><span class="cite-bracket">[</span>70<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fisiopatologia">Fisiopatologia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=11" title="Editar secção: Fisiopatologia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=11" title="Editar código-fonte da secção: Fisiopatologia"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:H1N1_versus_H5N1_pathology.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/H1N1_versus_H5N1_pathology.png/330px-H1N1_versus_H5N1_pathology.png" decoding="async" width="280" height="205" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/H1N1_versus_H5N1_pathology.png/500px-H1N1_versus_H5N1_pathology.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b0/H1N1_versus_H5N1_pathology.png/560px-H1N1_versus_H5N1_pathology.png 2x" data-file-width="754" data-file-height="552" /></a><figcaption>A vermelho, os diferentes locais de infeção do <a href="/wiki/H1N1" class="mw-redirect" title="H1N1">H1N1</a> sazonal (à esquerda) e do <a href="/wiki/H5N1" class="mw-redirect" title="H5N1">H5N1</a> da gripe aviária. O local influencia a sua <a href="/wiki/Taxa_de_letalidade" title="Taxa de letalidade">letalidade</a> e capacidade de disseminação.</figcaption></figure> <p>Os mecanismos que determinam o aparecimento dos sintomas em seres humanos têm sido amplamente estudados. Acredita-se que um dos mecanismos seja a inibição da <a href="/wiki/Hormona_adrenocorticotr%C3%B3fica" class="mw-redirect" title="Hormona adrenocorticotrófica">hormona adrenocorticotrófica</a> (ACTH), o que provoca a redução dos níveis de <a href="/wiki/Cortisol" title="Cortisol">cortisol</a>.<sup id="cite_ref-jefferies1998_71-0" class="reference"><a href="#cite_note-jefferies1998-71"><span class="cite-bracket">[</span>71<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A determinação dos genes que cada estirpe transporta pode ajudar a prever a sua <a href="/wiki/Fisiopatologia" title="Fisiopatologia">fisiopatologia</a>, isto é, quão eficaz será a infectar os seres humanos e quão severa será essa infeção.<sup id="cite_ref-Taubenberger2008_40-1" class="reference"><a href="#cite_note-Taubenberger2008-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Korteweg_72-0" class="reference"><a href="#cite_note-Korteweg-72"><span class="cite-bracket">[</span>72<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Uma parte do processo que permite aos vírus da gripe invadir as células é a <a href="/wiki/Prote%C3%B3lise" title="Proteólise">clivagem</a> da proteína viral <a href="/wiki/Hemaglutinina" title="Hemaglutinina">hemaglutinina</a> por qualquer uma das diferentes <a href="/wiki/Protease" title="Protease">proteases</a> humanas.<sup id="cite_ref-Steinhauer_53-1" class="reference"><a href="#cite_note-Steinhauer-53"><span class="cite-bracket">[</span>53<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nos vírus de baixa patogenicidade, a estrutura da hemaglutinina implica que só possa ser clivada por proteases que se encontrem na garganta e nos pulmões, pelo que estes vírus não são capazes de infetar outros tecidos. No entanto, em estirpes bastante virulentas, como o H5N1, a hemaglutinina pode ser clivada por uma ampla gama de proteases, permitindo ao vírus disseminar-se por todo o corpo.<sup id="cite_ref-Korteweg_72-1" class="reference"><a href="#cite_note-Korteweg-72"><span class="cite-bracket">[</span>72<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>A proteína viral hemaglutinina é responsável por determinar não só que espécies é que determinada estirpe pode infetar, mas também em que local do <a href="/wiki/Trato_respirat%C3%B3rio" title="Trato respiratório">trato respiratório</a> é que essa estirpe se irá alojar.<sup id="cite_ref-73" class="reference"><a href="#cite_note-73"><span class="cite-bracket">[</span>73<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> As estirpes que são facilmente transmitidas entre pessoas possuem proteínas de hemaglutinina que se ligam a receptores na parte superior do trato respiratório, como os do nariz, garganta e boca. Por outro lado, a estirpe potencialmente mortal de H5N1 liga-se a recetores profundos dos pulmões.<sup id="cite_ref-74" class="reference"><a href="#cite_note-74"><span class="cite-bracket">[</span>74<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Esta diferença no local de infeção pode explicar porque é que o H5N1 causa pneumonia viral grave nos pulmões, ao mesmo tempo que não é facilmente transmitida pela tosse ou por espirros.<sup id="cite_ref-75" class="reference"><a href="#cite_note-75"><span class="cite-bracket">[</span>75<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-76" class="reference"><a href="#cite_note-76"><span class="cite-bracket">[</span>76<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Os sintomas mais comuns de gripe, como a febre, dores de cabeça e fadiga, são o resultado da grande quantidade de <a href="/wiki/Citocina" title="Citocina">citocinas</a> e <a href="/wiki/Quimiocina" title="Quimiocina">quimiocinas</a> produzida pelas células infetadas.<sup id="cite_ref-Eccles_4-2" class="reference"><a href="#cite_note-Eccles-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-77" class="reference"><a href="#cite_note-77"><span class="cite-bracket">[</span>77<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ao contrário dos <a href="/wiki/Rinovirus" class="mw-redirect" title="Rinovirus">rinovirus</a> que provocam a <a href="/wiki/Constipa%C3%A7%C3%A3o" title="Constipação">constipação</a>, o vírus da gripe não provoca lesões nos tecidos, pelo que os sintomas não são inteiramente devidos à <a href="/wiki/Inflama%C3%A7%C3%A3o" title="Inflamação">resposta inflamatória</a>.<sup id="cite_ref-78" class="reference"><a href="#cite_note-78"><span class="cite-bracket">[</span>78<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Esta resposta imune de grandes proporções pode produzir uma <a href="/wiki/Tempestade_de_citocinas" title="Tempestade de citocinas">tempestade de citocinas</a> com risco de vida. Este mecanismo tem sido proposto para explicar a mortalidade anormal durante a gripe das aves (H5N1)<sup id="cite_ref-79" class="reference"><a href="#cite_note-79"><span class="cite-bracket">[</span>79<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> e na estirpe da pandemia de 1918.<sup id="cite_ref-80" class="reference"><a href="#cite_note-80"><span class="cite-bracket">[</span>80<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-81" class="reference"><a href="#cite_note-81"><span class="cite-bracket">[</span>81<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> No entanto, outra hipótese é a de que esta grande quantidade de citocinas seja apenas o resultado da quantidade massiva de replicação viral característica destas estirpes.<sup id="cite_ref-Beigel_82-0" class="reference"><a href="#cite_note-Beigel-82"><span class="cite-bracket">[</span>82<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Prevenção"><span id="Preven.C3.A7.C3.A3o"></span>Prevenção</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=12" title="Editar secção: Prevenção" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=12" title="Editar código-fonte da secção: Prevenção"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Vacinação"><span id="Vacina.C3.A7.C3.A3o"></span>Vacinação</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=13" title="Editar secção: Vacinação" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=13" title="Editar código-fonte da secção: Vacinação"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69811361">.mw-parser-output .hatnote{font-style:italic}.mw-parser-output div.hatnote{padding-left:1.6em;margin-bottom:0.5em}.mw-parser-output .hatnote i{font-style:normal}.mw-parser-output .hatnote+link+.hatnote{margin-top:-0.5em}</style><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Magnifying_glass_01.svg/17px-Magnifying_glass_01.svg.png" decoding="async" width="17" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Magnifying_glass_01.svg/26px-Magnifying_glass_01.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Magnifying_glass_01.svg/34px-Magnifying_glass_01.svg.png 2x" data-file-width="663" data-file-height="659" /></span></span> Ver artigo principal: <a href="/wiki/Vacina_contra_a_gripe" title="Vacina contra a gripe">Vacina contra a gripe</a></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Defense.gov_News_Photo_041028-N-9864S-021.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Defense.gov_News_Photo_041028-N-9864S-021.jpg/250px-Defense.gov_News_Photo_041028-N-9864S-021.jpg" decoding="async" width="220" height="143" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Defense.gov_News_Photo_041028-N-9864S-021.jpg/330px-Defense.gov_News_Photo_041028-N-9864S-021.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/9f/Defense.gov_News_Photo_041028-N-9864S-021.jpg/500px-Defense.gov_News_Photo_041028-N-9864S-021.jpg 2x" data-file-width="3008" data-file-height="1960" /></a><figcaption>Vacinação contra a gripe</figcaption></figure> <p>A <a href="/wiki/Organiza%C3%A7%C3%A3o_Mundial_de_Sa%C3%BAde" class="mw-redirect" title="Organização Mundial de Saúde">Organização Mundial de Saúde</a> recomenda que sejam <a href="/wiki/Vacina_contra_a_gripe" title="Vacina contra a gripe">vacinados contra a gripe</a> os grupos de risco, como crianças, idosos, prestadores de cuidados de saúde e pessoas com <a href="/wiki/Doen%C3%A7a_cr%C3%B3nica" class="mw-redirect" title="Doença crónica">doenças crónicas</a> como por exemplo <a href="/wiki/Asma" title="Asma">asma</a>, <a href="/wiki/Diabetes" class="mw-redirect" title="Diabetes">diabetes</a>, <a href="/wiki/Doen%C3%A7a_cardiovascular" title="Doença cardiovascular">doenças cardiovasculares</a> ou tenham a imunidade comprometida.<sup id="cite_ref-83" class="reference"><a href="#cite_note-83"><span class="cite-bracket">[</span>83<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Em adultos saudáveis, a vacina é pouco eficaz em reduzir a quantidade de sintomas em determinada população.<sup id="cite_ref-84" class="reference"><a href="#cite_note-84"><span class="cite-bracket">[</span>84<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> As evidências científicas apoiam a eficácia da vacina em crianças com idade superior a dois anos.<sup id="cite_ref-85" class="reference"><a href="#cite_note-85"><span class="cite-bracket">[</span>85<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Em pessoas com <a href="/wiki/Doen%C3%A7a_pulmonar_obstrutiva_cr%C3%B3nica" title="Doença pulmonar obstrutiva crónica">doença pulmonar obstrutiva crónica</a>, a vacinação reduz eventuais exacerbações,<sup id="cite_ref-86" class="reference"><a href="#cite_note-86"><span class="cite-bracket">[</span>86<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> embora não esteja ainda claro se reduz exacerbações asmáticas.<sup id="cite_ref-87" class="reference"><a href="#cite_note-87"><span class="cite-bracket">[</span>87<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> As evidências apoiam também uma menor taxa de incidência das doenças semelhantes à gripe em diversos grupos de pessoas com imunidade comprometida, como aquelas com <a href="/wiki/VIH" class="mw-redirect" title="VIH">VIH</a>/<a href="/wiki/SIDA" class="mw-redirect" title="SIDA">SIDA</a>, <a href="/wiki/Cancro" class="mw-redirect" title="Cancro">cancro</a> ou que foram submetidas a um transplante de órgãos.<sup id="cite_ref-88" class="reference"><a href="#cite_note-88"><span class="cite-bracket">[</span>88<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nos grupos de alto risco, a vacinação pode reduzir o risco de doenças arteriais.<sup id="cite_ref-Udell-2013_89-0" class="reference"><a href="#cite_note-Udell-2013-89"><span class="cite-bracket">[</span>89<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Se a vacinação dos profissionais de saúde protege ou não os pacientes é um tópico ainda controverso. Alguns estudos de revisão concluíram que não existem ainda evidências suficientes,<sup id="cite_ref-90" class="reference"><a href="#cite_note-90"><span class="cite-bracket">[</span>90<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-91" class="reference"><a href="#cite_note-91"><span class="cite-bracket">[</span>91<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> enquanto outros encontraram apenas evidências conjeturais.<sup id="cite_ref-92" class="reference"><a href="#cite_note-92"><span class="cite-bracket">[</span>92<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-93" class="reference"><a href="#cite_note-93"><span class="cite-bracket">[</span>93<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Devido à elevada velocidade de <a href="/wiki/Muta%C3%A7%C3%A3o" title="Mutação">mutação</a> do vírus, uma vacina contra a gripe geralmente só confere proteção durante alguns anos. Todos os anos, a Organização Mundial de Saúde determina quais serão as estirpes virais com maior probabilidade de circulação no ano seguinte, o que permite às <a href="/wiki/Ind%C3%BAstria_farmac%C3%AAutica" title="Indústria farmacêutica">farmacêuticas</a> desenvolver vacinas que ofereçam a melhor proteção contra essas estirpes.<sup id="cite_ref-WHOrecommendation_94-0" class="reference"><a href="#cite_note-WHOrecommendation-94"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Em cada ano, as vacinas são reformuladas para estirpes específicas, mas não para todas as estirpes ativas no mundo em determinado momento. Os fabricantes demoram cerca de seis meses para poder formular e produzir os milhões de doses necessárias para combater as epidemias sazonais. Ocasionalmente, uma das estirpes torna-se proeminente durante esse intervalo de tempo.<sup id="cite_ref-95" class="reference"><a href="#cite_note-95"><span class="cite-bracket">[</span>95<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> É também possível ser infetado por determinada estirpe poucos dias antes da toma da vacina e adoecer posteriormente, uma vez que a vacina demora cerca de duas semanas até ser eficaz.<sup id="cite_ref-CDCkeyfacts_96-0" class="reference"><a href="#cite_note-CDCkeyfacts-96"><span class="cite-bracket">[</span>96<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> As vacinas podem fazer com que o <a href="/wiki/Sistema_imunit%C3%A1rio" title="Sistema imunitário">sistema imunitário</a> reaja da mesma forma como se estivesse a ser infetado, pelo que é possível que se manifestem vários dos sintomas de gripe, embora não de forma tão grave ou duradoura como numa infeção real. O mais perigoso <a href="/wiki/Efeito_adverso" title="Efeito adverso">efeito adverso</a> é uma <a href="/wiki/Alergia" title="Alergia">reação alérgica</a> ou à própria substância viral ou aos resíduos usados no cultivo da doença, embora estas reações sejam extremamente raras.<sup id="cite_ref-97" class="reference"><a href="#cite_note-97"><span class="cite-bracket">[</span>97<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Os <a href="/wiki/Pa%C3%ADs_desenvolvido" title="País desenvolvido">países desenvolvidos</a> têm geralmente à disposição <a href="/wiki/Vacina_contra_a_gripe" title="Vacina contra a gripe">vacinas contra a gripe</a>.<sup id="cite_ref-WHOvaccines_98-0" class="reference"><a href="#cite_note-WHOvaccines-98"><span class="cite-bracket">[</span>98<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A relação custo-benefício da vacinação sazonal contra a gripe tem sido amplamente avaliada em diferentes grupos e cenários.<sup id="cite_ref-99" class="reference"><a href="#cite_note-99"><span class="cite-bracket">[</span>99<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A conclusão geral é que se trata de uma intervenção eficaz em termos de custo, sobretudo em crianças<sup id="cite_ref-100" class="reference"><a href="#cite_note-100"><span class="cite-bracket">[</span>100<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> e em idosos.<sup id="cite_ref-101" class="reference"><a href="#cite_note-101"><span class="cite-bracket">[</span>101<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> No entanto, tem-se verificado que os resultados das avaliações económicas da vacinação contra a gripe são muitas vezes dependentes de assunções.<sup id="cite_ref-102" class="reference"><a href="#cite_note-102"><span class="cite-bracket">[</span>102<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-103" class="reference"><a href="#cite_note-103"><span class="cite-bracket">[</span>103<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Controle_e_prevenção"><span id="Controle_e_preven.C3.A7.C3.A3o"></span>Controle e prevenção</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=14" title="Editar secção: Controle e prevenção" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=14" title="Editar código-fonte da secção: Controle e prevenção"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Airport_Thermographic_Camera.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Airport_Thermographic_Camera.jpg/220px-Airport_Thermographic_Camera.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Airport_Thermographic_Camera.jpg/330px-Airport_Thermographic_Camera.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1c/Airport_Thermographic_Camera.jpg/440px-Airport_Thermographic_Camera.jpg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1920" /></a><figcaption>Câmara termográfica e monitor num aeroporto <a href="/wiki/Gr%C3%A9cia" title="Grécia">grego</a> durante a pandemia de 2009. As imagens termográficas podem detetar temperaturas corporais elevadas, um dos sintomas de gripe suína.</figcaption></figure> <p>Existem algumas formas razoavelmente eficazes de reduzir a transmissão de gripe através de boas práticas de higiene e saúde pessoal, entre as quais evitar tocar nos olhos, nariz ou boca;<sup id="cite_ref-CDCQA_104-0" class="reference"><a href="#cite_note-CDCQA-104"><span class="cite-bracket">[</span>104<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> lavar frequentemente as mãos com sabonete e água ou com desinfetantes à base de <a href="/wiki/%C3%81lcool" title="Álcool">álcool</a>;<sup id="cite_ref-105" class="reference"><a href="#cite_note-105"><span class="cite-bracket">[</span>105<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> tapar a boca durante a tosse ou os espirros; evitar cuspir; evitar a proximidade com doentes e ficar em casa no caso de doença.<sup id="cite_ref-Aledort_106-0" class="reference"><a href="#cite_note-Aledort-106"><span class="cite-bracket">[</span>106<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Embora o uso de <a href="/wiki/M%C3%A1scara_cir%C3%BArgica" title="Máscara cirúrgica">máscaras cirúrgicas</a> possa ajudar a prevenir o contágio durante tratamentos de saúde,<sup id="cite_ref-107" class="reference"><a href="#cite_note-107"><span class="cite-bracket">[</span>107<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-108" class="reference"><a href="#cite_note-108"><span class="cite-bracket">[</span>108<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> as evidências que demonstrem o seu benefício no espaço público são contraditórias.<sup id="cite_ref-Aledort_106-1" class="reference"><a href="#cite_note-Aledort-106"><span class="cite-bracket">[</span>106<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-109" class="reference"><a href="#cite_note-109"><span class="cite-bracket">[</span>109<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> O <a href="/wiki/Tabagismo" title="Tabagismo">tabagismo</a> aumenta o risco de contrair gripe, para além de provocar o agravamento dos sintomas.<sup id="cite_ref-110" class="reference"><a href="#cite_note-110"><span class="cite-bracket">[</span>110<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-111" class="reference"><a href="#cite_note-111"><span class="cite-bracket">[</span>111<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Uma vez que a gripe se propaga através de partículas aéreas e pelo contacto com superfícies contaminadas, a higienização de superfícies pode ajudar a prevenir algumas infeções.<sup id="cite_ref-112" class="reference"><a href="#cite_note-112"><span class="cite-bracket">[</span>112<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> O álcool é um desinfetante eficaz contra os vírus da gripe. Pode ser usado com <a href="/wiki/Sal_quatern%C3%A1rio_de_am%C3%B4nio" title="Sal quaternário de amônio">compostos quaternários de amoníaco</a> para que o efeito da ação de higienização seja mais prolongado.<sup id="cite_ref-McDonnell_113-0" class="reference"><a href="#cite_note-McDonnell-113"><span class="cite-bracket">[</span>113<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nos hospitais, são usados estes compostos e <a href="/wiki/Lix%C3%ADvia" title="Lixívia">lixívia</a> para higienizar quartos que tenham sido ocupados por pacientes com sintomas de gripe.<sup id="cite_ref-McDonnell_113-1" class="reference"><a href="#cite_note-McDonnell-113"><span class="cite-bracket">[</span>113<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Em casa, isto pode ser conseguido de forma eficaz com lixívia de cloro diluída.<sup id="cite_ref-114" class="reference"><a href="#cite_note-114"><span class="cite-bracket">[</span>114<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Durante as pandemias do passado, o encerramento de escolas, igrejas e recintos de diversão abrandou o ritmo de propagação do vírus, mas não teve um efeito significativo na taxa de mortalidade geral.<sup id="cite_ref-115" class="reference"><a href="#cite_note-115"><span class="cite-bracket">[</span>115<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-116" class="reference"><a href="#cite_note-116"><span class="cite-bracket">[</span>116<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Não há ainda certezas se a redução do número de ajuntamentos públicos, por exemplo, encerrando as escolas e os locais de trabalho, irá reduzir a transmissão da doença, uma vez que as pessoas se iriam simplesmente reunir numa área diferente. Tais medidas seriam também de difícil aplicação e pouco populares.<sup id="cite_ref-Aledort_106-2" class="reference"><a href="#cite_note-Aledort-106"><span class="cite-bracket">[</span>106<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Quando o número de infetados é pequeno, isolar esse grupo pode reduzir o risco de transmissão.<sup id="cite_ref-Aledort_106-3" class="reference"><a href="#cite_note-Aledort-106"><span class="cite-bracket">[</span>106<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tratamento">Tratamento</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=15" title="Editar secção: Tratamento" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=15" title="Editar código-fonte da secção: Tratamento"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>As pessoas com gripe são aconselhadas a manter-se em repouso, beber bastantes líquidos, evitar o consumo de <a href="/wiki/Bebida_alco%C3%B3lica" title="Bebida alcoólica">álcool</a> e <a href="/wiki/Tabagismo" title="Tabagismo">tabaco</a> e, se necessário, tomar medicamentos como <a href="/wiki/Paracetamol" title="Paracetamol">paracetamol</a> para reduzir a febre e as dores musculares associadas à gripe.<sup id="cite_ref-117" class="reference"><a href="#cite_note-117"><span class="cite-bracket">[</span>117<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> As crianças e adolescentes com sintomas de gripe, particularmente febre, são aconselhadas a evitar tomar <a href="/wiki/Aspirina" class="mw-redirect" title="Aspirina">aspirina</a> durante a infeção, sobretudo no caso de <a href="/wiki/Influenzavirus_B" class="mw-redirect" title="Influenzavirus B">gripe B</a>. A toma de aspirina pode levar ao <a href="/wiki/S%C3%ADndrome_de_Reye" title="Síndrome de Reye">síndrome de Reye</a>, uma doença <a href="/wiki/F%C3%ADgado" title="Fígado">hepática</a> rara, mas potencialmente fatal.<sup id="cite_ref-118" class="reference"><a href="#cite_note-118"><span class="cite-bracket">[</span>118<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Uma vez que a gripe é provocada por um vírus, os <a href="/wiki/Antibi%C3%B3tico" title="Antibiótico">antibióticos</a> não têm qualquer efeito na infeção, a não ser que sejam prescritos especificamente para infeções secundárias, como após o aparecimento de <a href="/wiki/Pneumonia_bacteriana" title="Pneumonia bacteriana">pneumonia bacteriana</a>. Os <a href="/wiki/Antiviral" title="Antiviral">antivirais</a> podem ser eficazes, mas algumas estirpes de gripe são resistentes aos fármacos antivirais mais comuns e existem algumas preocupações relativamente à qualidade da investigação.<sup id="cite_ref-119" class="reference"><a href="#cite_note-119"><span class="cite-bracket">[</span>119<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Antivirais">Antivirais</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=16" title="Editar secção: Antivirais" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=16" title="Editar código-fonte da secção: Antivirais"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>As duas classes de antivirais usadas no tratamento de gripe são os <a href="/wiki/Inibidor_da_neuraminidase" class="mw-redirect" title="Inibidor da neuraminidase">inibidores da neuraminidase</a> (<a href="/wiki/Oseltamivir" title="Oseltamivir">oseltamivir</a> e <a href="/wiki/Zanamivir" title="Zanamivir">zanamivir</a>) e os inibidores da <a href="/wiki/Prote%C3%ADna_M2" title="Proteína M2">proteína M2</a> (derivados de <a href="/wiki/Adamantano" title="Adamantano">adamantano</a>). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Inibidores_da_neuraminidase">Inibidores da neuraminidase</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=17" title="Editar secção: Inibidores da neuraminidase" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=17" title="Editar código-fonte da secção: Inibidores da neuraminidase"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>De uma forma geral, os benefícios dos inibidores da neuraminidase em pessoas de outra forma saudáveis não aparentam ser maiores do que os riscos.<sup id="cite_ref-Mich2013_120-0" class="reference"><a href="#cite_note-Mich2013-120"><span class="cite-bracket">[</span>120<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Não parece haver qualquer benefício em pessoas com outros problemas de saúde.<sup id="cite_ref-Mich2013_120-1" class="reference"><a href="#cite_note-Mich2013-120"><span class="cite-bracket">[</span>120<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Em pessoas que se acreditava terem gripe, os inibidores de <a href="/wiki/Neuraminidase" title="Neuraminidase">neuraminidase</a> diminuíram o período de manifestação de sintomas em pouco menos de um dia, mas não aparentam ter qualquer efeito sobre o risco de complicações como a <a href="/wiki/Pneumonia" title="Pneumonia">pneumonia</a>.<sup id="cite_ref-Ebe2013_121-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ebe2013-121"><span class="cite-bracket">[</span>121<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Antes de 2013, os benefícios não eram ainda claros, uma vez que o fabricante <a href="/wiki/Hoffmann%E2%80%93La_Roche" title="Hoffmann–La Roche">La Roche</a> se recusava a disponibilizar os dados dos ensaios para análises independentes.<sup id="cite_ref-CD008965_122-0" class="reference"><a href="#cite_note-CD008965-122"><span class="cite-bracket">[</span>122<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Inibidores_da_proteína_M2"><span id="Inibidores_da_prote.C3.ADna_M2"></span>Inibidores da proteína M2</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=18" title="Editar secção: Inibidores da proteína M2" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=18" title="Editar código-fonte da secção: Inibidores da proteína M2"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Os antivirais <a href="/wiki/Amantidina" title="Amantidina">amantidina</a> e <a href="/wiki/Rimantadina" title="Rimantadina">rimantadina</a> bloqueiam um <a href="/wiki/Canal_i%C3%B3nico" title="Canal iónico">canal iónico</a> viral, a <a href="/wiki/Prote%C3%ADna_M2" title="Proteína M2">proteína M2</a>, e impedem que o vírus infete células.<sup id="cite_ref-Pinto_123-0" class="reference"><a href="#cite_note-Pinto-123"><span class="cite-bracket">[</span>123<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Estes fármacos são por vezes eficazes contra a gripe A quando são administrados na fase inicial da infeção, mas são ineficazes contra os vírus da gripe B, nos quais não existe esse alvo.<sup id="cite_ref-124" class="reference"><a href="#cite_note-124"><span class="cite-bracket">[</span>124<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> No entanto, em 2005 observou-se que a resistência à amantidina e rimantadina em isolados de <a href="/wiki/H3N2" class="mw-redirect" title="H3N2">H3N2</a> aumentou 91%.<sup id="cite_ref-125" class="reference"><a href="#cite_note-125"><span class="cite-bracket">[</span>125<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Este nível elevado de resistência pode ser devido à fácil obtenção de amantidinas como medicamentos para a constipação em países como a China ou Rússia,<sup id="cite_ref-126" class="reference"><a href="#cite_note-126"><span class="cite-bracket">[</span>126<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> e o seu uso recorrente na prevenção de surtos de gripe em aves de criação.<sup id="cite_ref-127" class="reference"><a href="#cite_note-127"><span class="cite-bracket">[</span>127<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-128" class="reference"><a href="#cite_note-128"><span class="cite-bracket">[</span>128<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Durante a estação de gripe de 2005-2006 nos Estados Unidos, as autoridades recomendaram que não fossem usados os inibidores de M2 devido à elevada resistência ao fármaco.<sup id="cite_ref-129" class="reference"><a href="#cite_note-129"><span class="cite-bracket">[</span>129<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Prognóstico"><span id="Progn.C3.B3stico"></span>Prognóstico</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=19" title="Editar secção: Prognóstico" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=19" title="Editar código-fonte da secção: Prognóstico"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Os efeitos da gripe são muito mais graves e duram muito mais tempo do que os da <a href="/wiki/Constipa%C3%A7%C3%A3o" title="Constipação">constipação</a>. A maior parte das pessoas recupera completamente ao fim de uma ou duas semanas, embora algumas possam desenvolver complicações com risco de vida, como a <a href="/wiki/Pneumonia" title="Pneumonia">pneumonia</a>. Por este motivo, a gripe pode ser fatal, especialmente entre os grupos mais debilitados, como as as crianças, os idosos ou pessoas com doenças crónicas.<sup id="cite_ref-Hilleman_49-2" class="reference"><a href="#cite_note-Hilleman-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A doença é particularmente grave em indivíduos com o <a href="/wiki/Imunossupress%C3%A3o" title="Imunossupressão">sistema imunitário debilitado</a>, como os que apresentam uma infeção avançada de <a href="/wiki/VIH" class="mw-redirect" title="VIH">VIH</a> ou pacientes que receberam um transplante de órgãos e cuja imunidade se encontra medicamente suprimida para impedir a <a href="/wiki/Rejei%C3%A7%C3%A3o_de_transplante" title="Rejeição de transplante">rejeição</a> desses órgãos.<sup id="cite_ref-130" class="reference"><a href="#cite_note-130"><span class="cite-bracket">[</span>130<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> As grávidas são também um grupo de risco em relação a complicações.<sup id="cite_ref-131" class="reference"><a href="#cite_note-131"><span class="cite-bracket">[</span>131<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>A gripe pode agravar problemas de saúde crónicos. As pessoas com <a href="/wiki/Doen%C3%A7a_pulmonar_obstrutiva_cr%C3%B3nica" title="Doença pulmonar obstrutiva crónica">enfisema</a>, <a href="/wiki/Bronquite" title="Bronquite">bronquite</a> crónica ou <a href="/wiki/Asma" title="Asma">asma</a> podem sofrer de <a href="/wiki/Dispneia" title="Dispneia">dispneia</a> durante a gripe. A doença pode ainda agravar a <a href="/wiki/Doen%C3%A7a_arterial_coronariana" title="Doença arterial coronariana">doença arterial coronariana</a> ou a <a href="/wiki/Insufici%C3%AAncia_card%C3%ADaca" title="Insuficiência cardíaca">insuficiência cardíaca</a>.<sup id="cite_ref-132" class="reference"><a href="#cite_note-132"><span class="cite-bracket">[</span>132<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> O <a href="/wiki/Tabagismo" title="Tabagismo">tabagismo</a> é outro factor de risco associado a formas mais graves de gripe e aumento da mortalidade.<sup id="cite_ref-133" class="reference"><a href="#cite_note-133"><span class="cite-bracket">[</span>133<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nalguns casos, uma eventual resposta <a href="/wiki/Autoimunidade" title="Autoimunidade">autoimune</a> à gripe pode contribuir para o desenvolvimento do <a href="/wiki/S%C3%ADndrome_de_Guillain-Barr%C3%A9" title="Síndrome de Guillain-Barré">Síndrome de Guillain-Barré</a>.<sup id="cite_ref-Sivadon-Tardy_134-0" class="reference"><a href="#cite_note-Sivadon-Tardy-134"><span class="cite-bracket">[</span>134<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Epidemiologia">Epidemiologia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=20" title="Editar secção: Epidemiologia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=20" title="Editar código-fonte da secção: Epidemiologia"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>A cada inverno, dezenas de milhões de pessoas contraem gripe e o número de mortes é superior a algumas centenas de milhar. No entanto, até mesmo nos países desenvolvidos o número preciso de pessoas afetadas é incerto, uma vez que as autoridades de saúde não têm por prática distinguir quem efetivamente morre da gripe ou quem morre de uma doença semelhante à gripe. A maior parte das pessoas fica doente apenas durante uma semana, embora os mais idosos apresentam maior risco de morrer devido à doença.<sup id="cite_ref-135" class="reference"><a href="#cite_note-135"><span class="cite-bracket">[</span>135<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Até mesmo pessoas plenamente saudáveis podem contrair a doença e em qualquer idade podem ocorrer complicações graves. As pessoas com mais de cinquenta anos, crianças muito novas e pessoas de qualquer idade com doenças crónicas são mais susceptíveis a complicações como pneumonia, <a href="/wiki/Bronquite" title="Bronquite">bronquite</a>, <a href="/wiki/Sinusite" title="Sinusite">sinusite</a> e <a href="/wiki/Otite" title="Otite">otite</a>.<sup id="cite_ref-CDCkeyfacts_96-1" class="reference"><a href="#cite_note-CDCkeyfacts-96"><span class="cite-bracket">[</span>96<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Alterações_sazonais"><span id="Altera.C3.A7.C3.B5es_sazonais"></span>Alterações sazonais</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=21" title="Editar secção: Alterações sazonais" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=21" title="Editar código-fonte da secção: Alterações sazonais"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Influenza_Seasonal_Risk_Areas.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Influenza_Seasonal_Risk_Areas.svg/300px-Influenza_Seasonal_Risk_Areas.svg.png" decoding="async" width="300" height="154" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Influenza_Seasonal_Risk_Areas.svg/450px-Influenza_Seasonal_Risk_Areas.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/30/Influenza_Seasonal_Risk_Areas.svg/600px-Influenza_Seasonal_Risk_Areas.svg.png 2x" data-file-width="863" data-file-height="443" /></a><figcaption>Estações de gripe: novembro–abril (azul), abril–novembro (vermelho) e durante todo o ano (amarelo)</figcaption></figure> <p>A gripe atinge o momento de maior prevalência durante o inverno. Uma vez que os invernos do <a href="/wiki/Hemisf%C3%A9rio_norte" title="Hemisfério norte">hemisfério norte</a> e <a href="/wiki/Hemisf%C3%A9rio_sul" title="Hemisfério sul">sul</a> ocorrem em diferentes alturas do ano, existem anualmente duas estações de gripe. Por este motivo, a Organização Mundial de Saúde faz recomendações para duas formulações de vacina em cada ano, uma para cada hemisfério.<sup id="cite_ref-WHOrecommendation_94-1" class="reference"><a href="#cite_note-WHOrecommendation-94"><span class="cite-bracket">[</span>94<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Um dos maiores enigmas relacionados com a gripe tem sido o motivo dos surtos ocorrerem em estações, e não uniformemente ao longo de todo o ano. Umas das explicações mais prováveis argumenta que, uma vez que as pessoas no inverno passam mais tempo em espaços fechados, estão frequentemente em contacto entre si, o que facilita o contágio.<sup id="cite_ref-NPR2003-12-17_136-0" class="reference"><a href="#cite_note-NPR2003-12-17-136"><span class="cite-bracket">[</span>136<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Outro fator são as temperaturas mais baixas que levam a que o ar seja mais seco, desidratando o muco e impedindo o corpo de expelir de forma eficaz as partículas virais. O vírus também sobrevive em superfícies durante mais tempo quando a temperatura é baixa, e a transmissão de partículas de vírus por via aérea é maior em ambientes com temperaturas inferiores a 5 °C e pouca <a href="/wiki/Humidade_relativa" class="mw-redirect" title="Humidade relativa">humidade relativa</a>.<sup id="cite_ref-137" class="reference"><a href="#cite_note-137"><span class="cite-bracket">[</span>137<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De facto, a pouca humidade do ar no inverno aparenta ser a principal causa de transmissão da gripe sazonal nas <a href="/wiki/Clima_temperado" title="Clima temperado">regiões temperadas</a>.<sup id="cite_ref-138" class="reference"><a href="#cite_note-138"><span class="cite-bracket">[</span>138<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-139" class="reference"><a href="#cite_note-139"><span class="cite-bracket">[</span>139<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>No entanto, também se verificam variações sazonais nas taxas de infeção de <a href="/wiki/Clima_tropical" title="Clima tropical">regiões tropicais</a>. Em alguns países, os picos de infeção são observados principalmente durante a <a href="/wiki/Esta%C3%A7%C3%A3o_das_chuvas" title="Estação das chuvas">estação das chuvas</a>.<sup id="cite_ref-140" class="reference"><a href="#cite_note-140"><span class="cite-bracket">[</span>140<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> As alterações de contacto em função dos períodos escolares, que são um dos principais factores de transmissão doenças infantis como o <a href="/wiki/Sarampo" title="Sarampo">sarampo</a> ou a <a href="/wiki/Tosse_convulsa" class="mw-redirect" title="Tosse convulsa">tosse convulsa</a>, podem também ter algum papel na transmissão de gripe.<sup id="cite_ref-141" class="reference"><a href="#cite_note-141"><span class="cite-bracket">[</span>141<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A estirpe <a href="/wiki/H5N1" class="mw-redirect" title="H5N1">H5N1</a> apresenta sazonalidade não só em seres humanos, como também nas aves.<sup id="cite_ref-WHOH5N1data_142-0" class="reference"><a href="#cite_note-WHOH5N1data-142"><span class="cite-bracket">[</span>142<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Epidemias_e_pandemias">Epidemias e pandemias</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=22" title="Editar secção: Epidemias e pandemias" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=22" title="Editar código-fonte da secção: Epidemias e pandemias"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Uma vez que a gripe é provocada por diferentes espécies e estirpes de vírus, a cada ano algumas das estirpes podem morrer enquanto outras dão origem a <a href="/wiki/Epidemia" title="Epidemia">epidemias</a> regionais e outras são ainda capazes de criar uma <a href="/wiki/Pandemia" title="Pandemia">pandemia</a> à escala continental ou global. Num ano típico com duas estações de gripe (uma por cada hemisfério), ocorrem entre três e cinco milhões de casos graves de gripe e cerca de 500 000 mortes a nível global,<sup id="cite_ref-Loz2012_143-0" class="reference"><a href="#cite_note-Loz2012-143"><span class="cite-bracket">[</span>143<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> o que, de acordo com algumas definições, corresponde a uma epidemia de gripe anual.<sup id="cite_ref-144" class="reference"><a href="#cite_note-144"><span class="cite-bracket">[</span>144<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Cerca de três vezes em cada século ocorre uma pandemia, a qual infeta uma quantidade significativa da população mundial e pode matar dezenas de milhões de pessoas. Um estudo estimou que se nos dias de hoje aparecesse uma estirpe com <a href="/wiki/Virul%C3%AAncia" title="Virulência">virulência</a> semelhante à <a href="/wiki/Gripe_de_1918" class="mw-redirect" title="Gripe de 1918">gripe espanhola de 1918</a>, seria capaz de matar entre 50 e 80 milhões de pessoas.<sup id="cite_ref-145" class="reference"><a href="#cite_note-145"><span class="cite-bracket">[</span>145<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Influenza_geneticshift.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Influenza_geneticshift.svg/220px-Influenza_geneticshift.svg.png" decoding="async" width="220" height="269" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Influenza_geneticshift.svg/330px-Influenza_geneticshift.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d2/Influenza_geneticshift.svg/440px-Influenza_geneticshift.svg.png 2x" data-file-width="426" data-file-height="520" /></a><figcaption>A mudança antigénica pode produzir novas estirpes de gripe humana extremamente patogénicas</figcaption></figure> <p>Os vírus de gripe <a href="/wiki/Evolu%C3%A7%C3%A3o" title="Evolução">evoluem</a> continuamente, através de <a href="/wiki/Muta%C3%A7%C3%A3o" title="Mutação">mutação</a> ou recombinação.<sup id="cite_ref-hay_32-3" class="reference"><a href="#cite_note-hay-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> As mutações podem provocar pequenas alterações nos antígenos <a href="/wiki/Hemaglutinina" title="Hemaglutinina">hemaglutinina</a> e <a href="/wiki/Neuraminidase" title="Neuraminidase">neuraminidase</a> na superfície do vírus. Estas alterações denominam-se <a href="/wiki/Deriva_antig%C3%A9nica" title="Deriva antigénica">deriva antigénica</a>, a qual vai lentamente criando uma cada vez maior variedade de estirpes até que se desenvolva uma que seja capaz de infetar pessoas imunes às estirpes anteriores. Esta nova variante substitui então as anteriores, à medida que se propaga rapidamente entre a população humana, muitas vezes causando uma epidemia.<sup id="cite_ref-146" class="reference"><a href="#cite_note-146"><span class="cite-bracket">[</span>146<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> No entanto, uma vez que as estirpes produzidas por deriva genética ainda têm algumas semelhanças com as estirpes mais antigas, algumas pessoas continuam a ser imunes. Por outro lado, quando os vírus de gripe se recombinam adquirem <a href="/wiki/Ant%C3%ADgeno" title="Antígeno">antígenos</a> completamente novos, um processo que é denominado <a href="/wiki/Mudan%C3%A7a_antig%C3%A9nica" title="Mudança antigénica">mudança antigénica</a>. Se for produzido um vírus de gripe humano com antígenos completamente novos, toda a população estará susceptível e o novo vírus dissemina-se de forma incontrolável, dando origem a uma pandemia.<sup id="cite_ref-147" class="reference"><a href="#cite_note-147"><span class="cite-bracket">[</span>147<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> No entanto, tem também vindo a ser proposta uma abordagem alternativa a este modelo de pandemia baseado em mudanças e derivas antigénicas, o qual sustenta que as pandemias periódicas são produzidas pelas interações de um conjunto fixo de estirpes humanas, sendo a população humana que ciclicamente adapta a sua imunidade às diferentes estirpes desse conjunto.<sup id="cite_ref-148" class="reference"><a href="#cite_note-148"><span class="cite-bracket">[</span>148<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Do ponto de vista de saúde pública, as epidemias de gripe propagam-se rapidamente e são muito difíceis de controlar. A maior parte dos vírus de gripe não é particularmente infecciosa e cada indivíduo infetado geralmente só contagia mais um ou dois indivíduos. No entanto, o tempo de geração do vírus da gripe é extremamente curto: o tempo que decorre entre o momento em que uma pessoa é infetada e infeta outra pessoa é de apenas dois dias. Este curto intervalo de tempo significa que as epidemias de gripe geralmente atingem o auge em cerca de dois meses e esgotam-se ao fim de três meses. Por conseguinte, a decisão de intervir numa epidemia de gripe tem que ser tomada bastante cedo e é muitas vezes tomada com base em dados insuficientes. Outro problema é que os indivíduos se tornam capazes de infetar outras pessoas antes deles próprios manifestarem sintomas, o que significa que colocar as pessoas em <a href="/wiki/Quarentena" title="Quarentena">quarentena</a> depois de manifestarem sintomas não é uma medida de contenção eficaz.<sup id="cite_ref-Ferguson2005_149-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ferguson2005-149"><span class="cite-bracket">[</span>149<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Em média, a capacidade de infetar outras pessoas atinge o ponto máximo ao segundo dia de infeção, enquanto que os sintomas se manifestam com maior intensidade apenas ao terceiro dia.<sup id="cite_ref-AmericanJournalEpidemiology2008_150-0" class="reference"><a href="#cite_note-AmericanJournalEpidemiology2008-150"><span class="cite-bracket">[</span>150<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="História"><span id="Hist.C3.B3ria"></span>História</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=23" title="Editar secção: História" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=23" title="Editar código-fonte da secção: História"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69811361" /><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Magnifying_glass_01.svg/17px-Magnifying_glass_01.svg.png" decoding="async" width="17" height="17" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Magnifying_glass_01.svg/26px-Magnifying_glass_01.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3a/Magnifying_glass_01.svg/34px-Magnifying_glass_01.svg.png 2x" data-file-width="663" data-file-height="659" /></span></span> Ver também : <a href="/wiki/Hist%C3%B3ria_social_dos_v%C3%ADrus" title="História social dos vírus">História social dos vírus</a></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Etimologia">Etimologia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=24" title="Editar secção: Etimologia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=24" title="Editar código-fonte da secção: Etimologia"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>O termo <i>influenza</i>, ou "influência", tem origem no termo homónimo <a href="/wiki/L%C3%ADngua_italiana" title="Língua italiana">italiano</a> e faz alusão à causa da doença, já que inicialmente se pensava que a gripe era devida a influências <a href="/wiki/Astrologia" title="Astrologia">astrológicas</a>.<sup id="cite_ref-151" class="reference"><a href="#cite_note-151"><span class="cite-bracket">[</span>151<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A evolução da medicina levaria mais tarde a uma uma alteração de significado para "influência do frio", ou <i>influenza del freddo</i>.<sup id="cite_ref-152" class="reference"><a href="#cite_note-152"><span class="cite-bracket">[</span>152<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> O termo "gripe" tem origem no <a href="/wiki/L%C3%ADngua_francesa" title="Língua francesa">francês</a> <i>grippe</i>, usado pela primeira vez em 1694.<sup id="cite_ref-153" class="reference"><a href="#cite_note-153"><span class="cite-bracket">[</span>153<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Pandemias">Pandemias</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=25" title="Editar secção: Pandemias" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=25" title="Editar código-fonte da secção: Pandemias"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Influenza_subtypes.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Influenza_subtypes.svg/500px-Influenza_subtypes.svg.png" decoding="async" width="350" height="139" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Influenza_subtypes.svg/525px-Influenza_subtypes.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Influenza_subtypes.svg/700px-Influenza_subtypes.svg.png 2x" data-file-width="631" data-file-height="250" /></a><figcaption>Os principais tipos de vírus de gripe em seres humanos. Os quadrados representam o aparecimento de uma nova estirpe que provoca pandemias recorrentes. As linhas a tracejado indicam identificação incerta.<sup id="cite_ref-Palese_154-0" class="reference"><a href="#cite_note-Palese-154"><span class="cite-bracket">[</span>154<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></figcaption></figure> <p>Os sintomas de gripe humana foram descritos de forma explícita por <a href="/wiki/Hip%C3%B3crates" title="Hipócrates">Hipócrates</a> há cerca de 2400 anos.<sup id="cite_ref-155" class="reference"><a href="#cite_note-155"><span class="cite-bracket">[</span>155<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Embora seja provável que o vírus tenha causado várias epidemias ao longo da história da Humanidade, os dados históricos da gripe são difíceis de interpretar, uma vez que os sintomas são semelhantes aos de outras doenças respiratórias.<sup id="cite_ref-156" class="reference"><a href="#cite_note-156"><span class="cite-bracket">[</span>156<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Potter_157-0" class="reference"><a href="#cite_note-Potter-157"><span class="cite-bracket">[</span>157<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A doença pode ter sido levada da Europa para a América durante a <a href="/wiki/Hist%C3%B3ria_da_coloniza%C3%A7%C3%A3o_da_Am%C3%A9rica" class="mw-redirect" title="História da colonização da América">colonização do continente</a>, já que em 1493, pouco depois da chegada de <a href="/wiki/Crist%C3%B3v%C3%A3o_Colombo" title="Cristóvão Colombo">Cristóvão Colombo</a>, praticamente toda a população indígena das <a href="/wiki/Antilhas" title="Antilhas">Antilhas</a> foi dizimada por uma epidemia semelhante à gripe.<sup id="cite_ref-158" class="reference"><a href="#cite_note-158"><span class="cite-bracket">[</span>158<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-159" class="reference"><a href="#cite_note-159"><span class="cite-bracket">[</span>159<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>O primeiro registo credível de uma epidemia de gripe descreve um surto ocorrido 1580, que teve início na Rússia e se espalhou para a Europa através de África. Só em Roma foram mortas 8000 pessoas e várias cidades espanholas foram quase dizimadas. Ao longo dos séculos XVII e XVIII ocorreram várias pandemias esporádicas, a maior das quais ocorrida 1830-1833 e que infetou cerca de um quarto das pessoas expostas ao vírus.<sup id="cite_ref-Potter_157-1" class="reference"><a href="#cite_note-Potter-157"><span class="cite-bracket">[</span>157<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>O surto mais conhecido e mortífero foi a <a href="/wiki/Gripe_de_1918" class="mw-redirect" title="Gripe de 1918">pandemia de gripe espanhola</a> (<a href="/wiki/Influenzavirus_A" class="mw-redirect" title="Influenzavirus A">tipo A</a> e <a href="/wiki/H1N1" class="mw-redirect" title="H1N1">subtipo H1N1</a>, ocorrida entre 1918 e 1919. Não é possível determinar com precisão o número de mortos, mas as estimativas apontam entre 50 e 100 milhões de pessoas.<sup id="cite_ref-160" class="reference"><a href="#cite_note-160"><span class="cite-bracket">[</span>160<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Knobler_161-0" class="reference"><a href="#cite_note-Knobler-161"><span class="cite-bracket">[</span>161<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Patterson1_162-0" class="reference"><a href="#cite_note-Patterson1-162"><span class="cite-bracket">[</span>162<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Em Portugal terão morrido cerca de 120 mil pessoas.<sup id="cite_ref-163" class="reference"><a href="#cite_note-163"><span class="cite-bracket">[</span>163<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Esta pandemia foi descrita como o "maior holocausto médico na História" e pode ter sido responsável pelo mesmo número de mortos da <a href="/wiki/Peste_Negra" title="Peste Negra">Peste Negra</a>.<sup id="cite_ref-Potter_157-2" class="reference"><a href="#cite_note-Potter-157"><span class="cite-bracket">[</span>157<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Este número de mortes foi provocado por uma taxa de infeção extremamente elevada de 50% e da extrema gravidade dos sintomas, os quais se suspeita terem sido provocados por tempestades de citocinas.<sup id="cite_ref-Patterson1_162-1" class="reference"><a href="#cite_note-Patterson1-162"><span class="cite-bracket">[</span>162<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> De facto, os sintomas de 1918 foram tão atípicos que inicialmente a gripe foi diagnosticada como <a href="/wiki/Dengue" title="Dengue">dengue</a>, <a href="/wiki/C%C3%B3lera" title="Cólera">cólera</a> ou <a href="/wiki/Febre_tifoide" title="Febre tifoide">febre tifoide</a>. Uma das principais complicações foi a <a href="/wiki/Hemorragia" title="Hemorragia">hemorragia</a> das <a href="/wiki/Mucosas" class="mw-redirect" title="Mucosas">mucosas</a>, sobretudo do nariz, estômago e intestino, ocorrendo também hemorragias do ouvido e da pele.<sup id="cite_ref-Knobler_161-1" class="reference"><a href="#cite_note-Knobler-161"><span class="cite-bracket">[</span>161<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A maioria das mortes deveu-se a <a href="/wiki/Pneumonia_bacteriana" title="Pneumonia bacteriana">pneumonia bacteriana</a>, uma infeção secundária provocada pela gripe, embora o vírus também tenha sido responsável por mortes diretas ao provocar hemorragias e <a href="/wiki/Edema_pulmonar" title="Edema pulmonar">edema pulmonar</a>.<sup id="cite_ref-autogenerated1_164-0" class="reference"><a href="#cite_note-autogenerated1-164"><span class="cite-bracket">[</span>164<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>A epidemia de gripe espanhola de 1918 foi verdadeiramente global, chegando inclusive ao <a href="/wiki/%C3%81rtico" title="Ártico">Ártico</a> e a ilhas remotas no <a href="/wiki/Oceano_Pac%C3%ADfico" title="Oceano Pacífico">oceano Pacífico</a>. A doença atipicamente grave matou entre 2 e 20% das pessoas infetadas, ao contrário das epidemias típicas, cuja taxa de mortalidade é de apenas 0,1%.<sup id="cite_ref-Knobler_161-2" class="reference"><a href="#cite_note-Knobler-161"><span class="cite-bracket">[</span>161<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Taubenberger_165-0" class="reference"><a href="#cite_note-Taubenberger-165"><span class="cite-bracket">[</span>165<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Outra característica invulgar desta pandemia foi ter morto principalmente jovens adultos, uma vez que mais de metade das mortes ocorreu em indivíduos entre os 20 e 40 anos.<sup id="cite_ref-166" class="reference"><a href="#cite_note-166"><span class="cite-bracket">[</span>166<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Este facto é invulgar, uma vez que a gripe é mortal sobretudo em crianças com menos de dois anos ou em idosos com mais de 70 anos. Desconhece-se a mortalidade total desta pandemia, mas estima-se que 2,5% a 5% da população mundial tenha morrido. Só nas primeiras 25 semanas morreram 25 milhões de pessoas.<sup id="cite_ref-Knobler_161-3" class="reference"><a href="#cite_note-Knobler-161"><span class="cite-bracket">[</span>161<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>As pandemias posteriores não foram tão devastadoras. Entre elas estão a Gripe Asiática de 1957 (tipo A, estirpe <a href="/wiki/H2N2" class="mw-redirect" title="H2N2">H2N2</a>) e a <a href="/wiki/Gripe_de_Hong_Kong" title="Gripe de Hong Kong">Gripe de Hong Kong</a> de 1968 (tipo A, estirpe <a href="/wiki/H3N2" class="mw-redirect" title="H3N2">H3N2</a>), as quais, embora de menor dimensão, foram responsáveis pela morte de milhões de pessoas. A <a href="/wiki/Gripe_russa_de_1977" title="Gripe russa de 1977">gripe russa de 1977</a> causou 700.000 mortes em todo o mundo.<sup id="cite_ref-:6_167-0" class="reference"><a href="#cite_note-:6-167"><span class="cite-bracket">[</span>167<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-:15_168-0" class="reference"><a href="#cite_note-:15-168"><span class="cite-bracket">[</span>168<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nas pandemias mais recentes estavam disponíveis fármacos para controlar as infeções secundárias, o que pode ter ajudado a reduzir a mortalidade em comparação com pandemias anteriores.<sup id="cite_ref-Taubenberger_165-1" class="reference"><a href="#cite_note-Taubenberger-165"><span class="cite-bracket">[</span>165<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <table class="wikitable" style="text-align:center"> <caption>Pandemias de gripe conhecidas<sup id="cite_ref-Hilleman_49-3" class="reference"><a href="#cite_note-Hilleman-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Potter_157-3" class="reference"><a href="#cite_note-Potter-157"><span class="cite-bracket">[</span>157<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-TenThings_169-0" class="reference"><a href="#cite_note-TenThings-169"><span class="cite-bracket">[</span>169<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </caption> <tbody><tr> <th>Denominação</th> <th>Data</th> <th>Mortos</th> <th><a href="/wiki/Taxa_de_letalidade" title="Taxa de letalidade">Taxa de letalidade</a></th> <th>Subtipo envolvido</th> <th><a href="/wiki/%C3%8Dndice_de_severidade_da_pandemia" class="mw-redirect" title="Índice de severidade da pandemia">Índice de severidade</a> </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Gripe_russa" class="mw-redirect" title="Gripe russa">Pandemia asiática ou russa</a><sup id="cite_ref-170" class="reference"><a href="#cite_note-170"><span class="cite-bracket">[</span>170<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </th> <td>1889–1890</td> <td>1 milhão<sup id="cite_ref-171" class="reference"><a href="#cite_note-171"><span class="cite-bracket">[</span>171<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td> <td>0,15%</td> <td>provavelmente <a href="/wiki/H3N8" class="mw-redirect" title="H3N8">H3N8</a> <br /> ou <a href="/wiki/H2N2" class="mw-redirect" title="H2N2">H2N2</a></td> <td>desconhecido </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Gripe_espanhola" title="Gripe espanhola">Gripe espanhola</a><sup id="cite_ref-172" class="reference"><a href="#cite_note-172"><span class="cite-bracket">[</span>172<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </th> <td>1918–1920</td> <td>17 a 100 milhões<sup id="cite_ref-:1_173-0" class="reference"><a href="#cite_note-:1-173"><span class="cite-bracket">[</span>173<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-174" class="reference"><a href="#cite_note-174"><span class="cite-bracket">[</span>174<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td> <td>2%</td> <td><a href="/wiki/H1N1" class="mw-redirect" title="H1N1">H1N1</a></td> <td>5 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Gripe_asi%C3%A1tica" title="Gripe asiática">Gripe asiática</a> </th> <td>1957–1958</td> <td>1 a 4 milhões<sup id="cite_ref-:1_173-1" class="reference"><a href="#cite_note-:1-173"><span class="cite-bracket">[</span>173<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td> <td>0,2%-0,67%<sup id="cite_ref-:1_173-2" class="reference"><a href="#cite_note-:1-173"><span class="cite-bracket">[</span>173<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-175" class="reference"><a href="#cite_note-175"><span class="cite-bracket">[</span>175<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td> <td><a href="/wiki/H2N2" class="mw-redirect" title="H2N2">H2N2</a></td> <td>2 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Gripe_de_Hong_Kong" title="Gripe de Hong Kong">Gripe de Hong Kong</a> </th> <td>1968–1969</td> <td>1 a 4 milhões<sup id="cite_ref-:1_173-3" class="reference"><a href="#cite_note-:1-173"><span class="cite-bracket">[</span>173<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td> <td><0,2%<sup id="cite_ref-:1_173-4" class="reference"><a href="#cite_note-:1-173"><span class="cite-bracket">[</span>173<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td> <td><a href="/wiki/H3N2" class="mw-redirect" title="H3N2">H3N2</a></td> <td>2 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Gripe_russa_de_1977" title="Gripe russa de 1977">Gripe russa de 1977</a> </th> <td>1977–1979</td> <td>0,7 milhão<sup id="cite_ref-:6_167-1" class="reference"><a href="#cite_note-:6-167"><span class="cite-bracket">[</span>167<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </td> <td>desconhecida</td> <td><a href="/wiki/H1N1" class="mw-redirect" title="H1N1">H1N1</a></td> <td>desconhecido </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Pandemia_de_gripe_A_de_2009" title="Pandemia de gripe A de 2009">Gripe suína</a><sup id="cite_ref-176" class="reference"><a href="#cite_note-176"><span class="cite-bracket">[</span>176<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </th> <td>2009–2010</td> <td>105 700–395 600<sup id="cite_ref-177" class="reference"><a href="#cite_note-177"><span class="cite-bracket">[</span>177<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></td> <td>0,03%</td> <td><a href="/wiki/H1N1" class="mw-redirect" title="H1N1">H1N1</a></td> <td>NA </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="História_da_investigação"><span id="Hist.C3.B3ria_da_investiga.C3.A7.C3.A3o"></span>História da investigação</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=26" title="Editar secção: História da investigação" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=26" title="Editar código-fonte da secção: História da investigação"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>O primeiro vírus de gripe a ser isolado foi obtido a partir de aves de criação, quando, em 1901, o agente que provocava uma doença denominada "peste aviária" foi submetido a vários <a href="/wiki/Filtro_Chamberland" title="Filtro Chamberland">filtros de Chamberland</a>, os quais têm poros que são demasiadamente pequenos para as bactérias passarem.<sup id="cite_ref-178" class="reference"><a href="#cite_note-178"><span class="cite-bracket">[</span>178<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A causa <a href="/wiki/Etiologia" title="Etiologia">etiológica</a> da gripe, a família <a href="/wiki/Ortomixov%C3%ADrus" class="mw-redirect" title="Ortomixovírus">ortomixovírus</a>, foi descoberta pela primeira vez em <a href="/wiki/Porco" title="Porco">porcos</a> por <a href="/wiki/Richard_Shope" title="Richard Shope">Richard Shope</a> em 1931.<sup id="cite_ref-179" class="reference"><a href="#cite_note-179"><span class="cite-bracket">[</span>179<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A esta descoberta seguiu-se em 1933 o isolamento do vírus humano por parte de um grupo liderado por <a href="/wiki/Patrick_Laidlaw" title="Patrick Laidlaw">Patrick Laidlaw</a> no Reino Unido.<sup id="cite_ref-180" class="reference"><a href="#cite_note-180"><span class="cite-bracket">[</span>180<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>O primeiro passo significativo para a prevenção de gripe foi o desenvolvimento, em 1944, de uma vacina contra a gripe com vírus mortos, com base na investigação do australiano <a href="/wiki/Frank_Burnet" title="Frank Burnet">Frank Burnet</a>, que demonstrou que o vírus perdia a virulência quando era cultivado em ovos de galinha.<sup id="cite_ref-Nobel_181-0" class="reference"><a href="#cite_note-Nobel-181"><span class="cite-bracket">[</span>181<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A aplicação desta observação permitiu a um grupo de investigadores na <a href="/wiki/Universidade_do_Michigan" class="mw-redirect" title="Universidade do Michigan">Universidade do Michigan</a> desenvolver a primeira vacina contra a gripe com o apoio do exército norte-americano.<sup id="cite_ref-182" class="reference"><a href="#cite_note-182"><span class="cite-bracket">[</span>182<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> O envolvimento do exército nesta investigação deveu-se à sua experiência com gripe durante a <a href="/wiki/I_Guerra_Mundial" class="mw-redirect" title="I Guerra Mundial">I Guerra Mundial</a>, durante a qual milhares de soldados eram mortos pelo vírus num intervalo de apenas alguns meses.<sup id="cite_ref-Knobler_161-4" class="reference"><a href="#cite_note-Knobler-161"><span class="cite-bracket">[</span>161<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> No entanto, quando comparado com as vacinas, o desenvolvimento de fármacos antigripais tem sido mais lento. A <a href="/wiki/Amantidina" title="Amantidina">amantidina</a> foi licenciada em 1966 e, trinta anos mais tarde, estava ainda a ser desenvolvida a próxima classe de fármacos, os <a href="/wiki/Inibidor_de_neuraminidase" title="Inibidor de neuraminidase">inibidores de neuraminidase</a>.<sup id="cite_ref-Lynch_50-1" class="reference"><a href="#cite_note-Lynch-50"><span class="cite-bracket">[</span>50<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sociedade_e_cultura">Sociedade e cultura</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=27" title="Editar secção: Sociedade e cultura" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=27" title="Editar código-fonte da secção: Sociedade e cultura"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>A gripe exige da sociedade um elevado custo económico, não apenas direto devido à perda de <a href="/wiki/Produtividade" title="Produtividade">produtividade</a> e aos tratamentos de saúde associados, como também indireto através da despesa com medidas de prevenção. No entanto, o impacto económico de pandemias do passado não foi ainda estudado, e alguns autores sugerem mesmo que a gripe espanhola teve na realidade um impacto positivo no rendimento <i>per capita</i>, apesar da grande redução de população ativa e da <a href="/wiki/Recess%C3%A3o" title="Recessão">recessão</a> a curto prazo.<sup id="cite_ref-183" class="reference"><a href="#cite_note-183"><span class="cite-bracket">[</span>183<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Outros estudos tentaram prever o custo de uma pandemia tão grave como a gripe espanhola de 1918, tendo como cenário a economia norte-americana, assumindo que 30% de todos os trabalhadores adoeceriam e 2,5% morreriam. Uma taxa de doença de 30% e um período de ausência do trabalho de três semanas fariam com que o <a href="/wiki/Produto_interno_bruto" title="Produto interno bruto">produto interno bruto</a> diminuísse 5%. As despesas adicionais teriam origem no tratamento médico de 18 a 45 milhões de pessoas, pelo que o custo económico total está avaliado em 700 mil milhões de dólares.<sup id="cite_ref-184" class="reference"><a href="#cite_note-184"><span class="cite-bracket">[</span>184<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Os custos de prevenção são igualmente avultados. Os governos mundiais gastaram vários milhares de milhões de dólares na preparação e planeamento de uma potencial pandemia de gripe aviária H5N1, sobretudo com a compra de fármacos e vacinas, no desenvolvimento de medidas de gestão e em estratégias para o <a href="/wiki/Controlo_aduaneiro" class="mw-redirect" title="Controlo aduaneiro">controlo de fronteiras</a>.<sup id="cite_ref-Rosenthal_185-0" class="reference"><a href="#cite_note-Rosenthal-185"><span class="cite-bracket">[</span>185<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Numa avaliação da pandemia de H1N1 em 2009 em alguns países do hemisfério sul, os dados sugerem que todos os países foram afetados em termos sócio-económicos devido à diminuição temporária do turismo em consequência do medo da doença; no entanto, não se conseguiu ainda estabelecer se a pandemia provocou impacto a longo prazo.<sup id="cite_ref-186" class="reference"><a href="#cite_note-186"><span class="cite-bracket">[</span>186<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Investigação"><span id="Investiga.C3.A7.C3.A3o"></span>Investigação</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=28" title="Editar secção: Investigação" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=28" title="Editar código-fonte da secção: Investigação"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:Influenza_virus_research.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Influenza_virus_research.jpg/250px-Influenza_virus_research.jpg" decoding="async" width="170" height="241" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Influenza_virus_research.jpg/330px-Influenza_virus_research.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/86/Influenza_virus_research.jpg/500px-Influenza_virus_research.jpg 2x" data-file-width="1966" data-file-height="2786" /></a><figcaption>Examinação de uma reconstrução do vírus da <a href="/wiki/Gripe_espanhola_de_1918" class="mw-redirect" title="Gripe espanhola de 1918">gripe espanhola de 1918</a>, realizada num laboratório com nível de biossegurança 3.</figcaption></figure> <p>A investigação da gripe inclui estudos de <a href="/wiki/Virologia" title="Virologia">virologia</a> molecular, a forma como o vírus produz a doença (<a href="/wiki/Patog%C3%A9nese" title="Patogénese">patogénese</a>), a <a href="/wiki/Sistema_imunit%C3%A1rio" title="Sistema imunitário">resposta imunitária</a> do hospedeiro, a <a href="/wiki/Gen%C3%B3mica" title="Genómica">genómica viral</a> e a forma como o vírus se dissemina (<a href="/wiki/Epidemiologia" title="Epidemiologia">epidemiologia</a>). Estes estudos auxiliam o desenvolvimento de medidas de combate à gripe; por exemplo, a compreensão da resposta imunitária do corpo permite o desenvolvimento de vacinas, e o conhecimento exato de como o vírus invade as células ajuda a desenvolver fármacos antivirais. O <a href="/w/index.php?title=Projeto_de_Sequencia%C3%A7%C3%A3o_do_Genoma_da_Gripe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Projeto de Sequenciação do Genoma da Gripe (página não existe)">Projeto de Sequenciação do Genoma da Gripe</a> está a desenvolver uma base de dados de <a href="/wiki/Sequ%C3%AAncia_gen%C3%A9tica" class="mw-redirect" title="Sequência genética">sequências</a> de gripe com o intuito de ajudar a clarificar quais são os factores que fazem com que uma estirpe seja mais mortal do que outra, quais os genes que afetam a <a href="/wiki/Imunog%C3%A9nio" title="Imunogénio">imunogenicidade</a>, e como é que o vírus evolui ao longo do tempo.<sup id="cite_ref-187" class="reference"><a href="#cite_note-187"><span class="cite-bracket">[</span>187<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>A investigação de novas vacinas é particularmente importante, uma vez que as vacinas atuais são de produção lenta e demorada e têm que ser reformuladas anualmente. A sequenciação do genoma e a tecnologia de <a href="/wiki/ADN_recombinante" title="ADN recombinante">ADN recombinante</a> podem acelerar a criação de novas vacinas, ao permitir aos cientistas substituir as vacinas anteriores para novos antígenos.<sup id="cite_ref-188" class="reference"><a href="#cite_note-188"><span class="cite-bracket">[</span>188<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Estão também em desenvolvimento novas tecnologias para procriar vírus em <a href="/wiki/Cultura_celular" title="Cultura celular">culturas celulares</a>.<sup id="cite_ref-189" class="reference"><a href="#cite_note-189"><span class="cite-bracket">[</span>189<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Na <a href="/wiki/Universidade_de_Ghent" class="mw-redirect" title="Universidade de Ghent">Universidade de Ghent</a> está a ser desenvolvida e submetida a ensaios clínicos uma vacina universal para a gripe A, que tem como alvo o domínio exterior da proteína viral M2.<sup id="cite_ref-190" class="reference"><a href="#cite_note-190"><span class="cite-bracket">[</span>190<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-191" class="reference"><a href="#cite_note-191"><span class="cite-bracket">[</span>191<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-192" class="reference"><a href="#cite_note-192"><span class="cite-bracket">[</span>192<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Têm também sido conseguidos alguns resultados no sentido de desenvolver uma potencial vacina universal contra a gripe, capaz de produzir anticorpos contra as proteínas da superfície viral, as quais sofrem mutação a um ritmo inferior, permitindo assim uma proteção mais prolongada.<sup id="cite_ref-193" class="reference"><a href="#cite_note-193"><span class="cite-bracket">[</span>193<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-194" class="reference"><a href="#cite_note-194"><span class="cite-bracket">[</span>194<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-195" class="reference"><a href="#cite_note-195"><span class="cite-bracket">[</span>195<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Estão também a ser investigados para potenciais tratamentos uma série de biofármacos para o tratamento de infeções provocadas por vírus. Os biofármacos terapêuticos são desenhados para ativar a resposta imune a vírus ou antígenos. Geralmente, os biofármacos não têm como alvo as <a href="/wiki/Via_metab%C3%B3lica" title="Via metabólica">vias metabólicas</a> como os antivirais, estimulando em vez disso as células imunitárias como os <a href="/wiki/Linf%C3%B3cito" title="Linfócito">linfócitos</a>, <a href="/wiki/Macr%C3%B3fago" title="Macrófago">macrófagos</a> e/ou as <a href="/wiki/C%C3%A9lula_apresentadora_de_ant%C3%ADgeno" title="Célula apresentadora de antígeno">células apresentadoras de antígenos</a>, de modo a induzir uma resposta imunitária em relação ao vírus. Os <a href="/wiki/Modelo_cient%C3%ADfico" title="Modelo científico">modelos</a> de gripe, como a gripe murina, são modelos convenientes para testar o efeito de biofármacos profiláticos e terapêuticos.<sup id="cite_ref-196" class="reference"><a href="#cite_note-196"><span class="cite-bracket">[</span>196<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Noutros_animais">Noutros animais</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=29" title="Editar secção: Noutros animais" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=29" title="Editar código-fonte da secção: Noutros animais"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69811361" /><div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Ver também: <a href="/wiki/Influenzavirus_A" class="mw-redirect" title="Influenzavirus A">Influenzavirus A</a> e <a href="/wiki/H5N1" class="mw-redirect" title="H5N1">H5N1</a></div> <p>A gripe infeta muitas espécies animais, podendo ocorrer transferência de estirpes virais entre espécies. Pensa-se que sejam as <a href="/wiki/Aves" title="Aves">aves</a> o principal <a href="/wiki/Hospedeiro" title="Hospedeiro">hospedeiro</a> de vírus de gripe.<sup id="cite_ref-197" class="reference"><a href="#cite_note-197"><span class="cite-bracket">[</span>197<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Foram até agora identificadas dezasseis formas de <a href="/wiki/Hemaglutinina" title="Hemaglutinina">hemaglutinina</a> e nove formas de <a href="/wiki/Neuraminidase" title="Neuraminidase">neuraminidase</a>. Todos os subtipos conhecidos (HxNy) estão presentes nas aves, mas muitos subtipos são também endémicos em seres humanos <a href="/wiki/C%C3%A3o" title="Cão">cães</a>, <a href="/wiki/Cavalo" title="Cavalo">cavalos</a> e <a href="/wiki/Porco" title="Porco">porcos</a>. Existem também evidências de anterior infeção ou exposição à gripe em <a href="/wiki/Camelo" title="Camelo">camelos</a>, <a href="/wiki/Fur%C3%A3o" title="Furão">furões</a>, <a href="/wiki/Gato" title="Gato">gatos</a>, <a href="/wiki/Foca" title="Foca">focas</a>, <a href="/wiki/Vison" title="Vison">visons-americanos</a> ou <a href="/wiki/Baleia" class="mw-redirect" title="Baleia">baleias</a>.<sup id="cite_ref-webster_37-1" class="reference"><a href="#cite_note-webster-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> As variantes dos vírus de gripe são por vezes denominadas de acordo com a espécie na qual essa estirpe é endémica ou à qual se adaptou. As principais variantes que usam esta convenção são a <a href="/wiki/Gripe_das_aves" class="mw-redirect" title="Gripe das aves">gripe das aves</a>, a gripe humana, a <a href="/wiki/Gripe_su%C3%ADna" title="Gripe suína">gripe suína</a>, a <a href="/wiki/Gripe_equina" title="Gripe equina">gripe equina</a> e a <a href="/wiki/Gripe_canina" title="Gripe canina">gripe canina</a>. Em porcos, cavalos e cães, os sintomas de gripe são muito semelhantes aos dos seres humanos, com tosse, febre e <a href="/wiki/Anorexia_(sintoma)" title="Anorexia (sintoma)">perda de apetite</a>.<sup id="cite_ref-webster_37-2" class="reference"><a href="#cite_note-webster-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> A frequência das epidemias em animais não está tão bem estudada como no Homem. Em 1979-1980, um surto de gripe em focas na costa da <a href="/wiki/Nova_Inglaterra" title="Nova Inglaterra">Nova Inglaterra</a> provocou a morte a 500 animais.<sup id="cite_ref-198" class="reference"><a href="#cite_note-198"><span class="cite-bracket">[</span>198<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Por outro lado, os surtos em porcos são comuns e não provocam mortalidade acentuada.<sup id="cite_ref-webster_37-3" class="reference"><a href="#cite_note-webster-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Estão disponíveis vacinas para proteger as aves de criação da <a href="/wiki/Gripe_avi%C3%A1ria" title="Gripe aviária">gripe aviária</a>, as quais são eficazes contra diversas estirpes.<sup id="cite_ref-199" class="reference"><a href="#cite_note-199"><span class="cite-bracket">[</span>199<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gripe_aviária"><span id="Gripe_avi.C3.A1ria"></span>Gripe aviária</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=30" title="Editar secção: Gripe aviária" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=30" title="Editar código-fonte da secção: Gripe aviária"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Os sintomas de gripe em aves podem variar e não ser específicos.<sup id="cite_ref-200" class="reference"><a href="#cite_note-200"><span class="cite-bracket">[</span>200<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Uma infeção de gripe aviárias com baixa patogenicidade pode-se manifestar apenas através de plumagem baça, pequena redução na produção de ovos ou perda de peso, em conjunto com doença respiratória pouco intensa.<sup id="cite_ref-201" class="reference"><a href="#cite_note-201"><span class="cite-bracket">[</span>201<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Uma vez que estes sintomas pouco graves dificultam o diagnóstico de campo, o rastreio de gripe aviária exige a análise em laboratório de amostras de aves infetadas. Algumas das estirpes, como a <a href="/wiki/H9N2" class="mw-redirect" title="H9N2">H9N2</a> asiática, são extremamente virulentas para as aves de criação e podem provocar sintomas mais graves e mortalidade significativa.<sup id="cite_ref-202" class="reference"><a href="#cite_note-202"><span class="cite-bracket">[</span>202<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Na sua forma de maior patogenicidade, a gripe em <a href="/wiki/Galinha" title="Galinha">galinhas</a> e <a href="/wiki/Peru" title="Peru">perus</a> provoca o aparecimento súbito de sintomas graves e praticamente 100% de mortalidade em apenas dois dias.<sup id="cite_ref-203" class="reference"><a href="#cite_note-203"><span class="cite-bracket">[</span>203<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Uma estirpe extremamente patogénica de gripe aviária, denominada HPAI A(H5N1) e endémica em diversas populações de aves, sobretudo no <a href="/wiki/Sudeste_asi%C3%A1tico" class="mw-redirect" title="Sudeste asiático">sudeste asiático</a>, está-se a disseminar à escala global. Uma vez que é <a href="/wiki/Epizootia" title="Epizootia">epizoótica</a> (epidémica em não humanos) e <a href="/wiki/Panzootia" title="Panzootia">panzoótica</a> (afeta animais de diversas espécies numa região de grande dimensão), é responsável pela morte de dezenas de milhões de aves selvagens e exige o abate de outras tantas de modo a controlar a sua disseminação. A maior parte das referências à "gripe aviária" e ao "H5N1" na comunicação social são relativas a esta estirpe específica.<sup id="cite_ref-204" class="reference"><a href="#cite_note-204"><span class="cite-bracket">[</span>204<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Na atualidade, a estirpe HPAI A(H5N1) é uma doença aviária e não existem evidências que sugiram que seja transmitida de forma eficaz para o ser humano. Em praticamente todos os casos, os indivíduos infetados tinham tido contacto físico prolongado com as aves infetadas.<sup id="cite_ref-205" class="reference"><a href="#cite_note-205"><span class="cite-bracket">[</span>205<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> No futuro, é possível que o H5N1 possa sofrer mutação para uma estirpe capaz de contagiar de forma eficaz o ser humano, embora ainda não se conheçam as alterações exatas necessárias para que isto aconteça.<sup id="cite_ref-206" class="reference"><a href="#cite_note-206"><span class="cite-bracket">[</span>206<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> No entanto, devido à elevada mortalidade e virulência do H5N1, à sua presença endémica e ao cada vez maior número de hospedeiros, durante a época de gripe de 2006-2007 este vírus foi a principal ameaça de pandemia, tendo sido gastos milhares de milhões de dólares na preparação para uma avental pandemia.<sup id="cite_ref-Rosenthal_185-1" class="reference"><a href="#cite_note-Rosenthal-185"><span class="cite-bracket">[</span>185<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Em março de 2013, o governo chinês divulgou três casos de infeções pela estirpe <a href="/wiki/H7N9" class="mw-redirect" title="H7N9">H7N9</a> em seres humanos. Em meados de abril, pelo menos 82 pessoas estavam já infetadas, das quais 17 viriam a morrer.<sup id="cite_ref-207" class="reference"><a href="#cite_note-207"><span class="cite-bracket">[</span>207<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gripe_suína"><span id="Gripe_su.C3.ADna"></span>Gripe suína</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=31" title="Editar secção: Gripe suína" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=31" title="Editar código-fonte da secção: Gripe suína"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Ficheiro:ChineseFluInspectors.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/ChineseFluInspectors.JPG/170px-ChineseFluInspectors.JPG" decoding="async" width="170" height="171" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/ChineseFluInspectors.JPG/255px-ChineseFluInspectors.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/6d/ChineseFluInspectors.JPG/340px-ChineseFluInspectors.JPG 2x" data-file-width="441" data-file-height="443" /></a><figcaption>Inspetores sanitários chineses a bordo de um avião durante a <a href="/wiki/Pandemia_de_gripe_A_de_2009" title="Pandemia de gripe A de 2009">pandemia de 2009</a> verificam a presença de passageiros com febre.</figcaption></figure> <p>A <a href="/wiki/Gripe_su%C3%ADna" title="Gripe suína">gripe suína</a> provoca nos <a href="/wiki/Porco" title="Porco">porcos</a> febre, <a href="/wiki/Letargia" title="Letargia">letargia</a>, espirros, tosse, dificuldades respiratórias e perda de apetite.<sup id="cite_ref-Kothalawala_208-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kothalawala-208"><span class="cite-bracket">[</span>208<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Nalguns casos, a infeção pode provocar o <a href="/wiki/Aborto" title="Aborto">aborto</a>. Embora a mortalidade seja geralmente baixa, o vírus é responsável por diminuição de peso e atraso no crescimento, o que provoca perdas económicas avultadas para os produtores.<sup id="cite_ref-Kothalawala_208-1" class="reference"><a href="#cite_note-Kothalawala-208"><span class="cite-bracket">[</span>208<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ocasionalmente, é possível que ocorra a transmissão direta de um vírus entre porcos e seres humanos. No total, são conhecidos 50 casos de infeção desde que o vírus foi identificado em meados do século XX, dos quais resultaram seis mortes.<sup id="cite_ref-Myers_209-0" class="reference"><a href="#cite_note-Myers-209"><span class="cite-bracket">[</span>209<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Em 2009, uma estirpe de vírus <a href="/wiki/H1N1" class="mw-redirect" title="H1N1">H1N1</a> de origem suína foi a responsável pela <a href="/wiki/Pandemia_de_gripe_A_de_2009" title="Pandemia de gripe A de 2009">pandemia de gripe do mesmo ano</a>, mas não existem evidências de que seja endémica em porcos (isto é, uma gripe suína <i>de facto</i>) ou de que tenha sido transmitida de porcos para pessoas em vez de transmissão entre pessoas.<sup id="cite_ref-210" class="reference"><a href="#cite_note-210"><span class="cite-bracket">[</span>210<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-211" class="reference"><a href="#cite_note-211"><span class="cite-bracket">[</span>211<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Esta estirpe é uma recompilação de várias estirpes de H1N1 que são geralmente observadas em separado em seres humanos, aves e porcos.<sup id="cite_ref-212" class="reference"><a href="#cite_note-212"><span class="cite-bracket">[</span>212<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div style="clear:both;"></div> <h2 id="Referências" style="cursor: help;" title="Esta seção foi configurada para não ser editável diretamente. Edite a página toda ou a seção anterior em vez disso."><span id="Refer.C3.AAncias"></span>Referências</h2> <div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-WHO2014-1"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-WHO2014_1-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-WHO2014_1-1">b</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-WHO2014_1-2">c</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-WHO2014_1-3">d</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-WHO2014_1-4">e</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-WHO2014_1-5">f</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-WHO2014_1-6">g</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs211/en/">«Influenza (Seasonal) Fact sheet N°211»</a>. <i>who.int</i>. Março de 2014<span class="reference-accessdate">. Consultado em 25 de novembro de 2014</span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141130051058/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs211/en/">Cópia arquivada em 30 de novembro de 2014</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Influenza+%28Seasonal%29+Fact+sheet+N%B0211&rft.date=2014-03&rft.genre=unknown&rft.jtitle=who.int&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.who.int%2Fmediacentre%2Ffactsheets%2Ffs211%2Fen%2F&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Harr2012-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Harr2012_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Longo, Dan L. (2012). «187: Influenza». <i>Harrison's principles of internal medicine.</i> 18ª ed. Nova Iorque: McGraw-Hill. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_de_livros/9780071748896" title="Especial:Fontes de livros/9780071748896">9780071748896</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=187%3A+Influenza&rft.aufirst=Dan+L.&rft.aulast=Longo&rft.btitle=Harrison%27s+principles+of+internal+medicine.&rft.date=2012&rft.edition=18%AA&rft.genre=bookitem&rft.isbn=9780071748896&rft.place=Nova+Iorque&rft.pub=McGraw-Hill&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Jeff2011-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Jeff2011_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Jefferson T; Del Mar CB; Dooley L; et al. (2011). «Physical interventions to interrupt or reduce the spread of respiratory viruses». <i>Cochrane Database Syst Rev</i> (7): CD006207. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1464-780X">1464-780X</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21735402">21735402</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1002%2F14651858.CD006207.pub4">10.1002/14651858.CD006207.pub4</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Physical+interventions+to+interrupt+or+reduce+the+spread+of+respiratory+viruses&rft.au=Del+Mar+CB&rft.au=Dooley+L&rft.au=Jefferson+T&rft.date=2011&rft.genre=article&rft.issn=1464-780X&rft.issue=7&rft.jtitle=Cochrane+Database+Syst+Rev&rft.pages=CD006207&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2F14651858.CD006207.pub4&rft_id=info%3Apmid%2F21735402&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Uso explícito de et al. (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Uso_expl%C3%ADcito_de_et_al." title="Categoria:!CS1 manut: Uso explícito de et al.">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Eccles-4"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Eccles_4-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Eccles_4-1">b</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Eccles_4-2">c</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Eccles, R (2005). «Understanding the symptoms of the common cold and influenza». <i>Lancet Infect Dis</i>. <b>5</b> (11): 718–25. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16253889">16253889</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS1473-3099%2805%2970270-X">10.1016/S1473-3099(05)70270-X</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Understanding+the+symptoms+of+the+common+cold+and+influenza&rft.aufirst=R&rft.aulast=Eccles&rft.date=2005&rft.genre=article&rft.issue=11&rft.jtitle=Lancet+Infect+Dis&rft.pages=718-25&rft.volume=5&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS1473-3099%2805%2970270-X&rft_id=info%3Apmid%2F16253889&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Suarez, D; Spackman E, Senne D, Bulaga L, Welsch A, Froberg K (2003). «The effect of various disinfectants on detection of avian influenza virus by real time RT-PCR». <i>Avian Dis</i>. <b>47</b> (3 Suppl): 1091–5. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14575118">14575118</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1637%2F0005-2086-47.s3.1091">10.1637/0005-2086-47.s3.1091</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+effect+of+various+disinfectants+on+detection+of+avian+influenza+virus+by+real+time+RT-PCR&rft.aufirst=D&rft.aulast=Suarez&rft.date=2003&rft.genre=article&rft.issue=3+Suppl&rft.jtitle=Avian+Dis&rft.pages=1091-5&rft.volume=47&rft_id=info%3Adoi%2F10.1637%2F0005-2086-47.s3.1091&rft_id=info%3Apmid%2F14575118&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Jefferson T, Del Mar CB, Dooley L; et al. (2011). «Physical interventions to interrupt or reduce the spread of respiratory viruses». <i>Cochrane Database Syst Rev</i> (7): CD006207. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21735402">21735402</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1002%2F14651858.CD006207.pub4">10.1002/14651858.CD006207.pub4</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Physical+interventions+to+interrupt+or+reduce+the+spread+of+respiratory+viruses&rft.au=Jefferson+T%2C+Del+Mar+CB%2C+Dooley+L&rft.date=2011&rft.genre=article&rft.issue=7&rft.jtitle=Cochrane+Database+Syst+Rev&rft.pages=CD006207&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2F14651858.CD006207.pub4&rft_id=info%3Apmid%2F21735402&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Uso explícito de et al. (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Uso_expl%C3%ADcito_de_et_al." title="Categoria:!CS1 manut: Uso explícito de et al.">link</a>) !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Villegas, P (1998). «Viral diseases of the respiratory system». <i>Poult Sci</i>. <b>77</b> (8): 1143–5. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9706079">9706079</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1093%2Fps%2F77.8.1143">10.1093/ps/77.8.1143</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Viral+diseases+of+the+respiratory+system&rft.aufirst=P&rft.aulast=Villegas&rft.date=1998&rft.genre=article&rft.issue=8&rft.jtitle=Poult+Sci&rft.pages=1143-5&rft.volume=77&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Fps%2F77.8.1143&rft_id=info%3Apmid%2F9706079&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-8">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Horwood F, Macfarlane J (Outubro de 2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1766003">«Pneumococcal and influenza vaccination: current situation and future prospects»</a>. <i>Thorax</i>. <b>57</b> (Suppl 2): II24–II30. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1766003">1766003</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12364707">12364707</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Pneumococcal+and+influenza+vaccination%3A+current+situation+and+future+prospects&rft.au=Horwood+F%2C+Macfarlane+J&rft.date=2002-10&rft.genre=article&rft.issue=Suppl+2&rft.jtitle=Thorax&rft.pages=II24-II30&rft.volume=57&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1766003&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1766003&rft_id=info%3Apmid%2F12364707&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-WHOmedrecDec2009-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-WHOmedrecDec2009_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a href="/wiki/Organiza%C3%A7%C3%A3o_Mundial_de_Sa%C3%BAde" class="mw-redirect" title="Organização Mundial de Saúde">Organização Mundial de Saúde</a>, <i>Global Alert and Response</i> (GAR) (22 de dezembro de 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.who.int/csr/disease/swineflu/frequently_asked_questions/antivirals/definitions_use/en/index.html">«Antiviral drugs for pandemic (H1N1) 2009: definitions and use»</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=Organiza%C3%A7%C3%A3o+Mundial+de+Sa%C3%BAde%2C+%27%27Global+Alert+and+Response%27%27+%28GAR%29&rft.btitle=Antiviral+drugs+for+pandemic+%28H1N1%29+2009%3A+definitions+and+use&rft.date=2009-12-22&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.who.int%2Fcsr%2Fdisease%2Fswineflu%2Ffrequently_asked_questions%2Fantivirals%2Fdefinitions_use%2Fen%2Findex.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a href="/wiki/Organiza%C3%A7%C3%A3o_Mundial_de_Sa%C3%BAde" class="mw-redirect" title="Organização Mundial de Saúde">Organização Mundial de Saúde</a> (Abril de 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs211/en/">«Influenza (Seasonal)»</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 13 de fevereiro de 2010</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=Organiza%C3%A7%C3%A3o+Mundial+de+Sa%C3%BAde&rft.btitle=Influenza+%28Seasonal%29&rft.date=2009-04&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.who.int%2Fmediacentre%2Ffactsheets%2Ffs211%2Fen%2F&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-11">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.who.int/mediacentre/factsheets/avian_influenza/en/">«Avian influenza ("bird flu") fact sheet»</a>. WHO. Fevereiro de 2006<span class="reference-accessdate">. Consultado em 20 de outubro de 2006</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.btitle=Avian+influenza+%28%22bird+flu%22%29+fact+sheet&rft.date=2006-02&rft.genre=unknown&rft.pub=WHO&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.who.int%2Fmediacentre%2Ffactsheets%2Favian_influenza%2Fen%2F&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Organização Mundial de Saúde. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.who.int/mediacentre/news/statements/2009/h1n1_pandemic_phase6_20090611/en/index.html">«World now at the start of 2009 influenza pandemic»</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 9 de março de 2014</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=Organiza%C3%A7%C3%A3o+Mundial+de+Sa%C3%BAde&rft.btitle=World+now+at+the+start+of+2009+influenza+pandemic&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.who.int%2Fmediacentre%2Fnews%2Fstatements%2F2009%2Fh1n1_pandemic_phase6_20090611%2Fen%2Findex.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-pmid15728170-13"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-pmid15728170_13-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-pmid15728170_13-1">b</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-pmid15728170_13-2">c</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-pmid15728170_13-3">d</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Call S, Vollenweider M, Hornung C, Simel D, McKinney W (2005). «Does this patient have influenza?». <i>JAMA</i>. <b>293</b> (8): 987–97. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15728170">15728170</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1001%2Fjama.293.8.987">10.1001/jama.293.8.987</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Does+this+patient+have+influenza%3F&rft.au=Call+S%2C+Vollenweider+M%2C+Hornung+C%2C+Simel+D%2C+McKinney+W&rft.date=2005&rft.genre=article&rft.issue=8&rft.jtitle=JAMA&rft.pages=987-97&rft.volume=293&rft_id=info%3Adoi%2F10.1001%2Fjama.293.8.987&rft_id=info%3Apmid%2F15728170&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Centers for Disease Control and Prevention. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090501215306/http://www.cdc.gov/flu/symptoms.htm">«Influenza Symptoms»</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 28 de abril de 2009</span>. Arquivado do <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cdc.gov/flu/symptoms.htm">original</a> em 1 de maio de 2009</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=Centers+for+Disease+Control+and+Prevention&rft.btitle=Influenza+Symptoms&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fflu%2Fsymptoms.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Suzuki E, Ichihara K, Johnson AM (Janeiro de 2007). «Natural course of fever during influenza virus infection in children». <i>Clin Pediatr (Phila)</i>. <b>46</b> (1): 76–9. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17164515">17164515</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1177%2F0009922806289588">10.1177/0009922806289588</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Natural+course+of+fever+during+influenza+virus+infection+in+children&rft.au=Suzuki+E%2C+Ichihara+K%2C+Johnson+AM&rft.date=2007-01&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Clin+Pediatr+%28Phila%29&rft.pages=76-9&rft.volume=46&rft_id=info%3Adoi%2F10.1177%2F0009922806289588&rft_id=info%3Apmid%2F17164515&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Merck-16"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Merck_16-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Merck_16-1">b</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Merck_16-2">c</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.merck.com/mmhe/sec17/ch198/ch198d.html">«Influenza: Viral Infections: Merck Manual Home Edition»</a>. Merck</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.btitle=Influenza%3A+Viral+Infections%3A+Merck+Manual+Home+Edition&rft.genre=unknown&rft.pub=Merck&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.merck.com%2Fmmhe%2Fsec17%2Fch198%2Fch198d.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-pmid10476766-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-pmid10476766_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Silva ME, Cherry JD, Wilton RJ, Ghafouri NM, Bruckner DA, Miller MJ (agosto de 1999). «Acute fever and petechial rash associated with influenza A virus infection». <i>Clinical Infectious Diseases : an Official Publication of the Infectious Diseases Society of America</i>. <b>29</b> (2): 453–4. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10476766">10476766</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F520240">10.1086/520240</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Acute+fever+and+petechial+rash+associated+with+influenza+A+virus+infection&rft.au=Silva+ME%2C+Cherry+JD%2C+Wilton+RJ%2C+Ghafouri+NM%2C+Bruckner+DA%2C+Miller+MJ&rft.date=1999-08&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=Clinical+Infectious+Diseases+%3A+an+Official+Publication+of+the+Infectious+Diseases+Society+of+America&rft.pages=453-4&rft.volume=29&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F520240&rft_id=info%3Apmid%2F10476766&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Richards-18"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Richards_18-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Richards_18-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Richards S (2005). «Flu blues». <i>Nurs Stand</i>. <b>20</b> (8): 26–7. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16295596">16295596</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Flu+blues&rft.au=Richards+S&rft.date=2005&rft.genre=article&rft.issue=8&rft.jtitle=Nurs+Stand&rft.pages=26-7&rft.volume=20&rft_id=info%3Apmid%2F16295596&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Heikkinen T (Julho de 2006). «Influenza in children». <i>Acta Paediatr</i>. <b>95</b> (7): 778–84. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16801171">16801171</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1080%2F08035250600612272">10.1080/08035250600612272</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Influenza+in+children&rft.au=Heikkinen+T&rft.date=2006-07&rft.genre=article&rft.issue=7&rft.jtitle=Acta+Paediatr.&rft.pages=778-84&rft.volume=95&rft_id=info%3Adoi%2F10.1080%2F08035250600612272&rft_id=info%3Apmid%2F16801171&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Kerr AA, McQuillin J, Downham MA, Gardner PS (1975). «Gastric 'flu influenza B causing abdominal symptoms in children». <i>Lancet</i>. <b>1</b> (7902): 291–5. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/46444">46444</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS0140-6736%2875%2991205-2">10.1016/S0140-6736(75)91205-2</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Gastric+%27flu+influenza+B+causing+abdominal+symptoms+in+children&rft.au=Kerr+AA%2C+McQuillin+J%2C+Downham+MA%2C+Gardner+PS&rft.date=1975&rft.genre=article&rft.issue=7902&rft.jtitle=Lancet&rft.pages=291-5&rft.volume=1&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS0140-6736%2875%2991205-2&rft_id=info%3Apmid%2F46444&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-21">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Hui DS (Março de 2008). «Review of clinical symptoms and spectrum in humans with influenza A/H5N1 infection». <i>Respirology</i>. 13 Suppl 1: S10–3. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18366521">18366521</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1111%2Fj.1440-1843.2008.01247.x">10.1111/j.1440-1843.2008.01247.x</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Review+of+clinical+symptoms+and+spectrum+in+humans+with+influenza+A%2FH5N1+infection&rft.au=Hui+DS&rft.date=2008-03&rft.genre=article&rft.jtitle=Respirology&rft.pages=S10-3&rft.volume=13+Suppl+1&rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2Fj.1440-1843.2008.01247.x&rft_id=info%3Apmid%2F18366521&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-pmid11088084-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-pmid11088084_22-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Monto A, Gravenstein S, Elliott M, Colopy M, Schweinle J (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://archinte.ama-assn.org/cgi/reprint/160/21/3243.pdf">«Clinical signs and symptoms predicting influenza infection»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>Arch Intern Med</i>. <b>160</b> (21): 3243–7. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11088084">11088084</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1001%2Farchinte.160.21.3243">10.1001/archinte.160.21.3243</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Clinical+signs+and+symptoms+predicting+influenza+infection&rft.au=Monto+A%2C+Gravenstein+S%2C+Elliott+M%2C+Colopy+M%2C+Schweinle+J&rft.date=2000&rft.genre=article&rft.issue=21&rft.jtitle=Arch+Intern+Med&rft.pages=3243-7&rft.volume=160&rft_id=http%3A%2F%2Farchinte.ama-assn.org%2Fcgi%2Freprint%2F160%2F21%2F3243.pdf&rft_id=info%3Adoi%2F10.1001%2Farchinte.160.21.3243&rft_id=info%3Apmid%2F11088084&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-pmif12361816-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-pmif12361816_23-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Smith K, Roberts M (2002). «Cost-effectiveness of newer treatment strategies for influenza». <i>Am J Med</i>. <b>113</b> (4): 300–7. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12361816">12361816</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS0002-9343%2802%2901222-6">10.1016/S0002-9343(02)01222-6</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Cost-effectiveness+of+newer+treatment+strategies+for+influenza&rft.au=Smith+K%2C+Roberts+M&rft.date=2002&rft.genre=article&rft.issue=4&rft.jtitle=Am+J+Med&rft.pages=300-7&rft.volume=113&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS0002-9343%2802%2901222-6&rft_id=info%3Apmid%2F12361816&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-pimd12965940-24"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-pimd12965940_24-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-pimd12965940_24-1">b</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-pimd12965940_24-2">c</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-pimd12965940_24-3">d</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Rothberg M, Bellantonio S, Rose D (2 de setembro de 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.annals.org/content/139/5_Part_1/321.full.pdf">«Management of influenza in adults older than 65 years of age: cost-effectiveness of rapid testing and antiviral therapy»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>Annals of Internal Medicine</i>. <b>139</b> (5 Pt 1): 321–9. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12965940">12965940</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Management+of+influenza+in+adults+older+than+65+years+of+age%3A+cost-effectiveness+of+rapid+testing+and+antiviral+therapy&rft.au=Rothberg+M%2C+Bellantonio+S%2C+Rose+D&rft.date=2003-09-02&rft.genre=article&rft.issue=5+Pt+1&rft.jtitle=Annals+of+Internal+Medicine&rft.pages=321-9&rft.volume=139&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.annals.org%2Fcontent%2F139%2F5_Part_1%2F321.full.pdf&rft_id=info%3Apmid%2F12965940&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-New-England-Journal-Medicine-Hospitalized-H1N1-Patients-2009-25"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-New-England-Journal-Medicine-Hospitalized-H1N1-Patients-2009_25-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-New-England-Journal-Medicine-Hospitalized-H1N1-Patients-2009_25-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Jain, Kamimoto; et al. (abril–junho de 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa0906695#t=abstract">«Hospitalized Patients with 2009 H1N1 Influenza in the United States»</a>. <i>New England Journal of Medicine</i></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Hospitalized+Patients+with+2009+H1N1+Influenza+in+the+United+States&rft.au=Jain%2C+Kamimoto&rft.date=2009-04%2F2009-06&rft.genre=article&rft.jtitle=New+England+Journal+of+Medicine&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nejm.org%2Fdoi%2Ffull%2F10.1056%2FNEJMoa0906695%23t%3Dabstract&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Uso explícito de et al. (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Uso_expl%C3%ADcito_de_et_al." title="Categoria:!CS1 manut: Uso explícito de et al.">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Ballinger-2010-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Ballinger-2010_26-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Ballinger, MN; Standiford, TJ (setembro de 2010). «Postinfluenza bacterial pneumonia: host defenses gone awry». <i>J Interferon Cytokine Res</i>. <b>30</b> (9): 643–52. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20726789">20726789</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1089%2Fjir.2010.0049">10.1089/jir.2010.0049</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Postinfluenza+bacterial+pneumonia%3A+host+defenses+gone+awry&rft.au=Standiford%2C+TJ&rft.aufirst=MN&rft.aulast=Ballinger&rft.date=2010-09&rft.genre=article&rft.issue=9&rft.jtitle=J+Interferon+Cytokine+Res&rft.pages=643-52&rft.volume=30&rft_id=info%3Adoi%2F10.1089%2Fjir.2010.0049&rft_id=info%3Apmid%2F20726789&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-NYTimesDeniseGradySept2009-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-NYTimesDeniseGradySept2009_27-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">New York Times (3 de setembro de 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2009/09/04/health/research/04flu-001.html?_r=1">«Report Finds Swine Flu Has Killed 36 Children»</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=New+York+Times&rft.btitle=Report+Finds+Swine+Flu+Has+Killed+36+Children&rft.date=2009-09-03&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2009%2F09%2F04%2Fhealth%2Fresearch%2F04flu-001.html%3F_r%3D1&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Kawaoka-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Kawaoka_28-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Kawaoka Y (editor) (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.horizonpress.com/flu"><i>Influenza Virology: Current Topics</i></a>. [S.l.]: Caister Academic Press. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_de_livros/978-1-904455-06-6" title="Especial:Fontes de livros/978-1-904455-06-6">978-1-904455-06-6</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=Kawaoka+Y+%28editor%29&rft.btitle=Influenza+Virology%3A+Current+Topics&rft.date=2006&rft.genre=book&rft.isbn=978-1-904455-06-6&rft.pub=Caister+Academic+Press&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.horizonpress.com%2Fflu&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-29">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Vainionpää R, Hyypiä T (Abril de 1994). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC358320">«Biology of parainfluenza viruses»</a>. <i>Clin. Microbiol. Rev</i>. <b>7</b> (2): 265–75. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC358320">358320</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8055470">8055470</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1128%2FCMR.7.2.265">10.1128/CMR.7.2.265</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Biology+of+parainfluenza+viruses&rft.au=Vainionp%C3%A4%C3%A4+R%2C+Hyypi%C3%A4+T&rft.date=1994-04&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=Clin.+Microbiol.+Rev.&rft.pages=265-75&rft.volume=7&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC358320&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC358320&rft_id=info%3Adoi%2F10.1128%2FCMR.7.2.265&rft_id=info%3Apmid%2F8055470&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-30">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Hall CB (Junho de 2001). «Respiratory syncytial virus and parainfluenza virus». <i>N. Engl. J. Med</i>. <b>344</b> (25): 1917–28. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11419430">11419430</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1056%2FNEJM200106213442507">10.1056/NEJM200106213442507</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Respiratory+syncytial+virus+and+parainfluenza+virus&rft.au=Hall+CB&rft.date=2001-06&rft.genre=article&rft.issue=25&rft.jtitle=N.+Engl.+J.+Med.&rft.pages=1917-28&rft.volume=344&rft_id=info%3Adoi%2F10.1056%2FNEJM200106213442507&rft_id=info%3Apmid%2F11419430&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-sobrino6-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-sobrino6_31-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Klenk (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.horizonpress.com/avir">«Avian Influenza: Molecular Mechanisms of Pathogenesis and Host Range»</a>. <i>Animal Viruses: Molecular Biology</i>. [S.l.]: Caister Academic Press. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_de_livros/978-1-904455-22-6" title="Especial:Fontes de livros/978-1-904455-22-6">978-1-904455-22-6</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Avian+Influenza%3A+Molecular+Mechanisms+of+Pathogenesis+and+Host+Range&rft.au=Klenk&rft.btitle=Animal+Viruses%3A+Molecular+Biology&rft.date=2008&rft.genre=bookitem&rft.isbn=978-1-904455-22-6&rft.pub=Caister+Academic+Press&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.horizonpress.com%2Favir&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: número-autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_n%C3%BAmero-autores" title="Categoria:!CS1 manut: número-autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-hay-32"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-hay_32-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-hay_32-1">b</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-hay_32-2">c</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-hay_32-3">d</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Hay, A; Gregory V, Douglas A, Lin Y (29 de dezembro de 2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1088562">«The evolution of human influenza viruses»</a>. <i>Philosophical Transactions of the Royal Society B</i>. <b>356</b> (1416): 1861–70. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1088562">1088562</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11779385">11779385</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1098%2Frstb.2001.0999">10.1098/rstb.2001.0999</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+evolution+of+human+influenza+viruses&rft.aufirst=A&rft.aulast=Hay&rft.date=2001-12-29&rft.genre=article&rft.issue=1416&rft.jtitle=Philosophical+Transactions+of+the+Royal+Society+B&rft.pages=1861-70&rft.volume=356&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1088562&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1088562&rft_id=info%3Adoi%2F10.1098%2Frstb.2001.0999&rft_id=info%3Apmid%2F11779385&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-33">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Fouchier, RAM; Schneeberger, PM; Rozendaal, FW; Broekman, JM; Kemink, SA; Munster, V; Kuiken, T; Rimmelzwaan, GF; Schutten, M (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pnas.org/content/101/5/1356.full.pdf">«Avian influenza A virus (H7N7) associated with human conjunctivitis and a fatal case of acute respiratory distress syndrome»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i><a href="/wiki/Proceedings_of_the_National_Academy_of_Sciences_of_the_United_States_of_America" class="mw-redirect" title="Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America">Proceedings of the National Academy of Sciences</a></i>. <b>101</b> (5): 1356–61. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2004PNAS..101.1356F">2004PNAS..101.1356F</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC337057">337057</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14745020">14745020</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.0308352100">10.1073/pnas.0308352100</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Avian+influenza+A+virus+%28H7N7%29+associated+with+human+conjunctivitis+and+a+fatal+case+of+acute+respiratory+distress+syndrome&rft.au=Broekman%2C+JM&rft.au=Kemink%2C+SA&rft.au=Kuiken%2C+T&rft.au=Munster%2C+V&rft.au=Rimmelzwaan%2C+GF&rft.au=Rozendaal%2C+FW&rft.au=Schneeberger%2C+PM&rft.au=Schutten%2C+M&rft.aufirst=RAM&rft.aulast=Fouchier&rft.date=2004&rft.genre=article&rft.issue=5&rft.jtitle=Proceedings+of+the+National+Academy+of+Sciences&rft.pages=1356-61&rft.volume=101&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC337057&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pnas.org%2Fcontent%2F101%2F5%2F1356.full.pdf&rft_id=info%3Abibcode%2F2004PNAS..101.1356F&rft_id=info%3Adoi%2F10.1073%2Fpnas.0308352100&rft_id=info%3Apmid%2F14745020&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Osterhaus, A; Rimmelzwaan G, Martina B, Bestebroer T, Fouchier R (2000). «Influenza B virus in seals». <i>Science</i>. <b>288</b> (5468): 1051–3. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2000Sci...288.1051O">2000Sci...288.1051O</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10807575">10807575</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1126%2Fscience.288.5468.1051">10.1126/science.288.5468.1051</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Influenza+B+virus+in+seals&rft.aufirst=A&rft.aulast=Osterhaus&rft.date=2000&rft.genre=article&rft.issue=5468&rft.jtitle=Science&rft.pages=1051-3&rft.volume=288&rft_id=info%3Abibcode%2F2000Sci...288.1051O&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.288.5468.1051&rft_id=info%3Apmid%2F10807575&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Jakeman KJ, Tisdale M, Russell S, Leone A, Sweet C (agosto de 1994). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC284652">«Efficacy of 2'-deoxy-2'-fluororibosides against influenza A and B viruses in ferrets»</a>. <i>Antimicrob. Agents Chemother</i>. <b>38</b> (8): 1864–7. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC284652">284652</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7986023">7986023</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1128%2Faac.38.8.1864">10.1128/aac.38.8.1864</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Efficacy+of+2%27-deoxy-2%27-fluororibosides+against+influenza+A+and+B+viruses+in+ferrets&rft.au=Jakeman+KJ%2C+Tisdale+M%2C+Russell+S%2C+Leone+A%2C+Sweet+C&rft.date=1994-08&rft.genre=article&rft.issue=8&rft.jtitle=Antimicrob.+Agents+Chemother.&rft.pages=1864-7&rft.volume=38&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC284652&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC284652&rft_id=info%3Adoi%2F10.1128%2Faac.38.8.1864&rft_id=info%3Apmid%2F7986023&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-36">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Nobusawa, E; Sato K (abril de 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1440390">«Comparison of the mutation rates of human influenza A and B viruses»</a>. <i>J Virol</i>. <b>80</b> (7): 3675–8. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1440390">1440390</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16537638">16537638</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1128%2FJVI.80.7.3675-3678.2006">10.1128/JVI.80.7.3675-3678.2006</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Comparison+of+the+mutation+rates+of+human+influenza+A+and+B+viruses&rft.aufirst=E&rft.aulast=Nobusawa&rft.date=2006-04&rft.genre=article&rft.issue=7&rft.jtitle=J+Virol&rft.pages=3675-8&rft.volume=80&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1440390&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1440390&rft_id=info%3Adoi%2F10.1128%2FJVI.80.7.3675-3678.2006&rft_id=info%3Apmid%2F16537638&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-webster-37"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-webster_37-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-webster_37-1">b</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-webster_37-2">c</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-webster_37-3">d</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">R, Webster; Bean W, Gorman O, Chambers T, Kawaoka Y (1992). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC372859">«Evolution and ecology of influenza A viruses»</a>. <i>Microbiol Rev</i>. <b>56</b> (1): 152–79. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC372859">372859</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1579108">1579108</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Evolution+and+ecology+of+influenza+A+viruses&rft.aufirst=Webster&rft.aulast=R&rft.date=1992&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Microbiol+Rev&rft.pages=152-79&rft.volume=56&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC372859&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC372859&rft_id=info%3Apmid%2F1579108&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Zambon-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Zambon_38-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Zambon, M (novembro de 1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://jac.oxfordjournals.org/content/44/suppl_2/3.full.pdf">«Epidemiology and pathogenesis of influenza»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>J Antimicrob Chemother</i>. 44 Suppl B (90002): 3–9. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10877456">10877456</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1093%2Fjac%2F44.suppl_2.3">10.1093/jac/44.suppl_2.3</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Epidemiology+and+pathogenesis+of+influenza&rft.aufirst=M&rft.aulast=Zambon&rft.date=1999-11&rft.genre=article&rft.issue=90002&rft.jtitle=J+Antimicrob+Chemother&rft.pages=3-9&rft.volume=44+Suppl+B&rft_id=http%3A%2F%2Fjac.oxfordjournals.org%2Fcontent%2F44%2Fsuppl_2%2F3.full.pdf&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Fjac%2F44.suppl_2.3&rft_id=info%3Apmid%2F10877456&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Matsuzaki-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Matsuzaki_39-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Matsuzaki, Y; Sugawara K, Mizuta K, Tsuchiya E, Muraki Y, Hongo S, Suzuki H, Nakamura K (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC153379">«Antigenic and genetic characterization of influenza C viruses which caused two outbreaks in Yamagata City, Japan, in 1996 and 1998»</a>. <i>J Clin Microbiol</i>. <b>40</b> (2): 422–9. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC153379">153379</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11825952">11825952</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1128%2FJCM.40.2.422-429.2002">10.1128/JCM.40.2.422-429.2002</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Antigenic+and+genetic+characterization+of+influenza+C+viruses+which+caused+two+outbreaks+in+Yamagata+City%2C+Japan%2C+in+1996+and+1998&rft.aufirst=Y&rft.aulast=Matsuzaki&rft.date=2002&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=J+Clin+Microbiol&rft.pages=422-9&rft.volume=40&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC153379&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC153379&rft_id=info%3Adoi%2F10.1128%2FJCM.40.2.422-429.2002&rft_id=info%3Apmid%2F11825952&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Taubenberger2008-40"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Taubenberger2008_40-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Taubenberger2008_40-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Taubenberger, JK; Morens, DM (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2504709">«The pathology of influenza virus infections»</a>. <i>Annu Rev Pathol</i>. <b>3</b>: 499–522. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2504709">2504709</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18039138">18039138</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1146%2Fannurev.pathmechdis.3.121806.154316">10.1146/annurev.pathmechdis.3.121806.154316</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+pathology+of+influenza+virus+infections&rft.au=Morens%2C+DM&rft.aufirst=JK&rft.aulast=Taubenberger&rft.date=2008&rft.genre=article&rft.jtitle=Annu+Rev+Pathol&rft.pages=499-522&rft.volume=3&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2504709&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2504709&rft_id=info%3Adoi%2F10.1146%2Fannurev.pathmechdis.3.121806.154316&rft_id=info%3Apmid%2F18039138&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Matsuzaki, Y; Katsushima N, Nagai Y, Shoji M, Itagaki T, Sakamoto M, Kitaoka S, Mizuta K, Nishimura H (maio de 2006). «Clinical features of influenza C virus infection in children». <i>J Infect Dis</i>. <b>193</b> (9): 1229–35. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16586359">16586359</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F502973">10.1086/502973</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Clinical+features+of+influenza+C+virus+infection+in+children&rft.aufirst=Y&rft.aulast=Matsuzaki&rft.date=2006-05&rft.genre=article&rft.issue=9&rft.jtitle=J+Infect+Dis&rft.pages=1229-35&rft.volume=193&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F502973&rft_id=info%3Apmid%2F16586359&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Katagiri-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Katagiri_42-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Katagiri, S; Ohizumi A, Homma M (Julho de 1983). «An outbreak of type C influenza in a children's home». <i>J Infect Dis</i>. <b>148</b> (1): 51–6. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6309999">6309999</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1093%2Finfdis%2F148.1.51">10.1093/infdis/148.1.51</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=An+outbreak+of+type+C+influenza+in+a+children%27s+home&rft.aufirst=S&rft.aulast=Katagiri&rft.date=1983-07&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=J+Infect+Dis&rft.pages=51-6&rft.volume=148&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Finfdis%2F148.1.51&rft_id=info%3Apmid%2F6309999&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-43">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">International Committee on Taxonomy of Viruses. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140513093208/http://ictvdb.bio-mirror.cn/ICTVdB/00.046.0.01.001.htm">«The Universal Virus Database, version 4: Influenza A»</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 13 de maio de 2014</span>. Arquivado do <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ictvdb.bio-mirror.cn/ICTVdB/00.046.0.01.001.htm">original</a> em 13 de maio de 2014</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=International+Committee+on+Taxonomy+of+Viruses&rft.btitle=The+Universal+Virus+Database%2C+version+4%3A+Influenza+A&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fictvdb.bio-mirror.cn%2FICTVdB%2F00.046.0.01.001.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Lamb-44"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Lamb_44-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Lamb_44-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Lamb RA, Choppin PW (1983). «The gene structure and replication of influenza virus». <i>Annu. Rev. Biochem</i>. <b>52</b>: 467–506. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6351727">6351727</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1146%2Fannurev.bi.52.070183.002343">10.1146/annurev.bi.52.070183.002343</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+gene+structure+and+replication+of+influenza+virus&rft.au=Lamb+RA%2C+Choppin+PW&rft.date=1983&rft.genre=article&rft.jtitle=Annu.+Rev.+Biochem.&rft.pages=467-506&rft.volume=52&rft_id=info%3Adoi%2F10.1146%2Fannurev.bi.52.070183.002343&rft_id=info%3Apmid%2F6351727&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Bouvier-45"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Bouvier_45-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Bouvier_45-1">b</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Bouvier_45-2">c</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Bouvier_45-3">d</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Bouvier_45-4">e</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Bouvier NM, Palese P (setembro de 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3074182">«The biology of influenza viruses»</a>. <i>Vaccine</i>. 26 Suppl 4: D49–53. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3074182">3074182</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19230160">19230160</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.vaccine.2008.07.039">10.1016/j.vaccine.2008.07.039</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+biology+of+influenza+viruses&rft.au=Bouvier+NM%2C+Palese+P&rft.date=2008-09&rft.genre=article&rft.jtitle=Vaccine&rft.pages=D49-53&rft.volume=26+Suppl+4&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC3074182&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC3074182&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.vaccine.2008.07.039&rft_id=info%3Apmid%2F19230160&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Ghedin-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Ghedin_46-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Ghedin, E; Sengamalay, NA; Shumway, M; Zaborsky, J; Feldblyum, T; Subbu, V; Spiro, DJ; Sitz, J; Koo, H (outubro de 2005). «Large-scale sequencing of human influenza reveals the dynamic nature of viral genome evolution». <i><a href="/wiki/Nature_(journal)" class="mw-redirect" title="Nature (journal)">Nature</a></i>. <b>437</b> (7062): 1162–6. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2005Natur.437.1162G">2005Natur.437.1162G</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16208317">16208317</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2Fnature04239">10.1038/nature04239</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Large-scale+sequencing+of+human+influenza+reveals+the+dynamic+nature+of+viral+genome+evolution&rft.au=Feldblyum%2C+T&rft.au=Koo%2C+H&rft.au=Sengamalay%2C+NA&rft.au=Shumway%2C+M&rft.au=Sitz%2C+J&rft.au=Spiro%2C+DJ&rft.au=Subbu%2C+V&rft.au=Zaborsky%2C+J&rft.aufirst=E&rft.aulast=Ghedin&rft.date=2005-10&rft.genre=article&rft.issue=7062&rft.jtitle=Nature&rft.pages=1162-6&rft.volume=437&rft_id=info%3Abibcode%2F2005Natur.437.1162G&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fnature04239&rft_id=info%3Apmid%2F16208317&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Suzuki, Y (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15744059">«Sialobiology of influenza: molecular mechanism of host range variation of influenza viruses»</a>. <i>Biol Pharm Bull</i>. <b>28</b> (3): 399–408. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15744059">15744059</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1248%2Fbpb.28.399">10.1248/bpb.28.399</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Sialobiology+of+influenza%3A+molecular+mechanism+of+host+range+variation+of+influenza+viruses&rft.aufirst=Y&rft.aulast=Suzuki&rft.date=2005&rft.genre=article&rft.issue=3&rft.jtitle=Biol+Pharm+Bull&rft.pages=399-408&rft.volume=28&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpubmed%2F15744059&rft_id=info%3Adoi%2F10.1248%2Fbpb.28.399&rft_id=info%3Apmid%2F15744059&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-48">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Wilson, J; von Itzstein M (Julho de 2003). «Recent strategies in the search for new anti-influenza therapies». <i>Curr Drug Targets</i>. <b>4</b> (5): 389–408. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12816348">12816348</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.2174%2F1389450033491019">10.2174/1389450033491019</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Recent+strategies+in+the+search+for+new+anti-influenza+therapies&rft.aufirst=J&rft.aulast=Wilson&rft.date=2003-07&rft.genre=article&rft.issue=5&rft.jtitle=Curr+Drug+Targets&rft.pages=389-408&rft.volume=4&rft_id=info%3Adoi%2F10.2174%2F1389450033491019&rft_id=info%3Apmid%2F12816348&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Hilleman-49"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Hilleman_49-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Hilleman_49-1">b</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Hilleman_49-2">c</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Hilleman_49-3">d</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Hilleman, M (19 de agosto de 2002). «Realities and enigmas of human viral influenza: pathogenesis, epidemiology and control». <i>Vaccine</i>. <b>20</b> (25–26): 3068–87. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12163258">12163258</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS0264-410X%2802%2900254-2">10.1016/S0264-410X(02)00254-2</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Realities+and+enigmas+of+human+viral+influenza%3A+pathogenesis%2C+epidemiology+and+control&rft.aufirst=M&rft.aulast=Hilleman&rft.date=2002-08-19&rft.genre=article&rft.issue=25%9326&rft.jtitle=Vaccine&rft.pages=3068-87&rft.volume=20&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS0264-410X%2802%2900254-2&rft_id=info%3Apmid%2F12163258&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Lynch-50"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Lynch_50-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Lynch_50-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Lynch JP, Walsh EE (abril de 2007). «Influenza: evolving strategies in treatment and prevention». <i>Semin Respir Crit Care Med</i>. <b>28</b> (2): 144–58. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17458769">17458769</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1055%2Fs-2007-976487">10.1055/s-2007-976487</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Influenza%3A+evolving+strategies+in+treatment+and+prevention&rft.au=Lynch+JP%2C+Walsh+EE&rft.date=2007-04&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=Semin+Respir+Crit+Care+Med&rft.pages=144-58&rft.volume=28&rft_id=info%3Adoi%2F10.1055%2Fs-2007-976487&rft_id=info%3Apmid%2F17458769&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-51">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Smith AE, Helenius A (abril de 2004). «How viruses enter animal cells». <i>Science</i>. <b>304</b> (5668): 237–42. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2004Sci...304..237S">2004Sci...304..237S</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15073366">15073366</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1126%2Fscience.1094823">10.1126/science.1094823</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=How+viruses+enter+animal+cells&rft.au=Smith+AE%2C+Helenius+A&rft.date=2004-04&rft.genre=article&rft.issue=5668&rft.jtitle=Science&rft.pages=237-42&rft.volume=304&rft_id=info%3Abibcode%2F2004Sci...304..237S&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1094823&rft_id=info%3Apmid%2F15073366&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Wagner-52"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Wagner_52-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Wagner_52-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Wagner, R; Matrosovich M, Klenk H (Maio–Junho de 2002). «Functional balance between haemagglutinin and neuraminidase in influenza virus infections». <i>Rev Med Virol</i>. <b>12</b> (3): 159–66. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11987141">11987141</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1002%2Frmv.352">10.1002/rmv.352</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Functional+balance+between+haemagglutinin+and+neuraminidase+in+influenza+virus+infections&rft.aufirst=R&rft.aulast=Wagner&rft.date=2002-05%2F2002-06&rft.genre=article&rft.issue=3&rft.jtitle=Rev+Med+Virol&rft.pages=159-66&rft.volume=12&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2Frmv.352&rft_id=info%3Apmid%2F11987141&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Steinhauer-53"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Steinhauer_53-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Steinhauer_53-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Steinhauer DA (Maio de 1999). «Role of hemagglutinin cleavage for the pathogenicity of influenza virus». <i>Virology</i>. <b>258</b> (1): 1–20. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10329563">10329563</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1006%2Fviro.1999.9716">10.1006/viro.1999.9716</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Role+of+hemagglutinin+cleavage+for+the+pathogenicity+of+influenza+virus&rft.au=Steinhauer+DA&rft.date=1999-05&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Virology&rft.pages=1-20&rft.volume=258&rft_id=info%3Adoi%2F10.1006%2Fviro.1999.9716&rft_id=info%3Apmid%2F10329563&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Liu2011-54"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Liu2011_54-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Liu SL, Zhang ZL, Tian ZQ, Zhao HS, Liu H, Sun EZ, Xiao GF, Zhang W, Wang HZ, Pang DW (2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://pubs.acs.org/doi/abs/10.1021/nn2031353">«Effectively and efficiently dissecting the infection of influenza virus by quantum dot-based single-particle tracking.»</a>. <b>1</b> (6): 141-150. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1021%2Fnn2031353">10.1021/nn2031353</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Effectively+and+efficiently+dissecting+the+infection+of+influenza+virus+by+quantum+dot-based+single-particle+tracking.&rft.au=Liu+SL%2C+Zhang+ZL%2C+Tian+ZQ%2C+Zhao+HS%2C+Liu+H%2C+Sun+EZ%2C+Xiao+GF%2C+Zhang+W%2C+Wang+HZ%2C+Pang+DW&rft.date=2012&rft.genre=article&rft.issue=6&rft.pages=141-150&rft.volume=1&rft_id=http%3A%2F%2Fpubs.acs.org%2Fdoi%2Fabs%2F10.1021%2Fnn2031353&rft_id=info%3Adoi%2F10.1021%2Fnn2031353&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Lakadamyali, M; Rust M, Babcock H, Zhuang X (5 de agosto de 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC170909">«Visualizing infection of individual influenza viruses»</a>. <i>Proc Natl Acad Sci USA</i>. <b>100</b> (16): 9280–5. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2003PNAS..100.9280L">2003PNAS..100.9280L</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC170909">170909</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12883000">12883000</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.0832269100">10.1073/pnas.0832269100</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Visualizing+infection+of+individual+influenza+viruses&rft.aufirst=M&rft.aulast=Lakadamyali&rft.date=2003-08-05&rft.genre=article&rft.issue=16&rft.jtitle=Proc+Natl+Acad+Sci+USA&rft.pages=9280-5&rft.volume=100&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC170909&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC170909&rft_id=info%3Abibcode%2F2003PNAS..100.9280L&rft_id=info%3Adoi%2F10.1073%2Fpnas.0832269100&rft_id=info%3Apmid%2F12883000&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Cros, J; Palese P (setembro de 2003). «Trafficking of viral genomic RNA into and out of the nucleus: influenza, Thogoto and Borna disease viruses». <i>Virus Res</i>. <b>95</b> (1–2): 3–12. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12921991">12921991</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS0168-1702%2803%2900159-X">10.1016/S0168-1702(03)00159-X</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Trafficking+of+viral+genomic+RNA+into+and+out+of+the+nucleus%3A+influenza%2C+Thogoto+and+Borna+disease+viruses&rft.aufirst=J&rft.aulast=Cros&rft.date=2003-09&rft.genre=article&rft.issue=1%932&rft.jtitle=Virus+Res&rft.pages=3-12&rft.volume=95&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS0168-1702%2803%2900159-X&rft_id=info%3Apmid%2F12921991&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-57">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Kash, J; Goodman A, Korth M, Katze M (Julho de 2006). «Hijacking of the host-cell response and translational control during influenza virus infection». <i>Virus Res</i>. <b>119</b> (1): 111–20. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16630668">16630668</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.virusres.2005.10.013">10.1016/j.virusres.2005.10.013</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Hijacking+of+the+host-cell+response+and+translational+control+during+influenza+virus+infection&rft.aufirst=J&rft.aulast=Kash&rft.date=2006-07&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Virus+Res&rft.pages=111-20&rft.volume=119&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.virusres.2005.10.013&rft_id=info%3Apmid%2F16630668&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-58">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Nayak, D; Hui E, Barman S (dezembro de 2004). «Assembly and budding of influenza virus». <i>Virus Res</i>. <b>106</b> (2): 147–65. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15567494">15567494</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.virusres.2004.08.012">10.1016/j.virusres.2004.08.012</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Assembly+and+budding+of+influenza+virus&rft.aufirst=D&rft.aulast=Nayak&rft.date=2004-12&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=Virus+Res&rft.pages=147-65&rft.volume=106&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.virusres.2004.08.012&rft_id=info%3Apmid%2F15567494&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-59">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Drake, J (Maio de 1993). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC46468">«Rates of spontaneous mutation among RNA viruses»</a>. <i>Proc Natl Acad Sci USA</i>. <b>90</b> (9): 4171–5. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/1993PNAS...90.4171D">1993PNAS...90.4171D</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC46468">46468</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/8387212">8387212</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.90.9.4171">10.1073/pnas.90.9.4171</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Rates+of+spontaneous+mutation+among+RNA+viruses&rft.aufirst=J&rft.aulast=Drake&rft.date=1993-05&rft.genre=article&rft.issue=9&rft.jtitle=Proc+Natl+Acad+Sci+USA&rft.pages=4171-5&rft.volume=90&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC46468&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC46468&rft_id=info%3Abibcode%2F1993PNAS...90.4171D&rft_id=info%3Adoi%2F10.1073%2Fpnas.90.9.4171&rft_id=info%3Apmid%2F8387212&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Carrat-60"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Carrat_60-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Carrat_60-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Carrat F, Luong J, Lao H, Sallé A, Lajaunie C, Wackernagel H (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1626479">«A 'small-world-like' model for comparing interventions aimed at preventing and controlling influenza pandemics»</a>. <i>BMC Med</i>. <b>4</b>: 26. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1626479">1626479</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17059593">17059593</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1186%2F1741-7015-4-26">10.1186/1741-7015-4-26</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=A+%27small-world-like%27+model+for+comparing+interventions+aimed+at+preventing+and+controlling+influenza+pandemics&rft.au=Carrat+F%2C+Luong+J%2C+Lao+H%2C+Sall%C3%A9+A%2C+Lajaunie+C%2C+Wackernagel+H&rft.date=2006&rft.genre=article&rft.jtitle=BMC+Med&rft.pages=26&rft.volume=4&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1626479&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1626479&rft_id=info%3Adoi%2F10.1186%2F1741-7015-4-26&rft_id=info%3Apmid%2F17059593&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-61">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cdc.gov/h1n1flu/recommendations.htm">«CDC H1N1 Flu : Updated Interim Recommendations for the Use of Antiviral Medications in the Treatment and Prevention of Influenza for the 2009–2010 Season»</a>. Centers for Disease Control and Prevention</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.btitle=CDC+H1N1+Flu+%3A+Updated+Interim+Recommendations+for+the+Use+of+Antiviral+Medications+in+the+Treatment+and+Prevention+of+Influenza+for+the+2009%932010+Season&rft.genre=unknown&rft.pub=Centers+for+Disease+Control+and+Prevention&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fh1n1flu%2Frecommendations.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-62">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Mitamura K, Sugaya N (2006). «Diagnosis and Treatment of influenza—clinical investigation on viral shedding in children with influenza». <i>Uirusu</i>. <b>56</b> (1): 109–16. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17038819">17038819</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.2222%2Fjsv.56.109">10.2222/jsv.56.109</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Diagnosis+and+Treatment+of+influenza%94clinical+investigation+on+viral+shedding+in+children+with+influenza&rft.au=Mitamura+K%2C+Sugaya+N&rft.date=2006&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Uirusu&rft.pages=109-16&rft.volume=56&rft_id=info%3Adoi%2F10.2222%2Fjsv.56.109&rft_id=info%3Apmid%2F17038819&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Weber-63"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Weber_63-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Weber_63-1">b</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Weber_63-2">c</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Weber_63-3">d</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Weber_63-4">e</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Weber TP, Stilianakis NI (novembro de 2008). «Inactivation of influenza A viruses in the environment and modes of transmission: a critical review». <i>J. Infect</i>. <b>57</b> (5): 361–73. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18848358">18848358</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.jinf.2008.08.013">10.1016/j.jinf.2008.08.013</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Inactivation+of+influenza+A+viruses+in+the+environment+and+modes+of+transmission%3A+a+critical+review&rft.au=Weber+TP%2C+Stilianakis+NI&rft.date=2008-11&rft.genre=article&rft.issue=5&rft.jtitle=J.+Infect.&rft.pages=361-73&rft.volume=57&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.jinf.2008.08.013&rft_id=info%3Apmid%2F18848358&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-64">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Hall CB (Agosto de 2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://cid.oxfordjournals.org/content/45/3/353.full.pdf">«The spread of influenza and other respiratory viruses: complexities and conjectures»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>Clin. Infect. Dis</i>. <b>45</b> (3): 353–9. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17599315">17599315</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F519433">10.1086/519433</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+spread+of+influenza+and+other+respiratory+viruses%3A+complexities+and+conjectures&rft.au=Hall+CB&rft.date=2007-08&rft.genre=article&rft.issue=3&rft.jtitle=Clin.+Infect.+Dis.&rft.pages=353-9&rft.volume=45&rft_id=http%3A%2F%2Fcid.oxfordjournals.org%2Fcontent%2F45%2F3%2F353.full.pdf&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F519433&rft_id=info%3Apmid%2F17599315&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Brankston-65"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Brankston_65-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Brankston_65-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Brankston G, Gitterman L, Hirji Z, Lemieux C, Gardam M (Abril de 2007). «Transmission of influenza A in human beings». <i>Lancet Infect Dis</i>. <b>7</b> (4): 257–65. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17376383">17376383</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS1473-3099%2807%2970029-4">10.1016/S1473-3099(07)70029-4</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Transmission+of+influenza+A+in+human+beings&rft.au=Brankston+G%2C+Gitterman+L%2C+Hirji+Z%2C+Lemieux+C%2C+Gardam+M&rft.date=2007-04&rft.genre=article&rft.issue=4&rft.jtitle=Lancet+Infect+Dis&rft.pages=257-65&rft.volume=7&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS1473-3099%2807%2970029-4&rft_id=info%3Apmid%2F17376383&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-66"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-66">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Tellier R (Novembro de 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wwwnc.cdc.gov/eid/article/12/11/pdfs/06-0426.pdf">«Review of aerosol transmission of influenza A virus»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>Emerging Infect. Dis</i>. <b>12</b> (11): 1657–62. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17283614">17283614</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3201%2Feid1211.060426">10.3201/eid1211.060426</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Review+of+aerosol+transmission+of+influenza+A+virus&rft.au=Tellier+R&rft.date=2006-11&rft.genre=article&rft.issue=11&rft.jtitle=Emerging+Infect.+Dis.&rft.pages=1657-62&rft.volume=12&rft_id=http%3A%2F%2Fwwwnc.cdc.gov%2Feid%2Farticle%2F12%2F11%2Fpdfs%2F06-0426.pdf&rft_id=info%3Adoi%2F10.3201%2Feid1211.060426&rft_id=info%3Apmid%2F17283614&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Cole_1998-67"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Cole_1998_67-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Cole E, Cook C (1998). «Characterization of infectious aerosols in health care facilities: an aid to effective engineering controls and preventive strategies». <i>Am J Infect Control</i>. <b>26</b> (4): 453–64. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9721404">9721404</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS0196-6553%2898%2970046-X">10.1016/S0196-6553(98)70046-X</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Characterization+of+infectious+aerosols+in+health+care+facilities%3A+an+aid+to+effective+engineering+controls+and+preventive+strategies&rft.au=Cole+E%2C+Cook+C&rft.date=1998&rft.genre=article&rft.issue=4&rft.jtitle=Am+J+Infect+Control&rft.pages=453-64&rft.volume=26&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS0196-6553%2898%2970046-X&rft_id=info%3Apmid%2F9721404&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Thomas-68"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Thomas_68-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Thomas_68-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Thomas Y; Vogel G; Wunderli W; et al. (Maio de 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2394922">«Survival of influenza virus on banknotes»</a>. <i>Appl. Environ. Microbiol</i>. <b>74</b> (10): 3002–7. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2394922">2394922</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18359825">18359825</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1128%2FAEM.00076-08">10.1128/AEM.00076-08</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Survival+of+influenza+virus+on+banknotes&rft.au=Kaiser%2C+L.&rft.au=Koch%2C+D.&rft.au=Suter%2C+P.&rft.au=Tapparel%2C+C.&rft.au=Thomas+Y&rft.au=Vogel+G&rft.au=Witschi%2C+M.&rft.au=Wunderli+W&rft.date=2008-05&rft.genre=article&rft.issue=10&rft.jtitle=Appl.+Environ.+Microbiol.&rft.pages=3002-7&rft.volume=74&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2394922&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2394922&rft_id=info%3Adoi%2F10.1128%2FAEM.00076-08&rft_id=info%3Apmid%2F18359825&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Moore-69"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Moore_69-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Bean B, Moore BM, Sterner B, Peterson LR, Gerding DN, Balfour HH (Julho de 1982). «Survival of influenza viruses on environmental surfaces». <i>J. Infect. Dis</i>. <b>146</b> (1): 47–51. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6282993">6282993</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1093%2Finfdis%2F146.1.47">10.1093/infdis/146.1.47</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Survival+of+influenza+viruses+on+environmental+surfaces&rft.au=Bean+B%2C+Moore+BM%2C+Sterner+B%2C+Peterson+LR%2C+Gerding+DN%2C+Balfour+HH&rft.date=1982-07&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=J.+Infect.+Dis.&rft.pages=47-51&rft.volume=146&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Finfdis%2F146.1.47&rft_id=info%3Apmid%2F6282993&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-cfsph-70"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-cfsph_70-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-cfsph_70-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cfsph.iastate.edu/Factsheets/pdfs/influenza.pdf">«Influenza Factsheet»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. Center for Food Security and Public Health, Iowa State University</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.btitle=Influenza+Factsheet&rft.genre=unknown&rft.pub=Center+for+Food+Security+and+Public+Health%2C+Iowa+State+University&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cfsph.iastate.edu%2FFactsheets%2Fpdfs%2Finfluenza.pdf&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-jefferies1998-71"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-jefferies1998_71-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Jefferies WM, Turner JC, Lobo M, Gwaltney JM Jr (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://cid.oxfordjournals.org/content/26/3/708.full.pdf">«Low plasma levels of adrenocorticotropic hormone in patients with acute influenza»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>Clin Infect Dis</i>. <b>26</b> (3): 708–10. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9524849">9524849</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F514594">10.1086/514594</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Low+plasma+levels+of+adrenocorticotropic+hormone+in+patients+with+acute+influenza&rft.au=Jefferies+WM%2C+Turner+JC%2C+Lobo+M%2C+Gwaltney+JM+Jr&rft.date=1998&rft.genre=article&rft.issue=3&rft.jtitle=Clin+Infect+Dis.&rft.pages=708-10&rft.volume=26&rft_id=http%3A%2F%2Fcid.oxfordjournals.org%2Fcontent%2F26%2F3%2F708.full.pdf&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F514594&rft_id=info%3Apmid%2F9524849&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Korteweg-72"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Korteweg_72-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Korteweg_72-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Korteweg C, Gu J (Maio de 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2329826">«Pathology, molecular biology, and pathogenesis of avian influenza A (H5N1) infection in humans»</a>. <i>Am. J. Pathol</i>. <b>172</b> (5): 1155–70. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2329826">2329826</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18403604">18403604</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.2353%2Fajpath.2008.070791">10.2353/ajpath.2008.070791</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Pathology%2C+molecular+biology%2C+and+pathogenesis+of+avian+influenza+A+%28H5N1%29+infection+in+humans&rft.au=Korteweg+C%2C+Gu+J&rft.date=2008-05&rft.genre=article&rft.issue=5&rft.jtitle=Am.+J.+Pathol.&rft.pages=1155-70&rft.volume=172&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2329826&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2329826&rft_id=info%3Adoi%2F10.2353%2Fajpath.2008.070791&rft_id=info%3Apmid%2F18403604&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-73"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-73">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Nicholls JM, Chan RW, Russell RJ, Air GM, Peiris JS (Abril de 2008). «Evolving complexities of influenza virus and its receptors». <i>Trends Microbiol</i>. <b>16</b> (4): 149–57. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18375125">18375125</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.tim.2008.01.008">10.1016/j.tim.2008.01.008</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Evolving+complexities+of+influenza+virus+and+its+receptors&rft.au=Nicholls+JM%2C+Chan+RW%2C+Russell+RJ%2C+Air+GM%2C+Peiris+JS&rft.date=2008-04&rft.genre=article&rft.issue=4&rft.jtitle=Trends+Microbiol.&rft.pages=149-57&rft.volume=16&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.tim.2008.01.008&rft_id=info%3Apmid%2F18375125&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-74"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-74">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">van Riel D; Munster VJ; de Wit E; et al. (Abril de 2006). «H5N1 Virus Attachment to Lower Respiratory Tract». <i>Science</i>. <b>312</b> (5772): 399. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16556800">16556800</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1126%2Fscience.1125548">10.1126/science.1125548</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=H5N1+Virus+Attachment+to+Lower+Respiratory+Tract&rft.au=Fouchier%2C+RA&rft.au=Kuiken%2C+T&rft.au=Munster+VJ&rft.au=Osterhaus%2C+AD&rft.au=Rimmelzwaan%2C+GF&rft.au=de+Wit+E&rft.au=van+Riel+D&rft.date=2006-04&rft.genre=article&rft.issue=5772&rft.jtitle=Science&rft.pages=399&rft.volume=312&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1125548&rft_id=info%3Apmid%2F16556800&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-75"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-75">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Shinya K, Ebina M, Yamada S, Ono M, Kasai N, Kawaoka Y (Março de 2006). «Avian flu: influenza virus receptors in the human airway». <i>Nature</i>. <b>440</b> (7083): 435–6. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2006Natur.440..435S">2006Natur.440..435S</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16554799">16554799</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2F440435a">10.1038/440435a</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Avian+flu%3A+influenza+virus+receptors+in+the+human+airway&rft.au=Shinya+K%2C+Ebina+M%2C+Yamada+S%2C+Ono+M%2C+Kasai+N%2C+Kawaoka+Y&rft.date=2006-03&rft.genre=article&rft.issue=7083&rft.jtitle=Nature&rft.pages=435-6&rft.volume=440&rft_id=info%3Abibcode%2F2006Natur.440..435S&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2F440435a&rft_id=info%3Apmid%2F16554799&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-76"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-76">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">van Riel D; Munster VJ; de Wit E; et al. (Outubro de 2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1988871">«Human and avian influenza viruses target different cells in the lower respiratory tract of humans and other mammals»</a>. <i>Am. J. Pathol</i>. <b>171</b> (4): 1215–23. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1988871">1988871</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17717141">17717141</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.2353%2Fajpath.2007.070248">10.2353/ajpath.2007.070248</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Human+and+avian+influenza+viruses+target+different+cells+in+the+lower+respiratory+tract+of+humans+and+other+mammals&rft.au=Fouchier%2C+Ron+A.M.&rft.au=Kuiken%2C+Thijs&rft.au=Munster+VJ&rft.au=Osterhaus%2C+Albert+D.M.E.&rft.au=Rimmelzwaan%2C+Guus+F.&rft.au=de+Wit+E&rft.au=van+Riel+D&rft.date=2007-10&rft.genre=article&rft.issue=4&rft.jtitle=Am.+J.+Pathol.&rft.pages=1215-23&rft.volume=171&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1988871&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1988871&rft_id=info%3Adoi%2F10.2353%2Fajpath.2007.070248&rft_id=info%3Apmid%2F17717141&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-77"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-77">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Schmitz N, Kurrer M, Bachmann M, Kopf M (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1091664">«Interleukin-1 is responsible for acute lung immunopathology but increases survival of respiratory influenza virus infection»</a>. <i>J Virol</i>. <b>79</b> (10): 6441–8. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1091664">1091664</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15858027">15858027</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1128%2FJVI.79.10.6441-6448.2005">10.1128/JVI.79.10.6441-6448.2005</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Interleukin-1+is+responsible+for+acute+lung+immunopathology+but+increases+survival+of+respiratory+influenza+virus+infection&rft.au=Schmitz+N%2C+Kurrer+M%2C+Bachmann+M%2C+Kopf+M&rft.date=2005&rft.genre=article&rft.issue=10&rft.jtitle=J+Virol&rft.pages=6441-8&rft.volume=79&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1091664&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1091664&rft_id=info%3Adoi%2F10.1128%2FJVI.79.10.6441-6448.2005&rft_id=info%3Apmid%2F15858027&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-78"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-78">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Winther B, Gwaltney J, Mygind N, Hendley J (1998). «Viral-induced rhinitis». <i>Am J Rhinol</i>. <b>12</b> (1): 17–20. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9513654">9513654</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.2500%2F105065898782102954">10.2500/105065898782102954</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Viral-induced+rhinitis&rft.au=Winther+B%2C+Gwaltney+J%2C+Mygind+N%2C+Hendley+J&rft.date=1998&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Am+J+Rhinol&rft.pages=17-20&rft.volume=12&rft_id=info%3Adoi%2F10.2500%2F105065898782102954&rft_id=info%3Apmid%2F9513654&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-79"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-79">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Cheung CY; Poon LL; Lau AS; et al. (dezembro de 2002). «Induction of proinflammatory cytokines in human macrophages by influenza A (H5N1) viruses: a mechanism for the unusual severity of human disease?». <i>Lancet</i>. <b>360</b> (9348): 1831–7. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12480361">12480361</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS0140-6736%2802%2911772-7">10.1016/S0140-6736(02)11772-7</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Induction+of+proinflammatory+cytokines+in+human+macrophages+by+influenza+A+%28H5N1%29+viruses%3A+a+mechanism+for+the+unusual+severity+of+human+disease%3F&rft.au=Cheung+CY&rft.au=Gordon%2C+S&rft.au=Guan%2C+Y&rft.au=Lau%2C+Y&rft.au=Lau+AS&rft.au=Luk%2C+W&rft.au=Peiris%2C+J&rft.au=Poon+LL&rft.au=Shortridge%2C+K&rft.date=2002-12&rft.genre=article&rft.issue=9348&rft.jtitle=Lancet&rft.pages=1831-7&rft.volume=360&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS0140-6736%2802%2911772-7&rft_id=info%3Apmid%2F12480361&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-80"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-80">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Kobasa D; Jones SM; Shinya K; et al. (Janeiro de 2007). «Aberrant innate immune response in lethal infection of macaques with the 1918 influenza virus». <i>Nature</i>. <b>445</b> (7125): 319–23. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2007Natur.445..319K">2007Natur.445..319K</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17230189">17230189</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2Fnature05495">10.1038/nature05495</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Aberrant+innate+immune+response+in+lethal+infection+of+macaques+with+the+1918+influenza+virus&rft.au=Feldmann%2C+Hideki&rft.au=Halfmann%2C+Peter&rft.au=Hyun+Kim%2C+Jin&rft.au=Jones+SM&rft.au=Katze%2C+John&rft.au=Kawaoka%2C+Yasuko&rft.au=Kobasa+D&rft.au=Li%2C+John+C.&rft.au=Shinya+K&rft.date=2007-01&rft.genre=article&rft.issue=7125&rft.jtitle=Nature&rft.pages=319-23&rft.volume=445&rft_id=info%3Abibcode%2F2007Natur.445..319K&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fnature05495&rft_id=info%3Apmid%2F17230189&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-81"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-81">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Kash JC; Tumpey TM; Proll SC; et al. (Outubro de 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2615558">«Genomic analysis of increased host immune and cell death responses induced by 1918 influenza virus»</a>. <i>Nature</i>. <b>443</b> (7111): 578–81. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2006Natur.443..578K">2006Natur.443..578K</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2615558">2615558</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17006449">17006449</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2Fnature05181">10.1038/nature05181</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Genomic+analysis+of+increased+host+immune+and+cell+death+responses+induced+by+1918+influenza+virus&rft.au=Basler%2C+Christopher+F.&rft.au=Carter%2C+Victoria&rft.au=Kash+JC&rft.au=Palese%2C+Peter&rft.au=Perwitasari%2C+Olivia&rft.au=Proll+SC&rft.au=Taubenberger%2C+Jeffery+K.&rft.au=Thomas%2C+Matthew+J.&rft.au=Tumpey+TM&rft.date=2006-10&rft.genre=article&rft.issue=7111&rft.jtitle=Nature&rft.pages=578-81&rft.volume=443&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2615558&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2615558&rft_id=info%3Abibcode%2F2006Natur.443..578K&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fnature05181&rft_id=info%3Apmid%2F17006449&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Beigel-82"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Beigel_82-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Beigel J, Bray M (Abril de 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2346583">«Current and future antiviral therapy of severe seasonal and avian influenza»</a>. <i>Antiviral Res</i>. <b>78</b> (1): 91–102. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2346583">2346583</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18328578">18328578</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.antiviral.2008.01.003">10.1016/j.antiviral.2008.01.003</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Current+and+future+antiviral+therapy+of+severe+seasonal+and+avian+influenza&rft.au=Beigel+J%2C+Bray+M&rft.date=2008-04&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Antiviral+Res.&rft.pages=91-102&rft.volume=78&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2346583&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2346583&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.antiviral.2008.01.003&rft_id=info%3Apmid%2F18328578&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-83"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-83">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.who.int/influenza/vaccines/use/en/">«Vaccine use»</a>. <i>World Health Organization</i><span class="reference-accessdate">. Consultado em 6 de dezembro de 2012</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Vaccine+use&rft.genre=unknown&rft.jtitle=World+Health+Organization&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.who.int%2Finfluenza%2Fvaccines%2Fuse%2Fen%2F&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-84"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-84">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Jefferson T, Di Pietrantonj C, Rivetti A, Bawazeer GA, Al-Ansary LA, Ferroni E (2010). «Vaccines for preventing influenza in healthy adults». <i>Cochrane Database Syst Rev</i> (7): CD001269. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20614424">20614424</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1002%2F14651858.CD001269.pub4">10.1002/14651858.CD001269.pub4</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Vaccines+for+preventing+influenza+in+healthy+adults&rft.au=Jefferson+T%2C+Di+Pietrantonj+C%2C+Rivetti+A%2C+Bawazeer+GA%2C+Al-Ansary+LA%2C+Ferroni+E&rft.date=2010&rft.genre=article&rft.issue=7&rft.jtitle=Cochrane+Database+Syst+Rev&rft.pages=CD001269&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2F14651858.CD001269.pub4&rft_id=info%3Apmid%2F20614424&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-85"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-85">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Jefferson T, Rivetti A, Di Pietrantonj C, Demicheli V, Ferroni E (2012). «Vaccines for preventing influenza in healthy children». <i>Cochrane Database Syst Rev</i>. <b>8</b>: CD004879. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22895945">22895945</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1002%2F14651858.CD004879.pub4">10.1002/14651858.CD004879.pub4</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Vaccines+for+preventing+influenza+in+healthy+children&rft.au=Jefferson+T%2C+Rivetti+A%2C+Di+Pietrantonj+C%2C+Demicheli+V%2C+Ferroni+E&rft.date=2012&rft.genre=article&rft.jtitle=Cochrane+Database+Syst+Rev&rft.pages=CD004879&rft.volume=8&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2F14651858.CD004879.pub4&rft_id=info%3Apmid%2F22895945&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-86"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-86">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Poole PJ, Chacko E, Wood-Baker RW, Cates CJ (2006). «Influenza vaccine for patients with chronic obstructive pulmonary disease». <i>Cochrane Database Syst Rev</i> (1): CD002733. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16437444">16437444</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1002%2F14651858.CD002733.pub2">10.1002/14651858.CD002733.pub2</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Influenza+vaccine+for+patients+with+chronic+obstructive+pulmonary+disease&rft.au=Poole+PJ%2C+Chacko+E%2C+Wood-Baker+RW%2C+Cates+CJ&rft.date=2006&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Cochrane+Database+Syst+Rev&rft.pages=CD002733&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2F14651858.CD002733.pub2&rft_id=info%3Apmid%2F16437444&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-87"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-87">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Cates, CJ; Rowe, BH (28 de fevereiro de 2013). «Vaccines for preventing influenza in people with asthma.». <i>The Cochrane database of systematic reviews</i>. <b>2</b>: CD000364. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23450529">23450529</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1002%2F14651858.CD000364.pub4">10.1002/14651858.CD000364.pub4</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Vaccines+for+preventing+influenza+in+people+with+asthma.&rft.aufirst=CJ&rft.aulast=Cates&rft.date=2013-02-28&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Cochrane+database+of+systematic+reviews&rft.pages=CD000364&rft.volume=2&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2F14651858.CD000364.pub4&rft_id=info%3Apmid%2F23450529&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-88"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-88">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Beck, CR; McKenzie, BC; Hashim, AB; Harris, RC; University of Nottingham Influenza and the ImmunoCompromised (UNIIC) Study, Group,; Nguyen-Van-Tam, JS (Outubro de 2012). «Influenza vaccination for immunocompromised patients: systematic review and meta-analysis by etiology.». <i>The Journal of infectious diseases</i>. <b>206</b> (8): 1250–9. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22904335">22904335</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1093%2Finfdis%2Fjis487">10.1093/infdis/jis487</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Influenza+vaccination+for+immunocompromised+patients%3A+systematic+review+and+meta-analysis+by+etiology.&rft.aufirst=CR&rft.aulast=Beck&rft.date=2012-10&rft.genre=article&rft.issue=8&rft.jtitle=The+Journal+of+infectious+diseases&rft.pages=1250-9&rft.volume=206&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Finfdis%2Fjis487&rft_id=info%3Apmid%2F22904335&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Udell-2013-89"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Udell-2013_89-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Udell, JA.; Zawi, R.; Bhatt, DL.; Keshtkar-Jahromi, M.; Gaughran, F.; Phrommintikul, A.; Ciszewski, A.; Vakili, H.; Hoffman, EB. (Outubro de 2013). «Association between influenza vaccination and cardiovascular outcomes in high-risk patients: a meta-analysis.». <i>JAMA</i>. <b>310</b> (16): 1711–20. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24150467">24150467</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1001%2Fjama.2013.279206">10.1001/jama.2013.279206</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Association+between+influenza+vaccination+and+cardiovascular+outcomes+in+high-risk+patients%3A+a+meta-analysis.&rft.au=Bhatt%2C+DL.&rft.au=Ciszewski%2C+A.&rft.au=Gaughran%2C+F.&rft.au=Hoffman%2C+EB.&rft.au=Keshtkar-Jahromi%2C+M.&rft.au=Phrommintikul%2C+A.&rft.au=Vakili%2C+H.&rft.au=Zawi%2C+R.&rft.aufirst=JA.&rft.aulast=Udell&rft.date=2013-10&rft.genre=article&rft.issue=16&rft.jtitle=JAMA&rft.pages=1711-20&rft.volume=310&rft_id=info%3Adoi%2F10.1001%2Fjama.2013.279206&rft_id=info%3Apmid%2F24150467&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-90"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-90">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Abramson ZH (2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3502850">«What, in Fact, Is the Evidence That Vaccinating Healthcare Workers against Seasonal Influenza Protects Their Patients? A Critical Review»</a>. <i>Int J Family Med</i>. <b>2012</b>. 205464 páginas. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3502850">3502850</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23209901">23209901</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1155%2F2012%2F205464">10.1155/2012/205464</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=What%2C+in+Fact%2C+Is+the+Evidence+That+Vaccinating+Healthcare+Workers+against+Seasonal+Influenza+Protects+Their+Patients%3F+A+Critical+Review&rft.au=Abramson+ZH&rft.date=2012&rft.genre=article&rft.jtitle=Int+J+Family+Med&rft.volume=2012&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC3502850&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC3502850&rft_id=info%3Adoi%2F10.1155%2F2012%2F205464&rft_id=info%3Apmid%2F23209901&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-91"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-91">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Thomas, RE; Jefferson, T; Lasserson, TJ (22 de julho de 2013). «Influenza vaccination for healthcare workers who care for people aged 60 or older living in long-term care institutions.». <i>The Cochrane database of systematic reviews</i>. <b>7</b>: CD005187. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23881655">23881655</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1002%2F14651858.CD005187.pub4">10.1002/14651858.CD005187.pub4</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Influenza+vaccination+for+healthcare+workers+who+care+for+people+aged+60+or+older+living+in+long-term+care+institutions.&rft.aufirst=RE&rft.aulast=Thomas&rft.date=2013-07-22&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Cochrane+database+of+systematic+reviews&rft.pages=CD005187&rft.volume=7&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2F14651858.CD005187.pub4&rft_id=info%3Apmid%2F23881655&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-92"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-92">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Ahmed, F; Lindley, MC; Allred, N; Weinbaum, CM; Grohskopf, L (13 de novembro de 2013). «Effect of Influenza Vaccination of Healthcare Personnel on Morbidity and Mortality Among Patients: Systematic Review and Grading of Evidence.». <i>Clinical infectious diseases : an official publication of the Infectious Diseases Society of America</i>. <b>58</b> (1): 50–7. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24046301">24046301</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1093%2Fcid%2Fcit580">10.1093/cid/cit580</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Effect+of+Influenza+Vaccination+of+Healthcare+Personnel+on+Morbidity+and+Mortality+Among+Patients%3A+Systematic+Review+and+Grading+of+Evidence.&rft.aufirst=F&rft.aulast=Ahmed&rft.date=2013-11-13&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Clinical+infectious+diseases+%3A+an+official+publication+of+the+Infectious+Diseases+Society+of+America&rft.pages=50-7&rft.volume=58&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Fcid%2Fcit580&rft_id=info%3Apmid%2F24046301&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-93"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-93">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Dolan, GP; Harris, RC; Clarkson, M; Sokal, R; Morgan, G; Mukaigawara, M; Horiuchi, H; Hale, R; Stormont, L; Béchard-Evans, L; Chao, YS; Eremin, S; Martins, S; Tam, J; Peñalver, J; Zanuzadana, A; Nguyen-Van-Tam, JS (Setembro de 2013). «Vaccination of healthcare workers to protect patients at increased risk of acute respiratory disease: summary of a systematic review.». <i>Influenza and other respiratory viruses</i>. 7 Suppl 2: 93–6. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24034492">24034492</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1111%2Firv.12087">10.1111/irv.12087</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Vaccination+of+healthcare+workers+to+protect+patients+at+increased+risk+of+acute+respiratory+disease%3A+summary+of+a+systematic+review.&rft.aufirst=GP&rft.aulast=Dolan&rft.date=2013-09&rft.genre=article&rft.jtitle=Influenza+and+other+respiratory+viruses&rft.pages=93-6&rft.volume=7+Suppl+2&rft_id=info%3Adoi%2F10.1111%2Firv.12087&rft_id=info%3Apmid%2F24034492&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-WHOrecommendation-94"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-WHOrecommendation_94-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-WHOrecommendation_94-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a href="/wiki/Organiza%C3%A7%C3%A3o_Mundial_de_Sa%C3%BAde" class="mw-redirect" title="Organização Mundial de Saúde">Organização Mundial de Saúde</a> (14 de fevereiro de 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.who.int/csr/disease/influenza/2007northreport.pdf">«Recommended composition of influenza virus vaccines for use in the 2006–2007 influenza season»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span><span class="reference-accessdate">. Consultado em 13 de maio de 2014</span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/5gb3leKN7?url=http://www.who.int/csr/disease/influenza/2007northreport.pdf">Cópia arquivada <span style="font-size:85%;">(PDF)</span> em 7 de maio de 2009</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=Organiza%C3%A7%C3%A3o+Mundial+de+Sa%C3%BAde&rft.btitle=Recommended+composition+of+influenza+virus+vaccines+for+use+in+the+2006%932007+influenza+season&rft.date=2006-02-14&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.who.int%2Fcsr%2Fdisease%2Finfluenza%2F2007northreport.pdf&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-95"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-95">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Holmes, E; Ghedin E, Miller N, Taylor J, Bao Y, St George K, Grenfell B, Salzberg S, Fraser C, Lipman D, Taubenberger J (Setembro de 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1180517">«Whole-genome analysis of human influenza A virus reveals multiple persistent lineages and reassortment among recent H3N2 viruses»</a>. <i>PLoS Biol</i>. <b>3</b> (9): e300. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1180517">1180517</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16026181">16026181</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1371%2Fjournal.pbio.0030300">10.1371/journal.pbio.0030300</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Whole-genome+analysis+of+human+influenza+A+virus+reveals+multiple+persistent+lineages+and+reassortment+among+recent+H3N2+viruses&rft.aufirst=E&rft.aulast=Holmes&rft.date=2005-09&rft.genre=article&rft.issue=9&rft.jtitle=PLoS+Biol&rft.pages=e300&rft.volume=3&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1180517&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1180517&rft_id=info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pbio.0030300&rft_id=info%3Apmid%2F16026181&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-CDCkeyfacts-96"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-CDCkeyfacts_96-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-CDCkeyfacts_96-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">CDC publication (17 de outubro de 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cdc.gov/flu/protect/keyfacts.htm">«Key Facts about Influenza (Flu) Vaccine»</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=CDC+publication&rft.btitle=Key+Facts+about+Influenza+%28Flu%29+Vaccine&rft.date=2006-10-17&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fflu%2Fprotect%2Fkeyfacts.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span>.</span> </li> <li id="cite_note-97"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-97">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">CDC publication. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cdc.gov/flu/about/qa/flushot.htm">«Questions & Answers: Flu Shot»</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 19 de outubro de 2006</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=CDC+publication&rft.btitle=Questions+%26+Answers%3A+Flu+Shot&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fflu%2Fabout%2Fqa%2Fflushot.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-WHOvaccines-98"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-WHOvaccines_98-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.who.int/wer/2005/wer8033.pdf">«WHO position paper: influenza vaccines»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. Organização Mundial de Saúde. <i><span></span>'WHO weekly Epidemiological Record</i>. <b>80</b> (33): 277–288. 19 de agosto de 2005</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=WHO+position+paper%3A+influenza+vaccines&rft.date=2005-08-19&rft.genre=article&rft.issue=33&rft.jtitle=%27WHO+weekly+Epidemiological+Record&rft.pages=277-288&rft.volume=80&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.who.int%2Fwer%2F2005%2Fwer8033.pdf&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-99"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-99">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Jit, Mark; Newall, Anthony T.; Beutels, Philippe (1 de abril de 2013). «Key issues for estimating the impact and cost-effectiveness of seasonal influenza vaccination strategies». <i>Human vaccines & immunotherapeutics</i>. <b>9</b> (4): 834–840. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.4161%2Fhv.23637">10.4161/hv.23637</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Key+issues+for+estimating+the+impact+and+cost-effectiveness+of+seasonal+influenza+vaccination+strategies&rft.aufirst=Mark&rft.aulast=Jit&rft.date=2013-04-01&rft.genre=article&rft.issue=4&rft.jtitle=Human+vaccines+%26+immunotherapeutics&rft.pages=834-840&rft.volume=9&rft_id=info%3Adoi%2F10.4161%2Fhv.23637&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-100"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-100">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Newall, Anthony T.; Jit, Mark; Beutels, Philippe (1 de agosto de 2012). «Economic Evaluations of Childhood Influenza Vaccination». <i>PharmacoEconomics</i>. <b>30</b> (8): 647–660. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.2165%2F11599130-000000000-00000">10.2165/11599130-000000000-00000</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Economic+Evaluations+of+Childhood+Influenza+Vaccination&rft.aufirst=Anthony+T.&rft.aulast=Newall&rft.date=2012-08-01&rft.genre=article&rft.issue=8&rft.jtitle=PharmacoEconomics&rft.pages=647-660&rft.volume=30&rft_id=info%3Adoi%2F10.2165%2F11599130-000000000-00000&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-101"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-101">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Postma, Maarten J; Baltussen, Rob PM; Palache, Abraham M; Wilschut, Jan C (1 de abril de 2006). «Further evidence for favorable cost-effectiveness of elderly influenza vaccination». <i>Expert Review of Pharmacoeconomics & Outcomes Research</i>. <b>6</b> (2): 215–227. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20528557">20528557</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1586%2F14737167.6.2.215">10.1586/14737167.6.2.215</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Further+evidence+for+favorable+cost-effectiveness+of+elderly+influenza+vaccination&rft.aufirst=Maarten+J&rft.aulast=Postma&rft.date=2006-04-01&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=Expert+Review+of+Pharmacoeconomics+%26+Outcomes+Research&rft.pages=215-227&rft.volume=6&rft_id=info%3Adoi%2F10.1586%2F14737167.6.2.215&rft_id=info%3Apmid%2F20528557&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-102"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-102">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Newall, Anthony T.; Dehollain, Juan Pablo; Creighton, Prudence; Beutels, Philippe; Wood, James G. (4 de maio de 2013). «Understanding the Cost-Effectiveness of Influenza Vaccination in Children: Methodological Choices and Seasonal Variability». <i>PharmacoEconomics</i>. <b>31</b> (8): 693–702. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1007%2Fs40273-013-0060-7">10.1007/s40273-013-0060-7</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Understanding+the+Cost-Effectiveness+of+Influenza+Vaccination+in+Children%3A+Methodological+Choices+and+Seasonal+Variability&rft.aufirst=Anthony+T.&rft.aulast=Newall&rft.date=2013-05-04&rft.genre=article&rft.issue=8&rft.jtitle=PharmacoEconomics&rft.pages=693-702&rft.volume=31&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2Fs40273-013-0060-7&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-103"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-103">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Newall, Anthony T.; Kelly, Heath; Harsley, Stuart; Scuffham, Paul A. (1 de junho de 2009). «Cost Effectiveness of Influenza Vaccination in Older Adults». <i>PharmacoEconomics</i>. <b>27</b> (6): 439–450. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19640008">19640008</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.2165%2F00019053-200927060-00001">10.2165/00019053-200927060-00001</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Cost+Effectiveness+of+Influenza+Vaccination+in+Older+Adults&rft.aufirst=Anthony+T.&rft.aulast=Newall&rft.date=2009-06-01&rft.genre=article&rft.issue=6&rft.jtitle=PharmacoEconomics&rft.pages=439-450&rft.volume=27&rft_id=info%3Adoi%2F10.2165%2F00019053-200927060-00001&rft_id=info%3Apmid%2F19640008&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-CDCQA-104"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CDCQA_104-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cdc.gov/H1N1flu/qa.htm">«Centers for Disease Control and Prevention: "QUESTIONS & ANSWERS: Novel H1N1 Flu (Swine Flu) and You<span style="padding-right:0.2em;">"</span>»</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 15 de dezembro de 2009</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.btitle=Centers+for+Disease+Control+and+Prevention%3A+%22QUESTIONS+%26+ANSWERS%3A+Novel+H1N1+Flu+%28Swine+Flu%29+and+You%22&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2FH1N1flu%2Fqa.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-105"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-105">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Grayson ML; Melvani S; Druce J; et al. (Fevereiro de 2009). «Efficacy of soap and water and alcohol-based hand-rub preparations against live H1N1 influenza virus on the hands of human volunteers». <i>Clin. Infect. Dis</i>. <b>48</b> (3): 285–91. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19115974">19115974</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F595845">10.1086/595845</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Efficacy+of+soap+and+water+and+alcohol-based+hand-rub+preparations+against+live+H1N1+influenza+virus+on+the+hands+of+human+volunteers&rft.au=Ballard%2C+Susan+A.&rft.au=Barr%2C+Ian+G.&rft.au=Birch%2C+Christopher&rft.au=Druce+J&rft.au=Grayson+ML&rft.au=Johnson%2C+Paul+D.+R.&rft.au=Mastorakos%2C+Tasoula&rft.au=Melvani+S&rft.date=2009-02&rft.genre=article&rft.issue=3&rft.jtitle=Clin.+Infect.+Dis.&rft.pages=285-91&rft.volume=48&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F595845&rft_id=info%3Apmid%2F19115974&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Aledort-106"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Aledort_106-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Aledort_106-1">b</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Aledort_106-2">c</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Aledort_106-3">d</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Aledort JE, Lurie N, Wasserman J, Bozzette SA (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2040158">«Non-pharmaceutical public health interventions for pandemic influenza: an evaluation of the evidence base»</a>. <i>BMC Public Health</i>. <b>7</b>: 208. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2040158">2040158</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17697389">17697389</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1186%2F1471-2458-7-208">10.1186/1471-2458-7-208</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Non-pharmaceutical+public+health+interventions+for+pandemic+influenza%3A+an+evaluation+of+the+evidence+base&rft.au=Aledort+JE%2C+Lurie+N%2C+Wasserman+J%2C+Bozzette+SA&rft.date=2007&rft.genre=article&rft.jtitle=BMC+Public+Health&rft.pages=208&rft.volume=7&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2040158&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2040158&rft_id=info%3Adoi%2F10.1186%2F1471-2458-7-208&rft_id=info%3Apmid%2F17697389&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-107"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-107">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">MacIntyre CR; Cauchemez S; Dwyer DE; et al. (Fevereiro de 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cdc.gov/eid/content/15/2/pdfs/233.pdf">«Face mask use and control of respiratory virus transmission in households»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>Emerging Infect. Dis</i>. <b>15</b> (2): 233–41. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2662657">2662657</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19193267">19193267</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3201%2Feid1502.081167">10.3201/eid1502.081167</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Face+mask+use+and+control+of+respiratory+virus+transmission+in+households&rft.au=Browne%2C+G&rft.au=Cauchemez+S&rft.au=Cheung%2C+P&rft.au=Dwyer+DE&rft.au=Fasher%2C+M&rft.au=Gao%2C+Z&rft.au=MacIntyre+CR&rft.au=Seale%2C+H&rft.au=Wood%2C+J&rft.date=2009-02&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=Emerging+Infect.+Dis.&rft.pages=233-41&rft.volume=15&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2662657&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Feid%2Fcontent%2F15%2F2%2Fpdfs%2F233.pdf&rft_id=info%3Adoi%2F10.3201%2Feid1502.081167&rft_id=info%3Apmid%2F19193267&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-108"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-108">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Bridges CB, Kuehnert MJ, Hall CB (Outubro de 2003). «Transmission of influenza: implications for control in health care settings». <i>Clin. Infect. Dis</i>. <b>37</b> (8): 1094–101. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14523774">14523774</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F378292">10.1086/378292</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Transmission+of+influenza%3A+implications+for+control+in+health+care+settings&rft.au=Bridges+CB%2C+Kuehnert+MJ%2C+Hall+CB&rft.date=2003-10&rft.genre=article&rft.issue=8&rft.jtitle=Clin.+Infect.+Dis.&rft.pages=1094-101&rft.volume=37&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F378292&rft_id=info%3Apmid%2F14523774&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-109"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-109">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Coordinating Center for Infectious Diseases (CCID). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cdc.gov/flu/professionals/infectioncontrol/maskguidance.htm">«Interim Guidance for the Use of Masks to Control Influenza Transmission»</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 8 de agosto de 2005</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=Coordinating+Center+for+Infectious+Diseases+%28CCID%29&rft.btitle=Interim+Guidance+for+the+Use+of+Masks+to+Control+Influenza+Transmission&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fflu%2Fprofessionals%2Finfectioncontrol%2Fmaskguidance.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-110"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-110">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Murin, Susan; Kathryn Smith Bilello (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ccjm.org/content/72/10/916.full.pdf">«Respiratory tract infections: another reason not to smoke»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>Cleveland Clinic Journal of Medicine</i>. <b>72</b> (10): 916–920. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16231688">16231688</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3949%2Fccjm.72.10.916">10.3949/ccjm.72.10.916</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Respiratory+tract+infections%3A+another+reason+not+to+smoke&rft.aufirst=Susan&rft.aulast=Murin&rft.date=2005&rft.genre=article&rft.issue=10&rft.jtitle=Cleveland+Clinic+Journal+of+Medicine&rft.pages=916-920&rft.volume=72&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ccjm.org%2Fcontent%2F72%2F10%2F916.full.pdf&rft_id=info%3Adoi%2F10.3949%2Fccjm.72.10.916&rft_id=info%3Apmid%2F16231688&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-111"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-111">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Kark, J D; M Lebiush, L Rannon (1982). «Cigarette smoking as a risk factor for epidemic a(h1n1) influenza in young men». <i>The New England Journal of Medicine</i>. <b>307</b> (17): 1042–1046. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0028-4793">0028-4793</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7121513">7121513</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1056%2FNEJM198210213071702">10.1056/NEJM198210213071702</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Cigarette+smoking+as+a+risk+factor+for+epidemic+a%28h1n1%29+influenza+in+young+men&rft.aufirst=J+D&rft.aulast=Kark&rft.date=1982&rft.genre=article&rft.issn=0028-4793&rft.issue=17&rft.jtitle=The+New+England+Journal+of+Medicine&rft.pages=1042-1046&rft.volume=307&rft_id=info%3Adoi%2F10.1056%2FNEJM198210213071702&rft_id=info%3Apmid%2F7121513&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-112"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-112">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Hota B; Hota, B. (2004). «Contamination, disinfection, and cross-colonization: are hospital surfaces reservoirs for nosocomial infection?». <i>Clin Infect Dis</i>. <b>39</b> (8): 1182–9. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15486843">15486843</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F424667">10.1086/424667</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Contamination%2C+disinfection%2C+and+cross-colonization%3A+are+hospital+surfaces+reservoirs+for+nosocomial+infection%3F&rft.au=Hota%2C+B.&rft.au=Hota+B&rft.date=2004&rft.genre=article&rft.issue=8&rft.jtitle=Clin+Infect+Dis&rft.pages=1182-9&rft.volume=39&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F424667&rft_id=info%3Apmid%2F15486843&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-McDonnell-113"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-McDonnell_113-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-McDonnell_113-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">McDonnell G, Russell A (1 de janeiro de 1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://cmr.asm.org/cgi/reprint/12/1/147.pdf">«Antiseptics and disinfectants: activity, action, and resistance»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>Clin Microbiol Rev</i>. <b>12</b> (1): 147–79. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC88911">88911</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9880479">9880479</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Antiseptics+and+disinfectants%3A+activity%2C+action%2C+and+resistance&rft.au=McDonnell+G%2C+Russell+A&rft.date=1999-01-01&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Clin+Microbiol+Rev&rft.pages=147-79&rft.volume=12&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC88911&rft_id=http%3A%2F%2Fcmr.asm.org%2Fcgi%2Freprint%2F12%2F1%2F147.pdf&rft_id=info%3Apmid%2F9880479&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-114"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-114">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.waterandhealth.org/newsletter/new/winter_2005/chlorine_bleach.html">«Chlorine Bleach: Helping to Manage the Flu Risk»</a>. Water Quality & Health Council. Abril de 2009</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.btitle=Chlorine+Bleach%3A+Helping+to+Manage+the+Flu+Risk&rft.date=2009-04&rft.genre=unknown&rft.pub=Water+Quality+%26+Health+Council&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.waterandhealth.org%2Fnewsletter%2Fnew%2Fwinter_2005%2Fchlorine_bleach.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-115"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-115">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Hatchett RJ, Mecher CE, Lipsitch M (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pnas.org/content/104/18/7582.full.pdf">«Public health interventions and epidemic intensity during the 1918 influenza pandemic»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>Proc Natl Acad Sci U S A</i>. <b>104</b> (18): 7582–7587. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2007PNAS..104.7582H">2007PNAS..104.7582H</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1849867">1849867</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17416679">17416679</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.0610941104">10.1073/pnas.0610941104</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Public+health+interventions+and+epidemic+intensity+during+the+1918+influenza+pandemic&rft.au=Hatchett+RJ%2C+Mecher+CE%2C+Lipsitch+M&rft.date=2007&rft.genre=article&rft.issue=18&rft.jtitle=Proc+Natl+Acad+Sci+U+S+A.&rft.pages=7582-7587&rft.volume=104&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1849867&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pnas.org%2Fcontent%2F104%2F18%2F7582.full.pdf&rft_id=info%3Abibcode%2F2007PNAS..104.7582H&rft_id=info%3Adoi%2F10.1073%2Fpnas.0610941104&rft_id=info%3Apmid%2F17416679&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-116"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-116">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Bootsma MC, Ferguson NM (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pnas.org/content/104/18/7588.full.pdf">«The effect of public health measures on the 1918 influenza pandemic in U.S. cities»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>Proc Natl Acad Sci U S A</i>. <b>104</b> (18): 7588–7593. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2007PNAS..104.7588B">2007PNAS..104.7588B</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1849868">1849868</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17416677">17416677</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.0611071104">10.1073/pnas.0611071104</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+effect+of+public+health+measures+on+the+1918+influenza+pandemic+in+U.S.+cities&rft.au=Bootsma+MC%2C+Ferguson+NM&rft.date=2007&rft.genre=article&rft.issue=18&rft.jtitle=Proc+Natl+Acad+Sci+U+S+A.&rft.pages=7588-7593&rft.volume=104&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1849868&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pnas.org%2Fcontent%2F104%2F18%2F7588.full.pdf&rft_id=info%3Abibcode%2F2007PNAS..104.7588B&rft_id=info%3Adoi%2F10.1073%2Fpnas.0611071104&rft_id=info%3Apmid%2F17416677&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-117"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-117">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/article/000080.htm">«Flu: MedlinePlus Medical Encyclopedia»</a>. U.S. National Library of Medicine<span class="reference-accessdate">. Consultado em 11 de maio de 2014</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.btitle=Flu%3A+MedlinePlus+Medical+Encyclopedia&rft.genre=unknown&rft.pub=U.S.+National+Library+of+Medicine&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nlm.nih.gov%2Fmedlineplus%2Fency%2Farticle%2F000080.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-118"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-118">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Glasgow, J; Middleton B (2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://adc.bmj.com/content/85/5/351.full.pdf">«Reye syndrome — insights on causation and prognosis»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>Arch Dis Child</i>. <b>85</b> (5): 351–3. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1718987">1718987</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11668090">11668090</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1136%2Fadc.85.5.351">10.1136/adc.85.5.351</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Reye+syndrome+%94+insights+on+causation+and+prognosis&rft.aufirst=J&rft.aulast=Glasgow&rft.date=2001&rft.genre=article&rft.issue=5&rft.jtitle=Arch+Dis+Child&rft.pages=351-3&rft.volume=85&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1718987&rft_id=http%3A%2F%2Fadc.bmj.com%2Fcontent%2F85%2F5%2F351.full.pdf&rft_id=info%3Adoi%2F10.1136%2Fadc.85.5.351&rft_id=info%3Apmid%2F11668090&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-119"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-119">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Hurt AC, Ho HT, Barr I (Outubro de 2006). «Resistance to anti-influenza drugs: adamantanes and neuraminidase inhibitors». <i>Expert Rev Anti Infect Ther</i>. <b>4</b> (5): 795–805. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17140356">17140356</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1586%2F14787210.4.5.795">10.1586/14787210.4.5.795</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Resistance+to+anti-influenza+drugs%3A+adamantanes+and+neuraminidase+inhibitors&rft.au=Hurt+AC%2C+Ho+HT%2C+Barr+I&rft.date=2006-10&rft.genre=article&rft.issue=5&rft.jtitle=Expert+Rev+Anti+Infect+Ther&rft.pages=795-805&rft.volume=4&rft_id=info%3Adoi%2F10.1586%2F14787210.4.5.795&rft_id=info%3Apmid%2F17140356&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Mich2013-120"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Mich2013_120-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Mich2013_120-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Michiels, B; Van Puyenbroeck, K; Verhoeven, V; Vermeire, E; Coenen, S (2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3614893">«The value of neuraminidase inhibitors for the prevention and treatment of seasonal influenza: a systematic review of systematic reviews.»</a>. <i>PLoS ONE</i>. <b>8</b> (4): e60348. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3614893">3614893</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23565231">23565231</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1371%2Fjournal.pone.0060348">10.1371/journal.pone.0060348</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+value+of+neuraminidase+inhibitors+for+the+prevention+and+treatment+of+seasonal+influenza%3A+a+systematic+review+of+systematic+reviews.&rft.aufirst=B&rft.aulast=Michiels&rft.date=2013&rft.genre=article&rft.issue=4&rft.jtitle=PLoS+ONE&rft.pages=e60348&rft.volume=8&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC3614893&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC3614893&rft_id=info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pone.0060348&rft_id=info%3Apmid%2F23565231&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Ebe2013-121"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Ebe2013_121-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Ebell, MH; Call, M; Shinholser, J (Abril de 2013). «Effectiveness of oseltamivir in adults: a meta-analysis of published and unpublished clinical trials.». <i>Family practice</i>. <b>30</b> (2): 125–33. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22997224">22997224</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1093%2Ffampra%2Fcms059">10.1093/fampra/cms059</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Effectiveness+of+oseltamivir+in+adults%3A+a+meta-analysis+of+published+and+unpublished+clinical+trials.&rft.aufirst=MH&rft.aulast=Ebell&rft.date=2013-04&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=Family+practice&rft.pages=125-33&rft.volume=30&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Ffampra%2Fcms059&rft_id=info%3Apmid%2F22997224&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-CD008965-122"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CD008965_122-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Jefferson T, Jones MA, Doshi P; et al. (2012). «Neuraminidase inhibitors for preventing and treating influenza in healthy adults and children». <i>Cochrane Database Syst Rev</i>. <b>1</b>: CD008965. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22258996">22258996</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1002%2F14651858.CD008965.pub3">10.1002/14651858.CD008965.pub3</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Neuraminidase+inhibitors+for+preventing+and+treating+influenza+in+healthy+adults+and+children&rft.au=Jefferson+T%2C+Jones+MA%2C+Doshi+P&rft.date=2012&rft.genre=article&rft.jtitle=Cochrane+Database+Syst+Rev&rft.pages=CD008965&rft.volume=1&rft_id=info%3Adoi%2F10.1002%2F14651858.CD008965.pub3&rft_id=info%3Apmid%2F22258996&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Uso explícito de et al. (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Uso_expl%C3%ADcito_de_et_al." title="Categoria:!CS1 manut: Uso explícito de et al.">link</a>) !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Pinto-123"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Pinto_123-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Pinto LH, Lamb RA (Abril de 2006). «The M2 proton channels of influenza A and B viruses». <i>J. Biol. Chem</i>. <b>281</b> (14): 8997–9000. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16407184">16407184</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1074%2Fjbc.R500020200">10.1074/jbc.R500020200</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+M2+proton+channels+of+influenza+A+and+B+viruses&rft.au=Pinto+LH%2C+Lamb+RA&rft.date=2006-04&rft.genre=article&rft.issue=14&rft.jtitle=J.+Biol.+Chem.&rft.pages=8997-9000&rft.volume=281&rft_id=info%3Adoi%2F10.1074%2Fjbc.R500020200&rft_id=info%3Apmid%2F16407184&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-124"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-124">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Stephenson, I; Nicholson K (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://jac.oxfordjournals.org/content/44/1/6.full.pdf">«Chemotherapeutic control of influenza»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>J Antimicrob Chemother</i>. <b>44</b> (1): 6–10. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10459804">10459804</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1093%2Fjac%2F44.1.6">10.1093/jac/44.1.6</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Chemotherapeutic+control+of+influenza&rft.aufirst=I&rft.aulast=Stephenson&rft.date=1999&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=J+Antimicrob+Chemother&rft.pages=6-10&rft.volume=44&rft_id=http%3A%2F%2Fjac.oxfordjournals.org%2Fcontent%2F44%2F1%2F6.full.pdf&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Fjac%2F44.1.6&rft_id=info%3Apmid%2F10459804&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-125"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-125">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Centers for Disease Control and Prevention (CDC) (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cdc.gov/mmwr/pdf/wk/mm5502.pdf">«High levels of adamantane resistance among influenza A (H3N2) viruses and interim guidelines for use of antiviral agents — United States, 2005–06 influenza season»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>MMWR Morb Mortal Wkly Rep</i>. <b>55</b> (2): 44–6. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16424859">16424859</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=High+levels+of+adamantane+resistance+among+influenza+A+%28H3N2%29+viruses+and+interim+guidelines+for+use+of+antiviral+agents+%94+United+States%2C+2005%9306+influenza+season&rft.au=Centers+for+Disease+Control+and+Prevention+%28CDC%29&rft.date=2006&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=MMWR+Morb+Mortal+Wkly+Rep&rft.pages=44-6&rft.volume=55&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fmmwr%2Fpdf%2Fwk%2Fmm5502.pdf&rft_id=info%3Apmid%2F16424859&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-126"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-126">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Bright, Rick A; Medina, Marie-jo; Xu, Xiyan; Perez-Oronoz, Gilda; Wallis, Teresa R; Davis, Xiaohong M; Povinelli, Laura; Cox, Nancy J; Klimov, Alexander I (2005). «Incidence of adamantane resistance among influenza A (H3N2) viruses isolated worldwide from 1994 to 2005: a cause for concern». <i>The Lancet</i>. <b>366</b> (9492): 1175–81. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16198766">16198766</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS0140-6736%2805%2967338-2">10.1016/S0140-6736(05)67338-2</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Incidence+of+adamantane+resistance+among+influenza+A+%28H3N2%29+viruses+isolated+worldwide+from+1994+to+2005%3A+a+cause+for+concern&rft.au=Cox%2C+Nancy+J&rft.au=Davis%2C+Xiaohong+M&rft.au=Klimov%2C+Alexander+I&rft.au=Medina%2C+Marie-jo&rft.au=Perez-Oronoz%2C+Gilda&rft.au=Povinelli%2C+Laura&rft.au=Wallis%2C+Teresa+R&rft.au=Xu%2C+Xiyan&rft.aufirst=Rick+A&rft.aulast=Bright&rft.date=2005&rft.genre=article&rft.issue=9492&rft.jtitle=The+Lancet&rft.pages=1175-81&rft.volume=366&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS0140-6736%2805%2967338-2&rft_id=info%3Apmid%2F16198766&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-127"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-127">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Ilyushina NA, Govorkova EA, Webster RG (Outubro de 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://birdflubook.com/resources/0Ilyushinaxxx.pdf">«Detection of amantadine-resistant variants among avian influenza viruses isolated in North America and Asia»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>Virology</i>. <b>341</b> (1): 102–6. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16081121">16081121</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.virol.2005.07.003">10.1016/j.virol.2005.07.003</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Detection+of+amantadine-resistant+variants+among+avian+influenza+viruses+isolated+in+North+America+and+Asia&rft.au=Ilyushina+NA%2C+Govorkova+EA%2C+Webster+RG&rft.date=2005-10&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Virology&rft.pages=102-6&rft.volume=341&rft_id=http%3A%2F%2Fbirdflubook.com%2Fresources%2F0Ilyushinaxxx.pdf&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.virol.2005.07.003&rft_id=info%3Apmid%2F16081121&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-128"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-128">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Parry J (Julho de 2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC558527">«Use of antiviral drug in poultry is blamed for drug resistant strains of avian flu»</a>. <i>BMJ</i>. <b>331</b> (7507): 10. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC558527">558527</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15994677">15994677</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1136%2Fbmj.331.7507.10">10.1136/bmj.331.7507.10</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Use+of+antiviral+drug+in+poultry+is+blamed+for+drug+resistant+strains+of+avian+flu&rft.au=Parry+J&rft.date=2005-07&rft.genre=article&rft.issue=7507&rft.jtitle=BMJ&rft.pages=10&rft.volume=331&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC558527&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC558527&rft_id=info%3Adoi%2F10.1136%2Fbmj.331.7507.10&rft_id=info%3Apmid%2F15994677&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-129"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-129">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Centers for Disease Control and Prevention (14 de janeiro de 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080503092840/http://www.cdc.gov/flu/han011406.htm">«CDC Recommends against the Use of Amantadine and Rimantadine for the Treatment or Prophylaxis of Influenza in the United States during the 2005–06 Influenza Season»</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 13 de maio de 2014</span>. Arquivado do <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cdc.gov/flu/han011406.htm">original</a> em 3 de maio de 2008</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=Centers+for+Disease+Control+and+Prevention&rft.btitle=CDC+Recommends+against+the+Use+of+Amantadine+and+Rimantadine+for+the+Treatment+or+Prophylaxis+of+Influenza+in+the+United+States+during+the+2005%9306+Influenza+Season&rft.date=2006-01-14&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fflu%2Fhan011406.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-130"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-130">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Hayden FG (Março de 1997). «Prevention and treatment of influenza in immunocompromised patients». <i>Am. J. Med</i>. <b>102</b> (3A): 55–60; discussion 75–6. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10868144">10868144</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS0002-9343%2897%2980013-7">10.1016/S0002-9343(97)80013-7</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Prevention+and+treatment+of+influenza+in+immunocompromised+patients&rft.au=Hayden+FG&rft.date=1997-03&rft.genre=article&rft.issue=3A&rft.jtitle=Am.+J.+Med.&rft.pages=55-60%3B+discussion+75-6&rft.volume=102&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS0002-9343%2897%2980013-7&rft_id=info%3Apmid%2F10868144&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-131"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-131">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Whitley RJ, Monto AS (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://jid.oxfordjournals.org/content/194/Supplement_2/S133.full.pdf">«Prevention and treatment of influenza in high-risk groups: children, pregnant women, immunocompromised hosts, and nursing home residents»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>J Infect Dis</i>. 194 S2: S133–8. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17163386">17163386</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F507548">10.1086/507548</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Prevention+and+treatment+of+influenza+in+high-risk+groups%3A+children%2C+pregnant+women%2C+immunocompromised+hosts%2C+and+nursing+home+residents&rft.au=Whitley+RJ%2C+Monto+AS&rft.date=2006&rft.genre=article&rft.jtitle=J+Infect+Dis.&rft.pages=S133-8&rft.volume=194+S2&rft_id=http%3A%2F%2Fjid.oxfordjournals.org%2Fcontent%2F194%2FSupplement_2%2FS133.full.pdf&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F507548&rft_id=info%3Apmid%2F17163386&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-132"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-132">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Angelo SJ, Marshall PS, Chrissoheris MP, Chaves AM (Abril de 2004). «Clinical characteristics associated with poor outcome in patients acutely infected with Influenza A». <i>Conn Med</i>. <b>68</b> (4): 199–205. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15095826">15095826</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Clinical+characteristics+associated+with+poor+outcome+in+patients+acutely+infected+with+Influenza+A&rft.au=Angelo+SJ%2C+Marshall+PS%2C+Chrissoheris+MP%2C+Chaves+AM&rft.date=2004-04&rft.genre=article&rft.issue=4&rft.jtitle=Conn+Med&rft.pages=199-205&rft.volume=68&rft_id=info%3Apmid%2F15095826&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-133"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-133">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Murin S, Bilello K (2005). «Respiratory tract infections: another reason not to smoke». <i>Cleve Clin J Med</i>. <b>72</b> (10): 916–20. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16231688">16231688</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3949%2Fccjm.72.10.916">10.3949/ccjm.72.10.916</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Respiratory+tract+infections%3A+another+reason+not+to+smoke&rft.au=Murin+S%2C+Bilello+K&rft.date=2005&rft.genre=article&rft.issue=10&rft.jtitle=Cleve+Clin+J+Med&rft.pages=916-20&rft.volume=72&rft_id=info%3Adoi%2F10.3949%2Fccjm.72.10.916&rft_id=info%3Apmid%2F16231688&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Sivadon-Tardy-134"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Sivadon-Tardy_134-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Sivadon-Tardy V; Orlikowski D; Porcher R; et al. (Janeiro de 2009). «Guillain-Barré syndrome and influenza virus infection». <i>Clin. Infect. Dis</i>. <b>48</b> (1): 48–56. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19025491">19025491</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F594124">10.1086/594124</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Guillain-Barr%C3%A9+syndrome+and+influenza+virus+infection&rft.au=Annane%2C+Djillali&rft.au=Caudie%2C+Christiane&rft.au=Durand%2C+Marie%90Christine&rft.au=Enouf%2C+Vincent&rft.au=Orlikowski+D&rft.au=Porcher+R&rft.au=Rozenberg%2C+Flore&rft.au=Sharshar%2C+Tarek&rft.au=Sivadon-Tardy+V&rft.date=2009-01&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Clin.+Infect.+Dis.&rft.pages=48-56&rft.volume=48&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F594124&rft_id=info%3Apmid%2F19025491&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-135"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-135">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Sandman, Peter M; Lanard, Jody (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.paho.org/English/DD/PIN/perspectives22.pdf">«Bird Flu: Communicating the Risk»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>Perspectives in Health Magazine</i>. <b>10</b> (2): 1–6</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Bird+Flu%3A+Communicating+the+Risk&rft.au=Lanard%2C+Jody&rft.aufirst=Peter+M&rft.aulast=Sandman&rft.date=2005&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=Perspectives+in+Health+Magazine&rft.pages=1-6&rft.volume=10&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.paho.org%2FEnglish%2FDD%2FPIN%2Fperspectives22.pdf&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-NPR2003-12-17-136"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-NPR2003-12-17_136-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">NPR Day to Day (17 de dezembro de 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=1551913">«Weather and the Flu Season»</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 19 de outubro de 2006</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=NPR+Day+to+Day&rft.btitle=Weather+and+the+Flu+Season&rft.date=2003-12-17&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.npr.org%2Ftemplates%2Fstory%2Fstory.php%3FstoryId%3D1551913&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-137"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-137">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Lowen, AC; Mubareka, S; Steel, J; <a href="/wiki/Peter_Palese" title="Peter Palese">Palese, P</a> (Outubro de 2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.plospathogens.org/article/info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.ppat.0030151">«Influenza virus transmission is dependent on relative humidity and temperature»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>PLoS Pathogens</i>. <b>3</b> (10): e151. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2034399">2034399</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17953482">17953482</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1371%2Fjournal.ppat.0030151">10.1371/journal.ppat.0030151</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Influenza+virus+transmission+is+dependent+on+relative+humidity+and+temperature&rft.au=Mubareka%2C+S&rft.au=Palese%2C+P&rft.au=Steel%2C+J&rft.aufirst=AC&rft.aulast=Lowen&rft.date=2007-10&rft.genre=article&rft.issue=10&rft.jtitle=PLoS+Pathogens&rft.pages=e151&rft.volume=3&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2034399&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.plospathogens.org%2Farticle%2Finfo%253Adoi%252F10.1371%252Fjournal.ppat.0030151&rft_id=info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.ppat.0030151&rft_id=info%3Apmid%2F17953482&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-138"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-138">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Shaman J, Kohn M (Março de 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2651255">«Absolute humidity modulates influenza survival, transmission, and seasonality»</a>. <i>Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A</i>. <b>106</b> (9): 3243–8. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2009PNAS..106.3243S">2009PNAS..106.3243S</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2651255">2651255</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19204283">19204283</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.0806852106">10.1073/pnas.0806852106</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Absolute+humidity+modulates+influenza+survival%2C+transmission%2C+and+seasonality&rft.au=Shaman+J%2C+Kohn+M&rft.date=2009-03&rft.genre=article&rft.issue=9&rft.jtitle=Proc.+Natl.+Acad.+Sci.+U.S.A.&rft.pages=3243-8&rft.volume=106&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2651255&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2651255&rft_id=info%3Abibcode%2F2009PNAS..106.3243S&rft_id=info%3Adoi%2F10.1073%2Fpnas.0806852106&rft_id=info%3Apmid%2F19204283&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-139"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-139">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Shaman J, Pitzer VE, Viboud C, Grenfell BT, Lipsitch M (Fevereiro de 2010). Ferguson, Neil M, ed. <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2826374">«Absolute humidity and the seasonal onset of influenza in the continental United States»</a>. <i>PLoS Biol</i>. <b>8</b> (2): e1000316. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2826374">2826374</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20186267">20186267</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1371%2Fjournal.pbio.1000316">10.1371/journal.pbio.1000316</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Absolute+humidity+and+the+seasonal+onset+of+influenza+in+the+continental+United+States&rft.au=Shaman+J%2C+Pitzer+VE%2C+Viboud+C%2C+Grenfell+BT%2C+Lipsitch+M&rft.date=2010-02&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=PLoS+Biol.&rft.pages=e1000316&rft.volume=8&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2826374&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2826374&rft_id=info%3Adoi%2F10.1371%2Fjournal.pbio.1000316&rft_id=info%3Apmid%2F20186267&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-140"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-140">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Shek, LP; Lee, BW (2003). «Epidemiology and seasonality of respiratory tract virus infections in the tropics». <i>Paediatric respiratory reviews</i>. <b>4</b> (2): 105–11. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/12758047">12758047</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS1526-0542%2803%2900024-1">10.1016/S1526-0542(03)00024-1</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Epidemiology+and+seasonality+of+respiratory+tract+virus+infections+in+the+tropics&rft.au=Lee%2C+BW&rft.aufirst=LP&rft.aulast=Shek&rft.date=2003&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=Paediatric+respiratory+reviews&rft.pages=105-11&rft.volume=4&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS1526-0542%2803%2900024-1&rft_id=info%3Apmid%2F12758047&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-141"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-141">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Dushoff, J; Plotkin, JB; Levin, SA; Earn, DJ (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC534740">«Dynamical resonance can account for seasonality of influenza epidemics»</a>. <i>Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America</i>. <b>101</b> (48): 16915–6. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2004PNAS..10116915D">2004PNAS..10116915D</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC534740">534740</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15557003">15557003</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.0407293101">10.1073/pnas.0407293101</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Dynamical+resonance+can+account+for+seasonality+of+influenza+epidemics&rft.au=Earn%2C+DJ&rft.au=Levin%2C+SA&rft.au=Plotkin%2C+JB&rft.aufirst=J&rft.aulast=Dushoff&rft.date=2004&rft.genre=article&rft.issue=48&rft.jtitle=Proceedings+of+the+National+Academy+of+Sciences+of+the+United+States+of+America&rft.pages=16915-6&rft.volume=101&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC534740&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC534740&rft_id=info%3Abibcode%2F2004PNAS..10116915D&rft_id=info%3Adoi%2F10.1073%2Fpnas.0407293101&rft_id=info%3Apmid%2F15557003&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-WHOH5N1data-142"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-WHOH5N1data_142-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">WHO Epidemic and Pandemic Alert and Response (EPR). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.who.int/csr/disease/avian_influenza/country/en/">«WHO Confirmed Human Cases of H5N1»</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 24 de outubro de 2006</span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.webcitation.org/5sXoz5uXT?url=http://www.who.int/csr/disease/avian_influenza/country/en/">Cópia arquivada em 6 de setembro de 2010</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=WHO+Epidemic+and+Pandemic+Alert+and+Response+%28EPR%29&rft.btitle=WHO+Confirmed+Human+Cases+of+H5N1&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.who.int%2Fcsr%2Fdisease%2Favian_influenza%2Fcountry%2Fen%2F&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Loz2012-143"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Loz2012_143-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Lozano, R (15 de dezembro de 2012). «Global and regional mortality from 235 causes of death for 20 age groups in 1990 and 2010: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2010.». <i>Lancet</i>. <b>380</b> (9859): 2095–128. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23245604">23245604</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS0140-6736%2812%2961728-0">10.1016/S0140-6736(12)61728-0</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Global+and+regional+mortality+from+235+causes+of+death+for+20+age+groups+in+1990+and+2010%3A+a+systematic+analysis+for+the+Global+Burden+of+Disease+Study+2010.&rft.aufirst=R&rft.aulast=Lozano&rft.date=2012-12-15&rft.genre=article&rft.issue=9859&rft.jtitle=Lancet&rft.pages=2095-128&rft.volume=380&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS0140-6736%2812%2961728-0&rft_id=info%3Apmid%2F23245604&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-144"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-144">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Organização Mundial de Saúde (Março de 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs211/en/">«=WHO Fact sheet No. 211»</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20170318023545/http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs211/en/">Cópia arquivada em 18 de março de 2017</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=Organiza%C3%A7%C3%A3o+Mundial+de+Sa%C3%BAde&rft.btitle=%3DWHO+Fact+sheet+No.+211&rft.date=2003-03&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.who.int%2Fmediacentre%2Ffactsheets%2Ffs211%2Fen%2F&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-145"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-145">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Murray CJ, Lopez AD, Chin B, Feehan D, Hill KH (Dezembro de 2006). «Estimation of potential global pandemic influenza mortality on the basis of vital registry data from the 1918–20 pandemic: a quantitative analysis». <i>Lancet</i>. <b>368</b> (9554): 2211–8. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17189032">17189032</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS0140-6736%2806%2969895-4">10.1016/S0140-6736(06)69895-4</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Estimation+of+potential+global+pandemic+influenza+mortality+on+the+basis+of+vital+registry+data+from+the+1918%9320+pandemic%3A+a+quantitative+analysis&rft.au=Murray+CJ%2C+Lopez+AD%2C+Chin+B%2C+Feehan+D%2C+Hill+KH&rft.date=2006-12&rft.genre=article&rft.issue=9554&rft.jtitle=Lancet&rft.pages=2211-8&rft.volume=368&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS0140-6736%2806%2969895-4&rft_id=info%3Apmid%2F17189032&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-146"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-146">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Wolf, Yuri I; Viboud, C; Holmes, EC; Koonin, EV; Lipman, DJ (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1647279">«Long intervals of stasis punctuated by bursts of positive selection in the seasonal evolution of influenza A virus»</a>. <i>Biol Direct</i>. <b>1</b> (1): 34. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1647279">1647279</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17067369">17067369</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1186%2F1745-6150-1-34">10.1186/1745-6150-1-34</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Long+intervals+of+stasis+punctuated+by+bursts+of+positive+selection+in+the+seasonal+evolution+of+influenza+A+virus&rft.au=Holmes%2C+EC&rft.au=Koonin%2C+EV&rft.au=Lipman%2C+DJ&rft.au=Viboud%2C+C&rft.au=Wolf%2C+Yuri+I&rft.date=2006&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Biol+Direct&rft.pages=34&rft.volume=1&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1647279&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1647279&rft_id=info%3Adoi%2F10.1186%2F1745-6150-1-34&rft_id=info%3Apmid%2F17067369&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-147"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-147">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Parrish, C; Kawaoka Y (2005). «The origins of new pandemic viruses: the acquisition of new host ranges by canine parvovirus and influenza A viruses». <i>Annual Rev Microbiol</i>. <b>59</b>: 553–86. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16153179">16153179</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1146%2Fannurev.micro.59.030804.121059">10.1146/annurev.micro.59.030804.121059</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+origins+of+new+pandemic+viruses%3A+the+acquisition+of+new+host+ranges+by+canine+parvovirus+and+influenza+A+viruses&rft.aufirst=C&rft.aulast=Parrish&rft.date=2005&rft.genre=article&rft.jtitle=Annual+Rev+Microbiol&rft.pages=553-86&rft.volume=59&rft_id=info%3Adoi%2F10.1146%2Fannurev.micro.59.030804.121059&rft_id=info%3Apmid%2F16153179&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-148"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-148">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Recker M, Pybus OG, Nee S, Gupta S (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.pnas.org/content/104/18/7711.full.pdf">«The generation of influenza outbreaks by a network of host immune responses against a limited set of antigenic types»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>Proc Natl Acad Sci U S A</i>. <b>104</b> (18): 7711–16. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2007PNAS..104.7711R">2007PNAS..104.7711R</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1855915">1855915</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17460037">17460037</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.0702154104">10.1073/pnas.0702154104</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+generation+of+influenza+outbreaks+by+a+network+of+host+immune+responses+against+a+limited+set+of+antigenic+types&rft.au=Recker+M%2C+Pybus+OG%2C+Nee+S%2C+Gupta+S&rft.date=2007&rft.genre=article&rft.issue=18&rft.jtitle=Proc+Natl+Acad+Sci+U+S+A.&rft.pages=7711-16&rft.volume=104&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1855915&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.pnas.org%2Fcontent%2F104%2F18%2F7711.full.pdf&rft_id=info%3Abibcode%2F2007PNAS..104.7711R&rft_id=info%3Adoi%2F10.1073%2Fpnas.0702154104&rft_id=info%3Apmid%2F17460037&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Ferguson2005-149"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Ferguson2005_149-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Ferguson, NM; Cummings DA; Cauchemez S; Fraser C; Riley S; Meeyai A; Iamsirithaworn S; Burke DS (2005). «Strategies for containing an emerging influenza pandemic in Southeast Asia». <i>Nature</i>. <b>437</b> (7056): 209–14. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2005Natur.437..209F">2005Natur.437..209F</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16079797">16079797</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2Fnature04017">10.1038/nature04017</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Strategies+for+containing+an+emerging+influenza+pandemic+in+Southeast+Asia&rft.au=Burke+DS&rft.au=Cauchemez+S&rft.au=Cummings+DA&rft.au=Fraser+C&rft.au=Iamsirithaworn+S&rft.au=Meeyai+A&rft.au=Riley+S&rft.aufirst=NM&rft.aulast=Ferguson&rft.date=2005&rft.genre=article&rft.issue=7056&rft.jtitle=Nature&rft.pages=209-14&rft.volume=437&rft_id=info%3Abibcode%2F2005Natur.437..209F&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fnature04017&rft_id=info%3Apmid%2F16079797&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-AmericanJournalEpidemiology2008-150"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-AmericanJournalEpidemiology2008_150-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Carrat, Vergu, Ferguson; et al. (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aje.oxfordjournals.org/content/167/7/775.full">«Time Lines of Infection and Disease in Human Influenza: A Review of Volunteer Challenge Studies»</a>. <i>American Journal of Epidemiology</i>. <b>7</b> (167): 775–785</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Time+Lines+of+Infection+and+Disease+in+Human+Influenza%3A+A+Review+of+Volunteer+Challenge+Studies&rft.au=Carrat%2C+Vergu%2C+Ferguson&rft.date=2008&rft.genre=article&rft.issue=167&rft.jtitle=American+Journal+of+Epidemiology&rft.pages=775-785&rft.volume=7&rft_id=http%3A%2F%2Faje.oxfordjournals.org%2Fcontent%2F167%2F7%2F775.full&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Uso explícito de et al. (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Uso_expl%C3%ADcito_de_et_al." title="Categoria:!CS1 manut: Uso explícito de et al.">link</a>) !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-151"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-151">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Oxford English Dictionary. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.oxforddictionaries.com/definition/english/influenza">«<i>Influenza</i>»</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 12 de maio de 2014</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=Oxford+English+Dictionary&rft.btitle=Influenza&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.oxforddictionaries.com%2Fdefinition%2Fenglish%2Finfluenza&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-152"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-152">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Creighton, Charles (1965). <i>A History Of Epidemics In Britain</i>. [S.l.: s.n.]</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.aufirst=Charles&rft.aulast=Creighton&rft.btitle=A+History+Of+Epidemics+In+Britain&rft.date=1965&rft.genre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-153"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-153">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Potter, CW (2001). «A history of influenza». <i>Journal of applied microbiology</i>. <b>91</b> (4): 572–579. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11576290">11576290</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1046%2Fj.1365-2672.2001.01492.x">10.1046/j.1365-2672.2001.01492.x</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=A+history+of+influenza&rft.aufirst=CW&rft.aulast=Potter&rft.date=2001&rft.genre=article&rft.issue=4&rft.jtitle=Journal+of+applied+microbiology&rft.pages=572-579&rft.volume=91&rft_id=info%3Adoi%2F10.1046%2Fj.1365-2672.2001.01492.x&rft_id=info%3Apmid%2F11576290&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Palese-154"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Palese_154-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Palese P (Dezembro de 2004). «Influenza: old and new threats». <i>Nat. Med</i>. <b>10</b> (12 Suppl): S82–7. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15577936">15577936</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2Fnm1141">10.1038/nm1141</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Influenza%3A+old+and+new+threats&rft.au=Palese+P&rft.date=2004-12&rft.genre=article&rft.issue=12+Suppl&rft.jtitle=Nat.+Med.&rft.pages=S82-7&rft.volume=10&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fnm1141&rft_id=info%3Apmid%2F15577936&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-155"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-155">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Martin, P; Martin-Granel E (Junho de 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol12no06/05-1263.htm#cit">«2,500-year evolution of the term epidemic»</a>. <i>Emerg Infect Dis</i>. <b>12</b> (6): 976–80. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3373038">3373038</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16707055">16707055</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3201%2Feid1206.051263">10.3201/eid1206.051263</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=2%2C500-year+evolution+of+the+term+epidemic&rft.aufirst=P&rft.aulast=Martin&rft.date=2006-06&rft.genre=article&rft.issue=6&rft.jtitle=Emerg+Infect+Dis&rft.pages=976-80&rft.volume=12&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC3373038&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fncidod%2FEID%2Fvol12no06%2F05-1263.htm%23cit&rft_id=info%3Adoi%2F10.3201%2Feid1206.051263&rft_id=info%3Apmid%2F16707055&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-156"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-156">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Beveridge, W I (1991). «The chronicle of influenza epidemics». <i>History and Philosophy of the Life Sciences</i>. <b>13</b> (2): 223–234. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/1724803">1724803</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+chronicle+of+influenza+epidemics&rft.aufirst=W+I&rft.aulast=Beveridge&rft.date=1991&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=History+and+Philosophy+of+the+Life+Sciences&rft.pages=223-234&rft.volume=13&rft_id=info%3Apmid%2F1724803&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Potter-157"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Potter_157-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Potter_157-1">b</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Potter_157-2">c</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Potter_157-3">d</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Potter CW (Outubro de 2001). «A History of Influenza». <i>Journal of Applied Microbiology</i>. <b>91</b> (4): 572–579. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11576290">11576290</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1046%2Fj.1365-2672.2001.01492.x">10.1046/j.1365-2672.2001.01492.x</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=A+History+of+Influenza&rft.au=Potter+CW&rft.date=2001-10&rft.genre=article&rft.issue=4&rft.jtitle=Journal+of+Applied+Microbiology&rft.pages=572-579&rft.volume=91&rft_id=info%3Adoi%2F10.1046%2Fj.1365-2672.2001.01492.x&rft_id=info%3Apmid%2F11576290&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-158"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-158">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Guerra, Francisco (1988). «The Earliest American Epidemic: The Influenza of 1493». <i>Social Science History</i>. <b>12</b> (3): 305–325. <a href="/wiki/JSTOR" title="JSTOR">JSTOR</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.jstor.org/stable/1171451">1171451</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11618144">11618144</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.2307%2F1171451">10.2307/1171451</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+Earliest+American+Epidemic%3A+The+Influenza+of+1493&rft.au=Guerra%2C+Francisco&rft.date=1988&rft.genre=article&rft.issue=3&rft.jtitle=Social+Science+History&rft.pages=305-325&rft.volume=12&rft_id=%2F%2Fwww.jstor.org%2Fstable%2F1171451&rft_id=info%3Adoi%2F10.2307%2F1171451&rft_id=info%3Apmid%2F11618144&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-159"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-159">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Guerra, F (1993). «The European-American exchange». <i>History and Philosophy of the Life Sciences</i>. <b>15</b> (3): 313–327. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7529930">7529930</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+European-American+exchange&rft.aufirst=F&rft.aulast=Guerra&rft.date=1993&rft.genre=article&rft.issue=3&rft.jtitle=History+and+Philosophy+of+the+Life+Sciences&rft.pages=313-327&rft.volume=15&rft_id=info%3Apmid%2F7529930&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-160"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-160">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Taubenberger, Jeffery; David Morens (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wwwnc.cdc.gov/eid/article/12/1/05-0979_article.htm">«1918 Influenza: the Mother of All Pandemics»</a>. <i>Emerging Infectious Diseases</i>. <b>12</b> (1)<span class="reference-accessdate">. Consultado em 5 de setembro de 2012</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=1918+Influenza%3A+the+Mother+of+All+Pandemics&rft.aufirst=Jeffery&rft.aulast=Taubenberger&rft.date=2006&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Emerging+Infectious+Diseases&rft.volume=12&rft_id=http%3A%2F%2Fwwwnc.cdc.gov%2Feid%2Farticle%2F12%2F1%2F05-0979_article.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Knobler-161"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Knobler_161-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Knobler_161-1">b</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Knobler_161-2">c</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Knobler_161-3">d</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Knobler_161-4">e</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Knobler S, Mack A, Mahmoud A, Lemon S (ed.). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.nap.edu/openbook.php?record_id=11150&page=58">«1: The Story of Influenza»</a>. <i>The Threat of Pandemic Influenza: Are We Ready? Workshop Summary (2005)</i>. Washington, D.C.: The National Academies Press. pp. 60–61</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=1%3A+The+Story+of+Influenza&rft.btitle=The+Threat+of+Pandemic+Influenza%3A+Are+We+Ready%3F+Workshop+Summary+%282005%29&rft.genre=bookitem&rft.pages=60-61&rft.place=Washington%2C+D.C.&rft.pub=The+National+Academies+Press&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.nap.edu%2Fopenbook.php%3Frecord_id%3D11150%26page%3D58&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de editores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_editores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de editores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Patterson1-162"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Patterson1_162-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Patterson1_162-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Patterson, KD; Pyle GF (Primavera de 1991). «The geography and mortality of the 1918 influenza pandemic». <i>Bull Hist Med</i>. <b>65</b> (1): 4–21. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2021692">2021692</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+geography+and+mortality+of+the+1918+influenza+pandemic&rft.aufirst=KD&rft.aulast=Patterson&rft.date=1991&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Bull+Hist+Med.&rft.pages=4-21&rft.ssn=primavera&rft.volume=65&rft_id=info%3Apmid%2F2021692&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-163"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-163">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Abreu, Laurinda; Serrão, José Vicente (2018). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://journals.openedition.org/lerhistoria/3944">«Revisitar a pneumónica de 1918-1919: introdução»</a>. <i>Ler História</i> (73): 9–19. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0870-6182">0870-6182</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.4000%2Flerhistoria.3944">10.4000/lerhistoria.3944</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Revisitar+a+pneum%C3%B3nica+de+1918-1919%3A+introdu%C3%A7%C3%A3o&rft.au=Serr%C3%A3o%2C+Jos%C3%A9+Vicente&rft.aufirst=Laurinda&rft.aulast=Abreu&rft.date=2018&rft.genre=article&rft.issn=0870-6182&rft.issue=73&rft.jtitle=Ler+Hist%C3%B3ria&rft.pages=9-19&rft_id=http%3A%2F%2Fjournals.openedition.org%2Flerhistoria%2F3944&rft_id=info%3Adoi%2F10.4000%2Flerhistoria.3944&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-autogenerated1-164"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-autogenerated1_164-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Taubenberger JK, Reid AH, Janczewski TA, Fanning TG (dezembro de 2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1088558">«Integrating historical, clinical and molecular genetic data in order to explain the origin and virulence of the 1918 Spanish influenza virus»</a>. <i>Philosophical Transactions of the Royal Society B</i>. <b>356</b> (1416): 1829–39. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1088558">1088558</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11779381">11779381</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1098%2Frstb.2001.1020">10.1098/rstb.2001.1020</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Integrating+historical%2C+clinical+and+molecular+genetic+data+in+order+to+explain+the+origin+and+virulence+of+the+1918+Spanish+influenza+virus&rft.au=Taubenberger+JK%2C+Reid+AH%2C+Janczewski+TA%2C+Fanning+TG&rft.date=2001-12&rft.genre=article&rft.issue=1416&rft.jtitle=Philosophical+Transactions+of+the+Royal+Society+B&rft.pages=1829-39&rft.volume=356&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1088558&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1088558&rft_id=info%3Adoi%2F10.1098%2Frstb.2001.1020&rft_id=info%3Apmid%2F11779381&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Taubenberger-165"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Taubenberger_165-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Taubenberger_165-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Taubenberger, J; Morens D (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.cdc.gov/ncidod/EID/vol12no01/05-0979.htm">«1918 Influenza: the mother of all pandemics»</a>. <i>Emerg Infect Dis</i>. <b>12</b> (1): 15–22. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3291398">3291398</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16494711">16494711</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.3201%2Feid1201.050979">10.3201/eid1201.050979</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=1918+Influenza%3A+the+mother+of+all+pandemics&rft.aufirst=J&rft.aulast=Taubenberger&rft.date=2006&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Emerg+Infect+Dis&rft.pages=15-22&rft.volume=12&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC3291398&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.cdc.gov%2Fncidod%2FEID%2Fvol12no01%2F05-0979.htm&rft_id=info%3Adoi%2F10.3201%2Feid1201.050979&rft_id=info%3Apmid%2F16494711&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-166"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-166">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Simonsen, L; Clarke M, Schonberger L, Arden N, Cox N, Fukuda K (Julho de 1998). «Pandemic versus epidemic influenza mortality: a pattern of changing age distribution». <i>J Infect Dis</i>. <b>178</b> (1): 53–60. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9652423">9652423</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F515616">10.1086/515616</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Pandemic+versus+epidemic+influenza+mortality%3A+a+pattern+of+changing+age+distribution&rft.aufirst=L&rft.aulast=Simonsen&rft.date=1998-07&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=J+Infect+Dis&rft.pages=53-60&rft.volume=178&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F515616&rft_id=info%3Apmid%2F9652423&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-:6-167"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-:6_167-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-:6_167-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Michaelis M, Doerr HW, Cinatl J (agosto de 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://link.springer.com/article/10.1007/s00430-009-0118-5">«Novel swine-origin influenza A virus in humans: another pandemic knocking at the door»</a>. <i>Medical Microbiology and Immunology</i>. <b>198</b> (3): 175–83. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19543913">19543913</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1007%2Fs00430-009-0118-5">10.1007/s00430-009-0118-5</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Novel+swine-origin+influenza+A+virus+in+humans%3A+another+pandemic+knocking+at+the+door&rft.au=Cinatl%2C+J&rft.au=Doerr%2C+HW&rft.aufirst=M&rft.aulast=Michaelis&rft.date=2009-08&rft.genre=article&rft.issue=3&rft.jtitle=Medical+Microbiology+and+Immunology&rft.pages=175-83&rft.volume=198&rft_id=https%3A%2F%2Flink.springer.com%2Farticle%2F10.1007%2Fs00430-009-0118-5&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2Fs00430-009-0118-5&rft_id=info%3Apmid%2F19543913&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-:15-168"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-:15_168-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Petrovski B, Lumi X, Znaor L, Ivastinović D, Confalonieri F, Petrovič MG, Petrovski G (julho de 2020). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nature.com/articles/s41433-020-0871-7">«Reorganize and survive-a recommendation for healthcare services affected by COVID-19-the ophthalmology experience»</a>. <i>Eye</i>. <b>34</b> (7): 1177–1179. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7169374">7169374</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/32313170">32313170</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2Fs41433-020-0871-7">10.1038/s41433-020-0871-7</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Reorganize+and+survive-a+recommendation+for+healthcare+services+affected+by+COVID-19-the+ophthalmology+experience&rft.au=Confalonieri%2C+F&rft.au=Ivastinovi%C4%87%2C+D&rft.au=Lumi%2C+X&rft.au=Petrovi%C4%2C+MG&rft.au=Petrovski%2C+G&rft.au=Znaor%2C+L&rft.aufirst=B%C3%89&rft.aulast=Petrovski&rft.date=2020-07&rft.genre=article&rft.issue=7&rft.jtitle=Eye&rft.pages=1177-1179&rft.volume=34&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC7169374&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.nature.com%2Farticles%2Fs41433-020-0871-7&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fs41433-020-0871-7&rft_id=info%3Apmid%2F32313170&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-TenThings-169"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-TenThings_169-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.who.int/csr/disease/influenza/pandemic10things/en/index.html">«Ten things you need to know about pandemic influenza»</a>. World Health Organization. 14 de outubro de 2005<span class="reference-accessdate">. Consultado em 26 de setembro de 2009</span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090923231756/http://www.who.int/csr/disease/influenza/pandemic10things/en/index.html">Cópia arquivada em 23 de setembro de 2009</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.btitle=Ten+things+you+need+to+know+about+pandemic+influenza&rft.date=2005-10-14&rft.genre=unknown&rft.pub=World+Health+Organization&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.who.int%2Fcsr%2Fdisease%2Finfluenza%2Fpandemic10things%2Fen%2Findex.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-170"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-170">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Valleron AJ, Cori A, Valtat S, Meurisse S, Carrat F, Boëlle PY (Maio de 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2889325">«Transmissibility and geographic spread of the 1889 influenza pandemic»</a>. <i>Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A</i>. <b>107</b> (19): 8778–81. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2010PNAS..107.8778V">2010PNAS..107.8778V</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2889325">2889325</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20421481">20421481</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1073%2Fpnas.1000886107">10.1073/pnas.1000886107</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Transmissibility+and+geographic+spread+of+the+1889+influenza+pandemic&rft.au=Valleron+AJ%2C+Cori+A%2C+Valtat+S%2C+Meurisse+S%2C+Carrat+F%2C+Bo%C3%ABlle+PY&rft.date=2010-05&rft.genre=article&rft.issue=19&rft.jtitle=Proc.+Natl.+Acad.+Sci.+U.S.A.&rft.pages=8778-81&rft.volume=107&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2889325&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2889325&rft_id=info%3Abibcode%2F2010PNAS..107.8778V&rft_id=info%3Adoi%2F10.1073%2Fpnas.1000886107&rft_id=info%3Apmid%2F20421481&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-171"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-171">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Shally-Jensen, Michael (22 de dezembro de 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=BjKWfAz0tx4C&pg=PA1510&lpg=PA1510#v=onepage&q&f=false"><i>Encyclopedia of Contemporary American Social Issues [4 volumes]</i></a> (em inglês). [S.l.]: ABC-CLIO</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.aufirst=Michael&rft.aulast=Shally-Jensen&rft.btitle=Encyclopedia+of+Contemporary+American+Social+Issues+%5B4+volumes%5D&rft.date=2010-12-22&rft.genre=book&rft.pub=ABC-CLIO&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DBjKWfAz0tx4C%26pg%3DPA1510%26lpg%3DPA1510%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-172"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-172">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Mills CE, Robins JM, Lipsitch M (Dezembro de 2004). «Transmissibility of 1918 pandemic influenza». <i>Nature</i>. <b>432</b> (7019): 904–6. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2004Natur.432..904M">2004Natur.432..904M</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15602562">15602562</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2Fnature03063">10.1038/nature03063</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Transmissibility+of+1918+pandemic+influenza&rft.au=Mills+CE%2C+Robins+JM%2C+Lipsitch+M&rft.date=2004-12&rft.genre=article&rft.issue=7019&rft.jtitle=Nature&rft.pages=904-6&rft.volume=432&rft_id=info%3Abibcode%2F2004Natur.432..904M&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fnature03063&rft_id=info%3Apmid%2F15602562&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-:1-173"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-:1_173-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-:1_173-1">b</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-:1_173-2">c</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-:1_173-3">d</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-:1_173-4">e</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.who.int/influenza/preparedness/pandemic/GIP_PandemicInfluenzaRiskManagementInterimGuidance_Jun2013.pdf?ua=1">«Pandemic Influenza Risk Management: WHO Interim Guidance»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i><a href="/wiki/World_Health_Organization" class="mw-redirect" title="World Health Organization">World Health Organization</a></i>. 2013. p. 19. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210121225326/https://www.who.int/influenza/preparedness/pandemic/GIP_PandemicInfluenzaRiskManagementInterimGuidance_Jun2013.pdf?ua=1">Cópia arquivada <span style="font-size:85%;">(PDF)</span> em 21 de janeiro de 2021</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Pandemic+Influenza+Risk+Management%3A+WHO+Interim+Guidance&rft.date=2013&rft.genre=unknown&rft.jtitle=World+Health+Organization&rft.pages=19&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.who.int%2Finfluenza%2Fpreparedness%2Fpandemic%2FGIP_PandemicInfluenzaRiskManagementInterimGuidance_Jun2013.pdf%3Fua%3D1&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-174"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-174">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Spreeuwenberg, Peter; Kroneman, Madelon; Paget, John (dezembro de 2018). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7314216/">«Reassessing the Global Mortality Burden of the 1918 Influenza Pandemic»</a>. <i>American Journal of Epidemiology</i> (12): 2561–2567. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/0002-9262">0002-9262</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7314216">7314216</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30202996">30202996</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1093%2Faje%2Fkwy191">10.1093/aje/kwy191</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 4 de fevereiro de 2021</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Reassessing+the+Global+Mortality+Burden+of+the+1918+Influenza+Pandemic&rft.au=Kroneman%2C+Madelon&rft.au=Paget%2C+John&rft.aufirst=Peter&rft.aulast=Spreeuwenberg&rft.date=2018-12&rft.genre=article&rft.issn=0002-9262&rft.issue=12&rft.jtitle=American+Journal+of+Epidemiology&rft.pages=2561-2567&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC7314216&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC7314216%2F&rft_id=info%3Adoi%2F10.1093%2Faje%2Fkwy191&rft_id=info%3Apmid%2F30202996&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-175"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-175">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Nickol, Michaela E.; Kindrachuk, Jason (6 de fevereiro de 2019). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6364422">«A year of terror and a century of reflection: perspectives on the great influenza pandemic of 1918–1919»</a>. <i>BMC Infectious Diseases</i>. <b>19</b> (1). 117 páginas. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1471-2334">1471-2334</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6364422">6364422</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/30727970">30727970</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1186%2Fs12879-019-3750-8">10.1186/s12879-019-3750-8</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=A+year+of+terror+and+a+century+of+reflection%3A+perspectives+on+the+great+influenza+pandemic+of+1918%931919&rft.au=Kindrachuk%2C+Jason&rft.aufirst=Michaela+E.&rft.aulast=Nickol&rft.date=2019-02-06&rft.genre=article&rft.issn=1471-2334&rft.issue=1&rft.jtitle=BMC+Infectious+Diseases&rft.volume=19&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC6364422&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC6364422&rft_id=info%3Adoi%2F10.1186%2Fs12879-019-3750-8&rft_id=info%3Apmid%2F30727970&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-176"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-176">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Donaldson LJ; Rutter PD; Ellis BM; et al. (2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2791802">«Mortality from pandemic A/H1N1 2009 influenza in England: public health surveillance study»</a>. <i>BMJ</i>. <b>339</b>: b5213. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2791802">2791802</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/20007665">20007665</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1136%2Fbmj.b5213">10.1136/bmj.b5213</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Mortality+from+pandemic+A%2FH1N1+2009+influenza+in+England%3A+public+health+surveillance+study&rft.au=Donaldson+LJ&rft.au=Ellis+BM&rft.au=Greaves%2C+F.+E+C&rft.au=Mytton%2C+O.+T&rft.au=Pebody%2C+R.+G&rft.au=Rutter+PD&rft.au=Yardley%2C+I.+E&rft.date=2009&rft.genre=article&rft.jtitle=BMJ&rft.pages=b5213&rft.volume=339&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2791802&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2791802&rft_id=info%3Adoi%2F10.1136%2Fbmj.b5213&rft_id=info%3Apmid%2F20007665&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-177"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-177">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Dawood, Fatimah S; A Danielle Iuliano, Carrie Reed, Martin I Meltzer, David K Shay, Po-Yung Cheng, Don Bandaranayake, Robert F Breiman, W Abdullah Brooks, Philippe Buchy, Daniel R Feikin, Karen B Fowler, Aubree Gordon, Nguyen Tran Hien, Peter Horby, Q Sue Huang, Mark A Katz, Anand Krishnan, Renu Lal, Joel M Montgomery, Kåre Mølbak, Richard Pebody, Anne M Presanis, Hugo Razuri, Anneke Steens, Yeny O Tinoco, Jacco Wallinga, Hongjie, Sirenda Vong, Joseph Bresee, Marc-Alain Widdowson (26 de junho de 2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.thelancet.com/journals/laninf/article/PIIS1473-3099(12)70121-4/abstract">«Estimated global mortality associated with the first 12 months of 2009 pandemic influenza A H1N1 virus circulation: a modelling study»</a>. <i>The Lancet Infectious Diseases</i>. <b>12</b> (9). <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS1473-3099%2812%2970121-4">10.1016/S1473-3099(12)70121-4</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 19 de março de 2014</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Estimated+global+mortality+associated+with+the+first+12+months+of+2009+pandemic+influenza+A+H1N1+virus+circulation%3A+a+modelling+study&rft.aufirst=Fatimah+S&rft.aulast=Dawood&rft.date=2012-06-26&rft.genre=article&rft.issue=9&rft.jtitle=The+Lancet+Infectious+Diseases&rft.volume=12&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.thelancet.com%2Fjournals%2Flaninf%2Farticle%2FPIIS1473-3099%2812%2970121-4%2Fabstract&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS1473-3099%2812%2970121-4&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-178"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-178">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Heinen PP (15 de setembro de 2003). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.researchgate.net/publication/27711311_Swine_influenza_a_zoonosis">«Swine influenza: a zoonosis»</a>. <i>Veterinary Sciences Tomorrow</i>. <a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1569-0830">1569-0830</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Swine+influenza%3A+a+zoonosis&rft.au=Heinen+PP&rft.date=2003-09-15&rft.genre=article&rft.issn=1569-0830&rft.jtitle=Veterinary+Sciences+Tomorrow&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.researchgate.net%2Fpublication%2F27711311_Swine_influenza_a_zoonosis&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-179"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-179">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Shimizu, K (Outubro de 1997). «History of influenza epidemics and discovery of influenza virus». <i>Nippon Rinsho</i>. <b>55</b> (10): 2505–201. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/9360364">9360364</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=History+of+influenza+epidemics+and+discovery+of+influenza+virus&rft.aufirst=K&rft.aulast=Shimizu&rft.date=1997-10&rft.genre=article&rft.issue=10&rft.jtitle=Nippon+Rinsho&rft.pages=2505-201&rft.volume=55&rft_id=info%3Apmid%2F9360364&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-180"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-180">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Smith, W; Andrewes CH, Laidlaw PP (1933). «A virus obtained from influenza patients». <i>Lancet</i>. <b>2</b> (5732): 66–68. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2FS0140-6736%2800%2978541-2">10.1016/S0140-6736(00)78541-2</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=A+virus+obtained+from+influenza+patients&rft.aufirst=W&rft.aulast=Smith&rft.date=1933&rft.genre=article&rft.issue=5732&rft.jtitle=Lancet&rft.pages=66-68&rft.volume=2&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2FS0140-6736%2800%2978541-2&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Nobel-181"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Nobel_181-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Fundação Nobel. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://nobelprize.org/nobel_prizes/medicine/laureates/1960/burnet-bio.html">«Sir Frank Macfarlane Burnet: Biography»</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 22 de outubro de 2006</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=Funda%C3%A7%C3%A3o+Nobel&rft.btitle=Sir+Frank+Macfarlane+Burnet%3A+Biography&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fnobelprize.org%2Fnobel_prizes%2Fmedicine%2Flaureates%2F1960%2Fburnet-bio.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-182"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-182">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Kendall, H (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20141004142356/http://www.palgrave-journals.com/jphp/journal/v27/n1/abs/3200064a.html">«Vaccine Innovation: Lessons from World War II»</a>. <i>Journal of Public Health Policy</i>. <b>27</b> (1): 38–57. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16681187">16681187</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1057%2Fpalgrave.jphp.3200064">10.1057/palgrave.jphp.3200064</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 13 de maio de 2014</span>. Arquivado do <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.palgrave-journals.com/jphp/journal/v27/n1/abs/3200064a.html">original</a> em 4 de outubro de 2014</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Vaccine+Innovation%3A+Lessons+from+World+War+II&rft.aufirst=H&rft.aulast=Kendall&rft.date=2006&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=Journal+of+Public+Health+Policy&rft.pages=38-57&rft.volume=27&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.palgrave-journals.com%2Fjphp%2Fjournal%2Fv27%2Fn1%2Fabs%2F3200064a.html&rft_id=info%3Adoi%2F10.1057%2Fpalgrave.jphp.3200064&rft_id=info%3Apmid%2F16681187&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-183"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-183">↑</a></span> <span class="reference-text">Brainerd, E. and M. Siegler (2003), "The Economic Effects of the 1918 Influenza Epidemic", <i>CEPR Discussion Paper</i>, no. 3791.</span> </li> <li id="cite_note-184"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-184">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Poland G (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nejm.org/doi/pdf/10.1056/NEJMe068047">«Vaccines against avian influenza—a race against time»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>N Engl J Med</i>. <b>354</b> (13): 1411–3. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16571885">16571885</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1056%2FNEJMe068047">10.1056/NEJMe068047</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Vaccines+against+avian+influenza%94a+race+against+time&rft.au=Poland+G&rft.date=2006&rft.genre=article&rft.issue=13&rft.jtitle=N+Engl+J+Med&rft.pages=1411-3&rft.volume=354&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nejm.org%2Fdoi%2Fpdf%2F10.1056%2FNEJMe068047&rft_id=info%3Adoi%2F10.1056%2FNEJMe068047&rft_id=info%3Apmid%2F16571885&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Rosenthal-185"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Rosenthal_185-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Rosenthal_185-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Rosenthal, E. (16 de março de 2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2006/03/16/business/16bird.html">«Is Business Ready for a Flu Pandemic?»</a>. The New York Times<span class="reference-accessdate">. Consultado em 17 de abril de 2006</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=Rosenthal%2C+E.&rft.btitle=Is+Business+Ready+for+a+Flu+Pandemic%3F&rft.date=2006-03-16&rft.genre=unknown&rft.pub=The+New+York+Times&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2006%2F03%2F16%2Fbusiness%2F16bird.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-186"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-186">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090924153357/http://www.flu.gov/professional/global/southhemisphere.html">«Assessment of the 2009 Influenza A (H1N1) Outbreak on Selected Countries in the Southern Hemisphere»</a>. 2009<span class="reference-accessdate">. Consultado em 13 de maio de 2014</span>. Arquivado do <a rel="nofollow" class="external text" href="https://flu.gov/professional/global/southhemisphere.html">original</a> em 24 de setembro de 2009</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.btitle=Assessment+of+the+2009+Influenza+A+%28H1N1%29+Outbreak+on+Selected+Countries+in+the+Southern+Hemisphere&rft.date=2009&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fflu.gov%2Fprofessional%2Fglobal%2Fsouthhemisphere.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-187"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-187">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">The Institute of Genomic Research. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20061108045050/http://msc.tigr.org/infl_a_virus/index.shtml">«Influenza A Virus Genome Project»</a><span class="reference-accessdate">. Consultado em 19 de outubro de 2006</span>. Arquivado do <a rel="nofollow" class="external text" href="http://msc.tigr.org/infl_a_virus/index.shtml">original</a> em 8 de novembro de 2006</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=The+Institute+of+Genomic+Research&rft.btitle=Influenza+A+Virus+Genome+Project&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fmsc.tigr.org%2Finfl_a_virus%2Findex.shtml&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-188"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-188">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Subbarao K, Katz J (2004). «Influenza vaccines generated by reverse genetics». <i>Curr Top Microbiol Immunol</i>. <b>283</b>: 313–42. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15298174">15298174</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Influenza+vaccines+generated+by+reverse+genetics&rft.au=Subbarao+K%2C+Katz+J&rft.date=2004&rft.genre=article&rft.jtitle=Curr+Top+Microbiol+Immunol&rft.pages=313-42&rft.volume=283&rft_id=info%3Apmid%2F15298174&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-189"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-189">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Bardiya N, Bae J (2005). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.springerlink.com/content/jdt26gc39v4bwk9q/">«Influenza vaccines: recent advances in production technologies»</a>. <i>Appl Microbiol Biotechnol</i>. <b>67</b> (3): 299–305. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15660212">15660212</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1007%2Fs00253-004-1874-1">10.1007/s00253-004-1874-1</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Influenza+vaccines%3A+recent+advances+in+production+technologies&rft.au=Bardiya+N%2C+Bae+J&rft.date=2005&rft.genre=article&rft.issue=3&rft.jtitle=Appl+Microbiol+Biotechnol&rft.pages=299-305&rft.volume=67&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.springerlink.com%2Fcontent%2Fjdt26gc39v4bwk9q%2F&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2Fs00253-004-1874-1&rft_id=info%3Apmid%2F15660212&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-190"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-190">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Neirynck S, Deroo T, Saelens X, Vanlandschoot P, Jou WM, Fiers W (Outubro de 1999). «A universal influenza A vaccine based on the extracellular domain of the M2 protein». <i>Nat. Med</i>. <b>5</b> (10): 1157–63. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10502819">10502819</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2F13484">10.1038/13484</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=A+universal+influenza+A+vaccine+based+on+the+extracellular+domain+of+the+M2+protein&rft.au=Neirynck+S%2C+Deroo+T%2C+Saelens+X%2C+Vanlandschoot+P%2C+Jou+WM%2C+Fiers+W&rft.date=1999-10&rft.genre=article&rft.issue=10&rft.jtitle=Nat.+Med.&rft.pages=1157-63&rft.volume=5&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2F13484&rft_id=info%3Apmid%2F10502819&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-191"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-191">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Fiers W, Neirynck S, Deroo T, Saelens X, Jou WM (Dezembro de 2001). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1088575">«Soluble recombinant influenza vaccines»</a>. <i>Philosophical Transactions of the Royal Society B</i>. <b>356</b> (1416): 1961–3. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1088575">1088575</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11779398">11779398</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1098%2Frstb.2001.0980">10.1098/rstb.2001.0980</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Soluble+recombinant+influenza+vaccines&rft.au=Fiers+W%2C+Neirynck+S%2C+Deroo+T%2C+Saelens+X%2C+Jou+WM&rft.date=2001-12&rft.genre=article&rft.issue=1416&rft.jtitle=Philosophical+Transactions+of+the+Royal+Society+B&rft.pages=1961-3&rft.volume=356&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1088575&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1088575&rft_id=info%3Adoi%2F10.1098%2Frstb.2001.0980&rft_id=info%3Apmid%2F11779398&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-192"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-192">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Fiers W, De Filette M, Birkett A, Neirynck S, Min Jou W (Julho de 2004). «A "universal" human influenza A vaccine». <i>Virus Res</i>. <b>103</b> (1–2): 173–6. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15163506">15163506</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.virusres.2004.02.030">10.1016/j.virusres.2004.02.030</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=A+%22universal%22+human+influenza+A+vaccine&rft.au=Fiers+W%2C+De+Filette+M%2C+Birkett+A%2C+Neirynck+S%2C+Min+Jou+W&rft.date=2004-07&rft.genre=article&rft.issue=1%932&rft.jtitle=Virus+Res.&rft.pages=173-6&rft.volume=103&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.virusres.2004.02.030&rft_id=info%3Apmid%2F15163506&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-193"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-193">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Petsch B, Schnee M, Vogel AB; et al. (Novembro de 2012). «Protective efficacy of in vitro synthesized, specific mRNA vaccines against influenza A virus infection». <i>Nat. Biotechnol</i>. <b>30</b> (12): 1210–6. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/23159882">23159882</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2Fnbt.2436">10.1038/nbt.2436</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Protective+efficacy+of+in+vitro+synthesized%2C+specific+mRNA+vaccines+against+influenza+A+virus+infection&rft.au=Petsch+B%2C+Schnee+M%2C+Vogel+AB&rft.date=2012-11&rft.genre=article&rft.issue=12&rft.jtitle=Nat.+Biotechnol.&rft.pages=1210-6&rft.volume=30&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fnbt.2436&rft_id=info%3Apmid%2F23159882&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Uso explícito de et al. (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Uso_expl%C3%ADcito_de_et_al." title="Categoria:!CS1 manut: Uso explícito de et al.">link</a>) !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-194"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-194">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation news">Stephen Adams (8 de julho de 2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.telegraph.co.uk/health/healthnews/8625929/Universal-flu-vaccine-a-step-closer.html">«Universal flu vaccine a step closer»</a>. <i>The Telegraph</i></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Universal+flu+vaccine+a+step+closer&rft.au=Stephen+Adams&rft.date=2011-07-08&rft.genre=article&rft.jtitle=The+Telegraph&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.telegraph.co.uk%2Fhealth%2Fhealthnews%2F8625929%2FUniversal-flu-vaccine-a-step-closer.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-195"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-195">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Ekiert, DC; Friesen, RHE; Bhabha, G; Kwaks, T; Jongeneelen, M; Yu, W; Ophorst, C; Cox, F; Korse, HJWM (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3210727">«A Highly Conserved Neutralizing Epitope on Group 2 Influenza a Viruses»</a>. <i>Science</i>. <b>333</b> (6044): 843–50. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2011Sci...333..843E">2011Sci...333..843E</a>. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3210727">3210727</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21737702">21737702</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1126%2Fscience.1204839">10.1126/science.1204839</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=A+Highly+Conserved+Neutralizing+Epitope+on+Group+2+Influenza+a+Viruses&rft.au=Bhabha%2C+G&rft.au=Cox%2C+F&rft.au=Friesen%2C+RHE&rft.au=Jongeneelen%2C+M&rft.au=Korse%2C+HJWM&rft.au=Kwaks%2C+T&rft.au=Ophorst%2C+C&rft.au=Yu%2C+W&rft.aufirst=DC&rft.aulast=Ekiert&rft.date=2011&rft.genre=article&rft.issue=6044&rft.jtitle=Science&rft.pages=843-50&rft.volume=333&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC3210727&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC3210727&rft_id=info%3Abibcode%2F2011Sci...333..843E&rft_id=info%3Adoi%2F10.1126%2Fscience.1204839&rft_id=info%3Apmid%2F21737702&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-196"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-196">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Gingerich, DA (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://jarvm.com/articles/Vol6Iss2/Vol6Iss2Gingerich61-68.pdf">«Lymphocyte T-Cell Immunomodulator: Review of the ImmunoPharmacology of a new Veterinary Biologic»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>Journal of Applied Research in Veterinary Medicine</i>. <b>6</b> (2): 61–68<span class="reference-accessdate">. Consultado em 5 de dezembro de 2010</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Lymphocyte+T-Cell+Immunomodulator%3A+Review+of+the+ImmunoPharmacology+of+a+new+Veterinary+Biologic&rft.au=Gingerich%2C+DA&rft.date=2008&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=Journal+of+Applied+Research+in+Veterinary+Medicine&rft.pages=61-68&rft.volume=6&rft_id=http%3A%2F%2Fjarvm.com%2Farticles%2FVol6Iss2%2FVol6Iss2Gingerich61-68.pdf&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-197"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-197">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Gorman O, Bean W, Kawaoka Y, Webster R (1990). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC249282">«Evolution of the nucleoprotein gene of influenza A virus»</a>. <i>J Virol</i>. <b>64</b> (4): 1487–97. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC249282">249282</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/2319644">2319644</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Evolution+of+the+nucleoprotein+gene+of+influenza+A+virus&rft.au=Gorman+O%2C+Bean+W%2C+Kawaoka+Y%2C+Webster+R&rft.date=1990&rft.genre=article&rft.issue=4&rft.jtitle=J+Virol&rft.pages=1487-97&rft.volume=64&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC249282&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC249282&rft_id=info%3Apmid%2F2319644&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-198"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-198">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Hinshaw V, Bean W, Webster R, Rehg J, Fiorelli P, Early G, Geraci J, St Aubin D (1984). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC255856">«Are seals frequently infected with avian influenza viruses?»</a>. <i>J Virol</i>. <b>51</b> (3): 863–5. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC255856">255856</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/6471169">6471169</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Are+seals+frequently+infected+with+avian+influenza+viruses%3F&rft.au=Hinshaw+V%2C+Bean+W%2C+Webster+R%2C+Rehg+J%2C+Fiorelli+P%2C+Early+G%2C+Geraci+J%2C+St+Aubin+D&rft.date=1984&rft.genre=article&rft.issue=3&rft.jtitle=J+Virol&rft.pages=863-5&rft.volume=51&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC255856&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC255856&rft_id=info%3Apmid%2F6471169&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-199"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-199">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Capua, I; Alexander D (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/03079450600717174">«The challenge of avian influenza to the veterinary community»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>Avian Pathol</i>. <b>35</b> (3): 189–205. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16753610">16753610</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1080%2F03079450600717174">10.1080/03079450600717174</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+challenge+of+avian+influenza+to+the+veterinary+community&rft.aufirst=I&rft.aulast=Capua&rft.date=2006&rft.genre=article&rft.issue=3&rft.jtitle=Avian+Pathol&rft.pages=189-205&rft.volume=35&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.tandfonline.com%2Fdoi%2Fpdf%2F10.1080%2F03079450600717174&rft_id=info%3Adoi%2F10.1080%2F03079450600717174&rft_id=info%3Apmid%2F16753610&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span> <span style="display:none;font-size:100%" class="error citation-comment">A referência emprega parâmetros obsoletos <code style="color:inherit; border:inherit; padding:inherit;">|coautor=</code> (<a href="/wiki/Ajuda:Erros_nas_refer%C3%AAncias#deprecated_params" title="Ajuda:Erros nas referências">ajuda</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-200"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-200">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Elbers A, Koch G, Bouma A (2005). «Performance of clinical signs in poultry for the detection of outbreaks during the avian influenza A (H7N7) epidemic in The Netherlands in 2003». <i>Avian Pathol</i>. <b>34</b> (3): 181–7. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16191700">16191700</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1080%2F03079450500096497">10.1080/03079450500096497</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Performance+of+clinical+signs+in+poultry+for+the+detection+of+outbreaks+during+the+avian+influenza+A+%28H7N7%29+epidemic+in+The+Netherlands+in+2003&rft.au=Elbers+A%2C+Koch+G%2C+Bouma+A&rft.date=2005&rft.genre=article&rft.issue=3&rft.jtitle=Avian+Pathol&rft.pages=181-7&rft.volume=34&rft_id=info%3Adoi%2F10.1080%2F03079450500096497&rft_id=info%3Apmid%2F16191700&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-201"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-201">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Capua, I; Mutinelli, F (2001). «Low pathogenicity (LPAI) and highly pathogenic (HPAI) avian influenza in turkeys and chicken». <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=S1hEAAAACAAJ"><i>A Colour Atlas and Text on Avian Influenza</i></a>. Bologna: Papi Editore. pp. 13–20. <a href="/wiki/International_Standard_Book_Number" title="International Standard Book Number">ISBN</a> <a href="/wiki/Especial:Fontes_de_livros/88-88369-00-7" title="Especial:Fontes de livros/88-88369-00-7">88-88369-00-7</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Low+pathogenicity+%28LPAI%29+and+highly+pathogenic+%28HPAI%29+avian+in%EF%AC%82uenza+in+turkeys+and+chicken&rft.au=Mutinelli%2C+F&rft.aufirst=I&rft.aulast=Capua&rft.btitle=A+Colour+Atlas+and+Text+on+Avian+In%EF%AC%82uenza&rft.date=2001&rft.genre=bookitem&rft.isbn=88-88369-00-7&rft.pages=13-20&rft.place=Bologna&rft.pub=Papi+Editore&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DS1hEAAAACAAJ&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-202"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-202">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Bano S, Naeem K, Malik S (2003). «Evaluation of pathogenic potential of avian influenza virus serotype H9N2 in chickens». <i>Avian Dis</i>. <b>47</b> (3 Suppl): 817–22. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/14575070">14575070</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1637%2F0005-2086-47.s3.817">10.1637/0005-2086-47.s3.817</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Evaluation+of+pathogenic+potential+of+avian+influenza+virus+serotype+H9N2+in+chickens&rft.au=Bano+S%2C+Naeem+K%2C+Malik+S&rft.date=2003&rft.genre=article&rft.issue=3+Suppl&rft.jtitle=Avian+Dis&rft.pages=817-22&rft.volume=47&rft_id=info%3Adoi%2F10.1637%2F0005-2086-47.s3.817&rft_id=info%3Apmid%2F14575070&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-203"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-203">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Swayne D, Suarez D (2000). «Highly pathogenic avian influenza». <i>Rev Sci Tech</i>. <b>19</b> (2): 463–82. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/10935274">10935274</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Highly+pathogenic+avian+influenza&rft.au=Swayne+D%2C+Suarez+D&rft.date=2000&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=Rev+Sci+Tech&rft.pages=463-82&rft.volume=19&rft_id=info%3Apmid%2F10935274&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-204"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-204">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Li K, Guan Y, Wang J, Smith G, Xu K, Duan L, Rahardjo A, Puthavathana P, Buranathai C, Nguyen T, Estoepangestie A, Chaisingh A, Auewarakul P, Long H, Hanh N, Webby R, Poon L, Chen H, Shortridge K, Yuen K, Webster R, Peiris J (2004). «Genesis of a highly pathogenic and potentially pandemic H5N1 influenza virus in eastern Asia». <i>Nature</i>. <b>430</b> (6996): 209–13. <a href="/wiki/Bibcode" title="Bibcode">Bibcode</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="http://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2004Natur.430..209L">2004Natur.430..209L</a>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/15241415">15241415</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1038%2Fnature02746">10.1038/nature02746</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Genesis+of+a+highly+pathogenic+and+potentially+pandemic+H5N1+influenza+virus+in+eastern+Asia&rft.au=Li+K%2C+Guan+Y%2C+Wang+J%2C+Smith+G%2C+Xu+K%2C+Duan+L%2C+Rahardjo+A%2C+Puthavathana+P%2C+Buranathai+C%2C+Nguyen+T%2C+Estoepangestie+A%2C+Chaisingh+A%2C+Auewarakul+P%2C+Long+H%2C+Hanh+N%2C+Webby+R%2C+Poon+L%2C+Chen+H%2C+Shortridge+K%2C+Yuen+K%2C+Webster+R%2C+Peiris+J&rft.date=2004&rft.genre=article&rft.issue=6996&rft.jtitle=Nature&rft.pages=209-13&rft.volume=430&rft_id=info%3Abibcode%2F2004Natur.430..209L&rft_id=info%3Adoi%2F10.1038%2Fnature02746&rft_id=info%3Apmid%2F15241415&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-205"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-205">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Liu J (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16440117">«Avian influenza—a pandemic waiting to happen?»</a> <span style="font-size:85%;">(PDF)</span>. <i>J Microbiol Immunol Infect</i>. <b>39</b> (1): 4–10. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16440117">16440117</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Avian+influenza%94a+pandemic+waiting+to+happen%3F&rft.au=Liu+J&rft.date=2006&rft.genre=article&rft.issue=1&rft.jtitle=J+Microbiol+Immunol+Infect&rft.pages=4-10&rft.volume=39&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpubmed%2F16440117&rft_id=info%3Apmid%2F16440117&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-206"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-206">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Salomon R, Webster RG (Fevereiro de 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2971533">«The influenza virus enigma»</a>. <i>Cell</i>. <b>136</b> (3): 402–10. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2971533">2971533</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19203576">19203576</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1016%2Fj.cell.2009.01.029">10.1016/j.cell.2009.01.029</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=The+influenza+virus+enigma&rft.au=Salomon+R%2C+Webster+RG&rft.date=2009-02&rft.genre=article&rft.issue=3&rft.jtitle=Cell&rft.pages=402-10&rft.volume=136&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2971533&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC2971533&rft_id=info%3Adoi%2F10.1016%2Fj.cell.2009.01.029&rft_id=info%3Apmid%2F19203576&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-207"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-207">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Organização Mundial de Saúde (1 de abril de 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.who.int/csr/don/2013_04_01/en/index.html">«H7N9 avian influenza human infections in China»</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=Organiza%C3%A7%C3%A3o+Mundial+de+Sa%C3%BAde&rft.btitle=H7N9+avian+influenza+human+infections+in+China&rft.date=2013-04-01&rft.genre=unknown&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.who.int%2Fcsr%2Fdon%2F2013_04_01%2Fen%2Findex.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-Kothalawala-208"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><i><b><a href="#cite_ref-Kothalawala_208-0">a</a></b></i></sup> <sup><i><b><a href="#cite_ref-Kothalawala_208-1">b</a></b></i></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Kothalawala H, Toussaint MJ, Gruys E (Junho de 2006). «An overview of swine influenza». <i>Vet Q</i>. <b>28</b> (2): 46–53. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16841566">16841566</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=An+overview+of+swine+influenza&rft.au=Kothalawala+H%2C+Toussaint+MJ%2C+Gruys+E&rft.date=2006-06&rft.genre=article&rft.issue=2&rft.jtitle=Vet+Q&rft.pages=46-53&rft.volume=28&rft_id=info%3Apmid%2F16841566&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-Myers-209"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Myers_209-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Myers KP, Olsen CW, Gray GC (Abril de 2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1973337">«Cases of swine influenza in humans: a review of the literature»</a>. <i>Clin. Infect. Dis</i>. <b>44</b> (8): 1084–8. <a href="/wiki/PubMed_Central" title="PubMed Central">PMC</a> <span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1973337">1973337</a><span style="margin-left:0.1em"><span typeof="mw:File"><span title="Acessível livremente"><img alt="Acessível livremente" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png" decoding="async" width="9" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/14px-Lock-green.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/18px-Lock-green.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="813" /></span></span></span></span>. <a href="/wiki/PubMed_Identifier" class="mw-redirect" title="PubMed Identifier">PMID</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17366454">17366454</a>. <a href="/wiki/Digital_object_identifier" title="Digital object identifier">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://dx.doi.org/10.1086%2F512813">10.1086/512813</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.atitle=Cases+of+swine+influenza+in+humans%3A+a+review+of+the+literature&rft.au=Myers+KP%2C+Olsen+CW%2C+Gray+GC&rft.date=2007-04&rft.genre=article&rft.issue=8&rft.jtitle=Clin.+Infect.+Dis.&rft.pages=1084-8&rft.volume=44&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1973337&rft_id=%2F%2Fwww.ncbi.nlm.nih.gov%2Fpmc%2Farticles%2FPMC1973337&rft_id=info%3Adoi%2F10.1086%2F512813&rft_id=info%3Apmid%2F17366454&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> !CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores (<a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">link</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-210"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-210">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Maria Zampaglione (29 de abril de 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.oie.int/eng/press/en_090427.htm">«Press Release: A/H1N1 influenza like human illness in Mexico and the USA: OIE statement»</a>. World Organisation for Animal Health<span class="reference-accessdate">. Consultado em 29 de abril de 2009</span>. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20090430105521/http://www.oie.int/eng/press/en_090427.htm">Cópia arquivada em 30 de abril de 2009</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=Maria+Zampaglione&rft.btitle=Press+Release%3A+A%2FH1N1+influenza+like+human+illness+in+Mexico+and+the+USA%3A+OIE+statement&rft.date=2009-04-29&rft.genre=unknown&rft.pub=World+Organisation+for+Animal+Health&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.oie.int%2Feng%2Fpress%2Fen_090427.htm&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-211"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-211">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Grady (1 de maio de 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2009/05/01/health/01name.html">«W.H.O. Gives Swine Flu a Less Loaded, More Scientific Name»</a>. The New York Times<span class="reference-accessdate">. Consultado em 31 de março de 2010</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=Grady&rft.btitle=W.H.O.+Gives+Swine+Flu+a+Less+Loaded%2C+More+Scientific+Name&rft.date=2009-05-01&rft.genre=unknown&rft.pub=The+New+York+Times&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2009%2F05%2F01%2Fhealth%2F01name.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-212"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-212">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Donald G McNeil Jr (1 de maio de 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.nytimes.com/2009/05/01/health/01origin.html">«Virus's Tangled Genes Straddle Continents, Raising a Mystery About Its Origins»</a>. The New York Times<span class="reference-accessdate">. Consultado em 31 de março de 2010</span></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rfr_id=info%3Asid%2Fpt.wikipedia.org%3AGripe&rft.au=Donald+G+McNeil+Jr&rft.btitle=Virus%27s+Tangled+Genes+Straddle+Continents%2C+Raising+a+Mystery+About+Its+Origins&rft.date=2009-05-01&rft.genre=unknown&rft.pub=The+New+York+Times&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nytimes.com%2F2009%2F05%2F01%2Fhealth%2F01origin.html&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ligações_externas"><span id="Liga.C3.A7.C3.B5es_externas"></span>Ligações externas</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Gripe&veaction=edit&section=32" title="Editar secção: Ligações externas" class="mw-editsection-visualeditor"><span>editar</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Gripe&action=edit&section=32" title="Editar código-fonte da secção: Ligações externas"><span>editar código-fonte</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vacinacontragripe.com.br">Vacina Contra Gripe - Site dedicado a prevenção da gripe através de Vacinação</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140809050549/http://www.saude24.pt/PresentationLayer/modulo_01.aspx?moduloid=44">Ministério da Saúde de Portugal - Gripe</a></li></ul> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69328899">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:0 auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Gripe_(Influenza)" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69811335">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r69825269">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-ver"><a href="/wiki/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Influenza" title="Predefinição:Influenza"><abbr title="Ver esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">v</abbr></a></li><li class="nv-discutir"><a href="/w/index.php?title=Predefini%C3%A7%C3%A3o_Discuss%C3%A3o:Influenza&action=edit&redlink=1" class="new" title="Predefinição Discussão:Influenza (página não existe)"><abbr title="Discutir esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li><li class="nv-editar"><a href="/wiki/Especial:EditPage/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Influenza" title="Especial:EditPage/Predefinição:Influenza"><abbr title="Editar esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">e</abbr></a></li></ul></div><div id="Gripe_(Influenza)" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">Gripe (Influenza)</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Tópicos gerais</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Vacina_contra_a_gripe" title="Vacina contra a gripe">Vacina</a></li> <li><a href="/wiki/Rearranjo" title="Rearranjo">Rearranjo</a></li> <li><a href="/wiki/Superinfec%C3%A7%C3%A3o" title="Superinfecção">Superinfecção</a></li> <li><a href="/wiki/%C3%89poca_gripal" title="Época gripal">Temporada de gripe</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Vírus</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Orthomyxoviridae" title="Orthomyxoviridae">Orthomyxoviridae</a></li> <li><a href="/wiki/Influenzav%C3%ADrus_A" title="Influenzavírus A">Influenza A</a></li> <li><a href="/wiki/Influenzav%C3%ADrus_B" title="Influenzavírus B">Influenza B</a></li> <li><a href="/wiki/Influenzav%C3%ADrus_C" title="Influenzavírus C">Influenza C</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Influenzav%C3%ADrus_D&action=edit&redlink=1" class="new" title="Influenzavírus D (página não existe)">Influenza D</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">Subtipos do vírus da<br />Influenza A</div></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Influenzavirus_A_subtipo_H1N1" title="Influenzavirus A subtipo H1N1">H1N1</a></li> <li><a href="/wiki/Influenza_A_subtipo_H1N2" title="Influenza A subtipo H1N2">H1N2</a></li> <li><a href="/wiki/Influenza_A_subtipo_H3N2" title="Influenza A subtipo H3N2">H3N2</a></li> <li><a href="/wiki/Influenza_A_subtipo_H3N8" title="Influenza A subtipo H3N8">H3N8</a></li> <li><a href="/wiki/Influenza_A_subtipo_H5N1" title="Influenza A subtipo H5N1">H5N1</a></li> <li><a href="/wiki/H7N2" title="H7N2">H7N2</a></li> <li><a href="/wiki/H7N3" title="H7N3">H7N3</a></li> <li><a href="/wiki/Influenza_A_subtipo_H7N7" title="Influenza A subtipo H7N7">H7N7</a></li> <li><a href="/wiki/Influenza_A_subtipo_H7N9" title="Influenza A subtipo H7N9">H7N9</a></li> <li><a href="/wiki/Influenza_A_subtipo_H9N2" title="Influenza A subtipo H9N2">H9N2</a></li> <li><a href="/wiki/H10N7" title="H10N7">H10N7</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><div style="padding:0.1em 0;line-height:1.2em;">Pandemias</div></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Gripe_espanhola" title="Gripe espanhola">"Gripe espanhola" (1918)</a></li> <li><a href="/wiki/Gripe_asi%C3%A1tica" title="Gripe asiática">"Gripe asiática" (1957)</a></li> <li><a href="/wiki/Gripe_de_Hong_Kong" title="Gripe de Hong Kong">"Gripe de Hong Kong" (1968)</a></li> <li><a href="/wiki/Pandemia_de_gripe_A_de_2009" title="Pandemia de gripe A de 2009">"Gripe A" (2009)</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Tratamentos (drogas antivirais)</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Adamantano" title="Adamantano">Derivados de Adamantano</a> <ul><li><a href="/wiki/Amantidina" title="Amantidina">Amantidina</a></li> <li><a href="/wiki/Rimantadina" title="Rimantadina">Rimantadina</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Inibidor_de_neuraminidase" title="Inibidor de neuraminidase">Inibidor de neuraminidase</a> <ul><li><a href="/wiki/Oseltamivir" title="Oseltamivir">Oseltamivir</a></li> <li><a href="/wiki/Peramivir" title="Peramivir">Peramivir</a></li> <li><a href="/wiki/Zanamivir" title="Zanamivir">Zanamivir</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Peramivir" title="Peramivir">Peramivir <span style="font-size:85%;">(experimental)</span></a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Não-humanos</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;">Mamíferos</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Gripe_canina" title="Gripe canina">Canina</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Gripe_felina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gripe felina (página não existe)">Felina</a></li> <li><a href="/wiki/Gripe_equina" title="Gripe equina">Equina</a></li> <li><a href="/wiki/Gripe_su%C3%ADna" title="Gripe suína">Suína</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:6.6em;font-weight: normal;">Não-mamíferos</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Gripe_avi%C3%A1ria" title="Gripe aviária">Aviária</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Complicações</th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Bronquite_aguda" title="Bronquite aguda">Bronquite aguda</a></li> <li><a href="/wiki/Bronquiolite" title="Bronquiolite">Bronquiolite</a></li> <li><a href="/wiki/Laringotraqueobronquite" title="Laringotraqueobronquite">Laringotraqueobronquite</a></li> <li><a href="/wiki/Otite_m%C3%A9dia" title="Otite média">Otite média</a></li> <li><a href="/wiki/Faringite" title="Faringite">Faringite</a></li> <li><a href="/wiki/Pneumonia" title="Pneumonia">Pneumonia</a></li> <li><a href="/wiki/Sinusite" title="Sinusite">Sinusite</a></li> <li><a href="/wiki/Faringite_estreptoc%C3%B3cica" title="Faringite estreptocócica">Faringite estreptocócica</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Patologia_do_sistema_respiratório" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69811335" /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69825269" /><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-ver"><a href="/wiki/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Patologias_respirat%C3%B3rias" title="Predefinição:Patologias respiratórias"><abbr title="Ver esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">v</abbr></a></li><li class="nv-discutir"><a href="/w/index.php?title=Predefini%C3%A7%C3%A3o_Discuss%C3%A3o:Patologias_respirat%C3%B3rias&action=edit&redlink=1" class="new" title="Predefinição Discussão:Patologias respiratórias (página não existe)"><abbr title="Discutir esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li><li class="nv-editar"><a href="/wiki/Especial:EditPage/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Patologias_respirat%C3%B3rias" title="Especial:EditPage/Predefinição:Patologias respiratórias"><abbr title="Editar esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">e</abbr></a></li></ul></div><div id="Patologia_do_sistema_respiratório" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Patologia" title="Patologia">Patologia</a> do <a href="/wiki/Sistema_respirat%C3%B3rio" title="Sistema respiratório">sistema respiratório</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:MistyRose;"><a href="/wiki/Infec%C3%A7%C3%A3o_do_trato_respirat%C3%B3rio_superior" title="Infecção do trato respiratório superior">Trato respiratório superior</a><br /><small>(incl. <a href="/wiki/Infec%C3%A7%C3%A3o_do_trato_respirat%C3%B3rio_superior" title="Infecção do trato respiratório superior">infecções</a><br /> e <a href="/wiki/Constipa%C3%A7%C3%A3o" title="Constipação">Constipação</a>)</small></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color: MistyRose"><a href="/wiki/Cabe%C3%A7a" title="Cabeça">Cabeça</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <dl><dt><i><a href="/wiki/Seio_paranasal" title="Seio paranasal">seios paranasais</a></i></dt> <dd></dd> <dd><a href="/wiki/Sinusite" title="Sinusite">Sinusite</a></dd></dl> <dl><dt><i><a href="/wiki/Nariz" title="Nariz">nariz</a></i></dt> <dd></dd> <dd><a href="/wiki/Rinite" title="Rinite">Rinite</a> <dl><dd><a href="/w/index.php?title=Rinite_vasomotora&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rinite vasomotora (página não existe)">Rinite vasomotora</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Rinite_atr%C3%B3fica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rinite atrófica (página não existe)">Rinite atrófica</a></dd> <dd><a href="/wiki/Rinite_al%C3%A9rgica" title="Rinite alérgica">Rinite alérgica</a></dd></dl></dd> <dd><a href="/wiki/P%C3%B3lipo_nasal" title="Pólipo nasal">Pólipo nasal</a></dd> <dd><a href="/wiki/Rinorreia" title="Rinorreia">Rinorreia</a></dd> <dd><i><a href="/wiki/Septo_nasal" title="Septo nasal">Septo nasal</a></i> <dl><dd><a href="/wiki/Desvio_de_septo_nasal" title="Desvio de septo nasal">Desvio de septo nasal</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Perfura%C3%A7%C3%A3o_do_sento_nasal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Perfuração do sento nasal (página não existe)">Perfuração do sento nasal</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Hematoma_do_septo_nasal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hematoma do septo nasal (página não existe)">Hematoma do septo nasal</a></dd></dl></dd></dl> <dl><dt><i><a href="/wiki/Tonsila" title="Tonsila">amígdalas</a></i></dt> <dd></dd> <dd><a href="/wiki/Amigdalite" title="Amigdalite">Amigdalite</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Hipertrofia_das_adenoides&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hipertrofia das adenoides (página não existe)">Hipertrofia das adenoides</a></dd> <dd><a href="/wiki/Abcesso_periamigdalino" class="mw-redirect" title="Abcesso periamigdalino">Abcesso periamigdalino</a></dd></dl> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color: MistyRose"><a href="/wiki/Pesco%C3%A7o" title="Pescoço">Pescoço</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <dl><dt><i><a href="/wiki/Faringe" title="Faringe">faringe</a></i></dt> <dd></dd> <dd><a href="/wiki/Faringite" title="Faringite">Faringite</a> <dl><dd><a href="/wiki/Faringite_estreptoc%C3%B3cica" title="Faringite estreptocócica">Faringite estreptocócica</a></dd></dl></dd> <dd><a href="/wiki/Abcesso_peritonsilar" title="Abcesso peritonsilar">Abcesso peritonsilar</a></dd></dl> <dl><dt><i><a href="/wiki/Laringe" title="Laringe">laringe</a></i></dt> <dd></dd> <dd><a href="/wiki/Laringotraqueobronquite" title="Laringotraqueobronquite">Laringotraqueobronquite</a></dd> <dd><a href="/wiki/Laringite" title="Laringite">Laringite</a></dd></dl> <dl><dt><i><a href="/wiki/Cordas_vocais" title="Cordas vocais">cordas vocais</a></i></dt> <dd></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=N%C3%B3dulo_das_cordas_vocais&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nódulo das cordas vocais (página não existe)">Nódulo das cordas vocais</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Paralisia_das_cordas_vocais&action=edit&redlink=1" class="new" title="Paralisia das cordas vocais (página não existe)">Paralisia das cordas vocais</a></dd> <dd><a href="/wiki/Disfun%C3%A7%C3%A3o_de_pregas_vocais" title="Disfunção de pregas vocais">Disfunção de pregas vocais</a></dd></dl> <dl><dt><i><a href="/wiki/Epiglote" title="Epiglote">epiglote</a></i></dt> <dd></dd> <dd><a href="/wiki/Epiglotite" title="Epiglotite">Epiglotite</a></dd></dl> <dl><dt><i><a href="/wiki/Traqueia" title="Traqueia">traqueia</a></i></dt> <dd></dd> <dd><a href="/wiki/Traque%C3%ADte" title="Traqueíte">Traqueíte</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Estenose_traqueal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Estenose traqueal (página não existe)">Estenose traqueal</a></dd></dl> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:MistyRose;"><a href="/wiki/Trato_respirat%C3%B3rio_inferior" title="Trato respiratório inferior">Trato respiratório inferior</a><br />e <a href="/w/index.php?title=Doen%C3%A7a_pulmonar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doença pulmonar (página não existe)">doenças pulmonares</a></th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color: MistyRose"><a href="/wiki/Br%C3%B4nquio" title="Brônquio">Bronquiais</a>/<br /><a href="/w/index.php?title=Doen%C3%A7a_obstrutiva_pulmonar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doença obstrutiva pulmonar (página não existe)">obstrutivas</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <dl><dt><i>agudas</i></dt> <dd></dd> <dd><a href="/wiki/Bronquite_aguda" title="Bronquite aguda">Bronquite aguda</a></dd></dl> <dl><dt><i>crónicas</i></dt> <dd></dd> <dd><a href="/wiki/Doen%C3%A7a_pulmonar_obstrutiva_cr%C3%B3nica" title="Doença pulmonar obstrutiva crónica">Doença pulmonar obstrutiva crónica</a></dd> <dd><a href="/wiki/Asma" title="Asma">Asma</a> <dl><dd><a href="/wiki/Estado_asm%C3%A1tico" title="Estado asmático">Estado asmático</a></dd></dl></dd> <dd><a href="/wiki/Bronquiectasia" title="Bronquiectasia">Bronquiectasia</a></dd></dl> <dl><dt><i>inespecífica</i></dt> <dd></dd> <dd><a href="/wiki/Bronquite" title="Bronquite">Bronquite</a></dd> <dd><a href="/wiki/Bronquiolite" title="Bronquiolite">Bronquiolite</a> <dl><dd><a href="/wiki/Bronquiolite_obliterante" title="Bronquiolite obliterante">Bronquiolite obliterante</a></dd></dl></dd> <dd><a href="/wiki/Panbronquiolite_difusa" class="mw-redirect" title="Panbronquiolite difusa">Panbronquiolite difusa</a></dd></dl> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color: MistyRose"><a href="/wiki/Doen%C3%A7a_pulmonar_intersticial" title="Doença pulmonar intersticial">Intersticiais</a>/<br /><a href="/wiki/Doen%C3%A7a_pulmonar_restritiva" title="Doença pulmonar restritiva">restritivas</a><br />(<a href="/wiki/Fibrose_pulmonar" title="Fibrose pulmonar">fibroses</a>)</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color: MistyRose">Agentes externos/<br /><a href="/wiki/Doen%C3%A7a_ocupacional" title="Doença ocupacional">ocupacionais</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <dl><dd><a href="/wiki/Pneumoconiose" title="Pneumoconiose">Pneumoconiose</a> <dl><dd><a href="/wiki/Antracose" title="Antracose">Antracose</a></dd> <dd><a href="/wiki/Asbestose" title="Asbestose">Asbestose</a></dd> <dd><a href="/wiki/Baritose" title="Baritose">Baritose</a></dd> <dd><a href="/wiki/Beriliose" title="Beriliose">Beriliose</a></dd> <dd><a href="/wiki/Bissinose" title="Bissinose">Bissinose</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Fibrose_por_bauxita&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fibrose por bauxita (página não existe)">Fibrose por bauxita</a></dd> <dd><a href="/wiki/Siderose" title="Siderose">Siderose</a></dd> <dd><a href="/wiki/S%C3%ADndrome_de_Caplan" title="Síndrome de Caplan">Síndrome de Caplan</a></dd> <dd><a href="/wiki/Silicose" title="Silicose">Silicose</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Talcose_pulmonar&action=edit&redlink=1" class="new" title="Talcose pulmonar (página não existe)">Talcose</a></dd></dl></dd></dl> <dl><dd><a href="/wiki/Pneumonite_de_hipersensibilidade" title="Pneumonite de hipersensibilidade">Pneumonite de hipersensibilidade</a> <dl><dd><a href="/w/index.php?title=Baga%C3%A7ose&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bagaçose (página não existe)">Bagaçose</a></dd> <dd><a href="/w/index.php?title=Pulm%C3%A3o_dos_criadores_de_p%C3%A1ssaros&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pulmão dos criadores de pássaros (página não existe)">Pulmão dos criadores de pássaros</a></dd> <dd><a href="/wiki/Pulm%C3%A3o_de_fazendeiro" title="Pulmão de fazendeiro">Pulmão de fazendeiro</a></dd></dl></dd></dl> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color: MistyRose">Outras</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Aspergilose_pulmonar" title="Aspergilose pulmonar">Aspergilose pulmonar</a></li> <li><a href="/wiki/Edema_pulmonar" title="Edema pulmonar">Edema pulmonar</a></li> <li><a href="/wiki/Fibrose_pulmonar_idiop%C3%A1tica" title="Fibrose pulmonar idiopática">Fibrose pulmonar idiopática</a></li> <li><a href="/wiki/Sarcoidose" title="Sarcoidose">Sarcoidose</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/S%C3%ADndrome_de_dificuldade_respirat%C3%B3ria_do_adulto" class="mw-redirect" title="Síndrome de dificuldade respiratória do adulto">Síndrome de dificuldade respiratória do adulto</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%ADndrome_de_Hamman-Rich" title="Síndrome de Hamman-Rich">Síndrome de Hamman-Rich</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%ADndrome_de_L%C3%B6ffler" title="Síndrome de Löffler">Síndrome de Löffler</a>/<a href="/wiki/Pneumonia_eosinof%C3%ADlica" title="Pneumonia eosinofílica">Pneumonia eosinofílica</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color: MistyRose">Obstrutivas ou<br />restritivas</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color: MistyRose"><a href="/wiki/Pneumonia" title="Pneumonia">Pneumonia</a>/<br /><a href="/wiki/Pneumonite" title="Pneumonite">pneumonite</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th id="Por_patogénio" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color: MistyRose">Por patogénio</th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Pneumonia_viral" title="Pneumonia viral">Viral</a></li> <li><a href="/wiki/Pneumonia_bacteriana" title="Pneumonia bacteriana">Bacteriana</a></li> <li><a href="/wiki/Pneumonia_at%C3%ADpica" title="Pneumonia atípica">Atípica bacteriana</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Pneumonia_micopl%C3%A1smica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pneumonia micoplásmica (página não existe)">Micoplásmica</a></li> <li><a href="/wiki/Doen%C3%A7a_do_legion%C3%A1rio" class="mw-redirect" title="Doença do legionário">Doença do legionário</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pneumonia_f%C3%BAngica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pneumonia fúngica (página não existe)">|Fúngica</a> <ul><li><a href="/wiki/Pneumocistose" title="Pneumocistose">Pneumocistose</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pneumonia_parasit%C3%A1ria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pneumonia parasitária (página não existe)">Parasitária</a></li> <li><i>não-infecciosa</i> <ul><li><a href="/wiki/Pneumonite" title="Pneumonite">Química</a>/<a href="/wiki/S%C3%ADndrome_de_Mendelson" title="Síndrome de Mendelson">Síndrome de Mendelson</a></li> <li><a href="/wiki/Pneumonia_por_aspira%C3%A7%C3%A3o" title="Pneumonia por aspiração">Por aspiração</a>/<a href="/w/index.php?title=Pneumonia_lip%C3%ADdica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pneumonia lipídica (página não existe)">Lipídica</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color: MistyRose">Por distribuição</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Broncopneumonia" title="Broncopneumonia">Broncopneumonia</a></li> <li><a href="/wiki/Pneumonia_lobar" title="Pneumonia lobar">Lobar</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color: MistyRose"><a href="/wiki/Pneumonia_intersticial_idiop%C3%A1tica" title="Pneumonia intersticial idiopática">Pneumonia intersticial idiopática</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Pneumonia_intersticial_habitual&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pneumonia intersticial habitual (página não existe)">Habitual</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pneumonia_intersticial_descamativa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pneumonia intersticial descamativa (página não existe)">Descamativa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bronquiolite_obliterante_com_pneumonia_em_organiza%C3%A7%C3%A3o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bronquiolite obliterante com pneumonia em organização (página não existe)">Bronquiolite obliterante com pneumonia em organização</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Pneumonia_intersticial_inespec%C3%ADfica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pneumonia intersticial inespecífica (página não existe)">Inespecífica</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Bronquiolite_respirat%C3%B3ria_associada_a_doen%C3%A7a_pulmonar_intersticial&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bronquiolite respiratória associada a doença pulmonar intersticial (página não existe)">Bronquiolite respiratória</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color: MistyRose">Outras</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Atelectasia" title="Atelectasia">Atelectasia</a></li> <li><i>circulatórias</i> <ul><li><a href="/wiki/Hipertens%C3%A3o_pulmonar" title="Hipertensão pulmonar">Hipertensão pulmonar</a></li> <li><a href="/wiki/Embolia_pulmonar" title="Embolia pulmonar">Embolia pulmonar</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/Abcesso_pulmonar" class="mw-redirect" title="Abcesso pulmonar">Abcesso pulmonar</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:MistyRose;"><a href="/wiki/Pleura" title="Pleura">Pleura</a>/<br /><a href="/wiki/Mediastino" title="Mediastino">mediastino</a></th><td class="navbox-list navbox-odd hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color: MistyRose;"><a href="/w/index.php?title=Doen%C3%A7a_pleural&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doença pleural (página não existe)">Doenças pleurais</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Pleurisia" title="Pleurisia">Pleurisia</a></li></ul> <ul><li><a href="/wiki/Pneumot%C3%B3rax" title="Pneumotórax">Pneumotórax</a>/<a href="/wiki/Hemopneumot%C3%B3rax" title="Hemopneumotórax">Hemopneumotórax</a></li></ul> <dl><dd><a href="/wiki/Derrame_pleural" title="Derrame pleural">Derrame pleural</a> <dl><dd><a href="/w/index.php?title=Derrame_pleural_maligno&action=edit&redlink=1" class="new" title="Derrame pleural maligno (página não existe)">Derrame Maligno</a></dd> <dd><a href="/wiki/Hemot%C3%B3rax" title="Hemotórax">Hemotórax</a></dd> <dd><a href="/wiki/Hidrot%C3%B3rax" class="mw-redirect" title="Hidrotórax">Hidrotórax</a></dd> <dd><a href="/wiki/Quilot%C3%B3rax" title="Quilotórax">Quilotórax</a></dd> <dd><a href="/wiki/Empiema_pleural" title="Empiema pleural">|Piotórax/Empiema</a></dd> <dd><a href="/wiki/Fibrot%C3%B3rax" title="Fibrotórax">Fibrotórax</a></dd></dl></dd></dl> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background-color: MistyRose;"><a href="/wiki/Mediastino" title="Mediastino">Doenças mediastinais</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Mediastinite" title="Mediastinite">Mediastinite</a></li> <li><a href="/wiki/Pneumomediastino" title="Pneumomediastino">Pneumomediastino</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;background:MistyRose;">Outras/gerais</th><td class="navbox-list navbox-even hlist" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Insufici%C3%AAncia_respirat%C3%B3ria" title="Insuficiência respiratória">Insuficiência respiratória</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">Gripe</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%ADndrome_respirat%C3%B3ria_aguda_grave" title="Síndrome respiratória aguda grave">Síndrome respiratória aguda grave</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Hemossiderose_pulmonar_idiop%C3%A1tica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hemossiderose pulmonar idiopática (página não existe)">Hemossiderose pulmonar idiopática</a></li> <li><a href="/wiki/Proteinose_alveolar_pulmonar" title="Proteinose alveolar pulmonar">Proteinose alveolar pulmonar</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69328899" /><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Doenças_causadas_por_vírus_(A80-B34)" style="padding:3px"><table class="nowraplinks collapsible collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69811335" /><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r69825269" /><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-ver"><a href="/wiki/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Doen%C3%A7as_causadas_por_v%C3%ADrus" title="Predefinição:Doenças causadas por vírus"><abbr title="Ver esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">v</abbr></a></li><li class="nv-discutir"><a href="/wiki/Predefini%C3%A7%C3%A3o_Discuss%C3%A3o:Doen%C3%A7as_causadas_por_v%C3%ADrus" title="Predefinição Discussão:Doenças causadas por vírus"><abbr title="Discutir esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">d</abbr></a></li><li class="nv-editar"><a href="/wiki/Especial:EditPage/Predefini%C3%A7%C3%A3o:Doen%C3%A7as_causadas_por_v%C3%ADrus" title="Especial:EditPage/Predefinição:Doenças causadas por vírus"><abbr title="Editar esta predefinição" style=";;background:none transparent;border:none;-moz-box-shadow:none;-webkit-box-shadow:none;box-shadow:none; padding:0;">e</abbr></a></li></ul></div><div id="Doenças_causadas_por_vírus_(A80-B34)" style="font-size:114%;margin:0 4em">Doenças causadas por <a href="/wiki/V%C3%ADrus" title="Vírus">vírus</a> (A80-B34)</div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Infecções virais do <a href="/wiki/Sistema_nervoso_central" title="Sistema nervoso central">sistema nervoso central</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Poliomielite" title="Poliomielite">Poliomielite</a> (<a href="/wiki/S%C3%ADndrome_p%C3%B3s-p%C3%B3lio" title="Síndrome pós-pólio">síndrome pós-pólio</a>) - <a href="/wiki/Panencefalite_esclerosante_subaguda" title="Panencefalite esclerosante subaguda">Panencefalite esclerosante subaguda</a> - <a href="/wiki/Leucoencefalopatia_multifocal_progressiva" title="Leucoencefalopatia multifocal progressiva">Leucoencefalopatia multifocal progressiva</a> - <a href="/wiki/Raiva_(doen%C3%A7a)" title="Raiva (doença)">Raiva</a> - <a href="/wiki/Encefalite_let%C3%A1rgica" title="Encefalite letárgica">Encefalite letárgica</a> - <a href="/wiki/Coriomeningite_linfocit%C3%A1ria" title="Coriomeningite linfocitária">Coriomeningite linfocitária</a> - <a href="/wiki/Encefalite_do_carrapato" title="Encefalite do carrapato">Encefalite do carrapato</a> - <a href="/wiki/Paraparesia_esp%C3%A1stica_tropical" title="Paraparesia espástica tropical">Paraparesia espástica tropical</a> - <a href="/wiki/Encefalite_equina_do_oeste" title="Encefalite equina do oeste">Encefalite equina do oeste</a> - <a href="/wiki/Encefalite_equina_do_leste" title="Encefalite equina do leste">Encefalite equina do leste</a> - <a href="/wiki/Encefalite_equina_venezuelana" title="Encefalite equina venezuelana">Encefalite equina venezuelana</a> - <a href="/wiki/Encefalite_do_Nilo" class="mw-redirect" title="Encefalite do Nilo">Encefalite do Nilo</a> - <a href="/wiki/Encefalite_japonesa" class="mw-redirect" title="Encefalite japonesa">Encefalite japonesa</a> - <a href="/w/index.php?title=Encefalite_da_Calif%C3%B3rnia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Encefalite da Califórnia (página não existe)">Encefalite da Califórnia</a> - <a href="/wiki/Encefalite_de_S%C3%A3o_Lu%C3%ADs" title="Encefalite de São Luís">Encefalite de São Luís</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Arbov%C3%ADrus" title="Arbovírus">Vírus transmitido por artrópodes</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><i>Mosquito</i> (<a href="/wiki/Dengue" title="Dengue">Dengue</a> - <a href="/wiki/Chicungunha" title="Chicungunha">Chicungunha</a> - <a href="/wiki/Febre_Zika" class="mw-redirect" title="Febre Zika">Febre Zika</a> - <a href="/w/index.php?title=Febre_do_Vale_do_Rifte&action=edit&redlink=1" class="new" title="Febre do Vale do Rifte (página não existe)">Febre do Vale do Rifte</a> - <a href="/wiki/Febre_amarela" title="Febre amarela">Febre amarela</a> - <a href="/w/index.php?title=Febre_de_O%27nyong%27nyong&action=edit&redlink=1" class="new" title="Febre de O'nyong'nyong (página não existe)">Febre de O'nyong'nyong</a> - <a href="/w/index.php?title=Infe%C3%A7%C3%A3o_por_v%C3%ADrus_do_Nilo_Ocidental&action=edit&redlink=1" class="new" title="Infeção por vírus do Nilo Ocidental (página não existe)">Infeção por vírus do Nilo Ocidental</a> - <a href="/wiki/Encefalite_japonesa" class="mw-redirect" title="Encefalite japonesa">Encefalite japonesa</a> - <a href="/wiki/Encefalite_de_S%C3%A3o_Lu%C3%ADs" title="Encefalite de São Luís">Encefalite de São Luís</a> - <a href="/w/index.php?title=Encefalite_Murray&action=edit&redlink=1" class="new" title="Encefalite Murray (página não existe)">Encefalite Murray</a> - <a href="/w/index.php?title=V%C3%ADrus_do_rio_Ross&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vírus do rio Ross (página não existe)">Vírus do rio Ross</a>) <i>Carrapato</i> (<a href="/wiki/Febre_hemorr%C3%A1gica_da_Crimeia-Congo" title="Febre hemorrágica da Crimeia-Congo">Febre hemorrágica da Crimeia-Congo</a> - <a href="/wiki/Febre_hemorr%C3%A1gica_de_Omsk" title="Febre hemorrágica de Omsk">Febre hemorrágica de Omsk</a> - <a href="/wiki/Doen%C3%A7a_da_floresta_de_Kyasanur" title="Doença da floresta de Kyasanur">Doença da floresta de Kyasanur</a> - <a href="/w/index.php?title=V%C3%ADrus_de_Alkurma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vírus de Alkurma (página não existe)">Vírus de Alkurma</a> - <a href="/wiki/V%C3%ADrus_de_Powassan" title="Vírus de Powassan">Vírus de Powassan</a>)</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Zoonose" title="Zoonose">Vírus transmitidos por animais</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><i>Roedores</i> (<a href="/wiki/Hantav%C3%ADrus" title="Hantavírus">Hantavírus</a> - <a href="/wiki/Rotav%C3%ADrus" class="mw-redirect" title="Rotavírus">Rotavírus</a> - <a href="/wiki/Febre_de_Lassa" title="Febre de Lassa">Febre de Lassa</a> - vírus da <a href="/wiki/Coriomeningite_linfocit%C3%A1ria" title="Coriomeningite linfocitária">coriomeningite linfocitária</a>- <a href="/w/index.php?title=Febre_hemorr%C3%A1gica_venezuelana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Febre hemorrágica venezuelana (página não existe)">Febre hemorrágica venezuelana</a> - <a href="/wiki/Febre_hemorr%C3%A1gica_argentina" title="Febre hemorrágica argentina">Febre hemorrágica argentina</a> - <a href="/w/index.php?title=Febre_hemorr%C3%A1gica_boliviana&action=edit&redlink=1" class="new" title="Febre hemorrágica boliviana (página não existe)">Febre hemorrágica boliviana</a> - <a href="/wiki/Febre_hemorr%C3%A1gica_brasileira" class="mw-redirect" title="Febre hemorrágica brasileira">Febre hemorrágica brasileira</a>) <i>Morcegos</i> (<a href="/wiki/V%C3%ADrus_de_Marburg" title="Vírus de Marburg">Vírus de Marburg</a> - <a href="/w/index.php?title=V%C3%ADrus_de_Mokola&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vírus de Mokola (página não existe)">Vírus de Mokola</a> - <a href="/w/index.php?title=V%C3%ADrus_de_Duvenhage&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vírus de Duvenhage (página não existe)">Vírus de Duvenhage</a> - <a href="/w/index.php?title=V%C3%ADrus_de_Menangle&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vírus de Menangle (página não existe)">Vírus de Menangle</a> - <a href="/w/index.php?title=V%C3%ADrus_de_Nipah&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vírus de Nipah (página não existe)">Vírus de Nipah</a>) <i>Mamíferos</i> (<a href="/wiki/Ebolavirus" title="Ebolavirus">Ebolavirus</a> - <a href="/w/index.php?title=Doen%C3%A7a_de_Borna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Doença de Borna (página não existe)">Doença de Borna</a> - <a href="/wiki/V%C3%ADrus_da_raiva" title="Vírus da raiva">raiva</a> - <a href="/wiki/Lyssavirus" title="Lyssavirus">Lyssavirus</a>)</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Exantema" title="Exantema">Exantemas</a> virais</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Herpes_simples" class="mw-redirect" title="Herpes simples">Herpes simples</a> - <a href="/wiki/Varicela" title="Varicela">Varicela</a> - <a href="/wiki/Herpes-z%C3%B3ster" class="mw-redirect" title="Herpes-zóster">Herpes-zóster</a> - <a href="/wiki/Var%C3%ADola" title="Varíola">Varíola</a> - <a href="/w/index.php?title=Var%C3%ADola_do_macaco&action=edit&redlink=1" class="new" title="Varíola do macaco (página não existe)">Varíola do macaco</a> - <a href="/wiki/Sarampo" title="Sarampo">Sarampo</a> - <a href="/wiki/Rub%C3%A9ola" title="Rubéola">Rubéola</a> - <a href="/wiki/Verruga_plantar" title="Verruga plantar">Verruga plantar</a> - <a href="/wiki/Var%C3%ADola_bovina" title="Varíola bovina">Varíola bovina</a> - <a href="/wiki/Vaccinia" title="Vaccinia">Vaccinia</a> - <a href="/wiki/Molusco_contagioso" title="Molusco contagioso">Molusco contagioso</a> - <a href="/wiki/Ros%C3%A9ola" title="Roséola">Roséola</a> - <a href="/wiki/Eritema_infeccioso" title="Eritema infeccioso">Eritema infeccioso</a> - <a href="/wiki/Febre_aftosa" title="Febre aftosa">Febre aftosa</a> - <a href="/wiki/V%C3%ADrus_da_estomatite_vesicular" title="Vírus da estomatite vesicular">Vírus da estomatite vesicular</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Hepatite_viral" class="mw-redirect" title="Hepatite viral">Hepatites virais</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Hepatite_A" title="Hepatite A">Hepatite A</a> - <a href="/wiki/Hepatite_B" title="Hepatite B">Hepatite B</a> - <a href="/wiki/Hepatite_C" title="Hepatite C">Hepatite C</a> - <a href="/wiki/Hepatite_D" title="Hepatite D">Hepatite D</a> - <a href="/wiki/Hepatite_E" title="Hepatite E">Hepatite E</a> - <a href="/wiki/Hepatite_G" class="mw-redirect" title="Hepatite G">Hepatite G</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Infecções virais do <a href="/wiki/Sistema_respirat%C3%B3rio" title="Sistema respiratório">sistema respiratório</a></th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Gripe_avi%C3%A1ria" title="Gripe aviária">Gripe aviária</a> - <a href="/wiki/Resfriado" class="mw-redirect" title="Resfriado">Resfriado</a> - <a href="/wiki/Mononucleose_infecciosa" title="Mononucleose infecciosa">Mononucleose infecciosa</a> - <a class="mw-selflink selflink">Gripe</a> - <a href="/wiki/S%C3%ADndrome_respirat%C3%B3ria_aguda_grave" title="Síndrome respiratória aguda grave">SARS</a> - <a href="/wiki/Pneumonia_viral" title="Pneumonia viral">Pneumonia viral</a> - <a href="/wiki/Parainfluenza" title="Parainfluenza">Parainfluenza</a> - <a href="/wiki/V%C3%ADrus_sincicial_respirat%C3%B3rio" title="Vírus sincicial respiratório">Vírus sincicial respiratório</a> - <a href="/wiki/Metapneumonia" class="mw-redirect" title="Metapneumonia">Metapneumonia</a> - <a href="/wiki/COVID-19" title="COVID-19">COVID-19</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Doen%C3%A7as_sexualmente_transmiss%C3%ADveis" class="mw-redirect" title="Doenças sexualmente transmissíveis">Doenças sexualmente transmissíveis</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/V%C3%ADrus_da_imunodefici%C3%AAncia_humana" title="Vírus da imunodeficiência humana">Vírus da imunodeficiência humana</a> (<a href="/wiki/S%C3%ADndrome_da_imunodefici%C3%AAncia_adquirida" title="Síndrome da imunodeficiência adquirida">Síndrome da imunodeficiência adquirida</a>, <a href="/wiki/Dem%C3%AAncia_na_doen%C3%A7a_pelo_v%C3%ADrus_da_imunodefici%C3%AAncia_humana" title="Demência na doença pelo vírus da imunodeficiência humana">Demência na doença pelo vírus da imunodeficiência humana</a>) - <a href="/wiki/V%C3%ADrus_do_papiloma_humano" title="Vírus do papiloma humano">Vírus do papiloma humano</a> (<a href="/wiki/Verruga_genital" title="Verruga genital">Verruga genital</a> e <a href="/wiki/Carcinoma" title="Carcinoma">carcinomas</a>) - <a href="/wiki/Leucemia_de_c%C3%A9lulas_T_do_adulto" class="mw-redirect" title="Leucemia de células T do adulto">Leucemia de células T do adulto</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Gastroenterite" title="Gastroenterite">Gastroenterite</a> viral</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Rotav%C3%ADrus" class="mw-redirect" title="Rotavírus">Rotavírus</a> - <a href="/wiki/Norovirus" class="mw-redirect" title="Norovirus">Norovirus</a> - <a href="/wiki/Astrov%C3%ADrus" title="Astrovírus">Astrovírus</a> - <a href="/wiki/Coronav%C3%ADrus" title="Coronavírus">Coronavírus</a> - <a href="/wiki/Adenovirus" class="mw-redirect" title="Adenovirus">Adenovirus</a></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Oncov%C3%ADrus" title="Oncovírus">Vírus que induzem câncer</a></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/HTLV-1" class="mw-redirect" title="HTLV-1">HTLV-1</a> (<a href="/wiki/Linfoma" title="Linfoma">Linfomas</a>) - <a href="/wiki/HPV" class="mw-redirect" title="HPV">HPV</a>(Cânceres genitais) - <a href="/wiki/Herpesvirus_tipo_8" class="mw-redirect" title="Herpesvirus tipo 8">HHV8</a> (<a href="/wiki/Sarcoma_de_Kaposi" title="Sarcoma de Kaposi">Sarcoma de Kaposi</a> e <a href="/wiki/Doen%C3%A7a_de_Castleman" title="Doença de Castleman">Doença de Castleman</a>) - <a href="/wiki/V%C3%ADrus_da_hepatite_B" title="Vírus da hepatite B">Vírus da hepatite B</a> e <a href="/wiki/V%C3%ADrus_da_hepatite_C" title="Vírus da hepatite C">Vírus da hepatite C</a> (<a href="/wiki/Hepatocarcinoma" title="Hepatocarcinoma">hepatocarcinoma</a>)</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Outras doenças virais</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/Citomegalov%C3%ADrus" title="Citomegalovírus">Citomegalovírus</a> - <a href="/wiki/Parotidite_epid%C3%A9mica" title="Parotidite epidémica">Parotidite epidémica</a>(caxumba) - <a href="/wiki/Doen%C3%A7a_de_Bornholm" title="Doença de Bornholm">Doença de Bornholm</a></div></td></tr></tbody></table></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Controle_de_autoridade" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Controle_de_autoridade" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;"><a href="/wiki/Ajuda:Controle_de_autoridade" title="Ajuda:Controle de autoridade">Controle de autoridade</a></th><td class="navbox-list navbox-odd plainlinks" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><span typeof="mw:File"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Wikidata:Main_Page" title="Wikidata"><img alt="Wd" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/20px-Wikidata-logo.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/30px-Wikidata-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Wikidata-logo.svg/40px-Wikidata-logo.svg.png 2x" data-file-width="1050" data-file-height="590" /></a></span>: <span class="uid"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q2840" class="extiw" title="wikidata:Q2840">Q2840</a></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_Central_de_Floren%C3%A7a" title="Biblioteca Nacional Central de Florença">BNCF</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=16187">16187</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_da_Fran%C3%A7a" title="Biblioteca Nacional da França">BNF</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11949457x">11949457x</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Grande_Enciclop%C3%A9dia_Sovi%C3%A9tica" title="Grande Enciclopédia Soviética">BRE</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/1931401">1931401</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Encyclop%C3%A6dia_Britannica" title="Encyclopædia Britannica">EBID</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/science/influenza">ID</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4022090-4">4022090-4</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Dicion%C3%A1rio_Hist%C3%B3rico_da_Su%C3%AD%C3%A7a" title="Dicionário Histórico da Suíça">HDS</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://hls-dhs-dss.ch/de/articles/022714">022714</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/JSTOR" title="JSTOR">JSTOR</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/*/https://www.jstor.org/topic/influenza">influenza</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/N%C3%BAmero_de_controle_da_Biblioteca_do_Congresso" title="Número de controle da Biblioteca do Congresso">LCCN</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/sh85066127">sh85066127</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Arquivos_Nacionais_e_Administra%C3%A7%C3%A3o_de_Documentos" title="Arquivos Nacionais e Administração de Documentos">NARA</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalog.archives.gov/id/10638694">10638694</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Biblioteca_Nacional_da_Dieta" title="Biblioteca Nacional da Dieta">NDL</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00569893">00569893</a></span></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Identificadores" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Identificadores" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;width: 12%; text-align:center;">Identificadores</th><td class="navbox-list navbox-odd plainlinks" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"> <ul><li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Diseases_Database" title="Diseases Database">DiseasesDB</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.diseasesdatabase.com/ddb6791.htm">6791</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Disease_Ontology" class="extiw" title="en:Disease Ontology">DOID</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.disease-ontology.org/?id=DOID:8469">DOID:8469</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/EMedicine" title="EMedicine">eMedicine</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://emedicine.medscape.com/article/219557-overview">219557</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Classifica%C3%A7%C3%A3o_Estat%C3%ADstica_Internacional_de_Doen%C3%A7as_e_Problemas_Relacionados_com_a_Sa%C3%BAde" title="Classificação Estatística Internacional de Doenças e Problemas Relacionados com a Saúde">ICD-9</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.icd9data.com/getICD9Code.ashx?icd9=487">487</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/CIE-10" class="mw-redirect" title="CIE-10">ICD-10</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://icd.who.int/browse10/2019/en#/J10">J10</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/KEGG" title="KEGG">KEGG</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.kegg.jp/entry/H00398">H00398</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/MedlinePlus" title="MedlinePlus">MedlinePlus</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://medlineplus.gov/ency/article/000080.htm">000080</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Medical_Subject_Headings" title="Medical Subject Headings">MeSH</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://meshb.nlm.nih.gov/record/ui?ui=D007251">D007251</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Medical_Subject_Headings" title="Medical Subject Headings">MeSH</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.nlm.nih.gov/mesh/C08.730.310">C08.730.310</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q19404626" class="extiw" title="d:Q19404626">NCIt</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ncit.nci.nih.gov/ncitbrowser/ConceptReport.jsp?dictionary=NCI%20Thesaurus&code=C53482">C53482</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Online_Mendelian_Inheritance_in_Man" title="Online Mendelian Inheritance in Man">OMIM</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://omim.org/entry/614680">614680</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Patient_UK" class="extiw" title="en:Patient UK">Patientplus</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://patient.info/doctor/influenza">influenza</a></span></span></span></li> <li><span style="white-space:nowrap;"><a href="/wiki/Sistema_Unificado_de_Linguagem_M%C3%A9dica" title="Sistema Unificado de Linguagem Médica">UMLS</a>: <span class="uid"><span class="plainlinks"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/https://ncim-stage.nci.nih.gov/ncimbrowser/ConceptReport.jsp?dictionary=NCI%20Metathesaurus&code=C0021400">C0021400</a></span></span></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div><ul class="noprint navigation-box" style="border-top: solid silver 1px; border-right: solid silver 1px; border-bottom:1px solid silver; border-left: solid silver 1px; padding:3px; background-color: #F9F9F9; text-align: center; margin-top:10px; margin-left: 0; clear: both;"><li style="display: inline;"><span style="white-space: nowrap; margin: auto 1.5em"><span style="margin-right: 0.5em"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Ficheiro:Star_of_life.svg" title="Portal da medicina"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Star_of_life.svg/40px-Star_of_life.svg.png" decoding="async" width="25" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Star_of_life.svg/60px-Star_of_life.svg.png 2x" data-file-width="198" data-file-height="192" /></a></span></span> <span style="font-weight:bold"><a href="/wiki/Portal:Medicina" title="Portal:Medicina">Portal da medicina</a></span></span></li> </ul> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐web.codfw.main‐5c6f46dcf‐vcr8v Cached time: 20250329220059 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [show‐toc] CPU time usage: 1.788 seconds Real time usage: 2.064 seconds Preprocessor visited node count: 14875/1000000 Post‐expand include size: 644162/2097152 bytes Template argument size: 8655/2097152 bytes Highest expansion depth: 17/100 Expensive parser function count: 51/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 400603/5000000 bytes Lua time usage: 0.932/10.000 seconds Lua memory usage: 11018384/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 24/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 1707.729 1 -total 44.48% 759.595 1 Predefinição:Referências 27.01% 461.292 169 Predefinição:Citar_periódico 22.45% 383.466 1 Predefinição:Controle_de_autoridade 13.19% 225.331 1 Predefinição:Info/Patologia 12.96% 221.293 1 Predefinição:Info 9.04% 154.318 10 Predefinição:Navbox 6.23% 106.366 34 Predefinição:Citar_web 6.12% 104.560 1 Predefinição:Influenza 2.31% 39.382 2 Predefinição:Valor_Wikidata --> <!-- Saved in parser cache with key ptwiki:pcache:40540:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250329220059 and revision id 69727119. Rendering was triggered because: page-view --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Obtida de "<a dir="ltr" href="https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Gripe&oldid=69727119">https://pt.wikipedia.org/w/index.php?title=Gripe&oldid=69727119</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Especial:Categorias" title="Especial:Categorias">Categorias</a>: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:Doen%C3%A7as_virais" title="Categoria:Doenças virais">Doenças virais</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Zoonoses" title="Categoria:Zoonoses">Zoonoses</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:Gripe" title="Categoria:Gripe">Gripe</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Categorias ocultas: <ul><li><a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Uso_expl%C3%ADcito_de_et_al." title="Categoria:!CS1 manut: Uso explícito de et al.">!CS1 manut: Uso explícito de et al.</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!P%C3%A1ginas_que_usam_refer%C3%AAncias_com_par%C3%A2metros_obsoletas" title="Categoria:!Páginas que usam referências com parâmetros obsoletas">!Páginas que usam referências com parâmetros obsoletas</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_autores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores">!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de autores</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_n%C3%BAmero-autores" title="Categoria:!CS1 manut: número-autores">!CS1 manut: número-autores</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!CS1_manut:_Nomes_m%C3%BAltiplos:_lista_de_editores" title="Categoria:!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de editores">!CS1 manut: Nomes múltiplos: lista de editores</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!CS1_ingl%C3%AAs-fontes_em_l%C3%ADngua_(en)" title="Categoria:!CS1 inglês-fontes em língua (en)">!CS1 inglês-fontes em língua (en)</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!Artigos_destacados" title="Categoria:!Artigos destacados">!Artigos destacados</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!Artigos_destacados_na_Wikip%C3%A9dia_em_chin%C3%AAs" title="Categoria:!Artigos destacados na Wikipédia em chinês">!Artigos destacados na Wikipédia em chinês</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!Artigos_destacados_na_Wikip%C3%A9dia_em_tailand%C3%AAs" title="Categoria:!Artigos destacados na Wikipédia em tailandês">!Artigos destacados na Wikipédia em tailandês</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!Artigos_bons_na_Wikip%C3%A9dia_em_indon%C3%A9sio" title="Categoria:!Artigos bons na Wikipédia em indonésio">!Artigos bons na Wikipédia em indonésio</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!Artigos_destacados_na_Wikip%C3%A9dia_em_ingl%C3%AAs" title="Categoria:!Artigos destacados na Wikipédia em inglês">!Artigos destacados na Wikipédia em inglês</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!Artigos_destacados_na_Wikip%C3%A9dia_em_javan%C3%AAs" title="Categoria:!Artigos destacados na Wikipédia em javanês">!Artigos destacados na Wikipédia em javanês</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!Artigos_destacados_na_Wikip%C3%A9dia_em_espanhol" title="Categoria:!Artigos destacados na Wikipédia em espanhol">!Artigos destacados na Wikipédia em espanhol</a></li><li><a href="/wiki/Categoria:!Predefini%C3%A7%C3%A3o_Artigo_principal_com_par%C3%A2metro_vt" title="Categoria:!Predefinição Artigo principal com parâmetro vt">!Predefinição Artigo principal com parâmetro vt</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Esta página foi editada pela última vez às 02h04min de 14 de março de 2025.</li> <li id="footer-info-copyright">Este texto é disponibilizado nos termos da licença <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pt">Atribuição-CompartilhaIgual 4.0 Internacional (CC BY-SA 4.0) da Creative Commons</a>; pode estar sujeito a condições adicionais. Para mais detalhes, consulte as <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">condições de utilização</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/pt-br">Política de privacidade</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Sobre">Sobre a Wikipédia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikip%C3%A9dia:Aviso_geral">Avisos gerais</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Código de conduta</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Programadores</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pt.wikipedia.org">Estatísticas</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Declaração sobre cookies</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pt.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Gripe&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Versão móvel</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://www.wikimedia.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29"><img src="/static/images/footer/wikimedia.svg" width="25" height="25" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></picture></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" lang="en" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Busca</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Pesquisar na Wikipédia"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Especial:Pesquisar"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Pesquisar</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="Conteúdo" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Alternar o índice" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Alternar o índice</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">Gripe</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>147 línguas</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>Adicionar tópico</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="mw-portlet mw-portlet-dock-bottom emptyPortlet" id="p-dock-bottom"> <ul> </ul> </div> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-td5x5","wgBackendResponseTime":287,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"1.788","walltime":"2.064","ppvisitednodes":{"value":14875,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":644162,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":8655,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":17,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":51,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":400603,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":24,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1707.729 1 -total"," 44.48% 759.595 1 Predefinição:Referências"," 27.01% 461.292 169 Predefinição:Citar_periódico"," 22.45% 383.466 1 Predefinição:Controle_de_autoridade"," 13.19% 225.331 1 Predefinição:Info/Patologia"," 12.96% 221.293 1 Predefinição:Info"," 9.04% 154.318 10 Predefinição:Navbox"," 6.23% 106.366 34 Predefinição:Citar_web"," 6.12% 104.560 1 Predefinição:Influenza"," 2.31% 39.382 2 Predefinição:Valor_Wikidata"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.932","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":11018384,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5c6f46dcf-vcr8v","timestamp":"20250329220059","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Gripe","url":"https:\/\/pt.wikipedia.org\/wiki\/Gripe","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2840","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q2840","author":{"@type":"Organization","name":"Contribuidores dos projetos da Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Funda\u00e7\u00e3o Wikimedia, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2004-10-26T07:36:32Z","dateModified":"2025-03-14T02:04:25Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/8b\/CDC-11214-swine-flu.jpg","headline":"doen\u00e7a infecciosa provocada por diversos v\u00edrus ARN da fam\u00edlia Orthomyxoviridae"}</script> </body> </html>