CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs" lang="az" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Aşıq Qərib dastanı — Vikipediya</title> <script>(function(){var className="client-js";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )azwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","yanvar","fevral","mart","aprel","may","iyun","iyul","avqust","sentyabr","oktyabr","noyabr","dekabr"],"wgRequestId":"386bf09d-cbce-4c90-8521-eeabcd9b2d9e","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Aşıq_Qərib_dastanı","wgTitle":"Aşıq Qərib dastanı","wgCurRevisionId":7749947,"wgRevisionId":7749947,"wgArticleId":50650,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"], "wgCategories":["Əlifba sırasına görə ədəbi əsərlər","1945-ci ildə nəşr edilən ədəbi əsərlər","Azərbaycan dastanları","Azərbaycan mifologiyası"],"wgPageViewLanguage":"az","wgPageContentLanguage":"az","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Aşıq_Qərib_dastanı","wgRelevantArticleId":50650,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"az","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"az"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":30000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage", "wgULSisCompactLinksEnabled":true,"wgVector2022LanguageInHeader":false,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q794831","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.common-site":"ready","ext.gadget.logo":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.styles.legacy":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","codex-search-styles":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","ext.scribunto.logs","site", "mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.legacy.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.directLinkToCommons","ext.gadget.referenceTooltips","ext.gadget.sidebarRelated","ext.gadget.metaBox","ext.gadget.EditToolbar","ext.gadget.EditToolbar-menu-page_elements","ext.gadget.EditToolbar_infobox_person","ext.gadget.EditToolbar_discussion","ext.gadget.EditToolbar_references","ext.gadget.markadmins","ext.gadget.switcher","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.compactlinks","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=codex-search-styles%7Cext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cskins.vector.styles.legacy%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector"> <script async="" src="/w/load.php?lang=az&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=ext.gadget.common-site%2Clogo&only=styles&skin=vector"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=az&modules=site.styles&only=styles&skin=vector"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/88/Ashiq_Qarib_by_Ushakov-Poskochin.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1239"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/88/Ashiq_Qarib_by_Ushakov-Poskochin.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="826"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="661"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Aşıq Qərib dastanı — Vikipediya"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//az.m.wikipedia.org/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Redaktə" href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Vikipediya (az)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//az.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://az.wikipedia.org/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Vikipediya — Atom-lent" href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin-vector-legacy mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Aşıq_Qərib_dastanı rootpage-Aşıq_Qərib_dastanı skin-vector action-view"><div id="mw-page-base" class="noprint"></div> <div id="mw-head-base" class="noprint"></div> <div id="content" class="mw-body" role="main"> <a id="top"></a> <div id="siteNotice"></div> <div class="mw-indicators"> </div> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><i>Aşıq Qərib dastanı</i></h1> <div id="bodyContent" class="vector-body"> <div id="siteSub" class="noprint">Vikipediya, azad ensiklopediya</div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="contentSub2"></div> <div id="jump-to-nav"></div> <a class="mw-jump-link" href="#mw-head">Naviqasiyaya keç</a> <a class="mw-jump-link" href="#searchInput">Axtarışa keç</a> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="az" dir="ltr"><div class="dablink hatnote noprint">Bu adın digər istifadə formaları üçün bax: <a href="/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_(d%C9%99qiql%C9%99%C5%9Fdirm%C9%99)" class="mw-disambig" title="Aşıq Qərib (dəqiqləşdirmə)">Aşıq Qərib (dəqiqləşdirmə)</a>.</div> <table class="infobox" style=""><tbody><tr><th colspan="2" class="infobox-above infobox-above-color skin-invert-image title kitab" style="color: var(--color-base, #202122);"><i>Aşıq Qərib</i></th></tr><tr><td colspan="2" class="infobox-image" style=""> <span data-wikidata-claim-id="Q794831$c607fdfd-4ab7-8b05-e106-e7c6bdafacfb" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P18"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/Fayl:Ashiq_Qarib_by_Ushakov-Poskochin.jpg" class="mw-file-description" title=""Aşıq Qəribin qayıdışı" Maksim Uşakov-Poskoçinin illüstrasiyası. Tuş. 1939"><img alt=""Aşıq Qəribin qayıdışı" Maksim Uşakov-Poskoçinin illüstrasiyası. Tuş. 1939" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Ashiq_Qarib_by_Ushakov-Poskochin.jpg/200px-Ashiq_Qarib_by_Ushakov-Poskochin.jpg" decoding="async" width="200" height="206" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Ashiq_Qarib_by_Ushakov-Poskochin.jpg/300px-Ashiq_Qarib_by_Ushakov-Poskochin.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/88/Ashiq_Qarib_by_Ushakov-Poskochin.jpg/400px-Ashiq_Qarib_by_Ushakov-Poskochin.jpg 2x" data-file-width="527" data-file-height="544" /></a></span><br /><span data-wikidata-qualifier-id="P2096" class="media-caption" style="display:block">"Aşıq Qəribin qayıdışı" <a href="/w/index.php?title=Maksim_U%C5%9Fakov-Posko%C3%A7in&action=edit&redlink=1" class="new" title="Maksim Uşakov-Poskoçin (səhifə mövcud deyil)">Maksim Uşakov-Poskoçinin</a> illüstrasiyası. Tuş. 1939</span></span></span> </td></tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels">Janr</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-property-id="P136" class="no-wikidata"><a href="/wiki/Na%C4%9F%C4%B1l" title="Nağıl">nağıl</a>, <a href="/wiki/Dastan" title="Dastan">dastan</a>, <a href="/wiki/Epos" title="Epos">epos</a></span></td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels">Müəllif</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-property-id="P50" class="no-wikidata"><a href="/wiki/Folklor" title="Folklor">xalq</a></span></td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels">Yazılma ili</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-property-id="P571" class="no-wikidata"><a href="/wiki/XII_%C9%99sr" title="XII əsr">XII əsr</a></span></td> </tr> <tr> <th class="plainlist infobox-labels">Nəşr ili</th> <td class="plainlist"> <span data-wikidata-property-id="P577" class="no-wikidata">1846 (<a href="/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib#Lermontovun_versiyası" title="Aşıq Qərib">Lermontovun versiyası</a>)<br />1880 (<a href="/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib#Türk_versiyası" title="Aşıq Qərib">Türk versiyası</a>)<br />1892 (<a href="/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib#Azərbaycan_versiyası" title="Aşıq Qərib">azərbaycan versiyası</a>)<br />1896 (<a href="/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib##Digər_versiyalar" title="Aşıq Qərib">digər versiyalar</a>)<br />1945 (<a href="/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib#Türkmən_versiyası" title="Aşıq Qərib">türkmən versiyası</a>)</span></td> </tr><tr><td colspan="2" class="infobox-below infobox-below-color" style=";"><span data-wikidata-claim-id="q794831$2006D540-3DB7-45C3-9203-8B89D7C3E419" class="wikidata-claim" data-wikidata-property-id="P373"><span class="wikidata-snak wikidata-main-snak"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ashiq_Qarib" title="commons:Category:Ashiq Qarib"><img alt="Vikianbarın loqosu" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ashiq_Qarib" class="extiw" title="commons:Category:Ashiq Qarib">Vikianbarda əlaqəli mediafayllar</a></span></span></td></tr> </tbody></table> <p><b>Aşıq Qərib</b> (<a href="/wiki/Erm%C9%99ni_dili" title="Erməni dili"><i>erm.</i></a> <span lang="hy" style="font-style: italic">Աշուղ Ղարիբ</span>; <a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BC_dili" title="Gürcü dili"><i>gürc.</i></a> <span lang="ka" style="font-style: italic">აშიკ ქერიბი</span>; <a href="/wiki/Kr%C4%B1mtatar_dili" class="mw-redirect" title="Krımtatar dili">krımtat.</a> <span lang="crh" style="font-style: italic">Yolcu Ğarip</span>; <a href="/wiki/T%C3%BCrk_dili" title="Türk dili"><i>türk.</i></a> <span lang="tr" style="font-style: italic">Aşık Garip</span>; <a href="/wiki/T%C3%BCrkm%C9%99n_dili" title="Türkmən dili">türkm.</a> <span lang="tk" style="font-style: italic">Şasenem-Garyp</span>) — <a href="/wiki/C%C9%99nubi_Qafqaz" title="Cənubi Qafqaz">Cənubi Qafqaz</a>, <a href="/wiki/Orta_Asiya" class="mw-redirect" title="Orta Asiya">Orta Asiya</a> və <a href="/wiki/Yax%C4%B1n_%C5%9E%C9%99rq" title="Yaxın Şərq">Yaxın Şərqdə</a> geniş yayılan xalq nağılı. Həmçinin bu əsər <a href="/wiki/A%C5%9F%C4%B1qlar" class="mw-redirect" title="Aşıqlar">aşıqlar</a> tərəfindən ifa olunan <a href="/wiki/Lirik_n%C3%B6v" title="Lirik növ">lirik</a><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/Dastan" title="Dastan">dastanı</a><sup id="cite_ref-:0_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-:0-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Bellingeri_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bellingeri-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Andryev-Kriviç_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-Andryev-Kriviç-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> sayılır, bundan başqa o, əsasında məşhur folklor süjeti ("ər arvadının toyunda iştirak edir")<sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> olan <a href="/wiki/Epos" title="Epos">epos</a><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> janrına aid olunur. </p><p>Dastan oğuz-türk mənşəlidir<sup id="cite_ref-FOOTNOTEDaronyan197482_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEDaronyan197482-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. 1837-ci ildə <a href="/wiki/Mixail_Lermontov" title="Mixail Lermontov">Mixail Lermontov</a> nağılın Azərbaycan versiyasını<sup id="cite_ref-:0_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-:0-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Bellingeri_3-1" class="reference"><a href="#cite_note-Bellingeri-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Popov1_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-Popov1-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Andryev-Kriviç_5-1" class="reference"><a href="#cite_note-Andryev-Kriviç-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ilk dəfə yazdıqdan və yazı 1846-cı ildə dərc olunduqdan sonra, əsər rusdilli mühitdə geniş şöhrət qazandı<sup id="cite_ref-:0_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-:0-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Bundan başqa erməni, gürcü, türk, türkmən və s. versiyalar da mövcuddur<sup id="cite_ref-Andryev-Kriviç_5-2" class="reference"><a href="#cite_note-Andryev-Kriviç-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-АСЭ_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-АСЭ-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/G%C3%BCrc%C3%BCl%C9%99r" title="Gürcülər">Gürcülər</a> və <a href="/wiki/Erm%C9%99nil%C9%99r" title="Ermənilər">ermənilərin</a> arasında Aşiq Qərib barədə rəvayət <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanl%C4%B1lar" title="Azərbaycanlılar">azərbaycan xalqı</a> ilə ünsiyyət nəticəsində yayılmışdır<sup id="cite_ref-FOOTNOTEDaronyan197482_8-1" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEDaronyan197482-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Əsərdə pul, sərvət, nəcibliyə qarşı poeziya və musiqidən ibarət <a href="/wiki/%C4%B0nc%C9%99s%C9%99n%C9%99t" title="İncəsənət">incəsənət</a> qüvvəsi müqavimət göstərir<sup id="cite_ref-Dadaşzadə_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-Dadaşzadə-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Dastanın süjeti əsasında üç <a href="/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_(opera)" title="Aşıq Qərib (opera)">opera</a> və balet yazılıb, <a href="/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_(film,_1988)" title="Aşıq Qərib (film, 1988)">film</a> çəkilib. </p> <div id="toc" class="toc" role="navigation" aria-labelledby="mw-toc-heading"><input type="checkbox" role="button" id="toctogglecheckbox" class="toctogglecheckbox" style="display:none" /><div class="toctitle" lang="az" dir="ltr"><h2 id="mw-toc-heading">Mündəricat</h2><span class="toctogglespan"><label class="toctogglelabel" for="toctogglecheckbox"></label></span></div> <ul> <li class="toclevel-1 tocsection-1"><a href="#"Aşıq_Qərib"_dastanının_tarixçəsi"><span class="tocnumber">1</span> <span class="toctext">"Aşıq Qərib" dastanının tarixçəsi</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-2"><a href="#Nağılın_versiyaları"><span class="tocnumber">2</span> <span class="toctext">Nağılın versiyaları</span></a> <ul> <li class="toclevel-2 tocsection-3"><a href="#M._Y._Lermontovun_versiyası"><span class="tocnumber">2.1</span> <span class="toctext">M. Y. Lermontovun versiyası</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-4"><a href="#Azərbaycan_versiyası"><span class="tocnumber">2.2</span> <span class="toctext">Azərbaycan versiyası</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-5"><a href="#Kabarda_variantı"><span class="tocnumber">2.3</span> <span class="toctext">Kabarda variantı</span></a></li> <li class="toclevel-2 tocsection-6"><a href="#Acar_variantı"><span class="tocnumber">2.4</span> <span class="toctext">Acar variantı</span></a></li> </ul> </li> <li class="toclevel-1 tocsection-7"><a href="#İstinadlar"><span class="tocnumber">3</span> <span class="toctext">İstinadlar</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-8"><a href="#Mənbə"><span class="tocnumber">4</span> <span class="toctext">Mənbə</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-9"><a href="#Həmçinin_bax"><span class="tocnumber">5</span> <span class="toctext">Həmçinin bax</span></a></li> <li class="toclevel-1 tocsection-10"><a href="#Xarici_keçidlər"><span class="tocnumber">6</span> <span class="toctext">Xarici keçidlər</span></a></li> </ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id=""Aşıq_Qərib"_dastanının_tarixçəsi"><span id=".22A.C5.9F.C4.B1q_Q.C9.99rib.22_dastan.C4.B1n.C4.B1n_tarix.C3.A7.C9.99si"></span>"Aşıq Qərib" dastanının tarixçəsi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&veaction=edit&section=1" title=""Aşıq Qərib" dastanının tarixçəsi bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&action=edit&section=1" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: "Aşıq Qərib" dastanının tarixçəsi"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>"Aşıq Qərib" dastanı aşıqlar tərəfindən zaman-zaman yeni-yeni variantlarda söylənən məhəbbət dastanlarından biridir. Dastan barədə yazılı məlumatlar XIX əsrin 20-ci illərinə təsadüf edir. Mənbələrdə göstərilir ki, 1813-cü ildə Qarabağın Gülüstan kəndində İran-Rusiya müharibəsinin yekunlarına dair "Gülüstan" müqaviləsinin bağlandığı vaxt bir ziyafət təşkil edilir. Azərbaycanın ikiyə bölünməsinə yol açan hadisəyə həsr edilmiş həmin məclisdə "Qəriblə Şahsənəmin hekayəti" dastanı səslənib. Bundan 12 il sonra dastan rus mətbuatına yol tapıb. "Gülüstan" müqaviləsinin imzalanma mərasimində iştirak edən A. Lazarev adlı hərbi müşavir 1825-ci ildə rus ədəbi məcmuələrinin birində yazı ilə çıxış edir. Həmin məqalədə o, Gülüstanda imzalanan sazişə həsr olunan və İran diplomatları tərəfindən təşkil edilən məclisdə Nüsrəddin adlı bir sənətkarın sazda "Qəriblə Şahsənəmin hekayəti" adlı bir rəvayət oxuduğunu və bütün məclisdəkiləri heyran etdiyini yazır. Sonra əlavə edir ki, "kaş çarizmin Qafqaza islaha göndərdiyi rus yaradıcılarından biri imperiyanı sarsıtmağa çağıran ideyalardan əl çəkib, belə təsirli rəvayətləri qələmə alıb bizlərin ruhunu oxşayaydı". </p><p>Bu məqalə Qafqazda sürgün həyatı yaşayan rus şairi Mixail Lermontovun diqqətini cəlb edir. O, "Aşıq Qərib" dastanını söyləyən aşıqlardan biri ilə tanış olur. Hekayəni dinləyir və dastanın süjeti əsasında eyniadlı məşhur poemasını qələmə alır. Bu faktı poema ilə aşıq söyləmələri arasındakı süjet yaxınlığı, mövzu və məzmun oxşarlığı da təsdiqləyir. Beləliklə, "Qəriblə Şahsənəmin hekayəti" rus şairi Mixail Lermontov tərəfindən yazıya köçürülür. </p><p>Dastanın süjetinin başqa bir versiyası sonrakı illərdə Azərbaycan aşıqlarından M. Mahmudbəyov tərəfindən yazıya alınır və o, 1882-ci ildə "Qafqaz əraziləri və xalqlarının təsviri üçün materiallar toplusu"nda dərc edilir. Daha sonra 1916-cı ildən etibarən "Orucov qardaşları mətbəəsi"ndə dastan Azərbaycan və türk dillərində bir neçə dəfə nəşr edilir. Həmin nəşrlərdən öz məzmun dolğunluğu və sənətkarlıq baxımından Gəncə versiyası daha çox dinlənilib qəbul edilir. Dastan Azərbaycanda və Anadoluda geniş şöhrət tapır və yayılır. Təsadüfi deyil ki, həmin versiya əsasında Anadolu aşıqları da öz "Aşıq Qərib"lərini yaradırlar. </p><p>Dastanın Azərbaycanda on, Anadoluda yeddi versiyası mövcuddur. Dastan haqqında akademik H. Araslı, professorlardan M. Təhmasib, P. Əfəndiyev, A. Nəbiyev və başqalarının tədqiqatları var. Akademik H. Araslı və filologiya üzrə fəlsəfə doktoru S. Yaqubovanın qeydlərinə görə, Aşıq Qərib tarixi şəxsiyyət olub. XVI əsrdə yaşayıb-yaradıb və Təbriz aşıq məktəbinin görkəmli sənətçilərindən biri imiş. </p><p>Dastan tarix yönündən də vacibliyini qoruyur. "Aşıq Qərib" milli dastan yaradıcılığının ən erkən süjetlərini əhatə etdiyi kimi, Azərbaycan xalqının erkən orta əsr məişət həyatını, adət-ənənələrini və cəmiyyətdaxili ziddiyyətlərini geniş şəkildə özündə ehtiva edir. Onun hər hansı başqa bir xalqa məxsus olduğunu iddia etmək, saxtalaşdırıb özünküləşdirmək heç cür mümkün deyil. "Aşıq Qərib" dastanının süjeti Azərbaycan aşıq yaradıcılığında yeni məhəbbət dastanı kimi "buta" arxasınca getmə ənənəsi üzərində qurulub. Bu ənənə daha çox İslam görüşləri ilə bağlıdır. Yəni aşiq və məşuqun yuxuda bir-birinə buta edilməsi, biri-birindən xəbərsiz olaraq ilahi varlıq tərəfindən bəxş edilən nikah bağlantısı, ilahi vergisi ilə bağlıdır. Azərbaycan dastan yaradıcılığında bu tipli süjetlərdə aşiq və məşuqlar bir çox çətinliklərlə üzləşsələr də, sonda bir-birinə qovuşa bilirlər. Eyni zamanda bu tipli süjetlərdə butalanan qəhrəmanlara dara düşərkən kömək edən Xızır, Həzrət, Cəbrayıl və s. İslam anlamı ilə bağlı fövqəlbəşər qüvvələr olub. Məlumdur ki, "Aşıq Qərib" dastanında tacir Məhəmmədin oğlu Rəsul yuxuda ikən tiflisli Xoca Sənanın qızı Şahsənəm ona buta verilir. Rəsul öz butasının arxasınca getməli olur. Gəlib Tiflisə çatanda bir qarıya rast olur. Qarı vəziyyətdən hali olur və deyir ki, sən qal burada, mən gedim Şahsənəmi muştuluqlayım. Elə buradaca qarı Rəsulu "Qərib" deyə çağırır və Rəsula bu ad xoş gəlir. O, bu adı özünə götürür. Hadisələr açılır, Şahsənəm Aşıq Qəribin gəlişindən xəbər tutur və onunla görüşür. Ancaq Qərib Şahsənəmin əmisi oğlu Şahvələdə nişanlı olduğunu bilir. Bu xəbər onu sarsıdır. Şahsənəm əmisi oğluna xəbər göndərir ki, məni yeddi il gözləsin. Aşıq Qərib Şahsənəmə qovuşmaq üçün bütün əzablara dözür. Dastanda Qəribin kəşməkəşli həyatının çox gərgin bir mərhələsi təsvir olunur. Bu, çətinlik və ağır güzərandan çıxma, buta arxasınca getmə, böyük çətinliklərə qalib gəlib toy gününə qovuşma, yeni həyata qədəm qoyma ilə əlamətdardır. Dastanın əvvəlində butasına qovuşacağına nagüman olan Rəsul (Qərib) dastanın sonunda artıq muradına yetişən haqq aşığı kimi diqqəti çəkir. </p><p>"Aşıq Qərib" Azərbaycan opera sənətində də özünə yer tapıb. Dastanın motivləri əsasında Zülfüqar Hacıbəyov "Aşıq Qərib", C. Cabbarlının yazdığı libretto əsasında görkəmli rus bəstəkarı Reynqold Qliyer "Şahsənəm" operasını yazıb. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Nağılın_versiyaları"><span id="Na.C4.9F.C4.B1l.C4.B1n_versiyalar.C4.B1"></span>Nağılın versiyaları</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&veaction=edit&section=2" title="Nağılın versiyaları bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&action=edit&section=2" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Nağılın versiyaları"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>"Aşıq Qərib" Şərqdə kifayət qədər yayılmış dastandır. O, poetik ifadənin yüksək səviyyədə ustalıqla açıqlanması ilə, qəhrəmanların nəcib simaları ilə, güclü və ilahi sevgini əks etdirməklə dinləyicinin diqqətini xüsusilə özünə cəlb edir. Cəlbedici süjetlərlə və nəsr mətninə əlavə edilmiş incə lirizm ilə dolu olan şeir-mahnıların sayəsində bu dastan aşıqların ifaçılıq repertuarında sevimli əsərlər kimi özünə məxsus yer tutur. Məhz elə bu xalq özanları-aşıqları vasitəsilə o, yayılaraq populyar folklor abidələrindən birinə çevrilmişdir. Bu dastanın versiyalarına Orta Asiya folklorunda: türkmən, özbək, qaraqalpaq, eləcə də Qafqaz şifahi xalq ədəbiyyatında: Azərbaycan, gürcü, erməni dili, kalmık və kabarda arasında rast gəlinir. Dastan eləcə də <a href="/wiki/T%C3%BCrkiy%C9%99" title="Türkiyə">Türkiyə</a> və <a href="/wiki/Bolqar%C4%B1stan" title="Bolqarıstan">Bolqarıstanın</a> türk əhalisi arasında da yayılmışdır. Tədqiqatçıların diqqəti hər şeydən öncə, Azərbaycan versiyası üzərində dayanmışdır. Lakin bu dastanın türk versiyaları mürəkkəb süjetli geniş əsərlərdir, hər bir epizodun müstəqil hadisə kimi inkişaf etdiyi fərqli mətni əhatə edir. </p><p>Geniş süjet gərgahı bütün Orta Asiya versiyasını xarakterizə edir. Baş qəhrəmanların roman sərgüzəştlərinə paralel olaraq digər roman epizodları da tapılır ki, bu da əksər hallarda əsas süjet xəttinin yüklənməsinə səbəb olur. Bütün versiyalarda dini elementlərə bolluca rast gəlinir. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="M._Y._Lermontovun_versiyası"><span id="M._Y._Lermontovun_versiyas.C4.B1"></span>M. Y. Lermontovun versiyası</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&veaction=edit&section=3" title="M. Y. Lermontovun versiyası bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&action=edit&section=3" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: M. Y. Lermontovun versiyası"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table role="presentation" align="left" style="border-style:solid; border-width:3px; border-color:var(--background-color-base, #fff); color:inherit; font-size:90%; line-height:120%; margin-top:6px; margin-bottom:6px; margin-right:12px; clear:left;" cellspacing="0" cellpadding="2"> <tbody><tr style="background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit; text-align:center; vertical-align:middle"> <td><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fayl:Lermontovun_A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99ribin%C9%99_%C3%A7%C9%99kilmi%C5%9F_ill%C3%BCstrasiya_(Dexterev_B.A.).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/az/thumb/2/23/Lermontovun_A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99ribin%C9%99_%C3%A7%C9%99kilmi%C5%9F_ill%C3%BCstrasiya_%28Dexterev_B.A.%29.jpg/200px-Lermontovun_A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99ribin%C9%99_%C3%A7%C9%99kilmi%C5%9F_ill%C3%BCstrasiya_%28Dexterev_B.A.%29.jpg" decoding="async" width="200" height="262" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/az/thumb/2/23/Lermontovun_A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99ribin%C9%99_%C3%A7%C9%99kilmi%C5%9F_ill%C3%BCstrasiya_%28Dexterev_B.A.%29.jpg/300px-Lermontovun_A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99ribin%C9%99_%C3%A7%C9%99kilmi%C5%9F_ill%C3%BCstrasiya_%28Dexterev_B.A.%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/az/2/23/Lermontovun_A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99ribin%C9%99_%C3%A7%C9%99kilmi%C5%9F_ill%C3%BCstrasiya_%28Dexterev_B.A.%29.jpg 2x" data-file-width="336" data-file-height="440" /></a><figcaption></figcaption></figure></td> <td><figure class="mw-halign-center" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Fayl:Lermontovun_A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99ribin%C9%99_%C3%A7%C9%99kilmi%C5%9F_ill%C3%BCstrasiya_(R._Kar%C4%B1%C3%A7ev).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/az/thumb/b/bf/Lermontovun_A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99ribin%C9%99_%C3%A7%C9%99kilmi%C5%9F_ill%C3%BCstrasiya_%28R._Kar%C4%B1%C3%A7ev%29.jpg/205px-Lermontovun_A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99ribin%C9%99_%C3%A7%C9%99kilmi%C5%9F_ill%C3%BCstrasiya_%28R._Kar%C4%B1%C3%A7ev%29.jpg" decoding="async" width="205" height="263" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/az/thumb/b/bf/Lermontovun_A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99ribin%C9%99_%C3%A7%C9%99kilmi%C5%9F_ill%C3%BCstrasiya_%28R._Kar%C4%B1%C3%A7ev%29.jpg/308px-Lermontovun_A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99ribin%C9%99_%C3%A7%C9%99kilmi%C5%9F_ill%C3%BCstrasiya_%28R._Kar%C4%B1%C3%A7ev%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/az/thumb/b/bf/Lermontovun_A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99ribin%C9%99_%C3%A7%C9%99kilmi%C5%9F_ill%C3%BCstrasiya_%28R._Kar%C4%B1%C3%A7ev%29.jpg/410px-Lermontovun_A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99ribin%C9%99_%C3%A7%C9%99kilmi%C5%9F_ill%C3%BCstrasiya_%28R._Kar%C4%B1%C3%A7ev%29.jpg 2x" data-file-width="758" data-file-height="974" /></a><figcaption></figcaption></figure> </td></tr> <tr style="background:black; text-align:center; vertical-align:top"> <td colspan="11"><div style="padding-bottom:3px; width:405px">"Aşıq Qərib" nağılına çəkilmiş illüstrasiyalar</div> </td></tr></tbody></table> <p>Lermontov "Aşıq Qərib"i 1837-ci ildə <a href="/wiki/Tiflis" class="mw-redirect" title="Tiflis">Tiflis</a> yaxınlığında hərbi hissədə olarkən yazmışdır. Əsər Lermontovun ölümündən sonra, 1846-cı ildə "Dünən və bu gün" (<a href="/wiki/Rus_dili" title="Rus dili"><i>rus.</i></a> <span lang="ru" style="font-style: italic">"Вчера и сегодня"</span>) ədəbi almanaxında dərc olunmuşdur. Nağılda mənbə barəsində nə məlumat var, nə də Lermontovu bu folklor abidəsi ilə tanış edən şəxsin kimliyi açıqlanır. "Aşıq Qərib"in başlığından sonra "türk nağılı" (<a href="/wiki/Rus_dili" title="Rus dili"><i>rus.</i></a> <span lang="ru" style="font-style: italic">"Турецкая сказка"</span>) şərhi verilmişdir. Bu məqam, açıqca süjetin türk mənşəli olmasını göstərirdi və uzun müddət tədqiqatçılar arasında şübhə doğurmurdu. Lakin Lermontovun arxivi ilə tanışlıqdan sonra "Aşıq Qərib"in əlyazmasında onun türk mənşəli olması barəsində nə bir başlığın, nə də bir qeydin olması aşkar olunmadı. Müəyyən edildi ki, başlığı, eləcə də qeydi mətndə mövcud Şərq gerçəkliklərinə və türk ifadələrinə uyğun olaraq mətnin tərtibi və türk kimi hesab edilməsi jurnalın redaktoru Soloquba məxsusudur. Belə bir məqam müəyyən maraq döğurmuş və tədqiqatçıların diqqətini bu əsərin yaranma mənbəyinin axtarılmasına yönəltmişdir. </p><p>Oxşarlıqların müəyyən edilməsi nəticəsində 1864-cü ildə Lermontov nağılının Atajukin tərəfindən kabarda dilinə tərcümə olunandan sonra, şübhəsiz, yaradılması mümkün olan, kabarda şifahi xalq ədəbiyyatına təsir göstərən və eyni süjetlər ilə bənzəri olan variantlarının əmələ gəldiyi kabarda versiyası da istisna olundu. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Azərbaycan_versiyası"><span id="Az.C9.99rbaycan_versiyas.C4.B1"></span>Azərbaycan versiyası</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&veaction=edit&section=4" title="Azərbaycan versiyası bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&action=edit&section=4" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Azərbaycan versiyası"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Azərbaycan anonim romantik dastan-ı "Aşıq-Qərib" 16–17-ci əsrdə yaranıb. Bu dastan 17-ci əsrdə tamamlanmışdır. Son zamanlar tədqiqatçılar Aşıq Qərib dastanına çox diqqət ayırırdılar. Lermontovun "Aşıq Qərib" dastanında mötərizələrdə mənasını izah edən Azərbaycan sözləri: <b>Господин</b> (<b>ağa/ага</b>), <b>Мать (Ana/Ана)</b>, <b>Юноша (oğlan/оглан)</b> <b>балалайка (saz/саз)</b> və sair sözlər Azərbaycan tədqiqatçısı <a href="/wiki/Mikay%C4%B1l_R%C9%99fili" title="Mikayıl Rəfili">Mikayıl Rəfili</a> diqqət yetirdi. Həmçinin İrakli Andronikov qeyd edir ki, <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycanca" class="mw-redirect" title="Azərbaycanca">azərbaycanca</a> "Aşıq" "aşiq", məcazi mənada: "müğənni", "şair", "Qərib", "səyyah", "kasıb" tərcümə olunur. Türkoloq M. S. Mixaylov "Mixail Yuryeviç lermontovun "Tatar dili" ilə məşğuliyyəti haqqında" məqaləsində belə nəticəyə gəlir ki, "Aşıq-Qərib" nağılında rast gəlinən bütün şərq sözləri "Yalnız Azərbaycan dilinə yönləndirilə bilər". Həmçinin "гёрурсюз" sözünün forması yalnız Azərbaycan dilinin dialektlərində müşahidə olunur. Nağılda Qərb gerçəklikləri və Azərbaycan sözləri ("ana", "Rəşid", "salamməleykim", "görərsiniz") feil forması yalnız Azərbaycan dialektini xarakterizə edir. Bu günə kimi Azərbaycan dilində mövcud variantdan heç biri süjet olaraq Lermontovun nağılına uyğun gəlmir. Lermontovun "Aşıq Qərib"inin mətni yalnız gürcü variantları ilə olan oxşarlıqları əks etdirir. Vaxtilə İ. Andronikov, və S. Yaqubova bu halı qeyd etmişdir. Doğrudan da, Ş. Rustaveli adına Gürcü Ədəbiyyatı İnstitutunun folklor arxivində və Batumi Elmi-Təhqiqat Folklor Fondunda mühafizə olunan bir neçə gürcü variantı məhz elə dastanın Lermontovun nağılında verilən hissəsini əhatə edir və onda Şahsənəmə vurulana kimi aşığın həyatı əks olunduğundan bütün Azərbaycan mətni üçün xarakterik və vacib olan geniş giriş buraxılmışdır. </p><p>Eyni zamanda gürcü variantları qismən Mahmudbəyov tərəfindən 1892-ci illə yazılmış Azərbaycan mətninə uyğun gəlir. Gürcü variantlarının qeyri-gürcülüyünün əmələ gəlməsi aydındır. Bütün hər şey bu əsərləri aşıqlardan eşidən müsəlman gürcüləri tərəfindən yazılmışdır. Bu gürcü nağılçıları əsərin nəsr hissəsini gürcü dilində oxucuya çatdırıblar, aralarında olan şeir parçalarını-mahnıları isə tərcümə etməmişlər. Ərazi fərqlərinə baxmayaraq, Mesxetidə yazıldığı kimi, Acarıstanda aşkar olunmuş mətnlər süjet olaraq bir-birlərindən az fərqlənir və göründüyü kimi, bir ümumi mənbədən təşəkkül tapmışdır. </p><p>Lermontovun nağılına uyğun olaraq, eləcə də gürcü variantlarında olduğu kimi əhvalat Tiflisdə baş verir. Hər iki qəhrəman Aşıq Qərib də qəhrəman qadın Şahsənəm (Lermontovda Mahul-Mehri) Tiflis sakinləridir. Lermontovun mətni dastan variantlarının oxşar süjet ardıcıllığına riayət edir. </p> <ol><li>Sevgililər tərəfindən əhdi-peyman bağlanması. Belə ki, yeddi il ayrılıqdan sonra Qərib geri qayıdır. Əks təqdirdə Şahsənəmə (Mahul-Mehriyə) başqasına ərə getmək hüququ verilir.</li> <li>Qəribin anasının narahatlığı və ağlamaqdan gözlərinin kor olması.</li> <li>Şahsənəm (Maqul- Mehri) tərəfindən vaxt ötdükdən sorpa Qəribi axtarması.</li> <li>Uzaq ölkədən Qəribin möcüzə yaradan atlının yardımı ilə qayıtması.</li> <li>Qəribin Şahsənəmin (Mahul-Mehrinin) toy günü gəlməsi və onun toyuna aşıq kimi getməsi.</li> <li>Oğlunun qayıtmasından sonra Qəribin anasının müalicə olunması.</li> <li>Sevgililərin bir-birinə qovuşmasıi və xoşbəxt sonluq.</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kabarda_variantı"><span id="Kabarda_variant.C4.B1"></span>Kabarda variantı</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&veaction=edit&section=5" title="Kabarda variantı bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&action=edit&section=5" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Kabarda variantı"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bu variantı kabarda variantı kimi, Lermontovun nağılının təsiri ilə işlənməsini düşünməyimiz olmazdımı, bu halda süjet və epizotik oxşarlıqlar qanuna uyğun olardı və odur ki, Lermontovun nağılının mənbəyini aramaq məsələsi də həll olunardı. Lakin bu heç də belə deyildir. Süjet eyniliyinə və epizod oxşarlığına baxmayaraq gürcü variantında qəhrəmanların adları fərqlidir. Gürcü mətnində qadının adı Şahsənəmdirsə, Lermontovda Mahul-Mehridir. Bu baxımdan S. Yaqubovanın fikirləri də maraqlıdır ki, Mahul–Mehri Mahu –Mehridən yaranmış ola bilər ki, bu da ən gözəl, ən yaraşıqlı mənasını verir və elə bu təşbehlə də o adlandırılmışdır. Bu halda Şahsənəmin Mahu-Mehri təşbehi olmalı idi. Süjetin şifahi nəqli prosesində, güman edildiyinə görə, Mahu-Mehri təşbehi itmiş və yalnız qəhrəman qadının həqiqi adı Şahsənəm qalmışdır. Göründüyü kimi, Lermontov bu təşbehə diqqət yetirmiş və qəhrəman qadının adı kimi istifadə etmişdir. </p><p>Aşıq Qəribin bizim əlimizdə Lermontovun mətni ilə daha çox oxşarlıqların aşkarlandığı digər variantlar da vardır. Bu, Şuaxevi rayonunun Papoşvilebi kəndində 90 yaşlı Esma Putkaradzedən yazıya alınan, Batumi Elmi Təhqiqat İnstitutunun Folklor Arxivində mühafizə olunan mətndir. </p><p>Axalsixe (Aslan Bliadzenin) mətnindən fərqli olaraq acar variantında türk şeir-mahnılarına rast gəlinmir ki, bununla da dastanın janr xüsusiyyəti pozulmuşdur. Bu mətn öz kompoziyiası ilə Lermontovun əsəri kimi nağılı təşkil edir. Şübhəsiz, acar mətni lap başdan dastan formasında ola bilərdi, lakin türk şeir-mahnılar nağılçı tərəfindən vaxt keçdikcə unudulmuş və dastan nağıl şəklinə düşmüşdür. Acar variantında Lermontovun nağılının bənzəri olan çox epizodlara rast gəlinir. </p> <div class="poem"> <p>Mətnə uyğun olaraq Tiflisə gələn: "Aşıq Qərib ata mindi, yalmanına yataraq atı bərk çapdı "düzə" (düzənliyə) çıxdı, At çatladı. Nə edə bilərdi, orda oturub ağladı. Ona bir atlı yaxınlaşıb dedi:<br /> Ey yolçu, niyə ağlayırsan?<br /> — Atım öldü və ona görə də ağlayıram (Şahsənəm ərə gedir və at da öldü, ağlamazmı?!) Atlı ona dedi ki, mən gedəcəyəm, sən də arxamca gəl. Heybəsini götürdü və yəhərin qaşından asdı. Necə gedirsən, Nə etsin, çata bilmirdi. Geridə qaldı. Atlı onu gözləyib dedi:<br /> — Hara gedirsən?<br /> — Qarsa gedirəm, dedi. (Hara getdiyini demədi, xətir etdi) Otur mənim tərkimə, dedi. O da oturdu və atlı dedi ki, gözlərini yum, yumdu, açanda gördü ki, artıq Qarsdadır. Atdan düşmək istəyəndə atlı dedi ki, hara gedirsən?<br /> Çəkindi, lakin dedi ki, Ərzuruma gedirəm dedi. Ata mindi, gözlərini yumdu, bir "soluxa" (göz qırpımında) atdan düşdü, çonqurunu və heybəsini götürdü. Atlı ona dedi ki, hara kimi gedirsən?<br /> — Tiflisə getməliyəm,- dedi. Yenə ata mindi. Gözlərini yümdü, asan kimi gördü ki, Tiflisdədir". </p> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Acar_variantı"><span id="Acar_variant.C4.B1"></span>Acar variantı</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&veaction=edit&section=6" title="Acar variantı bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&action=edit&section=6" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Acar variantı"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Acar variantına uyğun olaraq "Aşıq Qərib atdan düşəndə atlı dedi ki, atın ayağı altından bir ovuc torpaq götür cibinə tök. Sənin "anan" kordur. Bunu onun gözünə çəkən kimi sağalacaqdır. O, torpağı götürüb qalxanda atlı və at yox oldular. Anladı ki, ona kömək edən Həzrət Əli imiş". </p><p>Acar mətninə uyğun olaraq "Şahsənəmi zorla Xurşid bəyə verirlər. Qırx gündür ki, "düyün" edilir. Şahsənəm ona getmir. Bir əlində "ağı" tutmuş, o biri əlində isə xəncər. Belə ki, onu çox narahat etsələr ya ağını içəcək, ya da xəncərlə özünü öldürəcəkdir". </p><p>Aşıq Qərib tərəfindən anasının müalicə olunması epizodunda da dəqiq oxşarlıq vardır. Acar mətnində: "Sən Aşıq Qərib deyilsən,- dedilər,- o, belə tez gəlməzdi. </p><p>O da dedi ki, Həzrət Əli mənə kömək etdi, onun atı ilə gəldim. Uçdum da gəldim. Səhər Qarsa gəldim, günorta Ərzuruma, axşamüstü isə Tiflisə. İnanmadılar. Əgər inanmırsınızsa, torpaq gətirmişəm. Bir kimsə "koru" gətirin, baxaq, görək. Onun anasını gətirdilər. Torpağı onun gözlərinə çəkdi. Qoca arvadın gözünə işıq gəldi". </p><p>Eyni epizodlardan başqa, acar variantı onunla da maraqlıdır ki, Lermontovun nağılındakı kimi, aşıq Qəribin rəqibini yayılmış Şahvələd əvəzinə Qurşum bəy (Lermontovda Xurşid bəy) kimi göstərir. Lakin, göründüyü kimi, Lermontov bu dastanın başa variantını da dinləyibmiş. Andronikovun göstərdiyi kimi, Lermontovun arxivində saxlanılan "Aşıq Qərib"in əlyazmasında şair Xurşid bəyin yanında Şahvələdi də yazmışdır, lakin silib yenidən Xurşid bəyi saxlamışdır. </p><p>Konkret olaraq Lermontova nəql edənin, onu Qafqaz folklorunun zəngin xəzinəsi ilə tanış edənin kimliyi haqqında mühakimə yürütmək çətindir. Bu barədə nə yazılı məlumat var, nə də onun müasirlərinin xatirələri. Göründüyü kimi, Lermontov bu dastanı sonra yenidən işləmək, bu mövzuda yeni əsəri yaratmaq niyyətində imiş. Onun arxivində saxlanılan bu nağılın sonradan işləməsinin izi görünmür. Göründüyü kimi, o, yalnız düzgün dəqiqliyi ilə yazılan dastanın mətnini təşkil edir, halbuki dastanı xarakterizə edən kompozisiya quruluşundan – nəsr təhkiyyəsinə paralel olaraq qəhrəmanların dialoq və hisslərinin şeir-mahnıları ilə verilməsindən məhrumdur. Lakin nağılın elə öz mətnindən müəyyən olunur ki, Lermontov Şərq folklorunun özünəməxsus xüsusiyyətlərinə malik olan bu mürəkkəb janra yaxşı bələd idi. Nağıla uyğun olaraq Aşıq Qərib üzüm bağında yuxuya getmişdi. Bu zaman Mahul-Mehri öz rəfiqələri ilə oradan keçirdi. </p><p>Məlumdur ki, burada dastanı xarakterizə edən, tərcüməsi də Lermontova çatdırılan şeir və mahnılardı. </p><p>Odur ki, nağıl mətninin bütün mövcud versiya ilə müqayisə edilməsi onun dastanın gürcü variantları ilə şübhə doğurmayan yaxınlığını təsdiq edir. Şübhə yoxdur ki, o, dastanın Gürcüstanda yayılmış və bu gün də müsəlman gürcüləri arasında təsdiq olunmuş versiyasından əmələ gəlmişdir. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="İstinadlar"><span id=".C4.B0stinadlar"></span>İstinadlar</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&veaction=edit&section=7" title="İstinadlar bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&action=edit&section=7" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: İstinadlar"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6982878">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-1">↑</a></span> <span class="reference-text">Azərbaycan SSR// <a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Sovet_Ensiklopediyas%C4%B1" title="Böyük Sovet Ensiklopediyası">Böyük Sovet Ensiklopediyası</a> : [30 cildli] / baş redaktor <a href="/wiki/Aleksandr_Proxorov" title="Aleksandr Proxorov">Aleksandr Proxorov</a> — 3-cü nəşr— M<abbr>.</abbr> : Sovet Ensiklopediyası, 1969–1978.</span> </li> <li id="cite_note-:0-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-:0_2-0"><sup><i>1</i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_2-1"><sup><i>2</i></sup></a> <a href="#cite_ref-:0_2-2"><sup><i>3</i></sup></a></span> <span class="reference-text">Aşıq Qərib // <a href="/wiki/B%C3%B6y%C3%BCk_Sovet_Ensiklopediyas%C4%B1" title="Böyük Sovet Ensiklopediyası">Böyük Sovet Ensiklopediyası</a>: [30 cildli] / baş redaktor <a href="/wiki/Aleksandr_Proxorov" title="Aleksandr Proxorov">Aleksandr Proxorov</a>. — 3-cü nəşr — M<abbr>.</abbr> : Sovet Ensiklopediyası , 1969–1978.</span> </li> <li id="cite_note-Bellingeri-3"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Bellingeri_3-0"><sup><i>1</i></sup></a> <a href="#cite_ref-Bellingeri_3-1"><sup><i>2</i></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFGiampiero_Bellingeri.1959" class="citation book"><i>Giampiero Bellingeri. </i>Turco-Russica: contributi turchi e orientali alla letteratura russa. Edizioni Isis. 1959. 154.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Turco-Russica%3A+contributi+turchi+e+orientali+alla+letteratura+russa&rft.pages=154&rft.pub=Edizioni+Isis&rft.date=1959&rft.au=Giampiero+Bellingeri.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AA%C5%9F%C4%B1q+Q%C9%99rib+dastan%C4%B1" class="Z3988"></span><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r4913744">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/65/Lock-green.svg/9px-Lock-green.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg/9px-Lock-gray-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/aa/Lock-red-alt-2.svg/9px-Lock-red-alt-2.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/12px-Wikisource-logo.svg.png")no-repeat;background-position:right .1em center}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:inherit;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration,.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}</style><blockquote><p>"Aşiq Qərib" azərbaycan xalq dastanının yazılması Lermontovun Azərbaycan xalqının folkloruna böyük maraq göstərməsinin nümunələrindən biridir.</p><div class="NavFrame collapsed" style="border:0px solid #F5F5F5"> <div class="NavHead" style="text-align:left;color:#808080"><i>Orijinal mətn</i>  <small class="ref-info" style="cursor:help;" title="İtalyan dilində">(ital.)</small>  </div> <div class="NavContent" style="text-align: left"> <p><span lang="it" style="font-style:italic;">La registrazione del dastan popolare azerbaigiano Asik Kerib è uno degli esempi dell'enorme interesse di Lermontov per il folclore del popolo azerbaigiano</span> </p> </div></div></blockquote></span> </li> <li id="cite_note-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-4">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFViktor_Jirmunski.1974" class="citation book"><i><a href="/w/index.php?title=Viktor_Jirmunski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viktor Jirmunski (səhifə mövcud deyil)">Viktor Jirmunski</a>. </i>Тюркский героический эпос. Lenninqrad: Nauka. Nauka. 1974. 308.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%A2%D1%8E%D1%80%D0%BA%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%8D%D0%BF%D0%BE%D1%81&rft.place=Lenninqrad&rft.pages=308&rft.pub=Nauka&rft.date=1974&rft.au=Viktor+Jirmunski.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AA%C5%9F%C4%B1q+Q%C9%99rib+dastan%C4%B1" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> <blockquote> </blockquote></span></li> <li id="cite_note-Andryev-Kriviç-5"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-Andryev-Kriviç_5-0"><sup><i>1</i></sup></a> <a href="#cite_ref-Andryev-Kriviç_5-1"><sup><i>2</i></sup></a> <a href="#cite_ref-Andryev-Kriviç_5-2"><sup><i>3</i></sup></a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFSergey_Andryev-Kriviç.1979" class="citation book"><i><a href="/w/index.php?title=Sergey_Andryev-Krivi%C3%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sergey Andryev-Kriviç (səhifə mövcud deyil)">Sergey Andryev-Kriviç</a>. </i>М. Ю. Лермонтов и Кабардино-Балкария. Elbrus. 1979. 93–116.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9C.+%D0%AE.+%D0%9B%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%B2+%D0%B8+%D0%9A%D0%B0%D0%B1%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%BE-%D0%91%D0%B0%D0%BB%D0%BA%D0%B0%D1%80%D0%B8%D1%8F&rft.pages=93-116&rft.date=1979&rft.au=Sergey+Andryev-Krivi%C3%A7.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AA%C5%9F%C4%B1q+Q%C9%99rib+dastan%C4%B1" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"></span> </li> <li id="cite_note-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-6">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>V. A. Manuylov</i> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://feb-web.ru/feb/lermenc/default.asp?/feb/lermenc/lre/lre.html">Ашик-Кериб</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20210917080728/http://www.feb-web.ru/feb/lermenc/default.asp?%2Ffeb%2Flermenc%2Flre%2Flre.html">Arxivləşdirilib</a> 2021-09-17 at the <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> // <a href="/w/index.php?title=Lermontov_ensiklopediyas%C4%B1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lermontov ensiklopediyası (səhifə mövcud deyil)">Lermontov ensiklopediyası</a> / SSRİ EA. Rus Ədəbiyyatı İnstitutu (Puşkinski Dom) ; науч.-ред. совет изд-ва "Советская энциклопедия" ; baş redaktor V. A. Manuylov ; редкол.: И. Л. Андроников … [и др.]. — M<abbr>.</abbr> : Sovet Ensiklopediyası, 1981. — s. 42.</span> </li> <li id="cite_note-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-7">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="1987"><cite class="citation book"><i>A. A. Şərif. </i>Введение//Литературы Закавказья (раздел седьмой). <bdi>. 4</bdi>. <a href="/w/index.php?title=Georgi_Berdnikov&action=edit&redlink=1" class="new" title="Georgi Berdnikov (səhifə mövcud deyil)">Georgi Berdnikovun</a> redaktəsi altında. История всемирной литературы в девяти томах: Nauka. 1987. 416.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%D0%92%D0%B2%D0%B5%D0%B4%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D0%B5%2F%2F%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D1%8B+%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8C%D1%8F+%28%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%BB+%D1%81%D0%B5%D0%B4%D1%8C%D0%BC%D0%BE%D0%B9%29&rft.btitle=.+4&rft.place=%D0%98%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%80%D0%B8%D1%8F+%D0%B2%D1%81%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%BD%D0%BE%D0%B9+%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D1%8B+%D0%B2+%D0%B4%D0%B5%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%B8+%D1%82%D0%BE%D0%BC%D0%B0%D1%85&rft.series=Georgi+Berdnikovun+redakt%C9%99si+alt%C4%B1nda&rft.pages=416&rft.pub=Nauka&rft.au=A.+A.+%C5%9E%C9%99rif&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AA%C5%9F%C4%B1q+Q%C9%99rib+dastan%C4%B1" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"></span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEDaronyan197482-8"><span class="mw-cite-backlink">↑ <a href="#cite_ref-FOOTNOTEDaronyan197482_8-0"><sup><i>1</i></sup></a> <a href="#cite_ref-FOOTNOTEDaronyan197482_8-1"><sup><i>2</i></sup></a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFDaronyan1974">Daronyan, 1974</a>. səh. 82</span> </li> <li id="cite_note-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-9">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFK._A._Qasımov1962" class="citation book"><i>K. A. Qasımov. </i>Народы Азербайджанской Советской Социалистической Республики. Азербайджанцы. Народное творчество. 2. <a href="/w/index.php?title=D%C3%BCnya_xalqlar%C4%B1._Etnoqrafik_x%C3%BClas%C9%99l%C9%99r&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dünya xalqları. Etnoqrafik xülasələr (səhifə mövcud deyil)">Dünya xalqları. Etnoqrafik xülasələr</a>: SSRİ Elmlər Akademiyasının Nəşriyyatı. B. A. Qardanov, A. N. Quliyev, S. T. Eremyan, L. İ. Lavrov, Q. A. Nersesov və Q. S. Çitayevin redaktəsi altında. 1962. 154.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D1%8B+%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%A1%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%A1%D0%BE%D1%86%D0%B8%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%BE%D0%B9+%D0%A0%D0%B5%D1%81%D0%BF%D1%83%D0%B1%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D0%B8.+%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%86%D1%8B.+%D0%9D%D0%B0%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%BD%D0%BE%D0%B5+%D1%82%D0%B2%D0%BE%D1%80%D1%87%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE&rft.place=D%C3%BCnya+xalqlar%C4%B1.+Etnoqrafik+x%C3%BClas%C9%99l%C9%99r&rft.pages=154&rft.pub=SSR%C4%B0+Elml%C9%99r+Akademiyas%C4%B1n%C4%B1n+N%C9%99%C5%9Friyyat%C4%B1&rft.date=1962&rft.au=K.+A.+Qas%C4%B1mov&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AA%C5%9F%C4%B1q+Q%C9%99rib+dastan%C4%B1" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> <blockquote><p>Сюжеты, заимствованные из азербайджанского устного и музыкального фольклора, встречаются и в русском искусстве. Так, азербайджанская сказка об ашуге Гарибе нашла отражение в творчестве М. Ю. Лермонтова ("Ашик-Кериб"), а народная песня "Галанын дибиндэ бир даш олайдым" обработана Глинкой в "Персидском марше".</p></blockquote></span> </li> <li id="cite_note-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-10">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFViktor_Jirmunski.1974" class="citation book"><i><a href="/w/index.php?title=Viktor_Jirmunski&action=edit&redlink=1" class="new" title="Viktor Jirmunski (səhifə mövcud deyil)">Viktor Jirmunski</a>. </i>Тюркский героический эпос. Lenninqrad: Nauka. 1974. 308.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%A2%D1%8E%D1%80%D0%BA%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D0%B3%D0%B5%D1%80%D0%BE%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D1%8D%D0%BF%D0%BE%D1%81&rft.place=Lenninqrad&rft.pages=308&rft.pub=Nauka&rft.date=1974&rft.au=Viktor+Jirmunski.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AA%C5%9F%C4%B1q+Q%C9%99rib+dastan%C4%B1" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> <blockquote><p>С этой "западной" версией "возвращения мужа" непосредственно связана известная азербайджанская повесть "Ашик-Кериб" (точнее, Гариб — "странник", "чужеземец"), впервые ещё в 1837 году записанная и переведённая на русский язык М. Ю. Лермонтовым от одного "учёного татарина" (вероятно, азербайджанца) в Тбилиси, с подзаголовком "Турецкая сказка".</p></blockquote></span> </li> <li id="cite_note-Popov1-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Popov1_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite id="CITEREFА._В._Попов.1964" class="citation book"><i><a href="/w/index.php?title=%D0%9F%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%B2,_%D0%90%D0%BD%D0%B4%D1%80%D0%B5%D0%B9_%D0%92%D0%B0%D1%81%D0%B8%D0%BB%D1%8C%D0%B5%D0%B2%D0%B8%D1%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Попов, Андрей Васильевич (səhifə mövcud deyil)">А. В. Попов</a>. </i>Сказка «Ашик-Кериб» и её источники. 23. Известия: Серия литературы и языка. Академия наук СССР.: Наука. 1964. 423.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%D0%A1%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%BA%D0%B0+%C2%AB%D0%90%D1%88%D0%B8%D0%BA-%D0%9A%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B1%C2%BB+%D0%B8+%D0%B5%D1%91+%D0%B8%D1%81%D1%82%D0%BE%D1%87%D0%BD%D0%B8%D0%BA%D0%B8&rft.place=%D0%98%D0%B7%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%8F%3A+%D0%A1%D0%B5%D1%80%D0%B8%D1%8F+%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D1%8B+%D0%B8+%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA%D0%B0.+%D0%90%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B5%D0%BC%D0%B8%D1%8F+%D0%BD%D0%B0%D1%83%D0%BA+%D0%A1%D0%A1%D0%A1%D0%A0.&rft.pages=423&rft.pub=%D0%9D%D0%B0%D1%83%D0%BA%D0%B0&rft.date=1964&rft.au=%D0%90.+%D0%92.+%D0%9F%D0%BE%D0%BF%D0%BE%D0%B2.&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AA%C5%9F%C4%B1q+Q%C9%99rib+dastan%C4%B1" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"> <blockquote><p>Почти все исследователи "Ашик-Кериба" Лермонтова после долгих и тщательных разысканий пришли к выводу, что "в основу произведения лег шемахинский вариант азербайджанской народной сказки".</p></blockquote></span> </li> <li id="cite_note-АСЭ-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-АСЭ_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="1976"><cite class="citation book">Aşıq Qərib. <bdi>. 1</bdi>. C. Quliyevin redaktəsi altında. <a href="/wiki/Az%C9%99rbaycan_Sovet_Ensiklopediyas%C4%B1" title="Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası">Azərbaycan Sovet Ensiklopediyası</a>: Azərbaycan Sovet Ensiklopediyasının baş redaksiyası. 1976. <span title="səhifə"></span>512.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=A%C5%9F%C4%B1q+Q%C9%99rib&rft.btitle=.+1&rft.place=Az%C9%99rbaycan+Sovet+Ensiklopediyas%C4%B1&rft.series=C.+Quliyevin+redakt%C9%99si+alt%C4%B1nda&rft.pages=%3Cspan+title%3D%22s%C9%99hif%C9%99%22%3E%3C%2Fspan%3E512&rft.pub=Az%C9%99rbaycan+Sovet+Ensiklopediyas%C4%B1n%C4%B1n+ba%C5%9F+redaksiyas%C4%B1&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AA%C5%9F%C4%B1q+Q%C9%99rib+dastan%C4%B1" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"></span></span> </li> <li id="cite_note-Dadaşzadə-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Dadaşzadə_13-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><span class="citation" id="1987"><cite class="citation book"><i>A. Dadaşzadə. </i>Азербайджанская литература (глава первая)//Литературы Закавказья (раздел седьмой). <bdi>. 4</bdi>. <a href="/w/index.php?title=Georgi_Berdnikov&action=edit&redlink=1" class="new" title="Georgi Berdnikov (səhifə mövcud deyil)">Georgi Berdnikovun</a> redaktəsi altında. Doqquz cildlik dünya ədəbiyyatı tarixi: Nauka. 1987. 418.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%D0%90%D0%B7%D0%B5%D1%80%D0%B1%D0%B0%D0%B9%D0%B4%D0%B6%D0%B0%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F+%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D0%B0+%28%D0%B3%D0%BB%D0%B0%D0%B2%D0%B0+%D0%BF%D0%B5%D1%80%D0%B2%D0%B0%D1%8F%29%2F%2F%D0%9B%D0%B8%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B0%D1%82%D1%83%D1%80%D1%8B+%D0%97%D0%B0%D0%BA%D0%B0%D0%B2%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D1%8C%D1%8F+%28%D1%80%D0%B0%D0%B7%D0%B4%D0%B5%D0%BB+%D1%81%D0%B5%D0%B4%D1%8C%D0%BC%D0%BE%D0%B9%29&rft.btitle=.+4&rft.place=Doqquz+cildlik+d%C3%BCnya+%C9%99d%C9%99biyyat%C4%B1+tarixi&rft.series=Georgi+Berdnikovun+redakt%C9%99si+alt%C4%B1nda&rft.pages=418&rft.pub=Nauka&rft.au=A.+Dada%C5%9Fzad%C9%99&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AA%C5%9F%C4%B1q+Q%C9%99rib+dastan%C4%B1" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"></span><blockquote><p>В XVII в. были окончательно отшлифованы такие известные дастаны, как "Шах-Исмаил", "Ашуг-Гариб", "Аббас и Гюльгаз", "Асли и Керем", "Новруз" и др.</p></blockquote><blockquote><p>Деньгам, богатству, знатности противостоит сила искусства — поэзия и музыка. Дастан заинтересовал М. Ю. Лермонтова, который, услышав его во время пребывания на Кавказе, создал на его основе повесть-сказку "Ашик-Кериб".</p></blockquote></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Mənbə"><span id="M.C9.99nb.C9.99"></span>Mənbə</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&veaction=edit&section=8" title="Mənbə bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&action=edit&section=8" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Mənbə"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Araslı H. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.avetruthbooks.com/arasli-h-xvii-xviii-esr-azerbaycan-edebiyyati-tarixi-ali-mektebler-ucun-derslik-1956">XVII-XVIII əsr Azərbaycan ədəbiyyatı tarixi</a> (Ali məktəblər üçün dərslik). Bakı: "Azərbaycan Universiteti" nəşriyyatı, 1956, s. 89-91.</li> <li><span class="citation" id="CITEREFDaronyan"><cite class="citation book"><i>S. K. Daronyan. </i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lraber.asj-oa.am/4027/1/79.pdf">«Ашик-Кериб» Лермонтова и армянские записи сказания</a> <span class="cs1-format">(PDF)</span>. № 4. Ermənistan SSR EA-nın ictimai elmlər carçısı. 1974. <span title="səhifə"></span>79—92.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%C2%AB%D0%90%D1%88%D0%B8%D0%BA-%D0%9A%D0%B5%D1%80%D0%B8%D0%B1%C2%BB+%D0%9B%D0%B5%D1%80%D0%BC%D0%BE%D0%BD%D1%82%D0%BE%D0%B2%D0%B0+%D0%B8+%D0%B0%D1%80%D0%BC%D1%8F%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B5+%D0%B7%D0%B0%D0%BF%D0%B8%D1%81%D0%B8+%D1%81%D0%BA%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D1%8F&rft.place=Erm%C9%99nistan+SSR+EA-n%C4%B1n+ictimai+elml%C9%99r+car%C3%A7%C4%B1s%C4%B1&rft.pages=%3Cspan+title%3D%22s%C9%99hif%C9%99%22%3E%3C%2Fspan%3E79%E2%80%9492&rft.au=S.+K.+Daronyan&rft_id=http%3A%2F%2Flraber.asj-oa.am%2F4027%2F1%2F79.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Faz.wikipedia.org%3AA%C5%9F%C4%B1q+Q%C9%99rib+dastan%C4%B1" class="Z3988"></span><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r4913744"></span></li> <li>Azərbaycan məhəbbət dastanları. Bakı: 1979</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://feb-web.ru/feb/lermont/texts/lerm05/vol05/l552177-.htm"><b>feb-web.ru</b> saytı</a></li> <li>Azərbaycan dastanları. Beş cilddə. III cild. Bakı, "Lider nəşriyyat", 2005.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://zim.az/edebi-elaqeler/1857-mziya-aava-lermontovun-aiq-qrb-nailinin-grc-varantlari-l-mqayss.html">Lermontovun "Aşıq Qərib" nağılının gürcü variantları ilə müqayisəsi</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Həmçinin_bax"><span id="H.C9.99m.C3.A7inin_bax"></span>Həmçinin bax</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&veaction=edit&section=9" title="Həmçinin bax bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&action=edit&section=9" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Həmçinin bax"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r7666803">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:#f9f9f9;display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6900090">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/38px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="38" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/57px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/76px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist"><a href="/wiki/Vikim%C9%99nb%C9%99" title="Vikimənbə">Vikimənbədə</a> <i><b><a href="https://az.wikisource.org/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib" class="extiw" title="s:Aşıq Qərib">Aşıq Qərib</a></b></i> ilə əlaqəli mətnlər var.</div></div> </div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r7666803"><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r6900090"> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span class="noviewer" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist"><a href="/wiki/Vikianbar" title="Vikianbar">Vikianbarda</a> <span data-wikidata-property-id="P373" class="no-wikidata"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ashiq_Qarib" class="extiw" title="commons:Category:Ashiq Qarib"><i><b>Aşıq Qərib dastanı</b></i></a></span> ilə əlaqəli mediafayllar var.</div></div> </div> <ul><li><a href="/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib" title="Aşıq Qərib">Aşıq Qərib</a></li> <li><a href="/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_(opera)" title="Aşıq Qərib (opera)">Aşıq Qərib (opera)</a></li> <li><a href="/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_(film,_1988)" title="Aşıq Qərib (film, 1988)">Aşıq Qərib (film, 1988)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.youtube.com/watch?v=_V3PQrN6kA4">Aşıq Qərib. Azərbaycan məhəbbət dastanı (film, 2014)</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xarici_keçidlər"><span id="Xarici_ke.C3.A7idl.C9.99r"></span>Xarici keçidlər</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&veaction=edit&section=10" title="Xarici keçidlər bölməsini redaktə et" class="mw-editsection-visualeditor"><span>redaktə</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&action=edit&section=10" title="Bölmənin mənbə kodunu redaktə et: Xarici keçidlər"><span>mənbəni redaktə et</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="navigation" class="navbox" aria-label="Naviqasiya şablonu" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1px"><div style="padding: 0px 18px 0px 0px; width: 100%;"><div style="float: left;"><span class="noprint plainlinksneverexpand" style="white-space:nowrap;font-size:xx-small"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%C5%9Eablon:Xarici_ke%C3%A7idl%C9%99r" title="Bu şablona bax"><img alt="Bu şablona bax" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/14px-Searchtool.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/21px-Searchtool.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/61/Searchtool.svg/28px-Searchtool.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="512" /></a></span> </span></div>  Lüğətlər və ensiklopediyalar</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://old.bigenc.ru/text/1843388">Böyük rus</a></div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Mənbə — "<a dir="ltr" href="https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Aşıq_Qərib_dastanı&oldid=7749947">https://az.wikipedia.org/w/index.php?title=Aşıq_Qərib_dastanı&oldid=7749947</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:Kateqoriyalar" title="Xüsusi:Kateqoriyalar">Kateqoriyalar</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kateqoriya:%C6%8Flifba_s%C4%B1ras%C4%B1na_g%C3%B6r%C9%99_%C9%99d%C9%99bi_%C9%99s%C9%99rl%C9%99r" title="Kateqoriya:Əlifba sırasına görə ədəbi əsərlər">Əlifba sırasına görə ədəbi əsərlər</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:1945-ci_ild%C9%99_n%C9%99%C5%9Fr_edil%C9%99n_%C9%99d%C9%99bi_%C9%99s%C9%99rl%C9%99r" title="Kateqoriya:1945-ci ildə nəşr edilən ədəbi əsərlər">1945-ci ildə nəşr edilən ədəbi əsərlər</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Az%C9%99rbaycan_dastanlar%C4%B1" title="Kateqoriya:Azərbaycan dastanları">Azərbaycan dastanları</a></li><li><a href="/wiki/Kateqoriya:Az%C9%99rbaycan_mifologiyas%C4%B1" title="Kateqoriya:Azərbaycan mifologiyası">Azərbaycan mifologiyası</a></li></ul></div></div> </div> </div> <div id="mw-navigation"> <h2>Naviqasiya menyusu</h2> <div id="mw-head"> <nav id="p-personal" class="mw-portlet mw-portlet-personal vector-user-menu-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-personal-label" > <h3 id="p-personal-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Şəxsi alətlər</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anonuserpage" class="mw-list-item"><span title="Redaktə edərkən istifadə etdiyiniz IP ünvanı üçün istifadəçi səhifəsi">Daxil olmamısınız</span></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:M%C3%BCzakir%C9%99S%C9%99hif%C9%99m" title="Bu IP ünvanından edilmiş müzakirələr [n]" accesskey="n"><span>Müzakirə</span></a></li><li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C3%B6hf%C9%99l%C9%99rim" title="Bu IP ünvanından edilən redaktələrin siyahısı [y]" accesskey="y"><span>Töhfələr</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:HesabYarat&returnto=A%C5%9F%C4%B1q+Q%C9%99rib+dastan%C4%B1" title="Hesab yaratmaq və daxil olmaq üçün təşviq olunursunuz; Ancaq məcburi deyil"><span>Hesab yarat</span></a></li><li id="pt-login" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DaxilOl&returnto=A%C5%9F%C4%B1q+Q%C9%99rib+dastan%C4%B1" title="Daxil olmanız tövsiyə olunur, amma bu məcburi tələb deyil. [o]" accesskey="o"><span>Daxil ol</span></a></li> </ul> </div> </nav> <div id="left-navigation"> <nav id="p-namespaces" class="mw-portlet mw-portlet-namespaces vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-namespaces-label" > <h3 id="p-namespaces-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Ad fəzaları</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1" title="Məqalənin məzmununu göstər [c]" accesskey="c"><span>Məqalə</span></a></li><li id="ca-talk" class="new mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=M%C3%BCzakir%C9%99:A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Məqalə haqqında müzakirə (səhifə mövcud deyil) [t]" accesskey="t"><span>Müzakirə</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-variants" class="mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-variants-label" > <input type="checkbox" id="p-variants-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-variants" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-variants-label" > <label id="p-variants-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">azərbaycanca</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation"> <nav id="p-views" class="mw-portlet mw-portlet-views vector-menu-tabs vector-menu-tabs-legacy vector-menu" aria-labelledby="p-views-label" > <h3 id="p-views-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Görünüş</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected mw-list-item"><a href="/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1"><span>Oxu</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&veaction=edit" title="Bu səhifəni redaktə et [v]" accesskey="v"><span>Redaktə</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&action=edit" title="Səhifənin cari kodunu redaktə et [e]" accesskey="e"><span>Mənbəni redaktə et</span></a></li><li id="ca-history" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&action=history" title="Bu səhifənin keçmiş nüsxələri. [h]" accesskey="h"><span>Tarixçəyə bax</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-cactions" class="mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-menu-dropdown vector-menu" aria-labelledby="p-cactions-label" title="Daha çox seçim" > <input type="checkbox" id="p-cactions-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-cactions" class="vector-menu-checkbox" aria-labelledby="p-cactions-label" > <label id="p-cactions-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Daha çox</span> </label> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </nav> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <h3 >Axtar</h3> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="vector-search-box-form"> <div id="simpleSearch" class="vector-search-box-inner" data-search-loc="header-navigation"> <input class="vector-search-box-input" type="search" name="search" placeholder="Vikipediyada axtar" aria-label="Vikipediyada axtar" autocapitalize="sentences" title="Vikipediya saytında axtar [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <input type="hidden" name="title" value="Xüsusi:Axtar"> <input id="mw-searchButton" class="searchButton mw-fallbackSearchButton" type="submit" name="fulltext" title="Bu mətnin olduğu səhifələri axtar" value="Axtar"> <input id="searchButton" class="searchButton" type="submit" name="go" title="Əgər varsa, eyni adı daşıyan səhifəyə keç" value="Get"> </div> </form> </div> </div> </div> <div id="mw-panel" class="vector-legacy-sidebar"> <div id="p-logo" role="banner"> <a class="mw-wiki-logo" href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifə"></a> </div> <nav id="p-navigation" class="mw-portlet mw-portlet-navigation vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-navigation-label" > <h3 id="p-navigation-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Naviqasiya</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Ana_s%C9%99hif%C9%99" title="Ana səhifəni ziyarət edin [z]" accesskey="z"><span>Ana səhifə</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:K%C9%99nd_meydan%C4%B1" title="Layihə haqqında, nələr edəbilərsiniz, axtardıqlarınızı harda tapmaq olar"><span>Kənd meydanı</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:%C4%B0cma_portal%C4%B1" title="Gündəlik xəbərlər ilə əlaqəli məlumatlar"><span>İcma portalı</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:SonD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r" title="Vikidəki son dəyişikliklər siyahısı [r]" accesskey="r"><span>Son dəyişikliklər</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:T%C9%99sad%C3%BCfi" title="Təsadüfi məqaləyə keç [x]" accesskey="x"><span>Təsadüfi məqalə</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Layihələr" class="mw-portlet mw-portlet-Layihələr vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Layihələr-label" > <h3 id="p-Layihələr-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Layihələr</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Seçilmiş-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Seçilmiş məqalələr</span></a></li><li id="n-Seçilmiş-siyahılar" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Se%C3%A7ilmi%C5%9F_siyah%C4%B1lar"><span>Seçilmiş siyahılar</span></a></li><li id="n-Yaxşı-məqalələr" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yax%C5%9F%C4%B1_m%C9%99qal%C9%99l%C9%99r"><span>Yaxşı məqalələr</span></a></li><li id="n-Məqalə-namizədləri" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99qal%C9%99_namiz%C9%99dl%C9%99ri"><span>Məqalə namizədləri</span></a></li><li id="n-Mövzulu-ay" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C3%B6vzulu_ay"><span>Mövzulu ay</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-Xüsusi" class="mw-portlet mw-portlet-Xüsusi vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-Xüsusi-label" > <h3 id="p-Xüsusi-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Xüsusi</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Biziml%C9%99_%C9%99laq%C9%99"><span>Bizimlə əlaqə</span></a></li><li id="n-sitesupport" class="mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=spontaneous&uselang=az" title="Bizə dəstək verin"><span>İanə et</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/K%C3%B6m%C9%99k:M%C3%BCnd%C9%99ricat" title="Yardım almaq üçün."><span>Kömək</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-tb" class="mw-portlet mw-portlet-tb vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-tb-label" > <h3 id="p-tb-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Alətlər</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:S%C9%99hif%C9%99y%C9%99Ke%C3%A7idl%C9%99r/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1" title="Vikidə bu məqaləyə bağlantılar [j]" accesskey="j"><span>Səhifəyə keçidlər</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:%C6%8Flaq%C9%99liD%C9%99yi%C5%9Fiklikl%C9%99r/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1" rel="nofollow" title="Bu məqaləyə aid başqa səhifələrdə yeni dəyişikliklər [k]" accesskey="k"><span>Əlaqəli redaktələr</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Vikipediya:Yükləmə_sehrbazı" title="Yeni şəkil və ya multimedia faylı yüklə [u]" accesskey="u"><span>Fayl yüklə</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/X%C3%BCsusi:X%C3%BCsusiS%C9%99hif%C9%99l%C9%99r" title="Xüsusi səhifələrin siyahısı [q]" accesskey="q"><span>Xüsusi səhifələr</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&oldid=7749947" title="Bu səhifənin bu versiyasına daimi keçid"><span>Daimi keçid</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&action=info" title="Bu səhifə haqqında ətraflı məlumat"><span>Səhifə məlumatları</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:CiteThisPage&page=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&id=7749947&wpFormIdentifier=titleform" title="Bu səhifəyə necə istinad etmək barədə məlumat"><span>Bu səhifəyə istinad et</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FA%25C5%259F%25C4%25B1q_Q%25C9%2599rib_dastan%25C4%25B1"><span>Qısaldılmış URL əldə et</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:QrCode&url=https%3A%2F%2Faz.wikipedia.org%2Fwiki%2FA%25C5%259F%25C4%25B1q_Q%25C9%2599rib_dastan%25C4%25B1"><span>QR-kodu endir</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-coll-print_export" class="mw-portlet mw-portlet-coll-print_export vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-coll-print_export-label" > <h3 id="p-coll-print_export-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Çap et/ixrac</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:Book&bookcmd=book_creator&referer=A%C5%9F%C4%B1q+Q%C9%99rib+dastan%C4%B1"><span>Kitab yarat</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=X%C3%BCsusi:DownloadAsPdf&page=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&action=show-download-screen"><span>PDF kimi yüklə</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&printable=yes" title="Səhifənin çap versiyası [p]" accesskey="p"><span>Çap versiyası</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-wikibase-otherprojects" class="mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-wikibase-otherprojects-label" > <h3 id="p-wikibase-otherprojects-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Digər layihələrdə</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Ashiq_Qarib" hreflang="en"><span>Vikianbar</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q794831" title="Bağlanan məlumatların saxlanması elementinə keçid [g]" accesskey="g"><span>Vikidata elementi</span></a></li> </ul> </div> </nav> <nav id="p-lang" class="mw-portlet mw-portlet-lang vector-menu-portal portal vector-menu" aria-labelledby="p-lang-label" > <h3 id="p-lang-label" class="vector-menu-heading " > <span class="vector-menu-heading-label">Digər dillərdə</span> </h3> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%B4%DB%8C%D9%82_%D8%BA%D8%B1%DB%8C%D8%A8_%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C" title="آشیق غریب داستانی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="آشیق غریب داستانی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib" title="Aşıq Qərib – alman" lang="de" hreflang="de" data-title="Aşıq Qərib" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="alman" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Ashiq_Qarib" title="Ashiq Qarib – ingilis" lang="en" hreflang="en" data-title="Ashiq Qarib" data-language-autonym="English" data-language-local-name="ingilis" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B9%D8%A7%D8%B4%DB%8C%D9%82_%D8%BA%D8%B1%DB%8C%D8%A8" title="عاشیق غریب – fars" lang="fa" hreflang="fa" data-title="عاشیق غریب" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="fars" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Achik_Garib" title="Achik Garib – fransız" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Achik Garib" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="fransız" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%B7%D5%B8%D6%82%D5%B2_%D5%82%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A2" title="Աշուղ Ղարիբ – erməni" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Աշուղ Ղարիբ" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="erməni" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%88%D1%8B%D2%9B-%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B1" title="Ашық-Гариб – qazax" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Ашық-Гариб" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="qazax" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%C2%AB%D0%90%D1%88%D1%8B%D0%B3-%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B1%C2%BB" title="«Ашыг-Гариб» – qırğız" lang="ky" hreflang="ky" data-title="«Ашыг-Гариб»" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="qırğız" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="yaxşı məqalə"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%88%D0%B8%D0%BA-%D0%93%D0%B0%D1%80%D0%B8%D0%B1" title="Ашик-Гариб – rus" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Ашик-Гариб" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rus" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Oshiq_g%CA%BBarib" title="Oshiq gʻarib – özbək" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Oshiq gʻarib" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="özbək" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q794831#sitelinks-wikipedia" title="Dillərarası keçidləri redaktə et" class="wbc-editpage">Keçidləri redaktə et</a></span></div> </div> </nav> </div> </div> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Bu səhifə sonuncu dəfə 19:41, 27 avqust 2024 tarixində redaktə edilib.</li> <li id="footer-info-copyright">Mətn <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.az">Creative Commons Attribution-ShareAlike lisenziyası</a> altındadır, bəzi hallarda əlavə şərtlər tətbiq oluna bilər. Ətraflı məlumat üçün <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">istifadə şərtlərinə</a> baxın.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Gizlilik siyasəti</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Vikipediya:Haqq%C4%B1nda">Vikipediya haqqında</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Vikipediya:M%C9%99suliyy%C9%99td%C9%99n_imtina">Məsuliyyətdən imtina</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Davranış Kodeksi</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Tərtibatçılar</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/az.wikipedia.org">Statistikalar</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Kuki məlumatı</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//az.m.wikipedia.org/w/index.php?title=A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Mobil versiya</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.log.warn("This page is using the deprecated ResourceLoader module \"codex-search-styles\".\n[1.43] Use a CodexModule with codexComponents to set your specific components used: https://www.mediawiki.org/wiki/Codex#Using_a_limited_subset_of_components");mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-xvj4r","wgBackendResponseTime":152,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.408","walltime":"0.534","ppvisitednodes":{"value":4304,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":54109,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":10099,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":12,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":41852,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":9,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 489.860 1 -total"," 43.71% 214.119 1 Şablon:Ədəbi_əsər"," 38.84% 190.285 1 Şablon:Məlumat_qutusu"," 34.37% 168.343 1 Şablon:İstinad_siyahısı"," 26.98% 132.146 10 Şablon:Cite_book"," 21.09% 103.325 6 Şablon:Kitab3"," 17.31% 84.813 5 Şablon:Wikidata"," 10.78% 52.813 1 Şablon:Məlumat_qutusu/əsərin_orijinal_adı"," 9.63% 47.151 4 Şablon:Məqalə"," 6.14% 30.083 1 Şablon:Xarici_keçidlər"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.235","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":8814274,"limit":52428800},"limitreport-logs":"Loaded datatype monolingualtext of P1476 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype url of P953 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P50 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype time of P577 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P123 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype external-id of P212 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P155 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P156 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\n"},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-849f99967d-2gr4p","timestamp":"20241124211526","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"A\u015f\u0131q Q\u0259rib dastan\u0131","url":"https:\/\/az.wikipedia.org\/wiki\/A%C5%9F%C4%B1q_Q%C9%99rib_dastan%C4%B1","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q794831","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q794831","author":{"@type":"Organization","name":"Vikimedia layih\u0259l\u0259rin\u0259 t\u00f6hf\u0259 ver\u0259nl\u0259r"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2008-01-12T21:15:27Z","dateModified":"2024-08-27T19:41:28Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/88\/Ashiq_Qarib_by_Ushakov-Poskochin.jpg","headline":"dastan"}</script> </body> </html>