CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Minh Thái Tổ – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"d61a8eef-c849-4652-8f13-dedd1b6e0f77","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Minh_Thái_Tổ","wgTitle":"Minh Thái Tổ","wgCurRevisionId":71655913,"wgRevisionId":71655913,"wgArticleId":52146,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Trang có thời biểu","Bàn cãi về TĐTL","Trang thiếu chú thích trong bài","Bài viết có trích dẫn không khớp","Bài viết chứa nhận dạng BNF","Bài viết chứa nhận dạng GND","Bài viết chứa nhận dạng ISNI","Bài viết chứa nhận dạng LCCN","Bài viết chứa nhận dạng LNB","Bài viết chứa nhận dạng NDL","Bài viết chứa nhận dạng NKC", "Bài viết chứa nhận dạng NLA","Bài viết chứa nhận dạng NLK","Bài viết chứa nhận dạng NTA","Bài viết chứa nhận dạng SUDOC","Bài viết chứa nhận dạng Trove","Bài viết chứa nhận dạng VIAF","Wikipedia articles with WorldCat-VIAF identifiers","Sinh năm 1328","Mất năm 1398","Hoàng đế nhà Minh","Vua thế kỷ 14","Nhân vật được tiểu thuyết hóa","Người Giang Tô","Khởi nghĩa cuối đời Nguyên","Lịch sử Nam Kinh","Người từ Trừ Châu","Người cải cách Trung Quốc"],"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Minh_Thái_Tổ","wgRelevantArticleId":52146,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgRedirectedFrom":"Chu_Nguyên_Chương","wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault": true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":200000,"wgInternalRedirectTargetUrl":"/wiki/Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95","wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q9957","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready", "ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.timeline.styles":"ready","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.action.view.redirect","ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab", "ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.timeline.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/A_Seated_Portrait_of_Ming_Emperor_Taizu.jpg/1200px-A_Seated_Portrait_of_Ming_Emperor_Taizu.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1954"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/A_Seated_Portrait_of_Ming_Emperor_Taizu.jpg/800px-A_Seated_Portrait_of_Ming_Emperor_Taizu.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1303"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/A_Seated_Portrait_of_Ming_Emperor_Taizu.jpg/640px-A_Seated_Portrait_of_Ming_Emperor_Taizu.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1042"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Minh Thái Tổ – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Minh_Thái_Tổ rootpage-Minh_Thái_Tổ skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Minh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Minh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Minh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Minh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Tiểu_sử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Tiểu_sử"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Tiểu sử</span> </div> </a> <ul id="toc-Tiểu_sử-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thống_nhất_Trung_Quốc" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Thống_nhất_Trung_Quốc"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Thống nhất Trung Quốc</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Thống_nhất_Trung_Quốc-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Thống nhất Trung Quốc</span> </button> <ul id="toc-Thống_nhất_Trung_Quốc-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Gia_nhập_nghĩa_quân" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Gia_nhập_nghĩa_quân"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Gia nhập nghĩa quân</span> </div> </a> <ul id="toc-Gia_nhập_nghĩa_quân-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Đánh_bại_các_đối_thủ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Đánh_bại_các_đối_thủ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Đánh bại các đối thủ</span> </div> </a> <ul id="toc-Đánh_bại_các_đối_thủ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bình_định_Trần_Hữu_Lượng" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Bình_định_Trần_Hữu_Lượng"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.1</span> <span>Bình định Trần Hữu Lượng</span> </div> </a> <ul id="toc-Bình_định_Trần_Hữu_Lượng-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bình_định_Trương_Sĩ_Thành" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Bình_định_Trương_Sĩ_Thành"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.2</span> <span>Bình định Trương Sĩ Thành</span> </div> </a> <ul id="toc-Bình_định_Trương_Sĩ_Thành-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Đánh_đuổi_người_Mông_Cổ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Đánh_đuổi_người_Mông_Cổ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3</span> <span>Đánh đuổi người Mông Cổ</span> </div> </a> <ul id="toc-Đánh_đuổi_người_Mông_Cổ-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Chiếm_Hoa_Bắc" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Chiếm_Hoa_Bắc"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.1</span> <span>Chiếm Hoa Bắc</span> </div> </a> <ul id="toc-Chiếm_Hoa_Bắc-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-12_lần_Bắc_phạt_vào_Mông_Cổ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#12_lần_Bắc_phạt_vào_Mông_Cổ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.3.2</span> <span>12 lần Bắc phạt vào Mông Cổ</span> </div> </a> <ul id="toc-12_lần_Bắc_phạt_vào_Mông_Cổ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kế_sách" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kế_sách"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.4</span> <span>Kế sách</span> </div> </a> <ul id="toc-Kế_sách-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nguyên_nhân_thắng_lợi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nguyên_nhân_thắng_lợi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5</span> <span>Nguyên nhân thắng lợi</span> </div> </a> <ul id="toc-Nguyên_nhân_thắng_lợi-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Hoãn_xưng_đế" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Hoãn_xưng_đế"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5.1</span> <span>Hoãn xưng đế</span> </div> </a> <ul id="toc-Hoãn_xưng_đế-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Biết_người_biết_ta" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Biết_người_biết_ta"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5.2</span> <span>Biết người biết ta</span> </div> </a> <ul id="toc-Biết_người_biết_ta-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nắm_chắc_thời_cơ_để_thôn_tính_dần_Giang_Nam" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Nắm_chắc_thời_cơ_để_thôn_tính_dần_Giang_Nam"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.5.3</span> <span>Nắm chắc thời cơ để thôn tính dần Giang Nam</span> </div> </a> <ul id="toc-Nắm_chắc_thời_cơ_để_thôn_tính_dần_Giang_Nam-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Thiết_lập_sự_cường_thịnh_của_triều_Minh" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiết_lập_sự_cường_thịnh_của_triều_Minh"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Thiết lập sự cường thịnh của triều Minh</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Thiết_lập_sự_cường_thịnh_của_triều_Minh-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Thiết lập sự cường thịnh của triều Minh</span> </button> <ul id="toc-Thiết_lập_sự_cường_thịnh_của_triều_Minh-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Cải_cách_ruộng_đất" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Cải_cách_ruộng_đất"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Cải cách ruộng đất</span> </div> </a> <ul id="toc-Cải_cách_ruộng_đất-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Quân_sự" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Quân_sự"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Quân sự</span> </div> </a> <ul id="toc-Quân_sự-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Luật_pháp" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Luật_pháp"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Luật pháp</span> </div> </a> <ul id="toc-Luật_pháp-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kinh_tế-xã_hội" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kinh_tế-xã_hội"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.4</span> <span>Kinh tế-xã hội</span> </div> </a> <ul id="toc-Kinh_tế-xã_hội-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chống_nạn_tham_ô" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Chống_nạn_tham_ô"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.5</span> <span>Chống nạn tham ô</span> </div> </a> <ul id="toc-Chống_nạn_tham_ô-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chính_sách_tôn_giáo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Chính_sách_tôn_giáo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.6</span> <span>Chính sách tôn giáo</span> </div> </a> <ul id="toc-Chính_sách_tôn_giáo-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Đối_với_Nho_giáo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Đối_với_Nho_giáo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.6.1</span> <span>Đối với Nho giáo</span> </div> </a> <ul id="toc-Đối_với_Nho_giáo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Đối_với_Hồi_giáo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Đối_với_Hồi_giáo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.6.2</span> <span>Đối với Hồi giáo</span> </div> </a> <ul id="toc-Đối_với_Hồi_giáo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Chính_sách_ngoại_giao" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Chính_sách_ngoại_giao"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.7</span> <span>Chính sách ngoại giao</span> </div> </a> <ul id="toc-Chính_sách_ngoại_giao-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Giáo_dục" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Giáo_dục"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.8</span> <span>Giáo dục</span> </div> </a> <ul id="toc-Giáo_dục-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Quan_chế" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Quan_chế"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.9</span> <span>Quan chế</span> </div> </a> <ul id="toc-Quan_chế-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sát_hại_công_thần" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Sát_hại_công_thần"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Sát hại công thần</span> </div> </a> <ul id="toc-Sát_hại_công_thần-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Qua_đời_và_vấn_đề_người_kế_vị" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Qua_đời_và_vấn_đề_người_kế_vị"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Qua đời và vấn đề người kế vị</span> </div> </a> <ul id="toc-Qua_đời_và_vấn_đề_người_kế_vị-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hậu_thế" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Hậu_thế"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Hậu thế</span> </div> </a> <ul id="toc-Hậu_thế-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hậu_cung" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Hậu_cung"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Hậu cung</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Hậu_cung-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Hậu cung</span> </button> <ul id="toc-Hậu_cung-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Với_Mã_Hoàng_hậu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Với_Mã_Hoàng_hậu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Với Mã Hoàng hậu</span> </div> </a> <ul id="toc-Với_Mã_Hoàng_hậu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Vai_trò_lịch_sử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Vai_trò_lịch_sử"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Vai trò lịch sử</span> </div> </a> <ul id="toc-Vai_trò_lịch_sử-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Miếu_và_thuỵ_hiệu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Miếu_và_thuỵ_hiệu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Miếu và thuỵ hiệu</span> </div> </a> <ul id="toc-Miếu_và_thuỵ_hiệu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_tể_tướng" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_tể_tướng"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Các tể tướng</span> </div> </a> <ul id="toc-Các_tể_tướng-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Các_danh_tướng" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_danh_tướng"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Các danh tướng</span> </div> </a> <ul id="toc-Các_danh_tướng-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Gia_quyến" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Gia_quyến"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Gia quyến</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Gia_quyến-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Gia quyến</span> </button> <ul id="toc-Gia_quyến-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Anh_chị_em" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Anh_chị_em"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.1</span> <span>Anh chị em</span> </div> </a> <ul id="toc-Anh_chị_em-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hậu_phi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Hậu_phi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.2</span> <span>Hậu phi</span> </div> </a> <ul id="toc-Hậu_phi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Con_cái" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Con_cái"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.3</span> <span>Con cái</span> </div> </a> <ul id="toc-Con_cái-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Hoàng_tử" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Hoàng_tử"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.3.1</span> <span>Hoàng tử</span> </div> </a> <ul id="toc-Hoàng_tử-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Hoàng_nữ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Hoàng_nữ"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12.3.2</span> <span>Hoàng nữ</span> </div> </a> <ul id="toc-Hoàng_nữ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Hình_tượng_trong_văn_hoá" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Hình_tượng_trong_văn_hoá"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Hình tượng trong văn hoá</span> </div> </a> <ul id="toc-Hình_tượng_trong_văn_hoá-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Xem_thêm" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Xem_thêm"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Xem thêm</span> </div> </a> <ul id="toc-Xem_thêm-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tham_khảo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Tham_khảo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Tham khảo</span> </div> </a> <ul id="toc-Tham_khảo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chú_thích" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Chú_thích"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">16</span> <span>Chú thích</span> </div> </a> <ul id="toc-Chú_thích-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Minh Thái Tổ</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 57 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-57" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">57 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Hongwu" title="Hongwu – Tiếng Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Hongwu" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%88%D9%86%D8%BA%D9%88%D9%88" title="هونغوو – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="هونغوو" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C3%87ju_Yuan%C3%A7jan" title="Çju Yuançjan – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Çju Yuançjan" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%88%D9%86%D9%82%D9%88%D9%88" title="هونقوو – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="هونقوو" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Kaisar_Hongwu" title="Kaisar Hongwu – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Kaisar Hongwu" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Maharaja_Hongwu" title="Maharaja Hongwu – Tiếng Mã Lai" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Maharaja Hongwu" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="Tiếng Mã Lai" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/B%C3%AAng_Th%C3%A0i-ch%C3%B3%CD%98" title="Bêng Thài-chó͘ – Tiếng Mân Nam" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Bêng Thài-chó͘" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="Tiếng Mân Nam" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B6%D1%83_%D0%AE%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D1%87%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Чжу Юаньчжан – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Чжу Юаньчжан" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%80%E0%BE%B2%E0%BD%B4%E0%BD%A0%E0%BD%B4%E0%BC%8B%E0%BD%A1%E0%BD%BC%E0%BD%93%E0%BC%8B%E0%BD%80%E0%BE%B2%E0%BD%84%E0%BC%8B%E0%BC%8D" title="ཀྲུའུ་ཡོན་ཀྲང་། – Tiếng Tây Tạng" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ཀྲུའུ་ཡོན་ཀྲང་།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="Tiếng Tây Tạng" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Hongwu" title="Hongwu – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Hongwu" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Chung-wu" title="Chung-wu – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Chung-wu" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Hongwu" title="Hongwu – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Hongwu" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Hongwu" title="Hongwu – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Hongwu" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Hongwu_Emperor" title="Hongwu Emperor – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Hongwu Emperor" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Zhu_Yuanzhang" title="Zhu Yuanzhang – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Zhu Yuanzhang" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Imperiestro_Hongvuo" title="Imperiestro Hongvuo – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Imperiestro Hongvuo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%88%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%88%D9%88" title="هونگ‌وو – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="هونگ‌وو" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Hongwu" title="Hongwu – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Hongwu" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/M%C3%ACn_Thai-ch%C3%BA" title="Mìn Thai-chú – Tiếng Khách Gia" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Mìn Thai-chú" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="Tiếng Khách Gia" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%99%8D%EB%AC%B4%EC%A0%9C" title="홍무제 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="홍무제" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Hongwu" title="Hongwu – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Hongwu" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%97%D7%95%D7%A0%D7%92%D7%95%D7%95,_%D7%A7%D7%99%D7%A1%D7%A8_%D7%A1%D7%99%D7%9F" title="חונגוו, קיסר סין – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="חונגוו, קיסר סין" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Kaisar_Hongwu" title="Kaisar Hongwu – Tiếng Java" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Kaisar Hongwu" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="Tiếng Java" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%AF%E1%83%A3_%E1%83%98%E1%83%A3%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%AF%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98" title="ჯუ იუანჯანი – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ჯუ იუანჯანი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B6%D1%83_%D0%AE%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D1%87%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Чжу Юаньчжан – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Чжу Юаньчжан" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Zhu_Yuanzhang" title="Zhu Yuanzhang – Tiếng Kurd" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Zhu Yuanzhang" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="Tiếng Kurd" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%81%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A5%82" title="हाँग्वू – Tiếng Marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="हाँग्वू" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="Tiếng Marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%88%D9%86%D8%AC%D9%88%D9%88" title="هونجوو – Tiếng Ả Rập Ai Cập" lang="arz" hreflang="arz" data-title="هونجوو" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập Ai Cập" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D9%88%D9%86%DA%AF%E2%80%8C%D9%88%D9%88" title="هونگ‌وو – Tiếng Mazanderani" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="هونگ‌وو" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="Tiếng Mazanderani" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/Ci%C5%8F_Ngu%C3%B2ng-ci%C5%8Fng" title="Ciŏ Nguòng-ciŏng – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Ciŏ Nguòng-ciŏng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%83%D0%BD%D1%8A%D2%AF" title="Хунъү – Tiếng Mông Cổ" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Хунъү" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="Tiếng Mông Cổ" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Hongwu" title="Hongwu – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Hongwu" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E6%9C%B1%E5%85%83%E7%92%8B" title="朱元璋 – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="朱元璋" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Hongwu" title="Hongwu – Tiếng Frisia Miền Bắc" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Hongwu" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Tiếng Frisia Miền Bắc" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Hongwu-keiseren" title="Hongwu-keiseren – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Hongwu-keiseren" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Chju_Yuanchjan" title="Chju Yuanchjan – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Chju Yuanchjan" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Hongwu" title="Hongwu – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Hongwu" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Zhu_Yuanzhang" title="Zhu Yuanzhang – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Zhu Yuanzhang" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Zh%C5%AB_Yu%C3%A1nzh%C4%81ng" title="Zhū Yuánzhāng – Tiếng Quechua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Zhū Yuánzhāng" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="Tiếng Quechua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%83%D0%BD%D1%8A%D1%83" title="Хунъу – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Хунъу" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B7%84%E0%B7%9C%E0%B6%82%E0%B7%80%E0%B7%94_%E0%B6%85%E0%B6%B0%E0%B7%92%E0%B6%BB%E0%B7%8F%E0%B6%A2%E0%B6%BA%E0%B7%8F" title="හොංවු අධිරාජයා – Tiếng Sinhala" lang="si" hreflang="si" data-title="හොංවු අධිරාජයා" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="Tiếng Sinhala" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Hongwu_Emperor" title="Hongwu Emperor – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Hongwu Emperor" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%8C%D9%85%D9%BE%D8%B1%D8%A7%D8%AA%DB%86%D8%B1_%DA%BE%DB%86%D9%86%DA%AF_%D9%88%D9%88" title="ئیمپراتۆر ھۆنگ وو – Tiếng Kurd Miền Trung" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئیمپراتۆر ھۆنگ وو" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="Tiếng Kurd Miền Trung" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D1%83%D0%BD%D0%B3-%D0%B2%D1%83_(%D0%B4%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D1%81%D1%82%D0%B8%D1%98%D0%B0_%D0%9C%D0%B8%D0%BD%D0%B3)" title="Хунг-ву (династија Минг) – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Хунг-ву (династија Минг)" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Hongwu" title="Hongwu – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Hongwu" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Hongwu-kejsaren" title="Hongwu-kejsaren – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Hongwu-kejsaren" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Emperador_Hongwu" title="Emperador Hongwu – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Emperador Hongwu" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AF%8B%E0%AE%99%E0%AF%8D%E0%AE%B5%E0%AF%81_%E0%AE%AA%E0%AF%87%E0%AE%B0%E0%AE%B0%E0%AE%9A%E0%AE%B0%E0%AF%8D" title="கோங்வு பேரரசர் – Tiếng Tamil" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கோங்வு பேரரசர்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="Tiếng Tamil" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%88%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%A3%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%A3%E0%B8%94%E0%B8%B4%E0%B8%AB%E0%B8%87%E0%B8%AD%E0%B8%B9%E0%B9%88" title="จักรพรรดิหงอู่ – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="จักรพรรดิหงอู่" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Zhu_Yuanzhang" title="Zhu Yuanzhang – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Zhu Yuanzhang" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%A7%D0%B6%D1%83_%D0%AE%D0%B0%D0%BD%D1%8C%D1%87%D0%B6%D0%B0%D0%BD" title="Чжу Юаньчжан – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Чжу Юаньчжан" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%DB%81%D9%86%D8%B4%D8%A7%DB%81_%DB%81%D9%88%D9%86%DA%AF%D9%88%D9%88" title="شہنشاہ ہونگوو – Tiếng Urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="شہنشاہ ہونگوو" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="Tiếng Urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D8%AC%DB%87_%D9%8A%DB%88%DB%95%D9%86%D8%AC%D8%A7%DA%AD" title="جۇ يۈەنجاڭ – Tiếng Uyghur" lang="ug" hreflang="ug" data-title="جۇ يۈەنجاڭ" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="Tiếng Uyghur" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%98%8E%E5%A4%AA%E7%A5%96" title="明太祖 – Literary Chinese" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="明太祖" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="Literary Chinese" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%9C%B1%E5%85%83%E7%92%8B" title="朱元璋 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="朱元璋" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%9C%B1%E5%85%83%E7%92%8B" title="朱元璋 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="朱元璋" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%9C%B1%E5%85%83%E7%92%8B" title="朱元璋 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="朱元璋" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9957#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&oldid=71655913" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&id=71655913&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FMinh_Th%25C3%25A1i_T%25E1%25BB%2595"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FMinh_Th%25C3%25A1i_T%25E1%25BB%2595"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=Minh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/%E6%98%8E%E5%A4%AA%E7%A5%96" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9957" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"><span class="mw-redirectedfrom">(Đổi hướng từ <a href="/w/index.php?title=Chu_Nguy%C3%AAn_Ch%C6%B0%C6%A1ng&redirect=no" class="mw-redirect" title="Chu Nguyên Chương">Chu Nguyên Chương</a>)</span></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><table class="box-Thái_độ_trung_lập plainlinks metadata ambox ambox-content ambox-POV" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><span><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Unbalanced_scales.svg/45px-Unbalanced_scales.svg.png" decoding="async" width="45" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Unbalanced_scales.svg/68px-Unbalanced_scales.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/Unbalanced_scales.svg/90px-Unbalanced_scales.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="354" /></span></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span"><b>Bài viết này hiện đang gây <a href="/w/index.php?title=Wikipedia:B%C3%A0n_c%C3%A3i_v%E1%BB%81_th%C3%A1i_%C4%91%E1%BB%99_trung_l%E1%BA%ADp&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wikipedia:Bàn cãi về thái độ trung lập (trang không tồn tại)">tranh cãi</a> về <a href="/wiki/Wikipedia:Th%C3%A1i_%C4%91%E1%BB%99_trung_l%E1%BA%ADp" title="Wikipedia:Thái độ trung lập">tính trung lập</a>.</b><span class="hide-when-compact"> Có thể có thảo luận liên quan tại <a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95##" title="Thảo luận:Minh Thái Tổ">trang thảo luận</a>. Xin đừng xóa bảng thông báo này cho đến khi kết thúc hoặc đạt được đồng thuận trong vấn đề này.</span></div></td></tr></tbody></table><table class="box-Chú_thích_trong_bài plainlinks metadata ambox ambox-content ambox-Refimprove" role="presentation"><tbody><tr><td class="mbox-image"><div style="width:52px"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Question_book-new.svg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/50px-Question_book-new.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/75px-Question_book-new.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/99/Question_book-new.svg/100px-Question_book-new.svg.png 2x" data-file-width="512" data-file-height="399" /></a></span></div></td><td class="mbox-text"><div class="mbox-text-span">Bài viết này <b>cần thêm <a href="/wiki/Wikipedia:Ch%C3%BA_th%C3%ADch_ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c" title="Wikipedia:Chú thích nguồn gốc">chú thích nguồn gốc</a> để <a href="/wiki/Wikipedia:Th%C3%B4ng_tin_ki%E1%BB%83m_ch%E1%BB%A9ng_%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c" title="Wikipedia:Thông tin kiểm chứng được">kiểm chứng thông tin</a></b>.<span class="hide-when-compact"> Mời bạn giúp <a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit">hoàn thiện bài viết này</a> bằng cách bổ sung chú thích tới <a href="/wiki/Wikipedia:Ngu%E1%BB%93n_%C4%91%C3%A1ng_tin_c%E1%BA%ADy" title="Wikipedia:Nguồn đáng tin cậy">các nguồn đáng tin cậy</a>. Các nội dung không có nguồn có thể bị nghi ngờ và xóa bỏ.</span> <small class="date-container"><i>(<span class="date">tháng 8/2021</span>)</i></small></div></td></tr></tbody></table> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Đây là một <a href="/wiki/T%C3%AAn_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Trung_Qu%E1%BB%91c" class="mw-redirect" title="Tên người Trung Quốc">tên người Trung Quốc</a>; họ là <a href="/wiki/Chu_(h%E1%BB%8D)" title="Chu (họ)">Chu</a>.</div><table class="infobox vcard" style="width:22em"><tbody><tr><th colspan="2" class="fn" style="padding:12px;text-align:center;vertical-align:middle;line-height:1.1em;font-size:135%;font-weight:bold;color:black;background-color: #cbe; color:inherit; font-size: 125%">Minh Thái Tổ<br /><span style="font-size:small;">明太祖</span></th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><a href="/wiki/Ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF" title="Hoàng đế">Hoàng đế</a> <a href="/wiki/T%C3%AAn_g%E1%BB%8Di_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Tên gọi Trung Quốc">Trung Hoa</a> <div style="font-size:small;"></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="photo" style="text-align:center"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:A_Seated_Portrait_of_Ming_Emperor_Taizu.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/A_Seated_Portrait_of_Ming_Emperor_Taizu.jpg/220px-A_Seated_Portrait_of_Ming_Emperor_Taizu.jpg" decoding="async" width="220" height="358" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/A_Seated_Portrait_of_Ming_Emperor_Taizu.jpg/330px-A_Seated_Portrait_of_Ming_Emperor_Taizu.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/00/A_Seated_Portrait_of_Ming_Emperor_Taizu.jpg/440px-A_Seated_Portrait_of_Ming_Emperor_Taizu.jpg 2x" data-file-width="3101" data-file-height="5050" /></a></span><div style="padding:5px">Chân dung Đại Minh Thái Tổ Cao Hoàng đế</div></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #e4dcf6;color:inherit;line-height:normal;padding:0.2em;"><a href="/wiki/Ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF" title="Hoàng đế">Hoàng đế</a> <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">Đại Minh</a></th></tr><tr><th scope="row">Trị vì</th><td><a href="/wiki/23_th%C3%A1ng_1" title="23 tháng 1">23 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/1368" title="1368">1368</a> – <a href="/wiki/24_th%C3%A1ng_6" title="24 tháng 6">24 tháng 6</a> năm <a href="/wiki/1398" title="1398">1398</a> <br /> (30 năm, 163 ngày)<div class="timeline-wrapper"><map name="timeline_ken04pmz4xixz5poihgzbvx7lsv0f6x"></map><img usemap="#timeline_ken04pmz4xixz5poihgzbvx7lsv0f6x" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/vi/timeline/ken04pmz4xixz5poihgzbvx7lsv0f6x.png" /></div></td></tr><tr><th scope="row">Tiền nhiệm</th><td><font color="red"><b>Sáng lập triều đại</b></font></td></tr><tr><th scope="row">Kế nhiệm</th><td><a href="/wiki/Minh_Hu%E1%BB%87_%C4%90%E1%BA%BF" title="Minh Huệ Đế">Minh Huệ Đế</a></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #e4dcf6;color:inherit;line-height:normal;padding:0.2em;">Thông tin chung</th></tr><tr><th scope="row">Sinh</th><td><span style="display:none">(<span class="bday">1328-10-21</span>)</span>21 tháng 10, 1328<br /><a href="/w/index.php?title=H%C3%A0o_Ch%C3%A2u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hào Châu (trang không tồn tại)">Hào Châu</a>, <a href="/w/index.php?title=H%C3%A0_Nam_Giang_B%E1%BA%AFc&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hà Nam Giang Bắc (trang không tồn tại)">Hà Nam Giang Bắc</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Nguy%C3%AAn" class="mw-redirect" title="Đại Nguyên">Đại Nguyên</a> (nay là <a href="/wiki/Ph%C6%B0%E1%BB%A3ng_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Phượng Dương">Phượng Dương</a>, <a href="/wiki/An_Huy" title="An Huy">An Huy</a>, <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a>)</td></tr><tr><th scope="row">Mất</th><td>24 tháng 6, 1398<span style="display:none">(1398-06-24)</span> (69 tuổi)<br /><a href="/wiki/%E1%BB%A8ng_Thi%C3%AAn_Ph%E1%BB%A7" class="mw-redirect" title="Ứng Thiên Phủ">Ứng Thiên Phủ</a>, <a href="/wiki/Tr%E1%BB%B1c_L%E1%BB%87" title="Trực Lệ">Trực Lệ</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Minh" class="mw-redirect" title="Đại Minh">Đại Minh</a> (nay là <a href="/wiki/Nam_Kinh" title="Nam Kinh">Nam Kinh</a>, <a href="/wiki/Giang_T%C3%B4" title="Giang Tô">Giang Tô</a>, <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a>)</td></tr><tr><th scope="row">An táng</th><td><a href="/wiki/Minh_Hi%E1%BA%BFu_l%C4%83ng" title="Minh Hiếu lăng">Minh Hiếu lăng</a> (明孝陵)</td></tr><tr><th scope="row">Hoàng hậu</th><td><a href="/wiki/M%C3%A3_Ho%C3%A0ng_h%E1%BA%ADu_(Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95)" class="mw-redirect" title="Mã Hoàng hậu (Minh Thái Tổ)">Hiếu Từ Cao Hoàng hậu</a></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><table class="infobox" style="width:22em;border-collapse:collapse; border-spacing:0px; border:none; width:100%; margin:0px; font-size:100%; clear:none; float:none"><tbody><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;text-align:left">Tên thật</th></tr><tr><td colspan="2" class="nickname" style="text-align:center;text-align:left; padding-left:0.7em;">Tiểu danh: Chu Trùng Bát (朱重八) Đại danh: Hưng Tông (興宗) rồi thành Nguyên Chương (元璋)</td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;text-align:left"><a href="/wiki/Ni%C3%AAn_hi%E1%BB%87u" title="Niên hiệu">Niên hiệu</a></th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;text-align:left; padding-left:0.7em;"><a href="/wiki/H%E1%BB%93ng_V%C5%A9" class="mw-redirect" title="Hồng Vũ">Hồng Vũ</a> (洪武): 2 tháng 3, 1368 - <a href="/wiki/5_th%C3%A1ng_2" title="5 tháng 2">5 tháng 2</a>, <a href="/wiki/1399" title="1399">1399</a> <br /> (30 năm, 340 ngày)</td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;text-align:left"><a href="/wiki/Th%E1%BB%A5y_hi%E1%BB%87u" title="Thụy hiệu">Thụy hiệu</a></th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;text-align:left; padding-left:0.7em;"><font color="grey">Khai Thiên Hành Đạo Triệu Kỉ Lập Cực Đại Thánh Chí Thần Nhân Văn Nghĩa Võ Tuấn Đức Thành công <b>Cao Hoàng đế</b></font><br />(開天行道肇紀立極大聖至神仁文義武俊德成功高皇帝)</td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;text-align:left"><a href="/wiki/Mi%E1%BA%BFu_hi%E1%BB%87u" title="Miếu hiệu">Miếu hiệu</a></th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;text-align:left; padding-left:0.7em;"><a href="/wiki/Th%C3%A1i_T%E1%BB%95" class="mw-disambig" title="Thái Tổ">Thái Tổ</a> (太祖)</td></tr></tbody></table></td></tr><tr><th scope="row">Triều đại</th><td><a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">Nhà Minh</a> (明)</td></tr><tr><th scope="row">Thân phụ</th><td><a href="/wiki/Chu_Th%E1%BA%BF_Tr%C3%A2n" title="Chu Thế Trân">Thuần hoàng đế</a> <small>(truy tôn)</small></td></tr><tr><th scope="row">Thân mẫu</th><td>Thuần hoàng hậu <small>(truy tôn)</small></td></tr></tbody></table> <p><b>Minh Thái Tổ</b> (<a href="/wiki/Ch%E1%BB%AF_H%C3%A1n" title="Chữ Hán">chữ Hán</a>: 明太祖, <a href="/wiki/21_th%C3%A1ng_10" title="21 tháng 10">21/10</a>/<a href="/wiki/1328" title="1328">1328</a> – <a href="/wiki/24_th%C3%A1ng_6" title="24 tháng 6">24/6</a>/<a href="/wiki/1398" title="1398">1398</a>), tên thật là <b>Chu Trùng Bát</b> (朱重八 ), còn gọi là <b>Hồng Vũ Đế</b> (洪武帝), <b>Hồng Vũ quân</b> (洪武君), hay <b>Chu Hồng Vũ</b> (朱洪武), thuở nhỏ tên là <b>Trùng Bát</b> (重八), về sau Quách Tử Hưng đặt tên là Nguyên Chương (元璋), tên chữ là <b>Quốc Thuỵ</b> (國瑞). Ông là vị <a href="/wiki/Ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF" title="Hoàng đế">Hoàng đế</a> khai quốc của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">nhà Minh</a> trong <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Lịch sử Trung Quốc">lịch sử Trung Quốc</a>, cai trị từ năm <a href="/wiki/1368" title="1368">1368</a> đến <a href="/wiki/1398" title="1398">1398</a>. Các sử gia gọi thời kỳ cai trị của ông là <b>Hồng Vũ chi trị</b> (洪武之治). Ông được xem như là một trong những Hoàng đế vĩ đại nhất của <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a> nhờ các công trạng to lớn của mình với đất nước, nhưng cũng bị chê trách vì sự hà khắc, cũng như sát hại hàng loạt công thần khai quốc trong thời gian nắm quyền. </p><p>Vào giữa thế kỷ XIV, cùng với <a href="/wiki/N%E1%BA%A1n_%C4%91%C3%B3i" title="Nạn đói">nạn đói</a>, thiên tai, <a href="/wiki/D%E1%BB%8Bch_b%E1%BB%87nh" title="Dịch bệnh">dịch bệnh</a> và các cuộc khởi nghĩa nông dân diễn ra khắp nơi, Chu Nguyên Chương trở thành nhà lãnh đạo của một lực lượng đã chinh phục <a href="/wiki/Trung_Hoa" class="mw-redirect" title="Trung Hoa">Trung Hoa</a> và chấm dứt <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">nhà Nguyên</a>, buộc <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Người Mông Cổ">người Mông Cổ</a> phải rút vào thảo nguyên <a href="/wiki/Trung_%C3%81" title="Trung Á">Trung Á</a>. Với việc chiếm được <a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_Kinh" title="Bắc Kinh">Đại Đô</a> của nhà Nguyên, ông tuyên bố <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_m%E1%BB%87nh" title="Thiên mệnh">Thiên mệnh</a> thuộc về mình và lập ra nhà Minh vào năm 1368. Chỉ tin vào gia đình, ông phân phong đất đai cho các con trai thành các phiên quốc trấn thủ các vùng đầm lầy phía bắc và thung lũng <a href="/wiki/S%C3%B4ng_D%C6%B0%C6%A1ng_T%E1%BB%AD" class="mw-redirect" title="Sông Dương Tử">sông Dương Tử</a>. Đích trưởng tử, Thái tử <a href="/wiki/Chu_Ti%C3%AAu" title="Chu Tiêu">Chu Tiêu</a> và Đích trưởng tôn <a href="/w/index.php?title=Chu_H%C3%B9ng_Anh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chu Hùng Anh (trang không tồn tại)">Chu Hùng Anh</a> của ông chết sớm, những việc này đã khiến ông chọn Đích tôn <a href="/wiki/Chu_Do%C3%A3n_V%C4%83n" class="mw-redirect" title="Chu Doãn Văn">Chu Doãn Văn</a> làm người kế vị cùng với việc ban bố <a href="/w/index.php?title=Ho%C3%A0ng_Minh_T%E1%BB%95_Hu%E1%BA%A5n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoàng Minh Tổ Huấn (trang không tồn tại)">Hoàng Minh Tổ Huấn</a>. Nhưng những việc này đều thất bại, khi Chu Doãn Văn quyết định ra tay thanh trừng những người chú của mình. Điều này đã dẫn đến cuộc <a href="/w/index.php?title=Chi%E1%BA%BFn_d%E1%BB%8Bch_T%C4%A9nh_n%E1%BA%A1n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chiến dịch Tĩnh nạn (trang không tồn tại)">nổi loạn</a> thành công của Yên vương <a href="/wiki/Chu_%C4%90%E1%BB%87" class="mw-redirect" title="Chu Đệ">Chu Đệ</a>, con trai thứ tư của ông. </p><p>Chu Nguyên Chương đặt niên hiệu là <b>Hồng Vũ</b> (洪武). Khi <a href="/wiki/Qua_%C4%91%E1%BB%9Di" class="mw-redirect" title="Qua đời">qua đời</a>, ông được truy tôn <a href="/wiki/Mi%E1%BA%BFu_hi%E1%BB%87u" title="Miếu hiệu">miếu hiệu</a> là <b>Thái Tổ</b> (太祖) và <a href="/wiki/Th%E1%BB%A5y_hi%E1%BB%87u" title="Thụy hiệu">thụy hiệu</a> là <b>Cao Hoàng đế</b> (高皇帝). Tiểu sử của ông được ghi tại <a href="/wiki/Minh_s%E1%BB%AD" title="Minh sử">Minh sử</a>, quyển 1-3, <i>Thái Tổ bản kỷ</i>. Ông được an táng ở Hiếu lăng, <a href="/wiki/Nam_Kinh" title="Nam Kinh">Nam Kinh</a>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tiểu_sử"><span id="Ti.E1.BB.83u_s.E1.BB.AD"></span>Tiểu sử</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Tiểu sử”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tiểu sử"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:%E6%98%8E%E5%A4%AA%E7%A5%96%E7%94%BB%E5%83%8F.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/%E6%98%8E%E5%A4%AA%E7%A5%96%E7%94%BB%E5%83%8F.jpg/220px-%E6%98%8E%E5%A4%AA%E7%A5%96%E7%94%BB%E5%83%8F.jpg" decoding="async" width="220" height="281" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/%E6%98%8E%E5%A4%AA%E7%A5%96%E7%94%BB%E5%83%8F.jpg/330px-%E6%98%8E%E5%A4%AA%E7%A5%96%E7%94%BB%E5%83%8F.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/%E6%98%8E%E5%A4%AA%E7%A5%96%E7%94%BB%E5%83%8F.jpg/440px-%E6%98%8E%E5%A4%AA%E7%A5%96%E7%94%BB%E5%83%8F.jpg 2x" data-file-width="3080" data-file-height="3932" /></a><figcaption>Minh Thái Tổ Hồng Vũ Hoàng đế Chu Nguyên Chương</figcaption></figure> <p>Nguyên quán của Chu Nguyên Chương ở <a href="/wiki/Hu_D%E1%BB%8B" title="Hu Dị">Tứ Châu</a> (nay là huyện Hu Dị, tỉnh <a href="/wiki/Giang_T%C3%B4" title="Giang Tô">Giang Tô</a>), sau dời về huyện Chung Ly, <a href="/w/index.php?title=H%C3%A0o_Ch%C3%A2u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hào Châu (trang không tồn tại)">Hào Châu</a> tức <a href="/wiki/Ph%C6%B0%E1%BB%A3ng_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Phượng Dương">Phụng Dương</a>. Cha mẹ ông có 8 người con, nhưng 2 người chết yểu. Ông là con út, thuở nhỏ gọi là Trùng Bát, ngay cả tên họ chính thức cũng không có, mãi đến sau khi gia nhập nghĩa quân <a href="/w/index.php?title=Qu%C3%A1ch_T%E1%BB%AD_H%C6%B0ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quách Tử Hưng (trang không tồn tại)">Quách Tử Hưng</a>, mới lấy tên là <b>Chu Nguyên Chương</b>, tên chữ là <b>Quốc Thụy</b>. </p><p>Ông xuất thân từ tầng lớp nghèo khổ, từng giữ dê chăn bò cho địa chủ<sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Năm <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_Hu%E1%BB%87_T%C3%B4ng" title="Nguyên Huệ Tông">Chí Chính</a> thứ 4 (<a href="/wiki/1344" title="1344">1344</a>), vùng <a href="/wiki/Ho%C3%A0i_B%E1%BA%AFc,_An_Huy" title="Hoài Bắc, An Huy">Hoài Bắc</a> phát sinh <a href="/wiki/H%E1%BA%A1n_h%C3%A1n" title="Hạn hán">hạn hán</a> và <a href="/wiki/Ph%C3%A2n_b%E1%BB%99_Ch%C3%A2u_ch%E1%BA%A5u" title="Phân bộ Châu chấu">châu chấu</a> tàn hại cùng với dịch bệnh nên cha mẹ, các anh chị của ông đều nối tiếp nhau <a href="/wiki/Ch%E1%BA%BFt_%C4%91%C3%B3i" title="Chết đói">chết đói</a> cả. Ông không biết lấy gì để sống, tới chùa Hoàng Giác làm thầy tu, từng khất thực 3 năm tới phía tây của tỉnh <a href="/wiki/An_Huy" title="An Huy">An Huy</a>, phía đông tỉnh <a href="/wiki/H%C3%A0_Nam_(Trung_Qu%E1%BB%91c)" title="Hà Nam (Trung Quốc)">Hà Nam</a>, trải qua gian khổ tôi luyện<sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Chu Nguyên Chương từ nhỏ chí khí đã chẳng tầm thường. Do sức ép của cuộc sống nên ông phải xuất gia đi tu, nhưng vào chùa mới được 50 ngày thì đã làm nhà sư chu du khắp chốn. Trong lúc bôn ba tứ phương, ông đã bí mật tiếp xúc với <a href="/wiki/B%E1%BA%A1ch_Li%C3%AAn_gi%C3%A1o" title="Bạch Liên giáo">Bạch Liên giáo</a><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, hiểu được tình thế trong thiên hạ, lòng người muốn đổi thay, khí vận <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">triều Nguyên</a> sắp hết. Năm Chí Chính thứ 12 (<a href="/wiki/1352" title="1352">1352</a>), Chu Nguyên Chương tham gia <a href="/wiki/Qu%C3%A2n_Kh%C4%83n_%C4%90%E1%BB%8F" title="Quân Khăn Đỏ">Hồng Cân quân</a> (<i>quân khăn đỏ</i>) của Quách Tử Hưng, được Tử Hưng tin cậy, nhậm chức Tả phó Nguyên soái nghĩa quân. Năm Chí Chính thứ 16 (<a href="/wiki/1356" title="1356">1356</a>), Chu Nguyên Chương đánh chiếm Tập Khánh (<a href="/wiki/Nam_Kinh" title="Nam Kinh">Nam Kinh</a> ngày nay), được Tiểu Minh vương <a href="/wiki/H%C3%A0n_L%C3%A2m_Nhi" title="Hàn Lâm Nhi">Hàn Lâm Nhi</a> tiến phong làm <b>Ngô Quốc công</b>. Ông lấy Ứng Thiên (<a href="/wiki/Nam_Kinh" title="Nam Kinh">Nam Kinh</a>) làm trung tâm, phát triển rất nhanh. Từ năm <a href="/wiki/1363" title="1363">1363</a> đến <a href="/wiki/1367" title="1367">1367</a>, lần lượt tiêu diệt <a href="/wiki/Tr%E1%BA%A7n_H%E1%BB%AFu_L%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Trần Hữu Lượng">Trần Hữu Lượng</a> ở trung lưu <a href="/wiki/Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Giang" title="Trường Giang">Trường Giang</a> và <a href="/wiki/Tr%C6%B0%C6%A1ng_S%C4%A9_Th%C3%A0nh" title="Trương Sĩ Thành">Trương Sĩ Thành</a> ở hạ lưu Trường Giang, bao gồm cả 2 bờ nam bắc. </p><p>Cuối <a href="/wiki/1367" title="1367">1367</a>, ông xuất quân Bắc phạt. Chu Nguyên Chương phong <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a> làm Đại tướng quân, Thường Ngộ Xuân làm Phó tướng dẫn 25 vạn đại quân Bắc phạt, đã nhanh chóng chiếm được <a href="/wiki/S%C6%A1n_%C4%90%C3%B4ng" title="Sơn Đông">Sơn Đông</a>. Tháng giêng năm 1368, Chu Nguyên Chương xưng Đế, đặt quốc hiệu là <b>Minh</b>, trở thành vua <b>Minh Thái Tổ</b>. Cùng năm đó, ông cho quân công phá Đại Đô (<a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_Kinh" title="Bắc Kinh">Bắc Kinh</a>), lật đổ ách thống trị gần một thế kỷ của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">nhà Nguyên</a> ở <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a>, từng bước thực hiện quá trình thống nhất đất nước. Năm Hồng Vũ thứ 31 (<a href="/wiki/1398" title="1398">1398</a>), Minh Thái Tổ lâm bệnh qua đời, hưởng thọ 70 tuổi, ở ngôi 31 năm, được an táng tại <a href="/wiki/Minh_Hi%E1%BA%BFu_l%C4%83ng" title="Minh Hiếu lăng">Hiếu lăng</a> ở phía nam chân núi <a href="/wiki/Chung_S%C6%A1n" class="mw-disambig" title="Chung Sơn">Chung Sơn</a>, thành phố <a href="/wiki/Nam_Kinh" title="Nam Kinh">Nam Kinh</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Thống_nhất_Trung_Quốc"><span id="Th.E1.BB.91ng_nh.E1.BA.A5t_Trung_Qu.E1.BB.91c"></span>Thống nhất Trung Quốc</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Thống nhất Trung Quốc”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thống nhất Trung Quốc"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Gia_nhập_nghĩa_quân"><span id="Gia_nh.E1.BA.ADp_ngh.C4.A9a_qu.C3.A2n"></span>Gia nhập nghĩa quân</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Gia nhập nghĩa quân”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Gia nhập nghĩa quân"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Chùa Hoằng Giác nơi Chu Nguyên Chương trú thân chẳng mấy chốc bị phá hủy bởi chiến tranh. Năm <a href="/wiki/1351" title="1351">1351</a>, cuộc khởi nghĩa <a href="/wiki/H%E1%BB%93ng_C%C3%A2n_qu%C3%A2n" class="mw-redirect" title="Hồng Cân quân">Hồng Cân</a> bùng nổ, <a href="/w/index.php?title=Qu%C3%A1ch_T%E1%BB%AD_H%C6%B0ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quách Tử Hưng (trang không tồn tại)">Quách Tử Hưng</a> và một số người ở Hào Châu cũng tới tấp nổi lên hưởng ứng. Chu Nguyên Chương được tin và đang chăm chú theo dõi sự phát triển của thời cuộc. Một hôm, Chu Nguyên Chương cho là thời cơ đã đến, liền rời khỏi chùa Hoàng Giác sang Hào Châu theo Quách Tử Hưng. Do mưu trí và dũng cảm, Chu Nguyên Chương dần dần được thăng chức và trở thành người tâm phúc của Quách Tử Hưng. Sau đó, Quách Tử Hưng còn gả người con gái nuôi là Mã Thị cho Chu Nguyên Chương, nên uy tín của Chu Nguyên Chương trong nghĩa quân ngày càng cao. </p><p>Bấy giờ, cùng khởi binh với Quách Tử Hưng có bốn người khác, họ đều tự xưng là nguyên soái, nhưng giữa bốn người này lại không ai chịu phục ai, nên mâu thuẫn ngày càng gay gắt. Một hôm, 4 người đã liên hợp lại bắt giữ Quách Tử Hưng, còn Chu Nguyên Chương cũng suýt bị toi mạng, sự việc này về sau cũng được sắp xếp ổn thỏa. Nhưng Chu Nguyên Chương qua đó đã nhận rõ được sự thiển cận của những người này, biết họ cũng sẽ chẳng làm được việc gì lớn. Ít lâu sau, Chu Nguyên Chương thừa lệnh về quê chiêu mộ binh mã, các bạn bè như <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a>, Chu Đức,.... cũng đến theo, chỉ trong mấy ngày đã tụ tập được hơn 700 người. Chu Nguyên Chương có lực lượng riêng của mình thì không muốn ở lại thành Hào Châu, nên sau khi được sự đồng ý của Quách Tử Hưng, đã dẫn dắt đội ngũ của mình đánh nam dẹp bắc, số người đi theo mỗi ngày một đông. </p><p>Khi đoàn quân đi qua Định Viễn, có một văn nhân địa phương tên là Lý Thiện Trường đến xin gặp và được Chu Nguyên Chương phong là mưu sĩ. Một hôm, Chu Nguyên Chương hỏi Lý Thiện Trường rằng: <i>"Nay thiên hạ đang đại loạn, các nơi đều đang chém giết lẫn nhau, thì đến bao giờ mới được thái bình?"</i>. Lý Thiện Trường đáp: <i>"Cuối thời triều nhà Tần cũng từng xảy ra đại loạn như hiện nay, <a href="/wiki/H%C3%A1n_Cao_T%E1%BB%95" title="Hán Cao Tổ">Hán Cao Tổ</a> xuất thân bình dân, vì ông ta sáng suốt, lại biết dùng người và không giết hại kẻ vô tội, nên chỉ trong 5 năm đã thống nhất được thiên hạ. Nay triều đình Nhà Nguyên đang hỗn loạn, thiên hạ đang bị tan rã, sao ông không học Hán Cao Tổ?".</i> </p><p>Quách Tử Hưng sau đó cùng thủ lĩnh nghĩa quân Từ Thọ Huy giao tranh ác liệt với nhau ở miền nam. Triều đình nhà Nguyên nhân cơ hội đó tập trung đánh dẹp lực lượng Hồng Cân quân ở miền bắc. </p><p>Năm <a href="/wiki/1355" title="1355">1355</a>, Quách Tử Hưng bị bệnh qua đời, con trai là Quách Thiên Tự kế nhiệm chức nguyên soái, Chu Nguyên Chương được phong làm phó soái. Ít lâu sau, Quách Thiên Tự tử trận, Chu Nguyên Chương được thay làm nguyên soái, tiếp quản cựu bộ của Quách Thiên Tự, thực lực càng trở nên lớn mạnh. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Đánh_bại_các_đối_thủ"><span id=".C4.90.C3.A1nh_b.E1.BA.A1i_c.C3.A1c_.C4.91.E1.BB.91i_th.E1.BB.A7"></span>Đánh bại các đối thủ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Đánh bại các đối thủ”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đánh bại các đối thủ"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Năm <a href="/wiki/1356" title="1356">1356</a>, Chu Nguyên Chương đánh hạ được Kim Lăng (<a href="/wiki/Nam_Kinh" title="Nam Kinh">Nam Kinh</a>) rồi đổi g̣ọi <a href="/wiki/%E1%BB%A8ng_Thi%C3%AAn_Ph%E1%BB%A7" class="mw-redirect" title="Ứng Thiên Phủ">Ứng Thiên Phủ</a>, nơi đây trở thành căn cứ địa của ông và là kinh đô của nhà Minh trong suốt thời gian ông trị vì. Chính quyền của ông bắt đầu nổi tiếng và nạn dân khắp nơi bắt đầu đổ về đây, trong 10 năm tiếp theo dân số Nam Kinh tăng gấp 10 lần. Trong khoảng thời gian này, <a href="/wiki/Qu%C3%A2n_Kh%C4%83n_%C4%90%E1%BB%8F" title="Quân Khăn Đỏ">quân Hồng Cân</a> bị chia năm xẻ bảy, Chu Nguyên Chương đứng đầu một nhánh nhỏ (gọi là Minh), còn Trần Hữu Lượng (sau khi giết chết Từ Thọ Huy để chiếm quyền năm 1360) đứng đầu nhánh lớn, kiểm soát vùng trung tâm thung lũng <a href="/wiki/S%C3%B4ng_D%C6%B0%C6%A1ng_T%E1%BB%AD" class="mw-redirect" title="Sông Dương Tử">sông Dương Tử</a>. </p><p>Lúc bấy giờ Chu Nguyên Chương có hai kình địch, một là <a href="/wiki/Tr%E1%BA%A7n_H%E1%BB%AFu_L%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Trần Hữu Lượng">Trần Hữu Lượng</a> đang chiếm cứ vùng Hồ Quảng, nắm giữ vùng đất thượng du sông <a href="/wiki/Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Giang" title="Trường Giang">Trường Giang</a>. Một người khác là <a href="/wiki/Tr%C6%B0%C6%A1ng_S%C4%A9_Th%C3%A0nh" title="Trương Sĩ Thành">Trương Sĩ Thành</a>, đang xưng bá tại vùng châu thổ <a href="/wiki/T%C3%B4_Ch%C3%A2u" title="Tô Châu">Tô</a>-<a href="/wiki/H%C3%A0ng_Ch%C3%A2u" title="Hàng Châu">Hàng</a>, chiếm một vùng đất phì nhiêu giàu có. Vị trí chiếm đóng của hai người này trở thành thế gọng kìm, có thể đánh kẹp Chu Nguyên Chương vào giữa, tạo thế uy hiếp rất lớn. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Bình_định_Trần_Hữu_Lượng"><span id="B.C3.ACnh_.C4.91.E1.BB.8Bnh_Tr.E1.BA.A7n_H.E1.BB.AFu_L.C6.B0.E1.BB.A3ng"></span>Bình định Trần Hữu Lượng</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Bình định Trần Hữu Lượng”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Bình định Trần Hữu Lượng"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Red_Turban.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Red_Turban.png/350px-Red_Turban.png" decoding="async" width="350" height="248" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Red_Turban.png/525px-Red_Turban.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b7/Red_Turban.png/700px-Red_Turban.png 2x" data-file-width="1272" data-file-height="900" /></a><figcaption>Quân phiệt và lãnh chúa vào cuối thời Nguyên, bao gồm cả lãnh thổ do Chu Nguyên Chương kiểm soát năm 1363.</figcaption></figure> <p>Năm 1360, Trần Hữu Lượng đoạt được thành Thái Bình của Chu Nguyên Chương, giết chết người con nuôi của Chu Nguyên Chương là Chu Văn Tốn và viên tướng thủ thành là Hoa Vân, rồi cử hành nghi lễ xưng đế tại ngôi miếu Ngũ Thông tại Thái Thạch, đặt quốc hiệu là Hán, đổi niên hiệu là Đại Nghĩa, rồi đắc ý kéo quân chiến thắng trở về Giang Châu. Sau đó, Trần Hữu Lượng còn hẹn với Trương Sĩ Thành cùng đánh chiếm Ứng Thiên, nhưng Trương Sĩ Thành chưa chịu. Thế là Trần Hữu Lượng tự mình xua đoàn chiến thuyền, từ Giang Châu xuôi theo dòng Trường Giang tiến xuống phía Đông, nhắm mục tiêu là Ứng Thiên. Đoàn quân của Trần Hữu Lượng tiến xuống ồ ạt, khí thế hùng tráng. </p><p>Khi tin tức này truyền đến Ứng Thiên, thì cả thành Ứng Thiên đều chấn động. Chu Nguyên Chương vội vàng triệu tập quần thần để thương thảo đối sách. Có người bảo Trần Hữu Lượng dũng cảm thiện chiến, nhuệ khí đang cao, lại chiếm giữ được vùng Giang, Sở, khống chế cả thượng du sông Trường Giang, địa thế hiểm trở, binh tướng mạnh mẽ, thế lực to lớn, vậy nếu tranh phong với ông ta, thì chỉ là đem trứng chọi đá, tự tìm lấy sự diệt vong. Vậy chi bằng hãy hiến thành Ứng Thiên cho ông ta, rồi quy phục dưới cờ cửa ông ta là tốt nhất. Có người lại cho rằng Trần Hữu Lượng mới vừa chiếm được thành Thái Bình, khí thế đang lên, vậy chi bằng trước tiên hãy lùi về Kiến Khang, Chung Sơn, là nơi có vương khí, có thể chiếm giữ ở đấy để chờ khi nhuệ khí của Trần Hữu Lượng xuống, thì ta mới xua quân quyết chiến với hắn. Có người bảo Trần Hữu Lượng chẳng qua là một gã đánh cá ở Miện Dương, chỉ là một tên tiểu lại, vậy nên cùng hắn quyết chiến một trận sống chết tại Kiến Khang. Vạn nhất nếu không thắng được, thì rút lui cũng chưa phải muộn. Chu Nguyên Chương cho rằng những chủ trương đó chưa phải là thượng sách, nhưng bản thân mình thì không thể giải thích tại sao. Ông ngó quanh mọi người có mặt trong phiên họp, thấy <a href="/wiki/L%C6%B0u_B%C3%A1_%C3%94n" title="Lưu Bá Ôn">Lưu Bá Ôn</a> đôi mắt sáng ngời, im lặng không nói. Chu Nguyên Chương đoán biết vị quân sư của mình đang có diệu kế trong lòng. Ông bèn mời Lưu Bá Ôn vào trong một phòng riêng, dò hỏi mưu kế. </p><p>Sau đó, Chu Nguyên Chương sai <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%93_%C4%90%E1%BA%A1i_H%E1%BA%A3i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hồ Đại Hải (trang không tồn tại)">Hồ Đại Hải</a> kéo quân đánh Tính Châu để khống chế con đường rút lui của <a href="/wiki/Tr%E1%BA%A7n_H%E1%BB%AFu_L%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Trần Hữu Lượng">Trần Hữu Lượng</a>. Chu Nguyên Chương lại sai các tướng <a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%9Dng_Ng%E1%BB%99_Xu%C3%A2n" title="Thường Ngộ Xuân">Thường Ngộ Xuân</a>, <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%B9ng_Th%E1%BA%AFng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phùng Thắng (trang không tồn tại)">Phùng Quốc Thắng</a>, Hoa Cao, <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a>, dẫn quân đi đặt những ổ mai phục, chuẩn bị xuất kích khi thời cơ đến. Sau khi sự bố trí đâu vào đấy Chu Nguyên Chương bèn mời người bạn thân của Trần Hữu Lượng là Khang Mâu Tài, viết một bức thư mật, giả vờ hẹn với Trần Hữu Lượng để làm nội ứng, bảo ông ta phải nhanh chóng kéo quân tới tấn công thành Ứng Thiên. </p><p>Do nôn nóng muốn thủ thắng, để chiếm lĩnh vùng đất Kiến Khang, là một vùng đất quý về mặt phong thủy, nên Trần Hữu Lượng đã xuống lệnh tức khắc khởi binh để tấn công. Riêng về Chu Nguyên Chương thì tích cực chuẩn bị: trước hết đặt một ổ mai phục bên cạnh Thạch Khôi Sơn với quân số đông ba vạn người, rồi lại xuống lệnh phá hủy chiếc cầu gỗ tại <a href="/wiki/Giang_%C4%90%C3%B4ng" class="mw-redirect mw-disambig" title="Giang Đông">Giang Đông</a>, đưa đá và sắt tới để tạo chướng ngại trên dòng sông, chờ chiến thuyền của Trần Hữu Lượng sa vào bẫy. </p><p>Quả nhiên, khi đoàn chiến thuyền của Trần Hữu Lượng đi vào một con sông hẹp, và khi đến cầu Giang Đông thì không thấy chiếc cầu gỗ nữa, mà dưới dòng sông toàn là đá tảng to. Trần Hữu Lương cả kinh, vội vàng dùng mật khẩu để liên lạc, nhưng không có ai trả lời. Đến chừng đó, hắn mới biết mình đã bị trúng kế, nhưng muốn thối lui cũng không còn kịp nữa. Quân đội của Chu Nguyên Chương khi thấy chiến thuyền của Trần Hữu Lượng đã đến cầu Giang Đông liền phất cờ vàng, phục binh từ khắp bốn phía nhảy ra, đánh kẹp Trần Hữu Lượng từ trên bộ lẫn dưới sông. Không mấy chốc, toàn quân cửa Trần Hữu Lượng bị đánh tan tác. Bản thân của Trần Hữu Lượng phải nhảy xuống thuyền con bỏ trốn. Chu Nguyên Chương chỉ huy đại quân thừa thắng truy kích, lấy lại thành Thái Bình, rồi tiến quân bảo vệ được cả Kiến Khang. </p><p>Năm <a href="/wiki/1362" title="1362">1362</a>, đại tướng <a href="/wiki/S%C3%A1t_H%C3%A3n_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Sát Hãn Thiếp Mộc Nhi">Sát Hãn Thiếp Mộc Nhi</a> của nhà Nguyên đánh dẹp gần hết Hồng Cân quân ở miền bắc thì bị bọn hàng tướng là Điền Phong, Vương Sĩ Thành ám hại ở Ích Đô. "Quốc triều điển cố" chép: Chu Nguyên Chương nghe tin Sát Hãn Thiếp Mộc Nhi bị hại, chỉ nói: "Thiên hạ hết người rồi!". Con của Sát Hãn Thiếp Mộc Nhi là <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a> (có tên Hán là Vương Bảo Bảo) nổi giận đánh tan nát Ích Đô, giết chết Điền Phong và Vương Sĩ Thành để trả thù cho cha, quét sạch Hồng Cân quân ở miền bắc, bắt đầu dòm ngó miền nam, nơi Chu Nguyên Chương cùng Trần Hữu Lượng và Trương Sĩ Thành vẫn còn đang tranh đấu với nhau. Tuy nhiên, Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi sau đó lại rơi vào cuộc chiến với đồng liêu của cha mình là Bột La Thiếp Mộc Nhi do những bất đồng nội bộ, nên chiến dịch nam chinh của nhà Nguyên chưa thể thực hiện. </p><p>Năm <a href="/wiki/1363" title="1363">1363</a>, Chu Nguyên Chương quyết định thân chinh để giải cứu An Phong (nay nằm về phía Nam Thọ Huyện, tỉnh An Huy) để giải vây cho bộ tướng của mình là Lữ Trân cùng với Long Phượng hoàng đế <a href="/wiki/H%C3%A0n_L%C3%A2m_Nhi" title="Hàn Lâm Nhi">Hàn Lâm Nhi</a> và <a href="/wiki/L%C6%B0u_Ph%C3%BAc_Th%C3%B4ng" title="Lưu Phúc Thông">Lưu Phúc Thông</a> đang bị <a href="/wiki/Tr%C6%B0%C6%A1ng_S%C4%A9_Th%C3%A0nh" title="Trương Sĩ Thành">Trương Sĩ Thành</a> bao vây. Khi Chu Nguyên Chương cử binh đến cứu viện cho An Phong, thì <a href="/wiki/Tr%E1%BA%A7n_H%E1%BB%AFu_L%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Trần Hữu Lượng">Trần Hữu Lượng</a> bèn thừa cơ xua quân tấn công. Hắn điều động mấy trăm chiến thuyền, năm sáu mươi vạn quân đội, dốc hết sức mạnh để bao vây Hồng Đô (nay là thành phố <a href="/wiki/Nam_X%C6%B0%C6%A1ng" title="Nam Xương">Nam Xương</a>, tỉnh <a href="/wiki/Giang_T%C3%A2y" title="Giang Tây">Giang Tây</a>), và đã nhanh chóng chiếm Cát An, Lâm Giang, và Vô Vi Châu. Nam Xương bị vây hơn tám mươi ngày, kịch chiến liên tục đêm ngày mấy mươi hôm, tình trạng hết sức nguy cấp. </p><p>Quân Chu Nguyên Chương chưa đến thì An Phong đã thất thủ. Hàn Lâm Nhi thoát nạn, còn Lưu Phúc Thông thì có thuyết đã tử trận ở thành, có thuyết còn sống cùng Hàn Lâm Nhi thêm một thời gian nữa. </p><p>Chu Nguyên Chương nghe tin Trần Hữu Lượng ra quân đánh đất của mình thì bèn đích thân dẫn hai chục vạn đại binh đi cứu viện, ra lệnh cho Lưu Bá Ôn ở lại giữ Ứng Thiên. Trần Hữu Lượng nghe nói Chu Nguyên Chương dẫn binh tới cứu viện nên vội vàng tháo vòng vây và bố trí trận địa tại <a href="/wiki/H%E1%BB%93_B%C3%A0_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Hồ Bà Dương">hồ Bà Dương</a>, chuẩn bị nghênh chiến. Quân cứu viện của Chu Nguyên Chương tới nơi, liền bắt đầu kịch chiến với quân địch trên hồ Bà Dương. Giai đoạn đầu của trận đánh, Chu Nguyên Chương nhiều lần gặp cảnh thất lợi, suýt nữa lâm nguy. Bí quá, Chu Nguyên Chương bèn ra lệnh cho Từ Đạt về Ứng Thiên thay thế Lưu Bá Ôn. Lưu Bá Ôn đi bất kể ngày đêm. Sau khi đến nơi, bèn cùng Chu Nguyên Chương bàn bạc chiến thuật để phá địch. Hai người đều chủ trương dùng hỏa công. Nhưng Chu Nguyên Chương vẫn lo hướng gió không ổn định, thuyền nhiều khó đốt cháy hết, nếu không khéo lửa còn có thể cháy đến thuyền mình như chơi. Căn cứ theo sự quan sát hiện tượng thiên văn của Lưu Bá Ôn, ông đoán đến hoàng hôn thì sẽ có gió Đông bắc thổi. Họ liền chuẩn bị ngay bảy chiếc thuyền nhỏ, bên trên chất nhiều hình nộm bằng rơm để nghi binh, lại đổ nhiều dầu lên cỏ sậy khô, còn chứa trong thuyền rất nhiều thuốc súng và lưu huỳnh, nhanh chóng cho thuyền tiến ra giữa hồ. Khi tới gần chiến thuyền của địch, binh sĩ bèn quăng móc để móc dính thuyền địch và thuyền hỏa công, rồi nổi lửa đốt. </p><p>Chỉ trong khoảnh khắc, lửa cháy ngất trời. Những thuyền to đều bị cháy. Cuộc chiến đấu giữa đôi bên diễn ra vô cùng ác liệt, một ngày phải tiếp lửa đến mấy chục lần. Tiếng hò reo sát phạt, tiếng sóng gió, tiếng lửa cháy hòa lẫn lại làm một, nghe thật rùng rợn. Trong khi kịch chiến, tướng sĩ hai bên thương vong rất nhiều. Trần Hữu Lượng không tiên liệu được điều đó nên sự tổn thất càng to hơn. </p><p><a href="/wiki/Tr%E1%BA%ADn_h%E1%BB%93_B%C3%A0_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Trận hồ Bà Dương">Cuộc hỗn chiến tại hồ Bà Dương</a> kéo dài ba hôm vẫn chưa phân thắng bại. Về sau, Lưu Bá Ôn kiến nghị với Chu Nguyên Chương nên đưa quân chủ lực ra cửa hồ, chặn con đường lưu thông của địch quân, rồi dùng biện pháp "đóng cửa đánh chó", để cắt đứt đường vận chuyển lương thực của địch. Do lương thực thiếu thốn, binh sĩ mệt mỏi, nội bộ của Trần Hữu Lượng bắt đầu nghi kỵ lẫn nhau, nên quân của Trần Hữu Lượng đã nhanh chóng bị đánh bại. Một số lớn bị bắt và đầu hàng. Trần Hữu Lượng khi chường mặt để quan sát tình hình, bỗng một mũi tên lạc bắn trúng, chết ngay tại chỗ. Quân đội cửa Chu Nguyên Chương đã trả một giá rất cao về mặt thương vong, và trải qua mấy lần nguy hiểm, rốt cục đã đánh bại triệt để cánh quân của Trần Hữu Lượng. </p><p>Trận đánh được xem như một trong hai trận thủy chiến lớn nhất lịch sử Trung Quốc, trận đánh còn lại là <a href="/wiki/Tr%E1%BA%ADn_X%C3%ADch_B%C3%ADch" title="Trận Xích Bích">trận Xích Bích</a> thời <a href="/wiki/Tam_Qu%E1%BB%91c" title="Tam Quốc">Tam Quốc</a>, cả hai trận đánh đều có điểm tương đồng là lực lượng phía nam yếu thế hơn nhưng đã thắng lực lượng phía bắc mạnh hơn và cả hai trận đánh đều có tính chất quyết định cho cục diện lịch sử Trung Quốc lúc đó. Chu Nguyên Chương khải hoàn về Nam Kinh, từ đó không trực tiếp thân chinh nữa mà chỉ đạo các tướng lĩnh từ căn cứ của mình. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Bình_định_Trương_Sĩ_Thành"><span id="B.C3.ACnh_.C4.91.E1.BB.8Bnh_Tr.C6.B0.C6.A1ng_S.C4.A9_Th.C3.A0nh"></span>Bình định Trương Sĩ Thành</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Bình định Trương Sĩ Thành”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Bình định Trương Sĩ Thành"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Lúc 2 tập đoàn Chu Nguyên Chương – <a href="/wiki/Tr%E1%BA%A7n_H%E1%BB%AFu_L%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Trần Hữu Lượng">Trần Hữu Lượng</a> triển khai quyết chiến, Trương Sĩ Thành vẫn cho rằng có thể giữ được cục diện chia ba chân vạc, không đưa ra hành động nào. </p><p>Khi cuộc chiến bình định quân Hán của Trần Hữu Lượng ở phía Tây đã dần dần kết thúc, thì Chu Nguyên Chương tập trung binh lực, quay mũi giáo chĩa về hướng Đông, tấn công vào Ngô Quốc do Trương Sĩ Thành dựng lên. Khi Trương Sĩ Thành chiếm cứ được vùng Chiết Tây, phía Bắc liên kết được với Lưỡng Hoài, dựa vào sức mạnh vũ lực của mình, đã mấy phen xâm chiếm những vùng đất thuộc thế lực của Chu Nguyên Chương. </p><p>Vào năm 1363, Trương Sĩ Thành bao vây thành Kiến Đức. Vị nguyên soái giữ thành là Lý Văn Trung nghe tin cả giận, muốn đánh một trận chết sống với hắn. Nhưng lúc đó có mặt Lưu Bá Ôn tại thành Kiến Đức. Ông bèn giải thích tường tận cho Lý Văn Trung nghe: <i>"Chỉ ba hôm sau Trương Sĩ Thành nhất định sẽ gặp khó khăn trong việc tiếp tế lương thảo, và buộc phải triệt thoái. Khi hắn rút lui thì ta đuổi theo, chắc chắn chỉ cần đánh một trận là bắt sống được hắn".</i> Lý Văn Trung bèn xuống lệnh truy kích. Tức thì, những con ngựa chiến đua nhau chạy như bay, mãi đến Đông Dương mới đuổi kịp bộ đội của Trương Sĩ Thành. Sau một trận kịch chiến, quân đội của Trương Sĩ Thành vốn đang đói lại đang mệt mỏi, nên không sao chống đỡ nổi. Chẳng mấy chốc, toàn bộ thảm bại và bị Lý Văn Trung bắt sống vô số. </p><p>Năm <a href="/wiki/1364" title="1364">1364</a>, Chu Nguyên Chương tự xưng là Ngô Vương. </p><p>Tháng 2 năm <a href="/wiki/1365" title="1365">1365</a>, Chu Nguyên Chương sau trừ xong chính quyền Trần Hán của Trần Hữu Lượng thì nhắm đến khu vực Giang Nam của Sĩ Thành. Tháng 10, Chu Nguyên Chương phái <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a> lãnh binh chinh thảo, tiến hành sách lược "<i>trước lấy các quận, huyện Thông, Thái, cắt vây cánh Sĩ Thành, sau đó đánh lấy Chiết Tây</i>". Chưa đến nửa năm, toàn bộ vùng đất phía bắc <a href="/wiki/Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Giang" title="Trường Giang">Trường Giang</a> của Trương Sĩ Thành đã thuộc về tay của Chu Nguyên Chương. </p><p>Cùng lúc đó ở phía bắc, Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi đã dẹp xong Bột La Thiếp Mộc Nhi, cứu được <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_Chi%C3%AAu_T%C3%B4ng" class="mw-redirect" title="Nguyên Chiêu Tông">Thái tử</a>, được <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_Hu%E1%BB%87_T%C3%B4ng" title="Nguyên Huệ Tông">Nguyên Huệ Tông</a> phong làm Tả thừa tướng. Khoách Khuếch lúc này muốn đem quân nam chinh nhưng không dám khinh suất Chu Nguyên Chương và Trương Sĩ Thành, bèn truyền bọn Lý Tư Tề ở <a href="/wiki/Ho%C3%A0i_Nam" title="Hoài Nam">Hoài Nam</a> đến gặp để bàn kế sách. Bọn Tư Tề vốn ở vai cha chú với Khoách Khuếch nên không tuân lệnh, còn dấy binh chống lại ông. Hai bên đánh nhau mấy năm trời, buộc triều đình phải chủ trương giảng hòa. Khoách Khuếch vẫn chưa nguôi giận, ngầm phái thuộc hạ <a href="/w/index.php?title=M%E1%BA%A1ch_Cao&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mạch Cao (trang không tồn tại)">Mạch Cao</a> xâm nhập vào sào huyệt của Tư Tề để ám sát ông ta. Nhưng bộ hạ của Mạch Cao phần lớn đều từng dưới trướng Bột La, liền xúi Mạch Cao phản lại Khoách Khuếch, công khai tập kích đất của Tư Tề rồi vào triều đổ tội cho ông. Huệ Tông muốn trừ khử Khoách Khuếch, bèn bãi chức Tả thừa tướng của y rồi ép phải về đóng quân ở <a href="/wiki/Nh%E1%BB%AF_Nam" title="Nhữ Nam">Nhữ Nam</a>. Sau khi khôi phục binh quyền cho Thái tử, Huệ Tông lệnh cho con mình cùng với Tư Tề, Mạch Cao và Quan Bảo ở <a href="/wiki/Th%C3%A1i_Nguy%C3%AAn,_S%C6%A1n_T%C3%A2y" title="Thái Nguyên, Sơn Tây">Thái Nguyên</a> liên minh với nhau để tấn công Khoách Khuếch. Khoách Khuếch nổi giận, đánh chiếm Thái Nguyên, giết sạch quan lại nhà Nguyên cắt đặt. Huệ Tông nổi giận, bãi nhiệm hết chức tước của Khoách Khuếch và sai các nơi thảo phạt y, gây ra cảnh tương tàn trong nội bộ nhà Nguyên ở phía bắc. Việc này khiến Chu Nguyên Chương ở phía nam yên tâm hơn trong việc đánh dẹp Trương Sĩ Thành. </p><p>Tháng 5 năm <a href="/wiki/1366" title="1366">1366</a>, Chu Nguyên Chương ban bố "<i>Bình Chu hịch</i>", liệt kê 8 tội trạng của Sĩ Thành. Tháng 8, <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a>, <a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%9Dng_Ng%E1%BB%99_Xu%C3%A2n" title="Thường Ngộ Xuân">Thường Ngộ Xuân</a> tiến quân, không đầy 3 tháng đánh chiếm <a href="/wiki/H%E1%BB%93_Ch%C3%A2u" title="Hồ Châu">Hồ Châu</a>, <a href="/wiki/H%C3%A0ng_Ch%C3%A2u" title="Hàng Châu">Hàng Châu</a>, <a href="/wiki/Thi%E1%BB%87u_H%C6%B0ng" title="Thiệu Hưng">Thiệu Hưng</a>. Quân đội của Chu Nguyên Chương kéo đến dưới thành Bình Giang, tiến hành thế trận bao vây. Chu Nguyên Chương nghe theo ý kiến của Diệp Đoái, đắp lũy dài để vây khốn, dựng tháp quan sát động tĩnh trong thành, trên tháp lại có hảo pháo, đêm ngày bắn phá. Trương Sĩ Thành liều chết chống lại, nhiều lần đột vây thất bại, đến khi lương – đạn đều hết, cả yên ngựa cũng đem ra nấu, phải dỡ chùa miếu lấy gạch đá thay tên đạn, nhưng trăm họ đồng lòng cố thủ với Trương Sĩ Thành. </p><p>Cũng trong năm 1366, Chu Nguyên Chương sai Liêu Vĩnh Trung đón Long Phượng hoàng đế Hàn Lâm Nhi, nhưng thuyền lật khiến Hàn Lâm Nhi chết. Liêu Vĩnh Trung bị đổ tội và bị Chu Nguyên Chương xử tử. </p><p>Trải qua 10 tháng, trong thì kiệt quệ, ngoài thì không có viện quân, ngày Tân Tị (8) tháng 9 năm 1367 (<a href="/wiki/1_th%C3%A1ng_10" title="1 tháng 10">1 tháng 10</a> năm 1367) thành vỡ, Trương Sĩ Thành <a href="/wiki/T%E1%BB%B1_s%C3%A1t" title="Tự sát">tự sát</a> không chết, bị bắt sống. Vợ Trương Sĩ Thành là Lưu thị ôm hai con trai, chất củi dưới lầu mà tự thiêu. Chu Nguyên Chương khuyên hàng không được, giải Trương Sĩ Thành về phủ Ứng Thiên, lại sai Lý Thiện Trường đến khuyên hàng. Trương Sĩ Thành tiếp tục cự tuyệt, trong đêm treo cổ tự sát. </p><p>Chiến thắng trước Trương Sĩ Thành giúp chính quyền Chu Minh giành quyền kiểm soát toàn bộ các vùng đất bắc và nam <a href="/wiki/S%C3%B4ng_D%C6%B0%C6%A1ng_T%E1%BB%AD" class="mw-redirect" title="Sông Dương Tử">sông Dương Tử</a>, thanh thế rất mạnh. Việc này khiến các thủ lĩnh nghĩa quân nhỏ nhanh chóng theo hàng, trong đó có Phương Quốc Trân. Nhờ đó, Chu Nguyên Chương đã hoàn toàn thống nhất được miền nam, tạo thế đối địch với triều đình nhà Nguyên ở phía bắc. </p><p>Thực tế lúc ấy ở <a href="/wiki/T%E1%BB%A9_Xuy%C3%AAn" title="Tứ Xuyên">Tứ Xuyên</a> vẫn còn nước Đại Hạ của Khai Hy hoàng đế Minh Thăng (kinh đô ở <a href="/wiki/Tr%C3%B9ng_Kh%C3%A1nh" title="Trùng Khánh">Trùng Khánh</a>), vốn li khai triều đình từ năm 1362, đã không đầu hàng Chu Nguyên Chương nhưng cũng không đủ mạnh để đe dọa thế lực của ông. Mãi đến năm 1371, Chu Nguyên Chương mới chia binh làm hai đường đánh vào nước Đại Hạ. Kinh đô Trùng Khánh nhanh chóng bị quân Minh chiếm đóng. Minh Thăng sau đó bị nhà Minh đày sang Cao Ly. </p><p>Tháng 12 năm <a href="/wiki/1367" title="1367">1367</a>, khúc ca khải hoàn nổ ra tại <a href="/wiki/T%C3%B4_Ch%C3%A2u" title="Tô Châu">Tô Châu</a>, Chu Nguyên Chương tuyên bố sẽ xưng đế sau khi thống nhất được Giang Nam. Ông được nhân dân hưởng ứng và ủng hộ hết mình, họ quyết tâm lật đổ bằng được triều đình ngoại tộc thối nát của Nguyên triều tại Trung Nguyên. </p><p>Cuối năm <a href="/wiki/1367" title="1367">1367</a>, Chu Nguyên Chương phong Từ Đạt làm đại tướng quân, <a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%9Dng_Ng%E1%BB%99_Xu%C3%A2n" title="Thường Ngộ Xuân">Thường Ngộ Xuân</a> làm phó tướng dẫn 25 vạn đại quân bắc phạt, đã nhanh chóng chiếm được <a href="/wiki/S%C6%A1n_%C4%90%C3%B4ng" title="Sơn Đông">Sơn Đông</a> từ tay quân Mông Cổ. Tháng 1 năm <a href="/wiki/1368" title="1368">1368</a>, Chu Nguyên Chương xưng đế, lập ra triều đại <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">nhà Minh</a>, lấy niên hiệu là Hồng Vũ, định đô ở <a href="/wiki/Nam_Kinh" title="Nam Kinh">Nam Kinh</a>. Nhiệm vụ tiếp theo của ông là đánh đuổi người Mông Cổ khỏi Trung Quốc, khôi phục giang sơn của <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_H%C3%A1n" title="Người Hán">người Hán</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Đánh_đuổi_người_Mông_Cổ"><span id=".C4.90.C3.A1nh_.C4.91u.E1.BB.95i_ng.C6.B0.E1.BB.9Di_M.C3.B4ng_C.E1.BB.95"></span>Đánh đuổi người Mông Cổ</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Đánh đuổi người Mông Cổ”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đánh đuổi người Mông Cổ"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Chiếm_Hoa_Bắc"><span id="Chi.E1.BA.BFm_Hoa_B.E1.BA.AFc"></span>Chiếm Hoa Bắc</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Chiếm Hoa Bắc”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chiếm Hoa Bắc"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Năm 1368, Chu Nguyên Chương hạ lệnh cho <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a>, <a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%9Dng_Ng%E1%BB%99_Xu%C3%A2n" title="Thường Ngộ Xuân">Thường Ngộ Xuân</a> tiếp tục xuất quân bắc phạt đánh đuổi người Mông Cổ khỏi đất của người Hán. Lúc này thủ lĩnh Hà Chân ở Quảng Châu, Quảng Đông, Giang Tây, Phúc Kiến dẫn quân quy hàng Hồng Vũ hoàng đế nhà Minh. </p><p><a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a> kéo 25 vạn quân Bắc, thu lấy <a href="/wiki/Khai_Phong" title="Khai Phong">Đại Lương</a>. Lương vương A Lỗ Ôn, cha của <a href="/wiki/S%C3%A1t_H%C3%A3n_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Sát Hãn Thiếp Mộc Nhi">Sát Hãn Thiếp Mộc Nhi</a>, dâng <a href="/wiki/H%C3%A0_Nam_(Trung_Qu%E1%BB%91c)" title="Hà Nam (Trung Quốc)">Hà Nam</a> đầu hàng. <a href="/w/index.php?title=Tho%C3%A1t_Nh%C3%A2n_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thoát Nhân Thiếp Mộc Nhi (trang không tồn tại)">Thoát Nhân Thiếp Mộc Nhi</a> (em của <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a>) thua to phải bỏ chạy, còn các cánh quân khác đều tan rã, không ai chống cự. Quân Minh bức đến <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%93ng_Quan" title="Đồng Quan">Đồng Quan</a>, bọn Lý Tư Tề của nhà Nguyên hoảng sợ chạy về phía tây, còn bọn Mạch Cao, Quan Bảo của nhà Nguyên thì bị Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi bắt giết vì nghe lời Nguyên Huệ Tông đánh mình mấy năm qua. </p><p><a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_Hu%E1%BB%87_T%C3%B4ng" title="Nguyên Huệ Tông">Nguyên Huệ Tông</a> sợ hãi, hạ chiếu quy tội cho Thái tử, bãi bỏ binh quyền của con mình, khôi phục quan tước cho Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi, lệnh cho ông cùng bọn <a href="/w/index.php?title=L%C3%BD_T%C6%B0_T%E1%BB%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lý Tư Tề (trang không tồn tại)">Lý Tư Tề</a> thảo phạt quân Minh của <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a>, <a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%9Dng_Ng%E1%BB%99_Xu%C3%A2n" title="Thường Ngộ Xuân">Thường Ngộ Xuân</a>. 1 tháng sau, quân Minh do Từ Đạt chỉ huy tiến công đến kinh thành Đại Đô của nhà Nguyên. </p><p><a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_Hu%E1%BB%87_T%C3%B4ng" title="Nguyên Huệ Tông">Nguyên Huệ Tông</a> nghe tin, biết đại thế đã mất, liền cùng đám quần thần vội vã kéo gia quyến bỏ chạy khỏi Đại Đô. <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a> cứu viện không kịp. Tháng 8 năm 1368, quân Minh của <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a> chiếm được Đại Đô (còn được gọi là kinh thành <a href="/wiki/Khanbaliq" class="mw-redirect" title="Khanbaliq">Khanbaliq</a>). </p><p><a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a> sai tướng đánh bại tướng nhà Minh là bọn Thang Hòa ở Hàn Điếm. <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_Hu%E1%BB%87_T%C3%B4ng" title="Nguyên Huệ Tông">Nguyên Huệ Tông</a> ở Khai Bình lệnh cho <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a> cố gắng thu phục Đại Đô. Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi từ phía bắc ra khỏi Nhạn Môn quan, muốn từ <a href="/wiki/B%E1%BA%A3o_An_(%C4%91%E1%BB%8Bnh_h%C6%B0%E1%BB%9Bng)" class="mw-disambig" title="Bảo An (định hướng)">Bảo An</a> đi qua <a href="/wiki/C%C6%B0_Dung_quan" title="Cư Dung quan">Cư Dung</a> mà tấn công vào <a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_B%C3%ACnh" title="Bắc Bình">Bắc Bình</a>. Tướng nhà Minh là bọn <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a>, <a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%9Dng_Ng%E1%BB%99_Xu%C3%A2n" title="Thường Ngộ Xuân">Thường Ngộ Xuân</a> nhân đó tập kích quân Mông Cổ tại Thái Nguyên. Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi quay về cứu, không ngờ bộ tướng của mình là Khoát Tị Mã đã ngầm đầu hàng quân Minh. Quân Minh cướp trại trong đêm, <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a> hoảng hốt đưa 18 kỵ binh rút chạy về phía bắc. Sau khi quân Minh vào <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%93ng_Quan" title="Đồng Quan">Đồng Quan</a>, bọn Lý Tư Tề của Mông Cổ kẻ đầu hàng người bỏ trốn, nhà Nguyên chỉ còn dựa vào Nạp Cát Xuất ở phía đông bắc và Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi ở phía tây bắc mà chống giữ. </p><p>Nguyên Huệ Tông lúc này đã về đến Mông Cổ, lập ra <a href="/wiki/Nh%C3%A0_B%E1%BA%AFc_Nguy%C3%AAn" class="mw-redirect" title="Nhà Bắc Nguyên">nhà Bắc Nguyên</a> và lên ngôi ở <a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%A3ng_%C4%90%C3%B4" title="Thượng Đô">Thượng Đô</a>. Chính quyền Đại Nguyên ở Trung Quốc tồn tại được 97 năm cuối cùng đã bị diệt vong kể từ đây. Người Mông Cổ buộc phải bỏ toàn bộ vùng <a href="/wiki/Hoa_B%E1%BA%AFc" title="Hoa Bắc">Hoa Bắc</a> và rút lui hẳn về thảo nguyên vào tháng 9 năm 1368. Mặc dù sự kiểm soát của Chu Nguyên Chương đối với toàn lãnh thổ Trung Quốc vẫn chưa được ổn định, nhưng Chu Nguyên Chương cho rằng nhà Nguyên đã mất <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_m%E1%BB%87nh" title="Thiên mệnh">thiên mệnh</a> khi triều đại này bỏ kinh đô <a href="/wiki/Khanbaliq" class="mw-redirect" title="Khanbaliq">Khanbaliq</a>. Nhà Minh sau này không xem Nguyên Huệ Tông sau năm 1368 và những người kế nhiệm ông này như những hoàng đế hợp pháp của Trung Hoa nữa. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="12_lần_Bắc_phạt_vào_Mông_Cổ"><span id="12_l.E1.BA.A7n_B.E1.BA.AFc_ph.E1.BA.A1t_v.C3.A0o_M.C3.B4ng_C.E1.BB.95"></span>12 lần Bắc phạt vào Mông Cổ</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “12 lần Bắc phạt vào Mông Cổ”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: 12 lần Bắc phạt vào Mông Cổ"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Người Mông Cổ">Người Mông Cổ</a> tuy đã bị đánh đuổi khỏi <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c_%C4%91%E1%BA%A1i_l%E1%BB%A5c" title="Trung Quốc đại lục">Trung Quốc đại lục</a>, nhưng lãnh thổ của <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Đế quốc Mông Cổ">đế quốc Mông Cổ</a> vẫn còn rất lớn, kéo dài sự cai trị từ <a href="/wiki/Bi%E1%BB%83n_Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Biển Nhật Bản">Biển Nhật Bản</a> đến <a href="/wiki/D%C3%A3y_n%C3%BAi_Altay" class="mw-redirect" title="Dãy núi Altay">dãy núi Altay</a>. Vẫn còn những thế lực ủng hộ nhà Nguyên là lực lượng chống nhà Minh tại <a href="/wiki/V%C3%A2n_Nam" title="Vân Nam">Vân Nam</a> và <a href="/wiki/Qu%C3%BD_Ch%C3%A2u" title="Quý Châu">Quý Châu</a>. Hơn nữa, triều đình Bắc Nguyên vẫn đang lăm le tái chiếm Đại Đô nếu có cơ hội, khi vẫn còn duy trì lực lượng quân đội khá hùng hậu ở vùng <a href="/wiki/Bi%C3%AAn_gi%E1%BB%9Bi" title="Biên giới">biên giới</a> phía bắc và phía tây. Do đó, Chu Nguyên Chương quyết định thực hiện nhiều chiến dịch Bắc tiến vào lãnh thổ <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a>, nhằm triệt tiêu âm mưu đó của họ, cũng như để mở rộng lãnh thổ phía bắc của đất nước. </p><p>Tháng 6 năm <a href="/wiki/1369" title="1369">1369</a>, <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a> lại kéo quân vào <a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_nguy%C3%AAn" class="mw-redirect" title="Thảo nguyên">thảo nguyên</a> Mông Cổ, mở đầu cho một chuỗi các đợt chinh phạt Mông Cổ trên diện rộng của nhà Minh. <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_Hu%E1%BB%87_T%C3%B4ng" title="Nguyên Huệ Tông">Nguyên Huệ Tông</a> phải cầu viện đại tướng nước Cao Ly là <a href="/wiki/L%C3%BD_Th%C3%A0nh_Qu%E1%BA%BF" class="mw-redirect" title="Lý Thành Quế">Lý Thành Quế</a> đem quân ngăn chặn Từ Đạt. Tuy nhiên, <a href="/wiki/L%C3%BD_Th%C3%A0nh_Qu%E1%BA%BF" class="mw-redirect" title="Lý Thành Quế">Lý Thành Quế</a> do muốn quy thuận theo nhà Minh nên đã liên minh với quân của Từ Đạt. Thượng Đô cũng rơi vào sự chiếm đóng của Đại Minh, <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_Hu%E1%BB%87_T%C3%B4ng" title="Nguyên Huệ Tông">Nguyên Huệ Tông</a> phải chạy xa về phía bắc đến Ứng Xương. <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a> ở phía tây, chỉ có thể phần nào hạn chế quân Minh. Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi bao vây tướng Minh là <a href="/w/index.php?title=Tr%C6%B0%C6%A1ng_%C3%94n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trương Ôn (trang không tồn tại)">Trương Ôn</a> ở <a href="/wiki/Lan_Ch%C3%A2u" title="Lan Châu">Lan Châu</a>, sau đó tiêu diệt toàn bộ cánh quân cứu viện của quân Minh, kể cả chủ tướng nhà Minh là <a href="/w/index.php?title=Vu_Quang&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vu Quang (trang không tồn tại)">Vu Quang</a>. Thời điểm này Khai quốc công thần nhà Minh là <a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%9Dng_Ng%E1%BB%99_Xu%C3%A2n" title="Thường Ngộ Xuân">Thường Ngộ Xuân</a> đã qua đời, chỉ còn <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a> làm đại tướng quân. </p><p>Khi xưa <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a> ở <a href="/wiki/H%C3%A0_Nam_(Trung_Qu%E1%BB%91c)" title="Hà Nam (Trung Quốc)">Hà Nam</a>, Chu Nguyên Chương thường sai sứ đến thông hảo, ông đều không gặp. Thư từ gởi đến, đều không đáp lại. Nay Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi chạy ra Tái Bắc, Minh Thái Tổ thường sai sứ chiêu dụ, cũng không đáp ứng. Cuối cùng Minh Thái Tổ sai Lý Tư Tề đến. Ban đầu, <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a> tiếp đãi ông ta theo lễ. Sau đó lại sai kỵ sĩ đưa về. Đến địa giới nhà Minh, kỵ sĩ nói: <i>"Chủ soái có lệnh, xin ngài lưu lại một vật để kỷ niệm"</i>. Lý Tư Tề đáp: <i>"Ta đi xa không mang theo gì cả!"</i>. Kỵ sĩ bèn nói: <i>"Xin ngài để lại 1 cánh tay!"</i>. Lý Tư Tề không làm sao được, đành phải chặt tay. <a href="/w/index.php?title=L%C3%BD_T%C6%B0_T%E1%BB%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lý Tư Tề (trang không tồn tại)">Lý Tư Tề</a> trở về không lâu thì chết. </p><p>Ngày 3 tháng 1 năm <a href="/wiki/1370" title="1370">1370</a>, quân Minh do <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a> chỉ huy lần thứ 2 tiến hành bắc phạt vào đất Mông Cổ, đánh vào thủ đô Mông Cổ là Hoà Lâm (<a href="/wiki/Karakorum" title="Karakorum">Karakorum</a>), bắt sống hàng ngàn quý tộc Mông Cổ vào năm 1370. Quân của <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a> đã tiến vào <a href="/wiki/Transbaikalia" class="mw-redirect" title="Transbaikalia">Transbaikalia</a> (Ngoại Baikal) và thậm chí tiến xa hơn về phía bắc mà chưa có đội quân nào của Trung Quốc trước đó từng làm được. </p><p>Ngày 8 tháng 4 năm 1370, quân của <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a> trong trận Trầm Nhi Dục đã đánh bại Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi giữa đám mồ hoang ở Xuyên Bắc. Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi chỉ đưa vợ con vài người vượt <a href="/wiki/Ho%C3%A0ng_H%C3%A0" title="Hoàng Hà">Hoàng Hà</a>, ra khỏi <a href="/wiki/Ninh_H%E1%BA%A1" title="Ninh Hạ">Ninh Hạ</a> chạy đến Hòa Lâm (Karakorum). Em gái <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a> là Vương thị ở lại Hà Nam, trở thành con dân nhà Minh (nhà văn Kim Dung hình tượng hoá nhân vật này thành Triệu Mẫn quận chúa, sau theo Trương Vô Kỵ sống hết đời hạnh phúc). </p><p>Tiến sĩ triều Nguyên là <a href="/w/index.php?title=Th%C3%A1i_T%E1%BB%AD_Anh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thái Tử Anh (trang không tồn tại)">Thái Tử Anh</a> bị bắt trong trận Trầm Nhi Dục, dù bị <a href="/wiki/Tra_t%E1%BA%A5n" title="Tra tấn">tra tấn</a> hay dụ dỗ đến đâu cũng không khuất phục. Một ngày kia bỗng rơi nước mắt, nói: <i>"Không phải cho ta, là cho chủ nhân của ta (Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi)!"</i>. Minh Thái Tổ nghe vậy rất cảm động. Năm 1376, Thái Tử Anh được Minh Thái Tổ cho thả về Tái Bắc, nhưng khi đó chủ tướng của hắn là Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi đã mất rồi. </p><p>Ngày 28 tháng 4 năm 1370, <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_Hu%E1%BB%87_T%C3%B4ng" title="Nguyên Huệ Tông">Nguyên Huệ Tông</a> lâm bệnh rồi qua đời ở Ứng Xương. Thái tử Ái Du Thức Lý Đáp Lạp lên kế vị, tức vua <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_Chi%C3%AAu_T%C3%B4ng" class="mw-redirect" title="Nguyên Chiêu Tông">Nguyên Chiêu Tông</a>), uỷ thác quốc sự cho <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a>. Tháng 9 năm <a href="/wiki/1371" title="1371">1371</a>, em gái <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a> là Vương thị đang ở Hà Nam của nhà Minh thì bị Từ Đạt của nhà Minh bắt, đem trình diện Minh Thái Tổ. Sau khi nhìn thấy Vương thị, Minh Thái Tổ Chu Nguyên Chương vô cùng vui mừng, muốn ban nàng làm vợ cho con trai là Tần vương <a href="/wiki/Chu_S%E1%BA%A3ng" title="Chu Sảng">Chu Sảng</a>, đồng thời làm con tin uy hiếp Khoách Khuếch. </p><p>Là một cô gái có khí khách, không chịu khuất phục cường quyền, Vương thị không muốn mình phải làm vợ của Hoàng tử phía kẻ địch. Nàng lấy cớ ông vừa qua đời, phải giữ tròn đạo hiếu nên tỏ ý cự tuyệt hôn sự mà Chu Nguyên Chương định đoạt. Tuy nhiên, Thái Tổ nhà Minh không dễ bỏ cuộc như vậy. Ông hỏi nàng: <i>"Trong thiên hạ, điều gì là quan trọng nhất?'</i>. Vương thị đáp: <i>"Chính là chữ Hiếu"</i>. Chu Nguyên Chương bèn nói: <i>"Sai, Trung Hiếu mới là quan trọng nhất. Mà trong Trung Hiếu, chữ Trung nằm phía trước. Trẫm là đương kim Hoàng Đế, Trung Hiếu của khanh, đều phải hướng về Trẫm"</i>. </p><p>Dưới sự ép buộc rõ ràng của Chu Nguyên Chương, tháng 10 năm 1371, <a href="/wiki/Chu_S%E1%BA%A3ng" title="Chu Sảng">Chu Sảng</a> Hoàng tử cưới Vương thị và phong nàng làm Vương Phi. Nhưng cuộc hôn nhân chính trị này vẫn không thể lay chuyển được Vương Bảo Bảo (<a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a>), vị mãnh tướng không hề đầu hàng nhà Minh vì sự an nguy của em gái. Điều đó cũng là nền móng cho cuộc đời đau khổ sau này của mỹ nhân bạc mệnh Vương thị. Cuộc hôn nhân do một tay Minh Thái Tổ tạo nên lại khiến cho đến hai người phải chịu khổ. Vương thị bị ép cưới Hoàng tử Chu Sảng, Chu Sảng cũng không hề yêu Vương thị, thậm chí còn hành hạ nàng. Mặc dù sinh cho Chu Sảng đến 3 người con trai, nhưng nàng vẫn không hề được Tần Mẫn vương sủng ái. Thậm chí, Chu Sảng còn giam cầm Vương thị ở hậu viện, cuộc sống như bị cầm tù, cả đời chỉ được quanh quẩn ở chốn sân vườn phía sau. </p><p>Năm <a href="/wiki/1372" title="1372">1372</a>, Lam Ngọc theo <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a> dẫn quân Minh chia thành 3 đạo đánh Bắc Nguyên lần thứ 3 ở thảo nguyên <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a>, vượt qua <a href="/wiki/Nh%E1%BA%A1n_M%C3%B4n_quan" title="Nhạn Môn quan">Nhạn Môn quan</a> và đánh bại quân Nguyên ở núi Loan, gần sông Thổ Lạp. </p><p>Minh Thái Tổ nhiều lần yêu cầu <a href="/wiki/Nh%C3%A0_B%E1%BA%AFc_Nguy%C3%AAn" class="mw-redirect" title="Nhà Bắc Nguyên">nhà Bắc Nguyên</a> phải giải tán lực lượng quân sự ở vùng biên giới nhưng không thành. Năm <a href="/wiki/1373" title="1373">1373</a>, quân Minh lần thứ 4 tiến hành Bắc phạt, chia 3 đường mà tiến. Đạo trung quân của Từ Đạt tiến đến <a href="/w/index.php?title=S%C3%B4ng_Kuul&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sông Kuul (trang không tồn tại)">sông Kuul</a> chỉ trong 20 ngày, nhưng đã bị <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a> đánh bại gần Hòa Lâm, Từ Đạt phải chạy thoát cùng đám tàn quân còn rất ít. Cánh quân phía đông tiến tới <a href="/wiki/S%C3%B4ng_Kherlen" title="Sông Kherlen">sông Kherlen</a>, cũng bị đánh bại và phải rút về Orkhon và tại đây lại bị quân Nguyên tấn công. Đạo quân này lại bị đánh bại và sau đó thất bại trong trận chiến cuối cùng ở gần Hòa Lâm. Đạo quân phía tây của <a href="/wiki/L%C3%BD_V%C4%83n_Trung" title="Lý Văn Trung">Lý Văn Trung</a> tuy giành được một số chiến thắng không đáng kể, nhưng sau khi nhận tin chiến bại gửi về từ hai đạo quân khác, cánh quân này cũng đã phải rút lui. </p><p>Năm sau (<a href="/wiki/1374" title="1374">1374</a>), <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a> dẫn quân Mông Cổ tấn công <a href="/wiki/Nh%E1%BA%A1n_M%C3%B4n" title="Nhạn Môn">Nhạn Môn</a>, Minh Thái Tổ lệnh cho các tướng phòng bị nghiêm ngặt. Theo Minh sử, từ sau chiến dịch Hòa Lâm, quân Minh hiếm khi ra khỏi biên cương. Năm 1375, <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a> đưa <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_Chi%C3%AAu_T%C3%B4ng" class="mw-redirect" title="Nguyên Chiêu Tông">Nguyên Chiêu Tông</a> dời đến Kim Sơn, mất ở Nha Đình thuộc bể Cáp Lạt Na. Vợ là Mao thị cũng treo cổ mà chết. Em trai <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a> là Thoát Nhân Thiếp Mộc Nhi. Sau khi anh mất, <a href="/w/index.php?title=Tho%C3%A1t_Nh%C3%A2n_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thoát Nhân Thiếp Mộc Nhi (trang không tồn tại)">Thoát Nhân Thiếp Mộc Nhi</a> tiếp tục phò tá nhà Bắc Nguyên. </p><p>Năm <a href="/wiki/1378" title="1378">1378</a>, quân Minh bắc phạt Mông Cổ lần thứ 5, đánh chiếm Ứng Xương của Mông Cổ. Vua <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_Chi%C3%AAu_T%C3%B4ng" class="mw-redirect" title="Nguyên Chiêu Tông">Nguyên Chiêu Tông</a> băng hà không lâu sau đó. Em trai của ông là Thoát Cổ Tư Thiếp Mộc Nhi đăng cơ, tức <a href="/wiki/Uskhal_Khan" title="Uskhal Khan">Uskhal Khan</a>. Trong khi nhà Bắc Nguyên đang tổ chức tang lễ cho Chiêu Tông, nhà Minh đã gửi sứ giả đến điếu tang và trao trả tù binh Maidarbal, người đã bị bắt làm tù binh trong trận đánh ở Ứng Xương năm 1378. Tuy nhiên, chiến sự giằng co giữa Bắc Nguyên và nhà Minh vẫn diễn ra nhiều năm sau đó. Uskhal Khan đã điều động quân đến đóng tại khu vực gần Ứng Xương và Hoà Lâm, cùng hợp tác với thủ lĩnh Nạp Cáp Xuất của bộ tộc Thát Đát và mở những chiến dịch quân sự đẩy lùi quân Minh về phía nam. </p><p>Đáp lại, quân Minh đã thực hiện đợt tiến công lớn vào Bắc Nguyên năm 1380 (Bắc phạt lần thứ 6) và cướp phá kinh đô Hoà Lâm. Tháng 6 năm 1380, nhà Minh lại tiến hành Bắc phạt lần thứ 7, tiến quân đánh các đạo quân đồn trú của quân Nguyên ở miền Bắc Trung Quốc, nhưng thất bại phải rút về. Hai viên tướng Nguyên, <a href="/w/index.php?title=%C3%96ljei-Buqa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Öljei-Buqa (trang không tồn tại)">Öljei-Buqa</a> và <a href="/w/index.php?title=Nair-Buqa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nair-Buqa (trang không tồn tại)">Nair-Buqa</a> thậm chí đã đánh bại và giết chết tướng <a href="/w/index.php?title=L%C6%B0u_Quang&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lưu Quang (trang không tồn tại)">Lưu Quang</a> của nhà Minh. </p><p>Trong năm <a href="/wiki/1380" title="1380">1380</a>, <a href="/wiki/Chu_%C4%90%E1%BB%87" class="mw-redirect" title="Chu Đệ">Chu Đệ</a> (con thứ tư của vua Minh Thái Tổ) và gia đình của ông chuyển từ thủ đô Nam Kinh đến Bắc Bình (xưa là Đại Đô), nó từng là kinh đô của triều đại <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Người Mông Cổ">người Mông Cổ</a> ở <a href="/wiki/Trung_Hoa" class="mw-redirect" title="Trung Hoa">Trung Hoa</a>, có kích thước tương tự như Hoàng cung ở <a href="/wiki/Nam_Kinh" title="Nam Kinh">Nam Kinh</a>, so với các Hoàng tử anh em của ông, ông được nhận vùng đất phong Yên vương có điều kiện tốt nhất cho phát triển. Chu Đệ đã tạo ra xung quanh mình một hệ thống quan lại tương đương với 1 triều đình độc lập. Hơn nữa, bên cạnh có tướng <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a>, cha vợ của ông, thành Bắc Bình có vị trí quan trọng và được mở rộng để làm các căn cứ quân sự chính ở phía bắc. Từ đó, Yên vương Chu Đệ cùng anh mình Tấn Cung vương Chu Cương và những người anh em khác đã thực hiện nhiều chiến dịch thành công chống lại quân Mông Cổ dọc theo biên giới. </p><p>Trong năm sau (năm 1381), nhà Minh lại huy động một đội quân lớn để tấn công nhà Bắc Nguyên, đó là đợt Bắc phạt lần thứ 8. Cũng trong năm <a href="/wiki/1381" title="1381">1381</a>, quân Minh dưới sự chỉ huy của <a href="/wiki/M%E1%BB%99c_Anh" title="Mộc Anh">Mộc Anh</a> đánh chiếm những vùng đất cuối cùng của Nhà Nguyên là <a href="/wiki/V%C3%A2n_Nam" title="Vân Nam">Vân Nam</a>, Quý Châu và Trung Hoa hoàn toàn được thống nhất dưới sự kiểm soát của nhà Minh. Tuy vậy, Minh Thái Tổ tuyên bố sẽ tiêu diệt lực lượng quân <a href="/wiki/M%C3%A3n_Ch%C3%A2u" title="Mãn Châu">Mãn Châu</a> đồng minh của Bắc Nguyên vào năm 1387 bằng một chiến dịch quân sự lớn và hai bên đều chịu những tổn thất nặng nề trong trận đánh tại <a href="/wiki/Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Xu%C3%A2n" title="Trường Xuân">Trường Xuân</a>. Cùng năm, do phải hứng chịu một <a href="/wiki/N%E1%BA%A1n_%C4%91%C3%B3i" title="Nạn đói">nạn đói</a> khủng khiếp, thủ lĩnh Mãn Châu là Nạp Cáp Xuất đã quyết định đầu hàng quân Minh, đưa Bắc Nguyên vào tình thế bất lợi. Sau khi tiêu diệt <a href="/wiki/M%C3%A3n_Ch%C3%A2u" title="Mãn Châu">Mãn Châu</a>, quân Minh chuyển hướng sang tấn công triều đình của vua <a href="/wiki/Uskhal_Khan" title="Uskhal Khan">Uskhal Khan</a> đang đóng tại Ứng Xương (đợt Bắc phạt lần thứ 9). Vua <a href="/wiki/Uskhal_Khan" title="Uskhal Khan">Uskhal Khan</a> bại trận rút khỏi Ứng Xương, chạy đến hồ Bối Nhĩ (Buyur) đóng quân. </p><p>Trong năm <a href="/wiki/1388" title="1388">1388</a>, Minh Thái Tổ phong cho Lam Ngọc làm Đại tướng quân (大將軍), thống suất 15 vạn đại quân Minh tiến hành Bắc phạt lần thứ 10, giao chiến với quân của vua Uskhal Khan ở hồ Bối Nhĩ (Buyur). Lam Ngọc dẫn quân Minh vượt qua <a href="/wiki/V%E1%BA%A1n_L%C3%BD_Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Th%C3%A0nh" title="Vạn Lý Trường Thành">Vạn Lý Trường Thành</a>, thám báo cáo lại rằng quân Nguyên đang đóng trại tại hồ Bối Nhĩ (Buyur). Quân Minh tiếp tục bắc tiến, vượt qua <a href="/wiki/Sa_m%E1%BA%A1c" title="Sa mạc">sa mạc</a> tiến đến hồ Bối Nhĩ vào tháng 4 năm 1388. Quân Minh ban đầu đến gần hồ Bối Nhĩ 40 dặm mà vẫn không thấy quân Nguyên, việc này làm cho Lam Ngọc cảm thấy nản chí và muốn lui quân. Phó tướng là Vương Tích lại khuyên Lam Ngọc rằng đại quân đã đến đây mà tay trắng trở về, không làm nên trò trống gì thì thiên hạ cười cho, chưa kể còn bị nhà vua trách tội. Lam Ngọc nghe lời, hạ lệnh tăng cường dò thám tung tích quân địch, cuối cùng Lam Ngọc phát hiện quân Nguyên đang đóng tại phía đông bắc hồ Bối Nhĩ. Lam Ngọc nhân lúc trời tối lại có <a href="/wiki/B%C3%A3o_c%C3%A1t" title="Bão cát">bão cát</a> cho quân tiến sát tới doanh trại quân Nguyên. </p><p>Ngày 18 tháng 5 năm <a href="/wiki/1388" title="1388">1388</a>, Lam Ngọc hạ lệnh tấn công, quân Nguyên vì bất ngờ nên bị đánh tan tác. Tướng Mông Cổ là Thoát Nhân Thiếp Mộc Nhi (em trai của <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a>) thua trận bị nhà Minh bắt. Trận đánh kết thúc với nhiều quý tộc Mông Cổ bị bắt sống, trong đó có gia quyến hơn 100 người của vua Uskhal Khan. Quân Minh còn bắt được hơn 7 vạn người, 15 vạn gia súc và chiếm được ngọc tỷ của vua Uskhal Khan. <a href="/wiki/Uskhal_Khan" title="Uskhal Khan">Uskhal Khan</a> phải bỏ chạy về thảo nguyên Hoà Lâm (Karakorum). Trên đường trốn chạy về phía tây để tìm viện binh, <a href="/wiki/Uskhal_Khan" title="Uskhal Khan">Uskhal Khan</a> lại bị <a href="/wiki/T%C6%B0_Kh%E1%BA%AFc_Tr%C3%A1c_L%C3%BD_%C4%90%E1%BB%93" class="mw-redirect" title="Tư Khắc Trác Lý Đồ">Trác Lý Khắc Đồ</a> (Yesüder), một hậu duệ của <a href="/wiki/A_L%C3%BD_B%E1%BA%A5t_Ca" title="A Lý Bất Ca">A Lý Bất Ca</a> (Ariq Böke) và là một đồng minh của <a href="/w/index.php?title=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Oirat&action=edit&redlink=1" class="new" title="Người Oirat (trang không tồn tại)">người Oirat</a> tấn công và giết chết cùng con trai của mình. Ngôi khả hãn Mông Cổ đã được thừa kế bởi Trác Lý Khắc Đồ. Sự kiện này đã đánh dấu sự suy yếu của quyền lực dòng dõi nhà Nguyên và đánh dấu sự trỗi dậy của <a href="/wiki/Li%C3%AAn_minh_B%E1%BB%91n_Oirat" title="Liên minh Bốn Oirat">người Oirat</a> trên thảo nguyên Mông Cổ. Đối với Chu Nguyên Chương, chiến thắng trong đợt Bắc phạt này đã giúp nhà Minh mở rộng đáng kể cương vực ở biên giới phía bắc. </p><p>Thoát Nhân Thiếp Mộc Nhi (em trai của <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a>) bị nhà Minh lưu đày đến Kế Châu. Sau đó Thoát Nhân Thiếp Mộc Nhi (em trai của <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a>) tìm cách liên hệ với các hàng tướng nhà Nguyên tại Kế Châu thì bị nhà Minh phát giác. Tháng 7 năm 1388, Thoát Nhân Thiếp Mộc Nhi bị tướng nhà Minh là <a href="/wiki/Lam_Ng%E1%BB%8Dc" title="Lam Ngọc">Lam Ngọc</a> giết chết. </p><p>Sau khi Trác Lý Khắc Đồ tức vị (gọi là <a href="/wiki/Jorightu_Khan" title="Jorightu Khan">Nguyên Cung Tông</a>), đế chế của Mông Cổ nhanh chóng chia rẽ và rơi vào nội loạn. Gunashiri, một hậu vệ trực hệ của <a href="/wiki/Oa_Kho%C3%A1t_%C4%90%C3%A0i" title="Oa Khoát Đài">Oa Khoát Đài</a> hãn, đã tách ra khỏi đế chế và tự thành lập một nước nhỏ tên gọi <a href="/w/index.php?title=Qara_Del&action=edit&redlink=1" class="new" title="Qara Del (trang không tồn tại)">Qara Del</a>. Trong lúc đó, một tướng cũ khác của <a href="/wiki/Uskhal_Khan" title="Uskhal Khan">Uskhal Khan</a> là Necelai đã đầu hàng nhà Minh và được vua Minh Thái Tổ thu dụng. Triều đình nhà Minh đã sử dụng <a href="/w/index.php?title=Necelai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Necelai (trang không tồn tại)">Necelai</a> để thành lập một đội quân người Mông Cổ (còn được biết đến với tên gọi Tam quân) đóng tại vùng mà ngày nay là Nội Mông nhằm chống lại Nguyên Cung Tông. Tuy nhiên, một tướng cũ khác của vị đại hãn trước đây là Shirmen lại thần phục vua <a href="/wiki/Jorightu_Khan" title="Jorightu Khan">Nguyên Cung Tông</a> và sau đó giết chết được <a href="/w/index.php?title=Necelai&action=edit&redlink=1" class="new" title="Necelai (trang không tồn tại)">Necelai</a>. Ajashir - vị quận công Liêu Đông cũ và là một trong những thủ lĩnh của Tam quân, đã quay về đầu hàng vua <a href="/wiki/Jorightu_Khan" title="Jorightu Khan">Nguyên Cung Tông</a> sau năm 1389. </p><p>Ngày 2 tháng 3 năm 1390, Mã Hoà đi cùng Yên vương Chu Đệ khi ông này chỉ huy cuộc chinh phạt đầu tiên vào đất Mông Cổ (nhà Minh bắc phạt Mông Cổ lần thứ 11). Quân Minh đã có một chiến thắng dễ dàng khi tướng Mông Cổ là Nagachu đầu hàng nhà Minh ngay khi ông này nhận ra mình bị nhà Bắc Nguyên lừa dối. </p><p>Đến năm <a href="/wiki/1390" title="1390">1390</a>, Tấn Cung vương Chu Cương (con thứ ba của Minh Thái Tổ) và những người anh em khác (gồm cả Yên vương Chu Đệ) đã thực hiện nhiều chiến dịch thành công chống lại quân Mông Cổ dọc theo biên giới phía bắc và trấn giữ, dẹp loạn ở biên giới phía bắc. Từ năm 1390 đến năm 1391, quân Mông Cổ của vua Nguyên Cung Tông gây hấn ở biên giới phía bắc nhà Minh. Tề Cung vương Chu Phù (con thứ bảy của Minh Thái Tổ) và Yên vương <a href="/wiki/Minh_Th%C3%A0nh_T%E1%BB%95" title="Minh Thành Tổ">Chu Đệ</a> (con thứ tư của Minh Thái Tổ) được cử đi dẹp loạn vùng biên ải. Kể từ khi giành được nhiều thắng lợi, Tề Cung vương Chu Phù tỏ ra kiêu ngạo, thường bị phụ hoàng Minh Thái Tổ quở trách. </p><p>Đến cuối năm <a href="/wiki/1391" title="1391">1391</a> sau những lần đánh bại quân Mông Cổ, phòng thủ thành công ở biên giới phía bắc, Yên vương Chu Đệ (con thứ tư của Minh Thái Tổ) ở Bắc Bình (nay là Bắc Kinh) được nhiều bộ lạc Mông Cổ đến đầu hàng và hết lòng trung thành với ông. </p><p>Năm <a href="/wiki/1392" title="1392">1392</a>, một hàng tướng Mông Cổ là Nguyệt Lỗ Thiết Mộc Nhi (月魯帖木兒) làm phản ở Kiến Xương (Tứ Xuyên), tướng Minh là Lam Ngọc được phái đi dẹp. Lam Ngọc nhanh chóng đánh tan phản quân, bắt được Nguyệt Lỗ Thiết Mộc Nhi và các con của ông này giải về Nam Kinh. </p><p>Cũng trong năm 1392, nhà Minh lại tổ chức một cuộc tấn công nữa vào Mông Cổ (chiến dịch Bắc phạt lần thứ 12), cướp được rất nhiều người ngựa và <a href="/wiki/Gia_s%C3%BAc" title="Gia súc">gia súc</a>. Vua <a href="/wiki/Jorightu_Khan" title="Jorightu Khan">Nguyên Cung Tông</a> rất có thể đã chết trong trận chiến này. Em trai <a href="/wiki/Jorightu_Khan" title="Jorightu Khan">Nguyên Cung Tông</a> là Ngạch Lắc Bá Khắc kế vị, tức <a href="/wiki/Elbeg_Nig%C3%BCles%C3%BCgchi_Khan" title="Elbeg Nigülesügchi Khan">Elbeg Nigülesügchi Khan</a>. Dưới thời Elbeg Nigülesügchi Khan, những người Oirat bắt đầu thách thức công khai dòng họ Bột Nhĩ Chỉ Cân của nhà Bắc Nguyên và nhà Minh cơ bản đã đẩy lùi hẳn các cuộc xâm lược của Mông Cổ. Đây cũng là đợt Bắc phạt cuối cùng của Minh Thái Tổ, nhưng khi con ông là Chu Đệ (<a href="/wiki/Minh_Th%C3%A0nh_T%E1%BB%95" title="Minh Thành Tổ">Minh Thành Tổ</a>) nắm quyền sau này, nhà Minh lại tiếp tục đẩy mạnh các chiến dịch trấn áp, thu phục các bộ lạc <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kế_sách"><span id="K.E1.BA.BF_s.C3.A1ch"></span>Kế sách</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Kế sách”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Kế sách"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Đối với chính thể chuyên chế của <a href="/wiki/Phong_ki%E1%BA%BFn" class="mw-disambig" title="Phong kiến">phong kiến</a> <a href="/wiki/Trung_Hoa" class="mw-redirect" title="Trung Hoa">Trung Hoa</a>, <a href="/wiki/Qu%C3%A2n_%C4%91%E1%BB%99i" title="Quân đội">quân đội</a> là trụ cột của <a href="/w/index.php?title=Tri%E1%BB%81u_%C4%91%C3%ACnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triều đình (trang không tồn tại)">triều đình</a>. Cho nên hầu hết các vua khai quốc đều lập được nhiều chiến công hiển hách. Cũng có thể nói, chiến tranh đã tôi luyện nên trí dũng và tầm nhận thức của một vĩ nhân. Chu Nguyên Chương vạch ra chiến lược Bắc phạt, đã nói rõ ông là người thông minh tài trí hơn người. Đại tướng quân <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a>, <a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%9Dng_Ng%E1%BB%99_Xu%C3%A2n" title="Thường Ngộ Xuân">Thường Ngộ Xuân</a> kiến nghị dùng đại quân đánh thẳng vào kinh đô <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">triều Nguyên</a> ngay từ đầu, Chu Nguyên Chương đã nhận thấy không thích hợp. Ông đã chỉ ra: </p> <table class="cquote" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; color: var(--color-base); background-color: transparent; width: auto;"> <tbody><tr> <td style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;">“ </td> <td style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;"> <p><i>Quân Nguyên vốn còn hơn mấy chục vạn, không thể khinh địch. Huống hồ thành trì kinh đô của Nhà Nguyên kiên cố, nếu như chỉ có quân tác chiến đi sâu vào, sẽ kẹt lại dưới chân thành, lúc ấy quân Bắc phạt sẽ lọt vào vòng vây, quân Nguyên từ bốn hướng tới cứu viện, há không phải là thất bại cả sao?</i> </p> </td> <td style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;">” </td></tr> </tbody></table> <p>Đạo quân đơn độc đánh sâu vào lòng địch thực tế là một điều cấm kỵ của nhà quân sự. Xem xét kỹ tình thế, ông đã vạch ra chiến lược cẩn thận mà tất thắng: </p> <table class="cquote" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; color: var(--color-base); background-color: transparent; width: auto;"> <tbody><tr> <td style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;">“ </td> <td style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;"> <p><i>Đầu tiên chiếm <a href="/wiki/S%C6%A1n_%C4%90%C3%B4ng" title="Sơn Đông">Sơn Đông</a>, triệt chỗ phên rậu che chắn; xoay qua chiếm <a href="/wiki/H%C3%A0_Nam_(Trung_Qu%E1%BB%91c)" title="Hà Nam (Trung Quốc)">Hà Nam</a>, chặt đứt vây cánh; lấy huyện Đồng Quan để phòng thủ, chặn trước ngạch cửa, hình thế thiên hạ đã lọt vào tay ta. Sau đó xuất quân đánh Kinh đô triều Nguyên lúc ấy lẻ loi không ai cứu viện, không cần đánh ắt cũng chiếm được; giục trống tiến về phía Tây, <a href="/wiki/V%C3%A2n_Trung" title="Vân Trung">Vân Trung</a>, <a href="/wiki/C%E1%BB%ADu_Nguy%C3%AAn" title="Cửu Nguyên">Cửu Nguyên</a> cùng với <a href="/w/index.php?title=Quan_L%C5%A9ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quan Lũng (trang không tồn tại)">Quan Lũng</a> sẽ bị hạ gọn như cuốn chiếu.</i> </p> </td> <td style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;">” </td></tr> </tbody></table> <p>Việc phân tích và bố trí chiến lược kiệt xuất này, hoàn toàn căn cứ theo dự liệu mà phát triển, việc Bắc phạt vì vậy đã thành công. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nguyên_nhân_thắng_lợi"><span id="Nguy.C3.AAn_nh.C3.A2n_th.E1.BA.AFng_l.E1.BB.A3i"></span>Nguyên nhân thắng lợi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “Nguyên nhân thắng lợi”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nguyên nhân thắng lợi"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bất cứ sự thành công nào của một vĩ nhân, không phải chỉ ngồi đợi ơn ban, mà là nắm lấy vận mệnh của mình. Chu Nguyên Chương đã không có quyền thế, lại không có trình độ văn hóa, ông ta mượn quân đội của <a href="/w/index.php?title=Qu%C3%A1ch_T%E1%BB%AD_H%C6%B0ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quách Tử Hưng (trang không tồn tại)">Quách Tử Hưng</a> để thâu tóm thiên hạ, sự thành công của ông khái quát lên trong ba điểm chủ yếu: </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Hoãn_xưng_đế"><span id="Ho.C3.A3n_x.C6.B0ng_.C4.91.E1.BA.BF"></span>Hoãn xưng đế</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=12" title="Sửa đổi phần “Hoãn xưng đế”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Hoãn xưng đế"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Nghĩa quân các lộ phá thành chiếm đất, chưa lập được căn cứ ổn định đã vội xưng vương. Chu Nguyên Chương đã sử dụng lời khuyên của nho sĩ <a href="/wiki/L%C3%BD_Thi%E1%BB%87n_Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Lý Thiện Trường">Lý Thiện Trường</a>: </p> <table class="cquote" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; color: var(--color-base); background-color: transparent; width: auto;"> <tbody><tr> <td style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;">“ </td> <td style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;"> <p><i>Xây tường cao, trữ lương nhiều, hoãn xưng đế.</i> </p> </td> <td style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;">” </td></tr> </tbody></table> <p>Năm <a href="/wiki/1359" title="1359">1359</a>, ông đã sớm trở thành một trang hào kiệt ngất ngưởng binh hùng tướng mạnh, nhưng ông vẫn không xưng vương mà nhận sự thụ phong của Tiểu Minh vương <a href="/wiki/H%C3%A0n_L%C3%A2m_Nhi" title="Hàn Lâm Nhi">Hàn Lâm Nhi</a> chính quyền <a href="/wiki/Nh%C3%A0_T%E1%BB%91ng" title="Nhà Tống">Nhà Tống</a>, làm Tả thừa tướng hành tỉnh <a href="/wiki/Giang_T%C3%A2y" title="Giang Tây">Giang Tây</a>, năm <a href="/wiki/1361" title="1361">1361</a> được tấn phong tước <i>Ngô Quốc công</i>. Năm <a href="/wiki/1363" title="1363">1363</a>, ông rước Tiểu Minh vương về an trí ở Trừ Châu, mượn tay thiên tử ban lệnh cho chư hầu, nhưng vẫn không xưng vương. Năm <a href="/wiki/1364" title="1364">1364</a>, Chu Nguyên Chương tiêu diệt tập đoàn quân sự lớn nhất ở lưu vực <a href="/wiki/Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Giang" title="Trường Giang">Trường Giang</a> của <a href="/wiki/Tr%E1%BA%A7n_H%E1%BB%AFu_L%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Trần Hữu Lượng">Trần Hữu Lượng</a>, lúc này mới xưng là <b>Ngô vương</b>, nhưng vẫn tôn trọng Tiểu Minh vương Nhà Tống. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Biết_người_biết_ta"><span id="Bi.E1.BA.BFt_ng.C6.B0.E1.BB.9Di_bi.E1.BA.BFt_ta"></span>Biết người biết ta</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=13" title="Sửa đổi phần “Biết người biết ta”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=13" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Biết người biết ta"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Trước kia, khi thực lực của Chu Nguyên Chương chưa lớn mạnh, ông luôn tránh chạm trán với quân chủ lực <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">nhà Nguyên</a>. Ông đã từng đánh bại quân Nguyên ở huyện <a href="/wiki/L%E1%BB%A5c_H%E1%BB%A3p" title="Lục Hợp">Lục Hợp</a> (tỉnh <a href="/wiki/An_Huy" title="An Huy">An Huy</a>), nhưng đương thời lực lượng của ông rất yếu, không thể đánh nhau với quân chủ lực nhà Nguyên. Do đó, ông thường nộp lại cho triều đình các chiến lợi phẩm thu được, hướng dẫn quân Nguyên đi tấn công quân <a href="/wiki/Tr%C6%B0%C6%A1ng_S%C4%A9_Th%C3%A0nh" title="Trương Sĩ Thành">Trương Sĩ Thành</a>, luôn giữ mối giao hảo với nhà Nguyên, uyển chuyển tránh né các cánh quân hùng mạnh, sách lược này được vận dụng rất thành công. </p><p>Trên thực tế, Chu Nguyên Chương cũng không ít lần thất bại trong các chiến dịch chinh phạt Mông Cổ, nên ông vẫn dành một sự tôn trọng lớn đối với các tướng giỏi của nước này. Sau chiến dịch Hòa Lâm, một ngày kia Minh Thái Tổ bày tiệc thết đãi các tướng lĩnh, đột nhiên hỏi: <i>"Kỳ nam tử trên đời có thể là ai?"</i>. Các tướng đáp là <a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%9Dng_Ng%E1%BB%99_Xu%C3%A2n" title="Thường Ngộ Xuân">Thường Ngộ Xuân</a>. Minh Thái Tổ cười nói: <i>"Ngộ Xuân tuy là hào kiệt, nhưng đã là thần tử của ta. Bảo Bảo rốt cục vẫn không chịu hàng phục ta, thật là kỳ nhân, kỳ nam tử vậy!"</i>. Diêu Phúc, "Thanh khê hạ bút" chép rằng: sau khi Thái Tổ tán dương Vương Bảo Bảo (tên Hán của <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a>), dân gian có câu ngạn ngữ để châm biếm những kẻ kiêu căng là: <i>"thường tây biên nã đắc Vương Bảo Bảo lai da!"</i> (tạm dịch: có giỏi thì ra biên giới phía tây mà bắt Vương Bảo Bảo (Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi) về đây!) </p><p>Trần Kiến (1497 – 1567), "Hoàng Minh thông kỷ" chép rằng suốt đời Minh Thái Tổ có 3 việc không làm xong: 1 là Thiếu <a href="/wiki/Ng%E1%BB%8Dc_t%E1%BB%B7_truy%E1%BB%81n_qu%E1%BB%91c" title="Ngọc tỷ truyền quốc">Truyền quốc tỷ</a>. 2 là chưa bắt được Vương Bảo Bảo (Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi). 3 là không có tin tức của Nguyên Thái tử (tức <a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_Chi%C3%AAu_T%C3%B4ng" class="mw-redirect" title="Nguyên Chiêu Tông">Nguyên Chiêu Tông</a>, bắt hụt trong lần Bắc phạt thứ 2). Có thể thấy, đối với Minh Thái Tổ, Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi còn xếp trên cả Nguyên Thái tử (Nguyên Chiêu Tông). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Nắm_chắc_thời_cơ_để_thôn_tính_dần_Giang_Nam"><span id="N.E1.BA.AFm_ch.E1.BA.AFc_th.E1.BB.9Di_c.C6.A1_.C4.91.E1.BB.83_th.C3.B4n_t.C3.ADnh_d.E1.BA.A7n_Giang_Nam"></span>Nắm chắc thời cơ để thôn tính dần Giang Nam</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=14" title="Sửa đổi phần “Nắm chắc thời cơ để thôn tính dần Giang Nam”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=14" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nắm chắc thời cơ để thôn tính dần Giang Nam"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Chu Nguyên Chương lợi dụng các cánh quân lớn phản Nguyên ở các lộ làm yểm trợ, không để mất thời cơ phát triển ở vùng trung lưu <a href="/wiki/Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Giang" title="Trường Giang">Trường Giang</a>. Ông mượn vây cánh của <i>Đại Tống</i>, cam chịu phận dưới của Tiểu Minh vương, không xuất đầu lộ diện, mà âm thầm tích lũy phát triển lương thực, mở rộng địa bàn. Ông chọn <a href="/w/index.php?title=T%E1%BA%ADp_Kh%C3%A1nh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tập Khánh (trang không tồn tại)">Tập Khánh</a> làm trung tâm, phía Bắc có <a href="/wiki/L%C6%B0u_Ph%C3%BAc_Th%C3%B4ng" title="Lưu Phúc Thông">Lưu Phúc Thông</a> chống trả quân Nguyên, phía Đông lại có <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%AB_Th%E1%BB%8D_Huy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Từ Thọ Huy (trang không tồn tại)">Từ Thọ Huy</a> che chắn. Chu Nguyên Chương lợi dụng thời cơ này để phát triển vùng <a href="/wiki/Giang_Nam" title="Giang Nam">Giang Nam</a> trước, đánh chiếm những vùng bỏ trống. Trong lúc quân Nguyên đang bận truy quét quân <a href="/wiki/L%C6%B0u_Ph%C3%BAc_Th%C3%B4ng" title="Lưu Phúc Thông">Lưu Phúc Thông</a> và <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%AB_Th%E1%BB%8D_Huy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Từ Thọ Huy (trang không tồn tại)">Từ Thọ Huy</a> thì Chu Nguyên Chương cũng đã thống nhất được Giang Nam. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Thiết_lập_sự_cường_thịnh_của_triều_Minh"><span id="Thi.E1.BA.BFt_l.E1.BA.ADp_s.E1.BB.B1_c.C6.B0.E1.BB.9Dng_th.E1.BB.8Bnh_c.E1.BB.A7a_tri.E1.BB.81u_Minh"></span>Thiết lập sự cường thịnh của triều Minh</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=15" title="Sửa đổi phần “Thiết lập sự cường thịnh của triều Minh”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=15" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiết lập sự cường thịnh của triều Minh"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Khi <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">Nhà Minh</a> mới thành lập, do hậu quả của chính sách cai trị của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">triều Nguyên</a> và gần 20 năm chiến tranh, nền kinh tế <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a> bị phá hoại nghiêm trọng, đời sống nhân dân rất khốn khổ. </p><p>Trước tình hình ấy, mặc dầu từ lâu không còn là đại biểu của giai cấp <a href="/wiki/N%C3%B4ng_d%C3%A2n" title="Nông dân">nông dân</a> nữa, nhưng Chu Nguyên Chương vẫn thông cảm được các nổi khổ của nhân dân đồng thời cũng hiểu rõ sức mạnh của quần chúng. Vì vậy ông nói: </p> <table class="cquote" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; color: var(--color-base); background-color: transparent; width: auto;"> <tbody><tr> <td style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;">“ </td> <td style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;"> <p><i>Thiên hạ mới định, tài lực trăm họ còn khó khăn, giống như con chim mới tập bay, không thể nhổ lông nó, như cây mới trồng không thể lay gốc nó mà phải nâng niu nuôi dưỡng.</i> </p> </td> <td style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;">” </td></tr> </tbody></table> <p>Quán triệt tư tưởng đó, Minh Thái Tổ đã thi hành những chính sách sau đây<sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>: </p> <ul><li>Trả tự do cho những người bị biến thành <a href="/w/index.php?title=N%C3%B4_t%C3%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nô tì (trang không tồn tại)">nô tì</a> trong thời gian loạn lạc, đồng thời cấm cưỡng bức hoặc mua bán dân tự do làm nô tì.</li> <li>Tạo mọi điều kiện thuận lợi cho việc khôi phục và phát triển sản xuất <a href="/wiki/N%C3%B4ng_nghi%E1%BB%87p" title="Nông nghiệp">nông nghiệp</a> như kêu gọi nhân dân khai khẩn đất hoang, cho họ có quyền sở hữu vĩnh viễn và không đánh thuế; kêu gọi dân lưu tán trở về quê quán, cấp cho họ ruộng hoang đồng thời cấp bò cày, nông cụ, thóc giống, lương thực để gíup họ vượt qua những khó khăn ban đầu. Triều đình còn chú ý đến vấn đề thủy lợi, giảm nhẹ thuế khóa, cứu tế cho dân những nơi bị mất mùa.</li> <li>Bỏ những hình phạt tàn khốc thời Nguyên như thích chữ vào mặt, cắt mũi, chặt chân, thiến... đồng thời dùng nguyên tắc khoan hồng trong xét xử.</li> <li>Nghiêm trị những quan lại <a href="/wiki/Tham_nh%C5%A9ng" title="Tham nhũng">tham nhũng</a> bằng các cực hình như chém bêu đầu, <a href="/wiki/T%C3%B9ng_x%E1%BA%BBo" title="Tùng xẻo">tùng xẻo</a>, giết cả họ... Nhờ những chính sách nói trên, trong vòng 30 năm đầu đời Minh, kinh tế được khôi phục nhanh chóng và bước đầu phát triển, tình hình chính trị được ổn định, đời sống nhân dân bước đầu được cải thiện.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Cải_cách_ruộng_đất"><span id="C.E1.BA.A3i_c.C3.A1ch_ru.E1.BB.99ng_.C4.91.E1.BA.A5t"></span>Cải cách ruộng đất</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=16" title="Sửa đổi phần “Cải cách ruộng đất”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=16" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Cải cách ruộng đất"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Vì xuất thân từ một gia đình nông dân, Minh Thái Tổ đã biết được sự khốn khó của nông dân nghèo khi luôn bị bóc lột bởi bọn quan lại và cường hào. Bọn thổ hào địa phương luôn dựa vào mối quan hệ với quan viên triều đình mà chiếm đoạt ruộng đất của nông dân và hối lộ quan chức để chuyển gánh nặng thuế má sang cho người nghèo. Để ngăn ngừa những việc này, Hồng Vũ hoàng đế đã cho ban hành hai hệ thống để vừa bảo đảm thu nhập của triều đình từ tô thuế ruộng đất và xác nhận rằng nông dân không bị mất đất. </p><p>Tuy nhiên, các cải cách đã không diệt được mối đe dọa cho nông dân đến từ bọn tham quan, thay vào đó, sự mở rộng và sự gia tăng uy tín của quan liêu đã được chuyển thành tài sản và sự miễn thuế cho những ai phục vụ trong bộ máy chính quyền. Các quan chức đạt được nhiều đặc quyền hơn và một số trở thành những kẻ cho vay nặng lãi bất hợp pháp và quản lý các sòng bạc. Bằng cách sử dụng quyền lực của mình, quan lại mở rộng điền sản của mình với chi phí là ruộng đất của nông dân thông qua việc mua đứt các khoảnh đất đó hoặc tịch thu đất đai dựa trên thế chấp của nông dân cứ mỗi khi chúng cần thêm đất đai. Nông dân bây giờ phải đi ở thuê hoặc làm lao dịch, hoặc đi tìm việc làm ở nơi khác. </p><p>Vào những ngày đầu hình thành chính quyền Nhà Minh vào năm 1357, Minh Thái Tổ đã đặt rất nhiều sự quan tâm của mình vào việc phân phát đất đai cho nông dân. Một cách để thực hiện việc đó là cưỡng ép di dân đến những vùng dân cư thưa thớt hơn, có người còn bị trói vào cây mà mang đi. Các công trình công cộng như hệ thống thủy lợi và đê điều đều được thực hiện để trợ giúp nông dân. Ngoài ra, Hồng Vũ hoàng đế còn cho giảm các loại lao dịch lên nông dân. Năm 1370, nhà vua hạ chiếu cho hai tỉnh <a href="/wiki/An_Huy" title="An Huy">An Huy</a> và <a href="/wiki/H%E1%BB%93_Nam" title="Hồ Nam">Hồ Nam</a> phải giao đất cho nông dân trẻ đã đến tuổi trưởng thành để cày cấy. Chiếu lệnh này là để ngăn chặn địa chủ chiếm đất của nông dân, nó cũng bao gồm việc mảnh đất đó trên danh nghĩa là không thể thuyên chuyển. Vào giữa thời Hồng Vũ, nhà vua thông qua một đạo luật, cho phép những ai đi khai khẩn đất hoang để trồng trọt được giữ lại đất như tài sản mà không phải đóng thuế. Chính sách này được nhân dân hưởng ứng nhiệt liệt vào năm 1393, đất canh tác tăng đến 8,804,623 khoảnh và 68 mẫu, điều này chưa hề có trong các triều đại trước. </p><p>Hồng Vũ hoàng đế còn phát động việc trồng 50 triệu cây cối khắp phụ cận Nam Kinh, sửa sang lại kênh rạch thủy lợi, và cho di dân từ nam lên bắc để bổ sung dân số. Nhà vua đã thành công trong việc gia tăng dân số từ 60 triệu lên đến 100 triệu. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Quân_sự"><span id="Qu.C3.A2n_s.E1.BB.B1"></span>Quân sự</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=17" title="Sửa đổi phần “Quân sự”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=17" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Quân sự"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Juyongguan_Wall_20090714-2.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Juyongguan_Wall_20090714-2.JPG/220px-Juyongguan_Wall_20090714-2.JPG" decoding="async" width="220" height="330" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Juyongguan_Wall_20090714-2.JPG/330px-Juyongguan_Wall_20090714-2.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Juyongguan_Wall_20090714-2.JPG/440px-Juyongguan_Wall_20090714-2.JPG 2x" data-file-width="3744" data-file-height="5616" /></a><figcaption>Quang cảnh <a href="/wiki/V%E1%BA%A1n_L%C3%BD_Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng_Th%C3%A0nh" title="Vạn Lý Trường Thành">Vạn Lý Trường Thành</a> ở đoạn <a href="/wiki/C%C6%B0_Dung_quan" title="Cư Dung quan">Cư Dung quan</a>, được trùng tu dưới thời <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">nhà Minh</a>.</figcaption></figure> <p>Minh Thái Tổ nhận ra rằng người Mông Cổ vẫn là một mối đe dọa thường trực cho Trung Hoa, dù rằng chúng đã bỏ chạy sau sự sụp đổ của Nhà Nguyên. Nhà vua quyết định đánh giá lại quan điểm chính thống của <a href="/wiki/Nho_gia" class="mw-redirect" title="Nho gia">Nho gia</a> là giai cấp võ nhân luôn phải ở mức độ kém hơn giai cấp văn nhân bắt nguồn từ thời Tống. Minh Thái Tổ cho giữ vững một đội quân hùng mạnh mà vào năm 1384, nhà vua đã tổ chức lại theo hệ thống "<i>vệ sở</i>". Mỗi đơn vị quân sự bao gồm 5,600 người được chia vào 5 sở và 10 binh đoàn. Đến năm <a href="/wiki/1393" title="1393">1393</a>, tổng quân số vệ sở đã đạt đến 1,200,000 người. Quân lính được phân phát đất đai để trồng trọt và chức vụ được thế tập. Loại hình <i>vệ sở</i> có thể được truy ngược lại chế độ <i>phủ binh</i> của thời <a href="/wiki/Nh%C3%A0_T%C3%B9y" title="Nhà Tùy">Tùy</a> <a href="/wiki/Nh%C3%A0_%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Nhà Đường">Đường</a>. Trong khi quân đội Nhà Minh thời kì đầu cực kì thiện chiến, đội quân này đã mất khả năng thực hiện các chiến dịch tấn công sau cái chết của <a href="/wiki/Minh_Th%C3%A0nh_T%E1%BB%95" title="Minh Thành Tổ">Minh Thành Tổ</a>, cuối cùng quân Minh đã bị quân Mông Cổ đánh bại trong <a href="/w/index.php?title=S%E1%BB%B1_bi%E1%BA%BFn_Th%E1%BB%95_M%E1%BB%99c_B%E1%BA%A3o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sự biến Thổ Mộc Bảo (trang không tồn tại)">sự biến Thổ Mộc Bảo</a> vào năm <a href="/wiki/1449" title="1449">1449</a> thời Chính Thống của <a href="/wiki/Minh_Anh_T%C3%B4ng" title="Minh Anh Tông">Minh Anh Tông</a>. </p><p>Việc huấn luyện quân sự được thực hiện ngay tại địa phương. Vào thời chiến, quân lính được điều động từ khắp nơi trên đế quốc theo lệnh của Binh bộ, còn các chỉ huy thì được chỉ định để dẫn dắt quân lính ra trận. Sau khi kết thúc chiến tranh, quân đội được chia thành nhiều nhóm nhỏ và được điều về địa bàn quận huyện của mình, còn tướng lĩnh thì phải giao lại binh quyền cho triều đình. Việc này nhằm ngăn chặn tướng lĩnh nắm quyền lực quá lớn, khó mà khống chế. Tuy nhiên, nó cũng có hệ quả là quân đội lại nằm dưới sự chỉ huy của một quan viên dân sự chứ không phải một tướng lĩnh quân sự. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Luật_pháp"><span id="Lu.E1.BA.ADt_ph.C3.A1p"></span>Luật pháp</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=18" title="Sửa đổi phần “Luật pháp”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=18" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Luật pháp"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bộ luật được viết nên dưới thời Hồng Vũ được xem là một trong những thành tựu vĩ đại nhất của cả thời đại. Bộ <a href="/wiki/Minh_s%E1%BB%AD" title="Minh sử">Minh sử</a> nói rằng vào những năm 1364 thì chính quyền Minh của Chu Nguyên Chương đã bắt đầu phác thảo một bộ luật pháp. Đây chính là <i>Đại Minh luật</i> (大明律). Nhà vua dành rất nhiều thời gian cho công trình này và huấn thị các thượng thư của mình rằng bộ luật phải thật toàn diện và dễ hiểu, tránh cho quan lại khai thác các lỗ hổng bằng cách cố ý hiểu sai nghĩa. <i>Đại Minh luật </i>đặt trọng tâm vào các mối quan hệ trong gia đình. Bộ luật cũng là một sự cải thiện to lớn so với luật pháp thời Đường Sơ về các vấn đề nô lệ. Theo luật pháp Nhà Đường, nô tì bị đối xử như súc vật trong nhà, nếu lỡ có người dân nào giết đi thì người dân ấy không phải chịu sự trừng phạt của pháp luật. Còn <i>Đại Minh luật </i>bảo vệ cả người dân và nô tì. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kinh_tế-xã_hội"><span id="Kinh_t.E1.BA.BF-x.C3.A3_h.E1.BB.99i"></span>Kinh tế-xã hội</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=19" title="Sửa đổi phần “Kinh tế-xã hội”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=19" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Kinh tế-xã hội"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Được các quan chức học giả ủng hộ, ông chấp nhận quan điểm của <a href="/wiki/Kh%E1%BB%95ng_gi%C3%A1o" class="mw-redirect" title="Khổng giáo">Khổng giáo</a> rằng các thương nhân chỉ là ký sinh. Ông cảm thấy rằng <a href="/wiki/N%C3%B4ng_nghi%E1%BB%87p" title="Nông nghiệp">nông nghiệp</a> nên là nguồn của cải của đất nước và thương mại là bất minh. Do đó, hệ thống kinh tế nhà Minh nhấn mạnh nông nghiệp, không giống như hệ thống kinh tế của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_T%E1%BB%91ng" title="Nhà Tống">nhà Tống</a>, luôn dựa vào thương nhân để kiếm tiền. Hồng Vũ đế cũng hỗ trợ việc tạo ra các cộng đồng nông nghiệp tự hỗ trợ. </p><p>Tuy nhiên, định kiến của ông đối với các thương nhân không làm giảm số lượng thương nhân. Ngược lại, thương mại tăng đáng kể trong thời Hồng Vũ vì sự phát triển của ngành công nghiệp trên toàn <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c" title="Đế quốc">đế quốc</a>. Sự tăng trưởng trong thương mại này một phần là do điều kiện đất đai kém và dân số ở một số khu vực nhất định, khiến nhiều người phải rời bỏ nhà cửa và tìm kiếm vận may trong thương mại. Một cuốn sách có tựa đề Tu Pien Hsin Shu, được viết dưới thời nhà Minh, đã mô tả chi tiết về các hoạt động của các thương nhân thời đó. </p><p>Thời Hồng Vũ Nhà Minh đã bắt đầu sử dụng <a href="/wiki/Ti%E1%BB%81n_gi%E1%BA%A5y" title="Tiền giấy">tiền giấy</a>. Nhưng do không hiểu về <a href="/wiki/L%E1%BA%A1m_ph%C3%A1t" title="Lạm phát">lạm phát</a>, Minh Thái Tổ đã phát hành rất nhiều tiền giấy như những phần thưởng, buộc triều đình sau đó phải thu hồi tiền giấy và áp dụng lại tiền đồng vì giá trị ngân phiếu đã bị tụt giá chỉ còn 1/70 so với mức ban đầu. </p><p>Trong suốt thời Hồng Vũ, Nhà Minh sơ được đặc trưng bởi sự gia tăng dân số đều đặn và đáng kể, phần nhiều là do sự gia tăng lương thực nhờ vào những cải cách nông nghiệp của hoàng đế. Thời Minh mạt, dân số đã tăng tới 50%. Việc này được thúc đẩy bởi những cải tiến quan trọng trong kỹ thuật nông nghiệp, nhờ vào một nhà nước vốn chuyên về nông canh lên nắm quyền vào giữa lúc có một cuộc khởi nghĩa nông dân thân Nho giáo. Trong suốt thời cai trị của nhà vua, mức sống của người dân đã được cải thiện đáng kể. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Chống_nạn_tham_ô"><span id="Ch.E1.BB.91ng_n.E1.BA.A1n_tham_.C3.B4"></span>Chống nạn tham ô</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=20" title="Sửa đổi phần “Chống nạn tham ô”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=20" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chống nạn tham ô"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sau khi Chu Nguyên Chương lập nên Nhà Minh, ông đã thực hiện chiến dịch "bàn tay sắt", triệt để chống nạn tham ô. Cách ông trừng phạt kẻ tham quan ô lại cũng vô cùng tàn nhẫn. </p><p>Chu Nguyên Chương từng cảnh cáo các quan lại dưới triều của mình rằng: </p><p>"<i>Trước đây, khi còn sống trong dân gian, trẫm đã nhìn thấy phần lớn các quan lại ở Châu huyện không yêu dân, chỉ tham tài háo sắc, ngày ngày chìm đắm trong men say, không được tích sự gì, dân thường vì thế khổ sở lầm than. Nhìn thấy cảnh đó mà không thể làm gì được, trong lòng trẫm rất hận. Nay, trẫm phải ban lệnh thật nghiêm, phàm là quan lại tham ô, bóc lột bách tính, trẫm sẽ trừng trị không tha</i>". </p><p><b>Thứ nhất,</b> ông đưa ra quy định, cứ tham ô 10 lượng bạc thì phải chịu thụ hình phạt. Tham ô từ 60 lượng bạc trở lên thì người đó đã mắc đại tội. Nhiều người thắc mắc liệu khoản tiền này có đủ để quy thành tội tham ô hay không? Nhưng hoàng đế triều Minh thì đã định nó vào đại tội. </p><p><b>Thứ hai,</b> Chu Nguyên Chương áp dụng những hình phạt rất tàn khốc. Kẻ tham nhũng nhẹ thì bị lưu đày, sung quân, nặng thì bị tử hình, nặng hơn nữa thì bị rút gân lột da, biến tên tội phạm thành bù nhìn đặt ở công trường. Bao nhiêu người phạm tội thì có bấy nhiêu người chịu hình phạt. </p><p><b>Thứ ba,</b> Chu Nguyên Chương còn cho phép dân chúng tố cáo quan tham. Luật pháp triều Minh quy định, người nào bị phát hiện tham nhũng sẽ lập tức bị đưa đến nha phủ hoặc áp giải trực tiếp lên kinh thành để chém đầu thị chúng. Hình phạt quả thực rất nghiêm. Trong suốt 276 năm của triều Nhà Minh, số tham quan bị giết do tham ô đã lên đến 150 ngàn người. Con số đó quả thực rất khủng khiếp, giống như thể các quan viên của Nhà Minh đều bị xử tử hết vậy. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Chính_sách_tôn_giáo"><span id="Ch.C3.ADnh_s.C3.A1ch_t.C3.B4n_gi.C3.A1o"></span>Chính sách tôn giáo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=21" title="Sửa đổi phần “Chính sách tôn giáo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=21" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chính sách tôn giáo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Đối_với_Nho_giáo"><span id=".C4.90.E1.BB.91i_v.E1.BB.9Bi_Nho_gi.C3.A1o"></span>Đối với Nho giáo</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=22" title="Sửa đổi phần “Đối với Nho giáo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=22" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đối với Nho giáo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Được sự hỗ trợ bởi các Nho sĩ, Minh Thái Tổ chấp nhận ý kiến của giới Nho sĩ rằng thương nhân chỉ giống như bọn ăn bám. Nhà vua tin rằng nông nghiệp mới là nguồn thu nhập chính của quốc gia, trong khi thương nghiệp chỉ dành cho bọn ti tiện. Như một hệ quả, nên kinh tế của Nhà Minh đặt trọng tâm vào nông nghiệp, trái ngược với hệ thống kinh tế của Nhà Tống, những người đi trước người Mông Cổ và chú trọng vào thương nhân và buôn bán để gia tăng thu nhập cho quốc gia. Minh Thái Tổ còn duy trì việc thành lập các cộng đồng nông nghiệp tự cung tự cấp. </p><p>Tuy nhiên, định kiến của nhà vua đối với thương nghiệp không làm giảm số lượng thương nhân. Trái lại, số lượng thương nhân tăng vọt trong suốt thời Hồng Vũ cùng với sự phát triển về công nghiệp trên khắp đế quốc. Sự gia tăng trong buôn bán một phần là do điều kiện đất đai cằn cỗi và sự quá tải dân số ở một vài vùng đã buộc người dân phải tìm kiếm vận may trong buôn bán. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Đối_với_Hồi_giáo"><span id=".C4.90.E1.BB.91i_v.E1.BB.9Bi_H.E1.BB.93i_gi.C3.A1o"></span>Đối với Hồi giáo</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=23" title="Sửa đổi phần “Đối với Hồi giáo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=23" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đối với Hồi giáo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Hall_of_JingJue_Mosque,Nanjing.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Hall_of_JingJue_Mosque%2CNanjing.jpg/220px-Hall_of_JingJue_Mosque%2CNanjing.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Hall_of_JingJue_Mosque%2CNanjing.jpg/330px-Hall_of_JingJue_Mosque%2CNanjing.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/bd/Hall_of_JingJue_Mosque%2CNanjing.jpg/440px-Hall_of_JingJue_Mosque%2CNanjing.jpg 2x" data-file-width="800" data-file-height="600" /></a><figcaption>Nhà thờ Hồi giáo Tịnh Giác ở Nam Kinh được xây dựng theo sắc lệnh của Minh Thái Tổ</figcaption></figure> <p>Minh Thái Tổ đã hạ chiếu cho xây dựng một số nhà thờ <a href="/wiki/H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o" title="Hồi giáo">Hồi giáo</a> ở <a href="/wiki/Nam_Kinh" title="Nam Kinh">Nam Kinh</a>, <a href="/wiki/V%C3%A2n_Nam" title="Vân Nam">Vân Nam</a>, <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_%C4%90%C3%B4ng" title="Quảng Đông">Quảng Đông</a> và <a href="/wiki/Ph%C3%BAc_Ki%E1%BA%BFn" title="Phúc Kiến">Phúc Kiến</a>, và cho khắc những lời ca tụng nhà tiên tri <a href="/wiki/Muhammed" class="mw-redirect" title="Muhammed">Muhammed</a> trong các nhà thờ. Nhà vua cho xây lại <a href="/w/index.php?title=Nh%C3%A0_th%E1%BB%9D_H%E1%BB%93i_gi%C3%A1o_T%E1%BB%8Bnh_Gi%C3%A1c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhà thờ Hồi giáo Tịnh Giác (trang không tồn tại)">Tịnh Giác tự</a> (净觉寺) ở Nam Kinh và một lượng lớn người Hồi chuyển vào thành phố trong thời Hồng Vũ. </p><p>Phụ nữ và đàn ông Hồi giáo Mông Cổ và Trung Á được luật pháp nhà Minh cho phép kết hôn với <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_H%C3%A1n" title="Người Hán">người Hán</a> sau khi Minh Thái Tổ thông qua luật này tại Điều 122<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Một số tư liệu cho thấy Minh Thái Tổ giữ mối quan hệ thân cận với người Hồi giáo, và có khoảng 10 vị tướng dưới trướng nhà vua là người Hồi giáo, trong đó có <a href="/wiki/Lam_Ng%E1%BB%8Dc" title="Lam Ngọc">Lam Ngọc</a>, Mộc Anh, <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%93_%C4%90%E1%BA%A1i_H%E1%BA%A3i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hồ Đại Hải (trang không tồn tại)">Hồ Đại Hải</a>,....Hoàng đế còn cho viết một bài văn 100 chữ ca ngợi <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1o_H%E1%BB%93i" class="mw-redirect" title="Đạo Hồi">đạo Hồi</a>, <a href="/wiki/Th%C3%A1nh_Allah" class="mw-redirect" title="Thánh Allah">thánh Allah</a> và nhà tiên tri Muhammed. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Chính_sách_ngoại_giao"><span id="Ch.C3.ADnh_s.C3.A1ch_ngo.E1.BA.A1i_giao"></span>Chính sách ngoại giao</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=24" title="Sửa đổi phần “Chính sách ngoại giao”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=24" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chính sách ngoại giao"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Minh Thái Tổ là người không thích xen vào việc nội bộ của quốc gia khác và phản đối dùng quân sự đối với các nước láng giềng. Ngay từ năm <a href="/wiki/1369" title="1369">1369</a>, vua <a href="/wiki/Tr%E1%BA%A7n_D%E1%BB%A5_T%C3%B4ng" title="Trần Dụ Tông">Trần Dụ Tông</a> của nước <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Vi%E1%BB%87t" title="Đại Việt">Đại Việt</a> (<a href="/wiki/Minh_th%E1%BB%B1c_l%E1%BB%A5c" title="Minh thực lục">Minh thực lục</a> ghi là Trần Nhật Khuê) đã sai sứ sang triều cống Minh Thái Tổ, trở thành vua lân bang đầu tiên cử sứ sang triều cống nhà Minh.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Minh Thái Tổ từ chối can thiệp vào <a href="/wiki/Ch%C4%83mpa" class="mw-redirect" title="Chămpa">Chămpa</a> khi Đại Việt <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_tranh_Vi%E1%BB%87t-Chi%C3%AAm_1367-1396" class="mw-redirect" title="Chiến tranh Việt-Chiêm 1367-1396">liên tục phát động chiến tranh</a> với <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Ch%C4%83m" title="Người Chăm">người Chăm</a>, chỉ thể hiện một sự trách cứ và không ủng hộ hành động đó với <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Vi%E1%BB%87t" title="Người Việt">người Việt</a>. Tuy nhiên, khi vua <a href="/wiki/Tr%E1%BA%A7n_Du%E1%BB%87_T%C3%B4ng" title="Trần Duệ Tông">Trần Duệ Tông</a> bị tử trận trong lúc <a href="/wiki/Tr%E1%BA%ADn_%C4%90%E1%BB%93_B%C3%A0n_(1377)" title="Trận Đồ Bàn (1377)">thân chinh đi đánh Chămpa</a> năm <a href="/wiki/1377" title="1377">1377</a>, Minh Thái Tổ từng muốn nhân cơ hội ấy để xâm lăng Đại Việt<sup id="cite_ref-9" class="reference"><a href="#cite_note-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, mặc dù sau khi nghe thái sư <a href="/wiki/L%C3%BD_Thi%E1%BB%87n_Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Lý Thiện Trường">Lý Thiện Trường</a> khuyên can, ông đã bỏ ý định ấy. </p><p>Ông đặc biệt căn dặn các hoàng đế tương lai chỉ nên phòng thủ trước các bộ tộc phương bắc, không nên thực hiện việc tấn công nhằm mở rộng bờ cõi và tìm kiếm vinh quang. Trong <a href="/w/index.php?title=Ho%C3%A0ng_Minh_T%E1%BB%95_Hu%E1%BA%A5n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoàng Minh Tổ Huấn (trang không tồn tại)">Hoàng Minh Tổ Huấn</a> viết vào năm 1395, Minh Thái Tổ viết rõ rằng các vua kế vị Nhà Minh không nên cậy giàu mạnh mà tham chiến công, dấy binh tấn công các quốc gia láng giềng. Minh Thái Tổ khuyên rằng không nên tấn công Nhung Địch ở phía bắc mà chỉ nên tập trung vào việc phòng thủ: </p> <dl><dd><i>" ... Những nước Tứ Di đều núi ngăn biển cách, lánh tại một góc, lấy được đất họ không đủ để cung cấp, thu được dân họ không đủ để sai khiến. Nếu họ không tự biết suy xét mà đến gây nhiễu biên giới thượng quốc thì đấy là điều không may. Nhưng bên ấy không làm hại Trung Quốc mà ta lại dấy binh đi đánh họ thì cũng là điều không may vậy. Trẫm sợ con cháu đời sau cậy vào sự giàu mạnh mà tham chiến công một thời, vô cớ dấy binh dẫn đến tổn hại mạng người, hãy nhớ kĩ là không được làm như vậy! Nhưng người Hồ - Nhung kề biên giới phía tây bắc, liền tiếp lẫn nhau, nhiều đời tranh chiến, thì phải chọn tướng rèn binh, lúc nào cũng nên phòng giữ cẩn thận. Nay đề tên những nước Di không được đánh, xếp đặt ở sau đây: Phía đông bắc: Nước Triều Tiên. Phía chính đông lệch bắc: Nước Nhật Bản. Phía chính nam lệch đông: Nước Đại Lưu Cầu [Okinawa], Nước Tiểu Lưu Cầu [thuộc Okinawa]. Phía tây nam: Nước An Nam [Đại Việt], Nước Chân Lạp [Khmer], Nước Xiêm La [Sukhotai], Nước Chiêm Thành, Nước Tô Môn Đáp Lạt [Sumatra], Nước Tây Dương, Nước Trảo Oa [Java], Nước Bồn Hanh, Nước Bạch Hoa, Nước Tam Phật Tề [Srivijaya], Nước Bột Nê [Borneo]"</i></dd></dl> <p>Thế nhưng Minh Thái Tổ có những phản ứng rất gay gắt đối với những kẻ cố gắng đe dọa Trung Hoa. Bên cạnh việc thường xuyên Bắc tiến, nơi mà lực lượng quân đội của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_B%E1%BA%AFc_Nguy%C3%AAn" class="mw-redirect" title="Nhà Bắc Nguyên">nhà Bắc Nguyên</a> vẫn luôn thường trực, ông còn từng cho sứ thần đến <a href="/wiki/Nh%E1%BA%ADt_B%E1%BA%A3n" title="Nhật Bản">Nhật Bản</a> với lời cảnh cáo rằng quân đội của ông sẽ "<i>bắt và diệt sạch bọn cướp các ngươi, tiến thẳng đến nước các ngươi và trói vua của các ngươi lại</i>"<sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, do việc đánh phá liên tục của bọn <a href="/wiki/C%C6%B0%E1%BB%9Bp_bi%E1%BB%83n" title="Cướp biển">cướp biển</a> <a href="/wiki/Uy_kh%E1%BA%A5u" class="mw-redirect" title="Uy khấu">Oa Khấu</a> Nhật Bản ở bờ biển <a href="/wiki/Hoa_%C4%90%C3%B4ng" title="Hoa Đông">Hoa Đông</a><sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-list_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-list-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <a href="/wiki/M%E1%BA%A1c_ph%E1%BB%A7_Ashikaga" title="Mạc phủ Ashikaga">Mạc phủ Ashikaga</a> táo tợn trả lời "<i>Đế quốc vĩ đại của ngài có thể xâm chiếm Nhật Bản, nhưng nhà nước nhỏ bé của chúng ta không thiếu chiến lược để tự bảo vệ mình.</i>"<sup id="cite_ref-litt_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-litt-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Ngoại thương tư nhân đã bị trừng phạt bằng cái chết, với gia đình và hàng xóm bị lưu đày; tàu, bến cảng và nhà máy đóng tàu bị phá hủy, và các cảng bị phá hoại. Mục đích của kế hoạch dường như là tận dụng nhu cầu cao của <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Nh%E1%BA%ADt" title="Người Nhật">người Nhật</a> đối với hàng hóa Trung Quốc để buộc họ phải tuân theo. Kế hoạch này đã mâu thuẫn với truyền thống Trung Quốc và cực kỳ phản tác dụng khi nó gắn chặt các nguồn lực. Ví dụ, 74 đồn bốt ven biển phải được thành lập từ <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3ng_Ch%C3%A2u" title="Quảng Châu">Quảng Châu</a> đến <a href="/wiki/S%C6%A1n_%C4%90%C3%B4ng" title="Sơn Đông">Sơn Đông</a>, mặc dù chúng thường được quản lý bởi các băng đảng địa phương. Các biện pháp của Thái Tổ đã giới hạn biên lai thuế, bần cùng hóa, dẫn đến kích động cả người Trung Quốc và Nhật Bản ven biển chống lại triều đình, và thực sự gia tăng nạn cướp biển<sup id="cite_ref-list_12-1" class="reference"><a href="#cite_note-list-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Nạn cướp biển chỉ giảm xuống mức không đáng kể vào thời điểm bãi bỏ vào năm <a href="/wiki/1568" title="1568">1568</a><sup id="cite_ref-list_12-2" class="reference"><a href="#cite_note-list-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Bất chấp sự ngờ vực sâu sắc, trong Hoàng Minh Tổ Huấn, ông đã liệt kê Nhật Bản cùng với 14 quốc gia khác là "các quốc gia ngang ngược mà các chiến dịch quân sự sẽ không được phát động", và khuyên con cháu của mình nên duy trì hòa bình với quốc gia này<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Theo <i><a href="/wiki/Minh_s%E1%BB%AD" title="Minh sử">Minh sử</a></i>, được biên soạn từ đầu triều đại <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Thanh" title="Nhà Thanh">nhà Thanh</a>, mô tả cách Minh Thái Tổ gặp một thương nhân được cho là của Fulin (拂菻; <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Byzantine" class="mw-redirect" title="Đế quốc Byzantine">Đế quốc Byzantine</a> ở <a href="/wiki/Ch%C3%A2u_%C3%82u" title="Châu Âu">châu Âu</a>) có tên là "Nieh-ku-lun" (捏古倫). Vào tháng 9 năm 1371, ông gửi người đàn ông này trở về quê hương của mình, đem theo một lá thư thông báo về việc thành lập triều đại nhà Minh cho vua của nước ông ta (tức là <a href="/wiki/Ioannes_V_Palaiologos" title="Ioannes V Palaiologos">Ioannes V Palaiologos</a>)<sup id="cite_ref-halsall_2000_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-halsall_2000-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Grant2005_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Grant2005-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Hirth1885_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hirth1885-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Người ta suy đoán rằng thương gia ấy thực sự là một cựu giám mục của Khanbaliq (Bắc Kinh) có tên là Nicolaus de Bentra, được <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_ho%C3%A0ng_Gioan_XXII" title="Giáo hoàng Gioan XXII">Giáo hoàng Gioan XXII</a> gửi đến để thay thế Đức Tổng Giám mục John của Montecorvino vào năm 1333<sup id="cite_ref-halsall_2000_15-1" class="reference"><a href="#cite_note-halsall_2000-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Luttwak2009_2_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-Luttwak2009_2-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. <i>Minh sử</i> tiếp tục giải thích rằng các liên hệ giữa Trung Quốc và Fulin đã chấm dứt sau thời điểm này, và các nhà ngoại giao của vùng biển <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Ba_Trung_H%E1%BA%A3i" title="Địa Trung Hải">Địa Trung Hải</a> đã không xuất hiện ở Trung Quốc nữa cho đến thế kỷ XVI, với sự xuất hiện của nhà truyền giáo Dòng Tên người Ý <a href="/wiki/Matteo_Ricci" title="Matteo Ricci">Matteo Ricci</a><sup id="cite_ref-halsall_2000_15-2" class="reference"><a href="#cite_note-halsall_2000-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Giáo_dục"><span id="Gi.C3.A1o_d.E1.BB.A5c"></span>Giáo dục</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=25" title="Sửa đổi phần “Giáo dục”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=25" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Giáo dục"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Minh Thái Tổ đã cố gắng loại bỏ <a href="/wiki/M%E1%BA%A1nh_T%E1%BB%AD" title="Mạnh Tử">Mạnh Tử</a> ra khỏi Văn Miếu vì một số phần trong <a href="/wiki/M%E1%BA%A1nh_T%E1%BB%AD_(s%C3%A1ch)" title="Mạnh Tử (sách)">tác phẩm của ông</a> bị coi là có hại. Chúng bao gồm "Dân vi quý, xã tắc thứ chi, quân vi khinh" (Mengzi, Jin Xin II), cũng như là "Quân chi thị thần như thủ túc, tắc thần thị quân như quốc nhân, quân thị thần như thổ giới, tắc thần thị quân như khấu cừu", nghĩa là: vua coi bề tôi như chân tay thì bề tôi coi vua như quốc nhân, vua coi bề tôi như cỏ rác thì bề tôi coi vua như giặc cướp (<i>Mạnh Tử - Li Lâu hạ</i>). Nỗ lực thất bại do sự phản đối từ các quan lại quan trọng, đặc biệt là Đàm Đường (錢唐), Hình bộ Thượng thư<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Cuối cùng, hoàng đế đã tổ chức việc biên soạn sách <i>Mạnh Tử giản văn</i> (孟子節文) trong đó 85 dòng đã bị xóa. Ngoài những điều được đề cập ở trên, các câu bị bỏ qua còn bao gồm những câu mô tả các quy tắc quản trị, thúc đẩy lòng nhân từ và những lời phê phán liên quan đến <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A5_V%C6%B0%C6%A1ng" title="Trụ Vương">Trụ Vương</a><sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Tại <a href="/wiki/Qu%E1%BB%91c_t%E1%BB%AD_gi%C3%A1m" title="Quốc tử giám">Quốc tử giám</a>, luật pháp, toán học, <a href="/wiki/Th%C6%B0_ph%C3%A1p" title="Thư pháp">thư pháp</a>, <a href="/wiki/M%C3%B4n_c%C6%B0%E1%BB%A1i_ng%E1%BB%B1a" title="Môn cưỡi ngựa">môn cưỡi ngựa</a> và bắn cung đã được Thái Tổ nhấn mạnh bên cạnh kinh điển <a href="/wiki/Nho_gi%C3%A1o" title="Nho giáo">Nho giáo</a> và cũng được yêu cầu trong các kỳ <a href="/wiki/Khoa_c%E1%BB%AD" title="Khoa cử">khoa cử</a> của triều đình<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Selby2000_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-Selby2000-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Farmer1995_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-Farmer1995-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Schneewind2006_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-Schneewind2006-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-25" class="reference"><a href="#cite_note-25"><span class="cite-bracket">[</span>25<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Bắn cung và cưỡi ngựa đã được Thái Tổ bổ sung vào kỳ thi năm 1370, tương tự như cách bắn cung và cưỡi ngựa được yêu cầu đối với những người không phải quan võ tại Trường Chiến tranh (武舉) vào năm <a href="/wiki/1162" title="1162">1162</a> bởi <a href="/wiki/T%E1%BB%91ng_Hi%E1%BA%BFu_T%C3%B4ng" title="Tống Hiếu Tông">Tống Hiếu Tông</a><sup id="cite_ref-Jung-pang2012_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-Jung-pang2012-26"><span class="cite-bracket">[</span>26<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Khu vực xung quanh Cổng Meridian của Nam Kinh được sử dụng để luyện bắn cung bởi các lính canh và tướng lĩnh dưới trướng Minh Thái Tổ<sup id="cite_ref-27" class="reference"><a href="#cite_note-27"><span class="cite-bracket">[</span>27<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Một đội quân kỵ binh được mô phỏng theo quân đội nhà Nguyên được thực hiện bởi các vua Minh Thái Tổ và Minh Thành Tổ<sup id="cite_ref-HaskewJoregensen2008_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-HaskewJoregensen2008-28"><span class="cite-bracket">[</span>28<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Quân đội và quan lại của Thái Tổ hợp nhất với Mông Cổ<sup id="cite_ref-Perkins2013_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-Perkins2013-29"><span class="cite-bracket">[</span>29<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Cưỡi ngựa và bắn cung là những trò tiêu khiển yêu thích của He Suonan, người phục vụ trong quân đội nhà Nguyên và nhà Minh dưới thời Hồng Vũ<sup id="cite_ref-TuttleSchaeffer2013_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-TuttleSchaeffer2013-30"><span class="cite-bracket">[</span>30<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Tháp bắn cung được xây dựng bởi Minh Anh Tông tại <a href="/wiki/C%E1%BB%91_Cung_(B%E1%BA%AFc_Kinh)" class="mw-redirect" title="Cố Cung (Bắc Kinh)">Tử Cấm Thành</a> và tháp bắn cung được xây dựng trên các bức tường thành phố của Xi'an đã được Hồng Vũ dựng lên<sup id="cite_ref-31" class="reference"><a href="#cite_note-31"><span class="cite-bracket">[</span>31<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32"><span class="cite-bracket">[</span>32<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Minh Thái Tổ cũng đã viết các bài tiểu luận được đăng ở mọi ngôi làng trên khắp Trung Quốc để cảnh báo người dân nên lưu ý cách cư xử nếu không muốn phải đối mặt với những hậu quả khủng khiếp. Các tác phẩm của Thái Tổ trong thập niên 1380 bao gồm "<i>Những cảnh báo lớn</i>" hoặc "<i>Những dự đoán lớn</i>" và "<i>Những chấn thương tổ tiên</i>". Ông đã viết sáu phương châm (六諭<sup id="cite_ref-Kaske2008_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-Kaske2008-33"><span class="cite-bracket">[</span>33<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, 聖諭六言<sup id="cite_ref-Elman2013_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-Elman2013-34"><span class="cite-bracket">[</span>34<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-KennedyFairbrother2013_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-KennedyFairbrother2013-35"><span class="cite-bracket">[</span>35<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Ph.D.Vittinghoff2004_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-Ph.D.Vittinghoff2004-36"><span class="cite-bracket">[</span>36<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Fu1996_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-Fu1996-37"><span class="cite-bracket">[</span>37<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-ElmanDuncan2002_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-ElmanDuncan2002-38"><span class="cite-bracket">[</span>38<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>) đã truyền cảm hứng cho Sắc lệnh thiêng liêng của hoàng đế <a href="/wiki/Khang_Hy" class="mw-redirect" title="Khang Hy">Khang Hy</a> sau này<sup id="cite_ref-Bary1998_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-Bary1998-39"><span class="cite-bracket">[</span>39<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-BaryChan1999_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-BaryChan1999-40"><span class="cite-bracket">[</span>40<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-BaryLufrano2010_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-BaryLufrano2010-41"><span class="cite-bracket">[</span>41<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Khoảng năm <a href="/wiki/1384" title="1384">1384</a>, Minh Thái Tổ đã ra lệnh dịch và biên soạn các bảng thiên văn Hồi giáo của Trung Quốc, một nhiệm vụ được thực hiện bởi các học giả Mashayihei, một nhà thiên văn học Hồi giáo, và Wu Bozong, một quan chức học giả Trung Quốc. Những chiếc bàn này được biết đến với cái tên Huihui Lifa (Hệ thống thiên văn học lịch sử Hồi giáo), được xuất bản ở Trung Quốc một số lần cho đến đầu thế kỷ 18<sup id="cite_ref-42" class="reference"><a href="#cite_note-42"><span class="cite-bracket">[</span>42<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Quan_chế"><span id="Quan_ch.E1.BA.BF"></span>Quan chế</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=26" title="Sửa đổi phần “Quan chế”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=26" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Quan chế"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Quan_ch%E1%BA%BF_nh%C3%A0_Minh" title="Quan chế nhà Minh">Quan chế nhà Minh</a></div> <p>Để cho vương triều Minh của họ <a href="/wiki/Chu_(h%E1%BB%8D)" title="Chu (họ)">Chu</a> kế tục lâu dài, Minh Thái Tổ trước mắt tăng cường chế độ trung ương tập quyền. Năm Hồng Vũ thứ 9 (<a href="/wiki/1376" title="1376">1376</a>) bãi bỏ Hành trung thư tỉnh, thiết lập <a href="/w/index.php?title=B%E1%BB%91_ch%C3%ADnh_s%E1%BB%A9_ty&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bố chính sứ ty (trang không tồn tại)">Bố chính sứ ty</a>, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%81_h%C3%ACnh_%C3%81n_%C3%A1t_s%E1%BB%A9_ty&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đề hình Án át sứ ty (trang không tồn tại)">Đề hình Án át sứ ty</a>, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%C3%B4_ch%E1%BB%89_huy_s%E1%BB%A9_ty&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đô chỉ huy sứ ty (trang không tồn tại)">Đô chỉ huy sứ ty</a> phân ra để quản lý hành chính tư pháp, quân sự. Năm Hồng Vũ thứ 13 (<a href="/wiki/1380" title="1380">1380</a>) hủy bỏ chức Trung thư tỉnh ở trung ương, bãi bỏ chế độ Tể tướng, phân quyền cho sáu bộ <i>Lại</i>, <i>Hộ</i>, <i>Lễ</i>, <i>Binh</i>, <i>Hình</i>, <i>Công</i>. Thiết lập Đô sát viện giám sát trăm quan, lập <a href="/w/index.php?title=X%C6%B0%E1%BB%9Fng_v%E1%BB%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xưởng vệ (trang không tồn tại)">Cẩm y vệ</a> là những cơ cấu đặc vụ có nhiệm vụ khống chế thần dân. nhưng sau tể tướng Hồ Duy Dung làm phản, ông ban lệnh hành quyết, đồng thời bãi bỏ chức Tể tướng Trung Quốc, ông cho rằng tể tướng có quyền lực gần bằng hoàng đế, nên có thể tạo phản bất cứ lúc nào. </p><p>Thái Tổ đã cố gắng và khá thành công trong việc tập trung quyền lực, kiểm soát hết mọi mặt của triều đình để không có đảng phái nào đủ mạnh để lật đổ ông. Ông còn cho củng cố sức mạnh phòng thủ chống lại người Mông Cổ và ngày càng tăng cường thu thập quyền lực vào trong tay. Nhà vua cho bỏ chức vụ tể tướng là vị trí đầu não trong triều đình đã có từ ngàn năm bằng cách vu cho tể tướng của mình mưu phản. Bằng cách bãi bỏ chức vụ tể tướng và thu hết quyền lực của triều đình vào trong tay một mình nguyên thủ, Hồng Vũ hoàng đế đã bỏ đi tấm lá chắn cuối cùng có thể chống lại những hoàng đế vô năng đời sau. Trong lịch sử, quân chủ Nhà Minh là kém nhất, không hôn (<a href="/wiki/Minh_Th%E1%BA%BF_T%C3%B4ng" title="Minh Thế Tông">Minh Thế Tông</a>, <a href="/wiki/Minh_Th%E1%BA%A7n_T%C3%B4ng" title="Minh Thần Tông">Minh Thần Tông</a>) thì bạo (<a href="/wiki/Minh_Th%C3%A0nh_T%E1%BB%95" title="Minh Thành Tổ">Minh Thành Tổ</a>), giỏi lắm cũng được cho là bình thường (<a href="/wiki/Minh_Tuy%C3%AAn_T%C3%B4ng" title="Minh Tuyên Tông">Minh Tuyên Tông</a>, <a href="/wiki/Minh_Hi%E1%BA%BFu_T%C3%B4ng" title="Minh Hiếu Tông">Minh Hiếu Tông</a>), còn lại là bọn lười biếng ham chơi (<a href="/wiki/Minh_Hi%E1%BA%BFn_T%C3%B4ng" title="Minh Hiến Tông">Minh Hiến Tông</a>, <a href="/wiki/Minh_V%C5%A9_T%C3%B4ng" title="Minh Vũ Tông">Minh Vũ Tông</a>), đến lúc có người muốn làm việc thì khí số đã hết (<a href="/wiki/Minh_T%C6%B0_T%C3%B4ng" title="Minh Tư Tông">Minh Tư Tông</a>)<sup id="cite_ref-43" class="reference"><a href="#cite_note-43"><span class="cite-bracket">[</span>43<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Tuy nhiên, Thái Tổ không thể nào điều hành cả một đế quốc Đại Minh rộng lớn chỉ bằng sức lực bản thân, vì thế ông phải thành lập thêm chế độ <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_h%E1%BB%8Dc_s%C4%A9" title="Đại học sĩ">Đại học sĩ</a>. Chế độ gần giống với <a href="/wiki/N%E1%BB%99i_c%C3%A1c" title="Nội các">nội các</a> này từng bước thay thế quyền lực của chức vụ tể tướng đã bị bãi bỏ và dần dần trở nên có quyền thế không khác gì chế độ tể tướng. Nhìn vẻ bề ngoài không có thực quyền, các vị Đại học sĩ có thể có một số ảnh hưởng tác động tích cực lên ngai vàng. Bởi vì uy tín và niềm tin mà cộng đồng dành cho họ, các Đại học sĩ có thể hành động như cầu nối trung gian giữa hoàng đế và quan viên các bộ, vì thế tạo nên một lực lượng hòa giải trong triều. </p><p>Dưới thời Hồng Vũ, hệ thống quan liêu của người Mông Cổ thống trị Nhà Nguyên bị thay thế bằng các quan viên người Hán. Hồng Vũ hoàng đế đã cho cải tiến lại hệ thống khoa cử để tuyển dụng quan chức dựa trên các mô hình đạo đức <a href="/wiki/Nho_gi%C3%A1o" title="Nho giáo">Nho giáo</a> và tài năng văn chương. Các ứng cử viên cho các chức vụ quản lý dân sự và chức vụ sĩ quan quản lý quân đội đều buộc phải thông qua kỳ thi sát hạch của triều đình, dựa trên các yêu cầu của <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%A9_th%C6%B0_Ng%C5%A9_Kinh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tứ thư Ngũ Kinh (trang không tồn tại)">Tứ thư Ngũ Kinh</a>. Hệ thống quan liêu Nho giáo này, vốn bị gạt ra ngoài chính quyền vào thời Nguyên, nay đã được khôi phục lại vị thế của mình trong chính quyền. </p><p>Minh Thái Tổ cũng rất chú ý đến vai trò của hoạn quan trong việc sụp đổ của các triều đại trước. Ông cho giảm mạnh số lượng hoạn quan, cấm tiệt việc hoạn quan xử lý tấu chương, nhấn mạnh rằng hoạn quan phải mù chữ và cho chém hết những hoạn quan dám có lời bàn về việc triều chính. Nhà vua có ác cảm rất mạnh với hoạn quan, tổng kết bằng câu nói ghi trên bảng sắt: "Hoạn quan không được can chính, kẻ phạm vào thì giết không tha". Tuy nhiên ác cảm này không được truyền lại cho những hoàng đế đời sau, khi việc hai vị hoàng đế Hồng Vũ và Kiến Văn đối xử tệ bạc với hoạn quan đã giúp cho Minh Thành Tổ thành công trong việc cướp ngôi nhờ các hoạn quan và Vĩnh Lạc đã sử dụng hoạn quan như là cơ sở quyền lực của mình. Minh Thái Tổ còn không chấp thuận việc cho họ hàng bên vợ của mình vào triều làm quan, chính sách này được giữ vững vào các triều đại tiếp theo. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sát_hại_công_thần"><span id="S.C3.A1t_h.E1.BA.A1i_c.C3.B4ng_th.E1.BA.A7n"></span>Sát hại công thần</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=27" title="Sửa đổi phần “Sát hại công thần”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=27" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sát hại công thần"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Minh Thái Tổ đã gây ra nhiều vụ án văn chương và gây ra nhiều án liên lụy đến nhiều người nhằm diệt trừ hậu họa cho con cháu.<sup id="cite_ref-stq_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-stq-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ông nhận thấy Thái tử nhu nhược, khó mà điều khiển nổi những công thần bướng bỉnh không thuần, trước khi ông qua đời còn giúp cho con cháu diệt trừ tận gốc. <a href="/wiki/T%E1%BB%91ng_Li%C3%AAm" title="Tống Liêm">Tống Liêm</a> là thầy của Thái tử, từ những năm đầu đã theo làm tham mưu cho Thái Tổ vào sinh ra tử chốn quân trường, lập được nhiều công to, làm quan đến chức Học sĩ Thừa chỉ tri chế cáo. Thái Tổ cũng viện cớ để giết ông ta, Thái tử thấy thầy bị kết án chém, rơi lệ cầu xin cho thầy. Để dạy bảo Thái tử, ông cho mang một cây roi lớn có đầy gai nhọn quẳng xuống đất, bảo Thái tử nhặt lên. Thái tử có vẻ lúng túng, nhà vua liền dạy rằng: </p> <table class="cquote" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; color: var(--color-base); background-color: transparent; width: auto;"> <tbody><tr> <td style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;">“ </td> <td style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;"> <p><i>Cây roi có gai ngươi không nhặt, vậy để ta róc hết cái gai nhọn thay ngươi nhé?</i> </p> </td> <td style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;">” </td></tr> </tbody></table> <p>Thái tử thông minh hiểu được ý của cha, nhưng cũng không cho là đúng, liền khuyên giải vua cha một cách khéo léo rằng: </p> <table class="cquote" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; color: var(--color-base); background-color: transparent; width: auto;"> <tbody><tr> <td style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;">“ </td> <td style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;"> <p><i>Trên mà có vua <a href="/wiki/Nghi%C3%AAu" title="Nghiêu">Nghiêu</a> <a href="/wiki/Thu%E1%BA%A5n" title="Thuấn">Thuấn</a>, thì dưới sẽ có dân Nghiêu Thuấn.</i> </p> </td> <td style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;">” </td></tr> </tbody></table> <p>Ngụ ý là làm vua không được tàn bạo. Thái Tổ rất giận dữ, liền tóm lấy ghế quẳng về hướng thái tử. </p><p>Việc này cho thấy Hồng Vũ Đế sau khi đã ngồi trên ngai rồng đã xem công thần là những gai nhọn cần phải loại bỏ. Thống nhất thiên hạ rồi, không thể dùng võ tướng nữa, ông đã tính kỹ cho con cháu. Dùng quan văn để trị thiên hạ, Thái Tổ vẫn không an tâm, cho nên quyền lực từ trung ương đến địa phương hầu hết đều tập trung trong tay Hoàng đế, phát triển chế độ Trung ương tập quyền đến đỉnh cao, trở thành một trong những vị vua có quyền lực nhất trong <a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Lịch sử Trung Quốc">lịch sử Trung Quốc</a><sup id="cite_ref-45" class="reference"><a href="#cite_note-45"><span class="cite-bracket">[</span>45<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. </p><p>Minh Thái Tổ luôn cho rằng thần dân của ông nên tuân lệnh ông và cực kỳ khét tiếng với việc giết chóc trong các cuộc thanh trừng của mình. Các hình phạt ưa thích của ông là <a href="/wiki/L%C4%83ng_tr%C3%AC" class="mw-redirect" title="Lăng trì">lăng trì</a> và <a href="/wiki/L%E1%BB%99t_da" title="Lột da">lột da</a>. Một tướng lĩnh của ông là <a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%9Dng_Ng%E1%BB%99_Xu%C3%A2n" title="Thường Ngộ Xuân">Thường Ngộ Xuân</a> đã thực hiện các cuộc thảm sát ở <a href="/wiki/S%C6%A1n_%C4%90%C3%B4ng" title="Sơn Đông">Sơn Đông</a> và <a href="/wiki/H%E1%BB%93_Nam" title="Hồ Nam">Hồ Nam</a> để trả thù cho việc quân đội của ông bị chống trả. Cùng với thời gian, Minh Thái Tổ trở nên ngày càng lo sợ sẽ bị mưu phản và lật đổ, thậm chí ông còn cho <a href="/wiki/H%C3%A0nh_quy%E1%BA%BFt" class="mw-redirect" title="Hành quyết">hành quyết</a> các quan viên dám chỉ trích mình. Tương truyền chỉ vì nghe một người dân có lời bất kính với mình mà Hồng Vũ hoàng đế cho tàn sát hàng nghìn người ở Nam Kinh. Vào năm 1380, sau khi đã giết chóc rất nhiều, một tia sét đã đánh thẳng vào cung điện của nhà vua, Minh Thái Tổ cực kỳ sợ hãi và đã dừng các cuộc giết chóc lại một thời gian vì nhà vua sợ bị thiên khiển (trời phạt). </p><p>Minh Thái Tổ tạo nên những vụ án lớn, văn thần võ tướng, tất cả đều bị càn quét triệt để. Năm Hồng Vũ thứ 13 (1380), Minh Thái Tổ dùng tội danh <i>"tự quyền xây dựng phe phái"</i> đã giết Thừa tướng <a href="/wiki/H%E1%BB%93_Duy_Dung" title="Hồ Duy Dung">Hồ Duy Dung</a>. Sau khi giết Hồ Duy Dung rồi, Chu Nguyên Chương cũng bãi bỏ luôn cơ quan Trung thư tỉnh và đề cao vai trò của 6 bộ. Từ đó công việc chính trị trong nước do 6 bộ phân chia nhau thực hiện và trực tiếp nghe lệnh hoàng đế. Việc làm đó đã thâu tóm quyền lực vào tay một mình hoàng đế và xóa bỏ chế độ tể tướng vốn tồn tại 1500 năm ở Trung Quốc. </p><p>Cháu của Tống Liêm là Tống Thận vì có dính líu đến vụ án của Hồ Duy Dung, Minh Thái Tổ triệu Tống Liêm (lúc đó đã từ quan) về Nam Kinh để xử tử ông và cả nhà của ông, sau được Mã Hoàng hậu và Thái tử Chu Tiêu ra sức can ngăn (vì Tống Liêm là thầy dạy học của Thái tử Chu Tiêu), Tống Liêm may mắn thoát chết, nhưng đổi lại toàn bộ thành viên trong gia tộc bị xử tội lưu, đày đến Mậu Châu (nay thuộc huyện Mậu tỉnh <a href="/wiki/T%E1%BB%A9_Xuy%C3%AAn" title="Tứ Xuyên">Tứ Xuyên</a>). Bản thân Tống Liêm bị bắt đi xung quân. Trên đường tới vùng giữa <a href="/wiki/Qu%E1%BB%B3_Ch%C3%A2u" title="Quỳ Châu">Quỳ Châu</a> (nay thuộc huyện <a href="/wiki/Ph%E1%BB%A5ng_Ti%E1%BA%BFt" title="Phụng Tiết">Phụng Tiết</a> thành phố <a href="/wiki/Tr%C3%B9ng_Kh%C3%A1nh" title="Trùng Khánh">Trùng Khánh</a>) và Mậu Châu thì Tống Liêm mắc bệnh qua đời vào đầu năm 1381. </p><p>Đại tướng Từ Đạt của nhà Minh bệnh nặng trong năm <a href="/wiki/1384" title="1384">1384</a>. Minh Thái Tổ sợ Từ Đạt làm phản nên sau đó đã bắt ông giao lại binh quyền cho Chu Đệ và buộc ông phải trở về Nam Kinh. Từ Đạt giao lại cho con trai thứ là Từ Tăng Thọ quyền chỉ huy 30 vạn quân, kế tục lòng trung thành của Từ Đạt với Yên vương Chu Đệ. </p><p>Sang năm 1385 đại tướng <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a> của nhà Minh qua đời, nghi vấn là do chính Minh Thái Tổ (Chu Nguyên Chương) giết hại. Từ Đạt vốn không bị buộc tội mưu phản, trong khi các tướng lĩnh khai quốc của nhà Minh ngoại trừ Thường Ngộ Xuân chết sớm trước tuổi 40 ra thì hầu hết đều bị Minh Thái Tổ <a href="/wiki/Tru_di" title="Tru di">tru diệt chín họ</a> với tội danh mưu phản. Tương truyền nói rằng Từ Đạt bị bệnh, thầy thuốc nói rằng phải kiêng món ngỗng. Minh Thái Tổ nghe vậy liền cho người đem một con ngỗng quay đến cho Từ Đạt, buộc ông ăn hết và chứng kiến ông chết. Cũng có thuyết nói rằng khi thấy vua tặng cho con ngỗng quay làm thức ăn, Từ Đạt đã hiểu ý vua và uống thuốc độc tự sát chết, giống như chuyện <a href="/wiki/T%C3%A0o_Th%C3%A1o" title="Tào Tháo">Tào Tháo</a> giết <a href="/wiki/Tu%C3%A2n_%C3%9Ac" class="mw-redirect mw-disambig" title="Tuân Úc">Tuân Úc</a> năm nào. Bấy giờ Từ Đạt mới 54 tuổi. Tuy nhiên đây chỉ là truyền thuyết, vẫn chưa chứng minh được. Tướng quân Phó Hữu Đức đến Bắc Bình để nắm giữ bộ chỉ huy quân sự bị bỏ trống sau cái chết của tướng quân Từ Đạt. </p><p>Mặc dù vậy, Chu Nguyên Chương vẫn chưa yên tâm. Ông cảm thấy thái tử <a href="/wiki/Chu_Ti%C3%AAu" title="Chu Tiêu">Chu Tiêu</a> bản chất trung hậu nhu nhược không thể trấn áp được các công thần. Bởi thế, năm 1390, 10 năm sau cái chết của Thừa tướng <a href="/wiki/H%E1%BB%93_Duy_Dung" title="Hồ Duy Dung">Hồ Duy Dung</a>, <a href="/wiki/L%C3%BD_Thi%E1%BB%87n_Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Lý Thiện Trường">Lý Thiện Trường</a> là khai quốc công thần nhà Minh và thông gia với nhà vua Minh Thái Tổ. Do bị cáo giác đồng lõa với Hồ Duy Dung ngày trước nên bị Minh Thái Tổ chém cả nhà, lúc đó Lý Thiện Trường đã 77 tuổi, muốn sống những ngày cuối đời mà nhà vua cũng không cho. Cùng với Lý Thiện Trường, cả gia đình hơn bảy mươi người cũng bị Minh Thái Tổ giết sạch. </p><p>Minh Thái Tổ lại dựng tù ngục, dùng tội danh <i>"thông đồng với Hồ Duy Dung, mưu đồ làm phản"</i> để giết một lượng lớn các công thần, lão tướng như <a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%A5c_Tr%E1%BB%8Dng_%C4%90%C3%ACnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lục Trọng Đình (trang không tồn tại)">Lục Trọng Đình</a>, <a href="/w/index.php?title=%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng_Th%E1%BA%AFng_T%C3%B4ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đường Thắng Tông (trang không tồn tại)">Đường Thắng Tông</a>... </p><p>Theo sách <i>"16 hoàng đế triều Minh"</i> của <a href="/w/index.php?title=V%C6%B0%C6%A1ng_Th%E1%BA%AFng_H%E1%BB%AFu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vương Thắng Hữu (trang không tồn tại)">Vương Thắng Hữu</a> chủ biên thì <i>"Những người liên lụy bị tù, bị giết đã tới trên 3 vạn người"</i>. Minh Thái Tổ còn biên soạn một tài liệu là <i>"chiêu thị gian đảng lục"</i> để công bố những kẻ bị kết tội mưu phản ra khắp thiên hạ. Vụ việc dây dưa kéo dài tới mấy năm vẫn chưa xong gây nhiều hoang mang. </p><p>Hết đợt sóng này tiếp nối đợt sóng khác, sau việc trên hai năm (lúc này Thái tử Chu Tiêu đã qua đời vào năm 1392, con của Chu Tiêu là <a href="/wiki/Chu_Do%C3%A3n_V%C4%83n" class="mw-redirect" title="Chu Doãn Văn">Chu Doãn Văn</a> được lập làm Hoàng thái tôn) lại sinh ra vụ án Lương Quốc Công <a href="/wiki/Lam_Ng%E1%BB%8Dc" title="Lam Ngọc">Lam Ngọc</a>. Thường ngày, Lam Ngọc có nhược điểm là hay kể công kiêu ngạo, Minh Thái Tổ vốn đã có cái nhìn không mấy thiện cảm. Tháng 2 năm Hồng Vũ thứ 26 (1393) <a href="/w/index.php?title=X%C6%B0%E1%BB%9Fng_v%E1%BB%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xưởng vệ (trang không tồn tại)">Cẩm y vệ</a> Chỉ huy sứ là Giang Hoàn báo cáo: Lam Ngọc có ý làm phản. Được tin, Minh Thái Tổ hạ lệnh bắt  vị Quốc công này. Cẩm y vệ dùng hình phạt tàn bạo để thẩm vấn, buộc ông phải khai đồng đảng. Liên lụy tới vụ này gồm Cảnh Xuyên hầu <a href="/w/index.php?title=T%C3%A0o_Ch%E1%BA%A9n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tào Chẩn (trang không tồn tại)">Tào Chẩn</a>, Nhạn Ứng hầu <a href="/wiki/Tr%C6%B0%C6%A1ng_D%E1%BB%B1c_(nh%C3%A0_Minh)" title="Trương Dực (nhà Minh)">Trương Dực</a>, Thượng thư bộ <a href="/w/index.php?title=L%E1%BA%A1i_Chi%C3%AAm_Huy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lại Chiêm Huy (trang không tồn tại)">Lại Chiêm Huy</a>, Thị lang bộ hộ <a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A1c_H%E1%BB%AFu_V%C4%83n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bạc Hữu Văn (trang không tồn tại)">Bạc Hữu Văn</a>, ... vì nhà vua cho rằng họ đã bàn bạc với nhau nhân khi Hoàng đế làm nghi thức <i>"Tịch điền"</i> sẽ phát động chính biến. Lam Ngọc bị xé xác, tam tộc bị tru di. Phàm là những người có liên quan tới vụ án hoặc người có qua lại với Lam Ngọc đều bị giết cả nhà. Lần giết hại này có nhất Công, nhị Bá, thập tam Hầu, ngoài ra còn hơn mười người là những tướng lĩnh có công chinh chiến và rất nhiều quan văn cao cấp. Số người bị giết có người nói  hơn một vạn năm nghìn, có người nói tới hai vạn. </p><p>Sau hai vụ án Hồ Duy Dung và Lam Ngọc, triều đình nhà Minh vắng sạch bóng công thần. Sự chuyên chế và tàn bạo của Minh Thái Tổ trở nên nổi danh trong lịch sử. </p><p>Tuy nhiên sau khi giết Lam Ngọc, Minh Thái Tổ lại quay sang vứt bỏ Cẩm Y vệ, bản thân <a href="/w/index.php?title=Giang_Ho%C3%A0n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giang Hoàn (trang không tồn tại)">Giang Hoàn</a> (Chỉ huy sứ của Cẩm y vệ) sau đó cũng bị Minh Thái Tổ tìm cớ xử tử. </p><p>Ngoài những người bị giết trong hai vụ án Hồ Duy Dung và Lam Ngọc, còn có mấy công thần có liên lụy tưởng thoát nạn nhưng cuối cùng cũng không gặp may mắn. Sau khi vụ án Lam Ngọc kết thúc một năm, năm 1394 Minh Thái Tổ giết Định Viễn hầu <a href="/w/index.php?title=V%C6%B0%C6%A1ng_B%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vương Bật (trang không tồn tại)">Vương Bật</a> và Vĩnh Bình hầu <a href="/w/index.php?title=T%E1%BA%A1_Th%C3%A0nh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tạ Thành (trang không tồn tại)">Tạ Thành</a> cũng vì bị coi là phạm tội lớn. Lúc đó, Vương Bật đã cáo lão về nghỉ, cũng bị triệu hồi kinh sư (Nam Kinh) để giết. </p><p>Lúc này trọng thần của Minh Thái Tổ là Phó Hữu Đức đang nắm giữ 131000 quân ở Bắc Bình khiến Minh Thái Tổ e ngại ông này. Ngày 20 tháng 12 năm 1394 Minh Thái Tổ quyết định loại bỏ luôn trọng thần Phó Hữu Đức bằng cách xử tử ông này (có sách nói là Minh Thái Tổ buộc ông này tự sát). </p><p>Qua hơn một năm Dĩnh Quốc công <a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A1c_V%C4%83n_%C4%90%E1%BB%A9c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bạc Văn Đức (trang không tồn tại)">Bạc Văn Đức</a> và Tống Quốc công <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%B9ng_Th%E1%BA%AFng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phùng Thắng (trang không tồn tại)">Phùng Thắng</a> không hiểu nguyên nhân vì sao cũng phải tự sát. Để thực hiện độc tài chuyên chế, bảo đảm thiên hạ tồn tại với con cháu vạn đời, Chu Nguyên Chương "lục thân bất nhận", giết cả cháu ruột là <a href="/w/index.php?title=Chu_V%C4%83n_Chinh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chu Văn Chinh (trang không tồn tại)">Chu Văn Chinh</a>, đầu độc cháu ngoại là <a href="/wiki/L%C3%BD_V%C4%83n_Trung" title="Lý Văn Trung">Lý Văn Trung</a> chỉ với lý do họ <i>"thân cận Nho sinh", "lễ hiền hạ sĩ"</i>, trong khi họ đều là những người vào sinh ra tử, lập rất nhiều chiến công. </p><p>Trong cuộc khủng bố giết hại công thần của Chu Nguyên Chương, chỉ có một người may mắn tránh được là Khai quốc nguyên huân Tín Quốc công <a href="/wiki/Thang_H%C3%B2a" title="Thang Hòa">Thang Hòa</a>. Ông là người cùng thôn với Chu Nguyên Chương, vốn xuất thân là người coi gia súc. Ông là người rất hiểu Chu Nguyên Chương, tường tận tâm lý của Hoàng thượng nên ông đã cẩn thận lo xa, sau khi sự nghiệp thành công vội giao binh quyền, cáo lão về quê nên mới bảo toàn được tính mạng. </p><p>Chu Nguyên Chương còn để cho cơ quan đặc vụ <a href="/w/index.php?title=X%C6%B0%E1%BB%9Fng_v%E1%BB%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Xưởng vệ (trang không tồn tại)">Cẩm y vệ</a> hoạt động công khai, từ sau bức rèm the lại nhảy lên tiền đài.<sup id="cite_ref-46" class="reference"><a href="#cite_note-46"><span class="cite-bracket">[</span>46<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Trong hơn 30 năm cai trị của Minh Thái Tổ, Cẩm Y vệ chịu trách nhiệm cho cái chết của hơn 10 vạn người. </p><p>Những năm cuối đời, Minh Thái Tổ còn ban bố điều lệ <i><a href="/w/index.php?title=Ho%C3%A0ng_Minh_t%E1%BB%95_hu%E1%BA%A5n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hoàng Minh tổ huấn (trang không tồn tại)">Hoàng Minh tổ huấn</a></i>, yêu cầu con cháu cùng các công thần phải tuân thủ "phép tắc của tổ tông", quy định đời sau kẻ nào sửa đổi điều tổ tông đặt ra thì giết không tha. Ông đã giữ chính sách bế quan tỏa cảng, trở thành "tổ huấn", dĩ nhiên là "tổ huấn" đó đã được giữ khư khư một cách tiêu cực, làm cho nền chính trị của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">vương triều Minh</a> bị ảnh hưởng một cách lâu dài. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Qua_đời_và_vấn_đề_người_kế_vị"><span id="Qua_.C4.91.E1.BB.9Di_v.C3.A0_v.E1.BA.A5n_.C4.91.E1.BB.81_ng.C6.B0.E1.BB.9Di_k.E1.BA.BF_v.E1.BB.8B"></span>Qua đời và vấn đề người kế vị</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=28" title="Sửa đổi phần “Qua đời và vấn đề người kế vị”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=28" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Qua đời và vấn đề người kế vị"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Stone_Sifangcheng.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Stone_Sifangcheng.jpg/220px-Stone_Sifangcheng.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Stone_Sifangcheng.jpg/330px-Stone_Sifangcheng.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0c/Stone_Sifangcheng.jpg/440px-Stone_Sifangcheng.jpg 2x" data-file-width="768" data-file-height="1024" /></a><figcaption>Một tấm bia được xây trên <a href="/wiki/B%C3%AD_H%C3%AD" title="Bí Hí">một con rùa đá khổng lồ</a> tại lăng của Minh Thái Tổ.</figcaption></figure> <p>Vào ngày 24 tháng 6 dương lịch năm Hồng Vũ thứ 31 (<a href="/wiki/1398" title="1398">1398</a>), Minh Thái Tổ băng hà ở Nam Kinh, hưởng thọ 71 tuổi, trị vì được 30 năm. Ông được táng ở Hiếu lăng, miếu hiệu là <b>Thái Tổ</b>, thụy là <b>Cao Hoàng đế</b>. </p><p>Chu Nguyên Chương có tới 26 người con trai nhưng càng về cuối đời ông càng cảm thấy bất an vì chưa biết giang sơn sẽ giao lại cho ai là xứng đáng. Con trưởng <a href="/wiki/Chu_Ti%C3%AAu" title="Chu Tiêu">Chu Tiêu</a> là người được chọn làm Hoàng thái tử. Thậm chí Minh Thái Tổ còn mời danh sĩ nổi tiếng <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFt_Giang" title="Chiết Giang">Chiết Giang</a> đương thời là <a href="/wiki/T%E1%BB%91ng_Li%C3%AAm" title="Tống Liêm">Tống Liêm</a> về dạy cho Thái tử với hi vọng Chu Tiêu sẽ là người thừa kế đầy tài năng. Nhưng không may, tháng 1 năm 1392, sau khi đi thị sát <a href="/wiki/Thi%E1%BB%83m_T%C3%A2y" title="Thiểm Tây">Thiểm Tây</a> trở về, trên người Chu Tiêu mọc bướu dữ đau đớn vô cùng, và cuối cùng mất sớm. </p><p>Chu Tiêu mất sớm khiến Chu Nguyên Chương vô cùng đau lòng. Trong những Hoàng tử còn lại thì ít người có thể tin tưởng được: kẻ thì phạm tội giết người, kẻ thì đắm chìm trong tửu sắc, không thì cũng không có chút kinh nghiệm cũng như tài năng chính trị hay quân sự nào. Cuối cùng chỉ còn lại Tứ Hoàng tử - Yên vương <a href="/wiki/Minh_Th%C3%A0nh_T%E1%BB%95" title="Minh Thành Tổ">Chu Đệ</a> và Đích tôn <a href="/wiki/Minh_Hu%E1%BB%87_%C4%90%E1%BA%BF" title="Minh Huệ Đế">Chu Doãn Văn</a> - con trai thứ của Thái tử Chu Tiêu. </p><p>Với Chu Doãn Văn, Minh Thái Tổ vừa yêu thích tính cách nhân từ mềm mỏng, đặc biệt là sự hiếu kính của đứa cháu. Với Chu Đệ, Thái Tổ cũng rất yêu quý đứa con này bởi sự dũng mãnh, bản lĩnh và mưu trí hơn người cả về chính trị lẫn quân sự. Ông cũng từng trưng cầu ý kiến với các đại thần về vấn đề này. Các quan văn ủng hộ Chu Doãn Văn, bởi họ muốn có một vị vua độ lượng, ôn hòa sau sự cai trị hà khắc của Minh Thái Tổ, và cũng là thuận theo chủ trương "Lập trưởng không lập thứ" của Thái Tổ. Trái lại, các võ tướng đồng lòng ủng hộ Chu Đệ, với lý do đất nước cần một vị vua có bản lĩnh, uy dũng và kinh nghiệm để gánh vác. </p><p>Nhưng cuối cùng, Chu Nguyên Chương đã lập Chu Doãn Văn làm Hoàng thái tôn để lên kế vị, tức <a href="/wiki/Minh_Hu%E1%BB%87_%C4%90%E1%BA%BF" title="Minh Huệ Đế">Minh Huệ Đế</a>. Một trong những nguyên nhân khiến Minh Thái Tổ đưa ra quyết định này chính là xuất thân không rõ ràng của Chu Đệ. Theo các nhà sử học, xuất thân của Chu Đệ đến nay lịch sử vẫn còn rất nhiều giả thuyết khác nhau nhưng đa phần đều có một điểm chung rằng Chu Đệ không phải là con đẻ của Mã Hoàng hậu. Đây chính là lý do lớn nhất khiến Chu Đệ không được chọn làm người kế vị. Nhưng Chu Nguyên Chương không ngờ rằng quyết định của mình đã khiến Chu Đệ động sát tâm mà dấy binh tạo phản chỉ 1 năm sau khi ông qua đời, lật đổ Chu Doãn Văn rồi tự mình xưng đế, tức Minh Thành Tổ. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hậu_thế"><span id="H.E1.BA.ADu_th.E1.BA.BF"></span>Hậu thế</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=29" title="Sửa đổi phần “Hậu thế”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=29" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Hậu thế"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:MingXiaoLing-ML.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/MingXiaoLing-ML.JPG/200px-MingXiaoLing-ML.JPG" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/MingXiaoLing-ML.JPG/300px-MingXiaoLing-ML.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/MingXiaoLing-ML.JPG/400px-MingXiaoLing-ML.JPG 2x" data-file-width="1024" data-file-height="768" /></a><figcaption>Minh Hiếu lăng.</figcaption></figure> <p>Minh Thái Tổ đã vì giang sơn <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">Đại Minh</a> mà khổ tâm sắp đặt, loại trừ hậu họa cho con cháu, còn ban bố Tổ huấn để con cháu tránh mắc sai lầm như các triều đại trước, nhưng sự việc lại không như ý muốn. Sau khi ông qua đời, mộ phần chưa ráo, thì chú cháu tranh đoạt quyền lực lẫn nhau, "Tổ huấn" của ông bị Chu Đệ phá hoại, chiếm ngôi Hoàng đế, dời đô từ <a href="/wiki/Nam_Kinh" title="Nam Kinh">Nam Kinh</a> về <a href="/wiki/B%E1%BA%AFc_Kinh" title="Bắc Kinh">Yên Kinh</a>, dù trước đó Thái Tổ từng dặn dò con cháu phải đề phòng các rợ tộc phương Bắc xâm chiếm, không được đóng đô ở gần phương Bắc mà phải ở phương Nam. </p><p>Minh Thái Tổ giết hại công thần, không còn ai để giao việc, tự mình chọn Đích tôn <a href="/wiki/Minh_Hu%E1%BB%87_%C4%90%E1%BA%BF" title="Minh Huệ Đế">Chu Doãn Văn</a> làm người kế vị nhưng đã bị chết trong binh lửa. Ông còn dựng bảng sắt cấm chỉ <a href="/wiki/Ho%E1%BA%A1n_quan" title="Hoạn quan">hoạn quan</a> can dự chính sự, mà đến đời Thành Tổ có đến 24 nha môn lọt vào tay hoạn quan, hoạn quan đã nắm giữ cơ quan đặc vụ, <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">triều Minh</a> đã trở thành triều đại mà hoạn quan gây họa kịch liệt. </p><p>Minh Thái Tổ đặt một cánh quân hùng mạnh trấn giữ <a href="/wiki/Li%C3%AAu_%C4%90%C3%B4ng" title="Liêu Đông">Liêu Đông</a>, dặn dò con cháu phải trấn thủ thật chắc biên cương phía Bắc, nhưng sau này quân đội triều Minh dần suy thoái, cuối cùng lại bị một dân tộc thiểu số ngoài quan ải tiến vào lật đổ là người <a href="/wiki/N%E1%BB%AF_Ch%C3%A2n" class="mw-disambig" title="Nữ Chân">Nữ Chân</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hậu_cung"><span id="H.E1.BA.ADu_cung"></span>Hậu cung</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=30" title="Sửa đổi phần “Hậu cung”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=30" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Hậu cung"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Xem thêm thông tin: <a href="#Hậu_phi"> § Hậu phi</a></div> <p>Cũng giống như bao bậc đế vương khác, sau khi lên ngôi, ổn định giang sơn xã tắc, xây dựng thiên hạ thái bình cường thịnh, Chu Nguyên Chương cũng lập hậu cung tuyển chọn mỹ nữ. Hậu cung của ông cũng vô cùng nhiều giai nhân. Trong <i>"Minh Hội điển"</i> có ghi: <i>"Thái tổ có tổng cộng 40 phi tần"</i> có tài liệu ghi là 46 phi tần. Bất luận là con số nào mới chính xác thì điều này chứng minh rằng phi tần của Minh Thái Tổ không dưới 40 người. </p><p>Chu Nguyên Chương nổi tiếng quản lý hậu cung vô cùng nghiêm khắc, thậm chí có phần tàn khốc. Chỉ cần phát hiện phi tần không chung thủy, sẽ xử nghiêm không cần lý do. <b>"Thiết quần hình"</b> là một trong những nhục hình tàn khốc, vô nhân tính mà đàn ông thời cổ đại dùng để trừng phạt những người phụ nữ bất trung. "Thiết quần" chính là dùng miếng sắt mỏng tạo thành hình giống chiếc quần. Nữ phạm sẽ phải mặc lên người, sau đó đốt nóng "Thiết quần". Người chịu hình phạt này sẽ bị sắt nóng cháy xém da thịt, đau đớn mà chết. </p><p>Tương truyền, mẹ đẻ của Minh Thành Tổ <a href="/wiki/Minh_Th%C3%A0nh_T%E1%BB%95" title="Minh Thành Tổ">Chu Đệ</a> – Ngạc Phi <i>(khi mang thai Chu Đệ được 7 tháng Ngạc Phi đã sinh non)</i> đã phải chịu nhục hình "Thiết quần" tàn khốc đến chết. Vì sinh non trước một tháng, nên Chu Nguyên Chương đã nghi ngờ Ngạc Phi tư thông với người khác. Cơn thịnh nộ nổi lên, không cần điều tra nguồn cơn, ông đã ban cho Ngạc Phi nhục hình "Thiết quần" đầy đau đớn. Có giả thuyết khác lại nói, do Ngạc Phi đắc sủng mà trở nên kiêu căng, ngạo mạn, muốn ép Chu Nguyên Chương lập con đẻ của mình là Chu Đệ làm thái tử nên đã bị trừng phạt đến chết. Lại có quan điểm cho rằng, Ngạc Phi sinh ra Chu Đệ, Mã Hoàng hậu vô cùng yêu thích nên đã tìm cách hãm hại Ngạc Phi và nhận Chu Đệ là con đẻ của mình. </p><p>Sử cũ ghi lại rằng có một lần, người ta phát hiện trên con sông chạy ngang qua hậu cung Minh triều có một thi thể trẻ con. Sự việc này đã khiến Hoàng đế bốc hỏa, nhất quyết cho rằng một phi tần nào đó đã vụng trộm mới dẫn đến cục này. Nghĩ đi nghĩ lại vài ngày, Chu Nguyên Chương cho rằng Hồ Xung phi chính là "thủ phạm" nên đã sai người giết chết bà. Tuy nhiên, điều đáng buồn cười là khi đó, vị phi tần này tuổi đã ngoài 50, về cơ bản rất khó có con. </p><p>Thậm chí, cũng có những giai thoại cho rằng, Chu Nguyên Chương đã giết hại đến 5.000 cung nữ song cho đến nay, vẫn chưa có chứng cứ rõ ràng về việc này. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Với_Mã_Hoàng_hậu"><span id="V.E1.BB.9Bi_M.C3.A3_Ho.C3.A0ng_h.E1.BA.ADu"></span>Với Mã Hoàng hậu</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=31" title="Sửa đổi phần “Với Mã Hoàng hậu”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=31" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Với Mã Hoàng hậu"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Tuy Chu Nguyên Chương là người rất đông phi tần, hậu cung hùng hậu nhưng vì sao ông lại không bị liệt vào danh sách các Hoàng đế hoang dâm? Điều này có thể do chính cách ông đối xử với những người đẹp bên mình và đặc biệt là đối với người vợ tào khang, khiến hậu thế cảm thấy nể phục. </p><p>Tương truyền Chu Nguyên Chương là người trời không sợ, đất không sợ chỉ sợ mỗi Hoàng hậu <a href="/wiki/M%C3%A3_ho%C3%A0ng_h%E1%BA%ADu_(Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95)" title="Mã hoàng hậu (Minh Thái Tổ)">Mã Tú Anh</a> không vui. Mã Tú Anh Hoàng hậu là người có <a href="/wiki/Nh%C3%A2n_ph%E1%BA%A9m" title="Nhân phẩm">nhân phẩm</a> tốt. Đối với trên thì nhất mực kính trọng, với kẻ dưới vô cùng nhân từ. Chính vì thế, hậu cung của Chu Nguyên Chương tương đối bình yên. Các phi tần, cung nữ và thái giám không ai là không phục bà. </p><p>Vì xuất thân nghèo khó, từng cùng Chu Nguyên Chương nếm mật nằm gai làm nên đại nghiệp, chính vì thế Mã Hoàng hậu luôn biết tiết kiệm tiền bạc và trân quý sinh mệnh con người. Bà luôn trợ giúp Chu Nguyên Chương trong việc an bang trị quốc. Bà cũng thường xuyên can gián những việc làm sai trái của chồng. Tuy vậy, bà lại không phải là người ích kỉ khắt khe. Bà luôn thoải mái, thậm chí còn khuyến khích Chu Nguyên Chương nạp thêm phi tần. Ông cũng rất hiểu đức hạnh và tài năng của Mã Hoàng hậu. Đối với Mã Hoàng hậu, ông luôn dành cho bà sự kính trọng và không ai có thể thay thế được vị trí của bà. </p><p>Khi Mã Hoàng hậu lâm trọng bệnh, Chu Nguyên Chương đã cho tìm danh y giỏi đến chữa bệnh. Hàng ngày, chính ông đích thân mang cơm, bón thuốc cho Hoàng hậu. Đây quả là một vị Hoàng đế hiếm có trong lịch sử. </p><p>Năm Hồng Vũ thứ 15, Mã Hoàng hậu qua đời thọ 51 tuổi. Chu Nguyên Chương đau lòng khôn xiết đã thề với trời đất không lập thêm ai làm Hoàng hậu. Ông còn phong cho Hoàng hậu thụy hiệu cao quý: "Hiếu Từ Chiêu Hiến Chí Nhân Văn Đức Thừa Thiên Thuận Thánh Cao Hoàng hậu" và cái tên Hiếu lăng cũng bắt nguồn từ thụy hiệu này. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Vai_trò_lịch_sử"><span id="Vai_tr.C3.B2_l.E1.BB.8Bch_s.E1.BB.AD"></span>Vai trò lịch sử</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=32" title="Sửa đổi phần “Vai trò lịch sử”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=32" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Vai trò lịch sử"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Chu Nguyên Chương tay không dựng nghiệp lớn, đánh đuổi được người Mông Cổ, giành lại quyền tự chủ của người Hán. Bản thân không có một tấc đất nương thân, nhưng qua tự lực phấn đấu mà khai sáng được giang sơn Đại Minh gần 300 năm, vì vậy trong dân gian lưu truyền nhiều giai thoại lạ lùng về ông, chính là thuật lại một cách tôn kính về sự nghiệp và mức độ thông minh tài trí của ông. Thái Tổ lập nghiệp ở phía Nam sông Trường Giang mà xuất quân Bắc phạt đánh đuổi người Mông Cổ, lấy được thiên hạ là lần duy nhất mà một lực lượng phía Nam có thể thống nhất được toàn bộ quốc gia. Các triều đại trước ông như <a href="/wiki/T%E1%BA%A7n_(tri%E1%BB%81u_%C4%91%E1%BA%A1i)" class="mw-redirect" title="Tần (triều đại)">Tần</a>, <a href="/wiki/H%C3%A1n_tri%E1%BB%81u" class="mw-redirect" title="Hán triều">Hán</a>, <a href="/wiki/Nh%C3%A0_T%E1%BA%A5n" title="Nhà Tấn">Tấn</a>, <a href="/wiki/Nh%C3%A0_T%C3%B9y" title="Nhà Tùy">Tùy</a>, <a href="/wiki/%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng_Tri%E1%BB%81u" class="mw-redirect" title="Đường Triều">Đường</a>, <a href="/wiki/T%E1%BB%91ng_(tri%E1%BB%81u_%C4%91%E1%BA%A1i)" class="mw-redirect" title="Tống (triều đại)">Tống</a>, <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">Nguyên</a> và sau ông như người con Chu Đệ từ Bắc Kinh đánh xuống phía Nam và <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Thanh" title="Nhà Thanh">Nhà Thanh</a> đều xuất thân từ phía Bắc. Trước và sau ông không ai có thể làm được như thế. </p><p>Trong <a href="/w/index.php?title=Ch%C3%B9a_Long_H%C6%B0ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chùa Long Hưng (trang không tồn tại)">chùa Long Hưng</a> huyện <a href="/wiki/Ph%C6%B0%E1%BB%A3ng_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Phượng Dương">Phụng Dương</a> tỉnh <a href="/wiki/An_Huy" title="An Huy">An Huy</a> có một cặp đối khái quát khá thần tình cả cuộc đời mà Thái Tổ nếm trải <sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Ch%C3%BA_th%C3%ADch_ngu%E1%BB%93n_g%E1%BB%91c" title="Wikipedia:Chú thích nguồn gốc"><span title="Tuyên bố này cần tham khảo đến các nguồn đáng tin cậy. (ngày 7 tháng 1 năm 2013)">cần dẫn nguồn</span></a></i>]</sup>: </p> <table class="cquote" role="presentation" style="margin:auto; border-collapse: collapse; border: none; color: var(--color-base); background-color: transparent; width: auto;"> <tbody><tr> <td style="width: 20px; vertical-align: top; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: left; padding: 10px 10px;">“ </td> <td style="vertical-align: top; border: none; padding: 4px 10px;"> <p><i>Sinh trên đất Bái, học hành đất Tứ, lớn lên châu Hào, khí Thiên tử một đúc từ quận Phượng;</i> </p><p><i>Lúc đầu làm sư, tiếp theo làm Vương, cuối cùng xưng Đế, dáng thánh nhân chiêm ngưỡng tại chùa Long.</i> </p> </td> <td style="width: 20px; vertical-align: bottom; border: none; color: #B2B7F2; font-size: 40px; font-family: 'Times New Roman', Times, serif; font-weight: bold; line-height: .6em; text-align: right; padding: 10px 10px;">” </td></tr> </tbody></table> <p>Tuy vậy, sự lạc hậu của <a href="/wiki/Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Trung Quốc">Trung Quốc</a> so với các nước phương Tây bắt đầu từ đời Minh.<sup id="cite_ref-stq_44-1" class="reference"><a href="#cite_note-stq-44"><span class="cite-bracket">[</span>44<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Sự lạc hậu này thì có nhiều nguyên nhân, trong đó có biện pháp thống trị chuyên chế bảo thủ của Thái Tổ, đặc biệt là thể chế chính trị tập quyền cao độ, quyền lực về kinh tế nằm dưới cực quyền chính trị, mà các chế độ về cửa ải bến sông, chế độ cấm buôn bán trên biển, chế độ hộ làm nghề thủ công, chế độ lưu thông hàng hóa... là nguyên nhân chủ yếu kìm hãm sự phát triển của <a href="/wiki/Kinh_t%E1%BA%BF" title="Kinh tế">kinh tế</a>. Những hạn chế này là do xuất thân của Thái Tổ. Ngoài ra, cách chọn nhân tài bằng lối văn bát cổ (một thể văn dùng trong các kỳ thi thời phong kiến, chỉ chuộng phô trương hình thức, ít chuộng giá trị đích thực của nội dung) và chủ trương văn hóa chuyên chế của <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">triều Minh</a> cũng là nguyên nhân chủ yếu để tạo nên sự đình trệ của xã hội Trung Quốc<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47"><span class="cite-bracket">[</span>47<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>. Công và tội của Thái Tổ đối với lịch sử đều đáng được suy ngẫm. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Miếu_và_thuỵ_hiệu"><span id="Mi.E1.BA.BFu_v.C3.A0_thu.E1.BB.B5_hi.E1.BB.87u"></span>Miếu và thuỵ hiệu</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=33" title="Sửa đổi phần “Miếu và thuỵ hiệu”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=33" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Miếu và thuỵ hiệu"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Năm Hồng Vũ thứ 31, tháng 6, năm Giáp Thìn: <b>Khâm Minh Khải Vận Tuấn Đức Thành Công Thống Thiên Đại Hiếu Cao Hoàng đế</b>, miếu hiệu <b>Thái Tổ</b> (欽明啟運俊德成功統天大孝高皇帝) <sup id="cite_ref-48" class="reference"><a href="#cite_note-48"><span class="cite-bracket">[</span>48<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>Năm Vĩnh Lạc nguyên niên, ngày 11 tháng 6, năm Đinh Tị: <b>Thánh Thần Văn Vũ Khâm Minh Khải Vận Tuấn Đức Thành Công Thống Thiên Đại Hiếu Cao Hoàng đế</b> (聖神文武欽明啟運俊德成功統天大孝高皇帝) <sup id="cite_ref-明史_卷五十一_志第二十七_禮五吉禮五_加上諡號_49-0" class="reference"><a href="#cite_note-明史_卷五十一_志第二十七_禮五吉禮五_加上諡號-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li>Năm Gia Tĩnh thứ 17, tháng 11: <b>Khai Thiên Hành Đạo Triệu Kỉ Lập Cực Đại Thánh Chí Thần Nhân Văn Nghĩa Vũ Tuấn Đức Thành Công Cao Hoàng đế</b> (開天行道肇紀立極大聖至神仁文義武俊德成功高皇帝) <sup id="cite_ref-明史_卷五十一_志第二十七_禮五吉禮五_加上諡號_49-1" class="reference"><a href="#cite_note-明史_卷五十一_志第二十七_禮五吉禮五_加上諡號-49"><span class="cite-bracket">[</span>49<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Các_tể_tướng"><span id="C.C3.A1c_t.E1.BB.83_t.C6.B0.E1.BB.9Bng"></span>Các tể tướng</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=34" title="Sửa đổi phần “Các tể tướng”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=34" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các tể tướng"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/L%C3%BD_Thi%E1%BB%87n_Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Lý Thiện Trường">Lý Thiện Trường</a></li> <li><a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%BD_V%C4%83n_Trung" title="Lý Văn Trung">Lý Văn Trung</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=U%C3%B4ng_Qu%E1%BA%A3ng_D%C6%B0%C6%A1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Uông Quảng Dương (trang không tồn tại)">Uông Quảng Dương</a></li> <li><a href="/wiki/H%E1%BB%93_Duy_Dung" title="Hồ Duy Dung">Hồ Duy Dung</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Các_danh_tướng"><span id="C.C3.A1c_danh_t.C6.B0.E1.BB.9Bng"></span>Các danh tướng</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=35" title="Sửa đổi phần “Các danh tướng”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=35" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các danh tướng"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r68144143">.mw-parser-output .div-col{margin-top:0.3em;column-width:30em}.mw-parser-output .div-col-small{font-size:90%}.mw-parser-output .div-col-rules{column-rule:1px solid #aaa}.mw-parser-output .div-col dl,.mw-parser-output .div-col ol,.mw-parser-output .div-col ul{margin-top:0}.mw-parser-output .div-col li,.mw-parser-output .div-col dd{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}</style><div class="div-col" style="column-width: 30em;"> <ul><li><a href="/wiki/Minh_Th%C3%A0nh_T%E1%BB%95" title="Minh Thành Tổ">Chu Đệ</a></li> <li><a href="/wiki/L%C6%B0u_B%C3%A1_%C3%94n" title="Lưu Bá Ôn">Lưu Bá Ôn</a></li> <li><a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%BD_Thi%E1%BB%87n_Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Lý Thiện Trường">Lý Thiện Trường</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Th%C6%B0%E1%BB%9Dng_Ng%E1%BB%99_xu%C3%A2n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thường Ngộ xuân (trang không tồn tại)">Thường Ngộ xuân</a></li> <li><a href="/wiki/Th%C3%B4i_T%E1%BB%A5" title="Thôi Tụ">Thôi Tụ</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%E1%BA%A7n_Hi%E1%BB%87p" title="Trần Hiệp">Trần Hiệp</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%C3%BD_%C4%90%E1%BA%B1ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lý Đằng (trang không tồn tại)">Lý Đằng</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%C3%BD_L%C6%B0%E1%BB%A3ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lý Lượng (trang không tồn tại)">Lý Lượng</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7ng_D%C5%A9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đặng Dũ (trang không tồn tại)">Đặng Dũ</a></li> <li><a href="/wiki/Thang_H%C3%B2a" title="Thang Hòa">Thang Hòa</a></li> <li><a href="/wiki/M%E1%BB%99c_Anh" title="Mộc Anh">Mộc Anh</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%93_%C4%90%E1%BA%A1i_H%E1%BA%A3i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hồ Đại Hải (trang không tồn tại)">Hồ Đại Hải</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Du_Th%C3%B4ng_H%E1%BA%A3i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Du Thông Hải (trang không tồn tại)">Du Thông Hải</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ph%C3%B3_H%E1%BB%AFu_%C4%90%E1%BB%A9c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phó Hữu Đức (trang không tồn tại)">Phó Hữu Đức</a></li> <li><a href="/wiki/Lam_Ng%E1%BB%8Dc" title="Lam Ngọc">Lam Ngọc</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Cao_B%C3%A2n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cao Bân (trang không tồn tại)">Cao Bân</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%C6%B0%C6%A1ng_Ph%E1%BB%A5" title="Trương Phụ">Trương Phụ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%E1%BA%A1_B%C3%ACnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hạ Bình (trang không tồn tại)">Hạ Bình</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%BD_Kh%C3%A1nh" title="Lý Khánh">Lý Khánh</a></li> <li><a href="/wiki/L%C6%B0%C6%A1ng_Minh" title="Lương Minh">Lương Minh</a></li> <li><a href="/wiki/Tri%E1%BB%87u_Qu%C3%A2n_D%E1%BB%A5ng" title="Triệu Quân Dụng">Triệu Quân Dụng</a></li> <li><a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_Th%C3%B4ng" class="mw-disambig" title="Vương Thông">Vương Thông</a></li> <li><a href="/wiki/M%E1%BB%99c_Th%E1%BA%A1nh" title="Mộc Thạnh">Mộc Thạnh</a></li> <li><a href="/wiki/Li%E1%BB%85u_Th%C4%83ng" title="Liễu Thăng">Liễu Thăng</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ph%C3%B9ng_Th%E1%BA%AFng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phùng Thắng (trang không tồn tại)">Phùng Thắng</a></li></ul> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gia_quyến"><span id="Gia_quy.E1.BA.BFn"></span>Gia quyến</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=36" title="Sửa đổi phần “Gia quyến”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=36" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Gia quyến"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Thân phụ: <a href="/wiki/Chu_Th%E1%BA%BF_Tr%C3%A2n" title="Chu Thế Trân">Chu Thế Trân</a> [朱世珍, 1281 - 1344], thụy phong <i>Nhân Tổ Thuần Hoàng đế</i> (仁祖淳皇帝).</li> <li>Thân mẫu: <a href="/w/index.php?title=Thu%E1%BA%A7n_Ho%C3%A0ng_h%E1%BA%ADu&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thuần Hoàng hậu (trang không tồn tại)">Thuần Hoàng hậu</a> Trần thị [淳皇后陳氏, 1286 - 1344].</li></ul> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Princess_of_Caoguo_2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Princess_of_Caoguo_2.jpg/220px-Princess_of_Caoguo_2.jpg" decoding="async" width="220" height="386" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Princess_of_Caoguo_2.jpg/330px-Princess_of_Caoguo_2.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d4/Princess_of_Caoguo_2.jpg/440px-Princess_of_Caoguo_2.jpg 2x" data-file-width="551" data-file-height="967" /></a><figcaption>Tào Quốc Trưởng Công chúa Chu Phật Nữ, chị của Minh Thái Tổ</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Anh_chị_em"><span id="Anh_ch.E1.BB.8B_em"></span>Anh chị em</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=37" title="Sửa đổi phần “Anh chị em”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=37" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Anh chị em"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ol><li>Nam Xương vương <a href="/w/index.php?title=Chu_H%C6%B0ng_Long&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chu Hưng Long (trang không tồn tại)">Chu Hưng Long</a> [朱興隆; 1344]. Con trai là <a href="/wiki/Chu_V%C4%83n_Ch%C3%ADnh" title="Chu Văn Chính">Chu Văn Chính</a> (朱文正).</li> <li>Hu Di vương <a href="/w/index.php?title=Chu_H%C6%B0ng_Th%E1%BB%8Bnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chu Hưng Thịnh (trang không tồn tại)">Chu Hưng Thịnh</a> [朱興盛].</li> <li>Lâm Hoài vương <a href="/w/index.php?title=Chu_H%C6%B0ng_T%E1%BB%95&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chu Hưng Tổ (trang không tồn tại)">Chu Hưng Tổ</a> [朱興祖].</li> <li><a href="/w/index.php?title=Th%C3%A1i_Nguy%C3%AAn_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thái Nguyên Công chúa (trang không tồn tại)">Thái Nguyên Công chúa</a> [太原公主], trưởng tỉ, lấy <a href="/w/index.php?title=V%C6%B0%C6%A1ng_Th%E1%BA%A5t_Nh%E1%BA%A5t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vương Thất Nhất (trang không tồn tại)">Vương Thất Nhất</a> (王七一).</li> <li><a href="/w/index.php?title=T%C3%A0o_Qu%E1%BB%91c_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tào Quốc Công chúa (trang không tồn tại)">Tào Quốc Công chúa</a> [曹國公主; 1317 - 1351], nhị tỉ, tên <i>Chu Phật Nữ</i> (朱佛女), lấy <a href="/wiki/L%C3%BD_Trinh_(nh%C3%A0_Minh)" title="Lý Trinh (nhà Minh)">Lý Trinh</a> (李贞), mẹ của <a href="/wiki/L%C3%BD_V%C4%83n_Trung" title="Lý Văn Trung">Lý Văn Trung</a> (李文忠).</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Hậu_phi"><span id="H.E1.BA.ADu_phi"></span>Hậu phi</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=38" title="Sửa đổi phần “Hậu phi”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=38" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Hậu phi"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:%E5%AD%9D%E6%85%88%E9%AB%98%E7%9A%87%E5%90%8E1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/%E5%AD%9D%E6%85%88%E9%AB%98%E7%9A%87%E5%90%8E1.jpg/150px-%E5%AD%9D%E6%85%88%E9%AB%98%E7%9A%87%E5%90%8E1.jpg" decoding="async" width="150" height="191" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/%E5%AD%9D%E6%85%88%E9%AB%98%E7%9A%87%E5%90%8E1.jpg/225px-%E5%AD%9D%E6%85%88%E9%AB%98%E7%9A%87%E5%90%8E1.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2a/%E5%AD%9D%E6%85%88%E9%AB%98%E7%9A%87%E5%90%8E1.jpg/300px-%E5%AD%9D%E6%85%88%E9%AB%98%E7%9A%87%E5%90%8E1.jpg 2x" data-file-width="3079" data-file-height="3922" /></a><figcaption>Hiếu Từ Cao Hoàng hậu Mã thị</figcaption></figure> <ol><li><a href="/wiki/M%C3%A3_ho%C3%A0ng_h%E1%BA%ADu_(Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95)" title="Mã hoàng hậu (Minh Thái Tổ)">Hiếu Từ Cao Hoàng hậu</a> Mã thị (孝慈高皇后马氏, 1332 - 1382), người ở <a href="/wiki/T%C3%BAc_Ch%C3%A2u" class="mw-disambig" title="Túc Châu">Túc Châu</a>. Dã sử xưng <i>Mã Tú Anh</i> (马秀英), <i>Mã Ngọc Hoàn</i> (马玉环) hoặc <i>Mã Đại Cước</i> (马大脚). Sinh ra Ý Văn Thái tử <a href="/wiki/Chu_Ti%C3%AAu" title="Chu Tiêu">Chu Tiêu</a>, Tần Mẫn vương <a href="/wiki/Chu_S%E1%BA%A3ng" title="Chu Sảng">Chu Sảng</a> (朱樉), Tấn Cung vương <a href="/wiki/Chu_C%C6%B0%C6%A1ng" title="Chu Cương">Chu Cương</a> (朱棡), <a href="/wiki/Minh_Th%C3%A0nh_T%E1%BB%95" title="Minh Thành Tổ">Minh Thành Tổ</a> Vĩnh Lạc Đế, Chu Định vương <a href="/wiki/Chu_T%C3%BAc" title="Chu Túc">Chu Túc</a> (朱橚), <a href="/wiki/Ninh_Qu%E1%BB%91c_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Ninh Quốc Công chúa">Ninh Quốc Công chúa</a>, và <a href="/wiki/An_Kh%C3%A1nh_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="An Khánh Công chúa">An Khánh Công chúa</a>.</li> <li><a href="/wiki/Th%C3%A0nh_M%E1%BB%A5c_Qu%C3%BD_phi_(Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95)" class="mw-redirect" title="Thành Mục Quý phi (Minh Thái Tổ)">Thành Mục Quý phi</a> Tôn thị (成穆貴妃孫氏, 1343 - 1374), người <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%A7n_Ch%C3%A2u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trần Châu (trang không tồn tại)">Trần Châu</a> (<a href="/wiki/Ho%C3%A0i_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Hoài Dương">Hoài Dương</a> ngày nay), cha là <a href="/w/index.php?title=T%C3%B4n_H%C3%B2a_Khanh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tôn Hòa Khanh (trang không tồn tại)">Tôn Hòa Khanh</a> (孫和卿). Hồng Vũ nguyên niên, sách phong <a href="/wiki/Qu%C3%BD_phi" title="Quý phi">Quý phi</a>, đứng đầu chúng phi giúp Hoàng hậu quản lý sự vụ. Tôn Quý phi tính tình hiền thuận, tư sắc diễm mỹ, được Thái Tổ và Mã Hoàng hậu coi trọng, gọi là <i>Hiền phi</i> (贤妃). Bà sinh ra <a href="/wiki/L%C3%A2m_An_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Lâm An Công chúa">Lâm An Công chúa</a>, <a href="/wiki/Ho%C3%A0i_Kh%C3%A1nh_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Hoài Khánh Công chúa">Hoài Khánh Công chúa</a> và 2 Hoàng nữ chết yểu. Sau khi bà qua đời, Thái Tổ lấy Chu Định vương <a href="/wiki/Chu_T%C3%BAc" title="Chu Túc">Chu Túc</a> trở thành con của bà, phục tang 3 năm.</li> <li><a href="/w/index.php?title=L%C3%BD_Th%E1%BB%A5c_phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lý Thục phi (trang không tồn tại)">Lý Thục phi</a> (李淑妃 , 1353 - 1398), người <a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%8D_Ch%C3%A2u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thọ Châu (trang không tồn tại)">Thọ Châu</a> (<a href="/wiki/Ho%E1%BA%AFc_Kh%C3%A2u" title="Hoắc Khâu">Hoắc Khâu</a> ngày nay), cha là <a href="/w/index.php?title=L%C3%BD_Ki%E1%BB%87t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lý Kiệt (trang không tồn tại)">Lý Kiệt</a> (李傑). Năm Hồng Vũ thứ 17 (<a href="/wiki/1384" title="1384">1384</a>), sách phong <i>Thục phi</i>, chưởng quản hậu cung sự vụ, nhưng không lâu sau thì mất. Theo <i>Dã sử</i> là sinh mẫu <a href="/wiki/Chu_Ti%C3%AAu" title="Chu Tiêu">Chu Tiêu</a>, <a href="/wiki/Chu_S%E1%BA%A3ng" title="Chu Sảng">Chu Sảng</a>, và <a href="/wiki/Chu_C%C6%B0%C6%A1ng" title="Chu Cương">Chu Cương</a>.</li> <li><a href="/wiki/Qu%C3%A1ch_Ninh_phi" title="Quách Ninh phi">Quách Ninh phi</a> (郭寧妃), người <a href="/w/index.php?title=H%C3%A0o_Ch%C3%A2u&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hào Châu (trang không tồn tại)">Hào Châu</a>; cha là Doanh Quốc công <a href="/w/index.php?title=Qu%C3%A1ch_S%C6%A1n_Ph%E1%BB%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quách Sơn Phủ (trang không tồn tại)">Quách Sơn Phủ</a> (郭山甫); xuất thân danh môn Quách thị; bà là em gái của Đại tướng quân <a href="/wiki/Qu%C3%A1ch_Anh" title="Quách Anh">Quách Anh</a> (郭英). Năm Hồng Vũ thứ 3 (1370) thăng <i>Ninh phi</i> (寧妃) , cai quản lục cung sau khi Lý Thục phi qua đời. Không rõ năm mất, nhiều khả năng bị Minh Thái Tổ ban chết, sinh hạ Lỗ Hoang vương <a href="/wiki/Chu_%C4%90%C3%A0n" title="Chu Đàn">Chu Đàn</a>, <a href="/wiki/Nh%E1%BB%AF_Ninh_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Nhữ Ninh Công chúa">Nhữ Ninh Công chúa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tri%E1%BB%87u_Qu%C3%BD_phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triệu Quý phi (trang không tồn tại)">Triệu Quý phi</a> (赵贵妃), sinh hạ Trầm Giản vương <a href="/wiki/Chu_M%C3%B4" title="Chu Mô">Chu Mô</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Giang_Qu%C3%BD_phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Giang Quý phi (trang không tồn tại)">Giang Quý phi</a> (江贵妃)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Qu%C3%A1ch_Hu%E1%BB%87_phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quách Huệ phi (trang không tồn tại)">Quách Huệ phi</a> (郭惠妃), sinh hạ Thục Hiến vương <a href="/wiki/Chu_Xu%C3%A2n" title="Chu Xuân">Chu Xuân</a>, Đại Giản vương <a href="/wiki/Chu_Qu%E1%BA%BF" title="Chu Quế">Chu Quế</a>, Dục vương <a href="/wiki/Chu_Hu%E1%BB%87" title="Chu Huệ">Chu Huệ</a>, <a href="/wiki/V%C4%A9nh_Gia_Trinh_%C3%9D_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Vĩnh Gia Trinh Ý Công chúa">Vĩnh Gia Trinh Ý Công chúa</a>, <a href="/wiki/Nh%E1%BB%AF_D%C6%B0%C6%A1ng_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Nhữ Dương Công chúa">Nhữ Dương Công chúa</a>, <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Danh_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Đại Danh Công chúa">Đại Danh Công chúa</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Trang_T%C4%A9nh_An_Vinh_Hu%E1%BB%87_phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trang Tĩnh An Vinh Huệ phi (trang không tồn tại)">Trang Tĩnh An Vinh Huệ phi</a> Thôi thị (莊靖安荣惠妃崔氏)</li> <li><a href="/w/index.php?title=Chi%C3%AAu_K%C3%ADnh_Sung_phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chiêu Kính Sung phi (trang không tồn tại)">Chiêu Kính Sung phi</a> Hồ thị (昭敬充妃胡氏), người phủ <a href="/wiki/Ph%E1%BB%A5ng_D%C6%B0%C6%A1ng" class="mw-redirect" title="Phụng Dương">Phụng Dương</a> , con gái <i>Cận vệ đô Chỉ huy sứ</i> <a href="/wiki/H%E1%BB%93_T%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Hồ Tường">Hồ Tường</a> (胡泉) , sinh hạ Sở Chiêu vương <a href="/wiki/Chu_Trinh_(nh%C3%A0_Minh)" title="Chu Trinh (nhà Minh)">Chu Trinh</a> , Thái Tổ đăng cơ sách phong <i>Sung phi</i> (充妃). "Tội duy lục" - sử ký không chính thức của Minh triều ghi lại rằng sau khi Mã Hoàng hậu băng , Thái Tổ muốn lập bà làm kế hậu , trong cung phát hiện thi thể trẻ em , có người bảo là Sung phi làm việc đó , Hồ thị liền bị giết rồi ném xác khỏi thành , Sở Chiêu vương xin chôn cất cũng không được.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BB%8Bnh_An_phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trịnh An phi (trang không tồn tại)">Trịnh An phi</a> (郑安妃), sinh hạ <a href="/wiki/Ph%C3%BAc_Thanh_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Phúc Thanh Công chúa">Phúc Thanh Công chúa</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%A1t_%C4%90%E1%BB%8Bnh_phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đạt Định phi (trang không tồn tại)">Đạt Định phi</a> (达定妃 , ? - 1390), sinh hạ Tề Cung vương <a href="/wiki/Chu_Ph%C3%B9" class="mw-redirect mw-disambig" title="Chu Phù">Chu Phù</a>, Đàm vương <a href="/wiki/Chu_T%E1%BB%AD_(nh%C3%A0_Minh)" title="Chu Tử (nhà Minh)">Chu Tử</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%93_Thu%E1%BA%ADn_phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hồ Thuận phi (trang không tồn tại)">Hồ Thuận phi</a> (胡顺妃), con gái lớn của tướng <a href="/w/index.php?title=H%E1%BB%93_M%E1%BB%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hồ Mỹ (trang không tồn tại)">Hồ Mỹ</a> (胡美) , năm Hồng Vũ thứ 3 tấn <i>Thuận phi</i> (顺妃) , sinh hạ Tương Hiến vương <a href="/wiki/Chu_B%C3%A1ch" title="Chu Bách">Chu Bách</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Nh%E1%BA%ADm_Thu%E1%BA%ADn_phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nhậm Thuận phi (trang không tồn tại)">Nhậm Thuận phi</a> (任顺妃), <a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Triều Tiên">Triều Tiên</a> tiến cống.</li> <li><a href="/w/index.php?title=L%C3%BD_Hi%E1%BB%81n_phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lý Hiền phi (trang không tồn tại)">Lý Hiền phi</a> (李贤妃), sinh hạ Đường Định vương <a href="/wiki/Chu_K%C3%ADnh" title="Chu Kính">Chu Kính</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=L%C6%B0u_Hu%E1%BB%87_phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lưu Huệ phi (trang không tồn tại)">Lưu Huệ phi</a> (刘惠妃 , ? - 1415), sinh hạ Dĩnh Tĩnh vương <a href="/wiki/Chu_%C4%90%E1%BB%91ng" title="Chu Đống">Chu Đống</a>. Dĩnh Tĩnh vương mất , quá đau buồn nên tự sát.</li> <li><a href="/w/index.php?title=C%C3%A1t_L%E1%BB%87_phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cát Lệ phi (trang không tồn tại)">Cát Lệ phi</a> (葛丽妃) , nhập cung năm Hồng Vũ thứ 19 (1386) , bảy năm sau tấn <i>Lệ phi</i> (丽妃) sinh hạ Y Lệ vương <a href="/w/index.php?title=Chu_Di&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chu Di (trang không tồn tại)">Chu Di</a> và ấu tử <a href="/w/index.php?title=Chu_Nam&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chu Nam (trang không tồn tại)">Chu Nam</a> chết non.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Ng%E1%BA%A1c_phi_(Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ngạc phi (Minh Thái Tổ) (trang không tồn tại)">Ngạc phi</a> (碽妃), <a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Triều Tiên">Triều Tiên</a> tiến cống. Có sử gia coi là mẹ đẻ của <a href="/wiki/Minh_Th%C3%A0nh_T%E1%BB%95" title="Minh Thành Tổ">Minh Thành Tổ</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=H%C3%A0n_phi_(Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hàn phi (Minh Thái Tổ) (trang không tồn tại)">Hàn phi</a> (韩妃), <a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Triều Tiên">Triều Tiên</a> tiến cống, sinh hạ Liêu Giản vương <a href="/wiki/Chu_Th%E1%BB%B1c" title="Chu Thực">Chu Thực</a> và <a href="/wiki/H%C3%A0m_S%C6%A1n_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Hàm Sơn Công chúa">Hàm Sơn Công chúa</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=D%C6%B0_phi_(Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dư phi (Minh Thái Tổ) (trang không tồn tại)">Dư phi</a> (余妃), sinh hạ Khánh Tĩnh vương <a href="/wiki/Chu_Chi%C3%AAn" title="Chu Chiên">Chu Chiên</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=D%C6%B0%C6%A1ng_phi_(Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dương phi (Minh Thái Tổ) (trang không tồn tại)">Dương phi</a> (杨妃), sinh hạ Ninh Hiến vương <a href="/wiki/Chu_Quy%E1%BB%81n" title="Chu Quyền">Chu Quyền</a>.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Chu_phi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chu phi (trang không tồn tại)">Chu phi</a> (周妃), không rõ tước vị , sinh hạ Dân Trang vương <a href="/wiki/Chu_Bi%E1%BB%81n" title="Chu Biền">Chu Biền</a>, Hàn Hiến vương <a href="/wiki/Chu_T%C3%B9ng" title="Chu Tùng">Chu Tùng</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%C3%BD_Ti%E1%BB%87p_d%C6%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lý Tiệp dư (trang không tồn tại)">Lý Tiệp dư</a> (李婕妤), <a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Triều Tiên">Triều Tiên</a> tiến cống.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Th%C3%B4i_M%E1%BB%B9_nh%C3%A2n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thôi Mỹ nhân (trang không tồn tại)">Thôi Mỹ nhân</a> (崔美人), <a href="/wiki/Tri%E1%BB%81u_Ti%C3%AAn" title="Triều Tiên">Triều Tiên</a> tiến cống.</li> <li><a href="/w/index.php?title=Tr%C6%B0%C6%A1ng_M%E1%BB%B9_nh%C3%A2n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trương Mỹ nhân (trang không tồn tại)">Trương Mỹ nhân</a> (张美人), sắc đẹp mỹ miều, đặc ân không bị tuẫn táng, sinh hạ <a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3o_Kh%C3%A1nh_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bảo Khánh Công chúa (trang không tồn tại)">Bảo Khánh Công chúa</a>, được <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_ho%C3%A0ng_h%E1%BA%ADu_(Minh_Th%C3%A0nh_T%E1%BB%95)" class="mw-redirect" title="Từ hoàng hậu (Minh Thành Tổ)">Từ Hoàng hậu</a> nuôi dưỡng.</li> <li>Cáo thị (郜氏), không phong hiệu, sinh hạ Túc Trang vương <a href="/wiki/Chu_Anh" title="Chu Anh">Chu Anh</a>.</li> <li>Lâm thị (林氏), không phong hiệu, sinh hạ <a href="/w/index.php?title=Nam_Khang_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nam Khang Công chúa (trang không tồn tại)">Nam Khang Công chúa</a>.</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Con_cái"><span id="Con_c.C3.A1i"></span>Con cái</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=39" title="Sửa đổi phần “Con cái”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=39" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Con cái"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Hoàng_tử"><span id="Ho.C3.A0ng_t.E1.BB.AD"></span>Hoàng tử</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=40" title="Sửa đổi phần “Hoàng tử”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=40" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Hoàng tử"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>STT </th> <th width="16%">Tước hiệu </th> <th width="10%">Tên </th> <th width="18%">Sinh mất </th> <th width="15%">Mẹ </th> <th>Ghi chú </th></tr> <tr> <td>1 </td> <td>Ý Văn Thái tử<br />(懿文太子)<br /><i>Hiếu Khang Hoàng đế</i><br />(孝康皇帝) </td> <td><a href="/wiki/Chu_Ti%C3%AAu" title="Chu Tiêu">Chu Tiêu</a><br />(朱標) </td> <td><a href="/wiki/10_th%C3%A1ng_10" title="10 tháng 10">10 tháng 10</a> năm <a href="/wiki/1355" title="1355">1355</a> – <a href="/wiki/17_th%C3%A1ng_5" title="17 tháng 5">17 tháng 5</a> năm <a href="/wiki/1392" title="1392">1392</a> </td> <td><a href="/wiki/M%C3%A3_ho%C3%A0ng_h%E1%BA%ADu_(Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95)" title="Mã hoàng hậu (Minh Thái Tổ)">Hiếu Từ Cao Hoàng hậu</a> </td> <td>Sơ phong <a href="/wiki/Th%C3%A1i_t%E1%BB%AD" title="Thái tử">Thái tử</a> nhưng mất trước Thái Tổ, thụy <i>Ý Văn</i> (懿文).<br /><a href="/wiki/Minh_Hu%E1%BB%87_%C4%90%E1%BA%BF" title="Minh Huệ Đế">Minh Huệ Đế</a> nối ngôi truy tôn làm Hoàng đế, <a href="/wiki/Minh_Th%C3%A0nh_T%E1%BB%95" title="Minh Thành Tổ">Minh Thành Tổ</a> cải thụy làm Thái tử, dưới thời <a href="/wiki/Nam_Minh" title="Nam Minh">Nam Minh</a> được phục thụy Hoàng đế.<br />Lấy con gái của <i>Khai Bình Vương</i> <a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%9Dng_Ng%E1%BB%99_Xu%C3%A2n" title="Thường Ngộ Xuân">Thường Ngộ Xuân</a> làm Vương phi, thời <a href="/wiki/Nam_Minh" title="Nam Minh">Nam Minh</a> truy tôn Hoàng hậu. </td></tr> <tr> <td>2 </td> <td>Tần Mẫn vương<br />(秦愍王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_S%E1%BA%A3ng" title="Chu Sảng">Chu Sảng</a><br />朱樉 </td> <td><a href="/wiki/3_th%C3%A1ng_12" title="3 tháng 12">3 tháng 12</a> năm <a href="/wiki/1356" title="1356">1356</a> – <a href="/wiki/9_th%C3%A1ng_4" title="9 tháng 4">9 tháng 4</a> năm <a href="/wiki/1395" title="1395">1395</a> </td> <td><a href="/wiki/M%C3%A3_ho%C3%A0ng_h%E1%BA%ADu_(Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95)" title="Mã hoàng hậu (Minh Thái Tổ)">Hiếu Từ Cao Hoàng hậu</a> </td> <td>Lấy em gái của <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a> làm <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_phi" title="Vương phi">Vương phi</a>. </td></tr> <tr> <td>3 </td> <td>Tấn Cung vương<br />(晉恭王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_C%C6%B0%C6%A1ng" title="Chu Cương">Chu Cương</a><br />(朱棡) </td> <td><a href="/wiki/18_th%C3%A1ng_12" title="18 tháng 12">18 tháng 12</a> năm <a href="/wiki/1358" title="1358">1358</a> – <a href="/wiki/30_th%C3%A1ng_3" title="30 tháng 3">30 tháng 3</a> năm <a href="/wiki/1398" title="1398">1398</a> </td> <td><a href="/wiki/M%C3%A3_ho%C3%A0ng_h%E1%BA%ADu_(Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95)" title="Mã hoàng hậu (Minh Thái Tổ)">Hiếu Từ Cao Hoàng hậu</a> </td> <td> </td></tr> <tr> <td>4 </td> <td>Yên vương<br />(燕王)<br /><b>Văn Hoàng đế</b><br />(文皇帝) </td> <td><b><a href="/wiki/Chu_%C4%90%E1%BB%87" class="mw-redirect" title="Chu Đệ">Chu Đệ</a></b><br />(朱棣) </td> <td><a href="/wiki/2_th%C3%A1ng_5" title="2 tháng 5">2 tháng 5</a> năm <a href="/wiki/1360" title="1360">1360</a> – <a href="/wiki/12_th%C3%A1ng_8" title="12 tháng 8">12 tháng 8</a> năm <a href="/wiki/1424" title="1424">1424</a> </td> <td><a href="/wiki/M%C3%A3_ho%C3%A0ng_h%E1%BA%ADu_(Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95)" title="Mã hoàng hậu (Minh Thái Tổ)">Hiếu Từ Cao Hoàng hậu</a> </td> <td>Sau <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_d%E1%BB%8Bch_T%C4%A9nh_Nan" title="Chiến dịch Tĩnh Nan">chiến dịch Tĩnh Nan</a> thì đoạt ngôi từ Huệ Đế.<br />Lấy trưởng nữ của <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a>, là <a href="/wiki/Nh%C3%A2n_Hi%E1%BA%BFu_V%C4%83n_Ho%C3%A0ng_h%E1%BA%ADu" title="Nhân Hiếu Văn Hoàng hậu">Nhân Hiếu Văn Hoàng hậu</a>. </td></tr> <tr> <td>5 </td> <td>Ngô vương<br />(吴王)<br />Chu Định vương<br />(周定王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_T%C3%BAc" title="Chu Túc">Chu Túc</a><br />(朱橚) </td> <td><a href="/wiki/8_th%C3%A1ng_10" title="8 tháng 10">8 tháng 10</a> năm <a href="/wiki/1361" title="1361">1361</a> – <a href="/wiki/2_th%C3%A1ng_9" title="2 tháng 9">2 tháng 9</a> năm <a href="/wiki/1425" title="1425">1425</a> </td> <td><a href="/wiki/M%C3%A3_ho%C3%A0ng_h%E1%BA%ADu_(Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95)" title="Mã hoàng hậu (Minh Thái Tổ)">Hiếu Từ Cao Hoàng hậu</a> </td> <td>Được Thái Tổ lấy làm con thừa tự cho <a href="/wiki/Th%C3%A0nh_M%E1%BB%A5c_Qu%C3%BD_phi" title="Thành Mục Quý phi">Thành Mục Quý phi</a>, phục tang 3 năm như mẹ đẻ.<br />Do âm mưu phản loạn, bị chính con trai tố giác lên Huệ Đế nên bị phế làm <a href="/wiki/Th%E1%BB%A9_d%C3%A2n" class="mw-redirect" title="Thứ dân">thứ dân</a>. Thành Tổ lên ngôi cho phục tước vị. </td></tr> <tr> <td>6 </td> <td>Sở Chiêu vương<br />(楚昭王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_Trinh_(nh%C3%A0_Minh)" title="Chu Trinh (nhà Minh)">Chu Trinh</a><br />(朱楨) </td> <td><a href="/wiki/5_th%C3%A1ng_4" title="5 tháng 4">5 tháng 4</a> năm <a href="/wiki/1364" title="1364">1364</a> – <a href="/wiki/22_th%C3%A1ng_3" title="22 tháng 3">22 tháng 3</a> năm <a href="/wiki/1424" title="1424">1424</a> </td> <td>Hồ Sung phi </td> <td> </td></tr> <tr> <td>7 </td> <td>Tề Cung vương<br />(齊恭王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_Ph%C3%B9_(nh%C3%A0_Minh)" title="Chu Phù (nhà Minh)">Chu Phù</a><br />(朱榑) </td> <td><a href="/wiki/23_th%C3%A1ng_12" title="23 tháng 12">23 tháng 12</a> năm <a href="/wiki/1364" title="1364">1364</a> – <a href="/wiki/1428" title="1428">1428</a> </td> <td>Đạt Định phi </td> <td>Tính tình kiêu ngạo, nhiều lần bị vua cha quở trách. Mang lòng phản nghịch dưới cả thời Huệ Đế và Thành Tổ, 2 lần đều bị phế làm thứ dân. Mãi đến thời <a href="/wiki/Nam_Minh" title="Nam Minh">Nam Minh</a> mới cho phục tước ban thụy. </td></tr> <tr> <td>8 </td> <td>Đàm vương<br />(潭王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_T%E1%BB%AD_(nh%C3%A0_Minh)" title="Chu Tử (nhà Minh)">Chu Tử</a><br />(朱梓) </td> <td><a href="/wiki/6_th%C3%A1ng_10" title="6 tháng 10">6 tháng 10</a> năm <a href="/wiki/1369" title="1369">1369</a> – <a href="/wiki/18_th%C3%A1ng_4" title="18 tháng 4">18 tháng 4</a> năm <a href="/wiki/1390" title="1390">1390</a> </td> <td>Đạt Định phi </td> <td>Do anh/em của Đàm Vương phi tham gia vào <a href="/w/index.php?title=V%E1%BB%A5_%C3%A1n_H%E1%BB%93_Duy_Dung&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vụ án Hồ Duy Dung (trang không tồn tại)">vụ án Hồ Duy Dung</a> nên bị liên lụy, sợ hãi cùng vợ nhảy vào lửa tự thiêu mà chết. </td></tr> <tr> <td>9 </td> <td>Triệu vương<br />(趙王) </td> <td>Chu Kỷ<br />(朱杞) </td> <td><a href="/wiki/1369" title="1369">1369</a> – <a href="/wiki/16_th%C3%A1ng_1" title="16 tháng 1">16 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/1371" title="1371">1371</a> </td> <td><i>không rõ</i> </td> <td>Được phong vương năm Hồng Vũ thứ 3 (1370), chết vào năm sau. </td></tr> <tr> <td>10 </td> <td>Lỗ Hoang vương<br />(魯荒王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_%C4%90%C3%A0n" title="Chu Đàn">Chu Đàn</a><br />(朱檀) </td> <td><a href="/wiki/15_th%C3%A1ng_3" title="15 tháng 3">15 tháng 3</a> năm <a href="/wiki/1370" title="1370">1370</a> – <a href="/wiki/2_th%C3%A1ng_1" title="2 tháng 1">2 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/1390" title="1390">1390</a> </td> <td><a href="/wiki/Qu%C3%A1ch_Ninh_phi" title="Quách Ninh phi">Quách Ninh phi</a> </td> <td>U mê <a href="/wiki/Gi%E1%BA%A3_kim_thu%E1%BA%ADt" title="Giả kim thuật">giả kim thuật</a> nên chết do ngộ độc tiên dược khi còn khá trẻ.<br />Lấy con gái của <i>Đông Âu vương</i> <a href="/wiki/Thang_H%C3%B2a" title="Thang Hòa">Thang Hòa</a>.<br />Cháu 10 đời là <a href="/wiki/Chu_D%C4%A9_H%E1%BA%A3i" title="Chu Dĩ Hải">Chu Dĩ Hải</a> làm vua Nam Minh, gọi là <i>Giám quốc Lỗ vương</i>. </td></tr> <tr> <td>11 </td> <td>Thục Hiến vương<br />(蜀獻王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_Xu%C3%A2n" title="Chu Xuân">Chu Xuân</a><br />(朱椿) </td> <td><a href="/wiki/4_th%C3%A1ng_4" title="4 tháng 4">4 tháng 4</a> năm <a href="/wiki/1371" title="1371">1371</a> – <a href="/wiki/22_th%C3%A1ng_3" title="22 tháng 3">22 tháng 3</a> năm <a href="/wiki/1423" title="1423">1423</a> </td> <td>Quách Huệ phi </td> <td>Thông thuộc kinh sử, tính tình nhân hậu nên được vua cha và vua anh quý trọng.<br />Tố cáo em ruột cùng mẹ là Dục vương <a href="/wiki/Chu_Hu%E1%BB%87" title="Chu Huệ">Chu Huệ</a> âm mưu phản nghịch.<br />Lấy con gái của <a href="/wiki/Lam_Ng%E1%BB%8Dc" title="Lam Ngọc">Lam Ngọc</a>, danh tướng thời Thái Tổ. </td></tr> <tr> <td>12 </td> <td>Tương Hiến vương<br />(湘獻王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_B%C3%A1ch" title="Chu Bách">Chu Bách</a><br />(朱柏) </td> <td><a href="/wiki/12_th%C3%A1ng_9" title="12 tháng 9">12 tháng 9</a> năm <a href="/wiki/1371" title="1371">1371</a> – <a href="/wiki/18_th%C3%A1ng_5" title="18 tháng 5">18 tháng 5</a> năm <a href="/wiki/1399" title="1399">1399</a> </td> <td>Hồ Thuận phi </td> <td>Giỏi thư pháp, hội họa và thơ ca. Năm Kiến Văn thứ nhất (1399) bị buộc tội mưu phản và làm giả <a href="/wiki/Ti%E1%BB%81n_gi%E1%BA%A5y" title="Tiền giấy">tiền giấy</a>, triều đình cho lính bao vây vương phủ, uất hận rồi tự tay phóng hỏa phủ đệ cùng các phi thiếp tự sát. </td></tr> <tr> <td>13 </td> <td>Dự vương<br />(豫王)<br />Đại Giản vương<br />(代簡王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_Qu%E1%BA%BF" title="Chu Quế">Chu Quế</a><br />(朱柏) </td> <td><a href="/wiki/25_th%C3%A1ng_8" title="25 tháng 8">25 tháng 8</a> năm <a href="/wiki/1374" title="1374">1374</a> – <a href="/wiki/29_th%C3%A1ng_12" title="29 tháng 12">29 tháng 12</a> năm <a href="/wiki/1446" title="1446">1446</a> </td> <td>Quách Huệ phi </td> <td>Tính tình hung bạo, tham lam, bị Huệ Đế phế làm thứ dân. Thành Tổ lên ngôi cho phục tước vị.<br />Lấy con gái thứ hai của <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a> làm Vương phi. </td></tr> <tr> <td>14 </td> <td>Hán vương<br />(漢王)<br />Túc Trang vương<br />(肅莊王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_Anh" title="Chu Anh">Chu Anh</a><br />(朱楧) </td> <td><a href="/wiki/10_th%C3%A1ng_10" title="10 tháng 10">10 tháng 10</a> năm <a href="/wiki/1376" title="1376">1376</a> – <a href="/wiki/5_th%C3%A1ng_1" title="5 tháng 1">5 tháng 1</a> năm <a href="/wiki/1420" title="1420">1420</a> </td> <td>Cáo thị </td> <td> </td></tr> <tr> <td>15 </td> <td>Vệ vương<br />(衛王)<br />Liêu Giản vương<br />(遼簡王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_Th%E1%BB%B1c" title="Chu Thực">Chu Thực</a> (hoặc Trĩ)<br />(朱植) </td> <td><a href="/wiki/24_th%C3%A1ng_3" title="24 tháng 3">24 tháng 3</a> năm <a href="/wiki/1377" title="1377">1377</a> – <a href="/wiki/4_th%C3%A1ng_6" title="4 tháng 6">4 tháng 6</a> năm <a href="/wiki/1424" title="1424">1424</a> </td> <td>Hàn phi </td> <td>Không được lòng Thành Tổ do không giúp vua trong <a href="/wiki/Chi%E1%BA%BFn_d%E1%BB%8Bch_T%C4%A9nh_Nan" title="Chiến dịch Tĩnh Nan">chiến dịch Tĩnh Nan</a>.<br />Lấy con gái của <i>Doanh Quốc công</i> <a href="/wiki/Qu%C3%A1ch_Anh" title="Quách Anh">Quách Anh</a>, danh tướng thời Thái Tổ. </td></tr> <tr> <td>16 </td> <td>Khánh Tĩnh vương<br />(遼簡王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_Chi%C3%AAn" title="Chu Chiên">Chu Chiên</a><br />(朱㮵) </td> <td><a href="/wiki/6_th%C3%A1ng_2" title="6 tháng 2">6 tháng 2</a> năm <a href="/wiki/1378" title="1378">1378</a> – <a href="/wiki/23_th%C3%A1ng_8" title="23 tháng 8">23 tháng 8</a> năm <a href="/wiki/1438" title="1438">1438</a> </td> <td>Dư phi </td> <td>Uyên bác, giỏi thơ văn kinh sử, hiểu thảo nên được Thành Tổ quý mến. </td></tr> <tr> <td>17 </td> <td>Ninh Hiến vương<br />(寧獻王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_Quy%E1%BB%81n" title="Chu Quyền">Chu Quyền</a><br />(朱權) </td> <td><a href="/wiki/27_th%C3%A1ng_5" title="27 tháng 5">27 tháng 5</a> năm <a href="/wiki/1378" title="1378">1378</a> – <a href="/wiki/12_th%C3%A1ng_10" title="12 tháng 10">12 tháng 10</a> năm <a href="/wiki/1448" title="1448">1448</a> </td> <td>Dương phi </td> <td>Sùng <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1o_gi%C3%A1o" title="Đạo giáo">Đạo giáo</a>, bị Thành Tổ đuổi khỏi <a href="/wiki/Th%C3%A1i_%E1%BA%A5p" title="Thái ấp">thái ấp</a> sau trận Tĩnh Nan. Con cháu Ninh vương oán hận, đỉnh điểm là xảy ra <a href="/wiki/Lo%E1%BA%A1n_Chu_Th%E1%BA%A7n_H%C3%A0o" class="mw-redirect" title="Loạn Chu Thần Hào">loạn Chu Thần Hào</a> dưới thời <a href="/wiki/Minh_V%C5%A9_T%C3%B4ng" title="Minh Vũ Tông">Minh Vũ Tông</a>. </td></tr> <tr> <td>18 </td> <td>Dân Trang vương<br />(岷莊王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_Bi%E1%BB%81n" title="Chu Biền">Chu Biền</a><br />(朱楩) </td> <td><a href="/wiki/9_th%C3%A1ng_4" title="9 tháng 4">9 tháng 4</a> năm <a href="/wiki/1379" title="1379">1379</a> – <a href="/wiki/10_th%C3%A1ng_5" title="10 tháng 5">10 tháng 5</a> năm <a href="/wiki/1450" title="1450">1450</a> </td> <td>Chu phi </td> <td>Hành động vô pháp, bị Huệ Đế phế làm thứ dân. Thành Tổ lên ngôi cho phục tước vị.<br />Trực hệ của <a href="/wiki/Chu_Dung_C%C6%A1" title="Chu Dung Cơ">Chu Dung Cơ</a>, cựu thủ tướng <a href="/wiki/C%E1%BB%99ng_h%C3%B2a_Nh%C3%A2n_d%C3%A2n_Trung_Hoa" class="mw-redirect" title="Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa">Cộng hòa Nhân dân Trung Hoa</a>. </td></tr> <tr> <td>19 </td> <td>Dục vương<br />(谷王)<br /><i>Bị phế</i> </td> <td><a href="/wiki/Chu_Hu%E1%BB%87" title="Chu Huệ">Chu Huệ</a><br />(朱橞) </td> <td><a href="/wiki/30_th%C3%A1ng_4" title="30 tháng 4">30 tháng 4</a> năm <a href="/wiki/1379" title="1379">1379</a> – <a href="/wiki/1428" title="1428">1428</a> </td> <td>Quách Huệ phi </td> <td>Vô đạo, chiếm đoạt ruộng đất, biển thủ thuế và tàn sát người dân, lại còn mưu phản, bị chính anh ruột là Thục vương <a href="/wiki/Chu_Xu%C3%A2n" title="Chu Xuân">Chu Xuân</a> tố cáo với Thành Tổ, chết trong tù. </td></tr> <tr> <td>20 </td> <td>Hàn Hiến vương<br />(韓憲王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_T%C3%B9ng" title="Chu Tùng">Chu Tùng</a><br />(朱松) </td> <td><a href="/wiki/20_th%C3%A1ng_6" title="20 tháng 6">20 tháng 6</a> năm <a href="/wiki/1380" title="1380">1380</a> – <a href="/wiki/19_th%C3%A1ng_11" title="19 tháng 11">19 tháng 11</a> năm <a href="/wiki/1407" title="1407">1407</a> </td> <td>Chu phi </td> <td>Thông minh cơ trí, giỏi văn chương, hành xử lễ độ. </td></tr> <tr> <td>21 </td> <td>Trầm Giản vương<br />(沈簡王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_M%C3%B4" title="Chu Mô">Chu Mô</a><br />(朱模) </td> <td><a href="/wiki/1_th%C3%A1ng_9" title="1 tháng 9">1 tháng 9</a> năm <a href="/wiki/1380" title="1380">1380</a> – <a href="/wiki/11_th%C3%A1ng_6" title="11 tháng 6">11 tháng 6</a> năm <a href="/wiki/1431" title="1431">1431</a> </td> <td>Triệu Quý phi </td> <td> </td></tr> <tr> <td>22 </td> <td>An Huệ vương<br />(安惠王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_Doanh" title="Chu Doanh">Chu Doanh</a><br />(朱楹) </td> <td><a href="/wiki/18_th%C3%A1ng_10" title="18 tháng 10">18 tháng 10</a> năm <a href="/wiki/1383" title="1383">1383</a> – <a href="/wiki/9_th%C3%A1ng_10" title="9 tháng 10">9 tháng 10</a> năm <a href="/wiki/1417" title="1417">1417</a> </td> <td><i>không rõ</i> </td> <td>Lấy con gái thứ ba của <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a> làm Vương phi, không con thừa tự.<br />Được <i>Tương Lăng Quận vương</i> Xung Mộc, con thứ hai của Hàn vương <a href="/wiki/Chu_T%C3%B9ng" title="Chu Tùng">Chu Tùng</a>, chăm sóc mộ phần. </td></tr> <tr> <td>23 </td> <td>Đường Định vương<br />(唐定王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_K%C3%ADnh" title="Chu Kính">Chu Kính</a><br />(朱桱) </td> <td><a href="/wiki/11_th%C3%A1ng_10" title="11 tháng 10">11 tháng 10</a> năm <a href="/wiki/1386" title="1386">1386</a> – <a href="/wiki/8_th%C3%A1ng_9" title="8 tháng 9">8 tháng 9</a> năm <a href="/wiki/1415" title="1415">1415</a> </td> <td>Lý Hiền phi </td> <td>Cháu 8 đời là <a href="/wiki/Chu_Du%E1%BA%ADt_Ki%E1%BB%87n" title="Chu Duật Kiện">Chu Duật Kiện</a> và <a href="/wiki/Chu_Du%E1%BA%ADt_Vi%E1%BB%87t" title="Chu Duật Việt">Chu Duật Việt</a> lần lượt lên ngôi dưới thời <a href="/wiki/Nam_Minh" title="Nam Minh">Nam Minh</a>. </td></tr> <tr> <td>24 </td> <td>Dĩnh Tĩnh vương<br />(郢靖王) </td> <td><a href="/wiki/Chu_%C4%90%E1%BB%91ng" title="Chu Đống">Chu Đống</a><br />(朱棟) </td> <td><a href="/wiki/21_th%C3%A1ng_6" title="21 tháng 6">21 tháng 6</a> năm <a href="/wiki/1388" title="1388">1388</a> – <a href="/wiki/14_th%C3%A1ng_11" title="14 tháng 11">14 tháng 11</a> năm <a href="/wiki/1414" title="1414">1414</a> </td> <td>Lưu Huệ phi </td> <td>Lấy con gái của <a href="/wiki/Qu%C3%A1ch_Anh" title="Quách Anh">Quách Anh</a> làm Vương phi, không có con trai thừa tự. </td></tr> <tr> <td>25 </td> <td>Y Lệ vương<br />(伊厉王) </td> <td><a href="/w/index.php?title=Chu_Di&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chu Di (trang không tồn tại)">Chu Di</a><br />(朱㰘) </td> <td><a href="/wiki/9_th%C3%A1ng_7" title="9 tháng 7">9 tháng 7</a> năm <a href="/wiki/1388" title="1388">1388</a> – <a href="/wiki/8_th%C3%A1ng_10" title="8 tháng 10">8 tháng 10</a> năm <a href="/wiki/1414" title="1414">1414</a> </td> <td>Cát Lệ phi </td> <td>Tính tình phóng túng hoang dâm, thường trốn khỏi cung dùng ná tấn công người dân. Đến khi qua đời, <a href="/wiki/L%E1%BB%85_b%E1%BB%99" class="mw-redirect" title="Lễ bộ">Lễ bộ</a> đề nghị truất tước Y vương nhưng Thành Tổ không chấp thuận. </td></tr> <tr> <td>26 </td> <td> </td> <td>Chu Nam<br />(朱楠) </td> <td><a href="/wiki/1394" title="1394">1394</a> </td> <td>Cát Lệ phi </td> <td>Chết sau khi <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A7y_th%C3%A1ng" title="Đầy tháng">đầy tháng</a>. </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Hoàng_nữ"><span id="Ho.C3.A0ng_n.E1.BB.AF"></span>Hoàng nữ</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=41" title="Sửa đổi phần “Hoàng nữ”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=41" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Hoàng nữ"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="wikitable"> <tbody><tr> <th>STT </th> <th width="18%">Tước hiệu </th> <th width="18%">Sinh mất </th> <th width="15%">Mẹ </th> <th width="10%">Năm thành hôn </th> <th>Ghi chú </th></tr> <tr> <td>1 </td> <td><a href="/wiki/L%C3%A2m_An_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Lâm An Công chúa">Lâm An Công chúa</a><br />(臨安公主) </td> <td><a href="/wiki/1360" title="1360">1360</a> – <a href="/wiki/17_th%C3%A1ng_8" title="17 tháng 8">17 tháng 8</a> năm <a href="/wiki/1421" title="1421">1421</a> </td> <td><a href="/wiki/Th%C3%A0nh_M%E1%BB%A5c_Qu%C3%BD_phi" title="Thành Mục Quý phi">Thành Mục Quý phi</a> </td> <td><a href="/wiki/1376" title="1376">1376</a> </td> <td>Nguyên danh <i>Chu Ngọc Phụng</i> (朱玉凤).<br />Lấy Lý Kỳ, con trai của tể tướng <a href="/wiki/L%C3%BD_Thi%E1%BB%87n_Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Lý Thiện Trường">Lý Thiện Trường</a>. Thiện Trường bị Thái Tổ ban chết, phò mã may mắn được tha nhưng bị quản thúc tại phủ. </td></tr> <tr> <td>2 </td> <td><a href="/wiki/Ninh_Qu%E1%BB%91c_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Ninh Quốc Công chúa">Ninh Quốc Công chúa</a><br />(寧國公主) </td> <td><a href="/wiki/1364" title="1364">1364</a> – <a href="/wiki/7_th%C3%A1ng_9" title="7 tháng 9">7 tháng 9</a> năm <a href="/wiki/1434" title="1434">1434</a> </td> <td><a href="/wiki/M%C3%A3_ho%C3%A0ng_h%E1%BA%ADu_(Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95)" title="Mã hoàng hậu (Minh Thái Tổ)">Hiếu Từ Cao Hoàng hậu</a> </td> <td><a href="/wiki/1378" title="1378">1378</a> </td> <td>Lấy Mai Ân, cháu nội của <i>Nhữ Nam hầu</i> Mai Tư Tổ. Ân vì theo Huệ Đế nên bị Thành Tổ ép chết. </td></tr> <tr> <td>3 </td> <td><a href="/wiki/S%C3%B9ng_Ninh_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Sùng Ninh Công chúa">Sùng Ninh Công chúa</a><br />(崇寧公主) </td> <td><i>không rõ</i> </td> <td><i>không rõ</i> </td> <td><a href="/wiki/1384" title="1384">1384</a> </td> <td>Lấy Ngưu Thành, sau phạm tội bị đày đến <a href="/wiki/V%C3%A2n_Nam" title="Vân Nam">Vân Nam</a>, công chúa đi theo nhưng giữa đường thì mất, Thái Tổ sai người đánh chết phò mã. </td></tr> <tr> <td>4 </td> <td><a href="/wiki/An_Kh%C3%A1nh_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="An Khánh Công chúa">An Khánh Công chúa</a><br />(安慶公主) </td> <td><i>không rõ</i> </td> <td><a href="/wiki/M%C3%A3_ho%C3%A0ng_h%E1%BA%ADu_(Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95)" title="Mã hoàng hậu (Minh Thái Tổ)">Hiếu Từ Cao Hoàng hậu</a> </td> <td><a href="/wiki/1381" title="1381">1381</a> </td> <td>Lấy Âu Dương Luân, vì tội <a href="/wiki/Bu%C3%B4n_l%E1%BA%ADu" title="Buôn lậu">buôn lậu</a> <a href="/wiki/Tr%C3%A0" title="Trà">trà</a> mà bị Thái Tổ bắt tự sát. </td></tr> <tr> <td>5 </td> <td><a href="/wiki/Nh%E1%BB%AF_Ninh_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Nhữ Ninh Công chúa">Nhữ Ninh Công chúa</a><br />(汝寧公主) </td> <td><i>không rõ</i> </td> <td><a href="/wiki/Qu%C3%A1ch_Ninh_phi" title="Quách Ninh phi">Quách Ninh phi</a> </td> <td><a href="/wiki/1382" title="1382">1382</a> </td> <td>Lấy Lục Hiền, con trai của <i>Cát An hầu</i> Lục Trọng Hanh. Trọng Hanh vì <a href="/w/index.php?title=V%E1%BB%A5_%C3%A1n_H%E1%BB%93_Duy_Dung&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vụ án Hồ Duy Dung (trang không tồn tại)">vụ án Hồ Duy Dung</a> nên bị tru di, không rõ phò mã Hiền sau đó. </td></tr> <tr> <td>6 </td> <td><a href="/wiki/Ho%C3%A0i_Kh%C3%A1nh_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Hoài Khánh Công chúa">Hoài Khánh Công chúa</a><br />(懷慶公主) </td> <td><a href="/wiki/1367" title="1367">1367</a> – <a href="/wiki/15_th%C3%A1ng_7" title="15 tháng 7">15 tháng 7</a> năm <a href="/wiki/1425" title="1425">1425</a> </td> <td><a href="/wiki/Th%C3%A0nh_M%E1%BB%A5c_Qu%C3%BD_phi" title="Thành Mục Quý phi">Thành Mục Quý phi</a> </td> <td><a href="/wiki/1382" title="1382">1382</a> </td> <td>Lấy Vương Ninh. Ninh bị Huệ Đế bắt giam do tiết lộ thông tin triều đình với Chu Đệ, sau được Chu Đệ ân xá, ban <a href="/wiki/T%C6%B0%E1%BB%9Bc_H%E1%BA%A7u" class="mw-redirect" title="Tước Hầu">tước Hầu</a>. </td></tr> <tr> <td>7 </td> <td><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%A1i_Danh_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Đại Danh Công chúa">Đại Danh Công chúa</a><br />(大名公主) </td> <td><a href="/wiki/1368" title="1368">1368</a> – <a href="/wiki/30_th%C3%A1ng_3" title="30 tháng 3">30 tháng 3</a> năm <a href="/wiki/1426" title="1426">1426</a> </td> <td><a href="/wiki/Qu%C3%A1ch_Ninh_phi" title="Quách Ninh phi">Quách Ninh phi</a> </td> <td><a href="/wiki/1382" title="1382">1382</a> </td> <td>Lấy Lý Kiên, con trai của <i>Kiêu kỵ Hữu vệ Chỉ huy</i> Lý Anh. Trong lúc giao tranh với Chu Đệ, Kiên bị trúng tên ngã ngựa, trên đường giải về kinh thì chết. </td></tr> <tr> <td>8 </td> <td><a href="/wiki/Ph%C3%BAc_Thanh_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Phúc Thanh Công chúa">Phúc Thanh Công chúa</a><br />(福清公主) </td> <td><a href="/wiki/1370" title="1370">1370</a> – <a href="/wiki/28_th%C3%A1ng_2" title="28 tháng 2">28 tháng 2</a> năm <a href="/wiki/1417" title="1417">1417</a> </td> <td>Trịnh An phi </td> <td><a href="/wiki/1385" title="1385">1385</a> </td> <td>Lấy Trương Lân, con trai của <i>Phụng Tường hầu</i> <a href="/wiki/Tr%C6%B0%C6%A1ng_Long" title="Trương Long">Trương Long</a>. Do bị đoạt tước nên Lân không được tập tước Hầu sau đó. </td></tr> <tr> <td>9 </td> <td><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%8D_Xu%C3%A2n_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa_(nh%C3%A0_Minh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thọ Xuân Công chúa (nhà Minh) (trang không tồn tại)">Thọ Xuân Công chúa</a><br />(壽春公主) </td> <td>? – <a href="/wiki/1_th%C3%A1ng_8" title="1 tháng 8">1 tháng 8</a> năm <a href="/wiki/1388" title="1388">1388</a> </td> <td><i>không rõ</i> </td> <td><a href="/wiki/1386" title="1386">1386</a> </td> <td>Lấy Phó Trung, con trai của <i>Lệ Giang vương</i> <a href="/w/index.php?title=Ph%C3%B3_H%E1%BB%AFu_%C4%90%E1%BB%A9c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phó Hữu Đức (trang không tồn tại)">Phó Hữu Đức</a>. Trung bị chính cha mình giết chết, Thái Tổ cho đày Phó gia đến Liêu Đông và Vân Nam, trừ con trai duy nhất của phò mã với công chúa. </td></tr> <tr> <td>10 </td> <td> </td> <td>Chết yểu </td> <td><a href="/wiki/Th%C3%A0nh_M%E1%BB%A5c_Qu%C3%BD_phi" title="Thành Mục Quý phi">Thành Mục Quý phi</a> </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <td>11 </td> <td><a href="/w/index.php?title=Nam_Khang_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa_(nh%C3%A0_Minh)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nam Khang Công chúa (nhà Minh) (trang không tồn tại)">Nam Khang Công chúa</a><br />(壽春公主) </td> <td><a href="/wiki/1373" title="1373">1373</a> – <a href="/wiki/15_th%C3%A1ng_11" title="15 tháng 11">15 tháng 11</a> năm <a href="/wiki/1438" title="1438">1438</a> </td> <td>Lâm thị </td> <td><a href="/wiki/1387" title="1387">1387</a> </td> <td>Nguyên danh <i>Chu Ngọc Hoa</i> (朱玉华).<br />Lấy Hồ Quan, con trai của <i>Đông Xuyên hầu</i> Hồ Hải. Phò mã vô lại, cưỡng bức phụ nữ, nạp <a href="/wiki/K%E1%BB%B9_n%E1%BB%AF" title="Kỹ nữ">kỹ nữ</a> làm thiếp, bị Thành Tổ ban chết. </td></tr> <tr> <td>12 </td> <td><a href="/wiki/V%C4%A9nh_Gia_Trinh_%C3%9D_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Vĩnh Gia Trinh Ý Công chúa">Vĩnh Gia Trinh Ý Công chúa</a><br />永嘉貞懿公主 </td> <td><a href="/wiki/1376" title="1376">1376</a> – <a href="/wiki/12_th%C3%A1ng_10" title="12 tháng 10">12 tháng 10</a> năm <a href="/wiki/1455" title="1455">1455</a> </td> <td>Quách Huệ phi </td> <td><a href="/wiki/1389" title="1389">1389</a> </td> <td>Lấy Quách Trấn, con trai của <i>Doanh Quốc công</i> <a href="/wiki/Qu%C3%A1ch_Anh" title="Quách Anh">Quách Anh</a>. <p>Công chúa duy nhất được ban <a href="/wiki/Th%E1%BB%A5y_hi%E1%BB%87u" title="Thụy hiệu">thụy hiệu</a> của nhà Minh. </p> </td></tr> <tr> <td>13 </td> <td> </td> <td>Chết yểu </td> <td><a href="/wiki/Th%C3%A0nh_M%E1%BB%A5c_Qu%C3%BD_phi" title="Thành Mục Quý phi">Thành Mục Quý phi</a> </td> <td> </td> <td> </td></tr> <tr> <td>14 </td> <td><a href="/wiki/H%C3%A0m_S%C6%A1n_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Hàm Sơn Công chúa">Hàm Sơn Công chúa</a><br />含山公主 </td> <td><a href="/wiki/1381" title="1381">1381</a> – <a href="/wiki/18_th%C3%A1ng_10" title="18 tháng 10">18 tháng 10</a> năm <a href="/wiki/1462" title="1462">1462</a> </td> <td>Hàn phi </td> <td><a href="/wiki/1394" title="1394">1394</a> </td> <td>Lấy Doãn Thanh. Phò mã nhậm chức <i>Hậu quân Đô đốc phủ</i> dưới thời Huệ Đế. </td></tr> <tr> <td>15 </td> <td><a href="/wiki/Nh%E1%BB%AF_D%C6%B0%C6%A1ng_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa" title="Nhữ Dương Công chúa">Nhữ Dương Công chúa</a><br />汝陽公主 </td> <td><i>không rõ</i> </td> <td>Quách Huệ phi </td> <td><a href="/wiki/1394" title="1394">1394</a> </td> <td>Lấy Tạ Đạt, con trai của <i>Đô đốc Thiêm sự</i> Tạ Ngạn. </td></tr> <tr> <td>16 </td> <td><a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3o_Kh%C3%A1nh_C%C3%B4ng_ch%C3%BAa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bảo Khánh Công chúa (trang không tồn tại)">Bảo Khánh Công chúa</a><br />寶慶公主 </td> <td><a href="/wiki/1394" title="1394">1394</a> – <a href="/wiki/1433" title="1433">1433</a> </td> <td>Trương thị </td> <td><a href="/wiki/1413" title="1413">1413</a> </td> <td>Chào đời sau khi cha mất, Thành Tổ giao cho <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_ho%C3%A0ng_h%E1%BA%ADu_(Minh_Th%C3%A0nh_T%E1%BB%95)" class="mw-redirect" title="Từ hoàng hậu (Minh Thành Tổ)">Từ Hoàng hậu</a> nuôi dưỡng.<br />Lấy Triệu Huy. Phò mã sống đến đời <a href="/wiki/Minh_Hi%E1%BA%BFn_T%C3%B4ng" title="Minh Hiến Tông">Minh Hiến Tông</a>, hưởng phú quý vinh hoa không kể xiết. </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Hình_tượng_trong_văn_hoá"><span id="H.C3.ACnh_t.C6.B0.E1.BB.A3ng_trong_v.C4.83n_ho.C3.A1"></span>Hình tượng trong văn hoá</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=42" title="Sửa đổi phần “Hình tượng trong văn hoá”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=42" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Hình tượng trong văn hoá"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Minh Thái Tổ được tiểu thuyết hoá trở thành một nhân vật trong truyện <i><a href="/wiki/%E1%BB%B6_Thi%C3%AAn_%C4%90%E1%BB%93_Long_K%C3%BD" class="mw-redirect" title="Ỷ Thiên Đồ Long Ký">Ỷ Thiên Đồ Long Ký</a></i> của <a href="/wiki/Kim_Dung" title="Kim Dung">Kim Dung</a>. Trong truyện này ông là một giáo chúng của <a href="/wiki/Mani_gi%C3%A1o" title="Mani giáo">Minh giáo</a>, có quen biết sâu sắc với giáo chủ <a href="/wiki/Tr%C6%B0%C6%A1ng_V%C3%B4_K%E1%BB%B5" title="Trương Vô Kỵ">Trương Vô Kỵ</a> và tham gia khởi nghĩa chống quân <a href="/wiki/M%C3%B4ng_C%E1%BB%95" title="Mông Cổ">Mông Cổ</a>. Khi khởi nghĩa sắp thắng lợi ông lập mưu lừa Trương Vô Kỵ từ bỏ ngôi vị giáo chủ, ép giáo chủ tiếp theo là <a href="/wiki/Nh%C3%A2n_v%E1%BA%ADt_trong_%E1%BB%B6_Thi%C3%AAn_%C4%90%E1%BB%93_Long_k%C3%BD#Dương_Tiêu" class="mw-redirect" title="Nhân vật trong Ỷ Thiên Đồ Long ký">Dương Tiêu</a> từ chức, giết thủ lĩnh, lừa bạn bè. Cuối cùng khi khởi nghĩa thành công, Minh Thái Tổ tự mình lên ngôi hoàng đế, phản bội <a href="/wiki/Mani_gi%C3%A1o" title="Mani giáo">Minh giáo</a>. Tên gọi "triều Minh" là để gợi nhớ tới xuất thân Minh giáo của ông. Con dâu tương lai của ông, <a href="/wiki/Chu_S%E1%BA%A3ng#Thê_thiếp" title="Chu Sảng">Tần vương phi Vương thị</a>, được tiểu thuyết hoá thành nhân vật nữ chính <a href="/wiki/Tri%E1%BB%87u_M%E1%BA%ABn" title="Triệu Mẫn">Triệu Mẫn</a>. Hai đối thủ <a href="/wiki/Tr%E1%BA%A7n_H%E1%BB%AFu_L%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Trần Hữu Lượng">Trần Hữu Lượng</a>, <a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a> cũng như hai cận tướng <a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a>, <a href="/wiki/Th%C6%B0%E1%BB%9Dng_Ng%E1%BB%99_Xu%C3%A2n" title="Thường Ngộ Xuân">Thường Ngộ Xuân</a> của ông cũng xuất hiện trong tiểu thuyết này. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Xem_thêm"><span id="Xem_th.C3.AAm"></span>Xem thêm</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=43" title="Sửa đổi phần “Xem thêm”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=43" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xem thêm"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71936381">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box side-box-right plainlinks sistersitebox"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70981351">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist">Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về <i><b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Hongwu_Emperor?uselang=vi">Minh Thái Tổ</a></b></i>.</div></div> </div> <ul><li><a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">Nhà Nguyên</a></li> <li><a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">Nhà Minh</a></li> <li><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_Ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF_Nh%C3%A0_Minh" class="mw-redirect" title="Danh sách Hoàng đế Nhà Minh">Danh sách Hoàng đế Nhà Minh</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tham_khảo"><span id="Tham_kh.E1.BA.A3o"></span>Tham khảo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=44" title="Sửa đổi phần “Tham khảo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=44" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tham khảo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>Tiêu Lê (2000), <i>Những ông vua nổi tiếng trong lịch sử Trung Quốc, tập 3</i>, Nhà xuất bản Đà Nẵng</li> <li>Nguyễn Hiến Lê (1997) <i>Sử Trung Quốc, Chương VII: Nhà Minh (1368 - 1644)</i></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chú_thích"><span id="Ch.C3.BA_th.C3.ADch"></span>Chú thích</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&veaction=edit&section=45" title="Sửa đổi phần “Chú thích”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&action=edit&section=45" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chú thích"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist" style="list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text">Tiêu Lê, sách đã dẫn, tr 216</span> </li> <li id="cite_note-2"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b> <span class="reference-text">Tiêu Lê, sách đã dẫn, tr 217</span> </li> <li id="cite_note-3"><b><a href="#cite_ref-3">^</a></b> <span class="reference-text">Tiêu Lê, sách đã dẫn, tr 219</span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text">Tiêu Lê, sách đã dẫn, tr 260 - 271</span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFFarmer1995" class="citation book cs1">Farmer, Edward L. biên tập (1995). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=TCIjZ7l6TX8C&pg=PA82"><i>Zhu Yuanzhang and Early Ming Legislation: The Reordering of Chinese Society Following the Era of Mongol Rule</i></a>. BRILL. tr. 82. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9004103910" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9004103910"><bdi>9004103910</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Zhu+Yuanzhang+and+Early+Ming+Legislation%3A+The+Reordering+of+Chinese+Society+Following+the+Era+of+Mongol+Rule&rft.pages=82&rft.pub=BRILL&rft.date=1995&rft.isbn=9004103910&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DTCIjZ7l6TX8C%26pg%3DPA82&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFJiang2011" class="citation book cs1">Jiang, Yonglin (2011). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=s-7-CgAAQBAJ&pg=PA125"><i>The Mandate of Heaven and The Great Ming Code</i></a>. University of Washington Press. tr. 125. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0295801662" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0295801662"><bdi>0295801662</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Mandate+of+Heaven+and+The+Great+Ming+Code&rft.pages=125&rft.pub=University+of+Washington+Press&rft.date=2011&rft.isbn=0295801662&rft.aulast=Jiang&rft.aufirst=Yonglin&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Ds-7-CgAAQBAJ%26pg%3DPA125&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation book cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=h58hszAft5wC&pg=PA88"><i>The Great Ming Code / Da Ming lu</i></a>. University of Washington Press. 2012. tr. 88. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0295804009" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0295804009"><bdi>0295804009</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Great+Ming+Code+%2F+Da+Ming+lu&rft.pages=88&rft.pub=University+of+Washington+Press&rft.date=2012&rft.isbn=0295804009&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Dh58hszAft5wC%26pg%3DPA88&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161003175402/http://epress.nus.edu.sg/msl/entry/302">“Entry”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://epress.nus.edu.sg/msl/entry/302">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 3 tháng 10 năm 2016<span class="reference-accessdate">. Truy cập 8 tháng 8 năm 2016</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Entry&rft_id=http%3A%2F%2Fepress.nus.edu.sg%2Fmsl%2Fentry%2F302&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-9"><b><a href="#cite_ref-9">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nguoikesu.com/dong-lich-su/nha-tran/tran-due-tong-tran-kinh">“Trần Duệ Tông - Trần Kính”</a>. Người Kể Sử - Lịch sử Việt Nam<span class="reference-accessdate">. Truy cập 30 tháng 8 năm 2024</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Tr%E1%BA%A7n+Du%E1%BB%87+T%C3%B4ng+-+Tr%E1%BA%A7n+K%C3%ADnh&rft.place=Ng%C6%B0%E1%BB%9Di+K%E1%BB%83+S%E1%BB%AD+-+L%E1%BB%8Bch+s%E1%BB%AD+Vi%E1%BB%87t+Nam&rft_id=https%3A%2F%2Fnguoikesu.com%2Fdong-lich-su%2Fnha-tran%2Ftran-due-tong-tran-kinh&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDavid_Chan-oong_Kang2007" class="citation book cs1">David Chan-oong Kang (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=C7dPlL7_yi4C&pg=PA28"><i>China Rising: Peace, Power, and Order in East Asia</i></a>. Columbia University Press. tr. 28. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-231-14188-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-231-14188-8"><bdi>978-0-231-14188-8</bdi></a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 28 tháng 11 năm 2010</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=China+Rising%3A+Peace%2C+Power%2C+and+Order+in+East+Asia&rft.pages=28&rft.pub=Columbia+University+Press&rft.date=2007&rft.isbn=978-0-231-14188-8&rft.au=David+Chan-oong+Kang&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DC7dPlL7_yi4C%26pg%3DPA28&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLi2010" class="citation cs2">Li Kangying (2010), <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=srGEMarSWLYC&printsec=frontcover"><i>The Ming Maritime Trade Policy in Transition, 1368 to 1567</i></a>, Wiesbaden: Otto Harrassowitz, tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=srGEMarSWLYC&pg=PA11">11</a>, <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/9783447061728" title="Đặc biệt:Nguồn sách/9783447061728"><bdi>9783447061728</bdi></a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Ming+Maritime+Trade+Policy+in+Transition%2C+1368+to+1567&rft.place=Wiesbaden&rft.pages=11&rft.pub=Otto+Harrassowitz&rft.date=2010&rft.isbn=9783447061728&rft.aulast=Li&rft.aufirst=Kangying&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DsrGEMarSWLYC%26printsec%3Dfrontcover&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span>.</span> </li> <li id="cite_note-list-12">^ <a href="#cite_ref-list_12-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-list_12-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-list_12-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLi2010">Li (2010)</a>, tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=srGEMarSWLYC&pg=PA17">17</a>.</span> </li> <li id="cite_note-litt-13"><b><a href="#cite_ref-litt_13-0">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLi2010">Li (2010)</a>, tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=srGEMarSWLYC&pg=PA13">13</a>.</span> </li> <li id="cite_note-14"><b><a href="#cite_ref-14">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFFarmer1995" class="citation book cs1">Farmer, Edward L. (1995). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=TCIjZ7l6TX8C"><i>Zhu Yuanzhang and Early Ming Legislation: The Reordering of Chinese Society</i></a>. BRILL. tr. 120. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-9004103917" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-9004103917"><bdi>978-9004103917</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Zhu+Yuanzhang+and+Early+Ming+Legislation%3A+The+Reordering+of+Chinese+Society&rft.pages=120&rft.pub=BRILL&rft.date=1995&rft.isbn=978-9004103917&rft.aulast=Farmer&rft.aufirst=Edward+L.&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DTCIjZ7l6TX8C&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-halsall_2000-15">^ <a href="#cite_ref-halsall_2000_15-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-halsall_2000_15-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-halsall_2000_15-2"><sup><i><b>c</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFPaul_Halsall2000" class="citation web cs1">Paul Halsall (2000) [1998]. Jerome S. Arkenberg (biên tập). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140910050947/http://www.fordham.edu/halsall/eastasia/romchin1.html">“East Asian History Sourcebook: Chinese Accounts of Rome, Byzantium and the Middle East, c. 91 B.C.E. – 1643 C.E.”</a>. <i>Fordham.edu</i>. <a href="/w/index.php?title=Fordham_University&action=edit&redlink=1" class="new" title="Fordham University (trang không tồn tại)">Fordham University</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fordham.edu/halsall/eastasia/romchin1.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 10 tháng 9 năm 2014<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 17 tháng 9 năm 2016</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Fordham.edu&rft.atitle=East+Asian+History+Sourcebook%3A+Chinese+Accounts+of+Rome%2C+Byzantium+and+the+Middle+East%2C+c.+91+B.C.E.+%E2%80%93+1643+C.E.&rft.date=2000&rft.au=Paul+Halsall&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.fordham.edu%2Fhalsall%2Feastasia%2Fromchin1.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Grant2005-16"><b><a href="#cite_ref-Grant2005_16-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFR._G._Grant2005" class="citation book cs1">R. G. Grant (2005). <span class="cs1-lock-registration" title="Yêu cầu đăng ký miễn phí"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/battlevisualjour0000gran_e3z7"><i>Battle: A Visual Journey Through 5,000 Years of Combat</i></a></span>. DK Pub. tr. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/battlevisualjour0000gran_e3z7/page/99">99</a>–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-7566-1360-0" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-7566-1360-0"><bdi>978-0-7566-1360-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Battle%3A+A+Visual+Journey+Through+5%2C000+Years+of+Combat&rft.pages=99-&rft.pub=DK+Pub.&rft.date=2005&rft.isbn=978-0-7566-1360-0&rft.au=R.+G.+Grant&rft_id=https%3A%2F%2Farchive.org%2Fdetails%2Fbattlevisualjour0000gran_e3z7&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Hirth1885-17"><b><a href="#cite_ref-Hirth1885_17-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFFriedrich_Hirth1885" class="citation book cs1">Friedrich Hirth (1885). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=dk4uAAAAYAAJ&pg=PA66"><i>China and the Roman Orient: Researches Into Their Ancient and Mediaeval Relations as Represented in Old Chinese Records</i></a>. G. Hirth. tr. 66.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=China+and+the+Roman+Orient%3A+Researches+Into+Their+Ancient+and+Mediaeval+Relations+as+Represented+in+Old+Chinese+Records&rft.pages=66&rft.pub=G.+Hirth&rft.date=1885&rft.au=Friedrich+Hirth&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Ddk4uAAAAYAAJ%26pg%3DPA66&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Luttwak2009_2-18"><b><a href="#cite_ref-Luttwak2009_2_18-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFEdward_Luttwak2009" class="citation book cs1">Edward Luttwak (ngày 1 tháng 11 năm 2009). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=3cBjc6QCBXkC&pg=PA170"><i>The Grand Strategy of the Byzantine Empire</i></a>. Harvard University Press. tr. 170–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-674-03519-5" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-674-03519-5"><bdi>978-0-674-03519-5</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Grand+Strategy+of+the+Byzantine+Empire&rft.pages=170-&rft.pub=Harvard+University+Press&rft.date=2009-11-01&rft.isbn=978-0-674-03519-5&rft.au=Edward+Luttwak&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D3cBjc6QCBXkC%26pg%3DPA170&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><b><a href="#cite_ref-19">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation book cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=KOgMAQAAMAAJ&q=yuanzhang+archery&dq=yuanzhang+archery"><i>Monumenta Serica</i></a>. H. Vetch. 2007. tr. 167.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Monumenta+Serica&rft.pages=167&rft.pub=H.+Vetch&rft.date=2007&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DKOgMAQAAMAAJ%26q%3Dyuanzhang%2Barchery%26dq%3Dyuanzhang%2Barchery&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-20"><b><a href="#cite_ref-20">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFZhang" class="citation web cs1">Zhang, Hongjie. <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20130506201954/http://history.people.com.cn/n/2013/0304/c198445-20667244-5.html">“朱元璋为什么要删《孟子》？”</a>. <i>People's Daily Online</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://history.people.com.cn/n/2013/0304/c198445-20667244-5.html">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 6 tháng 5 năm 2013<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 26 tháng 3 năm 2019</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=People%27s+Daily+Online&rft.atitle=%E6%9C%B1%E5%85%83%E7%92%8B%E4%B8%BA%E4%BB%80%E4%B9%88%E8%A6%81%E5%88%A0%E3%80%8A%E5%AD%9F%E5%AD%90%E3%80%8B%EF%BC%9F&rft.aulast=Zhang&rft.aufirst=Hongjie&rft_id=http%3A%2F%2Fhistory.people.com.cn%2Fn%2F2013%2F0304%2Fc198445-20667244-5.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-21"><b><a href="#cite_ref-21">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFFrederick_W._MoteDenis_Twitchett1988" class="citation book cs1">Frederick W. Mote; Denis Twitchett (ngày 26 tháng 2 năm 1988). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/books?id=tyhT9SZRLS8C&pg=PA122"><i>The Cambridge History of China: Volume 7, The Ming Dynasty, 1368–1644</i></a>. Cambridge University Press. tr. 122–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-521-24332-2" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-521-24332-2"><bdi>978-0-521-24332-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Cambridge+History+of+China%3A+Volume+7%2C+The+Ming+Dynasty%2C+1368%E2%80%931644&rft.pages=122-&rft.pub=Cambridge+University+Press&rft.date=1988-02-26&rft.isbn=978-0-521-24332-2&rft.au=Frederick+W.+Mote&rft.au=Denis+Twitchett&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DtyhT9SZRLS8C%26pg%3DPA122&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Selby2000-22"><b><a href="#cite_ref-Selby2000_22-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFStephen_Selby2000" class="citation book cs1">Stephen Selby (ngày 1 tháng 1 năm 2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=wY3sAQAAQBAJ&pg=PA267"><i>Chinese Archery</i></a>. Hong Kong University Press. tr. 267–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-962-209-501-4" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-962-209-501-4"><bdi>978-962-209-501-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Chinese+Archery&rft.pages=267-&rft.pub=Hong+Kong+University+Press&rft.date=2000-01-01&rft.isbn=978-962-209-501-4&rft.au=Stephen+Selby&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DwY3sAQAAQBAJ%26pg%3DPA267&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Farmer1995-23"><b><a href="#cite_ref-Farmer1995_23-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFEdward_L._Farmer1995" class="citation book cs1">Edward L. Farmer (1995). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=TCIjZ7l6TX8C&pg=PA59"><i>Zhu Yuanzhang and Early Ming Legislation: The Reordering of Chinese Society Following the Era of Mongol Rule</i></a>. BRILL. tr. 59–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-90-04-10391-7" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-90-04-10391-7"><bdi>978-90-04-10391-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Zhu+Yuanzhang+and+Early+Ming+Legislation%3A+The+Reordering+of+Chinese+Society+Following+the+Era+of+Mongol+Rule&rft.pages=59-&rft.pub=BRILL&rft.date=1995&rft.isbn=978-90-04-10391-7&rft.au=Edward+L.+Farmer&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DTCIjZ7l6TX8C%26pg%3DPA59&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Schneewind2006-24"><b><a href="#cite_ref-Schneewind2006_24-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFSarah_Schneewind2006" class="citation book cs1">Sarah Schneewind (2006). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=ppDzCJpuKRoC&pg=PA54"><i>Community Schools and the State in Ming China</i></a>. Stanford University Press. tr. 54–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-8047-5174-2" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-8047-5174-2"><bdi>978-0-8047-5174-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Community+Schools+and+the+State+in+Ming+China&rft.pages=54-&rft.pub=Stanford+University+Press&rft.date=2006&rft.isbn=978-0-8047-5174-2&rft.au=Sarah+Schneewind&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DppDzCJpuKRoC%26pg%3DPA54&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-25"><b><a href="#cite_ref-25">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.san.beck.org/3-7-MingEmpire.html">“Ming Empire 1368-1644 by Sanderson Beck”</a>. <i>www.san.beck.org</i>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=www.san.beck.org&rft.atitle=Ming+Empire+1368-1644+by+Sanderson+Beck&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.san.beck.org%2F3-7-MingEmpire.html&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Jung-pang2012-26"><b><a href="#cite_ref-Jung-pang2012_26-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLo_Jung-pang2012" class="citation book cs1">Lo Jung-pang (ngày 1 tháng 1 năm 2012). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=UJPGBgAAQBAJ&pg=PA103&dq=hongwu+archery#v=onepage&q=hongwu%20archery&f=false"><i>China as a Sea Power, 1127–1368: A Preliminary Survey of the Maritime Expansion and Naval Exploits of the Chinese People During the Southern Song and Yuan Periods</i></a>. NUS Press. tr. 103–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-9971-69-505-7" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-9971-69-505-7"><bdi>978-9971-69-505-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=China+as+a+Sea+Power%2C+1127%E2%80%931368%3A+A+Preliminary+Survey+of+the+Maritime+Expansion+and+Naval+Exploits+of+the+Chinese+People+During+the+Southern+Song+and+Yuan+Periods&rft.pages=103-&rft.pub=NUS+Press&rft.date=2012-01-01&rft.isbn=978-9971-69-505-7&rft.au=Lo+Jung-pang&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DUJPGBgAAQBAJ%26pg%3DPA103%26dq%3Dhongwu%2Barchery%23v%3Donepage%26q%3Dhongwu%2520archery%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-27"><b><a href="#cite_ref-27">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20161008111047/http://en.dpm.org.cn/EXPLORE/ming-qing/">“Hongwu Reign-The Palace Museum”</a>. <i>en.dpm.org.cn</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://en.dpm.org.cn/EXPLORE/ming-qing/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 8 tháng 10 năm 2016<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 25 tháng 5 năm 2020</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=en.dpm.org.cn&rft.atitle=Hongwu+Reign-The+Palace+Museum&rft_id=http%3A%2F%2Fen.dpm.org.cn%2FEXPLORE%2Fming-qing%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-HaskewJoregensen2008-28"><b><a href="#cite_ref-HaskewJoregensen2008_28-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMichael_E._HaskewChrister_Joregensen2008" class="citation book cs1">Michael E. Haskew; Christer Joregensen (ngày 9 tháng 12 năm 2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=1fb7tBwv4ZYC&pg=PA101"><i>Fighting Techniques of the Oriental World: Equipment, Combat Skills, and Tactics</i></a>. St. Martin's Press. tr. 101–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-312-38696-2" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-312-38696-2"><bdi>978-0-312-38696-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Fighting+Techniques+of+the+Oriental+World%3A+Equipment%2C+Combat+Skills%2C+and+Tactics&rft.pages=101-&rft.pub=St.+Martin%27s+Press&rft.date=2008-12-09&rft.isbn=978-0-312-38696-2&rft.au=Michael+E.+Haskew&rft.au=Christer+Joregensen&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3D1fb7tBwv4ZYC%26pg%3DPA101&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Perkins2013-29"><b><a href="#cite_ref-Perkins2013_29-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFDorothy_Perkins2013" class="citation book cs1">Dorothy Perkins (ngày 19 tháng 11 năm 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=KMQeAgAAQBAJ&pg=PA216"><i>Encyclopedia of China: History and Culture</i></a>. Routledge. tr. 216–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-135-93562-7" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-135-93562-7"><bdi>978-1-135-93562-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Encyclopedia+of+China%3A+History+and+Culture&rft.pages=216-&rft.pub=Routledge&rft.date=2013-11-19&rft.isbn=978-1-135-93562-7&rft.au=Dorothy+Perkins&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DKMQeAgAAQBAJ%26pg%3DPA216&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-TuttleSchaeffer2013-30"><b><a href="#cite_ref-TuttleSchaeffer2013_30-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFGray_TuttleKurtis_R._Schaeffer2013" class="citation book cs1">Gray Tuttle; Kurtis R. Schaeffer (ngày 12 tháng 3 năm 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=REweJ02Xel8C&pg=PA303"><i>The Tibetan History Reader</i></a>. Columbia University Press. tr. 303–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-231-51354-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-231-51354-8"><bdi>978-0-231-51354-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Tibetan+History+Reader&rft.pages=303-&rft.pub=Columbia+University+Press&rft.date=2013-03-12&rft.isbn=978-0-231-51354-8&rft.au=Gray+Tuttle&rft.au=Kurtis+R.+Schaeffer&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DREweJ02Xel8C%26pg%3DPA303&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-31"><b><a href="#cite_ref-31">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://web.archive.org/web/20171029013616/http://hua.umf.maine.edu/China/Xian/pages/023_Xian_wall.html">[1]</a></span> </li> <li id="cite_note-32"><b><a href="#cite_ref-32">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140221142553/http://hua.umf.maine.edu/China/HistoricBeijing/Forbidden_City/">“Forbidden City Palace Museum 故宫博物院 Beijing”</a>. <i>hua.umf.maine.edu</i>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://hua.umf.maine.edu/China/HistoricBeijing/Forbidden_City/">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 21 tháng 2 năm 2014<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 25 tháng 5 năm 2020</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=hua.umf.maine.edu&rft.atitle=Forbidden+City+Palace+Museum+%E6%95%85%E5%AE%AB%E5%8D%9A%E7%89%A9%E9%99%A2+Beijing&rft_id=http%3A%2F%2Fhua.umf.maine.edu%2FChina%2FHistoricBeijing%2FForbidden_City%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Kaske2008-33"><b><a href="#cite_ref-Kaske2008_33-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFElisabeth_Kaske2008" class="citation book cs1">Elisabeth Kaske (2008). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=okhrBBmnHVQC&pg=PA39"><i>The Politics of Language in Chinese Education: 1895 – 1919</i></a>. BRILL. tr. 39–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-90-04-16367-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-90-04-16367-6"><bdi>978-90-04-16367-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Politics+of+Language+in+Chinese+Education%3A+1895+%E2%80%93+1919&rft.pages=39-&rft.pub=BRILL&rft.date=2008&rft.isbn=978-90-04-16367-6&rft.au=Elisabeth+Kaske&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DokhrBBmnHVQC%26pg%3DPA39&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Elman2013-34"><b><a href="#cite_ref-Elman2013_34-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBenjamin_A._Elman2013" class="citation book cs1">Benjamin A. Elman (ngày 1 tháng 11 năm 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=sfesAAAAQBAJ&pg=PA103&dq=six+maxims+taizu+kangxi#v=onepage&q=six%20maxims%20taizu%20kangxi&f=false"><i>Civil Examinations and Meritocracy in Late Imperial China</i></a>. Harvard University Press. tr. 103–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-674-72604-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-674-72604-8"><bdi>978-0-674-72604-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Civil+Examinations+and+Meritocracy+in+Late+Imperial+China&rft.pages=103-&rft.pub=Harvard+University+Press&rft.date=2013-11-01&rft.isbn=978-0-674-72604-8&rft.au=Benjamin+A.+Elman&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DsfesAAAAQBAJ%26pg%3DPA103%26dq%3Dsix%2Bmaxims%2Btaizu%2Bkangxi%23v%3Donepage%26q%3Dsix%2520maxims%2520taizu%2520kangxi%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-KennedyFairbrother2013-35"><b><a href="#cite_ref-KennedyFairbrother2013_35-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFKerry_J._KennedyGregory_FairbrotherZhenzhou_Zhao2013" class="citation book cs1">Kerry J. Kennedy; Gregory Fairbrother; Zhenzhou Zhao (ngày 15 tháng 10 năm 2013). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=9bRuAQAAQBAJ&pg=PA17&dq=six+maxims+taizu+kangxi#v=onepage&q=six%20maxims%20taizu%20kangxi&f=false"><i>Citizenship Education in China: Preparing Citizens for the "Chinese Century"</i></a>. Routledge. tr. 17–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-136-02208-1" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-136-02208-1"><bdi>978-1-136-02208-1</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Citizenship+Education+in+China%3A+Preparing+Citizens+for+the+%22Chinese+Century%22&rft.pages=17-&rft.pub=Routledge&rft.date=2013-10-15&rft.isbn=978-1-136-02208-1&rft.au=Kerry+J.+Kennedy&rft.au=Gregory+Fairbrother&rft.au=Zhenzhou+Zhao&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3D9bRuAQAAQBAJ%26pg%3DPA17%26dq%3Dsix%2Bmaxims%2Btaizu%2Bkangxi%23v%3Donepage%26q%3Dsix%2520maxims%2520taizu%2520kangxi%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Ph.D.Vittinghoff2004-36"><b><a href="#cite_ref-Ph.D.Vittinghoff2004_36-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMichael_Lackner,_Ph.D.Natascha_Vittinghoff2004" class="citation book cs1">Michael Lackner, Ph.D.; Natascha Vittinghoff (tháng 1 năm 2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=EGMWzOfJOTIC&pg=PA269"><i>Mapping Meanings: The Field of New Learning in Late Qing China; [International Conference "Translating Western Knowledge Into Late Imperial China", 1999, Göttingen University]</i></a>. BRILL. tr. 269–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-90-04-13919-0" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-90-04-13919-0"><bdi>978-90-04-13919-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Mapping+Meanings%3A+The+Field+of+New+Learning+in+Late+Qing+China%3B+%26%2391%3BInternational+Conference+%22Translating+Western+Knowledge+Into+Late+Imperial+China%22%2C+1999%2C+G%C3%B6ttingen+University%26%2393%3B&rft.pages=269-&rft.pub=BRILL&rft.date=2004-01&rft.isbn=978-90-04-13919-0&rft.au=Michael+Lackner%2C+Ph.D.&rft.au=Natascha+Vittinghoff&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DEGMWzOfJOTIC%26pg%3DPA269&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Fu1996-37"><b><a href="#cite_ref-Fu1996_37-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFZhengyuan_Fu1996" class="citation book cs1">Zhengyuan Fu (1996). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=aXlwd8H-26UC&pg=PA123&dq=six+maxims+taizu+kangxi#v=onepage&q=six%20maxims%20taizu%20kangxi&f=false"><i>China's Legalists: The Earliest Totalitarians and Their Art of Ruling</i></a>. M.E. Sharpe. tr. 123–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-56324-779-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-56324-779-8"><bdi>978-1-56324-779-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=China%27s+Legalists%3A+The+Earliest+Totalitarians+and+Their+Art+of+Ruling&rft.pages=123-&rft.pub=M.E.+Sharpe&rft.date=1996&rft.isbn=978-1-56324-779-8&rft.au=Zhengyuan+Fu&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DaXlwd8H-26UC%26pg%3DPA123%26dq%3Dsix%2Bmaxims%2Btaizu%2Bkangxi%23v%3Donepage%26q%3Dsix%2520maxims%2520taizu%2520kangxi%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-ElmanDuncan2002-38"><b><a href="#cite_ref-ElmanDuncan2002_38-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFBenjamin_A._ElmanJohn_B._DuncanHerman_Ooms2002" class="citation book cs1">Benjamin A. Elman; John B. Duncan; Herman Ooms (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=if5OAQAAIAAJ&q=six+maxims+taizu+kangxi&dq=six+maxims+taizu+kangxi"><i>Rethinking confucianism: past and present in China, Japan, Korea, and Vietnam</i></a>. University of California Los Angeles. tr. 308. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-1-883191-07-8" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-1-883191-07-8"><bdi>978-1-883191-07-8</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Rethinking+confucianism%3A+past+and+present+in+China%2C+Japan%2C+Korea%2C+and+Vietnam&rft.pages=308&rft.pub=University+of+California+Los+Angeles&rft.date=2002&rft.isbn=978-1-883191-07-8&rft.au=Benjamin+A.+Elman&rft.au=John+B.+Duncan&rft.au=Herman+Ooms&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3Dif5OAQAAIAAJ%26q%3Dsix%2Bmaxims%2Btaizu%2Bkangxi%26dq%3Dsix%2Bmaxims%2Btaizu%2Bkangxi&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Bary1998-39"><b><a href="#cite_ref-Bary1998_39-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWilliam_Theodore_De_Bary1998" class="citation book cs1">William Theodore De Bary (1998). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=pg5z-ho6Y4EC&pg=PA72&dq=six+maxims+taizu+kangxi#v=onepage&q=six%20maxims%20taizu%20kangxi&f=false"><i>Asian Values and Human Rights: A Confucian Communitarian Perspective</i></a>. Harvard University Press. tr. 72–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-674-04955-0" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-674-04955-0"><bdi>978-0-674-04955-0</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Asian+Values+and+Human+Rights%3A+A+Confucian+Communitarian+Perspective&rft.pages=72-&rft.pub=Harvard+University+Press&rft.date=1998&rft.isbn=978-0-674-04955-0&rft.au=William+Theodore+De+Bary&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3Dpg5z-ho6Y4EC%26pg%3DPA72%26dq%3Dsix%2Bmaxims%2Btaizu%2Bkangxi%23v%3Donepage%26q%3Dsix%2520maxims%2520taizu%2520kangxi%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-BaryChan1999-40"><b><a href="#cite_ref-BaryChan1999_40-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWilliam_Theodore_De_BaryWing-tsit_Chan1999" class="citation book cs1">William Theodore De Bary; Wing-tsit Chan (1999). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=OeaKKrD6z70C&pg=PA70"><i>Sources of Chinese Tradition</i></a>. Columbia University Press. tr. 70–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-231-11270-3" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-231-11270-3"><bdi>978-0-231-11270-3</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Sources+of+Chinese+Tradition&rft.pages=70-&rft.pub=Columbia+University+Press&rft.date=1999&rft.isbn=978-0-231-11270-3&rft.au=William+Theodore+De+Bary&rft.au=Wing-tsit+Chan&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DOeaKKrD6z70C%26pg%3DPA70&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-BaryLufrano2010-41"><b><a href="#cite_ref-BaryLufrano2010_41-0">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFWm._Theodore_de_BaryRichard_Lufrano2010" class="citation book cs1">Wm. Theodore de Bary; Richard Lufrano (ngày 1 tháng 6 năm 2010). <a rel="nofollow" class="external text" href="https://books.google.com/?id=mXEWsXaMJZYC&pg=PA70&dq=six+maxims+taizu+kangxi#v=onepage&q=six%20maxims%20taizu%20kangxi&f=false"><i>Sources of Chinese Tradition: Volume 2: From 1600 Through the Twentieth Century</i></a>. Columbia University Press. tr. 70–. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0-231-51799-7" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0-231-51799-7"><bdi>978-0-231-51799-7</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Sources+of+Chinese+Tradition%3A+Volume+2%3A+From+1600+Through+the+Twentieth+Century&rft.pages=70-&rft.pub=Columbia+University+Press&rft.date=2010-06-01&rft.isbn=978-0-231-51799-7&rft.au=Wm.+Theodore+de+Bary&rft.au=Richard+Lufrano&rft_id=https%3A%2F%2Fbooks.google.com%2F%3Fid%3DmXEWsXaMJZYC%26pg%3DPA70%26dq%3Dsix%2Bmaxims%2Btaizu%2Bkangxi%23v%3Donepage%26q%3Dsix%2520maxims%2520taizu%2520kangxi%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-42"><b><a href="#cite_ref-42">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFYunli_Shi2003" class="citation cs2">Yunli Shi (tháng 1 năm 2003), “The Korean Adaptation of the Chinese-Islamic Astronomical Tables”, <i>Archive for History of Exact Sciences</i>, <a href="/wiki/Springer_Science%2BBusiness_Media" title="Springer Science+Business Media">Springer</a>, <b>57</b> (1): 25–60 [26], <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_%C4%91%E1%BB%91i_t%C6%B0%E1%BB%A3ng_s%E1%BB%91" class="mw-redirect" title="Định danh đối tượng số">doi</a>:<a rel="nofollow" class="external text" href="https://doi.org/10.1007%2Fs00407-002-0060-z">10.1007/s00407-002-0060-z</a>, <a href="/wiki/M%C3%A3_s%E1%BB%91_ti%C3%AAu_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF_cho_xu%E1%BA%A5t_b%E1%BA%A3n_ph%E1%BA%A9m_nhi%E1%BB%81u_k%E1%BB%B3" class="mw-redirect" title="Mã số tiêu chuẩn quốc tế cho xuất bản phẩm nhiều kỳ">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="//www.worldcat.org/issn/1432-0657">1432-0657</a></cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.jtitle=Archive+for+History+of+Exact+Sciences&rft.atitle=The+Korean+Adaptation+of+the+Chinese-Islamic+Astronomical+Tables&rft.volume=57&rft.issue=1&rft.pages=25-60+26&rft.date=2003-01&rft_id=info%3Adoi%2F10.1007%2Fs00407-002-0060-z&rft.issn=1432-0657&rft.au=Yunli+Shi&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3AMinh+Th%C3%A1i+T%E1%BB%95" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-43"><b><a href="#cite_ref-43">^</a></b> <span class="reference-text">Dịch Trung Thiên "<i>Luận anh hùng"</i></span> </li> <li id="cite_note-stq-44">^ <a href="#cite_ref-stq_44-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-stq_44-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text">Nguyễn Hiến Lê (1997) <i>Sử Trung Quốc, Chương VII: Nhà Minh (1368 - 1644)</i></span> </li> <li id="cite_note-45"><b><a href="#cite_ref-45">^</a></b> <span class="reference-text">Tiêu Lê, sách đã dẫn, tr 241</span> </li> <li id="cite_note-46"><b><a href="#cite_ref-46">^</a></b> <span class="reference-text">Tiêu Lê, sách đã dẫn, tr 250-251</span> </li> <li id="cite_note-47"><b><a href="#cite_ref-47">^</a></b> <span class="reference-text">Tiêu Lê, sách đã dẫn, tr 278</span> </li> <li id="cite_note-48"><b><a href="#cite_ref-48">^</a></b> <span class="reference-text">明 <a href="/w/index.php?title=%E6%9C%B1%E9%B7%BA&action=edit&redlink=1" class="new" title="朱鷺 (trang không tồn tại)">朱鷺</a> <a href="/w/index.php?title=%E5%BB%BA%E6%96%87%E6%9B%B8%E6%B3%95%E5%84%97&action=edit&redlink=1" class="new" title="建文書法儗 (trang không tồn tại)">建文書法儗</a> 前编</span> </li> <li id="cite_note-明史_卷五十一_志第二十七_禮五吉禮五_加上諡號-49">^ <a href="#cite_ref-明史_卷五十一_志第二十七_禮五吉禮五_加上諡號_49-0"><sup><i><b>a</b></i></sup></a> <a href="#cite_ref-明史_卷五十一_志第二十七_禮五吉禮五_加上諡號_49-1"><sup><i><b>b</b></i></sup></a> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=%E6%98%8E%E5%8F%B2&action=edit&redlink=1" class="new" title="明史 (trang không tồn tại)">明史</a> 卷五十一志第二十七禮五吉禮五加上諡號</span> </li> </ol></div> <table class="wikitable succession-box noprint" style="margin:0.5em auto; font-size:95%;clear:both;"> <tbody><tr style="text-align: center;"> <td width="30%" valign="top" align="center" rowspan="1">Tiền nhiệm:<br /><b>Không có</b> </td> <td width="40%" style="text-align: center;" rowspan="1"><b><a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">Hoàng đế Nhà Minh</a></b><br />1368–1398 </td> <td width="30%" valign="top" align="center" rowspan="1">Kế nhiệm:<br /><b><a href="/wiki/Minh_Hu%E1%BB%87_%C4%90%E1%BA%BF" title="Minh Huệ Đế">Minh Huệ Đế</a></b> </td></tr> </tbody></table> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70958518">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71573313">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Hoàng_đế_nhà_Minh" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background:#CCCC66;"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF_nh%C3%A0_Minh" title="Bản mẫu:Hoàng đế nhà Minh"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF_nh%C3%A0_Minh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Hoàng đế nhà Minh (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF_nh%C3%A0_Minh&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Hoàng_đế_nhà_Minh" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/Danh_s%C3%A1ch_ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF_nh%C3%A0_Minh" title="Danh sách hoàng đế nhà Minh"><span style="color:#000000">Hoàng đế</span></a> <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh"><span style="color:#000000">nhà Minh</span></a></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0;font-size:110%;"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Thái Tổ (Hồng Vũ)</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_Hu%E1%BB%87_%C4%90%E1%BA%BF" title="Minh Huệ Đế">Huệ Tông (Kiến Văn)</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_Th%C3%A0nh_T%E1%BB%95" title="Minh Thành Tổ">Thành Tổ (Vĩnh Lạc)</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_Nh%C3%A2n_T%C3%B4ng" title="Minh Nhân Tông">Nhân Tông (Hồng Hy)</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_Tuy%C3%AAn_T%C3%B4ng" title="Minh Tuyên Tông">Tuyên Tông (Tuyên Đức)</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_Anh_T%C3%B4ng" title="Minh Anh Tông">Anh Tông (Chính Thống)</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_%C4%90%E1%BA%A1i_T%C3%B4ng" title="Minh Đại Tông">Đại Tông (Cảnh Thái)</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_Anh_T%C3%B4ng" title="Minh Anh Tông">Anh Tông (Thiên Thuận)</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_Hi%E1%BA%BFn_T%C3%B4ng" title="Minh Hiến Tông">Hiến Tông (Thành Hóa)</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_Hi%E1%BA%BFu_T%C3%B4ng" title="Minh Hiếu Tông">Hiếu Tông (Hoằng Trị)</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_V%C5%A9_T%C3%B4ng" title="Minh Vũ Tông">Vũ Tông (Chính Đức)</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_Th%E1%BA%BF_T%C3%B4ng" title="Minh Thế Tông">Thế Tông (Gia Tĩnh)</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_M%E1%BB%A5c_T%C3%B4ng" title="Minh Mục Tông">Mục Tông (Long Khánh)</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_Th%E1%BA%A7n_T%C3%B4ng" title="Minh Thần Tông">Thần Tông (Vạn Lịch)</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_Quang_T%C3%B4ng" title="Minh Quang Tông">Quang Tông (Thái Xương)</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_Hy_T%C3%B4ng" title="Minh Hy Tông">Hy Tông (Thiên Khải)</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_T%C6%B0_T%C3%B4ng" title="Minh Tư Tông">Tư Tông (Sùng Trinh)</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <hr /> <ul><li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Danh_s%C3%A1ch_vua_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Bản mẫu:Danh sách vua Trung Quốc">Vua Trung Quốc</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Tam_Ho%C3%A0ng_Ng%C5%A9_%C4%90%E1%BA%BF" title="Bản mẫu:Tam Hoàng Ngũ Đế">Tam Hoàng Ngũ Đế</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_H%E1%BA%A1" title="Bản mẫu:Vua nhà Hạ">Hạ</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_Th%C6%B0%C6%A1ng" title="Bản mẫu:Vua nhà Thương">Thương</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_Chu" title="Bản mẫu:Vua nhà Chu">Chu</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_T%E1%BA%A7n" title="Bản mẫu:Vua nhà Tần">Tần</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_H%C3%A1n" class="mw-redirect" title="Bản mẫu:Vua nhà Hán">Hán</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_th%E1%BB%9Di_Tam_Qu%E1%BB%91c" title="Bản mẫu:Vua thời Tam Quốc">Tam Quốc</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF_nh%C3%A0_T%E1%BA%A5n" title="Bản mẫu:Hoàng đế nhà Tấn">Tấn</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_Ng%C5%A9_H%E1%BB%93_th%E1%BA%ADp_l%E1%BB%A5c_qu%E1%BB%91c" title="Bản mẫu:Vua Ngũ Hồ thập lục quốc">Ngũ Hồ loạn Hoa</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_th%E1%BB%9Di_Nam_B%E1%BA%AFc_tri%E1%BB%81u_(Trung_Qu%E1%BB%91c)" title="Bản mẫu:Vua thời Nam Bắc triều (Trung Quốc)">Nam Bắc triều</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_T%C3%B9y" class="mw-redirect" title="Bản mẫu:Vua nhà Tùy">Tùy</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_%C4%90%C6%B0%E1%BB%9Dng" class="mw-redirect" title="Bản mẫu:Vua nhà Đường">Đường</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_th%E1%BB%9Di_Ng%C5%A9_%C4%91%E1%BA%A1i_Th%E1%BA%ADp_qu%E1%BB%91c" title="Bản mẫu:Vua thời Ngũ đại Thập quốc">Ngũ đại Thập quốc</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_T%E1%BB%91ng" class="mw-redirect" title="Bản mẫu:Vua nhà Tống">Tống</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_Li%C3%AAu" title="Bản mẫu:Vua nhà Liêu">Liêu</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_T%C3%A2y_H%E1%BA%A1" title="Bản mẫu:Vua Tây Hạ">Tây Hạ</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_Kim" title="Bản mẫu:Vua nhà Kim">Kim</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Vua_nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Bản mẫu:Vua nhà Nguyên">Nguyên</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF_nh%C3%A0_Minh" title="Bản mẫu:Hoàng đế nhà Minh">Minh</a></li> <li><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF_nh%C3%A0_Thanh" title="Bản mẫu:Hoàng đế nhà Thanh">Thanh</a></li></ul></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Loạt_bài_Nguyên_mạt_Minh_sơ" style="padding:3px"><table class="nowraplinks mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/wiki/B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Nguy%C3%AAn_m%E1%BA%A1t_Minh_s%C6%A1" title="Bản mẫu:Nguyên mạt Minh sơ"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Nguy%C3%AAn_m%E1%BA%A1t_Minh_s%C6%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Nguyên mạt Minh sơ (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:Nguy%C3%AAn_m%E1%BA%A1t_Minh_s%C6%A1&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Loạt_bài_Nguyên_mạt_Minh_sơ" style="font-size:114%;margin:0 4em">Loạt bài <a href="/w/index.php?title=Nguy%C3%AAn_m%E1%BA%A1t_Minh_s%C6%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nguyên mạt Minh sơ (trang không tồn tại)">Nguyên mạt Minh sơ</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Hoàng tộc <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Nguy%C3%AAn" title="Nhà Nguyên">Nguyên</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_Thu%E1%BA%ADn_%C4%90%E1%BA%BF" class="mw-redirect" title="Nguyên Thuận Đế">Nguyên Thuận Đế</a></li> <li><a href="/wiki/Nguy%C3%AAn_Chi%C3%AAu_T%C3%B4ng" class="mw-redirect" title="Nguyên Chiêu Tông">Nguyên Chiêu Tông</a></li> <li><a href="/wiki/Uskhal_Khan" title="Uskhal Khan">Bắc Nguyên Hậu Chủ</a></li> <li><a href="/wiki/T%C6%B0_Kh%E1%BA%AFc_Tr%C3%A1c_L%C3%BD_%C4%90%E1%BB%93" class="mw-redirect" title="Tư Khắc Trác Lý Đồ">Tư Khắc Trác Lý Đồ</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Hoàng tộc <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Minh" title="Nhà Minh">Minh</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Minh Thái Tổ</a></li> <li><a href="/wiki/Chu_Ti%C3%AAu" title="Chu Tiêu">Chu Tiêu</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chu_H%C3%B9ng_Anh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chu Hùng Anh (trang không tồn tại)">Chu Hùng Anh</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_Hu%E1%BB%87_%C4%90%E1%BA%BF" title="Minh Huệ Đế">Minh Huệ Đế</a></li> <li><a href="/wiki/Minh_Th%C3%A0nh_T%E1%BB%95" title="Minh Thành Tổ">Minh Thành Tổ</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Quân phiệt độc lập</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Qu%C3%A1ch_T%E1%BB%AD_H%C6%B0ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quách Tử Hưng (trang không tồn tại)">Quách Tử Hưng</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%C6%B0%C6%A1ng_S%C4%A9_Th%C3%A0nh" title="Trương Sĩ Thành">Trương Sĩ Thành</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%E1%BA%A7n_H%E1%BB%AFu_L%C6%B0%E1%BB%A3ng" title="Trần Hữu Lượng">Trần Hữu Lượng</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%E1%BA%A7n_L%C3%BD_(%C4%90%E1%BA%A1i_H%C3%A1n)" title="Trần Lý (Đại Hán)">Trần Lý</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ph%C6%B0%C6%A1ng_Qu%E1%BB%91c_Tr%C3%A2n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phương Quốc Trân (trang không tồn tại)">Phương Quốc Trân</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Minh_Ng%E1%BB%8Dc_Tr%C3%A2n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Minh Ngọc Trân (trang không tồn tại)">Minh Ngọc Trân</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Minh_Th%C4%83ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Minh Thăng (trang không tồn tại)">Minh Thăng</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A0n_S%C6%A1n_%C4%90%E1%BB%93ng" title="Hàn Sơn Đồng">Hàn Sơn Đồng</a></li> <li><a href="/wiki/L%C6%B0u_Ph%C3%BAc_Th%C3%B4ng" title="Lưu Phúc Thông">Lưu Phúc Thông</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%AB_Th%E1%BB%8D_Huy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Từ Thọ Huy (trang không tồn tại)">Từ Thọ Huy</a></li> <li><a href="/wiki/H%C3%A0n_L%C3%A2m_Nhi" title="Hàn Lâm Nhi">Hàn Lâm Nhi</a></li> <li><a href="/wiki/B%C3%A0nh_O%C3%A1nh_Ng%E1%BB%8Dc" title="Bành Oánh Ngọc">Bành Oánh Ngọc</a></li> <li><a href="/wiki/Tri%E1%BB%87u_Qu%C3%A2n_D%E1%BB%A5ng" title="Triệu Quân Dụng">Triệu Quân Dụng</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Các tướng khác<br /> & nhân vật chủ chốt <br />Nguyên Minh</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%95ng_%C4%90o%C3%A0n_Ti%C3%AAu_Chi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đổng Đoàn Tiêu Chi (trang không tồn tại)">Đổng Đoàn Tiêu Chi</a></li> <li><a href="/wiki/Tho%C3%A1t_Tho%C3%A1t" title="Thoát Thoát">Thoát Thoát</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=C%C3%A1p_Ma&action=edit&redlink=1" class="new" title="Cáp Ma (trang không tồn tại)">Cáp Ma</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=D%C3%A3_Ti%C3%AAn_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dã Tiên Thiếp Mộc Nhi (trang không tồn tại)">Dã Tiên Thiếp Mộc Nhi</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%C3%A1p_Th%E1%BA%A5t_B%C3%A1t_%C4%90%C3%B4_L%E1%BB%97&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đáp Thất Bát Đô Lỗ (trang không tồn tại)">Đáp Thất Bát Đô Lỗ</a></li> <li><a href="/wiki/S%C3%A1t_H%C3%A3n_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Sát Hãn Thiếp Mộc Nhi">Sát Hãn Thiếp Mộc Nhi</a></li> <li><a href="/wiki/Kho%C3%A1ch_Khu%E1%BA%BFch_Thi%E1%BA%BFp_M%E1%BB%99c_Nhi" title="Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi">Khoách Khuếch Thiếp Mộc Nhi</a></li> <li><a href="/wiki/L%C6%B0u_B%C3%A1_%C3%94n" title="Lưu Bá Ôn">Lưu Bá Ôn</a></li> <li><a href="/wiki/L%C3%BD_Thi%E1%BB%87n_Tr%C6%B0%E1%BB%9Dng" title="Lý Thiện Trường">Lý Thiện Trường</a></li> <li><a href="/wiki/T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t" title="Từ Đạt">Từ Đạt</a></li> <li><a href="/wiki/T%E1%BB%91ng_Li%C3%AAm" title="Tống Liêm">Tống Liêm</a></li> <li><a href="/wiki/Chu_V%C4%83n_Ch%C3%ADnh" title="Chu Văn Chính">Chu Văn Chính</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Khang_M%E1%BA%ADu_T%C3%A0i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Khang Mậu Tài (trang không tồn tại)">Khang Mậu Tài</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%A7n_Ph%E1%BB%95_T%C3%A0i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trần Phổ Tài (trang không tồn tại)">Trần Phổ Tài</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%A7n_Thi%E1%BB%87n_T%C3%A0i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trần Thiện Tài (trang không tồn tại)">Trần Thiện Tài</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Chu_T%E1%BB%AD_V%C6%B0%E1%BB%A3ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chu Tử Vượng (trang không tồn tại)">Chu Tử Vượng</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Ngh%C3%AA_V%C4%83n_Tu%E1%BA%A5n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nghê Văn Tuấn (trang không tồn tại)">Nghê Văn Tuấn</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tr%C3%A2u_Ph%E1%BB%95_Th%E1%BA%AFng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trâu Phổ Thắng (trang không tồn tại)">Trâu Phổ Thắng</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tri%E1%BB%87u_Ph%E1%BB%95_Th%E1%BA%AFng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Triệu Phổ Thắng (trang không tồn tại)">Triệu Phổ Thắng</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tr%C6%B0%C6%A1ng_T%E1%BA%A5t_Ti%C3%AAn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trương Tất Tiên (trang không tồn tại)">Trương Tất Tiên</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%E1%BA%A1ng_Ph%E1%BB%95_L%C6%B0%E1%BB%A3c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hạng Phổ Lược (trang không tồn tại)">Hạng Phổ Lược</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mao_Qu%C3%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mao Quý (trang không tồn tại)">Mao Quý</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Mao_C%C6%B0_K%C3%ADnh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Mao Cư Kính (trang không tồn tại)">Mao Cư Kính</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Phan_Th%C3%A0nh&action=edit&redlink=1" class="new" title="Phan Thành (trang không tồn tại)">Phan Thành</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Sa_L%C6%B0u_Nh%E1%BB%8B&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sa Lưu Nhị (trang không tồn tại)">Sa Lưu Nhị</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Quan_%C4%90%E1%BA%A1c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quan Đạc (trang không tồn tại)">Quan Đạc</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=V%C5%A9_M%E1%BB%97&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vũ Mỗ (trang không tồn tại)">Vũ Mỗ</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%E1%BB%AF_Tr%C3%A2n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lữ Trân (trang không tồn tại)">Lữ Trân</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=T%E1%BA%A3_Qu%C3%A2n_B%E1%BA%ADt&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tả Quân Bật (trang không tồn tại)">Tả Quân Bật</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=H%C3%A0n_Ng%E1%BB%99t_L%C3%B4_H%C3%A3n&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hàn Ngột Lô Hãn (trang không tồn tại)">Hàn Ngột Lô Hãn</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=L%C6%B0u_L%E1%BB%A5c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lưu Lục (trang không tồn tại)">Lưu Lục</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BB%97_Tu%C3%A2n_%C4%90%E1%BA%A1o&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đỗ Tuân Đạo (trang không tồn tại)">Đỗ Tuân Đạo</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%8Bnh_V%C4%83n_%C3%9Ac&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thịnh Văn Úc (trang không tồn tại)">Thịnh Văn Úc</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=La_V%C4%83n_T%E1%BB%91&action=edit&redlink=1" class="new" title="La Văn Tố (trang không tồn tại)">La Văn Tố</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tr%C6%B0%C6%A1ng_S%C4%A9_Ngh%C4%A9a&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trương Sĩ Nghĩa (trang không tồn tại)">Trương Sĩ Nghĩa</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tr%C6%B0%C6%A1ng_S%C4%A9_%C4%90%E1%BB%A9c&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trương Sĩ Đức (trang không tồn tại)">Trương Sĩ Đức</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Tr%C6%B0%C6%A1ng_S%C4%A9_T%C3%ADn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trương Sĩ Tín (trang không tồn tại)">Trương Sĩ Tín</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">Những trận đánh lớn</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd hlist" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_H%E1%BB%93ng_%C4%90%C3%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Hồng Đô (trang không tồn tại)">Trận Hồng Đô</a></li> <li><a href="/wiki/Tr%E1%BA%ADn_h%E1%BB%93_B%C3%A0_D%C6%B0%C6%A1ng" title="Trận hồ Bà Dương">Trận hồ Bà Dương</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%AB_%C4%90%E1%BA%A1t_b%E1%BA%AFc_ph%E1%BA%A1t&action=edit&redlink=1" class="new" title="Từ Đạt bắc phạt (trang không tồn tại)">Từ Đạt bắc phạt</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71915089">.mw-parser-output .portal-bar{font-size:88%;font-weight:bold;display:flex;justify-content:center;align-items:baseline}.mw-parser-output .portal-bar-bordered{padding:0 2em;background-color:#fdfdfd;border:1px solid #a2a9b1;clear:both;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .portal-bar-related{font-size:100%;justify-content:flex-start}.mw-parser-output .portal-bar-unbordered{padding:0 1.7em;margin-left:0}.mw-parser-output .portal-bar-header{margin:0 1em 0 0.5em;flex:0 0 auto;min-height:24px}.mw-parser-output .portal-bar-content{display:flex;flex-flow:row wrap;flex:0 1 auto;padding:0.15em 0;column-gap:1em;align-items:baseline;margin:0;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-content-related{margin:0;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-item{display:inline-block;margin:0.15em 0.2em;min-height:24px;line-height:24px}@media screen and (max-width:768px){.mw-parser-output .portal-bar{font-size:88%;font-weight:bold;display:flex;flex-flow:column wrap;align-items:baseline}.mw-parser-output .portal-bar-header{text-align:center;flex:0;padding-left:0.5em;margin:0 auto}.mw-parser-output .portal-bar-related{font-size:100%;align-items:flex-start}.mw-parser-output .portal-bar-content{display:flex;flex-flow:row wrap;align-items:center;flex:0;column-gap:1em;border-top:1px solid #a2a9b1;margin:0 auto;list-style:none}.mw-parser-output .portal-bar-content-related{border-top:none;margin:0;list-style:none}}.mw-parser-output .navbox+link+.portal-bar,.mw-parser-output .navbox+style+.portal-bar,.mw-parser-output .navbox+link+.portal-bar-bordered,.mw-parser-output .navbox+style+.portal-bar-bordered,.mw-parser-output .sister-bar+link+.portal-bar,.mw-parser-output .sister-bar+style+.portal-bar,.mw-parser-output .portal-bar+.navbox-styles+.navbox,.mw-parser-output .portal-bar+.navbox-styles+.sister-bar{margin-top:-1px}</style><div class="portal-bar noprint metadata noviewer portal-bar-bordered" role="navigation" aria-label="Cổng thông tin"><span class="portal-bar-header"><a href="/wiki/Wikipedia:Danh_s%C3%A1ch_c%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin" title="Wikipedia:Danh sách cổng thông tin">Cổng thông tin</a>:</span><ul class="portal-bar-content"><li class="portal-bar-item"><span class="nowrap"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/P_history.svg/21px-P_history.svg.png" decoding="async" width="21" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/P_history.svg/32px-P_history.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/P_history.svg/42px-P_history.svg.png 2x" data-file-width="400" data-file-height="360" /></span></span> </span><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD" title="Cổng thông tin:Lịch sử">Lịch sử</a></li><li class="portal-bar-item"><span class="nowrap"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Asia_(orthographic_projection).svg" class="mw-file-description"><img alt="icon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/19px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png" decoding="async" width="19" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/29px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Asia_%28orthographic_projection%29.svg/38px-Asia_%28orthographic_projection%29.svg.png 2x" data-file-width="541" data-file-height="541" /></a></span> </span><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Ch%C3%A2u_%C3%81" title="Cổng thông tin:Châu Á">Châu Á</a></li><li class="portal-bar-item"><span class="nowrap"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="flag" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/21px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png" decoding="async" width="21" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/32px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg/42px-Flag_of_the_People%27s_Republic_of_China.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></span></span> </span><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Cổng thông tin:Trung Quốc">Trung Quốc</a></li></ul></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r70958518"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r71573313"></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="Tiêu_đề_chuẩn_frameless_&#124;text-top_&#124;10px_&#124;alt=Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata_&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q9957#identifiers&#124;Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th id="Tiêu_đề_chuẩn_frameless_&#124;text-top_&#124;10px_&#124;alt=Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata_&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q9957#identifiers&#124;Sửa_dữ_liệu_tại_Wikidata" scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/Ki%E1%BB%83m_so%C3%A1t_t%C3%ADnh_nh%E1%BA%A5t_qu%C3%A1n" title="Kiểm soát tính nhất quán">Tiêu đề chuẩn</a> <span class="mw-valign-text-top" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q9957#identifiers" title="Sửa dữ liệu tại Wikidata"><img alt="Sửa dữ liệu tại Wikidata" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_Qu%E1%BB%91c_gia_Ph%C3%A1p" title="Thư viện Quốc gia Pháp">BNF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12232305f">cb12232305f</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12232305f">(data)</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/118998935">118998935</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%8Bnh_danh_t%C3%AAn_chu%E1%BA%A9n_qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Định danh tên chuẩn quốc tế">ISNI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000081422512">0000 0000 8142 2512</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/LCCN" title="LCCN">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/names/n80056911">n80056911</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Th%C6%B0_vi%E1%BB%87n_qu%E1%BB%91c_gia_Latvia" title="Thư viện quốc gia Latvia">LNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000220024&P_CON_LNG=ENG">000220024</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NDL_(identifier)" class="extiw" title="en:NDL (identifier)">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00625010">00625010</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NKC_(identifier)" class="extiw" title="en:NKC (identifier)">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=jx20060714006&CON_LNG=ENG">jx20060714006</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NLA_(identifier)" class="extiw" title="en:NLA (identifier)">NLA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nla.gov.au/anbd.aut-an36600399">36600399</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NLK_(identifier)" class="extiw" title="en:NLK (identifier)">NLK</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://nl.go.kr/authorities/resource/KAC201772973">KAC201772973</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/NTA_(identifier)" class="extiw" title="en:NTA (identifier)">NTA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p145846539">145846539</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_universitaire_de_documentation" title="Système universitaire de documentation">SUDOC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/031025307">031025307</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Trove_(identifier)" class="extiw" title="en:Trove (identifier)">Trove</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://trove.nla.gov.au/people/1317705">1317705</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/62349118">62349118</a></span></span></li> <li><span class="nowrap"> <a href="/wiki/WorldCat" title="WorldCat">WorldCat Identities</a> (via VIAF): <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/identities/containsVIAFID/62349118">62349118</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Minh_Thái_Tổ&oldid=71655913">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Minh_Thái_Tổ&oldid=71655913</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Sinh_n%C4%83m_1328" title="Thể loại:Sinh năm 1328">Sinh năm 1328</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:M%E1%BA%A5t_n%C4%83m_1398" title="Thể loại:Mất năm 1398">Mất năm 1398</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF_nh%C3%A0_Minh" title="Thể loại:Hoàng đế nhà Minh">Hoàng đế nhà Minh</a></li><li><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Vua_th%E1%BA%BF_k%E1%BB%B7_14&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thể loại:Vua thế kỷ 14 (trang không tồn tại)">Vua thế kỷ 14</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Nh%C3%A2n_v%E1%BA%ADt_%C4%91%C6%B0%E1%BB%A3c_ti%E1%BB%83u_thuy%E1%BA%BFt_h%C3%B3a" title="Thể loại:Nhân vật được tiểu thuyết hóa">Nhân vật được tiểu thuyết hóa</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Giang_T%C3%B4" title="Thể loại:Người Giang Tô">Người Giang Tô</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Kh%E1%BB%9Fi_ngh%C4%A9a_cu%E1%BB%91i_%C4%91%E1%BB%9Di_Nguy%C3%AAn" title="Thể loại:Khởi nghĩa cuối đời Nguyên">Khởi nghĩa cuối đời Nguyên</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_Nam_Kinh" title="Thể loại:Lịch sử Nam Kinh">Lịch sử Nam Kinh</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_t%E1%BB%AB_Tr%E1%BB%AB_Ch%C3%A2u" title="Thể loại:Người từ Trừ Châu">Người từ Trừ Châu</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_c%E1%BA%A3i_c%C3%A1ch_Trung_Qu%E1%BB%91c" title="Thể loại:Người cải cách Trung Quốc">Người cải cách Trung Quốc</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_c%C3%B3_th%E1%BB%9Di_bi%E1%BB%83u" title="Thể loại:Trang có thời biểu">Trang có thời biểu</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0n_c%C3%A3i_v%E1%BB%81_T%C4%90TL" title="Thể loại:Bàn cãi về TĐTL">Bàn cãi về TĐTL</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_thi%E1%BA%BFu_ch%C3%BA_th%C3%ADch_trong_b%C3%A0i" title="Thể loại:Trang thiếu chú thích trong bài">Trang thiếu chú thích trong bài</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn_kh%C3%B4ng_kh%E1%BB%9Bp" title="Thể loại:Bài viết có trích dẫn không khớp">Bài viết có trích dẫn không khớp</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_BNF" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng BNF">Bài viết chứa nhận dạng BNF</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_GND" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng GND">Bài viết chứa nhận dạng GND</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_ISNI" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng ISNI">Bài viết chứa nhận dạng ISNI</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_LCCN" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng LCCN">Bài viết chứa nhận dạng LCCN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_LNB" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng LNB">Bài viết chứa nhận dạng LNB</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NDL" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NDL">Bài viết chứa nhận dạng NDL</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NKC" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NKC">Bài viết chứa nhận dạng NKC</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NLA" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NLA">Bài viết chứa nhận dạng NLA</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NLK" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NLK">Bài viết chứa nhận dạng NLK</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_NTA" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng NTA">Bài viết chứa nhận dạng NTA</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_SUDOC" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng SUDOC">Bài viết chứa nhận dạng SUDOC</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_Trove" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng Trove">Bài viết chứa nhận dạng Trove</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_ch%E1%BB%A9a_nh%E1%BA%ADn_d%E1%BA%A1ng_VIAF" title="Thể loại:Bài viết chứa nhận dạng VIAF">Bài viết chứa nhận dạng VIAF</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Wikipedia_articles_with_WorldCat-VIAF_identifiers" title="Thể loại:Wikipedia articles with WorldCat-VIAF identifiers">Wikipedia articles with WorldCat-VIAF identifiers</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 30 tháng 8 năm 2024, 12:47.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-ps8jv","wgBackendResponseTime":202,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.815","walltime":"1.087","ppvisitednodes":{"value":5428,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":135033,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":5843,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":16,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":19,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":142457,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 830.458 1 -total"," 36.26% 301.151 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 22.15% 183.949 26 Bản_mẫu:Chú_thích_sách"," 16.38% 136.037 2 Bản_mẫu:Infobox"," 15.59% 129.454 1 Bản_mẫu:Thông_tin_nhân_vật_hoàng_gia"," 8.09% 67.221 1 Bản_mẫu:Hoàng_đế_nhà_Minh"," 8.07% 67.009 2 Bản_mẫu:Hộp_điều_hướng"," 7.47% 62.009 1 Bản_mẫu:Thể_loại_Commons"," 7.23% 60.001 1 Bản_mẫu:Thái_độ_trung_lập"," 5.44% 45.199 1 Bản_mẫu:Ambox"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.401","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":7796583,"limit":52428800},"limitreport-logs":"anchor_id_list = table#1 {\n [\"CITEREFBenjamin_A._Elman2013\"] = 1,\n [\"CITEREFBenjamin_A._ElmanJohn_B._DuncanHerman_Ooms2002\"] = 1,\n [\"CITEREFDavid_Chan-oong_Kang2007\"] = 1,\n [\"CITEREFDorothy_Perkins2013\"] = 1,\n [\"CITEREFEdward_L._Farmer1995\"] = 1,\n [\"CITEREFEdward_Luttwak2009\"] = 1,\n [\"CITEREFElisabeth_Kaske2008\"] = 1,\n [\"CITEREFFarmer1995\"] = 2,\n [\"CITEREFFrederick_W._MoteDenis_Twitchett1988\"] = 1,\n [\"CITEREFFriedrich_Hirth1885\"] = 1,\n [\"CITEREFGray_TuttleKurtis_R._Schaeffer2013\"] = 1,\n [\"CITEREFJiang2011\"] = 1,\n [\"CITEREFKerry_J._KennedyGregory_FairbrotherZhenzhou_Zhao2013\"] = 1,\n [\"CITEREFLi2010\"] = 1,\n [\"CITEREFLo_Jung-pang2012\"] = 1,\n [\"CITEREFMichael_E._HaskewChrister_Joregensen2008\"] = 1,\n [\"CITEREFMichael_Lackner,_Ph.D.Natascha_Vittinghoff2004\"] = 1,\n [\"CITEREFPaul_Halsall2000\"] = 1,\n [\"CITEREFR._G._Grant2005\"] = 1,\n [\"CITEREFSarah_Schneewind2006\"] = 1,\n [\"CITEREFStephen_Selby2000\"] = 1,\n [\"CITEREFWilliam_Theodore_De_Bary1998\"] = 1,\n [\"CITEREFWilliam_Theodore_De_BaryWing-tsit_Chan1999\"] = 1,\n [\"CITEREFWm._Theodore_de_BaryRichard_Lufrano2010\"] = 1,\n [\"CITEREFYunli_Shi2003\"] = 1,\n [\"CITEREFZhang\"] = 1,\n [\"CITEREFZhengyuan_Fu1996\"] = 1,\n}\ntemplate_list = table#1 {\n [\"Age in years and days\"] = 2,\n [\"Authority control\"] = 1,\n [\"Birth date\"] = 1,\n [\"Chính\"] = 1,\n [\"Chú thích sách\"] = 26,\n [\"Chú thích trong bài\"] = 1,\n [\"Chú thích web\"] = 7,\n [\"Citation\"] = 2,\n [\"Cquote\"] = 7,\n [\"Cuối hộp\"] = 1,\n [\"Các chủ đề\"] = 1,\n [\"Death date and age\"] = 1,\n [\"Div col\"] = 1,\n [\"Div col end\"] = 1,\n [\"Fact\"] = 1,\n [\"Further\"] = 1,\n [\"Harvp\"] = 2,\n [\"Hoàng đế nhà Minh\"] = 1,\n [\"Nguyên mạt Minh sơ\"] = 1,\n [\"Tham khảo\"] = 1,\n [\"Thái độ trung lập\"] = 1,\n [\"Thông tin nhân vật hoàng gia\"] = 1,\n [\"Thể loại Commons\"] = 1,\n [\"Thời gian sống\"] = 1,\n [\"Thứ tự kế vị\"] = 1,\n [\"Tên Trung Quốc\"] = 1,\n [\"Đầu hộp\"] = 1,\n}\narticle_whitelist = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-f69cdc8f6-fs4hk","timestamp":"20241123052829","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Minh Th\u00e1i T\u1ed5","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/Minh_Th%C3%A1i_T%E1%BB%95","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9957","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9957","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2006-08-16T05:21:55Z","dateModified":"2024-08-30T12:47:31Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/00\/A_Seated_Portrait_of_Ming_Emperor_Taizu.jpg","headline":"ho\u00e0ng \u0111\u1ebf \u0111\u1ea7u ti\u00ean c\u1ee7a nh\u00e0 Minh"}</script> </body> </html>