CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="sa" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>बेङ्गळूरु - विकिपीडिया</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )sawikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["0\t1\t2\t3\t4\t5\t6\t7\t8\t9", "०\t१\t२\t३\t४\t५\t६\t७\t८\t९"],"wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","जनवरी","फेब्रवरी","मार्च्","एप्रिल्","मे","जून्","जुलै","आगस्ट्","सेप्टेम्बर्","अक्टोबर्","नवेम्बर्","डिसेम्बर्"],"wgRequestId":"f736dd37-3368-4fef-b930-6264db0c6b0a","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"बेङ्गळूरु","wgTitle":"बेङ्गळूरु","wgCurRevisionId":486226,"wgRevisionId":486226,"wgArticleId":9488,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Pages with non-numeric formatnum arguments","लेखs with short description","Infobox settlement pages with bad settlement type","Pages using infobox settlement with unknown parameters","Webarchive template wayback links", "भारतस्य राज्यानां राजधान्यः","कर्णाटकस्य नगराणि","कर्णाटकस्य ऐतिहासिकस्थानानि","भारतस्य ऐतिहासिकस्थानानि","बेङ्गळूरुमण्डलम्"],"wgPageViewLanguage":"sa","wgPageContentLanguage":"sa","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"बेङ्गळूरु","wgRelevantArticleId":9488,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"sa","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"sa"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample": false,"wgWMEPageLength":60000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q1355","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false,"wgSiteNoticeId":"2.0"};RLSTATE={"ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready", "ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready","ext.dismissableSiteNotice.styles":"ready"};RLPAGEMODULES=["mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.Numeral_converter","ext.gadget.ShortUrl","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.shortUrl","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking","ext.dismissableSiteNotice"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sa&modules=ext.dismissableSiteNotice.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=sa&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=sa&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/80/BangaloreMontage.png"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="2463"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/80/BangaloreMontage.png"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1642"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1313"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="बेङ्गळूरु - विकिपीडिया"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//sa.m.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="सम्पाद्यताम्" href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="विकिपीडिया (sa)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//sa.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.sa"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="विकिपीडिया अणुपूरणम्" href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:%E0%A4%A8%E0%A5%82%E0%A4%A4%E0%A4%A8%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-बेङ्गळूरु rootpage-बेङ्गळूरु skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">सामग्री पर जाएँ</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="साइट"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="मुख्य मेन्यू" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">मुख्य मेन्यू</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">मुख्य मेन्यू</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">साइडबार पर जाएँ</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">छुपाएँ</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> सञ्चरणम् </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="मुख्यपृष्ठं गम्यताम् [z]" accesskey="z"><span>मुख्यपृष्ठम्</span></a></li><li id="n-सभा" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%AD%E0%A4%BE"><span>सभा</span></a></li><li id="n-Recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:%E0%A4%A8%E0%A5%82%E0%A4%A4%E0%A4%A8%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF"><span>नूतनपरिवर्तनानि</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A6%E0%A5%83%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%9B%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="यादृच्छिकं पृष्ठं दर्श्यताम् [x]" accesskey="x"><span>अविशिष्टपृष्ठम्</span></a></li><li id="n-विचारसभा" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%B8%E0%A4%AD%E0%A4%BE"><span>विचारसभा</span></a></li><li id="n-अर्थदानम्" class="mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_sa.wikipedia.org&uselang=sa"><span>अर्थदानम्</span></a></li><li id="n-दूतावासः" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%A6%E0%A5%82%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%83/Embassy"><span>दूतावासः</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-साहाय्यम्" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-साहाय्यम्" > <div class="vector-menu-heading"> साहाय्यम् </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-प्रयोगपृष्ठम्" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0%E0%A4%AE%E0%A5%8D"><span>प्रयोगपृष्ठम्</span></a></li><li id="n-स्वशिक्षा" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%B6%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B7%E0%A4%BE"><span>स्वशिक्षा</span></a></li><li id="n-देवनागरीलेखनसाहाय्यम्" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%AE%E0%A5%8D:%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE_%E0%A4%95%E0%A4%A5%E0%A4%82_%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%AF%E0%A4%AE%E0%A5%8D%3F"><span>देवनागरीलेखनसाहाय्यम्</span></a></li><li id="n-सामान्यजिज्ञासाः" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%9C%E0%A4%BF%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%9E%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%83"><span>सामान्यजिज्ञासाः</span></a></li><li id="n-नवागतेभ्यः-परिचयः" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%A4%E0%A5%87%E0%A4%AD%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%83_%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%AF%E0%A4%83"><span>नवागतेभ्यः परिचयः</span></a></li><li id="n-वि-पत्रपञ्जीकरणं-करोतु" class="mw-list-item"><a href="https://lists.wikimedia.org/mailman/listinfo/wikisa-l"><span>वि-पत्रपञ्जीकरणं करोतु</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0%E0%A4%AE%E0%A5%8D" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="विकिपीडिया" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-sa.svg" style="width: 7.5em; height: 1.4375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-sa.svg" width="93" height="13" style="width: 5.8125em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:%E0%A4%85%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%A3%E0%A4%AE%E0%A5%8D" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="विकिपीडिया अन्विष्यताम् [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>अन्विष्यताम्</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="विकिपीडिया अन्विष्यताम्" aria-label="विकिपीडिया अन्विष्यताम्" autocapitalize="sentences" title="विकिपीडिया अन्विष्यताम् [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="विशेषः:अन्वेषणम्"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">अन्विष्यताम्</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="वैयक्तिकोपकरणानि"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="दिखावट"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="पृष्ठ के फ़ॉन्ट का आकार, चौड़ाई और रंग बदलें" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="दिखावट" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">दिखावट</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_sa.wikipedia.org&uselang=sa" class=""><span>दानम्</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96%E0%A4%BE_%E0%A4%B8%E0%A5%83%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D&returnto=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81" title="नूतनसदस्यतां प्राप्य प्रविश्यताम् इति सूच्यते किन्तु न एतद् अनिवार्यम्" class=""><span>सदस्यता प्राप्यताम्</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%83&returnto=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81" title="प्रवेशाय प्रोत्सहामहे । परन्तु प्रवेशः अनिवार्यः नास्ति । [o]" accesskey="o" class=""><span>प्रविश्यताम्</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="अन्य विकल्प" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="वैयक्तिकोपकरणानि" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">वैयक्तिकोपकरणानि</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="User menu" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_sa.wikipedia.org&uselang=sa"><span>दानम्</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96%E0%A4%BE_%E0%A4%B8%E0%A5%83%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A5%8D&returnto=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81" title="नूतनसदस्यतां प्राप्य प्रविश्यताम् इति सूच्यते किन्तु न एतद् अनिवार्यम्"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>सदस्यता प्राप्यताम्</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:%E0%A4%B8%E0%A4%A6%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%83&returnto=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81" title="प्रवेशाय प्रोत्सहामहे । परन्तु प्रवेशः अनिवार्यः नास्ति । [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>प्रविश्यताम्</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> लॉग-आउट किए गए संपादकों के लिए पृष्ठ <a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%AE%E0%A5%8D:%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%9A%E0%A4%AF" aria-label="संपादन के बारे में अधिक जानें"><span>अधिक जानें</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:%E0%A4%AE%E0%A4%AE_%E0%A4%AF%E0%A5%8B%E0%A4%97%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF" title="इस आईपी पते से संपादन की सूची [y]" accesskey="y"><span>अंशदाता</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:%E0%A4%AE%E0%A4%AE_%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%A3%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="एतस्मात् ऐपिसङ्केतात् सम्पादनस्य परिचर्चा । [n]" accesskey="n"><span>सम्भाषणम्</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><div id="mw-dismissablenotice-anonplace"></div><script>(function(){var node=document.getElementById("mw-dismissablenotice-anonplace");if(node){node.outerHTML="\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice\"\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-close\"\u003E[\u003Ca tabindex=\"0\" role=\"button\"\u003Eविलुप्यताम्\u003C/a\u003E]\u003C/div\u003E\u003Cdiv class=\"mw-dismissable-notice-body\"\u003E\u003C!-- CentralNotice --\u003E\u003Cdiv id=\"localNotice\" data-nosnippet=\"\"\u003E\u003Cdiv class=\"sitenotice\" lang=\"sa\" dir=\"ltr\"\u003E\u003Ctable align=\"Center\" style=\"Background-Color:#f1f5fc; Border: 2px Solid #abd5f5;\"\u003E\n\n\u003Ctbody\u003E\u003Ctr\u003E\n\u003Ctd\u003E\n\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\n\u003Ctr align=\"Center\"\u003E\n\u003Ctd\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Cspan\u003E\u003Cimg alt=\"साहाय्यम्\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Gnome-help.svg/20px-Gnome-help.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"20\" height=\"20\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Gnome-help.svg/30px-Gnome-help.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/96/Gnome-help.svg/40px-Gnome-help.svg.png 2x\" data-file-width=\"64\" data-file-height=\"64\" /\u003E\u003C/span\u003E\u003C/span\u003E \u003Cb\u003E\u003Ca href=\"/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%AE%E0%A5%8D:%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B5%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%97%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE_%E0%A4%95%E0%A4%A5%E0%A4%82_%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%AF%E0%A4%AE%E0%A5%8D%3F\" title=\"साहाय्यम्:देवनागरीलिप्या कथं लेखनीयम्?\"\u003Eदेवनागरीलिप्या लेखनार्थं साहाय्यम्\u003C/a\u003E\u003C/b\u003E \u0026#160;\n\u003C/td\u003E\n\u003Ctd\u003E\u003Cspan typeof=\"mw:File\"\u003E\u003Cspan\u003E\u003Cimg alt=\"साहाय्यम्\" src=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/20px-Information_icon.svg.png\" decoding=\"async\" width=\"20\" height=\"20\" class=\"mw-file-element\" srcset=\"//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/30px-Information_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/35/Information_icon.svg/40px-Information_icon.svg.png 2x\" data-file-width=\"620\" data-file-height=\"620\" /\u003E\u003C/span\u003E\u003C/span\u003E \u0026#160;\n\u003C/td\u003E\u003C/tr\u003E\u003C/tbody\u003E\u003C/table\u003E\n\u003Cp\u003E\u003Cbr /\u003E\n\u003C/p\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E\u003C/div\u003E";}}());</script></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="साइट"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="सामग्री" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">सामग्री</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">साइडबार पर जाएँ</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">छुपाएँ</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">शुरुआत</div> </a> </li> <li id="toc-शब्दव्युत्पत्तिः" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#शब्दव्युत्पत्तिः"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१</span> <span>शब्दव्युत्पत्तिः</span> </div> </a> <ul id="toc-शब्दव्युत्पत्तिः-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-इतिहासः" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#इतिहासः"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">२</span> <span>इतिहासः</span> </div> </a> <ul id="toc-इतिहासः-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-भौगोलिकस्तिथिः" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#भौगोलिकस्तिथिः"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">३</span> <span>भौगोलिकस्तिथिः</span> </div> </a> <ul id="toc-भौगोलिकस्तिथिः-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-संस्कृतिः_शिक्षा_च" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#संस्कृतिः_शिक्षा_च"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">४</span> <span>संस्कृतिः शिक्षा च</span> </div> </a> <ul id="toc-संस्कृतिः_शिक्षा_च-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-नगरस्य_वैशिष्ट्यानि" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#नगरस्य_वैशिष्ट्यानि"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">५</span> <span>नगरस्य वैशिष्ट्यानि</span> </div> </a> <ul id="toc-नगरस्य_वैशिष्ट्यानि-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-उपमण्डलानि" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#उपमण्डलानि"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">६</span> <span>उपमण्डलानि</span> </div> </a> <ul id="toc-उपमण्डलानि-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-दर्शनयोग्यानि_स्थलानि" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#दर्शनयोग्यानि_स्थलानि"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">७</span> <span>दर्शनयोग्यानि स्थलानि</span> </div> </a> <ul id="toc-दर्शनयोग्यानि_स्थलानि-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-प्रेक्षणीयस्थानानि" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#प्रेक्षणीयस्थानानि"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">८</span> <span>प्रेक्षणीयस्थानानि</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-प्रेक्षणीयस्थानानि-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>प्रेक्षणीयस्थानानि उप-अनुभाग को टॉगल करें</span> </button> <ul id="toc-प्रेक्षणीयस्थानानि-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-प्रमुखदेवालयाः" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#प्रमुखदेवालयाः"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">८.१</span> <span>प्रमुखदेवालयाः</span> </div> </a> <ul id="toc-प्रमुखदेवालयाः-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-भौगोलिकता" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#भौगोलिकता"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">९</span> <span>भौगोलिकता</span> </div> </a> <ul id="toc-भौगोलिकता-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-वातावरणम्" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#वातावरणम्"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१०</span> <span>वातावरणम्</span> </div> </a> <ul id="toc-वातावरणम्-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-इतिहासः_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#इतिहासः_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">११</span> <span>इतिहासः</span> </div> </a> <ul id="toc-इतिहासः_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-प्रशासनम्" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#प्रशासनम्"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१२</span> <span>प्रशासनम्</span> </div> </a> <ul id="toc-प्रशासनम्-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-सौकर्यं_सुरक्षा_च" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#सौकर्यं_सुरक्षा_च"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१३</span> <span>सौकर्यं सुरक्षा च</span> </div> </a> <ul id="toc-सौकर्यं_सुरक्षा_च-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-संस्कृतिः_शिक्षा_च_2" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#संस्कृतिः_शिक्षा_च_2"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१४</span> <span>संस्कृतिः शिक्षा च</span> </div> </a> <ul id="toc-संस्कृतिः_शिक्षा_च_2-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-अर्थव्यवस्था" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#अर्थव्यवस्था"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१५</span> <span>अर्थव्यवस्था</span> </div> </a> <ul id="toc-अर्थव्यवस्था-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-वायुमर्गसञ्चारः" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#वायुमर्गसञ्चारः"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१६</span> <span>वायुमर्गसञ्चारः</span> </div> </a> <ul id="toc-वायुमर्गसञ्चारः-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-रेल्_यानम्" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#रेल्_यानम्"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१७</span> <span>रेल् यानम्</span> </div> </a> <ul id="toc-रेल्_यानम्-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-भूमार्गसञ्चारः" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#भूमार्गसञ्चारः"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१८</span> <span>भूमार्गसञ्चारः</span> </div> </a> <ul id="toc-भूमार्गसञ्चारः-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-दर्शनीयानि_स्थानानि" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#दर्शनीयानि_स्थानानि"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">१९</span> <span>दर्शनीयानि स्थानानि</span> </div> </a> <ul id="toc-दर्शनीयानि_स्थानानि-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-विविधधर्माः" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#विविधधर्माः"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">२०</span> <span>विविधधर्माः</span> </div> </a> <ul id="toc-विविधधर्माः-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-बाह्यानुबन्धः" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#बाह्यानुबन्धः"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">२१</span> <span>बाह्यानुबन्धः</span> </div> </a> <ul id="toc-बाह्यानुबन्धः-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-उल्लेखाः" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#उल्लेखाः"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">२२</span> <span>उल्लेखाः</span> </div> </a> <ul id="toc-उल्लेखाः-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="सामग्री" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="विषयसूची को टॉगल करें" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">विषयसूची को टॉगल करें</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">बेङ्गळूरु</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="दूसरे भाषा में लेख पर जाएँ। १३८ भाषाओं में उपलब्ध" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-138" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">१३८ भाषाएँ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – अफ्रिक्कान्स्" lang="af" hreflang="af" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="अफ्रिक्कान्स्" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%89%A0%E1%8A%95%E1%8C%8B%E1%88%89%E1%88%A9" title="በንጋሉሩ – अंहाऱिक्" lang="am" hreflang="am" data-title="በንጋሉሩ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="अंहाऱिक्" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%BA%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B1" title="بنغالور – अऱबिक्" lang="ar" hreflang="ar" data-title="بنغالور" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="अऱबिक्" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%D8%AC%D8%A7%D9%84%D9%88%D8%B1" title="بنجالور – Egyptian Arabic" lang="arz" hreflang="arz" data-title="بنجالور" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Egyptian Arabic" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%82%E0%A6%97%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%81%E0%A7%B0%E0%A7%81" title="বেংগালুৰু – असमिया" lang="as" hreflang="as" data-title="বেংগালুৰু" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="असमिया" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – अस्तुरियन" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="अस्तुरियन" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Banqalor" title="Banqalor – अज़रबैजानी" lang="az" hreflang="az" data-title="Banqalor" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="अज़रबैजानी" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%D9%82%D9%84%D9%88%D8%B1" title="بنقلور – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="بنقلور" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%80" title="Бангалор – बशख़िर" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Бангалор" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="बशख़िर" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/B%C3%A9ngaluru" title="Béngaluru – बालिनीस" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Béngaluru" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="बालिनीस" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%80" title="Бангалор – बेलारूसी" lang="be" hreflang="be" data-title="Бангалор" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="बेलारूसी" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D1%8D%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D1%8E%D1%80%D1%83" title="Бэнгалюру – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Бэнгалюру" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D1%83%D1%80%D1%83" title="Бенгалуру – बुल्गारियाई" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Бенгалуру" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="बुल्गारियाई" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B2%E0%A5%8C%E0%A4%B0" title="बंगलौर – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="बंगलौर" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A7%87%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%81%E0%A6%B0%E0%A7%81" title="বেঙ্গালুরু – बंगाली" lang="bn" hreflang="bn" data-title="বেঙ্গালুরু" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="बंगाली" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bpy mw-list-item"><a href="https://bpy.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%AC%E0%A6%BE%E0%A6%99%E0%A7%8D%E0%A6%97%E0%A6%BE%E0%A6%B2%E0%A7%8B%E0%A6%B0" title="বাঙ্গালোর – Bishnupriya" lang="bpy" hreflang="bpy" data-title="বাঙ্গালোর" data-language-autonym="বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী" data-language-local-name="Bishnupriya" class="interlanguage-link-target"><span>বিষ্ণুপ্রিয়া মণিপুরী</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Bengaluru" title="Bengaluru – ब्रेटन" lang="br" hreflang="br" data-title="Bengaluru" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="ब्रेटन" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D1%83%D1%80%D1%83" title="Бенгалуру – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Бенгалуру" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – कातालान" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="कातालान" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%80" title="Бангалор – चेचन" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Бангалор" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="चेचन" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – सिबुआनो" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="सिबुआनो" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%DB%95%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%84%DB%86%D8%B1" title="بەنگالۆر – सोरानी कुर्दिश" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="بەنگالۆر" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="सोरानी कुर्दिश" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Bengal%C3%BAr" title="Bengalúr – चेक" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Bengalúr" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="चेक" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – वेल्श" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="वेल्श" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – डेनिश" lang="da" hreflang="da" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="डेनिश" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Bengaluru" title="Bengaluru – जर्मनभाषा:" lang="de" hreflang="de" data-title="Bengaluru" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="जर्मनभाषा:" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – निचला सॉर्बियन" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="निचला सॉर्बियन" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dty mw-list-item"><a href="https://dty.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%B0" title="बेङ्गलोर – Doteli" lang="dty" hreflang="dty" data-title="बेङ्गलोर" data-language-autonym="डोटेली" data-language-local-name="Doteli" class="interlanguage-link-target"><span>डोटेली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9C%CF%80%CE%B1%CE%BD%CE%B3%CE%BA%CE%B1%CE%BB%CF%8C%CF%81" title="Μπανγκαλόρ – यूनानी" lang="el" hreflang="el" data-title="Μπανγκαλόρ" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="यूनानी" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="अच्छा लेख"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Bengaluru" title="Bengaluru – आङ्ग्लभाषा" lang="en" hreflang="en" data-title="Bengaluru" data-language-autonym="English" data-language-local-name="आङ्ग्लभाषा" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Bengaluro" title="Bengaluro – एस्पेरेंतो" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Bengaluro" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="एस्पेरेंतो" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – स्पेनीय भाषा:" lang="es" hreflang="es" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="स्पेनीय भाषा:" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Bengaluru" title="Bengaluru – एस्टोनियाई" lang="et" hreflang="et" data-title="Bengaluru" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="एस्टोनियाई" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – बास्क" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="बास्क" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%B1" title="بنگلور – फ़ारसी" lang="fa" hreflang="fa" data-title="بنگلور" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="फ़ारसी" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – फ़िनिश" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="फ़िनिश" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Begaluru" title="Begaluru – फिजियन" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Begaluru" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="फिजियन" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – फ़्रांसदेशीय भाषा:" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="फ़्रांसदेशीय भाषा:" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – Arpitan" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="Arpitan" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – उत्तरी फ़्रीसियाई" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="उत्तरी फ़्रीसियाई" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – आयरिश" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="आयरिश" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – स्कॉटिश गाएलिक" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="स्कॉटिश गाएलिक" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – गैलिशियन" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="गैलिशियन" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gu mw-list-item"><a href="https://gu.wikipedia.org/wiki/%E0%AA%AC%E0%AB%87%E0%AA%82%E0%AA%97%E0%AA%B2%E0%AB%81%E0%AA%B0%E0%AB%81" title="બેંગલુરુ – गुजराती" lang="gu" hreflang="gu" data-title="બેંગલુરુ" data-language-autonym="ગુજરાતી" data-language-local-name="गुजराती" class="interlanguage-link-target"><span>ગુજરાતી</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Bengaluru" title="Bengaluru – हौसा" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Bengaluru" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="हौसा" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%A0%D7%92%D7%9C%D7%95%D7%A8" title="בנגלור – हिब्रू" lang="he" hreflang="he" data-title="בנגלור" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="हिब्रू" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B2%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%81" title="बेंगलुरु – हिन्दी" lang="hi" hreflang="hi" data-title="बेंगलुरु" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="हिन्दी" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Bengaluru" title="Bengaluru – Fiji Hindi" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Bengaluru" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="Fiji Hindi" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – क्रोएशियाई" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="क्रोएशियाई" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – ऊपरी सॉर्बियन" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="ऊपरी सॉर्बियन" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Bengaluru" title="Bengaluru – हंगेरियाई" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Bengaluru" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="हंगेरियाई" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D5%AC%D5%B8%D6%80" title="Բանգալոր – आर्मेनियाई" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Բանգալոր" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="आर्मेनियाई" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Bengaluru" title="Bengaluru – इंडोनेशियाई" lang="id" hreflang="id" data-title="Bengaluru" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="इंडोनेशियाई" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – ईन्टरलिंगुइ" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="ईन्टरलिंगुइ" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – इडौ" lang="io" hreflang="io" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="इडौ" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – आइसलैंडिक" lang="is" hreflang="is" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="आइसलैंडिक" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – इटलीदेशीय भाषा:" lang="it" hreflang="it" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="इटलीदेशीय भाषा:" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%99%E3%83%B3%E3%82%AC%E3%83%AB%E3%83%BC%E3%83%AB" title="ベンガルール – सूर्यमूलीय भाषा:" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ベンガルール" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="सूर्यमूलीय भाषा:" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – जावानीज़" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="जावानीज़" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%A3" title="ბენგალურუ – जॉर्जियाई" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ბენგალურუ" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="जॉर्जियाई" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Bangalor" title="Bangalor – कारा-कल्पक" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Bangalor" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="कारा-कल्पक" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Bengaluru" title="Bengaluru – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Bengaluru" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AC%E0%B3%86%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%B3%E0%B3%82%E0%B2%B0%E0%B3%81" title="ಬೆಂಗಳೂರು – कन्नड़" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಬೆಂಗಳೂರು" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="कन्नड़" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%B2%B5%EA%B0%88%EB%A3%A8%EB%A3%A8" title="벵갈루루 – कोरियाई" lang="ko" hreflang="ko" data-title="벵갈루루" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="कोरियाई" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%B1" title="بنگلور – कश्मीरी" lang="ks" hreflang="ks" data-title="بنگلور" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="कश्मीरी" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Bangalor" title="Bangalor – कुर्दिश" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Bangalor" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="कुर्दिश" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Bengalour" title="Bengalour – कोर्निश" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Bengalour" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="कोर्निश" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ky mw-list-item"><a href="https://ky.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%80" title="Бангалор – किर्गीज़" lang="ky" hreflang="ky" data-title="Бангалор" data-language-autonym="Кыргызча" data-language-local-name="किर्गीज़" class="interlanguage-link-target"><span>Кыргызча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Bengalurus" title="Bengalurus – लैटिन" lang="la" hreflang="la" data-title="Bengalurus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="लैटिन" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Bengal%C5%ABras" title="Bengalūras – लिथुआनियाई" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Bengalūras" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="लिथुआनियाई" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Bengal%C5%ABru" title="Bengalūru – लातवियाई" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Bengalūru" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="लातवियाई" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%B0" title="बेङ्गलोर – मैथिली" lang="mai" hreflang="mai" data-title="बेङ्गलोर" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="मैथिली" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – मालागासी" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="मालागासी" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%80" title="Бангалор – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Бангалор" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Pangaruru" title="Pangaruru – माओरी" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Pangaruru" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="माओरी" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="निर्वाचितलेखः"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AC%E0%B5%86%E0%B4%82%E0%B4%97%E0%B4%B3%E0%B5%82%E0%B4%B0%E0%B5%81" title="ബെംഗളൂരു – मलयालम" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ബെംഗളൂരു" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="मलयालम" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%80" title="Бангалор – मंगोलियाई" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Бангалор" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="मंगोलियाई" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A4%82%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0" title="बंगळूर – मराठी" lang="mr" hreflang="mr" data-title="बंगळूर" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="मराठी" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bengaluru" title="Bengaluru – मलय" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bengaluru" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="मलय" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – मिरांडी" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="मिरांडी" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%98%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%82%E1%80%9C%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%99%E1%80%BC%E1%80%AD%E1%80%AF%E1%80%B7" title="ဘန်ဂလိုမြို့ – बर्मीज़" lang="my" hreflang="my" data-title="ဘန်ဂလိုမြို့" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="बर्मीज़" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%B1" title="بنگلور – माज़न्देरानी" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="بنگلور" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="माज़न्देरानी" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B2%E0%A5%8B%E0%A4%B0" title="बेङ्गलोर – नेपाली" lang="ne" hreflang="ne" data-title="बेङ्गलोर" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="नेपाली" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B2%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81" title="बेङ्गलूरु – नेवाड़ी" lang="new" hreflang="new" data-title="बेङ्गलूरु" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="नेवाड़ी" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – डच" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="डच" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – नॉर्वेजियाई नॉयनॉर्स्क" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="नॉर्वेजियाई नॉयनॉर्स्क" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – नोर्वीजियन् बॊकामल्" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="नोर्वीजियन् बॊकामल्" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ny mw-list-item"><a href="https://ny.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – न्यानजा" lang="ny" hreflang="ny" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Chi-Chewa" data-language-local-name="न्यानजा" class="interlanguage-link-target"><span>Chi-Chewa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Bengaluru" title="Bengaluru – ओसीटान" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Bengaluru" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="ओसीटान" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%AC%E0%AD%87%E0%AC%99%E0%AD%8D%E0%AC%97%E0%AC%BE%E0%AC%B3%E0%AD%81%E0%AC%B0%E0%AD%81" title="ବେଙ୍ଗାଳୁରୁ – ओड़िया" lang="or" hreflang="or" data-title="ବେଙ୍ଗାଳୁରୁ" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="ओड़िया" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%80" title="Бангалор – ओस्सेटिक" lang="os" hreflang="os" data-title="Бангалор" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="ओस्सेटिक" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%AC%E0%A9%B0%E0%A8%97%E0%A8%B2%E0%A9%8C%E0%A8%B0" title="ਬੰਗਲੌਰ – पंजाबी" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਬੰਗਲੌਰ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="पंजाबी" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pam mw-list-item"><a href="https://pam.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – पाम्पान्गा" lang="pam" hreflang="pam" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Kapampangan" data-language-local-name="पाम्पान्गा" class="interlanguage-link-target"><span>Kapampangan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Bengaluru" title="Bengaluru – पोलिश" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Bengaluru" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="पोलिश" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%B1" title="بنگلور – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="بنگلور" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%B1" title="بنگلور – पश्तो" lang="ps" hreflang="ps" data-title="بنگلور" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="पश्तो" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Bangalor" title="Bangalor – पुर्तगालदेशीय भाषा:" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Bangalor" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="पुर्तगालदेशीय भाषा:" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – क्वेचुआ" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="क्वेचुआ" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Bengaluru" title="Bengaluru – रोमानियाई" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Bengaluru" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="रोमानियाई" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%80" title="Бангалор – रष्यदेशीय भाषा:" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Бангалор" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="रष्यदेशीय भाषा:" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%B5%E1%B1%AE%E1%B1%9D%E1%B1%9C%E1%B1%9F%E1%B1%9E%E1%B1%A9%E1%B1%A8%E1%B1%A9" title="ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ – संथाली" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱵᱮᱝᱜᱟᱞᱩᱨᱩ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="संथाली" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Bangaluri" title="Bangaluri – सिसिलियन" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Bangaluri" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="सिसिलियन" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – स्कॉट्स" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="स्कॉट्स" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Bangalor" title="Bangalor – सेर्बो-क्रोएशियाई" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Bangalor" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="सेर्बो-क्रोएशियाई" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%B6%E0%B7%90%E0%B6%82%E0%B6%9C%E0%B6%BD%E0%B7%9D%E0%B6%BB%E0%B7%8A" title="බැංගලෝර් – सिंहली" lang="si" hreflang="si" data-title="බැංගලෝර්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="सिंहली" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Bangal%C3%BAr" title="Bangalúr – स्लोवाक" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Bangalúr" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="स्लोवाक" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – स्लोवेनियाई" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="स्लोवेनियाई" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Bengaluru" title="Bengaluru – सोमाली" lang="so" hreflang="so" data-title="Bengaluru" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="सोमाली" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%80" title="Бангалор – सर्बियाई" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Бангалор" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="सर्बियाई" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – स्वीडिश" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="स्वीडिश" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – स्वाहिली" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="स्वाहिली" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Bengaluru" title="Bengaluru – Silesian" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Bengaluru" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="Silesian" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AA%E0%AF%86%E0%AE%99%E0%AF%8D%E0%AE%95%E0%AE%B3%E0%AF%82%E0%AE%B0%E0%AF%8D" title="பெங்களூர் – तमिल" lang="ta" hreflang="ta" data-title="பெங்களூர்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="तमिल" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tcy mw-list-item"><a href="https://tcy.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%AC%E0%B3%86%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%B3%E0%B3%82%E0%B2%B0%E0%B3%81" title="ಬೆಂಗಳೂರು – Tulu" lang="tcy" hreflang="tcy" data-title="ಬೆಂಗಳೂರು" data-language-autonym="ತುಳು" data-language-local-name="Tulu" class="interlanguage-link-target"><span>ತುಳು</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%AC%E0%B1%86%E0%B0%82%E0%B0%97%E0%B0%B3%E0%B1%82%E0%B0%B0%E0%B1%81" title="బెంగళూరు – तेलुगू" lang="te" hreflang="te" data-title="బెంగళూరు" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="तेलुगू" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D0%BE%D1%80" title="Бангалор – ताजिक" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Бангалор" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="ताजिक" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%80%E0%B8%9A%E0%B8%87%E0%B8%84%E0%B8%A5%E0%B8%B9%E0%B8%A3%E0%B8%B9" title="เบงคลูรู – थाई" lang="th" hreflang="th" data-title="เบงคลูรู" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="थाई" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl badge-Q70893996 mw-list-item" title=""><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – टैगलॉग" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="टैगलॉग" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – तुर्की" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="तुर्की" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/B%C3%A4%C3%B1g%C3%A4luru" title="Bäñgäluru – तातार" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Bäñgäluru" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="तातार" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – ट्वी" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="ट्वी" class="interlanguage-link-target"><span>Twi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/Ban%27galor" title="Ban'galor – उइगर" lang="ug" hreflang="ug" data-title="Ban'galor" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="उइगर" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%B5%D0%BD%D0%B3%D0%B0%D0%BB%D1%83%D1%80%D1%83" title="Бенгалуру – यूक्रेनियाई" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Бенгалуру" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="यूक्रेनियाई" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D8%A8%D9%86%DA%AF%D9%84%D9%88%D8%B1" title="بنگلور – उर्दू" lang="ur" hreflang="ur" data-title="بنگلور" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="उर्दू" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Bangalor" title="Bangalor – उज़्बेक" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Bangalor" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="उज़्बेक" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Bangalor" title="Bangalor – Veps" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Bangalor" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="Veps" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Bengaluru" title="Bengaluru – वियतनामी" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Bengaluru" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="वियतनामी" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – वोलापुक" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="वोलापुक" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – वारै" lang="war" hreflang="war" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="वारै" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%8F%AD%E5%8A%A0%E7%BD%97%E5%B0%94" title="班加罗尔 – वू चीनी" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="班加罗尔" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="वू चीनी" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%91%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%92%E1%83%90%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A0%E1%83%98" title="ბანგალორი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ბანგალორი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%91%D7%90%D7%A0%D7%92%D7%90%D7%9C%D7%90%D7%A8" title="באנגאלאר – यहूदी" lang="yi" hreflang="yi" data-title="באנגאלאר" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="यहूदी" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – योरूबा" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Bangalore" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="योरूबा" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%8F%AD%E5%8A%A0%E7%BE%85%E7%88%BE" title="班加羅爾 – चीनी" lang="zh" hreflang="zh" data-title="班加羅爾" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="चीनी" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Bangalore" title="Bangalore – मिन नान" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Bangalore" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="मिन नान" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%8F%AD%E5%8A%A0%E7%BE%85%E7%88%BE" title="班加羅爾 – कैंटोनीज़" lang="yue" hreflang="yue" data-title="班加羅爾" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="कैंटोनीज़" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1355#sitelinks-wikipedia" title="भाषापरिसन्धिः सम्पाद्यताम्" class="wbc-editpage">भाषापरिसन्धिः सम्पाद्यताम्</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="नामावकाशाः"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81" title="विषययुक्तं पृष्ठं पश्यतु [c]" accesskey="c"><span>पृष्ठम्</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A5%8D%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%A3%E0%A4%AE%E0%A5%8D:%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81" rel="discussion" title="विषयसहितानां पृष्ठानां सम्भाषणम् [t]" accesskey="t"><span>चर्चा</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="भाषा का प्रकार बदलें" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">संस्कृतम्</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="दर्शनानि"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81"><span>पठ्यताम्</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit" title="अस्य पृष्ठस्य स्रोतपाठ्यं सम्पाद्यताम् [e]" accesskey="e"><span>सम्पाद्यताम्</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=history" title="अस्य पृष्ठस्य पुरातनाऽऽवृत्तिः [h]" accesskey="h"><span>इतिहासः दृश्यताम्</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="पृष्ठ उपकरण"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="उपकरणानि" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">उपकरणानि</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">उपकरण</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">साइडबार पर जाएँ</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">छुपाएँ</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="More options" > <div class="vector-menu-heading"> क्रियाएँ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81"><span>पठ्यताम्</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit" title="अस्य पृष्ठस्य स्रोतपाठ्यं सम्पाद्यताम् [e]" accesskey="e"><span>सम्पाद्यताम्</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=history"><span>इतिहासः दृश्यताम्</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> सामान्य </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0_%E0%A4%B8%E0%A4%81%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%A8%E0%A4%AE%E0%A5%8D/%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81" title="अत्र सम्बद्धानां सर्वेषां विकिपृष्ठानाम् आवलिः [j]" accesskey="j"><span>केभ्यः पृष्ठेभ्यः सम्बद्धम्</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:%E0%A4%A8%E0%A5%82%E0%A4%A4%E0%A4%A8%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%82_%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%AF%E0%A4%83/%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81" rel="nofollow" title="एतत्पृष्ठसम्बद्धेषु पृष्ठेषु जातानि नवीनपरिवर्तनानि [k]" accesskey="k"><span>पृष्ठसम्बद्धानि परिवर्तनानि</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//commons.wikimedia.org/wiki/Special:UploadWizard?uselang=sa" title="सञ्चिकाः उपारोप्यन्ताम् [u]" accesskey="u"><span>सञ्चिका उपारोप्यताम्</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%AA%E0%A5%83%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%A0%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF" title="सर्वेषां विशेषपृष्ठानाम् आवलिः [q]" accesskey="q"><span>विशेषपृष्ठानि</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&oldid=486226" title="पृष्ठस्यास्य स्थायिपरिसन्धिः"><span>स्थायिपरिसन्धिः</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=info" title="एतस्य पृष्ठस्य विषये अधिकं विवरणम्"><span>पृष्ठसूचनाः</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:%E0%A4%89%E0%A4%A6%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A5%83%E0%A4%A4&page=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&id=486226&wpFormIdentifier=titleform" title="अस्य पृष्ठस्य उल्लेखः कथमिति विवरणम्"><span>सन्दर्भरूपेण पृष्ठस्योल्लेखः</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fsa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25A4%25AC%25E0%25A5%2587%25E0%25A4%2599%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%2597%25E0%25A4%25B3%25E0%25A5%2582%25E0%25A4%25B0%25E0%25A5%2581"><span>संक्षिप्त URL प्राप्त करें</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:QrCode&url=https%3A%2F%2Fsa.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25E0%25A4%25AC%25E0%25A5%2587%25E0%25A4%2599%25E0%25A5%258D%25E0%25A4%2597%25E0%25A4%25B3%25E0%25A5%2582%25E0%25A4%25B0%25E0%25A5%2581"><span>Download QR code</span></a></li><li id="t-shorturl" class="mw-list-item"><a href="//sa.wikipedia.org/s/3xj" title="शेयर करने के लिए ये छोटा यू॰आर॰एल कॉपी करें"><span>लघुसार्वसङ्केतः</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> मुद्रणम्/निर्यातः </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:%E0%A4%B8%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%9A%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%AF&bookcmd=book_creator&referer=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81"><span>मम सङ्ग्रहः</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:DownloadAsPdf&page=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=show-download-screen"><span>PDF रूपेण अवारोप्यताम्</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&printable=yes" title="अस्य पृष्ठस्य मुद्रणयोग्या आवृत्तिः [p]" accesskey="p"><span>मुद्रणयोग्यं संस्करणम्</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> अन्येषु प्रकल्पेषु </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Bangalore_-_%E0%B2%AC%E0%B3%86%E0%B2%82%E0%B2%97%E0%B2%B3%E0%B3%82%E0%B2%B0%E0%B3%81" hreflang="en"><span>विकिमीडिया कॉमन्स</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q1355" title="सूचनाकोषस्य वस्तूनां परिसन्धिः [g]" accesskey="g"><span>विकिडेटा वस्तु</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="पृष्ठ उपकरण"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="दिखावट"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">दिखावट</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">साइडबार पर जाएँ</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">छुपाएँ</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">विकिपीडिया, कश्चन स्वतन्त्रः विश्वकोशः</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="sa" dir="ltr"><div class="shortdescription nomobile noexcerpt noprint searchaux" style="display:none">Place<a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AB%E0%A4%B2%E0%A4%95%E0%A4%AE%E0%A5%8D:SHORTDESC:Place&action=edit&redlink=1" class="new" title="फलकम्:SHORTDESC:Place (पृष्ठं न विद्यते)">फलकम्:SHORTDESC:Place</a></div><table class="infobox geography vcard" style="width:22em;width:23em"><tbody><tr><th colspan="2" style="text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;font-size:1.25em; white-space:nowrap"><div style="display:inline" class="fn org">बॆङ्गळूरुनगरम्</div></th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;background-color:#cddeff; font-weight:bold;"> <div class="category">महानगरम्</div></td></tr><tr class="mergedtoprow"><td colspan="2" style="text-align:center"> <span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%9E%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE:BangaloreMontage.png" class="mw-file-description" title="उपरिष्टात् प्रदक्षिणाकारेण - यु बि सिटि, इन्फ़ोसिस्, लालबागउद्यानवनम्, विधानसौधम्, शिवप्रतिमा, बागमाने टेक् उद्यानवनम्"><img alt="उपरिष्टात् प्रदक्षिणाकारेण - यु बि सिटि, इन्फ़ोसिस्, लालबागउद्यानवनम्, विधानसौधम्, शिवप्रतिमा, बागमाने टेक् उद्यानवनम्" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/BangaloreMontage.png/250px-BangaloreMontage.png" decoding="async" width="250" height="513" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/BangaloreMontage.png/375px-BangaloreMontage.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/8/80/BangaloreMontage.png 2x" data-file-width="441" data-file-height="905" /></a></span><div style="padding:0.4em 0 0 0;">उपरिष्टात् प्रदक्षिणाकारेण - यु बि सिटि, इन्फ़ोसिस्, लालबागउद्यानवनम्, विधानसौधम्, शिवप्रतिमा, बागमाने टेक् उद्यानवनम्</div></td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row"><a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%83" title="देशः">देशः</a></th><td> <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="भारतम्">भारतम्</a></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row">राज्यम्</th><td> <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="कर्णाटकराज्यम्">कर्णाटकराज्यम्</a></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row">मण्डलम्</th><td> <a href="/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%A8%E0%A4%97%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A4%B2%E0%A4%AE%E0%A5%8D" class="mw-redirect" title="बेङ्गळूरुनगरमण्डलम्">बॆङ्गळूरु</a></td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row">स्थापनम्</th><td> १५३७</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row">Founded by</th><td> कॆम्पेगौड</td></tr><tr class="mergedtoprow"><th colspan="2" style="text-align:center;text-align:left">Area<div style="font-weight:normal;display:inline;"></div></th></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"> • महानगरम्</th><td> ७४१.० km<sup>२</sup></td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row">Elevation<div style="font-weight:normal;display:inline;"></div></th><td> ९२० m</td></tr><tr class="mergedtoprow"><th colspan="2" style="text-align:center;text-align:left">Population<div style="font-weight:normal;display:inline;"><span style="white-space:nowrap;"> </span>(2011)</div></th></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"> • महानगरम्</th><td> ८,४७४,९७०</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"> • Rank</th><td> तृतीयं नगरम्</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"> • Density</th><td> ११,०००/km<sup>२</sup></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"> • <a href="/w/index.php?title=Metropolitan_area&action=edit&redlink=1" class="new" title="Metropolitan area (पृष्ठं न विद्यते)">Metro</a><div style="font-weight:normal;display:inline;"></div></th><td> ८,४९९,३९९</td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"> • Metro rank<div style="font-weight:normal;display:inline;"></div></th><td> ५th</td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row"><a href="/w/index.php?title=Time_zone&action=edit&redlink=1" class="new" title="Time zone (पृष्ठं न विद्यते)">Time zone</a></th><td> <a href="/w/index.php?title=UTC%2B5:30&action=edit&redlink=1" class="new" title="UTC+5:30 (पृष्ठं न विद्यते)">UTC+5:30</a> (<a href="/w/index.php?title=Indian_Standard_Time&action=edit&redlink=1" class="new" title="Indian Standard Time (पृष्ठं न विद्यते)">IST</a>)</td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row"><a href="/w/index.php?title=Postal_Index_Number&action=edit&redlink=1" class="new" title="Postal Index Number (पृष्ठं न विद्यते)">Pincode(s)</a></th><td class="adr"> <div class="postal-code">560 xxx</div></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><a href="/w/index.php?title=Telephone_numbering_plan&action=edit&redlink=1" class="new" title="Telephone numbering plan (पृष्ठं न विद्यते)">Area code(s)</a></th><td> <a href="/w/index.php?title=Telephone_numbers_in_India&action=edit&redlink=1" class="new" title="Telephone numbers in India (पृष्ठं न विद्यते)">91-(0)80-XXXX XXXX</a></td></tr><tr class="mergedrow"><th scope="row"><a href="/w/index.php?title=Vehicle_registration_plate&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vehicle registration plate (पृष्ठं न विद्यते)">Vehicle registration</a></th><td> KA 01-05, KA 41, KA 50, KA 51, KA 53</td></tr><tr class="mergedtoprow"><th scope="row">Website</th><td> <span class="url"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bbmp.gov.in/">www.bbmp.gov.in</a></span></td></tr></tbody></table> <p>"बॆङ्गळूरु"(Bengaluru)<b>ಬೆಂಗಳೂರು</b> नगरं <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="भारतम्">भारतदेशस्य</a> <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E0%A4%95" class="mw-redirect" title="कर्णाटक">कर्णाटकराज्यस्य</a> राजधानी अस्ति । बॆङ्गळूरुमहानगरं <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E0%A4%95" class="mw-redirect" title="कर्णाटक">कर्णाटकस्य</a> आग्नेयभागे विराजते । एतत् मण्डलमपि । बेङ्गळूरुनगरमण्डलं विस्तीर्णदृष्ट्या अत्यन्तं लघु अस्ति । <a href="/w/index.php?title=%E0%A5%A8%E0%A5%A6%E0%A5%A6%E0%A5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="२००६ (पृष्ठं न विद्यते)">२००६</a> तमे वर्षे नवेम्बरमासे अस्य नगरस्य नाम आधिकारिकरूपेण "बॆङ्गळूरु"- इति जातम् । एतत् नगरं <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E0%A4%95" class="mw-redirect" title="कर्णाटक">कर्णाटकस्य</a> अत्यन्तं महत् नगरम् । अत्र अधिकांशाः जनाः द्वित्राः भाषाः जानन्ति । बॆङ्गळूरुनगरे ५१% जनाः <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="भारतम्">भारतस्य</a> विभिन्नेभ्यः भागेभ्यः आगत्य वसन्तः सन्ति । बॆङ्गळूरुनगराभ्याम् <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="भारतम्">भारतस्य</a> महानगरेषु तृतीयं स्थानं प्राप्तम् अस्ति । </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="शब्दव्युत्पत्तिः"><span id=".E0.A4.B6.E0.A4.AC.E0.A5.8D.E0.A4.A6.E0.A4.B5.E0.A5.8D.E0.A4.AF.E0.A5.81.E0.A4.A4.E0.A5.8D.E0.A4.AA.E0.A4.A4.E0.A5.8D.E0.A4.A4.E0.A4.BF.E0.A4.83"></span>शब्दव्युत्पत्तिः</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=1" title="सम्पादनविभागः: शब्दव्युत्पत्तिः"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="पुराणम्">पुराणेषु</a> अस्य नगरस्य नाम कल्याणपुरी अथवा कल्याणनगरी इति उल्लिखितं ह्श्यते । आङ्ग्लेयानाम् आगमनानन्तरम् अनेन नगरेण 'बेङ्गलूरु’ इति नाम प्राप्तम् ।बॆङ्गळूरु समीपे प्राप्तेन शिलालेखेन ज्ञायते यत् -<a href="/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%A6%E0%A5%A6%E0%A5%AA" title="१००४">१००४</a> वर्षपर्यन्तम् एतत् बॆङ्गळूरुनगरं'गङ्ग’राजवंशस्य शासनान्तर्गतम् आसीत् । <a href="/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%A6%E0%A5%A7%E0%A5%AB" title="१०१५">१०१५</a> तः <a href="/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%A7%E0%A5%A7%E0%A5%AC" title="१११६">१११६</a> वर्षपर्यन्तं तमिळुनाडुराज्यस्य चोलवंशीयाः अत्र शासनम् अकुर्वन् । अनन्तरम् अत्रत्यं शासनं 'होयसल’राजवंशीयानां हस्तगतं जातम् । एवं मन्यते यत् आधुनिकबेङ्गलूरुनगरस्य संस्थापनं <a href="/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AB%E0%A5%A9%E0%A5%AD" title="१५३७">१५३७</a> तमे वर्षे विजयनगरसाम्राज्यस्य परिवर्तनकाले सञ्जातम् इति । विजयनगरसाम्राज्यस्य पतनानान्तरं बॆङ्गळूरुनगरस्य शासनाधिकारः बहुवारं परिवर्तितः । अन्ते <a href="/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AD%E0%A5%AF%E0%A5%AF" title="१७९९">१७९९</a> तमे वर्षे जाते चतुर्थे आंगलो-<a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AE%E0%A5%87%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="मेसूरु (पृष्ठं न विद्यते)">मेसूरु-युध्दे</a> टिप्पुसुल्तानस्य मरणानन्तरं बॆङ्गळूरुनगरस्य शासनम् आङ्ग्लेयानां हस्तगतम् । ते अत्रत्यं शासननियन्त्रणाधिकारं <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%88%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81" class="mw-redirect" title="मैसूरु">मैसूरुमहाराजेभ्यः</a> अयच्छन् । ततः तेषां मैसूरुमहाराजानां राजधानी <a href="/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AE%E0%A5%A9%E0%A5%A7" title="१८३१">१८३१</a> तमे वर्षे बेङ्गलूरुनगरं सञ्जातम् । ११ शतके होयसलराजा द्वितीयः वीरबल्लालः कदाचित् मृगयार्थं गतः मर्गभ्रष्टः भवति अरण्ये । तत्र सः कस्याश्चित् वृद्धायाः कुटीरं प्राप्नोति । तदा सा पंक्तांनि धान्यानि भोजयति तम् । अतः कृतज्ञतापूर्वकं तस्य स्थानस्य नाम 'बॆन्द-काळूरु’ इति कृतं तेन राज्ञा । (Benda-पक्वानि kaloo-धान्यानि = Benda-kalooru) तदेव नगरं कालान्तरे 'बॆङ्गळूरु’ जातम् इत्यपि श्रूयते ।खतं बेङ्गळूरु बेङ्घो बेङ्खितं </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="इतिहासः"><span id=".E0.A4.87.E0.A4.A4.E0.A4.BF.E0.A4.B9.E0.A4.BE.E0.A4.B8.E0.A4.83"></span>इतिहासः</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=2" title="सम्पादनविभागः: इतिहासः"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>क्रि.श. <a href="/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AB%E0%A5%A9%E0%A5%AD" title="१५३७">१५३७</a> वर्षे केम्पेगौडमहाराजेन निर्मितम् अस्ति । एतदेव तस्य राजधानी अपि असीत् । समीपवर्तिनि <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%87%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AF%E0%A4%A8%E0%A4%A6%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="देवरायनदुर्गम्">देवरायनदुर्गे</a> भूयमानस्य महाराजस्य सुरक्षादलम् अत्र भवति स्म । अतः "बॆङ्गावाळूरु" इति प्रादेशिकभाषया कथितं क्रमेण बॆङ्गळूरु इति परिवर्तितम् इति प्रतीतिरस्ति । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="भौगोलिकस्तिथिः"><span id=".E0.A4.AD.E0.A5.8C.E0.A4.97.E0.A5.8B.E0.A4.B2.E0.A4.BF.E0.A4.95.E0.A4.B8.E0.A5.8D.E0.A4.A4.E0.A4.BF.E0.A4.A5.E0.A4.BF.E0.A4.83"></span>भौगोलिकस्तिथिः</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=3" title="सम्पादनविभागः: भौगोलिकस्तिथिः"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%9E%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE:Bangalore1924_map.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Bangalore1924_map.png/220px-Bangalore1924_map.png" decoding="async" width="220" height="207" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Bangalore1924_map.png/330px-Bangalore1924_map.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b8/Bangalore1924_map.png/440px-Bangalore1924_map.png 2x" data-file-width="911" data-file-height="856" /></a><figcaption><b>क्रि श १९२४तमे काले बेङ्गळूरुमानचित्रम्</b></figcaption></figure> <p>बेङ्गलूरुनगरं समुद्रस्तरात् ९००कि.मी. उन्नतस्तरे वर्तते । भूगोलकस्य १२° २९ उ - १३° उ अक्षांशे प्रस्थितम् अपि अत्र सदा वातावारणं तु शीतलं भवति । सामान्यतः उष्णांशः२४सें तः २५सें पर्यन्तं भवति । सदाशिवनगरे स्थितं रमणाश्री उद्यानम् अत्यन्नतं स्थानम्, होसकेरेहल्ली अत्यवनतं स्थलम् अस्ति । बेङ्गलूरुनगरं <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E0%A4%95" class="mw-redirect" title="कर्णाटक">कर्णाटकस्य</a> दक्षिणपूर्वभागे वर्तते । १२.९७ डिग्री उत्तर- अक्षांशे तथा ७७.५६ डिग्री पूर्व-रेखांशोपरि स्थितमस्ति एतत् नगरम् । बेङ्गलूरुजनपदस्य उत्तरपूर्वदिशि 'कोलार'-जनपदः, उत्तरपश्चिमदिशि ‘<a href="/wiki/%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%95%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A4%B2%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="तुमकूरुमण्डलम्">तुमकूरु’-जनपदः</a>, दक्षिणपश्चिमदिशि ‘<a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%AE%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A4%B2%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="मण्ड्यमण्डलम्">मण्ड्य’-जनपदः</a>, दक्षिणे ‘<a href="/wiki/%E0%A4%9A%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%A8%E0%A4%97%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A4%B2%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="चामराजनगरमण्डलम्">चामराजनगर’-जनपदः</a> तथा च दक्षिणपूर्वदिशि <a href="/wiki/%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A4%BF%E0%A4%B4%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A1%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%AE%E0%A5%8D" class="mw-redirect" title="तमिऴनाडुराज्यम्">तमिळुनाडुराज्यम्</a> अस्ति । बेङ्गलूरुनगरं समुद्रस्तरापेक्षया ९०० मी. परिमितम् उपरि अस्ति । बेङ्गलूरुनगरे सदा शीतलं वातावरणं भवति । षोडशे शतके केम्पेगौडः अस्य नगरस्य जलव्यवस्थार्थं बहुविधानां तडागसरोवारादीनां निर्माणं कारितवान् आसीत् । तेषु केम्पाम्बुधितडागः, मडिवाळसरोवरः, हेब्बाळसरोवरः, अलसूरुसरोवरः, स्यांकिजलागारः इत्यादयः प्रमुखाः । किन्तु अद्य बेङ्गलूरुनगरं प्रति ८०% जलं "<a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A5%87%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%A8%E0%A4%A6%E0%A5%80" title="कावेरीनदी">कावेरीनदी</a>" व्यवस्थापयति । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="संस्कृतिः_शिक्षा_च"><span id=".E0.A4.B8.E0.A4.82.E0.A4.B8.E0.A5.8D.E0.A4.95.E0.A5.83.E0.A4.A4.E0.A4.BF.E0.A4.83_.E0.A4.B6.E0.A4.BF.E0.A4.95.E0.A5.8D.E0.A4.B7.E0.A4.BE_.E0.A4.9A"></span>संस्कृतिः शिक्षा च</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=4" title="सम्पादनविभागः: संस्कृतिः शिक्षा च"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div><p> कलावैविध्यम्, जननीवनवैविध्यं च अस्य नगरस्य वैशिष्ट्यम् अस्ति । विविधविद्याभ्यासार्थमपि नगरेऽस्मिन् अवसराः सन्ति । अस्याः नगर्याः विशिष्टा संस्कृतिः वैदेशिकान् अकर्षयन्ती अस्ति । भारतीयविद्याभवनम्, चित्रकलापरिषत्, भारतीयविज्ञानमन्दिरम्, इण्डियन् इन्स्टिट्यूट् आफ् सैन्स इत्याद्यः शिक्षासंस्थाः आबहोः कालात् सरस्वतीसेवां कुर्वत्यः सन्ति । </p><figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%9E%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE:Phu_palaki_bangalore.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Phu_palaki_bangalore.jpg/220px-Phu_palaki_bangalore.jpg" decoding="async" width="220" height="148" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Phu_palaki_bangalore.jpg/330px-Phu_palaki_bangalore.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/37/Phu_palaki_bangalore.jpg/440px-Phu_palaki_bangalore.jpg 2x" data-file-width="821" data-file-height="551" /></a><figcaption><b>कश्चनरथोत्सवः</b></figcaption></figure><figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%9E%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE:Dr._Ambedkar_Institute_of_Technology,_Nagarbhavi,_Bangalore,_India_(2010).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Dr._Ambedkar_Institute_of_Technology%2C_Nagarbhavi%2C_Bangalore%2C_India_%282010%29.jpg/220px-Dr._Ambedkar_Institute_of_Technology%2C_Nagarbhavi%2C_Bangalore%2C_India_%282010%29.jpg" decoding="async" width="220" height="146" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Dr._Ambedkar_Institute_of_Technology%2C_Nagarbhavi%2C_Bangalore%2C_India_%282010%29.jpg/330px-Dr._Ambedkar_Institute_of_Technology%2C_Nagarbhavi%2C_Bangalore%2C_India_%282010%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/cf/Dr._Ambedkar_Institute_of_Technology%2C_Nagarbhavi%2C_Bangalore%2C_India_%282010%29.jpg/440px-Dr._Ambedkar_Institute_of_Technology%2C_Nagarbhavi%2C_Bangalore%2C_India_%282010%29.jpg 2x" data-file-width="569" data-file-height="377" /></a><figcaption><b>अम्बेड्कर् तान्त्रिकविद्यालयः</b></figcaption></figure> <p>अत्र ईशदिव पाश्चिमात्त्यजीवनशैली अपि रूढिगता अस्ति । अतः एतत् नगरं "कास्मोपालिटन् सिटि इत्यपि कथयन्ति । अत्रत्यानि विविधानि दूरदर्शनवाहिनीनां केन्द्राणि, आकाशवाणीकेन्द्राणि विशेषतः एफ्.एम्.रेडियो बहुप्रसिद्धानि सन्ति । इदानीं भिन्नभिन्नराज्येभ्यः देशेभ्यः जनाः उपजीविकार्थम् अत्र आगत्य सर्वभाषामयं महानगरं सञ्जातम् । कन्नडिगानां सङ्ख्या न्यूना जायमाना अस्ति । अत्यधिकयन्त्रोद्यमानां संस्थपनकारणात् जनसङ्ख्यायाः बाहुल्यात् च परिसरमालिन्यं सम्भूयमानम् अस्ति । जलस्य अभावः अपि तत्र तत्र दृश्यते । एतद्विषये जनाः संस्थाः च जागरिताः अपि सन्ति । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="नगरस्य_वैशिष्ट्यानि"><span id=".E0.A4.A8.E0.A4.97.E0.A4.B0.E0.A4.B8.E0.A5.8D.E0.A4.AF_.E0.A4.B5.E0.A5.88.E0.A4.B6.E0.A4.BF.E0.A4.B7.E0.A5.8D.E0.A4.9F.E0.A5.8D.E0.A4.AF.E0.A4.BE.E0.A4.A8.E0.A4.BF"></span>नगरस्य वैशिष्ट्यानि</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=5" title="सम्पादनविभागः: नगरस्य वैशिष्ट्यानि"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>बेङ्गलूरुनगरं <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="भारतम्">भारते</a> एव प्रथमं जलविद्युद्व्यवस्थायुक्तं नगरं जातं <a href="/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AF%E0%A5%A6%E0%A5%AC" title="१९०६">१९०६</a> तमे वर्षे । बेङ्गलूरुनगरस्य HAL विमाननिस्थानकं <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="भारतम्">भारतस्य</a> चतुर्थं कार्यव्यग्रं विमानस्थानकम् । <a href="/w/index.php?title=%E0%A5%A8%E0%A5%A6%E0%A5%A6%E0%A5%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="२००८ (पृष्ठं न विद्यते)">२००८</a> तमवर्षस्य मेमासस्य २४ तमदिनाङ्कात् बेंङ्गलूरुनगरे नूतनतया निर्मितम् अन्ताराष्ट्रियं विमाननिस्थानकमपि कार्यारम्भमकरोत् । बेङ्गलूरुनगरे प्रमुखं रेल् स्थानकद्वयम् अस्ति । सिटि-केन्द्रीयं, यशवन्तपुरं च । इतः <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="भारतम्">भारतस्य</a> अत्यधिकनगराणां प्रति रेलव्यवस्था वर्तते । बेङ्गलूरु भारतीयरेलव्यवस्थायाः दक्षिणपश्चिमरेलव्यवस्थान्तर्गतं भवति । अत्र बेङ्गलूरुनगरे लोकयानानि (BUS) अत्यधिकसंख्यया कार्यं निर्वहन्ति । BMTC नगरान्तर्गतयानानां व्यवस्थां, KSRTC अन्यनगराणां प्रति अन्यराज्याणां प्रति च यानव्यवस्थां च निर्वहतः । लोकयानानि विहाय त्रिचक्रिकाः (Auto Rickshas ) भाटक’कार्’ यानानि (City Taxis) अपि लभ्यन्ते । बेङ्गलूरुनगरं विशेषरुपेण वाणिज्यसमुच्चयनिमित्तं प्रसिद्धम् अस्ति । अत्रत्यां कमर्शियल्वीथी सर्वदा जनसम्मर्दयुक्ता वाणिज्यवीथी अस्ति । तथैव महात्मागान्धिमार्गः (M.G. Road) ब्रिगेडमार्गः च वाणिज्यार्थं प्रसिद्धौ स्तः। बेङ्गलूरुनगरं Silicon Valley of India इत्युच्यते । अत्र तन्त्रज्ञानजगतः गुरवः इत्युच्यमानानां संस्थानाम् इन्फोसिस्, विप्रो, ऐ-गेट, टाटा-कन्सल़्टेन्सी, गूगल्, ऐ.बि.एम्., याहू, ओराकल्, सिस्को, इत्यादीनां केन्द्राणि अपि सन्ति । बेङ्गलूरुनगरम् 'उद्याननगरम्’ (Garden city) इत्यपि उच्यते, यतः अत्र असंख्यानि उद्यानानि सन्ति । प्रतिनगरम् अपि एकम् उद्यानम् अस्ति एव । लालबाग, कब्बन् पार्क सध्शानि महा -उद्यानानि अपि सन्ति अत्र । बेङ्गलूरुनारस्य प्रसिद्धं पर्व अस्ति "करगशक्त्योत्सवः" । एषः उत्सवः 'बेङ्गलूरुकरग' इति नाम्ना एव निर्दिश्यते । दीपानां पर्व 'दीपावालिः’ अपि अत्यन्तं वैभवेन आचर्यते अत्र । अन्यानि सांस्कृतिकपर्वाणि - गणेशचतुर्थिः, युगादिः, मकरसङ्क्रमणम्, ईद् -उल् फिथ, क्रिसमस् अपि आचर्यन्ते बेङ्गलूरुनगरे । भारतीयसङ्गीतनृत्ययोः महाकेन्द्रम् अस्ति बेङ्गलूरु । बेङ्गलूरुगायनसमाजः सर्वदा तादृशान् कार्मक्रमान् आयोजायति । गणेशचतुर्थि-रामनवमि-पर्वणाम् अवसरे सार्वजनिकसथानेषु सङ्गीतनृत्यकार्यकमाः आयोजिताः भवन्ति । <a href="/wiki/%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E0%A4%95" class="mw-redirect" title="कर्णाटक">कर्णाटकस्य</a> प्रसिद्धं नवरसयुक्तं 'यक्षगानम्’ अपि आयोज्यते तदा तदा अत्र । बेङ्गलूरुनगरे <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="भारतम्">भारतस्य</a> सर्वविधानि प्रसिद्धानि खाद्यवस्तूनि अपि प्राप्यन्ते । दक्षिणभारतीयम्, उत्तरभारतीयं, चैनीयं, पाश्चिमात्यं वा उपहारमन्दिराणि असंख्यानि सन्ति । जगत्प्रसिद्धानि उडुपि-उपहारमन्दिरम्’ इत्यारव्यानि अत्रापि विराजन्ते एव । </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%9E%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE:Bangalore_LadyCurzonHospital.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Bangalore_LadyCurzonHospital.jpg/220px-Bangalore_LadyCurzonHospital.jpg" decoding="async" width="220" height="141" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Bangalore_LadyCurzonHospital.jpg/330px-Bangalore_LadyCurzonHospital.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Bangalore_LadyCurzonHospital.jpg/440px-Bangalore_LadyCurzonHospital.jpg 2x" data-file-width="523" data-file-height="335" /></a><figcaption><b>१८६४तमे वर्षे बेंगळूरुनगरस्य कन्टोन्मेन्ट्प्रदेशे भवति लेडी<a href="/w/index.php?title=%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9C%E0%A4%BC%E0%A4%A8%E0%A5%8D&action=edit&redlink=1" class="new" title="कर्ज़न् (पृष्ठं न विद्यते)">कर्ज़न्</a> वैद्यालयः</b></figcaption></figure> <p>सर्वविधाः कीडाः अत्र बेङ्गलूरुनगरे क्रीड्यन्ते । कन्दुकताडनक्रीडा (Cricket) अत्रापि प्रसिद्धा एव । राहुल् द्राविडः, अनिलकुम्बले, गुण्ड्प्प विश्वनाथः, वेङ्कटेशप्रसादः, B.S. चन्द्रशेखरः जावगलश्रीनाथः इत्यादयः अत्रत्याः एव । प्रमुखं क्रिकेटक्रीडाङ्गणं 'चिन्नस्वामीक्रीडाङ्गणम्’ अपि बेङ्गलूरुनगरे एव अस्ति । बेङ्गलूरुनगरं शिक्षणक्षेत्रे अपि अग्रे अस्ति । पाश्च्यात्यशिक्षणपद्धतिम् अत्र परिचायितवान् मुम्मडि कृष्णराज वोडेयरः । भारतीयविज्ञानसंस्था (Indian Institute of Science) 1909 तमे वर्षे अत्र आरब्धा, राष्ट्रियचित्रसंस्था (National Institute of Design ), राष्ट्रिय-न्यायशाला, IIMB, IIT-B, NIMHANS, BMCRI, SJMC इन्याडिनि बेङ्गलूरुनगरे सन्ति । प्राथमिक-माध्यमिकविद्यालयाः तु असंख्याः सन्ति एव । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="उपमण्डलानि"><span id=".E0.A4.89.E0.A4.AA.E0.A4.AE.E0.A4.A3.E0.A5.8D.E0.A4.A1.E0.A4.B2.E0.A4.BE.E0.A4.A8.E0.A4.BF"></span>उपमण्डलानि</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=6" title="सम्पादनविभागः: उपमण्डलानि"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>उत्तरबेङ्गळूरु, दक्षिणबेङ्ग्ळूरु, आनेकल् च । <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="भारतम्">भारतदेशस्य</a> तृतीयं बृहन्नगरम् इति विख्यातम् । प्रायः अत्र ९०लक्षजनाः सन्ति । उद्याननगरम् इति प्रसिद्धस्य एतस्य ऐटिसिटि इति नाम प्राप्तमस्ति । सङ्गणकोद्यमे विद्युन्मानक्षेत्रे तु नगरस्य अस्य योगदानं महत् अस्ति । इन्फोसिस्, स्याप्, विप्रो, ओरेकल् इत्यादिभिः सङ्गणकसंस्थाभिः एतस्य "सिलिकान् व्याली” इति ख्यातिः आगता अस्ति । देशस्य स्वातन्त्र्योत्तरकाले बेङ्गलूरुमहानगरं बृहद्यन्त्रागाराणाम् आश्रयस्थानम् अभवत् । अत्रत्यं प्रशान्तं वातावरणं, सुन्दरं परिसरं च जनाकर्षणस्य कारणमभवत् । एच् ए एल्, बि.इ.एल्., इसरो इत्यादीनां यन्त्रोद्यमानां स्थापनायतनं च सञ्जातम् । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="दर्शनयोग्यानि_स्थलानि"><span id=".E0.A4.A6.E0.A4.B0.E0.A5.8D.E0.A4.B6.E0.A4.A8.E0.A4.AF.E0.A5.8B.E0.A4.97.E0.A5.8D.E0.A4.AF.E0.A4.BE.E0.A4.A8.E0.A4.BF_.E0.A4.B8.E0.A5.8D.E0.A4.A5.E0.A4.B2.E0.A4.BE.E0.A4.A8.E0.A4.BF"></span>दर्शनयोग्यानि स्थलानि</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=7" title="सम्पादनविभागः: दर्शनयोग्यानि स्थलानि"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>बेङ्गलूरुनगरं दर्शनीयस्थानानां विषये अपि अत्यन्तं प्रसिद्धम् अस्ति । <a href="/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AB%E0%A5%A9%E0%A5%AD" title="१५३७">१५३७</a> तमे वर्षे केम्पेगोडेन निर्मितं मृण्ययं दुर्गं, तेनैव निर्मितः बसवनगुडिप्रदेशे विद्यमानः नन्दिदेवालयः, पद्मासने उपविष्टस्य शिवस्य ६५ मीटरमिता उन्नता शिवप्रतिमा, बसवनगुडिप्रदेशसमीपे स्थितं प्राकृतिक-गुहासहितं गविगङ्गाधरेश्वरमन्दिरं, मुगलवास्तुकलायुक्तः टिप्पुप्रासादः, ६०० अधिकचित्रयुक्तं वेङ्कटप्प-आर्ट्र्-ग्यालरी, <a href="/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AE%E0%A5%AE%E0%A5%AD" title="१८८७">१८८७</a> तमे वर्षे ८०० एकरेमिते स्थाने विस्तीर्णः तुदौरशैल्या निर्मितः 'बेङ्गलूरुप्रासादः’, <a href="/w/index.php?title=%E0%A5%A7%E0%A5%AF%E0%A5%AB%E0%A5%AA&action=edit&redlink=1" class="new" title="१९५४ (पृष्ठं न विद्यते)">१९५४</a> तमे वर्षे नियो-द्रविडशैल्या निर्मितं विधानसौधाभवनम्, हैदरालि-टिप्पुसुल्तानाभ्यां निर्मितं काचगृहयुक्तं (Glass House) महाकारकं 'लालबाग’उद्यानम्, कतिपय-एकरेमिते क्षेत्रे वीस्तीर्णं सहस्रवर्षातीत-वृक्षयुक्तं लान्, कमलकासार-पाटालोद्यानसहितं 'कब्बन् पार्क-उद्यानम्, <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%8B%E0%A4%B9%E0%A4%A8%E0%A4%A6%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%9A%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A7%E0%A4%BF%E0%A4%83" class="mw-redirect" title="मोहनदासकरमचन्दगान्धिः">महात्मागान्धेः</a> बाल्यारभ्य अन्तपर्यन्तं जीवनं चित्रद्वारा दर्शितं 'गान्धीभवनम्’, विश्वे एव प्रथमं 'वायलिन्’ आकारेण निर्मितं "चौडय्य-मेमोरियल् सभाङ्गणम्, इस्कान्-मन्दिरम् इत्यादीनि बहूनि दर्शनीयस्थानानि सन्ति अत्र । एतानि विहाय बन्नेरुघट्टप्रदेशे विद्यमानः, बन्नेरुघट्ट-नेशनल् पार्क, आर्ट-आफ-लिविंग्-इत्यस्य केन्द्रे स्थितं विशालाक्षीमन्दिरं, रागिगुड्डदेवालयः, रामाञ्जनेयमन्दिरम्, महालक्ष्मीदेवालयः पुत्तिगेमठस्य कृष्णदेवालयः, रामकृष्णाश्रमः नेहरु-तारालयः इत्यादीनि अपि दर्शनयोग्यानि । </p> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%9E%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE:Bangalore_HighCourt.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Bangalore_HighCourt.jpg/220px-Bangalore_HighCourt.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Bangalore_HighCourt.jpg/330px-Bangalore_HighCourt.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1b/Bangalore_HighCourt.jpg/440px-Bangalore_HighCourt.jpg 2x" data-file-width="561" data-file-height="422" /></a><figcaption><b>कर्णाटकस्य उच्चन्यायालयः</b></figcaption></figure><figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%9E%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE:Vidhana_Soudha_pano.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Vidhana_Soudha_pano.jpg/220px-Vidhana_Soudha_pano.jpg" decoding="async" width="220" height="69" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Vidhana_Soudha_pano.jpg/330px-Vidhana_Soudha_pano.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Vidhana_Soudha_pano.jpg/440px-Vidhana_Soudha_pano.jpg 2x" data-file-width="1024" data-file-height="323" /></a><figcaption><b>विधानसौधः</b></figcaption></figure> <p>अद्य विश्वव्यापि-जातस्य ‘<a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%82%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%95%E0%A5%83%E0%A4%A4%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%80" title="संस्कृतभारती">संस्कृतभारती’नामक्स्य</a> संस्कृतान्दोलनस्य जन्म अभवत् अस्मिन्नेव बेङ्गलूरुनगरे <a href="/w/index.php?title=%E0%A5%A7%E0%A5%AF%E0%A5%AE%E0%A5%A7&action=edit&redlink=1" class="new" title="१९८१ (पृष्ठं न विद्यते)">१९८१</a> तमे वर्षे । संस्कृतजगाति अत्यधिक-प्रसारयुता मासयात्रिका 'सम्भाषणसन्देशः’ अपि इतः एव प्रकाश्यते । संस्क्रृतभारत्याः अन्ताराष्ट्रियं केन्द्रम् (‘अक्षरम्’) बेङ्गलूरुनगरस्थिते गिरिनगरे एव अस्ति । यत्र सम्पूर्णः दैनिकः व्यवहारः संस्कृतेनैव प्रचलति । आबालवृद्धाः संस्कृतेनैव व्यवहरन्ति । संस्कृतमातृभाषिबालाः अत्र द्र्ष्टुं शक्याः । संस्कृतेऽतिहासे प्रथमवारं प्रवृत्ता 'विश्वसंस्कृत-पुस्तकमेला’ (World Samskrit Book Fair) अपि बेङ्गलूरुनगरे एव प्रवृत्ता <a href="/wiki/%E0%A5%A8%E0%A5%A6%E0%A5%A7%E0%A5%A7" title="२०११">२०११</a> तमवर्षस्य जनवरीमासस्य ६ तः१० दिनाङ्कपर्यन्तम् । यत्र चतुर्लक्षाधिकाः जनाः द्रष्टारः समागताः आसन् । बेङ्गळूरुनगरमण्डलं विस्तीर्णदृष्ट्या अत्यन्तं लघु अस्ति । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="प्रेक्षणीयस्थानानि"><span id=".E0.A4.AA.E0.A5.8D.E0.A4.B0.E0.A5.87.E0.A4.95.E0.A5.8D.E0.A4.B7.E0.A4.A3.E0.A5.80.E0.A4.AF.E0.A4.B8.E0.A5.8D.E0.A4.A5.E0.A4.BE.E0.A4.A8.E0.A4.BE.E0.A4.A8.E0.A4.BF"></span>प्रेक्षणीयस्थानानि</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=8" title="सम्पादनविभागः: प्रेक्षणीयस्थानानि"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%9E%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE:Bangalore_palace.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Bangalore_palace.jpg/220px-Bangalore_palace.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Bangalore_palace.jpg/330px-Bangalore_palace.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8d/Bangalore_palace.jpg/440px-Bangalore_palace.jpg 2x" data-file-width="3264" data-file-height="2448" /></a><figcaption><b>बेङ्गळूरुराजप्रासादः</b></figcaption></figure> <p><a href="/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%B2%E0%A4%AC%E0%A4%BE%E0%A4%97" class="mw-redirect" title="लालबाग">लालबाग-उद्यानवनं</a>, विधानसौधः, उच्चन्यायालयः, कब्बनपार्क, नेहरुतारालयः विश्वेश्वरय्या वस्तुसंग्रहालयः टिप्पुसुल्तान्दुर्गम्, अलसूरुसरोवरं, तिप्पगोण्डहळ्ळिजलाशयः शङ्करमठः, रामकृष्णाश्रमः इत्यादयः। </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="प्रमुखदेवालयाः"><span id=".E0.A4.AA.E0.A5.8D.E0.A4.B0.E0.A4.AE.E0.A5.81.E0.A4.96.E0.A4.A6.E0.A5.87.E0.A4.B5.E0.A4.BE.E0.A4.B2.E0.A4.AF.E0.A4.BE.E0.A4.83"></span>प्रमुखदेवालयाः</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=9" title="सम्पादनविभागः: प्रमुखदेवालयाः"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%9E%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE:Bangalore_Nandi_Temple.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Bangalore_Nandi_Temple.jpg/220px-Bangalore_Nandi_Temple.jpg" decoding="async" width="220" height="324" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Bangalore_Nandi_Temple.jpg/330px-Bangalore_Nandi_Temple.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/48/Bangalore_Nandi_Temple.jpg/440px-Bangalore_Nandi_Temple.jpg 2x" data-file-width="578" data-file-height="852" /></a><figcaption><b>महानन्दिदेवालयः</b></figcaption></figure> <p>दोड्डुगणपति देवालयः कारञ्जि- आञ्जनेयः, गविगङ्गाधरेश्वरः बनशङ्करी, कोटे वेङ्कटरमणस्वामी, दोड्डबाणसवाडि, इस्कान्, शिवालयः, काडुमल्लेश्वरः, सोमेश्वरः, चम्पकधामस्वामी, रागीगुड्डप्रसन्न-आञ्जनेयः, गाळी आञ्जनेयः,महालक्ष्मीपुरस्य महालक्ष्मीः, वीराञ्जनेयः च, धर्मरायस्वामी नगर्त्तपेटे, दोड्डबसवनगुडि, इत्यादीनि । दोड्डबसवण्ण (बसवनगुडि) नन्दी नन्दीश्वर इति नाम्ना प्रसिद्धः अस्ति । अत्र नवमशतकीयः बृहन्नन्दी विग्रहः १४.५७ पाटपरिमित्तोन्नतः, २० पादपरिमितः विस्तारवान् एकशिलानिर्मितः, पल्लववंशीयानां काले निर्मितः च अस्ति । समीपे एव दोड्ड्गणपतिदेवालयः अस्ति । धर्मरायस्वामी मन्दिरे पाण्डवानां द्रौपद्याः च पूजा प्रचलति । श्रीकृष्णाराधनं च प्रचलति । चैत्रमासे पूर्णिमायाम् अत्र <b>करग</b> नामकः उत्सवः वैभवेन प्रचलति । नवदिनानि यावत् रथोत्सवः भवति । विश्वेश्वरस्वामी देवालयः चिक्कपेटे इत्यत्र, अस्ति । <a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%88%E0%A4%B8%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81" class="mw-redirect" title="मैसूरु">मैसूरुमार्गे</a> गाळीआञ्जनेयदेवालयः, महालक्ष्मीपुरे प्रसन्नाञ्जनेयदेवालयः, कोटेप्रदेशे आञ्जनेयदेवालयः च प्रसिद्धाः सन्ति । प्रसन्नाञ्जनेयस्य मन्दिरगोपुरं स्वर्णमयम् । गविगङ्गाधरेश्वरदेवालय गुहान्तर्गतः देवालयः अस्ति । रागिगुड्डुस्थले अनेके देवालयाः सन्ति । आञ्जनेयः अत्र प्रमुखः आराध्यः । बृहाच्छिलायाः उपरि देवालयाः सन्ति । राजराजेश्वरी नगरे सुन्दरः श्रीराजराजेश्वरीदेवालयः अस्ति । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="भौगोलिकता"><span id=".E0.A4.AD.E0.A5.8C.E0.A4.97.E0.A5.8B.E0.A4.B2.E0.A4.BF.E0.A4.95.E0.A4.A4.E0.A4.BE"></span>भौगोलिकता</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=10" title="सम्पादनविभागः: भौगोलिकता"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>बेङ्गळूरुनगरं समुद्रतटात् ९००कि.मी. उन्नतस्तरॆ वर्ततॆ । भूगोलकस्य १२° २९ उ - १३° उ अक्षांशॆ प्रस्थितम् अपि अत्र सदा वातावारणं तु शीतलं भवति । सामान्यतः उष्णांशः२४सॆं तः २५सॆं पर्यन्तं भवति । सदाशिवनगरॆ स्थितं रमणाश्री उद्यानम् अत्यन्नतं स्थानम्, होसकेरेहळ्ळी अत्युन्नतं स्थलम् अस्ति । <a href="/wiki/%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%97%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A4%B2%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="बेङ्गळूरुग्रामान्तरमण्डलम्">बेङ्गळूरुग्रामीणम्</a> बेङ्गळूरुनगरम् मेलयित्वा बेङ्गळूरुविभागः इति सर्वकारेण निर्दिष्टम् । ग्रामीणबेङ्गळूरुतः किञ्चित्प्रदेशं पृथाक् कृत्वा <a href="/wiki/%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%A8%E0%A4%97%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A4%B2%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="रामनगरमण्डलम्">रामनगरमण्डलम्</a> इति नूतनं मण्डलं निर्मितं अनेन सर्वाकारेण । महानगरनिर्माणेण नद्यः तु न सन्ति एव । पूर्वं तु अर्कावती वृषभावती च नद्यौ प्रवहतः स्म । इदानीं क्रि.श.<a href="/w/index.php?title=%E0%A5%A7%E0%A5%AF%E0%A5%AF%E0%A5%A8&action=edit&redlink=1" class="new" title="१९९२ (पृष्ठं न विद्यते)">१९९२तमवर्षात्</a> एते महानगरत्यक्तस्य मलिनजलस्य वाहिन्यौ सञ्जातौ । पूर्वं नगरे बहुत्र शुद्धजलस्य सरांसि आसन् । तेषु कानिचन, हेब्बाळसरः, मदिवाळसरः, हलसूरुसरः, सेङ्कीसरः इत्यादीनि । समिपवर्तिनिषु गिरिषु महाशिलाः लभ्यन्ते । नगरे सर्वत्र मध्ये मध्ये नारिकेलवृक्षाः सन्ति । नगरात् बहिर्भागे तत्र तत्र कृषकाः शाकानि प्ररोपयन्ति । बेङ्गळूरु सेस्मिक् झोन् इति निर्दिष्टम् अपि अत्र पूर्वं कदाचित् ४.५प्रमाणेन भूकम्पनम् अभवत् । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="वातावरणम्"><span id=".E0.A4.B5.E0.A4.BE.E0.A4.A4.E0.A4.BE.E0.A4.B5.E0.A4.B0.E0.A4.A3.E0.A4.AE.E0.A5.8D"></span>वातावरणम्</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=11" title="सम्पादनविभागः: वातावरणम्"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>बेङ्गळूरुमहानगरम् वातानुकूलितं नगरम् इत्येव प्रथितम् असीत् । सामान्यतः अतिशीतलकालः जनवरि मासः कदाचित् १५.१°से. पर्यन्तमपि क्षीयते । किन्तु महानगरस्य उद्योगिका औद्यमिका च अभिवृद्धेः कारणात् वातावरणस्य व्यत्यासः अभवत् । वर्षस्य यस्मिन् कस्निन् अपि ऋतौ यत्किमपि वातावारणं दृष्टुं शक्यते । वातावरणस्य सामान्योष्णता ३३° से. तः ३५°से. भवति । अतिगरिष्ठः तापः बेङ्गळूरुनगरे दृष्टं तु ३८.९°से. अस्ति (१९३१तमे वर्षे मार्चमासे परिगणितम्) तथा अतिक्षीणः तापः तु ७.८°से. (१८८४ तमे वर्षे जनेवरिमासे परिगणितम्) इदानीं तु शरत्कालस्य वातावरणं १२° से. पर्यन्तम् अपि क्षीयते । ईशान्यमान्सून् मारुतेन नैरुत्यमान्सून् मारुतेन च अत्र वृष्टिपातः भवति । अतिवृष्ठिः <a href="/w/index.php?title=%E0%A5%A7%E0%A5%AF%E0%A5%AF%E0%A5%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="१९९७ (पृष्ठं न विद्यते)">१९९७</a> तमस्य वर्षस्य ओक्टोबर् मासे १७९मिलिमीटर्स् लक्षिता । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="इतिहासः_2"><span id=".E0.A4.87.E0.A4.A4.E0.A4.BF.E0.A4.B9.E0.A4.BE.E0.A4.B8.E0.A4.83_2"></span>इतिहासः</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=12" title="सम्पादनविभागः: इतिहासः"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p> क्रि.श. <a href="/wiki/%E0%A5%A7%E0%A5%AB%E0%A5%A9%E0%A5%AD" title="१५३७">१५३७तमे</a> वर्षॆ केम्पेगौडमहाराजेन निर्मितमस्ति । एतदेव तस्य राजधानी अपि असीत् । समीपवर्तीदेवरायनदुर्गॆ भूयमानस्य महाराज्स्य सुरक्षादलम् अत्र भवति स्म । अतः बेङ्गावल ऊरु इति प्रादेशिकभाषया कथितं क्रमेण बेङ्गळूरु इति परिवर्तितम् इति वदन्ति । अस्य बेङ्ग्लोर् इति नाम कन्नडभाषायाः बेङ्गलूरु इति पदस्य आङ्ग्लीकृतं रूपम् अस्ति। एतत् पदं नवमे शतके प्राप्ते पश्चिमगङ्गवंशस्य वीरगल्लु (योधशिलास्मारकम्) शिलाशासने उल्लिखितम् । एतत् बेङ्गावल ऊरु इति कन्नाडपदस्य पाठान्तरम् अस्ति । कन्नडे बेङ्गावल ऊरु इत्युक्ते संरक्षणस्य प्रदेशः इति । एतत् स्थानं गङ्गवंशीयराजानां सेनालयः आसीत् इति श्रूयते । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="प्रशासनम्"><span id=".E0.A4.AA.E0.A5.8D.E0.A4.B0.E0.A4.B6.E0.A4.BE.E0.A4.B8.E0.A4.A8.E0.A4.AE.E0.A5.8D"></span>प्रशासनम्</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=13" title="सम्पादनविभागः: प्रशासनम्"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>बृहत् बेङ्गळूरु महानगरपालिके इति प्रकल्पः सम्पूर्णस्य महानगरस्य प्रशासनव्यवस्थां निर्वहति । एषः क्रि.श. <a href="/w/index.php?title=%E0%A5%A8%E0%A5%A6%E0%A5%A6%E0%A5%AD&action=edit&redlink=1" class="new" title="२००७ (पृष्ठं न विद्यते)">२००७</a> तमे वर्षे रूपितः । अत्र १०० प्रभागाः (wards) सन्ति । ११० ग्रामाः अस्मिन् अन्तर्गच्छन्ति । एतत् बि.बि.एम्.पि. तु संसत्सदस्येन, स्थलीयप्रशासकेन च सह २५० निर्वाचितप्रतिनिधिभिः प्रशास्यते । प्रतिवर्षं प्रयोजकसदस्यानां चयनार्थं निर्वाचनं प्रचलति । निर्वाचने जितेषु सदस्येषु पुनः निर्वाचनक्रमेण एव महापौरः उपमहापौरः च चीयेते । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="सौकर्यं_सुरक्षा_च"><span id=".E0.A4.B8.E0.A5.8C.E0.A4.95.E0.A4.B0.E0.A5.8D.E0.A4.AF.E0.A4.82_.E0.A4.B8.E0.A5.81.E0.A4.B0.E0.A4.95.E0.A5.8D.E0.A4.B7.E0.A4.BE_.E0.A4.9A"></span>सौकर्यं सुरक्षा च</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=14" title="सम्पादनविभागः: सौकर्यं सुरक्षा च"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>बेङ्गळूरुनगस्य आरक्षण व्यवस्था समीचीना अस्ति । बेङ्गळूरुनगरारक्षकाणां ६ वलयाः सन्ति । तत्र वाहनसञ्चारव्यवस्थपनाय सञ्चारारक्षणम् (ट्राफिक् पोलिस्) विशेषसुरक्षार्थं सशस्त्रसुरक्षादलम् (आर्मड् रिसर्व् फ़ोर्स्) अपराधसंशोधनार्थं केन्द्रीय अपराधनियन्त्रणविभागः (सेण्ट्रल् क्रैम् ब्राञ्च्) अपि सन्ति । एतत् राज्यस्य राजधानी इति कारणेन अत्र जनजीवनाय सर्वविधसौकर्याणि प्रकल्पितानि । तथा प्रशासनसौकर्यार्थं विधानसौधः (कर्णाटकसर्वकारस्य केन्द्रस्थानम्) उच्चन्यायालयः, राजभवनम् (राज्यपालस्य कार्यधाम) <a href="/w/index.php?title=%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%9F&action=edit&redlink=1" class="new" title="कर्णाट (पृष्ठं न विद्यते)">कर्णाटकस्य</a> २८ लोकस्भास्थानेषु बेङ्गलूरुमहानगरतः ३ सांसदाः चिताः सन्ति । महानगरस्य अस्य विद्युद्वितरणजालः तु बेस्काम् इति सर्वकारीयस्वाम्यस्य कम्पनी एव निर्वहति । पानजल्स्य वितरणं अशुद्धजलस्य निर्वहणस्य कार्यं कर्तुं सर्वकारीये याजमान्ये बि.डब्ल्यू.एस्.एस्.बि. इति संस्था अस्ति । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="संस्कृतिः_शिक्षा_च_2"><span id=".E0.A4.B8.E0.A4.82.E0.A4.B8.E0.A5.8D.E0.A4.95.E0.A5.83.E0.A4.A4.E0.A4.BF.E0.A4.83_.E0.A4.B6.E0.A4.BF.E0.A4.95.E0.A5.8D.E0.A4.B7.E0.A4.BE_.E0.A4.9A_2"></span>संस्कृतिः शिक्षा च</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=15" title="सम्पादनविभागः: संस्कृतिः शिक्षा च"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p> कलावैविध्य, जननीवनवैविध्यं च अस्य नगरस्य वैषिष्ट्यम् अस्ति । विविधविद्याभ्यासार्थमपि नगरेऽस्मिन् अवसराः सन्ति । अस्याः नगर्याः विशिष्टा संस्कृतिः वैदेशिकान् अकर्षयन्तीअस्ति।भाररीयविद्याभवनम्, चित्रकलापरिषत्, भारतीयविज्ञानमन्दिरम्, इण्डियन् इन्स्टिट्यूत् आफ् सैन्स इत्याद्यः शिक्षासंस्थाः आबहॊः कालात् सरस्वतीसेवां कुर्वत्यः सन्ति । बेङ्गळुरुमहानगरे <a href="/wiki/%E0%A4%A8%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="नवरात्रम्">नवरात्रम्</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%97%E0%A4%A3%E0%A5%87%E0%A4%B6%E0%A4%9A%E0%A4%A4%E0%A5%81%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A5%80" title="गणेशचतुर्थी">गणेशोत्सवः</a>, <a href="/wiki/%E0%A4%A6%E0%A5%80%E0%A4%AA%E0%A4%BE%E0%A4%B5%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%83" title="दीपावलिः">दीपावलिः</a> इत्यादीनि भारतीयानि सर्वाणि सांस्कृतिकानि पर्वाणि अत्र वैभवेन आचरन्ति । अपि च क्रिस्मस्, नवर्षम्, रमजान् इत्यादीन् उत्सवान् अपि समानप्रीत्या अचरन्ति । करग, अणण्म्म उत्सवः इत्यादयः स्थलीयाः जानपदीयाः उत्सवाः काले आचर्यन्ते । अत्र ईशदिव पाश्चिमात्त्यजीवनशैली अपि रूढिगता अस्ति । अतः एतत् नगरं "कास्मोपालिटन् सिटि इत्यपि कथयन्ति । अत्रस्स्थानि विविधानि दूरदर्शनवाहिनीनां केन्द्राणि, आकाशवाणीकेन्द्राणि विशेषतः एफ्.एम्.रेडियॊ बहुप्रसिद्धानि सन्ति । इदानीं भिन्नभिन्नराज्येभ्यः देशेभ्यः जनाः उपजीविकार्थम् अत्र आगत्य सर्वभाषामयं महानगरं सञ्जातम् । कन्नडिगानां सङ्ख्या न्यूना जायमाना अस्ति । अत्यधिकयन्त्रोद्यमानां संस्थापनकारणात् जनसङ्ख्यायाः बाहुल्यात् च परिसरमालिन्यं सम्भूयमानम् अस्ति । जलस्य अभावः अपि तत्र तत्र दृश्यतॆ । एतद्विषयॆ जनाः संस्थाः च जागरिताः अपि सन्ति । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="अर्थव्यवस्था"><span id=".E0.A4.85.E0.A4.B0.E0.A5.8D.E0.A4.A5.E0.A4.B5.E0.A5.8D.E0.A4.AF.E0.A4.B5.E0.A4.B8.E0.A5.8D.E0.A4.A5.E0.A4.BE"></span>अर्थव्यवस्था</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=16" title="सम्पादनविभागः: अर्थव्यवस्था"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="भारतम्">भारतदेशस्य</a> प्रधानार्थिककेन्द्रेषु बेङ्गळूरुनगरस्य गणनीय स्थनम् अस्ति । प्रतिवर्षं ६०सहस्रकोटिरूप्यकाणां व्यवहारः सम्भवति । महानगरस्य अस्य अर्थक्षेत्रे तु भारत् एलेक्रानिक्स लिमिटेड्, हिन्दुस्तान् एरोनटिक्स लिमिटेड् न्याशनल् एरोस्पेस् ल्याबोरेटरीस्, भरत् हेव्वी एलेक्ट्रानिक्स लिमिटेड् भारत् अर्थ मूवर्स् लिमिटेड्, इण्डियन् स्फेस् रिसर्च् टूल्स् इत्यादीनां महोद्यमसंस्थानां योगदानं महत् वर्तते । इन्फार्मेशन् टेक्नोलजि उद्यमे तु भारते एव अस्य महानगरस्य प्राथम्यं वर्तते । <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="भारतम्">भारतदेशस्य</a> ऎटि निर्यातस्य ३३% योगदानं बेङ्गळूरुनगरस्य ऎटिसंस्थायाः एव सन्ति । भारतस्य इन्फोसिस्, विप्रो,सिमेन्स्, टाटा कन्सल्टेन्सी, इत्याद्यानां बृहत्ऎटिउद्यमसंस्थानां प्रधानकेन्द्रं बेङ्गळूरुनगरे एव अस्ति । बयोटेक्नालजि अपि अत्र प्रसिद्धा अस्ति । <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="भारतम्">भारतस्य</a> बृहत्तमः उद्यमः बयोकान् अपि अत्र एव अस्ति । कन्नड चलच्चित्रोद्यमः अपि बृहत्प्रमाणेन कार्यव्यापृतः अस्ति । सहस्रशः जनाः अस्मिन् क्षेत्रे व्यस्ताः सन्ति । एते उद्यमिनः प्रजाभ्यः सदभिरुचिदं मनोरञ्जनं यच्छन्ति । कोटिशः धनव्यवहारः अपि राज्यस्य आर्थिकसमृद्धये लाभाय भवति । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="वायुमर्गसञ्चारः"><span id=".E0.A4.B5.E0.A4.BE.E0.A4.AF.E0.A5.81.E0.A4.AE.E0.A4.B0.E0.A5.8D.E0.A4.97.E0.A4.B8.E0.A4.9E.E0.A5.8D.E0.A4.9A.E0.A4.BE.E0.A4.B0.E0.A4.83"></span>वायुमर्गसञ्चारः</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=17" title="सम्पादनविभागः: वायुमर्गसञ्चारः"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%9E%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE:Bangalore_Airport.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Bangalore_Airport.jpg/200px-Bangalore_Airport.jpg" decoding="async" width="200" height="133" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Bangalore_Airport.jpg/300px-Bangalore_Airport.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b9/Bangalore_Airport.jpg/400px-Bangalore_Airport.jpg 2x" data-file-width="1800" data-file-height="1200" /></a><figcaption><b>बेङ्गळूरु अन्ताराष्ट्रिय विमाननिस्थानकम्</b></figcaption></figure> <p>बेङ्गळुरुमहानगरात् बहिर्भागे बेङ्गळूरु अन्ताराष्ट्रिय विमाननिस्थानकम् क्रि.श.<a href="/w/index.php?title=%E0%A5%A8%E0%A5%A6%E0%A5%A6%E0%A5%AE&action=edit&redlink=1" class="new" title="२००८ (पृष्ठं न विद्यते)">२००८</a> तमे वर्षे आरब्धम् अस्ति । इतः विश्वस्य सर्वे देशाः गम्याः भवति । वायुसञ्चारस्य जनसङ्ख्यां, निस्थानकस्य वैशाल्यं, सञ्चाद्विमानसङ्ख्यां च परिगणय्य एतत् <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="भारतम्">भारतस्य</a> चतुर्थं बृहत् निस्थानम् इति उद्घुष्टम् । महानगरस्य केन्द्रात् विमाननिस्थानपर्यन्तं गमनागमनं कर्तुं सुगमा राजमार्गव्यवस्था कल्पिता अस्ति । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="रेल्_यानम्"><span id=".E0.A4.B0.E0.A5.87.E0.A4.B2.E0.A5.8D_.E0.A4.AF.E0.A4.BE.E0.A4.A8.E0.A4.AE.E0.A5.8D"></span>रेल् यानम्</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=18" title="सम्पादनविभागः: रेल् यानम्"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p> बेङ्गळूरु महानगरे वाहनसञ्चारस्य समस्याः निवारयितुं प्रयत्नरूपेण सध्यः एव नम्म मेट्रो इति अतिवेगस्य धूमशकटयानं (रेल्) तु नूतनतया आरप्स्यते । एतत् प्रतिदिनं बहुवारं ४२.३कि.मी. दूरं सञ्चरिष्यति । मध्यमार्गं ४१ स्थगनकेन्द्राणि भावन्ति । समग्रदेशस्य अन्यराज्यानां नगराणि गन्तुं राष्ट्रीय रेल्वे जालः तु अस्ति एव । <a href="/wiki/%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%B8%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%B5%E0%A4%95%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%83" title="भारतसर्वकारः">भारतसर्वकारस्य</a> रेल्विभागस्य नैरुत्यरेल्वे वलयः बेङ्गळूरुनगरे कार्यं निर्वहति । बेङ्गळूरु नगररेल्वे, यशवन्तपुर जङ्कक्षन् च इति प्रधाननिस्थानद्वयम् अस्ति । इतः सामन्ययानात् आरभ्य वातानुकूलितसुखतमयान पर्यन्तं सर्वविधानि रेल् यानानि चलन्ति । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="भूमार्गसञ्चारः"><span id=".E0.A4.AD.E0.A5.82.E0.A4.AE.E0.A4.BE.E0.A4.B0.E0.A5.8D.E0.A4.97.E0.A4.B8.E0.A4.9E.E0.A5.8D.E0.A4.9A.E0.A4.BE.E0.A4.B0.E0.A4.83"></span>भूमार्गसञ्चारः</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=19" title="सम्पादनविभागः: भूमार्गसञ्चारः"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%E0%A4%B8%E0%A4%9E%E0%A5%8D%E0%A4%9A%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BE:Bangalore_Metropolitan_Transport_Corporation_Volvo_B7RLE_bus,_India.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Bangalore_Metropolitan_Transport_Corporation_Volvo_B7RLE_bus%2C_India.jpg/200px-Bangalore_Metropolitan_Transport_Corporation_Volvo_B7RLE_bus%2C_India.jpg" decoding="async" width="200" height="150" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Bangalore_Metropolitan_Transport_Corporation_Volvo_B7RLE_bus%2C_India.jpg/300px-Bangalore_Metropolitan_Transport_Corporation_Volvo_B7RLE_bus%2C_India.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Bangalore_Metropolitan_Transport_Corporation_Volvo_B7RLE_bus%2C_India.jpg/400px-Bangalore_Metropolitan_Transport_Corporation_Volvo_B7RLE_bus%2C_India.jpg 2x" data-file-width="2560" data-file-height="1920" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p>बेङ्गळूरुमहानगरे भूमार्गेषु चलनार्थं त्रिचक्रिकाः यथेष्टं सन्ति । त्रिचक्रिकया जनत्रयं भाटकं दत्त्वा गन्तु शक्यते । त्रायाधिकाः जनाः प्रवासं कर्तुम् इच्छन्ति चेत् कार् यानस्य टेक्सि सर्विस् अपि निश्चयेन लभते । वैयक्तिकप्रवासर्थं सार्वत्रिका सर्वकारीयस्वाम्यस्य सञ्चारव्यवस्था बि.एम्.टि.सि तु अस्ति एव । बेङ्गळूरु मेट्रोपालिटिन् ट्रान्स्फोर्ट् कार्पोरेशन् इति अस्य नाम । अत्र सुन्दराणि, सुगमानि, सुरक्षितानि, सर्वभागसञ्चराणि, यथेष्टं वाहनानि सन्ति । अस्मिन् दैनिकं मासिकं वार्षिकं, विद्यार्थीनां च पास् लभ्यते । सञ्चारशुल्कानुगुणं चतुर्णां स्तराणां बस् व्यवस्था अस्ति । राज्यसञ्चारस्य लोकयानस्य अपि याननिस्थानकम् अस्ति । बि.एम्.टि.सि. सर्वकारीयसञ्चारसंस्थायाः सुखप्रयाणसौकर्यस्य वोल्वो बस् यानम् अस्ति । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="दर्शनीयानि_स्थानानि"><span id=".E0.A4.A6.E0.A4.B0.E0.A5.8D.E0.A4.B6.E0.A4.A8.E0.A5.80.E0.A4.AF.E0.A4.BE.E0.A4.A8.E0.A4.BF_.E0.A4.B8.E0.A5.8D.E0.A4.A5.E0.A4.BE.E0.A4.A8.E0.A4.BE.E0.A4.A8.E0.A4.BF"></span>दर्शनीयानि स्थानानि</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=20" title="सम्पादनविभागः: दर्शनीयानि स्थानानि"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>विधानसौधः, कब्बन्नोद्यानम्, लालबग् सस्यवाटिका, इस्कान् राधाकृष्णमन्दिरम्, बन्नेरघट्टा राष्र्टीयोद्यानम्, विश्वेश्वरय्यवसुसङ्ग्रहालयः, वेङ्कटप्पकलालयः, एच्.ए.एल्. शिवालयः, मत्स्यालयः, जवाहरतारालयः, महात्मागान्धीमार्गः, महालक्ष्मीपुरस्य आञ्जनेयमन्दिरम्, देवनहळ्ळिएर्पोर्ट्, स्वातन्त्र्योद्यानम्, इत्यादीनि प्रेक्षणीयानि स्थानानि भवन्ति । </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="विविधधर्माः"><span id=".E0.A4.B5.E0.A4.BF.E0.A4.B5.E0.A4.BF.E0.A4.A7.E0.A4.A7.E0.A4.B0.E0.A5.8D.E0.A4.AE.E0.A4.BE.E0.A4.83"></span>विविधधर्माः</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=21" title="सम्पादनविभागः: विविधधर्माः"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p align="left"></p><div class="barbox tleft" style="border:1px solid silver; font-size:88%; padding:0.4em; width:auto; background: white"> <table style="border-collapse:collapse; width:100%;"> <tbody><tr style="background:#Fcd116"><th colspan="5">बेङ्गळूरुनगरे धर्माः</th></tr> <tr style="font-size:88%; height:4px;"> <td style="padding:0 4px;">मतानि</td> <td style="padding:0 4px; text-align:right;"></td> <td style="width:100px;"> </td><td style="padding:0 4px; width:5em; text-align:right;">प्रतिशत</td> <td style="padding:0 4px; text-align:right;"></td> </tr><tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em"><a href="/wiki/%E0%A4%B9%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%A6%E0%A5%81" class="mw-redirect" title="हिन्दु">हिन्दु</a></td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:orange; width:79.3%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">79.3%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em"><a href="/wiki/%E0%A4%AE%E0%A5%81%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%AE" class="mw-redirect" title="मुस्लिम">मुस्लिम</a></td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:green; width:13.3%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">13.3%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em"><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A5%80%E0%A4%B7%E0%A5%8D%E0%A4%9F%E0%A5%80%E0%A4%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="ख्रीष्टीय (पृष्ठं न विद्यते)">ख्रीष्टीय</a></td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:blue; width:5.8%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">5.8%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em"><a href="/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%88%E0%A4%A8" class="mw-redirect" title="जैन">जैन</a></td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:pink; width:1.1%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">1.1%</td> </tr> <tr> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em;min-width:8em">अन्ये†</td> <td style="width:100px;border-left:solid 1px silver;border-right:solid 1px silver;"><div style="background:black; width:1%; overflow:hidden">  </div></td> <td colspan="2" style="padding-left:0.4em;padding-right:0.4em" align="right">1%</td> </tr> <tr><td colspan="5" style="padding:4px">Distribution of religions<br /> †<small>सिख (<०.१%) बौद्ध (<०.१%) च प्रतिवपति।</small></td></tr> </tbody></table> </div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="बाह्यानुबन्धः"><span id=".E0.A4.AC.E0.A4.BE.E0.A4.B9.E0.A5.8D.E0.A4.AF.E0.A4.BE.E0.A4.A8.E0.A5.81.E0.A4.AC.E0.A4.A8.E0.A5.8D.E0.A4.A7.E0.A4.83"></span>बाह्यानुबन्धः</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=22" title="सम्पादनविभागः: बाह्यानुबन्धः"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bbmp.gov.in/">Bruhat Bengaluru Mahanagara Palike – (Municipal government)</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bdabangalore.org/">Official website of Bangalore Development Authority</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20220705010621/http://www.bdabangalore.org/">Archived</a> २०२२-०७-०५ at the <a href="/w/index.php?title=Wayback_Machine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Wayback Machine (पृष्ठं न विद्यते)">Wayback Machine</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="उल्लेखाः"><span id=".E0.A4.89.E0.A4.B2.E0.A5.8D.E0.A4.B2.E0.A5.87.E0.A4.96.E0.A4.BE.E0.A4.83"></span>उल्लेखाः</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&action=edit&section=23" title="सम्पादनविभागः: उल्लेखाः"><span>सम्पादयतु</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r466307">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist"> </div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">"<a dir="ltr" href="https://sa.wikipedia.org/w/index.php?title=बेङ्गळूरु&oldid=486226">https://sa.wikipedia.org/w/index.php?title=बेङ्गळूरु&oldid=486226</a>" इत्यस्माद् प्रतिप्राप्तम्</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B6%E0%A5%87%E0%A4%B7%E0%A4%83:%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%BE%E0%A4%83" title="विशेषः:वर्गाः">वर्गाः</a>: <ul><li><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83:Infobox_settlement_pages_with_bad_settlement_type&action=edit&redlink=1" class="new" title="वर्गः:Infobox settlement pages with bad settlement type (पृष्ठं न विद्यते)">Infobox settlement pages with bad settlement type</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83:Pages_using_infobox_settlement_with_unknown_parameters&action=edit&redlink=1" class="new" title="वर्गः:Pages using infobox settlement with unknown parameters (पृष्ठं न विद्यते)">Pages using infobox settlement with unknown parameters</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83:Webarchive_template_wayback_links&action=edit&redlink=1" class="new" title="वर्गः:Webarchive template wayback links (पृष्ठं न विद्यते)">Webarchive template wayback links</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83:%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%82_%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%9C%E0%A4%A7%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%83" title="वर्गः:भारतस्य राज्यानां राजधान्यः">भारतस्य राज्यानां राजधान्यः</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83:%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E0%A4%95%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%A8%E0%A4%97%E0%A4%B0%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A4%BF" title="वर्गः:कर्णाटकस्य नगराणि">कर्णाटकस्य नगराणि</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83:%E0%A4%95%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A3%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E0%A4%95%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%90%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF" title="वर्गः:कर्णाटकस्य ऐतिहासिकस्थानानि">कर्णाटकस्य ऐतिहासिकस्थानानि</a></li><li><a href="/w/index.php?title=%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83:%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%AF_%E0%A4%90%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%B9%E0%A4%BE%E0%A4%B8%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A5%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="वर्गः:भारतस्य ऐतिहासिकस्थानानि (पृष्ठं न विद्यते)">भारतस्य ऐतिहासिकस्थानानि</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83:%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81%E0%A4%AE%E0%A4%A3%E0%A5%8D%E0%A4%A1%E0%A4%B2%E0%A4%AE%E0%A5%8D" title="वर्गः:बेङ्गळूरुमण्डलम्">बेङ्गळूरुमण्डलम्</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">गोपिताः वर्गाः: <ul><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83:Pages_with_non-numeric_formatnum_arguments" title="वर्गः:Pages with non-numeric formatnum arguments">Pages with non-numeric formatnum arguments</a></li><li><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%83:%E0%A4%B2%E0%A5%87%E0%A4%96s_with_short_description" title="वर्गः:लेखs with short description">लेखs with short description</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> ११ मे २०२४ (तमे) दिनाङ्के १६:०१ समये अन्तिमपरिवर्तनं जातम्</li> <li id="footer-info-copyright">पाठः <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/">क्रियेटिव कॉमन्स ऐट्रिब्यूशन/शेयर-अलाइक अभिज्ञापत्रस्य</a> अन्तर्गततया उपलब्धः अस्ति; अन्याः संस्थित्यः अपि सन्ति । अधिकं ज्ञातुम् अत्र <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">उपयोगस्य संस्थितिं</a> पश्यतु ।</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">गोपनीयतानीतिः</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%95%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AA%E0%A4%83:%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%B7%E0%A4%AF%E0%A5%87">विकिपीडिया-विषये</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%E0%A4%B5%E0%A4%BF%E0%A4%95%E0%A4%BF%E0%A4%AA%E0%A5%80%E0%A4%A1%E0%A4%BF%E0%A4%AF%E0%A4%BE:%E0%A4%B8%E0%A4%BE%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%82_%E0%A4%AA%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%A4%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%96%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A8%E0%A4%AE%E0%A5%8D">अस्वीकरण</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">विधिकाराः</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/sa.wikipedia.org">सांख्यिकी</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">कुकी का वर्णन</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//sa.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">जङ्गमदूरभाषीयं दृश्यम्</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-57488d5c7d-zcvv5","wgBackendResponseTime":240,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.224","walltime":"0.328","ppvisitednodes":{"value":3302,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":27204,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":6667,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":24,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":917,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 251.434 1 -total"," 82.54% 207.528 1 फलकम्:Infobox_settlement"," 53.24% 133.868 1 फलकम्:Infobox"," 20.18% 50.735 3 फलकम्:Main_other"," 8.69% 21.854 1 फलकम्:Reflist"," 6.85% 17.217 3 फलकम्:Infobox_settlement/densdisp"," 6.32% 15.883 3 फलकम्:Infobox_settlement/metric"," 5.94% 14.936 4 फलकम्:Detect_singular"," 5.87% 14.767 1 फलकम्:URL"," 4.95% 12.456 9 फलकम्:If_empty"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.045","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":1705335,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-5cd4cd96d5-ttk54","timestamp":"20241127051128","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u092c\u0947\u0919\u094d\u0917\u0933\u0942\u0930\u0941","url":"https:\/\/sa.wikipedia.org\/wiki\/%E0%A4%AC%E0%A5%87%E0%A4%99%E0%A5%8D%E0%A4%97%E0%A4%B3%E0%A5%82%E0%A4%B0%E0%A5%81","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1355","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q1355","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2010-06-19T02:27:23Z","dateModified":"2024-05-11T16:01:45Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/8\/80\/BangaloreMontage.png"}</script> </body> </html>