CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Kościół katolicki – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"e99193cc-e0ad-4c59-990c-08a2853e8574","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Kościół_katolicki","wgTitle":"Kościół katolicki","wgCurRevisionId":74101167,"wgRevisionId":74101167,"wgArticleId":1762343,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2016-01","Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2010-04","Uniwersalny szablon cytowania – brak strony","Szablony cytowania – problemy – cytuj – strona główna","Kościół katolicki"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Kościół_katolicki","wgRelevantArticleId":1762343, "wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":74101167,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":70000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q9592","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform", "platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready", "wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.citoid-overrides","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface", "ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.5"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg/1200px-Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="799"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg/800px-Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="532"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg/640px-Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="426"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Kościół katolicki – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Kościół_katolicki rootpage-Kościół_katolicki skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Historia_Kościoła_katolickiego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia_Kościoła_katolickiego"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Historia Kościoła katolickiego</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia_Kościoła_katolickiego-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Historia Kościoła katolickiego</span> </button> <ul id="toc-Historia_Kościoła_katolickiego-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-I–IV_w." class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#I–IV_w."> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>I–IV w.</span> </div> </a> <ul id="toc-I–IV_w.-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Dominująca_religia_Cesarstwa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Dominująca_religia_Cesarstwa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Dominująca religia Cesarstwa</span> </div> </a> <ul id="toc-Dominująca_religia_Cesarstwa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Średniowiecze" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Średniowiecze"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Średniowiecze</span> </div> </a> <ul id="toc-Średniowiecze-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Reformacja_i_sobór_trydencki_(1517–1564)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Reformacja_i_sobór_trydencki_(1517–1564)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Reformacja i sobór trydencki (1517–1564)</span> </div> </a> <ul id="toc-Reformacja_i_sobór_trydencki_(1517–1564)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Odnowa_trydencka_(1564–1648)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Odnowa_trydencka_(1564–1648)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Odnowa trydencka (1564–1648)</span> </div> </a> <ul id="toc-Odnowa_trydencka_(1564–1648)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Barok_(1648–1758)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Barok_(1648–1758)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.6</span> <span>Barok (1648–1758)</span> </div> </a> <ul id="toc-Barok_(1648–1758)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wstrząsy_rewolucyjne_(1758–1850)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wstrząsy_rewolucyjne_(1758–1850)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.7</span> <span>Wstrząsy rewolucyjne (1758–1850)</span> </div> </a> <ul id="toc-Wstrząsy_rewolucyjne_(1758–1850)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Umocnienie_(1850–1914)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Umocnienie_(1850–1914)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.8</span> <span>Umocnienie (1850–1914)</span> </div> </a> <ul id="toc-Umocnienie_(1850–1914)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Okres_wojen_(1914–1962)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Okres_wojen_(1914–1962)"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.9</span> <span>Okres wojen (1914–1962)</span> </div> </a> <ul id="toc-Okres_wojen_(1914–1962)-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Okres_od_II_soboru_watykańskiego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Okres_od_II_soboru_watykańskiego"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.10</span> <span>Okres od II soboru watykańskiego</span> </div> </a> <ul id="toc-Okres_od_II_soboru_watykańskiego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Struktura" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Struktura"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Struktura</span> </div> </a> <ul id="toc-Struktura-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wiara,_liturgia_i_nauczanie_moralne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Wiara,_liturgia_i_nauczanie_moralne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Wiara, liturgia i nauczanie moralne</span> </div> </a> <ul id="toc-Wiara,_liturgia_i_nauczanie_moralne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kościół_katolicki_w_teologii" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kościół_katolicki_w_teologii"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Kościół katolicki w teologii</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Kościół_katolicki_w_teologii-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Kościół katolicki w teologii</span> </button> <ul id="toc-Kościół_katolicki_w_teologii-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ciało_Chrystusa" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ciało_Chrystusa"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Ciało Chrystusa</span> </div> </a> <ul id="toc-Ciało_Chrystusa-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wspólnota_wierzących" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wspólnota_wierzących"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Wspólnota wierzących</span> </div> </a> <ul id="toc-Wspólnota_wierzących-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przymioty_Kościoła" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Przymioty_Kościoła"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Przymioty Kościoła</span> </div> </a> <ul id="toc-Przymioty_Kościoła-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Inne_wspólnoty_katolickie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Inne_wspólnoty_katolickie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Inne wspólnoty katolickie</span> </div> </a> <ul id="toc-Inne_wspólnoty_katolickie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kościół_katolicki_a_Biblia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kościół_katolicki_a_Biblia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Kościół katolicki a Biblia</span> </div> </a> <ul id="toc-Kościół_katolicki_a_Biblia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kościół_katolicki_a_cywilizacja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Kościół_katolicki_a_cywilizacja"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Kościół katolicki a cywilizacja</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Kościół_katolicki_a_cywilizacja-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Kościół katolicki a cywilizacja</span> </button> <ul id="toc-Kościół_katolicki_a_cywilizacja-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Kościół_katolicki_a_literatura_i_filozofia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kościół_katolicki_a_literatura_i_filozofia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Kościół katolicki a literatura i filozofia</span> </div> </a> <ul id="toc-Kościół_katolicki_a_literatura_i_filozofia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Kościół_katolicki_w_literaturze_polskiej" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Kościół_katolicki_w_literaturze_polskiej"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1.1</span> <span>Kościół katolicki w literaturze polskiej</span> </div> </a> <ul id="toc-Kościół_katolicki_w_literaturze_polskiej-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kościół_katolicki_a_sztuka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kościół_katolicki_a_sztuka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Kościół katolicki a sztuka</span> </div> </a> <ul id="toc-Kościół_katolicki_a_sztuka-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kościół_katolicki_a_nauka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kościół_katolicki_a_nauka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Kościół katolicki a nauka</span> </div> </a> <ul id="toc-Kościół_katolicki_a_nauka-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Kościół_katolicki_a_teoria_ewolucji" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Kościół_katolicki_a_teoria_ewolucji"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3.1</span> <span>Kościół katolicki a teoria ewolucji</span> </div> </a> <ul id="toc-Kościół_katolicki_a_teoria_ewolucji-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Kościół_katolicki_a_dobroczynność" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kościół_katolicki_a_dobroczynność"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.4</span> <span>Kościół katolicki a dobroczynność</span> </div> </a> <ul id="toc-Kościół_katolicki_a_dobroczynność-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Statystyki_wiernych_Kościoła_katolickiego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Statystyki_wiernych_Kościoła_katolickiego"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Statystyki wiernych Kościoła katolickiego</span> </div> </a> <ul id="toc-Statystyki_wiernych_Kościoła_katolickiego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przyszłość_Kościoła_katolickiego" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Przyszłość_Kościoła_katolickiego"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Przyszłość Kościoła katolickiego</span> </div> </a> <ul id="toc-Przyszłość_Kościoła_katolickiego-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Krytyka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Krytyka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Krytyka</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Krytyka-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Krytyka</span> </button> <ul id="toc-Krytyka-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Krytyka_w_środowiskach_katolickich" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Krytyka_w_środowiskach_katolickich"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1</span> <span>Krytyka w środowiskach katolickich</span> </div> </a> <ul id="toc-Krytyka_w_środowiskach_katolickich-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bractwo_Kapłańskie_Świętego_Piusa_X" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Bractwo_Kapłańskie_Świętego_Piusa_X"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1.1</span> <span>Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X</span> </div> </a> <ul id="toc-Bractwo_Kapłańskie_Świętego_Piusa_X-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Liberalne_nurty" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Liberalne_nurty"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.1.2</span> <span>Liberalne nurty</span> </div> </a> <ul id="toc-Liberalne_nurty-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Krytyka_ze_strony_prawosławnych" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Krytyka_ze_strony_prawosławnych"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10.2</span> <span>Krytyka ze strony prawosławnych</span> </div> </a> <ul id="toc-Krytyka_ze_strony_prawosławnych-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">11</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Uwagi" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Uwagi"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">12</span> <span>Uwagi</span> </div> </a> <ul id="toc-Uwagi-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">13</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">14</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">15</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Kościół katolicki</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 173 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-173" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">173 języki</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ace mw-list-item"><a href="https://ace.wikipedia.org/wiki/Geurija_Katolik_Roma" title="Geurija Katolik Roma – aceh" lang="ace" hreflang="ace" data-title="Geurija Katolik Roma" data-language-autonym="Acèh" data-language-local-name="aceh" class="interlanguage-link-target"><span>Acèh</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Rooms-Katolieke_Kerk" title="Rooms-Katolieke Kerk – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Rooms-Katolieke Kerk" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/R%C3%B6misch-katholische_Kirche" title="Römisch-katholische Kirche – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Römisch-katholische Kirche" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%88%AE%E1%88%9B_%E1%8A%AB%E1%89%B6%E1%88%8A%E1%8A%AD_%E1%89%A4%E1%89%B0_%E1%8A%AD%E1%88%AD%E1%88%B5%E1%89%B2%E1%8B%AB%E1%8A%95" title="የሮማ ካቶሊክ ቤተ ክርስቲያን – amharski" lang="am" hreflang="am" data-title="የሮማ ካቶሊክ ቤተ ክርስቲያን" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharski" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/Remisc_Cirice" title="Remisc Cirice – staroangielski" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Remisc Cirice" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="staroangielski" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%83%D9%86%D9%8A%D8%B3%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D9%85%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%A7%D8%AB%D9%88%D9%84%D9%8A%D9%83%D9%8A%D8%A9" title="الكنيسة الرومانية الكاثوليكية – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="الكنيسة الرومانية الكاثوليكية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Ilesia_Catolica" title="Ilesia Catolica – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Ilesia Catolica" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A5%DC%95%DC%AC%DC%90_%DC%A9%DC%AC%DC%98%DC%A0%DC%9D%DC%A9%DC%9D_%DC%95%DC%AA%DC%97%DC%98%DC%A1%DC%9D%DC%90" title="ܥܕܬܐ ܩܬܘܠܝܩܝ ܕܪܗܘܡܝܐ – aramejski" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܥܕܬܐ ܩܬܘܠܝܩܝ ܕܪܗܘܡܝܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="aramejski" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%A9%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%AF_%D5%A5%D5%AF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D6%81%D5%AB" title="Կաթոլիկ եկեղեցի – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Կաթոլիկ եկեղեցի" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Bisearic%C3%A3_C%C3%A3tulic%C3%A3" title="Bisearicã Cãtulicã – arumuński" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Bisearicã Cãtulicã" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="arumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/%C3%89gll%C3%A9se_catolica_rom%C3%A8na" title="Égllése catolica romèna – franko-prowansalski" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Égllése catolica romèna" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="franko-prowansalski" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Ilesia_Cat%C3%B3lica" title="Ilesia Católica – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Ilesia Católica" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Tup%C3%A3rape_Oparupigua" title="Tupãrape Oparupigua – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Tupãrape Oparupigua" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Roma-Katolik_kils%C9%99si" title="Roma-Katolik kilsəsi – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Roma-Katolik kilsəsi" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%DB%8C%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%D8%B3%DB%8C" title="کاتولیک کیلیساسی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="کاتولیک کیلیساسی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%95%E0%A7%8D%E0%A6%AF%E0%A6%BE%E0%A6%A5%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%95_%E0%A6%AE%E0%A6%A3%E0%A7%8D%E0%A6%A1%E0%A6%B2%E0%A7%80" title="ক্যাথলিক মণ্ডলী – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="ক্যাথলিক মণ্ডলী" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Thian-ch%C3%BA-k%C3%A0u" title="Thian-chú-kàu – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Thian-chú-kàu" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-map-bms mw-list-item"><a href="https://map-bms.wikipedia.org/wiki/Gereja_Katolik_Roma" title="Gereja Katolik Roma – Banyumasan" lang="jv-x-bms" hreflang="jv-x-bms" data-title="Gereja Katolik Roma" data-language-autonym="Basa Banyumasan" data-language-local-name="Banyumasan" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Banyumasan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D0%B8%D1%80%D0%BA%D3%99%D2%AF%D0%B5" title="Католик сиркәүе – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Католик сиркәүе" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D1%8B%D0%BC%D1%81%D0%BA%D0%B0-%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A6%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0" title="Рымска-Каталіцкая Царква – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Рымска-Каталіцкая Царква" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%B0%D0%BB%D1%96%D1%86%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%A6%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0" title="Каталіцкая Царква – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Каталіцкая Царква" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Simbahan_Katoliko" title="Simbahan Katoliko – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Simbahan Katoliko" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0_%D1%86%D1%8A%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0" title="Католическа църква – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Католическа църква" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Remisch-katholische_Kira" title="Remisch-katholische Kira – bawarski" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Remisch-katholische Kira" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bawarski" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Rimokatoli%C4%8Dka_crkva" title="Rimokatolička crkva – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Rimokatolička crkva" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Iliz_katolik_roman" title="Iliz katolik roman – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Iliz katolik roman" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BA_%D1%81%D2%AF%D0%BC%D1%8D" title="Католик сүмэ – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Католик сүмэ" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Esgl%C3%A9sia_Cat%C3%B2lica_Romana" title="Església Catòlica Romana – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Església Catòlica Romana" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Simbahang_Katoliko_Romano" title="Simbahang Katoliko Romano – cebuański" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Simbahang Katoliko Romano" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuański" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Katolick%C3%A1_c%C3%ADrkev" title="Katolická církev – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Katolická církev" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Iglesia_romano_catolico" title="Iglesia romano catolico – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Iglesia romano catolico" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Yr_Eglwys_Gatholig_Rufeinig" title="Yr Eglwys Gatholig Rufeinig – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Yr Eglwys Gatholig Rufeinig" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dag mw-list-item"><a href="https://dag.wikipedia.org/wiki/Roman_cheechi" title="Roman cheechi – Dagbani" lang="dag" hreflang="dag" data-title="Roman cheechi" data-language-autonym="Dagbanli" data-language-local-name="Dagbani" class="interlanguage-link-target"><span>Dagbanli</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Romerskkatolske_kirke" title="Romerskkatolske kirke – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Romerskkatolske kirke" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/Katolala%C5%A1_girku" title="Katolalaš girku – północnolapoński" lang="se" hreflang="se" data-title="Katolalaš girku" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="północnolapoński" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pdc mw-list-item"><a href="https://pdc.wikipedia.org/wiki/Gedollische_Kaerich" title="Gedollische Kaerich – pensylwański" lang="pdc" hreflang="pdc" data-title="Gedollische Kaerich" data-language-autonym="Deitsch" data-language-local-name="pensylwański" class="interlanguage-link-target"><span>Deitsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/R%C3%B6misch-katholische_Kirche" title="Römisch-katholische Kirche – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Römisch-katholische Kirche" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nv mw-list-item"><a href="https://nv.wikipedia.org/wiki/%C3%89%C3%A9%CA%BC_neishoodii" title="Ééʼ neishoodii – nawaho" lang="nv" hreflang="nv" data-title="Ééʼ neishoodii" data-language-autonym="Diné bizaad" data-language-local-name="nawaho" class="interlanguage-link-target"><span>Diné bizaad</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Katoliku_kirik" title="Katoliku kirik – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Katoliku kirik" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A1%CF%89%CE%BC%CE%B1%CE%B9%CE%BF%CE%BA%CE%B1%CE%B8%CE%BF%CE%BB%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%95%CE%BA%CE%BA%CE%BB%CE%B7%CF%83%CE%AF%CE%B1" title="Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Ρωμαιοκαθολική Εκκλησία" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Ce%E1%B9%A1a_Cat%C3%B2lica" title="Ceṡa Catòlica – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Ceṡa Catòlica" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Catholic_Church" title="Catholic Church – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Catholic Church" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Iglesia_cat%C3%B3lica" title="Iglesia católica – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Iglesia católica" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Katolika_Eklezio" title="Katolika Eklezio – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Katolika Eklezio" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/El%C3%A9sia_cat%C3%B3lica" title="Elésia católica – estremadurski" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Elésia católica" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estremadurski" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Erromatar_Eliza_Katolikoa" title="Erromatar Eliza Katolikoa – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Erromatar Eliza Katolikoa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9" title="کلیسای کاتولیک – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="کلیسای کاتولیک" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Roman_Catholic_Church" title="Roman Catholic Church – hindi fidżyjskie" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Roman Catholic Church" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="hindi fidżyjskie" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3mversk-kat%C3%B3lska_kirkjan" title="Rómversk-katólska kirkjan – farerski" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Rómversk-katólska kirkjan" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="farerski" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89glise_catholique" title="Église catholique – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Église catholique" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Roomsk-Katolike_Tsjerke" title="Roomsk-Katolike Tsjerke – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Roomsk-Katolike Tsjerke" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Eaglais_Chaitliceach_R%C3%B3mh%C3%A1nach" title="An Eaglais Chaitliceach Rómhánach – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Eaglais Chaitliceach Rómhánach" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Eaglais_Chaitligeach" title="Eaglais Chaitligeach – szkocki gaelicki" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Eaglais Chaitligeach" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="szkocki gaelicki" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Igrexa_cat%C3%B3lica" title="Igrexa católica – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Igrexa católica" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/Katolik_firgoz" title="Katolik firgoz – konkani (Goa)" lang="gom" hreflang="gom" data-title="Katolik firgoz" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="konkani (Goa)" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Thi%C3%AAn-ch%C3%BA-kau" title="Thiên-chú-kau – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Thiên-chú-kau" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%A1%9C%EB%A7%88_%EA%B0%80%ED%86%A8%EB%A6%AD%EA%B5%90%ED%9A%8C" title="로마 가톨릭교회 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="로마 가톨릭교회" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Cocin_katolika" title="Cocin katolika – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Cocin katolika" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%A9%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%AF_%D5%A5%D5%AF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D6%81%D5%AB" title="Կաթոլիկ եկեղեցի – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Կաթոլիկ եկեղեցի" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%88%E0%A4%A5%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%97%E0%A4%BF%E0%A4%B0%E0%A4%9C%E0%A4%BE%E0%A4%98%E0%A4%B0" title="कैथोलिक गिरजाघर – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="कैथोलिक गिरजाघर" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Katoli%C4%8Dka_Crkva" title="Katolička Crkva – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Katolička Crkva" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Katolik_eklezio" title="Katolik eklezio – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Katolik eklezio" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Simbaan_a_Katoliko" title="Simbaan a Katoliko – ilokano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Simbaan a Katoliko" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilokano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Gereja_Katolik_Roma" title="Gereja Katolik Roma – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Gereja Katolik Roma" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Ecclesia_Catholic" title="Ecclesia Catholic – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Ecclesia Catholic" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Eclesie_Catolic" title="Eclesie Catolic – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Eclesie Catolic" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3mversk-ka%C3%BE%C3%B3lska_kirkjan" title="Rómversk-kaþólska kirkjan – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Rómversk-kaþólska kirkjan" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Chiesa_cattolica" title="Chiesa cattolica – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Chiesa cattolica" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%9B%D7%A0%D7%A1%D7%99%D7%99%D7%94_%D7%94%D7%A7%D7%AA%D7%95%D7%9C%D7%99%D7%AA" title="הכנסייה הקתולית – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="הכנסייה הקתולית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Gr%C3%A9ja_Katulik" title="Gréja Katulik – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Gréja Katulik" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Katoliki_Cejewiye" title="Katoliki Cejewiye – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Katoliki Cejewiye" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%95%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%BE%E0%B2%A5%E0%B3%8B%E0%B2%B2%E0%B2%BF%E0%B2%95%E0%B3%8D_%E0%B2%9A%E0%B2%B0%E0%B3%8D%E0%B2%9A%E0%B3%8D" title="ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಚರ್ಚ್ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಕ್ಯಾಥೋಲಿಕ್ ಚರ್ಚ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%A0%E1%83%9D%E1%83%9B%E1%83%98%E1%83%A1_%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%9D%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%99%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%94%E1%83%99%E1%83%9A%E1%83%94%E1%83%A1%E1%83%98%E1%83%90" title="რომის კათოლიკური ეკლესია – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="რომის კათოლიკური ეკლესია" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Katol%C3%ABcczi_K%C3%B2sc%C3%B3%C5%82" title="Katolëcczi Kòscół – kaszubski" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Katolëcczi Kòscół" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kaszubski" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BA_%D1%88%D1%96%D1%80%D0%BA%D0%B5%D1%83%D1%96" title="Католик шіркеуі – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Католик шіркеуі" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Eglos_Katholik_Romanek" title="Eglos Katholik Romanek – kornijski" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Eglos Katholik Romanek" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornijski" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kanisa_Katoliki" title="Kanisa Katoliki – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kanisa Katoliki" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Legliz_Katolik" title="Legliz Katolik – kreolski haitański" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Legliz Katolik" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="kreolski haitański" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9gliz_katolik" title="Légliz katolik – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Légliz katolik" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/D%C3%AAra_katol%C3%AEk" title="Dêra katolîk – kurdyjski" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Dêra katolîk" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Dlijia_catolica" title="Dlijia catolica – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Dlijia catolica" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Kilisia_Katolika" title="Kilisia Katolika – ladyński" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Kilisia Katolika" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladyński" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Ecclesia_Catholica_Romana" title="Ecclesia Catholica Romana – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Ecclesia Catholica Romana" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Romas_Kato%C4%BCu_bazn%C4%ABca" title="Romas Katoļu baznīca – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Romas Katoļu baznīca" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Kathoulesch_Kierch" title="Kathoulesch Kierch – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Kathoulesch Kierch" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Romos_Katalik%C5%B3_Ba%C5%BEny%C4%8Dia" title="Romos Katalikų Bažnyčia – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Romos Katalikų Bažnyčia" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Roems-Kathelieke_K%C3%A8rk" title="Roems-Kathelieke Kèrk – limburski" lang="li" hreflang="li" data-title="Roems-Kathelieke Kèrk" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburski" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Ekel%C3%A9ziya_katolike" title="Ekeléziya katolike – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Ekeléziya katolike" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Eglesa_Catolica" title="Eglesa Catolica – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Eglesa Catolica" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/R%C3%B3mai_katolikus_egyh%C3%A1z" title="Római katolikus egyház – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Római katolikus egyház" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mai mw-list-item"><a href="https://mai.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%AE%E0%A4%A8_%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A5%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%9A%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9A" title="रोमन क्याथोलिक चर्च – maithili" lang="mai" hreflang="mai" data-title="रोमन क्याथोलिक चर्च" data-language-autonym="मैथिली" data-language-local-name="maithili" class="interlanguage-link-target"><span>मैथिली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0_%D1%86%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0" title="Римокатоличка црква – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Римокатоличка црква" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Eglizy_kat%C3%B4lika_r%C3%B4manina" title="Eglizy katôlika rômanina – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Eglizy katôlika rômanina" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%95%E0%B4%A4%E0%B5%8D%E0%B4%A4%E0%B5%8B%E0%B4%B2%E0%B4%BF%E0%B4%95%E0%B5%8D%E0%B4%95%E0%B4%BE%E0%B4%B8%E0%B4%AD" title="കത്തോലിക്കാസഭ – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="കത്തോലിക്കാസഭ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Knisja_Kattolika" title="Knisja Kattolika – maltański" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Knisja Kattolika" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltański" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%85%E0%A4%A5%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%9A%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9A" title="कॅथलिक चर्च – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="कॅथलिक चर्च" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D9%86%D9%8A%D8%B3%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D9%85_%D8%A7%D9%84%D9%83%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%D9%8A%D9%83" title="كنيسة الروم الكاتوليك – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="كنيسة الروم الكاتوليك" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%84%DB%8C%DA%A9_%DA%A9%D9%87%E2%80%8C%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%AA" title="کاتلیک که‌نیشت – mazanderański" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="کاتلیک که‌نیشت" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazanderański" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Gereja_Katolik" title="Gereja Katolik – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Gereja Katolik" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-min mw-list-item"><a href="https://min.wikipedia.org/wiki/Gereja_Katolik_Roma" title="Gereja Katolik Roma – minangkabu" lang="min" hreflang="min" data-title="Gereja Katolik Roma" data-language-autonym="Minangkabau" data-language-local-name="minangkabu" class="interlanguage-link-target"><span>Minangkabau</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/L%C3%B2%CC%A4-m%C4%81-ti%C4%95ng-ci%C5%8D-g%C3%A1u" title="Lò̤-mā-tiĕng-ciō-gáu – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Lò̤-mā-tiĕng-ciō-gáu" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Eigreija_Cat%C3%B3lica" title="Eigreija Católica – mirandyjski" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Eigreija Católica" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%80%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%9E%E1%80%9C%E1%80%85%E1%80%BA_%E1%80%A1%E1%80%9E%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%B8%E1%80%90%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%BA" title="ကက်သလစ် အသင်းတော် – birmański" lang="my" hreflang="my" data-title="ကက်သလစ် အသင်းတော်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmański" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nah mw-list-item"><a href="https://nah.wikipedia.org/wiki/Catolicismo_Romano" title="Catolicismo Romano – Nahuatl" lang="nah" hreflang="nah" data-title="Catolicismo Romano" data-language-autonym="Nāhuatl" data-language-local-name="Nahuatl" class="interlanguage-link-target"><span>Nāhuatl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Rooms-Katholieke_Kerk" title="Rooms-Katholieke Kerk – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Rooms-Katholieke Kerk" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Rooms-Katholieke_Karke" title="Rooms-Katholieke Karke – dolnosaksoński" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Rooms-Katholieke Karke" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="dolnosaksoński" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%A5%E0%A5%8B%E0%A4%B2%E0%A4%BF%E0%A4%95_%E0%A4%9A%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%9A" title="क्याथोलिक चर्च – nepalski" lang="ne" hreflang="ne" data-title="क्याथोलिक चर्च" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%AB%E3%83%88%E3%83%AA%E3%83%83%E3%82%AF%E6%95%99%E4%BC%9A" title="カトリック教会 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="カトリック教会" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Chiesia_cattoleca" title="Chiesia cattoleca – neapolitański" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Chiesia cattoleca" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="neapolitański" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/R%C3%B6%C3%B6ms-Katuulsk_Sark" title="Rööms-Katuulsk Sark – północnofryzyjski" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Rööms-Katuulsk Sark" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="północnofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Den_katolske_kirke" title="Den katolske kirke – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Den katolske kirke" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Den_katolske_kyrkja" title="Den katolske kyrkja – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Den katolske kyrkja" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/%C3%89glise_catholique" title="Église catholique – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Église catholique" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Gl%C3%A8isa_Catolica_Romana" title="Glèisa Catolica Romana – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Glèisa Catolica Romana" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Katolik_cherkovi" title="Katolik cherkovi – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Katolik cherkovi" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%95%E0%A9%88%E0%A8%A5%E0%A9%8B%E0%A8%B2%E0%A8%BF%E0%A8%95_%E0%A8%97%E0%A8%BF%E0%A8%B0%E0%A8%9C%E0%A8%BE%E0%A8%98%E0%A8%B0" title="ਕੈਥੋਲਿਕ ਗਿਰਜਾਘਰ – pendżabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਕੈਥੋਲਿਕ ਗਿਰਜਾਘਰ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendżabski" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DB%8C%D8%AA%DA%BE%D9%88%D9%84%DA%A9_%DA%86%D8%B1%DA%86" title="کیتھولک چرچ – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="کیتھولک چرچ" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Iglesia_Catolico_Romano" title="Iglesia Catolico Romano – papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Iglesia Catolico Romano" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%DA%A9%D9%87_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%A7" title="کاتولیکه کلیسا – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="کاتولیکه کلیسا" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Ruoman_Kiaklik_Choch" title="Ruoman Kiaklik Choch – jamajski" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Ruoman Kiaklik Choch" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="jamajski" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%96%E1%9F%92%E1%9E%9A%E1%9F%87%E1%9E%9F%E1%9E%A0%E1%9E%82%E1%9E%98%E1%9E%93%E1%9F%8D%E1%9E%80%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%BC%E1%9E%9B%E1%9E%B7%E1%9E%80" title="ព្រះសហគមន៍កាតូលិក – khmerski" lang="km" hreflang="km" data-title="ព្រះសហគមន៍កាតូលិក" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="khmerski" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/%C3%89glise_Catolike" title="Église Catolike – pikardyjski" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Église Catolike" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="pikardyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms badge-Q70894304 mw-list-item" title=""><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Cesa_Cat%C3%B2lica" title="Cesa Catòlica – piemoncki" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Cesa Catòlica" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piemoncki" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/R%C3%B6%C3%B6msch-kathoolsche_Kark" title="Röömsch-kathoolsche Kark – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Röömsch-kathoolsche Kark" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Igreja_Cat%C3%B3lica" title="Igreja Católica – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Igreja Católica" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Biserica_Catolic%C4%83" title="Biserica Catolică – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Biserica Catolică" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Baselgia_catolica_romana" title="Baselgia catolica romana – retoromański" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Baselgia catolica romana" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="retoromański" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Kathuliku_Inlisya" title="Kathuliku Inlisya – keczua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Kathuliku Inlisya" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keczua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%86%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D1%86%D0%B5%D1%80%D1%8C%D0%BA%D0%BE%D0%B2" title="Римокатолицька церьков – rusiński" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Римокатолицька церьков" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="rusiński" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%86%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D1%8C" title="Католическая церковь – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Католическая церковь" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BA_%D0%A2%D0%B0%D2%A5%D0%B0%D1%80%D0%B0_%D0%B4%D1%8C%D0%B8%D1%8D%D1%82%D1%8D" title="Католик Таҥара дьиэтэ – jakucki" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Католик Таҥара дьиэтэ" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakucki" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Catholic_Kirk" title="Catholic Kirk – scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Catholic Kirk" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Katoolske_S%C3%A4%C3%A4rke" title="Katoolske Säärke – fryzyjski saterlandzki" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Katoolske Säärke" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="fryzyjski saterlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Kisha_Katolike" title="Kisha Katolike – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Kisha Katolike" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Chiesa_Catt%C3%B2lica_Rumana" title="Chiesa Cattòlica Rumana – sycylijski" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Chiesa Cattòlica Rumana" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sycylijski" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%9A%E0%B6%AD%E0%B7%9D%E0%B6%BD%E0%B7%92%E0%B6%9A_%E0%B7%83%E0%B6%B7%E0%B7%8F%E0%B7%80" title="කතෝලික සභාව – syngaleski" lang="si" hreflang="si" data-title="කතෝලික සභාව" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="syngaleski" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Catholic_Church" title="Catholic Church – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Catholic Church" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Katol%C3%ADcka_cirkev_(latinsk%C3%A1_cirkev_a_v%C3%BDchodn%C3%A9_katol%C3%ADcke_cirkvi)" title="Katolícka cirkev (latinská cirkev a východné katolícke cirkvi) – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Katolícka cirkev (latinská cirkev a východné katolícke cirkvi)" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Rimskokatoli%C5%A1ka_cerkev" title="Rimskokatoliška cerkev – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Rimskokatoliška cerkev" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/Rzimskokatolicki_ko%C5%9B%C4%87%C5%AF%C5%82" title="Rzimskokatolicki kośćůł – śląski" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Rzimskokatolicki kośćůł" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="śląski" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%DA%B5%DB%8E%D8%B3%D8%A7%DB%8C_%DA%A9%D8%A7%D8%AA%DB%86%D9%84%DB%8C%DA%A9" title="کڵێسای کاتۆلیک – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="کڵێسای کاتۆلیک" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%87%D0%BA%D0%B0_%D1%86%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0" title="Католичка црква – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Католичка црква" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Katoli%C4%8Dka_crkva" title="Katolička crkva – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Katolička crkva" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Gereja_Katolik_Roma" title="Gereja Katolik Roma – sundajski" lang="su" hreflang="su" data-title="Gereja Katolik Roma" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundajski" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Katolinen_kirkko" title="Katolinen kirkko – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Katolinen kirkko" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Romersk-katolska_kyrkan" title="Romersk-katolska kyrkan – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Romersk-katolska kyrkan" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Simbahang_Katolikong_Romano" title="Simbahang Katolikong Romano – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Simbahang Katolikong Romano" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%95%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%8B%E0%AE%B2%E0%AE%BF%E0%AE%95%E0%AF%8D%E0%AE%95_%E0%AE%A4%E0%AE%BF%E0%AE%B0%E0%AF%81%E0%AE%9A%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AE%AA%E0%AF%88" title="கத்தோலிக்க திருச்சபை – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="கத்தோலிக்க திருச்சபை" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/Katolik_%C3%A7irk%C3%A4w" title="Katolik çirkäw – tatarski" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Katolik çirkäw" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%95%E0%B0%BE%E0%B0%A5%E0%B0%B2%E0%B0%BF%E0%B0%95%E0%B1%8D_%E0%B0%9A%E0%B0%B0%E0%B1%8D%E0%B0%9A%E0%B0%BF" title="కాథలిక్ చర్చి – telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="కాథలిక్ చర్చి" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B9%82%E0%B8%A3%E0%B8%A1%E0%B8%B1%E0%B8%99%E0%B8%84%E0%B8%B2%E0%B8%97%E0%B8%AD%E0%B8%A5%E0%B8%B4%E0%B8%81" title="โรมันคาทอลิก – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="โรมันคาทอลิก" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D0%BB%D0%B8%D1%81%D0%BE%D0%B8_%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%BA%D3%A3" title="Калисои католикӣ – tadżycki" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Калисои католикӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadżycki" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Katolik_Kilisesi" title="Katolik Kilisesi – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Katolik Kilisesi" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Sot_%C3%81%CC%B1nietkhwi_Katolika" title="Sot Á̱nietkhwi Katolika – tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Sot Á̱nietkhwi Katolika" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%86%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D1%86%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0" title="Католицька церква – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Католицька церква" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DA%A9%D8%A7%D8%AA%DA%BE%D9%88%D9%84%DA%A9_%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%B3%DB%8C%D8%A7" title="کاتھولک کلیسیا – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="کاتھولک کلیسیا" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/Ceza_Cat%C3%B2%C5%82ega" title="Ceza Catòłega – wenecki" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Ceza Catòłega" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="wenecki" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Katoline_jumalankodikund" title="Katoline jumalankodikund – wepski" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Katoline jumalankodikund" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="wepski" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Gi%C3%A1o_h%E1%BB%99i_C%C3%B4ng_gi%C3%A1o" title="Giáo hội Công giáo – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Giáo hội Công giáo" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Gl%C3%BCg_Katulik" title="Glüg Katulik – wolapik" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Glüg Katulik" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="wolapik" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Katholieke_kerke" title="Katholieke kerke – zachodnioflamandzki" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Katholieke kerke" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="zachodnioflamandzki" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Singbahan_Katoliko" title="Singbahan Katoliko – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Singbahan Katoliko" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A9%E4%B8%BB%E6%95%8E%E6%9C%83" title="天主敎會 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="天主敎會" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%90%D7%98%D7%95%D7%99%D7%9C%D7%99%D7%A9%D7%A2_%D7%A7%D7%99%D7%A8%D7%9B%D7%A2" title="קאטוילישע קירכע – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="קאטוילישע קירכע" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Cj%E1%BB%8D_K%C3%A1t%C3%B3l%C3%ACk%C3%AC" title="Ìjọ Kátólìkì – joruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìjọ Kátólìkì" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="joruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A9%E4%B8%BB%E6%95%99%E6%9C%83" title="天主教會 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="天主教會" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/K%C4%B1lisa_Katolike" title="Kılisa Katolike – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Kılisa Katolike" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Ruomas_Katal%C4%97ku_Ba%C5%BEn%C4%AB%C4%8D%C4%97" title="Ruomas Katalėku Bažnīčė – żmudzki" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Ruomas Katalėku Bažnīčė" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="żmudzki" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E5%A4%A9%E4%B8%BB%E6%95%99%E6%9C%83" title="天主教會 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="天主教會" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bew mw-list-item"><a href="https://bew.wikipedia.org/wiki/Ger%C3%A8ja_Katolik" title="Gerèja Katolik – betawi" lang="bew" hreflang="bew" data-title="Gerèja Katolik" data-language-autonym="Betawi" data-language-local-name="betawi" class="interlanguage-link-target"><span>Betawi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Gareja_Katolik_Roma" title="Gareja Katolik Roma – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Gareja Katolik Roma" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Gerija_Katolik" title="Gerija Katolik – iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Gerija Katolik" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rsk mw-list-item"><a href="https://rsk.wikipedia.org/wiki/%D0%A0%D0%B8%D0%BC%D0%BE%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%97%D1%86%D0%BA%D0%B0_%D1%86%D0%B5%D1%80%D0%BA%D0%B2%D0%B0" title="Римокатолїцка церква – Pannonian Rusyn" lang="rsk" hreflang="rsk" data-title="Римокатолїцка церква" data-language-autonym="Руски" data-language-local-name="Pannonian Rusyn" class="interlanguage-link-target"><span>Руски</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9592#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&oldid=74101167" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&id=74101167&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FKo%25C5%259Bci%25C3%25B3%25C5%2582_katolicki"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2FKo%25C5%259Bci%25C3%25B3%25C5%2582_katolicki"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Catholic_Church" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikinews mw-list-item"><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Kategoria:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" hreflang="pl"><span>Wikinews</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q9592" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><table class="infobox"> <caption class="naglowek" style="background-color:#ADD8E6; color:#000000;"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1">Kościół katolicki</div><div class="iboxt-2"><em lang="la">Ecclesia Catholica</em></div> </caption> <tbody><tr class="grafika iboxs"> <td colspan="2"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Saint_Peter%27s_Basilica_facade,_Rome,_Italy.jpg" class="mw-file-description" title="Bazylika św. Piotra na Watykanie, jedna z głównych świątyń Kościoła katolickiego"><img alt="Ilustracja" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg/240px-Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg" decoding="async" width="240" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg/360px-Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg/480px-Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg 2x" data-file-width="4470" data-file-height="2975" /></a></span><br /><a href="/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Piotra_na_Watykanie" title="Bazylika św. Piotra na Watykanie">Bazylika św. Piotra na Watykanie</a>, jedna z głównych świątyń Kościoła katolickiego </td></tr> <tr style="background:#E5E4E2; color:black; text-align:center;"> <td colspan="2"><a href="/wiki/Klasyfikacja_religii" title="Klasyfikacja religii">Klasyfikacja systematyczna wyznania</a> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="background:var(--background-color-base, white); color:var(--color-base, black); font-weight:bold;"><a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">Chrześcijaństwo</a><br /> └ <a href="/wiki/Katolicyzm" title="Katolicyzm">Katolicyzm</a> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="border-top:1px solid #aaa; spacing:0px; padding:0px; height:0px;"> </td></tr> <tr> <th>Ustrój kościelny </th> <td> <p><a href="/wiki/Hierarchia_ko%C5%9Bcielna" title="Hierarchia kościelna">hierarchiczny</a> </p> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="border-top:1px solid #aaa; spacing:0px; padding:0px; height:0px;"> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Siedziba_(prawo)" title="Siedziba (prawo)">Siedziba</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Watykan" title="Watykan">Watykan</a> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Prze%C5%82o%C5%BCony" title="Przełożony">Zwierzchnik</a><br />• tytuł zwierzchnika </th> <td> <p><a href="/wiki/Franciszek_(papie%C5%BC)" title="Franciszek (papież)">Franciszek</a><br /><a href="/wiki/Papie%C5%BC" title="Papież">papież</a> </p> </td></tr> <tr> <th>Zasięg geograficzny </th> <td> <p>ogólnoświatowy </p> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="collapsible collapsed ibox-inner"> <tbody><tr> <th colspan="2" style="background:#ADD8E6; color:black; text-align:center; font-weight:bold; border-top:1px solid #aaa;">Historia </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="border-top:1px solid #aaa; spacing:0px; padding:0px; height:0px;"> </td></tr> <tr> <th>Założyciel(e) </th> <td> <p><a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezus Chrystus</a><sup id="cite_ref-zalozyciel_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-zalozyciel-1">[a]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th>Utworzono<br /> </th> <td> <p>I wiek (powstanie chrześcijaństwa)<br /> </p> </td></tr> </tbody></table> </td></tr> <tr> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="collapsible collapsed ibox-inner"> <tbody><tr> <th colspan="2" style="background:#ADD8E6; color:black; text-align:center; font-weight:bold; border-top:1px solid #aaa;">Dane statystyczne  <small>(2016<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[2]</a></sup>)</small> </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="border-top:1px solid #aaa; spacing:0px; padding:0px; height:0px;"> </td></tr> <tr> <th>Wierni </th> <td> <p>1,200 mld </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Duchowie%C5%84stwo" title="Duchowieństwo">Duchowni</a> </th> <td> <p>Uwzględniając stopnie święceń: </p> <ul><li><a href="/wiki/Biskup" title="Biskup">Biskupi</a>: 5304</li> <li><a href="/wiki/Ksi%C4%85dz" title="Ksiądz">Prezbiterzy</a>: 415 656</li> <li><a href="/wiki/Diakon" title="Diakon">Diakoni</a>: 45 255</li></ul> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Metropolia_(religia)" title="Metropolia (religia)">Metropolie</a> </th> <td> <p>Według rodzaju metropolii </p> <ul><li>526 metropolii terytorialnych (w tym 3 patriarchaty)</li> <li>84 metropolii tytularnych<sup id="cite_ref-p1_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-p1-2">[1]</a></sup></li></ul> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Diecezja" title="Diecezja">Diecezje</a> </th> <td> <p>2851 (w tym 640 <a href="/wiki/Archidiecezja" title="Archidiecezja">archidiecezji</a>) </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Opactwo_terytorialne" title="Opactwo terytorialne">Opactwa terytorialne</a> </th> <td> <p>11<sup id="cite_ref-p1_2-1" class="reference"><a href="#cite_note-p1-2">[1]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Pra%C5%82atura_terytorialna" title="Prałatura terytorialna">Prałatury terytorialne</a> </th> <td> <p>44<sup id="cite_ref-p1_2-2" class="reference"><a href="#cite_note-p1-2">[1]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Administratura_apostolska" title="Administratura apostolska">Administratury apostolskie</a> </th> <td> <p>8<sup id="cite_ref-p1_2-3" class="reference"><a href="#cite_note-p1-2">[1]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Wikariat_apostolski" title="Wikariat apostolski">Wikariaty apostolskie</a> </th> <td> <p>87<sup id="cite_ref-p1_2-4" class="reference"><a href="#cite_note-p1-2">[1]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Prefektura_apostolska" title="Prefektura apostolska">Prefektury apostolskie</a> </th> <td> <p>40<sup id="cite_ref-p1_2-5" class="reference"><a href="#cite_note-p1-2">[1]</a></sup> </p> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Parafia" title="Parafia">Parafie</a> </th> <td> <p>221 700 </p> </td></tr> </tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Catholic_Church" title="Commons"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Catholic_Church" class="extiw" title="commons:Category:Catholic Church">Multimedia w Wikimedia Commons</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr class="noprint plainlinks" style="border-top:1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1); text-align:center;"> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table cellpadding="4" cellspacing="0" style="width:100%; margin:0px; background:var(--background-color-base, #fff); color:inherit"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; width:30px;"><span typeof="mw:File"><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Portal:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Wikinews"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/28px-Wikinews-logo.svg.png" decoding="async" width="28" height="15" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/42px-Wikinews-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/Wikinews-logo.svg/56px-Wikinews-logo.svg.png 2x" data-file-width="759" data-file-height="415" /></a></span> </td> <td style="vertical-align:middle;"><a href="https://pl.wikinews.org/wiki/Portal:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" class="extiw" title="n:Portal:Kościół katolicki">Wiadomości w Wikinews</a> </td></tr></tbody></table> </td></tr> <tr style="background:#F0FFFF; color:black;"> <td colspan="2" class="naglowek" style="text-align:center; border-top: 1px solid var(--border-color-base, #a2a9b1)"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vatican.va">Strona internetowa</a> </td></tr> </tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:St._Peter%27s_Basilica_Facade,_Rome,_June_2004.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/St._Peter%27s_Basilica_Facade%2C_Rome%2C_June_2004.jpg/220px-St._Peter%27s_Basilica_Facade%2C_Rome%2C_June_2004.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/St._Peter%27s_Basilica_Facade%2C_Rome%2C_June_2004.jpg/330px-St._Peter%27s_Basilica_Facade%2C_Rome%2C_June_2004.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fe/St._Peter%27s_Basilica_Facade%2C_Rome%2C_June_2004.jpg/440px-St._Peter%27s_Basilica_Facade%2C_Rome%2C_June_2004.jpg 2x" data-file-width="640" data-file-height="480" /></a><figcaption><a href="/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Piotra_na_Watykanie" title="Bazylika św. Piotra na Watykanie">Bazylika św. Piotra w Watykanie</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Leonardo_da_Vinci_(1452-1519)_-_The_Last_Supper_(1495-1498).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Leonardo_da_Vinci_%281452-1519%29_-_The_Last_Supper_%281495-1498%29.jpg/220px-Leonardo_da_Vinci_%281452-1519%29_-_The_Last_Supper_%281495-1498%29.jpg" decoding="async" width="220" height="115" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Leonardo_da_Vinci_%281452-1519%29_-_The_Last_Supper_%281495-1498%29.jpg/330px-Leonardo_da_Vinci_%281452-1519%29_-_The_Last_Supper_%281495-1498%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/08/Leonardo_da_Vinci_%281452-1519%29_-_The_Last_Supper_%281495-1498%29.jpg/440px-Leonardo_da_Vinci_%281452-1519%29_-_The_Last_Supper_%281495-1498%29.jpg 2x" data-file-width="5076" data-file-height="2645" /></a><figcaption><a href="/wiki/Ostatnia_wieczerza" title="Ostatnia wieczerza">Ostatnia wieczerza</a> pędzla <a href="/wiki/Leonardo_da_Vinci" title="Leonardo da Vinci">Leonarda da Vinci</a></figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:File%22-Saint_Paul_Writing_His_Epistles%22_by_Valentin_de_Boulogne.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/File%22-Saint_Paul_Writing_His_Epistles%22_by_Valentin_de_Boulogne.jpg/220px-File%22-Saint_Paul_Writing_His_Epistles%22_by_Valentin_de_Boulogne.jpg" decoding="async" width="220" height="163" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/File%22-Saint_Paul_Writing_His_Epistles%22_by_Valentin_de_Boulogne.jpg/330px-File%22-Saint_Paul_Writing_His_Epistles%22_by_Valentin_de_Boulogne.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/File%22-Saint_Paul_Writing_His_Epistles%22_by_Valentin_de_Boulogne.jpg/440px-File%22-Saint_Paul_Writing_His_Epistles%22_by_Valentin_de_Boulogne.jpg 2x" data-file-width="599" data-file-height="445" /></a><figcaption>Św. Paweł</figcaption></figure> <p><b>Kościół katolicki</b>, <b>Kościół powszechny</b> (<a href="/wiki/J%C4%99zyk_grecki" title="Język grecki">gr.</a> <span style="font-style: normal;" lang="el">καθολικός</span>, katholikos, <i>powszechny</i>) – największa na świecie <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijańska</a> <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_(organizacja)" title="Kościół (organizacja)">wspólnota wyznaniowa</a>, głosząca zasady wiary i życia określane mianem <i><a href="/wiki/Katolicyzm" title="Katolicyzm">katolicyzmu</a></i>. Kościół katolicki jest jednym z trzech głównych nurtów <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijaństwa</a>, obok <a href="/wiki/Cerkiew_prawos%C5%82awna" title="Cerkiew prawosławna">Cerkwi prawosławnej</a> i <a href="/wiki/Protestantyzm" title="Protestantyzm">Kościołów protestanckich</a>. Kościół katolicki uważa się za <i>jeden, święty, powszechny i apostolski</i> Kościół założony przez <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezusa Chrystusa</a> blisko 2 tysiące lat temu. </p><p>Kościół zachowuje jedność w zakresie <a href="/wiki/Doktryna_religijna" title="Doktryna religijna">doktryny</a>, dopuszcza natomiast różnice w <a href="/wiki/Obrz%C4%85dek" title="Obrządek">obrzędach</a> <a href="/wiki/Liturgia_chrze%C5%9Bcija%C5%84ska" title="Liturgia chrześcijańska">liturgicznych</a> oraz odrębność organizacji <a href="/wiki/Hierarchia_ko%C5%9Bcielna" title="Hierarchia kościelna">hierarchicznej</a> i <a href="/wiki/Prawo_kanoniczne" title="Prawo kanoniczne">kanonicznej</a> (tzw. <i><a href="/wiki/Sui_iuris#Kościoły_sui_iuris" title="Sui iuris">Kościoły sui iuris</a></i>). W związku z tym w Kościele katolickim wyodrębnić można dominujący pod względem liczebności <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%82aci%C5%84ski" title="Kościół łaciński">Kościół łaciński</a> (zwany również <i>Kościołem rzymskim</i> lub <i>zachodnim</i>) oraz <a href="/wiki/Katolickie_Ko%C5%9Bcio%C5%82y_wschodnie" title="Katolickie Kościoły wschodnie">Katolickie Kościoły wschodnie</a>, które mimo ich liczby i różnic między sobą ujmowane są wspólnie ze względu na swą niewielką liczebność. </p><p>Równość wszystkich Kościołów katolickich potwierdzono na <a href="/wiki/Sob%C3%B3r_watyka%C5%84ski_II" title="Sobór watykański II">II soborze watykańskim</a>: </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74506874">.mw-parser-output div.cytat{display:table;border:1px solid #a2a9b1;padding:0;margin-top:0.5em;margin-bottom:0.8em;background:#f8f9fa}.mw-parser-output div.cytat>blockquote{margin:0;padding:0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo{text-align:right;padding:0 1em 0.5em 1.5em}.mw-parser-output div.cytat-zrodlo::before{content:"— "}.mw-parser-output div.cytat.środek{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output div.cytat.prawy{float:right;clear:right;margin-left:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.lewy{float:left;clear:left;margin-right:1.4em}.mw-parser-output div.cytat.prawy:not([style]),.mw-parser-output div.cytat.lewy:not([style]){max-width:25em}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output div.cytat{background-color:#202122;border-color:#2e3136}}</style><div class="cytat"> <blockquote> <p>(...) Kościoły, tak Wschodu, jak i Zachodu, chociaż różnią się częściowo między sobą tak zwanymi obrządkami, mianowicie liturgią, karnością kościelną i spuścizną duchową, są wszakże jednakowo poddane władzy pasterskiej Biskupa Rzymskiego (...). Dlatego Kościoły te jednakową posiadają godność i żaden z nich nie góruje nad innymi z racji obrządku. Cieszą się też tymi samymi prawami i poddane są tym samym obowiązkom<sup id="cite_ref-Dekret_o_Kościołach_wschodnich_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-Dekret_o_Kościołach_wschodnich-4">[3]</a></sup>. </p> </blockquote> </div> <p>Z racji, iż <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%82aci%C5%84ski" title="Kościół łaciński">Kościół rzymskokatolicki</a> przewyższa zdecydowanie swoją liczebnością inne części Kościoła katolickiego, często błędnie – w obiegowej opinii – utożsamiany jest on z Kościołem katolickim w ogóle. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia_Kościoła_katolickiego"><span id="Historia_Ko.C5.9Bcio.C5.82a_katolickiego"></span>Historia Kościoła katolickiego</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Historia Kościoła katolickiego" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia Kościoła katolickiego"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Zobacz też: <a href="/wiki/Historia_chrze%C5%9Bcija%C5%84stwa" title="Historia chrześcijaństwa">Historia chrześcijaństwa</a> i <a href="/wiki/Prymat_%C5%9Awi%C4%99tego_Piotra" title="Prymat Świętego Piotra">Prymat Świętego Piotra</a>.</i></div> <p>Historia Kościoła katolickiego w pierwszym tysiącleciu jest ściśle zjednoczona z <a href="/wiki/Historia_chrze%C5%9Bcija%C5%84stwa" title="Historia chrześcijaństwa">historią chrześcijaństwa</a>, którego pierwszy poważny podział nastąpił dopiero w 1054 (<a href="/wiki/Wielka_schizma_wschodnia" title="Wielka schizma wschodnia">Schizma wschodnia</a>). </p><p>Historię Kościoła katolickiego na tle innych Kościołów chrześcijańskich widać najlepiej poprzez historię kwestii <a href="/wiki/Prymat_%C5%9Awi%C4%99tego_Piotra" title="Prymat Świętego Piotra">Prymatu Świętego Piotra</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="I–IV_w."><span id="I.E2.80.93IV_w."></span>I–IV w.</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: I–IV w." class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: I–IV w."><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="metadata plainlinks mbox mbox-content" tabindex="0"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75358068">.mw-parser-output .mbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);border-left:10px solid var(--color-progressive,#36c);background-color:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);box-sizing:border-box;margin:0 10%0.5em 10%;display:grid;padding:.3em;gap:.3em;grid-template-columns:60px 1fr;align-items:center;word-break:break-word}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:60px 1fr min-content}.mw-parser-output .mbox.without-icon{grid-template-columns:1fr}.mw-parser-output .mbox-iconright,.mw-parser-output .mbox-icon{justify-self:center}.mw-parser-output .mbox-icon img{max-width:100%;object-fit:contain}.mw-parser-output .mbox p{font-size:inherit}@media(max-width:720px){.mw-parser-output .mbox{margin-left:0;margin-right:0}}@media(max-width:600px){.mw-parser-output .mbox{width:100%}}@media(max-width:450px){.mw-parser-output .mbox-iconright{grid-row:2;grid-column:1/span 2;justify-self:end}.mw-parser-output .mbox.with-iconright{grid-template-columns:40px 1fr}.mw-parser-output .mbox{grid-template-columns:40px 1fr;font-size:0.85rem}}.mw-parser-output .mbox+.mbox{margin-top:calc(-0.5em + 2px)}.mw-parser-output .mbox.mbox-serious{border-left-color:#d33}.mw-parser-output .mbox.mbox-content{border-left-color:#f28500}.mw-parser-output .mbox.mbox-notice{border-left-color:var(--color-progressive,#36c)}.mw-parser-output .mbox.mbox-merge{border-left-color:#9932cc}body.ns-6 .mw-parser-output .mbox{width:unset;max-width:unset}</style> <div class="mbox-icon"> <div><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność"><img alt="Wikipedia:Weryfikowalność" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/50px-Question_book-4.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/75px-Question_book-4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/100px-Question_book-4.svg.png 2x" data-file-width="262" data-file-height="204" /></a></span></div></div> <div class="mbox-text"><b>Ta sekcja od 2016-01 wymaga <a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność">zweryfikowania</a> podanych informacji:<b> <i>brak odniesień do jakichkolwiek opracowań we wszystkich akapitach, a zwłaszcza w ostatnim</i></b>.</b><div class="hide-when-compact">Należy podać wiarygodne źródła w formie <a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">przypisów bibliograficznych</a>.<br /><small>Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.</small><br /><small><i>Sprawdź w źródłach:</i> <span class="plainlinks"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki.html">Encyklopedia PWN</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?as_brr=0&as_pub=-icon&q=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">Google Books</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scholar.google.com/scholar?q=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">Google Scholar</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://fbc.pionier.net.pl/search#fq={!tag=dcterms_accessRights}dcterms_accessRights%3A%22Dost%C4%99p%20otwarty%22&q=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">Federacja Bibliotek Cyfrowych</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://bazhum.muzhp.pl/artykul/lista/?generalQuery=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">BazHum</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://yadda.icm.edu.pl/baztech/search/page.action?qt=SEARCH&q=c_0language_0eq.all*sc.article*c_0keywords_0eq.Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki*l_0*c_0fulltext_0eq.all">BazTech</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://rcin.org.pl/dlibra/results?q=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22&action=SimpleSearchAction&type=-6&p=0">RCIN</a> • Internet Archive (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/texts?query=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">texts</a> / <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/inlibrary?query=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">inlibrary</a>)</span></small><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%">Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w <a href="/wiki/Dyskusja:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Dyskusja:Kościół katolicki">dyskusji tej sekcji</a>.</span><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%"> Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon <a href="/wiki/Szablon:Dopracowa%C4%87" title="Szablon:Dopracować">{{Dopracować}}</a> z tej sekcji.</span></div></div> </div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Pierwotne_chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Pierwotne chrześcijaństwo">Pierwotne chrześcijaństwo</a>.</i></div> <p>Według Kościoła katolickiego w Nowym Testamencie założenie Kościoła zostało zapowiedziane przez Jezusa Chrystusa, który w słowach skierowanych do <a href="/wiki/Piotr_Aposto%C5%82" title="Piotr Apostoł">św. Piotra</a> miał powiedzieć: <i>Ty jesteś Piotr [czyli Opoka] i na tej opoce zbuduję Kościół mój, a bramy piekielne go nie przemogą</i> (Mt 16,18)<sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5">[4]</a></sup>. </p><p>Pierwotny <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_(organizacja)" title="Kościół (organizacja)">Kościół</a>, który traktowany był jako stronnictwo religijno-polityczne, nie był jednolity i składał się z wielu grup (<a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_(organizacja)" title="Kościół (organizacja)">Kościołów lokalnych</a>), tzw. <a href="/w/index.php?title=Gmina_chrze%C5%9Bcija%C5%84ska&action=edit&redlink=1" class="new" title="Gmina chrześcijańska (strona nie istnieje)">gmin chrześcijańskich</a>. Jego wyznawcy mieli jednak świadomość przynależności do jednej wspólnoty: „Jeden jest Pan, jedna wiara, jeden chrzest” (List do Efezjan 4,5). Na czele pierwszej z nich, założonej w <a href="/wiki/Jerozolima" title="Jerozolima">Jerozolimie</a> ok. 33 r. n.e., stał początkowo <a href="/wiki/Piotr_Aposto%C5%82" title="Piotr Apostoł">Piotr Apostoł</a>. </p><p>Zgodnie z tradycją Kościoła katolickiego wspólnota pierwotnych gmin chrześcijańskich może być uważana za jego zalążek. Słowo <i>katolicki</i> pochodzi od <a href="/wiki/J%C4%99zyk_grecki" title="Język grecki">greckiego</a> określenia Καθολικος, oznaczającego uniwersalny lub powszechny. W listach ówczesnych biskupów, m.in. <a href="/wiki/Klemens_I" title="Klemens I">Klemensa Rzymskiego</a>, <a href="/wiki/Polikarp_ze_Smyrny" title="Polikarp ze Smyrny">Polikarpa ze Smyrny</a> i <a href="/wiki/Ignacy_Antioche%C5%84ski" title="Ignacy Antiocheński">Ignacego z Antiochii</a> pojawiają się pierwsze nawoływania do utrzymania <i>jedności w wierze</i>. W liście tego ostatniego do Kościoła w <a href="/wiki/Izmir" title="Izmir">Smyrnie</a> napisanym przed rokiem 107 n.e. po raz pierwszy znalazło się określenie <i>Kościół katolicki</i><sup id="cite_ref-Św_Ignacy_Antiocheński_List_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Św_Ignacy_Antiocheński_List-6">[5]</a></sup>. Określenie to pojawiało się również w późniejszych tekstach <a href="/wiki/Ireneusz_z_Lyonu" title="Ireneusz z Lyonu">Ireneusza, biskupa Lyonu</a>. Mniej więcej od II wieku n.e. mówi się już zawsze o jednym Kościele powszechnym, który składa się z wielu gmin. Wielki wpływ na utrzymanie wspólnoty miały zebrania kierowników gmin, podczas których załatwiano sprawy bieżące, zwłaszcza rozwiązywano trudności natury organizacyjnej i <a href="/wiki/Doktryna_religijna" title="Doktryna religijna">doktrynalnej</a>. Nie wszystkie zebrania miały jednakowy zasięg. Dokumenty wspominają o <a href="/wiki/Synod" title="Synod">synodach</a> prowincjonalnych, o zebraniach biskupów z kilku prowincji i synodach powszechnych. <a href="/wiki/Sob%C3%B3r_powszechny" title="Sobór powszechny">Sobór powszechny</a>, podobnie jak dzisiaj, uważano w tamtym czasie za najważniejszą instytucję całego Kościoła. </p><p>Kościół w II w. nie nosił jeszcze wszystkich cech <a href="/wiki/Katolicyzm" title="Katolicyzm">katolicyzmu</a>. Uwaga chrześcijan koncentrowała się głównie na przechowywaniu „tradycji apostolskiej”, dlatego też tworzono organizację kościelną i hierarchiczną władzę, która miała czuwać nad czystością wiary. Wtedy też ustanowiono wyznanie wiary i kanon ksiąg świętych. Katolicyzm kształtował się stopniowo wskutek asymilacji elementów kultur <a href="/wiki/Epoka_hellenistyczna" title="Epoka hellenistyczna">hellenistycznej</a> i <a href="/wiki/Staro%C5%BCytny_Rzym" title="Starożytny Rzym">rzymskiej</a>. Na tym tle dochodziło do wielokrotnych konfliktów wewnątrz Kościoła. Wśród przełożonych gmin występowały dwie skrajne tendencje: do izolowania nowej wiary od wpływów świata hellenistycznego i do wytworzenia religii powszechnej poprzez połączenie chrześcijaństwa z elementami kultury starożytnej. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Dominująca_religia_Cesarstwa"><span id="Dominuj.C4.85ca_religia_Cesarstwa"></span>Dominująca religia Cesarstwa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Dominująca religia Cesarstwa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Dominująca religia Cesarstwa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo_w_p%C3%B3%C5%BAnej_staro%C5%BCytno%C5%9Bci" title="Chrześcijaństwo w późnej starożytności">Chrześcijaństwo w późnej starożytności</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Constantine%27s_conversion.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Constantine%27s_conversion.jpg/220px-Constantine%27s_conversion.jpg" decoding="async" width="220" height="181" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Constantine%27s_conversion.jpg/330px-Constantine%27s_conversion.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Constantine%27s_conversion.jpg/440px-Constantine%27s_conversion.jpg 2x" data-file-width="3418" data-file-height="2816" /></a><figcaption><a href="/wiki/Peter_Paul_Rubens" title="Peter Paul Rubens">Peter Paul Rubens</a> „Nawrócenie Konstantyna”</figcaption></figure> <p><a href="/wiki/Edykt_mediola%C5%84ski" title="Edykt mediolański">Edykt mediolański</a> z 313, w którym <a href="/wiki/Cesarz" title="Cesarz">cesarz</a> <a href="/wiki/Konstantyn_I_Wielki" title="Konstantyn I Wielki">Konstantyn I Wielki</a> podarował <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijanom</a> swobodę wyznawania ich religii, przypieczętował ten drugi scenariusz. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Średniowiecze"><span id=".C5.9Aredniowiecze"></span>Średniowiecze</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Średniowiecze" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Średniowiecze"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo_w_%C5%9Bredniowieczu" title="Chrześcijaństwo w średniowieczu">Chrześcijaństwo w średniowieczu</a>.</i></div> <p>Kościół na Zachodzie ostał się w okresie <a href="/wiki/Wielka_w%C4%99dr%C3%B3wka_lud%C3%B3w" title="Wielka wędrówka ludów">wędrówki ludów</a>. W 755 roku powstało <a href="/wiki/Pa%C5%84stwo_Ko%C5%9Bcielne" title="Państwo Kościelne">Państwo Kościelne</a>, doszło do <a href="/wiki/Cezaropapizm" title="Cezaropapizm">upolitycznienia papiestwa</a>. Kościół dał nowy kształt kulturze, zwanej średniowieczną, a właściwie stał się jej twórcą. </p><p>Dzieje Kościoła na Wschodzie były bardziej stabilne niż na Zachodzie. <a href="/wiki/Cesarstwo_Bizanty%C5%84skie" title="Cesarstwo Bizantyńskie">Cesarstwo Bizantyńskie</a> nabrało charakteru jeszcze bardziej greckiego, któremu uległa też liturgia bizantyjska. Zachód zaznaczył swą odrębność szczególnie w 800 roku, gdy powstało zachodnie cesarstwo <a href="/wiki/Karol_Wielki" title="Karol Wielki">Karola Wielkiego</a>, oraz w 1054 roku, kiedy dokonał się <a href="/wiki/Wielka_schizma_wschodnia" title="Wielka schizma wschodnia">rozłam między papiestwem i patriarchatami wschodnimi</a>. </p><p>Papiestwo w X wieku przeżywało tragiczny kryzys, przezwyciężony dopiero w pierwszej połowie XI wieku przez <a href="/wiki/Reforma_gregoria%C5%84ska" title="Reforma gregoriańska">reformę gregoriańską</a>. W tym czasie Bizancjum osiągnęło politycznie i kościelnie jeden ze szczytów swego rozwoju pod rządami <a href="/wiki/Dynastia_macedo%C5%84ska" title="Dynastia macedońska">dynastii macedońskiej</a> (867–1056). </p><p>Kościół katolicki dokonał nawróceń ludów germańskich, objął chrystianizacją Bałtów i Słowian z grupy językowej zachodniej. Szczególnego znaczenia politycznego nabrał Kościół w XII i XIII wieku, którego zewnętrznym wyrazem stały się <a href="/wiki/Krucjata" title="Krucjata">krucjaty</a> i dominująca rola <a href="/wiki/Papocezaryzm" title="Papocezaryzm">papieży względem cesarzy</a>. Do walki z herezjami ludowymi powołano <a href="/wiki/Inkwizycja" title="Inkwizycja">inkwizycję</a>. </p><p>W XIV wieku papiestwo uległo osłabieniu, co uwidoczniło się najwyraźniej w <a href="/wiki/Niewola_awinio%C5%84ska" title="Niewola awiniońska">niewoli awiniońskiej</a>, <a href="/wiki/Wielka_schizma_zachodnia" title="Wielka schizma zachodnia">wielkiej schizmie zachodniej</a> i <a href="/wiki/Koncyliaryzm" title="Koncyliaryzm">koncyliaryzmie</a><sup id="cite_ref-CITEREFBanaszak1986T._2,_s._1_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBanaszak1986T._2,_s._1-7">[6]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Reformacja_i_sobór_trydencki_(1517–1564)"><span id="Reformacja_i_sob.C3.B3r_trydencki_.281517.E2.80.931564.29"></span>Reformacja i sobór trydencki (1517–1564)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Reformacja i sobór trydencki (1517–1564)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Reformacja i sobór trydencki (1517–1564)"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Reformacja" title="Reformacja">Reformacja</a>.</i></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Luther-verbrennt-Bulle.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Luther-verbrennt-Bulle.jpg/220px-Luther-verbrennt-Bulle.jpg" decoding="async" width="220" height="226" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Luther-verbrennt-Bulle.jpg/330px-Luther-verbrennt-Bulle.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/93/Luther-verbrennt-Bulle.jpg/440px-Luther-verbrennt-Bulle.jpg 2x" data-file-width="778" data-file-height="800" /></a><figcaption>Luter palący bullę papieską</figcaption></figure> <p>W pierwszym ćwierćwieczu XVI stulecia wielu ludzi pragnęło reformy Kościoła. W 1517 roku w <a href="/wiki/Wittenberga" title="Wittenberga">Wittenberdze</a> wystąpił ze swoimi 95 tezami <a href="/wiki/Marcin_Luter" title="Marcin Luter">Marcin Luter</a>, krytykując w nich m.in. praktykę sprzedawania odpustów, z których Kościół pozyskiwał środki na finansowanie budowy bazyliki św. Piotra w Rzymie. Protestanci odrzucili kulty świętych oraz Marii, a także prymat papieża, utrzymując, że wiele dogmatów katolickich nie ma żadnego potwierdzenia w Biblii; krytykowali także zbyt wystawne i rozwiązłe życie papieży i biskupów. Marcin Luter zarzucał klerowi wyższych warstw wystawne życie, brak wykształcenia niższych hierarchów, włącznie z analfabetyzmem, płatne odpusty oraz <a href="/wiki/Celibat" title="Celibat">celibat</a>. </p><p>Marcin Luter szybko znalazł wielu zwolenników, a rozpoczęty przez niego ruch w Niemczech uległ wkrótce radykalizacji. W Szwajcarii, na obszarze języka niemieckiego (<a href="/wiki/Zurych" title="Zurych">Zurych</a>), podobny ruch reformacyjny zapoczątkował <a href="/wiki/Huldrych_Zwingli" title="Huldrych Zwingli">Ulrich Zwingli</a>, a na obszarze języka francuskiego (<a href="/wiki/Genewa" title="Genewa">Genewa</a>) <a href="/wiki/Jan_Kalwin" title="Jan Kalwin">Jan Kalwin</a>. Niektórzy władcy popierali nowy ruch, lecz nie odeszli od katolicyzmu, inni wprost opowiedzieli się za reformacją. Król angielski <a href="/wiki/Henryk_VIII_Tudor" title="Henryk VIII Tudor">Henryk VIII</a> zwalczał naukę Lutra, jednak z osobistych i państwowych racji <a href="/wiki/Akt_supremacji" title="Akt supremacji">doprowadził Kościół w Anglii do schizmy</a>. </p><p>W Kościele katolickim powoli przeprowadzano reformę, najpierw w małych kręgach duchownych i świeckich. Przeciwdziałanie reformacji było jednym z głównych powodów zwołania <a href="/wiki/Sob%C3%B3r_trydencki" title="Sobór trydencki">soboru trydenckiego</a> (1545–1563). </p><p>Rozłam jednego zachodniego chrześcijaństwa na katolickie i ewangelickie nie zahamował rozwoju misji katolickich, zaktywizowanych odkryciami geograficznymi. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Odnowa_trydencka_(1564–1648)"><span id="Odnowa_trydencka_.281564.E2.80.931648.29"></span>Odnowa trydencka (1564–1648)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Odnowa trydencka (1564–1648)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Odnowa trydencka (1564–1648)"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Uchwały <a href="/wiki/Sob%C3%B3r_trydencki" title="Sobór trydencki">soboru trydenckiego</a> były źródłem odnowy religijnej i kościelnej. Realizowali je wybitni papieże potrydenccy i ich nuncjusze, biskupi i kapłani nowej formacji, zakony nowe (np. <a href="/wiki/Jezuici" title="Jezuici">jezuici</a>) i zreformowane dawne, święci, których w tym okresie było szczególnie wielu, i misjonarze. Dla misji wydarzeniem wielkiej wagi było utworzenie <a href="/wiki/Kongregacja_ds._Ewangelizacji_Narod%C3%B3w" title="Kongregacja ds. Ewangelizacji Narodów">Kongregacji Rozkrzewiania Wiary</a>. </p><p>Niezdefiniowana na soborze kwestia prymatu papieskiego powodowała różnice w poglądach, przez co dzieło kardynała <a href="/wiki/Robert_Bellarmin" title="Robert Bellarmin">Roberta Bellarmina</a> o władzy papieskiej dostało się na <a href="/wiki/Indeks_ksi%C4%85g_zakazanych" title="Indeks ksiąg zakazanych">indeks</a>. <a href="/wiki/Galileusz" title="Galileusz">Galileo Galilei</a> został krytycznie osądzony z powodu swoich herezji, a niepotwierdzona wówczas naukowo rozprawa Kopernika znalazła się na <a href="/wiki/Indeks_ksi%C4%85g_zakazanych" title="Indeks ksiąg zakazanych">indeksie</a>. Kościół nie dokonywał metodycznego porównywania wyników nauk eksperymentalnych i matematycznych z <a href="/wiki/Objawienie" title="Objawienie">prawdami objawionymi</a>. </p><p>W Europie nastąpiły krwawe wojny religijne i polityczne. Przede wszystkim były to walki między ewangelikami i katolikami: </p> <ul><li>we Francji (<a href="/wiki/Wojna_hugenocka_(1626%E2%80%931629)" title="Wojna hugenocka (1626–1629)">wojny hugenockie</a>)</li> <li>i w <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99te_Cesarstwo_Rzymskie" title="Święte Cesarstwo Rzymskie">cesarstwie</a> (<a href="/wiki/Wojna_trzydziestoletnia" title="Wojna trzydziestoletnia">wojna trzydziestoletnia</a> zakończona <a href="/wiki/Pok%C3%B3j_westfalski" title="Pokój westfalski">pokojem westfalskim</a>)</li></ul> <p>Utrwalony rozłam wyznaniowy nie wygasił tęsknoty za pokojem religijnym i jednością kościelną. Nikłe były rezultaty usiłowań <a href="/wiki/Irenizm" title="Irenizm">ireników</a>, marzących o religijnej jedności w państwie. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Barok_(1648–1758)"><span id="Barok_.281648.E2.80.931758.29"></span>Barok (1648–1758)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Barok (1648–1758)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Barok (1648–1758)"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Po <a href="/wiki/Pok%C3%B3j_westfalski" title="Pokój westfalski">pokoju westfalskim</a> w 1648 ustabilizował się stan prawny wyznań chrześcijańskich: katolicyzmu, luteranizmu i kalwinizmu. </p><p>Kościół stał się bardziej wystawny i stracił na dynamizmie. Papieże potępiali <a href="/wiki/Gallikanizm" title="Gallikanizm">gallikanizm</a> i popadali w konflikty z monarchami. Misje również ustały na sile, z powodu <a href="/wiki/Sp%C3%B3r_akomodacyjny" title="Spór akomodacyjny">sporu o akomodację</a> oraz wpływów <a href="/wiki/Regalizm" title="Regalizm">regalizmu</a> w Ameryce Łacińskiej. Regalizm pomógł jednak obronić Europę przed <a href="/wiki/V_wojna_austriacko-turecka" title="V wojna austriacko-turecka">turecką inwazją</a>. Kryzys przeżywały unie prawosławnych z Kościołem katolickim. <a href="/wiki/Potop_szwedzki" title="Potop szwedzki">Najazd szwedzki na Rzeczpospolitą</a> (dla celów politycznych) szybko został przez większość Polaków uznany za wojnę religijną. </p><p><a href="/wiki/O%C5%9Bwiecenie_(epoka)" title="Oświecenie (epoka)">Oświecenie</a> z czasem wyraziło się w ostrej krytyce religii i Kościoła. Okres ten ujawnił nowe kierunki: <a href="/wiki/Deizm" title="Deizm">deizm</a>, a nawet <a href="/wiki/Ateizm" title="Ateizm">ateizm</a>. Wielokrotnie przez Kościół została potępiona <a href="/wiki/Wolnomularstwo" title="Wolnomularstwo">masoneria</a>, która żądała usunięcia różnic religijnych i stanowych. Potępiono też <a href="/wiki/Jansenizm" title="Jansenizm">jansenizm</a>. Rzymskie decyzje w sprawach wiary i moralności były przyjmowane niekiedy z oporami<sup id="cite_ref-CITEREFBanaszak1986T._3,_s._128_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBanaszak1986T._3,_s._128-8">[7]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wstrząsy_rewolucyjne_(1758–1850)"><span id="Wstrz.C4.85sy_rewolucyjne_.281758.E2.80.931850.29"></span>Wstrząsy rewolucyjne (1758–1850)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Wstrząsy rewolucyjne (1758–1850)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wstrząsy rewolucyjne (1758–1850)"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Papiestwo z wielkim trudem pokonywało wrogie idee i systemy, jak <a href="/wiki/Monarchia_absolutna" title="Monarchia absolutna">absolutyzm katolickich monarchów</a>, <a href="/wiki/Febronianizm" title="Febronianizm">febronianizm</a> i <a href="/wiki/J%C3%B3zefinizm" title="Józefinizm">józefinizm</a>. Dwory burbońskie wypędziły siłą <a href="/wiki/Jezuici" title="Jezuici">jezuitów</a> ze swych krajów. Wybuch <a href="/wiki/Rewolucja_francuska" title="Rewolucja francuska">Wielkiej Rewolucji Francuskiej (1789)</a> wywarł decydujący wpływ na życie Kościoła i ograniczył jego misyjne działanie. Francja powróciła do jedności z Kościołem za <a href="/wiki/Napoleon_Bonaparte" title="Napoleon Bonaparte">Napoleona</a>, który narzucał innym krajom swoją politykę kościelną. Kongres Wiedeński przywrócił ustrój monarchiczny, co spowodowało sojusz ołtarza z tronem. W konsekwencji ścierały się ze sobą dwa nurty: <a href="/wiki/Liberalizm" title="Liberalizm">liberalizm</a> i <a href="/wiki/Ultramontanizm" title="Ultramontanizm">ultramontanizm</a>. Katolickie życie umysłowe koncentrowało się na walce z wrogimi ideami. Polscy zaborcy wchodzili w skład <a href="/wiki/%C5%9Awi%C4%99te_Przymierze" title="Święte Przymierze">Świętego Przymierza</a>, które starało się bronić <a href="/wiki/Legitymizm" title="Legitymizm">legitymizmu</a> i zasad chrześcijańskich. </p><p>W krajach <a href="/wiki/Ameryka_P%C3%B3%C5%82nocna" title="Ameryka Północna">Ameryki Północnej</a> katolicyzm rozwijał się szybko. <a href="/wiki/Ameryka_%C5%81aci%C5%84ska" title="Ameryka Łacińska">Kraje latynoamerykańskie</a> odrzucały władzę europejskich państw i najczęściej oddawały ją w ręce liberałów oraz ulegały szczególnym wpływom <a href="/wiki/Wolnomularstwo" title="Wolnomularstwo">masonerii</a>. Poprawiała się sytuacja katolików w europejskich krajach protestanckich, jednak cały czas była trudna na terenie prawosławnego imperium rosyjskiego<sup id="cite_ref-CITEREFBanaszak1986T._3,_s._191_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBanaszak1986T._3,_s._191-9">[8]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Umocnienie_(1850–1914)"><span id="Umocnienie_.281850.E2.80.931914.29"></span>Umocnienie (1850–1914)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Umocnienie (1850–1914)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Umocnienie (1850–1914)"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Klęska <a href="/wiki/Wiosna_Lud%C3%B3w" title="Wiosna Ludów">Wiosny Ludów</a> nie oznaczała końca <a href="/wiki/Liberalizm" title="Liberalizm">liberalizmu politycznego</a>. <a href="/wiki/Zjednoczenie_W%C5%82och" title="Zjednoczenie Włoch">Zjednoczenie Włoch</a> doprowadziło do upadku Państwa Kościelnego w jego dawnej formie. <a href="/wiki/Pius_IX" title="Pius IX">Pius IX</a> utracił władzę świecką, ale wzmocnił moralny autorytet papiestwa, podobnie jak jego następcy: <a href="/wiki/Leon_XIII" title="Leon XIII">Leon XIII</a> i <a href="/wiki/Pius_X" title="Pius X">Pius X</a>. Na <a href="/wiki/Sob%C3%B3r_watyka%C5%84ski_I" title="Sobór watykański I">I soborze watykańskim</a> zatwierdzono <a href="/wiki/Dogmat_o_nieomylno%C5%9Bci_papie%C5%BCa" title="Dogmat o nieomylności papieża">dogmat o nieomylności papieża</a> w sprawach wiary i moralności. Pius IX i Pius X zmierzyli się z najgroźniejszymi błędami swoich czasów w swoich <a href="/wiki/Syllabus_Errorum" title="Syllabus Errorum">Syllabusach</a>. Na początku XX w. potępiono też <a href="/wiki/Modernizm_katolicki" title="Modernizm katolicki">modernizm</a>. </p><p>Dokonał się rozwój Kościoła na całym świecie. W Europie i Ameryce Kościół rozwinął swe struktury i ukształtował swoisty typ dynamicznego katolicyzmu. Wśród zrewolucjonizowanych Latynoamerykanów Kościół podjął dzieło swej odnowy. <a href="/wiki/Prawos%C5%82awie" title="Prawosławie">Kościoły prawosławne</a> broniły przed katolicyzmem swego stanu posiadania. </p><p>Rozwinął się katolicyzm społeczny i powstała <a href="/wiki/Katolicka_nauka_spo%C5%82eczna" title="Katolicka nauka społeczna">katolicka nauka społeczna</a>. Odnowiono formację seminaryjną oraz życie kapłańskie i zakonne<sup id="cite_ref-CITEREFBanaszak1986T._3,_s._305_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBanaszak1986T._3,_s._305-10">[9]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Okres_wojen_(1914–1962)"><span id="Okres_wojen_.281914.E2.80.931962.29"></span>Okres wojen (1914–1962)</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Okres wojen (1914–1962)" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Okres wojen (1914–1962)"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/I_wojna_%C5%9Bwiatowa" title="I wojna światowa">I wojna światowa</a> (1914–1918) zmieniła warunki życia i mentalność ludzi. <a href="/wiki/Rewolucja_pa%C5%BAdziernikowa" title="Rewolucja październikowa">Rewolucja październikowa</a> umożliwiła <a href="/wiki/Komunizm" title="Komunizm">komunistom</a> wypowiedzenie wojny każdej religii, zwłaszcza zaś Kościołom chrześcijańskim. </p><p>Kościół katolicki przez wojny i komunizm także znalazł się w nowych warunkach życia i działalności. Przyjął nowe formy apostolatu i chrystianizacji świata. Uaktywnili się świeccy, m.in. poprzez <a href="/wiki/Akcja_Katolicka" title="Akcja Katolicka">Akcję Katolicką</a>. Do pewnego stopnia zdołał w okresie międzywojennym ukształtować nowe idee, dotyczące świadomości o sobie samym i swoim posłannictwie w świecie. Jednak za <a href="/wiki/Jan_XXIII" title="Jan XXIII">Jana XXIII</a> (1958–1963) zwołano II sobór watykański<sup id="cite_ref-CITEREFBanaszak1986T._4,_s._1_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBanaszak1986T._4,_s._1-11">[10]</a></sup>. </p><p>Papieże <a href="/wiki/Benedykt_XV" title="Benedykt XV">Benedykt XV</a>, <a href="/wiki/Pius_XI" title="Pius XI">Pius XI</a> i <a href="/wiki/Pius_XII" title="Pius XII">Pius XII</a> pełnili godnie niełatwe zadanie orędowników pokoju w świecie. Po II Wojnie Kościół musiał walczyć z zagrożeniem wojującego komunizmu ze strony Związku Radzieckiego, który ukształtował obóz państw <a href="/wiki/Demokracja_ludowa" title="Demokracja ludowa">demokracji ludowej</a>. Rozwój życia zakonnego i należyta formacja duchowieństwa stanowiły ważne źródło religijności katolików, którzy w wielu krajach zdołali przeciwstawić się wojującemu ateizmowi. </p><p>Papieże podjęli starania o jedność samego Kościoła i jedność całego chrześcijaństwa. Kościół poza Europą nadal musiał działać w dwóch kulturalnie różnych światach: anglosaskim i latynoskim. Młode Kościoły krajowe <a href="/wiki/Azja" title="Azja">Azji</a> i <a href="/wiki/Afryka" title="Afryka">Afryki</a> rozwijały się, choć dla ich działalności nadal utrudnieniem były pozostałości <a href="/wiki/Kolonializm" title="Kolonializm">kolonializmu</a>, <a href="/wiki/Nacjonalizm" title="Nacjonalizm">nacjonalizmu</a> i <a href="/wiki/Komunizm" title="Komunizm">komunizmu</a><sup id="cite_ref-CITEREFBanaszak1986T._4,_s._5_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBanaszak1986T._4,_s._5-12">[11]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Okres_od_II_soboru_watykańskiego"><span id="Okres_od_II_soboru_watyka.C5.84skiego"></span>Okres od II soboru watykańskiego</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Okres od II soboru watykańskiego" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Okres od II soboru watykańskiego"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Sob%C3%B3r_watyka%C5%84ski_II" title="Sobór watykański II">Sobór watykański II</a>.</i></div> <p>II sobór watykański zapoczątkował reformę Kościoła katolickiego poprzez otwarcie go na dialog z innymi wyznaniami (<a href="/wiki/Ekumenizm" title="Ekumenizm">dialog ekumeniczny</a>) i ogólne zarysowanie reformy <a href="/wiki/Liturgia" title="Liturgia">liturgii</a>. Podczas trwania soboru papież Paweł VI nawiązał bliskie stosunki z <a href="/wiki/Patriarcha_Konstantynopola" title="Patriarcha Konstantynopola">patriarchą Konstantynopola</a> <a href="/wiki/Atenagoras_I_(patriarcha_Konstantynopola)" title="Atenagoras I (patriarcha Konstantynopola)">Atenagorasem</a>. 5 grudnia 1965 zostały odwołane <a href="/wiki/Ekskomunika" title="Ekskomunika">ekskomuniki</a>, którymi w 1054 obłożyli się nawzajem dostojnicy Kościołów rzymskiego i konstantynopolitańskiego. </p> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Nadu%C5%BCycia_seksualne_w_Ko%C5%9Bciele_katolickim" title="Nadużycia seksualne w Kościele katolickim">Nadużycia seksualne w Kościele katolickim</a>.</i></div> <p>Na początku XXI wieku w wielu krajach świata ujawniono liczne przypadki <a href="/wiki/Nadu%C5%BCycia_seksualne_w_Ko%C5%9Bciele_katolickim" title="Nadużycia seksualne w Kościele katolickim">nadużyć seksualnych</a> dokonanych przez duchownych katolickich, zwłaszcza przypadki <a href="/wiki/Pedofilia" title="Pedofilia">pedofilii</a><sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13">[12]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Struktura">Struktura</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Struktura" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Struktura"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Pope_Francis_in_March_2013.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Pope_Francis_in_March_2013.jpg/220px-Pope_Francis_in_March_2013.jpg" decoding="async" width="220" height="220" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Pope_Francis_in_March_2013.jpg/330px-Pope_Francis_in_March_2013.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d5/Pope_Francis_in_March_2013.jpg/440px-Pope_Francis_in_March_2013.jpg 2x" data-file-width="996" data-file-height="996" /></a><figcaption><a href="/wiki/Papie%C5%BC" title="Papież">Papież</a> <a href="/wiki/Franciszek_(papie%C5%BC)" title="Franciszek (papież)">Franciszek</a></figcaption></figure> <p>Kościół katolicki charakteryzuje się silnie hierarchiczną strukturą. Najwyższym hierarchą Kościoła katolickiego jest <a href="/wiki/Papie%C5%BC" title="Papież">papież</a> (zwany z łac. <i>Pontifex Maximus</i> = Najwyższy Kapłan), chociaż formalnie pozostaje on tylko biskupem Rzymu. Uznawany jest przez członków Kościoła katolickiego za następcę <a href="/wiki/Piotr_Aposto%C5%82" title="Piotr Apostoł">Apostoła Piotra</a>, zastępcę <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Chrystusa</a> na ziemi oraz widzialną głowę Kościoła; wybierany po śmierci poprzednika lub jego rezygnacji (kanon 332 Kodeksu Prawa Kanonicznego stanowi, co następuje: <i>Gdyby się zdarzyło, że Biskup Rzymu zrzekłby się swego urzędu, to do ważności wymaga się, by zrzeczenie zostało dokonane w sposób wolny i było odpowiednio ujawnione; nie wymaga zaś niczyjego przyjęcia</i>) w ogólnym zgromadzeniu <a href="/wiki/Kardyna%C5%82" title="Kardynał">kardynałów</a>-elektorów, zwanym <a href="/wiki/Konklawe" title="Konklawe">konklawe</a>. Siedzibą papieża jest <a href="/wiki/Watykan" title="Watykan">Watykan</a>. Obecnym papieżem jest <a href="/wiki/Franciszek_(papie%C5%BC)" title="Franciszek (papież)">Franciszek</a>. </p><p>Sobór powszechny jest zgromadzeniem wszystkich biskupów w sprawach najwyższej wagi. Przewodniczy mu papież, wszystkie uchwały soboru podlegają zatwierdzeniu przez papieża. Do tej pory według Kościoła katolickiego odbyło się 21 soborów powszechnych (inne wyznania za powszechne uznają tylko pierwsze 7 soborów, które odbyły się przed <a href="/wiki/Wielka_schizma_wschodnia" title="Wielka schizma wschodnia">rozłamem</a> na chrześcijaństwo wschodnie i zachodnie). </p><p>Podstawowymi jednostkami administracyjnymi w strukturze Kościoła katolickiego są <a href="/wiki/Diecezja" title="Diecezja">diecezje</a> i <a href="/wiki/Parafia" title="Parafia">parafie</a>, a pomocniczymi <a href="/wiki/Metropolia_(religia)" title="Metropolia (religia)">metropolie</a> (prowincje kościelne) i <a href="/wiki/Dekanat" title="Dekanat">dekanaty</a>. </p><p>Kościół katolicki w sposób zwyczajny rządzony jest <a href="/wiki/W%C5%82adza_nieograniczona" title="Władza nieograniczona">nieograniczoną władzą</a> absolutną papieża. Niemniej jednak gdy niekonieczne jest stosowanie przez papieża władzy w sposób bezpośredni, wówczas zastosowanie ma <a href="/wiki/Prawo_kanoniczne" title="Prawo kanoniczne">prawo kanoniczne</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Wiara,_liturgia_i_nauczanie_moralne"><span id="Wiara.2C_liturgia_i_nauczanie_moralne"></span>Wiara, liturgia i nauczanie moralne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Wiara, liturgia i nauczanie moralne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wiara, liturgia i nauczanie moralne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Katolicyzm" title="Katolicyzm">katolicyzm</a>.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kościół_katolicki_w_teologii"><span id="Ko.C5.9Bci.C3.B3.C5.82_katolicki_w_teologii"></span>Kościół katolicki w teologii</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Kościół katolicki w teologii" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kościół katolicki w teologii"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_(teologia)" title="Kościół (teologia)">Kościół (teologia)</a>.</i></div> <div class="metadata plainlinks mbox mbox-content" tabindex="0"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r75358068"> <div class="mbox-icon"> <div><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność"><img alt="Wikipedia:Weryfikowalność" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/50px-Question_book-4.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/75px-Question_book-4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/100px-Question_book-4.svg.png 2x" data-file-width="262" data-file-height="204" /></a></span></div></div> <div class="mbox-text"><b>Ta sekcja od 2016-01 wymaga <a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność">zweryfikowania</a> podanych informacji.</b><div class="hide-when-compact">Należy podać wiarygodne źródła w formie <a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">przypisów bibliograficznych</a>.<br /><small>Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.</small><br /><small><i>Sprawdź w źródłach:</i> <span class="plainlinks"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki.html">Encyklopedia PWN</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?as_brr=0&as_pub=-icon&q=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">Google Books</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scholar.google.com/scholar?q=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">Google Scholar</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://fbc.pionier.net.pl/search#fq={!tag=dcterms_accessRights}dcterms_accessRights%3A%22Dost%C4%99p%20otwarty%22&q=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">Federacja Bibliotek Cyfrowych</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://bazhum.muzhp.pl/artykul/lista/?generalQuery=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">BazHum</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://yadda.icm.edu.pl/baztech/search/page.action?qt=SEARCH&q=c_0language_0eq.all*sc.article*c_0keywords_0eq.Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki*l_0*c_0fulltext_0eq.all">BazTech</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://rcin.org.pl/dlibra/results?q=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22&action=SimpleSearchAction&type=-6&p=0">RCIN</a> • Internet Archive (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/texts?query=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">texts</a> / <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/inlibrary?query=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">inlibrary</a>)</span></small><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%">Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w <a href="/wiki/Dyskusja:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Dyskusja:Kościół katolicki">dyskusji tej sekcji</a>.</span><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%"> Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon <a href="/wiki/Szablon:Dopracowa%C4%87" title="Szablon:Dopracować">{{Dopracować}}</a> z tej sekcji.</span></div></div> </div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ciało_Chrystusa"><span id="Cia.C5.82o_Chrystusa"></span>Ciało Chrystusa</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Ciało Chrystusa" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ciało Chrystusa"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kościół jest „Ciałem Chrystusa. Przez Ducha Świętego i Jego działanie w sakramentach, przede wszystkim w Eucharystii, Chrystus, który umarł i zmartwychwstał, tworzy wspólnotę wierzących jako swoje Ciało”<sup id="cite_ref-teologia-kkk1k09_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-teologia-kkk1k09-14">[13]</a></sup>. A Chrystus „jest Głową Ciała – Kościoła” (Kol 1, 18). Do tego Ciała Chrystusowego w pełni wcieleni są ci, którzy zostali ochrzczeni w Kościele albo do niego przyjęci, i nie odłączyli się od niego sercem. Dalej mając coraz to mniejszą łączność z Kościołem: katechumeni, wszyscy ochrzczeni, wierzący w jednego Boga, a nawet poszukujący Boga swoim sercem<sup id="cite_ref-Konstytucja_dogmatyczna_o_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-Konstytucja_dogmatyczna_o-15">[14]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wspólnota_wierzących"><span id="Wsp.C3.B3lnota_wierz.C4.85cych"></span>Wspólnota wierzących</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Wspólnota wierzących" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wspólnota wierzących"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Kościół obejmuje osoby żyjące (<i>Kościół pielgrzymujący, Kościół walczący</i>), przebywające w <a href="/wiki/Czy%C5%9Bciec" title="Czyściec">czyśćcu</a> (<i>Kościół pokutujący</i>) oraz <a href="/wiki/Niebo_(katolicyzm)" title="Niebo (katolicyzm)">zbawione</a> (<i>Kościół triumfujący</i>). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Przymioty_Kościoła"><span id="Przymioty_Ko.C5.9Bcio.C5.82a"></span>Przymioty Kościoła</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Przymioty Kościoła" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przymioty Kościoła"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Według nicejsko-konstantynopolitańskiego <a href="/wiki/Nicejsko-konstantynopolita%C5%84skie_wyznanie_wiary" title="Nicejsko-konstantynopolitańskie wyznanie wiary">wyznania wiary</a> katolicy wierzą w Kościół, który jest: </p> <ul><li><b>Jeden</b> <b>(unam)</b> – Tylko jeden Kościół jest kościołem prawdziwym, to znaczy założonym przez <a href="/wiki/B%C3%B3g" title="Bóg">Boga</a>. Symbolem jedności w katolicyzmie jest <a href="/wiki/Papie%C5%BC" title="Papież">papież</a>.</li> <li><b>Święty</b> <b>(sanctam)</b> – Jako wspólnota mistyczna jest doskonałym Mistycznym Ciałem <a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Chrystusa</a>, Ludem Bożym (co nie oznacza świętości wszystkich członków Kościoła ani kapłanów), w którym działa <a href="/wiki/Duch_%C5%9Awi%C4%99ty" title="Duch Święty">Duch Święty</a>.</li> <li><b>Powszechny</b> <b>(catholicam)</b> – Jest powołany do działania wśród całej ludzkości i obejmuje tym działaniem wszystkich ludzi niezależnie od stanu, majątku, narodowości oraz od popełnionych <a href="/wiki/Grzech" title="Grzech">grzechów</a>.</li> <li><b>Apostolski</b> <b>(apostolicam)</b> – W pełni i nieprzerwanie przechowuje naukę Jezusa przekazaną <a href="/wiki/Aposto%C5%82" title="Apostoł">apostołom</a>. Symbolem tego w <a href="/wiki/Katolicyzm" title="Katolicyzm">katolicyzmie</a> jest <a href="/wiki/Sukcesja_apostolska" title="Sukcesja apostolska">sukcesja apostolska</a>: biskup musi wykazać nieprzerwany łańcuch wyświęcania od jednego z pierwszych Dwunastu Apostołów.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Inne_wspólnoty_katolickie"><span id="Inne_wsp.C3.B3lnoty_katolickie"></span>Inne wspólnoty katolickie</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Inne wspólnoty katolickie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Inne wspólnoty katolickie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Istnieją również <a href="/wiki/Tradycjonalizm_katolicki" title="Tradycjonalizm katolicki">tradycjonalistyczne wspólnoty katolickie</a>, oparte na hipotezach teologicznych <a href="/wiki/Sedeprywacjonizm" title="Sedeprywacjonizm">sedeprywacjonizmu</a> czy <a href="/wiki/Sedewakantyzm" title="Sedewakantyzm">sedewakantyzmu</a>. Wspólnoty te różnią się co do stosunku do władzy papieży od <a href="/wiki/Jan_XXIII" title="Jan XXIII">Jana XXIII</a> włącznie, w mniejszym lub większym stopniu ją odrzucając. Nie odrzucają jednak (w odróżnieniu od <a href="/wiki/Starokatolicyzm" title="Starokatolicyzm">Kościołów starokatolickich</a>) dogmatu o <a href="/wiki/Dogmat_o_nieomylno%C5%9Bci_papie%C5%BCa" title="Dogmat o nieomylności papieża">nieomylności papieża</a>, swój brak zaufania do władzy papieskiej uzasadniając najczęściej średniowieczną hipotezą teologiczną <i><a href="/w/index.php?title=Papa_haereticus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Papa haereticus (strona nie istnieje)">papa haereticus</a></i>. Znaczna większość z nich nie stanowi osobnych Kościołów – wspólnoty te deklarują jedynie, że to one zachowały czystą wiarę katolicką. Stanowiska sedewakantystów i sedeprywacjonistów nie są jednak uznawane przez Kościół katolicki, który (nie wypowiadając się jednak ostatecznie) uznaje ich za <a href="/wiki/Schizma" title="Schizma">odstępców od wiary</a>. Ponadto katolicyzm dzieli się na liczne Kościoły starokatolickie (wśród nich <a href="/wiki/Mariawityzm" title="Mariawityzm">mariawityzm</a> i <a href="/wiki/Polskokatolicyzm" title="Polskokatolicyzm">polskokatolicyzm</a>), <a href="/wiki/Katolicki_liberalizm" title="Katolicki liberalizm">liberalnokatolickie</a>, <a href="/wiki/Anglokatolicyzm" title="Anglokatolicyzm">anglokatolickie</a> i niezależne. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kościół_katolicki_a_Biblia"><span id="Ko.C5.9Bci.C3.B3.C5.82_katolicki_a_Biblia"></span>Kościół katolicki a Biblia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Kościół katolicki a Biblia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kościół katolicki a Biblia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Wujek_Bible_1599_-_title_page.jpg" class="mw-file-description"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Wujek_Bible_1599_-_title_page.jpg/220px-Wujek_Bible_1599_-_title_page.jpg" decoding="async" width="220" height="303" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Wujek_Bible_1599_-_title_page.jpg/330px-Wujek_Bible_1599_-_title_page.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d7/Wujek_Bible_1599_-_title_page.jpg/440px-Wujek_Bible_1599_-_title_page.jpg 2x" data-file-width="816" data-file-height="1123" /></a><figcaption>Strona tytułowa pierwszego wydania Biblii <a href="/wiki/Jakub_Wujek" title="Jakub Wujek">Jakuba Wujka</a></figcaption></figure> <p>Kościół katolicki od czasów apostolskich traktował Biblię jako podstawę swojej działalności misyjnej i duszpasterskiej. Znaczenie Pisma Świętego jako środka do zbawienia podkreślali m.in. św. <a href="/wiki/Jan_Chryzostom" title="Jan Chryzostom">Jan Chryzostom</a>, <a href="/wiki/Hieronim_ze_Strydonu" title="Hieronim ze Strydonu">św. Hieronim</a> (<i>nieznajomość Pisma Świętego jest nieznajomością Chrystusa</i>), a także <a href="/wiki/Augustyn_z_Hippony" title="Augustyn z Hippony">św. Augustyn</a> i <a href="/wiki/Leon_I_(papie%C5%BC)" title="Leon I (papież)">Leon Wielki</a>. Indywidualna lektura była kultywowana i pogłębiana zwłaszcza w tradycji monastycznej (<a href="/wiki/Pachomiusz_Starszy" title="Pachomiusz Starszy">Pachomiusz</a>, <a href="/wiki/Ewagriusz_z_Pontu" title="Ewagriusz z Pontu">Ewagriusz z Pontu</a>, <a href="/wiki/Benedykt_z_Nursji" title="Benedykt z Nursji">Benedykt z Nursji</a>). Począwszy od XIII wieku, w związku z rozwojem sekt i ruchów innowierczych, <a href="/wiki/Magisterium_Ko%C5%9Bcio%C5%82a" title="Magisterium Kościoła">urząd nauczycielski</a> wydał kilka zakazów posiadania Pisma Świętego (m.in. list papieża <a href="/wiki/Innocenty_III" title="Innocenty III">Innocentego III</a> z 1199 do biskupa <a href="/wiki/Metz" title="Metz">Metzu</a>, dekrety synodów prowincjonalnych w <a href="/wiki/Tuluza" title="Tuluza">Tuluzie</a> z 1229, <a href="/wiki/Tarragona" title="Tarragona">Tarragonie</a> z 1234, <a href="/wiki/Oksford" title="Oksford">Oksfordzie</a> z 1408). </p><p>W XVI wieku, w związku z głoszonym przez <a href="/wiki/Reformacja" title="Reformacja">reformację</a> hasłem indywidualnej wykładni i pojawiającymi się przekładami Pisma Świętego na języki narodowe, stanowisko Kościoła zostało zaostrzone. Konstytucja <a href="/wiki/Pius_IV" title="Pius IV">Piusa IV</a> <i>Dominici gregis rustodiae</i> z 1564 zabraniała korzystać z niekatolickich wydań Pisma Świętego, a na korzystanie z katolickich przekładów na języki nowożytne zezwalała wiernym po uzyskaniu zgody proboszcza lub spowiednika. Restrykcje wobec Biblii niekatolickich wynikały m.in. z charakteru przekładów, które zarówno w tekście, jak i adnotacjach wspierały protestanckie doktryny<sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16">[b]</a></sup>. Choć ograniczenia w korzystaniu z katolickich wydań Biblii zniesione zostały przez papieża <a href="/wiki/Benedykt_XIV" title="Benedykt XIV">Benedykta XIV</a>, w konstytucji <i>Sollicita ac provida</i> z 9 lipca 1753 roku<sup id="cite_ref-mateusz-js-pn-js-pn-52_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-mateusz-js-pn-js-pn-52-17">[15]</a></sup>, Pismo Święte nadal w niewielkim stopniu wykorzystywane było w działalności duszpasterskiej. Pod koniec XVIII wieku niemiecki jezuita <a href="/wiki/Johann_Michael_Sailer" title="Johann Michael Sailer">Johann Michael Sailer</a> domagał się powrotu do Biblii jako podstawowego środka w duszpasterstwie Kościoła, jednakże jego postulaty doczekały się realizacji dopiero pod koniec XIX wieku. Encyklika <a href="/wiki/Leon_XIII" title="Leon XIII">Leona XIII</a> z 1893 roku <i><a href="/wiki/Providentissimus_Deus" title="Providentissimus Deus">Providentissimus Deus</a></i> nawołuje do ożywienia i uporządkowania studiów biblijnych, a <i>Spiritus Paraclitus</i> <a href="/wiki/Benedykt_XV" title="Benedykt XV">Benedykta XV</a> z 1920 do czytania i szerokiego stosowania Pisma Świętego w duszpasterstwie. W podobnym duchu wypowiadali się <a href="/wiki/Pius_XII" title="Pius XII">Pius XII</a> (encyklika <i>Divino afflante Spiritu</i>, 1946) oraz <a href="/wiki/Jan_XXIII" title="Jan XXIII">Jan XXIII</a>. Na <a href="/wiki/Sob%C3%B3r_watyka%C5%84ski_II" title="Sobór watykański II">II soborze watykańskim</a> zalecono, by dokonywać przekładów z tekstów oryginalnych i podkreślono, że Biblia, wraz z <a href="/wiki/Tradycja_apostolska" title="Tradycja apostolska">Tradycją</a>, jest „najwyższą regułą wiary”<sup id="cite_ref-Józef_Kudasiewicz_Biblia_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-Józef_Kudasiewicz_Biblia-18">[16]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Kościół_katolicki_a_cywilizacja"><span id="Ko.C5.9Bci.C3.B3.C5.82_katolicki_a_cywilizacja"></span>Kościół katolicki a cywilizacja</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Kościół katolicki a cywilizacja" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kościół katolicki a cywilizacja"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kościół_katolicki_a_literatura_i_filozofia"><span id="Ko.C5.9Bci.C3.B3.C5.82_katolicki_a_literatura_i_filozofia"></span>Kościół katolicki a literatura i filozofia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Kościół katolicki a literatura i filozofia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kościół katolicki a literatura i filozofia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="metadata plainlinks mbox mbox-content" tabindex="0"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r75358068"> <div class="mbox-icon"> <div><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność"><img alt="Wikipedia:Weryfikowalność" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/50px-Question_book-4.svg.png" decoding="async" width="50" height="39" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/75px-Question_book-4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/64/Question_book-4.svg/100px-Question_book-4.svg.png 2x" data-file-width="262" data-file-height="204" /></a></span></div></div> <div class="mbox-text"><b>Ta sekcja od 2010-04 wymaga <a href="/wiki/Wikipedia:Weryfikowalno%C5%9B%C4%87" title="Wikipedia:Weryfikowalność">zweryfikowania</a> podanych informacji.</b><div class="hide-when-compact">Należy podać wiarygodne źródła w formie <a href="/wiki/Pomoc:Przypisy" title="Pomoc:Przypisy">przypisów bibliograficznych</a>.<br /><small>Część lub nawet wszystkie informacje w sekcji mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.</small><br /><small><i>Sprawdź w źródłach:</i> <span class="plainlinks"> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/szukaj/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki.html">Encyklopedia PWN</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?as_brr=0&as_pub=-icon&q=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">Google Books</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="http://scholar.google.com/scholar?q=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">Google Scholar</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://fbc.pionier.net.pl/search#fq={!tag=dcterms_accessRights}dcterms_accessRights%3A%22Dost%C4%99p%20otwarty%22&q=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">Federacja Bibliotek Cyfrowych</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://bazhum.muzhp.pl/artykul/lista/?generalQuery=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">BazHum</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://yadda.icm.edu.pl/baztech/search/page.action?qt=SEARCH&q=c_0language_0eq.all*sc.article*c_0keywords_0eq.Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki*l_0*c_0fulltext_0eq.all">BazTech</a> • <a rel="nofollow" class="external text" href="https://rcin.org.pl/dlibra/results?q=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22&action=SimpleSearchAction&type=-6&p=0">RCIN</a> • Internet Archive (<a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/texts?query=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">texts</a> / <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/inlibrary?query=%22Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki%22">inlibrary</a>)</span></small><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%">Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w <a href="/wiki/Dyskusja:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Dyskusja:Kościół katolicki">dyskusji tej sekcji</a>.</span><br /><span style="color: var(--color-subtle, #54595d); font-size:80%"> Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon <a href="/wiki/Szablon:Dopracowa%C4%87" title="Szablon:Dopracować">{{Dopracować}}</a> z tej sekcji.</span></div></div> </div> <p>W starożytności chrześcijanie mieli z jednej strony stosunek krytyczny do dotychczasowego dorobku <a href="/wiki/Filozofia" title="Filozofia">filozofii</a> (jako mądrości świata odrzucanej przez pismo) i <a href="/wiki/Literatura" title="Literatura">literatury</a> (jako elementu religii pogańskich), z drugiej zaś strony świadomie wykorzystywali ten dorobek w kształtowaniu własnej myśli filozoficznej oraz obronie i propagowaniu chrześcijaństwa. Pierwsi filozofowie chrześcijańscy nazywani <a href="/wiki/Apologetyka" title="Apologetyka">apologetami</a> zajmowali się głównie odpowiadaniem na zarzuty stawiane chrześcijaństwu przez władze i filozofów pogańskich, takich jak np. <a href="/wiki/Celsus_z_Aleksandrii" title="Celsus z Aleksandrii">Celsus</a>. Filozofia chrześcijańska zaczęła się odtąd szybko rozwijać, wchłaniając wiele wątków neoplatońskich. Hierarchowie kościelni mieli zazwyczaj dostęp do edukacji, tym samym wielu filozofów tej epoki było zakonnikami, jak np. <a href="/wiki/Tomasz_z_Akwinu" title="Tomasz z Akwinu">Tomasz z Akwinu</a>, <a href="/wiki/Bonawentura_z_Bagnoregio" title="Bonawentura z Bagnoregio">Bonawentura z Bagnoregio</a>, czy <a href="/wiki/Jan_Duns_Szkot" title="Jan Duns Szkot">Duns Szkot</a>. Kościół posiadał w tym czasie pełną kontrolę nad uniwersytetami, eliminując z nich idee niezgodne z jego doktryną (uznane za <a href="/wiki/Herezja" title="Herezja">herezje</a>). Często za najważniejszą filozofię katolicką uznaje się <a href="/wiki/Tomizm" title="Tomizm">tomizm</a>, co zostało nawet usankcjonowane w encyklice <i><a href="/wiki/Aeterni_Patris" title="Aeterni Patris">Aeterni Patris</a></i>. W bibliotekach klasztornych przetrwało wiele dzieł literatury i filozofii antycznej, przy czym nie było wśród nich traktatów antychrześcijańskich (których ślady zachowały się jedynie w polemicznych dziełach apologetów), czy literatury uznanej za pornograficzną. </p><p>Pierwsze dzieła literatury chrześcijańskiej to <i>Listy</i> apostolskie, <i>Dzieje apostolskie</i> i <i>Pasterz</i> Hermasa, później powstały <i>Ewangelie</i>. Pod koniec starożytności zaczęły powstawać liczne poezje religijne, np. hymny <a href="/wiki/Ambro%C5%BCy_z_Mediolanu" title="Ambroży z Mediolanu">świętego Ambrożego</a>, Kościół patronował także literaturze <a href="/wiki/Hagiografia" title="Hagiografia">hagiograficznej</a>. Poezja religijna była tworzona przez całe średniowiecze, za jej najwybitniejszego reprezentanta uznaje się <a href="/wiki/Dante_Alighieri" title="Dante Alighieri">Dantego</a> i jego <a href="/wiki/Boska_komedia" title="Boska komedia">Boską komedię</a>. Okresem rozkwitu literatury chrześcijańskiej jest także okres <a href="/wiki/Kontrreformacja" title="Kontrreformacja">kontrreformacji</a>. W tym czasie Kościół podjął także walkę z literaturą i filozofią uznawaną przez niego za <a href="/wiki/Herezja" title="Herezja">heretycką</a>. W roku 1559 powstał pierwszy <a href="/wiki/Indeks_ksi%C4%85g_zakazanych" title="Indeks ksiąg zakazanych">Indeks ksiąg zakazanych</a>, na którym z biegiem czasu znalazły się z różnych powodów dzieła wielu wybitnych pisarzy (<a href="/wiki/Dante_Alighieri" title="Dante Alighieri">Dante</a>, <a href="/wiki/Johann_Wolfgang_von_Goethe" title="Johann Wolfgang von Goethe">Goethe</a>, <a href="/wiki/Stendhal" title="Stendhal">Stendhal</a>, <a href="/wiki/Voltaire" title="Voltaire">Voltaire</a>, <a href="/wiki/Blaise_Pascal" title="Blaise Pascal">Blaise Pascal</a>, <a href="/wiki/Ren%C3%A9_Descartes" title="René Descartes">Kartezjusz</a>, <a href="/wiki/%C3%89mile_Zola" title="Émile Zola">Émile Zola</a> itd.). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Kościół_katolicki_w_literaturze_polskiej"><span id="Ko.C5.9Bci.C3.B3.C5.82_katolicki_w_literaturze_polskiej"></span>Kościół katolicki w literaturze polskiej</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Kościół katolicki w literaturze polskiej" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kościół katolicki w literaturze polskiej"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pierwsze dzieła literatury polskiej to przede wszystkim <a href="/w/index.php?title=Literatura_religijna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Literatura religijna (strona nie istnieje)">literatura religijna</a> – np. jej najstarszy zabytek, <a href="/wiki/Bogurodzica_(pie%C5%9B%C5%84)" title="Bogurodzica (pieśń)">Bogurodzica</a>. Kościół katolicki zajmuje ważne miejsce w kulturze polskiej. Choć wielu pierwszych twórców piszących w języku polskim, jak <a href="/wiki/Miko%C5%82aj_Rej" title="Mikołaj Rej">Mikołaj Rej</a>, czy <a href="/wiki/Biernat_z_Lublina" title="Biernat z Lublina">Biernat z Lublina</a>, było protestantami, wielki wpływ na ten język i literaturę wywarły także dzieła katolickie, takie jak <i>Psałterz Dawidów</i> <a href="/wiki/Jan_Kochanowski" title="Jan Kochanowski">Jana Kochanowskiego</a> (dedykowany biskupowi krakowskiemu), przekład Pisma Świętego autorstwa <a href="/wiki/Jakub_Wujek" title="Jakub Wujek">Jakuba Wujka</a>, sonety i psalmy <a href="/wiki/Miko%C5%82aj_S%C4%99p_Szarzy%C5%84ski" title="Mikołaj Sęp Szarzyński">Mikołaja Sępa Szarzyńskiego</a>. Kościół nie tylko inspirował twórców literatury, ale był też często jej przedmiotem i tak np. <a href="/wiki/Ignacy_Krasicki" title="Ignacy Krasicki">Ignacy Krasicki</a> napisał satyrycznie przedstawiający życie zakonne poemat <i>Monachomachia</i>. <a href="/wiki/Adam_Mickiewicz" title="Adam Mickiewicz">Adam Mickiewicz</a> sformułował wiele zarzutów pod adresem Kościoła w <i>IV. wykładzie paryskim</i>. Motywy katolickie pełniły jednak istotną rolę w takich dziełach jak „<a href="/wiki/Pan_Tadeusz" title="Pan Tadeusz">Pan Tadeusz</a>”, „<a href="/w/index.php?title=Ksi%C4%99gi_narodu_i_pielgrzymstwa_polskiego&action=edit&redlink=1" class="new" title="Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego (strona nie istnieje)">Księgi narodu i pielgrzymstwa polskiego</a>”. Mickiewicz pochwalał w nich wartości chrześcijańskie i katolickie. Krytycznie wobec Kościoła odnosił się <a href="/wiki/Juliusz_S%C5%82owacki" title="Juliusz Słowacki">Juliusz Słowacki</a>, który święta religijne obchodził według kalendarza juliańskiego. Słowacki napisał: „Polsko, twa zguba w Rzymie”. Krytycyzm Słowackiego wobec Stolicy Apostolskiej związany był z polityką ówczesnego <a href="/wiki/Papie%C5%BC" title="Papież">papieża</a> <a href="/wiki/Grzegorz_XVI" title="Grzegorz XVI">Grzegorza XVI</a>, niechętnego względem dążeń niepodległościowych Polski, który w 1832, w <a href="/wiki/Encyklika" title="Encyklika">encyklice</a> <i><a href="/wiki/Cum_primum" title="Cum primum">Cum primum</a></i> potępił <a href="/wiki/Powstanie_listopadowe" title="Powstanie listopadowe">powstanie listopadowe</a>. Słowacki pragnął, by kiedyś na czele Kościoła stanął „Papież Słowiański” (napisał na ten temat wiersz). </p><p>Poglądy antyklerykalne zarzucano <a href="/wiki/Tadeusz_Boy-%C5%BBele%C5%84ski" title="Tadeusz Boy-Żeleński">Tadeuszowi Boyowi-Żeleńskiemu</a>, który przetłumaczył na polski potępiane przez Kościół dzieła literatury francuskiej<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[17]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kościół_katolicki_a_sztuka"><span id="Ko.C5.9Bci.C3.B3.C5.82_katolicki_a_sztuka"></span>Kościół katolicki a sztuka</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=23" title="Edytuj sekcję: Kościół katolicki a sztuka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=23" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kościół katolicki a sztuka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Michelangelo%27s_Pieta_5450_cropncleaned.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Michelangelo%27s_Pieta_5450_cropncleaned.jpg/220px-Michelangelo%27s_Pieta_5450_cropncleaned.jpg" decoding="async" width="220" height="231" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Michelangelo%27s_Pieta_5450_cropncleaned.jpg/330px-Michelangelo%27s_Pieta_5450_cropncleaned.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Michelangelo%27s_Pieta_5450_cropncleaned.jpg/440px-Michelangelo%27s_Pieta_5450_cropncleaned.jpg 2x" data-file-width="1584" data-file-height="1660" /></a><figcaption><a href="/wiki/Piet%C3%A0" title="Pietà">Pieta</a> dłuta <a href="/wiki/Micha%C5%82_Anio%C5%82" title="Michał Anioł">Michała Anioła</a> z <a href="/wiki/Bazylika_%C5%9Bw._Piotra_na_Watykanie" title="Bazylika św. Piotra na Watykanie">bazyliki św. Piotra</a></figcaption></figure> <p>Od wczesnych wieków chrześcijaństwa z inspiracji religijnej powstawało wiele dzieł sztuki. Pod wpływem rzymskim chrześcijaństwo odrzuciło obowiązujący w <a href="/wiki/Judaizm" title="Judaizm">judaizmie</a> zakaz przedstawiania postaci. Zaczęto więc przedstawiać postacie Jezusa (często jako Dobrego Pasterza) i Marii. Wizerunki te często były inspirowane wcześniejszymi wyobrażeniami bóstw pogańskich. </p><p>W <a href="/wiki/%C5%9Aredniowiecze" title="Średniowiecze">średniowieczu</a> sztuka sakralna stanowiła dominującą część sztuki. Coraz częściej obok postaci Jezusa i Maryi pojawiały się też postacie świętych Kościoła katolickiego. Charakterystyczne było podejście do sztuki: artysta tworzył „na chwałę Boga”, a niekoniecznie dlatego, by jego dzieła były podziwiane przez ludzi. Zauważyć można, że na wielu <a href="/wiki/Gotyk" title="Gotyk">gotyckich</a> budowlach znajdują się bardzo starannie wykonane detale, które nie mogą jednak być oglądane bez np. wspięcia się na dach. </p><p>W czasach <a href="/wiki/Renesans" title="Renesans">renesansu</a> dostojnicy kościelni materialnie wspierali rozwój sztuki (nie tylko sakralnej). Papieże otaczali opieką takich twórców, jak <a href="/wiki/Micha%C5%82_Anio%C5%82" title="Michał Anioł">Michał Anioł</a>, <a href="/wiki/Rafael_Santi" title="Rafael Santi">Rafael</a>, <a href="/wiki/Francesco_Borromini" title="Francesco Borromini">Francesco Borromini</a> czy <a href="/wiki/Leonardo_da_Vinci" title="Leonardo da Vinci">Leonardo da Vinci</a>. Do największych mecenasów należeli <a href="/wiki/Aleksander_VI" title="Aleksander VI">Aleksander VI</a> i <a href="/wiki/Juliusz_II" title="Juliusz II">Juliusz II</a>. W krajach obecnej Ameryki Łacińskiej misjonarze katoliccy (w sposób pośredni lub bezpośredni) przyczyniali się do niszczenia zastanych tam kultur. Niszczono np. wizerunki lokalnych bóstw. Niektóre jednak elementy sztuki miejscowej wkomponowały się w chrześcijańską sztukę religijną. Powstał szereg dzieł sztuki łączących tradycje obu kultur. </p><p>W dobie <a href="/wiki/Kontrreformacja" title="Kontrreformacja">kontrreformacji</a> Kościół katolicki inspirował kształtowanie się nowego stylu w architekturze i sztuce – <a href="/wiki/Barok" title="Barok">baroku</a>. Katolickie kościoły barokowe miały przyciągać wiernych swym bogactwem, dla odróżnienia od skromnych w formie kościołów protestanckich. Jednocześnie okres ten cechuje bardziej negatywny niż w poprzedniej epoce stosunek do pokazywania ciała ludzkiego – stąd wielu renesansowym rzeźbom dodawano specjalne opaski, by zakryć ich nagość. </p><p>W późniejszych epokach Kościół katolicki dalej przywiązywał dużą wagę do sztuki, choć współcześnie dzieła powstałe z inspiracji religijnej stanowią znacznie mniejszy procent niż w dawnych wiekach. Obok tradycyjnych form sztuki religijnej pojawiły się nowe – np. filmy przedstawiające w sposób sfabularyzowany historie znane z <a href="/wiki/Biblia" title="Biblia">Biblii</a> lub biografie osób uznanych za święte. </p><p>Kościół przywiązuje dużą wagę do środowisk twórczych. Organizowane są dla zainteresowanych specjalne rekolekcje, działają ośrodki duszpasterskie ukierunkowane na te środowiska. Wyznaczony jest też <a href="/wiki/Kapelan" title="Kapelan">kapelan</a> środowisk twórczych. </p><p>Krytycy zarzucają Kościołowi katolickiemu chęć wprowadzenia cenzury wobec dzieł sztuki. Powołują się tu na krytyczne głosy przedstawicieli Kościoła wobec dzieł sztuki nawiązujących do motywów religijnych w sposób odmienny od punktu widzenia Kościoła, czy też zbyt śmiało przedstawiających sprawy związane z seksualnością człowieka. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kościół_katolicki_a_nauka"><span id="Ko.C5.9Bci.C3.B3.C5.82_katolicki_a_nauka"></span>Kościół katolicki a nauka</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=24" title="Edytuj sekcję: Kościół katolicki a nauka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=24" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kościół katolicki a nauka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Gregor_Mendel_Monk.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Gregor_Mendel_Monk.jpg/220px-Gregor_Mendel_Monk.jpg" decoding="async" width="220" height="289" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Gregor_Mendel_Monk.jpg/330px-Gregor_Mendel_Monk.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/36/Gregor_Mendel_Monk.jpg/440px-Gregor_Mendel_Monk.jpg 2x" data-file-width="1447" data-file-height="1898" /></a><figcaption>Katolicki ksiądz <a href="/wiki/Gregor_Mendel" title="Gregor Mendel">Grzegorz Mendel</a> (1822–1884) – prekursor <a href="/wiki/Genetyka" title="Genetyka">genetyki</a></figcaption></figure> <p>Od wczesnego średniowiecza Kościół katolicki stymulował rozwój nauki i techniki. Przez kilka stuleci <a href="/wiki/%C5%9Aredniowiecze" title="Średniowiecze">Średniowiecza</a> w przyklasztornych bibliotekach i <a href="/wiki/Skryptorium" title="Skryptorium">scriptoriach</a> tysiące mnichów przepisywało antyczne <a href="/wiki/R%C4%99kopis" title="Rękopis">manuskrypty</a>, dzięki czemu ocalono dorobek starożytnej literatury i nauki przed niszczącymi najazdami barbarzyńców. Począwszy od X wieku Kościół zaczął tworzyć, głównie w oparciu o szkoły katedralne, sieć <a href="/wiki/Uniwersytet" title="Uniwersytet">uniwersytetów</a>, która umożliwiła rozpowszechnianie i rozwój wszystkich dziedzin wiedzy. Stworzenie uniwersytetów dało początek międzynarodowej społeczności naukowej, która położyła fundamenty pod późniejszą rewolucję naukową. Jak skonstatował jeden z badaczy, w średniowieczu Kościół był <i>„jedyną instytucją w Europie, która wykazywała ciągłe zainteresowanie kultywowaniem i pielęgnowaniem wiedzy”</i><sup id="cite_ref-Lowrie_J_Daly_The_Medieval_20-0" class="reference"><a href="#cite_note-Lowrie_J_Daly_The_Medieval-20">[18]</a></sup>. </p><p>Do rozwoju nauki i techniki w średniowieczu przyczyniły się także zakony. W okresie średniowiecza <a href="/wiki/Benedyktyni" title="Benedyktyni">benedyktyni</a> upowszechnili praktyczną wiedzę z dziedziny techniki upraw ziemi, hodowli bydła i koni, <a href="/wiki/Pszczelarstwo" title="Pszczelarstwo">pszczelarstwa</a>, <a href="/wiki/Sadownictwo" title="Sadownictwo">sadownictwa</a> i <a href="/wiki/Zielarstwo" title="Zielarstwo">zielarstwa</a><sup id="cite_ref-CITEREFWoods200635–39_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWoods200635–39-21">[19]</a></sup>. Jeden z mediewistów skonstatował, że „każdy klasztor benedyktyński był jednocześnie szkołą rolniczą dla całego regionu”<sup id="cite_ref-Aleksander_Clarence_Flick_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-Aleksander_Clarence_Flick-22">[20]</a></sup>. Wśród benedyktynów nie brakowało wynalazców: najbardziej znani to: <a href="/wiki/Gwido_z_Arezzo" title="Gwido z Arezzo">Guido z Arezzo</a> – twórca nowoczesnego zapisu nutowego, <a href="/wiki/Sylwester_II" title="Sylwester II">Gerbert z Aurillac</a> (późniejszy papież Sylwester II) – twórca pierwszego mechanicznego zegara i <a href="/wiki/Dom_P%C3%A9rignon" title="Dom Pérignon">Dom Pérignon</a> – wynalazca <a href="/wiki/Szampan" title="Szampan">szampana</a>. <a href="/wiki/Cystersi" title="Cystersi">Cystersi</a> rozwinęli technologię budowy młynów wodnych, <a href="/wiki/Metalurgia" title="Metalurgia">metalurgię</a> i hutnictwo szkła<sup id="cite_ref-CITEREFWoods200641–44_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWoods200641–44-23">[21]</a></sup>. Zakon <a href="/wiki/Jezuici" title="Jezuici">jezuitów</a> wniósł wkład w rozwój fizyki eksperymentalnej, astronomii, geomagnetyzmu, meteorologii, sejsmologii, a także kartografii<sup id="cite_ref-Agustin_Udias_Searching_the_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-Agustin_Udias_Searching_the-24">[22]</a></sup>. Jezuici utrwalali swój naukowy dorobek w dziełach, dzięki którym upowszechniano wyniki badań. W XVII wieku prawie wszystkie traktaty z dziedziny optyki wyszły spod pióra jezuitów<sup id="cite_ref-William_B_Ashworth_Jr_Catholicism_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-William_B_Ashworth_Jr_Catholicism-25">[23]</a></sup>. Pod koniec XVIII wieku prowadzili siedemset <a href="/wiki/Szko%C5%82a_%C5%9Brednia" title="Szkoła średnia">szkół średnich</a> i <a href="/wiki/Uczelnia" title="Uczelnia">wyższych</a> na pięciu <a href="/wiki/Kontynent" title="Kontynent">kontynentach</a> oraz kształcili około 20% Europejczyków odbierających <a href="/w/index.php?title=Edukacja_klasyczna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Edukacja klasyczna (strona nie istnieje)">klasyczną edukację</a><sup id="cite_ref-26" class="reference"><a href="#cite_note-26">[24]</a></sup>. Ponadto za sprawą jezuickich misjonarzy zachodnia nauka dotarła do <a href="/wiki/Chiny" class="mw-redirect" title="Chiny">Chin</a> i <a href="/wiki/Indie" title="Indie">Indii</a>. </p><p>Katoliccy duchowni położyli podstawy pod wiele nowych dziedzin wiedzy, np. ks. <a href="/wiki/Nicolaus_Steno" title="Nicolaus Steno">Nicolaus Steno</a> uznawany jest za ojca <a href="/wiki/Geologia" title="Geologia">geologii</a> i <a href="/wiki/Stratygrafia" title="Stratygrafia">stratygrafii</a>, o. <a href="/wiki/Athanasius_Kircher" title="Athanasius Kircher">Atanazjusz Kircher</a> – <a href="/wiki/Egiptologia" title="Egiptologia">egiptologii</a>. <a href="/wiki/Gregor_Mendel" title="Gregor Mendel">Grzegorz Mendel</a> był prekursorem genetyki. Wybitnymi astronomami byli <a href="/wiki/Miko%C5%82aj_Kopernik" title="Mikołaj Kopernik">Mikołaj Kopernik</a> – odkrywca <a href="/wiki/Heliocentryzm" title="Heliocentryzm">heliocentryzmu</a>, a także o. <a href="/wiki/Giovanni_Battista_Riccioli" title="Giovanni Battista Riccioli">Giovanni Battista Riccioli</a> oraz <a href="/wiki/Ru%C4%91er_Josip_Bo%C5%A1kovi%C4%87" title="Ruđer Josip Bošković">Rudjer Josip Bosković</a>. Franciszkanin <a href="/wiki/Roger_Bacon" title="Roger Bacon">Roger Bacon</a> uznawany jest za prekursora współczesnej metodologii nauk, a o. <a href="/wiki/Francisco_de_Vitoria" title="Francisco de Vitoria">Francisco de Vitoria</a> za twórcę podstaw współczesnego prawa międzynarodowego. <a href="/wiki/Scholastyka_(filozofia)" title="Scholastyka (filozofia)">Scholastycy</a> mieli z kolei wkład w rozwój ekonomii: m.in. teoria pieniądza <a href="/wiki/Jan_Buridan" title="Jan Buridan">Jana Buridana</a>, teoria monetarna <a href="/wiki/Miko%C5%82aj_z_Oresme" title="Mikołaj z Oresme">Mikołaja z Oreseme</a>, teoria subiektywnej wartości (<a href="/w/index.php?title=Pierre_de_Jean_Olivi&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pierre de Jean Olivi (strona nie istnieje)">Pierre de Jean Olivi</a>, <a href="/wiki/Luis_de_Molina" title="Luis de Molina">Luis de Molina</a>, kard. Juan de Lugo)<sup id="cite_ref-CITEREFWoods2006166–173_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWoods2006166–173-27">[25]</a></sup>. Jeden z najbardziej wpływowych ekonomistów XX wieku <a href="/wiki/Joseph_Schumpeter" title="Joseph Schumpeter">Joseph Schumpeter</a> stwierdził, że późnych scholastyków powinno uważać się za założycieli naukowej ekonomii<sup id="cite_ref-Joseph_A_Schumpeter_History_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-Joseph_A_Schumpeter_History-28">[26]</a></sup>. </p><p>Spośród papieży do największych propagatorów nauki należeli: <a href="/wiki/Benedykt_XIV" title="Benedykt XIV">Benedykt XIV</a> zwany <i>papieżem uczonych</i>, <a href="/wiki/Sylwester_II" title="Sylwester II">Sylwester II</a>, <a href="/wiki/Klemens_XI" title="Klemens XI">Klemens XI</a>, a także <a href="/wiki/Jan_XXI" title="Jan XXI">Jan XXI</a> (Piotr Hiszpan) – wybitny logik, autor dzieła <i>Summulae logicales</i>. </p><p>Dziedziną nauki, na którą wpływ Kościoła był niejednoznaczny, jest astronomia. Choć, jak twierdzi jeden z badaczy, <i>„Kościół rzymskokatolicki przeznaczył więcej wsparcia i pomocy finansowej na rzecz rozwoju astronomii przez okres sześciuset lat (od czasu odrodzenia nauki antycznej w późnym średniowieczu do oświecenia) niż jakakolwiek inna instytucja lub prawdopodobnie wszystkie instytucje razem wzięte</i><sup id="cite_ref-J_L_Heilborn_The_Sun_in_the_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-J_L_Heilborn_The_Sun_in_the-29">[27]</a></sup>, faktem jest <a href="/wiki/Konflikt_Galileusza_z_Ko%C5%9Bcio%C5%82em_katolickim" title="Konflikt Galileusza z Kościołem katolickim">konflikt władz Kościoła z Galileuszem</a> o status teorii Kopernika. Konflikt zakończył się zakazem głoszenia teorii kopernikańskiej i wciągnięciem dzieła <i><a href="/wiki/De_revolutionibus_orbium_coelestium" title="De revolutionibus orbium coelestium">O obrotach ciał niebieskich</a></i> na <a href="/wiki/Indeks_ksi%C4%85g_zakazanych" title="Indeks ksiąg zakazanych">Indeks ksiąg zakazanych</a>. W indeksie umieszczane były publikacje uznane za niezgodne z doktryną katolicką. Sprawa Galileusza utrwaliła pogląd o wrogim stosunku Kościoła do nauki<sup id="cite_ref-CITEREFWoods200683_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWoods200683-30">[28]</a></sup>. </p><p>Utworzenie w 1559 roku przez papieża <a href="/wiki/Pawe%C5%82_IV_(papie%C5%BC)" title="Paweł IV (papież)">Pawła IV</a> Indeksu ksiąg zakazanych zabraniającego rozpowszechniania niektórych publikacji naukowych, m.in. z dziedziny astronomii, jest podawane jako przykład negatywnego wpływu Kościoła na rozwój tej dyscypliny. Ostatnio pojawiły się jednak głosy, że realny wpływ Indeksu na rozwój nauki był mniejszy, niż się powszechnie uważa, z uwagi na niewystarczającą skuteczność egzekwowania wynikających z niego zakazów<sup id="cite_ref-Zob_np_Henry_Kamen_Inkwizycja_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-Zob_np_Henry_Kamen_Inkwizycja-31">[29]</a></sup>. </p><p>Czasy współczesne przyniosły stopniowe odchodzenie od sporu teologii z naukami przyrodniczymi. Potrzebę i możliwość współpracy wiary i nauki sformułował <a href="/wiki/Jan_Pawe%C5%82_II" title="Jan Paweł II">Jan Paweł II</a> w encyklice <a href="/wiki/Fides_et_ratio" title="Fides et ratio">Fides et ratio</a><sup id="cite_ref-Rozum_i_wiara_mówią_mnie_32-0" class="reference"><a href="#cite_note-Rozum_i_wiara_mówią_mnie-32">[30]</a></sup>. Przejawem tej tendencji jest rozwój chrześcijańskiej <a href="/wiki/Filozofia_przyrody" title="Filozofia przyrody">filozofii przyrody</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Kościół_katolicki_a_teoria_ewolucji"><span id="Ko.C5.9Bci.C3.B3.C5.82_katolicki_a_teoria_ewolucji"></span>Kościół katolicki a teoria ewolucji</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=25" title="Edytuj sekcję: Kościół katolicki a teoria ewolucji" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=25" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kościół katolicki a teoria ewolucji"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W 1950 roku <a href="/wiki/Pius_XII" title="Pius XII">Pius XII</a> w encyklice <a href="/wiki/Humani_generis" title="Humani generis">Humani generis</a> określił <a href="/wiki/Ewolucjonizm_(biologia)" title="Ewolucjonizm (biologia)">ewolucjonizm</a> jako poważną <a href="/wiki/Hipoteza" title="Hipoteza">hipotezę</a>, zastrzegając jednak, że rodzaj ludzki pochodzi od jednej pary, mężczyzny i kobiety. Jan Paweł II poszedł dalej, stwierdzając w przesłaniu do <a href="/wiki/Papieska_Akademia_Nauk" title="Papieska Akademia Nauk">Papieskiej Akademii Nauk</a> z 1996, że nowe zdobycze nauki każą nam uznać, że <a href="/wiki/Ewolucja" title="Ewolucja">teoria ewolucji</a> jest czymś więcej niż hipotezą. Według niektórych komentatorów wypowiedzi papieża <a href="/wiki/Benedykt_XVI" title="Benedykt XVI">Benedykta XVI</a> wspierają teorię <a href="/wiki/Inteligentny_projekt" title="Inteligentny projekt">inteligentnego projektu</a>: podczas jednej z audiencji generalnych w 2005 roku papież powiedział: <i>„(...) Na początku stwórcze słowo – to słowo, które stworzyło wszystko i stworzyło ten inteligentny projekt, jakim jest kosmos – jest także miłością”</i>. Komentarze papieża zostały natychmiastowo przywołane przez obrońców koncepcji inteligentnego projektu, którzy utrzymują, że wszechświat jest tak skomplikowany, że musiał być stworzony przez siłę wyższą. Proponenci tej koncepcji dążą w <a href="/wiki/Stany_Zjednoczone" title="Stany Zjednoczone">USA</a> do wprowadzenia jej nauczania w publicznych szkołach jako część programu zajęć z nauk przyrodniczych<sup id="cite_ref-msnbc-archive-pope-weighs-in_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-msnbc-archive-pope-weighs-in-33">[31]</a></sup>. Z kolei w 2007 roku papież w komentarzu do nowego wydania książki „Kreacja i Ewolucja” („Creation and Evolution”) stwierdził, że teoria Darwina o stopniowym udoskonalaniu się form życia na Ziemi jest „nie do końca udowodniona”, a także że „nauka niepotrzebnie marginalizuje poglądy na temat <a href="/wiki/Creatio_ex_nihilo" title="Creatio ex nihilo">kreacjonizmu</a>”<sup id="cite_ref-dziennik-papież-krytycznie_34-0" class="reference"><a href="#cite_note-dziennik-papież-krytycznie-34">[32]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kościół_katolicki_a_dobroczynność"><span id="Ko.C5.9Bci.C3.B3.C5.82_katolicki_a_dobroczynno.C5.9B.C4.87"></span>Kościół katolicki a dobroczynność</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=26" title="Edytuj sekcję: Kościół katolicki a dobroczynność" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=26" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Kościół katolicki a dobroczynność"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Dzia%C5%82alno%C5%9B%C4%87_dobroczynna_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_katolickiego" title="Działalność dobroczynna Kościoła katolickiego">Działalność dobroczynna Kościoła katolickiego</a>.</i></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Statystyki_wiernych_Kościoła_katolickiego"><span id="Statystyki_wiernych_Ko.C5.9Bcio.C5.82a_katolickiego"></span>Statystyki wiernych Kościoła katolickiego</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=27" title="Edytuj sekcję: Statystyki wiernych Kościoła katolickiego" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=27" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Statystyki wiernych Kościoła katolickiego"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_na_%C5%9Bwiecie" title="Kościół katolicki na świecie">Kościół katolicki na świecie</a>.</i></div> <p>W 2009 świat liczył około 1,181 miliardów wiernych<sup id="cite_ref-CNA_35-0" class="reference"><a href="#cite_note-CNA-35">[33]</a></sup> (17,4% populacji)<sup id="cite_ref-fronda1_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-fronda1-36">[34]</a></sup>. Biorąc pod uwagę kryterium liczby wiernych – Kościół katolicki zajmuje pierwszą pozycję na świecie<sup id="cite_ref-adherents_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-adherents-37">[35]</a></sup>. Według badań Protestanckiego Ośrodka Globalnego Chrześcijaństwa w Stanach Zjednoczonych codziennie przybywa na świecie 31. tysięcy katolików<sup id="cite_ref-fronda-katolikow-17060_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-fronda-katolikow-17060-38">[36]</a></sup>. </p><p>W <a href="/wiki/Niemcy" title="Niemcy">Niemczech</a> od początku lat 90. z Kościoła katolickiego <a href="/wiki/Apostazja" title="Apostazja">wystąpiło</a> ok. 1,5 miliona wiernych<sup id="cite_ref-fronda2_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-fronda2-39">[37]</a></sup>. </p><p>Według danych Głównego Urzędu Statystycznego ze Spisu Powszechnego 2021 roku, do Kościoła katolickiego w Polsce należy 27,1 mln osób, co stanowi 71,3% ludności Polski (38 mln osób)<sup id="cite_ref-40" class="reference"><a href="#cite_note-40">[38]</a></sup>. Według Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego(2021) w mszy św. uczestniczy 28,3% zobowiązanych członków kościoła, a do komunii przystępuje 12,9%<sup id="cite_ref-41" class="reference"><a href="#cite_note-41">[39]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przyszłość_Kościoła_katolickiego"><span id="Przysz.C5.82o.C5.9B.C4.87_Ko.C5.9Bcio.C5.82a_katolickiego"></span>Przyszłość Kościoła katolickiego</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=28" title="Edytuj sekcję: Przyszłość Kościoła katolickiego" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=28" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przyszłość Kościoła katolickiego"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Od kilkudziesięciu lat Kościół katolicki w Europie traci wiernych i duchownych. Przykładami tego zjawiska są: </p> <ul><li>spadek deklaracji wiary katolickiej wśród ludności: we Francji jako katolicy deklaruje się 51% ludności w 2007 roku (spadek z 67% w 2000)<sup id="cite_ref-telegraph_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-telegraph-42">[40]</a></sup>, w Austrii 67% w 2006 (87% w 1971)<sup id="cite_ref-katholisch-statistik_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-katholisch-statistik-43">[41]</a></sup>, w Słowenii 58% w 2002 (77% w 1991)<sup id="cite_ref-stat-rezultati-red_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-stat-rezultati-red-44">[42]</a></sup>,</li> <li>wzrost średniej wieku kapłanów: w latach 60. i 70. średni wiek księdza wynosił we wszystkich krajach tradycyjnie katolickich 30-kilka lat, obecnie w USA wynosi 56 lat, a w innych krajach waha się między 60 a 75.<sup id="cite_ref-breviarium.blogspot_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-breviarium.blogspot-45">[43]</a></sup><sup id="cite_ref-piusx_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-piusx-46">[44]</a></sup><sup id="cite_ref-tygodnik-turowicz-1969_47-0" class="reference"><a href="#cite_note-tygodnik-turowicz-1969-47">[45]</a></sup>; według statystyk watykańskich, 24% porzucających w Europie kapłaństwo księży pochodzi z Polski. Jak podają oficjalne dane z Polski ze stanu duchownego odchodzi około 60 księży rocznie, zaś w całej Europie – prawie 250. W rzeczywistości statystyki nie ujmują wszystkich, dlatego duchownych porzucających kapłaństwo może być kilkakrotnie więcej<sup id="cite_ref-wprost-ucieczka-ksiezy_48-0" class="reference"><a href="#cite_note-wprost-ucieczka-ksiezy-48">[46]</a></sup>.</li></ul> <p>Spośród krajów europejskich największą religijnością charakteryzują się Polska, Irlandia, Słowacja i Malta. Wskaźniki niedzielnych praktyk religijnych (osoby zobowiązane do uczestnictwa w mszach świętych i przystępujące do sakramentu komunii) w 2021 r. wynosiły odpowiednio: 28,3% i 12,9% według danych Instytutu Statystyki Kościoła katolickiego<sup id="cite_ref-49" class="reference"><a href="#cite_note-49">[47]</a></sup>, z różnicami w diecezjach od 16 do 59%<sup id="cite_ref-ekai_50-0" class="reference"><a href="#cite_note-ekai-50">[48]</a></sup>. W Irlandii także zanotowano spadek praktyk od poziomu 90% w latach 70. do około 40% obecnie. W krajach Ameryki Łacińskiej ma miejsce odpływ wiernych do kościołów protestanckich, głównie <a href="/wiki/Pentekostalizm" title="Pentekostalizm">zielonoświątkowych</a>: w <a href="/wiki/Brazylia" title="Brazylia">Brazylii</a>, która jest największym krajem katolickim na świecie, liczbę katolików szacuje się na 67%<sup id="cite_ref-ekumenizm_51-0" class="reference"><a href="#cite_note-ekumenizm-51">[49]</a></sup>, chociaż w 1985 roku było to 90%<sup id="cite_ref-kz-index-archive_52-0" class="reference"><a href="#cite_note-kz-index-archive-52">[50]</a></sup>. </p><p>Z drugiej strony Kościół katolicki osiągnął sukcesy w ewangelizacji Afryki, gdzie w niektórych krajach katolicy stanowią większość ludności<sup id="cite_ref-biblia.wiara-katg_53-0" class="reference"><a href="#cite_note-biblia.wiara-katg-53">[51]</a></sup>. Sto lat temu w Afryce było 400 000 katolików, teraz jest ich ponad 165 milionów<sup id="cite_ref-katolicy_54-0" class="reference"><a href="#cite_note-katolicy-54">[52]</a></sup>. Według prognoz liczba katolików w Afryce przekroczy liczbę katolików w Europie mniej więcej w latach 30. XXI w., a do 2050 liczba katolików azjatyckich dosięgnie europejskiej<sup id="cite_ref-katolicy_54-1" class="reference"><a href="#cite_note-katolicy-54">[52]</a></sup>. </p><p>Prognozuje się, że od 2004 r. do 2050 r. katolickie populacje wzrosną o 146% w Afryce, 63% w Azji 42% w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach oraz o 38% w Ameryce Północnej. Europa zaś doświadczy 6% spadku liczebności swojej katolickiej populacji między 2004 a 2050 r.<sup id="cite_ref-katolicy_54-2" class="reference"><a href="#cite_note-katolicy-54">[52]</a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Krytyka">Krytyka</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=29" title="Edytuj sekcję: Krytyka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=29" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Krytyka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Osobny artykuł: <a href="/wiki/Krytyka_religii" title="Krytyka religii">Krytyka religii</a>.</i></div> <p>Kościół rzymskokatolicki przez cały okres swojego istnienia był i jest poddawany krytyce zarówno wewnętrznej – przez duchownych oraz świeckich członków Kościoła, najczęściej połączonej z planami reformy, jak i zewnętrznej – przez osoby niebędące członkami Kościoła. </p><p>Zarzuty dotyczą głównie kwestii <a href="/wiki/Aborcja" title="Aborcja">aborcji</a>, <a href="/wiki/Zap%C5%82odnienie_pozaustrojowe" title="Zapłodnienie pozaustrojowe">metody in-vitro</a>, <a href="/wiki/Dogmat_o_nieomylno%C5%9Bci_papie%C5%BCa" title="Dogmat o nieomylności papieża">dogmatu o nieomylności papieża</a><sup id="cite_ref-55" class="reference"><a href="#cite_note-55">[53]</a></sup>, wykorzystywania zbyt dużej ilości <a href="/wiki/Bud%C5%BCet" title="Budżet">pieniędzy państwowych</a><sup id="cite_ref-56" class="reference"><a href="#cite_note-56">[54]</a></sup>, <a href="/wiki/Nadu%C5%BCycia_seksualne_w_Ko%C5%9Bciele_katolickim" title="Nadużycia seksualne w Kościele katolickim">przemocy seksualnej stosowanej przez duchownych</a>, <a href="/wiki/Kap%C5%82a%C5%84stwo_i_ordynacja_kobiet" title="Kapłaństwo i ordynacja kobiet">kapłaństwa kobiet</a><sup id="cite_ref-teologia-kkk1k01_57-0" class="reference"><a href="#cite_note-teologia-kkk1k01-57">[55]</a></sup>, <a href="/wiki/Antykoncepcja" title="Antykoncepcja">antykoncepcji</a>, moralnej oceny <a href="/wiki/Homoseksualizm" class="mw-redirect" title="Homoseksualizm">homoseksualizmu</a><sup id="cite_ref-kns-gower-stolica-hom-1_58-0" class="reference"><a href="#cite_note-kns-gower-stolica-hom-1-58">[56]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Krytyka_w_środowiskach_katolickich"><span id="Krytyka_w_.C5.9Brodowiskach_katolickich"></span>Krytyka w środowiskach katolickich</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=30" title="Edytuj sekcję: Krytyka w środowiskach katolickich" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=30" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Krytyka w środowiskach katolickich"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Bractwo_Kapłańskie_Świętego_Piusa_X"><span id="Bractwo_Kap.C5.82a.C5.84skie_.C5.9Awi.C4.99tego_Piusa_X"></span>Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=31" title="Edytuj sekcję: Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=31" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Bractwo_Kap%C5%82a%C5%84skie_%C5%9Awi%C4%99tego_Piusa_X" title="Bractwo Kapłańskie Świętego Piusa X">Członkowie bractwa</a> zarzucają Kościołowi odejście podczas II soboru watykańskiego od postanowień <a href="/wiki/Sob%C3%B3r_trydencki" title="Sobór trydencki">soboru trydenckiego</a>, w tym wprowadzenie zmian w liturgii (dopuszczenie języków narodowych w miejsce łaciny w <a href="/wiki/Msza" title="Msza">mszy świętej</a>, zmiana aranżacji prezbiterium, zmiana w sposobie udzielania komunii, zmiana kierunku celebracji mszy) oraz rozpoczęcie <a href="/wiki/Ekumenizm" title="Ekumenizm">dialogu ekumenicznego</a>. Członkowie bractwa podkreślają także możliwość wpływu <a href="/wiki/Wolnomularstwo" title="Wolnomularstwo">masonerii</a> na postanowienia soboru<sup id="cite_ref-piusx-artykul_59-0" class="reference"><a href="#cite_note-piusx-artykul-59">[57]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Liberalne_nurty">Liberalne nurty</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=32" title="Edytuj sekcję: Liberalne nurty" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=32" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Liberalne nurty"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Liberalne nurty katolicyzmu odrzucają nauczanie Kościoła w kwestiach homoseksualizmu, aborcji, antykoncepcji, celibatu i kapłaństwa kobiet. Zdarzają się wśród nich również księża: na przykład <a href="/wiki/Abb%C3%A9_Pierre" title="Abbé Pierre">Abbé Pierre</a>, który opowiadał się przeciwko celibatowi, zakazowi <a href="/wiki/Antykoncepcja" title="Antykoncepcja">antykoncepcji</a>, potępianiu przez Kościół związków <a href="/wiki/Homoseksualizm" class="mw-redirect" title="Homoseksualizm">homoseksualnych</a>, <a href="/wiki/Kap%C5%82a%C5%84stwo_i_ordynacja_kobiet" title="Kapłaństwo i ordynacja kobiet">brakowi święceń kapłańskich dla kobiet</a><sup id="cite_ref-kosciol-20070123112637705_60-0" class="reference"><a href="#cite_note-kosciol-20070123112637705-60">[58]</a></sup><sup id="cite_ref-Abbe-Pierre-obituary_61-0" class="reference"><a href="#cite_note-Abbe-Pierre-obituary-61">[59]</a></sup><sup id="cite_ref-Champion-of-the-homeless_62-0" class="reference"><a href="#cite_note-Champion-of-the-homeless-62">[60]</a></sup>. Innym przykładem jest francuski biskup <a href="/wiki/Jacques_Gaillot" title="Jacques Gaillot">Jacques Gaillot</a>, który podważał nauczanie Kościoła w kwestiach homoseksualizmu, stosowania środków antykoncepcyjnych czy zapobiegania AIDS. Został za to usunięty z funkcji biskupa <a href="/wiki/%C3%89vreux" title="Évreux">Evreux</a>, po czym założył „diecezję wirtualną” oraz wziął udział w demonstracji na rzecz stosowania prezerwatyw<sup id="cite_ref-wiadomosci.dziennik_63-0" class="reference"><a href="#cite_note-wiadomosci.dziennik-63">[61]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Krytyka_ze_strony_prawosławnych"><span id="Krytyka_ze_strony_prawos.C5.82awnych"></span>Krytyka ze strony prawosławnych</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=33" title="Edytuj sekcję: Krytyka ze strony prawosławnych" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=33" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Krytyka ze strony prawosławnych"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/Cerkiew_(organizacja)" title="Cerkiew (organizacja)">Cerkiew</a> <a href="/wiki/Prawos%C5%82awie" title="Prawosławie">prawosławna</a> krytykuje Kościół rzymskokatolicki za chęć stosowania <a href="/wiki/Prozelityzm" title="Prozelityzm">prozelityzmu</a> wobec wyznawców prawosławia w miejsce <a href="/wiki/Ekumenizm" title="Ekumenizm">dialogu ekumenicznego</a><sup id="cite_ref-gazetawyborcza-319154_64-0" class="reference"><a href="#cite_note-gazetawyborcza-319154-64">[62]</a></sup>. Z tego powodu nie doszło do wizyty <a href="/wiki/Jan_Pawe%C5%82_II" title="Jan Paweł II">papieża Jana Pawła II</a> ani <a href="/wiki/Benedykt_XVI" title="Benedykt XVI">Benedykta XVI</a> w Rosji. Z kolei Kościół katolicki uważa, że te obawy i oskarżenia nie mają realnych podstaw, a Cerkiew rosyjska stosuje szykany i utrudnia pracę biskupom i księżom katolickim<sup id="cite_ref-ekumenizm2_65-0" class="reference"><a href="#cite_note-ekumenizm2-65">[63]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=34" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=34" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" class="extiw" title="wikt:Kościół katolicki"><strong>Zobacz hasło</strong> <em>Kościół katolicki</em> w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> <ul><li><a href="/wiki/Prawo_kanoniczne" title="Prawo kanoniczne">prawo kanoniczne</a></li> <li><a href="/wiki/Finansowanie_zwi%C4%85zk%C3%B3w_wyznaniowych" title="Finansowanie związków wyznaniowych">finansowanie związków wyznaniowych</a></li> <li><a href="/wiki/Mariologia" title="Mariologia">Mariologia</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%B3zefologia" title="Józefologia">Józefologia</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Uwagi">Uwagi</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=35" title="Edytuj sekcję: Uwagi" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=35" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Uwagi"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection refsection-uwagi ll-script ll-script-uwagi"><div class="mw-references-wrap"><ol class="references"> <li id="cite_note-zalozyciel-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-zalozyciel_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Historycy spierają się co do tego, czy to Jezus założył Kościół jeszcze za swojego życia, czy też jest on późniejszą strukturą, powołaną przez jego uczniów. W <a href="/wiki/Ewangelia" title="Ewangelia">Ewangeliach</a> <a href="/wiki/Nowy_Testament" title="Nowy Testament">Nowego Testamentu</a> greckie słowo <i>ekklesia</i>, czyli Kościół, pojawia się trzykrotnie. Najbardziej znany jest fragment <a href="/wiki/Ewangelia_Mateusza" title="Ewangelia Mateusza">Ewangelii Mateusza</a> (Mt 16,18): „Ty jesteś Piotr [czyli Skała], i na tej Skale zbuduję Kościół mój...” (tłum. <a href="/wiki/Biblia_Tysi%C4%85clecia" title="Biblia Tysiąclecia">Biblia Tysiąclecia</a>). Kościół jako poświadczona historycznie wspólnota wiernych pojawia się jednak dopiero w <a href="/wiki/Dzieje_Apostolskie" title="Dzieje Apostolskie">Dziejach Apostolskich</a>, gdzie pod tą nazwą kryje się zgromadzenie wszystkich tych, którzy pełni <a href="/wiki/Duch_%C5%9Awi%C4%99ty" title="Duch Święty">Ducha Świętego</a> oczekują na powtórne przyjście Jezusa. Greckie słowo <i>„ekklisi” (έκκληση)</i> oznacza <i>wezwanie, odwołanie się</i>.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text">Jakub Wujek podaje przykład wymierzonego w celibat tłumaczenia w Biblii Brzeskiej słowa „niewiasty” na „żony” w Dz 1, 14, a także „kościoła” na „zbór”, „doktorów Żydowskich” na „księży” itp.</span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=36" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=36" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-p1-2"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-p1_2-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-p1_2-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-p1_2-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-p1_2-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-p1_2-4">e</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-p1_2-5">f</a></sup></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gcatholic.org/dioceses/types.htm">Dane sporządzone na podstawie gcatholic.org</a></span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://press.vatican.va/content/salastampa/it/bollettino/pubblico/2018/06/13/0440/00957.html"><i>Presentazione dell’Annuario Pontificio 2018 e dell’ “Annuarium Statisticum Ecclesiae” 2016</i></a> [online], press.vatican.va<span class="accessdate"> [dostęp 2018-11-13]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Presentazione+dell%E2%80%99Annuario+Pontificio+2018+e+dell%E2%80%99+%E2%80%9CAnnuarium+Statisticum+Ecclesiae%E2%80%9D+2016&rft_id=https%3A%2F%2Fpress.vatican.va%2Fcontent%2Fsalastampa%2Fit%2Fbollettino%2Fpubblico%2F2018%2F06%2F13%2F0440%2F00957.html" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Dekret_o_Kościołach_wschodnich-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Dekret_o_Kościołach_wschodnich_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Dekret o Kościołach wschodnich katolickich <i><a href="/w/index.php?title=Orientalium_ecclesiarum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Orientalium ecclesiarum (strona nie istnieje)">Orientalium ecclesiarum</a></i> nr 3.</span> </li> <li id="cite_note-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-5">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.apologetyka.co/read?q=Mt+16%2C18&bible=bt5,eku,pau,wsp,lxt&fmt=cont">Mt 16,18</a> w przekładach Biblii.</span> </li> <li id="cite_note-Św_Ignacy_Antiocheński_List-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Św_Ignacy_Antiocheński_List_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Św. <a href="/wiki/Ignacy_Antioche%C5%84ski" title="Ignacy Antiocheński">Ignacy Antiocheński</a>, <i>List do Kościoła w Smyrnie</i> IV,2, w: <i>Ojcowie Apostolscy</i>, PSP 45, przekł. <a href="/wiki/Anna_%C5%9Awiderk%C3%B3wna" title="Anna Świderkówna">Anna Świderkówna</a>, Warszawa 1990, s. 89.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBanaszak1986T._2,_s._1-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBanaszak1986T._2,_s._1_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBanaszak1986">Banaszak 1986 ↓</a></span>, s. T. 2, s. 1.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBanaszak1986T._3,_s._128-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBanaszak1986T._3,_s._128_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBanaszak1986">Banaszak 1986 ↓</a></span>, s. T. 3, s. 128.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBanaszak1986T._3,_s._191-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBanaszak1986T._3,_s._191_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBanaszak1986">Banaszak 1986 ↓</a></span>, s. T. 3, s. 191.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBanaszak1986T._3,_s._305-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBanaszak1986T._3,_s._305_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBanaszak1986">Banaszak 1986 ↓</a></span>, s. T. 3, s. 305.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBanaszak1986T._4,_s._1-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBanaszak1986T._4,_s._1_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBanaszak1986">Banaszak 1986 ↓</a></span>, s. T. 4, s. 1.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBanaszak1986T._4,_s._5-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBanaszak1986T._4,_s._5_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBanaszak1986">Banaszak 1986 ↓</a></span>, s. T. 4, s. 5.</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ekai.pl/przypadki-wykorzystywania-seksualnego-w-kosciele-na-swiecie/">Przypadki wykorzystywania seksualnego w Kościele na świecie</a>. ekai.pl, 23 marca 2019. [dostęp 2019-06-16].</cite></span> </li> <li id="cite_note-teologia-kkk1k09-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-teologia-kkk1k09_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.teologia.pl/m_k/kkk1k09.htm">teologia.pl</a> – <a href="/wiki/Katechizm_Ko%C5%9Bcio%C5%82a_katolickiego" title="Katechizm Kościoła katolickiego">Katechizm Kościoła katolickiego</a>, p. 805.</span> </li> <li id="cite_note-Konstytucja_dogmatyczna_o-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Konstytucja_dogmatyczna_o_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Lumen_gentium" title="Lumen gentium">Konstytucja dogmatyczna o Kościele</a> 14-16.</span> </li> <li id="cite_note-mateusz-js-pn-js-pn-52-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-mateusz-js-pn-js-pn-52_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://mateusz.pl/ksiazki/js-pn/js-pn_52.htm">Jacek Salij OP: Pytania nieobojętne</a>.</span> </li> <li id="cite_note-Józef_Kudasiewicz_Biblia-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Józef_Kudasiewicz_Biblia_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Józef Kudasiewicz, <i>Biblia w duszpasterstwie</i>, [w:] <i>Encyklopedia Katolicka</i>, t. 2, Lublin 1976, s. 415–416.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Tadeusz Boy-Żeleński: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/nasi-okupanci.html">Nasi okupanci</a>. Wolne Lektury. [dostęp 2020-07-23].</cite></span> </li> <li id="cite_note-Lowrie_J_Daly_The_Medieval-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Lowrie_J_Daly_The_Medieval_20-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Lowrie J. Daly, <i>The Medieval University 1200-1400</i>, New Jork 1961, s. 4.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWoods200635–39-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWoods200635–39_21-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWoods2006">Woods 2006 ↓</a></span>, s. 35–39.</span> </li> <li id="cite_note-Aleksander_Clarence_Flick-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Aleksander_Clarence_Flick_22-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Aleksander Clarence Flick, <i>The Rise of the Mediaeval Church</i>, New Jork 1909, s. 223.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWoods200641–44-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWoods200641–44_23-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWoods2006">Woods 2006 ↓</a></span>, s. 41–44.</span> </li> <li id="cite_note-Agustin_Udias_Searching_the-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Agustin_Udias_Searching_the_24-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Agustin Udias: <i>Searching the Heavens and the Earth: The History of Jesuit Observatories</i>. Dordrecht: 2003, s. 53.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Searching+the+Heavens+and+the+Earth%3A+The+History+of+Jesuit+Observatories&rft.aulast=Udias&rft.aufirst=Agustin&rft.date=2003&rft.place=Dordrecht&rft.pages=53"></span></cite></span> </li> <li id="cite_note-William_B_Ashworth_Jr_Catholicism-25"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-William_B_Ashworth_Jr_Catholicism_25-0">↑</a></span> <span class="reference-text">William B. Ashworth Jr., <i>Catholicism and the Early Modern Science</i>, [w:] David C. Lindberg, Ronald L. Numbers, <i>God and Nature</i> s. 154.</span> </li> <li id="cite_note-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-26">↑</a></span> <span class="reference-text">Chris Lowney, <i>Heroiczne przywództwo. Tajemnice sukcesu firmy istniejącej ponad 450 lat</i>, Wydawnictwo WAM.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWoods2006166–173-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWoods2006166–173_27-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWoods2006">Woods 2006 ↓</a></span>, s. 166–173.</span> </li> <li id="cite_note-Joseph_A_Schumpeter_History-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Joseph_A_Schumpeter_History_28-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Joseph A. Schumpeter, <i>History of Economic Analysis</i>, New York 1954, s. 97.</span> </li> <li id="cite_note-J_L_Heilborn_The_Sun_in_the-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-J_L_Heilborn_The_Sun_in_the_29-0">↑</a></span> <span class="reference-text">J.L. Heilborn,<i> The Sun in the Church: Cathedrals as Solar Observations</i>, Cambridge 1999, s. 3.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWoods200683-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWoods200683_30-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWoods2006">Woods 2006 ↓</a></span>, s. 83.</span> </li> <li id="cite_note-Zob_np_Henry_Kamen_Inkwizycja-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Zob_np_Henry_Kamen_Inkwizycja_31-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Zob. np. Henry Kamen: <i>Inkwizycja Hiszpańska</i>, Warszawa 2005, s. 101–130.</span> </li> <li id="cite_note-Rozum_i_wiara_mówią_mnie-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Rozum_i_wiara_mówią_mnie_32-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><i>Rozum i wiara mówią mnie: wokół encykliki Jana Pawła II Fides et ratio</i>, red. <a href="/wiki/Krzysztof_M%C4%85del" title="Krzysztof Mądel">Krzysztof Mądel</a> SJ, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/837097595X" title="Specjalna:Książki/837097595X">ISBN <span class="isbn">83-7097-595-X</span></a>.</span> </li> <li id="cite_note-msnbc-archive-pope-weighs-in-33"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-msnbc-archive-pope-weighs-in_33-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">The Associated Press: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20080421131144/http://www.msnbc.msn.com/id/10007382/">Pope weighs in on creation controversy</a>. <a href="/wiki/MSNBC" title="MSNBC">MSNBC</a>, 2005-11-11. [dostęp 2010-04-21]. Cytat: <i>“(...) In the beginning, the creative word – this word that created everything and created this intelligent project that is the cosmos – is also love.”</i><br />. <i>His comments were immediately hailed by advocates of intelligent design, who hold that the universe is so complex it must have been created by a higher power. Proponents of the concept are seeking to get public schools in the United States to teach it as part of the science curriculum.</i> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-dziennik-papież-krytycznie-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-dziennik-papież-krytycznie_34-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Michał</span><span class="cite-name-initials" title="Michał" style="display:none">M.</span> </span><span class="cite-lastname">Pietrzak</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Michał</span><span class="cite-name-initials" title="Michał">M.</span></span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080226115353/http://www.dziennik.pl/swiat/article28438/Papiez_krytycznie_o_teorii_Darwina.html"><i>Papież krytycznie o teorii Darwina</i></a> [online], Dziennik.pl, 12 kwietnia 2007<span class="accessdate"> [dostęp 2010-04-21]</span> [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dziennik.pl/swiat/article28438/Papiez_krytycznie_o_teorii_Darwina.html">adresu</a> 2008-02-26]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aufirst=Micha%C5%82&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Papie%C5%BC+krytycznie+o+teorii+Darwina&rft.date=2007-04-12&rft.aulast=Pietrzak&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.dziennik.pl%2Fswiat%2Farticle28438%2FPapiez_krytycznie_o_teorii_Darwina.html" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-CNA-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CNA_35-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.catholicnewsagency.com/news/number-of-baptized-catholics-in-the-world-grows-by-15-million/">Number of baptized Catholics in the world grows by 15 million</a>. Catholic News Agency (CNA), 2011-02-19. [dostęp 2011-04-07]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-fronda1-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-fronda1_36-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110726145309/http://www.fronda.pl/news/czytaj/rosnie_liczba_katolikow_na_swiecie">Rośnie liczba katolików na świecie. Zagłębie powołań w Azji i w Afryce</a>. fronda.pl. [dostęp 2011-04-22]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fronda.pl/news/czytaj/rosnie_liczba_katolikow_na_swiecie">tego adresu</a> (2011-07-26)]. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-adherents-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-adherents_37-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.is/20131005132203/http://www.adherents.com/adh_rb.html">Largest Religious Bodies</a>. [dostęp 2008-02-29]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.adherents.com/adh_rb.html">tego adresu</a> (2013-10-05)]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-fronda-katolikow-17060-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-fronda-katolikow-17060_38-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">KAI: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://gosc.pl/doc/1014537.Co-dzien-przybywa-31-tys-katolikow">Co dzień przybywa 31 tys. katolików</a>. gosc.pl, 2011-11-22. [dostęp 2014-09-06].</cite></span> </li> <li id="cite_note-fronda2-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-fronda2_39-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100310021749/http://www.fronda.pl/news/czytaj/postchrzescijanskie_niemcy">Postchrześcijańskie Niemcy</a>. fronda.pl. [dostęp 2010-05-20]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.fronda.pl/news/czytaj/postchrzescijanskie_niemcy">tego adresu</a> (2010-03-10)]. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-40">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-lastname">GUS</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://stat.gov.pl/spisy-powszechne/nsp-2021/nsp-2021-wyniki-ostateczne/tablice-z-ostatecznymi-danymi-w-zakresie-przynaleznosci-narodowo-etnicznej-jezyka-uzywanego-w-domu-oraz-przynaleznosci-do-wyznania-religijnego,10,1.html"><i>Tablice z ostatecznymi danymi w zakresie przynależności narodowo-etnicznej, języka używanego w domu oraz przynależności do wyznania religijnego</i></a> [online], stat.gov.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2023-09-28]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aulast=GUS&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Tablice+z+ostatecznymi+danymi+w+zakresie+przynale%C5%BCno%C5%9Bci+narodowo-etnicznej%2C+j%C4%99zyka+u%C5%BCywanego+w+domu+oraz+przynale%C5%BCno%C5%9Bci+do+wyznania+religijnego&rft_id=https%3A%2F%2Fstat.gov.pl%2Fspisy-powszechne%2Fnsp-2021%2Fnsp-2021-wyniki-ostateczne%2Ftablice-z-ostatecznymi-danymi-w-zakresie-przynaleznosci-narodowo-etnicznej-jezyka-uzywanego-w-domu-oraz-przynaleznosci-do-wyznania-religijnego%2C10%2C1.html" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-41">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><span class="cite-lastname">Admin</span>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.iskk.pl/badania/roczniki-statystyczne/374-annuarium-statisticum-ecclesiae-in-polonia-dane-za-rok-2021"><i>Annuarium Statisticum Ecclesiae in Polonia. Dane za rok 2021</i></a> [online], www.iskk.pl<span class="accessdate"> [dostęp 2023-09-28]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.aulast=Admin&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Annuarium+Statisticum+Ecclesiae+in+Polonia.+Dane+za+rok+2021&rft_id=https%3A%2F%2Fwww.iskk.pl%2Fbadania%2Froczniki-statystyczne%2F374-annuarium-statisticum-ecclesiae-in-polonia-dane-za-rok-2021" style="display:none"> </span> <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-telegraph-42"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-telegraph_42-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/1539093/France-no-longer-a-Catholic-country.html">Telegraph.co.uk, Francja nie jest już katolickim krajem</a>.</span> </li> <li id="cite_note-katholisch-statistik-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-katholisch-statistik_43-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://web.archive.org/web/20070927115501/http://www.katholisch.at/site/article_blank.siteswift?do=all&c=gotosection&d=site%2Fkirche%2Fkircheinoesterreich%2Fstatistik">katholisch.at – Das Online-Portal der Katholischen Kirche in Österreich</a>.</span> </li> <li id="cite_note-stat-rezultati-red-44"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-stat-rezultati-red_44-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.stat.si/popis2002/en/rezultati/rezultati_red.asp?ter=SLO&st=8">Statistični urad RS – Popis 2002</a>.</span> </li> <li id="cite_note-breviarium.blogspot-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-breviarium.blogspot_45-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://breviarium.blogspot.com/2006/07/koci-starzeje-si-i-umiera.html">Breviarium, Kościół starzeje się i umiera</a>.</span> </li> <li id="cite_note-piusx-46"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-piusx_46-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20151110043509/http://www.piusx.org.pl/kryzys/katechizm-o-kryzysie-w-Kosciele/">Bractwo św. Piusa X, Katechizm o kryzysie w Kościele</a>. piusx.org.pl. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.piusx.org.pl/kryzys/katechizm-o-kryzysie-w-Kosciele/">tego adresu</a> (2015-11-10)].</cite></span> </li> <li id="cite_note-tygodnik-turowicz-1969-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-tygodnik-turowicz-1969_47-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.tygodnik.com.pl/tematy/sobor/turowicz-1969.html">Tygodnik Powszechny, Jerzy Turowicz, Kryzys w Kościele</a>.</span> </li> <li id="cite_note-wprost-ucieczka-ksiezy-48"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-wprost-ucieczka-ksiezy_48-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a href="/w/index.php?title=Anita_Blinkiewicz&action=edit&redlink=1" class="new" title="Anita Blinkiewicz (strona nie istnieje)">Anita Blinkiewicz</a>, <a href="/wiki/Marcin_Dzier%C5%BCanowski" title="Marcin Dzierżanowski">Marcin Dzierżanowski</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wprost.pl/ar/100880/Ucieczka-ksiezy/?I=1259">Wprost 24 – Ucieczka księży</a>. <a href="/wiki/Wprost" title="Wprost">Wprost</a>, 2007. [dostęp 2010-04-21]. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-49"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-49">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Instytut Statystyki Kościoła katolickiego: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140910195636/http://iskk.pl/kosciolnaswiecie/193-dominicantes-2013.html">Dominicantes 2013</a>. [dostęp 2014-09-10]. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://iskk.pl/kosciolnaswiecie/193-dominicantes-2013.html">tego adresu</a> (2014-09-10)]. <span class="lang-list tylko-pl">(<abbr title="Treść w języku polskim">pol.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-ekai-50"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ekai_50-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110719161715/http://ekai.pl/wydarzenia/polska/x19213/najnowsze-statystyki-o-polskiej-religijnosci/">Ekai.pl, Najnowsze statystyki o polskiej religijności</a>. ekai.pl. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ekai.pl/wydarzenia/polska/x19213/najnowsze-statystyki-o-polskiej-religijnosci/">tego adresu</a> (2011-07-19)].</cite></span> </li> <li id="cite_note-ekumenizm-51"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ekumenizm_51-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ekumenizm.pl/article.php?story=20070503200041790">Ilu jest katolików w Brazylii?</a></span> </li> <li id="cite_note-kz-index-archive-52"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-kz-index-archive_52-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071027180455/http://www.kz.pl/index.php?p=01&w=archive&id=183">Kościół Zielonoświątkowy, Brazylia: coraz więcej zielonoświątkowców</a>. kz.pl. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kz.pl/index.php?p=01&w=archive&id=183">tego adresu</a> (2007-10-27)].</cite> (kopia z <a href="/wiki/Internet_Archive" title="Internet Archive">Internet Archive</a>).</span> </li> <li id="cite_note-biblia.wiara-katg-53"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-biblia.wiara-katg_53-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://biblia.wiara.pl/?grupa=6&art=1118089091&dzi=1115795142&katg=">Wiara.pl, Apostolat Biblijny w Afryce</a>.</span> </li> <li id="cite_note-katolicy-54"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-katolicy_54-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-katolicy_54-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-katolicy_54-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.goscniedzielny.wiara.pl/?grupa=6&art=1265291801&dzi=1104764436">Tygodnik Katolicki – Gość Niedzielny – Wydanie Internetowe</a>.</span> </li> <li id="cite_note-55"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-55">↑</a></span> <span class="reference-text">Hans Hung, <i>Nieomylny?</i>, Kraków 1995.</span> </li> <li id="cite_note-56"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-56">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140111155219/http://www.polskatimes.pl/artykul/596595,spor-o-fundusz-koscielny-polska-watykanskie-kondominium-atak-trojglowego-smoka-po-sld-i-rp,id,t.html"><i>Spór o Fundusz Kościelny. „Polska – watykańskie kondominium”, „Atak trójgłowego smoka: PO, SLD i RP”</i></a> [online], PolskaTimes.pl, 13 czerwca 2012 [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.polskatimes.pl/artykul/596595,spor-o-fundusz-koscielny-polska-watykanskie-kondominium-atak-trojglowego-smoka-po-sld-i-rp,id,t.html">adresu</a> 2014-01-11]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.date=2012-06-13&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Sp%C3%B3r+o+Fundusz+Ko%C5%9Bcielny.+%E2%80%9EPolska+%E2%80%93+watyka%C5%84skie+kondominium%E2%80%9D%2C+%E2%80%9EAtak+tr%C3%B3jg%C5%82owego+smoka%3A+PO%2C+SLD+i+RP%E2%80%9D&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.polskatimes.pl%2Fartykul%2F596595%2Cspor-o-fundusz-koscielny-polska-watykanskie-kondominium-atak-trojglowego-smoka-po-sld-i-rp%2Cid%2Ct.html" style="display:none"> </span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-teologia-kkk1k01-57"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-teologia-kkk1k01_57-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.teologia.pl/m_k/kkk1k01.htm">Słownik zagadnień omawianych w „Katechizmie Kościoła Katolickiego”</a>.</span> </li> <li id="cite_note-kns-gower-stolica-hom-1-58"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-kns-gower-stolica-hom-1_58-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20071027124506/http://www.kns.gower.pl/stolica/hom_1.htm">https://web.archive.org/web/20071027124506/http://www.kns.gower.pl/stolica/hom_1.htm</a>, <a rel="nofollow" class="external free" href="https://web.archive.org/web/20110726104456/http://www.galha.org/press/2005/04_03.html">https://web.archive.org/web/20110726104456/http://www.galha.org/press/2005/04_03.html</a>.</span> </li> <li id="cite_note-piusx-artykul-59"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-piusx-artykul_59-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160506160510/http://www.piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/592">„Dzieci wdowy” w Watykanie</a>. piusx.org.pl. [zarchiwizowane z <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.piusx.org.pl/zawsze_wierni/artykul/592">tego adresu</a> (2016-05-06)].</cite></span> </li> <li id="cite_note-kosciol-20070123112637705-60"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-kosciol-20070123112637705_60-0">↑</a></span> <span class="reference-text">Jerzy Piątek, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.kosciol.pl/article.php?story=20070123112637705">Francja: Zmarł „ojciec bezdomnych”</a>, Kościół.pl, 23-01-2007.</span> </li> <li id="cite_note-Abbe-Pierre-obituary-61"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Abbe-Pierre-obituary_61-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">Felix Corley: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.independent.co.uk/news/obituaries/abbe-pierre-433303.html">Abbe Pierre</a>. <a href="/wiki/The_Independent" title="The Independent">The Independent</a>, 2007-01-23. [dostęp 2010-04-17]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-Champion-of-the-homeless-62"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Champion-of-the-homeless_62-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web">John Lichfield: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.independent.co.uk/news/world/europe/champion-of-the-homeless-the-conscience-of-france-bids-adieu-433310.html">Champion of the homeless: the ‘conscience of France’ bids adieu</a>. <a href="/wiki/The_Independent" title="The Independent">The Independent</a>, 2007-01-23. [dostęp 2010-04-17]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-wiadomosci.dziennik-63"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-wiadomosci.dziennik_63-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://wiadomosci.dziennik.pl/opinie/artykuly/217799,niesforni-duchowni-bronili-aborcji-glosili-marksizm-i-zenili-sie.html">Dziennik, Bogumił Łoziński, Niesforni duchowni bronili aborcji, głosili marksizm i... żenili się</a>.</span> </li> <li id="cite_note-gazetawyborcza-319154-64"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-gazetawyborcza-319154_64-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="/wiki/Wac%C5%82aw_Radziwinowicz" title="Wacław Radziwinowicz">Wacław Radziwinowicz</a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.gazetawyborcza.pl/dziennikarze/1,84010,319154.html">Rosyjska Cerkiew prawosławna boi się papieża i katolicyzmu</a>, Gazeta Wyborcza, 21-06-2001.</span> </li> <li id="cite_note-ekumenizm2-65"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-ekumenizm2_65-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ekumenizm.pl/content/article/20070925182254387.htm">Rosyjska Cerkiew Prawosławna zadowolona z odejścia abp. Kondrusiewicza</a>, ekumenizm.pl, 25-09-2007.</span> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=37" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=37" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book" id="CITEREFBanaszak1986">Marian Banaszak: <i>Historia Kościoła katolickiego</i>. T. 1–4. Warszawa: 1986.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Historia+Ko%C5%9Bcio%C5%82a+katolickiego&rft.aulast=Banaszak&rft.aufirst=Marian&rft.date=1986&rft.place=Warszawa"></span></cite></li> <li><i>Zarys dziejów religii</i>, wydawnictwo <a href="/wiki/Wydawnictwo_Iskry" title="Wydawnictwo Iskry">Iskry</a>, Warszawa 1986, wydanie piąte, strony 658. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8320708494" title="Specjalna:Książki/8320708494">ISBN <span class="isbn">83-207-0849-4</span></a>.</li> <li><cite class="citation book nourl"><a href="/wiki/Uta_Ranke-Heinemann" title="Uta Ranke-Heinemann"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Uta</span><span class="cite-name-initials" title="Uta" style="display:none">U.</span> </span><span class="cite-lastname">Ranke-Heinemann</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Uta</span><span class="cite-name-initials" title="Uta">U.</span></span></a>, <i>Eunuchy do raju</i>, <span class="cite-name-full">Marek</span><span class="cite-name-initials" title="Marek" style="display:none">M.</span> <span class="cite-lastname">Zeller</span> (tłum.), Gdynia: Uraeus, 1995, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8385732179" title="Specjalna:Książki/8385732179">ISBN <span class="isbn">83-85732-17-9</span></a>, <a href="/wiki/Online_Computer_Library_Center" title="Online Computer Library Center">OCLC</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/oclc/751078913">751078913</a><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Gdynia&rft.aufirst=Uta&rft.aulast=Ranke-Heinemann&rft.date=1995&rft.isbn=83-85732-17-9&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Eunuchy+do+raju&rft.pub=Uraeus&rft_id=info%3Aoclcnum%2F751078913" style="display:none"> </span>.</cite><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet=""> Brak numerów stron w książce</span></li> <li>Ronald Modras, <i>Kościół katolicki i antysemityzm w Polsce w latach 1933–1939</i>, Wyd. Homini, Kraków 2006, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/838959806X" title="Specjalna:Książki/838959806X">ISBN <span class="isbn">83-89598-06-X</span></a>.</li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFWoods2006">Thomas Woods: <i>Jak Kościół katolicki zbudował zachodnią cywilizację</i>. Kraków: 2006.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Jak+Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82+katolicki+zbudowa%C5%82+zachodni%C4%85+cywilizacj%C4%99&rft.aulast=Woods&rft.aufirst=Thomas&rft.date=2006&rft.place=Krak%C3%B3w"></span></cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&veaction=edit&section=38" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit&section=38" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vatican.va"><i>Vatican: the Holy See</i></a> [online]<span class="accessdate"> [dostęp 2013-05-26]</span><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Vatican%3A+the+Holy+See&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.vatican.va" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr> • <abbr title="Treść w języku chińskim (中文)">chiń.</abbr> • <abbr title="Treść w języku francuskim (français)">fr.</abbr> • <abbr title="Treść w języku hiszpańskim (español)">hiszp.</abbr> • <abbr title="Treść w języku łacińskim (Latina)">łac.</abbr> • <abbr title="Treść w języku niemieckim (Deutsch)">niem.</abbr> • <abbr title="Treść w języku portugalskim (português)">port.</abbr> • <abbr title="Treść w języku włoskim (italiano)">wł.</abbr>)</span>.<span class="problemy problemy-w-cytuj" aria-hidden="true" data-nosnippet="">strona główna serwisu</span></cite></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.opoka.org.pl">Polski portal katolicki <i>Opoka</i></a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.catholic-hierarchy.org">Hierarchowie Kościoła katolickiego</a></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Drzewo_denominacji_chrze%C5%9Bcija%C5%84skich" title="Szablon:Drzewo denominacji chrześcijańskich"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Drzewo_denominacji_chrze%C5%9Bcija%C5%84skich" title="Dyskusja szablonu:Drzewo denominacji chrześcijańskich"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Drzewo_denominacji_chrze%C5%9Bcija%C5%84skich&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption">Drzewo <a href="/wiki/Klasyfikacja_religii#Klasyfikacja_genetyczna" title="Klasyfikacja religii">genetycznej klasyfikacji</a> <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">wyznań chrześcijańskich</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <div style="width: 800px; float: left; margin: none; padding: none; border: none; clear: left; background-color: #ffffff; color:#000; position: relative; max-width:100%" class="ilustracja-z-etykietami"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/ChristianityBranches-strip2.svg/800px-ChristianityBranches-strip2.svg.png" decoding="async" width="800" height="305" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/ChristianityBranches-strip2.svg/1200px-ChristianityBranches-strip2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/24/ChristianityBranches-strip2.svg/1600px-ChristianityBranches-strip2.svg.png 2x" data-file-width="656" data-file-height="250" /></span></span> <div style="position: absolute; left:658px; top: 32px; text-align: left;"><a href="/wiki/Restoracjonizm" title="Restoracjonizm"><span style="color: teal;">Restoracjonizm</span></a></div> <div style="position: absolute; left:658px; top: 57.6px; text-align: left;"><a href="/wiki/Protestantyzm" title="Protestantyzm"><span style="color: green;">Protestantyzm</span></a></div> <div style="position: absolute; left:658px; top: 78.4px; text-align: left;"><a href="/wiki/Anglikanizm" title="Anglikanizm"><span style="color: #007FFF;">Anglikanizm</span></a></div> <div style="position: absolute; left:658px; top: 104px; text-align: left;"><a href="/wiki/Starokatolicyzm" title="Starokatolicyzm"><span style="color: #c48ec3;">Starokatolicyzm</span></a></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:658px; top: 128px; text-align: ;"><i><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%82aci%C5%84ski" title="Kościół łaciński"><span style="color: red;">(Obrządek łaciński)</span></a></i></div></div> <div style="position: absolute; left:658px; top: 138.4px; text-align: left;"><a href="/wiki/Katolicyzm" title="Katolicyzm"><span style="color: red;">Katolicyzm</span></a></div> <div style="font-size: 7pt; line-height: 10px;"><div style="position: absolute; left:658px; top: 158.4px; text-align: ;"><i><a href="/wiki/Katolickie_Ko%C5%9Bcio%C5%82y_wschodnie" title="Katolickie Kościoły wschodnie"><span style="color: #ff0099;">(Obrządki wschodnie)</span></a></i></div></div> <div style="position: absolute; left:658px; top: 202.4px; text-align: left;"><a href="/wiki/Prawos%C5%82awie" title="Prawosławie"><span style="color: blue;">Prawosławie</span></a></div> <div style="position: absolute; left:658px; top: 224.8px; text-align: left;"><a href="/wiki/Ko%C5%9Bcio%C5%82y_orientalne" title="Kościoły orientalne"><span style="color: purple;">Kościoły orientalne <br /> (monofizytyzm)</span></a></div> <div style="position: absolute; left:658px; top: 264px; text-align: left;"><a href="/wiki/Ko%C5%9Bcio%C5%82y_asyryjskie" title="Kościoły asyryjskie"><span style="color: orange;">Kościoły asyryjskie <br /> (nestorianizm)</span></a></div> <div style="position: absolute; left:14px; top: 144px; text-align: left;"><a href="/wiki/Historia_chrze%C5%9Bcija%C5%84stwa" title="Historia chrześcijaństwa"><span style="color: gray;">Wczesne chrześcijaństwo</span></a></div> <div style="position: absolute; left:394px; top: 64px; text-align: left;"><a href="/wiki/Reformacja" title="Reformacja"><span style="color: black;">Reformacja</span></a><br /><i>(XVI wiek)</i></div> <div style="position: absolute; left:234px; top: 68px; text-align: left;"><a href="/wiki/Wielka_schizma_wschodnia" title="Wielka schizma wschodnia"><span style="color: black;">Wielka schizma</span></a><br /><i>(XI wiek)</i></div> <div style="position: absolute; left:426px; top: 144px; text-align: left;"><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_unicki" title="Kościół unicki"><span style="color: black;">unie</span></a></div> <div style="position: absolute; left:42px; top: 244px; text-align: left;"><a href="/wiki/Sob%C3%B3r_efeski" title="Sobór efeski"><span style="color: black;">Sobór efeski</span></a> 431</div> <div style="position: absolute; left:42px; top: 272px; text-align: left;"><a href="/wiki/Sob%C3%B3r_chalcedo%C5%84ski" title="Sobór chalcedoński"><span style="color: black;">Sobór chalcedoński</span></a> 451</div> </div> </td></tr></tbody></table></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Katolickie_Ko%C5%9Bcio%C5%82y_wschodnie" title="Szablon:Katolickie Kościoły wschodnie"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:Katolickie_Ko%C5%9Bcio%C5%82y_wschodnie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Katolickie Kościoły wschodnie (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Katolickie_Ko%C5%9Bcio%C5%82y_wschodnie&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/Katolickie_Ko%C5%9Bcio%C5%82y_wschodnie" title="Katolickie Kościoły wschodnie">Katolickie Kościoły wschodnie</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ryt_aleksandryjski" title="Ryt aleksandryjski">Aleksandryjska tradycja liturgiczna</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_koptyjskiego" title="Kościół katolicki obrządku koptyjskiego">Koptyjski Kościół katolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_etiopskiego" title="Kościół katolicki obrządku etiopskiego">Etiopski Kościół katolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_erytrejskiego" title="Kościół katolicki obrządku erytrejskiego">Erytrejski Kościół katolicki</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ryt_antioche%C5%84ski" title="Ryt antiocheński">Antiocheńska tradycja liturgiczna</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_maronicki" title="Kościół maronicki">Kościół maronicki</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_syryjskiego" title="Kościół katolicki obrządku syryjskiego">Syryjski Kościół katolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Syromalankarski_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Syromalankarski Kościół katolicki">Kościół Syromalankarski</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ryt_ormia%C5%84ski" title="Ryt ormiański">Ormiańska tradycja liturgiczna</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_ormia%C5%84skiego" title="Kościół katolicki obrządku ormiańskiego">Ormiański Kościół katolicki</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ryt_chaldejski" title="Ryt chaldejski">Asyryjska tradycja liturgiczna</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_chaldejski" title="Kościół chaldejski">Kościół chaldejski</a></li> <li><a href="/wiki/Syromalabarski_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Syromalabarski Kościół katolicki">Kościół Syromalabarski</a></li></ul> </td></tr><tr class="a5"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/Ryt_bizantyjski" title="Ryt bizantyjski">Bizantyjska tradycja liturgiczna</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_melchicki" title="Kościół melchicki">Kościół melchicki</a></li> <li><a href="/wiki/Grecki_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Grecki Kościół katolicki">Grecki Kościół katolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_bizantyjsko-alba%C5%84skiego" title="Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-albańskiego">Albański Kościół katolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_bizantyjsko-bia%C5%82oruskiego" title="Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-białoruskiego">Białoruski Kościół katolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Bu%C5%82garski_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Bułgarski Kościół katolicki">Bułgarski Kościół katolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_bizantyjsko-w%C4%99gierskiego" title="Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-węgierskiego">Węgierski Kościół katolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_bizantyjsko-w%C5%82oskiego" title="Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-włoskiego">Italo-albański Kościół katolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_bizantyjsko-s%C5%82owia%C5%84skiego_w_Polsce" title="Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-słowiańskiego w Polsce">Neounicki Kościół greckokatolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Macedo%C5%84ski_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Greckokatolicki" title="Macedoński Kościół Greckokatolicki">Macedoński Kościół Greckokatolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_Rumu%C5%84ski_Zjednoczony_z_Rzymem" title="Kościół Rumuński Zjednoczony z Rzymem">Rumuński Kościół greckokatolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_bizantyjsko-rosyjskiego" title="Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-rosyjskiego">Rosyjski Kościół katolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_bizantyjsko-rusi%C5%84skiego" title="Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-rusińskiego">Rusiński Kościół greckokatolicka</a></li> <li><a href="/wiki/Chorwacki_Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_greckokatolicki" title="Chorwacki Kościół greckokatolicki">Chorwacki Kościół greckokatolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_bizantyjsko-s%C5%82owackiego" title="Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-słowackiego">Słowacki Kościół greckokatolicki</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki_obrz%C4%85dku_bizantyjsko-ukrai%C5%84skiego" title="Kościół katolicki obrządku bizantyjsko-ukraińskiego">Ukraiński Kościół greckokatolicki</a> (<a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_greckokatolicki_w_Polsce" title="Kościół greckokatolicki w Polsce">Kościół greckokatolicki w Polsce</a>)</li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Szablon:Kościół katolicki"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Dyskusja szablonu:Kościół katolicki"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a class="mw-selflink selflink">Kościół katolicki</a></div><div class="mw-collapsible-content flex"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row">Organizacja</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Papie%C5%BC" title="Papież">Papież</a></li> <li><a href="/wiki/Kolegium_Kardyna%C5%82%C3%B3w" title="Kolegium Kardynałów">Kolegium Kardynałów</a></li> <li><a href="/wiki/Sob%C3%B3r_powszechny" title="Sobór powszechny">Sobór powszechny</a></li> <li><a href="/wiki/Synod" title="Synod">Synod</a></li> <li><a href="/wiki/Konferencja_episkopatu" title="Konferencja episkopatu">Konferencja episkopatu</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_%C5%82aci%C5%84ski" title="Kościół łaciński">Kościół łaciński</a></li> <li><a href="/wiki/Katolickie_Ko%C5%9Bcio%C5%82y_wschodnie" title="Katolickie Kościoły wschodnie">Katolickie Kościoły wschodnie</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row">Początki i historia</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Jezus_Chrystus" title="Jezus Chrystus">Jezus Chrystus</a></li> <li><a href="/wiki/Ewangelia" title="Ewangelia">Ewangelia</a></li> <li><a href="/wiki/Sukcesja_apostolska" title="Sukcesja apostolska">Sukcesja apostolska</a></li> <li><a href="/wiki/Ojcowie_Ko%C5%9Bcio%C5%82a" title="Ojcowie Kościoła">Ojcowie Kościoła</a></li> <li><a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">Chrześcijaństwo</a></li> <li><a href="/wiki/Wielka_schizma_wschodnia" title="Wielka schizma wschodnia">Wielka schizma wschodnia</a></li> <li><a href="/wiki/Reformacja" title="Reformacja">Reformacja</a></li> <li><a href="/wiki/Katolicyzm" title="Katolicyzm">Katolicyzm</a></li> <li><a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_unicki" title="Kościół unicki">Kościół unicki</a></li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row">Teologia</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/Tr%C3%B3jca_%C5%9Awi%C4%99ta" title="Trójca Święta">Trójca Święta</a></li> <li>(<a href="/wiki/B%C3%B3g_Ojciec" title="Bóg Ojciec">Bóg Ojciec</a>, <a href="/wiki/Syn_Bo%C5%BCy" title="Syn Boży">Syn Boży</a>, <a href="/wiki/Duch_%C5%9Awi%C4%99ty" title="Duch Święty">Duch Święty</a>)</li> <li><a href="/wiki/Piek%C5%82o_(katolicyzm)" title="Piekło (katolicyzm)">Piekło</a></li> <li><a href="/wiki/Niebo_(katolicyzm)" title="Niebo (katolicyzm)">Niebo</a></li> <li><a href="/wiki/Czy%C5%9Bciec" title="Czyściec">Czyściec</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81aska" title="Łaska">Łaska</a></li> <li><a href="/wiki/Dusza_(religia)" title="Dusza (religia)">Dusza</a></li> <li><a href="/wiki/Zbawienie" title="Zbawienie">Zbawienie</a></li> <li><a href="/wiki/Wcielenie" title="Wcielenie">Wcielenie</a></li> <li><a href="/wiki/Matka_Bo%C5%BCa" title="Matka Boża">Matka Boża</a></li> <li><a href="/wiki/Obcowanie_%C5%9Bwi%C4%99tych" title="Obcowanie świętych">Świętych obcowanie</a></li> <li><a href="/wiki/Kanon_Biblii" title="Kanon Biblii">Kanon Biblii</a></li> <li><a href="/wiki/Dogmat" title="Dogmat">Dogmat</a></li> <li><a href="/wiki/Tradycja_apostolska" title="Tradycja apostolska">Tradycja apostolska</a></li> <li><a href="/wiki/Apostolski_symbol_wiary" title="Apostolski symbol wiary">Apostolski symbol wiary</a></li> <li><a href="/wiki/Sakrament" title="Sakrament">Sakrament</a></li></ul> </td></tr><tr class="a4"><th class="navbox-group opis" scope="row">Liturgia</th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/Diakon" title="Diakon">Diakon</a></li> <li><a href="/wiki/Prezbiter" title="Prezbiter">Prezbiter</a></li> <li><a href="/wiki/Biskup" title="Biskup">Biskup</a></li> <li><a href="/wiki/Msza" title="Msza">Msza</a></li> <li><a href="/wiki/Liturgia_godzin" title="Liturgia godzin">Liturgia godzin</a></li> <li><a href="/wiki/Rok_liturgiczny" title="Rok liturgiczny">Rok liturgiczny</a></li> <li><a href="/wiki/Novus_Ordo_Missae" title="Novus Ordo Missae">Novus Ordo Missae</a></li> <li><a href="/wiki/Klasyczny_ryt_rzymski" title="Klasyczny ryt rzymski">Klasyczny ryt rzymski</a></li> <li><a href="/wiki/Ryt_aleksandryjski" title="Ryt aleksandryjski">Ryt aleksandryjski</a></li> <li><a href="/wiki/Ryt_antioche%C5%84ski" title="Ryt antiocheński">Ryt antiocheński</a></li> <li><a href="/wiki/Ryt_bizantyjski" title="Ryt bizantyjski">Ryt bizantyjski</a></li> <li><a href="/wiki/Ryt_chaldejski" title="Ryt chaldejski">Ryt chaldejski</a></li> <li><a href="/wiki/Ryt_ormia%C5%84ski" title="Ryt ormiański">Ryt ormiański</a></li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="navbox-after after"> <p><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/Plik:Emblem_of_the_Papacy_SE.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Emblem_of_the_Papacy_SE.svg/100px-Emblem_of_the_Papacy_SE.svg.png" decoding="async" width="100" height="136" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Emblem_of_the_Papacy_SE.svg/150px-Emblem_of_the_Papacy_SE.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Emblem_of_the_Papacy_SE.svg/200px-Emblem_of_the_Papacy_SE.svg.png 2x" data-file-width="815" data-file-height="1105" /></a></span> </p> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-k"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description">wyznanie chrześcijańskie</span>):</div><ul><li><a href="/wiki/International_Standard_Name_Identifier" title="International Standard Name Identifier">ISNI</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://isni.org/isni/0000000121577632">0000000121577632</a></span></li><li><a href="/wiki/Virtual_International_Authority_File" title="Virtual International Authority File">VIAF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://viaf.org/viaf/130782063">130782063</a></span></li><li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Union_List_of_Artist_Names" class="extiw" title="en:Union List of Artist Names">ULAN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=&role=&nation=&subjectid=500241849">500241849</a></span></li><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/n79041716">n79041716</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh85021043">sh85021043</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/2009545-4">2009545-4</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00537972">00537972</a></span></li><li><a href="/wiki/LIBRIS" title="LIBRIS">LIBRIS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/katalogisering/dbqsqmjx5sgkkmw">dbqsqmjx5sgkkmw</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb118691560">118691560</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119345700">119345700</a></span></li><li><a href="/wiki/Syst%C3%A8me_Universitaire_de_Documentation" title="Système Universitaire de Documentation">SUDOC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.idref.fr/026445158">026445158</a></span></li><li><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Servizio_bibliotecario_nazionale" class="extiw" title="it:Servizio bibliotecario nazionale">SBN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.sbn.it/af/CFIV009063">CFIV009063</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Australii" title="Biblioteka Narodowa Australii">NLA</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://nla.gov.au/anbd.aut-an35026602">35026602</a></span></li><li><a href="/wiki/Centralna_Biblioteka_Narodowa_we_Florencji" title="Centralna Biblioteka Narodowa we Florencji">BNCF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=8294">8294</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/kn20010710145">kn20010710145</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph311258">ph311258</a></span></li><li><a href="/wiki/Hiszpa%C5%84ska_Biblioteka_Narodowa" title="Hiszpańska Biblioteka Narodowa">BNE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX244723">XX244723</a></span></li><li><a href="/wiki/BIBSYS" title="BIBSYS">BIBSYS</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/90054429">90054429</a></span></li><li><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/CiNii" class="extiw" title="jp:CiNii">CiNii</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/author/DA01157711">DA01157711</a></span></li><li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Open_Library" class="extiw" title="en:Open Library">Open Library</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://openlibrary.org/books/OL7447A">OL7447A</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_(Warszawa)" title="Biblioteka Narodowa (Warszawa)">PLWABN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://dbn.bn.org.pl/descriptor-details/9810575585705606">9810575585705606</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007294548605171">987007294548605171</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Portugalii" title="Biblioteka Narodowa Portugalii">PTBNP</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://urn.bn.pt/nca/unimarc-authorities/txt?id=920560">920560</a></span></li><li><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Cat%C3%A0leg_d%27autoritats_de_noms_i_t%C3%ADtols_de_Catalunya" class="extiw" title="ca:Catàleg d'autoritats de noms i títols de Catalunya">CANTIC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://cantic.bnc.cat/registres/CUCId/a10834102">a10834102</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_%C5%81otwy" title="Biblioteka Narodowa Łotwy">LNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://kopkatalogs.lv/F?func=direct&local_base=lnc10&doc_number=000045564&P_CON_LNG=ENG">000045564</a></span></li><li><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Nacionalna_i_sveu%C4%8Dili%C5%A1na_knji%C5%BEnica_u_Zagrebu" class="extiw" title="hr:Nacionalna i sveučilišna knjižnica u Zagrebu">NSK</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://katalog.nsk.hr/F/?func=direct&doc_number=000038335&local_base=nsk10">000038335</a></span></li><li><a href="/wiki/Brazylijska_Biblioteka_Narodowa" title="Brazylijska Biblioteka Narodowa">BLBNB</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://acervo.bn.br/sophia_web/autoridade/detalhe/000448323">000448323</a></span></li><li><a href="/wiki/R%C3%A9pertoire_International_des_Sources_Musicales" title="Répertoire International des Sources Musicales">RISM</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://rism.online/institutions/51006400">institutions/51006400</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3921205.html">3921205</a></span></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Roman-Catholicism">topic/Roman-Catholicism</a></span>, <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/summary/Roman-Catholicism">summary/Roman-Catholicism</a></span></li> <li><a href="/wiki/Enciclopedia_Treccani" title="Enciclopedia Treccani">Treccani</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/chiesa-cattolica">chiesa-cattolica</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=den_romersk-katolske_kirke">den_romersk-katolske_kirke</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=katolske_kirker">katolske_kirker</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_katolicki&oldid=74101167">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Kościół_katolicki&oldid=74101167</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategoria</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kategoria:Kościół katolicki">Kościół katolicki</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryte kategorie: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_wymagaj%C4%85ce_uzupe%C5%82nienia_%C5%BAr%C3%B3de%C5%82_od_2016-01" title="Kategoria:Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2016-01">Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2016-01</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Artyku%C5%82y_wymagaj%C4%85ce_uzupe%C5%82nienia_%C5%BAr%C3%B3de%C5%82_od_2010-04" title="Kategoria:Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2010-04">Artykuły wymagające uzupełnienia źródeł od 2010-04</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Uniwersalny_szablon_cytowania_%E2%80%93_brak_strony" title="Kategoria:Uniwersalny szablon cytowania – brak strony">Uniwersalny szablon cytowania – brak strony</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablony_cytowania_%E2%80%93_problemy_%E2%80%93_cytuj_%E2%80%93_strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Kategoria:Szablony cytowania – problemy – cytuj – strona główna">Szablony cytowania – problemy – cytuj – strona główna</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 26 cze 2024, 09:20.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-847495b4dd-2bm28","wgBackendResponseTime":245,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.804","walltime":"1.077","ppvisitednodes":{"value":15922,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":187350,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":45851,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":17,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":17,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":78887,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":6,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 879.544 1 -total"," 18.88% 166.019 1 Szablon:Wyznanie_infobox"," 15.15% 133.264 3 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 14.85% 130.622 1 Szablon:Drzewo_denominacji_chrześcijańskich"," 13.81% 121.456 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 12.20% 107.314 16 Szablon:Cytuj_stronę"," 7.40% 65.068 7 Szablon:Cytuj"," 6.94% 61.020 3 Szablon:Dopracować"," 6.24% 54.889 1 Szablon:Infobox_tytuł"," 5.50% 48.395 3 Szablon:Mbox"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.344","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5473771,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== selectProperty ==\nrank = \"najlepsza\"\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n [\"P582\"] = table#2 {\n [\"missing\"] = true,\n },\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n#prop B = 1\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5d5b5d56db-vnlsh","timestamp":"20241128084702","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Ko\u015bci\u00f3\u0142 katolicki","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9592","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q9592","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-08-29T11:47:29Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/0\/0e\/Saint_Peter%27s_Basilica_facade%2C_Rome%2C_Italy.jpg","headline":"wsp\u00f3lnota uznaj\u0105ca w\u0142adz\u0119 papie\u017ca i sk\u0142adaj\u0105ca si\u0119 z Ko\u015bcio\u0142a \u0142aci\u0144skiego oraz 23 Katolickich Ko\u015bcio\u0142\u00f3w wschodnich"}</script> </body> </html>