CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="pl" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Łacina – Wikipedia, wolna encyklopedia</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )plwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","styczeń","luty","marzec","kwiecień","maj","czerwiec","lipiec","sierpień","wrzesień","październik","listopad","grudzień"],"wgRequestId":"1fecce8c-ebd6-4eb1-ac96-51532c288eb8","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Łacina","wgTitle":"Łacina","wgCurRevisionId":75212083,"wgRevisionId":75212083,"wgArticleId":7431,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony","Język łaciński","Języki italskie","Języki urzędowe I Rzeczypospolitej","Języki Watykanu"],"wgPageViewLanguage":"pl","wgPageContentLanguage":"pl","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Łacina","wgRelevantArticleId":7431,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia", "wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgFlaggedRevsParams":{"tags":{"accuracy":{"levels":1}}},"wgStableRevisionId":75212083,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"pl","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"pl"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":60000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q397","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["architecture","bitness","brands","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false, "wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.wikiflex":"ready","ext.gadget.infobox":"ready","ext.gadget.hlist":"ready","ext.gadget.darkmode-overrides":"ready","ext.gadget.small-references":"ready","ext.gadget.citation-access-info":"ready","ext.gadget.sprawdz-problemy-szablony":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","ext.tmh.player.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.flaggedRevs.basic":"ready","mediawiki.codex.messagebox.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=[ "ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.tmh.player","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.flaggedRevs.advanced","ext.gadget.ll-script-loader","ext.gadget.veKeepParameters","ext.gadget.szablon-galeria","ext.gadget.NavFrame","ext.gadget.maps","ext.gadget.padlock-indicators","ext.gadget.interwiki-langlist","ext.gadget.edit-summaries","ext.gadget.edit-first-section","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.map-toggler","ext.gadget.narrowFootnoteColumns","ext.gadget.WDsearch","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022", "ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.cite.styles%7Cext.flaggedRevs.basic%7Cext.tmh.player.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cmediawiki.codex.messagebox.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=pl&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=ext.gadget.citation-access-info%2Cdarkmode-overrides%2Chlist%2Cinfobox%2Csmall-references%2Csprawdz-problemy-szablony%2Cwikiflex&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=pl&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.3"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Łacina – Wikipedia, wolna encyklopedia"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//pl.m.wikipedia.org/wiki/%C5%81acina"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Edytuj" href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (pl)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//pl.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://pl.wikipedia.org/wiki/%C5%81acina"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Kanał Atom Wikipedii" href="/w/index.php?title=Specjalna:Ostatnie_zmiany&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Łacina rootpage-Łacina skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Przejdź do zawartości</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Menu główne" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Menu główne</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Menu główne</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Nawigacja </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" title="Przejdź na stronę główną [z]" accesskey="z"><span>Strona główna</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Losowa_strona" title="Załaduj losową stronę [x]" accesskey="x"><span>Losuj artykuł</span></a></li><li id="n-Kategorie" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Portal:Kategorie_G%C5%82%C3%B3wne"><span>Kategorie artykułów</span></a></li><li id="n-Featured-articles" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Wyr%C3%B3%C5%BCniona_zawarto%C5%9B%C4%87_Wikipedii"><span>Najlepsze artykuły</span></a></li><li id="n-FAQ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:FAQ"><span>Częste pytania (FAQ)</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-zmiany" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-zmiany" > <div class="vector-menu-heading"> Dla czytelników </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-czytelnicy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii"><span>O Wikipedii</span></a></li><li id="n-contact" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Kontakt_z_wikipedystami"><span>Kontakt</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-edytorzy" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-edytorzy" > <div class="vector-menu-heading"> Dla wikipedystów </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-pierwsze-kroki" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki"><span>Pierwsze kroki</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Portal_wikipedyst%C3%B3w" title="O projekcie – co możesz zrobić, gdzie możesz znaleźć informacje"><span>Portal wikipedystów</span></a></li><li id="n-Noticeboard" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tablica_og%C5%82osze%C5%84"><span>Ogłoszenia</span></a></li><li id="n-Guidelines" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Zasady"><span>Zasady</span></a></li><li id="n-helppage-name" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Pomoc:Spis_tre%C5%9Bci"><span>Pomoc</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Ostatnie_zmiany" title="Lista ostatnich zmian w Wikipedii. [r]" accesskey="r"><span>Ostatnie zmiany</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Wikipedia:Strona_g%C5%82%C3%B3wna" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="wolna encyklopedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-pl.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/Specjalna:Szukaj" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Szukaj</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Przeszukaj Wikipedię" aria-label="Przeszukaj Wikipedię" autocapitalize="sentences" title="Przeszukaj Wikipedię [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Specjalna:Szukaj"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Szukaj</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Narzędzia osobiste"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Zmień rozmiar czcionki, szerokość oraz kolorystykę strony" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Wygląd" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Wygląd</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl" class=""><span>Wspomóż Wikipedię</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=%C5%81acina" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe." class=""><span>Utwórz konto</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=%C5%81acina" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o" class=""><span>Zaloguj się</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Więcej opcji" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia osobiste" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia osobiste</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Menu użytkownika" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_pl.wikipedia.org&uselang=pl"><span>Wspomóż Wikipedię</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Utw%C3%B3rz_konto&returnto=%C5%81acina" title="Zachęcamy do stworzenia konta i zalogowania, ale nie jest to obowiązkowe."><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Utwórz konto</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Zaloguj&returnto=%C5%81acina" title="Zachęcamy do zalogowania się, choć nie jest to obowiązkowe. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Zaloguj się</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Strony dla anonimowych edytorów <a href="/wiki/Pomoc:Pierwsze_kroki" aria-label="Dowiedz się więcej na temat edytowania"><span>dowiedz się więcej</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:M%C3%B3j_wk%C5%82ad" title="Lista edycji wykonanych z tego adresu IP [y]" accesskey="y"><span>Edycje</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Moja_dyskusja" title="Dyskusja użytkownika dla tego adresu IP [n]" accesskey="n"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Witryna"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Spis treści" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Spis treści</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ukryj</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Początek</div> </a> </li> <li id="toc-Historia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Historia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Historia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Historia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Historia</span> </button> <ul id="toc-Historia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Indoeuropejskie_korzenie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Indoeuropejskie_korzenie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.1</span> <span>Indoeuropejskie korzenie</span> </div> </a> <ul id="toc-Indoeuropejskie_korzenie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Łacina_archaiczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Łacina_archaiczna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.2</span> <span>Łacina archaiczna</span> </div> </a> <ul id="toc-Łacina_archaiczna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Łacina_klasyczna" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Łacina_klasyczna"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.3</span> <span>Łacina klasyczna</span> </div> </a> <ul id="toc-Łacina_klasyczna-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chrześcijaństwo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Chrześcijaństwo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.4</span> <span>Chrześcijaństwo</span> </div> </a> <ul id="toc-Chrześcijaństwo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Średniowiecze_i_nowożytność" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Średniowiecze_i_nowożytność"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.5</span> <span>Średniowiecze i nowożytność</span> </div> </a> <ul id="toc-Średniowiecze_i_nowożytność-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Odmiany_łaciny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Odmiany_łaciny"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.6</span> <span>Odmiany łaciny</span> </div> </a> <ul id="toc-Odmiany_łaciny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Języki_pochodne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Języki_pochodne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.7</span> <span>Języki pochodne</span> </div> </a> <ul id="toc-Języki_pochodne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Współczesność" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Współczesność"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.8</span> <span>Współczesność</span> </div> </a> <ul id="toc-Współczesność-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Łacina_w_szkołach" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Łacina_w_szkołach"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.8.1</span> <span>Łacina w szkołach</span> </div> </a> <ul id="toc-Łacina_w_szkołach-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Renesans_łaciny" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Renesans_łaciny"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.8.2</span> <span>Renesans łaciny</span> </div> </a> <ul id="toc-Renesans_łaciny-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Pontificia_Academia_Latinitatis" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Pontificia_Academia_Latinitatis"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1.8.3</span> <span>Pontificia Academia Latinitatis</span> </div> </a> <ul id="toc-Pontificia_Academia_Latinitatis-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Gramatyka" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Gramatyka"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Gramatyka</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Gramatyka-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Gramatyka</span> </button> <ul id="toc-Gramatyka-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Fleksja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Fleksja"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Fleksja</span> </div> </a> <ul id="toc-Fleksja-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Liczby" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Liczby"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.1</span> <span>Liczby</span> </div> </a> <ul id="toc-Liczby-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Rodzaje" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Rodzaje"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.2</span> <span>Rodzaje</span> </div> </a> <ul id="toc-Rodzaje-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypadki" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypadki"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.3</span> <span>Przypadki</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypadki-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Osoby" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Osoby"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.4</span> <span>Osoby</span> </div> </a> <ul id="toc-Osoby-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Czasy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Czasy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1.5</span> <span>Czasy</span> </div> </a> <ul id="toc-Czasy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Składnia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Składnia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Składnia</span> </div> </a> <ul id="toc-Składnia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Szyk_wyrazów_w_zdaniu" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Szyk_wyrazów_w_zdaniu"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.1</span> <span>Szyk wyrazów w zdaniu</span> </div> </a> <ul id="toc-Szyk_wyrazów_w_zdaniu-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Zdanie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Zdanie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2.2</span> <span>Zdanie</span> </div> </a> <ul id="toc-Zdanie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Fonologia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Fonologia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Fonologia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Fonologia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Fonologia</span> </button> <ul id="toc-Fonologia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Podział_spółgłosek_i_samogłosek" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Podział_spółgłosek_i_samogłosek"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Podział spółgłosek i samogłosek</span> </div> </a> <ul id="toc-Podział_spółgłosek_i_samogłosek-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Wymowa_i_akcentowanie" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Wymowa_i_akcentowanie"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Wymowa i akcentowanie</span> </div> </a> <ul id="toc-Wymowa_i_akcentowanie-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ważniejsze_zjawiska_fonetyczne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ważniejsze_zjawiska_fonetyczne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.3</span> <span>Ważniejsze zjawiska fonetyczne</span> </div> </a> <ul id="toc-Ważniejsze_zjawiska_fonetyczne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Ortografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ortografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Ortografia</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Ortografia-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Przełącz podsekcję Ortografia</span> </button> <ul id="toc-Ortografia-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Asymilacja_przedrostków" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Asymilacja_przedrostków"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Asymilacja przedrostków</span> </div> </a> <ul id="toc-Asymilacja_przedrostków-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Interpunkcja" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Interpunkcja"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Interpunkcja</span> </div> </a> <ul id="toc-Interpunkcja-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Zobacz_też" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Zobacz_też"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Zobacz też</span> </div> </a> <ul id="toc-Zobacz_też-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Przypisy" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Przypisy"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Przypisy</span> </div> </a> <ul id="toc-Przypisy-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bibliografia" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Bibliografia"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Bibliografia</span> </div> </a> <ul id="toc-Bibliografia-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Linki_zewnętrzne" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Linki_zewnętrzne"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Linki zewnętrzne</span> </div> </a> <ul id="toc-Linki_zewnętrzne-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Spis treści" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Przełącz stan spisu treści" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Przełącz stan spisu treści</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Łacina</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Przejdź do artykułu w innym języku. Treść dostępna w 242 językach" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-242" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">242 języki</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-kbd mw-list-item"><a href="https://kbd.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%8B%D0%B1%D0%B7%D1%8D" title="Латиныбзэ – kabardyjski" lang="kbd" hreflang="kbd" data-title="Латиныбзэ" data-language-autonym="Адыгэбзэ" data-language-local-name="kabardyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Адыгэбзэ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Latyn" title="Latyn – afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Latyn" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Lateinische_Sprache" title="Lateinische Sprache – szwajcarski niemiecki" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Lateinische Sprache" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="szwajcarski niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%88%AE%E1%88%9B%E1%8B%AD%E1%88%B5%E1%8C%A5" title="ሮማይስጥ – amharski" lang="am" hreflang="am" data-title="ሮማይስጥ" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="amharski" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-anp mw-list-item"><a href="https://anp.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%88%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%A8_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="लैटिन भाषा – angika" lang="anp" hreflang="anp" data-title="लैटिन भाषा" data-language-autonym="अंगिका" data-language-local-name="angika" class="interlanguage-link-target"><span>अंगिका</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ang mw-list-item"><a href="https://ang.wikipedia.org/wiki/L%C3%A6den" title="Læden – staroangielski" lang="ang" hreflang="ang" data-title="Læden" data-language-autonym="Ænglisc" data-language-local-name="staroangielski" class="interlanguage-link-target"><span>Ænglisc</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ab mw-list-item"><a href="https://ab.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D0%BB%D0%B0%D2%AD%D1%8B%D0%BD_%D0%B1%D1%8B%D0%B7%D1%88%D3%99%D0%B0" title="Алаҭын бызшәа – abchaski" lang="ab" hreflang="ab" data-title="Алаҭын бызшәа" data-language-autonym="Аԥсшәа" data-language-local-name="abchaski" class="interlanguage-link-target"><span>Аԥсшәа</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%BA%D8%A9_%D8%A7%D9%84%D9%84%D8%A7%D8%AA%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%A9" title="اللغة اللاتينية – arabski" lang="ar" hreflang="ar" data-title="اللغة اللاتينية" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="arabski" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-an mw-list-item"><a href="https://an.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%ADn" title="Latín – aragoński" lang="an" hreflang="an" data-title="Latín" data-language-autonym="Aragonés" data-language-local-name="aragoński" class="interlanguage-link-target"><span>Aragonés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%A0%DC%AB%DC%A2%DC%90_%DC%A0%DC%90%DC%9B%DC%9D%DC%A2%DC%9D%DC%90" title="ܠܫܢܐ ܠܐܛܝܢܝܐ – aramejski" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܠܫܢܐ ܠܐܛܝܢܝܐ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="aramejski" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hyw mw-list-item"><a href="https://hyw.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A7%D5%B6" title="Լատիներէն – Western Armenian" lang="hyw" hreflang="hyw" data-title="Լատիներէն" data-language-autonym="Արեւմտահայերէն" data-language-local-name="Western Armenian" class="interlanguage-link-target"><span>Արեւմտահայերէն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-roa-rup mw-list-item"><a href="https://roa-rup.wikipedia.org/wiki/Latinica" title="Latinica – arumuński" lang="rup" hreflang="rup" data-title="Latinica" data-language-autonym="Armãneashti" data-language-local-name="arumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Armãneashti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frp mw-list-item"><a href="https://frp.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – franko-prowansalski" lang="frp" hreflang="frp" data-title="Latin" data-language-autonym="Arpetan" data-language-local-name="franko-prowansalski" class="interlanguage-link-target"><span>Arpetan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-as mw-list-item"><a href="https://as.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B2%E0%A7%87%E0%A6%9F%E0%A6%BF%E0%A6%A8_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="লেটিন ভাষা – asamski" lang="as" hreflang="as" data-title="লেটিন ভাষা" data-language-autonym="অসমীয়া" data-language-local-name="asamski" class="interlanguage-link-target"><span>অসমীয়া</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Idioma_llat%C3%ADn" title="Idioma llatín – asturyjski" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Idioma llatín" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="asturyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gn mw-list-item"><a href="https://gn.wikipedia.org/wiki/Lasio%C3%B1e%27%E1%BA%BD" title="Lasioñe'ẽ – guarani" lang="gn" hreflang="gn" data-title="Lasioñe'ẽ" data-language-autonym="Avañe'ẽ" data-language-local-name="guarani" class="interlanguage-link-target"><span>Avañe'ẽ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-av mw-list-item"><a href="https://av.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D0%BC%D0%B0%D1%86%D3%80" title="Латин мацӀ – awarski" lang="av" hreflang="av" data-title="Латин мацӀ" data-language-autonym="Авар" data-language-local-name="awarski" class="interlanguage-link-target"><span>Авар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Lat%C4%B1n_dili" title="Latın dili – azerbejdżański" lang="az" hreflang="az" data-title="Latın dili" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="azerbejdżański" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86_%D8%AF%DB%8C%D9%84%DB%8C" title="لاتین دیلی – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="لاتین دیلی" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ban mw-list-item"><a href="https://ban.wikipedia.org/wiki/Basa_Latin" title="Basa Latin – balijski" lang="ban" hreflang="ban" data-title="Basa Latin" data-language-autonym="Basa Bali" data-language-local-name="balijski" class="interlanguage-link-target"><span>Basa Bali</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bm mw-list-item"><a href="https://bm.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – bambara" lang="bm" hreflang="bm" data-title="Latin" data-language-autonym="Bamanankan" data-language-local-name="bambara" class="interlanguage-link-target"><span>Bamanankan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B2%E0%A6%BE%E0%A6%A4%E0%A6%BF%E0%A6%A8_%E0%A6%AD%E0%A6%BE%E0%A6%B7%E0%A6%BE" title="লাতিন ভাষা – bengalski" lang="bn" hreflang="bn" data-title="লাতিন ভাষা" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="bengalski" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Lating-g%C3%AD" title="Lating-gí – minnański" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Lating-gí" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="minnański" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ba mw-list-item"><a href="https://ba.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5" title="Латин теле – baszkirski" lang="ba" hreflang="ba" data-title="Латин теле" data-language-autonym="Башҡортса" data-language-local-name="baszkirski" class="interlanguage-link-target"><span>Башҡортса</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%86%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Лацінская мова – białoruski" lang="be" hreflang="be" data-title="Лацінская мова" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="białoruski" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%86%D1%96%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Лацінская мова – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Лацінская мова" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bh mw-list-item"><a href="https://bh.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%88%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%A8" title="लैटिन – Bhojpuri" lang="bh" hreflang="bh" data-title="लैटिन" data-language-autonym="भोजपुरी" data-language-local-name="Bhojpuri" class="interlanguage-link-target"><span>भोजपुरी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bcl mw-list-item"><a href="https://bcl.wikipedia.org/wiki/Tataramon_na_Latin" title="Tataramon na Latin – Central Bikol" lang="bcl" hreflang="bcl" data-title="Tataramon na Latin" data-language-autonym="Bikol Central" data-language-local-name="Central Bikol" class="interlanguage-link-target"><span>Bikol Central</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Латински език – bułgarski" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Латински език" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="bułgarski" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Latein" title="Latein – bawarski" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Latein" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="bawarski" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BD%A3%E0%BC%8B%E0%BD%8F%E0%BD%B2%E0%BD%93%E0%BC%8B%E0%BD%A6%E0%BE%90%E0%BD%91%E0%BC%8D" title="ལ་ཏིན་སྐད། – tybetański" lang="bo" hreflang="bo" data-title="ལ་ཏིན་སྐད།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="tybetański" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Latinski_jezik" title="Latinski jezik – bośniacki" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Latinski jezik" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="bośniacki" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – bretoński" lang="br" hreflang="br" data-title="Latin" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="bretoński" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bxr mw-list-item"><a href="https://bxr.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B0_%D1%85%D1%8D%D0%BB%D1%8D%D0%BD" title="Лата хэлэн – Russia Buriat" lang="bxr" hreflang="bxr" data-title="Лата хэлэн" data-language-autonym="Буряад" data-language-local-name="Russia Buriat" class="interlanguage-link-target"><span>Буряад</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Llat%C3%AD" title="Llatí – kataloński" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Llatí" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="kataloński" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cv mw-list-item"><a href="https://cv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D1%87%C4%95%D0%BB%D1%85%D0%B8" title="Латин чĕлхи – czuwaski" lang="cv" hreflang="cv" data-title="Латин чĕлхи" data-language-autonym="Чӑвашла" data-language-local-name="czuwaski" class="interlanguage-link-target"><span>Чӑвашла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Linatin" title="Linatin – cebuański" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Linatin" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="cebuański" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Latina" title="Latina – czeski" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Latina" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="czeski" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cbk-zam mw-list-item"><a href="https://cbk-zam.wikipedia.org/wiki/Lengua_Latin" title="Lengua Latin – Chavacano" lang="cbk" hreflang="cbk" data-title="Lengua Latin" data-language-autonym="Chavacano de Zamboanga" data-language-local-name="Chavacano" class="interlanguage-link-target"><span>Chavacano de Zamboanga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ny mw-list-item"><a href="https://ny.wikipedia.org/wiki/Chilatini" title="Chilatini – njandża" lang="ny" hreflang="ny" data-title="Chilatini" data-language-autonym="Chi-Chewa" data-language-local-name="njandża" class="interlanguage-link-target"><span>Chi-Chewa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sn mw-list-item"><a href="https://sn.wikipedia.org/wiki/Chiratini" title="Chiratini – shona" lang="sn" hreflang="sn" data-title="Chiratini" data-language-autonym="ChiShona" data-language-local-name="shona" class="interlanguage-link-target"><span>ChiShona</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-co mw-list-item"><a href="https://co.wikipedia.org/wiki/Lingua_latina" title="Lingua latina – korsykański" lang="co" hreflang="co" data-title="Lingua latina" data-language-autonym="Corsu" data-language-local-name="korsykański" class="interlanguage-link-target"><span>Corsu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Lladin" title="Lladin – walijski" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Lladin" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="walijski" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – duński" lang="da" hreflang="da" data-title="Latin" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="duński" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ary mw-list-item"><a href="https://ary.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA%D9%8A%D9%86%D9%8A%D8%A9" title="لاتينية – marokański arabski" lang="ary" hreflang="ary" data-title="لاتينية" data-language-autonym="الدارجة" data-language-local-name="marokański arabski" class="interlanguage-link-target"><span>الدارجة</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-se mw-list-item"><a href="https://se.wikipedia.org/wiki/L%C3%A1htengiella" title="Láhtengiella – północnolapoński" lang="se" hreflang="se" data-title="Láhtengiella" data-language-autonym="Davvisámegiella" data-language-local-name="północnolapoński" class="interlanguage-link-target"><span>Davvisámegiella</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Latein" title="Latein – niemiecki" lang="de" hreflang="de" data-title="Latein" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="niemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dsb mw-list-item"><a href="https://dsb.wikipedia.org/wiki/%C5%81aty%C5%84%C5%A1%C4%87ina" title="Łatyńšćina – dolnołużycki" lang="dsb" hreflang="dsb" data-title="Łatyńšćina" data-language-autonym="Dolnoserbski" data-language-local-name="dolnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Dolnoserbski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Ladina_keel" title="Ladina keel – estoński" lang="et" hreflang="et" data-title="Ladina keel" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="estoński" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9B%CE%B1%CF%84%CE%B9%CE%BD%CE%B9%CE%BA%CE%AE_%CE%B3%CE%BB%CF%8E%CF%83%CF%83%CE%B1" title="Λατινική γλώσσα – grecki" lang="el" hreflang="el" data-title="Λατινική γλώσσα" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="grecki" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eml mw-list-item"><a href="https://eml.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%A8in" title="Latèin – Emiliano-Romagnolo" lang="egl" hreflang="egl" data-title="Latèin" data-language-autonym="Emiliàn e rumagnòl" data-language-local-name="Emiliano-Romagnolo" class="interlanguage-link-target"><span>Emiliàn e rumagnòl</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – angielski" lang="en" hreflang="en" data-title="Latin" data-language-autonym="English" data-language-local-name="angielski" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-myv mw-list-item"><a href="https://myv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%8D%D0%BD%D1%8C_%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D1%8C" title="Латинэнь кель – erzja" lang="myv" hreflang="myv" data-title="Латинэнь кель" data-language-autonym="Эрзянь" data-language-local-name="erzja" class="interlanguage-link-target"><span>Эрзянь</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="dobry artykuł"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%ADn" title="Latín – hiszpański" lang="es" hreflang="es" data-title="Latín" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="hiszpański" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Latina_lingvo" title="Latina lingvo – esperanto" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Latina lingvo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="esperanto" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Lengua_latina" title="Lengua latina – estremadurski" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Lengua latina" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="estremadurski" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – baskijski" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Latin" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="baskijski" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="لاتین – perski" lang="fa" hreflang="fa" data-title="لاتین" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="perski" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hif mw-list-item"><a href="https://hif.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – hindi fidżyjskie" lang="hif" hreflang="hif" data-title="Latin" data-language-autonym="Fiji Hindi" data-language-local-name="hindi fidżyjskie" class="interlanguage-link-target"><span>Fiji Hindi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%ADnskt_m%C3%A1l" title="Latínskt mál – farerski" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Latínskt mál" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="farerski" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – francuski" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Latin" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="francuski" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Latyn" title="Latyn – zachodniofryzyjski" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Latyn" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="zachodniofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Lenghe_latine" title="Lenghe latine – friulski" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Lenghe latine" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="friulski" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/An_Laidin" title="An Laidin – irlandzki" lang="ga" hreflang="ga" data-title="An Laidin" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="irlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gv mw-list-item"><a href="https://gv.wikipedia.org/wiki/Ladjyn" title="Ladjyn – manx" lang="gv" hreflang="gv" data-title="Ladjyn" data-language-autonym="Gaelg" data-language-local-name="manx" class="interlanguage-link-target"><span>Gaelg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gag mw-list-item"><a href="https://gag.wikipedia.org/wiki/Latin_dili" title="Latin dili – gagauski" lang="gag" hreflang="gag" data-title="Latin dili" data-language-autonym="Gagauz" data-language-local-name="gagauski" class="interlanguage-link-target"><span>Gagauz</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gd mw-list-item"><a href="https://gd.wikipedia.org/wiki/Laideann" title="Laideann – szkocki gaelicki" lang="gd" hreflang="gd" data-title="Laideann" data-language-autonym="Gàidhlig" data-language-local-name="szkocki gaelicki" class="interlanguage-link-target"><span>Gàidhlig</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Lingua_latina" title="Lingua latina – galicyjski" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Lingua latina" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="galicyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-inh mw-list-item"><a href="https://inh.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%BC%D0%BE%D1%82%D1%82" title="Латиний мотт – inguski" lang="inh" hreflang="inh" data-title="Латиний мотт" data-language-autonym="ГӀалгӀай" data-language-local-name="inguski" class="interlanguage-link-target"><span>ГӀалгӀай</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%8B%89%E4%B8%81%E8%AA%9E" title="拉丁語 – gan" lang="gan" hreflang="gan" data-title="拉丁語" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="gan" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-got mw-list-item"><a href="https://got.wikipedia.org/wiki/%F0%90%8C%BB%F0%90%8C%B0%F0%90%8D%84%F0%90%8C%B9%F0%90%8C%BD%F0%90%8C%B9%F0%90%8D%83%F0%90%8C%BA%F0%90%8C%B0%F0%90%8D%82%F0%90%8C%B0%F0%90%8C%B6%F0%90%8C%B3%F0%90%8C%B0" title="𐌻𐌰𐍄𐌹𐌽𐌹𐍃𐌺𐌰𐍂𐌰𐌶𐌳𐌰 – gocki" lang="got" hreflang="got" data-title="𐌻𐌰𐍄𐌹𐌽𐌹𐍃𐌺𐌰𐍂𐌰𐌶𐌳𐌰" data-language-autonym="𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺" data-language-local-name="gocki" class="interlanguage-link-target"><span>𐌲𐌿𐍄𐌹𐍃𐌺</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/L%C3%A2-t%C3%AAn-ng%C3%AE" title="Lâ-tên-ngî – hakka" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Lâ-tên-ngî" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="hakka" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xal mw-list-item"><a href="https://xal.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D0%BA%D0%B5%D0%BB%D0%BD" title="Латин келн – kałmucki" lang="xal" hreflang="xal" data-title="Латин келн" data-language-autonym="Хальмг" data-language-local-name="kałmucki" class="interlanguage-link-target"><span>Хальмг</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EB%9D%BC%ED%8B%B4%EC%96%B4" title="라틴어 – koreański" lang="ko" hreflang="ko" data-title="라틴어" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="koreański" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Harshen_Latin" title="Harshen Latin – hausa" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Harshen Latin" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="hausa" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Լատիներեն – ormiański" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Լատիներեն" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="ormiański" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hi mw-list-item"><a href="https://hi.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%A8_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="लातिन भाषा – hindi" lang="hi" hreflang="hi" data-title="लातिन भाषा" data-language-autonym="हिन्दी" data-language-local-name="hindi" class="interlanguage-link-target"><span>हिन्दी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hsb mw-list-item"><a href="https://hsb.wikipedia.org/wiki/%C5%81a%C4%87on%C5%A1%C4%87ina" title="Łaćonšćina – górnołużycki" lang="hsb" hreflang="hsb" data-title="Łaćonšćina" data-language-autonym="Hornjoserbsce" data-language-local-name="górnołużycki" class="interlanguage-link-target"><span>Hornjoserbsce</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Latinski_jezik" title="Latinski jezik – chorwacki" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Latinski jezik" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Latina_linguo" title="Latina linguo – ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Latina linguo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ilo mw-list-item"><a href="https://ilo.wikipedia.org/wiki/Pagsasao_a_Latin" title="Pagsasao a Latin – ilokano" lang="ilo" hreflang="ilo" data-title="Pagsasao a Latin" data-language-autonym="Ilokano" data-language-local-name="ilokano" class="interlanguage-link-target"><span>Ilokano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Latin" title="Bahasa Latin – indonezyjski" lang="id" hreflang="id" data-title="Bahasa Latin" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="indonezyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Lingua_latin" title="Lingua latin – interlingua" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Lingua latin" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="interlingua" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ie mw-list-item"><a href="https://ie.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – interlingue" lang="ie" hreflang="ie" data-title="Latin" data-language-autonym="Interlingue" data-language-local-name="interlingue" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingue</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-os mw-list-item"><a href="https://os.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%B3_%C3%A6%D0%B2%D0%B7%D0%B0%D0%B3" title="Латинаг æвзаг – osetyjski" lang="os" hreflang="os" data-title="Латинаг æвзаг" data-language-autonym="Ирон" data-language-local-name="osetyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Ирон</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xh mw-list-item"><a href="https://xh.wikipedia.org/wiki/Ulwimi_lwesiLatini" title="Ulwimi lwesiLatini – khosa" lang="xh" hreflang="xh" data-title="Ulwimi lwesiLatini" data-language-autonym="IsiXhosa" data-language-local-name="khosa" class="interlanguage-link-target"><span>IsiXhosa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/ILatin" title="ILatin – zulu" lang="zu" hreflang="zu" data-title="ILatin" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="zulu" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%ADna" title="Latína – islandzki" lang="is" hreflang="is" data-title="Latína" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="islandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Lingua_latina" title="Lingua latina – włoski" lang="it" hreflang="it" data-title="Lingua latina" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="włoski" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%9C%D7%98%D7%99%D7%A0%D7%99%D7%AA" title="לטינית – hebrajski" lang="he" hreflang="he" data-title="לטינית" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="hebrajski" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Basa_Latin" title="Basa Latin – jawajski" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Basa Latin" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="jawajski" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kbp mw-list-item"><a href="https://kbp.wikipedia.org/wiki/Lat%C9%9B%C5%8B_k%CA%8An%CA%8A%C5%8B" title="Latɛŋ kʊnʊŋ – Kabiye" lang="kbp" hreflang="kbp" data-title="Latɛŋ kʊnʊŋ" data-language-autonym="Kabɩyɛ" data-language-local-name="Kabiye" class="interlanguage-link-target"><span>Kabɩyɛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kl mw-list-item"><a href="https://kl.wikipedia.org/wiki/Latiinerisut" title="Latiinerisut – grenlandzki" lang="kl" hreflang="kl" data-title="Latiinerisut" data-language-autonym="Kalaallisut" data-language-local-name="grenlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Kalaallisut</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kn mw-list-item"><a href="https://kn.wikipedia.org/wiki/%E0%B2%B2%E0%B3%8D%E0%B2%AF%E0%B2%BE%E0%B2%9F%E0%B2%BF%E0%B2%A8%E0%B3%8D" title="ಲ್ಯಾಟಿನ್ – kannada" lang="kn" hreflang="kn" data-title="ಲ್ಯಾಟಿನ್" data-language-autonym="ಕನ್ನಡ" data-language-local-name="kannada" class="interlanguage-link-target"><span>ಕನ್ನಡ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-krc mw-list-item"><a href="https://krc.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D0%B8%D0%BB" title="Латин тил – karaczajsko-bałkarski" lang="krc" hreflang="krc" data-title="Латин тил" data-language-autonym="Къарачай-малкъар" data-language-local-name="karaczajsko-bałkarski" class="interlanguage-link-target"><span>Къарачай-малкъар</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%94%E1%83%9C%E1%83%90" title="ლათინური ენა – gruziński" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ლათინური ენა" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="gruziński" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ks mw-list-item"><a href="https://ks.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D9%B2%D8%B7%D9%90%D9%86_%D8%B2%D9%8E%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="لٲطِن زَبان – kaszmirski" lang="ks" hreflang="ks" data-title="لٲطِن زَبان" data-language-autonym="कॉशुर / کٲشُر" data-language-local-name="kaszmirski" class="interlanguage-link-target"><span>कॉशुर / کٲشُر</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/%C5%81acy%C5%84sczi_j%C3%A3z%C3%ABk" title="Łacyńsczi jãzëk – kaszubski" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Łacyńsczi jãzëk" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="kaszubski" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D1%8B%D0%BD_%D1%82%D1%96%D0%BB%D1%96" title="Латын тілі – kazachski" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Латын тілі" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="kazachski" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kw mw-list-item"><a href="https://kw.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – kornijski" lang="kw" hreflang="kw" data-title="Latin" data-language-autonym="Kernowek" data-language-local-name="kornijski" class="interlanguage-link-target"><span>Kernowek</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Ikilatini" title="Ikilatini – kinya-ruanda" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Ikilatini" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="kinya-ruanda" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Kilatini" title="Kilatini – suahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Kilatini" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="suahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kv mw-list-item"><a href="https://kv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D0%BA%D1%8B%D0%B2" title="Латин кыв – komi" lang="kv" hreflang="kv" data-title="Латин кыв" data-language-autonym="Коми" data-language-local-name="komi" class="interlanguage-link-target"><span>Коми</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kg mw-list-item"><a href="https://kg.wikipedia.org/wiki/Kilatini" title="Kilatini – kongo" lang="kg" hreflang="kg" data-title="Kilatini" data-language-autonym="Kongo" data-language-local-name="kongo" class="interlanguage-link-target"><span>Kongo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Laten" title="Laten – kreolski haitański" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Laten" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="kreolski haitański" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gcr mw-list-item"><a href="https://gcr.wikipedia.org/wiki/Laten" title="Laten – Guianan Creole" lang="gcr" hreflang="gcr" data-title="Laten" data-language-autonym="Kriyòl gwiyannen" data-language-local-name="Guianan Creole" class="interlanguage-link-target"><span>Kriyòl gwiyannen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ku mw-list-item"><a href="https://ku.wikipedia.org/wiki/Ziman%C3%AA_lat%C3%AEn%C3%AE" title="Zimanê latînî – kurdyjski" lang="ku" hreflang="ku" data-title="Zimanê latînî" data-language-autonym="Kurdî" data-language-local-name="kurdyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Kurdî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mrj mw-list-item"><a href="https://mrj.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D0%B9%D3%B9%D0%BB%D0%BC%D3%B9" title="Латин йӹлмӹ – zachodniomaryjski" lang="mrj" hreflang="mrj" data-title="Латин йӹлмӹ" data-language-autonym="Кырык мары" data-language-local-name="zachodniomaryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Кырык мары</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lld mw-list-item"><a href="https://lld.wikipedia.org/wiki/Lingaz_latin" title="Lingaz latin – Ladin" lang="lld" hreflang="lld" data-title="Lingaz latin" data-language-autonym="Ladin" data-language-local-name="Ladin" class="interlanguage-link-target"><span>Ladin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lad mw-list-item"><a href="https://lad.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%ADn" title="Latín – ladyński" lang="lad" hreflang="lad" data-title="Latín" data-language-autonym="Ladino" data-language-local-name="ladyński" class="interlanguage-link-target"><span>Ladino</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lbe mw-list-item"><a href="https://lbe.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D3%8F%D0%B8%D0%BD_%D0%BC%D0%B0%D0%B7" title="Латӏин маз – Lak" lang="lbe" hreflang="lbe" data-title="Латӏин маз" data-language-autonym="Лакку" data-language-local-name="Lak" class="interlanguage-link-target"><span>Лакку</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lo mw-list-item"><a href="https://lo.wikipedia.org/wiki/%E0%BA%9E%E0%BA%B2%E0%BA%AA%E0%BA%B2%E0%BA%A5%E0%BA%B2%E0%BB%81%E0%BA%95%E0%BA%87" title="ພາສາລາແຕງ – laotański" lang="lo" hreflang="lo" data-title="ພາສາລາແຕງ" data-language-autonym="ລາວ" data-language-local-name="laotański" class="interlanguage-link-target"><span>ລາວ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="medal"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Lingua_Latina" title="Lingua Latina – łaciński" lang="la" hreflang="la" data-title="Lingua Latina" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="łaciński" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Lat%C4%AB%C5%86u_valoda" title="Latīņu valoda – łotewski" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Latīņu valoda" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="łotewski" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%A4in" title="Latäin – luksemburski" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Latäin" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="luksemburski" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lez mw-list-item"><a href="https://lez.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D1%87%D3%80%D0%B0%D0%BB" title="Латин чӀал – lezgijski" lang="lez" hreflang="lez" data-title="Латин чӀал" data-language-autonym="Лезги" data-language-local-name="lezgijski" class="interlanguage-link-target"><span>Лезги</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Lotyn%C5%B3_kalba" title="Lotynų kalba – litewski" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Lotynų kalba" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="litewski" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lij mw-list-item"><a href="https://lij.wikipedia.org/wiki/L%C3%A9ngoa_lat%C3%ACnn-a" title="Léngoa latìnn-a – liguryjski" lang="lij" hreflang="lij" data-title="Léngoa latìnn-a" data-language-autonym="Ligure" data-language-local-name="liguryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Ligure</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-li mw-list-item"><a href="https://li.wikipedia.org/wiki/Latien" title="Latien – limburski" lang="li" hreflang="li" data-title="Latien" data-language-autonym="Limburgs" data-language-local-name="limburski" class="interlanguage-link-target"><span>Limburgs</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ln mw-list-item"><a href="https://ln.wikipedia.org/wiki/Latina" title="Latina – lingala" lang="ln" hreflang="ln" data-title="Latina" data-language-autonym="Lingála" data-language-local-name="lingala" class="interlanguage-link-target"><span>Lingála</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Latina_(lingua)" title="Latina (lingua) – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Latina (lingua)" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-olo mw-list-item"><a href="https://olo.wikipedia.org/wiki/Latinan_kieli" title="Latinan kieli – Livvi-Karelian" lang="olo" hreflang="olo" data-title="Latinan kieli" data-language-autonym="Livvinkarjala" data-language-local-name="Livvi-Karelian" class="interlanguage-link-target"><span>Livvinkarjala</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – lombardzki" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Latin" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="lombardzki" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Latin_nyelv" title="Latin nyelv – węgierski" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Latin nyelv" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="węgierski" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%98%D0%B0%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Латински јазик – macedoński" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Латински јазик" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="macedoński" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Fiteny_latina" title="Fiteny latina – malgaski" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Fiteny latina" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="malgaski" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%B2%E0%B4%BE%E0%B4%B1%E0%B5%8D%E0%B4%B1%E0%B4%BF%E0%B5%BB" title="ലാറ്റിൻ – malajalam" lang="ml" hreflang="ml" data-title="ലാറ്റിൻ" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="malajalam" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mt mw-list-item"><a href="https://mt.wikipedia.org/wiki/Lingwa_Latina" title="Lingwa Latina – maltański" lang="mt" hreflang="mt" data-title="Lingwa Latina" data-language-autonym="Malti" data-language-local-name="maltański" class="interlanguage-link-target"><span>Malti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mi mw-list-item"><a href="https://mi.wikipedia.org/wiki/Reo_R%C4%81tini" title="Reo Rātini – maoryjski" lang="mi" hreflang="mi" data-title="Reo Rātini" data-language-autonym="Māori" data-language-local-name="maoryjski" class="interlanguage-link-target"><span>Māori</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mr mw-list-item"><a href="https://mr.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%85%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%A8_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="लॅटिन भाषा – marathi" lang="mr" hreflang="mr" data-title="लॅटिन भाषा" data-language-autonym="मराठी" data-language-local-name="marathi" class="interlanguage-link-target"><span>मराठी</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%9A%E1%83%90%E1%83%97%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%A3%E1%83%A0%E1%83%98_%E1%83%9C%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%90" title="ლათინური ნინა – megrelski" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="ლათინური ნინა" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="megrelski" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA%D9%8A%D9%86%D9%89" title="لاتينى – egipski arabski" lang="arz" hreflang="arz" data-title="لاتينى" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="egipski arabski" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mzn mw-list-item"><a href="https://mzn.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86" title="لاتین – mazanderański" lang="mzn" hreflang="mzn" data-title="لاتین" data-language-autonym="مازِرونی" data-language-local-name="mazanderański" class="interlanguage-link-target"><span>مازِرونی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Latin" title="Bahasa Latin – malajski" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Bahasa Latin" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="malajski" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mni mw-list-item"><a href="https://mni.wikipedia.org/wiki/%EA%AF%82%EA%AF%A6%EA%AF%87%EA%AF%A4%EA%AF%9F_%EA%AF%82%EA%AF%A3%EA%AF%9F" title="ꯂꯦꯇꯤꯟ ꯂꯣꯟ – manipuri" lang="mni" hreflang="mni" data-title="ꯂꯦꯇꯤꯟ ꯂꯣꯟ" data-language-autonym="ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ" data-language-local-name="manipuri" class="interlanguage-link-target"><span>ꯃꯤꯇꯩ ꯂꯣꯟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/L%C3%A1-d%C4%ADng-ng%E1%B9%B3%CC%84" title="Lá-dĭng-ngṳ̄ – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Lá-dĭng-ngṳ̄" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mwl mw-list-item"><a href="https://mwl.wikipedia.org/wiki/Lh%C3%A9ngua_lhatina" title="Lhéngua lhatina – mirandyjski" lang="mwl" hreflang="mwl" data-title="Lhéngua lhatina" data-language-autonym="Mirandés" data-language-local-name="mirandyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Mirandés</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mdf mw-list-item"><a href="https://mdf.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%BE%D0%BD%D1%8C_%D0%BA%D1%8F%D0%BB%D1%8C" title="Латинонь кяль – moksza" lang="mdf" hreflang="mdf" data-title="Латинонь кяль" data-language-autonym="Мокшень" data-language-local-name="moksza" class="interlanguage-link-target"><span>Мокшень</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D1%85%D1%8D%D0%BB" title="Латин хэл – mongolski" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Латин хэл" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="mongolski" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9C%E1%80%80%E1%80%BA%E1%80%90%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%98%E1%80%AC%E1%80%9E%E1%80%AC%E1%80%85%E1%80%80%E1%80%AC%E1%80%B8" title="လက်တင်ဘာသာစကား – birmański" lang="my" hreflang="my" data-title="လက်တင်ဘာသာစကား" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="birmański" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Latijn" title="Latijn – niderlandzki" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Latijn" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="niderlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds-nl mw-list-item"><a href="https://nds-nl.wikipedia.org/wiki/Latien" title="Latien – dolnosaksoński" lang="nds-NL" hreflang="nds-NL" data-title="Latien" data-language-autonym="Nedersaksies" data-language-local-name="dolnosaksoński" class="interlanguage-link-target"><span>Nedersaksies</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ne mw-list-item"><a href="https://ne.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B0%E0%A5%8B%E0%A4%AE%E0%A4%A8_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="रोमन भाषा – nepalski" lang="ne" hreflang="ne" data-title="रोमन भाषा" data-language-autonym="नेपाली" data-language-local-name="nepalski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाली</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-new mw-list-item"><a href="https://new.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A5%8D%E0%A4%AF%E0%A4%BE%E0%A4%9F%E0%A4%BF%E0%A4%A8_%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="ल्याटिन भाषा – newarski" lang="new" hreflang="new" data-title="ल्याटिन भाषा" data-language-autonym="नेपाल भाषा" data-language-local-name="newarski" class="interlanguage-link-target"><span>नेपाल भाषा</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A9%E3%83%86%E3%83%B3%E8%AA%9E" title="ラテン語 – japoński" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ラテン語" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="japoński" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nap mw-list-item"><a href="https://nap.wikipedia.org/wiki/Lengua_latina" title="Lengua latina – neapolitański" lang="nap" hreflang="nap" data-title="Lengua latina" data-language-autonym="Napulitano" data-language-local-name="neapolitański" class="interlanguage-link-target"><span>Napulitano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ce mw-list-item"><a href="https://ce.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D0%B0%D0%BD_%D0%BC%D0%BE%D1%82%D1%82" title="Латинан мотт – czeczeński" lang="ce" hreflang="ce" data-title="Латинан мотт" data-language-autonym="Нохчийн" data-language-local-name="czeczeński" class="interlanguage-link-target"><span>Нохчийн</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Latiinsk_spriak" title="Latiinsk spriak – północnofryzyjski" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Latiinsk spriak" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="północnofryzyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pih mw-list-item"><a href="https://pih.wikipedia.org/wiki/Leten" title="Leten – Norfuk / Pitkern" lang="pih" hreflang="pih" data-title="Leten" data-language-autonym="Norfuk / Pitkern" data-language-local-name="Norfuk / Pitkern" class="interlanguage-link-target"><span>Norfuk / Pitkern</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – norweski (bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Latin" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="norweski (bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – norweski (nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Latin" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="norweski (nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nrm mw-list-item"><a href="https://nrm.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%AEn" title="Latîn – Norman" lang="nrf" hreflang="nrf" data-title="Latîn" data-language-autonym="Nouormand" data-language-local-name="Norman" class="interlanguage-link-target"><span>Nouormand</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nov mw-list-item"><a href="https://nov.wikipedia.org/wiki/Latinum" title="Latinum – novial" lang="nov" hreflang="nov" data-title="Latinum" data-language-autonym="Novial" data-language-local-name="novial" class="interlanguage-link-target"><span>Novial</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – oksytański" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Latin" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="oksytański" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mhr mw-list-item"><a href="https://mhr.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D0%B9%D1%8B%D0%BB%D0%BC%D0%B5" title="Латин йылме – Eastern Mari" lang="mhr" hreflang="mhr" data-title="Латин йылме" data-language-autonym="Олык марий" data-language-local-name="Eastern Mari" class="interlanguage-link-target"><span>Олык марий</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-or mw-list-item"><a href="https://or.wikipedia.org/wiki/%E0%AC%B2%E0%AC%BE%E0%AC%9F%E0%AC%BF%E0%AC%A8_%E0%AC%AD%E0%AC%BE%E0%AC%B7%E0%AC%BE" title="ଲାଟିନ ଭାଷା – orija" lang="or" hreflang="or" data-title="ଲାଟିନ ଭାଷା" data-language-autonym="ଓଡ଼ିଆ" data-language-local-name="orija" class="interlanguage-link-target"><span>ଓଡ଼ିଆ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Lotin_tili" title="Lotin tili – uzbecki" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Lotin tili" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="uzbecki" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pa mw-list-item"><a href="https://pa.wikipedia.org/wiki/%E0%A8%B2%E0%A8%BE%E0%A8%A4%E0%A9%80%E0%A8%A8%E0%A9%80_%E0%A8%AD%E0%A8%BE%E0%A8%B8%E0%A8%BC%E0%A8%BE" title="ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ – pendżabski" lang="pa" hreflang="pa" data-title="ਲਾਤੀਨੀ ਭਾਸ਼ਾ" data-language-autonym="ਪੰਜਾਬੀ" data-language-local-name="pendżabski" class="interlanguage-link-target"><span>ਪੰਜਾਬੀ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pfl mw-list-item"><a href="https://pfl.wikipedia.org/wiki/Latein" title="Latein – palatynacki" lang="pfl" hreflang="pfl" data-title="Latein" data-language-autonym="Pälzisch" data-language-local-name="palatynacki" class="interlanguage-link-target"><span>Pälzisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pag mw-list-item"><a href="https://pag.wikipedia.org/wiki/Salitan_Latino" title="Salitan Latino – pangasinan" lang="pag" hreflang="pag" data-title="Salitan Latino" data-language-autonym="Pangasinan" data-language-local-name="pangasinan" class="interlanguage-link-target"><span>Pangasinan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="لاطینی – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="لاطینی" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – papiamento" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Latin" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="papiamento" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ps mw-list-item"><a href="https://ps.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA%D9%8A%D9%86%D9%8A_%DA%98%D8%A8%D9%87" title="لاتيني ژبه – paszto" lang="ps" hreflang="ps" data-title="لاتيني ژبه" data-language-autonym="پښتو" data-language-local-name="paszto" class="interlanguage-link-target"><span>پښتو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jam mw-list-item"><a href="https://jam.wikipedia.org/wiki/Latn" title="Latn – jamajski" lang="jam" hreflang="jam" data-title="Latn" data-language-autonym="Patois" data-language-local-name="jamajski" class="interlanguage-link-target"><span>Patois</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-km mw-list-item"><a href="https://km.wikipedia.org/wiki/%E1%9E%97%E1%9E%B6%E1%9E%9F%E1%9E%B6%E1%9E%A1%E1%9E%B6%E1%9E%8F%E1%9E%B6%E1%9F%86%E1%9E%84" title="ភាសាឡាតាំង – khmerski" lang="km" hreflang="km" data-title="ភាសាឡាតាំង" data-language-autonym="ភាសាខ្មែរ" data-language-local-name="khmerski" class="interlanguage-link-target"><span>ភាសាខ្មែរ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – pikardyjski" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Latin" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="pikardyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Lenga_latin-a" title="Lenga latin-a – piemoncki" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Lenga latin-a" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="piemoncki" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tpi mw-list-item"><a href="https://tpi.wikipedia.org/wiki/Tok_Latin" title="Tok Latin – tok pisin" lang="tpi" hreflang="tpi" data-title="Tok Latin" data-language-autonym="Tok Pisin" data-language-local-name="tok pisin" class="interlanguage-link-target"><span>Tok Pisin</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Latiensche_Spraak" title="Latiensche Spraak – dolnoniemiecki" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Latiensche Spraak" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="dolnoniemiecki" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Latim" title="Latim – portugalski" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Latim" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="portugalski" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kaa mw-list-item"><a href="https://kaa.wikipedia.org/wiki/Lat%C4%B1n_tili" title="Latın tili – karakałpacki" lang="kaa" hreflang="kaa" data-title="Latın tili" data-language-autonym="Qaraqalpaqsha" data-language-local-name="karakałpacki" class="interlanguage-link-target"><span>Qaraqalpaqsha</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-crh mw-list-item"><a href="https://crh.wikipedia.org/wiki/Latin_tili" title="Latin tili – krymskotatarski" lang="crh" hreflang="crh" data-title="Latin tili" data-language-autonym="Qırımtatarca" data-language-local-name="krymskotatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Qırımtatarca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ksh mw-list-item"><a href="https://ksh.wikipedia.org/wiki/Latting" title="Latting – gwara kolońska" lang="ksh" hreflang="ksh" data-title="Latting" data-language-autonym="Ripoarisch" data-language-local-name="gwara kolońska" class="interlanguage-link-target"><span>Ripoarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Limba_latin%C4%83" title="Limba latină – rumuński" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Limba latină" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="rumuński" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rm mw-list-item"><a href="https://rm.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – retoromański" lang="rm" hreflang="rm" data-title="Latin" data-language-autonym="Rumantsch" data-language-local-name="retoromański" class="interlanguage-link-target"><span>Rumantsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Latin_simi" title="Latin simi – keczua" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Latin simi" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="keczua" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%8B%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Латиньскый язык – rusiński" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Латиньскый язык" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="rusiński" class="interlanguage-link-target"><span>Русиньскый</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9_%D1%8F%D0%B7%D1%8B%D0%BA" title="Латинский язык – rosyjski" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Латинский язык" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="rosyjski" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sah mw-list-item"><a href="https://sah.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D1%8B%D1%8B%D0%BD_%D1%82%D1%8B%D0%BB%D0%B0" title="Латыын тыла – jakucki" lang="sah" hreflang="sah" data-title="Латыын тыла" data-language-autonym="Саха тыла" data-language-local-name="jakucki" class="interlanguage-link-target"><span>Саха тыла</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sa mw-list-item"><a href="https://sa.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%B2%E0%A4%BE%E0%A4%A4%E0%A4%BF%E0%A4%A8%E0%A5%80%E0%A4%AD%E0%A4%BE%E0%A4%B7%E0%A4%BE" title="लातिनीभाषा – sanskryt" lang="sa" hreflang="sa" data-title="लातिनीभाषा" data-language-autonym="संस्कृतम्" data-language-local-name="sanskryt" class="interlanguage-link-target"><span>संस्कृतम्</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sat mw-list-item"><a href="https://sat.wikipedia.org/wiki/%E1%B1%9E%E1%B1%9F%E1%B1%B4%E1%B1%A4%E1%B1%B1_%E1%B1%AF%E1%B1%9F%E1%B1%B9%E1%B1%A8%E1%B1%A5%E1%B1%A4" title="ᱞᱟᱴᱤᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ – santali" lang="sat" hreflang="sat" data-title="ᱞᱟᱴᱤᱱ ᱯᱟᱹᱨᱥᱤ" data-language-autonym="ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ" data-language-local-name="santali" class="interlanguage-link-target"><span>ᱥᱟᱱᱛᱟᱲᱤ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="لاطینی زبان – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="لاطینی زبان" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sc mw-list-item"><a href="https://sc.wikipedia.org/wiki/Limba_latina" title="Limba latina – sardyński" lang="sc" hreflang="sc" data-title="Limba latina" data-language-autonym="Sardu" data-language-local-name="sardyński" class="interlanguage-link-target"><span>Sardu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sco mw-list-item"><a href="https://sco.wikipedia.org/wiki/Laitin" title="Laitin – scots" lang="sco" hreflang="sco" data-title="Laitin" data-language-autonym="Scots" data-language-local-name="scots" class="interlanguage-link-target"><span>Scots</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-stq mw-list-item"><a href="https://stq.wikipedia.org/wiki/Latiensk" title="Latiensk – fryzyjski saterlandzki" lang="stq" hreflang="stq" data-title="Latiensk" data-language-autonym="Seeltersk" data-language-local-name="fryzyjski saterlandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Seeltersk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Gjuha_latine" title="Gjuha latine – albański" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Gjuha latine" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="albański" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Lingua_latina" title="Lingua latina – sycylijski" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Lingua latina" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="sycylijski" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/%E0%B6%BD%E0%B6%AD%E0%B7%92%E0%B6%B1%E0%B7%8A" title="ලතින් – syngaleski" lang="si" hreflang="si" data-title="ලතින්" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="syngaleski" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Latin" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sd mw-list-item"><a href="https://sd.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%B7%D9%8A%D9%86%D9%8A" title="لاطيني – sindhi" lang="sd" hreflang="sd" data-title="لاطيني" data-language-autonym="سنڌي" data-language-local-name="sindhi" class="interlanguage-link-target"><span>سنڌي</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Latin%C4%8Dina" title="Latinčina – słowacki" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Latinčina" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="słowacki" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Latin%C5%A1%C4%8Dina" title="Latinščina – słoweński" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Latinščina" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="słoweński" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cu mw-list-item"><a href="https://cu.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%8C%D1%81%D0%BA%D1%8A_%D1%A9%EA%99%81%EA%99%91%D0%BA%D1%8A" title="Латиньскъ ѩꙁꙑкъ – cerkiewnosłowiański" lang="cu" hreflang="cu" data-title="Латиньскъ ѩꙁꙑкъ" data-language-autonym="Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ" data-language-local-name="cerkiewnosłowiański" class="interlanguage-link-target"><span>Словѣньскъ / ⰔⰎⰑⰂⰡⰐⰠⰔⰍⰟ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-szl mw-list-item"><a href="https://szl.wikipedia.org/wiki/%C5%81a%C4%87ina" title="Łaćina – śląski" lang="szl" hreflang="szl" data-title="Łaćina" data-language-autonym="Ślůnski" data-language-local-name="śląski" class="interlanguage-link-target"><span>Ślůnski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-so mw-list-item"><a href="https://so.wikipedia.org/wiki/Af-Laatiin" title="Af-Laatiin – somalijski" lang="so" hreflang="so" data-title="Af-Laatiin" data-language-autonym="Soomaaliga" data-language-local-name="somalijski" class="interlanguage-link-target"><span>Soomaaliga</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%B2%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C_%D9%84%D8%A7%D8%AA%DB%8C%D9%86%DB%8C" title="زمانی لاتینی – sorani" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="زمانی لاتینی" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="sorani" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8_%D1%98%D0%B5%D0%B7%D0%B8%D0%BA" title="Латински језик – serbski" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Латински језик" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="serbski" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Latinski_jezik" title="Latinski jezik – serbsko-chorwacki" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Latinski jezik" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="serbsko-chorwacki" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-su mw-list-item"><a href="https://su.wikipedia.org/wiki/Basa_Lat%C3%A9n" title="Basa Latén – sundajski" lang="su" hreflang="su" data-title="Basa Latén" data-language-autonym="Sunda" data-language-local-name="sundajski" class="interlanguage-link-target"><span>Sunda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Latina" title="Latina – fiński" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Latina" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="fiński" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – szwedzki" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Latin" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="szwedzki" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Wikang_Latin" title="Wikang Latin – tagalski" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Wikang Latin" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="tagalski" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%87%E0%AE%B2%E0%AE%A4%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AF%80%E0%AE%A9%E0%AF%8D" title="இலத்தீன் – tamilski" lang="ta" hreflang="ta" data-title="இலத்தீன்" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="tamilski" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-shi mw-list-item"><a href="https://shi.wikipedia.org/wiki/Tutlayt_Talatint" title="Tutlayt Talatint – tashelhiyt" lang="shi" hreflang="shi" data-title="Tutlayt Talatint" data-language-autonym="Taclḥit" data-language-local-name="tashelhiyt" class="interlanguage-link-target"><span>Taclḥit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kab mw-list-item"><a href="https://kab.wikipedia.org/wiki/Talatint" title="Talatint – kabylski" lang="kab" hreflang="kab" data-title="Talatint" data-language-autonym="Taqbaylit" data-language-local-name="kabylski" class="interlanguage-link-target"><span>Taqbaylit</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tt mw-list-item"><a href="https://tt.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%B5" title="Латин теле – tatarski" lang="tt" hreflang="tt" data-title="Латин теле" data-language-autonym="Татарча / tatarça" data-language-local-name="tatarski" class="interlanguage-link-target"><span>Татарча / tatarça</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-te mw-list-item"><a href="https://te.wikipedia.org/wiki/%E0%B0%B2%E0%B0%BE%E0%B0%9F%E0%B0%BF%E0%B0%A8%E0%B1%8D" title="లాటిన్ – telugu" lang="te" hreflang="te" data-title="లాటిన్" data-language-autonym="తెలుగు" data-language-local-name="telugu" class="interlanguage-link-target"><span>తెలుగు</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%A0%E0%B8%B2%E0%B8%A9%E0%B8%B2%E0%B8%A5%E0%B8%B0%E0%B8%95%E0%B8%B4%E0%B8%99" title="ภาษาละติน – tajski" lang="th" hreflang="th" data-title="ภาษาละติน" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="tajski" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tg mw-list-item"><a href="https://tg.wikipedia.org/wiki/%D0%97%D0%B0%D0%B1%D0%BE%D0%BD%D0%B8_%D0%BB%D0%BE%D1%82%D0%B8%D0%BD%D3%A3" title="Забони лотинӣ – tadżycki" lang="tg" hreflang="tg" data-title="Забони лотинӣ" data-language-autonym="Тоҷикӣ" data-language-local-name="tadżycki" class="interlanguage-link-target"><span>Тоҷикӣ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-chr mw-list-item"><a href="https://chr.wikipedia.org/wiki/%E1%8E%A0%E1%8F%82%E1%8E%B6%E1%8E%BB_%E1%8E%A4%E1%8F%82%E1%8F%AC%E1%8F%82%E1%8E%AF%E1%8F%8D%E1%8F%97" title="ᎠᏂᎶᎻ ᎤᏂᏬᏂᎯᏍᏗ – czirokeski" lang="chr" hreflang="chr" data-title="ᎠᏂᎶᎻ ᎤᏂᏬᏂᎯᏍᏗ" data-language-autonym="ᏣᎳᎩ" data-language-local-name="czirokeski" class="interlanguage-link-target"><span>ᏣᎳᎩ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Latince" title="Latince – turecki" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Latince" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="turecki" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tk mw-list-item"><a href="https://tk.wikipedia.org/wiki/Latyn_dili" title="Latyn dili – turkmeński" lang="tk" hreflang="tk" data-title="Latyn dili" data-language-autonym="Türkmençe" data-language-local-name="turkmeński" class="interlanguage-link-target"><span>Türkmençe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kcg mw-list-item"><a href="https://kcg.wikipedia.org/wiki/Lati%CC%B1n_(a%CC%B1lyem)" title="Lati̱n (a̱lyem) – tyap" lang="kcg" hreflang="kcg" data-title="Lati̱n (a̱lyem)" data-language-autonym="Tyap" data-language-local-name="tyap" class="interlanguage-link-target"><span>Tyap</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tyv mw-list-item"><a href="https://tyv.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D0%B4%D1%8B%D0%BB" title="Латин дыл – tuwiński" lang="tyv" hreflang="tyv" data-title="Латин дыл" data-language-autonym="Тыва дыл" data-language-local-name="tuwiński" class="interlanguage-link-target"><span>Тыва дыл</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-udm mw-list-item"><a href="https://udm.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD_%D0%BA%D1%8B%D0%BB" title="Латин кыл – udmurcki" lang="udm" hreflang="udm" data-title="Латин кыл" data-language-autonym="Удмурт" data-language-local-name="udmurcki" class="interlanguage-link-target"><span>Удмурт</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9B%D0%B0%D1%82%D0%B8%D0%BD%D1%81%D1%8C%D0%BA%D0%B0_%D0%BC%D0%BE%D0%B2%D0%B0" title="Латинська мова – ukraiński" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Латинська мова" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ukraiński" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%B7%DB%8C%D9%86%DB%8C_%D8%B2%D8%A8%D8%A7%D9%86" title="لاطینی زبان – urdu" lang="ur" hreflang="ur" data-title="لاطینی زبان" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="urdu" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%84%D8%A7%D8%AA%D9%89%D9%86_%D8%AA%D9%89%D9%84%D9%89" title="لاتىن تىلى – ujgurski" lang="ug" hreflang="ug" data-title="لاتىن تىلى" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="ujgurski" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vec mw-list-item"><a href="https://vec.wikipedia.org/wiki/%C5%81%C3%A9ngua_%C5%82atina" title="Łéngua łatina – wenecki" lang="vec" hreflang="vec" data-title="Łéngua łatina" data-language-autonym="Vèneto" data-language-local-name="wenecki" class="interlanguage-link-target"><span>Vèneto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vep mw-list-item"><a href="https://vep.wikipedia.org/wiki/Latinan_kel%27" title="Latinan kel' – wepski" lang="vep" hreflang="vep" data-title="Latinan kel'" data-language-autonym="Vepsän kel’" data-language-local-name="wepski" class="interlanguage-link-target"><span>Vepsän kel’</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Latinh" title="Tiếng Latinh – wietnamski" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Tiếng Latinh" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="wietnamski" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vo mw-list-item"><a href="https://vo.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – wolapik" lang="vo" hreflang="vo" data-title="Latin" data-language-autonym="Volapük" data-language-local-name="wolapik" class="interlanguage-link-target"><span>Volapük</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fiu-vro mw-list-item"><a href="https://fiu-vro.wikipedia.org/wiki/Ladina_kiil" title="Ladina kiil – võro" lang="vro" hreflang="vro" data-title="Ladina kiil" data-language-autonym="Võro" data-language-local-name="võro" class="interlanguage-link-target"><span>Võro</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Lat%C3%A9n" title="Latén – waloński" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Latén" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="waloński" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-classical mw-list-item"><a href="https://zh-classical.wikipedia.org/wiki/%E6%8B%89%E4%B8%81%E8%AA%9E" title="拉丁語 – chiński klasyczny" lang="lzh" hreflang="lzh" data-title="拉丁語" data-language-autonym="文言" data-language-local-name="chiński klasyczny" class="interlanguage-link-target"><span>文言</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vls mw-list-item"><a href="https://vls.wikipedia.org/wiki/Latyn" title="Latyn – zachodnioflamandzki" lang="vls" hreflang="vls" data-title="Latyn" data-language-autonym="West-Vlams" data-language-local-name="zachodnioflamandzki" class="interlanguage-link-target"><span>West-Vlams</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Linatin" title="Linatin – waraj" lang="war" hreflang="war" data-title="Linatin" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="waraj" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%8B%89%E4%B8%81%E6%96%87" title="拉丁文 – wu" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="拉丁文" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="wu" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yi mw-list-item"><a href="https://yi.wikipedia.org/wiki/%D7%9C%D7%90%D7%98%D7%99%D7%99%D7%9F" title="לאטיין – jidysz" lang="yi" hreflang="yi" data-title="לאטיין" data-language-autonym="ייִדיש" data-language-local-name="jidysz" class="interlanguage-link-target"><span>ייִדיש</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%88d%C3%A8_L%C3%A1t%C3%ACn%C3%AC" title="Èdè Látìnì – joruba" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Èdè Látìnì" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="joruba" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%8B%89%E4%B8%81%E6%96%87" title="拉丁文 – kantoński" lang="yue" hreflang="yue" data-title="拉丁文" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="kantoński" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-diq mw-list-item"><a href="https://diq.wikipedia.org/wiki/Latinki" title="Latinki – Zazaki" lang="diq" hreflang="diq" data-title="Latinki" data-language-autonym="Zazaki" data-language-local-name="Zazaki" class="interlanguage-link-target"><span>Zazaki</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Latijn" title="Latijn – zelandzki" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Latijn" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="zelandzki" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bat-smg mw-list-item"><a href="https://bat-smg.wikipedia.org/wiki/Luot%C4%ABnu_kalba" title="Luotīnu kalba – żmudzki" lang="sgs" hreflang="sgs" data-title="Luotīnu kalba" data-language-autonym="Žemaitėška" data-language-local-name="żmudzki" class="interlanguage-link-target"><span>Žemaitėška</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%8B%89%E4%B8%81%E8%AF%AD" title="拉丁语 – chiński" lang="zh" hreflang="zh" data-title="拉丁语" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="chiński" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ann mw-list-item"><a href="https://ann.wikipedia.org/wiki/Latin" title="Latin – obolo" lang="ann" hreflang="ann" data-title="Latin" data-language-autonym="Obolo" data-language-local-name="obolo" class="interlanguage-link-target"><span>Obolo</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-btm mw-list-item"><a href="https://btm.wikipedia.org/wiki/Saro_Latin" title="Saro Latin – Batak Mandailing" lang="btm" hreflang="btm" data-title="Saro Latin" data-language-autonym="Batak Mandailing" data-language-local-name="Batak Mandailing" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Mandailing</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-dtp mw-list-item"><a href="https://dtp.wikipedia.org/wiki/Boros_Latin" title="Boros Latin – dusun centralny" lang="dtp" hreflang="dtp" data-title="Boros Latin" data-language-autonym="Kadazandusun" data-language-local-name="dusun centralny" class="interlanguage-link-target"><span>Kadazandusun</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-iba mw-list-item"><a href="https://iba.wikipedia.org/wiki/Jaku_Latin" title="Jaku Latin – iban" lang="iba" hreflang="iba" data-title="Jaku Latin" data-language-autonym="Jaku Iban" data-language-local-name="iban" class="interlanguage-link-target"><span>Jaku Iban</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kge mw-list-item"><a href="https://kge.wikipedia.org/wiki/Bahasa_Latin" title="Bahasa Latin – Komering" lang="kge" hreflang="kge" data-title="Bahasa Latin" data-language-autonym="Kumoring" data-language-local-name="Komering" class="interlanguage-link-target"><span>Kumoring</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tly mw-list-item"><a href="https://tly.wikipedia.org/wiki/Latyni_zyvon" title="Latyni zyvon – tałyski" lang="tly" hreflang="tly" data-title="Latyni zyvon" data-language-autonym="Tolışi" data-language-local-name="tałyski" class="interlanguage-link-target"><span>Tolışi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zgh mw-list-item"><a href="https://zgh.wikipedia.org/wiki/%E2%B5%9C%E2%B5%93%E2%B5%9C%E2%B5%8D%E2%B4%B0%E2%B5%A2%E2%B5%9C_%E2%B5%9C%E2%B4%B0%E2%B5%8D%E2%B4%B0%E2%B5%9C%E2%B5%89%E2%B5%8F%E2%B5%9C" title="ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ ⵜⴰⵍⴰⵜⵉⵏⵜ – standardowy marokański tamazight" lang="zgh" hreflang="zgh" data-title="ⵜⵓⵜⵍⴰⵢⵜ ⵜⴰⵍⴰⵜⵉⵏⵜ" data-language-autonym="ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ" data-language-local-name="standardowy marokański tamazight" class="interlanguage-link-target"><span>ⵜⴰⵎⴰⵣⵉⵖⵜ ⵜⴰⵏⴰⵡⴰⵢⵜ</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q397#sitelinks-wikipedia" title="Edytuj linki pomiędzy wersjami językowymi" class="wbc-editpage">Edytuj linki</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Przestrzenie nazw"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%C5%81acina" title="Zobacz stronę treści [c]" accesskey="c"><span>Artykuł</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Dyskusja:%C5%81acina" rel="discussion" title="Dyskusja o zawartości tej strony [t]" accesskey="t"><span>Dyskusja</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Zmień wariant języka" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">polski</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Widok"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%C5%81acina"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=history" title="Starsze wersje tej strony [h]" accesskey="h"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Narzędzia" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Narzędzia</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Narzędzia</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ukryj</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Więcej opcji" > <div class="vector-menu-heading"> Działania </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%C5%81acina"><span>Czytaj</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit" title="Edytuj tę stronę [v]" accesskey="v"><span>Edytuj</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit" title="Edycja kodu źródłowego strony [e]" accesskey="e"><span>Edytuj kod źródłowy</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=history"><span>Wyświetl historię</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ogólne </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Linkuj%C4%85ce/%C5%81acina" title="Pokaż listę wszystkich stron linkujących do tej strony [j]" accesskey="j"><span>Linkujące</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Zmiany_w_linkowanych/%C5%81acina" rel="nofollow" title="Ostatnie zmiany w stronach, do których ta strona linkuje [k]" accesskey="k"><span>Zmiany w linkowanych</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//pl.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Prześlij_plik" title="Prześlij pliki [u]" accesskey="u"><span>Prześlij plik</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Specjalna:Strony_specjalne" title="Lista wszystkich stron specjalnych [q]" accesskey="q"><span>Strony specjalne</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&oldid=75212083" title="Stały link do tej wersji tej strony"><span>Link do tej wersji</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=info" title="Więcej informacji na temat tej strony"><span>Informacje o tej stronie</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Cytuj&page=%C5%81acina&id=75212083&wpFormIdentifier=titleform" title="Informacja o tym jak należy cytować tę stronę"><span>Cytowanie tego artykułu</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Skr%C3%B3%C4%87_adres_URL&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25C5%2581acina"><span>Zobacz skrócony adres URL</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Kod_QR&url=https%3A%2F%2Fpl.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25C5%2581acina"><span>Pobierz kod QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Drukuj lub eksportuj </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCka&bookcmd=book_creator&referer=%C5%81acina"><span>Utwórz książkę</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Specjalna:DownloadAsPdf&page=%C5%81acina&action=show-download-screen"><span>Pobierz jako PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&printable=yes" title="Wersja do wydruku [p]" accesskey="p"><span>Wersja do druku</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> W innych projektach </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Latin_language" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibooks mw-list-item"><a href="https://pl.wikibooks.org/wiki/%C5%81acina" hreflang="pl"><span>Wikibooks</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/%C5%81acina" hreflang="pl"><span>Wikicytaty</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q397" title="Link do powiązanego elementu w repozytorium danych [g]" accesskey="g"><span>Element Wikidanych</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Narzędzia dla stron"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Wygląd"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Wygląd</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">przypnij</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ukryj</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Z Wikipedii, wolnej encyklopedii</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="pl" dir="ltr"><div class="noprint noexcerpt disambig navigation-not-searchable" style="line-height:1.5em; padding: 3px 6px; background-color: var(--background-color-interactive-subtle, #f8f9fa); color: inherit; border-bottom: 1px solid var(--border-color-subtle, #c8ccd1); font-size: 95%; margin-bottom: 1em; display: flex; gap: 4px; align-items: center;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><a href="/wiki/Wikipedia:Strona_ujednoznaczniaj%C4%85ca" title="Inne znaczenia"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/25px-Disambig.svg.png" decoding="async" width="25" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/38px-Disambig.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/72/Disambig.svg/50px-Disambig.svg.png 2x" data-file-width="230" data-file-height="183" /></a></span><span>Ten artykuł dotyczy języka łacińskiego. Zobacz też: <a href="/wiki/%C5%81acina_(cz%C4%99%C5%9B%C4%87_Poznania)" title="Łacina (część Poznania)">Łacina (część Poznania)</a>.</span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r75281693">.mw-parser-output table.jezyk.infobox>tbody>tr>.naglowek{text-align:center;font-weight:bold;padding:2px;border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}.mw-parser-output .maf-info{font-size:90%;text-align:left;background-color:var(--background-color-neutral,#eaecf0);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}.mw-parser-output .wwikipedii tr{background:var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .wwikipedii th{vertical-align:middle;width:30px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center}.mw-parser-output .wwikipedii td{vertical-align:middle;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center}</style> <table class="infobox jezyk"> <caption class="naglowek"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r65781301">.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex{display:flex;justify-content:flex-start;align-items:center;gap:4px}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-ikona{flex-grow:0;flex-shrink:0;font-size:7px;max-width:40px;overflow:hidden}.mw-parser-output .infobox>caption>.iboxt-flex>.iboxt-tekst{flex-grow:1}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-1{font-weight:bold}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-2{font-style:italic}.mw-parser-output .infobox>caption .iboxt-3{font-style:italic;font-size:90%}</style><div class="iboxt-1"><span lang="la">lingua latina</span></div> </caption> <tbody><tr> <th><a href="/wiki/Pismo" title="Pismo">Pismo</a>/<a href="/wiki/Alfabet" title="Alfabet">alfabet</a> </th> <td> <p><a href="/wiki/Alfabet_%C5%82aci%C5%84ski" title="Alfabet łaciński">łacińskie</a> </p> </td></tr> <tr> <th class="naglowek" colspan="2"><a href="/wiki/Klasyfikacja_j%C4%99zyk%C3%B3w" title="Klasyfikacja języków">Klasyfikacja genetyczna</a> </th></tr> <tr class="tree"> <td colspan="2"> <ul><li><a href="/wiki/J%C4%99zyki_indoeuropejskie" title="Języki indoeuropejskie">Języki indoeuropejskie</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyki_italskie" title="Języki italskie">Języki italskie</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyki_latynofaliskie" title="Języki latynofaliskie">Języki latynofaliskie</a></li> <li>Łacina</li></ul> </td></tr> <tr> <th class="naglowek" colspan="2">Status oficjalny </th></tr> <tr> <th><a href="/wiki/J%C4%99zyk_urz%C4%99dowy" title="Język urzędowy">język urzędowy</a> </th> <td><span class="flagicon"><span class="mw-image-border" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Flag_of_Vatican_City_%282023%E2%80%93present%29.svg/20px-Flag_of_Vatican_City_%282023%E2%80%93present%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Flag_of_Vatican_City_%282023%E2%80%93present%29.svg/30px-Flag_of_Vatican_City_%282023%E2%80%93present%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b3/Flag_of_Vatican_City_%282023%E2%80%93present%29.svg/40px-Flag_of_Vatican_City_%282023%E2%80%93present%29.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="1000" /></span></span> </span><a href="/wiki/Watykan" title="Watykan">Watykan</a> </td></tr> <tr> <th>Organ regulujący </th> <td><a href="/wiki/Papieska_Akademia_J%C4%99zyka_%C5%81aci%C5%84skiego" title="Papieska Akademia Języka Łacińskiego">Papieska Akademia Języka Łacińskiego</a> </td></tr> <tr class="iboxs"> <th><a href="/wiki/Ethnologue" title="Ethnologue">Ethnologue</a> </th> <td>9 wyłącznie język drugi<a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q61954942" class="extiw" title="d:Q61954942">↗</a> </td></tr> <tr> <th class="naglowek" colspan="2">Kody języka </th></tr> <tr> <th>ISO 639-1 </th> <td>la </td></tr> <tr> <th>ISO 639-2 </th> <td>lat </td></tr> <tr> <th>ISO 639-3 </th> <td><a rel="nofollow" class="external text" href="https://iso639-3.sil.org/code/lat">lat</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Internet_Engineering_Task_Force" title="Internet Engineering Task Force">IETF</a> </th> <td>la </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Glottolog" title="Glottolog">Glottolog</a> </th> <td><a rel="nofollow" class="external text" href="https://glottolog.org/resource/languoid/id/lati1261">lati1261</a> </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/Ethnologue" title="Ethnologue">Ethnologue</a> </th> <td><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.ethnologue.com/language/lat">lat</a> </td></tr> <tr> <th>GOST 7.75–97 </th> <td>лат 380 </td></tr> <tr> <th><a href="/wiki/SIL_International" title="SIL International">SIL</a> </th> <td>LTN </td></tr> <tr> <th colspan="2" class="naglowek">W Wikipedii </th></tr> <tr> <td colspan="2" style="padding:0;"> <table class="iboxtab wwikipedii"> <tbody><tr> <td colspan="2" style="background:#f8f8f8; color:black; text-align:center; border-top:0px; padding-bottom:0.5em;">Zobacz też: <a href="/wiki/J%C4%99zyk_(mowa)" title="Język (mowa)">język</a>, <a href="/wiki/J%C4%99zyki_%C5%9Bwiata" title="Języki świata">języki świata</a> </td></tr> <tr> <th><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Wikipedia-logo-v2.svg/25px-Wikipedia-logo-v2.svg.png" decoding="async" width="25" height="23" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Wikipedia-logo-v2.svg/38px-Wikipedia-logo-v2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/80/Wikipedia-logo-v2.svg/50px-Wikipedia-logo-v2.svg.png 2x" data-file-width="103" data-file-height="94" /></span></span> </th> <td><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/" class="extiw" title="la:">Wikipedia w języku łacińskim</a> </td></tr> <tr> <th><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/25px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="25" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/38px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/50px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></span></span> </th> <td><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/S%C5%82ownik_j%C4%99zyka_%C5%82aci%C5%84skiego" class="extiw" title="wikt:Słownik języka łacińskiego">Słownik języka łacińskiego</a><br />w <a href="/wiki/Wikis%C5%82ownik" title="Wikisłownik">Wikisłowniku</a> </td></tr> </tbody></table> </td></tr> <tr> <td colspan="2" class="maf-info"><b>Ta strona zawiera symbole fonetyczne <a href="/wiki/Mi%C4%99dzynarodowy_alfabet_fonetyczny" title="Międzynarodowy alfabet fonetyczny">MAF</a>.</b> Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków <a href="/wiki/Unicode" title="Unicode">Unikodu</a>. </td></tr> </tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/27px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="27" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/40px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/53px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;">Zobacz w Wikiźródłach <a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Encyklopedia_staropolska/%C5%81acina_w_Polsce" class="extiw" title="s:Encyklopedia staropolska/Łacina w Polsce"><b>hasło <i>Łacina w Polsce</i> w Encyklopedii staropolskiej</b></a> </td></tr></tbody></table> <p><b>Łacina</b>, <b>język łaciński</b> (łac. <em lang="la">lingua latina</em>, <em lang="la">sermo latinus</em>, <em lang="la">latinum</em>, <em lang="la">latinitas</em>) – <a href="/wiki/J%C4%99zyki_indoeuropejskie" title="Języki indoeuropejskie">język indoeuropejski</a> z <a href="/wiki/J%C4%99zyki_latynofaliskie" title="Języki latynofaliskie">latynofaliskiej</a> podgrupy <a href="/wiki/J%C4%99zyki_italskie" title="Języki italskie">języków italskich</a>. </p><p>Łacina ukształtowała się prawdopodobnie w II tysiącleciu przed naszą erą, jako <a href="/wiki/J%C4%99zyk_(mowa)" title="Język (mowa)">język</a> mieszkańców <a href="/wiki/Lacjum" title="Lacjum">Lacjum</a> w środkowej <a href="/wiki/Italia_(kraina_historyczna)" title="Italia (kraina historyczna)">Italii</a>. Była <a href="/wiki/J%C4%99zyk_ojczysty" title="Język ojczysty">językiem ojczystym</a> <a href="/wiki/Staro%C5%BCytny_Rzym" title="Starożytny Rzym">Rzymian</a>. Do jej zapisywania używano <a href="/wiki/Alfabet_%C5%82aci%C5%84ski" title="Alfabet łaciński">alfabetu łacińskiego</a>, który jest współcześnie najbardziej rozpowszechnionym alfabetem na świecie. Stała się <a href="/wiki/J%C4%99zyk_urz%C4%99dowy" title="Język urzędowy">językiem urzędowym</a> <a href="/wiki/Republika_rzymska" title="Republika rzymska">Republiki Rzymskiej</a>, a później <a href="/wiki/Cesarstwo_Rzymskie" title="Cesarstwo Rzymskie">Cesarstwa Rzymskiego</a>. W tym okresie nastąpił proces latynizacji Imperium, a łacina była językiem mieszkańców wielu rzymskich prowincji w Europie i północnej Afryce. W codziennej mowie przestała być stosowana po upadku Cesarstwa na zachodzie, chociaż w większości krajów Europy była nadal używana jako <a href="/wiki/J%C4%99zyk_urz%C4%99dowy" title="Język urzędowy">język urzędowy</a>, <a href="/wiki/J%C4%99zyk_liturgiczny" title="Język liturgiczny">liturgiczny</a> i <a href="/wiki/J%C4%99zyk_literacki" title="Język literacki">literacki</a><sup id="cite_ref-CITEREFLeonhardt20137–11_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLeonhardt20137–11-1">[1]</a></sup>. </p><p>Do XVIII wieku łacina była stosowana powszechnie w Europie jako <a href="/wiki/J%C4%99zyk_wehikularny" title="Język wehikularny">język komunikacji międzynarodowej</a>, nauki, kultury i sztuki. W Polsce była językiem urzędowym do <a href="/wiki/Rozbiory_Polski" title="Rozbiory Polski">rozbiorów</a>. Liturgię Kościoła katolickiego sprawowano niemal wyłącznie po łacinie aż do <a href="/wiki/Sob%C3%B3r_watyka%C5%84ski_II" title="Sobór watykański II">soboru watykańskiego II</a><sup id="cite_ref-CITEREFLeonhardt201316–22_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLeonhardt201316–22-2">[2]</a></sup>. </p><p>Współcześnie nadal stosuje się łacinę, chociaż w ograniczonym zakresie, w wielu dziedzinach nauki. W języku łacińskim wydawane są liczne publikacje, funkcjonuje również łacińskojęzyczna <a href="/wiki/Wikipedia" title="Wikipedia">Wikipedia</a><sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3">[3]</a></sup>. Terminologia naukowa i techniczna zazwyczaj tworzona jest na bazie łaciny. Łacina jest używana w <a href="/wiki/%C5%9Arodki_masowego_przekazu" title="Środki masowego przekazu">mediach</a> i <a href="/wiki/Kultura_popularna" title="Kultura popularna">kulturze masowej</a>. Podczas prezydencji Finlandii (w latach 1996 i 2006) oficjalne dokumenty <a href="/wiki/Unia_Europejska" title="Unia Europejska">Unii Europejskiej</a> były publikowane po łacinie. Pozostaje też językiem urzędowym <a href="/wiki/Watykan" title="Watykan">Państwa Watykańskiego</a><sup id="cite_ref-CITEREFLeonhardt20131–5_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLeonhardt20131–5-4">[4]</a></sup>. </p><p>Znajomość łaciny uważana jest za niezbędną w poznawaniu historii europejskiego dziedzictwa kulturowego – literatury, nauki, prawa i religii. Według <a href="/wiki/Gottfried_Wilhelm_Leibniz" title="Gottfried Wilhelm Leibniz">Leibniza</a> łacina była jedyną mową, która przekroczyła granice czasu i przestrzeni (<i>lingua universalis et durabilis ad posteritatem</i>). Umożliwia bowiem kontakt z mistrzami przeszłości, wstęp do ponadczasowej <i>res publica litterarum</i>. W języku tym tworzyli między innymi <a href="/wiki/Cyceron" title="Cyceron">Cyceron</a>, <a href="/wiki/Publiusz_Korneliusz_Tacyt" title="Publiusz Korneliusz Tacyt">Tacyt</a>, <a href="/wiki/Hieronim_ze_Strydonu" title="Hieronim ze Strydonu">Hieronim</a>, <a href="/wiki/Augustyn_z_Hippony" title="Augustyn z Hippony">Augustyn</a>, <a href="/wiki/Einhard" title="Einhard">Einhard</a>, <a href="/wiki/Tomasz_z_Akwinu" title="Tomasz z Akwinu">Tomasz z Akwinu</a>, <a href="/wiki/Dante_Alighieri" title="Dante Alighieri">Dante</a>, <a href="/wiki/Francesco_Petrarca" title="Francesco Petrarca">Petrarka</a>, <a href="/wiki/Erazm_z_Rotterdamu" title="Erazm z Rotterdamu">Erazm</a>, <a href="/wiki/Marcin_Luter" title="Marcin Luter">Luter</a>, <a href="/wiki/Miko%C5%82aj_Kopernik" title="Mikołaj Kopernik">Kopernik</a>, <a href="/wiki/Johannes_Kepler" title="Johannes Kepler">Kepler</a> i <a href="/wiki/Isaac_Newton" title="Isaac Newton">Newton</a><sup id="cite_ref-CITEREFStroh2013315_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFStroh2013315-5">[5]</a></sup>. </p><p>Wśród językoznawców nie ma zgody, czy łacina jest językiem <a href="/wiki/Klasyfikacja_j%C4%99zyk%C3%B3w#Klasyfikacje_funkcjonalne" title="Klasyfikacja języków">żywym, martwym, czy też wegetującym</a>. Co prawda nie jest już językiem ojczystym dla nikogo, więc nie podlega spontanicznym zmianom we fleksji czy słownictwie, typowym dla języków żywych, lecz jej znajomość nie wygasła. Naucza się jej w szkołach i uczelniach na całym świecie. Regulowana jest przez <a href="/wiki/Papieska_Akademia_J%C4%99zyka_%C5%81aci%C5%84skiego" title="Papieska Akademia Języka Łacińskiego">Papieską Akademię Języka Łacińskiego</a>, która poszerza zakres słownictwa na potrzeby dokumentów wydawanych przez <a href="/wiki/Stolica_Apostolska" title="Stolica Apostolska">Stolicę Apostolską</a><sup id="cite_ref-Loch_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-Loch-6">[6]</a></sup>. </p><p>Fleksja, składnia i słownictwo łacińskie wywarły znaczący wpływ na rozwój wszystkich europejskich <a href="/wiki/J%C4%99zyk_wernakularny" title="Język wernakularny">języków wernakularnych</a>, w tym <a href="/wiki/J%C4%99zyk_polski" title="Język polski">języka polskiego</a>. Z dialektów, którymi mówiono w prowincjach Imperium Rzymskiego, wykształciły się <a href="/wiki/J%C4%99zyki_roma%C5%84skie" title="Języki romańskie">języki romańskie</a><sup id="cite_ref-CITEREFLeonhardt201312–15_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLeonhardt201312–15-7">[7]</a></sup>. Łacina żyje we współczesnych językach, a jej uchwytny rdzeń tkwi nie tylko w starych, powszechnie znanych wyrazach typu „matura” (od <em lang="la">maturare</em> – dorastać) i „uniwersytet” (od <em lang="la">universitas</em> – powszechność, uniwersalność), ale również w <a href="/wiki/Neologizm" title="Neologizm">neologizmach</a>, jak choćby „digitalny” (od <em lang="la">digitus</em> – palec), „dyskurs” (od <em lang="la">discursus</em> – bieganina) czy „globalizacja” (od <em lang="la">globus</em> – kula). Kryje się też często w wyrazach z pozoru rdzennie polskich, takich jak „cmentarz” (od <em lang="la">coemeterium</em> – z gr. <span lang="grc">κοιμητήριον</span>, miejsce spoczynku) czy „kościół” (od <em lang="la">castellum</em> – twierdza)<sup id="cite_ref-CITEREFStroh201353–54_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFStroh201353–54-8">[8]</a></sup>. </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Historia">Historia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=1" title="Edytuj sekcję: Historia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=1" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Historia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Indoeuropejskie_korzenie">Indoeuropejskie korzenie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=2" title="Edytuj sekcję: Indoeuropejskie korzenie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=2" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Indoeuropejskie korzenie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Hermes_16_illustration1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Hermes_16_illustration1.png/220px-Hermes_16_illustration1.png" decoding="async" width="220" height="370" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Hermes_16_illustration1.png/330px-Hermes_16_illustration1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Hermes_16_illustration1.png/440px-Hermes_16_illustration1.png 2x" data-file-width="458" data-file-height="770" /></a><figcaption>Tzw. <i>Inskrypcja duenos</i>. Napis w archaicznej łacinie wyryty w ceramice, datowany przez uczonych na okres między VII a V wiekiem przed Chrystusem.</figcaption></figure> <p>Łacina jest językiem indoeuropejskim. Ma wspólne korzenie z większością żywych i wymarłych języków Europy oraz wieloma językami Indii, Iranu i Azji Środkowej. Wskazuje na to duża liczba podobieństw, zarówno w słownictwie, jak i gramatyce – między innymi z <a href="/wiki/J%C4%99zyk_grecki" title="Język grecki">greką</a>, <a href="/wiki/Sanskryt" title="Sanskryt">sanskrytem</a>, czy językiem polskim<sup id="cite_ref-CITEREFBlackwell20071_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBlackwell20071-9">[9]</a></sup>. Łacińskie <i>est</i> odpowiada greckiemu <i>estí</i>, sanskryckiemu <i>asti</i> oraz polskiemu <i>jest</i><sup id="cite_ref-CITEREFBlackwell200710_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBlackwell200710-10">[10]</a></sup>. </p><p>Wspólne dziedzictwo indoeuropejskie sprawiło, że łacina i język polski mają wiele podobnych wyrazów, których <a href="/wiki/Temat_wyrazu" title="Temat wyrazu">tematy</a> pochodzą od tego samego, praindoeuropejskiego rdzenia. Są to głównie wyrazy związane z relacjami rodzinnymi, gospodarstwem, florą, fauną, geografią, kulturą materialną lub codziennymi czynnościami. Należą do nich na przykład: <em lang="la">mater</em> – matka, <em lang="la">soror</em> – siostra, <em lang="la">ovis</em> – owca, <em lang="la">suinus</em> – świński, <em lang="la">domus</em> – dom, <em lang="la">mare</em> – morze, <em lang="la">ignis</em> – ogień, <em lang="la">linum</em> – len, <em lang="la">pastor</em> – pasterz. Opracowania językoznawców cytują od 1000 do 2000 słów wykazujących tego typu podobieństwa. Zdaniem większości badaczy zjawisko to wynika ze słabszych, niż w innych językach (na przykład <a href="/wiki/J%C4%99zyki_germa%C5%84skie" title="Języki germańskie">germańskich</a>), wpływów języków nieindoeuropejskich na rozwój łaciny, polszczyzny, sanskrytu<sup id="cite_ref-CITEREFMallory20063n_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFMallory20063n-11">[11]</a></sup>. </p><p>Podział wśród prajęzyków indoeuropejskich spowodował, że łacina znalazła się w tzw. grupie <a href="/wiki/J%C4%99zyki_kentum" title="Języki kentum">kentumowej</a> (razem z językami <a href="/wiki/J%C4%99zyki_celtyckie" title="Języki celtyckie">celtyckimi</a> i germańskimi), natomiast język polski w grupie <a href="/wiki/J%C4%99zyki_satem" title="Języki satem">satemowej</a> (z <a href="/wiki/J%C4%99zyki_indoira%C5%84skie" title="Języki indoirańskie">językami indoirańskimi</a>). Dlatego łacińska głoska „k” jest w języku polskim często zastąpiona przez „s” – łacińskie <i>centum</i> odpowiada słowu „sto”, <i>caseus</i> to „ser”, natomiast <i>cor</i> oznacza „serce”<sup id="cite_ref-CITEREFMallory200647n_12-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFMallory200647n-12">[12]</a></sup>. </p><p>Różnice pomiędzy łaciną a pozostałymi językami Italii były w I tysiącleciu przed Chrystusem tak znaczne, że uniemożliwiały wzajemne zrozumienie. Wyjątkiem był podobny do łaciny <a href="/wiki/J%C4%99zyk_faliskijski" title="Język faliskijski">język faliski</a>, którym mówiono w północnym Lacjum, jednak część uczonych twierdzi, że był to dialekt łaciny, a nie odrębny język. Starożytni autorzy greccy uważali rdzenne języki <a href="/wiki/P%C3%B3%C5%82wysep_Apeni%C5%84ski" title="Półwysep Apeniński">Półwyspu Apenińskiego</a> za niespokrewnione. Dopiero XIX-wieczni badacze wykazali ich wspólne pochodzenie i stworzyli nazwę <i>języki italskie</i><sup id="cite_ref-CITEREFLeonhardt201343_13-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLeonhardt201343-13">[13]</a></sup>. Ich zdaniem wszystkie wywodziły się z hipotetycznego języka praitalskiego. Rozpad italskiej wspólnoty językowej i wyodrębnienie łaciny językoznawcy datują zazwyczaj na pierwszą połowę II tysiąclecia przed Chrystusem<sup id="cite_ref-CITEREFBlackwell200733_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBlackwell200733-14">[14]</a></sup>. </p><p>Niegdyś przeważała hipoteza, że języki italskie wywodziły się z tego samego prajęzyka, co greka, więc istniał prajęzyk italogrecki<sup id="cite_ref-CITEREFBlackwell200731–33_15-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBlackwell200731–33-15">[15]</a></sup>. Żyjący w Rzymie grecki historyk <a href="/wiki/Dionizjusz_z_Halikarnasu" title="Dionizjusz z Halikarnasu">Dionizjusz z Halikarnasu</a> wysunął teorię, zgodnie z którą łacina była greckim dialektem, zepsutym wskutek wpływów innych języków Italii<sup id="cite_ref-CITEREFStroh201360_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFStroh201360-16">[16]</a></sup>. Obecnie wielu badaczy skłania się do poglądu, że najbliższe łacinie były <a href="/wiki/J%C4%99zyki_celtyckie" title="Języki celtyckie">języki celtyckie</a>, a języki italskie pochodzą od wspólnego <a href="/wiki/J%C4%99zyki_italoceltyckie" title="Języki italoceltyckie">prajęzyka italoceltyckiego</a><sup id="cite_ref-CITEREFBlackwell200734–36_17-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBlackwell200734–36-17">[17]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Łacina_archaiczna"><span id=".C5.81acina_archaiczna"></span>Łacina archaiczna</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=3" title="Edytuj sekcję: Łacina archaiczna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=3" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Łacina archaiczna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Poglądy Rzymian na pochodzenie łaciny przedstawił w <a href="/wiki/Eneida" title="Eneida">Eneidzie</a> <a href="/wiki/Wergiliusz" title="Wergiliusz">Wergiliusz</a>. Zgodnie z treścią dzieła, <a href="/wiki/Eneasz" title="Eneasz">Eneasz</a> (jeden z Trojan, któremu udało się przeżyć upadek <a href="/wiki/Troja" title="Troja">Ilionu</a>), dotarł z towarzyszami niedoli do Lacjum. Przyjął go tam król <a href="/wiki/Latynus" title="Latynus">Latynus</a>. Wergiliusz zaznaczył różnice językowe między przybyszami a tubylcami w końcówce poematu, gdy w usta <a href="/wiki/Junona" title="Junona">Junony</a> włożył obawę, że Latynowie pod naporem Trojan utracą nie tylko rodzime imiona i stroje, ale także mowę ojczystą<sup id="cite_ref-CITEREFStroh201360–61_18-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFStroh201360–61-18">[18]</a></sup>. Obawę tę rozwiał <a href="/wiki/Jowisz_(mitologia)" title="Jowisz (mitologia)">Jowisz</a> słowami: </p> <div style="clear: left;"></div> <div style="float:left; margin: 1em 2em;"> <div style="white-space: nowrap;" lang="la"><div class="poem"> <p><i>Sermonem Ausonii patrium moresque tenebunt,</i><br /> <i>utque est, nomen erit; commixti corpore tantum</i><br /> <i>subsident Teucri. Morem ritusque sacrorum</i><br /> <i>adiciam faciamque omnes uno ore Latinos</i><sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19">[19]</a></sup>. </p> </div></div> </div><div style="float:left; margin: 1em 2em;"> <div style="white-space: nowrap;" lang="pl"><div class="poem"> <p>„Ojców obyczaj i język zostanie wśród synów Italii,<br /> Miano też swe zachowają. Trojanie wsiąkną w ich plemię,<br /> Z nim zespoleni. Dam im rytuał i święte obrzędy,<br /> Zrobię z nich jeden naród o wspólnej mowie latyńskiej”<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20">[20]</a></sup>. </p> </div></div> </div><div style="clear: left;"></div> <p>Wspólna religia (<i>sacra</i>) oraz wspólny język (<i>os</i>) to według Wergiliusza fundamenty narodu o wielokulturowych początkach, któremu Jowisz przepowiada – w innym miejscu <i>Eneidy</i> – długotrwałe panowanie nad światem. Językiem tym była mowa Lacjum – łacina<sup id="cite_ref-CITEREFStroh201361_21-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFStroh201361-21">[21]</a></sup>. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Iron_Age_Italy.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Iron_Age_Italy.png/240px-Iron_Age_Italy.png" decoding="async" width="240" height="292" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d8/Iron_Age_Italy.png/360px-Iron_Age_Italy.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d8/Iron_Age_Italy.png 2x" data-file-width="432" data-file-height="525" /></a><figcaption>Przybliżone rozmieszczenie języków italskich w <a href="/wiki/VI_wiek_p.n.e." title="VI wiek p.n.e.">VI wieku p.n.e.</a></figcaption></figure> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Forum_inscription.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/2/25/Forum_inscription.jpg" decoding="async" width="220" height="486" class="mw-file-element" data-file-width="220" data-file-height="486" /></a><figcaption>Inskrypcja łacińska z <a href="/wiki/Forum_Romanum" title="Forum Romanum">Forum Romanum</a>, spod <a href="/wiki/Lapis_Niger" title="Lapis Niger">Lapis Niger</a>. Uważana za jedną z najstarszych znanych. Zapisana <a href="/wiki/Bustrofedon" title="Bustrofedon">bustrofedonem</a> w archaicznym, nieregularnym <a href="/wiki/Alfabet_%C5%82aci%C5%84ski" title="Alfabet łaciński">alfabecie</a> – prawdopodobnie około roku 550 przed Chrystusem.</figcaption></figure> <p>W roku 338 przed Chrystusem Rzym podbił ostatecznie całe Lacjum. Następnie, w wyniku wojny z <a href="/wiki/Staro%C5%BCytna_Macedonia" title="Starożytna Macedonia">macedońskim</a> <a href="/wiki/Pyrrus" title="Pyrrus">Pyrrusem</a>, rozciągnął swą władzę na południową część Półwyspu Apenińskiego. W III wieku zakończył się podbój Italii, chociaż jeszcze w latach 91–88 doszło do tzw. <a href="/wiki/Wojna_Rzymu_ze_sprzymierze%C5%84cami" title="Wojna Rzymu ze sprzymierzeńcami">wojny ze sprzymierzeńcami</a>, podczas której wiele ludów półwyspu powstało przeciwko władzy Rzymu. W roku 89 wszyscy mieszkańcy Italii otrzymali obywatelstwo rzymskie, a zanik języków italskich i ich zastąpienie przez łacinę datują językoznawcy najczęściej na II-I wiek przed Chrystusem<sup id="cite_ref-CITEREFStroh201362–63_22-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFStroh201362–63-22">[22]</a></sup>. </p><p>Nie oznacza to jednak, że Rzymianie narzucali swój język podbitym ludom. Zachowywali ich prawo do własnego języka, praw, ubioru, a także religii. Długo używanie łaciny było przywilejem, a nie obowiązkiem. <a href="/wiki/Tytus_Liwiusz" title="Tytus Liwiusz">Liwiusz</a> zanotował, że na początku II wieku mieszkańcy <a href="/wiki/Cumae" title="Cumae">Kume</a> w <a href="/wiki/Kampania_(region)" title="Kampania (region)">Kampanii</a> prosili senat o specjalne pozwolenie na używanie w swoim mieście łaciny jako języka urzędowego (<i>ut publice Latine loquerentur</i>). Uzyskali ten przywilej tylko ze względu na to, że zostali uznani za sprawdzonych przyjaciół Rzymu. W oficjalnych stosunkach z innymi ludami Rzymianie używali tłumaczy. <a href="/wiki/Waleriusz_Maksymus" title="Waleriusz Maksymus">Waleriusz Maksymus</a> twierdził, że na greckie pisma Rzymianie odpowiadali wyłącznie po łacinie. Jeszcze <a href="/wiki/Cyceron" title="Cyceron">Cyceron</a> wywołał zgorszenie, gdy przemówił w senacie <a href="/wiki/Mesyna" title="Mesyna">Mesyny</a> po grecku, nie korzystając z pomocy tłumacza<sup id="cite_ref-CITEREFStroh201364_23-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFStroh201364-23">[23]</a></sup>. </p><p>Łacinę tego okresu, jeszcze sprzed pojawienia się pierwszych dzieł literackich, językoznawcy zazwyczaj nazywają <i>archaiczną</i> lub <i>starą</i>. Ówczesny język można poznać jedynie dzięki zachowanym inskrypcjom oraz cytatom u późniejszych autorów. Znanych jest sześć inskrypcji kamiennych, które powstały wcześniej niż w roku 300 przed Chrystusem. Z tego okresu pochodzi też około dwudziestu fragmentów ceramiki z wyrytymi inskrypcjami, jednak niektóre z nich uważane są przez część badaczy za nowożytne fałszerstwa<sup id="cite_ref-CITEREFBlackwell200738_24-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBlackwell200738-24">[24]</a></sup>. </p><p>Archaicznej formy alfabetu łacińskiego zaczęto używać najpóźniej w VI wieku przed Chrystusem. Inskrypcje zostały zapisane w niezdarnej fleksji i składni, a język daleki był od jakiejkolwiek standaryzacji. Tekst tzw. <i>inskrypcji duenos</i>, datowany między VII a V wiekiem, jest trudny do zrozumienia nawet dla współczesnych specjalistów. Według przekazu <a href="/wiki/Polibiusz" title="Polibiusz">Polibiusza</a>, w II wieku przed Chrystusem Rzymianie mieli kłopoty ze zrozumieniem tekstu starego traktatu z Kartaginą, spisanego w VI wieku<sup id="cite_ref-CITEREFLeonhardt201352_25-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLeonhardt201352-25">[25]</a></sup>. </p><p>Z wyjątkiem <a href="/wiki/Lex_duodecim_tabularum" title="Lex duodecim tabularum"><i>Prawa dwunastu tablic</i></a>, aktu przyjętego w roku 451 przed Chrystusem, w późniejszych wiekach nie było konieczności rozumienia dawnych form językowych. Nawet w przypadku <i>Dwunastu tablic</i> nie jest jasne, czy ich wersja, która była w powszechnym użyciu w okresie klasycznym, zachowała się w oryginalnej formie. Inny archaiczny tekst, rytualna pieśń <i><a href="/wiki/Carmen_Arvale" title="Carmen Arvale">Carmen Arvale</a></i>, która przetrwała w formie inskrypcji z III wieku po Chrystusie, była już w czasach klasycznych niezrozumiała dla wykonujących ją kapłanów. Wydaje się, że ta pieśń liturgiczna była przekazywana z pokolenia na pokolenie bez dbałości o zachowanie jej dosłownego znaczenia<sup id="cite_ref-CITEREFLeonhardt201353_26-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLeonhardt201353-26">[26]</a></sup>. </p><p>Co prawda od IV wieku, wraz z podbojami Rzymian, łacina była już znana na całym Półwyspie Apenińskim, lecz sama uległa wpływom innych języków<sup id="cite_ref-CITEREFJanson200717–18_27-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFJanson200717–18-27">[27]</a></sup>. <a href="/wiki/Marek_Terencjusz_Warron" title="Marek Terencjusz Warron">Marek Terencjusz Warron</a>, w dziele <i>De lingua Latina</i>, wyjaśniał znaczenie wielu słów łacińskich przez odwołanie do języków sabińskiego i <a href="/wiki/J%C4%99zyk_oskijski" title="Język oskijski">oskijskiego</a> a przyjaciel <a href="/wiki/Cyceron" title="Cyceron">Cycerona</a> <a href="/wiki/Attyk" title="Attyk">Attyk</a> narzekał nad zepsuciem łaciny wskutek napływu obcojęzycznych przybyszów do Rzymu<sup id="cite_ref-CITEREFBlackwell200737_28-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBlackwell200737-28">[28]</a></sup>. </p><p>Na północy Półwyspu Apenińskiego mówiono do II wieku przed Chrystusem nieindoeuropejskim <a href="/wiki/J%C4%99zyk_etruski" title="Język etruski">językiem etruskim</a>, na południu natomiast przeważała greka. Oba te języki, obok italskich, wywarły wyraźny wpływ na rozwój łaciny<sup id="cite_ref-CITEREFBlackwell200738–40_29-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFBlackwell200738–40-29">[29]</a></sup>. Jeszcze w III wieku <a href="/wiki/Kwintus_Fabiusz_Piktor" title="Kwintus Fabiusz Piktor">Kwintus Fabiusz Piktor</a> napisał pierwszą rodzimą historię Rzymu po grecku, gdyż uważał, że łacina nie nadaje się do tego celu<sup id="cite_ref-CITEREFLeonhardt201352_25-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLeonhardt201352-25">[25]</a></sup>. Kilkusetletnie związki polityczne i ekonomiczne Rzymian z <a href="/wiki/Etruskowie" title="Etruskowie">Etruskami</a> zaowocowały wieloma zapożyczeniami. Według <a href="/wiki/Tytus_Liwiusz" title="Tytus Liwiusz">Liwiusza</a> jeszcze w IV wieku przed Chrystusem rzymska arystokracja rozumiała język etruski<sup id="cite_ref-CITEREFLeonhardt201343_13-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLeonhardt201343-13">[13]</a></sup>. Litery alfabetu łacińskiego to zmodyfikowane symbole Etrusków, którzy z kolei wzorowali się na piśmie greckim. Słownictwo łaciny wchłonęło znaczną liczbę etruskich wyrażeń. Za wyrazy etruskiego pochodzenia niektórzy uczeni uważają między innymi <i>caerimonia</i> („ceremonia”), <i>fenestra</i> („okno”) czy <i>persona</i> („maska”, „osoba”)<sup id="cite_ref-CITEREFJanson200738–40_30-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFJanson200738–40-30">[30]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Łacina_klasyczna"><span id=".C5.81acina_klasyczna"></span>Łacina klasyczna</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=4" title="Edytuj sekcję: Łacina klasyczna" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=4" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Łacina klasyczna"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Res_Gestae.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Res_Gestae.jpg/220px-Res_Gestae.jpg" decoding="async" width="220" height="331" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Res_Gestae.jpg/330px-Res_Gestae.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/Res_Gestae.jpg/440px-Res_Gestae.jpg 2x" data-file-width="1272" data-file-height="1914" /></a><figcaption>Inskrypcja kamienna w klasycznej łacinie. Tzw. <i>Monumentum Ancyranum</i> z tekstem opowiadającym o <a href="/wiki/Czyny_boskiego_Augusta" title="Czyny boskiego Augusta">czynach Boskiego Augusta</a> – początek I wieku po Chrystusie.</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Cicero_-_Musei_Capitolini.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Cicero_-_Musei_Capitolini.JPG/220px-Cicero_-_Musei_Capitolini.JPG" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Cicero_-_Musei_Capitolini.JPG/330px-Cicero_-_Musei_Capitolini.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/40/Cicero_-_Musei_Capitolini.JPG/440px-Cicero_-_Musei_Capitolini.JPG 2x" data-file-width="1227" data-file-height="1636" /></a><figcaption><a href="/wiki/Cyceron" title="Cyceron">Marek Tulliusz Cyceron</a>. Popiersie z I wieku po Chrystusie, <a href="/wiki/Muzea_Kapitoli%C5%84skie" title="Muzea Kapitolińskie">Muzeum Kapitolińskie</a>.</figcaption></figure> <p>Między II wiekiem przed Chrystusem a I wiekiem po Chrystusie zakończył się proces latynizacji Italii. Z półwyspu zniknęły wszystkie języki italskie oraz język etruski. Obok łaciny w użyciu pozostała tylko greka. W tym samym okresie rozpoczęła się latynizacja Galii, Hiszpanii i północnej Afryki. Procesy te pokrywają się czasowo z epoką, którą tradycyjnie zalicza się do tak zwanego okresu klasycznego w rozwoju łaciny<sup id="cite_ref-CITEREFLeonhardt201341_31-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLeonhardt201341-31">[31]</a></sup>. </p><p>Epoka literacka (zob. <a href="/w/index.php?title=Literatura_rzymska&action=edit&redlink=1" class="new" title="Literatura rzymska (strona nie istnieje)">literatura rzymska</a>) zaczyna się w 240 r. p.n.e. od dokonanego przez greckiego wyzwoleńca <a href="/wiki/Liwiusz_Andronikus" title="Liwiusz Andronikus">Lucjusza Liwiusza Andronika</a> łacińskiego przekładu <i>Odysei</i> <a href="/wiki/Homer" title="Homer">Homera</a>. Przekład został dokonany <a href="/wiki/Wiersz_saturnijski" title="Wiersz saturnijski">wierszem saturnijskim</a>, zachowały się fragmenty, m.in. incipit <i>Virum mihi Camena insece versutum</i>. Działają wtedy poeci tacy jak <a href="/wiki/Newiusz" title="Newiusz">Newiusz</a>, <a href="/wiki/Lucyliusz" title="Lucyliusz">Lucyliusz</a>, komediopisarze <a href="/wiki/Plaut" title="Plaut">Plaut</a> i <a href="/wiki/Terencjusz" title="Terencjusz">Terencjusz</a> i inni. </p><p>Epoka archaiczna trwa mniej więcej do końca lat osiemdziesiątych <a href="/wiki/I_wiek_p.n.e." title="I wiek p.n.e.">I wieku p.n.e.</a>, kiedy rozpoczyna działalność Marek Tulliusz <a href="/wiki/Cyceron" title="Cyceron">Cyceron</a>. Uznaje się to za początek epoki klasycznej. Wyróżnia się dwa podokresy, to jest cyceroński (do śmierci Cycerona w roku <a href="/wiki/43_p.n.e." title="43 p.n.e.">43 p.n.e.</a>) oraz augustowski (od wstąpienia na tron ces. <a href="/wiki/Oktawian_August" title="Oktawian August">Oktawiana Augusta</a> w roku <a href="/wiki/27_p.n.e." title="27 p.n.e.">27 p.n.e.</a>), tak zwany złoty wiek poezji łacińskiej. </p><p>W okresie cycerońskim działają m.in. prozaicy <a href="/wiki/Gajusz_Juliusz_Cezar" title="Gajusz Juliusz Cezar">Gajusz Juliusz Cezar</a>, <a href="/wiki/Marek_Terencjusz_Warron" title="Marek Terencjusz Warron">Marek Terencjusz Warron</a>, <a href="/wiki/Salustiusz" title="Salustiusz">Gajusz Sallustiusz Crispus</a>, poeci <a href="/wiki/Katullus" title="Katullus">Katullus</a> i <a href="/wiki/Lukrecjusz" title="Lukrecjusz">Lukrecjusz</a> i in. W okresie augustowskim działają historyk <a href="/wiki/Tytus_Liwiusz" title="Tytus Liwiusz">Tytus Liwiusz</a> oraz tacy poeci jak <a href="/wiki/Wergiliusz" title="Wergiliusz">Wergiliusz</a>, <a href="/wiki/Propercjusz" title="Propercjusz">Propercjusz</a>, <a href="/wiki/Tibullus" title="Tibullus">Tibullus</a>, <a href="/wiki/Horacy_(poeta)" title="Horacy (poeta)">Horacy</a>, <a href="/wiki/Owidiusz" title="Owidiusz">Owidiusz</a>. </p><p>Epoka klasyczna kończy się około połowy <a href="/wiki/I_wiek" title="I wiek">I wieku</a> n.e., rozpoczyna się wtedy tak zwana epoka srebrna charakteryzująca się narastającymi tendencjami archaizacyjnymi. Pisarze zaczynają wzorować się na autorach epoki archaicznej, przede wszystkim na <a href="/wiki/Kato_Starszy" title="Kato Starszy">Katonie</a>, co ma na celu „odmłodzenie” języka i nawrót do jego archaicznej prostoty po okresie obcowania z wyrafinowaną prozą i poezją klasyczną. </p><p>Przedstawicielem łaciny srebrnej jest m.in. <a href="/wiki/Publiusz_Korneliusz_Tacyt" title="Publiusz Korneliusz Tacyt">Tacyt</a>, <a href="/wiki/Marek_Korneliusz_Fronton" title="Marek Korneliusz Fronton">Korneliusz Fronto</a> oraz <a href="/wiki/Gelliusz" title="Gelliusz">Gelliusz</a>. Prąd ten odnosi ostatecznie zwycięstwo z początkiem <a href="/wiki/II_wiek" title="II wiek">II wieku</a> n.e., wygasa stopniowo w <a href="/wiki/III_wiek" title="III wiek">III wieku</a> n.e. wraz z powolnym upadkiem literatury rzymskiej w tym czasie. Dopiero w <a href="/wiki/IV_wiek" title="IV wiek">IV wieku</a> n.e. następuje coś w rodzaju renesansu, jest to epoka łaciny późnej. Jej przedstawicielem jest np. <a href="/wiki/Ambrozjusz_Teodozjusz_Makrobiusz" title="Ambrozjusz Teodozjusz Makrobiusz">Makrobiusz</a>. </p><p>Od <a href="/wiki/II_wiek" title="II wiek">II wieku n.e.</a> zaczyna narastać w łacinie zjawisko <a href="/wiki/Dyglosja" title="Dyglosja">diglosji</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Chrześcijaństwo"><span id="Chrze.C5.9Bcija.C5.84stwo"></span>Chrześcijaństwo</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=5" title="Edytuj sekcję: Chrześcijaństwo" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=5" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Chrześcijaństwo"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Pierwsze przekłady <a href="/wiki/Biblia" title="Biblia">Biblii</a> na łacinę, tzw. <a href="/wiki/Vetus_latina" title="Vetus latina">Afra</a> (z łac. <i>afrykańska</i>) oraz <a href="/wiki/Vetus_latina" title="Vetus latina">Itala</a> (z łac. <i>italska</i>) pojawiają się odpowiednio w <a href="/wiki/II_wiek" title="II wiek">II wieku</a> n.e. i <a href="/wiki/III_wiek" title="III wiek">III wieku</a> n.e. Językiem liturgicznym <a href="/wiki/Chrze%C5%9Bcija%C5%84stwo" title="Chrześcijaństwo">chrześcijan</a> jest wówczas <a href="/wiki/J%C4%99zyk_grecki" title="Język grecki">greka</a>. Jednak znajomość greki na zachodzie imperium (w przeciwieństwie do łaciny, która jest językiem ludu) zaczyna szybko zanikać, w związku z czym w połowie IV wieku n.e. następuje wprowadzenie łaciny do <a href="/wiki/Liturgia" title="Liturgia">liturgii</a>. Na przełomie IV i V wieku n.e. <a href="/wiki/Ambro%C5%BCy_z_Mediolanu" title="Ambroży z Mediolanu">św. Ambroży</a> układa łacińską liturgię mszy tzw. ambrozjańskiej, a <a href="/wiki/Hieronim_ze_Strydonu" title="Hieronim ze Strydonu">św. Hieronim</a> dokonuje kanonicznego przekładu Biblii na łacinę (jest to tzw. <a href="/wiki/Wulgata" title="Wulgata">Wulgata</a>). Łacina stała się także językiem teologii Kościoła zachodniego, dzieła <a href="/wiki/Ojcowie_Ko%C5%9Bcio%C5%82a" title="Ojcowie Kościoła">ojców Kościoła</a> i innych autorów powstałe na przestrzeni tysiąca lat, od <a href="/wiki/Tertulian" title="Tertulian">Tertuliana</a> (ok. 155–220) do <a href="/wiki/Innocenty_III" title="Innocenty III">papieża Innocentego III</a> (1161–1216), zostały wydane m.in. w monumentalnym zbiorze złożonym z 217 tomów, nazwanym <i><a href="/wiki/Patrologia_Latina" title="Patrologia Latina">Patrologia Latina</a></i>. Inne zbiory to <i><a href="/wiki/Corpus_Christianorum" title="Corpus Christianorum">Corpus Christianorum</a></i> (CC), powstający w wydawnictwie Brepols w <a href="/wiki/Turnhout" title="Turnhout">Turnhout</a> i <i><a href="/wiki/Corpus_Scriptorum_Ecclesiasticorum_Latinorum" title="Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum">Corpus Scriptorum Ecclesiasticorum Latinorum</a></i> (CSEL), wydawany w Wiedniu, <a href="/wiki/Dzie%C5%82a_Augustyna_z_Hippony" title="Dzieła Augustyna z Hippony">augustyńska</a> <a href="/w/index.php?title=Bibliot%C3%A8que_Augustinienne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bibliotèque Augustinienne (strona nie istnieje)">Bibliotèque Augustinienne</a>, a także częściowo łacińska, częściowo grecka seria <a href="/wiki/Sources_chr%C3%A9tiennes" title="Sources chrétiennes">Sources chrétiennes</a> w Paryżu. </p><p><a href="/wiki/Sob%C3%B3r_watyka%C5%84ski_II" title="Sobór watykański II">Sobór watykański II</a> utrzymał łacinę jako <a href="/wiki/J%C4%99zyk_liturgiczny" title="Język liturgiczny">język liturgiczny</a> <a href="/wiki/Ko%C5%9Bci%C3%B3%C5%82_katolicki" title="Kościół katolicki">Kościoła katolickiego</a>, dopuściwszy jednak możliwość odprawiania <a href="/wiki/Msza" title="Msza">mszy</a> w językach narodowych „w drodze wyjątku”. Wyjątek ten stał się wedle niektórych badaczy regułą. </p> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Lexicon_maczynski.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/54/Lexicon_maczynski.jpg" decoding="async" width="225" height="320" class="mw-file-element" data-file-width="225" data-file-height="320" /></a><figcaption>Pierwszy drukowany słownik łacińsko-polski zawierający 20 tys. słów wydany w 1564 w <a href="/wiki/Kr%C3%B3lewiec" title="Królewiec">Królewcu</a> przez <a href="/wiki/Jan_M%C4%85czy%C5%84ski_(leksykograf)" title="Jan Mączyński (leksykograf)">Jana Mączyńskiego</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Średniowiecze_i_nowożytność"><span id=".C5.9Aredniowiecze_i_nowo.C5.BCytno.C5.9B.C4.87"></span>Średniowiecze i nowożytność</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=6" title="Edytuj sekcję: Średniowiecze i nowożytność" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=6" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Średniowiecze i nowożytność"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Po upadku imperium łacina nadal pozostawała językiem międzynarodowym oraz językiem Kościoła katolickiego. Począwszy od XI wieku powstaje literatura w językach romańskich, łamiąc monopol łaciny jako języka literackiego. Mimo tego, przez całe średniowiecze powstawała zarówno łacińska literatura piękna, jak i użytkowa. Znajomość języka Rzymian i twórczość w nim umożliwiła renesansowym pisarzom, np. <a href="/wiki/Jan_Kochanowski" title="Jan Kochanowski">Janowi Kochanowskiemu</a> rozwinięcie środków literackiej ekspresji w <a href="/wiki/J%C4%99zyk_wernakularny" title="Język wernakularny">językach wernakularnych</a>. Od XVII wieku rola łaciny zmniejsza się, w XVIII marginalizuje, ale łacina dalej bywa używana, zwłaszcza jako język liturgii i publikacji Kościoła katolickiego. </p><p>Pierwszy wielki łacińsko-polski słownik „Lexicon Latino Polonicum Ex Optimis Latinae Linguae Scriptoribus Concinnatum”, zawierający około 20 tysięcy haseł łacińskich i ich polskich odpowiedników, opublikował w 1564 w <a href="/wiki/Kr%C3%B3lewiec" title="Królewiec">Królewcu</a> polski <a href="/wiki/Leksykografia" title="Leksykografia">leksykograf</a> <a href="/wiki/Jan_M%C4%85czy%C5%84ski_(leksykograf)" title="Jan Mączyński (leksykograf)">Jan Mączyński</a><sup id="cite_ref-32" class="reference"><a href="#cite_note-32">[32]</a></sup>. Łacina pozostawała oficjalnym językiem urzędowym Rzeczypospolitej Obojga Narodów aż do 1795. </p> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><audio id="mwe_player_0" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" style="width:220px;" data-durationhint="435" data-mwtitle="Dies.irae.ogg" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Plik:Dies.irae.ogg"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f2/Dies.irae.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/f/f2/Dies.irae.ogg/Dies.irae.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADies.irae.ogg&lang=de&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="de" label="Deutsch ‪(de)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADies.irae.ogg&lang=en&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="en" label="English ‪(en)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADies.irae.ogg&lang=es&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="es" label="español ‪(es)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADies.irae.ogg&lang=fi&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="fi" label="suomi ‪(fi)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADies.irae.ogg&lang=fr&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="fr" label="français ‪(fr)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADies.irae.ogg&lang=la&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="la" label="Latina ‪(la)‬" data-dir="ltr" /><track src="https://commons.wikimedia.org/w/api.php?action=timedtext&title=File%3ADies.irae.ogg&lang=pt&trackformat=vtt&origin=%2A" kind="subtitles" type="text/vtt" srclang="pt" label="português ‪(pt)‬" data-dir="ltr" /></audio></span><figcaption>Kościelny hymn <i>Dies irae</i> w języku łacińskim</figcaption></figure> <p>Łacina przez wiele wieków była językiem nauki, w tym medycyny. Od XX wieku znaczenie łaciny jako języka nauki ulegało postępującej marginalizacji, głównie na rzecz języka angielskiego. Najczęściej łacinę można spotkać w tytułach niektórych periodyków naukowych, w <a href="/wiki/Taksonomia" title="Taksonomia">taksonomii</a> oraz w rozpoznaniach medycznych w niektórych krajach, w tym w Polsce. </p><p>W drugiej połowie XX wieku i nadal krzewieniem języka łacińskiego zajmuje się także świecka międzynarodowa organizacja L. U. P. A. (łac. „Wilczyca”) Linguae Latinae Provehendae Associatio, zrzeszająca ludzi z różnych krajów świata, którzy podczas swoich spotkań mówią wyłącznie po łacinie. Tworzą w tym języku także poezję i artykuły naukowe. Także w Polsce już kilkakrotnie odbywał się międzynarodowy zjazd tej organizacji (w Kamieniu Śląskim k. Opola i w Krakowie). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Odmiany_łaciny"><span id="Odmiany_.C5.82aciny"></span>Odmiany łaciny</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=7" title="Edytuj sekcję: Odmiany łaciny" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=7" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Odmiany łaciny"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W starożytności łacina miała zasadniczo, jak każdy język, dwie odmiany: literacką i potoczną. Zapewne istniały też dialekty lokalne, czyli łacina italska, galijska, brytyjska, hiszpańska, afrykańska. Niedostatek źródeł powoduje, że ich cechy nie są dla nas dokładnie uchwytne – istnienia lokalnych dialektów łaciny dowodzi w zasadzie tylko to, że pochodzące od nich języki romańskie różnią się między sobą. </p><p>Ze względu na wymienione wyżej etapy rozwojowe wyróżnia się następujące odmiany języka literackiego: </p> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina_archaiczna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Łacina archaiczna (strona nie istnieje)">łacinę archaiczną</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina_klasyczna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Łacina klasyczna (strona nie istnieje)">łacinę klasyczną</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina_srebrna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Łacina srebrna (strona nie istnieje)">łacinę srebrną</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina_p%C3%B3%C5%BAna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Łacina późna (strona nie istnieje)">łacinę późną</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina_%C5%9Bredniowieczna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Łacina średniowieczna (strona nie istnieje)">łacinę średniowieczną</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina_nowo%C5%BCytna&action=edit&redlink=1" class="new" title="Łacina nowożytna (strona nie istnieje)">łacinę nowożytną</a>.</li></ul> <p>Dodatkowo w późnej starożytności (od roku mniej więcej 200 n.e.) możemy wyróżnić chrześcijańską odmianę języka literackiego – jej najbardziej uderzającą cechą są, pochodzące głównie z Biblii, naleciałości leksykalne i składniowe z języków semickich (głównie <a href="/wiki/J%C4%99zyk_hebrajski" title="Język hebrajski">hebrajskiego</a> i <a href="/wiki/J%C4%99zyk_aramejski" title="Język aramejski">aramejskiego</a>). </p><p>Standardem języka literackiego jest i była już w starożytności łacina klasyczna. Dla prozy wzorcowa jest literatura okresu schyłkowej republiki, tzw. <a href="/wiki/Cyceron" title="Cyceron">cycerońskiego</a>, Odpowiednim wzorcem dla poezji jest następujący bezpośrednio po nim okres zarania cesarstwa, tak zwany <a href="/wiki/Oktawian_August" title="Oktawian August">augustowski</a>. </p><p>Standard ten starano się w miarę możliwości utrzymywać. Robiono to mimo narastających trudności wynikłych ze zwykłego rozwoju języka codziennego, który z upływem wieków coraz bardziej się od standardu oddalał. Nie jest wszelako jasne (i zapewne nigdy nie będzie), czy przez 500 lat, jakie upłynęły od czasów Cycerona do końca starożytności rozziew pomiędzy językiem mówionym a literackim stał się już na tyle duży, żeby wystąpiły jakieś trudności np. w zrozumieniu przez słuchaczy przemówienia czy kazania (a te są z natury wygłaszane do ludu) skomponowanego w języku klasycznym. </p><p>Obraz zaciemnia dodatkowo powstały w II w. n.e. literacki prąd archaistyczny lubujący się w – dziś przeważnie zaginionej i nam nieznanej – literaturze okresu archaicznego. Z tego powodu trudno czasem w sposób decydujący rozstrzygnąć, czy pewne osobliwości języka, jakim pisze np. <a href="/wiki/Apulejusz_(pisarz)" title="Apulejusz (pisarz)">Apulejusz</a>, należy przypisać głównie temu, że jego łacina jest archaizowana, czy wręcz przeciwnie, a może tak wygląda dialekt afrykański. Najprawdopodobniej składa się na to wszystko po trochu, ale co jest czym, tego do końca nie wiemy. </p><p>Łacina średniowieczna jest w teorii kontynuacją języka literackiego z okresu starożytności, z mniejszymi lub większymi, zależnie od autora i tematu, domieszkami idiomatyki biblijnej. W praktyce odstępstwa od klasycznej leksyki, składni i frazeologii bywają na tyle duże, że teksty średniowieczne nierzadko trudno zrozumieć opierając się na bardzo nawet dobrej znajomości standardu. Część winy ponosi tu ogólnie niższa kultura literacka średniowiecza w porównaniu ze starożytnością. Dziwaczne niekiedy znaczenia wyrazów w tekstach średniowiecznych mają jednak często źródło w pewnych specyficznych, głównie żargonowych użyciach starożytnych; bywa, że znaczenie danego wyrazu spotykane tylko raz w całej (dostępnej nam) literaturze pogańskiej, w dodatku żargonowe, jest z niewiadomych powodów uogólniane przez autora średniowiecznego i podnoszone do rangi pierwszego znaczenia danego słowa. Częściowo zapewne wynika to z niedostatecznego opanowania słownictwa przez pisarza (który zamyka się w znanym sobie, nierzadko fachowym slangu jednej profesji) – ale też sprawia, że niektóre teksty średniowieczne, lub niektóre ich partie, bywają na pierwszy rzut oka zupełnie niezrozumiałe. </p><p>Łacina humanistyczna jest to łacina średniowieczna oczyszczona z charakterystycznych dla wieków średnich zepsuć i barbaryzmów. Celem tego zabiegu był powrót do opisanego powyżej klasycznego standardu, przez co łacina humanistyczna jest w teorii tożsama ze standardowym językiem literackim. W praktyce teksty humanistyczne bywają przeładowane rzadko spotykanymi wyrazami oraz erudycyjnymi dygresjami, dlatego często brak im lekkości i lapidarności, jaka charakteryzuje twórczość większości (znanych nam) prozaików antycznych. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Języki_pochodne"><span id="J.C4.99zyki_pochodne"></span>Języki pochodne</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=8" title="Edytuj sekcję: Języki pochodne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=8" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Języki pochodne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Język łaciński, stosowany w poszczególnych prowincjach Imperium Rzymskiego oraz państwach średniowiecznych, powstałych na jego gruzach, ulegał naturalnym procesom rozwojowym, a odległości geograficzne oraz późniejsze bariery polityczne i wpływy języków obcych sprzyjały tworzeniu się odrębności regionalnych, które z czasem doprowadziły do ukształtowania nowych języków. Z łaciny wywodzą się współczesne <a href="/wiki/J%C4%99zyki_roma%C5%84skie" title="Języki romańskie">języki romańskie</a>, między innymi: </p> <ul><li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_francuski" title="Język francuski">francuski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_galicyjski" title="Język galicyjski">galicyjski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_hiszpa%C5%84ski" title="Język hiszpański">hiszpański</a></li> <li><a href="/wiki/Ladino_(dialekt)" title="Ladino (dialekt)">judeohiszpański</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_katalo%C5%84ski" title="Język kataloński">kataloński</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_korsyka%C5%84ski" title="Język korsykański">korsykański</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_portugalski" title="Język portugalski">portugalski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyki_retoroma%C5%84skie" title="Języki retoromańskie">retoromański</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_rumu%C5%84ski" title="Język rumuński">rumuński</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_sardy%C5%84ski" title="Język sardyński">sardyński</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_walo%C5%84ski" title="Język waloński">waloński</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_w%C5%82oski" title="Język włoski">włoski</a>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Współczesność"><span id="Wsp.C3.B3.C5.82czesno.C5.9B.C4.87"></span>Współczesność</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=9" title="Edytuj sekcję: Współczesność" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=9" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Współczesność"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/Plik:Wallsend_platfom_2_02.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Wallsend_platfom_2_02.jpg/200px-Wallsend_platfom_2_02.jpg" decoding="async" width="200" height="267" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Wallsend_platfom_2_02.jpg/300px-Wallsend_platfom_2_02.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/7d/Wallsend_platfom_2_02.jpg/400px-Wallsend_platfom_2_02.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1600" /></a><figcaption>Napis po angielsku i łacinie na peronie stacji <a href="/wiki/Wallsend" title="Wallsend">Wallsend</a> w pobliżu <a href="/wiki/Wa%C5%82_Hadriana" title="Wał Hadriana">Muru Hadriana</a> w <a href="/wiki/Tyne_and_Wear_Metro" title="Tyne and Wear Metro">metrze w Newcastle upon Tyne</a></figcaption></figure> <p>Łacina pozostaje językiem urzędowym <a href="/wiki/Watykan" title="Watykan">Państwa Watykańskiego</a> (obok języka włoskiego). </p><p>Wbrew powszechnemu przekonaniu łacina nie jest <a href="/wiki/J%C4%99zyk_martwy" title="Język martwy">językiem martwym</a> w ścisłym tego słowa znaczeniu, ponieważ ciągle się rozwija – powstają łacińskie nazwy specjalistyczne, na przykład nowo odkrytych gatunków organizmów. Łacina jest najlepiej znanym językiem starożytnym z basenu Morza Śródziemnego. </p><p>Tradycja pisania i mówienia po łacinie nigdy nie zanikła. Najbardziej znanymi periodykami wydawanymi w języku łacińskim są kwartalnik „<a href="/w/index.php?title=Vox_Latina&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vox Latina (strona nie istnieje)">Vox Latina</a>”' oraz dwumiesięcznik „<a href="/w/index.php?title=Melissa_(czasopismo)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Melissa (czasopismo) (strona nie istnieje)">Melissa</a>”. Tradycyjnie artykuły w języku łacińskim przyjmują periodyki poświęcone <a href="/wiki/Filologia_klasyczna" title="Filologia klasyczna">filologii klasycznej</a>. </p><p>Język łaciński jest nadal powszechnie stosowany w naukach przyrodniczych. Nazwy międzynarodowe wszystkich <a href="/wiki/Takson" title="Takson">taksonów</a> po dziś dzień są nazwami łacińskimi. Podobne znaczenie ma łacina w medycynie. Także symbole wzorów fizycznych pochodzą od łacińskich nazw (np. symbol „t” od łac. <em lang="la">tempus</em> = czas). W astronomii używa się łacińskich nazw gwiazdozbiorów (np. przy nazewnictwie gwiazd zmiennych czy w kartografii nieba), a także w chemii do nazywania pierwiastków (wapń = <em lang="la">calcium</em>). </p><p>Istnieje <a href="/wiki/Wikipedia_%C5%82aci%C5%84skoj%C4%99zyczna" title="Wikipedia łacińskojęzyczna">Wikipedia w języku łacińskim</a>; wyszukiwarka Google oferuje opcję ustawienia łaciny jako języka komunikatów i opisów (jednak jeszcze nie wszystkie są przetłumaczone). </p><p>Łacina bywa też współcześnie używana podczas rytuałów <a href="/wiki/Rekonstrukcjonizm" title="Rekonstrukcjonizm">rekonstrukcjonistycznych</a> wspólnot religijnych, wskrzeszających religię starożytnego Rzymu. </p><p><a href="/wiki/Msza" title="Msza">Msze</a> w języku łacińskim są nadal odprawiane w Kościele katolickim (choć regularnie tylko w nielicznych świątyniach – codziennie o godz. 8:00 w kaplicy cudownego obrazu MB Częstochowskiej na Jasnej Górze. Coraz więcej parafii w Polsce wprowadza takie msze w <a href="/wiki/Novus_Ordo_Missae" title="Novus Ordo Missae">Novus Ordo Missae</a>, tzw. rycie posoborowym, bądź w <a href="/wiki/Klasyczny_ryt_rzymski" title="Klasyczny ryt rzymski">Vetus Ordo Missae</a>, tzw. trydenckim). Sobór Watykański II dopuszczając języki narodowe do użytku w liturgii wyraźnie zaznaczył, że własnym językiem Kościoła jest łacina i po łacinie duchowni winni odmawiać brewiarz (KL 101). Sobór zaznaczył także, że należy dbać o to, by każdy członek wspólnoty potrafił czynnie uczestniczyć w obrzędach sprawowanych w języku łacińskim (KL 36 i 54). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Łacina_w_szkołach"><span id=".C5.81acina_w_szko.C5.82ach"></span>Łacina w szkołach</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=10" title="Edytuj sekcję: Łacina w szkołach" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=10" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Łacina w szkołach"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Łaciny dawniej nauczano w liceach ogólnokształcących. W 2009 roku w <a href="/wiki/Liceum_og%C3%B3lnokszta%C5%82c%C4%85ce" title="Liceum ogólnokształcące">liceach</a> pojawił się nowy przedmiot – „Łacina i kultura antyczna”. W programie nauczania przewidziano po cztery godziny tygodniowo tego przedmiotu w drugiej i trzeciej klasie. „Łacina i kultura antyczna” znalazła się wśród tzw. przedmiotów do wyboru. Z danych <a href="/wiki/Centralny_O%C5%9Brodek_Doskonalenia_Nauczycieli" title="Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli">Centralnego Ośrodka Doskonalenia Nauczycieli</a> wynikało, że na blisko milion uczniów w liceach ogólnokształcących w 2008 roku, łaciny uczyło się około 35 tys. osób, a nauczało jej 397 pedagogów<sup id="cite_ref-Czeladko_33-0" class="reference"><a href="#cite_note-Czeladko-33">[33]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Renesans_łaciny"><span id="Renesans_.C5.82aciny"></span>Renesans łaciny</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=11" title="Edytuj sekcję: Renesans łaciny" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=11" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Renesans łaciny"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W Europie obserwuje się zwiększone zainteresowanie łaciną. Podejmowane są nawet próby wypromowania jej jako języka żywego. W Finlandii radio <a href="/wiki/Yle" title="Yle">Yle</a> nadaje krótkie <a href="/wiki/Audycja_radiowa" title="Audycja radiowa">audycje</a> (wiadomości trzy razy w tygodniu) w tym języku. Łacina jest nauczana w Niemczech (35–50% szkół w zależności od <a href="/wiki/Kraj_zwi%C4%85zkowy" title="Kraj związkowy">landu</a>), Francji (około 50%) i we Włoszech (ok. 70%)<sup id="cite_ref-Czeladko_33-1" class="reference"><a href="#cite_note-Czeladko-33">[33]</a></sup>. </p><p>Język łaciński pojawia się w wielu grach wideo. Niektóre piosenki są śpiewane po łacinie jak np. <a href="/wiki/Final_Fantasy" title="Final Fantasy">One Winged Angel</a> z <a href="/wiki/Final_Fantasy_VII" title="Final Fantasy VII">Final Fantasy VII</a>, <a href="/w/index.php?title=Liberi_Fatali&action=edit&redlink=1" class="new" title="Liberi Fatali (strona nie istnieje)">Liberi Fatali</a> z <a href="/wiki/Final_Fantasy_VIII" title="Final Fantasy VIII">Final Fantasy VIII</a> (tu jednak tekst, a nawet sam tytuł, jest niegramatyczny) czy tytułowa piosenka z <a href="/wiki/Super_Smash_Bros._Brawl" title="Super Smash Bros. Brawl">Super Smash Bros. Brawl</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Pontificia_Academia_Latinitatis">Pontificia Academia Latinitatis</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=12" title="Edytuj sekcję: Pontificia Academia Latinitatis" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=12" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Pontificia Academia Latinitatis"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W 2012 roku papież <a href="/wiki/Benedykt_XVI" title="Benedykt XVI">Benedykt XVI</a> ustanowił <i><a href="/wiki/Papieska_Akademia_J%C4%99zyka_%C5%81aci%C5%84skiego" title="Papieska Akademia Języka Łacińskiego">Pontificia Academia Latinitatis</a></i> („Papieską Akademię Języka Łacińskiego”) w celu pogłębienia znajomości, wspierania i regulowania użycia łaciny nie tylko w środowisku kościelnym, ale w szeroko rozumianym świecie kultury<sup id="cite_ref-34" class="reference"><a href="#cite_note-34">[34]</a></sup>. Pod nadzorem Akademii tworzony jest <i>Parvum verborum novatorum léxicum</i> („Mały leksykon nowych słów”). Zatwierdzane są w nim <a href="/wiki/Neologizm" title="Neologizm">neologizmy</a>, których można używać w języku oficjalnym Państwa Watykańskiego i Kościoła<sup id="cite_ref-35" class="reference"><a href="#cite_note-35">[35]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gramatyka">Gramatyka</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=13" title="Edytuj sekcję: Gramatyka" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=13" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Gramatyka"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Główny artykuł: <a href="/wiki/Gramatyka_j%C4%99zyka_%C5%82aci%C5%84skiego" title="Gramatyka języka łacińskiego">Gramatyka języka łacińskiego</a>.</i></div> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/27px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="27" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/40px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/53px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;">Zobacz w Wikiźródłach tekst <br /> <a href="https://pl.wikisource.org/wiki/Encyklopedia_staropolska/Alwar" class="extiw" title="s:Encyklopedia staropolska/Alwar"><b><i>Alwar</i> w Encyklopedii staropolskiej</b></a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;">Zobacz kategorię <a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/Kategoria:%C5%81acina" class="extiw" title="wikt:Kategoria:Łacina"><b> Gramatyka języka łacińskiego</b></a> w Wikisłowniku </td></tr></tbody></table><p>W języku takim jak łacina, który nie jest już dla nikogo <a href="/wiki/J%C4%99zyk_ojczysty" title="Język ojczysty">językiem ojczystym</a>, ale pozostaje żywym elementem dziedzictwa kulturowego i religijnego (podobnie jak np. w <a href="/wiki/Sanskryt" title="Sanskryt">sanskrycie</a>), decydującą rolę odgrywa gramatyka. W gramatyce bowiem skodyfikowane zostały zasady używania łaciny i jej <a href="/wiki/Morfologia_(j%C4%99zykoznawstwo)" title="Morfologia (językoznawstwo)">morfologia</a>, które nie ulegają już zmianom. Stąd też naukę łaciny, przynajmniej od <a href="/wiki/Renesans_karoli%C5%84ski" title="Renesans karoliński">czasów karolińskich</a>, rozpoczynano od przyswojenia podstawowych zasad gramatycznych<sup id="cite_ref-CITEREFLeonhardt201396–97_36-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLeonhardt201396–97-36">[36]</a></sup>. </p><p>Zapożyczona od Greków gramatyka łacińska zaczęła się rozwijać w II wieku przed Chrystusem a pierwszym, który jej nauczał, był według tradycji <a href="/wiki/Krates_z_Mallos" title="Krates z Mallos">Krates z Mallos</a>. W ukształtowanym prawdopodobnie w I wieku przed Chrystusem rzymskim systemie edukacyjnym, po wstępnej nauce pisania i czytania (określanej z grecka <i>grammatiké techne</i>), wykłady przejmował <i>grammaticus</i>, który objaśniał zasady używania języka na przykładzie poezji, co zwano <i>ennaratio poetarum</i>. Większość dzieł rzymskich gramatyków sprzed IV wieku zaginęła. Dlatego wiedza o starożytnej gramatyce łacińskiej pochodzi od autorów, którzy działali już po panowaniu <a href="/wiki/Dioklecjan" title="Dioklecjan">Dioklecjana</a>. Nie naśladowali oni poprzedników, ale twórczo rozwinęli gramatykę poprzednich wieków<sup id="cite_ref-CITEREFLeonhardt201397_37-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLeonhardt201397-37">[37]</a></sup>. Pisali w okresie, gdy szkolna łacina różniła się już znacznie od tej używanej na co dzień, kładli więc szczególny nacisk na używanie poprawnych form gramatycznych, które zaczęli kodyfikować<sup id="cite_ref-CITEREFLeonhardt2013118_38-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLeonhardt2013118-38">[38]</a></sup>. </p><p>Decydujący wpływ na uformowanie się obowiązujących współcześnie zasad gramatyki łacińskiej mieli dwaj autorzy – <a href="/wiki/Pryscjan" title="Pryscjan">Pryscjan</a> i <a href="/wiki/Eliusz_Donat" title="Eliusz Donat">Eliusz Donat</a>. Wykładający w połowie IV wieku w Rzymie Donat, jako pierwszy zestawił odmiany gramatyczne łacińskich wyrazów w ułatwiające zapamiętanie tablice, zawierające poprawne formy i końcówki. Spisane w dziele zatytułowanym <i><a href="/wiki/Ars_minor" title="Ars minor">Ars minor</a></i>, były używane aż do XVIII wieku jako podstawowy podręcznik do nauki łaciny. Pryscjan z Cezarei, który pisał w VI wieku w Konstantynopolu, pozostawił po sobie prace poświęcone rodzajom gramatycznym oraz odmianie regularnej i nieregularnej wyrazów. <i>Institutiones grammaticae</i> Pryscjana, jako uzupełnienie Donata, miały wpływ w późniejszych wiekach na ostateczną kodyfikację odmian wyrazów łacińskich i zasad ich użycia w zdaniach<sup id="cite_ref-CITEREFLeonhardt201399_39-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLeonhardt201399-39">[39]</a></sup>. </p><p>Do końca XVIII wieku przy nauczaniu gramatyki stosowano dzieła Donata i Pryscjana lub ich szkolne adaptacje różnych autorów. Dopiero w XIX wieku uczeni rozpoczęli rewizję niektórych ustaleń starożytnych gramatyków, opierając się na nowożytnych badaniach językoznawczych. Ich ustalenia, chociaż ujęte w nowocześniejsze formuły, nie odbiegały jednak znacznie od tez Donata czy Pryscjana. Pierwszą nowożytną, naukową gramatyką łaciny była praca Karla Gottloba z 1818 roku poświęcona fleksji. W 1843 roku Johann Philipp Krebs opublikował <i>Antibarbarus</i>, trzy lata później Friedrich von Nägelsbach opracował naukowe zasady pisania w poprawnym stylu. W 1873 roku Herrmann Menge podsumował dotychczasowe badania w dziele poświęconym fleksji i stylowi języka łacińskiego. Wszystkie te prace były wznawiane przez cały XX wiek. W 1879 roku ukazała się gramatyka Raphaela Kühnera, której ustalenia powtarzają niemal wszystkie gramatyki łacińskie wydane na świecie, w tym także podstawowa gramatyka w języku polskim <a href="/wiki/Jan_Wikarjak" title="Jan Wikarjak">Jana Wikarjaka</a><sup id="cite_ref-CITEREFLeonhardt2013273_40-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLeonhardt2013273-40">[40]</a></sup>. </p><p>Współczesne ujęcia gramatyki łacińskiej, opierając się na pracach Donata i Pryscjana, starały się uregulować język, który już nie jest ojczystym dla nikogo. Ich autorzy zbudowali jasny i prosty system, w którym łacina była językiem spójnym i logicznym, możliwym do wykorzystania w nowożytnej nauce. Tym różnili się od swoich starożytnych poprzedników, dla których gramatyka była tylko zbiorem zasad prawidłowego użycia języka<sup id="cite_ref-CITEREFLeonhardt2013273–276_41-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFLeonhardt2013273–276-41">[41]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Fleksja">Fleksja</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=14" title="Edytuj sekcję: Fleksja" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=14" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Fleksja"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="noprint relarticle mainarticle" style="margin:0.2em 0 0.5em 1.6em"><span class="nomobile navigation-not-searchable"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/16px-Information_icon4.svg.png" decoding="async" width="16" height="16" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/24px-Information_icon4.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1d/Information_icon4.svg/32px-Information_icon4.svg.png 2x" data-file-width="620" data-file-height="620" /></span></span> </span><i>Główny artykuł: <a href="/wiki/Fleksja_w_j%C4%99zyku_%C5%82aci%C5%84skim" title="Fleksja w języku łacińskim">Fleksja w języku łacińskim</a>.</i></div> <p>Łacina jest <a href="/wiki/J%C4%99zyki_fleksyjne" title="Języki fleksyjne">językiem fleksyjnym</a>. Oznacza to, że odmienne części mowy składają się w niej z tematu i końcówki, a niekiedy również z <a href="/wiki/Przyrostek" title="Przyrostek">sufiksu</a> lub <a href="/wiki/Przedrostek" title="Przedrostek">prefiksu</a>. W związku z tym w łacinie, podobnie jak w języku polskim, nie używa się zaimka przed czasownikiem a przedimka przed rzeczownikiem, odmiennie niż na przykład w języku angielskim. Prawidłową formą w zdaniu jest więc <i>sum</i> („jestem”), a nie <i>ego sum</i> („ja jestem”); stąd u <a href="/wiki/Henryk_Sienkiewicz" title="Henryk Sienkiewicz">Sienkiewicza</a> jeden z głównych bohaterów przedstawia się: <i>Zagłoba sum</i><sup id="cite_ref-CITEREFWikarjak197914_42-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWikarjak197914-42">[42]</a></sup>. </p><p>Wyraz <i>gignit</i> („tworzy”) składa się z tematu <i>gign-</i> oraz końcówki -<i>it</i>. Końcówka wskazuje, że jest to trzecia osoba liczby pojedynczej strony czynnej czasownika. Ten sam temat wykorzystują inne części mowy, np. rzeczownik rodzaju żeńskiego <i>genetrix</i> („stworzycielka”, „rodzicielka”). Składa się on w mianowniku z tematu <i>gen-</i>. Po nim następuje sufiks <i>-etric</i>, która wskazuje, że chodzi o kobietę, który wykonuje jakiś zawód lub może zostać scharakteryzowana przez wykonywaną czynność. Wyraz kończy się końcówką -s, która informuje, że jest to mianownik liczby pojedynczej (zbitkę liter „cs” zapisuje się w łacinie jako „x”). Temat obu słów jest podczas odmiany niezmienny, wyraża ich znaczenie. Końcówka wyrazu jest zmienna i wskazuje na kategorię gramatyczną użytą w zdaniu<sup id="cite_ref-CITEREFMeier-Brügger2003273–276_43-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFMeier-Brügger2003273–276-43">[43]</a></sup>. </p><p>Współczesna gramatyka wyróżnia w łacinie dziewięć części mowy. Podobnie jak w języku polskim, w łacinie występują części mowy odmienne i nieodmienne<sup id="cite_ref-CITEREFWikarjak197914_42-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWikarjak197914-42">[42]</a></sup>. </p><p>Odmienne części mowy to <a href="/wiki/Fleksja_w_j%C4%99zyku_%C5%82aci%C5%84skim" title="Fleksja w języku łacińskim">rzeczownik</a> (<em lang="la">substantivum</em>), <a href="/wiki/Przymiotnik" title="Przymiotnik">przymiotnik</a> (<em lang="la">adiectivum</em>), <a href="/wiki/Zaimek" title="Zaimek">zaimek</a> (<em lang="la">pronomen</em>), <a href="/wiki/Liczebnik" title="Liczebnik">liczebnik</a> (<em lang="la">numerale</em>) i <a href="/wiki/Czasownik_%C5%82aci%C5%84ski" title="Czasownik łaciński">czasownik</a> (<em lang="la">verbum</em>). Pierwsze cztery odmieniają się przez przypadki, liczby i rodzaje. Odmianę tę nazywa się deklinacją. Przy odmianie czasownika, którą określa się jako koniugację, rozróżnia się osoby, liczby, czasy, tryby i strony<sup id="cite_ref-CITEREFWikarjak197914_42-2" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWikarjak197914-42">[42]</a></sup>. </p><p>Nieodmienne części mowy to <a href="/wiki/Przys%C5%82%C3%B3wek" title="Przysłówek">przysłówek</a> (<i>adverbium</i>), <a href="/wiki/Przyimek" title="Przyimek">przyimek</a> (<i>praepositio</i>), <a href="/wiki/Sp%C3%B3jnik_(cz%C4%99%C5%9B%C4%87_mowy)" title="Spójnik (część mowy)">spójnik</a> (<i>coniunctio</i>) i <a href="/wiki/Wykrzyknik_(cz%C4%99%C5%9B%C4%87_mowy)" title="Wykrzyknik (część mowy)">wykrzyknik</a> (<i>interiectio</i>)<sup id="cite_ref-CITEREFWikarjak197914_42-3" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWikarjak197914-42">[42]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Liczby">Liczby</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=15" title="Edytuj sekcję: Liczby" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=15" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Liczby"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W odmianie łacińskiej występują dwie liczby – pojedyncza (<em lang="la">numerus singularis</em>) i mnoga (<em lang="la">numerus pluralis</em>). W języku archaicznym istniała jeszcze liczba podwójna (<em lang="la">numerus dualis</em>), która w okresie klasycznym zanikła. Drobne jej pozostałości występują w odmianie liczebników <em lang="la">duo</em> („dwa”) i <em lang="la">ambo</em> („oba”, „równo”)<sup id="cite_ref-CITEREFWikarjak197914_42-4" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWikarjak197914-42">[42]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Rodzaje">Rodzaje</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=16" title="Edytuj sekcję: Rodzaje" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=16" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Rodzaje"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W języku łacińskim występują trzy rodzaje – rodzaj męski (<em lang="la">genus masculinum</em>, oznaczany w słownikach skrótem „m.”), rodzaj żeński (<em lang="la">genus femininum</em>, oznaczany w słownikach skrótem „f.”) oraz rodzaj nijaki (<em lang="la">genus neutrum</em>, oznaczany w słownikach skrótem „n.”)<sup id="cite_ref-CITEREFWikarjak197914_42-5" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWikarjak197914-42">[42]</a></sup>. </p><p>Rodzaje rzeczowników można rozpoznać według znaczenia lub według końcówek gramatycznych (rodzaj gramatyczny). Według zakończeń, w I i II deklinacji, rzeczowniki kończące się na <i>-us</i> są rodzaju męskiego (<em lang="la">hortus</em> – „ogród”), zakończone na <em lang="la">-a</em> rodzaju żeńskiego (<em lang="la">terra</em> – „ziemia”), natomiast zakończone na <i>-um</i> rodzaju nijakiego (<em lang="la">ovum</em> – „jajko”)<sup id="cite_ref-CITEREFWikarjak197915_44-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWikarjak197915-44">[44]</a></sup>. Komplikacja polega na tym, że rodzaju gramatycznego nie można rozpoznać według końcówki mianownika, bo nie pozwala on na identyfikację właściwej odmiany: dlatego np. <em lang="la">oculus</em> („oko”, dekl. II) jest regularnie rodzaju męskiego, ale np. <i>corpus</i> („ciało”, dekl. III) równie regularnie rodzaju nijakiego, a <em lang="la">servitus</em> („niewola”) – tak samo regularnie rodzaju żeńskiego. Do rozpoznania właściwego paradygmatu niezbędna jest znajomość końcówki dopełniacza (<em lang="la">oculus</em>, dpn. <em lang="la">oculi</em>, ale <em lang="la">corpus</em>, dpn. <em lang="la">corporis</em>, a <em lang="la">servitus</em> – dpn. <em lang="la">servitutis</em>). </p><p>Według znaczenia (rodzaj naturalny) nazwy istot męskich są <em lang="la">masculina</em> niezależnie od zakończenia (<em lang="la">agricola</em> – „rolnik”). Podobnie nazwy istot żeńskich są <i>feminina</i> (typu <em lang="la">mater</em> – „matka”, <em lang="la">socrus</em> – „teściowa”, <em lang="la">soror</em> – „siostra” itp.). Rodzaju męskiego są zawsze nazwy miesięcy, wiatrów i rzek (<i>Tiberis</i> – „Tybr”). Natomiast nazwy drzew, krajów, wysp i miast zakończone na <em lang="la">-us</em> są rodzaju żeńskiego (typu <em lang="la">Aegyptus</em> – „Egipt”)<sup id="cite_ref-CITEREFWikarjak197915_44-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWikarjak197915-44">[44]</a></sup>. Nie dotyczy to nazw miast zakończonych na <em lang="la">-um</em> (np. <em lang="la">Londinium</em> jest rodzaju nijakiego). </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Przypadki">Przypadki</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=17" title="Edytuj sekcję: Przypadki" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=17" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypadki"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Podobnie jak w języku polskim, formy poszczególnych przypadków w łacinie różnią się końcówkami. Temat charakteryzuje znaczenie wyrazu, natomiast końcówka określa rolę wyrazu w zdaniu. Deklinacja łacińska ma sześć przypadków<sup id="cite_ref-CITEREFWikarjak197915–16_45-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWikarjak197915–16-45">[45]</a></sup>. </p> <ol><li><b>Nominativus</b> – <a href="/wiki/Mianownik_(przypadek)" title="Mianownik (przypadek)">mianownik</a> odpowiadający na pytania: <i>kto? co?</i></li> <li><b>Genetivus</b> – <a href="/wiki/Dope%C5%82niacz_(przypadek)" title="Dopełniacz (przypadek)">dopełniacz</a> odpowiadający na pytania: <i>czyj? czyja? czyje? kogo? czego?</i></li> <li><b>Dativus</b> – <a href="/wiki/Celownik_(przypadek)" title="Celownik (przypadek)">celownik</a> odpowiadający na pytania: <i>komu? czemu? dla kogo?</i></li> <li><b>Accusativus</b> – <a href="/wiki/Biernik" title="Biernik">biernik</a> odpowiadający na pytania: <i>kogo? co?</i></li> <li><b>Ablativus</b> – jako <a href="/wiki/Narz%C4%99dnik" title="Narzędnik">narzędnik</a> (<i>instumentalis</i>) odpowiadający na pytania: <i>kim? czym? z kim? z czym?</i>; jako <a href="/wiki/Miejscownik" title="Miejscownik">miejscownik</a> (<i>locativus</i>) odpowiadający na pytania: <i>w kim? w czym? o kim? o czym?</i>; jako <a href="/wiki/Ablatyw" title="Ablatyw">ablativus właściwy</a> odpowiadający na pytania: <i>od kogo? od czego?</i></li> <li><b>Vocativus</b> – <a href="/wiki/Wo%C5%82acz" title="Wołacz">wołacz</a>.</li></ol> <p><i>Ablativus</i> stanowi osobliwość deklinacji łacińskiej. Język praindoeuropejski miał osiem przypadków – w języku polskim nie zachował się przypadek rozłączenia (ablatyw), gdyż jego funkcję przejął dopełniacz. Natomiast w łacinie <i>ablativus</i> wchłonął narzędnik i miejscownik, stąd pełni funkcje trzech przypadków<sup id="cite_ref-CITEREFWikarjak197915_44-2" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWikarjak197915-44">[44]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Osoby">Osoby</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=18" title="Edytuj sekcję: Osoby" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=18" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Osoby"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W koniugacji łacińskiej, podobnie jak w języku polskim, występują trzy osoby (<i>personae</i>). Osoba pierwsza, tj. osoba, która mówi – <i>ego</i> („ja”), <i>nos</i> („my”). Osoba druga, czyli osoba, do której ktoś się zwraca – <i>tu</i> („ty”), <i>vos</i> („wy”). Osoba trzecia, czyli osoba, o której się mówi – <i>is</i> („on”), <i>ea</i> („ona”), <i>id</i> („ono”), <i>ei</i> („oni”), <i>eae</i> („one” w rodzaju żeńskim), <i>ea</i> („one” w rodzaju nijakim)<sup id="cite_ref-CITEREFWikarjak197943_46-0" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWikarjak197943-46">[46]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Czasy">Czasy</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=19" title="Edytuj sekcję: Czasy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=19" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Czasy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>W odmianie przez czasy występuje najbardziej wyraźna różnica gramatyczna między językiem polskim a łaciną. W języku łacińskim czasownik odmienia się przez sześć czasów (<i>tempora</i>). </p> <ol><li><b>Praesens</b> – czas teraźniejszy.</li> <li><b>Imperfectum</b> – czas przeszły niedokonany.</li> <li><b>Futurum primum</b> – czas przyszły.</li> <li><b>Perfectum</b> – czas przeszły dokonany.</li> <li><b>Plusquamperfectum</b> – czas zaprzeszły.</li> <li><b>Futurum exactum</b> (futurum secundum) – czas przyszły uprzedni.</li></ol> <p>Pierwsze trzy czasy wiążą się zazwyczaj z aspektem niedokonanym (<i>verbum infectum</i>), natomiast dalsze trzy z aspektem dokonanym (<i>verbum perfectum</i>)<sup id="cite_ref-CITEREFWikarjak197943_46-1" class="reference"><a href="#cite_note-CITEREFWikarjak197943-46">[46]</a></sup>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Składnia"><span id="Sk.C5.82adnia"></span>Składnia</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=20" title="Edytuj sekcję: Składnia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=20" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Składnia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Szyk_wyrazów_w_zdaniu"><span id="Szyk_wyraz.C3.B3w_w_zdaniu"></span>Szyk wyrazów w zdaniu</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=21" title="Edytuj sekcję: Szyk wyrazów w zdaniu" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=21" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Szyk wyrazów w zdaniu"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>„Szkolny” szyk gramatyczny to <b><a href="/wiki/SOV_(Subject_Object_Verb)" title="SOV (Subject Object Verb)">SOV</a></b>, czyli najpierw występuje podmiot, potem dopełnienie, a orzeczenie na końcu. Wyraz określający stoi zwykle za wyrazem określanym przez niego. W praktyce jednak szyk jest zupełnie swobodny, poszczególne elementy zdania występują w dowolnej kolejności, podobnie jak jest to do pewnego stopnia w języku polskim. </p> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Zdanie">Zdanie</h4><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=22" title="Edytuj sekcję: Zdanie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=22" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zdanie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Funkcje_przypadk%C3%B3w_w_zdaniu_w_j%C4%99zyku_%C5%82aci%C5%84skim&action=edit&redlink=1" class="new" title="Funkcje przypadków w zdaniu w języku łacińskim (strona nie istnieje)">funkcje przypadków w zdaniu</a></li> <li><a href="/wiki/Nominativus_cum_infinitivo" title="Nominativus cum infinitivo">nominativus cum infinitivo</a></li> <li><a href="/wiki/Accusativus_cum_infinitivo" title="Accusativus cum infinitivo">accusativus cum infinitivo</a></li> <li><a href="/wiki/Ablativus_absolutus" title="Ablativus absolutus">ablativus absolutus</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zdania_podrz%C4%99dne_podmiotowe_w_%C5%82acinie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zdania podrzędne podmiotowe w łacinie (strona nie istnieje)">zdania podrzędne podmiotowe</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zdania_podrz%C4%99dne_przydawkowe_w_%C5%82acinie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zdania podrzędne przydawkowe w łacinie (strona nie istnieje)">zdania podrzędne przydawkowe</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zdania_podrz%C4%99dne_okolicznikowe_w_%C5%82acinie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zdania podrzędne okolicznikowe w łacinie (strona nie istnieje)">zdania podrzędne okolicznikowe</a></li> <li><a href="/wiki/Zdania_podrz%C4%99dne_celowe_w_%C5%82acinie" title="Zdania podrzędne celowe w łacinie">zdania podrzędne celowe</a></li> <li><a href="/wiki/Zdania_podrz%C4%99dne_dope%C5%82nieniowe_w_%C5%82acinie" title="Zdania podrzędne dopełnieniowe w łacinie">zdania podrzędne dopełnieniowe</a></li> <li><a href="/wiki/Zdania_pytajne_w_%C5%82acinie" title="Zdania pytajne w łacinie">zdania pytajne</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Zdania_warunkowe_w_%C5%82acinie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Zdania warunkowe w łacinie (strona nie istnieje)">zdania warunkowe</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Consecutio_temporum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Consecutio temporum (strona nie istnieje)">consecutio temporum</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Fonologia">Fonologia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=23" title="Edytuj sekcję: Fonologia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=23" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Fonologia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><video id="mwe_player_1" poster="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/be/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm/220px--WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm.jpg" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" height="124" data-durationhint="154" data-mwtitle="WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Plik:WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/be/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm.480p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="480p.vp9.webm" data-width="854" data-height="480" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/be/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm.720p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="720p.vp9.webm" data-width="1280" data-height="720" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/be/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm.1080p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="1080p.vp9.webm" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/be/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-width="1920" data-height="1080" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/be/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm.240p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="240p.vp9.webm" data-width="426" data-height="240" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/be/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm.360p.vp9.webm" type="video/webm; codecs="vp9, opus"" data-transcodekey="360p.vp9.webm" data-width="640" data-height="360" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/b/be/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm/WIKITONGUES-_Titus_speaking_Latin.webm.360p.webm" type="video/webm; codecs="vp8, vorbis"" data-transcodekey="360p.webm" data-width="640" data-height="360" /></video></span><figcaption>Student mówiący po łacinie</figcaption></figure> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><span><audio id="mwe_player_2" controls="" preload="none" data-mw-tmh="" class="mw-file-element" width="220" style="width:220px;" data-durationhint="88" data-mwtitle="Pronunciation_of_Latin_(Text).ogg" data-mwprovider="wikimediacommons" resource="/wiki/Plik:Pronunciation_of_Latin_(Text).ogg"><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/1/12/Pronunciation_of_Latin_%28Text%29.ogg" type="audio/ogg; codecs="vorbis"" data-width="0" data-height="0" /><source src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/transcoded/1/12/Pronunciation_of_Latin_%28Text%29.ogg/Pronunciation_of_Latin_%28Text%29.ogg.mp3" type="audio/mpeg" data-transcodekey="mp3" data-width="0" data-height="0" /></audio></span><figcaption><a href="/w/index.php?title=Ceesar_Bellum_Gallicum&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ceesar Bellum Gallicum (strona nie istnieje)">Ceesar Bellum Gallicum</a> przez osobę mówiącą po <a href="/wiki/J%C4%99zyk_niemiecki" title="Język niemiecki">niemiecku</a>, z naciskiem na akcentowanych sylabach</figcaption></figure> <p>Oryginalna wymowa łacińska z czasem uległa zmianom: [k] i [g] przed samogłoskami przednimi [e] oraz [i] uległy przemianie: [k] w [c], [cz] lub [s], [g] w [ż] lub [dż]. </p><p>Ponieważ zmiany fonetyczne przebiegały różnie w różnych krajach (np. [c] przed [e] daje w IX wieku [c] we Francji, ale [cz] w Italii), dokonano unifikacji wymowy na podstawie sugestii <a href="/wiki/Erazm_z_Rotterdamu" title="Erazm z Rotterdamu">Erazma z Rotterdamu</a>. Jest to tak zwana <a href="/wiki/Restytuowana_wymowa_%C5%82aci%C5%84ska" title="Restytuowana wymowa łacińska">wymowa restytuowana</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Podział_spółgłosek_i_samogłosek"><span id="Podzia.C5.82_sp.C3.B3.C5.82g.C5.82osek_i_samog.C5.82osek"></span>Podział spółgłosek i samogłosek</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=24" title="Edytuj sekcję: Podział spółgłosek i samogłosek" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=24" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Podział spółgłosek i samogłosek"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Łacina ma 10 samogłosek (łac. <em lang="la">vocales</em>) – pięć krótkich [a], [e], [i], [o], [u] oraz pięć odpowiadających im barwą samogłosek długich. Dodatkowo występuje (tylko w wyrazach obcych) zapożyczona z greki samogłoska [y] mająca wartość niemieckiego „u Umlaut”. </p><p>Łacina ma też 6 <a href="/wiki/Dyftong" title="Dyftong">dyftongów</a> (łac. <em lang="la">diphthongi</em>): 'ae(æ, <a href="/wiki/%C3%86" title="Æ">Æ</a>)', 'oe (œ, <a href="/wiki/%C5%92" title="Œ">Œ</a>)', ‘au’, ‘eu’, ‘ei’, ‘ui’. </p><p>Spółgłoski (łac. <em lang="la">consonantes</em>) dzielą się na: </p> <ul><li><a href="/wiki/Sp%C3%B3%C5%82g%C5%82oska_zwarta" title="Spółgłoska zwarta">zwarte</a> <a href="/wiki/Sp%C3%B3%C5%82g%C5%82oska_wargowa" title="Spółgłoska wargowa">wargowe</a> (łac. <em lang="la">mutae labiales</em>): b, p, ph</li> <li>zwarte <a href="/wiki/Sp%C3%B3%C5%82g%C5%82oska_z%C4%99bowa" title="Spółgłoska zębowa">zębowe</a> (łac. <em lang="la">mutae dentales</em>): d, t, th</li> <li>zwarte <a href="/wiki/Sp%C3%B3%C5%82g%C5%82oska_mi%C4%99kkopodniebienna" title="Spółgłoska miękkopodniebienna">miękkopodniebienne</a> (łac. <em lang="la">mutae gutturales</em>): g, c, k, q, ch</li> <li><a href="/wiki/Sp%C3%B3%C5%82g%C5%82oska_p%C3%B3%C5%82otwarta" title="Spółgłoska półotwarta">płynne</a> (łac. <em lang="la">liquidae</em>): l, r</li> <li><a href="/wiki/Sp%C3%B3%C5%82g%C5%82oska_nosowa" title="Spółgłoska nosowa">nosowe</a> (łac. <em lang="la">nasales</em>): m, n</li> <li><a href="/wiki/Sp%C3%B3%C5%82g%C5%82oska_szczelinowa" title="Spółgłoska szczelinowa">syczące</a> (łac. <em lang="la">sibilantes</em>): f, s</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Wymowa_i_akcentowanie">Wymowa i akcentowanie</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=25" title="Edytuj sekcję: Wymowa i akcentowanie" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=25" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Wymowa i akcentowanie"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Iloczas#W_łacinie" title="Iloczas">iloczas</a></li> <li><a href="/wiki/Akcentowanie_w_j%C4%99zyku_%C5%82aci%C5%84skim" title="Akcentowanie w języku łacińskim">akcentowanie</a></li> <li><a href="/wiki/Tradycyjna_wymowa_%C5%82aci%C5%84ska" title="Tradycyjna wymowa łacińska">tradycyjna wymowa łacińska</a></li> <li><a href="/wiki/Restytuowana_wymowa_%C5%82aci%C5%84ska" title="Restytuowana wymowa łacińska">zasady wymowy restytuowanej (klasycznej)</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%9Aredniowieczna_wymowa_%C5%82aci%C5%84ska" title="Średniowieczna wymowa łacińska">zasady wymowy średniowiecznej</a></li> <li>zasady wymowy kościelnej watykańskiej (włoskiej) – patrz <a href="/wiki/J%C4%99zyk_w%C5%82oski" title="Język włoski">język włoski</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ważniejsze_zjawiska_fonetyczne"><span id="Wa.C5.BCniejsze_zjawiska_fonetyczne"></span>Ważniejsze <a href="/wiki/Proces_fonetyczny" title="Proces fonetyczny">zjawiska fonetyczne</a></h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=26" title="Edytuj sekcję: Ważniejsze zjawiska fonetyczne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=26" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ważniejsze zjawiska fonetyczne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/Rotacyzm" title="Rotacyzm">rotacyzm</a></li> <li><a href="/wiki/Asymilacja_fonetyczna" title="Asymilacja fonetyczna">asymilacja</a> i <a href="/wiki/Dysymilacja" title="Dysymilacja">dysymilacja</a></li> <li><a href="/wiki/Synkopa_(fonetyka)" title="Synkopa (fonetyka)">synkopa</a> i <a href="/wiki/Apokopa_(proces_fonetyczny)" title="Apokopa (proces fonetyczny)">apokopa</a></li> <li><a href="/wiki/Afereza_(j%C4%99zykoznawstwo)" title="Afereza (językoznawstwo)">afereza</a></li> <li><a href="/wiki/Elizja" title="Elizja">elizja</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Synalefa&action=edit&redlink=1" class="new" title="Synalefa (strona nie istnieje)">synalefa</a></li> <li><a href="/wiki/Epenteza" title="Epenteza">epenteza</a></li> <li><a href="/wiki/Zw%C4%99%C5%BCenie_samog%C5%82osek_nieakcentowanych" title="Zwężenie samogłosek nieakcentowanych">zwężenie samogłosek nieakcentowanych</a></li> <li><a href="/wiki/Wzd%C5%82u%C5%BCenie_zast%C4%99pcze" title="Wzdłużenie zastępcze">wzdłużenie zastępcze</a></li> <li><a href="/wiki/Skracanie_samog%C5%82oski_przed_samog%C5%82osk%C4%85" title="Skracanie samogłoski przed samogłoską">skrócenie samogłoski przed samogłoską</a></li> <li><a href="/wiki/Skr%C3%B3cenie_samog%C5%82osek_w_wyg%C5%82osie" title="Skrócenie samogłosek w wygłosie">skrócenie samogłosek w wygłosie</a></li> <li><a href="/wiki/Monoftongizacja#w_łacinie" title="Monoftongizacja">monoftongizacja</a></li> <li><a href="/wiki/Zanik_iloczasu" title="Zanik iloczasu">zanik iloczasu</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ortografia">Ortografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=27" title="Edytuj sekcję: Ortografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=27" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Ortografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Łacina używa <a href="/wiki/Alfabet_%C5%82aci%C5%84ski" title="Alfabet łaciński">alfabetu łacińskiego</a>. W chwili obecnej do zapisu łaciny używa się trzech odmianek tego alfabetu: </p> <table> <tbody><tr> <td>* odmianka starożytna, składa się z 23 liter:</td> <td>A</td> <td>B</td> <td>C</td> <td>D</td> <td>E</td> <td>F</td> <td>G</td> <td>H</td> <td>I</td> <td></td> <td>K</td> <td>L</td> <td>M</td> <td>N</td> <td>O</td> <td>P</td> <td>Q</td> <td>R</td> <td>S</td> <td>T</td> <td>V</td> <td></td> <td>X</td> <td>Y</td> <td>Z</td> <td></td> <td></td> <td>a</td> <td>b</td> <td>c</td> <td>d</td> <td>e</td> <td>f</td> <td>g</td> <td>h</td> <td>i</td> <td></td> <td>k</td> <td>l</td> <td>m</td> <td>n</td> <td>o</td> <td>p</td> <td>q</td> <td>r</td> <td>s</td> <td>t</td> <td></td> <td></td> <td>x</td> <td>y</td> <td>z</td> <td> </td></tr> <tr> <td>* odmianka barokowa (od XVI w.), składa się z 25 liter:</td> <td>A</td> <td>B</td> <td>C</td> <td>D</td> <td>E</td> <td>F</td> <td>G</td> <td>H</td> <td>I</td> <td>J</td> <td>K</td> <td>L</td> <td>M</td> <td>N</td> <td>O</td> <td>P</td> <td>Q</td> <td>R</td> <td>S</td> <td>T</td> <td>U</td> <td>V</td> <td>X</td> <td>Y</td> <td>Z</td> <td></td> <td></td> <td>a</td> <td>b</td> <td>c</td> <td>d</td> <td>e</td> <td>f</td> <td>g</td> <td>h</td> <td>i</td> <td>j</td> <td>k</td> <td>l</td> <td>m</td> <td>n</td> <td>o</td> <td>p</td> <td>q</td> <td>r</td> <td>s</td> <td>t</td> <td>u</td> <td>v</td> <td>x</td> <td>y</td> <td>z</td> <td> </td></tr> <tr> <td>* odmianka szkolna (od XIX w.), składa się z 24 liter<sup id="cite_ref-47" class="reference"><a href="#cite_note-47">[47]</a></sup>:</td> <td>A</td> <td>B</td> <td>C</td> <td>D</td> <td>E</td> <td>F</td> <td>G</td> <td>H</td> <td>I</td> <td></td> <td>K</td> <td>L</td> <td>M</td> <td>N</td> <td>O</td> <td>P</td> <td>Q</td> <td>R</td> <td>S</td> <td>T</td> <td>U</td> <td>V</td> <td>X</td> <td>Y</td> <td>Z</td> <td></td> <td></td> <td>a</td> <td>b</td> <td>c</td> <td>d</td> <td>e</td> <td>f</td> <td>g</td> <td>h</td> <td>i</td> <td></td> <td>k</td> <td>l</td> <td>m</td> <td>n</td> <td>o</td> <td>p</td> <td>q</td> <td>r</td> <td>s</td> <td>t</td> <td>u</td> <td>v</td> <td>x</td> <td>y</td> <td>z</td> <td> </td></tr></tbody></table> <p>Różnice dotyczą zapisu półsamogłosek [j] oraz [w] (wymawianego jak nasze „ł”). W odmiance starożytnej zapisuje się je odpowiednio jako ‘I’-‘i’ oraz ‘V’-‘u’, w odmiance barokowej jako ‘J’-‘j’ oraz ‘V’-‘v’, natomiast odmianka szkolna stanowi kompromis pomiędzy tymi dwiema i ma zapis ‘I’-‘i’ oraz ‘V’-‘v’. </p><p>W starożytności alfabet łaciński miał tylko jeden krój liter odpowiadający dzisiejszym kapitalikom. Odmiany pisma, tzw. <i>kapitała</i> lub <i>kursywa</i> istniały tylko ze względu na to czym i na czym pisano. </p><p>Nie stosowano też <a href="/wiki/Interpunkcja" title="Interpunkcja">interpunkcji</a>. Jedynym znanym znakiem interpunkcyjnym było <i>punctum</i>, używane do zaznaczania przerw międzywyrazowych w inskrypcjach rytych w kamieniu lub malowanych. W listach, książkach i notatkach nie stosowano i tego. Wyglądało to mniej więcej tak: </p><p>CFABVLLIVSMACEROPTIOCLASSISPRMISENATIVMIII<br /> TIGRIDEEMITPVERVMNATIONETRANSFLVMINIANVM... </p><p>Transkrypcja: <i>C. Fabullius Macer, optio classis praetoriae Misenatium triere Tigride emit puerum natione Transfluminianum...</i> </p><p>Ponieważ pisane w ten sposób teksty są dla osoby niewyćwiczonej raczej trudne w czytaniu, współcześnie stosuje się następujące reguły ortografii i interpunkcji: </p> <ul><li>wielką literą obowiązkowo pisze się imiona i nazwiska osób oraz wszelkie inne nazwy własne (tak samo, jak w języku polskim): <i>Marcus Tullius Cicero</i>, <i>Iuppiter</i>, <i>Londinium</i>, <i>Roma</i>, <i>Gallia</i>, <i>Mare Rubrum</i>, <i>Mons Aventinus</i> itd.;</li> <li>odmiennie od języka polskiego wielką literą pisze się też przymiotniki i przysłówki pochodzące od nazw własnych: <i>Romanus</i>, <i>lingua Latina</i>, <i>Graece loqui</i> itd.;</li> <li>odmiennie od języka polskiego wielką literą pisze się nazwy miesięcy oraz dni miesiąca: <i>Ianuarius</i>, <i>Februarius</i>, <i>Martius</i>, <i>Aprilis</i>, <i>Maius</i>, <i>Iunius</i>, <i>Iulius</i>, <i>Augustus</i>, <i>Quinctilis</i>, <i>Sextilis</i>, <i>September</i>, <i>October</i>, <i>November</i>, <i>December</i>, <i>Kalendae</i>, <i>Nonae</i>, <i>Idus</i>;</li> <li>nie ma obowiązku stawiania wielkiej litery na początku zdania;</li> <li>nie ma obowiązku pisania wielką literą rzeczownika pospolitego <i>deus</i>.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Asymilacja_przedrostków"><span id="Asymilacja_przedrostk.C3.B3w"></span>Asymilacja przedrostków</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=28" title="Edytuj sekcję: Asymilacja przedrostków" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=28" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Asymilacja przedrostków"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>przedrostki <i>ad</i>, <i>con</i>, <i>dis</i>, <i>ex</i>, <i>in</i>, <i>ob</i>, <i>sub</i> pisze się z asymilacją: <i>ad + peto = appeto, con + loquor = colloquor, dis + fero = differo, ex + futuo = effutuo, in + mobilis = immobilis, ob + fero = offero, sub + cedo = succedo</i> itd.;</li> <li>przedrostek <i>ab</i> asymiluje się do <i>au</i> przed wyrazami <i>fero</i> i <i>fugio</i>: <i>ab + fero = aufero, ab + fugio = aufugio</i>; ale: <i>ab + fuere = afuere</i>;</li> <li>przedrostki <i>ab</i> i <i>sub</i> pisze się bez asymilacji przed <i>l</i>, <i>m</i>, <i>n</i>, <i>r</i>: <i>ab + luo = abluo, sub + mergo = submergo, ab + rogo = abrogo</i> itd.;</li> <li>przedrostek <i>ad</i> pisze się bez asymilacji przed <i>m</i> oraz wedle chęci przed <i>n</i>: <i>ad + miror = admiror, ad + nuo = adnuo (annuo)</i> itd.;</li> <li>przedrostek <i>per</i> pisze się bez asymilacji: <i>per + lustrare = perlustrare</i></li></ul> <p>W razie wątpliwości poprawną pisownię (oraz wymowę) dyftongów, geminat, przedrostków itp. rozstrzyga <i>Thesaurus Linguae Latinae</i>, a z braku tegoż – słownik oksfordzki języka łacińskiego (<i>The Oxford Latin Dictionary</i>). Pisze się i mówi: <i>caelum</i> (nie: <i>coelum</i>), <i>condicio</i> (nie: <i>conditio</i>), <i>lacrima</i> (nie: <i>lachryma</i>), <i>paenitet</i> (nie: <i>poenitet</i>), <i>sepulcrum</i> (nie: <i>sepulchrum</i>), <i>silva</i> (nie: <i>sylva</i>), <i>stilus</i> (nie: <i>stylus</i>) itp. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Interpunkcja">Interpunkcja</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=29" title="Edytuj sekcję: Interpunkcja" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=29" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Interpunkcja"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>wyrazy rozdziela się spacją;</li> <li>niektóre wyrazy, o ile stanowią stałą zbitkę frazeologiczną, można pisać łącznie, jeśli jest to konieczne dla prawidłowego zaakcentowania całości, np. <i>quomodo</i> (akcent na <i>quo</i>) w odróżnieniu od <i>quo modo</i> (akcent na <i>mo-</i>); <i>quemadmodum</i> = „jak” (akcent na „ad”) w odróżnieniu od <i>quem ad modum</i> = „do jakiego stopnia” itp.</li> <li>partykułę pytajną <i>ne</i>, łączną <i>que</i> oraz alternatywną <i>ve</i> pisze się łącznie z poprzednim wyrazem;</li> <li>kropkę stawia się na końcu zdania (analogicznie jak w języku polskim);</li> <li>wykrzyknik stawia się na końcu zdania wykrzyknikowego (analogicznie jak w języku polskim);</li> <li>znak zapytania stawia się na końcu zdania pytajnego <b>niezależnego</b>.</li></ul> <p>Przecinek, chyba że szyk zdania to uniemożliwia, stawia się: </p> <ul><li>pomiędzy przedmiotami wyliczanymi (jak w języku polskim);</li> <li>przed zaimkami i partykułami wprowadzającymi zdania podrzędne: <i>an, num, utrum, cum, ne, ut, qui, quae, quod, quis, quid, quando, quantum, quot, quippe, quantulum, quamquam, quamvis, etsi, etiamsi, tametsi, quoniam, quia</i> itp.</li> <li>przed spójnikami przeciwstawnymi: <i>at, atqui, sed, verum</i>;</li> <li>przed wyrazem, po którym stoi spójnik w postpozycji: <i>autem, enim, tamen, vero</i>.</li></ul> <p>Przecinka, chyba że szyk zdania wymaga tego z innych względów, <b>nie</b> stawia się: </p> <ul><li>przed spójnikami: <i>atque, et, nec, neque, simulac</i>;</li> <li>przed partykułą pytajną <i>annon</i> w zdaniu pytajnym rozłącznym niezależnym;</li> <li>przed partykułą pytajną <i>necne</i> w zdaniu pytajnym rozłącznym zależnym;</li> <li>pomiędzy <i>verbum regens</i> a dopełnieniem w konstrukcji accusativus cum infinitivo;</li> <li>pomiędzy <i>verbum regens</i> a podmiotem w konstrukcji nominativus cum infinitivo;</li> <li>gdziekolwiek celem wydzielenia składni ablativus absolutus.</li></ul> <p>Co do przecinka, obowiązuje generalna zasada, która mówi, że lepiej jest postawić o jeden taki znak za mało, niż o jeden za dużo. Trzeba pamiętać, że wobec braku znaków interpunkcyjnych w starożytności, łacina wyposażona jest w znaczną liczbę spójników, zaimków i partykuł, które odpowiednio rozmieszczone zastępują interpunkcję. Z tego też względu stosowane przez nas współcześnie przecinki, kropki i średniki są w łacinie w dużej mierze redundantne. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Zobacz_też"><span id="Zobacz_te.C5.BC"></span>Zobacz też</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=30" title="Edytuj sekcję: Zobacz też" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=30" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Zobacz też"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/28px-Wikibooks-logo.svg.png" decoding="async" width="28" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/42px-Wikibooks-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikibooks-logo.svg/56px-Wikibooks-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="300" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;">Zobacz publikację<br /><b><a href="https://pl.wikibooks.org/wiki/%C5%81acina" class="extiw" title="b:Łacina">Łacina</a></b> w Wikibooks </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/24px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/35px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/47px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/Sentencje_i_zwroty_%C5%82aci%C5%84skie" class="extiw" title="q:Sentencje i zwroty łacińskie"><strong>Zobacz kolekcję cytatów</strong> <em>i sentencji łacińskich</em> w Wikicytatach</a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/24px-Wikiquote-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/35px-Wikiquote-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fa/Wikiquote-logo.svg/47px-Wikiquote-logo.svg.png 2x" data-file-width="300" data-file-height="355" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a href="https://pl.wikiquote.org/wiki/%C5%81acina" class="extiw" title="q:Łacina"><strong>Zobacz kolekcję cytatów</strong> <em>na temat łaciny</em> w Wikicytatach</a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/28px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png" decoding="async" width="28" height="27" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/42px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/67/WiktionaryPl_nodesc.svg/56px-WiktionaryPl_nodesc.svg.png 2x" data-file-width="122" data-file-height="117" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a href="https://pl.wiktionary.org/wiki/%C5%82acina" class="extiw" title="wikt:łacina"><strong>Zobacz hasło</strong> <em>łacina</em> w Wikisłowniku</a> </td></tr></tbody></table> <table class="infobox noprint plainlinks" cellpadding="4" role="presentation"> <tbody><tr> <td style="vertical-align:middle; text-align:center; width:30px;"><span class="notpageimage" typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/21px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="21" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/31px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/42px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span> </td> <td style="line-height:normal; vertical-align:middle; text-align:center; flex:unset;"><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Latin_language?uselang=pl"><strong>Zobacz multimedia</strong> związane z tematem: <em>Łacina</em></a> </td></tr></tbody></table> <ul><li><a href="/wiki/Imiona_%C5%82aci%C5%84skie" title="Imiona łacińskie">imiona łacińskie</a></li> <li><i><a href="/wiki/S%C5%82ownik_%C5%82aciny_%C5%9Bredniowiecznej_w_Polsce" title="Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce">Słownik łaciny średniowiecznej w Polsce</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/Ars_minor" title="Ars minor">Ars minor</a></i> – pierwsza część podręcznika gramatyki łacińskiej Donata</li> <li><i><a href="/wiki/Ars_maior" title="Ars maior">Ars maior</a></i> – druga część podręcznika gramatyki łacińskiej Donata</li> <li><i><a href="/wiki/Latina_lingua" title="Latina lingua">Latina lingua</a></i> – motu proprio Benedykta XVI o języku łacińskim</li> <li><i><a href="/wiki/Patrologia_Latina" title="Patrologia Latina">Patrologia Latina</a></i></li> <li><a href="/wiki/Latino_sine_flexione" title="Latino sine flexione">Latino sine flexione</a></li> <li><a href="/wiki/Wikipedia_%C5%82aci%C5%84skoj%C4%99zyczna" title="Wikipedia łacińskojęzyczna">Wikipedia łacińskojęzyczna</a></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Przypisy">Przypisy</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=31" title="Edytuj sekcję: Przypisy" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=31" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Przypisy"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="do-not-make-smaller refsection"><div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-CITEREFLeonhardt20137–11-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFLeonhardt20137–11_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLeonhardt2013">Leonhardt 2013 ↓</a></span>, s. 7–11.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLeonhardt201316–22-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFLeonhardt201316–22_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLeonhardt2013">Leonhardt 2013 ↓</a></span>, s. 16–22.</span> </li> <li id="cite_note-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-3">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/" class="extiw" title="la:">Wikipedia w języku łacińskim</a>.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLeonhardt20131–5-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFLeonhardt20131–5_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLeonhardt2013">Leonhardt 2013 ↓</a></span>, s. 1–5.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFStroh2013315-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFStroh2013315_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFStroh2013">Stroh 2013 ↓</a></span>, s. 315.</span> </li> <li id="cite_note-Loch-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-Loch_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Marcin Loch. <em>Łacina – czy rzeczywiście martwa?</em>. „Classica Catoviciensia. Scripta Minora Fasc. 15”, s. 5–22, 2010. Katowice. <span class="issn"><a href="/wiki/International_Standard_Serial_Number" title="International Standard Serial Number">ISSN</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://worldcat.org/issn/1641-6953">1641-6953</a></span>.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%C5%81acina+%E2%80%93+czy+rzeczywi%C5%9Bcie+martwa%3F&rft.jtitle=Classica+Catoviciensia.+Scripta+Minora+Fasc.+15&rft.date=2010&rft.aulast=Loch&rft.aufirst=Marcin&rft.pages=5%E2%80%9322&rft.issn=1641-6953"><span style="display: none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLeonhardt201312–15-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFLeonhardt201312–15_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLeonhardt2013">Leonhardt 2013 ↓</a></span>, s. 12–15.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFStroh201353–54-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFStroh201353–54_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFStroh2013">Stroh 2013 ↓</a></span>, s. 53–54.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBlackwell20071-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBlackwell20071_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBlackwell2007">Blackwell 2007 ↓</a></span>, s. 1.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBlackwell200710-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBlackwell200710_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBlackwell2007">Blackwell 2007 ↓</a></span>, s. 10.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFMallory20063n-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFMallory20063n_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFMallory2006">Mallory 2006 ↓</a></span>, s. 3n.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFMallory200647n-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFMallory200647n_12-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFMallory2006">Mallory 2006 ↓</a></span>, s. 47n.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLeonhardt201343-13"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFLeonhardt201343_13-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFLeonhardt201343_13-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLeonhardt2013">Leonhardt 2013 ↓</a></span>, s. 43.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBlackwell200733-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBlackwell200733_14-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBlackwell2007">Blackwell 2007 ↓</a></span>, s. 33.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBlackwell200731–33-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBlackwell200731–33_15-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBlackwell2007">Blackwell 2007 ↓</a></span>, s. 31–33.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFStroh201360-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFStroh201360_16-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFStroh2013">Stroh 2013 ↓</a></span>, s. 60.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBlackwell200734–36-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBlackwell200734–36_17-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBlackwell2007">Blackwell 2007 ↓</a></span>, s. 34–36.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFStroh201360–61-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFStroh201360–61_18-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFStroh2013">Stroh 2013 ↓</a></span>, s. 60–61.</span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text">Wergiliusz, <i>Eneida</i> 12, 834-837.</span> </li> <li id="cite_note-20"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-20">↑</a></span> <span class="reference-text">Tłumaczenie Ignacy Wieniewski.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFStroh201361-21"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFStroh201361_21-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFStroh2013">Stroh 2013 ↓</a></span>, s. 61.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFStroh201362–63-22"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFStroh201362–63_22-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFStroh2013">Stroh 2013 ↓</a></span>, s. 62–63.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFStroh201364-23"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFStroh201364_23-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFStroh2013">Stroh 2013 ↓</a></span>, s. 64.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBlackwell200738-24"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBlackwell200738_24-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBlackwell2007">Blackwell 2007 ↓</a></span>, s. 38.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLeonhardt201352-25"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFLeonhardt201352_25-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFLeonhardt201352_25-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLeonhardt2013">Leonhardt 2013 ↓</a></span>, s. 52.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLeonhardt201353-26"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFLeonhardt201353_26-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLeonhardt2013">Leonhardt 2013 ↓</a></span>, s. 53.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFJanson200717–18-27"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFJanson200717–18_27-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFJanson2007">Janson 2007 ↓</a></span>, s. 17–18.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBlackwell200737-28"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBlackwell200737_28-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBlackwell2007">Blackwell 2007 ↓</a></span>, s. 37.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFBlackwell200738–40-29"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFBlackwell200738–40_29-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFBlackwell2007">Blackwell 2007 ↓</a></span>, s. 38–40.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFJanson200738–40-30"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFJanson200738–40_30-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFJanson2007">Janson 2007 ↓</a></span>, s. 38–40.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLeonhardt201341-31"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFLeonhardt201341_31-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLeonhardt2013">Leonhardt 2013 ↓</a></span>, s. 41.</span> </li> <li id="cite_note-32"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-32">↑</a></span> <span class="reference-text">Aleksander Wojciech Mikołajczyk, <i>Łacina w kulturze polskiej</i>, seria „A to Polska właśnie”, Wydawnictwo Dolnośląskie, Wrocław 1998, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8373842152" title="Specjalna:Książki/8373842152">ISBN <span class="isbn">83-7384-215-2</span></a>.</span> </li> <li id="cite_note-Czeladko-33"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-Czeladko_33-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-Czeladko_33-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"><cite class="citation journal">Renata Czeladko. <em>Łacina powraca do szkół</em>. „Rzeczpospolita”, 2008-03-21.</cite><span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=article&rft.atitle=%C5%81acina+powraca+do+szk%C3%B3%C5%82&rft.jtitle=Rzeczpospolita&rft.date=2008-03-21&rft.aulast=Czeladko&rft.aufirst=Renata"><span style="display: none;"> </span></span><span class="problemy" aria-hidden="true" data-nosnippet="">brak numeru strony</span></span> </li> <li id="cite_note-34"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-34">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web" id="CITEREFLitterae2012"><a href="/wiki/Benedykt_XVI" title="Benedykt XVI">BENEDICTUS PP. XVI</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vatican.va/holy_father/benedict_xvi/motu_proprio/documents/hf_ben-xvi_motu-proprio_20121110_latina-lingua_lt.html">LITTERAE APOSTOLICAE MOTU PROPRIO DATAE LATINA LINGUA De Pontificia Academia Latinitatis condendaa</a>. Libreria Editrice Vaticana, 2012. [dostęp 2014-11-20]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku łacińskim (Latina)">łac.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-35"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-35">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation web"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.vatican.va/roman_curia/institutions_connected/latinitas/documents/rc_latinitas_20040601_lexicon_it.html">PARVVM VERBORVM NOVATORVM LÉXICVM</a>. Apparavit Cletus Pavanetto. [dostęp 2014-11-22]. <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku łacińskim (Latina)">łac.</abbr>)</span>.</cite></span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLeonhardt201396–97-36"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFLeonhardt201396–97_36-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLeonhardt2013">Leonhardt 2013 ↓</a></span>, s. 96–97.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLeonhardt201397-37"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFLeonhardt201397_37-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLeonhardt2013">Leonhardt 2013 ↓</a></span>, s. 97.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLeonhardt2013118-38"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFLeonhardt2013118_38-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLeonhardt2013">Leonhardt 2013 ↓</a></span>, s. 118.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLeonhardt201399-39"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFLeonhardt201399_39-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLeonhardt2013">Leonhardt 2013 ↓</a></span>, s. 99.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLeonhardt2013273-40"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFLeonhardt2013273_40-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLeonhardt2013">Leonhardt 2013 ↓</a></span>, s. 273.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFLeonhardt2013273–276-41"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFLeonhardt2013273–276_41-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFLeonhardt2013">Leonhardt 2013 ↓</a></span>, s. 273–276.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWikarjak197914-42"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFWikarjak197914_42-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFWikarjak197914_42-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFWikarjak197914_42-2">c</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFWikarjak197914_42-3">d</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFWikarjak197914_42-4">e</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFWikarjak197914_42-5">f</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWikarjak1979">Wikarjak 1979 ↓</a></span>, s. 14.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFMeier-Brügger2003273–276-43"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFMeier-Brügger2003273–276_43-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFMeier-Brügger2003">Meier-Brügger 2003 ↓</a></span>, s. 273–276.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWikarjak197915-44"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFWikarjak197915_44-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFWikarjak197915_44-1">b</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFWikarjak197915_44-2">c</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWikarjak1979">Wikarjak 1979 ↓</a></span>, s. 15.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWikarjak197915–16-45"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-CITEREFWikarjak197915–16_45-0">↑</a></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWikarjak1979">Wikarjak 1979 ↓</a></span>, s. 15–16.</span> </li> <li id="cite_note-CITEREFWikarjak197943-46"><span class="mw-cite-backlink">↑ <sup><a href="#cite_ref-CITEREFWikarjak197943_46-0">a</a></sup> <sup><a href="#cite_ref-CITEREFWikarjak197943_46-1">b</a></sup></span> <span class="reference-text"> <span class="harvard-citation"><a href="#CITEREFWikarjak1979">Wikarjak 1979 ↓</a></span>, s. 43.</span> </li> <li id="cite_note-47"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-47">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">Emilia Kubicka: <i>Gramatyka języka łacińskiego</i>. Toruń: <a href="/wiki/Wydawnictwo_Buchmann" title="Wydawnictwo Buchmann">Buchmann</a>, 2008, s. 7. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788375271317" title="Specjalna:Książki/9788375271317">ISBN <span class="isbn">978-83-7527-131-7</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Gramatyka+j%C4%99zyka+%C5%82aci%C5%84skiego&rft.au=Emilia+Kubicka&rft.pub=%5B%5BWydawnictwo+Buchmann%7CBuchmann%5D%5D&rft.place=Toru%C5%84&rft.pages=7&rft.isbn=978-83-7527-131-7"></span></cite></span> </li> </ol></div></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Bibliografia">Bibliografia</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=32" title="Edytuj sekcję: Bibliografia" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=32" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Bibliografia"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><cite class="citation book" id="CITEREFPalmer1954">Leonard Robert Palmer: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.pl/books?id=O7z4Sl-SgFEC&printsec=frontcover&hl=pl&source=gbs_ge_summary_r&cad=0#v=onepage&q&f=false">The Latin Language</a></i>. Londyn: Faber and Faber, 1954. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/080612136X" title="Specjalna:Książki/080612136X">ISBN <span class="isbn">0-8061-2136-X</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Latin+Language&rft.aulast=Palmer&rft.aufirst=Leonard+Robert&rft.pub=Faber+and+Faber&rft.place=Londyn&rft.isbn=0-8061-2136-X&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.pl%2Fbooks%3Fid%3DO7z4Sl-SgFEC%26printsec%3Dfrontcover%26hl%3Dpl%26source%3Dgbs_ge_summary_r%26cad%3D0%23v%3Donepage%26q%26f%3Dfalse"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFWikarjak1979"><a href="/wiki/Jan_Wikarjak" title="Jan Wikarjak">Jan Wikarjak</a>: <i>Gramatyka opisowa języka łacińskiego</i>. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8301010231" title="Specjalna:Książki/8301010231">ISBN <span class="isbn">83-01-01023-1</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Gramatyka+opisowa+j%C4%99zyka+%C5%82aci%C5%84skiego&rft.aulast=Wikarjak&rft.aufirst=Jan&rft.pub=Pa%C5%84stwowe+Wydawnictwo+Naukowe&rft.place=Warszawa&rft.isbn=83-01-01023-1"></span></cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFSafarewicz1986"><a href="/wiki/Jan_Safarewicz" title="Jan Safarewicz">Jan Safarewicz</a>: <i>Zarys historii języka łacińskiego</i>. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1986. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/8304022710" title="Specjalna:Książki/8304022710">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">83-04-02271-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Zarys+historii+j%C4%99zyka+%C5%82aci%C5%84skiego&rft.aulast=Safarewicz&rft.aufirst=Jan&rft.pub=Zak%C5%82ad+Narodowy+im.+Ossoli%C5%84skich&rft.place=Wroc%C5%82aw&rft.isbn=8304022710"></span></cite></li> <li><cite class="citation book nourl" id="CITEREFMeier-Brügger2003"><a href="/wiki/Michael_Meier-Br%C3%BCgger" title="Michael Meier-Brügger"><span class="cite-name-before"><span class="cite-name-full">Michael</span><span class="cite-name-initials" title="Michael" style="display:none">M.</span> </span><span class="cite-lastname">Meier-Brügger</span><span class="cite-name-after" style="display:none"> <span class="cite-name-full">Michael</span><span class="cite-name-initials" title="Michael">M.</span></span></a>, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://caio.ueberalles.net/Indo-European-Linguistics-Introduction/Indo-European_Linguistics%20-%20Michael%20Meier-Bru%CC%88gger.pdf"><i>Indo-European Linguistics</i></a>, Berlin–Nowy Jork: <a href="/wiki/Walter_de_Gruyter" title="Walter de Gruyter">Walter de Gruyter</a>, 2003, <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/3110174332" title="Specjalna:Książki/3110174332">ISBN <span class="isbn">3-11-017433-2</span></a> [zarchiwizowane]<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft.gengre=book&rft.place=Berlin%E2%80%93Nowy+Jork&rft.aufirst=Michael&rft.aulast=Meier-Br%C3%BCgger&rft.date=2003&rft.isbn=3-11-017433-2&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.btitle=Indo-European+Linguistics&rft.pub=%5B%5BWalter+de+Gruyter%5D%5D" style="display:none"> </span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFMallory2006">J.P. Mallory, D.Q. Adams: <i>The Oxford Introduction to Proto-Indo-European and the Proto-Indo-European World</i>. Oksford, Nowy Jork: Oxford University Press, 2006. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0199287910" title="Specjalna:Książki/0199287910">ISBN <span class="isbn">0-19-928791-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Oxford+Introduction+to+Proto-Indo-European+and+the+Proto-Indo-European+World&rft.aulast=Mallory&rft.aufirst=J.P.&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.place=Oksford%2C+Nowy+Jork&rft.isbn=0-19-928791-0"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFBlackwell2007">James Clackson, Geoffrey Horrocks: <i>The Blackwell History of the Latin Language</i>. Oksford: Blackwell Publishing, 2007. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9781405162098" title="Specjalna:Książki/9781405162098">ISBN <span class="isbn">978-1-4051-6209-8</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Blackwell+History+of+the+Latin+Language&rft.aulast=Clackson&rft.aufirst=James&rft.pub=Blackwell+Publishing&rft.place=Oksford&rft.isbn=978-1-4051-6209-8"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFJanson2007">Tore Janson: <i>A Natural History of Latin</i>. Oksford, Nowy Jork: Oxford University Press, 2007. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0199263094" title="Specjalna:Książki/0199263094">ISBN <span class="isbn">0-19-926309-4</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=A+Natural+History+of+Latin&rft.aulast=Janson&rft.aufirst=Tore&rft.pub=Oxford+University+Press&rft.place=Oksford%2C+Nowy+Jork&rft.isbn=0-19-926309-4"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFOstler2007">Nicholas Ostler: <i>Ad Infinitum: A Biography of Latin</i>. Nowy Jork: Walker Publishing Company, 2007. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9780802718402" title="Specjalna:Książki/9780802718402">ISBN <span class="isbn">978-0-802-71840-2</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Ad+Infinitum%3A+A+Biography+of+Latin&rft.aulast=Ostler&rft.aufirst=Nicholas&rft.pub=Walker+Publishing+Company&rft.place=Nowy+Jork&rft.isbn=978-0-802-71840-2"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book">Jürgen Leonhardt: <i>Latein: Geschichte einer Weltsprache</i>. Monachium: Verlag C. H. Beck oHG, 2009. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0674058070" title="Specjalna:Książki/0674058070">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">0-674-05807-0</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Latein%3A+Geschichte+einer+Weltsprache&rft.aulast=Leonhardt&rft.aufirst=J%C3%BCrgen&rft.pub=Verlag+C.+H.+Beck+oHG&rft.place=Monachium&rft.isbn=0674058070"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku niemieckim (Deutsch)">niem.</abbr>)</span>.</cite> Cytowany za – <cite class="citation book" id="CITEREFLeonhardt2013">Jürgen Leonhardt: <i><a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.pl/books?id=dQfeAAAAQBAJ&printsec=frontcover&dq=latin&hl=pl&sa=X&ei=LYVwVLWtOYefygOs2YDIBw&ved=0CDQQuwUwAg#v=onepage&q=latin&f=false">Latin: Story of a World Language</a></i>. Kenneth Kronenberg (tr.). Cambridge (Massachusetts), Londyn: The Belknap Press of Harvard University Press, 2013. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/0674058070" title="Specjalna:Książki/0674058070">ISBN <span class="isbn isbn-ulepszony">0-674-05807-0</span></a>. [dostęp 2014-11-22].<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Latin%3A+Story+of+a+World+Language&rft.aulast=Leonhardt&rft.aufirst=J%C3%BCrgen&rft.pub=The+Belknap+Press+of+Harvard+University+Press&rft.place=Cambridge+%28Massachusetts%29%2C+Londyn&rft.isbn=0674058070&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.pl%2Fbooks%3Fid%3DdQfeAAAAQBAJ%26printsec%3Dfrontcover%26dq%3Dlatin%26hl%3Dpl%26sa%3DX%26ei%3DLYVwVLWtOYefygOs2YDIBw%26ved%3D0CDQQuwUwAg%23v%3Donepage%26q%3Dlatin%26f%3Dfalse"></span> <span class="lang-list">(<abbr title="Treść w języku angielskim (English)">ang.</abbr>)</span>.</cite></li> <li><cite class="citation book" id="CITEREFStroh2013">Wilfried Stroh: <i>Łacina umarła, niech żyje łacina! Mała historia wielkiego języka</i>. Aleksandra Arnd (tł.), Elżbieta Wesołowska (wst.). Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 2013. <a href="/wiki/Specjalna:Ksi%C4%85%C5%BCki/9788376542669" title="Specjalna:Książki/9788376542669">ISBN <span class="isbn">978-83-7654-266-9</span></a>.<span class="Z3988" title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%C5%81acina+umar%C5%82a%2C+niech+%C5%BCyje+%C5%82acina%21+Ma%C5%82a+historia+wielkiego+j%C4%99zyka&rft.aulast=Stroh&rft.aufirst=Wilfried&rft.pub=Wydawnictwo+Pozna%C5%84skiego+Towarzystwa+Przyjaci%C3%B3%C5%82+Nauk&rft.place=Pozna%C5%84&rft.isbn=978-83-7654-266-9"></span></cite></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Linki_zewnętrzne"><span id="Linki_zewn.C4.99trzne"></span>Linki zewnętrzne</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&veaction=edit&section=33" title="Edytuj sekcję: Linki zewnętrzne" class="mw-editsection-visualeditor"><span>edytuj</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=%C5%81acina&action=edit&section=33" title="Edytuj kod źródłowy sekcji: Linki zewnętrzne"><span>edytuj kod</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://ephemeris.alcuinus.net">Ephemeris</a> – internetowy dziennik w języku łacińskim</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.latina-exercenda.net">Latina exercenda</a> – interaktywne ćwiczenia z zakresu gramatyki łacińskiej</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lacina.softrocks.pl">Lingua Latina Omnibus</a> – gramatyka, sentencje, odmiana, ciekawostki</li> <li><a rel="nofollow" class="external free" href="http://bibliotekacyfrowa.pan.pl/dlibra/aresults?action=SearchAction&QI=5D08FED1E99801B20AADE07BA56B223E-18">http://bibliotekacyfrowa.pan.pl/dlibra/aresults?action=SearchAction&QI=5D08FED1E99801B20AADE07BA56B223E-18</a> – słownik polsko-łaciński.</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="https://fbc.pionier.net.pl/search#fq={!tag=dcterms_accessRights}dcterms_accessRights%3A%22Dost%C4%99p%20otwarty%22&q=j%C4%99zyk%20%C5%82aci%C5%84ski">Publikacje nt. języka łacińskiego w Federacji Bibliotek Cyfrowych</a></li></ul> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74983602">.mw-parser-output .navbox{border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);margin:auto;text-align:center;padding:3px;margin-top:1em;clear:both}.mw-parser-output table.navbox:not(.pionowy){width:100%}.mw-parser-output .navbox+.navbox{border-top:0;margin-top:0}.mw-parser-output .navbox.pionowy{width:250px;float:right;clear:right;margin:0 0 0.4em 1.4em}.mw-parser-output .navbox.pionowy .before,.mw-parser-output .navbox.pionowy .after{padding:0.5em 0;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.caption,.mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background:#ccf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox .tnavbar{font-weight:normal;font-size:xx-small;white-space:nowrap;padding:0}.mw-parser-output .navbox>.tnavbar{margin-left:1em;float:left}.mw-parser-output .navbox .below>hr+.tnavbar{margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox .below>.tnavbar:before{content:"Ten szablon: "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:after{content:" · "}.mw-parser-output .navbox .tnavbar li:last-child:after{content:none}.mw-parser-output .navbox hr{margin:0.2em 1em}.mw-parser-output .navbox .title{background:#ddf;text-align:center;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content:not(.grupa-szablonów-nawigacyjnych){margin-top:2px;padding:0;font-size:smaller;overflow:auto}.mw-parser-output .navbox .above+div,.mw-parser-output .navbox .above+.navbox-main-content,.mw-parser-output .navbox .below,.mw-parser-output .navbox .title+.grid{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below{background:#ddf;text-align:center;margin-left:auto;margin-right:auto}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex{display:flex;flex-direction:row}.mw-parser-output .navbox .flex>.before,.mw-parser-output .navbox .flex>.after{align-self:center;text-align:center}.mw-parser-output .navbox .flex>.navbox-main-content{flex-grow:1}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .before{margin-right:0.5em}.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .after{margin-left:0.5em}.mw-parser-output .navbox .inner-columns,.mw-parser-output .navbox .inner-group,.mw-parser-output .navbox .inner-standard{border-spacing:0;border-collapse:collapse;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis{text-align:right;vertical-align:middle}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.opis+.spis{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td{padding:0;width:100%}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>td:first-child{text-align:center}.mw-parser-output .navbox .inner-standard .inner-standard>tbody>tr>td{text-align:left}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-odd,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>.navbox-even{padding:0 0.3em}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-standard>tbody>tr>th+td{border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns{table-layout:fixed}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{padding:0;border-left:2px solid var(--background-color-base,#fff);border-right:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td{vertical-align:top}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr+tr>td{border-top:2px solid var(--background-color-base,#fff)}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:first-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:first-child{border-left:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>th:last-child,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td:last-child{border-right:0}.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ul,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>ol,.mw-parser-output .navbox .inner-columns>tbody>tr>td>dl{text-align:left;column-width:24em}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+table{margin-top:2px}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.opis,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>.spis{padding:0.1em 1em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-toggle,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.mw-collapsible-toggle{width:4em;text-align:right;margin-right:0.4em}.mw-parser-output .navbox>.fakebar,.mw-parser-output .navbox .inner-group>div.mw-collapsible>.fakebar{float:left;width:4em;height:1em}.mw-parser-output .navbox .opis{background:#ddf;padding:0 1em;white-space:nowrap;font-weight:bold}.mw-parser-output .navbox.pionowy .opis{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-even,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-odd{background:transparent}.mw-parser-output .navbox.pionowy .navbox-odd,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .navbox-even{background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa)}.mw-parser-output .navbox .inner-group>div>div+div{background:transparent}.mw-parser-output .navbox p{margin:0;padding:0.3em 0}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:gold}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:silver}.mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,.mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#c96}.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ul,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>dl,.mw-parser-output .navbox .navbox-main-content>ol{column-width:24em;text-align:left}.mw-parser-output .navbox ul{list-style:none}.mw-parser-output .navbox .references{background:transparent}.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dd,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist dt,.mw-parser-output .navbox .hwrap .hlist li{white-space:normal}.mw-parser-output .navbox .rok{display:inline-block;width:4em;padding-right:0.5em;text-align:right}.mw-parser-output .navbox .navbox-statistics{margin-top:2px;border-top:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);text-align:center;font-size:small}.mw-parser-output .navbox-summary>.title{font-weight:bold;font-size:larger}.mw-parser-output .navbox:not(.grupa-szablonów) .navbox{margin:0;border:0;padding:0}.mw-parser-output .navbox.grupa-szablonów>.grupa-szablonów-nawigacyjnych>.navbox:first-child{margin-top:2px}@media(max-width:800px){.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.before,.mw-parser-output .navbox:not(.pionowy) .flex>.after{display:none}}.mw-parser-output .navbox .opis img,.mw-parser-output .navbox .opis .flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.flagicon,.mw-parser-output .navbox>.caption>.image{display:none}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.caption,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>tbody>tr>th{background-color:#3a3c3e}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.above,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox>.mw-collapsible-content>.below,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox .opis{background-color:#303234}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a1,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a1 .opis{background:#715f00}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a2,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a2 .opis{background:#5f5f5f}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .opis.a3,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbox.medaliści .a3 .opis{background:#764617}}</style><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:J%C4%99zyki_italskie" title="Szablon:Języki italskie"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/w/index.php?title=Dyskusja_szablonu:J%C4%99zyki_italskie&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dyskusja szablonu:Języki italskie (strona nie istnieje)"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:J%C4%99zyki_italskie&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/J%C4%99zyki_italskie" title="Języki italskie">Języki italskie</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><td colspan="2" class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_faliskijski" title="Język faliskijski">faliskijski</a> †</li> <li><a class="mw-selflink selflink">łaciński</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_oskijski" title="Język oskijski">oskijski</a> †</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_umbryjski" title="Język umbryjski">umbryjski</a> †</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_wenetyjski" title="Język wenetyjski">wenetyjski</a> †</li></ul> </td></tr></tbody></table></div></div> <div class="navbox do-not-make-smaller mw-collapsible mw-collapsed" data-expandtext="pokaż" data-collapsetext="ukryj"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r74983602"><ul class="tnavbar noprint plainlinks hlist"><li><a href="/wiki/Szablon:J%C4%99zyki_roma%C5%84skie" title="Szablon:Języki romańskie"><span title="Pokaż ten szablon">p</span></a></li><li><a href="/wiki/Dyskusja_szablonu:J%C4%99zyki_roma%C5%84skie" title="Dyskusja szablonu:Języki romańskie"><span title="Dyskusja na temat tego szablonu">d</span></a></li><li title="Możesz edytować ten szablon. Użyj przycisku podglądu przed zapisaniem zmian."><a class="external text" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Szablon:J%C4%99zyki_roma%C5%84skie&action=edit">e</a></li></ul><div class="navbox-title caption"><a href="/wiki/J%C4%99zyki_roma%C5%84skie" title="Języki romańskie">Języki romańskie</a></div><div class="mw-collapsible-content"><table class="navbox-main-content inner-standard"><tbody><tr class="a1"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/J%C4%99zyki_wschodnioroma%C5%84skie" title="Języki wschodnioromańskie">wschodnioromańskie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_arumu%C5%84ski" title="Język arumuński">arumuński</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_istrorumu%C5%84ski" title="Język istrorumuński">istrorumuński</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_meglenorumu%C5%84ski" title="Język meglenorumuński">meglenorumuński</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_rumu%C5%84ski" title="Język rumuński">rumuński</a> / <a href="/wiki/J%C4%99zyk_mo%C5%82dawski" title="Język mołdawski">mołdawski</a></li></ul> </td></tr><tr class="a2"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/J%C4%99zyki_po%C5%82udnioworoma%C5%84skie" title="Języki południoworomańskie">południoworomańskie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-even"> <ul><li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_korsyka%C5%84ski" title="Język korsykański">korsykański</a></li> <li><a href="/wiki/%C5%81acina_afryka%C5%84ska" title="Łacina afrykańska">łacina afrykańska</a> †</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_sardy%C5%84ski" title="Język sardyński">sardyński</a> (dialekty <a href="/wiki/Dialekt_gallurski" title="Dialekt gallurski">gallurski</a> – północno-wschodni, <a href="/wiki/Dialekt_kampida%C5%84ski" title="Dialekt kampidański">kampidański</a> – południowy, <a href="/wiki/Dialekt_logudorski" title="Dialekt logudorski">logudorski</a> – środkowy i <a href="/wiki/Dialekt_sassarski" title="Dialekt sassarski">sassarski</a> – północno-zachodni)</li></ul> </td></tr><tr class="a3"><th class="navbox-group opis" scope="row"><a href="/wiki/J%C4%99zyki_zachodnioroma%C5%84skie" title="Języki zachodnioromańskie">zachodnioromańskie</a></th><td class="navbox-list spis hlist navbox-odd"> <ul><li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_anglo-normandzki" title="Język anglo-normandzki">anglo-normandzki</a> †</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_arago%C5%84ski" title="Język aragoński">aragoński</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_asturyjski" title="Język asturyjski">asturyjski</a></li> <li><a href="/wiki/Auregnais" title="Auregnais">auregnais</a> †</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_burginio%C5%84ski" title="Język burginioński">burginioński</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_dalmaty%C5%84ski" title="Język dalmatyński">dalmatyński</a> †</li> <li><a href="/wiki/Dg%C3%A8rn%C3%A9siais" title="Dgèrnésiais">dgèrnésiais</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_emilijski" title="Język emilijski">emilijski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_francuski" title="Język francuski">francuski</a> <ul><li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_starofrancuski" title="Język starofrancuski">starofrancuski</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_franko-prowansalski" title="Język franko-prowansalski">franko-prowansalski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_friulski" title="Język friulski">friulski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_galicyjski" title="Język galicyjski">galicyjski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_hiszpa%C5%84ski" title="Język hiszpański">hiszpański</a> <ul><li><a href="/wiki/Dialekt_kastylijski" title="Dialekt kastylijski">d. kastylijski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_kastylijski" title="Język kastylijski">kastylijski</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_istriocki" title="Język istriocki">istriocki</a></li> <li><a href="/wiki/J%C3%A8rriais" title="Jèrriais">jèrriais</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_judeoportugalski" title="Język judeoportugalski">judeoportugalski</a> †</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_judeow%C5%82oski" title="Język judeowłoski">judeowłoski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_katalo%C5%84ski" title="Język kataloński">kataloński</a></li> <li><a href="/wiki/Ladino_(dialekt)" title="Ladino (dialekt)">ladino</a> (judeohiszpański)</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_lady%C5%84ski" title="Język ladyński">ladyński</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_liguryjski_(wsp%C3%B3%C5%82czesny)" title="Język liguryjski (współczesny)">liguryjski</a> (dialekt <a href="/wiki/Dialekt_monegaski" title="Dialekt monegaski">monegaski</a>)</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_lombardzki" title="Język lombardzki">lombardzki</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_lotary%C5%84ski_(o%C3%AFl)" title="Język lotaryński (oïl)">lotaryński</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_mirandyjski" title="Język mirandyjski">mirandyjski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_neapolita%C5%84ski" title="Język neapolitański">neapolitański</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_normandzki" title="Język normandzki">normandzki</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_oksyta%C5%84ski" title="Język oksytański">oksytański</a> (dialekty <a href="/wiki/Dialekt_gasko%C5%84ski" title="Dialekt gaskoński">gaskoński</a>, <a href="/wiki/Dialekt_langwedocki" title="Dialekt langwedocki">langwedocki</a>, <a href="/wiki/Dialekt_limuzy%C5%84ski" title="Dialekt limuzyński">limuzyński</a>, <a href="/wiki/Dialekt_owerniacki" title="Dialekt owerniacki">owerniacki</a>, <a href="/wiki/Dialekt_prowansalski" title="Dialekt prowansalski">prowansalski</a> i <a href="/wiki/Dialekt_wiwaroalpejski" title="Dialekt wiwaroalpejski">wiwaroalpejski</a>)</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_piemoncki" title="Język piemoncki">piemoncki</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_pikardyjski" title="Język pikardyjski">pikardyjski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_portugalski" title="Język portugalski">portugalski</a></li> <li><a href="/wiki/Dialekt_rioplatense" title="Dialekt rioplatense">rioplatense</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_romansz" title="Język romansz">romansz</a></li> <li><a href="/wiki/Sercquiais" title="Sercquiais">sercquiais</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_sycylijski" title="Język sycylijski">sycylijski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_szampa%C5%84ski" title="Język szampański">szampański</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_szuadit" title="Język szuadit">szuadit</a> †</li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_tarencki" title="Język tarencki">tarencki</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_walencki" title="Język walencki">walencki</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_walo%C5%84ski" title="Język waloński">waloński</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_wenecki" title="Język wenecki">wenecki</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_w%C5%82oski" title="Język włoski">włoski</a></li> <li><a href="/wiki/J%C4%99zyk_zarfatit" title="Język zarfatit">zarfatit</a> (judeofrancuski) †</li></ul> </td></tr></tbody></table><div class="hlist navbox-below below"> <ul><li><a class="mw-selflink selflink">Łacina</a> jest przodkiem wszystkich języków romańskich</li></ul> </div></div></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r74016753">.mw-parser-output #normdaten>div+div{margin-top:0.5em}.mw-parser-output #normdaten>div>div{background:var(--background-color-neutral,#eaecf0);padding:.2em .5em}.mw-parser-output #normdaten ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output #normdaten ul li:first-child{padding-left:.5em;border-left:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1)}</style> <div id="normdaten" class="catlinks"><div class="normdaten-typ-fehlt"><div><a href="/wiki/Kontrola_autorytatywna" title="Kontrola autorytatywna">Kontrola autorytatywna</a> (<span class="description"><a href="/wiki/J%C4%99zyk_martwy" title="Język martwy">język martwy</a></span>):</div><ul><li><a href="/wiki/Library_of_Congress_Control_Number" title="Library of Congress Control Number">LCCN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://lccn.loc.gov/sh85074944">sh85074944</a></span></li><li><a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/4114364-4">4114364-4</a></span></li><li><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Web_NDL_Authorities" class="extiw" title="de:Web NDL Authorities">NDL</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00569314">00569314</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioth%C3%A8que_nationale" title="Bibliothèque nationale">BnF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb11935508t">11935508t</a></span></li><li><a href="/wiki/Centralna_Biblioteka_Narodowa_we_Florencji" title="Centralna Biblioteka Narodowa we Florencji">BNCF</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://thes.bncf.firenze.sbn.it/termine.php?id=4115">4115</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Republiki_Czeskiej" title="Biblioteka Narodowa Republiki Czeskiej">NKC</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/ph122187">ph122187</a></span></li><li><a href="/wiki/Hiszpa%C5%84ska_Biblioteka_Narodowa" title="Hiszpańska Biblioteka Narodowa">BNE</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX526920">XX526920</a></span></li><li><a href="/wiki/Biblioteka_Narodowa_Izraela" title="Biblioteka Narodowa Izraela">J9U</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://olduli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007555777505171">987007555777505171</a></span></li></ul></div><div class="normdaten-andere"><div><a href="/wiki/Encyklopedia_internetowa" title="Encyklopedia internetowa">Encyklopedie internetowe</a>:</div> <ul><li><a href="/wiki/Encyklopedia_PWN_(internetowa)" title="Encyklopedia PWN (internetowa)">PWN</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://encyklopedia.pwn.pl/haslo/;3934771.html">3934771</a></span></li> <li><a href="/wiki/Encyklopedia_Britannica" title="Encyklopedia Britannica">Britannica</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/topic/Latin-language">topic/Latin-language</a></span></li> <li><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Property:P3219" class="extiw" title="d:Property:P3219">Universalis</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/latines-langue-et-litterature-la-langue/">latines-langue-et-litterature-la-langue</a></span></li> <li><a href="/wiki/Encyk%C5%82opedija_suczasnoji_Ukrajiny" title="Encykłopedija suczasnoji Ukrajiny">ЕСУ</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://esu.com.ua/search_articles.php?id=53405">53405</a></span></li> <li><a href="/wiki/Nacion%C4%81l%C4%81_enciklop%C4%93dija" title="Nacionālā enciklopēdija">Nacionālā enciklopēdija</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://enciklopedija.lv/skirklis/1836">1836</a></span></li> <li><a href="/wiki/Store_norske_leksikon" title="Store norske leksikon">SNL</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=latin">latin</a></span>, <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=4342&url_prefix=https://snl.no/&id=latin_-_latinundervisning_i_Norge">latin_-_latinundervisning_i_Norge</a></span></li> <li><a href="/wiki/Den_Store_Danske_Encyklop%C3%A6di" title="Den Store Danske Encyklopædi">DSDE</a>: <span class="uid"><a class="external text" href="https://wikidata-externalid-url.toolforge.org/?p=8313&url_prefix=https://lex.dk/&id=latin">latin</a></span></li> <li><a href="/wiki/Hrvatska_enciklopedija" title="Hrvatska enciklopedija">Hrvatska enciklopedija</a>: <span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciklopedija.hr/Natuknica.aspx?ID=35572">35572</a></span></li></ul> </div></div></div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Źródło: „<a dir="ltr" href="https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Łacina&oldid=75212083">https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Łacina&oldid=75212083</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/Specjalna:Kategorie" title="Specjalna:Kategorie">Kategorie</a>: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:J%C4%99zyk_%C5%82aci%C5%84ski" title="Kategoria:Język łaciński">Język łaciński</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:J%C4%99zyki_italskie" title="Kategoria:Języki italskie">Języki italskie</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:J%C4%99zyki_urz%C4%99dowe_I_Rzeczypospolitej" title="Kategoria:Języki urzędowe I Rzeczypospolitej">Języki urzędowe I Rzeczypospolitej</a></li><li><a href="/wiki/Kategoria:J%C4%99zyki_Watykanu" title="Kategoria:Języki Watykanu">Języki Watykanu</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Ukryta kategoria: <ul><li><a href="/wiki/Kategoria:Szablon_cytowania_czasopisma_%E2%80%93_brak_numeru_strony" title="Kategoria:Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony">Szablon cytowania czasopisma – brak numeru strony</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Tę stronę ostatnio edytowano 11 lis 2024, 21:12.</li> <li id="footer-info-copyright">Tekst udostępniany na licencji <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.pl">Creative Commons: uznanie autorstwa, na tych samych warunkach</a>, z możliwością obowiązywania dodatkowych ograniczeń. Zobacz szczegółowe informacje o <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Policy:Terms_of_Use/pl">warunkach korzystania</a>.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Polityka prywatności</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:O_Wikipedii">O Wikipedii</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Korzystasz_z_Wikipedii_tylko_na_w%C5%82asn%C4%85_odpowiedzialno%C5%9B%C4%87">Korzystasz z Wikipedii tylko na własną odpowiedzialność</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Powszechne Zasady Postępowania</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Dla deweloperów</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/pl.wikipedia.org">Statystyki</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Oświadczenie o ciasteczkach</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//pl.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%C5%81acina&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Wersja mobilna</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-647f8b45db-6s6s2","wgBackendResponseTime":158,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.981","walltime":"1.260","ppvisitednodes":{"value":23847,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":97035,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":23503,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":17,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":20,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":48093,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 1063.400 1 -total"," 24.69% 262.575 1 Szablon:Język_infobox"," 12.51% 133.063 48 Szablon:Odn"," 11.57% 122.994 1 Szablon:Kontrola_autorytatywna"," 11.46% 121.815 11 Szablon:Cytuj_książkę"," 11.06% 117.663 1 Szablon:Języki_italskie"," 10.86% 115.463 2 Szablon:Szablon_nawigacyjny"," 9.66% 102.744 1 Szablon:Przypisy"," 6.26% 66.556 65 Szablon:K"," 5.88% 62.515 67 Szablon:J"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.448","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":7675351,"limit":52428800},"limitreport-logs":"\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P1999'\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P1629'\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P1629'\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P1629'\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P1798'\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P1629'\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P221'\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P1629'\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P506'\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P1629'\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\n#prop A = 1\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P1232'\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P2590'\n\n== selectProperty ==\nrank = nil\nloader = table#1 {\n [\"get\"] = function#1,\n}\nfilters = table#1 {\n}\nsnaktype = nil\nJednostka nie zawiera poszukiwanej właściwości 'P1466'\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\next = nil\next = false\next = nil\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\nrequired = table#1 {\n}\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\n\n== Szablon:Szablon nawigacyjny ==\n\nrequired = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-647f8b45db-8lnjd","timestamp":"20241118174350","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0141acina","url":"https:\/\/pl.wikipedia.org\/wiki\/%C5%81acina","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q397","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q397","author":{"@type":"Organization","name":"Wsp\u00f3\u0142tw\u00f3rcy projekt\u00f3w Fundacji Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2002-06-13T12:29:09Z","headline":"j\u0119zyk z rodziny italskiej"}</script> </body> </html>