CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="vi" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Charles Martel – Wikipedia tiếng Việt</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-enabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )viwikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t.",".\t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"vi normal","wgMonthNames":["","tháng 1","tháng 2","tháng 3","tháng 4","tháng 5","tháng 6","tháng 7","tháng 8","tháng 9","tháng 10","tháng 11","tháng 12"],"wgRequestId":"ec13e067-5cb8-4d00-afed-77540dfa89e5","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Charles_Martel","wgTitle":"Charles Martel","wgCurRevisionId":71600076,"wgRevisionId":71600076,"wgArticleId":803498,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Trang đưa đối số thừa vào bản mẫu","Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback","Trang sử dụng liên kết tự động ISBN","Bài viết có văn bản tiếng Pháp","Bài viết có văn bản tiếng Đức","Bài có liên kết hỏng","Bản mẫu chiến tranh","Sinh thập niên 680","Mất năm 741","Người Frank","Quản thừa","Vương triều Caroling","Vua theo đạo Công giáo Rôma"] ,"wgPageViewLanguage":"vi","wgPageContentLanguage":"vi","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Charles_Martel","wgRelevantArticleId":803498,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":false,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"vi","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"vi"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":40000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q3301","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands", "architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.charinsert-styles":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js", "ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.did_you_mean","ext.gadget.ReferenceTooltips","ext.gadget.AVIM","ext.gadget.AVIM_portlet","ext.gadget.charinsert","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.wikibugs","ext.gadget.purgetab","ext.gadget.switcher","ext.gadget.AdvancedSiteNotices","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=vi&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=ext.gadget.charinsert-styles&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=vi&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.4"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f2/Charles_Martel_01.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1995"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/f/f2/Charles_Martel_01.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1330"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Charles_Martel_01.jpg/640px-Charles_Martel_01.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="1064"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Charles Martel – Wikipedia tiếng Việt"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//vi.m.wikipedia.org/wiki/Charles_Martel"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Sửa đổi" href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Wikipedia (vi)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//vi.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Charles_Martel"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.vi"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Nguồn cấp Atom của Wikipedia" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Charles_Martel rootpage-Charles_Martel skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Bước tới nội dung</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Trình đơn chính" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Trình đơn chính</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Trình đơn chính</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Điều hướng </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" title="Xem trang chính [z]" accesskey="z"><span>Trang Chính</span></a></li><li id="n-wikipedia-featuredcontent" class="mw-list-item"><a href="/wiki/C%E1%BB%95ng_th%C3%B4ng_tin:N%E1%BB%99i_dung_ch%E1%BB%8Dn_l%E1%BB%8Dc"><span>Nội dung chọn lọc</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ng%E1%BA%ABu_nhi%C3%AAn" title="Xem trang ngẫu nhiên [x]" accesskey="x"><span>Bài viết ngẫu nhiên</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_g%E1%BA%A7n_%C4%91%C3%A2y" title="Danh sách thay đổi gần đây trong wiki [r]" accesskey="r"><span>Thay đổi gần đây</span></a></li><li id="n-bug_in_article" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:B%C3%A1o_l%E1%BB%97i_b%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt"><span>Báo lỗi nội dung</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikipedia-interaction" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikipedia-interaction" > <div class="vector-menu-heading"> Tương tác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-wikipedia-helppage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:S%C3%A1ch_h%C6%B0%E1%BB%9Bng_d%E1%BA%ABn"><span>Hướng dẫn</span></a></li><li id="n-aboutsite" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u"><span>Giới thiệu Wikipedia</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:C%E1%BB%99ng_%C4%91%E1%BB%93ng" title="Giới thiệu dự án, cách sử dụng và tìm kiếm thông tin ở đây"><span>Cộng đồng</span></a></li><li id="n-wikipedia-villagepump" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn"><span>Thảo luận chung</span></a></li><li id="n-wikipedia-helpdesk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%C3%BAp_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_Wikipedia"><span>Giúp sử dụng</span></a></li><li id="n-contactpage" class="mw-list-item"><a href="//vi.wikipedia.org/wiki/Wikipedia:Liên_lạc"><span>Liên lạc</span></a></li><li id="n-upload" class="mw-list-item"><a href="/wiki/Wikipedia:Tr%C3%ACnh_t%E1%BA%A3i_l%C3%AAn_t%E1%BA%ADp_tin"><span>Tải lên tập tin</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/Trang_Ch%C3%ADnh" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Wikipedia" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-en.svg" style="width: 7.5em; height: 1.125em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="Bách khoa toàn thư mở" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-vi.svg" width="120" height="10" style="width: 7.5em; height: 0.625em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:T%C3%ACm_ki%E1%BA%BFm" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>Tìm kiếm</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Tìm kiếm trên Wikipedia" aria-label="Tìm kiếm trên Wikipedia" autocapitalize="sentences" title="Tìm kiếm Wikipedia [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="Đặc_biệt:Tìm_kiếm"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Tìm kiếm</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Công cụ cá nhân"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Giao diện" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Giao diện</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi" class=""><span>Quyên góp</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Charles+Martel" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản" class=""><span>Tạo tài khoản</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Charles+Martel" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o" class=""><span>Đăng nhập</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Thêm tùy chọn" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ cá nhân" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ cá nhân</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Bảng chọn thành viên" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_vi.wikipedia.org&uselang=vi"><span>Quyên góp</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:M%E1%BB%9F_t%C3%A0i_kho%E1%BA%A3n&returnto=Charles+Martel" title="Bạn được khuyến khích mở tài khoản và đăng nhập; tuy nhiên, không bắt buộc phải có tài khoản"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>Tạo tài khoản</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C4%83ng_nh%E1%BA%ADp&returnto=Charles+Martel" title="Đăng nhập sẽ có lợi hơn, tuy nhiên không bắt buộc. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>Đăng nhập</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Trang dành cho người dùng chưa đăng nhập <a href="/wiki/Tr%E1%BB%A3_gi%C3%BAp:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u" aria-label="Tìm hiểu thêm về sửa đổi"><span>tìm hiểu thêm</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:%C4%90%C3%B3ng_g%C3%B3p_c%E1%BB%A7a_t%C3%B4i" title="Danh sách các sửa đổi được thực hiện qua địa chỉ IP này [y]" accesskey="y"><span>Đóng góp</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_t%C3%B4i" title="Thảo luận với địa chỉ IP này [n]" accesskey="n"><span>Thảo luận cho địa chỉ IP này</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Trang Web"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Nội dung" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Nội dung</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">ẩn</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Đầu</div> </a> </li> <li id="toc-Những_năm_đầu_đời" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Những_năm_đầu_đời"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>Những năm đầu đời</span> </div> </a> <ul id="toc-Những_năm_đầu_đời-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tranh_giành_quyền_lực" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tranh_giành_quyền_lực"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>Tranh giành quyền lực</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Tranh_giành_quyền_lực-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Tranh giành quyền lực</span> </button> <ul id="toc-Tranh_giành_quyền_lực-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Nội_chiến_715-718" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nội_chiến_715-718"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.1</span> <span>Nội chiến 715-718</span> </div> </a> <ul id="toc-Nội_chiến_715-718-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Thiên_tài_quân_sự" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Thiên_tài_quân_sự"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2.2</span> <span>Thiên tài quân sự</span> </div> </a> <ul id="toc-Thiên_tài_quân_sự-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Củng_cố_quyền_lực" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Củng_cố_quyền_lực"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>Củng cố quyền lực</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Củng_cố_quyền_lực-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Củng cố quyền lực</span> </button> <ul id="toc-Củng_cố_quyền_lực-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Các_cuộc_chiến_thời_kỳ_718-731" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Các_cuộc_chiến_thời_kỳ_718-731"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.1</span> <span>Các cuộc chiến thời kỳ 718-731</span> </div> </a> <ul id="toc-Các_cuộc_chiến_thời_kỳ_718-731-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Trước_trận_Tours" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Trước_trận_Tours"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3.2</span> <span>Trước trận Tours</span> </div> </a> <ul id="toc-Trước_trận_Tours-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Trận_Tours" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Trận_Tours"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>Trận Tours</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Trận_Tours-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Trận Tours</span> </button> <ul id="toc-Trận_Tours-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Bối_cảnh" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bối_cảnh"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.1</span> <span>Bối cảnh</span> </div> </a> <ul id="toc-Bối_cảnh-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Diễn_biến" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Diễn_biến"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.2</span> <span>Diễn biến</span> </div> </a> <ul id="toc-Diễn_biến-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Kết_quả" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Kết_quả"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4.3</span> <span>Kết quả</span> </div> </a> <ul id="toc-Kết_quả-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Sau_trận_Tours" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Sau_trận_Tours"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>Sau trận Tours</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Sau_trận_Tours-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Sau trận Tours</span> </button> <ul id="toc-Sau_trận_Tours-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Những_cuộc_chiến_giai_đoạn_732-737" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Những_cuộc_chiến_giai_đoạn_732-737"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.1</span> <span>Những cuộc chiến giai đoạn 732-737</span> </div> </a> <ul id="toc-Những_cuộc_chiến_giai_đoạn_732-737-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ngưng_chiến" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ngưng_chiến"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5.2</span> <span>Ngưng chiến</span> </div> </a> <ul id="toc-Ngưng_chiến-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Qua_đời" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Qua_đời"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>Qua đời</span> </div> </a> <ul id="toc-Qua_đời-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Di_sản" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Di_sản"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>Di sản</span> </div> </a> <button aria-controls="toc-Di_sản-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> <span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-expand"></span> <span>Hiện/ẩn mục Di sản</span> </button> <ul id="toc-Di_sản-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Đế_quốc_Caroling_và_Thánh_chế_La_Mã" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Đế_quốc_Caroling_và_Thánh_chế_La_Mã"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.1</span> <span>Đế quốc Caroling và Thánh chế La Mã</span> </div> </a> <ul id="toc-Đế_quốc_Caroling_và_Thánh_chế_La_Mã-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Xây_dựng_chế_độ_phong_kiến" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Xây_dựng_chế_độ_phong_kiến"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.2</span> <span>Xây dựng chế độ phong kiến</span> </div> </a> <ul id="toc-Xây_dựng_chế_độ_phong_kiến-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Bảo_vệ_Thiên_Chúa_giáo_và_tái_chinh_phục" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Bảo_vệ_Thiên_Chúa_giáo_và_tái_chinh_phục"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.3</span> <span>Bảo vệ Thiên Chúa giáo và tái chinh phục</span> </div> </a> <ul id="toc-Bảo_vệ_Thiên_Chúa_giáo_và_tái_chinh_phục-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Nghệ_thuật_quân_sự" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Nghệ_thuật_quân_sự"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7.4</span> <span>Nghệ thuật quân sự</span> </div> </a> <ul id="toc-Nghệ_thuật_quân_sự-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Gia_đình" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Gia_đình"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>Gia đình</span> </div> </a> <ul id="toc-Gia_đình-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Tham_khảo" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Tham_khảo"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">9</span> <span>Tham khảo</span> </div> </a> <ul id="toc-Tham_khảo-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Chú_thích" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#Chú_thích"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">10</span> <span>Chú thích</span> </div> </a> <ul id="toc-Chú_thích-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Nội dung" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Đóng mở mục lục" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">Đóng mở mục lục</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">Charles Martel</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Xem bài viết trong ngôn ngữ khác. Bài có sẵn trong 78 ngôn ngữ" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-78" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">78 ngôn ngữ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Karel_Martel" title="Karel Martel – Tiếng Afrikaans" lang="af" hreflang="af" data-title="Karel Martel" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="Tiếng Afrikaans" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-als mw-list-item"><a href="https://als.wikipedia.org/wiki/Karl_Martell" title="Karl Martell – Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" lang="gsw" hreflang="gsw" data-title="Karl Martell" data-language-autonym="Alemannisch" data-language-local-name="Tiếng Đức (Thụy Sĩ)" class="interlanguage-link-target"><span>Alemannisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%8A%D9%84" title="شارل مارتيل – Tiếng Ả Rập" lang="ar" hreflang="ar" data-title="شارل مارتيل" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Karl_Martell" title="Karl Martell – Tiếng Azerbaijan" lang="az" hreflang="az" data-title="Karl Martell" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="Tiếng Azerbaijan" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%84" title="شارل مارتل – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="شارل مارتل" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target"><span>تۆرکجه</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Karl_Martell" title="Karl Martell – Tiếng Indonesia" lang="id" hreflang="id" data-title="Karl Martell" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="Tiếng Indonesia" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D1%8D%D0%BB" title="Карл Мартэл – Tiếng Belarus" lang="be" hreflang="be" data-title="Карл Мартэл" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="Tiếng Belarus" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Karlo_Martel" title="Karlo Martel – Tiếng Bosnia" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Karlo Martel" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="Tiếng Bosnia" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Karl_Martel" title="Karl Martel – Tiếng Breton" lang="br" hreflang="br" data-title="Karl Martel" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="Tiếng Breton" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%BB" title="Карл Мартел – Tiếng Bulgaria" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Карл Мартел" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="Tiếng Bulgaria" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Carles_Martell" title="Carles Martell – Tiếng Catalan" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Carles Martell" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="Tiếng Catalan" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Karel_Martel" title="Karel Martel – Tiếng Séc" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Karel Martel" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="Tiếng Séc" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Siarl_Martel" title="Siarl Martel – Tiếng Wales" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Siarl Martel" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="Tiếng Wales" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da badge-Q17559452 badge-recommendedarticle mw-list-item" title="bài chất lượng cao"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Karl_Martell" title="Karl Martell – Tiếng Đan Mạch" lang="da" hreflang="da" data-title="Karl Martell" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="Tiếng Đan Mạch" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="huy hiệu bài viết chọn lọc"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Karl_Martell" title="Karl Martell – Tiếng Đức" lang="de" hreflang="de" data-title="Karl Martell" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="Tiếng Đức" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Karl_Martell" title="Karl Martell – Tiếng Estonia" lang="et" hreflang="et" data-title="Karl Martell" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="Tiếng Estonia" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%AC%CF%81%CE%BF%CE%BB%CE%BF%CF%82_%CE%9C%CE%B1%CF%81%CF%84%CE%AD%CE%BB%CE%BF%CF%82" title="Κάρολος Μαρτέλος – Tiếng Hy Lạp" lang="el" hreflang="el" data-title="Κάρολος Μαρτέλος" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="Tiếng Hy Lạp" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Charles_Martel" title="Charles Martel – Tiếng Anh" lang="en" hreflang="en" data-title="Charles Martel" data-language-autonym="English" data-language-local-name="Tiếng Anh" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Carlos_Martel" title="Carlos Martel – Tiếng Tây Ban Nha" lang="es" hreflang="es" data-title="Carlos Martel" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="Tiếng Tây Ban Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Karolo_Martelo" title="Karolo Martelo – Tiếng Quốc Tế Ngữ" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Karolo Martelo" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="Tiếng Quốc Tế Ngữ" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Karlos_Martel" title="Karlos Martel – Tiếng Basque" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Karlos Martel" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="Tiếng Basque" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%B4%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%84" title="شارل مارتل – Tiếng Ba Tư" lang="fa" hreflang="fa" data-title="شارل مارتل" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="Tiếng Ba Tư" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Charles_Martel" title="Charles Martel – Tiếng Pháp" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Charles Martel" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="Tiếng Pháp" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Karel_Martel" title="Karel Martel – Tiếng Frisia" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Karel Martel" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="Tiếng Frisia" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/S%C3%A9arlas_Martel" title="Séarlas Martel – Tiếng Ireland" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Séarlas Martel" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="Tiếng Ireland" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Carlos_Martel" title="Carlos Martel – Tiếng Galician" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Carlos Martel" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="Tiếng Galician" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gan mw-list-item"><a href="https://gan.wikipedia.org/wiki/%E6%B2%99%E5%88%A9%E9%96%80%C2%B7%E9%A6%AC%E5%88%A9%E7%89%B9" title="沙利門·馬利特 – Tiếng Cám" lang="gan" hreflang="gan" data-title="沙利門·馬利特" data-language-autonym="贛語" data-language-local-name="Tiếng Cám" class="interlanguage-link-target"><span>贛語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%B9%B4%EB%A1%A4%EB%A3%A8%EC%8A%A4_%EB%A7%88%EB%A5%B4%ED%85%94%EB%A3%A8%EC%8A%A4" title="카롤루스 마르텔루스 – Tiếng Hàn" lang="ko" hreflang="ko" data-title="카롤루스 마르텔루스" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="Tiếng Hàn" class="interlanguage-link-target"><span>한국어</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BC%D5%AC%D5%B8%D5%BD_%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A5%D5%AC" title="Կառլոս Մարտել – Tiếng Armenia" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Կառլոս Մարտել" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="Tiếng Armenia" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Karlo_Martel" title="Karlo Martel – Tiếng Croatia" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Karlo Martel" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="Tiếng Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Karolus_Martelo" title="Karolus Martelo – Tiếng Ido" lang="io" hreflang="io" data-title="Karolus Martelo" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="Tiếng Ido" class="interlanguage-link-target"><span>Ido</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Charles_Martel" title="Charles Martel – Tiếng Khoa Học Quốc Tế" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Charles Martel" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="Tiếng Khoa Học Quốc Tế" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/Karl_hamar" title="Karl hamar – Tiếng Iceland" lang="is" hreflang="is" data-title="Karl hamar" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="Tiếng Iceland" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Carlo_Martello" title="Carlo Martello – Tiếng Italy" lang="it" hreflang="it" data-title="Carlo Martello" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="Tiếng Italy" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%A7%D7%A8%D7%9C_%D7%9E%D7%A8%D7%98%D7%9C" title="קרל מרטל – Tiếng Do Thái" lang="he" hreflang="he" data-title="קרל מרטל" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="Tiếng Do Thái" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A1_%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98" title="კარლოს მარტელი – Tiếng Georgia" lang="ka" hreflang="ka" data-title="კარლოს მარტელი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="Tiếng Georgia" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BB" title="Карл Мартелл – Tiếng Kazakh" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Карл Мартелл" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="Tiếng Kazakh" class="interlanguage-link-target"><span>Қазақша</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Karolo_Nyundo" title="Karolo Nyundo – Tiếng Swahili" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Karolo Nyundo" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="Tiếng Swahili" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Carolus_Martellus" title="Carolus Martellus – Tiếng La-tinh" lang="la" hreflang="la" data-title="Carolus Martellus" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="Tiếng La-tinh" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/K%C4%81rlis_Martels" title="Kārlis Martels – Tiếng Latvia" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Kārlis Martels" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="Tiếng Latvia" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Karl_Martell" title="Karl Martell – Tiếng Luxembourg" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Karl Martell" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="Tiếng Luxembourg" class="interlanguage-link-target"><span>Lëtzebuergesch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Karolis_Martelis" title="Karolis Martelis – Tiếng Litva" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Karolis Martelis" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="Tiếng Litva" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lfn mw-list-item"><a href="https://lfn.wikipedia.org/wiki/Carlo_Martel" title="Carlo Martel – Lingua Franca Nova" lang="lfn" hreflang="lfn" data-title="Carlo Martel" data-language-autonym="Lingua Franca Nova" data-language-local-name="Lingua Franca Nova" class="interlanguage-link-target"><span>Lingua Franca Nova</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/Carlo_Martel" title="Carlo Martel – Tiếng Lombard" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="Carlo Martel" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="Tiếng Lombard" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Martell_K%C3%A1roly" title="Martell Károly – Tiếng Hungary" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Martell Károly" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="Tiếng Hungary" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%BE_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%BB" title="Карло Мартел – Tiếng Macedonia" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Карло Мартел" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="Tiếng Macedonia" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-xmf mw-list-item"><a href="https://xmf.wikipedia.org/wiki/%E1%83%99%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%9A%E1%83%9D%E1%83%A1_%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%A2%E1%83%94%E1%83%9A%E1%83%98" title="კარლოს მარტელი – Mingrelian" lang="xmf" hreflang="xmf" data-title="კარლოს მარტელი" data-language-autonym="მარგალური" data-language-local-name="Mingrelian" class="interlanguage-link-target"><span>მარგალური</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%83%D8%A7%D8%B1%D9%84_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D8%AA%D9%84" title="كارل مارتل – Tiếng Ả Rập Ai Cập" lang="arz" hreflang="arz" data-title="كارل مارتل" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="Tiếng Ả Rập Ai Cập" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%81%E1%80%BB%E1%80%AC%E1%80%B8_%E1%80%99%E1%80%AC%E1%80%90%E1%80%B2" title="ချား မာတဲ – Tiếng Miến Điện" lang="my" hreflang="my" data-title="ချား မာတဲ" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="Tiếng Miến Điện" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Karel_Martel" title="Karel Martel – Tiếng Hà Lan" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Karel Martel" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="Tiếng Hà Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%82%AB%E3%83%BC%E3%83%AB%E3%83%BB%E3%83%9E%E3%83%AB%E3%83%86%E3%83%AB" title="カール・マルテル – Tiếng Nhật" lang="ja" hreflang="ja" data-title="カール・マルテル" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="Tiếng Nhật" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-frr mw-list-item"><a href="https://frr.wikipedia.org/wiki/Karl_Martell" title="Karl Martell – Tiếng Frisia Miền Bắc" lang="frr" hreflang="frr" data-title="Karl Martell" data-language-autonym="Nordfriisk" data-language-local-name="Tiếng Frisia Miền Bắc" class="interlanguage-link-target"><span>Nordfriisk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="bài viết tốt"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Karl_Martell" title="Karl Martell – Tiếng Na Uy (Bokmål)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Karl Martell" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Bokmål)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Karl_Martell" title="Karl Martell – Tiếng Na Uy (Nynorsk)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Karl Martell" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="Tiếng Na Uy (Nynorsk)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Carles_Mart%C3%A8l" title="Carles Martèl – Tiếng Occitan" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Carles Martèl" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="Tiếng Occitan" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Karl_martell" title="Karl martell – Tiếng Uzbek" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Karl martell" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="Tiếng Uzbek" class="interlanguage-link-target"><span>Oʻzbekcha / ўзбекча</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pnb mw-list-item"><a href="https://pnb.wikipedia.org/wiki/%DA%86%D8%A7%D8%B1%D9%84%D8%B3_%D9%85%D8%A7%D8%B1%D9%B9%D9%84" title="چارلس مارٹل – Western Punjabi" lang="pnb" hreflang="pnb" data-title="چارلس مارٹل" data-language-autonym="پنجابی" data-language-local-name="Western Punjabi" class="interlanguage-link-target"><span>پنجابی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pms mw-list-item"><a href="https://pms.wikipedia.org/wiki/Carl_Martel" title="Carl Martel – Piedmontese" lang="pms" hreflang="pms" data-title="Carl Martel" data-language-autonym="Piemontèis" data-language-local-name="Piedmontese" class="interlanguage-link-target"><span>Piemontèis</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Karol_M%C5%82ot" title="Karol Młot – Tiếng Ba Lan" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Karol Młot" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="Tiếng Ba Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Carlos_Martel" title="Carlos Martel – Tiếng Bồ Đào Nha" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Carlos Martel" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="Tiếng Bồ Đào Nha" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Carol_Martel" title="Carol Martel – Tiếng Romania" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Carol Martel" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="Tiếng Romania" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%BB%D0%BB" title="Карл Мартелл – Tiếng Nga" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Карл Мартелл" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="Tiếng Nga" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Charles_Martel" title="Charles Martel – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Charles Martel" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Karol_Martel" title="Karol Martel – Tiếng Slovak" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Karol Martel" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="Tiếng Slovak" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Karel_Martel" title="Karel Martel – Tiếng Slovenia" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Karel Martel" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="Tiếng Slovenia" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB%D0%BE_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%BB" title="Карло Мартел – Tiếng Serbia" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Карло Мартел" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="Tiếng Serbia" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Karlo_Martel" title="Karlo Martel – Tiếng Serbo-Croatia" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Karlo Martel" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="Tiếng Serbo-Croatia" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Kaarle_Martel" title="Kaarle Martel – Tiếng Phần Lan" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Kaarle Martel" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="Tiếng Phần Lan" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Karl_Martell" title="Karl Martell – Tiếng Thụy Điển" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Karl Martell" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="Tiếng Thụy Điển" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Charles_Martel" title="Charles Martel – Tiếng Tagalog" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Charles Martel" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="Tiếng Tagalog" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%8A%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B8%A5_%E0%B8%A1%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B9%8C%E0%B9%81%E0%B8%95%E0%B8%A5" title="ชาร์ล มาร์แตล – Tiếng Thái" lang="th" hreflang="th" data-title="ชาร์ล มาร์แตล" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="Tiếng Thái" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Charles_Martel" title="Charles Martel – Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Charles Martel" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="Tiếng Thổ Nhĩ Kỳ" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%B0%D1%80%D0%BB_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D1%82%D0%B5%D0%BB" title="Карл Мартел – Tiếng Ukraina" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Карл Мартел" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="Tiếng Ukraina" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Tch%C3%A5le_al_Mayote" title="Tchåle al Mayote – Tiếng Walloon" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Tchåle al Mayote" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="Tiếng Walloon" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Charles_Martel" title="Charles Martel – Tiếng Waray" lang="war" hreflang="war" data-title="Charles Martel" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="Tiếng Waray" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%9F%A5%E7%90%86%C2%B7%E9%A9%AC%E7%89%B9" title="查理·马特 – Tiếng Ngô" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="查理·马特" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="Tiếng Ngô" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E6%9F%A5%E7%90%86%C2%B7%E9%A6%AC%E7%90%86%E7%89%B9" title="查理·馬理特 – Tiếng Quảng Đông" lang="yue" hreflang="yue" data-title="查理·馬理特" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="Tiếng Quảng Đông" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%9F%A5%E7%90%86%C2%B7%E9%A9%AC%E7%89%B9" title="查理·马特 – Tiếng Trung" lang="zh" hreflang="zh" data-title="查理·马特" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="Tiếng Trung" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q3301#sitelinks-wikipedia" title="Sửa liên kết giữa ngôn ngữ" class="wbc-editpage">Sửa liên kết</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Không gian tên"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Charles_Martel" title="Xem bài viết [c]" accesskey="c"><span>Bài viết</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn:Charles_Martel" rel="discussion" title="Thảo luận về trang này [t]" accesskey="t"><span>Thảo luận</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Thay đổi biến thể ngôn ngữ" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Tiếng Việt</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Giao diện"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/Charles_Martel"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=history" title="Các phiên bản cũ của trang này [h]" accesskey="h"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Công cụ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">Công cụ</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Công cụ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">ẩn</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Thêm tùy chọn" > <div class="vector-menu-heading"> Tác vụ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/Charles_Martel"><span>Đọc</span></a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit" title="Sửa đổi trang này [v]" accesskey="v"><span>Sửa đổi</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit" title="Sửa đổi mã nguồn của trang này [e]" accesskey="e"><span>Sửa mã nguồn</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=history"><span>Xem lịch sử</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Chung </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_%C4%91%E1%BA%BFn_%C4%91%C3%A2y/Charles_Martel" title="Các trang liên kết đến đây [j]" accesskey="j"><span>Các liên kết đến đây</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Thay_%C4%91%E1%BB%95i_li%C3%AAn_quan/Charles_Martel" rel="nofollow" title="Thay đổi gần đây của các trang liên kết đến đây [k]" accesskey="k"><span>Thay đổi liên quan</span></a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Trang_%C4%91%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t" title="Một danh sách chứa tất cả trang đặc biệt [q]" accesskey="q"><span>Trang đặc biệt</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&oldid=71600076" title="Liên kết thường trực đến phiên bản này của trang"><span>Liên kết thường trực</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=info" title="Thêm chi tiết về trang này"><span>Thông tin trang</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Tr%C3%ADch_d%E1%BA%ABn&page=Charles_Martel&id=71600076&wpFormIdentifier=titleform" title="Hướng dẫn cách trích dẫn trang này"><span>Trích dẫn trang này</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FCharles_Martel"><span>Lấy URL ngắn gọn</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:QrCode&url=https%3A%2F%2Fvi.wikipedia.org%2Fwiki%2FCharles_Martel"><span>Tải mã QR</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> In và xuất </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:S%C3%A1ch&bookcmd=book_creator&referer=Charles+Martel"><span>Tạo một quyển sách</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:DownloadAsPdf&page=Charles_Martel&action=show-download-screen"><span>Tải dưới dạng PDF</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&printable=yes" title="Bản để in ra của trang [p]" accesskey="p"><span>Bản để in ra</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Tại dự án khác </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Charles_Martel" hreflang="en"><span>Wikimedia Commons</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q3301" title="Liên kết đến khoản mục kết nối trong kho dữ liệu [g]" accesskey="g"><span>Khoản mục Wikidata</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Công cụ trang"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Giao diện"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Giao diện</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">chuyển sang thanh bên</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">ẩn</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Bách khoa toàn thư mở Wikipedia</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="vi" dir="ltr"><table class="infobox vcard" style="width:22em"><tbody><tr><th colspan="2" class="fn" style="padding:12px;text-align:center;vertical-align:middle;line-height:1.1em;font-size:135%;font-weight:bold;color:black;background-color: #cbe; color:inherit; font-size: 125%">Charles Martel<br /><span style="font-size:small;">Carolus Martellus</span></th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center"><a href="/w/index.php?title=C%C3%B4ng_t%C6%B0%E1%BB%9Bc_v%C3%A0_ho%C3%A0ng_th%C3%A2n_c%E1%BB%A7a_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Frank&action=edit&redlink=1" class="new" title="Công tước và hoàng thân của người Frank (trang không tồn tại)">Công tước và hoàng thân của người Frank</a> <br /> <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3n_th%E1%BB%ABa" title="Quản thừa">Quản thừa</a> <div style="font-size:small;"></div></td></tr><tr><td colspan="2" class="photo" style="text-align:center"><span class="mw-default-size" typeof="mw:File/Frameless"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Charles_Martel_01.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Charles_Martel_01.jpg/220px-Charles_Martel_01.jpg" decoding="async" width="220" height="366" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Charles_Martel_01.jpg/330px-Charles_Martel_01.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f2/Charles_Martel_01.jpg/440px-Charles_Martel_01.jpg 2x" data-file-width="676" data-file-height="1124" /></a></span><div style="padding:5px">Tượng đặt tại <a href="/wiki/L%C3%A2u_%C4%91%C3%A0i_Versailles" class="mw-redirect" title="Lâu đài Versailles">Cung điện Versailles</a> ở <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a></div></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #e4dcf6;color:inherit;line-height:normal;padding:0.2em;"><a href="/w/index.php?title=C%C3%B4ng_t%C6%B0%E1%BB%9Bc_v%C3%A0_ho%C3%A0ng_th%C3%A2n_c%E1%BB%A7a_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Frank&action=edit&redlink=1" class="new" title="Công tước và hoàng thân của người Frank (trang không tồn tại)">Công tước và hoàng thân của người Frank</a></th></tr><tr><th scope="row">Tại vị</th><td>718 – 741</td></tr><tr><th scope="row">Đăng quang</th><td>718</td></tr><tr><th scope="row">Tiền nhiệm</th><td><a href="/w/index.php?title=Pepin_c%E1%BB%A7a_Herstal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pepin của Herstal (trang không tồn tại)">Pepin của Herstal</a></td></tr><tr><th scope="row">Kế nhiệm</th><td><a href="/wiki/Pepin_L%C3%B9n" class="mw-redirect" title="Pepin Lùn">Pepin Lùn</a></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #e4dcf6;color:inherit;line-height:normal;padding:0.2em;"><a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3n_th%E1%BB%ABa" title="Quản thừa">Quản thừa</a> của <a href="/wiki/Austrasia" title="Austrasia">Austrasia</a></th></tr><tr><th scope="row">Tại vị</th><td>715 – 741</td></tr><tr><th scope="row">Đăng quang</th><td>715</td></tr><tr><th scope="row">Tiền nhiệm</th><td><a href="/w/index.php?title=Theudoald&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theudoald (trang không tồn tại)">Theudoald</a></td></tr><tr><th scope="row">Kế nhiệm</th><td><a href="/w/index.php?title=Carloman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carloman (trang không tồn tại)">Carloman</a></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #e4dcf6;color:inherit;line-height:normal;padding:0.2em;"><a href="/w/index.php?title=Vua_c%E1%BB%A7a_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Frank&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vua của người Frank (trang không tồn tại)">Vua của người Frank</a> (trên thực tế)</th></tr><tr><th scope="row">Tại vị</th><td>737 – 741</td></tr><tr><th scope="row">Đăng quang</th><td>737</td></tr><tr><th scope="row">Tiền nhiệm</th><td><a href="/w/index.php?title=Theuderic_IV&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theuderic IV (trang không tồn tại)">Theuderic IV</a></td></tr><tr><th scope="row">Kế nhiệm</th><td><a href="/w/index.php?title=Childeric_III&action=edit&redlink=1" class="new" title="Childeric III (trang không tồn tại)">Childeric III</a></td></tr><tr><th colspan="2" style="text-align:center;padding:5px;background-color: #e4dcf6;color:inherit;line-height:normal;padding:0.2em;">Thông tin chung</th></tr><tr><th scope="row">Sinh</th><td>688<br /><a href="/wiki/Herstal" title="Herstal">Herstal</a></td></tr><tr><th scope="row">Mất</th><td>741<br /><a href="/w/index.php?title=Quierzy-sur-Oise&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quierzy-sur-Oise (trang không tồn tại)">Quierzy</a></td></tr><tr><th scope="row">An táng</th><td><a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_cung_th%C3%A1nh_%C4%91%C6%B0%E1%BB%9Dng_Th%C3%A1nh_Denis" title="Vương cung thánh đường Thánh Denis">Vương cung thánh đường Thánh Denis</a></td></tr><tr><th scope="row">Phối ngẫu</th><td>Rotrude của Trier<br /><a href="/w/index.php?title=Swanachild&action=edit&redlink=1" class="new" title="Swanachild (trang không tồn tại)">Swanhild</a></td></tr><tr><th scope="row">Hậu duệ</th><td><a href="/w/index.php?title=Carloman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carloman (trang không tồn tại)">Carloman</a><br /><a href="/wiki/Pepin_L%C3%B9n" class="mw-redirect" title="Pepin Lùn">Pepin</a><br /><a href="/w/index.php?title=Grifo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grifo (trang không tồn tại)">Grifo</a><br /><a href="/w/index.php?title=Bernard,_con_c%E1%BB%A7a_Charles_Martel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bernard, con của Charles Martel (trang không tồn tại)">Bernard</a><br /><a href="/w/index.php?title=Remigius_c%E1%BB%A7a_Rouen&action=edit&redlink=1" class="new" title="Remigius của Rouen (trang không tồn tại)">Remigius</a><br /><a href="/w/index.php?title=Hiltrud&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiltrud (trang không tồn tại)">Hiltrud</a><br />và những người con khác</td></tr><tr><th scope="row">Hoàng tộc</th><td><a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_tri%E1%BB%81u_Caroling" title="Vương triều Caroling">Vương triều Caroling</a></td></tr><tr><th scope="row">Thân phụ</th><td><a href="/w/index.php?title=Pepin_c%E1%BB%A7a_Herstal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pepin của Herstal (trang không tồn tại)">Pepin của Herstal</a></td></tr><tr><th scope="row">Thân mẫu</th><td><a href="/wiki/Alpaida" title="Alpaida">Alpaida</a></td></tr></tbody></table> <div class="navbox-styles"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r70958518">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71573313">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="Các_chiến_dịch_Charles_Martel" style="margin:0;float:right;clear:right;width:25.5em;margin-bottom:0.5em;margin-left:1em;;padding:3px"><table class="nowraplinks navbox-vertical mw-collapsible mw-collapsed navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2" style="background-color:#C3D6EF;"><div class="plainlinks hlist navbar mini"><ul><li class="nv-xem"><a href="/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:C%C3%A1c_chi%E1%BA%BFn_d%E1%BB%8Bch_c%E1%BB%A7a_Charles_Martel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Bản mẫu:Các chiến dịch của Charles Martel (trang không tồn tại)"><abbr title="Xem bản mẫu này">x</abbr></a></li><li class="nv-thảo luận"><a href="/w/index.php?title=Th%E1%BA%A3o_lu%E1%BA%ADn_B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:C%C3%A1c_chi%E1%BA%BFn_d%E1%BB%8Bch_c%E1%BB%A7a_Charles_Martel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thảo luận Bản mẫu:Các chiến dịch của Charles Martel (trang không tồn tại)"><abbr title="Thảo luận bản mẫu này">t</abbr></a></li><li class="nv-sửa"><a class="external text" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu:C%C3%A1c_chi%E1%BA%BFn_d%E1%BB%8Bch_c%E1%BB%A7a_Charles_Martel&action=edit"><abbr title="Sửa bản mẫu này">s</abbr></a></li></ul></div><div id="Các_chiến_dịch_Charles_Martel" style="font-size:114%;margin:0 4em"><span style="line-height:1.6em">Các chiến dịch Charles Martel</span></div></th></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"><a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Cologne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Cologne (trang không tồn tại)">Cologne</a> • <i><a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Ambl%C3%A8ve&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Amblève (trang không tồn tại)">Amblève</a></i> • <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Vincy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Vincy (trang không tồn tại)">Vincy</a> • <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Soissons(718)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Soissons(718) (trang không tồn tại)">Soissons</a> • <a href="/wiki/Tr%E1%BA%ADn_Tours" title="Trận Tours">Tours</a> • <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Boarn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Boarn (trang không tồn tại)">Boarn</a> • <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_N%C3%AEmes&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Nîmes (trang không tồn tại)">Nîmes</a> • <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Avignon&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Avignon (trang không tồn tại)">Avignon</a> • <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Narbonne_(737)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Narbonne (737) (trang không tồn tại)">Narbonne</a> • <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_s%C3%B4ng_Berre&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận sông Berre (trang không tồn tại)">Sông Berre</a></div></td></tr></tbody></table></div> <p><b>Carolus Martellus</b><sup id="cite_ref-1" class="reference"><a href="#cite_note-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>(<a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_Ph%C3%A1p" title="Tiếng Pháp">tiếng Pháp</a>: <i><span lang="fr">Charles Martel</span></i>, <a href="/wiki/Ti%E1%BA%BFng_%C4%90%E1%BB%A9c" title="Tiếng Đức">tiếng Đức</a>: <i><span lang="de">Karl Martell</span></i>; 688 – 741) là một nhà lãnh đạo quân sự và chính trị <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Frank" title="Người Frank">người Frank</a>, với tước hiệu <i>dux et princeps Francorum</i> (công tước và hoàng thân Frank) và <a href="/wiki/Qu%E1%BA%A3n_th%E1%BB%ABa" title="Quản thừa">Quản thừa</a><sup id="cite_ref-2" class="reference"><a href="#cite_note-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> ông đã cai trị trên thực tế (<i><a href="/wiki/De_facto" title="De facto">de facto</a></i>) <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Frank" class="mw-redirect" title="Vương quốc Frank">vương quốc Frank</a> từ năm 718 đến khi qua đời.<sup id="cite_ref-3" class="reference"><a href="#cite_note-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-4" class="reference"><a href="#cite_note-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-5" class="reference"><a href="#cite_note-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-6" class="reference"><a href="#cite_note-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-7" class="reference"><a href="#cite_note-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Ngày nay người ta chủ yếu biết đến ông như là người đã chiến thắng trong <a href="/wiki/Tr%E1%BA%ADn_Tours" title="Trận Tours">Trận Tours</a> năm 732, trận chiến được coi là có tính chất quyết định chặn đứng việc bành trướng của các đạo quân <a href="/wiki/%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp" class="mw-redirect" title="Ả Rập">Ả Rập</a> vào Tây Âu thời kỳ hậu <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_La_M%C3%A3" title="Đế quốc La Mã">La Mã</a>.<sup id="cite_ref-8" class="reference"><a href="#cite_note-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Chiến thắng này cùng với các hành động bảo trợ giáo hội <a href="/wiki/Thi%C3%AAn_Ch%C3%BAa_gi%C3%A1o" title="Thiên Chúa giáo">Thiên Chúa giáo</a> của ông khiến cho năm 739, <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_ho%C3%A0ng_Gr%C3%AAg%C3%B4ri%C3%B4_III" title="Giáo hoàng Grêgôriô III">Giáo hoàng Grêgôriô III</a> quyết định phong ông danh hiệu <a href="/wiki/Ch%E1%BA%A5p_ch%C3%ADnh_quan_La_M%C3%A3" class="mw-redirect" title="Chấp chính quan La Mã">Chấp chính quan La Mã</a> nhưng ông đã từ chối. Các thắng lợi quân sự và chính trị của ông đã đặt nền móng để con trai ông <a href="/wiki/Pippinus_Brevis" class="mw-redirect" title="Pippinus Brevis">Pippinus Brevis</a> và cháu nội là <a href="/wiki/Carolus_Magnus" class="mw-redirect" title="Carolus Magnus">Carolus Magnus</a> gây dựng nên <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_Carolus" class="mw-redirect" title="Đế quốc Carolus">Đế chế Caroling</a>, góp một phần quan trọng kiến tạo thể chế phong kiến ở châu Âu sơ kỳ trung đại.<sup id="cite_ref-Fouracre_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-Fouracre-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-10" class="reference"><a href="#cite_note-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Những_năm_đầu_đời"><span id="Nh.E1.BB.AFng_n.C4.83m_.C4.91.E1.BA.A7u_.C4.91.E1.BB.9Di"></span>Những năm đầu đời</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=1" title="Sửa đổi phần “Những năm đầu đời”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=1" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Những năm đầu đời"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Carolus Martellus sinh ra năm 688 ở <a href="/wiki/Herstal" title="Herstal">Herstal</a> (nay thuộc Bỉ), là con ngoài giá thú của <a href="/w/index.php?title=Pepin_x%E1%BB%A9_Herstal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pepin xứ Herstal (trang không tồn tại)">Pepin II</a>, Công tước xứ Herstal và <i>dux et princeps</i> của vương quốc Frank - người cai trị <i><a href="/wiki/De_facto" title="De facto">de facto</a></i> của vương quốc, với người vợ lẽ <a href="/wiki/Alpaida" title="Alpaida">Alpaida</a>.<sup id="cite_ref-11" class="reference"><a href="#cite_note-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Alpaida còn đẻ cho Pepin một đứa con trai khác,<a href="/w/index.php?title=Childebrand&action=edit&redlink=1" class="new" title="Childebrand (trang không tồn tại)">Childebrand</a>, sau này trở thành Công tước <a href="/wiki/Bourgogne" title="Bourgogne">Burgundy</a>. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tranh_giành_quyền_lực"><span id="Tranh_gi.C3.A0nh_quy.E1.BB.81n_l.E1.BB.B1c"></span>Tranh giành quyền lực</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=2" title="Sửa đổi phần “Tranh giành quyền lực”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=2" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tranh giành quyền lực"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-default-size mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Francia_at_the_death_of_Pepin_of_Heristal,_714.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Francia_at_the_death_of_Pepin_of_Heristal%2C_714.jpg/220px-Francia_at_the_death_of_Pepin_of_Heristal%2C_714.jpg" decoding="async" width="220" height="202" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Francia_at_the_death_of_Pepin_of_Heristal%2C_714.jpg/330px-Francia_at_the_death_of_Pepin_of_Heristal%2C_714.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/2f/Francia_at_the_death_of_Pepin_of_Heristal%2C_714.jpg/440px-Francia_at_the_death_of_Pepin_of_Heristal%2C_714.jpg 2x" data-file-width="1254" data-file-height="1149" /></a><figcaption>Các vương quốc người Frank ở thời điểm Pepin xứ Heristal qua đời. Trong số đó, Aquitaine (vàng) nằm ngoài tầm với của chính quyền <a href="/w/index.php?title=D%C3%B2ng_Pippinids&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dòng Pippinids (trang không tồn tại)">Arnulfing</a> trong khi Neustria và Burgundia (hồng) liên minh với nhau chống đối Pepin. Chỉ có Austrasia (xanh) chịu sự quản lý của chinh quyền Arnulfing, trước là Theudoald rồi tới Carolus. Các công quốc German ở bờ Đông sông Ranh chỉ thuần phục chính quyền Frank trên danh nghĩa.</figcaption></figure> <p>Tháng Mười hai năm 714, <a href="/w/index.php?title=Pepin_x%E1%BB%A9_Herstal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pepin xứ Herstal (trang không tồn tại)">Pepin xứ Herstal</a> mất. Trước khi chết, dưới sự xúi giục của người vợ Plectrude, ông đã chỉ định cháu nội <a href="/w/index.php?title=Theudoald&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theudoald (trang không tồn tại)">Theudoald</a>,(cha của Theudoald là <a href="/w/index.php?title=Grimoald_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grimoald II (trang không tồn tại)">Grimoald</a>,con thứ hai của Pepin và Plectrude, bị ám sát trước đó ít tháng) là người thừa kế toàn bộ vương quốc. Điều này bị các quý tộc phản đối dữ dội vì Theudoald mới chỉ 8 tuổi. Đề phòng Carolus lợi dụng điều đó để đoạt ngôi, Plectude đã tống giam Carolus ở Köln, thành phố mà bà ta định chọn làm thủ đô. Điều ngày đã ngăn cản một cuộc bạo loạn ở miền Bắc nhưng ở miền Trung, xứ Neustria đã nổi dậy chống Plectrude. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nội_chiến_715-718"><span id="N.E1.BB.99i_chi.E1.BA.BFn_715-718"></span>Nội chiến 715-718</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=3" title="Sửa đổi phần “Nội chiến 715-718”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=3" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nội chiến 715-718"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Năm 715, các quý tộc xứ Neustria đã đề cử <a href="/w/index.php?title=Ragenfrid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ragenfrid (trang không tồn tại)">Ragenfrid</a> làm Trưởng quản hoàng gia nhân danh, và dường như được ủng hộ bởi nhà vua <a href="/w/index.php?title=Dagobert_III&action=edit&redlink=1" class="new" title="Dagobert III (trang không tồn tại)">Dagobert III</a>, người về lý thuyết có quyền hợp pháp chỉ định chức trưởng quản, nhưng thực tế hoàng gia <a href="/w/index.php?title=V%C6%B0%C6%A1ng_tri%E1%BB%81u_Merovingian&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vương triều Merovingian (trang không tồn tại)">Merovingian</a> đã không còn chút quyền lực đáng kể vào thời điểm đó. </p><p>Người Austrasia không chấp nhận sự trị vì của Plectrude và đứa con trai nhỏ tuổi được lâu. Gần cuối năm đó, Carolus đã vượt ngục và được tuyên bố là Trưởng quản hoàng gia bởi các quý tộc Austrasia, những người mong chờ một lãnh đạo mạnh mẽ cho cuộc chiến đang diễn ra với quân đội Neustrasia xâm lược. Năm đó, nhà vua Dagobert mất và người Neustria tuyên bố <a href="/w/index.php?title=Chilperic_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chilperic II (trang không tồn tại)">Chilperic II</a> làm vua mà không thông qua những tộc người Frank khác. </p><p>Năm 717, Chilperic và Ragenfrid cùng nhau dem quân tới Austrasia. Người Neustria liên minh với một lực lượng viễn chinh khác dưới quyền Radbod, vua của người Frisia và đụng độ với quân đội của Carolus gần <a href="/wiki/K%C3%B6ln" title="Köln">Köln</a>. Carolus có quá ít thời gian để tập trung lực lượng và chuẩn bị chiến đấu nên ông đã thất bại(lần duy nhất trong đời) tại trận này Theo Strauss và Gustave, Carolus đã đánh một trận xuất sắc, nhưng quyết định rút lui khi nhận thấy quân địch quá đông. </p><p>Thực tế thì Carolus đã rút khỏi chiến trường rất sớm khi nhận ra không đủ thời gian hay lực lượng để tổ chức chống trả, lui quân về dãy núi <a href="/w/index.php?title=Eifel&action=edit&redlink=1" class="new" title="Eifel (trang không tồn tại)">Eifel</a> để trưng tập và luyện tập binh lính. Nhà vua và vị trưởng quản xứ Neustria quay sang tấn công Köln, chiếm đóng và cướp bóc thành phố. Plectrude và con trai đầu hàng, triều đình Austrasia thừa nhận các tước hiệu của Chilperic và Ragenfrid. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Thiên_tài_quân_sự"><span id="Thi.C3.AAn_t.C3.A0i_qu.C3.A2n_s.E1.BB.B1"></span>Thiên tài quân sự</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=4" title="Sửa đổi phần “Thiên tài quân sự”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=4" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Thiên tài quân sự"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Charles_Martell_1.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5e/Charles_Martell_1.jpg/180px-Charles_Martell_1.jpg" decoding="async" width="180" height="219" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5e/Charles_Martell_1.jpg 1.5x" data-file-width="261" data-file-height="318" /></a><figcaption>Carolus Martellus</figcaption></figure> <p>Từ thời điểm này, các sự kiến trở nên thuận lợi với Carolus. Ông đánh úp đội quân chiến thắng Neustria trên đường trở về xứ mình ở gần <a href="/wiki/Malmedy" title="Malmedy">Malmedy</a>, truy kích và đánh bại họ một lần nữa trong <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Ambl%C3%A8ve&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Amblève (trang không tồn tại)">Trận Amblève</a>. Hầu hết quân Neustria bị giết hoặc bị bắt. Có vài điểm đáng chú ý trong trận chiến đó đã tạo thành khuôn mẫu cho phần còn lại trong binh nghiệp của Carolus: thứ nhất, ông xuất hiện ở nơi đối phương ít ngờ nhất (khi đối phương đang ca khúc khải hoàn và trở về xứ mình, và số lượng họ vượt trội đội quân của Carolus); thứ hai, ông tấn công vào lúc đối phương ít ngờ nhất, vào giữa trưa - lúc các đội quân ở thời dại đó thường nghỉ ngơi và cuối cùng, ông tấn công theo cách đối phương ít mong đợi nhất, -tức giả vờ rút chạy để đưa họ vào bẫy. </p><p>Việc giả vờ rút chạy, vốn chưa được biết tới trước đó tại châu Âu - dù là một chiến thuật truyền thống của phương Đông - đòi hỏi cả kỷ luật nghiêm ngặt của binh sĩ lẫn khả năng chọn thời điểm chính xác của người chỉ huy. Carolus, trong trận này, đã bắt đầu chứng tỏ thiên tài quân sự vốn sẽ đánh dấu sự thống trị của ông, và mở đầu một chuỗi thắng lợi không hề bị gián đoạn cho đến hết sự nghiệp của ông </p><p>Mùa xuân 717, Carolus trở lại Neustria với quân đội và lần nữa chiến thắng trong trận <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Vincy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Vincy (trang không tồn tại)">Vincy</a>, gần <a href="/wiki/Cambrai" title="Cambrai">Cambrai</a>. Ông truy đuổi <a href="/w/index.php?title=Chilperic&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chilperic (trang không tồn tại)">Chilperic</a> và <a href="/w/index.php?title=Ragenfrid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ragenfrid (trang không tồn tại)">Ragenfrid</a> tới tuận Paris, trước khi quay lại để đối phó với Plectrude ở Köln. Ông chiếm đóng thành phố và làm tan rã nhóm trung thành với Plectrude, nhưng tha chết cho mẹ con bà và đối xử tử tế với họ, một cách xử sự hiếm hoi với kẻ từng giam giữ và là đối thủ chủ yếu ở thời <a href="/wiki/Trung_C%E1%BB%95" title="Trung Cổ">Trung Cổ</a>. Sau thắng lợi đó, ông đưa <a href="/w/index.php?title=Clotaire_IV&action=edit&redlink=1" class="new" title="Clotaire IV (trang không tồn tại)">Clotaire IV</a> lên làm vua <a href="/wiki/Austrasia" title="Austrasia">Austrasia</a> để đối lập với vua Neustria Chilperic và phế truất <a href="/w/index.php?title=T%E1%BB%95ng_gi%C3%A1m_m%E1%BB%A5c_Rheims&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tổng giám mục Rheims (trang không tồn tại)">Tổng giám mục Rheims</a> là <a href="/w/index.php?title=Rigobert&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rigobert (trang không tồn tại)">Rigobert</a>, đưa một người thân tín là giám mục Milo lên thay. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Củng_cố_quyền_lực"><span id="C.E1.BB.A7ng_c.E1.BB.91_quy.E1.BB.81n_l.E1.BB.B1c"></span>Củng cố quyền lực</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=5" title="Sửa đổi phần “Củng cố quyền lực”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=5" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Củng cố quyền lực"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sau khi bình định toàn xứ <a href="/wiki/Austrasia" title="Austrasia">Austrasia</a>, Carolus hành quân tấn công quân đội Frisia của vua Radbod, đẩy lui họ và thậm chí buộc Radbod phải nhượng miền <a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_Frisia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tây Frisia (trang không tồn tại)">Tây Frisia</a> (nay là <a href="/wiki/H%C3%A0_Lan" title="Hà Lan">Hà Lan</a>). Dưới danh nghĩa vua <a href="/w/index.php?title=Clotaire&action=edit&redlink=1" class="new" title="Clotaire (trang không tồn tại)">Clotaire</a>, ông cũng đánh bật <a href="/wiki/Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Sachsen" class="mw-redirect" title="Người Sachsen">người Saxon</a> qua bên kia <a href="/wiki/Weser" title="Weser">sông Weser</a>, bảo đảm vùng biên giới. Năm 718, Chilperic đáp trả sự lớn mạnh của Carolus bằng việc liên minh với <a href="/w/index.php?title=Odo_V%C4%A9_%C4%91%E1%BA%A1i&action=edit&redlink=1" class="new" title="Odo Vĩ đại (trang không tồn tại)">Odo Vĩ đại</a> (còn gọi là Eudes), vị <a href="/wiki/C%C3%B4ng_t%C6%B0%E1%BB%9Bc_x%E1%BB%A9_Aquitaine" title="Công tước xứ Aquitaine">công tước xứ Aquitaine</a> vốn trung lập trong cuộc nội chiến năm 715, nhưng một lần nữa thất bại trước Carolus ở <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Soissons(718)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Soissons(718) (trang không tồn tại)">Soissons</a>. Cả Chilperic và Odo phải bỏ trốn tới vùng đất phía bắc <a href="/wiki/S%C3%B4ng_Loire" title="Sông Loire">sông Loire</a> còn Ragenfrid tới xứ <a href="/wiki/Angers" title="Angers">Angers</a>. Clotaire IV mất sau đó ít lâu còn Odo thì đầu hàng Carolus đề duy trì tước vị công tước. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Các_cuộc_chiến_thời_kỳ_718-731"><span id="C.C3.A1c_cu.E1.BB.99c_chi.E1.BA.BFn_th.E1.BB.9Di_k.E1.BB.B3_718-731"></span>Các cuộc chiến thời kỳ 718-731</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=6" title="Sửa đổi phần “Các cuộc chiến thời kỳ 718-731”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=6" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Các cuộc chiến thời kỳ 718-731"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:The_Saracen_Army_outside_Paris,_730-32_AD.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/The_Saracen_Army_outside_Paris%2C_730-32_AD.png/266px-The_Saracen_Army_outside_Paris%2C_730-32_AD.png" decoding="async" width="266" height="371" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/41/The_Saracen_Army_outside_Paris%2C_730-32_AD.png/399px-The_Saracen_Army_outside_Paris%2C_730-32_AD.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/41/The_Saracen_Army_outside_Paris%2C_730-32_AD.png 2x" data-file-width="430" data-file-height="600" /></a><figcaption>Quân đội Saracen bên ngoài Paris những năm 730-732, trong một tranh minh họa ở đầu thế kỷ 9 của Julius Schnorr von Carolsfeld</figcaption></figure> <p>Trong những năm 718-723, Carolus củng cố quyền lực bằng các cuộc chinh phục <a href="/wiki/Bayern" title="Bayern">Bayern</a> và <a href="/w/index.php?title=Allemannia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Allemannia (trang không tồn tại)">Allemannia</a>. Với việc đánh bại những người Saxon ngoại đạo đã làm tăng ảnh hưởng của Carolus đối với các vị giám mục và tu viện trưởng, bên cạnh việc hiến đất và tiền cho các quỹ của nhà thờ. </p><p>Sau khi đã đoàn kết được người Frank, Carolus quyết định tấn công người Saxon, xua đuổi dân tộc này tới các vùng <a href="/wiki/Weser" title="Weser">sông Weser</a>, <a href="/w/index.php?title=S%C3%B4ng_Lippe&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sông Lippe (trang không tồn tại)">sông Lippe</a> và <a href="/w/index.php?title=S%C3%B4ng_Ruhr&action=edit&redlink=1" class="new" title="Sông Ruhr (trang không tồn tại)">sông Ruhr</a>. Ông đánh bại quân đội Saxon ở rừng Teutoburg. Năm 719 Carolus thu hồi lại miền <a href="/w/index.php?title=T%C3%A2y_Frisia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tây Frisia (trang không tồn tại)">Tây Frisia</a> mà không gặp sự kháng cự đáng kể nào. Dân Frisia là những người ngoại đạo nhưng lãnh tụ của họ, <a href="/w/index.php?title=Adgillis_II&action=edit&redlink=1" class="new" title="Adgillis II (trang không tồn tại)">Adgillis II</a> theo đạo Cơ đốc và Carolus đã cử <a href="/w/index.php?title=Willibrord&action=edit&redlink=1" class="new" title="Willibrord (trang không tồn tại)">Willibrord</a>, giám mục xứ <a href="/wiki/Utrecht_(th%C3%A0nh_ph%E1%BB%91)" class="mw-redirect" title="Utrecht (thành phố)">Utrecht</a>, "tông đồ của người Frisia" đến cải đạo cho dân chúng, cũng như sau này ông đã ủng hộ mạnh mẽ cho W"infrid hay <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_ho%C3%A0ng_B%C3%B4nifaci%C3%B4_I" title="Giáo hoàng Bônifaciô I">Thánh Boniface</a>, "tông đồ của người German". </p><p>Khi Chilperic II chết một năm sau (720), Carolus đặt đứa con còn nhỏ của Dagobert III, <a href="/w/index.php?title=Theuderic_IV&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theuderic IV (trang không tồn tại)">Theuderic IVlên</a> ngôi vua Neustria. Theuderic, cũng như nhiều vị vua khác mà Carolus bổ nhiệm, hoàn toàn là những kẻ bù nhìn. Năm đó, Carolus lại cất quân đánh người Saxon. Ragenfrid nhân cơ hội rời bá quốc (<i>county</i>) Anjou, khởi xuống một cuộc nổi loạn của người Neustria, nhưng đã bị đánh bại dễ dàng vào năm 724. Carolus vẫn cho Ragenfrid giữ lại lãnh địa Anjou, nhưng phải lần lượt gửi những người con trai làm con tin. Cuộc nội chiến người Frank đến đây hoàn toàn chấm dứt. </p><p>Tiếp đó Carolus phải đối phó với các xu hướng tách ra độc lập của các bộ lạc German. Những năm 720-723 ông tiến đánh xứ <a href="/wiki/Bayern" title="Bayern">Bavaria</a> nơi các công tước dòng <a href="/w/index.php?title=Agilolfing&action=edit&redlink=1" class="new" title="Agilolfing (trang không tồn tại)">Agilolfing</a> trở nên ngày càng tỏ ra tự chủ và đã bắt tay với người Lombard chống lại Carolus. Carolus buộc công tước <a href="/w/index.php?title=Hugbert_x%E1%BB%A9_Barvaria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hugbert xứ Barvaria (trang không tồn tại)">Hugbert xứ Barvaria</a> và miền Alemannia khuất phục chính quyền Frank. Một chiến dịch nữa ở Bavaria kéo dài trong những năm 725-728, ông đã trở về cùng với công chúa Swanachild, người có lẽ đã trở thành vợ lẽ của ông. Năm 730, <a href="/w/index.php?title=Lantfrid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Lantfrid (trang không tồn tại)">Lantfrid</a>, công tước xứ Alemannia lại nổi loạn và Carolus phải đem quân dẹp. Lantfrid tử trận và Carolus quyết định không đặt người kế vị mà sáp nhập miền Bắc Đức vào lãnh thổ vương quốc Frank. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Trước_trận_Tours"><span id="Tr.C6.B0.E1.BB.9Bc_tr.E1.BA.ADn_Tours"></span>Trước trận Tours</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=7" title="Sửa đổi phần “Trước trận Tours”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=7" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Trước trận Tours"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Tuy nhiên, trong thời kỳ này, một mối đe dọa mới đến với nhà nước Frank của Carolus, đó là đội quân Hồi giáo của <a href="/w/index.php?title=%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp&action=edit&redlink=1" class="new" title="Đế quốc Ả Rập (trang không tồn tại)">đế quốc Ả Rập</a> từ phương Nam. </p><p>Năm 721, <a href="/w/index.php?title=Ti%E1%BB%83u_v%C6%B0%C6%A1ng_C%C3%B3rdoba&action=edit&redlink=1" class="new" title="Tiểu vương Córdoba (trang không tồn tại)">tiểu vương (émir) Córdoba</a> đã xây dựng một đội quân mạnh từ <a href="/wiki/Maroc" title="Maroc">Maroc</a>, <a href="/wiki/Yemen" title="Yemen">Yemen</a>, và <a href="/wiki/Syria" title="Syria">Syria</a> để xâm lược <a href="/wiki/Aquitaine" title="Aquitaine">Aquitaine</a>, công quốc lớn nằm ở phía Tây Nam của xứ Gaul, về danh nghĩa thuộc quyền của vương triều Frank nhưng thực tế hầu như độc lập từ khi triều đình Merovingian suy yếu. Quân đội Hồi giáo đã vây hãm <a href="/wiki/Toulouse" title="Toulouse">Toulouse</a>, thành phố quan trọng nhất của Aquitaine, và công tước Aquitaine, Odo Vĩ đại, buộc phải rời khỏi để tìm cứu viện. </p><p>Odo trở lại sau ba tháng khi thành phố gần như sắp đầu hàng và đánh bại quân Hồi giáo vào ngày 9 tháng 6 năm 721, nay được biết tới tên <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Toulouse_(721)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Toulouse (721) (trang không tồn tại)">Trận Toulouse</a>. Sự thất bại của người Ả Rập chủ yếu là kết quả của sự dàn mỏng lực lượng: họ đã trở nên quá tự tin khi Odo bỏ đi và rải quân đi cướp bóc xung quanh và khi Odo trở lại, họ bị bất ngờ và binh lính bỏ chạy vứt cả vũ khí và áo giáp. Tuy nhiên sức mạnh và ý chí xâm lược của người Ả Rập không bị tổn thất nhiều bởi trận này. </p><p>Nhiều sử gia cho rằng, mặc dù thường xuyên đánh nhau với người Saxon, phương Nam mới là mối quan tâm chính của Carolus.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-Santosuosso_14-0" class="reference"><a href="#cite_note-Santosuosso-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Trước tình hình ở bán đảo <a href="/wiki/B%C3%A1n_%C4%91%E1%BA%A3o_Iberia" title="Bán đảo Iberia">Iberia</a>, Carolus tin rằng ông cần thời gian để xây dưng một đội quân gần như thường trực được luyện tập thường xuyên làm nòng cốt cho quân đội Frank với số đông là lính nghĩa vụ được trưng tập khi có nhu cầu chiến tranh (ở châu Âu sơ kỳ trung đại, quân đội chỉ tập trung được khi ngũ cốc đã được gieo và trước vụ gặt). Muốn thế phải trả lương đủ cao cho binh lính, và Carolus tìm cách lấy tiền từ ngân quỹ của Giáo hội mà trước kia ông từng hỗ trợ. Việc này diễn ra trong những năm 724-732 khiến cho quan hệ của ông với nhà thờ trở nên căng thẳng, có lúc dường như ông sẽ bị <a href="/wiki/V%E1%BA%A1_tuy%E1%BB%87t_th%C3%B4ng" title="Vạ tuyệt thông">rút phép thông công</a>. </p><p>Cần phải nói rằng, trong khi Carolus đã chuẩn bị từ sớm thì đối thủ của ông lúc ấy còn chưa biết nhiều về sức mạnh của quân đội Frank. Sách "Biên niên sử Ả Rập", tư liệu lịch sử chủ yếu của thời bấy giờ, chỉ ghi nhận sự lo ngại của người <a href="/wiki/%E1%BA%A2_R%E1%BA%ADp" class="mw-redirect" title="Ả Rập">Ả Rập</a> về Carolus từ sau trận Tours. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Trận_Tours"><span id="Tr.E1.BA.ADn_Tours"></span>Trận Tours</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=8" title="Sửa đổi phần “Trận Tours”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=8" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Trận Tours"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Tr%E1%BA%ADn_Tours" title="Trận Tours">Trận Tours</a></div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Steuben_-_Bataille_de_Poitiers.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Steuben_-_Bataille_de_Poitiers.png/300px-Steuben_-_Bataille_de_Poitiers.png" decoding="async" width="300" height="247" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Steuben_-_Bataille_de_Poitiers.png/450px-Steuben_-_Bataille_de_Poitiers.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Steuben_-_Bataille_de_Poitiers.png/600px-Steuben_-_Bataille_de_Poitiers.png 2x" data-file-width="1600" data-file-height="1316" /></a><figcaption>Carolus Martellus trong trận Poitiers, tranh của Steuben thế kỷ XIX</figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bối_cảnh"><span id="B.E1.BB.91i_c.E1.BA.A3nh"></span>Bối cảnh</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=9" title="Sửa đổi phần “Bối cảnh”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=9" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Bối cảnh"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Sau thất bại của trận Toulouse, các đội quân <a href="/wiki/Nh%C3%A0_Omeyyad" title="Nhà Omeyyad">Umayyad</a> vẫn tập kết quân ở Narbonne trên bờ Địa Trung Hải trong những năm 720 và đánh chiếm về các lãnh thổ người Frank, thậm chí từng hành quân tới rất xa về phía Bắc tới <a href="/wiki/Autun" title="Autun">Autun</a> ở Burgundia năm 725. Bị đe dọa từ hai mặt bởi Carolus và Umayyad, Odo xứ Aquitaine quyết định liên minh với một tiểu vương Utman Ibn Naissa người Berber. Năm 732 Utman nổi dậy chống tổng đốc al-Andalus là A‘Abd-al-Raḥmân và nhanh chóng bị đánh bại. ‘Abd-al-Raḥmân sau đó huy động một lực lượng lớn tiến công Odo. Odo tập trung quân ở <a href="/wiki/Bordeaux" title="Bordeaux">Bordeaux</a> nhưng đã thảm bại trong <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_s%C3%B4ng_Garonne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận sông Garonne (trang không tồn tại)">trận sông Garonne</a> và buộc phải cầu cứu Carolus. </p><p>Sau khi chấp nhận sự thần phục của Odo, Carolus đem quân đội tiến về phương Nam. Cuộc hành quân diễn ra bí mật, ông đã tránh các con đường cổ La Mã hòng làm cho người Ả Rập không phát hiện được số lượng lớn binh lính hành quân. Trong lúc này, quân Ả Rập vẫn tiếp tục càn quét miền Nam xứ Gaul, và chủ lực của họ, đội kỵ binh tinh nhuệ tiến về phía Tours, theo Fredgar là nhằm cướp bóc tu viện StMartin ở <a href="/wiki/Tours" title="Tours">Tours</a> - một địa chỉ linh thiêng nhất ở Tây Âu bấy giờ.<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>Carolus đã bày trận địa tại một địa điểm nằm giữa Tours và <a href="/wiki/Poitiers" title="Poitiers">Poitiers</a>, gần biên giới Aquitaine và vương quốc Neustria. Ông chọn một địa thế cao, dốc ngược lên với cây rậm xung quanh nhằm giảm ưu thế của kỵ binh Ả Rập. Các đội dân binh được sử dụng để quấy rối đối phương, gây khó khăn cho binh lính Ả Rập trong việc tìm kiếm lương thực. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Diễn_biến"><span id="Di.E1.BB.85n_bi.E1.BA.BFn"></span>Diễn biến</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=10" title="Sửa đổi phần “Diễn biến”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=10" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Diễn biến"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Khoảng cuối tháng 9 đầu tháng 10 năm 732, ‘Abd-al-Raḥmân kéo quân tới đối diện với quân của Carolus. Trong vòng bảy ngày hai bên chỉ có những trận giao chiến nhỏ. Bản thân ‘Abd-al-Raḥmân hi vọng có thể đánh một trận ở địa hình bằng phẳng để phát huy kỵ binh như ở trận sông Garonne. Thực tế người Ả Rập có thể bỏ Tours và đánh vòng vào hậu phương Carolus (một chiến thuật mà các quân đội <a href="/wiki/K%E1%BB%B5_binh" title="Kỵ binh">kỵ binh</a> sử dụng để tốc chiến, chẳng hạn như <a href="/wiki/Th%C3%A0nh_C%C3%A1t_T%C6%B0_H%C3%A3n" title="Thành Cát Tư Hãn">Thành Cát Tư Hãn</a> sau này đã áp dụng rất thành công), như thế Frank sẽ nguy ngập. Tuy nhiên Carolus đã đặt cược thành công vào trận thế này và cuối cùng, ngày 10 tháng 10, ‘Abd-al-Raḥmân quyết định tấn công. </p><p>Các tài liệu ít ỏi về thời kỳ này mô tả không thống nhất với nhau về lực lượng hai bên cũng như diễn biến cụ thể. Ngày nay, phần lớn các nhà sử học tin rằng lực lượng Ả Rập là áp đảo về số lượng, ít nhất là gấp đôi: phía Carolus có khoảng 15.000-20.000 quân, tối đa là 30000, trong khi đối phương có thể lên tới 80.000.<sup id="cite_ref-Hanson_16-0" class="reference"><a href="#cite_note-Hanson-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Trong trận chiến, bộ binh hạng nặng của Carolus xếp thành <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99i_h%C3%ACnh_phalanx" title="Đội hình phalanx">phương trận</a> đã đánh bật các cuộc tấn công kịch liệt của kỵ binh Hồi giáo. Carolus cử các toán quân vòng ra sau chính diện quân Hồi giáo, tấn công vào các trại Ả Rập và cướp bóc của cải cùng nô lệ. Kết quả là một số kỵ binh Ả Rập bỏ trận trở về trại của họ, kéo theo nhiều người khác tưởng lầm đó là hiệu lệnh rút lui. Quân Frank thắng lớn, tuy nhiên Carolus không dám thúc quân tấn công vì lực lượng mỏng hơn nhiều. Đêm hôm đó người Ả Rập đã rút lui rất nhanh khiến cho việc truy kích hôm sau trở nên không thể. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Kết_quả"><span id="K.E1.BA.BFt_qu.E1.BA.A3"></span>Kết quả</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=11" title="Sửa đổi phần “Kết quả”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=11" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Kết quả"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Khoảng 15000 quân Umayyad bị giết tại trận, trong đó có tướng ‘Abd-al-Raḥmân.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Phía Frank mất khoảng hơn 1000 quân. Chính từ trận chiến này mà Carolus có tên hiệu là <b>Martellus</b> (<i>lưỡi búa</i>), được cho là xuất phát từ cách giáng búa tàn nhẫn lên kẻ thù. </p><p>Trận Tours có tiếng vang rất lớn về sau. Thế kỷ 18 và 19, những nhà viết sử có ảnh hưởng như <a href="/wiki/Edward_Gibbon" title="Edward Gibbon">Gibbon</a> hay <a href="/w/index.php?title=Edward_Creasy&action=edit&redlink=1" class="new" title="Edward Creasy (trang không tồn tại)">Edward Creasy</a> tin rằng chiến thắng này của Carolus đã cứu không chỉ Frank mà còn cả Tây Âu, ngay cả nước Anh khỏi một cuộc xâm lược của người Hồi giáo.<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Hiện nay phần lớn giới sử học có quan điểm thận trọng hơn, nhưng vẫn đánh giá rất cao vai trò của trận Tours. Sử gia <a href="/w/index.php?title=William_E._Watson&action=edit&redlink=1" class="new" title="William E. Watson (trang không tồn tại)">William E. Watson</a> viết:<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p><i>"Có những minh chứng rõ ràng cho việc trận Tours-Poitiers đáng được xếp vào những sự kiện đáng kể nhất trong lịch sử Frank khi người ta xem xét kết quả của trận chiến dưới ánh sáng của bản ghi chép đáng kể về sự củng cố thành công nền thống trị văn hóa và chính trị Hồi giáo lên toàn bộ vành đai phía Đông và phía Nam của thế giới La Mã tiền Cơ đốc. Hồi giáo chinh phục xứ <a href="/wiki/Palestine" class="mw-redirect" title="Palestine">Palestine</a>, <a href="/wiki/Syria" title="Syria">Syria</a>, <a href="/wiki/Ai_C%E1%BA%ADp" title="Ai Cập">Ai Cập</a> và Bắc Phi không chế mọi ngả đường đến <a href="/wiki/Maroc" title="Maroc">Maroc</a> trong thế kỷ 7 dẫn đến một sự áp đặt lâu dài bằng bạo lực một nền văn hóa Hồi giáo lên nền tảng Cơ đốc và phi Ả Rập. Vương quốc <a href="/wiki/Visigoth" class="mw-redirect" title="Visigoth">Visigoth</a> đã rơi vào tay người Ả Rập chỉ sau một trận chiến đơn lẻ ở Rio Barbate năm 711, và dân Tây Ban Nha Thiên Chúa giáo đã mất tới 7 thế kỷ để khôi phục quyền kiểm soát Bán đảo <a href="/wiki/B%C3%A1n_%C4%91%E1%BA%A3o_Iberia" title="Bán đảo Iberia">Iberia</a>.[...]. Giả sử ở Tours, Carolus đã chịu chung số phận với vua Roderick ở Rio Barbate, thật khó tin rằng vương quyền Merovingian vô dụng sau đó lại có thể thành công trong việc mà viên Trưởng quản hoàng gia tài năng của ông ta đã thất bại. Quả thật, với việc Carolus là tổ tiên của nhánh vương tộc <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_tri%E1%BB%81u_Caroling" title="Vương triều Caroling">Vương triều Caroling</a> của vương quốc Frank và là ông nội của Charlemagne, người ta thậm chí có thể nói khá chắc chắn rằng phần tiếp sau của lịch sử phương Tây có thể diễn tiến theo một cách khác xa nếu như ‘Abd-al-Raḥmân thắng lợi ở Tours-Poitiers năm 732"</i>.(Watson Providence:Studies in Western Civilization) </p><p>Tuy nhiên, một số ít người khác tin rằng ý nghĩa của trận Tours đã bị thổi phồng, rằng mục đích của quân đội Umayyad chỉ nhằm chiếm Tu viện StMartin ở Tours chứ không định chinh phục toàn Gaul trong chiến dịch đó. Hơn nữa, Tours chỉ là một sự kiện, dù quan trọng, trong chuỗi những lần đụng độ giữa người Ả Rập với người Cơ đốc giáo kéo dài nhiều thế kỷ và nói chung, chỉ là một phần của cuộc chiến dai dẳng của các vị hoàng thân Âu châu nhằm chiếm đoạt chiến lợi phẩm và tranh giành lãnh thổ<sup id="cite_ref-20" class="reference"><a href="#cite_note-20"><span class="cite-bracket">[</span>20<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Sau_trận_Tours"><span id="Sau_tr.E1.BA.ADn_Tours"></span>Sau trận Tours</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=12" title="Sửa đổi phần “Sau trận Tours”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=12" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Sau trận Tours"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Trong thập kỷ kế tiếp, Carolus đã lãnh đạo quân đội Frank chống lại các công tước phía Đông, Bavaria và Alemannia, cũng như các công quốc hía Tây, <a href="/wiki/Aquitaine" title="Aquitaine">Aquitaine</a> và <a href="/wiki/Provence" title="Provence">Provence</a>. Ông đã đối phó thành công với các tranh chấp không ngừng nổ ra với người Frisia và Saxon, nhưng không đạt được một thắng lợi triệt để - điều phải chờ đến đời cháu ông là Charlemagne - chủ yếu vì luôn phải tập trung vào nỗ lực chống lại người Hồi giáo. </p><p>Thay vì chuyên tâm vào việc chinh phục phía Đông, ông tìm cánh mở rộng lãnh thổ Frank về hướng Tây, ngăn cản tiểu quốc Córdoba có một chỗ đứng chân ở châu Âu xa al-Andalus bằng các chiến dịch năm 736 và 737 xua đuổi các đạo quân Hồi giáo ra khỏi đất Gaul. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Những_cuộc_chiến_giai_đoạn_732-737"><span id="Nh.E1.BB.AFng_cu.E1.BB.99c_chi.E1.BA.BFn_giai_.C4.91o.E1.BA.A1n_732-737"></span>Những cuộc chiến giai đoạn 732-737</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=13" title="Sửa đổi phần “Những cuộc chiến giai đoạn 732-737”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=13" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Những cuộc chiến giai đoạn 732-737"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Trong thời kỳ 732-735, Carolus tìm cách tái tổ chức <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Burgundia" title="Vương quốc Burgundia">vương quốc Burgundia</a>, đưa những người trung thành lên các vị trí bá tước và công tước nhằm củng cố địa vị của mình. Năm 734, ông trở lại tấn công Frisia viện cớ công tước Radbod (người từng được ông tha trước đây) đã trục xuất các linh mục truyền giáo. Radbod bị giết trong <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_Boarn&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Boarn (trang không tồn tại)">trận Boarn</a>, các miếu thờ ngoại đạo bị đốt sạch và miền Frisia tương đối yên ả 20 năm sau đó. </p><p>Năm 735, Odo Vĩ đại mất, Carolus có ý định sáp nhập công quốc <a href="/wiki/Aquitaine" title="Aquitaine">Aquitaine</a> vào lãnh thổ vương quốc và đã trực tiếp đến nơi để thị uy với người dân, tuy nhiên quý tộc trong vùng đã tuyên bố <a href="/w/index.php?title=Hunald_x%E1%BB%A9_Aquitaine&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hunald xứ Aquitaine (trang không tồn tại)">Hunald</a>, con trai Odo, lên kế vị. Trước mối đe dọa Hồi giáo kéo đến ngay năm sau đó, Carolus đã chấp thuận. </p><p>Cuộc xâm lược bằng đường thủy lần này của người Ả Rập được lãnh đạo bởi con trai của ‘Abd-al-Raḥmân, đã đổ bộ vào <a href="/wiki/Narbonne" title="Narbonne">Narbonne</a> vào năm 736. Họ củng cố cứ điểm <a href="/wiki/Arles" title="Arles">Arles</a> và hành quân sâu vào đất liền. Carolus lập tức kéo quân xuống phía Nam. Trong năm 736, ông đã lấy lại <a href="/wiki/Montfrin" title="Montfrin">Montfrin</a> và <a href="/wiki/Avignon" title="Avignon">Avignon</a>, cũng như Arles và <a href="/wiki/Aix-en-Provence" title="Aix-en-Provence">Aix-en-Provence</a> với sự hỗ trợ của <a href="/w/index.php?title=Liutprand,_Vua_ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Lombard&action=edit&redlink=1" class="new" title="Liutprand, Vua người Lombard (trang không tồn tại)">Liutprand, Vua người Lombard</a>. <a href="/wiki/N%C3%AEmes" title="Nîmes">Nîmes</a>, <a href="/wiki/Agde" title="Agde">Agde</a>, và <a href="/wiki/B%C3%A9ziers" title="Béziers">Béziers</a>, bị chiếm bởi người Ả Rập từ 725, cũng rơi vào tay Carolus. Ông đè bẹp đội quân Umayyad đang di chuyển ngoài Arles, và chiếm thành phố bằng một cuộc tấn công trực diện vũ bão, sau đó san phẳng Arles để ngăn nó được sử dụng như căn cứ để Umayyad bành trướng. </p><p>Ông chuyển quân rất nhanh và đánh bại những vị khách không mời ngoài vùng <a href="/wiki/Narbonne" title="Narbonne">Narbonne</a> ở sông <a href="/w/index.php?title=Berre&action=edit&redlink=1" class="new" title="Berre (trang không tồn tại)">Berre</a> vào năm 737, nhưng đã không chiếm thành phố này. Các sử gia quân sự tin rằng ông đã hoàn toàn có thể làm điều đó nếu muốn: một cuộc công kích trực diện sử dụng thang dây và xe phá thành, thêm một vài máy bắn đá, như trong trận Arles, đã có thể khiến Narbonne thất thủ mà không mất mát nhiều binh sĩ Frank. Nhưng có lẽ Carolus cảm thấy mình đã luống tuổi, và ông phải nỗ lực chuẩn bị cho đời sau. Ông đã bao vây cô lập Narbonne, bỏ đói để nó dần buộc phải khuất phục trong những năm mà ông thiết lập một nền tảng chính quyền của một đế chế mà con cháu ông sẽ đoạt quyền, và khiến cho dễ dàng hơn cho con trai ông giải phóng thành phố về sau. </p><p>Cũng phải nói thêm rằng, một vài nhà sử học đánh giá vai trò của các chiến dịch năm 736-737 ít nhất cũng quan trọng ngang với trận Tours trong việc bảo vệ châu Âu Thiên Chúa giáo.<sup id="cite_ref-21" class="reference"><a href="#cite_note-21"><span class="cite-bracket">[</span>21<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Quân Ả Rập rõ ràng đã có thay đổi chiến thuật so với lần xâm lược trước đây. Người Ả Rập bấy giờ đã biết sức mạnh của người Frank và hơn ai hết, con của ‘Abd-al-Raḥmân biết rằng phải dè chừng Carolus. Quân Ả Rập bắt đầu bằng việc tăng cường Arles và hành quân thận trọng. Họ tin rằng việc đó làm mất đi tính bất ngờ Carolus đã có trong trận Tours và việc chủ động chọn chiến trường rộng rãi sẽ giúp kỵ binh của họ chiến thắng quân Frank. </p><p>Tuy nhiên họ đã lầm khi cho rằng Carolus phải mất ít nhất một thế hệ để xây dựng một đội kỵ binh mạnh, trong thực tế ông chỉ dùng chưa đấy 5 năm và tốc độ hành quân nhanh chóng của quân Franks đã đánh bại một đội quân Ả Rập hùng hậu hơn nhiều. Sự kết hợp giữa kỵ binh trang bị nặng với bộ binh theo đội hình <a href="/wiki/%C4%90%E1%BB%99i_h%C3%ACnh_phalanx" title="Đội hình phalanx">phương trận</a> là nguyên nhân thắng lợi hết lần này đến lần khác của Carolus những năm sau đó. Sự thất bại có tính hủy diệt của quân đội Ả Rập trong trận Narbonne năm 737 đã đóng lại cánh cửa tiến vào châu Âu của người Hồi giáo, và cũng với những thất bại dưới tay của Leo ở <a href="/wiki/Ti%E1%BB%83u_%C3%81" title="Tiểu Á">Anatolia</a>, đó là những nỗ lực xâm lược đáng kể cuối cùng của vương triều Umayyad trước khi chính nó bị sụp đổ trong <a href="/w/index.php?title=Tr%E1%BA%ADn_S%C3%B4ng_Zab&action=edit&redlink=1" class="new" title="Trận Sông Zab (trang không tồn tại)">trận Sông Zab</a> năm 750. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ngưng_chiến"><span id="Ng.C6.B0ng_chi.E1.BA.BFn"></span>Ngưng chiến</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=14" title="Sửa đổi phần “Ngưng chiến”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=14" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Ngưng chiến"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Năm 737, trong lúc những chiến dịch của Carolus ở <a href="/wiki/Provence" title="Provence">Provence</a> và <a href="/w/index.php?title=Septimania&action=edit&redlink=1" class="new" title="Septimania (trang không tồn tại)">Septimania</a> sắp hoàn thành, nhà vua Theuderic IV chết. Carolus, vốn đã tự phong là Trưởng quản hoàng gia, Công tước và Hoàng thân Frank, đã không xếp đặt vị vua mới. Ngai vàng bỏ trống mà không ai dám phàn nàn cho đến lúc Carolus qua đời. </p><p>Thời gian ngưng chiến, 4 năm cuối cùng của cuộc đời ông, tương đối yên bình và ông đã có thể dành phần lớn thời gian cho các kế hoạch tổ chức hành chính để tạo nên một nhà nước hiệu quả hơn. Tuy vậy ông vào năm 738 ông đã bắt buộc người Saxon ở xứ <a href="/wiki/Westphalia" class="mw-redirect" title="Westphalia">Westphalia</a> thần phục và cống nạp, cũng như năm 739 ông đã dập tắt cuộc nổi dậy ở Provence dưới sự lãnh dạo của Maurontus. Ông cũng tìm cách xích các xứ xa xôi trong vương quốc lại gàn nhà thờ Frank. Ông đã thiết lập ở Bavaria 4 giáo phận (<a href="/wiki/Salzburg" title="Salzburg">Salzburg</a>, <a href="/wiki/Regensburg" title="Regensburg">Regensburg</a>, <a href="/wiki/Freising" title="Freising">Freising</a>, <a href="/wiki/Passau" title="Passau">Passau</a>), đặt <a href="/wiki/Gi%C3%A1o_ho%C3%A0ng_B%C3%B4nifaci%C3%B4_I" title="Giáo hoàng Bônifaciô I">Thánh Boniface</a> lên làm tổng giám mục kiêm giám mục giáo phận <a href="/wiki/Mainz" title="Mainz">Mainz</a> cai quản toàn bộ nước Đức phía Đông sông <a href="/wiki/Rhine" class="mw-redirect" title="Rhine">Rhine</a>. </p><p>Boniface hưởng sự bảo trợ của ông từ năm 723 mà, như vị thánh từng giải thích với người bạn thân, Daniel of Winchester, rằng nếu không có nó ông đã chẳng thể quản lý được nhà thờ, bảo vệ giáo lý hay đẩy lùi ngẫu tượng. Thực tế chính Boniface là người bảo vệ Carolus nhiệt thành nhất trong việc lấy đất giáo hội để trả cho binh sĩ thời kỳ trước trận Tours, chẳng kém gì ông đã bảo vệ Thiên Chúa giáo. Năm 739, <a href="/w/index.php?title=Pope_Gregory_III&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pope Gregory III (trang không tồn tại)">Pope Gregory III</a> thỉnh cầu Carolus giúp chống lại Liutprand, nhưng Carolus không muốn chống lại đồng minh một thời của mình và làm ngơ sự thỉnh cầu của Giáo hoàng. Dù sao, những lời thỉnh cầu đó đã chứng tỏ vị thế vượt bậc của Carolus đối với giáo hội so với thời ông có nguy cơ bị <a href="/wiki/V%E1%BA%A1_tuy%E1%BB%87t_th%C3%B4ng" title="Vạ tuyệt thông">rút phép thông công</a>, đặt cơ sở cho con trai và cháu nội ông sau này tái sắp xếp các ranh giới chính trị <a href="/wiki/%C3%9D" title="Ý">Ý</a> cho phù hợp với <a href="/w/index.php?title=Ch%E1%BA%BF_%C4%91%E1%BB%99_Gi%C3%A1o_ho%C3%A0ng&action=edit&redlink=1" class="new" title="Chế độ Giáo hoàng (trang không tồn tại)">chế độ Giáo hoàng</a> cũng như bảo vệ nó. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Qua_đời"><span id="Qua_.C4.91.E1.BB.9Di"></span>Qua đời</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=15" title="Sửa đổi phần “Qua đời”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=15" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Qua đời"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/T%E1%BA%ADp_tin:Karl_Martell.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Karl_Martell.JPG/300px-Karl_Martell.JPG" decoding="async" width="300" height="400" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Karl_Martell.JPG/450px-Karl_Martell.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a8/Karl_Martell.JPG/600px-Karl_Martell.JPG 2x" data-file-width="2304" data-file-height="3072" /></a><figcaption>Mộ của Carolus Martellus, <a href="/w/index.php?title=Th%C3%A1nh_%C4%91%C6%B0%E1%BB%9Dng_Saint-Denis&action=edit&redlink=1" class="new" title="Thánh đường Saint-Denis (trang không tồn tại)">Thánh đường Saint-Denis</a>.</figcaption></figure> <p>Carolus mất ngày 22 tháng 10 năm 741, tại <a href="/w/index.php?title=Quierzy-sur-Oise&action=edit&redlink=1" class="new" title="Quierzy-sur-Oise (trang không tồn tại)">Quierzy-sur-Oise</a> nơi ngày nay là <a href="/wiki/Aisne" title="Aisne">Aisne</a>, một <a href="/wiki/T%E1%BB%89nh_(Ph%C3%A1p)" title="Tỉnh (Pháp)">tỉnh</a> ở miền Picardy nước Pháp. Ông được chôn cất ở nhà thờ <a href="/w/index.php?title=Saint_Denis_Basilica&action=edit&redlink=1" class="new" title="Saint Denis Basilica (trang không tồn tại)">Saint Denis Basilica</a> ở <a href="/wiki/Paris" title="Paris">Paris</a>. Các lãnh thổ của ông được chia cho những đứa con trưởng thành từ một năm trước đó: với <a href="/w/index.php?title=Carloman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carloman (trang không tồn tại)">Carloman</a> ông trao cho <a href="/wiki/Austrasia" title="Austrasia">Austrasia</a> và <a href="/w/index.php?title=Alemannia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Alemannia (trang không tồn tại)">Alemannia</a> (với Bavaria như một thuộc quốc), cho <a href="/wiki/Pepin_L%C3%B9n" class="mw-redirect" title="Pepin Lùn">Pippin Trẻ hay Pippin, Pepin Lùn</a> xứ <a href="/wiki/Neustria" title="Neustria">Neustria</a> và <a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_qu%E1%BB%91c_Burgundia" title="Vương quốc Burgundia">Burgundia</a> (với <a href="/wiki/Aquitaine" title="Aquitaine">Aquitaine</a> là một thuộc quốc), và <a href="/w/index.php?title=Grifo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grifo (trang không tồn tại)">Grifo</a> chỉ nhận được vài nguồn thừa kế đem lại lợi tức của mảnh đất giáp ranh Neustria và Austrasia. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Di_sản"><span id="Di_s.E1.BA.A3n"></span>Di sản</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=16" title="Sửa đổi phần “Di sản”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=16" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Di sản"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Giới sử gia quá khứ đến hiện đại nhất loạt đều ca ngợi Carolus Martellus - thiên tài quân sự và nhà chính trị khôn ngoan - bằng nhiều mỹ từ khác nhau. Người Hà Lan cũng tỏ lòng tôn kính với ông, trong khi ở Đức và Pháp, ông đi vào nhiều truyền thuyết như một anh hùng lý tưởng. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Đế_quốc_Caroling_và_Thánh_chế_La_Mã"><span id=".C4.90.E1.BA.BF_qu.E1.BB.91c_Caroling_v.C3.A0_Th.C3.A1nh_ch.E1.BA.BF_La_M.C3.A3"></span>Đế quốc Caroling và Thánh chế La Mã</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=17" title="Sửa đổi phần “Đế quốc Caroling và Thánh chế La Mã”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=17" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Đế quốc Caroling và Thánh chế La Mã"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div role="note" class="hatnote navigation-not-searchable">Bài chi tiết: <a href="/wiki/Th%C3%A1nh_ch%E1%BA%BF_La_M%C3%A3" class="mw-redirect" title="Thánh chế La Mã">Thánh chế La Mã</a></div> <p>Tuy chưa từng xưng làm vua, Carolus Martellus thực sự là hoàng đế không vương miện của đế quốc Caroling. Năm 751, con trai ông <a href="/wiki/Pepin_L%C3%B9n" class="mw-redirect" title="Pepin Lùn">Pepin Lùn</a> xưng làm vua Frank; Pepin và đặc biệt là cháu nội Carolus, <a href="/wiki/Charlemagne" title="Charlemagne">Charlemagne</a> đã mở rộng bờ cõi, thu phục phần lớn các vùng đất đai của <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_T%C3%A2y_La_M%C3%A3" title="Đế quốc Tây La Mã">Đế quốc Tây La Mã</a> trước kia. </p><p>Năm 800, Charlemagne lên ngôi <a href="/wiki/Ho%C3%A0ng_%C4%91%E1%BA%BF" title="Hoàng đế">hoàng đế</a>, lập nên <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_La_M%C3%A3_Th%E1%BA%A7n_th%C3%A1nh" title="Đế quốc La Mã Thần thánh">Thánh chế La Mã</a> sẽ tồn tại hơn một nghìn năm sau đó(800-1806). Tất cả được xây dựng trên nền móng sự nghiệp quân sự - chính trị chói sáng của Carolus. Khi ông mới xuất hiện, Frank là một quốc gia bị chia cắt với một ông vua bất lực; đến thời điểm ông qua đời, Frank đã trở thành bá chủ trên lục địa châu Âu, bản thân ông trở thành chúa tể của một lãnh thổ rộng lớn từ bắc dãy <a href="/wiki/Anp%C6%A1" title="Anpơ">Alps</a> tới <a href="/wiki/Hungary" title="Hungary">Hungary</a>.<sup id="cite_ref-22" class="reference"><a href="#cite_note-22"><span class="cite-bracket">[</span>22<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Xây_dựng_chế_độ_phong_kiến"><span id="X.C3.A2y_d.E1.BB.B1ng_ch.E1.BA.BF_.C4.91.E1.BB.99_phong_ki.E1.BA.BFn"></span>Xây dựng chế độ phong kiến</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=18" title="Sửa đổi phần “Xây dựng chế độ phong kiến”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=18" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Xây dựng chế độ phong kiến"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Bằng việc củng cố vương quốc của mình, Carolus Martellus đã thiết lập những nét kiến trúc chủ yếu của chế độ phong kiến: Mối quan hệ giữa nhà vua thế tục với giáo hội Thiên chúa, việc xây dựng quân đội thường trực cho quốc gia và chính sách chia đất cho các tướng lĩnh và binh sĩ lập công, v..vv. Trong các truyền thuyết ở các xứ German, Carolus được coi là đã sáng lập và tiêu biểu cho tinh thần hiệp sĩ (tương tự như hình tượng <a href="/wiki/Vua_Arthur" title="Vua Arthur">vua Arthur</a> với các vùng Anglo-Saxon). </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Bảo_vệ_Thiên_Chúa_giáo_và_tái_chinh_phục"><span id="B.E1.BA.A3o_v.E1.BB.87_Thi.C3.AAn_Ch.C3.BAa_gi.C3.A1o_v.C3.A0_t.C3.A1i_chinh_ph.E1.BB.A5c"></span>Bảo vệ Thiên Chúa giáo và tái chinh phục</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=19" title="Sửa đổi phần “Bảo vệ Thiên Chúa giáo và tái chinh phục”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=19" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Bảo vệ Thiên Chúa giáo và tái chinh phục"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Trong khi có ít nhiều tranh cãi về vai trò trận Tours, thì các sử gia hầu như đều thống nhất về vai trò to lớn của Carolus Martellus trong cuộc đấu tranh chống xâm lược Hồi giáo. <a href="/wiki/Dante_Alighieri" title="Dante Alighieri">Dante</a> nhắc đến ông trong <a href="/wiki/Th%E1%BA%A7n_kh%C3%BAc" title="Thần khúc">Thần khúc</a> như "Người bảo vệ Đức tin". Bản thân Giáo hội Thiên chúa đương thời dù từng dọa rút phép thông công ông nhưng không thể không thừa nhận ông là người bảo vệ nhiệt thành chủ yếu cho Cơ đốc giáo. </p><p>Con ông, <a href="/wiki/Pepin_L%C3%B9n" class="mw-redirect" title="Pepin Lùn">Pepin Lùn</a> đã thực hiện lời hứa của cha mình khi năm 759 đã thu phục <a href="/wiki/Narbonne" title="Narbonne">Narbonne</a>, giải phóng hoàn toàn xứ <a href="/wiki/Gallia" title="Gallia">Gaul</a>. Cháu ông <a href="/wiki/Charlemagne" title="Charlemagne">Charlemagne</a> đã đánh chiếm <a href="/w/index.php?title=Girona&action=edit&redlink=1" class="new" title="Girona (trang không tồn tại)">Girona</a> năm 785 và <a href="/wiki/Barcelona" title="Barcelona">Barcelona</a> năm 801, mở ra thời kỳ tái chinh phục(<i>Reconquista</i>) vốn kéo dài tới tận 1492 khi người Hồi giáo hoàn toàn mất Tây Ban Nha. </p> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Nghệ_thuật_quân_sự"><span id="Ngh.E1.BB.87_thu.E1.BA.ADt_qu.C3.A2n_s.E1.BB.B1"></span>Nghệ thuật quân sự</h3><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=20" title="Sửa đổi phần “Nghệ thuật quân sự”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=20" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Nghệ thuật quân sự"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Carolus Martellus được nhiều chuyên gia đánh giá như một trong những nhà cầm quân hàng đầu mọi thời đại. David Hanson đã cho rằng ông đã mở ra cuộc chiến ngàn năm giữa bộ binh châu Âu và kỵ binh Ả rập.<sup id="cite_ref-23" class="reference"><a href="#cite_note-23"><span class="cite-bracket">[</span>23<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> Ông cũng là cha đẻ của lối đánh sử dụng kỵ binh trang bị nặng ở châu Âu, đồng thời là vị tướng đầu tiên của châu Âu xây dựng một đội quân thường trực(kể từ sau sự sụp đổ của La Mã năm 476) được rèn luyện quanh năm, thiện chiến và nhất là có kỷ luật cao. </p><p>Trừ trận Tours nơi bất đắc dĩ ông phải sử dụng những người dân thường được vũ trang, ông đã xây dựng một quân đội chuyên nghiệp với tiền lấy từ thuế và quỹ của giáo hội, nòng cốt là những người trung thành với ông từ buổi đầu. Ông đã thành công trong việc nêu cao tinh thần chiến đấu của binh sĩ để chiến thắng trong những thời điểm kẻ thù đông hơn và trang bị tốt hơn nhiều. Bộ binh theo đội hình phương trận, kết hợp với kỵ binh trang bị nặng được rèn luyện tốt của Martel được tiếp nối dưới thời Pepin và Charlemagne đã trở thành đội quân mạnh nhất suốt một thế kỷ sau đó <sup id="cite_ref-24" class="reference"><a href="#cite_note-24"><span class="cite-bracket">[</span>24<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> và là kiểu mẫu cho nhiều quân đội sau này. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Gia_đình"><span id="Gia_.C4.91.C3.ACnh"></span>Gia đình</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=21" title="Sửa đổi phần “Gia đình”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=21" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Gia đình"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>Carolus Martellus đã kết hôn 2 lần: </p><p>Người vợ thứ nhất là <a href="/w/index.php?title=Rotrude_of_Treves&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rotrude of Treves (trang không tồn tại)">Rotrude of Treves</a>, (690–724) (con gái <a href="/w/index.php?title=Leudwinus&action=edit&redlink=1" class="new" title="Leudwinus (trang không tồn tại)">Leudwinus</a>, Giám mục <a href="/wiki/Trier" title="Trier">Trier</a>). Họ có năm người con: </p> <ul><li><a href="/w/index.php?title=Hiltrud&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hiltrud (trang không tồn tại)">Hiltrud</a> (chết năm 754), cưới <a href="/w/index.php?title=Odilo_of_Bavaria&action=edit&redlink=1" class="new" title="Odilo of Bavaria (trang không tồn tại)">Odilo I</a>, Công tước <a href="/wiki/Bayern" title="Bayern">Bavaria</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=Carolman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carolman (trang không tồn tại)">Carloman</a></li> <li>Landrade (Landres), cưới Sigrand, Bá tước <a href="/w/index.php?title=Hesbania&action=edit&redlink=1" class="new" title="Hesbania (trang không tồn tại)">Hesbania</a></li> <li>Auda, Aldana, hay Alane, cưới Thierry IV, Bá tước <a href="/wiki/Autun" title="Autun">Autun</a> và Toulouse]]</li> <li><a href="/wiki/Pepin_L%C3%B9n" class="mw-redirect" title="Pepin Lùn">Pepin Lùn</a></li></ul> <p>Người vợ hai của ông là <a href="/w/index.php?title=Swanachild&action=edit&redlink=1" class="new" title="Swanachild (trang không tồn tại)">Swanhild</a> sinh ra <a href="/w/index.php?title=Grifo&action=edit&redlink=1" class="new" title="Grifo (trang không tồn tại)">Grifo</a> </p><p>Carolus Martellus cũng có một người thiếp, <a href="/w/index.php?title=Ruodhaid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ruodhaid (trang không tồn tại)">Ruodhaid</a>, sinh ra cho ông ba người con: </p> <ul><li>Bernard</li> <li>Hieronymus</li> <li>Remigius, Tổng giám mục <a href="/wiki/Rouen" title="Rouen">Rouen</a>(mất 771)</li></ul> <table class="wikitable succession-box noprint" style="margin:0.5em auto; font-size:95%;clear:both;"> <tbody><tr> <td colspan="3" style="border-top: 5px solid #FFD700; text-align:center;"><div>Charles Martel </div><div><b><a href="/wiki/V%C6%B0%C6%A1ng_tri%E1%BB%81u_Caroling" title="Vương triều Caroling">Triều đại Vương triều Caroling</a></b></div><span style="white-space:nowrap; font-size:90%; margin:2em"><b>Sinh:</b> , 686 </span><span style="white-space:nowrap; font-size:90%; margin:2em"> <b>Mất:</b> , 741</span> </td></tr> <tr style="text-align:center;"> <td style="width:30%;" rowspan="1">Tiền nhiệm<br /><span style="font-weight: bold"><a href="/w/index.php?title=Pepin_x%E1%BB%A9_Herstal&action=edit&redlink=1" class="new" title="Pepin xứ Herstal (trang không tồn tại)">Pepin xứ Herstal</a></span> </td> <td style="width: 40%; text-align: center;" rowspan="1"><b><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_tr%C6%B0%E1%BB%9Fng_qu%E1%BA%A3n_ho%C3%A0ng_gia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách trưởng quản hoàng gia (trang không tồn tại)">Trưởng quản hoàng gia Austrasia</a></b><br />717–741 </td> <td style="width: 30%; text-align: center;" rowspan="1">Kế nhiệm<br /><span style="font-weight: bold"><a href="/w/index.php?title=Carloman,_Mayor_of_the_Palace&action=edit&redlink=1" class="new" title="Carloman, Mayor of the Palace (trang không tồn tại)">Carloman</a></span> </td></tr> <tr style="text-align:center;"> <td style="width:30%;" rowspan="1">Tiền nhiệm<br /><span style="font-weight: bold"><a href="/w/index.php?title=Ragenfrid&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ragenfrid (trang không tồn tại)">Ragenfrid</a></span> </td> <td style="width: 40%; text-align: center;" rowspan="1"><b><a href="/w/index.php?title=Danh_s%C3%A1ch_Tr%C6%B0%E1%BB%9Fng_qu%E1%BA%A3n_ho%C3%A0ng_gia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Danh sách Trưởng quản hoàng gia (trang không tồn tại)">Trưởng quản hoàng gia Neustria</a></b><br />717–741 </td> <td style="width: 30%; text-align: center;" rowspan="1">Kế nhiệm<br /><span style="font-weight: bold"><a href="/wiki/Pepin_L%C3%B9n" class="mw-redirect" title="Pepin Lùn">Pepin Lùn</a></span> </td></tr> <tr style="text-align:center;"> <td style="width:30%;" rowspan="1">Tiền nhiệm<br /><span style="font-weight: bold"><a href="/w/index.php?title=Theuderic_IV&action=edit&redlink=1" class="new" title="Theuderic IV (trang không tồn tại)">Theuderic IV</a></span> </td> <td style="width: 40%; text-align: center;" rowspan="1"><b><a href="/w/index.php?title=Vua_Frank&action=edit&redlink=1" class="new" title="Vua Frank (trang không tồn tại)">Vua Frank</a><br />(Acting)</b><br />737–741 </td> <td style="width: 30%; text-align: center;" rowspan="1">Kế nhiệm<br /><span style="font-weight: bold"><a href="/w/index.php?title=Childeric_III&action=edit&redlink=1" class="new" title="Childeric III (trang không tồn tại)">Childeric III</a></span> </td></tr> </tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Tham_khảo"><span id="Tham_kh.E1.BA.A3o"></span>Tham khảo</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=22" title="Sửa đổi phần “Tham khảo”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=22" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Tham khảo"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li>deMartelly, Louis. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://www.amazon.com/dp/1434360377">[2]</a>, <i>Charles Martel and the Lance of Destiny</i>, 8 (2008).</li> <li>Watson, William E., <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.deremilitari.org/resources/articles/watson2.htm">"The Battle of Tours-Poitiers Revisited"</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080921205841/http://www.deremilitari.org/resources/articles/watson2.htm">Lưu trữ</a> 2008-09-21 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>, <i>Providence: Studies in Western Civilization</i>, 2 (1993)</li> <li>Poke,<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.standin.se/fifteen07a.htm">The Battle of Tours</a>, from Sir Edward Creasy, MA, <i>Fifteen Decisive Battles of the World From Marathon to Waterloo</i></li> <li>Edward Gibbon, <a rel="nofollow" class="external text" href="http://print.google.com/print?id=xqfhvfOhW3EC&dq=+Decline+and+Fall+of+the+Roman+Empire+and+the+battle+of+tours,&oi=print&pg=PA392&sig=Jv43d1TFi_CI9fHPKIbtsHHsmy0&prev=http://www.google.com/search%3Fhl%3Den%26lr%3D%26q%3D%2BDecline%2Band%2BFall%2Bof%2Bthe%2BRoman%2BEmpire%2Band%2Bthe%2Bbattle%2Bof%2Btours%252C%26btnG%3DSearch">The Battle of Tours</a><sup class="noprint Inline-Template"><span style="white-space: nowrap;">[<i><a href="/wiki/Wikipedia:Li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Fng" title="Wikipedia:Liên kết hỏng"><span title=" kể từ 2021-01-28">liên kết hỏng</span></a></i>]</span></sup>, <i><a href="/wiki/L%E1%BB%8Bch_s%E1%BB%AD_suy_t%C3%A0n_v%C3%A0_s%E1%BB%A5p_%C4%91%E1%BB%95_c%E1%BB%A7a_%C4%90%E1%BA%BF_qu%E1%BB%91c_La_M%C3%A3" class="mw-redirect" title="Lịch sử suy tàn và sụp đổ của Đế quốc La Mã">Decline and Fall of the Roman Empire</a></i></li> <li>Michael Grant "<i>History of Roma'""</i></li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Chú_thích"><span id="Ch.C3.BA_th.C3.ADch"></span>Chú thích</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&veaction=edit&section=23" title="Sửa đổi phần “Chú thích”" class="mw-editsection-visualeditor"><span>sửa</span></a><span class="mw-editsection-divider"> | </span><a href="/w/index.php?title=Charles_Martel&action=edit&section=23" title="Sửa mã nguồn tại đề mục: Chú thích"><span>sửa mã nguồn</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r71728118">.mw-parser-output .reflist{margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}@media screen{.mw-parser-output .reflist{font-size:90%}}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist columns references-column-width" style="-moz-column-width: 30em; -webkit-column-width: 30em; column-width: 30em; list-style-type: decimal;"> <ol class="references"> <li id="cite_note-1"><b><a href="#cite_ref-1">^</a></b> <span class="reference-text"><i>Martellus</i> là một biệt hiệu, nghĩa là <i>cây búa</i> </span> </li> <li id="cite_note-2"><b><a href="#cite_ref-2">^</a></b> <span class="reference-text">Theo Lê Quốc Vinh trong sách "Các nhân vật lịch sử thế giới trung đại" dịch từ tiếng Pháp <i>maire de palais</i> để chỉ chức vụ ban đầu để quản việc nội vụ trong cung điện, sau có quyền điều hành triều chính như tể tướng ở Trung Quốc; cũng còn được dịch là "cung tướng" hoặc "Trưởng quản Hoàng gia"</span> </li> <li id="cite_note-3"><b><a href="#cite_ref-3">^</a></b> <span class="reference-text"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r67233549">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit}.mw-parser-output .citation q{quotes:"“""”""‘""’"}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-subscription,.mw-parser-output .cs1-registration{color:#555}.mw-parser-output .cs1-subscription span,.mw-parser-output .cs1-registration span{border-bottom:1px dotted;cursor:help}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:linear-gradient(transparent,transparent),url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output code.cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-visible-error{font-size:100%}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#33aa33;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right,.mw-parser-output .cs1-kern-wl-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFSchulman2002" class="citation book cs1">Schulman, Jana K. (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=f_jLbHTM_zgC&pg=PA101&dq=Charles+Martel+688"><i>The Rise of the Medieval World, 500-1300: A Biographical Dictionary</i></a>. <a href="/w/index.php?title=Greenwood_Publishing_Group&action=edit&redlink=1" class="new" title="Greenwood Publishing Group (trang không tồn tại)">Greenwood Publishing Group</a>. tr. 101. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-313-30817-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-313-30817-9"><bdi>0-313-30817-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Rise+of+the+Medieval+World%2C+500-1300%3A+A+Biographical+Dictionary&rft.pages=101&rft.pub=Greenwood+Publishing+Group&rft.date=2002&rft.isbn=0-313-30817-9&rft.aulast=Schulman&rft.aufirst=Jana+K.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Df_jLbHTM_zgC%26pg%3DPA101%26dq%3DCharles%2BMartel%2B688&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ACharles+Martel" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-4"><b><a href="#cite_ref-4">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFLittlewood2002" class="citation book cs1">Littlewood, Ian (2002). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=u4ATzuYPXVYC&pg=PA34&dq=Charles+Martel+688"><i>France</i></a>. <a href="/w/index.php?title=Rough_Guides&action=edit&redlink=1" class="new" title="Rough Guides (trang không tồn tại)">Rough Guides</a>. tr. 34. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/1-85828-826-6" title="Đặc biệt:Nguồn sách/1-85828-826-6"><bdi>1-85828-826-6</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=France&rft.pages=34&rft.pub=Rough+Guides&rft.date=2002&rft.isbn=1-85828-826-6&rft.aulast=Littlewood&rft.aufirst=Ian&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3Du4ATzuYPXVYC%26pg%3DPA34%26dq%3DCharles%2BMartel%2B688&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ACharles+Martel" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-5"><b><a href="#cite_ref-5">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFCawthorne2004" class="citation book cs1"><a href="/w/index.php?title=Nigel_Cawthorne&action=edit&redlink=1" class="new" title="Nigel Cawthorne (trang không tồn tại)">Cawthorne, Nigel</a> (2004). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=F-QawgVmYn8C&pg=PA52&dq=Charles+Martel+688"><i>Military Commanders: The 100 Greatest Throughout History</i></a>. Enchanted Lion Books. tr. 52–53. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/1-59270-029-2" title="Đặc biệt:Nguồn sách/1-59270-029-2"><bdi>1-59270-029-2</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Military+Commanders%3A+The+100+Greatest+Throughout+History&rft.pages=52-53&rft.pub=Enchanted+Lion+Books&rft.date=2004&rft.isbn=1-59270-029-2&rft.aulast=Cawthorne&rft.aufirst=Nigel&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DF-QawgVmYn8C%26pg%3DPA52%26dq%3DCharles%2BMartel%2B688&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ACharles+Martel" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-6"><b><a href="#cite_ref-6">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFFouracre2000" class="citation book cs1">Fouracre, Paul (2000). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=WsNnAAAAMAAJ&q=Charles+Martel+688&dq=Charles+Martel+688&pgis=1"><i>The Age of Charles Martel</i></a>. <a href="/w/index.php?title=Longman&action=edit&redlink=1" class="new" title="Longman (trang không tồn tại)">Longman</a>. tr. 55. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-582-06475-9" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-582-06475-9"><bdi>0-582-06475-9</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=The+Age+of+Charles+Martel&rft.pages=55&rft.pub=Longman&rft.date=2000&rft.isbn=0-582-06475-9&rft.aulast=Fouracre&rft.aufirst=Paul&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DWsNnAAAAMAAJ%26q%3DCharles%2BMartel%2B688%26dq%3DCharles%2BMartel%2B688%26pgis%3D1&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ACharles+Martel" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-7"><b><a href="#cite_ref-7">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFKiblerZinn1995" class="citation book cs1">Kibler, William W.; Zinn, Grover A. (1995). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=4qFY1jpF2JAC&pg=PA205&dq=Charles+Martel+688#PPA205,M1"><i>Medieval France: An Encyclopedia</i></a>. <a href="/wiki/Routledge" title="Routledge">Routledge</a>. tr. 205–206. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0-8240-4444-4" title="Đặc biệt:Nguồn sách/0-8240-4444-4"><bdi>0-8240-4444-4</bdi></a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=Medieval+France%3A+An+Encyclopedia&rft.pages=205-206&rft.pub=Routledge&rft.date=1995&rft.isbn=0-8240-4444-4&rft.aulast=Kibler&rft.aufirst=William+W.&rft.au=Zinn%2C+Grover+A.&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3D4qFY1jpF2JAC%26pg%3DPA205%26dq%3DCharles%2BMartel%2B688%23PPA205%2CM1&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ACharles+Martel" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-8"><b><a href="#cite_ref-8">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080827194622/http://wwwa.britannica.com/eb/article-9060566">“Battle of Tours - Britannica Online Encyclopedia”</a>. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://wwwa.britannica.com/eb/article-9060566">Bản gốc</a> lưu trữ ngày 27 tháng 8 năm 2008<span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 13 tháng 7 năm 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Battle+of+Tours+-+Britannica+Online+Encyclopedia&rft_id=http%3A%2F%2Fwwwa.britannica.com%2Feb%2Farticle-9060566&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ACharles+Martel" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-Fouracre-9"><b><a href="#cite_ref-Fouracre_9-0">^</a></b> <span class="reference-text">Fouracre, John. <i>The Age of Charles Martel</i></span> </li> <li id="cite_note-10"><b><a href="#cite_ref-10">^</a></b> <span class="reference-text">deMartelly, Louis. <a rel="nofollow" class="external autonumber" href="https://www.amazon.com/dp/1434360377">[1]</a>. "Charles Martel and the Lance of Destiny." Author Solutions (2008).</span> </li> <li id="cite_note-11"><b><a href="#cite_ref-11">^</a></b> <span class="reference-text"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite id="CITEREFMark_Grossman2007" class="citation book cs1">Mark Grossman (2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://books.google.com/books?id=QSJoaugn2h8C&lpg=PA63&dq=Charles%20Martel%20born%20Herstal&pg=PA63#v=onepage&q=Charles%20Martel%20born%20Herstal&f=false"><i>World military leaders: a biographical dictionary</i></a>. Facts on File. tr. 63. <a href="/wiki/ISBN" title="ISBN">ISBN</a> <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/978-0816047321" title="Đặc biệt:Nguồn sách/978-0816047321"><bdi>978-0816047321</bdi></a><span class="reference-accessdate">. Truy cập ngày 2 tháng 6 năm 2011</span>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=World+military+leaders%3A+a+biographical+dictionary&rft.pages=63&rft.pub=Facts+on+File&rft.date=2007&rft.isbn=978-0816047321&rft.au=Mark+Grossman&rft_id=http%3A%2F%2Fbooks.google.com%2Fbooks%3Fid%3DQSJoaugn2h8C%26lpg%3DPA63%26dq%3DCharles%2520Martel%2520born%2520Herstal%26pg%3DPA63%23v%3Donepage%26q%3DCharles%2520Martel%2520born%2520Herstal%26f%3Dfalse&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ACharles+Martel" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-12"><b><a href="#cite_ref-12">^</a></b> <span class="reference-text"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/12px-Wikisource-logo.svg.png" decoding="async" width="12" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/18px-Wikisource-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4c/Wikisource-logo.svg/24px-Wikisource-logo.svg.png 2x" data-file-width="410" data-file-height="430" /></span></span> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r67233549"><cite class="citation encyclopaedia cs1"><span class="cs1-ws-icon" title="Wikisource:Catholic Encyclopedia (1913)/Charles Martel"><a class="external text" href="https://vi.wikisource.org/wiki/Catholic_Encyclopedia_(1913)/Charles_Martel">“Charles Martel” </a></span>. <i><a href="/w/index.php?title=Catholic_Encyclopedia&action=edit&redlink=1" class="new" title="Catholic Encyclopedia (trang không tồn tại)">Catholic Encyclopedia</a></i>. New York: Robert Appleton Company. 1913.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=Charles+Martel&rft.btitle=Catholic+Encyclopedia&rft.place=New+York&rft.pub=Robert+Appleton+Company&rft.date=1913&rfr_id=info%3Asid%2Fvi.wikipedia.org%3ACharles+Martel" class="Z3988"></span></span> </li> <li id="cite_note-13"><b><a href="#cite_ref-13">^</a></b> <span class="reference-text">Davis, <i>100 Decisive Battles</i>,1999, p. 104.</span> </li> <li id="cite_note-Santosuosso-14"><b><a href="#cite_ref-Santosuosso_14-0">^</a></b> <span class="reference-text">Santosuosso, Anthony. <i>Barbarians, Marauders, and Infidels</i>2004</span> </li> <li id="cite_note-15"><b><a href="#cite_ref-15">^</a></b> <span class="reference-text">Riche, Paul (1993). <i>The Vương triều Carolings: A Family Who Forged Europe</i>. University of Pennsylvania Press. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0812213424" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-8122-1342-4</a>,p.44</span> </li> <li id="cite_note-Hanson-16"><b><a href="#cite_ref-Hanson_16-0">^</a></b> <span class="reference-text">Hanson, Victor Davis. "Culture and Carnage: Landmark Battles in the Rise of Western Power"</span> </li> <li id="cite_note-17"><b><a href="#cite_ref-17">^</a></b> <span class="reference-text"><a href="/w/index.php?title=Victor_Davis_Hanson&action=edit&redlink=1" class="new" title="Victor Davis Hanson (trang không tồn tại)">Hanson, Victor Davis</a>. <i>Carnage and Culture: Landmark Battles in the Rise of Western Power</i>. Anchor Books, 2001. Xuất bản tại Anh dưới tên <i>Why the West has Won</i>. Faber and Faber, 2001. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0571216404" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-571-21640-4</a>, p.141</span> </li> <li id="cite_note-18"><b><a href="#cite_ref-18">^</a></b> <span class="reference-text">Poke,<a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.standin.se/fifteen07a.htm">The Battle of Tours</a>, from Sir Edward Creasy, MA, <i>Fifteen Decisive Battles of the World From Marathon to Waterloo</i></span> </li> <li id="cite_note-19"><b><a href="#cite_ref-19">^</a></b> <span class="reference-text">Watson, William, E. (1993). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.deremilitari.org/resources/articles/watson2.htm">The Battle of Tours-Poitiers Revisited</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20080921205841/http://www.deremilitari.org/resources/articles/watson2.htm">Lưu trữ</a> 2008-09-21 tại <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a>. <i>Providence: Studies in Western Civilization</i> v.2 n.1.</span> </li> <li id="cite_note-20"><b><a href="#cite_ref-20">^</a></b> <span class="reference-text">Mastnak, Tomaž (2002). <i>Crusading Peace: Christendom, the Muslim World, and Western Political Order</i>. University of California Press. <a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Ngu%E1%BB%93n_s%C3%A1ch/0520226356" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 0-520-22635-6</a>,pp.99-100</span> </li> <li id="cite_note-21"><b><a href="#cite_ref-21">^</a></b> <span class="reference-text">Chẳng hạn, <a href="/w/index.php?title=Antonio_Santosuosso&action=edit&redlink=1" class="new" title="Antonio Santosuosso (trang không tồn tại)">Antonio Santosuosso</a> trong cuốn <i>Barbarians, Marauders, and Infidels</i></span> </li> <li id="cite_note-22"><b><a href="#cite_ref-22">^</a></b> <span class="reference-text"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.bartleby.com/86/45.html">45. The Development of Latin Christendom. Wells, H.G. 1922. A Short History of the World</a></span> </li> <li id="cite_note-23"><b><a href="#cite_ref-23">^</a></b> <span class="reference-text">Hanson, 2001, p. 141-166.</span> </li> <li id="cite_note-24"><b><a href="#cite_ref-24">^</a></b> <span class="reference-text">Bennett, Michael. <i>Fighting Techniques of the Medieval World</i></span> </li> </ol></div>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Lấy từ “<a dir="ltr" href="https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Charles_Martel&oldid=71600076">https://vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Charles_Martel&oldid=71600076</a>”</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%C4%90%E1%BA%B7c_bi%E1%BB%87t:Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i" title="Đặc biệt:Thể loại">Thể loại</a>: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_chi%E1%BA%BFn_tranh" title="Thể loại:Bản mẫu chiến tranh">Bản mẫu chiến tranh</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Sinh_th%E1%BA%ADp_ni%C3%AAn_680" title="Thể loại:Sinh thập niên 680">Sinh thập niên 680</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:M%E1%BA%A5t_n%C4%83m_741" title="Thể loại:Mất năm 741">Mất năm 741</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Ng%C6%B0%E1%BB%9Di_Frank" title="Thể loại:Người Frank">Người Frank</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Qu%E1%BA%A3n_th%E1%BB%ABa" title="Thể loại:Quản thừa">Quản thừa</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:V%C6%B0%C6%A1ng_tri%E1%BB%81u_Caroling" title="Thể loại:Vương triều Caroling">Vương triều Caroling</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Vua_theo_%C4%91%E1%BA%A1o_C%C3%B4ng_gi%C3%A1o_R%C3%B4ma" title="Thể loại:Vua theo đạo Công giáo Rôma">Vua theo đạo Công giáo Rôma</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Thể loại ẩn: <ul><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_%C4%91%C6%B0a_%C4%91%E1%BB%91i_s%E1%BB%91_th%E1%BB%ABa_v%C3%A0o_b%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu" title="Thể loại:Trang đưa đối số thừa vào bản mẫu">Trang đưa đối số thừa vào bản mẫu</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%E1%BA%A3n_m%E1%BA%ABu_webarchive_d%C3%B9ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_wayback" title="Thể loại:Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback">Bản mẫu webarchive dùng liên kết wayback</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:Trang_s%E1%BB%AD_d%E1%BB%A5ng_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_t%E1%BB%B1_%C4%91%E1%BB%99ng_ISBN" title="Thể loại:Trang sử dụng liên kết tự động ISBN">Trang sử dụng liên kết tự động ISBN</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_ti%E1%BA%BFng_Ph%C3%A1p" title="Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Pháp">Bài viết có văn bản tiếng Pháp</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_vi%E1%BA%BFt_c%C3%B3_v%C4%83n_b%E1%BA%A3n_ti%E1%BA%BFng_%C4%90%E1%BB%A9c" title="Thể loại:Bài viết có văn bản tiếng Đức">Bài viết có văn bản tiếng Đức</a></li><li><a href="/wiki/Th%E1%BB%83_lo%E1%BA%A1i:B%C3%A0i_c%C3%B3_li%C3%AAn_k%E1%BA%BFt_h%E1%BB%8Fng" title="Thể loại:Bài có liên kết hỏng">Bài có liên kết hỏng</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Trang này được sửa đổi lần cuối vào ngày 12 tháng 8 năm 2024, 05:52.</li> <li id="footer-info-copyright">Văn bản được phát hành theo <a href="/wiki/Wikipedia:Nguy%C3%AAn_v%C4%83n_Gi%E1%BA%A5y_ph%C3%A9p_Creative_Commons_Ghi_c%C3%B4ng%E2%80%93Chia_s%E1%BA%BB_t%C6%B0%C6%A1ng_t%E1%BB%B1_phi%C3%AAn_b%E1%BA%A3n_4.0_Qu%E1%BB%91c_t%E1%BA%BF" title="Wikipedia:Nguyên văn Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự phiên bản 4.0 Quốc tế">Giấy phép Creative Commons Ghi công–Chia sẻ tương tự</a>; có thể áp dụng điều khoản bổ sung. Với việc sử dụng trang web này, bạn chấp nhận <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/vi">Điều khoản Sử dụng</a> và <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy/vi">Quy định quyền riêng tư</a>. Wikipedia® là thương hiệu đã đăng ký của <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org/">Wikimedia Foundation, Inc.</a>, một tổ chức phi lợi nhuận.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Quy định quyền riêng tư</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/Wikipedia:Gi%E1%BB%9Bi_thi%E1%BB%87u">Giới thiệu Wikipedia</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/Wikipedia:Ph%E1%BB%A7_nh%E1%BA%ADn_chung">Lời phủ nhận</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Bộ Quy tắc Ứng xử Chung</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Lập trình viên</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/vi.wikipedia.org">Thống kê</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Tuyên bố về cookie</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//vi.m.wikipedia.org/w/index.php?title=Charles_Martel&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Phiên bản di động</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-6b7f745dd4-xhljd","wgBackendResponseTime":182,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.562","walltime":"0.771","ppvisitednodes":{"value":2322,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":37640,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":2835,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":9,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":0,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":39126,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":0,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 567.080 1 -total"," 32.05% 181.777 1 Bản_mẫu:Tham_khảo"," 24.79% 140.577 1 Bản_mẫu:Lang-fr"," 22.11% 125.354 6 Bản_mẫu:Chú_thích_sách"," 16.71% 94.750 1 Bản_mẫu:Hộp_chiến_dịch_Charles_Martel"," 16.18% 91.770 1 Bản_mẫu:Các_trận_đánh"," 15.80% 89.608 1 Bản_mẫu:Military_navigation"," 8.45% 47.907 1 Bản_mẫu:Thông_tin_nhân_vật_hoàng_gia"," 7.43% 42.117 1 Bản_mẫu:Infobox"," 6.36% 36.045 1 Bản_mẫu:Liên_kết_hỏng"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.334","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":13536276,"limit":52428800}},"cachereport":{"origin":"mw-web.codfw.main-56865c4dc8-gktvv","timestamp":"20241107102326","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"Charles Martel","url":"https:\/\/vi.wikipedia.org\/wiki\/Charles_Martel","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q3301","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q3301","author":{"@type":"Organization","name":"Nh\u1eefng ng\u01b0\u1eddi \u0111\u00f3ng g\u00f3p v\u00e0o c\u00e1c d\u1ef1 \u00e1n Wikimedia"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Qu\u1ef9 Wikimedia","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2011-07-13T01:38:09Z","dateModified":"2024-08-12T05:52:27Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/f2\/Charles_Martel_01.jpg"}</script> </body> </html>