CINXE.COM

DH Award 2012 Nominee: Totenbuch-Visualisierung | DHd-Blog

<!doctype html> <html lang="de"> <head><script type="text/javascript" src="https://web-static.archive.org/_static/js/bundle-playback.js?v=7YQSqjSh" charset="utf-8"></script> <script type="text/javascript" src="https://web-static.archive.org/_static/js/wombat.js?v=txqj7nKC" charset="utf-8"></script> <script>window.RufflePlayer=window.RufflePlayer||{};window.RufflePlayer.config={"autoplay":"on","unmuteOverlay":"hidden"};</script> <script type="text/javascript" src="https://web-static.archive.org/_static/js/ruffle/ruffle.js"></script> <script type="text/javascript"> __wm.init("https://web.archive.org/web"); __wm.wombat("https://dhd-blog.org/?p=1315","20210118173109","https://web.archive.org/","web","https://web-static.archive.org/_static/", "1610991069"); </script> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://web-static.archive.org/_static/css/banner-styles.css?v=p7PEIJWi" /> <link rel="stylesheet" type="text/css" href="https://web-static.archive.org/_static/css/iconochive.css?v=3PDvdIFv" /> <!-- End Wayback Rewrite JS Include --> <!-- set the encoding of your site --> <meta charset="utf-8"> <title>DH Award 2012 Nominee: Totenbuch-Visualisierung | DHd-Blog</title> <!-- include the site stylesheet --> <link media="all" rel="stylesheet" type="text/css" href="https://web.archive.org/web/20210118173109cs_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/all.css"> <link media="all" rel="stylesheet" type="text/css" href="https://web.archive.org/web/20210118173109cs_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/font-awesome.min.css"> <link rel="stylesheet" type="text/css" media="all" href="https://web.archive.org/web/20210118173109cs_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/style.css"/> <link rel="dns-prefetch" href="//web.archive.org/web/20210118173109/https://s.w.org/"/> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" title="DHd-Blog » Feed" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?feed=rss2"/> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" title="DHd-Blog » Kommentar-Feed" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?feed=comments-rss2"/> <link rel="alternate" type="application/rss+xml" title="DHd-Blog » DH Award 2012 Nominee: Totenbuch-Visualisierung Kommentar-Feed" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?feed=rss2&amp;p=1315"/> <script type="text/javascript"> window._wpemojiSettings = {"baseUrl":"https:\/\/web.archive.org\/web\/20210118173109\/https:\/\/s.w.org\/images\/core\/emoji\/12.0.0-1\/72x72\/","ext":".png","svgUrl":"https:\/\/web.archive.org\/web\/20210118173109\/https:\/\/s.w.org\/images\/core\/emoji\/12.0.0-1\/svg\/","svgExt":".svg","source":{"concatemoji":"https:\/\/web.archive.org\/web\/20210118173109\/https:\/\/dhd-blog.org\/wp\/wp-includes\/js\/wp-emoji-release.min.js?ver=5.4.1"}}; /*! This file is auto-generated */ !function(e,a,t){var r,n,o,i,p=a.createElement("canvas"),s=p.getContext&&p.getContext("2d");function c(e,t){var a=String.fromCharCode;s.clearRect(0,0,p.width,p.height),s.fillText(a.apply(this,e),0,0);var r=p.toDataURL();return s.clearRect(0,0,p.width,p.height),s.fillText(a.apply(this,t),0,0),r===p.toDataURL()}function l(e){if(!s||!s.fillText)return!1;switch(s.textBaseline="top",s.font="600 32px Arial",e){case"flag":return!c([127987,65039,8205,9895,65039],[127987,65039,8203,9895,65039])&&(!c([55356,56826,55356,56819],[55356,56826,8203,55356,56819])&&!c([55356,57332,56128,56423,56128,56418,56128,56421,56128,56430,56128,56423,56128,56447],[55356,57332,8203,56128,56423,8203,56128,56418,8203,56128,56421,8203,56128,56430,8203,56128,56423,8203,56128,56447]));case"emoji":return!c([55357,56424,55356,57342,8205,55358,56605,8205,55357,56424,55356,57340],[55357,56424,55356,57342,8203,55358,56605,8203,55357,56424,55356,57340])}return!1}function d(e){var t=a.createElement("script");t.src=e,t.defer=t.type="text/javascript",a.getElementsByTagName("head")[0].appendChild(t)}for(i=Array("flag","emoji"),t.supports={everything:!0,everythingExceptFlag:!0},o=0;o<i.length;o++)t.supports[i[o]]=l(i[o]),t.supports.everything=t.supports.everything&&t.supports[i[o]],"flag"!==i[o]&&(t.supports.everythingExceptFlag=t.supports.everythingExceptFlag&&t.supports[i[o]]);t.supports.everythingExceptFlag=t.supports.everythingExceptFlag&&!t.supports.flag,t.DOMReady=!1,t.readyCallback=function(){t.DOMReady=!0},t.supports.everything||(n=function(){t.readyCallback()},a.addEventListener?(a.addEventListener("DOMContentLoaded",n,!1),e.addEventListener("load",n,!1)):(e.attachEvent("onload",n),a.attachEvent("onreadystatechange",function(){"complete"===a.readyState&&t.readyCallback()})),(r=t.source||{}).concatemoji?d(r.concatemoji):r.wpemoji&&r.twemoji&&(d(r.twemoji),d(r.wpemoji)))}(window,document,window._wpemojiSettings); </script> <style type="text/css"> img.wp-smiley, img.emoji { display: inline !important; border: none !important; box-shadow: none !important; height: 1em !important; width: 1em !important; margin: 0 .07em !important; vertical-align: -0.1em !important; background: none !important; padding: 0 !important; } </style> <link rel="stylesheet" id="wp-block-library-css" href="https://web.archive.org/web/20210118173109cs_/https://dhd-blog.org/wp/wp-includes/css/dist/block-library/style.min.css?ver=5.4.1" type="text/css" media="all"/> <link rel="stylesheet" id="wp-pagenavi-css" href="https://web.archive.org/web/20210118173109cs_/https://dhd-blog.org/app/plugins/wp-pagenavi/pagenavi-css.css?ver=2.70" type="text/css" media="all"/> <script type="text/javascript" src="https://web.archive.org/web/20210118173109js_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/js/comment-reply.js?ver=5.4.1"></script> <link rel="https://api.w.org/" href="https://dhd-blog.org/index.php?rest_route=/"/> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" title="RSD" href="https://dhd-blog.org/wp/xmlrpc.php?rsd"/> <link rel="wlwmanifest" type="application/wlwmanifest+xml" href="https://dhd-blog.org/wp/wp-includes/wlwmanifest.xml"/> <link rel="prev" title="Das nächste Kapitel aufschlagen! Die Digital Humanities auf den Hochschul- und Berufsinformationstagen (hobit) in Darmstadt" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?p=1258"/> <link rel="next" title="Von Lichtenberg zu Voyant und TextGrid und zurück" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?p=1352"/> <link rel="canonical" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?p=1315"/> <link rel="shortlink" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?p=1315"/> <link rel="alternate" type="application/json+oembed" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/index.php?rest_route=%2Foembed%2F1.0%2Fembed&amp;url=https%3A%2F%2Fdhd-blog.org%2F%3Fp%3D1315"/> <link rel="alternate" type="text/xml+oembed" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/index.php?rest_route=%2Foembed%2F1.0%2Fembed&amp;url=https%3A%2F%2Fdhd-blog.org%2F%3Fp%3D1315&amp;format=xml"/> <style type="text/css">.recentcomments a{display:inline !important;padding:0 !important;margin:0 !important;}</style> <style type="text/css">.recentcomments a{display:inline !important;padding:0 !important;margin:0 !important;}</style> <script type="text/javascript" src="https://web.archive.org/web/20210118173109js_/https://ajax.googleapis.com/ajax/libs/jquery/1.8.3/jquery.min.js"></script> <script type="text/javascript">window.jQuery || document.write('<script src="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/js/jquery-1.8.3.min.js"><\/script>')</script> <script type="text/javascript" src="https://web.archive.org/web/20210118173109js_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/js/jquery.main.js"></script> <!-- include custom JavaScript --> <!--[if IE]><script type="text/javascript" src="https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/js/ie.js"></script><![endif]--> </head> <body> <div id="wrapper"> <header id="header"> <div class="header-holder"> <strong class="logo" itemtype="http://schema.org/Organization" itemscope=""><a itemprop="url" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/">Digital Humanities im deutschsprachigen Raum</a></strong> <div class="header-panel"> <ul class="top-links"> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/wp/wp-login.php"><i class="fa fa-sign-in"></i>Login</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?page_id=6685"><i class="fa fa-pencil"></i>Registrierung</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?feed=rss2"><i class="fa fa-rss"></i>Beitr&auml;ge</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?feed=comments-rss2"><i class="fa fa-rss"></i>Kommentare</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://twitter.com/DARIAHde"><i class="fa fa-twitter"></i>DARIAH-DE</a></li> </ul> <div class="nav-area"> <form action="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/" id="searchform" class="search" method="get"> <fieldset> <div class="row"> <input type="search" value="" name="s"> <input type="submit" value="Suchen"> </div> </fieldset> </form> <nav id="nav"> <ul> <li class=""> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/">Blog</a> </li> <li id="menu-item-60" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-60"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?page_id=7">Über uns</a></li> <li id="menu-item-13509" class="menu-item menu-item-type-post_type menu-item-object-page menu-item-13509"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?page_id=13428">Redaktion</a></li> <li id="menu-item-141" class="menu-item menu-item-type-custom menu-item-object-custom menu-item-141"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://www.adwmainz.de/impressum.html">Impressum</a></li> </ul></nav> </div> </div> </div> </header> <div id="main" class="single-post"> <div id="content"> <article class="article"> <header class="heading-holder"> <h1><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?p=1315">DH Award 2012 Nominee: Totenbuch-Visualisierung</a></h1> <div class="meta"> <span class="counter "><a href="#comments" title="Zu den Kommentaren">0</a></span> <span>Ver&ouml;ffentlicht von <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?author=44">Patrick Sahle</a> am <time datetime="2013-02-08">08. Februar 2013</time></span> </div> </header> <p>Bei den aktuellen <a title="DH Awards 2012 - voting" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://dhawards.org/dhawards2012/voting/" target="_blank">DH Awards</a> (jeder ist aufgerufen, mit abzustimmen!) sind betrüblicherweise nur 2,5 Kandidaten aus dem deutschprachigen Raum nominiert. Neben dem <a title="Blog von Anne Baillot" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://digitalintellectuals.hypotheses.org/" target="_blank">Blog von Anne Baillot</a>, der immerhin in Berlin “spielt” sind das das <a title="IDE Website" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://www.i-d-e.de/" target="_blank">Institut für Dokumentologie und Editorik (IDE)</a> und &#8211; für die Kategorie “Best DH visualization or infographic” &#8211; eine Visualisierung aus dem <a title="Das altägyptische Totenbuch - ein digitales Textzeugenarchiv" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://totenbuch.awk.nrw.de/" target="_blank">“Totenbuch-Projekt” der Universität Bonn</a>, welches von der <a title="Düsseldorfer Akademie der Wissenschaften" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://www.awk.nrw.de/" target="_blank">Nordrhein-Westfälischen Akademie der Wissenschaften</a> gefördert und vom <a title="CCeH-Website" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://cceh.uni-koeln.de/" target="_blank">Cologne Center for eHumanities (CCeH)</a> DH-seitig begleitet wird. Die <a title="Visualisierung der Nachbarschaften" href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://totenbuch.awk.nrw.de/uebersicht/sprueche#NachbarschaftAbsolut" target="_blank">Visualisierung ist ein recht komplexes “Ding”</a> so dass es sich vielleicht lohnt, auch hier noch einmal ein paar erklärende Worte dazu zu verlieren.</p> <div id="attachment_1316" style="width: 1057px" class="wp-caption aligncenter"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/gesamt-klein.png"><img aria-describedby="caption-attachment-1316" class="size-full wp-image-1316" title="Totenbuch-Gesamtvisualisierung" src="https://web.archive.org/web/20210118173109im_/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/gesamt-klein.png" alt="" width="1047" height="196"/></a><p id="caption-attachment-1316" class="wp-caption-text">Totenbuch-Gesamtvisualisierung</p></div> <p>Worum geht es? Es geht um das altägyptische Totenbuch. Das altägyptische Totenbuch ist ein Textkorpus. Eine Sammlung von Sprüchen, die über einen langen Zeitraum hinweg immer wieder zusammengestellt und aufgeschrieben wurden, um sie einem/r Verstorbenen mit ins Grab zu geben auf dass die Sprüche ihm oder ihr beim Übergang in das Reich der Toten helfen mögen. Das Totenbuch-Projekt dokumentiert die überlieferten Textzeugen (ca. 3000 Totenbücher mit ca. 30.000 einzelnen Spruchnachweisen) und leistet Grundlagenarbeit für die weitere Erforschung des Totenbuchs. Dazu gehört auch, dass man sich einen Gesamteindruck von den einzelnen Sprüchen und ihrer Überlieferung verschaffen möchte.</p> <div id="attachment_1319" style="width: 1172px" class="wp-caption aligncenter"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/haeufig_selten.png"><img aria-describedby="caption-attachment-1319" class="size-full wp-image-1319" title="Häufig und selten überlieferte Sprüche" src="https://web.archive.org/web/20210118173109im_/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/haeufig_selten.png" alt="" width="1162" height="279"/></a><p id="caption-attachment-1319" class="wp-caption-text">Häufig und selten überlieferte Sprüche</p></div> <p>Die hier zu diskutierende Grafik zeigt zunächst die von der Forschung “kanonisierten” Sprüche in ihrer kanonisierten Reihenfolge. Dabei steht jeder blaue Punkt für einen Spruch. Die Größe des Punktes steht für die Häufigkeit der Überlieferung des Spruches. <span id="more-1315"></span>Man erkennt auf einen Blick, welche Sprüche und Spruchgruppen breit überliefert sind und welche nicht.</p> <p>Innerhalb des digitalen Textzeugenarchivs als Web-Präsentation des Projekts wird ausgiebig Gebrauch von Visualisierungen gemacht, um die Strukturen und die quantitativen Eigenschaften der überlieferten Textzeugen zu veranschaulichen. Bei dieser Grafik steht eine speziellere Fragestellung im Hintergrund, die einen Schritt in die eher analytische Dimension der Visualisierung markiert. Die Frage lautet: Entspricht die durch die Forschung etablierte kanonische Ordnung der Sprüche (die hauptsächlich auf einem Leitzeugen beruht) der Wirklichkeit der Gesamtüberlieferung? Wie gut entspricht sie ihr? Und wie kanonisch ist die Abfolge der Sprüche auf den Textzeugen wirklich?</p> <p>Dazu visualisiert die Grafik die Nachbarschaftsverhältnisse zwischen Sprüchen. Es wird ausgezählt, wer die Nachbarn eines Spruches auf einem Textzeugen sind. Auf den überlieferten Objekten häufig benachbarte Sprüche werden in der Grafik durch Linien verbunden. Je dicker die Linie, desto häufiger ist eine Nachbarschaft belegt. Gäbe es eine deterministische Reihenfolge im Textkorpus, dann gäbe es nur eine einzige Verbindungslinie durch alle Sprüche. Wäre die Reihenfolge ganz beliebig, dann gäbe es eine große Zahl unterschiedlichster Verbindungslinien zwischen den Sprüchen. Die Gesamtvisualisierung liefert hier ein recht deutliches Signal: wenn man bedenkt, dass die Überlieferung einen langen Zeitraum (2.300 Jahre), eine große geografische Spannweite (17 Breitengrade), unterschiedlichste materielle Objekte (von Papyrus über Mumienbinden bis zu Grabinschriften) und verschiedenste Überlieferungszustände umfasst, dann ist die Abfolge als durchaus wenig variant zu betrachten. Und sie steht zunächst nicht im Widerspruch zu der Abfolge, mit der die Forschung selbst arbeitet. Ein genauerer Blick kann aber weitere Fragen anstoßen, die diesen Gesamteindruck bestätigen oder relativieren.</p> <div id="attachment_1322" style="width: 310px" class="wp-caption alignleft"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/Scheinausreisser.png"><img aria-describedby="caption-attachment-1322" class="size-full wp-image-1322" title="Scheinausreißer" src="https://web.archive.org/web/20210118173109im_/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/Scheinausreisser.png" alt="" width="300"/></a><p id="caption-attachment-1322" class="wp-caption-text">Scheinausreißer</p></div> <p>Schnell fallen dabei einige dicke Linien auf, die der These einer relativ festen Abfolge zu widersprechen scheinen. Dies ist aber manchmal darauf zurückzuführen, dass aus inhaltlichen Gründen im Projekt Sprüche zusammengelegt wurden, die einen ähnlichen Text bieten. Die stärkste Verbindung von Spruch 47 scheint z.B. nach oben ganz woanders hin zu gehen, tatsächlich zielt sie aber auf Spruch 10/48. Hätte man die beiden nicht zusammengelegt, dann wäre die Reihe durchaus intakt. Das gleiche gilt für die nach unten gehende Linie bei Spruch 50, die auf Spruch 11/49 zielt.</p> <div id="attachment_1323" style="width: 310px" class="wp-caption alignleft"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/interessant_136.png"><img aria-describedby="caption-attachment-1323" class="size-full wp-image-1323" title="Was ist hier los?" src="https://web.archive.org/web/20210118173109im_/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/interessant_136.png" alt="" width="300"/></a><p id="caption-attachment-1323" class="wp-caption-text">Was ist hier los?</p></div> <p>Andere Fälle erklären sich nicht in der gleichen Weise von selbst. So ist die Reihung von 136 zu 137 möglicherweise fragwürdig. Denn ein unmittelbarer Nachbar von 136/136A bzw 136B ist nur in 14 Fällen Spruch 137. Dagegen folgt auf 136B allein 49 mal Spruch 149 und auf 136/136A allein 47 mal Spruch 138 oder 139. Allerdings bedeutet das immer noch nicht, dass eine andere Reihung zu einem “glatteren” System führen würde. Hier wäre vielleicht in einem nächsten Schritt eine differenziertere Untersuchung anzusetzen, die z.B. Zeitstufen oder andere Gruppierungsmerkmale in den Blick nehmen könnte, um der Sache auf den Grund zu gehen.<br/> Dies sind nur willkürliche Beispiel dafür, wie die Gesamtgrafik gelesen werden kann. Sie kann nichts weiter sein als ein ersten Schritt zu einem Verständnis der Gesamtstruktur und erste Einblicke in Details bieten. Dazu bedient sie sich mit der Berücksichtigung nur unmittelbarer Nachbarschaften eines sehr einfachen Modells, das methodisch durchaus fragwürdig ist und ggf. weiter zu verfeinern wäre.<br/> Eines der hier leitenden Designziele ist das Konzept von “Overview &amp; Detail”: man will zugleich einen Gesamteindruck herstellen UND bei näherer Betrachtung (am Bildschirm muss man wohl vom “reinzoomen” sprechen) immer feinere Details erkennbar machen. Das hat, wenn man es konsequent verfolgt, durchaus Nachteile und Kosten: Die Grafik ist recht groß. Zu groß für einen Monitor. Das aber ist Absicht. Es geht um eine Gesamtvisualisierung mit dem Potential für lokale Detailstudien.</p> <div id="attachment_1327" style="width: 310px" class="wp-caption alignright"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/kueche.jpg"><img aria-describedby="caption-attachment-1327" class="size-full wp-image-1327 " title="Das Ding in meiner Küche" src="https://web.archive.org/web/20210118173109im_/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/kueche.jpg" alt="" width="300" height="229"/></a><p id="caption-attachment-1327" class="wp-caption-text">Das Ding in meiner Küche</p></div> <div id="attachment_1328" style="width: 310px" class="wp-caption alignright"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/besprechungsraum.jpg"><img aria-describedby="caption-attachment-1328" class="size-full wp-image-1328" title="Das Ding im Besprechungsraum" src="https://web.archive.org/web/20210118173109im_/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/besprechungsraum.jpg" alt="" width="300"/></a><p id="caption-attachment-1328" class="wp-caption-text">Das Ding im Besprechungsraum</p></div> <p>Deshalb war das Ziel von Anfang an nicht eine Darstellung in den Grenzen eines Browserfensters. Tatsächlich sind die größeren Fassungen auch gar nicht vollständig in normalen Browserfenstern darstellbar, weil z.B. Firefox nur ein 7-faches Herauszoomen ermöglicht &#8211; und damit ist man immer noch nicht weit genug weg. Die Grafik ist trotzdem auf eine Breite von 210cm ausgelegt worden. Denn hier geht es nicht nur um die Digitalisierung einer materiellen Überlieferung, sondern auch um die Materialisierung digitaler Daten! Die Grafik funktioniert am Bildschirm als Werkzeug für Detailstudien. Hier offenbart auch jede Verbindungslinie beim onmouseover Start- und Endpunkt sowie die absoluten Fallzahlen. Für das Paradigma des Overview&amp;Detail aber muss man seinen Schreibtischstuhl verlassen und die Maus loslassen. Ihre eigentliche heuristische Kraft entfaltet “die Tür”, wie wir den Ausdruck auf einer Forex-Platte nennen erst, wenn man sich vor sie stellt, sie abschreitet und vor- und zurücktritt. Erst diese körperliche Auseinandersetzung mit dem materiellen Objekt, sei es (derzeit, leihweise) in meiner Küche oder im Besprechungsraum des Instituts, entspricht der Informations- und Interaktionsintention der Visualisierung.</p> <p>Die Menschen dahinter? Die Programmierung lag bei Ulrike Henny, ausgehend von und in einem Prozess der Konzeption und Diskussion mit anderen Kollegen vom CCeH. Wirklich “gemacht” haben aber vor allem die Daten, auf denen alles beruht, eine große Zahl ägyptologischer Fachwissenschaftler, zuletzt unter der Leitung von Marcus Müller, die alle Informationen in den letzten 20 Jahren zusammengetragen haben. Ohne diese Arbeit wüssten wir nichts und könnten nichts sehen.</p> <p>Die Technik dahinter? Eine xQuery-Abfrage auf den Daten in einer XML-Datenbank (eXist) schreibt eine SVG &#8230;</p> <div id="attachment_1324" style="width: 857px" class="wp-caption aligncenter"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/sequenz_xml.png"><img aria-describedby="caption-attachment-1324" class="size-full wp-image-1324" title="Ausgangsdaten, lokales XML" src="https://web.archive.org/web/20210118173109im_/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/sequenz_xml.png" alt="" width="847" height="301"/></a><p id="caption-attachment-1324" class="wp-caption-text">Ausgangsdaten, lokales XML</p></div> <div id="attachment_1325" style="width: 706px" class="wp-caption aligncenter"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/xquery.png"><img aria-describedby="caption-attachment-1325" class="size-full wp-image-1325" title="xQuery schreibt ..." src="https://web.archive.org/web/20210118173109im_/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/xquery.png" alt="" width="696" height="409"/></a><p id="caption-attachment-1325" class="wp-caption-text">xQuery schreibt &#8230;</p></div> <div id="attachment_1331" style="width: 873px" class="wp-caption aligncenter"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/svg-snippet2.png"><img aria-describedby="caption-attachment-1331" class="size-full wp-image-1331" title="... SVG" src="https://web.archive.org/web/20210118173109im_/https://dhd-blog.org/wp-content/uploads/2013/02/svg-snippet2.png" alt="" width="863" height="411"/></a><p id="caption-attachment-1331" class="wp-caption-text">&#8230; SVG (reduziert)</p></div> <div class="social-share"> <div class="addthis_toolbox addthis_default_style addthis_32x32_style"> <a class="addthis_button_preferred_1"></a> <a class="addthis_button_preferred_2"></a> <a class="addthis_button_preferred_3"></a> <a class="addthis_button_preferred_4"></a> <a class="addthis_button_compact"></a> <a class="addthis_counter addthis_bubble_style"></a> </div> <script type="text/javascript" src="https://web.archive.org/web/20210118173109js_/http://s7.addthis.com/js/250/addthis_widget.js#pubid=xa-502bae7409ca736f"></script> </div> <!-- <a href="#"><img src="https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/images/img-5.png" width="287" height="38" alt="social-share"></a> --> <div class="holder"> <i class="fa fa-folder"></i> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=1" rel="category">Allgemein</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=23" rel="category">Forschung (Methode)</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=10" rel="category">Reflektion</a> &nbsp;&nbsp; <i class="fa fa-tag"></i> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=agyptologie" rel="tag">Ägyptologie</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=bonn" rel="tag">Bonn</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=dh-awards" rel="tag">DH Awards</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=dusseldorf" rel="tag">Düsseldorf</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=koln" rel="tag">Köln</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=overview-detail" rel="tag">Overview &amp; Detail</a>, <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=visualisierung" rel="tag">Visualisierung</a> </div> </article> <span id="comments"></span> <!-- If comments are open, but there are no comments. --> <section class="leave-comment" id="respond"> <h2>Kommentar schreiben</h2> <form class="reply" action="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/wp/wp-comments-post.php" method="post" id="commentform"> <fieldset> <div class="row"> <label for="name">Name</label><input type="text" id="name" name="author" value=""> </div> <div class="row"> <label for="email">E-Mail</label><input type="email" id="email" name="email" value=""> </div> <div class="row"> <label for="web">Website</label><input type="text" name="url" id="url" value=""> </div> <div class="row"> <label for="comt">Comment</label><textarea autocomplete="new-password" id="f1ab022d47" name="f1ab022d47" rows="10" cols="10"></textarea><textarea id="comment" aria-hidden="true" name="comment" autocomplete="new-password" style="padding:0 !important;clip:rect(1px, 1px, 1px, 1px) !important;position:absolute !important;white-space:nowrap !important;height:1px !important;width:1px !important;overflow:hidden !important;" tabindex="-1"></textarea><script data-noptimize type="text/javascript">document.getElementById("comment").setAttribute( "id", "a483cffac790058cb0f9adc668cde3db" );document.getElementById("f1ab022d47").setAttribute( "id", "comment" );</script> </div> <input type="submit" value="Kommentar abschicken"> <input type="hidden" name="comment_post_ID" value="1315" id="comment_post_ID"/> <input type="hidden" name="comment_parent" id="comment_parent" value="0"/> </fieldset> </form> </section> </div> <aside id="sidebar"> <div id="tag_cloud-2" class="widget widget_tag_cloud"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=annotation" class="tag-cloud-link tag-link-56 tag-link-position-1" style="font-size: 10.309278350515pt;" aria-label="Annotation (22 Einträge)">Annotation</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=bbaw" class="tag-cloud-link tag-link-759 tag-link-position-2" style="font-size: 9.7319587628866pt;" aria-label="BBAW (20 Einträge)">BBAW</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=berlin" class="tag-cloud-link tag-link-49 tag-link-position-3" style="font-size: 21.134020618557pt;" aria-label="Berlin (127 Einträge)">Berlin</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=bibliothek" class="tag-cloud-link tag-link-489 tag-link-position-4" style="font-size: 8pt;" aria-label="Bibliothek (15 Einträge)">Bibliothek</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=call-for-papers" class="tag-cloud-link tag-link-159 tag-link-position-5" style="font-size: 9.4432989690722pt;" aria-label="Call for Papers (19 Einträge)">Call for Papers</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=clarin" class="tag-cloud-link tag-link-54 tag-link-position-6" style="font-size: 9.4432989690722pt;" aria-label="CLARIN (19 Einträge)">CLARIN</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=clarin-d" class="tag-cloud-link tag-link-412 tag-link-position-7" style="font-size: 12.907216494845pt;" aria-label="CLARIN-D (34 Einträge)">CLARIN-D</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=dariah" class="tag-cloud-link tag-link-53 tag-link-position-8" style="font-size: 14.494845360825pt;" aria-label="DARIAH (44 Einträge)">DARIAH</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=dariah-de" class="tag-cloud-link tag-link-204 tag-link-position-9" style="font-size: 22pt;" aria-label="DARIAH-DE (147 Einträge)">DARIAH-DE</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=dariah-eu" class="tag-cloud-link tag-link-205 tag-link-position-10" style="font-size: 10.309278350515pt;" aria-label="DARIAH-EU (22 Einträge)">DARIAH-EU</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=darmstadt" class="tag-cloud-link tag-link-85 tag-link-position-11" style="font-size: 8.4329896907216pt;" aria-label="Darmstadt (16 Einträge)">Darmstadt</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=dh-rundgang" class="tag-cloud-link tag-link-623 tag-link-position-12" style="font-size: 10.020618556701pt;" aria-label="DH-Rundgang (21 Einträge)">DH-Rundgang</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=dh-videos" class="tag-cloud-link tag-link-483 tag-link-position-13" style="font-size: 17.814432989691pt;" aria-label="DH-Videos (74 Einträge)">DH-Videos</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=dhd-kanal" class="tag-cloud-link tag-link-484 tag-link-position-14" style="font-size: 10.886597938144pt;" aria-label="DHd-Kanal (24 Einträge)">DHd-Kanal</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=dhd2020" class="tag-cloud-link tag-link-957 tag-link-position-15" style="font-size: 9.7319587628866pt;" aria-label="DHd2020 (20 Einträge)">DHd2020</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=digitale-edition" class="tag-cloud-link tag-link-35 tag-link-position-16" style="font-size: 18.824742268041pt;" aria-label="Digitale Edition (89 Einträge)">Digitale Edition</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=digitale-geschichtswissenschaft" class="tag-cloud-link tag-link-285 tag-link-position-17" style="font-size: 8.4329896907216pt;" aria-label="Digitale Geschichtswissenschaft (16 Einträge)">Digitale Geschichtswissenschaft</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=digital-humanities" class="tag-cloud-link tag-link-33 tag-link-position-18" style="font-size: 18.824742268041pt;" aria-label="Digital Humanities (89 Einträge)">Digital Humanities</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=digitalisierung" class="tag-cloud-link tag-link-153 tag-link-position-19" style="font-size: 12.474226804124pt;" aria-label="Digitalisierung (31 Einträge)">Digitalisierung</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=forschungsdaten" class="tag-cloud-link tag-link-97 tag-link-position-20" style="font-size: 16.80412371134pt;" aria-label="Forschungsdaten (63 Einträge)">Forschungsdaten</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=forschungsdatenmanagement" class="tag-cloud-link tag-link-16 tag-link-position-21" style="font-size: 12.474226804124pt;" aria-label="Forschungsdatenmanagement (31 Einträge)">Forschungsdatenmanagement</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=geschichte" class="tag-cloud-link tag-link-20 tag-link-position-22" style="font-size: 10.59793814433pt;" aria-label="Geschichte (23 Einträge)">Geschichte</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=geschichtswissenschaft" class="tag-cloud-link tag-link-129 tag-link-position-23" style="font-size: 8.8659793814433pt;" aria-label="Geschichtswissenschaft (17 Einträge)">Geschichtswissenschaft</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=graz" class="tag-cloud-link tag-link-87 tag-link-position-24" style="font-size: 12.907216494845pt;" aria-label="Graz (34 Einträge)">Graz</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=goettingen" class="tag-cloud-link tag-link-12 tag-link-position-25" style="font-size: 13.917525773196pt;" aria-label="Göttingen (40 Einträge)">Göttingen</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=ide" class="tag-cloud-link tag-link-490 tag-link-position-26" style="font-size: 9.1546391752577pt;" aria-label="IDE (18 Einträge)">IDE</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=konferenz" class="tag-cloud-link tag-link-193 tag-link-position-27" style="font-size: 9.7319587628866pt;" aria-label="Konferenz (20 Einträge)">Konferenz</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=kunstgeschichte" class="tag-cloud-link tag-link-38 tag-link-position-28" style="font-size: 9.1546391752577pt;" aria-label="Kunstgeschichte (18 Einträge)">Kunstgeschichte</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=langzeitarchivierung" class="tag-cloud-link tag-link-300 tag-link-position-29" style="font-size: 9.1546391752577pt;" aria-label="Langzeitarchivierung (18 Einträge)">Langzeitarchivierung</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=lehre" class="tag-cloud-link tag-link-41 tag-link-position-30" style="font-size: 8.4329896907216pt;" aria-label="Lehre (16 Einträge)">Lehre</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=leipzig" class="tag-cloud-link tag-link-73 tag-link-position-31" style="font-size: 8pt;" aria-label="Leipzig (15 Einträge)">Leipzig</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=nutzertreffen" class="tag-cloud-link tag-link-465 tag-link-position-32" style="font-size: 8pt;" aria-label="Nutzertreffen (15 Einträge)">Nutzertreffen</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=open-access" class="tag-cloud-link tag-link-112 tag-link-position-33" style="font-size: 14.350515463918pt;" aria-label="Open Access (43 Einträge)">Open Access</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=reisestipendium" class="tag-cloud-link tag-link-910 tag-link-position-34" style="font-size: 9.4432989690722pt;" aria-label="Reisestipendium (19 Einträge)">Reisestipendium</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=rezension" class="tag-cloud-link tag-link-428 tag-link-position-35" style="font-size: 8pt;" aria-label="Rezension (15 Einträge)">Rezension</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=stellenausschreibung" class="tag-cloud-link tag-link-136 tag-link-position-36" style="font-size: 15.505154639175pt;" aria-label="Stellenausschreibung (51 Einträge)">Stellenausschreibung</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=tei" class="tag-cloud-link tag-link-64 tag-link-position-37" style="font-size: 12.907216494845pt;" aria-label="TEI (34 Einträge)">TEI</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=telota" class="tag-cloud-link tag-link-231 tag-link-position-38" style="font-size: 16.226804123711pt;" aria-label="TELOTA (58 Einträge)">TELOTA</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=textgrid" class="tag-cloud-link tag-link-52 tag-link-position-39" style="font-size: 18.103092783505pt;" aria-label="TextGrid (79 Einträge)">TextGrid</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=virtuelle-forschungsumgebung" class="tag-cloud-link tag-link-18 tag-link-position-40" style="font-size: 11.319587628866pt;" aria-label="Virtuelle Forschungsumgebung (26 Einträge)">Virtuelle Forschungsumgebung</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=wien" class="tag-cloud-link tag-link-83 tag-link-position-41" style="font-size: 8.4329896907216pt;" aria-label="Wien (16 Einträge)">Wien</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=workshop" class="tag-cloud-link tag-link-98 tag-link-position-42" style="font-size: 17.670103092784pt;" aria-label="Workshop (73 Einträge)">Workshop</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=xml" class="tag-cloud-link tag-link-237 tag-link-position-43" style="font-size: 10.59793814433pt;" aria-label="XML (23 Einträge)">XML</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=zim" class="tag-cloud-link tag-link-616 tag-link-position-44" style="font-size: 12.762886597938pt;" aria-label="ZIM (33 Einträge)">ZIM</a> <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?tag=osterreich" class="tag-cloud-link tag-link-32 tag-link-position-45" style="font-size: 13.484536082474pt;" aria-label="Österreich (37 Einträge)">Österreich</a></div><div id="recent-comments-2" class="widget widget_recent_comments"><h3 class="widgettitle">Neueste Kommentare</h3><ul id="recentcomments"><li class="recentcomments"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://unidigital.blog/dhd-blog-nachwuchswissenschaftlerinnen-gefragt-clariah-de-infrastruktur-pitch-auf-der-vdhd-2021/" rel="external nofollow ugc" class="url">DHd-Blog: Nachwuchswissenschaftler*innen gefragt: CLARIAH-DE Infrastruktur-Pitch auf der vDHd 2021 - UNIDIGITAL</a> bei <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?p=14865#comment-159493">Nachwuchswissenschaftler*innen gefragt: CLARIAH-DE Infrastruktur-Pitch auf der vDHd 2021</a></li><li class="recentcomments"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?p=14821" rel="external nofollow ugc" class="url">CLARIAH-DE: eine gemeinsame Infrastruktur als Verschmelzung zweier Welten | DHd-Blog</a> bei <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?p=13108#comment-159329">TaDiRAH goes Linked Open Data</a></li><li class="recentcomments"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://archivalia.hypotheses.org/127970" rel="external nofollow ugc" class="url">13. Ausgabe des Rezensionsjournals RIDE zu digitalen Editionen | Archivalia</a> bei <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?p=14769#comment-159199">Neuerscheinung: RIDE 13 zu digitalen Editionen</a></li><li class="recentcomments"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?p=13748" rel="external nofollow ugc" class="url">Offen, vielfältig und kreativ. Ein Bericht zum Barcamp Data Literacy #dhddatcamp20 bei der DHd 2020 | DHd-Blog</a> bei <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?p=13704#comment-159163">Datenqualität und LOD in den Geisteswissenschaften</a></li><li class="recentcomments"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?p=14726" rel="external nofollow ugc" class="url">Digitale Quellenkritik: Quellenkritik 1.1 oder besser 2.0? | DHd-Blog</a> bei <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?p=12806#comment-159135">Einladung zum Barcamp “Vermittlung von Data Literacy in den Geisteswissenschaften” auf der DHd 2020</a></li></ul></div><div id="categories-2" class="widget widget_categories"><h3 class="widgettitle">Kategorien</h3> <ul> <li class="cat-item cat-item-1"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=1">Allgemein</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1123"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=1123">Call</a> </li> <li class="cat-item cat-item-103"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=103">Community</a> </li> <li class="cat-item cat-item-11"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=11" title="Forschungsfrage, Forschungsmethode, Daten, Tools">Forschung</a> </li> <li class="cat-item cat-item-23"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=23">Forschung (Methode)</a> </li> <li class="cat-item cat-item-773"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=773">Forschungsdaten</a> </li> <li class="cat-item cat-item-6"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=6" title="Informationen aus der Forschungsförderung">Forschungsförderung</a> </li> <li class="cat-item cat-item-5"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=5">Forschungsinfrastruktur</a> </li> <li class="cat-item cat-item-642"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=642">Interview</a> </li> <li class="cat-item cat-item-161"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=161">Kolloquium</a> </li> <li class="cat-item cat-item-534"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=534">Konferenz</a> </li> <li class="cat-item cat-item-242"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=242">Lehre und Ausbildung</a> </li> <li class="cat-item cat-item-37"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=37">Markup Languages</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1166"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=1166">Open Access</a> </li> <li class="cat-item cat-item-9"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=9">Porträt (Institution)</a> </li> <li class="cat-item cat-item-8"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=8">Porträt (Person)</a> </li> <li class="cat-item cat-item-7"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=7">Porträt (Projekt)</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1165"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=1165">Publizieren</a> </li> <li class="cat-item cat-item-10"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=10" title="Forschung über Forschungsinfrastrukturen">Reflektion</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1155"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=1155">Schulung/Tutorial</a> </li> <li class="cat-item cat-item-224"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=224">Sommeruniversität</a> </li> <li class="cat-item cat-item-3"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=3">Stellenanzeigen</a> </li> <li class="cat-item cat-item-67"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=67">Studium</a> </li> <li class="cat-item cat-item-74"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=74">Summer School</a> </li> <li class="cat-item cat-item-268"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=268">Theorie</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1194"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=1194">Tool/Service</a> </li> <li class="cat-item cat-item-4"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=4">Veranstaltungen</a> </li> <li class="cat-item cat-item-657"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=657">Vortrag</a> </li> <li class="cat-item cat-item-419"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=419">Web-Portale</a> </li> <li class="cat-item cat-item-1163"><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?cat=1163">Webinar</a> </li> </ul> </div><div id="archives-2" class="widget widget_archive"><h3 class="widgettitle">Archiv</h3> <ul> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=202101">Januar 2021</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=202012">Dezember 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=202011">November 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=202010">Oktober 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=202009">September 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=202008">August 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=202007">Juli 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=202006">Juni 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=202005">Mai 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=202004">April 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=202003">März 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=202002">Februar 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=202001">Januar 2020</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201912">Dezember 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201911">November 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201910">Oktober 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201909">September 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201908">August 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201907">Juli 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201906">Juni 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201905">Mai 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201904">April 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201903">März 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201902">Februar 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201901">Januar 2019</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201812">Dezember 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201811">November 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201810">Oktober 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201809">September 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201808">August 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201807">Juli 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201806">Juni 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201805">Mai 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201804">April 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201803">März 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201802">Februar 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201801">Januar 2018</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201712">Dezember 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201711">November 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201710">Oktober 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201709">September 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201708">August 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201707">Juli 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201706">Juni 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201705">Mai 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201704">April 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201703">März 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201702">Februar 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201701">Januar 2017</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201612">Dezember 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201611">November 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201610">Oktober 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201609">September 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201608">August 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201607">Juli 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201606">Juni 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201605">Mai 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201604">April 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201603">März 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201602">Februar 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201601">Januar 2016</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201512">Dezember 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201511">November 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201510">Oktober 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201509">September 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201508">August 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201507">Juli 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201506">Juni 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201505">Mai 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201504">April 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201503">März 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201502">Februar 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201501">Januar 2015</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201412">Dezember 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201411">November 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201410">Oktober 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201409">September 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201408">August 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201407">Juli 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201406">Juni 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201405">Mai 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201404">April 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201403">März 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201402">Februar 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201401">Januar 2014</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201312">Dezember 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201311">November 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201310">Oktober 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201309">September 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201308">August 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201307">Juli 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201306">Juni 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201305">Mai 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201304">April 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201303">März 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201302">Februar 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201301">Januar 2013</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201212">Dezember 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201211">November 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201210">Oktober 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201209">September 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201208">August 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201207">Juli 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201206">Juni 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201205">Mai 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201204">April 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201203">März 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201202">Februar 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201201">Januar 2012</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/?m=201112">Dezember 2011</a></li> </ul> <!-- <a href="#"><i class="fa fa-arrow-circle-right"></i>vollst&auml;ndiges Archiv</a>--> </div><div id="linkcat-2" class="widget widget_links"><h3>Blogroll</h3> <ul class="xoxo blogroll"> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://clairewarwick.blogspot.com/" title="Thoughts about Digital Humanities, academia, research, running things, and being a woman with too much to do.">Claire Warwick&#039;s blog</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://www.gcdh.de/en/projects/dh" title="Göttinger Verbundprojekt zu DH" target="_blank">DH Forschungsverbund</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://www.dh2012.uni-hamburg.de/">DH2012 Hamburg</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://dhdhi.hypotheses.org/">Digital Humanities am DHIP</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://dhi.intd.cnam.fr/">Digital Humanities International</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://digitalhumanitiesnow.org/">Digital Humanities Now</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://blogs.cch.kcl.ac.uk/wip/">Digital Humanities: KCL</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://digitalscholarship.wordpress.com/">Digital Scholarship in the Humanities</a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://digiversity.net/">Digiversity</a></li> </ul> </div> </aside></div> <a class="scrollUp" href="#header"> Scroll to top</a> <!-- footer of the page --> <footer id="footer"> <div class="footer-holder"> <!-- copyright --> <span class="copyright">Copyright &copy; 2021 <a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://dhd-blog.org/">DHd-Blog</a></span> <ul class="footer-logo"> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://www.textgrid.de/"><img width="129" height="38" alt="TextGrid" src="https://web.archive.org/web/20210118173109im_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/images/img-1.png"></a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/https://de.dariah.eu/"><img width="144" height="66" alt="DARIAH-DE" src="https://web.archive.org/web/20210118173109im_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/images/img-2.png"></a></li> <li><a href="https://web.archive.org/web/20210118173109/http://www.mpiwg-berlin.mpg.de/en/index.html"><img width="160" height="86" alt="MPIWG" src="https://web.archive.org/web/20210118173109im_/https://dhd-blog.org/app/themes/dhdblog/images/img-3.png"></a></li> </ul> </div> </footer> </div> <script type="text/javascript" src="https://web.archive.org/web/20210118173109js_/https://dhd-blog.org/wp/wp-includes/js/wp-embed.min.js?ver=5.4.1"></script> <!-- Piwik --> <script type="text/javascript"> var _paq = _paq || []; _paq.push(['trackPageView']); _paq.push(['enableLinkTracking']); (function() { var u="//web.archive.org/web/20210118173109/https://stats.adwmainz.net/"; _paq.push(['setTrackerUrl', u+'piwik.php']); _paq.push(['setSiteId', 35]); var d=document, g=d.createElement('script'), s=d.getElementsByTagName('script')[0]; g.type='text/javascript'; g.async=true; g.defer=true; g.src=u+'piwik.js'; s.parentNode.insertBefore(g,s); })(); </script> <noscript><p><img src="//web.archive.org/web/20210118173109im_/https://stats.adwmainz.net/piwik.php?idsite=35" style="border:0;" alt=""/></p></noscript> <!-- End Piwik Code --> </body> </html> <!-- FILE ARCHIVED ON 17:31:09 Jan 18, 2021 AND RETRIEVED FROM THE INTERNET ARCHIVE ON 22:10:28 Mar 10, 2025. JAVASCRIPT APPENDED BY WAYBACK MACHINE, COPYRIGHT INTERNET ARCHIVE. ALL OTHER CONTENT MAY ALSO BE PROTECTED BY COPYRIGHT (17 U.S.C. SECTION 108(a)(3)). --> <!-- playback timings (ms): captures_list: 0.418 exclusion.robots: 0.021 exclusion.robots.policy: 0.014 esindex: 0.009 cdx.remote: 21.178 LoadShardBlock: 286.114 (3) PetaboxLoader3.datanode: 105.137 (4) PetaboxLoader3.resolve: 221.424 (3) load_resource: 104.8 -->

Pages: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10