CINXE.COM

<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available" lang="hy" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>Հենրիխ Շլիման - Վիքիպեդիա</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-sticky-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )hywikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":[",\t."," \t,"],"wgDigitTransformTable":["",""], "wgDefaultDateFormat":"dmy","wgMonthNames":["","Հունվար","Փետրվար","Մարտ","Ապրիլ","Մայիս","Հունիս","Հուլիս","Օգոստոս","Սեպտեմբեր","Հոկտեմբեր","Նոյեմբեր","Դեկտեմբեր"],"wgRequestId":"0e8943df-a3a9-4b19-9613-c0afe59ed936","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"Հենրիխ_Շլիման","wgTitle":"Հենրիխ Շլիման","wgCurRevisionId":9798076,"wgRevisionId":9798076,"wgArticleId":25949,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["Էջեր, որոնք օգտագործում են JsonConfig","CS1 գերմաներեն աղբյուրներով էջեր (de)","CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)","Pages using ISBN magic links","Վիքիպեդիա:Հոդվածներ Վիքիտվյալներից աղբյուրներով", "Վիքիպեդիա:Վիքիդատայի հայերեն չթարգմանված տարրեր պարունակող հոդվածներ","Հոդվածներ, որոնք մրցանակակիրների կատեգորիայի կարիք ունեն","CS1 սխալներ: URL","Webarchive template wayback links","Օրվա հոդված","Հունվարի 6 ծնունդներ","1822 ծնունդներ","Դեկտեմբերի 26 մահեր","1890 մահեր","Նեապոլ քաղաքում մահացածներ","Բավարիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ","Ռոստոկի համալսարանի շրջանավարտներ","Փարիզի համալսարանի շրջանավարտներ","Բեռլինի պատվավոր քաղաքացիներ","Գիտնականներ այբբենական կարգով","Անձինք այբբենական կարգով","Գերմանացի արվեստագետներ","Գերմանացի գործարարներ", "Գերմանացի հնագետներ","Գերմանացի ճանապարհորդներ","Գերմանացի մարդաբաններ","Պոլիգլոտներ"],"wgPageViewLanguage":"hy","wgPageContentLanguage":"hy","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"Հենրիխ_Շլիման","wgRelevantArticleId":25949,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"hy","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"hy"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline":true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":300000,"wgRelatedArticlesCompat":[],"wgCentralAuthMobileDomain":false,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage", "wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q57106","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["architecture","bitness","brands","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.relatedIcons":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","ext.wikimediamessages.styles":"ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=[ "ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.ondemand-pgn","ext.gadget.ArmSpelling","ext.gadget.HotCat","ext.gadget.Provelt","ext.gadget.easyTranslate","ext.gadget.edittop","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022","ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession","wikibase.sidebar.tracking"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=hy&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=ext.gadget.relatedIcons&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=hy&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.3"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Heinrich_Schliemann_%28HeidICON_28763%29_%28cropped%29.jpg/1200px-Heinrich_Schliemann_%28HeidICON_28763%29_%28cropped%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1688"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Heinrich_Schliemann_%28HeidICON_28763%29_%28cropped%29.jpg/800px-Heinrich_Schliemann_%28HeidICON_28763%29_%28cropped%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1126"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Heinrich_Schliemann_%28HeidICON_28763%29_%28cropped%29.jpg/640px-Heinrich_Schliemann_%28HeidICON_28763%29_%28cropped%29.jpg"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="900"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="Հենրիխ Շլիման - Վիքիպեդիա"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//hy.m.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="Խմբագրել" href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="Վիքիպեդիա (hy)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//hy.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="Վիքիպեդիա Atom Սնուցում" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="//login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-Հենրիխ_Շլիման rootpage-Հենրիխ_Շլիման skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">Jump to content</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Հիմնական ընտրացանկ" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Հիմնական ընտրացանկ </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Հիմնական ընտրացանկ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> Նավարկում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Գլխավոր-էջ" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB">Գլխավոր էջ</a></li><li id="n-browse" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB">Կատեգորիաներ</a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%A7%D5%BB" title="Այցելեք պատահական էջ [x]" accesskey="x">Պատահական հոդված</a></li><li id="n-newpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8">Նոր էջեր</a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B8%D5%B6%D5%A9%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%AF_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տեղեկություններ ընթացիկ իրադարձությունների մասին">Ընթացիկ իրադարձություններ</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-participation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-participation" > <div class="vector-menu-heading"> Մասնակցել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-Էությունը" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8">Էությունը</a></li><li id="n-Խորհրդարան" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%BD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D6%80%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6">Խորհրդարան</a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8E%D5%A5%D6%80%D5%BB%D5%AB%D5%B6%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Վիքիում կատարված վերջին փոփոխությունների ցանկը [r]" accesskey="r">Վերջին փոփոխություններ</a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" title="Վիքիպեդիա նախագծի ուղեցույց">Օգնություն</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D5%A7%D5%BB" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="Վիքիպեդիա" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-hy.svg" style="width: 8.625em; height: 1.375em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-hy.svg" width="150" height="15" style="width: 9.375em; height: 0.9375em;"> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%88%D6%80%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%AC" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f"> Որոնել </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" aria-label="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում" autocapitalize="sentences" title="Որոնել Վիքիպեդիա կայքում [f]" accesskey="f" id="searchInput" > </div> <input type="hidden" name="title" value="Սպասարկող:Որոնել"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">Որոնել</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="Անձնական գործիքներ"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="Change the appearance of the page's font size, width, and color" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Արտաքին տեսք" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Արտաքին տեսք </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy" class="">Նվիրաբերել</a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։" class="">Ստեղծել հաշիվ</a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o" class="">Մտնել</a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="Այլ ընտրանքներ" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Անձնական գործիքներ" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Անձնական գործիքներ </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="Օգտվողի ընտրացանկ" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="//donate.wikimedia.org/wiki/Special:FundraiserRedirector?utm_source=donate&utm_medium=sidebar&utm_campaign=C13_hy.wikipedia.org&uselang=hy">Նվիրաբերել</a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CreateAccount&returnto=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" title="Խորհուրդ է տրվում ստեղծել մասնակցային հաշիվ և մուտք գործել համակարգ, սակայն դա անելը պարտադիր չէ։"> Ստեղծել հաշիվ</a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%84%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D6%81%D5%AB%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84&returnto=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" title="Կոչ ենք անում մտնել համակարգ, սակայն դա պարտադիր չէ [o]" accesskey="o"> Մտնել</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> Էջեր չգրանցված խմբագիրների համար <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:%D4%B3%D5%AC%D5%AD%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%AF" aria-label="Learn more about editing">իմանալ ավելին</a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A4%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="A list of edits made from this IP address [y]" accesskey="y">Ներդրումներ</a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BB%D5%B4%D6%84%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="IP-հասցեից կատարված խմբագրումների քննարկում [n]" accesskey="n">Քննարկում</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="Site"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="Բովանդակություն" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">Բովանդակություն</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">թաքցնել</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">Ներածություն</div> </a> </li> <li id="toc-Վաղ_տարիներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Վաղ_տարիներ"> <div class="vector-toc-text"> 1 Վաղ տարիներ </div> </a> <ul id="toc-Վաղ_տարիներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Գործարար_(1841–1864_թվականներ)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Գործարար_(1841–1864_թվականներ)"> <div class="vector-toc-text"> 2 Գործարար (1841–1864 թվականներ) </div> </a> <button aria-controls="toc-Գործարար_(1841–1864_թվականներ)-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Toggle Գործարար (1841–1864 թվականներ) subsection </button> <ul id="toc-Գործարար_(1841–1864_թվականներ)-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Հոլանդիա" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Հոլանդիա"> <div class="vector-toc-text"> 2.1 Հոլանդիա </div> </a> <ul id="toc-Հոլանդիա-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ռուսաստանում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ռուսաստանում"> <div class="vector-toc-text"> 2.2 Ռուսաստանում </div> </a> <ul id="toc-Ռուսաստանում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Առաջին_ուղևորությունը_դեպի_ԱՄՆ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Առաջին_ուղևորությունը_դեպի_ԱՄՆ"> <div class="vector-toc-text"> 2.3 Առաջին ուղևորությունը դեպի ԱՄՆ </div> </a> <ul id="toc-Առաջին_ուղևորությունը_դեպի_ԱՄՆ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ռուսաստան։_Ամուսնություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ռուսաստան։_Ամուսնություն"> <div class="vector-toc-text"> 2.4 Ռուսաստան։ Ամուսնություն </div> </a> <ul id="toc-Ռուսաստան։_Ամուսնություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Հունարենի_ուսումնասիրությունը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Հունարենի_ուսումնասիրությունը"> <div class="vector-toc-text"> 2.5 Հունարենի ուսումնասիրությունը </div> </a> <ul id="toc-Հունարենի_ուսումնասիրությունը-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ընտանեկան_խնդիրները։_Գործնական_ակտիվություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ընտանեկան_խնդիրները։_Գործնական_ակտիվություն"> <div class="vector-toc-text"> 2.6 Ընտանեկան խնդիրները։ Գործնական ակտիվություն </div> </a> <ul id="toc-Ընտանեկան_խնդիրները։_Գործնական_ակտիվություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ճանապարհորդություն_դեպի_Եվրոպա_և_Մերձավոր_Արևելք։_Մեկնումը_Ռուսաստանից" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ճանապարհորդություն_դեպի_Եվրոպա_և_Մերձավոր_Արևելք։_Մեկնումը_Ռուսաստանից"> <div class="vector-toc-text"> 2.7 Ճանապարհորդություն դեպի Եվրոպա և Մերձավոր Արևելք։ Մեկնումը Ռուսաստանից </div> </a> <ul id="toc-Ճանապարհորդություն_դեպի_Եվրոպա_և_Մերձավոր_Արևելք։_Մեկնումը_Ռուսաստանից-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Շուրջերկրյա_ճանապարհորդություն։_Կյանքի_դերի_որոշումը_(1864–1869_թվականներ)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Շուրջերկրյա_ճանապարհորդություն։_Կյանքի_դերի_որոշումը_(1864–1869_թվականներ)"> <div class="vector-toc-text"> 3 Շուրջերկրյա ճանապարհորդություն։ Կյանքի դերի որոշումը (1864–1869 թվականներ) </div> </a> <button aria-controls="toc-Շուրջերկրյա_ճանապարհորդություն։_Կյանքի_դերի_որոշումը_(1864–1869_թվականներ)-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Toggle Շուրջերկրյա ճանապարհորդություն։ Կյանքի դերի որոշումը (1864–1869 թվականներ) subsection </button> <ul id="toc-Շուրջերկրյա_ճանապարհորդություն։_Կյանքի_դերի_որոշումը_(1864–1869_թվականներ)-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Շուրջերկրյա_ճանապարհորդություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Շուրջերկրյա_ճանապարհորդություն"> <div class="vector-toc-text"> 3.1 Շուրջերկրյա ճանապարհորդություն </div> </a> <ul id="toc-Շուրջերկրյա_ճանապարհորդություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Վերադարձ_դեպի_Եվրոպա։_Ընտանիքի_հետ_կապի_խզումը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Վերադարձ_դեպի_Եվրոպա։_Ընտանիքի_հետ_կապի_խզումը"> <div class="vector-toc-text"> 3.2 Վերադարձ դեպի Եվրոպա։ Ընտանիքի հետ կապի խզումը </div> </a> <ul id="toc-Վերադարձ_դեպի_Եվրոպա։_Ընտանիքի_հետ_կապի_խզումը-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Երկրորդ_ուղևորությունը_դեպի_ԱՄՆ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Երկրորդ_ուղևորությունը_դեպի_ԱՄՆ"> <div class="vector-toc-text"> 3.3 Երկրորդ ուղևորությունը դեպի ԱՄՆ </div> </a> <ul id="toc-Երկրորդ_ուղևորությունը_դեպի_ԱՄՆ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Հունաստան։_Առաջին_պեղումները։_Գիտական_աստիճան" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Հունաստան։_Առաջին_պեղումները։_Գիտական_աստիճան"> <div class="vector-toc-text"> 3.4 Հունաստան։ Առաջին պեղումները։ Գիտական աստիճան </div> </a> <ul id="toc-Հունաստան։_Առաջին_պեղումները։_Գիտական_աստիճան-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ամերիկայի_քաղաքացիություն։_Ամուսնալուծություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Ամերիկայի_քաղաքացիություն։_Ամուսնալուծություն"> <div class="vector-toc-text"> 3.5 Ամերիկայի քաղաքացիություն։ Ամուսնալուծություն </div> </a> <ul id="toc-Ամերիկայի_քաղաքացիություն։_Ամուսնալուծություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Աթենք։_Երկրորդ_ամուսնություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Աթենք։_Երկրորդ_ամուսնություն"> <div class="vector-toc-text"> 3.6 Աթենք։ Երկրորդ ամուսնություն </div> </a> <ul id="toc-Աթենք։_Երկրորդ_ամուսնություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Հնագետ_(1870–1890_թվականներ)" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Հնագետ_(1870–1890_թվականներ)"> <div class="vector-toc-text"> 4 Հնագետ (1870–1890 թվականներ) </div> </a> <button aria-controls="toc-Հնագետ_(1870–1890_թվականներ)-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Toggle Հնագետ (1870–1890 թվականներ) subsection </button> <ul id="toc-Հնագետ_(1870–1890_թվականներ)-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Տրոյայի_մատույցներում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Տրոյայի_մատույցներում"> <div class="vector-toc-text"> 4.1 Տրոյայի մատույցներում </div> </a> <ul id="toc-Տրոյայի_մատույցներում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Տրոյական_գտածոներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Տրոյական_գտածոներ"> <div class="vector-toc-text"> 4.2 Տրոյական գտածոներ </div> </a> <ul id="toc-Տրոյական_գտածոներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-«Պրիամոսի_գանձը»" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#«Պրիամոսի_գանձը»"> <div class="vector-toc-text"> 4.3 «Պրիամոսի գանձը» </div> </a> <ul id="toc-«Պրիամոսի_գանձը»-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-«Պրիամոսի_գանձ»–ից_հետո" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#«Պրիամոսի_գանձ»–ից_հետո"> <div class="vector-toc-text"> 4.4 «Պրիամոսի գանձ»–ից հետո </div> </a> <ul id="toc-«Պրիամոսի_գանձ»–ից_հետո-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Միկեններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Միկեններ"> <div class="vector-toc-text"> 4.5 Միկեններ </div> </a> <ul id="toc-Միկեններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-«Իլիոնական_պալատ»" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#«Իլիոնական_պալատ»"> <div class="vector-toc-text"> 4.6 «Իլիոնական պալատ» </div> </a> <ul id="toc-«Իլիոնական_պալատ»-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-1880-ական_թվականների_պեղումները_և_ուղևորությունները" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#1880-ական_թվականների_պեղումները_և_ուղևորությունները"> <div class="vector-toc-text"> 4.7 1880-ական թվականների պեղումները և ուղևորությունները </div> </a> <ul id="toc-1880-ական_թվականների_պեղումները_և_ուղևորությունները-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Տրոյան_և_Օրխոմենը։_Հավաքածուների_նվիրումը_Գերմանիային" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Տրոյան_և_Օրխոմենը։_Հավաքածուների_նվիրումը_Գերմանիային"> <div class="vector-toc-text"> 4.7.1 Տրոյան և Օրխոմենը։ Հավաքածուների նվիրումը Գերմանիային </div> </a> <ul id="toc-Տրոյան_և_Օրխոմենը։_Հավաքածուների_նվիրումը_Գերմանիային-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ուղևորություն_դեպի_Գերմանիա" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ուղևորություն_դեպի_Գերմանիա"> <div class="vector-toc-text"> 4.7.2 Ուղևորություն դեպի Գերմանիա </div> </a> <ul id="toc-Ուղևորություն_դեպի_Գերմանիա-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Տիրնիֆ։_Կրետեում_պեղումների_փորձերը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Տիրնիֆ։_Կրետեում_պեղումների_փորձերը"> <div class="vector-toc-text"> 4.8 Տիրնիֆ։ Կրետեում պեղումների փորձերը </div> </a> <ul id="toc-Տիրնիֆ։_Կրետեում_պեղումների_փորձերը-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ճանապարհորդություն_դեպի_Եգիպտոս" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ճանապարհորդություն_դեպի_Եգիպտոս"> <div class="vector-toc-text"> 4.8.1 Ճանապարհորդություն դեպի Եգիպտոս </div> </a> <ul id="toc-Ճանապարհորդություն_դեպի_Եգիպտոս-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Կյանքի_վերջին_տարիները։_Մահը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Կյանքի_վերջին_տարիները։_Մահը"> <div class="vector-toc-text"> 4.9 Կյանքի վերջին տարիները։ Մահը </div> </a> <ul id="toc-Կյանքի_վերջին_տարիները։_Մահը-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Ժառանգությունը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Ժառանգությունը"> <div class="vector-toc-text"> 4.9.1 Ժառանգությունը </div> </a> <ul id="toc-Ժառանգությունը-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Շլիմանի_դամբարանը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-4"> <a class="vector-toc-link" href="#Շլիմանի_դամբարանը"> <div class="vector-toc-text"> 4.9.1.1 Շլիմանի դամբարանը </div> </a> <ul id="toc-Շլիմանի_դամբարանը-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Անձը_և_ժառանգությունը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Անձը_և_ժառանգությունը"> <div class="vector-toc-text"> 5 Անձը և ժառանգությունը </div> </a> <button aria-controls="toc-Անձը_և_ժառանգությունը-sublist" class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-toc-toggle"> Toggle Անձը և ժառանգությունը subsection </button> <ul id="toc-Անձը_և_ժառանգությունը-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Կենսագրության_աղբյուրները" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Կենսագրության_աղբյուրները"> <div class="vector-toc-text"> 5.1 Կենսագրության աղբյուրները </div> </a> <ul id="toc-Կենսագրության_աղբյուրները-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Անձը" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Անձը"> <div class="vector-toc-text"> 5.2 Անձը </div> </a> <ul id="toc-Անձը-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Շլիմանի_սերունդները" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Շլիմանի_սերունդները"> <div class="vector-toc-text"> 5.3 Շլիմանի սերունդները </div> </a> <ul id="toc-Շլիմանի_սերունդները-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Շլիմանը_որպես_գիտնական–հնէաբան" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Շլիմանը_որպես_գիտնական–հնէաբան"> <div class="vector-toc-text"> 5.4 Շլիմանը որպես գիտնական–հնէաբան </div> </a> <ul id="toc-Շլիմանը_որպես_գիտնական–հնէաբան-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Տրոյական_հավաքածուների_ճակատագիրը_Ռուսաստանում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Տրոյական_հավաքածուների_ճակատագիրը_Ռուսաստանում"> <div class="vector-toc-text"> 5.5 Տրոյական հավաքածուների ճակատագիրը Ռուսաստանում </div> </a> <ul id="toc-Տրոյական_հավաքածուների_ճակատագիրը_Ռուսաստանում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Հիշողություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-2"> <a class="vector-toc-link" href="#Հիշողություն"> <div class="vector-toc-text"> 5.6 Հիշողություն </div> </a> <ul id="toc-Հիշողություն-sublist" class="vector-toc-list"> <li id="toc-Պատմագրություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Պատմագրություն"> <div class="vector-toc-text"> 5.6.1 Պատմագրություն </div> </a> <ul id="toc-Պատմագրություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Մշակույթում_և_արվեստում" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Մշակույթում_և_արվեստում"> <div class="vector-toc-text"> 5.6.2 Մշակույթում և արվեստում </div> </a> <ul id="toc-Մշակույթում_և_արվեստում-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Աշխարհագրական_և_աստղագիտական_օբյեկտներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-3"> <a class="vector-toc-link" href="#Աշխարհագրական_և_աստղագիտական_օբյեկտներ"> <div class="vector-toc-text"> 5.6.3 Աշխարհագրական և աստղագիտական օբյեկտներ </div> </a> <ul id="toc-Աշխարհագրական_և_աստղագիտական_օբյեկտներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </li> </ul> </li> <li id="toc-Հենրիխ_Շլիմանի_աշխատանքները" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Հենրիխ_Շլիմանի_աշխատանքները"> <div class="vector-toc-text"> 6 Հենրիխ Շլիմանի աշխատանքները </div> </a> <ul id="toc-Հենրիխ_Շլիմանի_աշխատանքները-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Մեկնաբանություններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Մեկնաբանություններ"> <div class="vector-toc-text"> 7 Մեկնաբանություններ </div> </a> <ul id="toc-Մեկնաբանություններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Ծանոթագրություններ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Ծանոթագրություններ"> <div class="vector-toc-text"> 8 Ծանոթագրություններ </div> </a> <ul id="toc-Ծանոթագրություններ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Գրականություն" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Գրականություն"> <div class="vector-toc-text"> 9 Գրականություն </div> </a> <ul id="toc-Գրականություն-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-Արտաքին_հղումներ" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a class="vector-toc-link" href="#Արտաքին_հղումներ"> <div class="vector-toc-text"> 10 Արտաքին հղումներ </div> </a> <ul id="toc-Արտաքին_հղումներ-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="Բովանդակություն" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Toggle the table of contents" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" > Toggle the table of contents </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading">Հենրիխ Շլիման</h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="Go to an article in another language. Available in 59 languages" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-59" aria-hidden="true" > 59 լեզու </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-ar mw-list-item"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%8A%D9%86%D8%B1%D9%8A%D8%B4_%D8%B4%D9%84%D9%8A%D9%85%D8%A7%D9%86" title="هاينريش شليمان – արաբերեն" lang="ar" hreflang="ar" data-title="هاينريش شليمان" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="արաբերեն" class="interlanguage-link-target">العربية</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%A7%D9%8A%D9%86%D8%B1%D9%8A%D8%B4_%D8%B4%D9%84%D9%8A%D9%85%D8%A7%D9%86" title="هاينريش شليمان – եգիպտական արաբերեն" lang="arz" hreflang="arz" data-title="هاينريش شليمان" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="եգիպտական արաբերեն" class="interlanguage-link-target">مصرى</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/Henrix_%C5%9Eliman" title="Henrix Şliman – ադրբեջաներեն" lang="az" hreflang="az" data-title="Henrix Şliman" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="ադրբեջաներեն" class="interlanguage-link-target">Azərbaycanca</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-azb mw-list-item"><a href="https://azb.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D8%B4%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="هاینریش شلیمان – South Azerbaijani" lang="azb" hreflang="azb" data-title="هاینریش شلیمان" data-language-autonym="تۆرکجه" data-language-local-name="South Azerbaijani" class="interlanguage-link-target">تۆرکجه</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D1%80%D1%8B%D1%85_%D0%A8%D0%BB%D1%96%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Генрых Шліман – բելառուսերեն" lang="be" hreflang="be" data-title="Генрых Шліман" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="բելառուսերեն" class="interlanguage-link-target">Беларуская</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D1%80%D1%8B%D1%85_%D0%A8%D0%BB%D1%96%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Генрых Шліман – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Генрых Шліман" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target">Беларуская (тарашкевіца)</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D1%80%D0%B8%D1%85_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Хайнрих Шлиман – բուլղարերեն" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Хайнрих Шлиман" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="բուլղարերեն" class="interlanguage-link-target">Български</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – կատալաներեն" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="կատալաներեն" class="interlanguage-link-target">Català</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – չեխերեն" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="չեխերեն" class="interlanguage-link-target">Čeština</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – ուելսերեն" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="ուելսերեն" class="interlanguage-link-target">Cymraeg</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – դանիերեն" lang="da" hreflang="da" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="դանիերեն" class="interlanguage-link-target">Dansk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – գերմաներեն" lang="de" hreflang="de" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="գերմաներեն" class="interlanguage-link-target">Deutsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%95%CF%81%CF%81%CE%AF%CE%BA%CE%BF%CF%82_%CE%A3%CE%BB%CE%AE%CE%BC%CE%B1%CE%BD" title="Ερρίκος Σλήμαν – հունարեն" lang="el" hreflang="el" data-title="Ερρίκος Σλήμαν" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="հունարեն" class="interlanguage-link-target">Ελληνικά</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en mw-list-item"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – անգլերեն" lang="en" hreflang="en" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="English" data-language-local-name="անգլերեն" class="interlanguage-link-target">English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – էսպերանտո" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="էսպերանտո" class="interlanguage-link-target">Esperanto</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – իսպաներեն" lang="es" hreflang="es" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="իսպաներեն" class="interlanguage-link-target">Español</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – էստոներեն" lang="et" hreflang="et" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="էստոներեն" class="interlanguage-link-target">Eesti</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – բասկերեն" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="բասկերեն" class="interlanguage-link-target">Euskara</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%87%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%B1%DB%8C%D8%B4_%D8%B4%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86" title="هاینریش شلیمان – պարսկերեն" lang="fa" hreflang="fa" data-title="هاینریش شلیمان" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="պարսկերեն" class="interlanguage-link-target">فارسی</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – ֆիններեն" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="ֆիններեն" class="interlanguage-link-target">Suomi</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – ֆրանսերեն" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="ֆրանսերեն" class="interlanguage-link-target">Français</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – արևմտաֆրիզերեն" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="արևմտաֆրիզերեն" class="interlanguage-link-target">Frysk</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – իռլանդերեն" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="իռլանդերեն" class="interlanguage-link-target">Gaeilge</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – գալիսերեն" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="գալիսերեն" class="interlanguage-link-target">Galego</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%99%D7%99%D7%A0%D7%A8%D7%99%D7%9A_%D7%A9%D7%9C%D7%99%D7%9E%D7%9F" title="היינריך שלימן – եբրայերեն" lang="he" hreflang="he" data-title="היינריך שלימן" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="եբրայերեն" class="interlanguage-link-target">עברית</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr mw-list-item"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – խորվաթերեն" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target">Hrvatski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – հունգարերեն" lang="hu" hreflang="hu" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="հունգարերեն" class="interlanguage-link-target">Magyar</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – ինդոնեզերեն" lang="id" hreflang="id" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="ինդոնեզերեն" class="interlanguage-link-target">Bahasa Indonesia</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-io mw-list-item"><a href="https://io.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – իդո" lang="io" hreflang="io" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Ido" data-language-local-name="իդո" class="interlanguage-link-target">Ido</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – իտալերեն" lang="it" hreflang="it" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="իտալերեն" class="interlanguage-link-target">Italiano</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%8F%E3%82%A4%E3%83%B3%E3%83%AA%E3%83%92%E3%83%BB%E3%82%B7%E3%83%A5%E3%83%AA%E3%83%BC%E3%83%9E%E3%83%B3" title="ハインリヒ・シュリーマン – ճապոներեն" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ハインリヒ・シュリーマン" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="ճապոներեն" class="interlanguage-link-target">日本語</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%B0%E1%83%90%E1%83%98%E1%83%9C%E1%83%A0%E1%83%98%E1%83%AE_%E1%83%A8%E1%83%9A%E1%83%98%E1%83%9B%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%98" title="ჰაინრიხ შლიმანი – վրացերեն" lang="ka" hreflang="ka" data-title="ჰაინრიხ შლიმანი" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="վրացերեն" class="interlanguage-link-target">ქართული</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-kk mw-list-item"><a href="https://kk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D1%80%D0%B8%D1%85_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Генрих Шлиман – ղազախերեն" lang="kk" hreflang="kk" data-title="Генрих Шлиман" data-language-autonym="Қазақша" data-language-local-name="ղազախերեն" class="interlanguage-link-target">Қазақша</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ko mw-list-item"><a href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%ED%95%98%EC%9D%B8%EB%A6%AC%ED%9E%88_%EC%8A%90%EB%A6%AC%EB%A7%8C" title="하인리히 슐리만 – կորեերեն" lang="ko" hreflang="ko" data-title="하인리히 슐리만" data-language-autonym="한국어" data-language-local-name="կորեերեն" class="interlanguage-link-target">한국어</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Henricus_Schliemann" title="Henricus Schliemann – լատիներեն" lang="la" hreflang="la" data-title="Henricus Schliemann" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="լատիներեն" class="interlanguage-link-target">Latina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lb mw-list-item"><a href="https://lb.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – լյուքսեմբուրգերեն" lang="lb" hreflang="lb" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Lëtzebuergesch" data-language-local-name="լյուքսեմբուրգերեն" class="interlanguage-link-target">Lëtzebuergesch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – լիտվերեն" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="լիտվերեն" class="interlanguage-link-target">Lietuvių</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/Heinrihs_%C5%A0l%C4%ABmanis" title="Heinrihs Šlīmanis – լատվիերեն" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Heinrihs Šlīmanis" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="լատվիերեն" class="interlanguage-link-target">Latviešu</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%98%D0%BD%D1%80%D0%B8%D1%85_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Хајнрих Шлиман – մակեդոներեն" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Хајнрих Шлиман" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="մակեդոներեն" class="interlanguage-link-target">Македонски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – ստորին գերմաներեն" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="ստորին գերմաներեն" class="interlanguage-link-target">Plattdüütsch</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – հոլանդերեն" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="հոլանդերեն" class="interlanguage-link-target">Nederlands</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – գրքային նորվեգերեն" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="գրքային նորվեգերեն" class="interlanguage-link-target">Norsk bokmål</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl mw-list-item"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – լեհերեն" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="լեհերեն" class="interlanguage-link-target">Polski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt mw-list-item"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – պորտուգալերեն" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="պորտուգալերեն" class="interlanguage-link-target">Português</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – ռումիներեն" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="ռումիներեն" class="interlanguage-link-target">Română</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="ընտրյալ հոդված"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD,_%D0%93%D0%B5%D0%BD%D1%80%D0%B8%D1%85" title="Шлиман, Генрих – ռուսերեն" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Шлиман, Генрих" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="ռուսերեն" class="interlanguage-link-target">Русский</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rue mw-list-item"><a href="https://rue.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B0%D0%B9%D0%BD%D1%80%D0%B8%D1%85_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Гайнрих Шлиман – ռուսիներեն" lang="rue" hreflang="rue" data-title="Гайнрих Шлиман" data-language-autonym="Русиньскый" data-language-local-name="ռուսիներեն" class="interlanguage-link-target">Русиньскый</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – սերբա-խորվաթերեն" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="սերբա-խորվաթերեն" class="interlanguage-link-target">Srpskohrvatski / српскохрватски</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target">Simple English</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – սլովակերեն" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="սլովակերեն" class="interlanguage-link-target">Slovenčina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – սլովեներեն" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="սլովեներեն" class="interlanguage-link-target">Slovenščina</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Henrik_Shliman" title="Henrik Shliman – ալբաներեն" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Henrik Shliman" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="ալբաներեն" class="interlanguage-link-target">Shqip</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%A5%D0%B0%D1%98%D0%BD%D1%80%D0%B8%D1%85_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Хајнрих Шлиман – սերբերեն" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Хајнрих Шлиман" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="սերբերեն" class="interlanguage-link-target">Српски / srpski</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – շվեդերեն" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="շվեդերեն" class="interlanguage-link-target">Svenska</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – թուրքերեն" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="թուրքերեն" class="interlanguage-link-target">Türkçe</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D0%B5%D0%BD%D1%80%D1%96%D1%85_%D0%A8%D0%BB%D1%96%D0%BC%D0%B0%D0%BD" title="Генріх Шліман – ուկրաիներեն" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Генріх Шліман" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="ուկրաիներեն" class="interlanguage-link-target">Українська</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uz mw-list-item"><a href="https://uz.wikipedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" title="Heinrich Schliemann – ուզբեկերեն" lang="uz" hreflang="uz" data-title="Heinrich Schliemann" data-language-autonym="Oʻzbekcha / ўзбекча" data-language-local-name="ուզբեկերեն" class="interlanguage-link-target">Oʻzbekcha / ўзбекча</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E6%B5%B7%E5%9B%A0%E9%87%8C%E5%B8%8C%C2%B7%E6%96%BD%E9%87%8C%E6%9B%BC" title="海因里希·施里曼 – վու չինարեն" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="海因里希·施里曼" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="վու չինարեն" class="interlanguage-link-target">吴语</a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E6%B5%B7%E5%9B%A0%E9%87%8C%E5%B8%8C%C2%B7%E8%B0%A2%E9%87%8C%E6%9B%BC" title="海因里希·谢里曼 – չինարեն" lang="zh" hreflang="zh" data-title="海因里希·谢里曼" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="չինարեն" class="interlanguage-link-target">中文</a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q57106#sitelinks-wikipedia" title="Խմբագրել միջլեզվային հղումները" class="wbc-editpage">Փոխել հղումները</a></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="Անվանատարածքներ"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" title="Դիտել հոդվածը [c]" accesskey="c">Հոդված</a></li><li id="ca-talk" class="new vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%94%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4:%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" rel="discussion" class="new" title="Քննարկումներ այս էջի բովանդակության մասին (դեռ գրված չէ) [t]" accesskey="t">քննարկում</a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Change language variant" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >հայերեն </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="Դիտումները"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6">Կարդալ</a></li><li id="ca-ve-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v">Խմբագրել</a></li><li id="ca-edit" class="collapsible vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e">Խմբագրել կոդը</a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=history" title="Այս էջի խմբագրումների պատմությունը [h]" accesskey="h">Դիտել պատմությունը</a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="Գործիքներ" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" >Գործիքներ </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Գործիքներ</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">թաքցնել</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="Այլ ընտրանքներ" > <div class="vector-menu-heading"> Գործողություններ </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6">Կարդալ</a></li><li id="ca-more-ve-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit" title="Խմբագրել այս էջը [v]" accesskey="v">Խմբագրել</a></li><li id="ca-more-edit" class="collapsible vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit" title="Խմբագրել այս էջի ելատեքստը [e]" accesskey="e">Խմբագրել կոդը</a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=history">Դիտել պատմությունը</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> Ընդհանուր </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B1%D5%B5%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B2%D5%B0%D5%B2%D5%BE%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" title="Այս էջին հղվող բոլոր վիքի էջերի ցանկը [j]" accesskey="j">Այստեղ հղվող էջերը</a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%83%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" rel="nofollow" title="Այս էջից կապված էջերի վերջին փոփոխությունները [k]" accesskey="k">Կապված փոփոխություններ</a></li><li id="t-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Բոլոր սպասարկող էջերի ցանկը [q]" accesskey="q">Սպասարկող էջեր</a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&oldid=9798076" title="Էջի այս տարբերակի մշտական հղում">Մշտական հղում</a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=info" title="Վիճակագրական տվյալներ էջի մասին">Էջի վիճակագրություն</a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:CiteThisPage&page=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&id=9798076&wpFormIdentifier=titleform" title="Տեղեկատվություն, թե ինչպես պետք է մեջբերել այս էջը">Մեջբերել այս էջը</a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D5%2580%25D5%25A5%25D5%25B6%25D6%2580%25D5%25AB%25D5%25AD_%25D5%2587%25D5%25AC%25D5%25AB%25D5%25B4%25D5%25A1%25D5%25B6">Ստանալ կարճ URL հասցե</a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:QrCode&url=https%3A%2F%2Fhy.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25D5%2580%25D5%25A5%25D5%25B6%25D6%2580%25D5%25AB%25D5%25AD_%25D5%2587%25D5%25AC%25D5%25AB%25D5%25B4%25D5%25A1%25D5%25B6">Download QR code</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> Տպել/արտահանել </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:Book&bookcmd=book_creator&referer=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6">Ստեղծել գիրք</a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:DownloadAsPdf&page=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=show-download-screen">Ներբեռնել որպես PDF</a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&printable=yes" title="Այս էջի տպելու տարբերակ [p]" accesskey="p">Տպելու տարբերակ</a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> Այլ նախագծերում </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Heinrich_Schliemann" hreflang="en">Վիքիպահեստ</a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikiquote mw-list-item"><a href="https://hy.wikiquote.org/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" hreflang="hy">Վիքիքաղվածք</a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q57106" title="Հղում Վիքիտվյալի համապատասխան էջին [g]" accesskey="g">Վիքիտվյալների տարր</a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="Page tools"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="Արտաքին տեսք"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">Արտաքին տեսք</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">տեղափոխել կողագոտի</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">թաքցնել</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="hy" dir="ltr"><table class="infobox vcard" style="width:22em;width:21em; text-align:left;"><tbody><tr><th colspan="2" class="summary" style="text-align:center;font-size:125%;font-weight:bold;background:transparent; text-align:center;"><div style="background:#eaecf0; position:relative; width:100%; height:45px; display:table;">Հենրիխ Շլիման <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Գերմաներեն">գերմ.</a>՝ Johann Ludwig Heinrich Julius Schliemann</div></th></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;padding-bottom:0.5em;"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Heinrich_Schliemann_(HeidICON_28763)_(cropped).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Heinrich_Schliemann_%28HeidICON_28763%29_%28cropped%29.jpg/249px-Heinrich_Schliemann_%28HeidICON_28763%29_%28cropped%29.jpg" decoding="async" width="249" height="350" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Heinrich_Schliemann_%28HeidICON_28763%29_%28cropped%29.jpg/373px-Heinrich_Schliemann_%28HeidICON_28763%29_%28cropped%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/ff/Heinrich_Schliemann_%28HeidICON_28763%29_%28cropped%29.jpg/497px-Heinrich_Schliemann_%28HeidICON_28763%29_%28cropped%29.jpg 2x" data-file-width="1445" data-file-height="2033" /></a><div><div style="padding-top:0.3em; line-height:1.2em;"></div></div></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color: #eaecf0;">Ծնվել է</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_6" title="Հունվարի 6">հունվարի 6</a>, <a href="/wiki/1822" title="1822">1822</a>(1822-01-06)<a href="#cite_note-_8d78f3fc701bcae7-1">[1]</a><a href="#cite_note-_4ffae0cafe52b82b-2">[2]</a><a href="#cite_note-_d3b1292997be3d36-3">[3]</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q57106#P569" class="extiw" title="d:Q57106">[…]</a> <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q9638" class="extiw" title="d:Q9638">Նոյբուկով</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q158445" class="extiw" title="d:Q158445">Մեկլենբուրգ Շվերին</a>, <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Գերմանական միություն">Գերմանական միություն</a><a href="#cite_note-_69e7440496c0701d-4">[4]</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color: #eaecf0;">Մահացել է</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_26" title="Դեկտեմբերի 26">դեկտեմբերի 26</a>, <a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a>(1890-12-26)<a href="#cite_note-_8d78f3fc701bcae7-1">[1]</a><a href="#cite_note-_4ffae0cafe52b82b-2">[2]</a><a href="#cite_note-_d3b1292997be3d36-3">[3]</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q57106#P570" class="extiw" title="d:Q57106">[…]</a> (68 տարեկան) <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC" title="Նեապոլ">Նեապոլ</a>, <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Իտալիայի թագավորություն">Իտալիայի թագավորություն</a><a href="#cite_note-_f42d51a478a4280b-5">[5]</a><a href="#cite_note-_8d78f3fc701bcae7-1">[1]</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color: #eaecf0;">Գերեզման</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%84%D5%AB_%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%BB%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%A6%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Աթենքի առաջին գերեզմանատուն">Աթենքի առաջին գերեզմանատուն</a><a href="#cite_note-_f3833b8b7e19b373-6">[6]</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color: #eaecf0;">Բնակության վայր(եր)</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%84" title="Աթենք">Աթենք</a>, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%BF_%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" title="Սանկտ Պետերբուրգ">Սանկտ Պետերբուրգ</a>, <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ռուսական կայսրություն">Ռուսական կայսրություն</a> և <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1658537" class="extiw" title="d:Q1658537">Iliou Melathron</a><span class="wikidata-missing-label" style="border-bottom: 1px dotted; cursor: help; white-space: nowrap" title="Վիքիդատայում այս տարրը չունի հայերեն նկարագրություն: Դուք կարող եք օգնել՝ նշելով տարրի հայերեն թարգմանությունը:">?</td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color: #eaecf0;">Քաղաքացիություն</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Flag_of_Germany_(1867%E2%80%931918).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/20px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/30px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/1f/Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg/40px-Flag_of_Germany_%281867%E2%80%931918%29.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Գերմանական կայսրություն">Գերմանական կայսրություն</a>, <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Flag_of_the_Romanov_Monarchy.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_the_Romanov_Monarchy.svg/20px-Flag_of_the_Romanov_Monarchy.svg.png" decoding="async" width="20" height="13" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_the_Romanov_Monarchy.svg/30px-Flag_of_the_Romanov_Monarchy.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c7/Flag_of_the_Romanov_Monarchy.svg/40px-Flag_of_the_Romanov_Monarchy.svg.png 2x" data-file-width="900" data-file-height="600" /></a> <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ռուսական կայսրություն">Ռուսական կայսրություն</a> և <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Flag_of_the_United_States_(1890%E2%80%931891).svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Flag_of_the_United_States_%281890%E2%80%931891%29.svg/20px-Flag_of_the_United_States_%281890%E2%80%931891%29.svg.png" decoding="async" width="20" height="11" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Flag_of_the_United_States_%281890%E2%80%931891%29.svg/30px-Flag_of_the_United_States_%281890%E2%80%931891%29.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/ae/Flag_of_the_United_States_%281890%E2%80%931891%29.svg/40px-Flag_of_the_United_States_%281890%E2%80%931891%29.svg.png 2x" data-file-width="1235" data-file-height="650" /></a> <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%84%D5%AB%D5%A1%D6%81%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%86%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ">ԱՄՆ</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color: #eaecf0;">Մասնագիտություն</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q43845" class="extiw" title="d:Q43845">գործարար</a>, <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%BE%D5%A5%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Արվեստագիտություն">արվեստագետ</a>, <a href="/wiki/%D5%80%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հնագիտություն">հնագետ</a>, <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%A3%D5%AC%D5%B8%D5%BF" title="Պոլիգլոտ">Պոլիգլոտ</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q215536" class="extiw" title="d:Q215536">վաճառական</a>, <a href="/wiki/%D5%83%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%B0%D5%B8%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ճանապարհորդություն">ճանապարհորդ</a>, <a href="/wiki/%D5%81%D5%A5%D5%BC%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80" title="Ձեռնարկատեր">ձեռնարկատեր</a> և <a href="/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%B8%D5%B2" title="Գրող">գրող</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color: #eaecf0;">Գործունեության ոլորտ</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/%D5%80%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հնագիտություն">հնագիտություն</a> և <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BC%D6%87%D5%BF%D5%B8%D6%82%D6%80" title="Առևտուր">առևտուր</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color: #eaecf0;">Անդամակցություն</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q695302" class="extiw" title="d:Q695302">Գերմանիայի հնագիտական ինստիտուտ</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q684415" class="extiw" title="d:Q684415">Բավարիական գիտությունների ակադեմիա</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q18912936" class="extiw" title="d:Q18912936">Կոստանդնուպոլսի հելլենիստական բանասիրության միություն</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q1792159" class="extiw" title="d:Q1792159">Շվեդիայի բանահյուսության, պատմության և հնավաճառության թագավորական ակադեմիա</a> և <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q4742987" class="extiw" title="d:Q4742987">Ամերիկայի հնավաճառության միություն</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color: #eaecf0;"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%B4%D5%A1_%D5%B4%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80" title="Ալմա մատեր">Ալմա մատեր</a></th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q159895" class="extiw" title="d:Q159895">Ռոստոկի համալսարան</a> և <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Փարիզի համալսարան">Փարիզի համալսարան</a> (<a href="/wiki/1868" title="1868">1868</a>)</td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color: #eaecf0;">Գիտական աստիճան</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q11415564" class="extiw" title="d:Q11415564">Պատվավոր դոկտոր</a> (<a href="/wiki/1869" title="1869">1869</a>)</td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color: #eaecf0;">Տիրապետում է լեզուներին</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Գերմաներեն">գերմաներեն</a><a href="#cite_note-_4ffae0cafe52b82b-2">[2]</a><a href="#cite_note-_8616afbcf765afcc-7">[7]</a> և <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Անգլերեն">անգլերեն</a><a href="#cite_note-_4ffae0cafe52b82b-2">[2]</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color: #eaecf0;">Պարգևներ</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><div style="text-align:justify"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q15124573" class="extiw" title="d:Q15124573">Բեռլինի պատվավոր քաղաքացի</a><a href="#cite_note-_edccb6f79e5b340f-8">[8]</a> և <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q920783" class="extiw" title="d:Q920783">Թագավորական ոսկե մեդալ</a></div></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color: #eaecf0;">Ամուսին(ներ)</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%B8%D6%86%D5%B5%D5%A1_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" title="Սոֆյա Շլիման">Սոֆյա Շլիման</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color: #eaecf0;">Երեխա(ներ)</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/%D4%B1%D5%A3%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%B4%D5%B6%D5%B8%D5%B6_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" title="Ագամեմնոն Շլիման">Ագամեմնոն Շլիման</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q29029621" class="extiw" title="d:Q29029621">Անդրոմաքե Շլիման</a> և <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q125101440" class="extiw" title="d:Q125101440">Նադեժդա Շլիման</a></td></tr><tr><th scope="row" style="text-align:right; background-color: #eaecf0;">Մայր</th><td style="line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q6701342" class="extiw" title="d:Q6701342">Լուիզա Թերեզա Սոֆյա Շլիման</a></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%B8%D6%80%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ստորագրություն">Ստորագրություն</a> <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Heinrich_Schliemann_-_ypografi_ellinika.JPG" class="mw-file-description"><img alt="Изображение автографа" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Heinrich_Schliemann_-_ypografi_ellinika.JPG/150px-Heinrich_Schliemann_-_ypografi_ellinika.JPG" decoding="async" width="150" height="34" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Heinrich_Schliemann_-_ypografi_ellinika.JPG/225px-Heinrich_Schliemann_-_ypografi_ellinika.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/e7/Heinrich_Schliemann_-_ypografi_ellinika.JPG/300px-Heinrich_Schliemann_-_ypografi_ellinika.JPG 2x" data-file-width="456" data-file-height="103" /></a></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;line-height:1.3em; vertical-align:middle;"><a href="https://hy.wikiquote.org/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="q:Հենրիխ Շլիման">Քաղվածքներ</a> <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D6%84" title="Վիքիքաղվածք">Վիքիքաղվածքում</a></td></tr><tr><td colspan="2" style="text-align:center;border-top:1px solid #DDD; background:#eaeaea;"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Heinrich_Schliemann" title="commons:Category:Heinrich Schliemann"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/15px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="15" height="20" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/23px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></a><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Heinrich_Schliemann" class="extiw" title="commons:Category:Heinrich Schliemann"> Heinrich Schliemann</a> Վիքիպահեստում</td></tr></tbody></table> Հենրիխ Շլիման (<a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Գերմաներեն">գերմ.</a>՝ Johann Ludwig Heinrich Julius Schliemann, <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_6" title="Հունվարի 6">հունվարի 6</a>, <a href="/wiki/1822" title="1822">1822</a>(1822-01-06)<a href="#cite_note-_8d78f3fc701bcae7-1">[1]</a><a href="#cite_note-_4ffae0cafe52b82b-2">[2]</a><a href="#cite_note-_d3b1292997be3d36-3">[3]</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q57106#P569" class="extiw" title="d:Q57106">[…]</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q9638" class="extiw" title="d:Q9638">Նոյբուկով</a>, <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q158445" class="extiw" title="d:Q158445">Մեկլենբուրգ Շվերին</a>, <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Գերմանական միություն">Գերմանական միություն</a><a href="#cite_note-_69e7440496c0701d-4">[4]</a> - <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_26" title="Դեկտեմբերի 26">դեկտեմբերի 26</a>, <a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a>(1890-12-26)<a href="#cite_note-_8d78f3fc701bcae7-1">[1]</a><a href="#cite_note-_4ffae0cafe52b82b-2">[2]</a><a href="#cite_note-_d3b1292997be3d36-3">[3]</a><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q57106#P570" class="extiw" title="d:Q57106">[…]</a>, <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC" title="Նեապոլ">Նեապոլ</a>, <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Իտալիայի թագավորություն">Իտալիայի թագավորություն</a><a href="#cite_note-_f42d51a478a4280b-5">[5]</a><a href="#cite_note-_8d78f3fc701bcae7-1">[1]</a>), գերմանացի գործարար և հնագետ։ Շլիմանը 14 տարեկանում թողնում է դպրոցն ու զբաղվում առևտրով։ <a href="/wiki/1841" title="1841">1841</a> թվականին մեկնում է <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" title="Համբուրգ">Համբուրգ</a> և որպես յունգ (կրտսեր նավաստի) աշխատում <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A5%D5%AC%D5%A1" title="Վենեսուելա">Վենեսուելա</a> ուղևորվող նավում։ <a href="/wiki/1844" title="1844">1844</a> թվականին լինելով <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ռուսաստան">Ռուսաստանի</a> հետ առևտրական կապեր ունեցող թղթակից և հաշվապահ՝ նա 22 տարեկանում սկսում է ուսումնասիրել <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ռուսերեն">ռուսերենը</a>։ <a href="/wiki/1854" title="1854">1854</a> թվականին ուսումնասիրում է <a href="/wiki/%D5%87%D5%BE%D5%A5%D5%A4%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Շվեդերեն">շվեդերենը</a> և <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B0%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Լեհերեն">լեհերենը</a>։ <a href="/wiki/1856" title="1856">1856</a> թվականին հավատարիմ մնալով իր սովորությանը՝ 6 շաբաթում սովորում է <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Հունարեն">հունարեն</a>։ <a href="/wiki/1868" title="1868">1868</a> թվականին Շլիմանը <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A5%D5%AC%D5%B8%D5%BA%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%BD" title="Պելոպոնես">Պելոպոնեսի</a> և <a href="/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1" title="Տրոյա">Տրոյայի</a> վրայով ուղևորվում է Իթակե։ Դաշտային հնագիտության հիմնադիրներից մեկն է։ Հայտնի է դարձել <a href="/wiki/%D5%93%D5%B8%D6%84%D6%80_%D4%B1%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Փոքր Ասիա">Փոքր Ասիայում</a>՝ անտիկ (հոմերոսյան) <a href="/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1" title="Տրոյա">Տրոյայի</a>, ինչպես նաև <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A5%D5%AC%D5%B8%D5%BA%D5%B8%D5%B6%D5%A5%D5%BD" title="Պելոպոնես">Պելոպոնեսում</a> (Միկեններ, Տիրինֆոս, Օրքոմենոս) պիոներական գտածոների շնորհիվ, միկենական մշակույթի հայտնագործող։ <a href="/wiki/1868" title="1868">1868</a> թվականից սկսած՝ Հունաստանի ուսումնասիրությունը խրախուսող ֆրանսիական ասոցիացիայի լիիրավ անդամ է, իսկ 1881 թվականից եղել է <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%BC%D5%AC%D5%AB%D5%B6" title="Բեռլին">Բեռլինի</a> հասարակության <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ազգաբանություն">ազգաբանության</a> և հնագույն պատմության պատվավոր անդամ <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Բնագիտություն">բնագիտության</a>, <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Մարդաբանություն">մարդաբանության</a> և <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ազգագրություն">ազգագրության</a> սիրող հասարակության լիիրավ անդամ (<a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%BE%D5%A1" title="Մոսկվա">Մոսկվա</a>)։ Տիրապետում էր մոտ 15 լեզվի՝ ներառյալ հիմնական եվրոպական (այդ թվում նաև մայրենի ստորին գերմաներենը), <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ռուսերեն">ռուսերեն</a>, <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Արաբերեն">արաբերեն</a>, <a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%82%D6%80%D6%84%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Թուրքերեն">թուրքերեն</a>, <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Պարսկերեն">պարսկերեն</a>, <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Հին հունարեն">հին հունարեն</a> և <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Լատիներեն">լատիներեն</a>, օրագրերը միշտ պահում էր այն երկրի լեզվով, որտեղ այդ պահին գտնվում էր։ Շլիմանը հրապարակել է ճանապարհորդություններին և <a href="/wiki/%D5%80%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հնագիտություն">հնագիտությանը</a> նվիրված մի քանի գիրք, <a href="/wiki/1869" title="1869">1869</a> թվականին <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%AF%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռոստոկի համալսարան (դեռ գրված չէ)">Ռոստոկի համալսարանում</a> ստացել է փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան։ Ծնվել է աղքատ գյուղական հովվի ընտանիքում, սկսել է առևտրականի կարիերան, <a href="/wiki/1846" title="1846">1846</a> թվականին բազմաթիվ լեզուների տիրապետելու շնորհիվ դարձել է <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%BF_%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" title="Սանկտ Պետերբուրգ">Սանկտ Պետերբուրգում</a> նիդերլանդական առևտրական կազմակերպության ներկայացուցիչ։ 1847 թվականին, ընդունելով ռուսական քաղաքացիություն, մինչ <a href="/wiki/1864" title="1864">1864</a> թվականը հիմնականում բնակվել է Ռուսաստանում։ <a href="/wiki/1864" title="1864">1864</a>-<a href="/wiki/1865" title="1865">1865</a> թվականներին կատարելով շուրջերկրյա ճանապարհորդություն՝ որոշել է արմատապես փոխել իր կյանքը։ <a href="/wiki/1866" title="1866">1866</a> թվականից դարձել է <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Փարիզի համալսարան">Փարիզի համալսարանի</a> ուսանող։ Երկու կիսամյակ հաճախելով դասերի՝ նա սկսել է հետաքրքրվել Տրոյայի գոյության և հոմերոսյան <a href="/wiki/%D4%B7%D5%BA%D5%B8%D5%BD" title="Էպոս">էպոսի</a>՝ <a href="/wiki/%D4%BB%D5%AC%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6" title="Իլիական">Իլիականի</a> հարցերով։ <a href="/wiki/1868" title="1868">1868</a> թվականին որոշում է կայացրել իր ապագա կյանքը կապել <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հունաստան">Հունաստանի</a> հետ։ <a href="/wiki/1869" title="1869">1869</a> թվականին դարձել է <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a> քաղաքացի, որտեղ ամուսնալուծվել է իր ռուս կնոջ հետ․ նույն թվականին ամուսնացել է հույն կնոջ՝ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%B8%D6%86%D5%B5%D5%A1_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" title="Սոֆյա Շլիման">Սոֆյա Էնգաստրոմենուի</a> հետ և բնակություն է հաստատել <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%84" title="Աթենք">Աթենքում</a>։ <a href="/wiki/1871" title="1871">1871</a>-<a href="/wiki/1873" title="1873">1873</a>, <a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a>-<a href="/wiki/1879" title="1879">1879</a>, <a href="/wiki/1882" title="1882">1882</a>, <a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a> և <a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a> թվականներին հնագիտական պեղումներ է անցկացրել Տրոյայում (<a href="/wiki/1873" title="1873">1873</a> թվականին հայտնաբերել է <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D5%BD" title="Պրիամոս">«Պրիամի գանձերը»</a>), <a href="/wiki/1876" title="1876">1876</a> թվականին Միկեններում հայտնաբերել է արքայական դամբարանները, <a href="/wiki/1880" title="1880">1880</a> և <a href="/wiki/1886" title="1886">1886</a> թվականներին իրականացրել է Օրքոմենոսի հնագիտական պեղումները, <a href="/wiki/1884" title="1884">1884</a> թվականին՝ Տիրինֆոսի պեղումները (<a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D5%AC%D5%B0%D5%A5%D5%AC%D5%B4_%D4%B4%D5%B5%D5%B8%D6%80%D5%BA%D6%86%D5%A5%D5%AC%D5%A4" title="Վիլհելմ Դյորպֆելդ">Վիլհելմ Դյորպֆելդի</a> հետ համատեղ)։ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%AC%D5%AD%D5%AB%D5%A4%D5%A1" class="mw-redirect" title="Կոլխիդա">Կովկասի սևծովյան ափերին</a> և <a href="/wiki/%D4%BF%D6%80%D5%A5%D5%BF%D5%A5" title="Կրետե">Կրետեում</a> պեղումներ կազմակերպելու փորձերը հաջողությամբ չեն պսակվել։ Նրա գտածոները բազմաթիվ տարաձայնություններ էին առաջացնում, քանի որ Շլիմանը անմիջապես չի սկսել ուշադրություն դարձնել ակադեմիական գործունեությանը և գիտական աշխարհում իր հեղինակությանը, իսկ կենսագրության գիտակցական առասպելականացումը և ինքնագովազդման հակումը հանգեցնում էր նրան, որ Շլիմանի իրական արժանիքները սկսեցին գնահատվել միայն նրա մահվանից հետո։ <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Վաղ_տարիներ">Վաղ տարիներ</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=1" title="Խմբագրել բաժինը. Վաղ տարիներ" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=1" title="Edit section's source code: Վաղ տարիներ">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:%D0%AD%D1%80%D0%BD%D1%81%D1%82_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/%D0%AD%D1%80%D0%BD%D1%81%D1%82_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD.png/120px-%D0%AD%D1%80%D0%BD%D1%81%D1%82_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD.png" decoding="async" width="120" height="179" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/%D0%AD%D1%80%D0%BD%D1%81%D1%82_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD.png/180px-%D0%AD%D1%80%D0%BD%D1%81%D1%82_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/a7/%D0%AD%D1%80%D0%BD%D1%81%D1%82_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD.png 2x" data-file-width="237" data-file-height="354" /></a><figcaption>Էռնստ Շլիման–հայրը</figcaption></figure> Շլիմանների՝ վաճառականների ընտանիքը նշանավոր է եղել դեռ <a href="/wiki/XVI_%D5%A4%D5%A1%D6%80" class="mw-redirect" title="XVI դար">XV</a> դարի վերջից՝ <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%A5%D5%AF" title="Լյուբեկ">Լյուբեկում</a>։ <a href="/wiki/1600" title="1600">1600</a> թվականին ընտանիքի ներկայացուցիչները տեղափոխվեցին <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%AF" title="Ռոստոկ">Ռոստոկ</a>, որտեղ բարձրացրեցին իրենց սոցիալական կարգավիճակը՝ ստեղծվեց սեփական զինանշանը, և հիմնականում ստացան հոգևոր կրթություն։ Ընտանիքում, բացի հոգևորականներից, եղել են նաև դեղագործներ և վաճառականներ<a href="#cite_note-9">[9]</a>։ Հենրիխ Շլիմանը ծնվել է <a href="/wiki/1822" title="1822">1822</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_6" title="Հունվարի 6">հունվարի 6</a>–ին <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նոյբուկով (դեռ գրված չէ)">Նոյբուկով</a> քաղաքում և գրանցվել է տեղի ծխական գրքում՝ քահանա <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%BC%D5%B6%D5%BD%D5%BF_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էռնստ Շլիման (դեռ գրված չէ)">Էռնստ Շլիմանի</a> (<a href="/wiki/1780" title="1780">1780</a><a href="/wiki/1870" title="1870">–1870</a>)՝ սեփական հոր կողմից, որը ծառայում էր տեղական եկեղեցում։ Ընտանիքում եղել է չորս աղջիկ և երեք տղա, Հենրիխը եղել է չորրորդ երեխան և առաջին տղան։ <a href="/wiki/1823" title="1823">1823</a> թվականին Էռնստ Շլիմանին տեղափոխեցին <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BE" title="Հարավ">հարավային</a> <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%AF%D5%AC%D5%A5%D5%B6%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3_%D5%87%D5%BF%D6%80%D5%A5%D5%AC%D5%AB%D6%81_(%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6)" class="mw-redirect" title="Մեկլենբուրգ Շտրելից (շրջան)">Մեկլենբուրգ</a>՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BD%D5%B0%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Անկերսհագեն (դեռ գրված չէ)">Անկերսհագեն</a> ծխական եկեղեցի, որտեղ և տեղափոխվեց ընտանիքը։ <a href="/wiki/1831" title="1831">1831</a> թվականի մարտին Պաուլի՝ վերջին տղայի ծնվելուց հետո մահացավ մայրը՝ Լուիզա Շլիմանը (նա 38 տարեկան էր)։ <a href="/wiki/1838" title="1838">1838</a> թվականին Էռնստ Շլիմանը ամուսնացավ իր ծառա Սոֆյա Բենկի հետ (<a href="/wiki/1814" title="1814">1814</a><a href="/wiki/1902" title="1902">–1902</a>), որի հետ կապը հանգեցրեց մեծ սկանդալի։ Նրան հեռացրին քահանայի պաշտոնից<a href="#cite_note-Богданов1—2008——46–47-10">[10]</a><a href="#cite_note-Штоль—1991——61-11">[11]</a>։ Աղքատության պատճառով Էռնստ Շլիմանը երեխաներին ուղարկեց բարեկամների մոտ։ <a href="/wiki/1832" title="1832">1832</a> թվականի հունվարին 10-ամյա Հենրիխին ուղարկեցին <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AF%D5%B0%D5%B8%D6%80%D5%BD%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կալկհորստ (դեռ գրված չէ)">Կալկհորստ</a> հորեղբոր՝ Ֆրիդրիխի մոտ, որը նույնպես քահանա էր։ Այդ ժամանակ Շլիմանը արդեն ստացել էր որոշակի կրթություն, այդ թվում սովորել էր նաև <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Լատիներեն">լատիներեն</a>, որը սովորեցրել էր նրան հայրը՝ նախկին ուսուցիչը։ Հենրիխը արդեն վաղ տարիքում ուներ լավ հիշողություն։ Կալկհորստում նրա ուսուցիչն էր եղել Կարլ Անդերսը, ով հասավ նրան, որ <a href="/wiki/1832" title="1832">1832</a> թվականի վերջին Հենրիխը սկսեց գրել շարադրություններ լատիներենով<a href="#cite_note-Богданов1—2008——47-12">[12]</a>։ <a href="/wiki/1833" title="1833">1833</a> թվականի աշնանից մինչև <a href="/wiki/1836" title="1836">1836</a> թվականի գարունը Շլիմանը սովորել է <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AB%D5%B4%D5%B6%D5%A1%D5%A6%D5%AB%D5%A1" title="Գիմնազիա">գիմնազիայում</a>, բայց հետո ընտանիքի թելադրանքով նրան տեղափոխեցին <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%A9%D5%A5%D5%B4%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Մաթեմատիկա">մաթեմատիկայի</a> և բնագիտական հոսքով խորացված ուսումնարան՝ հաշվի չառնելով հետագա բարձրագույն կրթությունը։ Ուսման երկրորդ տարում նա սովորեց <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Անգլերեն">անգլերեն</a> և <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ֆրանսերեն">ֆրանսերեն</a> լեզուները, բայց լատիներենց չստացավ գոհացնող գնահատականններ<a href="#cite_note-Богданов1—2008——49–50-13">[13]</a>։ <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Schliemann-Haus,_F%C3%BCrstenberg.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Schliemann-Haus%2C_F%C3%BCrstenberg.JPG/220px-Schliemann-Haus%2C_F%C3%BCrstenberg.JPG" decoding="async" width="220" height="176" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Schliemann-Haus%2C_F%C3%BCrstenberg.JPG/330px-Schliemann-Haus%2C_F%C3%BCrstenberg.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Schliemann-Haus%2C_F%C3%BCrstenberg.JPG/440px-Schliemann-Haus%2C_F%C3%BCrstenberg.JPG 2x" data-file-width="2760" data-file-height="2206" /></a><figcaption>Շլիմանի տունը <a href="/wiki/%D5%96%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B6%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A3" title="Ֆյուրստենբերգ">Ֆյուրստենբերգում</a>, արտեղ ապրել և աշխատել է <a href="/wiki/1836" title="1836">1836</a><a href="/wiki/1841" title="1841">–1841</a> թվականներին։ <a href="/wiki/2011" title="2011">2011</a> թվականի <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D6%80" title="Լուսանկար">լուսանկար</a></figcaption></figure> 14 տարեկանում ուսումը ավարտվեց, այնուհետև Շլիմանը սկսեց աշխատել <a href="/wiki/%D5%96%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B6%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A3" title="Ֆյուրստենբերգ">Ֆյուրստենբերգում</a>՝ Տ. Խյուկշտեդտի կրպակում։ Չնայած նա համարվում էր ընտանիքի լիարժեք անդամ, սակայն նրան էր հանձնարարված ընտանիքի ծանր գործերը։ Առավոտյան ժամը 5–ից մինչև երեկոյան ժամը 11–ը Հենրիխը փայտ էր կոտրում, վառարան էր վառում, հետևում էր <a href="/wiki/%D5%95%D5%B2%D5%AB" title="Օղի">օղեթորման</a> սարքին (Խյուկշտեդտը զբաղվում էր <a href="/wiki/%D5%87%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%BD" title="Շնապս">շնապսի</a> վաճառքով) և այլն<a href="#cite_note-Штоль—1991——60-14">[14]</a>։ Այդպես նա աշխատեց կրպակում 5 տարի։ <a href="/wiki/1841" title="1841">1841</a> թվականին մոր կտակից նրան հասավ 29 թալեր, որից հետո Շլիմանը տեղափոխվեց <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%AF" title="Ռոստոկ">Ռոստոկ</a>՝ առևտուր սովորելու։ Այդ ժամանակ նա մեծապես խարխլեց իր առողջությունը։ Նրա մոտ առաջացավ <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%AD%D5%AD%D5%B8%D6%82%D5%B4" title="Արյունախխում">արյունախխում</a> հիվանդությունը։ Նոյեմբերին նա տեղափոխվեց <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" title="Համբուրգ">Համբուրգ</a>, ընդ որում ճանապարհի մեծ մասը անցավ քայլելով<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——46–47-15">[15]</a>։ Համբուրգում Շլիմանը Խյուկշտեդի ցուցումով գնաց աշխատելու ձկան շուկայում, սակայն չդիմացավ ծանր ֆիզիկական աշխատանքին։ Դրանից հետո նա միայն կարող էր աշխատել որպես վաճառող, բայց չուներ կայուն աշխատավարձ։ Պոտենցիալ գործատուները քիչ էին հետաքրքրվում կարճահասակ պատանիով (Հենրիխի հասակը եղել է 156 սմ, անհավասար՝ կարճ ոտքերով)։ Երբ նա ստացավ աշխատանք նավահանգստում (առանց բողոքների, միայն ուտելիքի համար), նորից սկսվեց այունախխումը (հիվանդության պատճառը Շլիմանի սովորությունն էր՝ լողալ ծովում ցանկացած եղանակի, նույնիսկ ձմռանը) և նորից կորցրեց աշխատանքը։ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2_%D4%BE%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4" class="mw-redirect" title="Սուրբ Ծնունդ">Սուրբ Ծննդին</a> հորեղբայրը նրան պարտքով ուղարկեց 10 թալեր։ Սակայն Շլիմանը բողոքեց քույրերին նրա լկտիության համար և դրանից հետո երդվեց երբեք ոչինչ չվերցնել իր բարեկամներից<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——48–49-16">[16]</a>։ Ոչ դժվար աշխատանք գտնելիս Շլիմանին օգնեց Վենդտան՝ մահացած մոր ուսուցիչը։ Վենդտը առաջարկեց Հենրիխին աշխատել Դելիզուրայի և Բևինգի ֆիրմայում, որոնց պետք էր թարգմանիչ՝ <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Գերմաներեն">գերմաներենից</a> <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Անգլերեն">անգլերեն</a> կամ <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ֆրանսերեն">ֆրանսերեն</a>, արդյունքում որոշվեց ընդունել նրան ֆիրմայի <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A5%D5%AC%D5%A1" title="Վենեսուելա">վենեսուելյան</a> մասնաճյուղ՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%A1%E2%80%93%D4%B3%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%B5%D6%80%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լա–Գուայրա (դեռ գրված չէ)">Լա–Գուայրա</a>, ընդ որում տեղափոխումը և սնունդը անվճար էր<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——54-17">[17]</a>։ Հույս ունենալով հաստատվել <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A5%D5%AC%D5%A1" title="Վենեսուելա">Վենեսուելայում</a>՝ Շլիմանը սկսեց ինքնուրույն սովորել <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Իսպաներեն">իսպաներեն</a><a href="#cite_note-Богданов1—2008——52-18">[18]</a>։ Նկարագրելով իր կյանքի հետագա իրադարձությունները քույրերին ուղղված նամակներում ու ինքնակենսագրության մեջ, Շլիմանը խիստ հակասում էր ինքն իրեն։ Ըստ մի նամակի՝ նրան վարձել էին եռակայմ <a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%BF%D5%A5%D5%B5%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դորոտեյա (դեռ գրված չէ)">«Դորոտեյա»</a> նավում որպես սպասավոր, մեկ այլ տարբերակի համաձայն՝ նա եղել է ուղևոր առանց պարտականությունների։ <a href="/wiki/1841" title="1841">1841</a> թվականի <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_11" title="Դեկտեմբերի 11">դեկտեմբերի 11</a>–ին «Դորոտեյա»–ն <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Հոլանդիա">Հոլանդիայի</a> ափերի մոտ ենթարկվեց նավաբեկության, ընդ որում Հենրիխը իբր եղել է ինը փրկվածների մեջ, և հրաշքով փրկվել է նրա արկղը՝ իրերով և հանձնարարական նամակներով<a href="#cite_note-Богданов1—2008——52–53-19">[19]</a>։ Ըստ Ֆիլիպ Վանդենբերգի՝ նավի ուղևորների ցուցակում Շլիմանը չի եղել և ուղևորվել է Հոլանդիա ցամաքով, իսկ նավաբեկության մասին իմացել է օրաթերթից։ Այստեղ առաջին անգամ երևում է նրա հակումը դեպի իր սեփական կյանքի միֆականացումը։ Ըստ երևույթին՝ «նա հավատում էր իր գերմարդկային ճակատագրին, որ ընտրվել էր գերմարդկային նվաճումների համար»<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——56-20">[20]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Գործարար_(1841–1864_թվականներ)">Գործարար (1841–1864 թվականներ)</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=2" title="Խմբագրել բաժինը. Գործարար (1841–1864 թվականներ)" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=2" title="Edit section's source code: Գործարար (1841–1864 թվականներ)">խմբագրել կոդը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Հոլանդիա">Հոլանդիա</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=3" title="Խմբագրել բաժինը. Հոլանդիա" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=3" title="Edit section's source code: Հոլանդիա">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Die_Gartenlaube_(1878)_b_713.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Die_Gartenlaube_%281878%29_b_713.jpg/250px-Die_Gartenlaube_%281878%29_b_713.jpg" decoding="async" width="250" height="324" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Die_Gartenlaube_%281878%29_b_713.jpg/375px-Die_Gartenlaube_%281878%29_b_713.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3e/Die_Gartenlaube_%281878%29_b_713.jpg/500px-Die_Gartenlaube_%281878%29_b_713.jpg 2x" data-file-width="1313" data-file-height="1703" /></a><figcaption>Հենրիխ Շլիմանը <a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a> թվականին</figcaption></figure> <a href="/wiki/1841" title="1841">1841</a> թվականի <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_19" title="Դեկտեմբերի 19">դեկտեմբերի 19</a>–ին հասնելով <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Հոլանդիա">Հոլանդիա</a>, Շլիմանը ուղևորվեց <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%A4_%D4%BF%D5%BE%D5%A1%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էդվարդ Կվակ (դեռ գրված չէ)">Էդվարդ Կվակի</a>՝ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%AF%D5%AC%D5%A5%D5%B6%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" title="Մեկլենբուրգ">Մեկլենբուրգի</a> հյուպատոսի մոտ, որը պատանուն տվեց 10 թալեր և վարձեց կահավորված բնակարան։ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2_%D4%BE%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4" class="mw-redirect" title="Սուրբ Ծնունդ">Սուրբ Ծննդի</a> նախօրեին նա հիվանդացավ <a href="/wiki/%D5%8F%D5%A5%D5%B6%D5%A4" title="Տենդ">տենդով</a>, և հյուպատոսը տեղավորեց նրան հոսպիտալում։ Բուժման համար վճարեց 2½ <a href="/wiki/%D4%B3%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%A4%D5%A5%D5%B6" title="Գուլդեն">գուլդեն</a><a href="#cite_note-21">[նշում 1]</a>։ Շուտով Վենդտը <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" title="Համբուրգ">Համբուրգից</a> ուղարկեց նրան 240 գուլդեն, որը հավաքել էին նրա ընկերները՝ աղքատ Շլիմանի համար։ Եվ հենց Վենդտն էր, որ առաջարկել էր Շլիմանին «Hoyyak and K °» ֆիրմային, որտեղ էլ նա ստացել էր ևս 100 գուլդեն բնակարանի կահավորման համար այն բանից հետո, երբ ցուցաբերեց չորս լեզուների և հաշվապահական հաշվարկի իմացություն<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——60–61-22">[21]</a><a href="#cite_note-Богданов1—2008——54-23">[22]</a>։ Ունենալով կայուն աշխատանք, Շլիմանը նախանձախնդրորեն անցավ ինքնազարգացման։ Նրա կյանքի պայմանները, ակնհայտ է, այնքան էլ ծանր չէին, ինչպես նա նկարագրում էր իր «Ինքնակենսագրության» մեջ։ <a href="/wiki/1842" title="1842">1842</a> թվականի սկզբին նա աշխատում էր ֆիրմայում, որպես առաքիչ, բայց ղեկավարությունը տալիս էր նրան գեղագրության 20 դասեր, որպեսզի նա կարողանար անցնել գրագրի և հաշվապահի աշխատանքի<a href="#cite_note-Богданов1—2008——55-24">[23]</a>։ Ֆիրմայում աշխատում էին առավելապես օտարերկրացիները, աշխատանքային օրը սկսվում էր ժամը 10:00–ին, 15:00–ին կեսժամանոց ընդմիջում էր, իսկ հետո աշխատում էին մինչև 20:00–ն, բայց չորեքշաբթի, շաբաթ և կիրակի օրերին՝ կեսօրից աշխատողները ազատ էին<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——62–63-25">[24]</a><a href="#cite_note-26">[նշում 2]</a>։ <a href="/wiki/1842" title="1842">1842</a> թվականի ընթացքում Շլիմանը սովորեց <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Հոլանդերեն">հոլանդերեն</a> <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%A6%D5%B8%D6%82" title="Լեզու">լեզուն</a>, որով գրում էր իր ծախսերի գիրքը և համառոտագրում է թերթերում կարդացածը, ինչպես նաև կատարելության հասցրեց իր գիտելիքները անգլերեն և ֆրանսերեն լեզուներում, ինտուիտիվ մշակելով օտար լեզուները սովորելու մեթոդ (օրինակ, նա հաճախում էր կիրակնօրյա <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A3_(%D5%A5%D5%AF%D5%A5%D5%B2%D5%A5%D6%81%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6)" title="Պատարագ (եկեղեցական)">պատարագների</a> անգլիական եկեղեցում, որը համատեղում էր <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%AC%D5%BF%D5%A5%D6%80_%D5%8D%D6%84%D5%B8%D5%A9" title="Վալտեր Սքոթ">Վալտեր Սքոթի</a> ընթերցմամբ)։ <a href="/wiki/1843" title="1843">1843</a> թվականին նա սովորեց <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Իտալերեն">իտալերեն</a> և <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D6%80%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%A1%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Պորտուգալերեն">պորտուգալերեն</a>, ըստ իր սեփական խոսքերի, յուրաքանչյուրը 6 շաբաթում։ Այդ ժամանակ Շլիմանի համբավը այնքան մեծացավ, որ շնորհիվ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B6%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%B4" title="Մանհայմ">Մանհայմի</a> և <a href="/wiki/%D4%B2%D6%80%D5%A5%D5%B4%D5%A5%D5%B6" title="Բրեմեն">Բրեմենի</a> իր գործընկերների օգնությամբ, նա <a href="/wiki/1844" title="1844">1844</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB_1" title="Մարտի 1">մարտի 1</a>–ին ստացավ հաշվապահի աշխատանք «Schroeder and K °» առևտրական ֆիրմայում, որը զբաղվում էր հիմնականում ներկերի վաճառքով, հատկապես <a href="/wiki/%D4%BB%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A3%D5%B8" title="Ինդիգո">Ինդիգոյով</a>։ Դա տեղի ունեցավ ի շնորհիվ <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ռուսերեն">ռուսերեն</a> սովորելու որոշման<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——66–67-27">[25]</a>։ Ֆիրման կապեր ուներ <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ռուսաստան">Ռուսաստանի</a> հետ, <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" class="mw-redirect" title="Պետերբուրգ">Պետերբուրգում</a> կար մասնաճյուղ, որը կրթված աշխատակցի կարիք ուներ, ով կարող էր ղեկավարել ֆինանսները և կատարել բանավոր ու գրավոր փոխանցումներ։ Այդպիսի աշխատակից էր հենց Շլիմանը, որը ստանում էր 1000 գուլդեն աշխատավարձ<a href="#cite_note-Богданов1—2008——57-28">[26]</a>։ Շլիմանի լեզուներ սովորելու մեթոդը ուշագրավ էր։ Սկզբում նրան անհրաժեշտ էին դասագրքեր, որոնք կարող էին լինեին ցանկացած ծավալուն տեքստ․ հաճախ դա լինում էր թարգմանություն, օրինակ <a href="/wiki/%D5%8F%D5%A5%D5%AC%D5%A5%D5%B4%D5%A1%D6%84%D5%B8%D5%BD" title="Տելեմաքոս">«Տելեմաքոսի արկածները»</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%96%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%AC%D5%B8%D5%B6%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆենելոնա (դեռ գրված չէ)">Ֆենելոնա</a>։ Այնուհետև Հենրիխը վարձեց խոսնակի, որի համար տեքստը կարդում էր բարձրաձայն, արձագանքելով բոլոր ուղղումներին և հուշումներին, միաժամանակ ավելացնելով իր բառապաշարը, կատարելագործելով արտասանությունը և ընկալելով լեզվի քերականական կառույցը։ Ամստերդամում ռուսաց լեզվի ուսուցիչ գտնել չհաջողվեց (ռուս փոխհյուպատոս <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%B6%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տանենբերգ (դեռ գրված չէ)">Տանենբերգը</a> չարձագանքեց դասեր տալու Շլիմանի խնդրանքին), գրքերի կրպակներում գտնվեց միայն <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%AC%D5%AB_%D5%8F%D6%80%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%AF%D5%AB" title="Վասիլի Տրեդիակովսկի">Վասիլի Տրեդիակովսկի</a> «Տելեմահիդա» վեպը, միայն ավելի ուշ Շլիմանը գտավ <a href="/wiki/1748" title="1748">1748</a> թվականի հրատարակման բառարան և քերականության գիրք։ Արդյունքում արդեն <a href="/wiki/1845" title="1845">1845</a> թվականի <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_4" title="Ապրիլի 4">ապրիլի 4</a>–ին Շլիմանը կարողացավ գրել իր առաջին նամակը <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ռուսերեն">ռուսերենով</a>՝ Շրոյդերների ֆրիմայի անունից իրենց գործընկեր <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%AC%D5%AB_%D4%B3%D6%80%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D6%80%D6%87%D5%AB%D5%B9_%D5%8A%D5%AC%D5%B8%D5%BF%D5%B6%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վասիլի Գրիգորևիչ Պլոտնիկով (դեռ գրված չէ)">Վասիլի Գրիգորևիչ Պլոտնիկովին</a>, որը <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D5%B6" title="Լոնդոն">Լոնդոնում</a> ներկայացնում էր Մալյուտինիխ վաճառականների տոհմի շահերը<a href="#cite_note-Богданов1—2008——58–62-29">[27]</a>։ Շլիմանը երկու տարվա ընթացքում սուրհանդակի գործից անցավ գրասենյակի ղեկավարի պաշտոնի, որը իրավունք ուներ ինքնուրույն կայացնել որոշումներ։ Նա սկզբում իր ենթակայության տակ ուներ 15 աշխատող։ Ստանալով բարձր աշխատավարձ, նա կյանքում մնաց անպահանջկոտ, չնայած փորձում էր արտաքին տեսքով ցույց տալ հիանալի տպավորություն։ Աշխատավարձի մեծ մասը Շլիմանը ուղարկում էր բարեկամներին։ Հորը, ում համարում էր մոր վաղաժամ մահանալու գլխավոր մեղավորը, ուղարկում է երկու տակառ <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D6%80%D5%A4%D5%B8" title="Բորդո">բորդո</a> (նա այդ ժամանակ սկսել էր խմել)։ Բարեկամներին ուղարկված նամակները լի էին խնայողության կանչերով, որը դարձավ Շլիմանի կարևոր բնավորությունը՝ ամբողջ կյանքի ընթացքում<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——71–72-30">[28]</a>։ Հենրիխի ինքնասիրությունը աճում էր, նրա անմիջական ղեկավար Շրոյդերը նամակներից մեկում զգուշացրեց երիտասարդ գործընկերոջը։ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>…Խնդրում եմ մի նեղացեք ինձնից, բայց դուք շատ եք գերագնահատում Ձեր ուժերը, երազում եք ձեր անհնարին նվաճումների և ձեռքբերումների մասին, թույլ եք տալիս անթույլատրելի տոն և առաջադրում եք անհեթեթ պահանջներ, անընդհատ մոռանալով այն մասին, որ մեր գործերը առանց ձեր միջամտության էլ հաջող են ընթանում…<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——69-31">[29]</a> </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> Ակնհայտ է, որ այս հորդորը ունեցել է իր ազդեցությունը։ Շլիմանը մերժեց <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%BE%D5%A1" title="Մոսկվա">Մոսկվայի</a> վաճառական <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%A5%D5%B5_%D4%BA%D5%AB%D5%BE%D5%A1%D5%A3%D5%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սերգեյ Ժիվագո (դեռ գրված չէ)">Սերգեյ Ժիվագոյի</a> (վաճառականների 2-րդ գիլդիայի գյուղապետը, <a href="/wiki/1794" title="1794">1794</a><a href="/wiki/1866" title="1866">–1866</a>) իր համար շատ հարմար առաջարկը։ Ժիվագոն ծանոթ էր Հենրիխի հետ դեռ <a href="/wiki/1844" title="1844">1844</a> թվականից։ Նա նամակներում առաջարկում էր մնալ Շրոյդերի գործընկերը և ներկայացուցիչը, ու բացել Մոսկվայում համատեղ առևտրական տուն՝ «Ժիվագո և Շլիման»։ Պայմանագիրը կնքվելու էր 6 տարի ժամկետով՝ ստացված եկամտի կեսով։ Ժիվագոն տալիս էր նաև սկզբնական կապիտալը՝ 50–60 հազար արծաթե ռուբլի<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——73-32">[30]</a><a href="#cite_note-Богданов1—2008——74–76-33">[31]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ռուսաստանում">Ռուսաստանում</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=4" title="Խմբագրել բաժինը. Ռուսաստանում" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=4" title="Edit section's source code: Ռուսաստանում">խմբագրել կոդը</a>]</div> <a href="/wiki/1845" title="1845">1845</a> թվականի վերջին Շլիմանը համարեց, որ ինքը արդեն կարող է ինքնուրույն ապրել և պատրաստ է թողնել <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B4" title="Ամստերդամ">Ամստերդամը</a>, բայց կասկածում էր, թե արդյոք պետք է ուղևորվի <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ռուսաստան">Ռուսաստան</a>։ Ստանալով հաղորդագրություն <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Փարիզ">Փարիզում</a> գտնվող իր ընկերներից այն մասին, որ <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիայում</a> դժվար է կարիերա ստեղծելը, նա որոշեց տեղափոխվել Ռուսաստան։ Նրա նոր կարգավիճակը երևաց <a href="/wiki/1845" title="1845">1845</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_23" title="Հոկտեմբերի 23">հոկտեմբերի 23</a>–ի հոլանդական «Jacob van Lennep and K °» (նրանց շտաբը գտնվում է <a href="/wiki/%D4%BB%D5%A6%D5%B4%D5%AB%D6%80" title="Իզմիր">Իզմիրում</a>, որտեղից էլ ստանում են ներկերը) ֆիրմային ուղարկված նամակից։ Այնտեղ, մասամբ նշվում էր, որ նա դարձել է Շրոյդերների ֆիրմայի ներկայացուցիչը <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" class="mw-redirect" title="Պետերբուրգ">Պետերբուրգում</a><a href="#cite_note-Богданов1—2008——78–79-34">[32]</a>։ Հենրիխ Շլիմանը եկավ Պետերբուրգ <a href="/wiki/1846" title="1846">1846</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_11" title="Փետրվարի 11">փետրվարի 11</a>–ին (հին տոմարով <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_30" title="Հունվարի 30">հունվարի 30</a>–ին), <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" title="Համբուրգ">Համբուրգ</a> և <a href="/wiki/%D4%B5%D5%AC%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%A1" title="Ելգավա">Միտավու</a> քաղաքներով։ Ճանապարհին նա ստացավ մի քանի հանձնարարական նամակներ Ժիվագոյի ու Շրոդերի կողմից և նույն խնդրանքով դիմեց Վ. Գ. Պլոտնիկովին<a href="#cite_note-Богданов1—2008——90–92-35">[33]</a>։ Նրա կարիերան Պետերբուրգում արագ զարգացավ։ Արդեն փետրվարին նա կնքեց շահավետ պայմանագրեր անագի և ներկերի մատակարարման համար, հաջողվեց կարգավորել կապերը <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%AC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%BD%D5%AF%D5%AB_%D5%A3%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AD%D5%B8%D6%80%D5%B0%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A4_(%D5%8A%D5%AB%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%BD%D5%AF%D5%AB_%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6)" title="Մալյուտինսկի գյուղական խորհուրդ (Պիրյատինսկի շրջան)">Մալյուտինի</a> հետ, որի համար Շլիմանը կատարեց ուղևորություն դեպի <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%BE%D5%A1" title="Մոսկվա">Մոսկվա</a>՝ երեսուն աստիճան ցրտի պայմաններում (այն ժամանակ դեռ երկաթուղի չկար)։ Երկրորդ ուղևորությունը դեպի Մոսկվա տեղի ունեցավ գարնանը։ Այդ ժամանակ Շլիմանը հաջողությամբ զբաղվում էր ֆոնդային բորսայով<a href="#cite_note-Богданов1—2008——96–98-36">[34]</a>։ <a href="/wiki/1846" title="1846">1846</a> թվականին նա Մոսկվա մեկնեց չորս անգամ։ Այնտեղ կարևոր ծանոթություն էր համարվում Վ․ Ա․ Պերլովի հետ կապը, ով առաջինն էր, որ Ռուսաստանում զբաղվում էր թեյի մանրածախ առևտրով<a href="#cite_note-Богданов1—2008——104-37">[35]</a>։ <a href="/wiki/1846" title="1846">1846</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_27" title="Սեպտեմբերի 27">սեպտեմբերի 27</a>–ին Շլիմանը սկսեց գրել պետերբուրգյան օրագիրը։ Հենրիխը օրագիրը սկզբում գրում էր անգլերեն<a href="#cite_note-Богданов1—2008——105-38">[36]</a>։ <a href="/wiki/1846" title="1846">1846</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_1" title="Հոկտեմբերի 1">հոկտեմբերի 1</a>–ին, Ռուսաստան ժամանելուց ընդամենը 9 ամիս անց, Շլիմանը մեկնեց <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%A5%D5%AF" title="Լյուբեկ">Լյուբեկ</a>՝ կյանքում առաջին անգամ ինքնուրույն գործուղման<a href="#cite_note-Богданов1—2008——111-39">[37]</a>։ Երկուսուկես ամսվա ընթացքում նա այցելեց <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Գերմանիա">Գերմանիա</a>, <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Հոլանդիա">Հոլանդիա</a>, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Անգլիա">Անգլիա</a> (<a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D5%B6" title="Լոնդոն">Լոնդոն</a> և <a href="/wiki/%D4%BC%D5%AB%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%BA%D5%B8%D6%82%D5%AC" title="Լիվերպուլ">Լիվերպուլ</a>) և <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիա</a>։ Նավարկության ժամանակ՝ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%AF%D5%AC%D5%A5%D5%B6%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3_%D5%87%D5%BF%D6%80%D5%A5%D5%AC%D5%AB%D6%81_(%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6)" class="mw-redirect" title="Մեկլենբուրգ Շտրելից (շրջան)">Մեկլենբուրգի</a> կողքով անցնելիս, նա նշեց, որ «մեծագույն անտարբերությամբ տեսավ իր հայրենիքը»<a href="#cite_note-Мейерович—1966——39-40">[38]</a>։ <a href="/wiki/%D5%86%D5%AB%D5%A4%D5%A5%D6%80%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Նիդերլանդներ">Նիդերլանդներում</a> նրա ղեկավար՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%A5%D6%80%D5%B6%D5%B0%D5%A1%D6%80%D5%A4_%D5%87%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A4%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բերնհարդ Շրոյդեր (դեռ գրված չէ)">Բերնհարդ Շրոյդերը</a>, պաշտոնապես նշանակեց նրան ֆիրմայի լիարժեք գործընկեր<a href="#cite_note-Богданов1—2008——112-41">[39]</a>։ Հատկանշական է, որ Շլիմանը Լոնդոնում և Փարիզում ավելի շատ ժամանակ էր ծախսում թանգարանների այցելության համար, և հավանական է, որ <a href="/wiki/%D4%B2%D6%80%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Բրիտանական թանգարան">Բրիտանական թանգարան</a> այցելելիս առաջին անգամ նրա մոտ առաջացավ հետաքրքրություն անցյալի նկատմամբ<a href="#cite_note-Богданов1—2008——114-42">[40]</a>։ <a href="/wiki/1846" title="1846">1846</a> թվականի <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_14" title="Դեկտեմբերի 14">դեկտեմբերի 14</a>–ին նա վերադարձավ Պետերբուրգ։ Տարվա արդյունքները շատ հաջող էին։ Շլիմանի անձնական հոնորարը կազմում էր 4000 գուլդեն, քանի որ Շլիմանը աշխատում էր շահույթի կես տոկոսով<a href="#cite_note-Богданов1—2008——116-43">[41]</a>։ Ստանալով լիարժեք գործընկերի իրավունք, Շլիմանը <a href="/wiki/1847" title="1847">1847</a> թվականին ուղևորվեց <a href="/wiki/%D5%95%D5%A4%D5%A5%D5%BD%D5%BD%D5%A1" class="mw-redirect" title="Օդեսսա">Օդեսսա</a>, իսկ <a href="/wiki/%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_15" title="Փետրվարի 15">փետրվարի 15</a>–ին պաշտոնապես ընդունեց ռուսական քաղաքացիություն։ Քաղաքացիություն ստանալուց չորս օր անց՝ <a href="/wiki/%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_19" title="Փետրվարի 19">փետրվարի 19</a>–ին նա գրանցվեց երկրորդ առևտրային ցանկում<a href="#cite_note-Богданов1—2008——118-44">[42]</a>։ 1847 թվականին Շլիմանը ծանոթացավ <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%B8%D6%86%D5%AB_%D5%80%D5%A5%D5%AF%D5%AF%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սոֆի Հեկկեր (դեռ գրված չէ)">Սոֆի Հեկկերի</a> հետ, բայց նոյեմբերին նշանակված նշանադրությունը խափանվեց<a href="#cite_note-Богданов1—2008——123-45">[43]</a>։ Այս ամենից հետո Շլիմանը նամակ ուղարկեց <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%B7%D5%BF%D6%80%D5%A5%D5%AC%D5%AB%D6%81" title="Նոյշտրելից">Նոյշտրելից</a>, որում խնդրեց իր մանկության ընկերուհու՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%AB%D5%B6%D5%B6%D5%AB_%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Միննի Մայնկ (դեռ գրված չէ)">Միննի Մայնկի</a> ձեռքը։ Համաձայն Ֆիլիպ Վանդենբերգի խոսքերի․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Չորս շաբաթ անց Պետերբուրգ հասավ պատասխանը։ 26–ամյա Միննան այս նամակը ուղարկելուց մի քանի օր առաջ ամուսնացել է մի գյուղացու հետ, որը մեծ էր նրանից մոտ 20 տարով։ Հնարավոր է, որ Հենրիխը և Միննան մանկությունում խոստացել էին իրար հետ ամուսնանալ, բայց դրանից հետո նրանք չէին հանդիպել 10 տարի, Շլիմանը նույնիսկ մի անգամ չէր գրել նրան, և Միննան, պետք է ենթադրեր, որ Շլիմանը արդեն մոռացել էր իրեն։ Դա, ինչպես հետո ներկայացրեց Շլիմանը, եղել է ճակատագրի ծանր հարված։<…> Ճակատագրի կեղծ հարվածը Շլիմանի ապագայի համար ունեցել է նշանակություն, որը հնարավոր չէ չգնահատել։ Ով գիտի, ինչ տեղի կունենար, եթե Հենրիխը 1847 թվականին ամուսնանար Միննիի հետ։ Կարելի է ենթադրել, եթե նրանց ամուսնությունը հաջողվեր, Շլիմանը չէր ամուսնանա ոչ Եկատերինայի և ոչ էլ Սոֆյայի հետ։ Բայց այդ երկու կանայք էին, որ փոխեցին Շլիմանի կյանքը այն հունով, որը հետագայում բերեց Տրոյայի պեղումներին և Պրիամոսի գանձերի բացահայտմանը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——78–79-46">[44]</a><a href="#cite_note-47">[նշում 3]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> Շլիմանի գործերը հաջող էին ընթանում։ Նրա անձնական շահույթը 1847 թվականին կազմում էր 6000 գուլդեն և 10 000 գուլդեն հաջորդ տարում։ <a href="/wiki/%D4%BD%D5%B8%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A1" title="Խոլերա">Խոլերայի</a> համաճարակն չանդրադարձավ Հ․ Շլիմանի և նրա աշխատողների վրա, բայց <a href="/wiki/1848" title="1848">1848</a> թվականի դեկտեմբերին, Մոսկվայից վերսդառնալիս նա 36-աստիճան ցրտի պայմաններում հիվանդացավ և չորս ամիս անցկացրեց անկողնային վիճակում։ Ազատ ժամանակը խթան հանդիսացավ լեզուների ուսումնասիրության համար, որը Հենրիխի համար դարձել էր պահանջ։ Այդ ժամանակ նա անձամբ էր գլխավորում նամակագրությունը արտասահմանյան գործընկերների հետ, իսկ Մալյուտինի վաճառականները միշտ դիմում էին նրա ծառայություններին, որպես թարգմանիչ<a href="#cite_note-Богданов1—2008——127-48">[45]</a>։ Շլիմանը իր կարիերայի հետագա վերելքի համար պարտավոր էր պետերբուրգցի թեյավաճառ Պրոկոպիյ Իվանովիչ Պոնոմարյովին (<a href="/wiki/1774" title="1774">1774</a><a href="/wiki/1853" title="1853">–1853</a>) և նրա թոռ՝ Պրոկոպիյ Իվանովիչ Պոնոմարյով երկրորդին։ <a href="/wiki/1847" title="1847">1847</a> թվականի օգոստոսին նա սկսեց բանակցել Պոնոմարյովների առևտրային ընտանիքի հետ՝ համատեղ ֆիրմայի ստեղծման համար, բայց դեկտեմբերին ծրագրերը խափանվեցին։ Այնուամենայնիվ, Շլիմանը պահպանում էր իր բարեկամական կապերը Պոնոմարյովի հետ, շարունակում էր վարել իր գործերը նրա հետ<a href="#cite_note-Богданов1—2008——144–148-49">[46]</a>։ Անձնական կյանքում Շլիմանը միայնակ էր, բայց ավելի ու ավելի էր վերցնում իր վրա ընտանիքում գլխավորի դերը, Էռնստ Շլիմանը, որը ամբողջովին կախված էր որդուց՝ ֆինանսական առումով, չէր առարկում։ <a href="/wiki/1848" title="1848">1848</a> թվականին Հենրիխը Պետերբուրգ կանչեց իր 16-ամյա եղբորը՝ Պաուլին, որպեսզի նրան կրթության տա, իսկ Լյուդվիգին տվեց 200 գուլդեն և վճարեց <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D6%86%D5%B8%D6%80%D5%B6%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Կալիֆորնիա">Կալիֆորնիա</a> տեղափոխվելու վճարը, որտեղ սկսեց <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D6%86%D5%B8%D6%80%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%B5%D5%A1_%D5%BF%D5%A5%D5%B6%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կալիֆորնյական ոսկյա տենդ (դեռ գրված չէ)">«Կալիֆորնյական ոսկյա տենդը»</a><a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——82–83-50">[47]</a>։ <a href="/wiki/1850" title="1850">1850</a> թվականի ամռանը Ռուսաստան տեղափոխվեց Շլիմանի քույրը՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%AB%D5%AC%D5%B0%D5%A5%D5%AC%D5%B4%D5%AB%D5%B6%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վիլհելմինա (դեռ գրված չէ)">Վիլհելմինան</a>, որին տեղափոխեց Ս․ Ա․ Ժիվագոյի տուն, որպեսզի նա այնտեղ ստանա դաստիարակություն և կրթություն<a href="#cite_note-Богданов1—2008——183–184-51">[48]</a>։ <a href="/wiki/1850" title="1850">1850</a> թվականի սկզբին Շլիմանը կատարեց իր հերթական ուղևորությունը Մոսկվա, որտեղից տեղափոխվեց Գերմանիա՝ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%BD" title="Կաունաս">Կաունաս</a> և <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%B5%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A3%D5%BD%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կյոնիգսբերգ (դեռ գրված չէ)">Կյոնիգսբերգ</a> քաղաքներով։ Պետերբուրգ վերադառնալուց հետո նա նորից գնաց ճանապարհորդության։ Նրա նոր ճանապարհորդության գլխավոր նպատակը եղավ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%84%D5%AB%D5%A1%D6%81%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%86%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ">Միացյալ Նահանգները</a>։ Նրա եղբոր՝ Լյուդվիգի ուղարկած վերջին նամակը թվագրված էր <a href="/wiki/1849" title="1849">1849</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_5" title="Հունվարի 5">հունվարի 5</a>–ին։ <a href="/wiki/1850" title="1850">1850</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_20" title="Հուլիսի 20">հուլիսի 20</a>–ին <a href="/wiki/%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82-%D5%85%D5%B8%D6%80%D6%84" class="mw-redirect" title="Նյու-Յորք">Նյու–Յորքից</a> եկավ նամակ, որում կար հատված թերթի հոդվածից։ «<a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_21" title="Մայիսի 21">Մայիսի 21</a>–ին <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%BF%D5%B8_%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6_(%D4%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D6%86%D5%B8%D6%80%D5%B6%D5%AB%D5%A1)" class="mw-redirect" title="Սակրամենտո շրջան (Կալիֆորնիա)">Սակրամենտոյում</a> տիֆային <a href="/wiki/%D5%8F%D5%A5%D5%B6%D5%A4" title="Տենդ">տենդից</a> մահացել է Լուիս Շլիմանը։ Շլիմանը ծագումով գերմանացի է, որը գրանցված է Նյու–Յորքում, մահացել է 25 տարեկան հասակում»<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——86-52">[49]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Առաջին_ուղևորությունը_դեպի_ԱՄՆ">Առաջին ուղևորությունը դեպի ԱՄՆ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=5" title="Խմբագրել բաժինը. Առաջին ուղևորությունը դեպի ԱՄՆ" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=5" title="Edit section's source code: Առաջին ուղևորությունը դեպի ԱՄՆ">խմբագրել կոդը</a>]</div> Հենրիխ Շլիմանը <a href="/wiki/1850" title="1850">1850</a> թվականի դեկտեմբերին, վերցնելով իր հետ 30 000 կանխիկ դոլար (50 000 թալեր), <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B4" title="Ամստերդամ">Ամստերդամով</a> և <a href="/wiki/%D4%BC%D5%AB%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%BA%D5%B8%D6%82%D5%AC" title="Լիվերպուլ">Լիվերպուլով</a> տեղափոխվում է <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>։ <a href="/wiki/1851" title="1851">1851</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_6" title="Հունվարի 6">հունվարի 6</a>–ին, երբ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%BF%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ատլանտիկ (դեռ գրված չէ)">«Ատլանտիկ»</a> շոգենավը ընկավ փոթորիկի մեջ, ջարդվեց ղեկանիվը, և երկու շաբաթ նավը հոսընթացով շարժվեց արևելյան ուղղությամբ։ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_22" title="Հունվարի 22">Հունվարի 22</a>–ին նա հասավ <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BC%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1" title="Իռլանդիա">Իռլանդիա</a>, հաջորդ օրը Շլիմանը նավի անձնակազմից ստացավ 35 ֆունտ ստերլինգ փոխհատուցում<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——89–90-53">[50]</a>։ Ամստերդամում Շրոյդերին հանդիպելուց հետո, <a href="/wiki/%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_1" title="Փետրվարի 1">փետրվարի 1</a>–ին Շլիմանը «Աֆրիկա» շոգենավով տեղափոխվեց Նյու-Յորք<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——90-54">[51]</a>։ Նյու–Յորքի ճանապարհին, նա այցելեց <a href="/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%AC%D5%A1%D5%A4%D5%A5%D5%AC%D6%86%D5%AB%D5%A1" title="Ֆիլադելֆիա">Ֆիլադելֆիա</a> և <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%B7%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D5%BF%D5%B8%D5%B6" class="mw-redirect" title="Վաշինգտոն">Վաշինգտոն</a>։ Շլիմանի օրագիրը պարունակում էր բազմաթիվ նկարագրություններ, կենսագիրները ապացուցել են, որ դրանց հիմքում ընկած են լրագրային հոդվածներ։ Ամբողջությամբ հորինված էին <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AF_%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Սպիտակ տուն">Սպիտակ տան</a> այցը և զրույցը <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>–ի նախագահ՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%AB%D5%AC%D5%A1%D6%80%D5%A4_%D5%96%D5%AB%D5%AC%D5%B4%D5%B8%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Միլարդ Ֆիլմոր (դեռ գրված չէ)">Միլարդ Ֆիլմորի</a> հետ։ Շլիմանը այդքան էլ հայտնի և հարուստ չէր, որ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%84%D5%AB%D5%A1%D6%81%D5%B5%D5%A1%D5%AC_%D5%86%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ">Ամերիկայի Միացյալ Նահանգների</a> նախագահը հետաքրքրվեր նրանով։ Շատ տարիներ անց Շլիմանը հայտարարեց, որ նրա օրագրերը եղել են օտար լեզվի ուսուցման նոր մեթոդ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——93–94-55">[52]</a>։ <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Sacramento_california_1849.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Sacramento_california_1849.jpg/220px-Sacramento_california_1849.jpg" decoding="async" width="220" height="142" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Sacramento_california_1849.jpg/330px-Sacramento_california_1849.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/Sacramento_california_1849.jpg/440px-Sacramento_california_1849.jpg 2x" data-file-width="720" data-file-height="466" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%BF%D5%B8_%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6_(%D4%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D6%86%D5%B8%D6%80%D5%B6%D5%AB%D5%A1)" class="mw-redirect" title="Սակրամենտո շրջան (Կալիֆորնիա)">Սակրամենտոյի</a> տեսքը <a href="/wiki/1849" title="1849">1849</a> թվականին</figcaption></figure> <a href="/wiki/1851" title="1851">1851</a> թվականին <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D6%86%D5%B8%D6%80%D5%B6%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Կալիֆորնիա">Կալիֆորնիա</a> հասնելու ամենաապահով ճանապարհը՝ ծովայինն էր (<a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%B4%D5%A1" title="Պանամա">Պանամայում</a> վարէջքով)։ <a href="/wiki/%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_28" title="Փետրվարի 28">Փետրվարի 28</a>–ին Շլիմանը Ֆիլադելֆիայից նավարկեց, <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB_31" title="Մարտի 31">մարտի 31</a>–ին հասավ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B6_%D4%B4%D5%AB%D5%A5%D5%A3%D5%B8" title="Սան Դիեգո">Սան Դիեգո</a>, իսկ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_2" title="Ապրիլի 2">ապրիլի 2</a>–ին՝ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B6_%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D6%81%D5%AB%D5%BD%D5%AF%D5%B8" title="Սան Ֆրանցիսկո">Սան Ֆրանցիսկո</a><a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——94–96-56">[53]</a>։ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%AF%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%BF%D5%B8" title="Սակրամենտո">Սակրամենտոյում</a> հաստատվելուց հետո, Շլիմանը կարգի բերեց եղբոր գերզմանատունը, իսկ հանքավայրեր այցելելուց և պայմաններին ծանոթանալուց հետո, նա հիմնադրեց բանկ՝ ոսկու գՈրծարքներով զբաղվելու համար (իրականում դա ոսկի գնելու կետ էր և միաժամանակ դրամ փոխելու կրպակ)։ «Բանկ»–ը զբաղեցնում էր մեկ սենյակ, որը վարձել էր մի թարգմանչի տանը։ Աշխատակազմի մեջ էր մտնում ամերիկացի գանձապահ Ա․ Կ․ Գրիմը և իսպանացի թիկնապահ Միգել դե Սատրուստիգին։ Շլիմանը բանկը բացում էր առավոտյան ժամը 6–ին և փակում էր երեկոյան ժամը 10–ից ոչ շուտ, աշխատում էր առանց հանգստյան օրերի և տոների։ Բանկը չէր աշխատում միայն <a href="/wiki/%D5%8D%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2_%D4%BE%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4" class="mw-redirect" title="Սուրբ Ծնունդ">Սուրբ Ծննդյան</a> օրերին։ Գործերը հաջող էին ընթանում։ 1851 թվականի հոկտեմբերից սկսած մինչև <a href="/wiki/1852" title="1852">1852</a> թվականի ապրիլ նա Ռոտշիլդների բանկ ուղարկեց ոսկյա ավազ՝ 1 350 000 դոլարին համարժեք չափով<a href="#cite_note-Богданов1—2008——199-57">[54]</a>։ Շահույթը ավելի հաջող օրերին կազմում էր 30 000 դոլար, այսինքն մոտ 100 կգ ոսկի։ Մեծ շրջանառությունը պայմանավորված էր նրանով, որ Շլիմանը վճարում էր իր սեփական տոկոսադրույքով (17 դոլար մեկ ունցիայի (29, 86 գրամ) համար)<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——100–101-58">[55]</a>։ Ծանրաբեռնված աշխատանքը հանգեցրեց հիվանդության՝ 1852 մարտին նա հիվանդացավ <a href="/wiki/%D5%8F%D5%A5%D5%B6%D5%A4" title="Տենդ">տենդով</a>, այնուհետև տիֆով, բայց շարունակում էր ընդունել հաճախորդներին, պառկած՝ գրասենյակի միակ անկողնում և կուլ տալով <a href="/wiki/%D5%94%D5%AB%D5%B6%D5%AB%D5%B6" title="Քինին">քինին</a><a href="#cite_note-Богданов1—2008——200–201-59">[56]</a>։ Չնայած գերշահույթին, Շլիմանը մեկ տարի անց հրաժարվեց ամեն ինչից։ Գլխավոր պատճառը, հավանաբար, եղավ նրա գլխավոր գործընկեր Դևիդսոնի (Ռոտշիլդների բանկից) հետ տարաձայնությունները, նամակներից հետևում էր, որ նա Շլիմանին մեղադրում էր ոսկին կշռելու մեջ խաբեության համար<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——103-60">[57]</a>։ Սակայն կային նաև ուրիշ խնդիրներ․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Եթե ես նախորդ տարիներին կարողանայի պատկերացնել, որ մի անգամ կաշխատեմ ներկայիս կարողության մեկ քառորդը, ապա կհամարեի ինձ ամենաերջանիկ մարդկանցից մեկը։ Բայց հիմա ես զգում եմ, որ ամենաթշվառն եմ, բաժանված եմ Պետերբուրգից տասնվեց հազար կիլոմետրով, որտեղ բոլոր իմ հույսերը և երազանքները միացան մեկ տեղում։ <…> Եթե ես այստեղ՝ Սակրամենտոյում, կարող եմ ցանկացած ժամանակ կողոպտված կամ սպանված լինեմ, ապա Ռուսաստանում կարող եմ հանգիստ քնել իմ անկողնում, չվախենալով իմ կյանքի և սեփականության համար, քանի որ այնտեղ արդարությունը հետևում է իր խաղաղասեր բնակիչներին<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——104-61">[58]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> 1852 թվականի <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_9" title="Ապրիլի 9">ապրիլի 9</a>–ին Շլիմանը հայտարարեց այն մասին, որ իր բոլոր գործերը փոխանցում է Դևիդսոնին և հենց նույն օրն էլ տեղափոխվում է <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%B4%D5%A1" title="Պանամա">Պանամա</a>, իր հետ վերցնելով 60 000 դոլարին համարժեք ոսկի։ Հատուկ վտանգ էր ներկայացնում գումարի տեղափոխումը Պանամայի նեղուցով, դրանից առաջ Շլիմանը նույնիսկ խորհուրդ հարցրեց <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%AE_%D4%B2%D6%80%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Մեծ Բրիտանիա">Մեծ Բրիտանիայի</a> հյուպատոսից։ Հորդարար անձրևների պատճառով ճանապարհորդները, ապրիլի 26–ից մինչև մայիսի 8–ը ստիպված էին մնալ ճահիճներում, մինչև չփրկվեին նավաստիների կողմից։ Շլիմանը այդ ընթացքում ստացավ ոտքի թարախային բորբոքում։ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_18" title="Մայիսի 18">Մայիսի 18</a>–ին գործարարը <a href="/wiki/%D5%83%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D5%AF%D5%A1" title="Ճամայկա">Ճամայկայով</a> տեղափոխվեց Նյու–Յուրք, բայց արդեն հաջորդ օրը վերադարձավ <a href="/wiki/%D4%BC%D5%AB%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%BA%D5%B8%D6%82%D5%AC" title="Լիվերպուլ">Լիվերպուլ</a><a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——105–108-62">[59]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ռուսաստան։_Ամուսնություն">Ռուսաստան։ Ամուսնություն</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=6" title="Խմբագրել բաժինը. Ռուսաստան։ Ամուսնություն" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=6" title="Edit section's source code: Ռուսաստան։ Ամուսնություն">խմբագրել կոդը</a>]</div> <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D5%B6" title="Լոնդոն">Լոնդոնում</a> 10 օր մնալուց հետո Շլիմանը գնաց <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Փարիզ">Փարիզ</a>, իսկ այնտեղից տեղափոխվեց <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%AF" title="Ռոստոկ">Ռոստոկ</a> և առաջին անգամ, երկար տարիներից հետո, նա վերադարձավ իր հարազատ բնակավայրերը՝ Նոյբուկով և Անկերսխագեն։ Նա, հանդիպելով իր քույրերին՝ չճանաչեց նրանց։ <a href="/wiki/1852" title="1852">1852</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_22" title="Հուլիսի 22">հուլիսի 22</a>–ին վաճառական Շլիմանը Պետերբուրգ ժամանեց «Erb Gross Duke Friedrich Franz» շոգենավով<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——110–111-63">[60]</a>։ Կրկնապատկելով իր կարողությունը՝ Շլիմանը որոշեց ամուսնանալ, սակայն մեծ հաջողություն չուներ կանանց շրջանում և չէր սիրում բարձրաշխարհիկ կյանքը։ <a href="/wiki/1849" title="1849">1849</a> թվականին նա ծանոթացավ Եկատերինա Պետրովնա Լիժինայի՝ մի փաստաբանի աղջկա հետ, ով ըստ որոշ տեղեկությունների, Ս. Ժիվագոյի եղբոր աղջիկն էր։ Եկատերինա Պետրովնան ծնվել է <a href="/wiki/1826" title="1826">1826</a> թվականին, ավարտել է <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%B7%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պետրիշուլե (դեռ գրված չէ)">Պետրիշուլեն</a>։ Փարիզից Շլիմանը Ն. Պոնամարյովի միջոցով նամակ ուղարկեց Եկատերինային, որում խնդրեց նրա ձեռքը։ Հրապարակումների շարքում կար ենթադրություն, որ Շլիմանը առաջարկություն էր արել նրան դեռ ԱՄՆ մեկնելուց առաջ, սակայն կա՛մ մերժվել էր, կա՛մ էլ հետաձգվել էր ամուսնությունը<a href="#cite_note-Богданов1—2008——204-64">[61]</a>։ <a href="/wiki/1852" title="1852">1852</a> թվականի ամռան վերջից սկսում է Շլիմանի և Ե. Պ. Լիժինայի նամակագրությունը, որը շարունակվում է 33 տարի։ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%84" title="Աթենք">Աթենքի</a> արխիվում պահպանվել է ավելի քան 180 նամակ<a href="#cite_note-Богданов1—2008——206-65">[62]</a>։ Նրանց պսակադրությունը կայացավ <a href="/wiki/1852" title="1852">1852</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_12" title="Սեպտեմբերի 12">սեպտեմբերի 12</a>-ին՝ կիրակի օրը<a href="#cite_note-66">[նշում 4]</a> Իսակովյան տաճարում։ Շուտով փաստաբան Պյոտր Ալեքսանդրվիչ Լիժինայի շնորհիվ Շլիմանը գրանցվում է <a href="/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%BC%D5%BE%D5%A1" class="mw-redirect" title="Նառվա">Նառվայի</a> վաճառականությունում (<a href="/wiki/1854" title="1854">1854</a> թվականին անցնելով 1-ին գիլդիա)<a href="#cite_note-Богданов1—2008——216-67">[63]</a>։ <figure class="mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Fuerstenberg_Schliemann_Gedenktafel.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Fuerstenberg_Schliemann_Gedenktafel.jpg/250px-Fuerstenberg_Schliemann_Gedenktafel.jpg" decoding="async" width="250" height="195" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Fuerstenberg_Schliemann_Gedenktafel.jpg/375px-Fuerstenberg_Schliemann_Gedenktafel.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/3/3b/Fuerstenberg_Schliemann_Gedenktafel.jpg/500px-Fuerstenberg_Schliemann_Gedenktafel.jpg 2x" data-file-width="2610" data-file-height="2040" /></a><figcaption>Հենրիխ Շլիմանին նվիրված հուշարձան <a href="/wiki/%D5%96%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B6%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A3" title="Ֆյուրստենբերգ">Ֆյուրստենբերգում</a>, <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Գերմանիա">Գերմանիա</a></figcaption></figure> <a href="/wiki/1853" title="1853">1853</a> թվականի ամռանը սկսվեց <a href="/wiki/%D5%82%D6%80%D5%AB%D5%B4%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4" title="Ղրիմի պատերազմ">Ղրիմի պատերազմը</a>, որը դարձավ վաճառականության մի շարք ներկայացուցիչների, այդ թվում նաև Շլիմանի համար հարստանալու նոր աղբյուր։ Նա զբաղվում էր <a href="/wiki/%D4%BE%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A2" title="Ծծումբ">ծծումբի</a>, սելիտրայի, <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%A1%D5%A9" title="Երկաթ">երկաթի</a>, <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D5%A4" title="Վառոդ">վառոդի</a>, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D5%A3" title="Անագ">անագի</a> և <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80" title="Կապար">կապարի</a> առևտրով։ Նրա հիմնական կոնտրագենտները դարձան <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ռուսական կայսրություն">Ռուսական կայսրության</a> ռազմական նախարարությունը, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%BF-%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" class="mw-redirect" title="Սանկտ-Պետերբուրգ">Սանկտ–Պետերբուրգի</a> <a href="/wiki/%D4%B6%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%81" title="Զինանոց">զինանոցը</a>, Օխոտի վառոդի գործարանը և <a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%A1%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%BA%D5%AC%D5%AB%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դաուգավպլիս (դեռ գրված չէ)">Դաուգավպլիսի</a> զինանոցը։ Միայն մի օր՝ 1854 թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_3" title="Հունիսի 3">հունիսի 3</a>-ին, նա տվեց Ռազմական նախարարությանը 1527 սալիկ անագ։ Պատերազմի տարիներին նրա ամսական շրջանառությունը կազմել է մեկ միլիոն ռուբլի<a href="#cite_note-Богданов1—2008——223-68">[64]</a>։ <a href="/wiki/1854" title="1854">1854</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_3" title="Հոկտեմբերի 3">հոկտեմբերի 3</a>-ին <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%B4%D5%A5%D5%AC" class="mw-redirect" title="Մեմել">Մեմելի</a> պահեստներում տեղի ունեցավ հրդեհ, որը ոչնչացրեց պահեստներում գտնվող գրեթե ամբողջ բեռը, որոնք պահեստավորված էին նավահանգստում։ Այնտեղ պետք է լինեին նաև Շլիմանի բեռները, որոնք գնել էր աճուրդով Ամստերդամում։ Մի քանի տասնյակ <a href="/wiki/%D4%BB%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A3%D5%B8" title="Ինդիգո">ինդիգոյի</a>, սանդալայի և սուրճի 225 արկղեր՝ 150 000 թալեր ընդհանուր արժողությամբ. դա Շլիմանի գրեթե ողջ կարողությունն էր։ <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%B5%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A3%D5%BD%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կյոնիգսբերգ (դեռ գրված չէ)">Կյոնիգսբերգից</a> վերադառնալուց հետո Շլիմանը իմացավ, որ տեղի է ունեցել հրաշք, նրա բեռները տեղ են հասել ուշացումով, և դրանց համար կառուցվել էր լրացուցիչ պահեստ, որին հրդեհը չէր հասել։ Այս իրադարձությունը հանգեցրեց Շլիմանի լրացուցիչ հարստացմանը, քանի որ միանգամից սկսվեց ապրանքային քաղց<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——117–120-69">[65]</a>։ <a href="/wiki/1855" title="1855">1855</a> թվականին <a href="/wiki/%D4%B4%D6%80%D5%A5%D5%A6%D5%A4%D5%A5%D5%B6" title="Դրեզդեն">Դրեզդենում</a> մահանում է Շլիմանի աները՝ Պ. Ա. Լիժինան, իսկ <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_16" title="Նոյեմբերի 16">նոյեմբերի 16</a>-ին Հենրիխի և Եկատերինայի ընտանիքում ծնվում է առաջնեկը՝ Սերգեյը (նրան անվանել էին Ս. Ա. Ժիվագոյի պատվին)։ Ծննդյան վկայականում Շլիմանը անվանվում է «Անդրեյ Արիստովիչ», նրան այդպես էին անվանում նաև բարեկամները նամակագրության մեջ<a href="#cite_note-Богданов1—2008——246–247-70">[66]</a>։ Պատերազմի ավարտին՝ <a href="/wiki/1856" title="1856">1856</a> թվականին, Շլիմանը դարձավ միլիոնատեր, բայց դա չանդրադարձավ նրա գործնական աշխատանքի վրա։ Նույն տարվա ամռանը նա կատարեց ուղևորություն՝ Պետերբուրգից դեպի <a href="/wiki/%D5%86%D5%AB%D5%AA%D5%B6%D5%AB_%D5%86%D5%B8%D5%BE%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%A4" title="Նիժնի Նովգորոդ">Նիժնի Նովգորոդ</a><a href="#cite_note-Богданов1—2008——252–253-71">[67]</a>։ Պատերազմի տարիներին կոմերցիոն (առևտրային) նպատակների համար Շլիմանը սովորեց <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Դանիերեն">դանիերեն</a>, <a href="/wiki/%D5%87%D5%BE%D5%A5%D5%A4%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Շվեդերեն">շվեդերեն</a>, <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B0%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Լեհերեն">լեհերեն</a> և սլավոնական լեզուները<a href="#cite_note-Богданов1—2008——258-72">[68]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Հունարենի_ուսումնասիրությունը">Հունարենի ուսումնասիրությունը</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=7" title="Խմբագրել բաժինը. Հունարենի ուսումնասիրությունը" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=7" title="Edit section's source code: Հունարենի ուսումնասիրությունը">խմբագրել կոդը</a>]</div> Շլիմանը սկսել է ուսումնասիրել <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Հունարեն">նոր հունարենը</a> <a href="/wiki/1855" title="1855">1855</a> թվականի ապրիլին։ Նրա առաջին ուսուցիչը եղել է Պետերբուրգի հոգևոր ակադեմիայի ուսանող Նիկոլայ Պապպադակիսը, որը երեկոյան աշխատում էր Շլիմանի հետ իր սովորական մեթոդով՝ «աշակերտը» բարձրաձայն կարդում էր, «ուսուցիչը» լսում էր, ուղղում էր արտասանությունը և բացատրում անծանոթ բառերը։ Որպես դասագիրք օգտագործում էին «Փոլ և Վիրջինիա» վեպը՝ հունարեն թարգմանությամբ։ Շլիմանը վստահեցնում էր, որ արդեն առաջին ընթերցումից հետո հիշել էր մոտավորապես բառերի կեսը, իսկ կրկնելուց հետո արդեն կարող էր չօգտվել բառարաններից։ Հետո Շլիմանի ուսուցիչն է դառնում Աթենքից եկած սեմինարիստ Թեոկլետոս Վիմպոսը, որը օգնում էր խորացնել բառապաշարը՝ թղթի վրա գրում էր հունարեն տեքստից բառեր և նրանք միասին արտահայտություններ էին կազմում դրանցից։ Մի քանի շաբաթ անց Շլիմանը հունարեն լեզվով նամակ գրեց իր հորեղբորը՝ Ֆրիդրիխ Շլիմանին, ով հոգևոր հովիվ էր Կալկխորստից, և իր առաջին ուսուցչին՝ Կարլ Անդրեսին։ Ի. Բոգդանովի կարծիքով՝ չնայած Շլիմանը նամակներում հայտնում էր <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հունաստան">Հունաստան</a> գնալու և <a href="/wiki/%D5%93%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%83%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Փիլիսոփայություն">փիլիսոփայություն</a> և <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Պատմություն">պատմություն</a> ուսումնասիրելու ցանկության մասին, նա առաջին հերթին հետաքրքրում էին առևտրական շահերը, ցանկանալով կապեր հաստատել Պետերբուրգի, <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BE%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Ռոստովի մարզ">Ռոստովի</a> և <a href="/wiki/%D5%8F%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%B8%D5%A3" title="Տագանրոգ">Տագանրոգի</a> հունական համայնքների հետ<a href="#cite_note-Богданов1—2008——258–260-73">[69]</a>. Վիմպոսի հետ շփվելիս, Շլիմանը հետաքրքրվեց <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Հին հունարեն">հին հունարեն</a> լեզվով, որը դարձավ նրա համար 13-րդ լեզուն։ Դրա ուսումնասիրման պրոցեսը Շլիմանը նկարագրում էր այսպես. <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Երկու տարի շարունակ ես բացառապես զբաղվել եմ հին հեղինակների աշխատությունների ընթերցմամբ. գրեթե բոլորի հետ հասցրել եմ ծանոթանալ, իսկ «Իլիական»-ը և «Ոդիսական»-ը ես կարդացել եմ մի քանի անգամ։ Հունական քերականությունից ես սովորել եմ միայն խոնարհումները և կանոնավոր և անկանոն բայերը, իսկ քերականական օրենքները անգիր սովորելու վրա, ես իմ թանկագին ժամանակից չեմ ծախսել գեթ ոչ մի ակնթարթ։ <…> Իմ կարծիքով, հունարենի քերականության մեջ գիտելիքները կարելի է ամրապնդել բացառապես գործնական եղանակով, այսինքն դասական աշխատությունների ուշադիր ընթերցմամբ և առանձին հատվածների անգիր սովորելով։ Այդպես, ես շատ հեշտությամբ կարողանում եմ գրել և առանց դժվարության կարողանում եմ խոսել ցանկացած իրի մասին, երբեք չմոռանալով ինչ-որ մի բառ։ Քերականության բոլոր օրենքներին ես հետևում եմ, չնայած չգիտեմ դասագրքերում կան դրանք, թե ոչ<a href="#cite_note-Богданов1—2008——261–262-74">[70]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> <a href="/wiki/1855" title="1855">1855</a>-<a href="/wiki/1856" title="1856">1856</a> թվականների սահմանին, Շլիմանը դառնալով 33 տարեկան, սկսեց մտածել հասարակ գործարարի հետաքրքրության շրջանակներից դուրս գալու մասին։ Օրագրում կար 1855 թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_22" title="Հուլիսի 22">հուլիսի 22</a>-ի մի գրություն, որում Շլիմանը երազում էր դեպի <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Իտալիա">Իտալիա</a>, <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հունաստան">Հունաստան</a> և <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Եգիպտոս">Եգիպտոս</a> ճանապարհորդության մասին։ Ենթադրելու համար կան հիմքեր, որ Իտալիա և Հունաստան այցելելու ու հին լեզուները ուսումնասիրելու միջև կա ուղղակի կապ։ 1856 թվականի մարտին Շլիմանը գրում է հորը, որ կցանականար գնել անշարժ գույք <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Գերմանիա">Գերմանիայում</a>, ու նորից հիշատակում է Հունաստան, <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Իսպանիա">Իսպանիա</a>, <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D6%80%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Պորտուգալիա">Պորտուգալիա</a> և <a href="/wiki/%D5%80%D5%B6%D5%A4%D5%AF%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հնդկաստան">Հնդկաստան</a> ճանապարհորդության մասին։ Այդ նամակում առաջին անգամը <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BD" title="Հոմերոս">Հոմերոսը</a> նշվում է, որպես սիրելի գրող և հիշատակվում է, որ Շլիմանը հունարեն խոսում է այնպես, ինչպես <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Գերմաներեն">գերմաներեն</a><a href="#cite_note-Богданов1—2008——262–263-75">[71]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ընտանեկան_խնդիրները։_Գործնական_ակտիվություն"><span id=".D4.B8.D5.B6.D5.BF.D5.A1.D5.B6.D5.A5.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.AD.D5.B6.D5.A4.D5.AB.D6.80.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8.D6.89_.D4.B3.D5.B8.D6.80.D5.AE.D5.B6.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.A1.D5.AF.D5.BF.D5.AB.D5.BE.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6">Ընտանեկան խնդիրները։ Գործնական ակտիվություն</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=8" title="Խմբագրել բաժինը. Ընտանեկան խնդիրները։ Գործնական ակտիվություն" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=8" title="Edit section's source code: Ընտանեկան խնդիրները։ Գործնական ակտիվություն">խմբագրել կոդը</a>]</div> <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ամուսնություն">Ամուսնության</a> արարողությունից արդեն մեկ տարի անց Շլիման ամուսինները հասկացան, որ տարբեր են իրարից։ Իր հանդեպ պահանջկոտ Շլիմանը տանջվում էր այն փաստից, որ իր հետաքրքրությունները կինը չէր կիսում, չնայած արատաքուստ փորձում էր ցույց տալ, որ իրենց հարաբերությունները շատ անվրդով են։ Եկատերինա Շլիմանը կտրականապես համաձայն չէր թողնել Սանկտ–Պետերբուրգը և գնալ ճանապարհորդության, չնայած Հենրիխը պատրաստ էր լուծարել գործը, գներ կալվածք <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%AF%D5%AC%D5%A5%D5%B6%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3_%D5%87%D5%BF%D6%80%D5%A5%D5%AC%D5%AB%D6%81_(%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6)" class="mw-redirect" title="Մեկլենբուրգ Շտրելից (շրջան)">Մեկլենբուրգում</a> և ապրեր կապիտալի եկամուտներով (<a href="/wiki/1856" title="1856">1856</a> թվականին տարեկան տոկոսադրույքը կազմում էր 33 000 թալեր)<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——127-76">[72]</a>։ Դեռ <a href="/wiki/1855" title="1855">1855</a> թվականին ամուսինների միջև ծագեց կոնֆլիկտ, որի մանրամասները հայտնի չեն, բայց պահպանվել են նույն տարվա Եկատերինայի նամակը, որտեղ նշվում է․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>…Ցավոք սրտի, ես և Դու այնպիսի էակներ ենք, ովքեր երբեք չեն հասկանա միմյանց։ Ես դա նկատեցի մեր առաջին ժամադրության հենց առաջին րոպեից, և իմ կյանքի վերջին րոպեներին էլ այդպես կմտածեմ<a href="#cite_note-Богданов1—2008——265-77">[73]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> Հավանական է, որ այդ ժամանակահատվածում նա առաջին անգամ մտածեց ամուսնալուծության մասին, որը չէր թույլատրվում Ռուսական կայսրության օրենքներով<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——127-76">[72]</a>։ Տ. Վիմպոսի հետ շփվելով, նա ծանոթացավ նրա մոր և քրոջ հետ, և ըստ երևույթի, արդեն իսկ այդ ժամանակ Շլիմանի մոտ առաջացան դրական տպավորություններ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Հույներ">հույն</a> կանանց նկատմամբ<a href="#cite_note-Богданов1—2008——269-78">[74]</a>։ <a href="/wiki/1857" title="1857">1857</a> թվականի առևրտրային ճգնաժամը հուսահատության մեջ գցեց Շլիմանին, անհաջող եղավ դեպի Ռոստոկի տոնավաճառ ուղևորությունը, որոշակի շահույթ բերեց միայն <a href="/wiki/%D5%83%D5%A1%D5%BE%D5%A1" title="Ճավա">Ճավայական</a> և <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Բենգալիա">Բենգալիական</a> ինդիգոների գործարքը։ Ճգնաժամի արդյունքում Շլիմանը կորցրեց 300–400 հազար ռուբլի<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——134-79">[75]</a>։ Պետերբուրգ վերադառնալուց հետո նա նորից խորացավ հունական փիլիսոփայության մեջ. նա ուսումնասիրեց <a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%82%D5%AF%D5%AB%D5%A4%D5%AB%D5%A4%D5%A5%D5%BD" title="Թուկիդիդես">Թուկիդիդեսին</a>, <a href="/wiki/%D4%B7%D5%BD%D6%84%D5%AB%D5%AC%D5%A5%D5%BD" title="Էսքիլես">Էսքիլեսին</a> և <a href="/wiki/%D5%8D%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AF%D5%AC%D5%A5%D5%BD" class="mw-redirect" title="Սոփոկլես">Սոփոկլեսին</a><a href="#cite_note-Богданов1—2008——267-80">[76]</a>։ <a href="/wiki/1850" title="1850">1850</a>-ական թվականների վերջերին Շլիմանից մեծ ջանք և ժամանակ խլեց Սանկտ–Պետերբուրգցի վաճառական Ս․ Ֆ․ Սոլովյովի (ոսկու խոշոր հանքագործ) հետ դատավարությունը (<a href="/wiki/1819" title="1819">1819</a><a href="/wiki/1867" title="1867">–1867</a>)։ Այն սկսվեց Շլիմանի կնոջ եղբոր՝ Պ․ Պ․ Լիժինայի, 50 000 ռուբլի պարտքի բողոքի հայցով։ Լիժինայի հոնորարը կազմում էր գործից ստացված գումարի 1 %–ը, ամեն ինչ ընթանում էր հաջողությամբ, սակայն <a href="/wiki/1859" title="1859">1859</a> թվականին պրոցեսը դեռ հետաձգվում էր<a href="#cite_note-Богданов1—2008——271–275-81">[77]</a>։ Դատելով, <a href="/wiki/1858" title="1858">1858</a> թվականին քույրերին ուղղված նամակներից, Շլիմանը ուժասպատ լինելով գործնական խնդիրներից, թողնում է իր բոլոր գործերը և ձեռնամուխ է լինում լատիներենի ուսումնասիրությանը, որը դասավանդում էր <a href="/wiki/%D5%87%D5%BE%D5%A5%D5%B5%D6%81%D5%A1%D6%80%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Շվեյցարացիներ">շվեյցարացի</a> պրոֆեսոր <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A4%D5%BE%D5%AB%D5%A3_%D6%86%D5%B8%D5%B6_%D5%84%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A1%D5%AC%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լյուդվիգ ֆոն Մուրալտ (դեռ գրված չէ)">Լյուդվիգ ֆոն Մուրալտը</a><a href="#cite_note-Богданов1—2008——279-82">[78]</a>։ 1858 թվականի <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80" title="Նոյեմբեր">նոյեմբերին</a>, Պետերբուրգում միայնակ թողնելով հղի կնոջը, Շլիմանը ուղևորվում է ճանապարհորդության դեպի <a href="/wiki/%D4%B5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1" title="Եվրոպա">Եվրոպա</a><a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——135-83">[79]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ճանապարհորդություն_դեպի_Եվրոպա_և_Մերձավոր_Արևելք։_Մեկնումը_Ռուսաստանից"><span id=".D5.83.D5.A1.D5.B6.D5.A1.D5.BA.D5.A1.D6.80.D5.B0.D5.B8.D6.80.D5.A4.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6_.D5.A4.D5.A5.D5.BA.D5.AB_.D4.B5.D5.BE.D6.80.D5.B8.D5.BA.D5.A1_.D6.87_.D5.84.D5.A5.D6.80.D5.B1.D5.A1.D5.BE.D5.B8.D6.80_.D4.B1.D6.80.D6.87.D5.A5.D5.AC.D6.84.D6.89_.D5.84.D5.A5.D5.AF.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.A8_.D5.8C.D5.B8.D6.82.D5.BD.D5.A1.D5.BD.D5.BF.D5.A1.D5.B6.D5.AB.D6.81">Ճանապարհորդություն դեպի Եվրոպա և Մերձավոր Արևելք։ Մեկնումը Ռուսաստանից</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=9" title="Խմբագրել բաժինը. Ճանապարհորդություն դեպի Եվրոպա և Մերձավոր Արևելք։ Մեկնումը Ռուսաստանից" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=9" title="Edit section's source code: Ճանապարհորդություն դեպի Եվրոպա և Մերձավոր Արևելք։ Մեկնումը Ռուսաստանից">խմբագրել կոդը</a>]</div> Շլիմանը <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%B8%D5%AF%D5%B0%D5%B8%D5%AC%D5%B4" title="Ստոկհոլմ">Ստոկհոլմ</a>, <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BA%D5%A5%D5%B6%D5%B0%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%B6" title="Կոպենհագեն">Կոպենհագեն</a>, <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%BC%D5%AC%D5%AB%D5%B6" title="Բեռլին">Բեռլին</a>, <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D6%86%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%BF" class="mw-redirect" title="Ֆրանկֆուրտ">Ֆրանկֆուրտ</a> և <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%A4%D5%A5%D5%B6-%D4%B2%D5%A1%D5%A4%D5%A5%D5%B6" title="Բադեն-Բադեն">Բադեն-Բադեն</a> քաղաքներով ուղևորվեց <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Իտալիա">Իտալիա</a>, որտեղ մնաց <a href="/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4" title="Հռոմ">Հռոմում</a> և <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC" title="Նեապոլ">Նեապոլում</a>։ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D6%81%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Սիցիլիա">Սիցիլիայում</a>, որտեղ նա անցկացրեց <a href="/wiki/1858" title="1858">1858</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%8D%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2_%D4%BE%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4" class="mw-redirect" title="Սուրբ Ծնունդ">Սուրբ Ծնունդը</a>, ընկավ մտածմունքների մեջ. <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Անցկացնել ամբողջ կյանքը ճանապարհորդության վրա կամ անգործ ապրել Հռոմում, Փարիզում և Աթենքում հնարավոր չէ այնպիսի մարդու համար, ինչպիսին ես եմ, որը սովոր է աշխատել առավոտից մինչ երեկո<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——135-83">[79]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> Այնուհետև նա ուղևորվեց <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Եգիպտոս">Եգիպտոս</a>։ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Ալեքսանդրիա">Ալեքսանդրիայում</a> նա սկսեց սովորել <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Արաբերեն">արաբերենը</a>, իսկ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B0%D5%AB%D6%80%D5%A5" title="Կահիրե">Կահիրեում</a> նա ծանթացավ երկու <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Իտալացիներ">իտալացի</a> ճանապարհորդների հետ՝ Ջուլիո և Կառլո Բասսի (<a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Բոլոնիա">Բոլոնիայից</a>) եղբայրների հետ։ Միասին նրանք ուղևորվեցին <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A5%D5%B4" title="Երուսաղեմ">Երուսաղեմ</a>, ընդ որում քարավանը բաղկացած էր երեք ձիերից, բեռների փոխադրման համար նախատեսված 12 ուղտերից և 10 աֆրիկացի ստրուկներից։ Անապատով անցումը տևեց 19 օր, Երուսաղեմ ճանապարհորդները հասան <a href="/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%AF" title="Զատիկ">Զատկի տոնին</a><a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——136-84">[80]</a>։ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD" title="Մայիս">Մայիսին</a> նա այցելեց <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պետր (դեռ գրված չէ)">Պետր</a> և <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%A1%D5%AC%D5%A2%D5%A5%D5%AF" title="Բաալբեկ">Բաալբեկ</a> քաղաքները, որի մասին գրեց հորը։ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_30" title="Մայիսի 30">Մայիսի 30</a>-ին Շլիմանը հասավ մինչև <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%BD" title="Դամասկոս">Դամասկոս</a>, որտեղ հիվանդացավ տենդով և արդեն ստիպված էր շոգենավով տեղափոխվել <a href="/wiki/%D4%BB%D5%A6%D5%B4%D5%AB%D6%80" title="Իզմիր">Իզմիր</a> և <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%84" title="Աթենք">Աթենք</a><a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——137–138-85">[81]</a><a href="#cite_note-86">[նշում 5]</a>։ Աթենքում, որտեղ Շլիմանը հիվանդությունը դարձավ կրիտիկական, նա ստացավ նամակ Պետերբուրգից՝ այն ամսին, որ <a href="/wiki/1859" title="1859">1859</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_12" title="Հունվարի 12">հունվարի 12</a>-ին ծնվել է նրա աղջիկը՝ Նատալիան։ Վատ ինքնազգացողության պատճառով Շլիմանը այս անգամ չտեսավ Հունաստանը<a href="#cite_note-Богданов1—2008——288–289-87">[82]</a>։ Դեռ Շլիմանի ճանապարհորդության ընթացքում Ս.Ֆ. Սոլովյովը դատարան հանձնեց նամակ, <a href="/wiki/1859" title="1859">1859</a> թվականին <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_7" title="Մայիսի 7">մայիսի 7</a>-ին, Շլիմանին մեղադրելով մեքենայությունների մեջ և նրա դեմ հայց ներկայացնելով։ Նրա հայցը մերժվեց, բայց դատական գործը նորից շարունակում էր ուժի մեջ մնալ։ Հայցի մասին տեղեկությունները ստանալով, Հենրիխ Շլիմանը հունիսի սկզբին վերադարձավ Պետերբուրգ (<a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%AC" title="Ստամբուլ">Ստամբուլից</a>՝ <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D6%82%D5%A4%D5%A1%D5%BA%D5%A5%D5%B7%D5%BF" title="Բուդապեշտ">Բուդապեշտ</a> և <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%A1" title="Պրահա">Պրահա</a> քաղաքներով, որտեղ այցելեց կնոջը, և <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_3" title="Օգոստոսի 3">օգոստոսի 3</a>-ին ուղևորվեց <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%BA%D5%A5%D5%B6%D5%B0%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%B6" title="Կոպենհագեն">Կոպենհագեն</a>։ Շլիմանի ընտանիքը այդ ժամանակ տեղափոխվեց նոր բնակարան Վասիլևյան կղզու 1-ին գծի համար 30 բնակարան (նախկինում նրանց բնակարանը եղել է նույն փողոցի 28-րդ տունը)<a href="#cite_note-Богданов1—2008——297–298-88">[83]</a>։ Շլիմանը այդ ընթացքում տեղափոխվեց <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիա</a> և <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Իսպանիա">Իսպանիա</a><a href="#cite_note-Богданов1—2008——300-89">[84]</a>։ <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%B2_38_%D0%BB%D0%B5%D1%82.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%B2_38_%D0%BB%D0%B5%D1%82.jpg/220px-%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%B2_38_%D0%BB%D0%B5%D1%82.jpg" decoding="async" width="220" height="283" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%B2_38_%D0%BB%D0%B5%D1%82.jpg/330px-%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%B2_38_%D0%BB%D0%B5%D1%82.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%B2_38_%D0%BB%D0%B5%D1%82.jpg/440px-%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD_%D0%B2_38_%D0%BB%D0%B5%D1%82.jpg 2x" data-file-width="663" data-file-height="852" /></a><figcaption>Շլիմանի առաջին պահպանված լուսանկարը, ուղարկված Մեկլենբուրգ՝ հարազատներին։ Շուրջ 1861 թվականի։ Լուսանկարի հետևի գրության մեջ Շլիմանը անվանեց իրեն «Կայսերական բանկի տնօրեն» – ևս մեկ խաբեություն<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——410-90">[85]</a></figcaption></figure> <a href="/wiki/1859" title="1859">1859</a> թվականի դեկտեմբեր ամսին Շլիմանը վերադարձավ Պետերբուրգ։ Կնոջը նա չհանդիպեց, վարում էր բացառապես առանձին կյանք։ Առավոտյան ժամը 7-ին նա դուրս էր գալիս տնից և ուղևորվում սպորտային ակումբ, որտեղ զբաղվում էր մարմնամարզությամբ։ Աշխատանքային օրը սկսվում է առավոտյան 9:30–ին, երկու ժամ ուղղված էր ներքին և արտաքին նամակների քննարկման համար, մինչև 14:00–ը ծրագրավորված էին գործնական այցելությունները։ Մինչև 17:00–ը Շլիմանը աշխատում էր <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D6%80%D5%BD%D5%A1" title="Բորսա">բորսայի</a> վրա։ Երեկոները զբաղված էր լեզուների ուսումնասիրմամբ կամ նամակագրությամբ։ Կինը նախկինի պես չէր կիսում ամուսնու հետաքրքրությունները։ Հանգստյան օրերին Շլիմանը զբաղվում էր ձիարշավով, ամռանը լողում էր <a href="/wiki/%D5%96%D5%AB%D5%B6%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AE%D5%B8%D6%81" title="Ֆիննական ծոց">Ֆիննական ծոցում</a>, իսկ ձմռանը սահում էր չմուշկներով և եղել է «Չմշկասահքի հասարակության» անդամ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——140-91">[86]</a>։ Գործերը հաջող էին ընթանում, Վիլհելմինային ուղարկված նամակներից մեկում Շլիմանը նշում է, որ Եվրոպայից վերադառնալուց հետո նա ևս մի անգամ կրկնապատկել է իր կարողությունը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——141-92">[87]</a>։ <a href="/wiki/1860" title="1860">1860</a> թվականի մայիսին Եկատերինա Պետրովնան, անհաջող ծննդաբերությունից հետո, գնաց <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AF%D5%A5_%D4%BC%D5%A1%D5%A6%D5%B6%D5%A5" title="Մարիանսկե Լազնե">Մարիանսկե Լազնե</a>՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A5%D5%B6%D5%A2%D5%A1%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մարիենբադ (դեռ գրված չէ)">Մարիենբադ</a>, իր հետ տանելով երեխաներին։ Շլիմանը շարունակում է աշխատել։ Միայն մայիս-հոկտեմբեր ամիսներին նա Պետերբուրգ առաքեց 2 400 000 արծաթե ռուբլու համարժեք ապրանք՝ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A1%D5%A3" title="Անագ">անագ</a>, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%AF" title="Սնդիկ">սնդիկ</a>, <a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%A9_(%D5%A1%D5%B5%D5%AC_%D5%AF%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80)" class="mw-disambig" title="Թուղթ (այլ կիրառումներ)">թուղթ</a>, <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D5%A4" title="Վառոդ">վառոդ</a> և մեծ քանակություններով ինդիգո<a href="#cite_note-Богданов1—2008——307–311-93">[88]</a>։ Կնոջ հետ հանդիպումները Պետերբուրգից վերադառնալուց հետո, կայանում էին միայն գումարային հաշվարկների ժամանակ։ <a href="/wiki/1861" title="1861">1861</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_21" title="Հուլիսի 21">հուլիսի 21</a>-ին աղջկա՝ Նադեժդայի ծննդյան օրը խթան հանդիսացավ Շլիման ամուսինների ժամանակավոր մոտիկության համար<a href="#cite_note-Богданов1—2008——319–320-94">[89]</a>։ Այնուհետև Շլիմանը սկսեց սովորել <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Պարսկերեն">պարսկերեն</a>՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%BF_%D5%96%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռոբերտ Ֆրենա (դեռ գրված չէ)">Ռոբերտ Ֆրենայի</a> գլխավորությամբ։ Նիկոլայ Լիժինան <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%BC%D5%AC%D5%AB%D5%B6" title="Բեռլին">Բեռլինից</a> նրա համար բերեց «Եգիպտոսի պատմություն» գիրքը<a href="#cite_note-Богданов1—2008——320–321-95">[90]</a>։ Կատարելով ուղևորություն դեպի Նիժնի Նովգորոդի տոնավաճառ, 1861 թվականի <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_4" title="Սեպտեմբերի 4">սեպտեմբերի 4</a>-ին Շլիմանը ընտրվեց Կոմերցիոն դատարանի անդամ։ <a href="/wiki/1862" title="1862">1862</a>-<a href="/wiki/1863" title="1863">1863</a> թվականներին նա զբաղվում է բամբակի առևտրով, որը առաքվում էր <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>-ից, և կարճ ժամանակով ուղևորվում էր Իտալիա։ <a href="/wiki/1863" title="1863">1863</a> թվականի հունվարին նա հայտնեց կնոջը, որ պատրաստ է թողնել կոմերցիոն դասընթացները<a href="#cite_note-Богданов1—2008——332-96">[91]</a>։ Դեռ 1863 թվականի դեկտեմբեր ամսին նա եղել էր <a href="/wiki/%D5%86%D5%A1%D5%BC%D5%BE%D5%A1" class="mw-redirect" title="Նառվա">Նառվայի</a> վաճառականներից մեկը, որը տեղափոխվել էր Սանկտ-Պետերբուրգի 1-ին գիլդիայի վաճառականություն, իսկ <a href="/wiki/1864" title="1864">1864</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_15" title="Հունվարի 15">հունվարի 15</a>-ին նա պարգևատրվեց պատվավոր քաղաքացիությամբ<a href="#cite_note-Богданов1—2008——336–339-97">[92]</a>։ Սակայն արդեն <a href="/wiki/%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_10" title="Փետրվարի 10">փետրվարի 10</a>-ին նա ուղևորվեց Լոնդոն, հայտարարելով, որ ընդմիշտ հեռանում է <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ռուսաստան">Ռուսաստանից</a><a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——142-98">[93]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Շուրջերկրյա_ճանապարհորդություն։_Կյանքի_դերի_որոշումը_(1864–1869_թվականներ)"><span id=".D5.87.D5.B8.D6.82.D6.80.D5.BB.D5.A5.D6.80.D5.AF.D6.80.D5.B5.D5.A1_.D5.B3.D5.A1.D5.B6.D5.A1.D5.BA.D5.A1.D6.80.D5.B0.D5.B8.D6.80.D5.A4.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D6.89_.D4.BF.D5.B5.D5.A1.D5.B6.D6.84.D5.AB_.D5.A4.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.B8.D6.80.D5.B8.D5.B7.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.A8_.281864.E2.80.931869_.D5.A9.D5.BE.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80.29">Շուրջերկրյա ճանապարհորդություն։ Կյանքի դերի որոշումը (1864–1869 թվականներ)</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=10" title="Խմբագրել բաժինը. Շուրջերկրյա ճանապարհորդություն։ Կյանքի դերի որոշումը (1864–1869 թվականներ)" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=10" title="Edit section's source code: Շուրջերկրյա ճանապարհորդություն։ Կյանքի դերի որոշումը (1864–1869 թվականներ)">խմբագրել կոդը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Շուրջերկրյա_ճանապարհորդություն">Շուրջերկրյա ճանապարհորդություն</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=11" title="Խմբագրել բաժինը. Շուրջերկրյա ճանապարհորդություն" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=11" title="Edit section's source code: Շուրջերկրյա ճանապարհորդություն">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Schlimann_Reise_1000x600px.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Schlimann_Reise_1000x600px.svg/220px-Schlimann_Reise_1000x600px.svg.png" decoding="async" width="220" height="132" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Schlimann_Reise_1000x600px.svg/330px-Schlimann_Reise_1000x600px.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/20/Schlimann_Reise_1000x600px.svg/440px-Schlimann_Reise_1000x600px.svg.png 2x" data-file-width="1000" data-file-height="600" /></a><figcaption>Շլիմանի ճանապարհորդության երթուղիները <a href="/wiki/1864" title="1864">1864</a><a href="/wiki/1866" title="1866">–1866</a> թվականներին</figcaption></figure> <a href="/wiki/1864" title="1864">1864</a> թվականի ապրիլին Շլիմանը ուղևորվեց <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AD%D5%A5%D5%B6" class="mw-redirect" title="Ախեն">Ախեն</a>՝ հանքային ջրեր, մեծ ճանապարհորդությունից առաջ ուժ հավաքելու համար։ Շրոյդերներին նա գրել է, որ սկզբի համար պատրաստվում է մեկնել <a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD" title="Թունիս">Թունիս</a>՝ ուսումնասիրելու էկոնոմիկական կոնյուկտուրան, իսկ այդտեղից էլ՝ <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Եգիպտոս">Եգիպտոս</a>, <a href="/wiki/%D5%80%D5%B6%D5%A4%D5%AF%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հնդկաստան">Հնդկաստան</a>, <a href="/wiki/%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Չինաստան">Չինաստան</a>, <a href="/wiki/%D5%83%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Ճապոնիա">Ճապոնիա</a>, <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D6%86%D5%B8%D6%80%D5%B6%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Կալիֆորնիա">Կալիֆորնիա</a> և <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Մեքսիկա">Մեքսիկա</a>, այնուհետև՝ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%A1" title="Կուբա">Կուբա</a> և <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D4%B1%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Հարավային Ամերիկա">Հարավային Ամերիկա</a>։ Բնորոշ էր, որ նա դեռ ուզում էր նորից զբաղվել գործարարությամբ (ճանապարհորդությունը ավարտելուց հետո), հնարավոր էր, որ նույնիսկ վերադառնար Պետերբուրգ։ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD" title="Հունիս">Հունիսին</a> Շլիմանը իրոք այցելեց Թունիս, եղավ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%B6" title="Կարթագեն">Կարթագենի</a> ավերակներում։ Թունիսի ակցիաներում նա ներդրեց 250 000 ֆրանկ<a href="#cite_note-Богданов1—2008——344-99">[94]</a>։ Հուլիսին Շլիմանը տեղափոխվեց <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B0%D5%AB%D6%80%D5%A5" title="Կահիրե">Կահիրե</a>, որտեղ վարակվեց ինչ-որ համաճարակով՝ մարմինը ամբողջությամբ պատվեց <a href="/wiki/%D4%B9%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AD" title="Թարախ">թարախով</a>, նրան սկսեցին տանջել ականջի ցավերը։ Դրա պատճառով նա ստիպված վերադարձավ <a href="/wiki/%D4%B5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1" title="Եվրոպա">Եվրոպա</a> և գնաց բուժվելու <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Բոլոնիա">Բոլոնիայում</a>։ Նամակներից մեկում նա հետաքրքրվեց իր կնոջ կարծիքով այն փաստի մասին, որ Իտալիայում կալվածք ձեռք բերի։ Եկատերինա Պետրովնան կտրուկ դեմ էր դրան, բացատրելով նրանով, որ երեխաները պետք է մեծանային և կրթություն ստանային միայն Ռուսաստանում։ Իտալիայում անցկացող բուժումը միայն մեղմացրեց ականջի ցավը, իսկ կոնսուլտացիայի համար Հենրիխը ուղևորվեց Փարիզ, որից հետո՝ <a href="/wiki/%D5%8E%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D6%81%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" title="Վյուրցբուրգ">Վյուրցբուրգ</a>։ Այնտեղ պրոֆեսոր <a href="/w/index.php?title=%D5%96%D5%B8%D5%B6_%D5%8F%D6%80%D5%A5%D5%AC%D5%B7&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆոն Տրելշ (դեռ գրված չէ)">ֆոն Տրելշը</a> առաջին անգամ նրա մոտ հայտնաբերեց <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%AF%D5%A6%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%A6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էկզոստոզ (դեռ գրված չէ)">էկզոստոզ</a> և արգելեց լողալ սառը ջրում, որը Շլիմանը արհամարհեց<a href="#cite_note-Богданов1—2008——345-100">[95]</a>։ Շլիմանը ուզում էր հետաձգել ճանապարհորդությունը և վերադառնար Պետերբուրգ, սակայն <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_26" title="Օգոստոսի 26">օգոստոսի 26</a>-ին կնոջ կողմից ուղարկված նամակը այնպիսի բովանդակություն ուներ, թե Հենրիխը ուղևորվել էր Հնդկաստան և <a href="/wiki/%D5%91%D5%A5%D5%B5%D5%AC%D5%B8%D5%B6" class="mw-redirect" title="Ցեյլոն">Ցեյլոն</a>՝ երկրներ, որոնց հետ երկար տարիներ կապված է եղել առևտրային գործերով։ <a href="/wiki/1864" title="1864">1864</a> թվականի <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_5" title="Դեկտեմբերի 5">դեկտեմբերի 5</a>-ին Շլիմանը <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%AB%D5%B5%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նուբիյա (դեռ գրված չէ)">«Նուբիյա»</a> շոգենավով ժամանեց Ցեյլոն, իսկ <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_13" title="Դեկտեմբերի 13">դեկտեմբերի 13</a>-ին՝ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AF%D5%A1%D5%A9%D5%A1" title="Կալկաթա">Կալկաթա</a>։ Հնդկաստանում նա շատ կարճ ժամանակ մնաց՝ մինչև <a href="/wiki/1865" title="1865">1865</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_26" title="Հունվարի 26">հունվարի 26</a>–ը<a href="#cite_note-Богданов1—2008——346–347-101">[96]</a>։ Կալկաթայից Շլիմանը գնացքով ուղևորվեց <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AC%D5%AB" title="Դելի">Դելի</a>, որտեղ բրիտանացի գաղութարարները արդեն կառուցել էին երկաթուղի։ Ճանապարհը տևեց ընդամենը երկու օր։ Ժամանելով Դելի, Շլիմանը վարձեց ծառայի և ուղեկցորդի, ով ցույց տվեց նրան մզկիթները և պալատները։ Այնուհետև Շլիմանը այցելեց <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A3%D6%80%D5%A1" title="Ագրա">Ագրա</a>։ Այցելելով <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D5%B5%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Հիմալայներ">Հիմալայներ</a>, Շլիմանը երկու օր անցկացրեց <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%AB" title="Վարանասի">Վարանասիում</a>՝ <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A5%D5%BD" title="Գանգես">Գանգես</a> գետի վրա, ծանոթացավ տեղի սովորույթների և հինդուիստկան կերպարների հետ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——144–145-102">[97]</a>։ Մ. Մեյերովիչը նշել է. <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>…Հնդկական մշակույթի և արվեստի հետ ծանոթությունը Շլիմանի մոտ չառաջացրեց խոր հետաքրքրություն։ Հնարավոր է, դրա պատճառը այն է, որ Շլիմանը հնդկական լեզուները չգիտեր<a href="#cite_note-103">[նշում 6]</a>, իսկ յուրաքանչյուր երկրի հետ նրա մտերմությունը սկսվում էր հենց լեզվի իմացությունից<a href="#cite_note-Мейерович—1966——59-104">[98]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> Հետագա ճանապարհը անցավ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D6%82%D6%80" title="Սինգապուր">Սինգապուրով</a> և <a href="/wiki/%D5%83%D5%A1%D5%BE%D5%A1" title="Ճավա">Ճավայով</a>։ Սինգապուրում նա ակտիվորեն նամակագրական կապեր հաստատեց ռուս վաճառականների հետ՝ գործնական կապեր հաստատելու նպատակով։ Այնուհետև Պետերբուրգ ուղարկեց 10 արկղ բենգալիական ինդիգո։ <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BE%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բատավիա (դեռ գրված չէ)">Բատավիաում</a> (<a href="/wiki/%D5%8B%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A1" title="Ջակարտա">Ջակարտա</a>) նրա մոտ ի հայտ եկավ սուր <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%BB%D5%A1%D5%A2%D5%B8%D6%80%D5%A2" title="Ականջաբորբ">ականջաբորբ</a> հիվանդությունը, որի հետևանքով վնասվեցին նրա երկու ականջները։ Տեղի բժիշկը առաջարկեց վիրահատել աջ կողմը, որը շատ հաջող անցավ, բայց ցավը և լսողության մասնակի կորուստը մնաց ամբողջ կյանքում։ Վերականգնվելով, Շլիմանը տարվեց բուսաբանությամբ և կազմեց մեծ արևադարձային չորացած տերևների ու միջատների հավաքածու։ Այդ հավաքածուն Հենրիխը <a href="/wiki/1875" title="1875">1875</a> թվականին փոխանցեց որդուն՝ Սերգեյին։ Ճավայում նա առաջին անգամ տեսավ, թե ինչպես է աճում <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D6%86%D5%A5%D6%80%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ինդիգոֆերա (դեռ գրված չէ)">ինդիգոֆերան</a>՝ ներկի համար հումքը, որի վաճառքով նա զբաղվում էր արդեն 20 տարի<a href="#cite_note-Богданов1—2008——348–350-105">[99]</a>։ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_1" title="Ապրիլի 1">Ապրիլի 1</a>–ին Շլիմանը ժամանեց <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%B6%D5%AF%D5%B8%D5%B6%D5%A3" title="Հոնկոնգ">Հոնկոնգ</a>։ Նրա հետագա երթուղին անցնում էր <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%B5%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սյամեն (դեռ գրված չէ)">Սյամենով</a> և <a href="/wiki/%D4%B3%D5%B8%D6%82%D5%A1%D5%B6%D5%B9%D5%AA%D5%B8%D5%B8%D6%82" title="Գուանչժոու">Գուանչժոուով</a> դեպի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD" title="Հյուսիս">հյուսիս՝</a> <a href="/w/index.php?title=%D5%96%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B9%D5%AA%D5%B8%D5%B8%D6%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆունչժոու (դեռ գրված չէ)">Ֆունչժոուով</a>, <a href="/wiki/%D5%87%D5%A1%D5%B6%D5%B0%D5%A1%D5%B5" title="Շանհայ">Շանհայով</a>, <a href="/wiki/%D5%8F%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D6%81%D5%A6%D5%AB%D5%B6" class="mw-redirect" title="Տյանցզին">Տյանցզինով</a> մինչև <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A5%D5%AF%D5%AB%D5%B6" title="Պեկին">Պեկին</a>։ Շանհայում նրան հիացրեց չինական թատրոնը, որին իր օրագրում նվիրված էր մի ընդարձակ նկարագրություն<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——146–147-106">[100]</a>։ Շլիմանը շտապում էր հեռանալ Չինաստանից, ըստ գրառումների, այն նրա վրա վանող տպավորությունն էր թողել․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Տյանցզինում ապրում են ավելի քան 400 հազար բնակիչ, որոնց մեծ մասը ապրում են արվարձաններում։ Բոլոր կեղտոտ քաղաքներից, որոնք ես տեսել եմ իմ կյանքում, իսկ ես տեսել եմ բավականին շատ քաղաքներ՝ երկրագնդի տարբեր հատվածներում, բայց ամենից շատ Չինաստանում, Տյանցզինը անկասկած ամենակեղտոտն է<a href="#cite_note-Мейерович—1966——60-107">[101]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Yamamoto_Sanshichiro_Chinese_Wall_1890s.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Yamamoto_Sanshichiro_Chinese_Wall_1890s.jpg/220px-Yamamoto_Sanshichiro_Chinese_Wall_1890s.jpg" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Yamamoto_Sanshichiro_Chinese_Wall_1890s.jpg/330px-Yamamoto_Sanshichiro_Chinese_Wall_1890s.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/17/Yamamoto_Sanshichiro_Chinese_Wall_1890s.jpg/440px-Yamamoto_Sanshichiro_Chinese_Wall_1890s.jpg 2x" data-file-width="940" data-file-height="703" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A5%D5%AE_%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BA" title="Չինական մեծ պարիսպ">Չինական մեծ պարիսպը</a> Պեկինի շրջակայքում: Սանսիոր Յամոտոյի լոսանկարը, <a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a>-ական թվականներ</figcaption></figure> Շլիմանը պահում էր իրեն զբոաշրջիկի և գործարարի պես։ Պեկինում՝ չիմանալով լեզու, նա իջեցրեց հյուրանոցի սենյակի գինը երկու անգամ<a href="#cite_note-108">[նշում 7]</a>։ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_29" title="Մայիսի 29">Մայիսի 29</a>–ին Շանհայում Շլիմանը կատարեց թեյի մեծ պատվեր<a href="#cite_note-Богданов1—2008——347,_355-109">[102]</a>։ Շլիմանը առաջին անգամ, ճանապարհորդության ընթացքում սկսեց նկարագրել և համեմատել հին աշխարհի հուշարձանները, նրա օրագիրը նույնացվում էր ուսանողական գործնական աշխատանքիի։ Ամենից առավել, Չինաստանում նրան հիացրեց բնությունը և <a href="/wiki/%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%A5%D5%AE_%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%BA" title="Չինական մեծ պարիսպ">Չինական մեծ պարիսպը</a>։ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Ես տեսել եմ հիանալի համայնապատկերենր՝ հրաբուխների բարձրություններից՝ Ճավա կղզու Սիեռա Նևադայի գագաթից՝ Կալիֆորնիայում, Հնդկաստանի Հիմալայներից, Հարավային Ամերիկայի Կորդիլերներից։ Բայց ոչ մի անգամ չեմ տեսել ես այնպիսի պատկեր, որը կարելի էր համեմատել գեղեցիկ նկարի հետ, որը բացվեց իմ աջքի առջև։ Զարմացած և հիացած, հիացմունքով և բերկրանքով լի, ես չէի կարող հաշտվել այս հիանալի տեսարանի հետ՝ Չինական մեծ պարիսպ, այն հարյուր անգամ ավելի մեծ էր, քան ես պատկերացնում էի, և ինչքան շատ էի նայում այդ անծայրածիր շինությանը, այնքան այն ավելի էր դառնում հեքիաթային, և որ այն կարող էին կառուցել միայն գիգանտները<a href="#cite_note-Мейерович—1966——61-110">[103]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> <figure typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Edo_Panorama_old_Tokyo_color_photochrom.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Edo_Panorama_old_Tokyo_color_photochrom.jpg/1100px-Edo_Panorama_old_Tokyo_color_photochrom.jpg" decoding="async" width="1100" height="167" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Edo_Panorama_old_Tokyo_color_photochrom.jpg/1650px-Edo_Panorama_old_Tokyo_color_photochrom.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/10/Edo_Panorama_old_Tokyo_color_photochrom.jpg/2200px-Edo_Panorama_old_Tokyo_color_photochrom.jpg 2x" data-file-width="2962" data-file-height="450" /></a><figcaption>Էդոյի համայնապատկերը, <a href="/wiki/1865" title="1865">1865</a> կամ <a href="/wiki/1866" title="1866">1866</a> թվական: <a href="/w/index.php?title=%D5%96%D5%A5%D5%AC%D5%AB%D6%84%D5%BD_%D4%B2%D5%A5%D5%A1%D5%BF%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆելիքս Բեատս (դեռ գրված չէ)">Ֆելիքս Բեատսի</a> լուսանկարը</figcaption></figure> Շլիմանը ուշադիր չափում էր պատը մի քանի հատվածներում և նույնիսկ իր հետ վերցրեց մի աղյուս՝ հիշողության համար։ Շանհայից «Պեկին» շոգենավը նրան հասցրեց <a href="/wiki/%D5%85%D5%B8%D5%AF%D5%B8%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1" title="Յոկոհամա">Յոկոհամա</a>։ Այդ ժամանակվա Ճապոնիայի մայրաքաղաքը՝ Էդոն, այնպիսի քաղաք էր, որ դեպի քաղաք մուտքը արգելվում էր օտարերկրացիների համար, այդ պատճառով էլ Շլիմանը գործադրեց իր բոլոր ջանքերը այնտեղ հասնելու համար։ Ամերիկացի հյուպատոսի միջնորդության շնորհիվ նա կարողացավ իր համար ձեռք բերել թույլատվություն՝ երեք օրով Էդո ժամանելու համար։ Ինչպես յուրաքանչյուր օտարերկրացի, այնպես էլ նաև Շլիմանը գտնվում էր գերու կարգավիճակում։ Նրան անընդհատ հետևում էին հինգ ձիավոր ոստիկաններ։ Չնայած սահմանափակումների, Շլիմանը կարողացավ տեսնել քաղաքը, եղավ թեյարանում, <a href="/wiki/%D4%BB%D5%AF%D5%A5%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%A1" title="Իկեբանա">Իկեբանայի</a> դպրոցում, <a href="/wiki/%D4%B9%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D5%B8%D6%82_%D5%B4%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE" title="Թթենու մետաքսագործ">թթենու մետաքսագործի</a> բուծարանում և թատրոնում։ Շլիմանը Ճապոնիայում մնաց երեք շաբաթ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——152-111">[104]</a>։ <a href="/wiki/1865" title="1865">1865</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_4" title="Հուլիսի 4">հուլիսի 4</a>–ին Շլիմանը նստեց անգլիական շոգենավ և <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_22" title="Օգոստոսի 22">օգոստոսի 22</a>–ին ժամանեց <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B6_%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D6%81%D5%AB%D5%BD%D5%AF%D5%B8" title="Սան Ֆրանցիսկո">Սան Ֆրանցիսկո</a>։ Ճանապարհը անցնում էր <a href="/wiki/%D4%BD%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%B2_%D6%85%D5%BE%D5%AF%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D5%BD" title="Խաղաղ օվկիանոս">Խաղաղ օվկիանոսով</a>, և տևեց 50 օր։ Նա ուներ առանձին սենյակ՝ 2 × 1, 3 մ մակերեսով, բայց բողոքում էր հարմարավետության բացակայության համար։ Նավարկման ընթացքում նա մշակում էր չինական և ճապոնական օրագրերը և արդյունքում նա գրեց իր առաջին ֆրանսերեն գիրքը՝ «La Chine et le Japon au tempts présent» («Մեր օրերի Չինաստանը և Ճապոնիան»)<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——153-112">[105]</a>։ Սկզբում նա ծրագրել էր տպագրել Journal de Petersbourg վերնագրով ուղեցույցներ, բայց արդյունքում դրանք տպագրվեցին <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիայում</a><a href="#cite_note-Богданов1—2008——359-113">[106]</a>։ Կալիֆորնիայում Շլիմանը նորից եղավ ոսկու հանքերում, բայց ավելի շատ հետաքրքրվեց ոչ թե ոսկով, այլ շրջակա բնությամբ։ Նա այցելեց <a href="/wiki/%D5%85%D5%B8%D5%BD%D5%A5%D5%B4%D5%AB%D5%A9%D5%A5_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%AF" title="Յոսեմիթե ազգային պարկ">Յոսեմիթե ազգային պարկ</a>, իսկ սեպտեմբերին այցելեց <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D6%84%D5%BE%D5%B8%D5%B5%D5%A1" title="Սեքվոյա">սեքվոյաների</a> պուրակ։ Տեսնելով «Անտառի մայրը» անվանումով ծառը, Շլիմանը հաշվեց իր օրագրում, որ այն պարունակում է 573 000 փայտի խորանարդ մետր (16 225 մ³), քրքվ օրինակ իր պետերբուրգյան տունը կարող էր տաքացնել 107 տարի և 5 ամիս<a href="#cite_note-114">[107]</a>։ Մեկ շաբաթ անց Շլիմանը կատարեց նավարկություն դեպի <a href="/wiki/%D5%86%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A1" title="Նիկարագուա">Նիկարագուա</a>, որտեղից տեղափոխվեց Նյու–Յորք։ Ճանապարհորդությունը դեպի <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%A1" title="Կուբա">Կուբա</a> պարզվեց հաջող էր գործարարական հարաբերություների համար։ Այնտեղ նա գումար ներդրեց երկաթուղային ընկերության ակցիաներում, որը շատ շահավետ էր։ Այնուհետև այցելեց <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Մեքսիկա">Մեքսիկա</a>։ Բոլոր իրադարձությունների նկարագրությունները՝ Ճապոնիայից հեռանալոց հետո և Փարիզ ժամանելուց առաջ, որը գրեց հաջորդ տարվա հունվարին, Շլիմանի օրագրում զբաղեցրեց երկու տասնյակ էջ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——153-112">[105]</a>։ Ֆ․ Վանդենբերգի խոսքերով․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Այս շուրջերկրյա ճանապարհորդությունը, որը կատարեց 1865-1866 թվականներին, Շլիմանի վրա ոչ մի ուժեղ, անմոռանալի տպավորություններ չթողեց։ Չնայած այդ ընթացքում պարզ դարձավ այն, որ նա իր հետագա կյանքը նվիրելու է գիտությանը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——153-112">[105]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Վերադարձ_դեպի_Եվրոպա։_Ընտանիքի_հետ_կապի_խզումը"><span id=".D5.8E.D5.A5.D6.80.D5.A1.D5.A4.D5.A1.D6.80.D5.B1_.D5.A4.D5.A5.D5.BA.D5.AB_.D4.B5.D5.BE.D6.80.D5.B8.D5.BA.D5.A1.D6.89_.D4.B8.D5.B6.D5.BF.D5.A1.D5.B6.D5.AB.D6.84.D5.AB_.D5.B0.D5.A5.D5.BF_.D5.AF.D5.A1.D5.BA.D5.AB_.D5.AD.D5.A6.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.A8">Վերադարձ դեպի Եվրոպա։ Ընտանիքի հետ կապի խզումը</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=12" title="Խմբագրել բաժինը. Վերադարձ դեպի Եվրոպա։ Ընտանիքի հետ կապի խզումը" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=12" title="Edit section's source code: Վերադարձ դեպի Եվրոպա։ Ընտանիքի հետ կապի խզումը">խմբագրել կոդը</a>]</div> <a href="/wiki/1865" title="1865">1865</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80" title="Հոկտեմբեր">հոկտեմբերին</a> Շլիմանը, որին նորից սկսեց անհանգստացնել ականջների ցավը, ժամանեց <a href="/wiki/%D5%8E%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D6%81%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" title="Վյուրցբուրգ">Վյուրցբուրգ</a>՝ բուժման համար։ Իր և կնոջ նամակագրությունից հետևում էր, որ նա նույնիսկ նրան չէր հայտնել <a href="/wiki/%D5%83%D5%A1%D5%BE%D5%A1" title="Ճավա">Ճավայում</a> տեղի ունեցած վիրահատման մասին։ <a href="/wiki/1866" title="1866">1866</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_28" title="Հունվարի 28">հունվարի 28</a>–ին, ճանապարհին այցելելով <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D5%B6" title="Լոնդոն">Լոնդոն</a>, Շլիմանը տեղափոխվեց <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Փարիզ">Փարիզ</a> և շտապ գնեց մի քանի տուն։ № 5 տունը <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A5%D5%B6_%D5%84%D5%AB%D5%B7%D5%A5%D5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սեն Միշել (դեռ գրված չէ)">Սեն Միշել</a> բուլվարում, № 33 տունը <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%B5%D5%B8%D6%82_%D5%A4%D5%A5_%D4%B1%D6%80%D5%AF%D5%A1%D5%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պյու դե Արկադ (դեռ գրված չէ)">Պյու դե Արկադում</a>, № 6 և 8 տները <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%B5%D5%B8%D6%82_%D5%A4%D5%A5_%D4%BF%D5%A1%D5%AC%D5%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պյու դե Կալե (դեռ գրված չէ)">Պյու դե Կալեում</a>, № 7, 9 և 17 տները <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%B5%D5%B8%D6%82_%D5%A4%D5%A5_%D4%B2%D5%AC%D5%A1%D5%B6_%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պյու դե Բլան Մարտո (դեռ գրված չէ)">Պյու դե Բլան Մարտոյում</a>։ Գործարքի ընդհանուր արժեքը կազմում էր 1 736 400 ֆրանկ։ Դրանք վարձով տրվող տներ էին, որտեղ կար 270 առանձին <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Բնակարան">բնակարան</a>՝ հուսալի և շահավետ եկամտի աղբյուր։ Այդ ժամանակ Շլիմանը զբաղված էր <a href="/wiki/%D5%89%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Չինաստան">Չինաստանի</a> և <a href="/wiki/%D5%83%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Ճապոնիա">Ճապոնիայի</a> գրքի համար հրատարակիչ և խմբագիր փնտրելով, և նրան նույնիսկ առաջարկեցին դիմել <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80_%D4%B4%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A1" class="mw-redirect mw-disambig" title="Ալեքսանդր Դյումա">Ալեքսանդր Դյումային</a> (բայց անհայտ է հորը թե որդուն), բայց ծանոթությունը ինչ–որ պատճառով չկայացավ<a href="#cite_note-Богданов1—2008——364–365-115">[108]</a>։ <a href="/wiki/%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_1" title="Փետրվարի 1">Փետրվարի 1</a>–ին Շլիմանը մասնակցեց Փարիզի համալսարանի մի շարք դասընթացների, որտեղ վճարեց հետևյալ դասընթացների համար<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——155–156-116">[109]</a>․ <ol><li><a href="/wiki/XVI_%D5%A4%D5%A1%D6%80" class="mw-redirect" title="XVI դար">«XVI</a> <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D6%80" title="Դար">դարի</a> ֆրանսիական <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D5%A5%D5%A6%D5%AB%D5%A1" title="Պոեզիա">պոեզիան»</a>;</li> <li><a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Արաբերեն">«Արաբերեն լեզուն</a> և պոեզիան» (պրոֆեսոր Դեֆրեմերի, Քոլեջ դե Ֆրանս, Կոզագարտենի քրեստոմատիայով);</li> <li>«Հունական <a href="/wiki/%D5%93%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%B8%D6%83%D5%A1%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Փիլիսոփայություն">փիլիսոփայություն»</a> (պրոֆեսոր Շ․ Լեվեկ, Քոլեջ դե Ֆրանս);</li> <li>«Հունական <a href="/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Գրականություն">գրականություն»</a> <a href="/wiki/%D5%8D%D5%B8%D6%83%D5%B8%D5%AF%D5%AC%D5%A5%D5%BD" class="mw-redirect" title="Սոփոկլես">Սոփոկլեսի</a> <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B5%D5%A1%D6%84%D5%BD" class="mw-redirect" title="Այաքս">«Այաքս»</a> ստեղծագործության ստուգազրույցով (պրոֆեսոր Է․ Էգգեր);</li> <li>«Պետրարքան և նրա ճանապարհորդությունը» (պրոֆեսոր Մեզյեր, դասընթացի շարունակություն);</li> <li>«Համեմատական <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%A6%D5%BE%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Լեզվաբանություն">լեզվաբանություն»</a> (պրոֆեսոր Միշել Բրեալ);</li> <li>«Եգիպտական <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Բանասիրություն">բանասիրություն</a> և <a href="/wiki/%D5%80%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հնագիտություն">հնագիտություն»</a> (Վիկդե Ռուժե);</li> <li>«Ժամանակակից ֆրանսերեն լեզուն և գրականությունը (Միշել դե Մոնտեն)» (պրոֆեսոր Գիյոմ Գիզո]])։</li></ol> Շլիմանը լուրջ էր վերաբերվում իր ուսանողի նոր կարգավիճակին, քանի որ դեռ <a href="/wiki/1850" title="1850">1850</a>-թվականների կեսերին գրել էր իր բարեկամներին, որ զգում էր սիստեմատիկ կրթության կարիք, քանի որ այն չի ստացել երիտասարդ ժամանակ։ Նա մեծ սիրով հաճախում էր <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D5%AD%D5%B8%D5%BD%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Դասախոսություն">դասախոսություններին</a> և <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%B4%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D6%80" title="Սեմինար">սեմինարներին</a>։ Սակայն համալսարանում մնաց շատ կարճ ժամանակ։ Նրանից շատ ժամանակ խլեց «Մեր ժամանակների Չինաստանը և Ճապոնիան» գրքի հրատարակչությունը, որը տպագրվեց ֆրանսերեն այնքան քիչ տպաքանակով, որ միանգամից դարձավ կենսագրական հազվադեպություն։ Նա որոշել էր այն թարգմանել <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Գերմաներեն">գերմաներեն</a>։ Այդ աշխատանքը նա հանձնարարեց իր նախկին ուսուցիչ Կառլ Անդերսին, որի հետ նամակագրական կապի մեջ էր։ Նրանք իրար հետ խոսում էին <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Հունարեն">հունարեն</a> և <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Լատիներեն">լատիներեն</a> լեզուներով։ Նա այդ ժամանակ արդեն ծերացել էր, և Շլիմանը կողմից տրվող հոնորարը տեղին էր<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——156–159-117">[110]</a>։ Մեկ ամիս անցկացնելով Փարիզի համալսարանում, <a href="/wiki/1866" title="1866">1866</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB_7" title="Մարտի 7">մարտի 7</a>–ին վերադարձավ <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" class="mw-redirect" title="Պետերբուրգ">Պետերբուրգ</a>, որտեղ չէր եղել արդեն 2 տարի։ Դատելով նրա օրագրից և նամակագրությունից, նա վերականգնել էր իր հին ծանոթությունները և չէր թողնում գործնական նպատակներ։ Այսպիսով նրա գլխավոր խնդիրը դարձավ՝ համոզել կնոջը, որպեսզի նա իր հետ տեղափոխվի Ֆրանսիա կամ Գերմանիա։ Չկարողանալով վերականգնել ընտանիքի հետ հարաբերությունները, <a href="/wiki/1866" title="1866">1866</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_10" title="Հուլիսի 10">հուլիսի 10</a>–ին նա դուրս եկավ <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%BE%D5%A1" title="Մոսկվա">Մոսկվայից</a> և հենց հաջորդ օրվանից սկսեց լրացնել իր օրագիրը ռուսերեն լեզվով՝ միակը, որը գրում էր այդ լեզվով, եթե գտնվում էր ճանապարհորդության մեջ։ Օրագիրը ներկայացնում էր իրենից, ավելի շուտ, թվականների հավաքածու՝ ծախսերի հաշվարկներ, ֆիքսում էր տվյալ բնակավայրի բնակչության թիվը, որտեղ եղել է, նշում է օդի ջերմաստիճանը, բնակավայրերի միջև եղած հեռավորությունը, իրեն ուղեկցողների անունները և այլն<a href="#cite_note-Богданов1—2008——366–368-118">[111]</a>։ Մոսկվայում և <a href="/wiki/%D5%86%D5%AB%D5%AA%D5%B6%D5%AB_%D5%86%D5%B8%D5%BE%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%A4" title="Նիժնի Նովգորոդ">Նիժնի Նովգորոդում</a> նա երկար չմնաց, նրա նպատակը դարձավ Սամարայի նահանգը, որտեղ նա ծրագրել էր բուժվել կումիսով, որը XIX դարի Ռուսաստանում դարձել էր շատ հայտնի միջոց<a href="#cite_note-Богданов1—2008——371-119">[112]</a>։ Շլիմանը հաստատվեց <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%E2%80%A4_%D4%BB%E2%80%A4_%D5%89%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%BE&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ա․ Ի․ Չեմբուլատով (դեռ գրված չէ)">Ա․ Ի․ Չեմբուլատովի</a> <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%AB%D5%BD" title="Կումիս">կումիս</a>-հիվանդանոցում, որը գտնվում էր <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A1" title="Սամարա">Սամարայից</a> 65 կմ հեռավորություն վրա։ Բուժումը տևեց <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_15" title="Հուլիսի 15">հուլիսի 15</a>-ից մինչև <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_12" title="Օգոստոսի 12">օգոստոսի 12</a>-ը, բայց այն չբերեց հիվանդության թուլացման։ Շլիմանին շատ էին անհանգստացնում հատկապես <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Մալարիա">մալարիան</a> և ականջների ցավը։ Դրա հետևանքով Չեմբուլատովը վերսկսեց <a href="/wiki/%D5%94%D5%AB%D5%B6%D5%AB%D5%B6" title="Քինին">քինինով</a> բուժումը։ Այնուհետև Հենրիխը <a href="/wiki/%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D5%A3%D5%A1" class="mw-redirect" title="Վոլգա">Վոլգայով</a> տեղափոխվեց մինչև <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D5%BE" title="Սարատով">Սարատով</a> և <a href="/wiki/%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D5%A3%D5%B8%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4" title="Վոլգոգրադ">Ցարիցին</a>, <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_23" title="Օգոստոսի 23">օգոստոսի 23</a>-ին հասնելով <a href="/wiki/%D5%8F%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%B6%D6%80%D5%B8%D5%A3" title="Տագանրոգ">Տագանրոգ</a>։ <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_25" title="Օգոստոսի 25">Օգոստոսի 25</a>-ին կնոջ կողմից ստանալով նամակ, Շլիմանը <a href="/wiki/%D5%95%D5%A4%D5%A5%D5%BD%D5%BD%D5%A1" class="mw-redirect" title="Օդեսսա">Օդեսսայից</a> ուղևորվեց <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիա</a><a href="#cite_note-Богданов1—2008——373–378-120">[113]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Երկրորդ_ուղևորությունը_դեպի_ԱՄՆ">Երկրորդ ուղևորությունը դեպի ԱՄՆ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=13" title="Խմբագրել բաժինը. Երկրորդ ուղևորությունը դեպի ԱՄՆ" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=13" title="Edit section's source code: Երկրորդ ուղևորությունը դեպի ԱՄՆ">խմբագրել կոդը</a>]</div> <a href="/wiki/1866" title="1866">1866</a> թվականի սեպտեմբերին ժամանելով Փարիզ, Շլիմանը տուն վարձեց <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A5%D5%B6_%D5%84%D5%AB%D5%B7%D5%A5%D5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սեն Միշել (դեռ գրված չէ)">Սեն Միշել</a> հրապարակում, որտեղ ժամանակի ընթացքում առաջացավ ինտելեկտուալ շրջան, որի մեջ էր մտնում նաև <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%BC%D5%B6%D5%A5%D5%BD%D5%BF_%D5%8C%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էռնեստ Ռենան (դեռ գրված չէ)">Էռնեստ Ռենանը</a> (նրա «Հիսուսի կյանքը» Շլիմանի կարդացել էր դեռ <a href="/wiki/1858" title="1858">1858</a> թվականին)։ Գտնվելով ծանր դեպրեսիայի մեջ՝ ընտանեկան խնդիրների պատաճառով, նա վերադարձավ համալսարանի դասընթացներին<a href="#cite_note-121">[նշում 8]</a>, սովորաբար ուսումնասիրելով հնագիտություն <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BE%D6%80" title="Լուվր">Լուվրի</a> տնօրենի՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%BA%E2%80%A4_%D5%8C%D5%A1%D5%BE%D5%A5%D5%BD%D5%BD%D5%B8%D5%B6-%D5%84%D5%B8%D5%AC%D5%B5%D5%A5%D5%B6%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ժ․ Ռավեսսոն-Մոլյենա (դեռ գրված չէ)">Ժ․ Ռավեսսոն-Մոլյենայի</a>, ղեկավարության <a href="#cite_note-Богданов2—2008——5–6-122">[114]</a>։ Նա նույնիսկ հաճախում էր Աշխարհագրական հասարակության նիստերին, որտեղ <a href="/wiki/1867" title="1867">1867</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_7" title="Մայիսի 7">մայիսի 7</a>-ին մասնակցում էր հույն գիտնական Գ․ Նիկոլաիդասի «Իլիականի տեղագրության և ստրատեգիական ծրագիրը», և կյանքում առաջին անգամ իմացավ, որ Տրոյայի գոյության և տեղագրության մասին ընթանում են բանավեճեր։ Այս թեման այնքան հետաքրքրեց Հենրիխին, որ նա գնեց Նիկոլաիդասի գիրքը՝ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Հունարեն">հունարեն</a> լեզվով, բայց չկարողացավ կենտրոնանալ դրա վրա<a href="#cite_note-Богданов2—2008——20-123">[115]</a>։ Շլիմանը շարունակում էր կնոջը ուղարկել նամակներ, կանչում էր նրան Փարիզ և խոստանում էր ապահովել հարուստ կյանքով՝ Ֆրանսիայի մայրաքաղաքում։ Շլիմանը նույնիսկ ցանկանում էր Փարիզի իր անշարժ գույքը ձևակերպել 11-ամյա որդու՝ Սերգեյի անունով։ Սակայն Ե․ Պ․ Լիժինա-Շլիմանը և նրա հարազատները հրաժարվեցին<a href="#cite_note-Богданов2—2008——5–7-124">[116]</a>։ Շլիմանը այնքան շատ էր ուզում վերադարձնել իր ընտանիքը, որ նույնիսկ անցավ սպառնալիքների<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——162–164-125">[117]</a>։ Վերջապես <a href="/wiki/1867" title="1867">1867</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_10" title="Հուլիսի 10">հուլիսի 10</a>-ին, Շլիմանը գրեց Եկատերինա Պետրովնային նամակ՝ ֆրանսերենով, որտեղ հայտարարեց ամուսնալուծության մասին<a href="#cite_note-Богданов2—2008——15–20-126">[118]</a>։ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_18" title="Սեպտեմբերի 18">Սեպտեմբերի 18</a>-ին Շլիմանը «Ամերիկա» շոգենավով ուղևորվեց Նյու-Յորք։ Սկսվեց հերթական տնտեսական ճգնաժամը, որպեսզի փրկի իր ամերիկյան երկաթուղիների փաստաթղթերը և վեջապես բաժանվի կնոջից, Շլիմանին պետք էր ստանալ ԱՄՆ-ի քաղաքացիություն<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——164–165-127">[119]</a>։ Առաջին անգամ նա փորձեց ստանալ քաղաքացիություն դեռ <a href="/wiki/1851" title="1851">1851</a> թվականին՝ Կալիֆորնիայում, սակայն կառավարության կողմից պատասխան չստացավ (չնայած «Ինքնակենսագրության» մեջ հաստատեց, որ ստացել է քաղաքացիությունը ավտոմատ կերպով այն ժամանակ, երբ <a href="/wiki/1850" title="1850">1850</a> թվականին Կալիֆորնիան դարձավ նահանգ)<a href="#cite_note-Богданов2—2008——21,_69-128">[120]</a>։ Ամերիկայում պարզվեց, որ երկաթուղային ակցիաները, հակառակ սպասածին, բերել են նրան 10 % եկամուտ, այդ պատճառով էլ Շլիմանը անձամբ անցկացրեց մարկետինգային հետազոտություն։ Որպես ուղևոր նա շրջեց տարբեր կազմակերպությունների ճանապարհներ՝ <a href="/wiki/%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82-%D5%85%D5%B8%D6%80%D6%84" class="mw-redirect" title="Նյու-Յորք">Նյու-Յորք</a>-<a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%A4%D5%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տոլիդո (դեռ գրված չէ)">Տոլիդո</a>-<a href="/wiki/%D4%BF%D5%AC%D5%AB%D5%BE%D5%AC%D5%A5%D5%B6%D5%A4" class="mw-redirect" title="Կլիվլենդ">Կլիվլենդ</a>-<a href="/wiki/%D5%89%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%A3%D5%B8" title="Չիկագո">Չիկագո</a><a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——165–166-129">[121]</a>։ Արդյունքում նա վաճառեց գրեթե բոլոր ակցիաները (300 000 դոլարով), իսկ մնացած գումարը ներդրեց երկաթուղիների մեջ։ Միևնույն ժամանակ կասկածելի էին այն հաղորդագրությունները, որ նա հանդիպել է ԱՄՆ-ի նախագահ <a href="/wiki/%D4%B7%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%B5%D5%B8%D6%82_%D5%8B%D5%B8%D5%B6%D5%BD%D5%B8%D5%B6" title="Էնդրյու Ջոնսոն">Էնդրյու Ջոնսոնի</a> և գեներալ <a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%A5%D5%BD_%D5%8D._%D4%B3%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%A9" title="Ուլիսես Ս. Գրանթ">Ուլիսես Ս. Գրանթի</a> հետ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——166–167-130">[122]</a>։ Նրան հետաքրքրում էին ամեն ինչ․ նա գնաց բամբակի պլանտացիաներ, ծանոթացավ Չիկագոյի դպրոցների հետ (և օրագրում նշեց ամերիկյան դպրոցների սեղանների ստանդարտները), Ռենանին ուղարկեց հաշվետվություն ամերիկացի հելլենագետների գործունեության և հրապարակումների մասին։ <a href="/wiki/1868" title="1868">1868</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_3" title="Հունվարի 3">հունվարի 3</a>-ին <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%A1" title="Կուբա">Կուբա</a> այցելելուց հետո, Շլիմանը վերադարձավ Նյու-Յորք և ներկա գտնվեց «Սուրբ Ծննդյան պատմվածքներ» գրքի հրապարակայնորեն ընթերցմանը (այն կարդում էր անձամբ <a href="/wiki/%D5%89%D5%A1%D6%80%D5%AC%D5%A6_%D4%B4%D5%AB%D6%84%D5%A5%D5%B6%D5%BD" title="Չարլզ Դիքենս">Չարլզ Դիքենսը</a>)։ Տոմսի արժեքը 3 դոլլար էր։ Քաղաքացիության հարցը դեռ լուծված չէր։ Շլիմանի մոտ կային մի շարք խնդիրներ իր ներդրումների ուղղությամբ, Նյու-Յորք նահանգի օրենքներով հպատակագրման համար անհրաժեշտ էր ԱՄՆ-ի տարածքում ապրել ամենաքիչը 5 տարի և 1 տարի՝ նահանգից դուրս<a href="#cite_note-Богданов2—2008——21-131">[123]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Հունաստան։_Առաջին_պեղումները։_Գիտական_աստիճան"><span id=".D5.80.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A1.D5.BD.D5.BF.D5.A1.D5.B6.D6.89_.D4.B1.D5.BC.D5.A1.D5.BB.D5.AB.D5.B6_.D5.BA.D5.A5.D5.B2.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8.D6.89_.D4.B3.D5.AB.D5.BF.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.A1.D5.BD.D5.BF.D5.AB.D5.B3.D5.A1.D5.B6">Հունաստան։ Առաջին պեղումները։ Գիտական աստիճան</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=14" title="Խմբագրել բաժինը. Հունաստան։ Առաջին պեղումները։ Գիտական աստիճան" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=14" title="Edit section's source code: Հունաստան։ Առաջին պեղումները։ Գիտական աստիճան">խմբագրել կոդը</a>]</div> <a href="/wiki/1868" title="1868">1868</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_28" title="Հունվարի 28">հունվարի 28</a>-ին Շլիմանը վերադարձավ Փարիզ։ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB_4" title="Մարտի 4">Մարտի 4</a>-ին Շլիմանը կնոջը գրեց 12 էջ պարունակող նամակ (այդ ժամանակ նրանք իրար չէին տեսել մոտ կես տարի), համոզելով նրան մտափոխվել և գալ ապրել Փարիզում՝ հարուստ կյանքով<a href="#cite_note-Богданов2—2008——23–41-132">[124]</a>։ Թվում էր, թե նրանց հարաբերությունները վերականգնվում էին, բայց Շլիմանը չէր շտապում վերադառնալ <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" class="mw-redirect" title="Պետերբուրգ">Պետերբուրգ</a>, այլ պատրաստվում էր մեկնել <a href="/wiki/%D5%87%D5%BE%D5%A5%D5%B5%D6%81%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Շվեյցարիա">Շվեյցարիա</a> և <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Իտալիա">Իտալիա</a>։ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_5" title="Մայիսի 5">Մայիսի 5</a>-ին նա ժամանեց <a href="/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4" title="Հռոմ">Հռոմ</a>։ Նա ձեռնամուխ եղավ այցելել քաղաքի բոլոր տուրիստական օբյեկտները։ Օրագրի՝ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_7" title="Մայիսի 7">մայիսի 7</a>-ի գրառումները վկայում են, որ Շլիմանը գործնականում առաջին անգամ հետաքրքրվեց հնագիտական պեղումներով, որոնք տեղի էին ունենում Պալատին բլրի վրա։ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_18" title="Մայիսի 18">Մայիսի 18</a>-ին նա նորից այցելեց պեղումնավայր։ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_7" title="Հունիսի 7">Հունիսի 7</a>-ին Շլիմանը այցելեց <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Նեապոլի համալսարան">Նեապոլի համալսարան</a>, որտեղ ներկա գտնվեց հունական գրականության և ժամանակակից պատմության դասախոսություններին, իսկ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_8" title="Հունիսի 8">հունիսի 8</a>-ին տեղափոխվեց <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D5%B4%D5%BA%D5%A5%D5%B5" title="Պոմպեյ">Պոմպեյ</a>՝ պեղումները ուսումնասիրելու համար։ Շլիմանը, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D6%81%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Սիցիլիա">Սիցիլիա</a> այցելելուց և <a href="/wiki/%D4%B7%D5%BF%D5%B6%D5%A1" title="Էտնա">Էտնայի</a> գագաթը բարձրանալուց հետո, <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_6" title="Հուլիսի 6">հուլիսի 6</a>-ին տեղափոխվեց Հունաստան<a href="#cite_note-Богданов2—2008——45–47-133">[125]</a>։ Հաջորդ 10 օրերը Շլիմանը անցկացրեց <a href="/wiki/%D4%BB%D5%A9%D5%A1%D5%AF%D5%A5" title="Իթակե">Իթակե</a> կղզում, ընդ որում նա հիացավ նրանից, որ իրեն ուղեկցող ջրաղացպանը, ճանապարհի ընթացքում պատմեց ամբողջ «Ոդիսականը»։ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_10" title="Հուլիսի 10">Հուլիսի 10</a>-ին Շլիմանը Էտոս լեռան վրա գտավ մի ավերված ամրոց (նա հավատաց, որ դա <a href="/wiki/%D5%88%D5%A4%D5%AB%D5%BD%D6%87%D5%BD" title="Ոդիսևս">Ոդիսևսի</a> ամրոցն է) և <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_13" title="Հուլիսի 13">հուլիսի 13</a>-ին կյանքում առաջին անգամ ինքնուրույն կատարեց պեղումներ։ Արդեն այդ ժամանակ նրա ուղեբեռում կային Հոմերոսի <a href="/wiki/%D5%88%D5%A4%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6" title="Ոդիսական">«Ոդիսական»</a>–ը և <a href="/wiki/%D4%BB%D5%AC%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6" title="Իլիական">«Իլիական»</a>–ը, <a href="/wiki/%D5%8A%D5%AC%D5%AB%D5%B6%D5%AB%D5%B8%D5%BD_%D4%B1%D5%BE%D5%A1%D5%A3" title="Պլինիոս Ավագ">Պլինիոս Ավագի</a> քառահատոր աշխատությունը, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%B8%D5%B6" title="Ստրաբոն">Ստրաբոնի</a> «Աշխարհագրությունը», որոնք առաջարկեց իրեն ուղեկցող Մյուրերին<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——177-134">[126]</a><a href="#cite_note-Богданов2—2008——48-135">[127]</a>։ Ֆ․ Վանդենբերգը գրում էր․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Այդ տեսության ապացույց Շլիմանը այդպես էլ չգտավ։ Նրան բավարարում էր այն ինչ ինքը տեսել էր։ Նրա մեջ արթնացավ հայտնաբերողի բնազդը։ Եվ հենց այդ օրը ծնունդ առավ հնագետ Հենրիխ Շլիմանը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——180-136">[128]</a> </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Frank_calvert_portrait-png.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/c/c7/Frank_calvert_portrait-png.jpg" decoding="async" width="200" height="330" class="mw-file-element" data-file-width="200" data-file-height="330" /></a><figcaption>Ֆրենկ Կալվերտը 1868 թվականին</figcaption></figure> Շարունակելով ճանապարհորդությունը, Շլիմանը այցելեց <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A9%D5%B8%D5%BD" title="Կորինթոս">Կորինթոսի</a> ավերակներ, իսկ հետո՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%AB%D5%AF%D5%A5%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Միկեն (դեռ գրված չէ)">Միկեն</a>։ Նա <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_20" title="Հուլիսի 20">հուլիսի 20</a>-ին վերադարձավ Աթենք, որտեղ հանդիպեց իր հունարենի ուսուցիչ Տ․ Վիմպոսին, ինչպես նաև <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%AB" class="mw-redirect" title="Գերմանացի">գերմանացի</a> հնագետ <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%BC%D5%B6%D5%BD%D5%BF_%D5%91%D5%AB%D5%AC%D5%AC%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էռնստ Ցիլլեր (դեռ գրված չէ)">Էռնստ Ցիլլերին</a>, որը սովորաբար աշխատում էր Հունաստանում։ Ցիլլերը մասնակցում էր Տրոյան գտնելու <a href="/wiki/1864" title="1864">1864</a> թվականի փորձերին։ Հետաքրքրված Շլիմանը մեկնեց <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%A1%D5%A4%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տրոադա (դեռ գրված չէ)">Տրոադա</a> (այն գտնվում էր <a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%82%D6%80%D6%84%D5%AB%D5%A1" title="Թուրքիա">Թուրքիայի</a> տարածքում) և <a href="/wiki/1868" title="1868">1868</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_10" title="Օգոստոսի 10">օգոստոսի 10</a>-ին առաջին անգամ տեսավ Հիսսարլիկ բլուրը։ Այնտեղ նա ծանոթացավ <a href="/w/index.php?title=%D5%96%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%AF_%D4%BF%D5%A1%D5%AC%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆրենկ Կալվերտ (դեռ գրված չէ)">Ֆրենկ Կալվերտի</a> հետ, ով նույնպես փորձում էր գտնել Տրոյան։ Կալվերտը Հիսսարլիկ բլրի մի մասի սեփականատերն էր<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——190–205-137">[129]</a>։ <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_22" title="Օգոստոսի 22">Օգոստոսի 22</a>-ին Շլիմանը գրեց հորը․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Հաջորդ տարվա ապրիլին ես կքանդեմ ամբողջ Հիսսարլիկի բլուրը, քանի որ ես վստահ եմ, որ կգտնեմ Պերգամոնը՝ Տրոյայի միջնաբերդը<a href="#cite_note-Богданов2—2008——51-138">[130]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> Շլիմանը հրաժարվեց <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ռուսաստան">Ռուսաստան</a> վերադառնալուց և ընտանիքի հետ շփումից։ Նա սեպտեմբերին մեկնեց Փարիզ։ Հենրիխը պատրաստվում էր գիրք գրել իր հունական պեղումների մասին։ Պետերբուրգ չգնալը բացատրվում էր նաև նրանով, որ Սոլովյովի պարտքի հարցը դեռ չէր չփակվել, նույնիսկ նրա մահից հետո, քանի որ հանգուցյալի քույրը՝ Ե․ Կ․ Պերեյասլավցևան, փորձում էր Շլիմանից գանձել 20 000 <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%AC%D5%AB" title="Ռուբլի">ռուբլի</a><a href="#cite_note-Богданов2—2008——51–52-139">[131]</a>։ Նոյեմբերին Շլիմանը միացավ Հունաստանի ուսումնասիրման Ֆրանսիական ասոցացիային և <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_9" title="Դեկտեմբերի 9">դեկտեմբերի 9</a>-ին վերջացրեց իր երկրորդ գիրքը՝ «Իթաքա, Պելոպոնես և Տրոյա։ Հնագիտական հետազոտություններ»։ Շլիմանի որակավորումը նրան դեռ թույլ չէր տալիս գիտական մենագրություն գրելու։ Առաջաբանում հեղինակը առաջին անգամ առաջարկեց սեփական կենսագրության տարբերակը և առաջին անգամ հրապարակեց անձամբ հորինած առասպելը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——206–207-140">[132]</a>։ Գիրքը չգրավեց գիտնականների և հրապարակիչների ուշադրությունը, այդ պատճառով էլ Շլիմանը իր սեփական միջոցներով այն հրատարակեց 700 օրինակ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——208-141">[133]</a>։ Սուրբ Ծննդին նա վերջապես վերադարձավ <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" class="mw-redirect" title="Պետերբուրգ">Պետերբուրգ</a>։ Չնայած մեկ ամիս առաջ ուղարկած հեռագրի, նա ընտանիքին չգտավ։ Եկատերինա Պետրովնան երեխաների հետ միասին հեռացել էր տնից։ Հնարավոր է, որ այդ ժամանակ Շլիմանը վերջնականապես որոշեց բաժանվել կնոջից և կապել իր կյանքը Տրոյայի պեղումների հետ։ Նա <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_26" title="Դեկտեմբերի 26">դեկտեմբերի 26</a>-ին Կալվերտին ուղարկել էր նամակ, որը պարունակում էր գործնական երկու տասնյակ հարցեր։ Հարցերի մեծ մասը կապված էր պեղումների համար աշխատողներ վարձելու, Տրոադայի կլիմայի և դաշտային շրջանի սկզբի մասին<a href="#cite_note-Богданов2—2008——53–55-142">[134]</a>։ Հենրիխը դիմեց իր հորեղբոր որդուն՝ փաստաբան Ադոլֆ Շլիմանին, որը առաջարկեց նրան Ռոստոկի համալսարան ուղարկել իր 2 հրատարակած գրքերը, որպեսզի ստանա փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——208–209-143">[135]</a>։ Ադոլֆ Շլիմանը զբաղվում էր Հենրիխի դոկտորական աստիճանի ձևակերպման հարցով, երբ գտնվում էր ԱՄՆ-ում։ <a href="/wiki/1869" title="1869">1869</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB_12" title="Մարտի 12">մարտի 12</a>-ին Ռոստոկի համալսարանի պրոֆեսոր Կարտենին՝ փիլիսոփայության ֆակուլտետի դեկանին, ուղարկվեց Շլիմանը երկու գրքերը, նրա ինքնակենսագրությունը և նամակ գերմաներեն ու լատիներեն լեզուներով, ընդ որում լատիներեն նամակը պարունակում էր սխալներ։ Չնայած դրանց, համալսարանի գիտական խորհուրդը <a href="/wiki/1869" title="1869">1869</a> թվականի <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_27" title="Ապրիլի 27">ապրիլի 27</a>-ին միաձայն որոշումով Հենրիխ Շլիմանին տվեց փիլիսոփայության դոկտորի աստիճան<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——211–218-144">[136]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Ամերիկայի_քաղաքացիություն։_Ամուսնալուծություն"><span id=".D4.B1.D5.B4.D5.A5.D6.80.D5.AB.D5.AF.D5.A1.D5.B5.D5.AB_.D6.84.D5.A1.D5.B2.D5.A1.D6.84.D5.A1.D6.81.D5.AB.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D6.89_.D4.B1.D5.B4.D5.B8.D6.82.D5.BD.D5.B6.D5.A1.D5.AC.D5.B8.D6.82.D5.AE.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6">Ամերիկայի քաղաքացիություն։ Ամուսնալուծություն</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=15" title="Խմբագրել բաժինը. Ամերիկայի քաղաքացիություն։ Ամուսնալուծություն" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=15" title="Edit section's source code: Ամերիկայի քաղաքացիություն։ Ամուսնալուծություն">խմբագրել կոդը</a>]</div> Փետրվարին, երբ պատրաստվում էր ուղևորվել ԱՄՆ, Շլիմանը Տ․ Վիմպոսին ուղարկեց նամակ, որում <a href="/wiki/%D4%B5%D5%BA%D5%AB%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%BA%D5%B8%D5%BD" title="Եպիսկոպոս">եպիսկոպոսից</a> խնդրեց իր համար հույն կին փնտրել։ Մասնավորապես այնտեղ նշվում էր․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Երդվում եմ մահացած մորս անունով, որ բոլոր մտքերս ուղղված կլինեն իմ ապագա կնոջը երջանիկ դարձնելու համար։ Երդվում եմ Ձեզ նրա մոտ երբեք բողոքելու պատճառ չի լինի, ես նրան կպահեմ արքայադստեր պես, եթե նա սիրի ու հարգի ինձ…Ես մշտապես շփվում եմ խելացի և գեղեցիկ կանանց հետ, որոնք ուրախ կլինեն ինձ բուժել ընտանեկան խնդիրներից և նույնիսկ կարող են ինձ երջանիկ դարձնել, եթե իմանան, որ ես մտածում եմ ամուսնալուծության մասին։ Բայց ընկեր իմ, ես վախենում եմ, որ կսիրահարվեմ ինչ-որ ֆրանսիացու և նորից կլինեմ դժբախտ, և այս անգամ մինչև կյանքիս վերջ։ Դրա համար էլ խնդրում եմ Ձեզ, որ պատասխան նամակում ինձ ուղարկեք ինչ-որ գեղեցիկ հույն կնոջ պատկեր։ Ես գիտեմ, դուք կարող էք այն ձեռք բերել ցանկացած լուսանկարչի մոտ։ Ես կպահեմ այդ նկարը իմ դրամապանակում և դրանով ապահովագրված կլինեմ ինչ-որ կնոջ հետ ամուսնանալու վտանգից։ Բայց եթե ինձ ուղարկեք այնպիսի աղջկա նկար, որին դուք եք առաջարկում, ապա ավելի լավ կլինի։ Խնդրում եմ Ձեզ գտեք ինձ համար այնպիսի կնոջ, ինչպիսին Ձեր քույրն է։ Թող նա լինի աղքատ, բայց կրթված։ Նա պետք է սիրի Հոմերոսին և ձգտի մեր սիրելի Հունաստանի վերականգմանը<a href="#cite_note-145">[նշում 9]</a>։ Ինձ համար կարևոր չէ գիտի նա օտար լեզուներ, թե ոչ։ Բայց նա պետք է լինի հունական տիպի, ունենա սև մազեր և լինի, հնարավորության դեպքում, գեղեցիկ։ Սակայն իմ առաջին պայմանը՝ դա բարի և սիրող սիրտ ունենալն է<a href="#cite_note-Мейерович—1966——83–84-146">[137]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Shliman2.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b3/Shliman2.jpg" decoding="async" width="206" height="298" class="mw-file-element" data-file-width="206" data-file-height="298" /></a><figcaption>Ե․ Պ․ Լիժինայից պահպանված նկարներից մեկը</figcaption></figure> <a href="/wiki/1869" title="1869">1869</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB_27" title="Մարտի 27">մարտի 27</a>-ին Հենրիխ Շլիմանը երրորդ անգամ ուղևորվեց ԱՄն։ Հասնելուն պես նա ներկայացրեց իր փաստաթղթերը քաղաքացիություն ստանալու համար։ Անհրաժեշտ փսաստաթղթերը նա ստացավ ադրեն երկու օր անց։ Ոմն Ջոն Բոլան՝ Նյու-Յորքի բնակիչ (փողոց Մեդիսոն, 90), դատարանում երդվեց, որ «պարոն Հենրիխ Շլիմանը վերջին հինգ տարիների ընթացքում ապրել է Միացյալ Նահագներում, որից մեկ տարի Նյու-Յորք նահանգում, և միշտ ենթարկվել է Միացյալ Նահանգների սահմանադրությանը»։ Իրականում Շլիմանը Նյու-Յորքում մնացել էր 10 շաբաթից էլ քիչ (դեպի ԱՄՆ երեք ուղևորումները միասին հաշված)։ Եվ Ջոն Բոլանը իր կեղծ երդման դիմաց ճոխ պարգևատրվեց<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——219–220-147">[138]</a><a href="#cite_note-Богданов2—2008——68–69-148">[139]</a>։ 1869 թվականի <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_1" title="Ապրիլի 1">ապրիլի 1</a>-ին, քաղաքացիությունը ստանալուց երեք օր հետո, Հենրիխ Շլիմանը տեղափոխվեց <a href="/wiki/%D4%BB%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Ինդիանապոլիս">Ինդիանապոլիս</a>, որտեղ, համաձայն Ա․ Շլիմանի խոսքերի, գործում էր ԱՄՆ-ի ամենալիբերալ օրենսդրությունը։ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_5" title="Ապրիլի 5">Ապրիլի 5</a>-ին նա դատարան հայց ներկայացրեց ամուսնալուծության մասին։ Այդ մասին փաստաթղթերը տպագրվեցին Indiana Weekly State Journal օրաթերթում՝ ապրիլի 9, 16 և 23-ին։ Բնորոշ է, որ Ինդիանա նահանգի օրենքներով, որպեսզի ներկայացվի ամուսնալուծության մասին հայց, պահանջվում էր ամենաքիչը մի տարի ապրել նրա տարածքում։ Շլիմանը գործը ուսումնասիրվեց <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_30" title="Հունիսի 30">հունիսի 30</a>-ին, հետևաբար, նրան հաջողվեց ապացուցել դատարանին, որ նա նստակեցության ցենզը կատարել է։ Գրավոր տեսքով դա հրապարակվեց եզրակացության մեջ։ Շլիմանը այդպես էլ չբացատրեց, թե ինչպես հաջողվեց նրան ապացուցել, որ նա համարվում է նահանգի մշտապես ապրող օտարահպատակ։ Սակայն <a href="/wiki/1869" title="1869">1869</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_11" title="Հունիսի 11">հունիսի 11</a>-ին Շլիմանը իր ֆրանսիացի ծանոթներին ուղարկած նամակներից մեկում նշեց, որ տուն է գնել Ինդիանապոլիսում՝ 1125 դոլարով<a href="#cite_note-149">[նշում 10]</a> և ներդրեց 12 000 դոլար օսլայի գործարանի 33 % ակցիաներում, ընդ որում երկու գործարքներն էլ ավարտվեցին դատական նիստից երկու շաբաթ առաջ։ Այսպիսով, Շլիմանը զոհաբերեց փոքր գումար և դատարանում ապացուցեց, որ համարվում է հասարակության ծանրակշիռ և պատկառելի քաղաքացի, այլ ոչ թե ժամանակավոր գաղթական, որին անհապաղ պետք է ամուսնալուծություն։ 1869 թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_30" title="Հունիսի 30">հունիսի 30</a>-ին Շլիմանը գրեց օրագրում, որ ամուսնալուծությունը կատարվել է<a href="#cite_note-150">[նշում 11]</a>, դատարանը հաշվի առավ Եկատերինա Լիժինայի նամակները, որոնք թարգմանվել էին անգլերեն։ Նամակի թարգմանության ժամանակ կեղծվել էին մի շարք փաստեր, օրինակ այն, որ Եկատերինան չէր ուզում տեղափոխվել ամուսնու մոտ ոչ թե Փարիզ, այլ ԱՄն։ Դատական գործը ավարտելուց հետո, Շլիմանը սպասում էր ամուսնալուծությունը հաստատող փաստաթղթին, որից հետո հուլիսի կեսին հեռացավ Ինդիանապոլիսից։ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_24" title="Հուլիսի 24">Հուլիսի 24</a>-ին նա Նյու-Յորքից ուղևորվեց Փարիզ<a href="#cite_note-Богданов2—2008——70–73-151">[140]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Աթենք։_Երկրորդ_ամուսնություն">Աթենք։ Երկրորդ ամուսնություն</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=16" title="Խմբագրել բաժինը. Աթենք։ Երկրորդ ամուսնություն" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=16" title="Edit section's source code: Աթենք։ Երկրորդ ամուսնություն">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Heinrich_und_Sophia_Schliemann.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Heinrich_und_Sophia_Schliemann.jpg/220px-Heinrich_und_Sophia_Schliemann.jpg" decoding="async" width="220" height="161" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Heinrich_und_Sophia_Schliemann.jpg/330px-Heinrich_und_Sophia_Schliemann.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a7/Heinrich_und_Sophia_Schliemann.jpg/440px-Heinrich_und_Sophia_Schliemann.jpg 2x" data-file-width="940" data-file-height="690" /></a><figcaption>Լուսանկարում Սոֆյան նստած է կենտրոնում, իսկ Շլիմանը կանգնած է ձախ մասում</figcaption></figure> Երբ Շլիմանը գտնվում էր Ինդիանայում, նա ստացավ <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A5%D5%B8%D5%AF%D5%AC%D5%A5%D5%BF%D5%B8%D5%BD_%D5%8E%D5%AB%D5%B4%D5%BA%D5%B8%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տեոկլետոս Վիմպոս (դեռ գրված չէ)">Տեոկլետոս Վիմպոսին</a> ուղարկած նամակի պատասխանը։ Եպիսկոպոսը լուրջ էր մոտեցել իր նախկին աշակերտի խնդրանքին։ Վիմպոսը <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a> ուղարկեց մի քանի լուսանկարներ, որոնց մեջ կար նաև <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%B8%D6%86%D5%B5%D5%A1_%D4%B7%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սոֆյա Էնգաստրոմենո (դեռ գրված չէ)">Սոֆյա Էնգաստրոմենոսի</a> պատկերը։ Սոֆյան Վիմպոսի հորեղբոր աղջկա՝ Վիկտորիայի և վաճառական Գեորգիոս Էնգաստրոմենոյի դուստրն էր։ Այդ ժամանակ Սոֆյան 17 տարեկան էր, և արդեն ավարտել էր ուսումը<a href="#cite_note-152">[նշում 12]</a>։ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_26" title="Ապրիլի 26">Ապրիլի 26</a>-ին Շլիմանը պատասխանեց Վիմպոսին, նամակի մեջ դնելով 1000 ֆրանկի չեկ։ Շլիմանը հաղորդում էր, որ նրան ամաչեցնում է իր և Սոֆյայի տարիքային տարբերությունը՝ 30 տարի, ինչպես նաև կասկածում էր իր տղամարդկային կարողության վրա։ Եկատերինայից բաժանվելուց հետո նա 6 տարվա ընթացքում չի ունեցել սեռական հարաբերություններ։ Արքեպիսկոպոսը փորձում էր ցրել նրա կասկածները։ Դրա համար նրան ուղարկեց ևս երկու թեկնածուների, այդ թվում նաև մի երիտասարդ այրու<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——225–226-153">[141]</a>։ Նամակագրությունը շարունակվում էր, բայց Շլիմանը, շարունակում էր երկմտել։ Արդեն հուլիսին, երբ նա գտնվում էր Նյու-Յորքում, իր ամերիկացի ընկերներից խուրհուրդ էր հարցնում, արդյոք պետք էր նրան ամուսնանալ հույն կնոջ հետ<a href="#cite_note-Богданов2—2008——73–74-154">[142]</a>։ Ժամանելով Աթենք, Շլիմանը ցանկացավ անձամբ հանդիպել թեկնածուների հետ, որոնց լուսանկարները ուղարկել էր Վիմպոսը։ Սոֆյայի հետ հանդիպումները տեղի էին ունենում իր բարեկամների ներկայութամբ, և երբ Շլիմանը նրան հարցրեց, թե ինչի համար է նա ուզում ամուսնանալ (դա եղավ 1869 թվականի սեպտեմբերի 15-ին), նա պատասխանեց այսպես՝ «Այդպիսին է իմ ծնողների կամքը, մենք աղքատ ենք, իսկ դուք հարուստ մարդ եք»<a href="#cite_note-Штоль—1991——212–213-155">[143]</a>։ Վհատված Շլիմանը նրան ուղարկեց նամակ, հետևյալ բովանդակությամբ․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Ինձ ապշեցրեց, որ դուք տվեցիք այդպիսի ստրկական պատասխան։ Ես ազնիվ, հասարակ մարդ եմ։ Եվ կարծում էի, եթե մենք ամուսնանանք, ապա դա կկատարվի նրա պատճառով, որ մենք երկուսս էլ ուզում ենք գտնել Տրոյան, ուզում ենք միասին հիանալ Հոմերոսով։ Բայց ես վաղը մեկնում եմ, և հնարավոր է, որ մենք երբեք էլ չենք հանդիպի… <…> Եթե Դուք ինչ-որ մի անգամ ունենաք ընկերոջ կարիք, ապա հիշեք և դիմեք փիլիսոփայության դոկտոր՝ Հենրիխ Շլիմանին, Սեն Միշել հրապարակ, 5, Փարիզ<a href="#cite_note-Штоль—1991——213–214-156">[144]</a> </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table>: <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Sophia_Heinrich_Schliemann.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Sophia_Heinrich_Schliemann.jpg/220px-Sophia_Heinrich_Schliemann.jpg" decoding="async" width="220" height="267" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Sophia_Heinrich_Schliemann.jpg/330px-Sophia_Heinrich_Schliemann.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/0e/Sophia_Heinrich_Schliemann.jpg/440px-Sophia_Heinrich_Schliemann.jpg 2x" data-file-width="495" data-file-height="600" /></a><figcaption>Ամուսնական լուսանկար</figcaption></figure> Ստանալով նամակը, Էնգաստրոմենոսները խառնվեցին՝ միլիոնատեր փեսացու ունենալը, հասարակության մեջ ընտանիքի դիրքը վերականգնելու և պարտքերը վճարելու միակ հնարավորությունն էր։ Նրանք Սոֆյային ստիպեցին, որ նամակ գրի Շլիմանին<a href="#cite_note-Штоль—1991——215-157">[145]</a>։ Շլիմանի պատասախանը շատ կոպիտ էր, սակայն դրանից հետո սկսվեց Սոֆյայի հետ նամակագրական կապը։ Արդեն մեկ շաբաթ անց՝ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_23" title="Սեպտեմբերի 23">սեպտեմբերի 23</a>-ին, տեղի ունեցավ նրանց ամուսնությունը։ Սակայն Շլիմանը Սոֆյային և նրա հորը ստիպեց ստորագրել մի համաձայնություն, ըստ որի նրանք չպետք է հավակնեն իր կարողությանը, եթե միայն դա նշված չլիներ կտակում, իսկ ամուսնական ծախսերի վրա նա խնայողություն չարեց<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——237–244-158">[146]</a><a href="#cite_note-159">[նշում 13]</a>։ Երկու օր անց ամուսինները մեկնեցին ամուսնական Ճանապարհորդության։ Նրանք շոգենավով տեղափոխվեցին մինչև <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D6%81%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Սիցիլիա">Սիցիլիա</a>, իսկ <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC" title="Նեապոլ">Նեապոլով</a> և <a href="/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4" title="Հռոմ">Հռոմով</a> մեկնեցին <a href="/wiki/%D5%96%D5%AC%D5%B8%D6%80%D5%A5%D5%B6%D6%81%D5%AB%D5%A1" title="Ֆլորենցիա">Ֆլորենցիա</a>, <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D6%81%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Վենեցիա">Վենեցիա</a> և <a href="/wiki/%D5%84%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AD%D5%A5%D5%B6" title="Մյունխեն">Մյունխեն</a>։ Ճանապարհորդության վերջին կետը <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Փարիզ">Փարիզն</a> էր։ Շլիմանը իր երիտասարդ կնոջ հետ զբոսնում էր քաղաքի թանգարաններով, վարձում էր <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Իտալերեն">իտալերենի</a> և <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ֆրանսերեն">ֆրանսերենի</a> ուսուցիչներ, որպեսզի նա կարողանար շփվեր նրա ընկերների հետ։ Լինում էին նաև կազուսներ։ Մյունխենի ամրոցի պատկերասրահում նա տեսավ մի երիտասարդ կնոջ դիմանկար՝ հունական գլխարկով։ Դրանից հետո Շլիմանը կնոջը հանձնարարեց հագնվել նույն ձևով և տարավ նրան <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%BD%D6%80%D5%A1%D5%B0" title="Պատկերասրահ">պատկերասրահ</a>, որպեսզի բոլորը համոզվեն, որ կենդանի կերպարը ավելի լավը կարող է լինել, քան գեղանկարը, որի հետևանքով Սոֆյան լացելով դուրս եկավ թանգարանից։ Այդ պատճառով Փարիզում նրա մոտ զարգացավ դեպրեսիա, որը ընթանում էր գլխացավերով և սրտխառնոցներով, բժիշկները խորհուրդ տվեցին նրան գնալ հանգստի։ Շուտով Շլիմանը նամակ ստացավ իր աղջկա՝ Նադեժդայի, մահվան մասին (<a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_28" title="Նոյեմբերի 28">նոյեմբերի 28</a>-ին՝ 10 տարեկանում) և հետաձգեց իր բոլոր ծրագրերը։ <a href="/wiki/1870" title="1870">1870</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_19" title="Փետրվարի 19">փետրվարի 19</a>-ին ամուսինները վերադարձան Աթենք<a href="#cite_note-Богданов2—2008——80–81-160">[147]</a><a href="#cite_note-161">[նշում 14]</a>։ Դա տեղի ունեցավ այն բանի պատճառով, որ Շլիմանը կանխազգեց պրուս-ֆրանկական պատերազմը։ Աթենքում Շլիմանը Սինտագմա հրապարակի շրջակայքում տուն գնեց, որտեղ էլ հաստատվեցին իր կնոջ հետ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——254–255-162">[148]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Հնագետ_(1870–1890_թվականներ)">Հնագետ (1870–1890 թվականներ)</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=17" title="Խմբագրել բաժինը. Հնագետ (1870–1890 թվականներ)" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=17" title="Edit section's source code: Հնագետ (1870–1890 թվականներ)">խմբագրել կոդը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Տրոյայի_մատույցներում">Տրոյայի մատույցներում</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=18" title="Խմբագրել բաժինը. Տրոյայի մատույցներում" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=18" title="Edit section's source code: Տրոյայի մատույցներում">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Plain_of_Troas_(Troy)_Turkey.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Plain_of_Troas_%28Troy%29_Turkey.jpg/220px-Plain_of_Troas_%28Troy%29_Turkey.jpg" decoding="async" width="220" height="155" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Plain_of_Troas_%28Troy%29_Turkey.jpg/330px-Plain_of_Troas_%28Troy%29_Turkey.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/69/Plain_of_Troas_%28Troy%29_Turkey.jpg/440px-Plain_of_Troas_%28Troy%29_Turkey.jpg 2x" data-file-width="1936" data-file-height="1368" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%A4%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տրոյադա (դեռ գրված չէ)">Տրոյադա</a> <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A9%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D6%80" title="Հարթավայր">հարթավայրը</a>: Տեսքը <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D5%BD%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AC%D5%AB%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հիսսարլիկ (դեռ գրված չէ)">Հիսսարլիկից</a>, Շլիմանի կարծիքով, այդ վայրում է գտնվել <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A3%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%B4%D5%B6%D5%B8%D5%B6" title="Ագամեմնոն">Ագամեմնոնի</a> ճամբարը: <a href="/wiki/2007" title="2007">2007</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80" title="Հոկտեմբեր">հոկտեմբերի</a> <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D6%80" title="Լուսանկար">լուսանկար</a></figcaption></figure> Գործարար Շլիմանը չմնաց <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%84" title="Աթենք">Աթենքում</a>, և վարձելով մի մեծ նավ՝ նա <a href="/wiki/1870" title="1870">1870</a> թվականի մարտին ուղևորվեց դեպի <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%AF%D5%AC%D5%A1%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կիկլադներ">Կիկլադներ</a>՝ այցելելով <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AC%D5%B8%D5%BD" title="Դելոս">Դելոս</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պատրոս (դեռ գրված չէ)">Պատրոս</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%AF%D5%BD%D5%B8%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նակսոս (դեռ գրված չէ)">Նակսոս</a> և <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D6%80%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տիրա (դեռ գրված չէ)">Տիրա</a>, որոնք հետաքրքել էին նրան հնագիտական տեսանկյունից։ Քանի որ Սոֆյան դեռ լիովին առողջ չէր, իսկ թուրքական ղեկավարությունը պեղումներ կատարելու թուլատվության հարցը երկարաձգում էր, Հենրիխը Տրոյադ ուղևորվեց միայնակ։ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_1" title="Ապրիլի 1">Ապրիլի 1</a>–ին, չսպասելով թույլատվությանը, նա սեփական ռիսկով և պատասխանատվությամբ վարձեց տասնյակ աշխատողներ շրջակա գյուղերից, որոնք, համաձայն Ֆ․ Վանդնեբերգի արտահայտության, ծրագրում էին «բողոքի ակցիա»<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——255–257-163">[149]</a>։ Նրան ակտիվ կերպով օգնում էր Ֆ. Կալվերտը, և <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_9" title="Ապրիլի 9">ապրիլի 9</a>–ին Հիսսարլիկ բլրի հյուսիսարևելյան լանջին Շլիմանը հայտնաբերեց 2 մ հաստությամբ քարե պատի մնացորդներ, բայց առանց թույլատվության շարունակել աշխատել անիմաստ էր<a href="#cite_note-Богданов2—2008——199–200-164">[150]</a>, հողի սեփականատերները ստիպեցին Շլիմանին ծածկել խրամատները, որն էլ արվեց <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_22" title="Ապրիլի 22">ապրիլի 22</a>–ին<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——257-165">[151]</a>։ Հետախուզությունը Շլիմանին թույլ տվեց գնահատել ծավալը և աշխատանքի արժեքը․ Կալվերտին նա գրում էր, որ պեղումները պետք է տևեին առնվազն 5 տարի։ Եթե պահեին միաժամանակ 100 աշխատողների, ապա հնագիտական աշխավախմբի բյուջետը կգնահատվի 100 000 ֆրանկ։ Շլիմանը նույնիսկ նախատեսել էր վարձել հնագետներ <a href="/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4" title="Հռոմ">Հռոմից</a> կամ <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D5%B4%D5%BA%D5%A5%D5%B5" title="Պոմպեյ">Պոմպեյից</a>, սակայն հրաժարվեց այդ մտքից։ Օրագրում նա ավելի հոռետես էր <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D5%BD" title="Պրիամոս">Պրիամոսի</a> ամրոցի պեղումների ֆինանսական գնահատման հարցում, որի գոյություն ունենալու մեջ չէր կասկածում<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——257–258-166">[152]</a>։ <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD-%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4" class="mw-redirect" title="Պրուս-Ֆրանսիական պատերազմ">Պրուս–Ֆրանսիական պատերազմը</a> սկսելուց առաջ Շլիմանը շտապով մեկնեց <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Փարիզ">Փարիզ</a> (<a href="/wiki/%D5%91%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AB%D5%AD" title="Ցյուրիխ">Ցյուրիխով</a>), որպեսզի պաշտպանի իր սեփականությունը։ Սոֆյան մնաց Աթենքում, Շլիմանը բողոքում էր նրան միայնակ լինելու համար, բայց վարում էր նախկին ապրելակերպը, ակտիվորեն զբաղվում էր ձիարշավով և գնում էր <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%B8%D5%B6" title="Բուլոն">Բուլոն</a>՝ լողալու համար։ Հետագա պեղումների համար նրան անհանգստացնում էին ռազմական սպառնալիքները, <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A5%D5%A4%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%BF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սեդանի ճակատամարտ (դեռ գրված չէ)">Սեդանի ճակատամարտի</a> օրը (<a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_1" title="Սեպտեմբերի 1">սեպտեմբերի 1</a>) նա գրեց <a href="/wiki/%D5%95%D5%BD%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Օսմանյան կայսրություն">Օսմանյան կայսրության</a> կրթության նախարար Սաֆվեդ փաշային։ Նամակում Շլիմանը ներողություն խնդրեց <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%AC" title="Մամուլ">մամուլում</a> իր կողմից բարձրացրած աղմուկի համար (դա վատթարացրեց Կալվերտի հետ հարաբերությունները)<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——259–262-167">[153]</a>։ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80" title="Սեպտեմբեր">Սեպտեմբերի</a> սկզբին Շլիմանը նավարկեց դեպի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%AE_%D4%B2%D6%80%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Մեծ Բրիտանիա">Մեծ Բրիտանիա</a>, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_29" title="Սեպտեմբերի 29">սեպտեմբերի 29</a>–ից մինչև <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_28" title="Հոկտեմբերի 28">հոկտեմբերի 28</a>–ը Սոֆյայի հետ ապրում էր Արկաշոնում։ Որդուն՝ Սերգեյին, ուղղված նամակներում նա հիշեցնում է, որ անհանգստանում է Փարիզում գտնվող իր անշարժ գույքի ճակատագրի համար, որը «կարող է ոչնչացված կամ այրված լինել նոր վանդալների կողմից»։ <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_21" title="Նոյեմբերի 21">Նոյեմբերի 21</a>–ին Շլիման ամուսինները վերադարձան Աթենք, իսկ Հենրիխը որոշում կայացրեց Հունաստանում ընտանեկան տուն կառուցելու մասին, քանի որ նա զբաղվում էր պեղումներով, իսկ Սոֆյան հրաժարվում էր ապրել Փարիզում<a href="#cite_note-Богданов2—2008——202–203-168">[154]</a>։ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B7%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Աշուն">Աշնան</a> վերջին Սոֆյան հղիանում է, Շլիմանը նրան հետևելու համար հրավիրում է <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%84%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Աթենքի համալսարան">Աթենքի համալսարանի</a> <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%B8%D6%86%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%80" title="Պրոֆեսոր">պրոֆեսոր</a> Վենիցելոսին․ նա ստացել էր <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D5%AF%D5%B8%D5%AC%D5%B8%D5%A3%D5%AB%D5%A1" title="Գինեկոլոգիա">գինեկոլոգիական</a> կրթություն <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%BC%D5%AC%D5%AB%D5%B6" title="Բեռլին">Բեռլինում</a>։ Քանի որ պեղումների համար թույլատվություն այդպես էլ չստացավ, դեկտեմբերին Շլիմանը մեկնեց <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%AC" title="Ստամբուլ">Ստամբուլ</a>։ Բանակցությունների համար նա գնաց <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>–ի դեսպան Մակվինգի մոտ, ինչպես նաև հույսը դրել էր <a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%82%D6%80%D6%84%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Թուրքերեն">թուրքերենից</a> իր սեփական գիտելիքների վրա, ընդ որում Շլիմանը ինքն իր բառապաշարը գնահատեց 6000 բառ։ Երեք շաբաթվա ընթացքում Շլիմանը եղավ Օսմանյան կայսրության բազմաթիվ վարչություններում, նրան դիմավորում էին բարեկամորեն, բայց գործը տեղից չէր շարժվում<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——263–264-169">[155]</a>։ Իր օրագրի 62 էջերը՝ <a href="/wiki/1870" title="1870">1870</a> թվականի ընթացքում, նա գրել է <a href="/wiki/%D5%95%D5%BD%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Օսմաներեն">հին օսմաներենով</a>, նա կատարելագործեց նաև <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Պարսկերեն">պարսկերենի</a> իր գիտելիքները<a href="#cite_note-170">[նշում 15]</a>։ Այդ ընթացքում ցավալի նորություններ եկան Կալվերտից․ Շլիմանը հանձնարարել էր նրան գնել Հիսսարլիկի <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84" title="Արևմուտք">արևմտյան</a> հատվածը, բայց այդ գործը երկարաձգվեց<a href="#cite_note-Богданов2—2008——204-171">[156]</a>։ <a href="/wiki/1871" title="1871">1871</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_18" title="Հունվարի 18">հունվարի 18</a>–ին Փարիզը <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BA%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%A1" title="Կապիտուլյացիա">կապիտուլացվեց</a> <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Պրուսիայի թագավորություն">պրուսիական</a> զորքերի կողմից։ Չնայած Սոֆյայի դժկամության, Շլիմանը նորից ուղևորվեց Փարիզ։ Բյուրոկրատական խնդիրներից հետո Ստամբուլում ԱՄՆ քաղաքացի Շլիմանը ոչինչ չսպասեց <a href="/wiki/%D5%95%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%BA%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%A1" title="Օկուպացիա">օկուպացրած</a> զորքերից, այդ պատճառով էլ նա Շառլ Կլեյնից պարտքով վերցրեց նրա վերարկուն և անցաթուղթը և կարողացավ <a href="/wiki/%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_22" title="Փետրվարի 22">փետրվարի 22</a>–ին հասնել Փարիզ՝ ռիսկի դիմելով, որ կարող է նրան ճանաչեն որպես լրտես։ Իր պետերբուրգցի ծանոթին նա գրեց այն մասին, որ մտնելով իր փարիզյան տուն և տեսնելով գրադարանը անվնաս՝ սկսեց համբուրել գրքերին, ինչպես իր սեփական երեխաներին<a href="#cite_note-Штоль—1991——224–225-172">[157]</a>։ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB_26" title="Մարտի 26">Մարտի 26</a>–ին նա հեռացավ Փարիզից, հավատալով, որ բնակիչները տեղում են, և վարձը առանց հետաձգման կփոխանցեն իր հաշվի վրա։ Փարիզում նրան հաջողվեց իմանալ, թե ինչ պատճառով թուրքական կողմը չի տալիս թույլատրություն պեղումների համար․ սրանից մի քանի տարի առաջ Հիսսարլիկում հայտնաբերվել էր գանձ՝ 1200 <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%AE%D5%A1%D5%A9" title="Արծաթ">արծաթե</a> մետաղադրամից բաղկացած, <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B8%D6%84%D5%B8%D5%BD_I&action=edit&redlink=1" class="new" title="Անտիոքոս I (դեռ գրված չէ)">Անտիոքոս I</a>–ի ժամանակներից, դրա համար էլ Շլիմանին և Կալվերտին համարում էին գանձ որոնողներ։ Կալվերտին նա գրում էր․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Ես նույնիսկ պատրաստ էի նրան, որ նախարարին վճարեմ կրկնակի արժեք իմ կողմից գտած գանձերի համար, քանի որ ես ունեմ միայն մեկ ցանկություն՝ լուծել Տրոյայի գտնվելու վայրի խնդիրը։ Ես պատրաստ եմ ծախսել դրա վրա իմ կյանքի մնացած տարիները և ցանկացած, նույնիսկ ամենախոշոր գումարը, բայց հողը պետք է լինի իմը, և քանի դեռ դա չի եղել, ես չեմ սկսի պեղումները, և եթե սկսեմ աշխատել կառավարությանը պատկանող հողի վրա, ապա դատապարտված կլինեմ նրանց հետ հավերժ պայքարի…<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——267-173">[158]</a>: </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> Վերադառնալով Աթենք, Շլիմանը օգտվեց անշարժ գույքի գների իջեցումից և գնեց ավելի քան հողի 10 բաժին, ծախսելով դրա վրա 68 000 <a href="/wiki/%D4%B4%D6%80%D5%A1%D5%AD%D5%B4" class="mw-redirect mw-disambig" title="Դրախմ">դրախմ</a> (հունական փող)։ Այդ բաժիններից մեկի վրա (Համալսարանի փողոցի վրա, թագավորական գրադարանի մոտ) Շլիմանը որոշեց կառուցել սեփական տուն։ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_7" title="Մայիսի 7">Մայիսի 7</a>–ին Սոֆյան ունեցավ աղջիկ, ում հայրը տվեց <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%B8%D5%B4%D5%A1%D5%B0%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Անդրոմահա (դեռ գրված չէ)">Անդրոմահա</a> անունը՝ <a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%B8%D6%80" title="Հեկտոր">Հեկտորի</a> կնոջ պատվին<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——267–268-174">[159]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Տրոյական_գտածոներ">Տրոյական գտածոներ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=19" title="Խմբագրել բաժինը. Տրոյական գտածոներ" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=19" title="Edit section's source code: Տրոյական գտածոներ">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Heinrich_Schliemann_in_Troja_19_Jahrhundert.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Heinrich_Schliemann_in_Troja_19_Jahrhundert.jpg/220px-Heinrich_Schliemann_in_Troja_19_Jahrhundert.jpg" decoding="async" width="220" height="275" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Heinrich_Schliemann_in_Troja_19_Jahrhundert.jpg/330px-Heinrich_Schliemann_in_Troja_19_Jahrhundert.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a5/Heinrich_Schliemann_in_Troja_19_Jahrhundert.jpg/440px-Heinrich_Schliemann_in_Troja_19_Jahrhundert.jpg 2x" data-file-width="1516" data-file-height="1894" /></a><figcaption>Շլիմանի տրոյական պեղումների տեսքը: XIX դարի փորագրություն</figcaption></figure> Աղջկա ծնունդից հետո Շլիմանը ուղևորվեց Բեռլին․ առաջին հերթին վարձելու գերմանացի դայակի, և երկրորդ, հանդիպելու հնագետ Է․ Կուրցիուսի հետ։ Հանդիպումը անցավ շատ վատ, <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%B8%D6%86%D5%A5%D5%BD%D5%B8%D6%80" title="Պրոֆեսոր">պրոֆեսոր</a> Կուրցիուսը հերքեց, որ Տրոյան գտնվում է Հիսսարլիկում, և հետագայում երբեք էլ չհամաձայնվեց։ Նա ինչպես նաև եղավ առաջինը, ով մեղադրեց Շլիմանին <a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D5%AB%D5%AC%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դիլետանտություն (դեռ գրված չէ)">դիլետանտության</a> մեջ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——268–275-175">[160]</a>։ Բեռլինից Շլիմանը տեղափոխվեց Ստամբուլ, որտեղ փաստաթղթերը դեռ պատրաստ չէին, նա դժգոհ էր նրանից, որ Սոֆյան վատ ինքնազգացողության պատճառով չէր կարող ուղեկցել նրան։ Այցելելով Փարիզ, որտեղ գանձեց իր տան վարձակալներից պատերազմի հետևանքով երկարաձգված 12 ամսվա վարձը։ Շլիմանը ծանոթացավ Ֆրանսիական հնագիտական համալսարանի տնօրեն <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%B4%D5%AB%D5%AC_%D4%B2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%B8%D6%82%D6%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էմիլ Բյուրնուֆ (դեռ գրված չէ)">Էմիլ Բյուրնուֆի</a> հետ (<a href="/wiki/1821" title="1821">1821</a><a href="/wiki/1907" title="1907">–1907</a>)։ Արխիվում պահպանվել է Բյուրնուֆի և Շլիմանի 103 նամակ։ Հետո Շլիմանը տեղափոխվեց <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D5%B6" title="Լոնդոն">Լոնդոն</a>՝ ուսումնասիրելու <a href="/wiki/%D4%B2%D6%80%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Բրիտանական թանգարան">Բրիտանական թանգարանի</a> հավաքածուները։ Լոնդոնում նա թուրքական կառավարության կողմից ստացավ թույլատվություն պեղումների համար, որի մասին հայտնեց Սերգեյին <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_17" title="Օգոստոսի 17">օգոստոսի 17</a>–ի նամակում<a href="#cite_note-Богданов2—2008——207–209-176">[161]</a>։ Լոնդոնում Շլիմանը Շրոյդերներից պատվիրեց սակրային գործիքներ և միանիվ ձեռնասայլակներ, որոնք անհրաժեշտ էին պեղումների համար։ Շլիմանի բացակայության ժամանակ Հիսսարլիկ ժամանեց Կուրցիուսը, բայց հրապարակեց Կալվերտին, որ նա և Շլիմանը առաջադրում են Տրոյայի տեղադրության իրենց տարբերակը, քանի որ իրենք էին այդ հողի տերը<a href="#cite_note-177">[նշում 16]</a>, իսկ Հիսսարլիկում թաքնված է <a href="/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1" title="Տրոյա">Իլիոնը</a>, բայց ոչ Հոմերական Տրոյան<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——275–279-178">[162]</a>։ Շլիմանը այդ ժամանակ վերադարձավ Աթենք իր աղջկա դայակի՝ Աննա Ռուտենիկի, հետ, Նոյշտրելիցի <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6" title="Փաստաբան">փաստաբանի</a> աղջկա, որին վերանվանեց <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B8%D6%82&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վանսիկաու (դեռ գրված չէ)">Վանսիկաու</a> (հետագայում բոլոր ծառաներին, առանց բացառության, Հենրիխը տալիս էր հոմերական անուններ, պատճառաբանելով՝ «քանի որ մենք ապրում ենք հին աշխարհում»<a href="#cite_note-Мейерович—1966——141-179">[163]</a>)։ Աննան պետք էր Սոֆյային սովորեցներ <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Գերմաներեն">գերմաներեն</a>։ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_27" title="Սեպտեմբերի 27">Սեպտեմբերի 27</a>–ին ժամանելով Հիսսարլիկ, Հենրիխը իմացավ, որ <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%AC%D5%AB_%D5%B6%D5%A5%D5%B2%D5%B8%D6%82%D6%81" title="Դարդանելի նեղուց">Դարդանելի</a> նահանգապետ Ահմեդ փաշան կանխում է աշխատանքը, քանի որ հայտնի չէր, թե սուլթանի հրովարտակը տարածվում է ամբողջ Հիսսարլիկի թե միայն Շլիմանի և Կալվերտի տարածքի վրա։ Շլիմանը դիմեց ԱՄՆ–ի նոր դեսպանին՝ Բրաունին, իսկ անձամբ զբաղվեց աշխատողների վարձմամբ։ Շրջակա <a href="/wiki/%D4%B3%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B2" title="Գյուղ">գյուղերից</a> նա վարձեց 8 <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%B6" class="mw-redirect" title="Հույն">հույնի</a> և <a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%82%D6%80%D6%84" class="mw-redirect" title="Թուրք">թուրքի</a> (որպեսզի աշխատանքը չընդհատվի տոն օրերին), որոնց վճարում էր օրական 10 <a href="/wiki/%D5%8A%D5%AB%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D6%80" title="Պիաստր">պիաստր</a><a href="#cite_note-180">[նշում 17]</a>։ Ժամանակի ընթացքում աշխատողների թիվը հասավ մոտ 100–ի, և միմյանց չշփոթելու համար, Շլիմանը հույներին վերանվանեց <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BD" title="Հոմերոս">Հոմերոսի</a> կերպարներով, իսկ թուրքերին տվեց մականուններ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——281–285-181">[164]</a>։ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_11" title="Հոկտեմբերի 11">Հոկտեմբերի 11</a>–ին, ստանալով նոր թույլատվություն, Շլիմանը փորեց խոր փոս, որը հատեց ամբողջ բլուրը <a href="/wiki/%D5%80%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%AB%D5%BD" title="Հյուսիս">հյուսիս</a><a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%B4%D5%B8%D6%82%D5%BF%D6%84" title="Արևմուտք">–արևմուտքից</a> դեպի <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BE" title="Հարավ">հարավ</a> ուղղությամբ և ցույց տվեց նրա ներքին կառուցվածքը, և նա միանգամից կանգնեց արդյունքների մեկնաբանման խնդրի առջև։ Բյուրնուֆը խորհուրդ տվեց նրան մանրազնին կերպով նշել, թե ինչ խորությունից է դուրս բերվում այս կամ այն առարկան, <a href="/wiki/1872" title="1872">1872</a> թվականի մայիսից այդ ցուցումնեը հայտնվեցին բոլոր հաշվետվություններում և պեղումների վայրի նկարներում։ Բոլորը, նույնիսկ ամենաաննշան, գտածոները նկարագրվում էին հունական և գերմանական թերթերում, հաճախ նյութերը տպագրվում էին նաև ռուսական մամուլում․ գրաքննությունը չէր հետաքրքրվում Շլիմանի նյութերով<a href="#cite_note-Богданов2—2008——209–210-182">[165]</a>։ Պեղումները վհատեցին նրան․ 4 մետր խորության վրա, հույն–հռոմեական ժամանակների շերտի տակ հայտնաբերվեցին քարի դարի մարդկության հետքեր։ Նոյեմբերի վերջին Շլիմանը հասավ հսկայական քարե բլոկների, նման այն քարերին, որոնք տեսել էր <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%AF%D5%A5%D5%B6%D5%A5%D5%AB_%D5%A1%D6%80%D5%BE%D5%A5%D5%BD%D5%BF" title="Միկենեի արվեստ">Միկենում</a>։ Սակայն հորդառատ անձրևները պեղումները վերածեցին ճահճի, և 1871 թվականի <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_22" title="Նոյեմբերի 22">նոյեմբերի 22</a>–ին Շլիմանը ավարտեց պեղումների առաջին շրջանը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——298–304-183">[166]</a>։ Երկրորդ շրջանը, որը սկսվեց <a href="/wiki/1872" title="1872">1872</a> թվականի <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_1" title="Ապրիլի 1">ապրիլի 1</a>–ին, Շլիմանը սկսեց ավելի պատրաստված։ Պեղումներով էին զբաղված ավելի քան 100 աշխատող, Ջոն Լատեմը՝ <a href="/wiki/%D5%8A%D5%AB%D6%80%D5%A5%D5%B5" class="mw-redirect" title="Պիրեյ">Պիրեյ</a><a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%84" title="Աթենք">–Աթենք</a> <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D5%A1%D5%A9%D5%B8%D6%82%D5%B2%D5%AB" title="Երկաթուղի">երկաթուղու</a> կառուցման տնօրենը, տրամադրեց Շլիմանին երկու հույն ինժեներների՝ Մակրիսին և Դեմտրիոսին, հնագետը վճարում էր յուրաքանչյուրին ամսական 150 ֆրանկ։ Գանձապահի, հաշվապահի, անձնական ծառայի և խոհարարի պարտականություններրը կատարում էր հույն Նիկոլաոս Զաֆիրոսը՝ թուրքական Ռենկո գյուղից։ Շլիմանը վճարում էր նրան օրը 30 պիաստր (6 ֆրանկ), այսինքն ավելի շատ, քան մայրաքաղաքի տեխնիկական մասնագետներին<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——309-184">[167]</a>։ Ծախսերը այնքան շատ էին, որ Շլիմանը անկեղծորեն ասաց, որ պետք է այս տարվա ընթացում լուծի տրոյական հարցը։ Աշխատանքի թափը վիթխարի էր, Աթենքից եկած ինժեներ Լորանը ամբողջ բլրի մեջ փորեց 70 մետր երկարություն և 14 մետր խորություն ունեցող խրամատ (լայնությունը կարող էր փոփոխվել), պետք է դուրս բերվեր 78 545 խորանարդ մետր բնահող<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——310-185">[168]</a>։ Սակայն, շրջանը սկսվեց թունավոր օձերի ներխուժումով, որոնցից, ի զարմանս Շլիմանի, կատարելապես ոչ ոք չէր վախենում․ նրանք հավատում էին «օձի տերևի» ինչ–որ ուժի։ Հենիրխը լրջորեն գրում էր օրագրում, որ կցանկանար իմանար, օգնում է արդյոք այդ տերևը կոբրայի խայթից, այդ դեպքում <a href="/wiki/%D5%80%D5%B6%D5%A4%D5%AF%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հնդկաստան">Հնդկաստանում</a> հիանալի բիզնես կարելի էր ստեղծել<a href="#cite_note-Мейерович—1966——96-186">[169]</a>։ Առաջին ամսվա ընթացքում նրանք հողի մեջ խորացան 15 մետրով, հանեցին 8500 խորանարդ մետր հանքաքար, բայց դեռ բնահողին չհասան։ Շլիմանը դժգոհեց, որ 7 օր կորավ տոների, անգործության և եղանակի պատճառով։ Անգործության պատճառը դարձավ այն, որ Շլիմանը արգելեց ծխել աշխատանքի ընթացքում։ Գործադուլը բերեց նրան, որ հնագետ–բիզնեսմենը ամբողջությամբ թարմացրեց աշխատակազմը և ավելացրեց աշխատանքային օրը՝ փոխարինումը այսուհետ սկսվում էր 05:00–ին և ավարտվում էր 18:00–ին<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——311-187">[170]</a>: Պեղումների խորությունը դարձավ կրիտիկական, ավելի հաճախ տեղի էին ունենում փլուզումներ, այդ ժամանակ Շլիմանին դիմեց Գեորգիոս Ֆոտիդասը, ով 7 տարի աշխատել էր հանքերում՝ Ավստրալիայում, և չկարողանալով դիմանալ աշխատանքին, վերադարձել էր հարենիք և փնտրում էր աշխատանք։ Շլիմանը նրան նշանակել էր անվտանգության ինժեներ, բացի այդ, նա գեղագիր էր և գծում էր պեղումների աշխատանքային ծրագրերը և գծագրերը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——311–312-188">[171]</a>։ <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Ilion---metopa.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Ilion---metopa.jpg/220px-Ilion---metopa.jpg" decoding="async" width="220" height="214" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Ilion---metopa.jpg/330px-Ilion---metopa.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8e/Ilion---metopa.jpg/440px-Ilion---metopa.jpg 2x" data-file-width="528" data-file-height="514" /></a><figcaption>Քանդակ <a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%AB%D5%B8%D5%BD" title="Հելիոս">Հելիոսի</a> պատկերով, ըստ երևույթի, Աթենքի <a href="/wiki/%D5%8F%D5%A1%D5%B3%D5%A1%D6%80" title="Տաճար">տաճարից</a>՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%B8%D6%80_%D4%BB%D5%AC%D5%AB%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նոր Իլիոն (դեռ գրված չէ)">Նոր Իլիոնում</a> (չինական <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%A1%D6%80" title="Մարմար">մարմար</a>, 2 մ × 86 սմ)։ Հայտնաբերվել է Շլիմանի կողմից <a href="/wiki/1872" title="1872">1872</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_13" title="Հունիսի 13">հունիսի 13</a>–ին, ներկայումս գտնվում է Բեռլինի <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D5%B6" title="Պերգամոն">Պերգամոնի</a> <a href="/wiki/%D4%B9%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Թանգարան">թանգարանում</a><a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——318-189">[172]</a></figcaption></figure> Չնայած բոլոր ջանքերի, հոմերական Տրոյայի հետքեր չգտնվեցին։ Շլիմանին չէին հետաքրքրում հռոմեական և <a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%AC%D5%AC%D5%A5%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B4%D5%B7%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B5%D5%A9" title="Հելլենիստական մշակույթ">հելլենիստական</a> ժամանակների մշակութային շերտերը, այդ պատճառով էլ նա ուղղակի քանդում էր այդ շերտերը, թողնելով միայն ամենաէֆեկտիվ գտածոները, օրինակ, քանդակ Հելիոսի պատկերով<a href="#cite_note-190">[նշում 18]</a>։ Գտնվում էին նաև արծաթե մազակալներ, բազմաթիվ կոտրված թաղման աճյունասափորներ, ամֆորաներ, պղնձե մեխեր, դանակներ, ծանր նիզակներ (<a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%BD%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սարիսա (դեռ գրված չէ)">սարիսա</a>) և <a href="/wiki/%D5%93%D5%AB%D5%B2" title="Փիղ">փղի</a> <a href="/wiki/%D5%88%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D6%80" title="Ոսկոր">ոսկորից</a> փոքր զարդեր։ Մայիսի սկզբին Շլիմանը աշխատողների միջև մրցույթ անցկացրեց, կազմվեցին երկու խմբեր, Հենրիխի և Գ․ Ֆոտիդասի մասնակցությամբ, որոնք պետք էին քայլեին բլրի վրայով միմյանց ընդառաջ։ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_12" title="Մայիսի 12">Մայիսի 12</a>–ին պատերից մեկը փլվեց, չնայած մի շարք հարմարանքների շնորհիվ վեց աշխատող փրկվեց։ Փլուզման հետևանքով բացվեց մեծ <a href="/wiki/%D5%8A%D5%AB%D6%86%D5%B8%D5%BD" title="Պիֆոս">պիֆոսների</a> <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Դամբարան">դամբարան</a> 2 մ բարձրությամբ և մեկ մետր տրամագծով։ Պահպանված յոթ անոթները Շլիմանը ուղարկեց Ստամբուլ՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%95%D5%BF%D5%B8%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օտոմանյան (դեռ գրված չէ)">Օտոմանյան</a> թանգարան, իսկ երեքը թողեց պեղումների վայրում։ Ընդ որում, Հենրիխը անհանգստանում էր․ պեղումների արժեքը մեծացել էր օրական 400 ֆրանկ, բայց դեռ ոչ մի գրություն կամ տեղեկություն չկար ավերակների ծագման մասին։ Չնայած գտած անոթները զարդարված էին <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BE%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Սվաստիկա">սվաստիկաներով</a><a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——315–317-191">[173]</a>։ Հուլիսին սկսեցին փոշե փոթորիկներ, իսկ օդի ջերմաստիճանը մշտապես մնում էր 30 աստիճանի վրա։ Որպեսզի շեղեր գետնափորներին դաշտային աշխատանքներից, Շլիմանը ավելացրեց նրանց աշխատավարձը և աշխատակազմը հասցրեց 150 հոգու։ Բարձր ջերմաստիճանը և փոշին առաջացրեցին աշխատողերի մոտ տենդ և <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%B6%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%BE%D5%AB%D5%BF" class="mw-redirect" title="Կոնյունկտիվիտ">կոնյունկտիվիտ</a>։ Օգոստոսին <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Մալարիա">մալարիայով</a> էր վարակվել արդեն ամբողջ արշավախումբը, իսկ Շլիմանի ինքնազգացողությունը այնպիսին էր, որ նա չէր համարձակվում դուրս գալ մաքուր օդի ցերեկային ժամերին։ Սակայն հենց այս տարվա ամենադժվար եղանակին աշխատողները Ֆոտիդասի գլխավորությամբ հասան <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%AF%D5%AC%D5%B8%D5%BA%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D5%B4%D6%80%D5%B8%D6%81" title="Կիկլոպյան ամրոց">կիկլոպյան ամրոցի</a>, որը կարծես համարվում էր աշտարակի հիմքը։ Վերջապես, օգոստոսի կեսերին աշխատողները ստիպված էին դադարեցնել աշխատանքը, քանի որ Շլիմանին արդեն չէին օգնում քինինի ոչ մի չափաբաժին<a href="#cite_note-Богданов2—2008——215-192">[174]</a>։ Սոֆյան այդ ժամանակ արդեն պետք է ծննդաբերեր, բայց երեխան ծնվեց մահացած։ Չնայած դրան, Հենրիխը Աթենքում մնաց <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_20" title="Օգոստոսի 20">օգոստոսի 20</a>–ից մինչև <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_1" title="Սեպտեմբերի 1">սեպտեմբերի 1</a>–ը, իսկ արդեն <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_15" title="Սեպտեմբերի 15">սեպտեմբերի 15</a>–ին նա մեկնեց Տրոյա լուսանկարիչ Է․ Զիբրեխտի հետ։ Միայն <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_22" title="Սեպտեմբերի 22">սեպտեմբերի 22</a>–ին Շլիմանը վերադարձավ Աթենք, որտեղ մնաց մինչև <a href="/wiki/1873" title="1873">1873</a> թվականի հունվարի վերջը։ Որպես պեղումների պատասխանատու նշանակվեց Նիկոլաոսը, նրան հանձնարարվել էր ձմեռվա ընթացքում Շլիմանի համար քարե տուն կառուցել (պատմական շինությունների նյութերով), և արդեն հաջորդ տարվա դաշտային շրջանին կմասնակցեր նաև Սոֆյան<a href="#cite_note-Богданов2—2008——216-193">[175]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="«Պրիամոսի_գանձը»">«Պրիամոսի գանձը»</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=20" title="Խմբագրել բաժինը. «Պրիամոսի գանձը»" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=20" title="Edit section's source code: «Պրիամոսի գանձը»">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Plan_Troy-Hisarlik-ru.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Plan_Troy-Hisarlik-ru.svg/220px-Plan_Troy-Hisarlik-ru.svg.png" decoding="async" width="220" height="199" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Plan_Troy-Hisarlik-ru.svg/330px-Plan_Troy-Hisarlik-ru.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/0/02/Plan_Troy-Hisarlik-ru.svg/440px-Plan_Troy-Hisarlik-ru.svg.png 2x" data-file-width="1280" data-file-height="1155" /></a><figcaption>Հիսսարլիկ <a href="/wiki/%D4%B2%D5%AC%D5%B8%D6%82%D6%80_(%D5%A1%D5%B5%D5%AC_%D5%AF%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%BC%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80)" class="mw-disambig" title="Բլուր (այլ կիրառումներ)">բլրում</a> տեղի ունեցող հնագիտական պեղումների ընդհանուր ծրագիրը</figcaption></figure> Շլիմանը, ինչպես գրում էր որդուն՝ Սերգեյին, պեղումների հաջորդ շրջանը սկսվում է <a href="/wiki/1873" title="1873">1873</a> թվականին <a href="/wiki/%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_14" title="Փետրվարի 14">փետրվարի 14</a>–ին, չնայած հնագետի շատ վատ առողջությանը։ Ձմեռը խստաշունչ էր, տանը, որտեղ գիշերում էր Շլիմանը, ջերմությունը չէր բարձրանում 5 °C–ից։ Սոֆյան պեղումների եկավ միայն ապրիլի կեսերին և վերադարձավ Աթենք <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_7" title="Մայիսի 7">մայիսի 7</a>–ին, քանի որ մահացել էր հայրը՝ Գեորգիոս Էնգաստրոմենոսը<a href="#cite_note-Богданов2—2008——217,_223-194">[176]</a>։ Շլիմանը չդադարեցրեց պեղումները։ Ապրիլ ամսվա ընթացքում նա վստահեցրեց իրեն, որ հայտնաբերված աշտարակը և հին ճանապարհի ավերակները համարվում են <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%AF%D5%A5%D5%BD%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%BA%D5%A1%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սկեսյան դարպաս (դեռ գրված չէ)">Սկեսյան դարպասները</a> և <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D5%BD" title="Պրիամոս">Պրիամոսի</a> պալատը, որը նկարագրված է <a href="/wiki/%D4%BB%D5%AC%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6" title="Իլիական">«Իլիական»</a>–ում։ Հոդվածներից մեկում, տպագրված <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_24" title="Մայիսի 24">մայիսի 24</a>–ին՝ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%BD%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" title="Աուգսբուրգ">Աուգսբուրգի</a> «Allgemeine Zeitung» թերթում, նա հրապարակում է, որ կատարել է իր առջև դրած խնդիրը և ապացուցել է հոմերական Տրոյայի պատմական գոյությունը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——343–346-195">[177]</a>։ Սոֆյայի հեռանալուց հետո Շլիմանը հրապարակեց, որ պեղումները կվերջացնի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_15" title="Հունիսի 15">հունիսի 15</a>–ին։ Մնալով մենակ՝ Հենրիխը ջանում էր վարել առողջ ապրելակերպ․ արթնանում էր լուսաբացի հետ, վառում էր օջախը, որից հետո, ցանկացած եղանակի, գնում էր <a href="/wiki/%D4%BE%D5%B8%D5%BE" title="Ծով">ծովում</a> լողալու։ Նախաճաշից հետո նա գնում էր պեղումների և մնում էր այնտեղ մինչև ուշ գիշեր։ Փորձ ձեռք բերելով Շլիմանը խոստովանում էր, որ նախորդ երկու տարիների ընթացքում շատ լուրջ սխալներ է թույլ տվել․ օրագրի <a href="/wiki/1873" title="1873">1873</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_17" title="Հունիսի 17">հունիսի 17</a>–ի գրության նա հաղորդեց, որ այն միտքը, որ հոմերական Տրոյան գտնվում է մայրցամաքային սալի վրա, սխալ էր, և նախորդ պեղումների ժամանակ ինքը մեծ մասամբ ոչնչացրել էր այդ<a href="#cite_note-Богданов2—2008——217-196">[178]</a>։ Սակայն գլխավոր գտածոն դեռ առջևում էր։ Իրադարձությունը, որը տեղի ունեցավ <a href="/wiki/1873" title="1873">1873</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_31" title="Մայիսի 31">մայիսի 31</a><a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_17" title="Հունիսի 17">–հունիսի 17</a>–ը, նկարագրվել է անձամբ Շլիմանի կողմից ամենաքիչը վեց անգամ, այդ թվում նաև «Տրոյական հնություններ» և «Ինքնակենսագրություն» գրքերում, և բոլոր նկարագրությունները հակասում են միմյանց։ Ինքնին, «Պրիամոսի գանձ»–ի հայտնաբերման ամսաթիվը վիճելի է․ առաջին գրությունները Շլիմանի օրագրում նշված են <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_31" title="Մայիսի 31">մայիսի 31</a>–ին, բայց հայտնի չէ, թե ինչ օրացույցից էր նա օգտնվում՝ <a href="/wiki/%D4%B3%D6%80%D5%AB%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D6%85%D6%80%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D6%81" title="Գրիգորյան օրացույց">Գրիգորյան</a> թե <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D6%85%D6%80%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B5%D6%81" title="Հուլյան օրացույց">Հուլյան</a>։ Տրոյայի մասին <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Մենագրություն">մենագրությունում</a> գտածոն թվագրված է <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_17" title="Հունիսի 17">հունիսի 17</a>–ին, երբ պեղումները արդեն վերջացել էին։ Բացի այդ, «Ինքնակենսագրությունում» ասվում է, որ Սոֆյան մշտապես նրա հետ է եղել և գտածոները գաղտնի տեղափոխել է <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հունաստան">Հունաստան</a><a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——347–348-197">[179]</a>։ <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Priam%27s_treasure.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Priam%27s_treasure.jpg/220px-Priam%27s_treasure.jpg" decoding="async" width="220" height="330" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/73/Priam%27s_treasure.jpg/330px-Priam%27s_treasure.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/73/Priam%27s_treasure.jpg 2x" data-file-width="400" data-file-height="600" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D5%BD" title="Պրիամոս">«Պրիամոսի</a> գանձ»–ի <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D6%80" title="Լուսանկար">լուսանկարը</a>, նկարված է <a href="/wiki/1873" title="1873">1873</a> թվականին։ Վերևում վերականգնված ականջօղեր և գոհարակուռ վարսակալներ են, իսկ ներքևում՝ մեծ անոթներ՝ զարդանախշերով</figcaption></figure> Ամենաառաջին հաղորդագրությունը գտածոյի մասին այսպիսին էր․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Պրիամոսի տան հետևում՝ 8–10 մետր խորության վրա, ես հայտնաբերեցի տրոյական օղակաձև պարիսպը, որը սկսվում է Սկեյսկյան դարպասներից, և գտա մի մեծ պղնձե իր՝ շատ անսովոր ձևի, որը գրավեց իմ ուշադրությունը նրանով, որ իր փայլով շատ նման էր ոսկուն։ Այդ պղնձե առարկան պարզվեց շատ պինդ էր ինչպես քարը։ Նա ուներ 1, 5–1, 75 մետր հաստություն, որի վրա գտնվում էր վերոհիշյալ պարիսպը։ Այն ուներ 1․80 մետր հաստություն և 6 մետր բարձրություն։ Այն կազմված էր խոշոր քարերից, և հնարավոր է, որ կառուցվել է Տրոյայի անկումից հետո։ Որպեսզի հանգստացնի իր աշխատողների կրքերը և փրկի գտածոները գիտության համար, պետք էր շտապել, և ես միանգամից հայտարարեցի «paidos» (ընդմիջում), իսկ քանի դեռ իմ աշխատողները նախաճաշում և հանգստանում էին, ես կարողացա հանել գանձերը մեծ դանակի օգնությամբ, որը պահանջում էր շատ մեծ ուժեր և իրենից վտանգ էր ներկայացնում կյանքի համար, քանի որ այդ հսկա պարիսպը ցանկացած պահի կարող էր փլվել իմ վրա։ Բայց գիտության համար այդ արժեքավոր առարկաները, ինձ տվեցին անխոհեմ քաջություն, և ես արդեն չէի մտածում ոչ մի վտանգի մասին։ Ես չէի կարող պեղումնավայրից դուրս բերել հայտնաբերած գանձերը, եթե չլիներ իմ շատ սիրելի կինը, որը հողից դուրս հանած գնաձերը փաթաթեց իր շալի մեջ և կարողացավ դուրս հանել դրանք պեղումնավայրից<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——348–349-198">[180]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> Գանձը պարունակում էր 8833 առարկա, որից միայն 83–ն էին ծավալուն։ Մնացածները իրենից ներկայացնում էին փոքր մետաղական աստղեր, մատանիներ, ոսկյա կոճակներ ու վզնոցների և գոհարակուռ վարսակալների կտորներ։ Հետազոտողը կարգադրեց նկարել յուրաքանչյուր առարկան առանձին և տվեց յուրաքանչյուրին ինվենտարային համար<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——350-199">[181]</a>։ Բոլոր գտածոներից ամենաշատը հայտնի դարձավ գոհարակուռ վարսակալները և ճակատին ամրացվող զարդերը, որոնցով նկարվեց Սոֆյա Շլիմանը։ Այդ լուսանկարները հրապարակվեցին աշխարհի ամենախոշոր թերթերում<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——354-200">[182]</a>։ Պեղումները կատարվում էին աշխատողներից գաղտնի ոչ միայն «ոսկյա տենդի» պատճառով, այլ նաև նրա համար, ըստ Ֆ․ Վանդեբերգի, որ Շլիմանը չէր ուզում թողնել գտածոները Օսմանյան Կայսրությանը և ցանկանում էր դարձնել դրանք իր անձնական սեփականությունը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——351-201">[183]</a>։ Ավելի ուշ հայտնի դարձավ, որ երկու աշխատողներ պեղումների ժամանակ հայտնաբերել էին ոսկյա առարկաներ, գաղտնի դուրս էին բերել և հալեցրել։ 1873 թվականի դեկտեմբերին դրա մասին իմացան թուրքական իշխանությունները, աշխատողները ձերբակալվեցին, իսկ հին ոսկուց պատրաստված ժամանակակից զարդերը տրվեցին <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ստամբուլի թանգարան (դեռ գրված չէ)">Ստամբուլի թանգարանին</a><a href="#cite_note-Богданов2—2008——217-196">[178]</a>։ Շլիմանի քննադատները միանգամից առաջ բերեցին հիպոթեզ այն մասին, որ հնագետի այդ գտածոները, որոնց նա անվանել է «Պրիամոսի գանձ», ներկայացնում են իրենից բազմաթիվ առարկաների կտորներ, որոնք նա հայտնաբերել է աստիճանաբար, երեք տարվա պեղումների ընթացքում, գաղտնի հավաքել է դրանք, որից հետո կազմակերպել է համաշխարհային սենսացիա։ Այս վարկածի դեմ (որը համապատասխանում է Շլիմանի հոգեբանական դիմանկարին), ըստ Ֆ․ Վանդենբերգի, առաջարկվում է հնագետի և <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D6%80%D5%B8%D5%AF%D5%A3%D5%A1%D5%B8%D6%82%D5%A6%D5%B4%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բրոկգաուզմա (դեռ գրված չէ)">Բրոկգաուզմայի</a> հրատարակիչների նամակագրությունը։ Այս նամակներից երևում է, որ Շլիմանը խոր հիասթափություն էր ապրել պեղումներից, և սրանով էլ բացատրվում է գանձի մասին վաղաժամ հրապարակումը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——357–358-202">[184]</a>։ Ոչ Շլիմանը, և նրա շրջապատից ոչ ոք երբեք չեն կատարել պաշտոնական հրապարակումներ, թե ինչպես են գտածոները <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%A1%D5%A4%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տրոադա (դեռ գրված չէ)">Տրոադայից</a> տեղափոխվել Աթենք։ Մինչդեռ Շլիմանը լավ հարաբերություններ հաստատեց Ֆ․ Կալվերտի հետ և կարողացավ մաքսանենգությամբ գտածոները տեղափոխել Աթենք։ Այդ ժամանակ թուրքական իշխանությունները ինչ–որ բան կասկածեցին և կատարեցին պեղումների արտահերթ զննում, բայց ոչինչ չկարողացան գտնել։ Պաշտոնական տարբերակով գանձի հայտնաբերման ժամանակ ներկա է եղել նաև Սոֆյան, չնայած նա անձամբ գրել է Չ․ Նյուտոնին, <a href="/wiki/1873" title="1873">1873</a> թվականի <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_27" title="Դեկտեմբերի 27">դեկտեմբերի 27</a>–ի նամակում․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Հոր մահվան պատճառով տիկին Շլիմանը թողեց ինձ միայնակ դեռ մայիսի սկզբին։ Գանձերը հայտնաբերվեցին մայիսի վերջին, ու քանի որ ես փորձում եմ նրան դարձնել հնագետ, դրա համար էլ իմ գրքում գրել էի, որ նա եղել է այդտեղ և օգնել է ինձ դրա պարունակության որակավորման հարցում։ Ես այդպես վարվեցի նրա համար, որ ոգևորեմ նրան, քանի որ նա շատ ընդունակ է…<a href="#cite_note-Traill—1995——118-203">[185]</a>: </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="«Պրիամոսի_գանձ»–ից_հետո">«Պրիամոսի գանձ»–ից հետո</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=21" title="Խմբագրել բաժինը. «Պրիամոսի գանձ»–ից հետո" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=21" title="Edit section's source code: «Պրիամոսի գանձ»–ից հետո">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Sophia_schliemann.gif" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Sophia_schliemann.gif/220px-Sophia_schliemann.gif" decoding="async" width="220" height="298" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/9/91/Sophia_schliemann.gif/330px-Sophia_schliemann.gif 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/9/91/Sophia_schliemann.gif 2x" data-file-width="400" data-file-height="542" /></a><figcaption>Սոֆյա Շլիմանը «Պրիամոսի գանձ»–ի զարդերով: Լուսանկարը արվել է մոտավորապես <a href="/wiki/1874" title="1874">1874</a> թվականին, սև ու սպիտակ օրիգինալը ներկված է</figcaption></figure> Շլիմանի սենսացիոն գտածոն ուներ երկու չափում՝ ֆինանսական և քաղաքական։ Գանձի արժեքը կազմում էր մեկ միլիոն ֆրանկ, որի կեսը ըստ սուլթանի հրովարտակի պատկանում էր <a href="/wiki/%D5%95%D5%BD%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Օսմանյան կայսրություն">Օսմանյան կայսրությանը</a>։ Շլիմանը իր երեք տարվա պեղումների ծախսերը գնահատեց 500 000 ֆրանկ և որպես բիզնեսմեն սպասում էր ոչ միայն ծախսերի փոխհատուցման, այլ նաև շահույթի։ Հունական կառավարությունը, որը անկախություն էր ձեռք բերել Շլիմանի պեղումներից ընդամենը կես դար առաջ, ավելի շատ կարևորություն էր տալիս իր քաղաքացիների մեջ ազգային հպարտություն զգացմունքի դաստիարակմանը, այդ պատճառով էլ հունական հասարակությունում <a href="/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1" title="Տրոյա">Տրոյայի</a> պեղումները ընդունեցին, որպես «մի կտոր վերադարձ իրենց կենդանի պատմությունից»։ Հունական կառավարությունը առաջարկում էր իր վրա վերցնել գտածոների ցուցահանդեսը, բայց գումարներ, որոնք կարող էին հետաքրքրել Շլիմանին, նա չուներ։ Հնագետը առաջարկեց Աթենքում ստեղծել թանգարան իր անունով, փոխարենը նրանց տալով Միկենում կատարվող պեղումների մասնակցության իրավունք<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——363–366,_381-204">[186]</a>։ <a href="/wiki/1874" title="1874">1874</a> թվականի հունվարին «Revue des deux mondes» փարիզյան թերթում տպագրվում է Է․ Բյուրնուֆի՝ «Տրոյան ըստ Տրոադայում կատարվող վերջին պեղումների», 33-էջանոց <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE" title="Հոդված">հոդվածը</a>, որը տպագրված էր նաև շատ այլ հրատարակչություններում, այդ թվում նաև ռուսական, <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%BE%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%B6%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մոսկովյան նորություններ (դեռ գրված չէ)">«Մոսկովյան նորություններ»</a> թերթում (<a href="/wiki/1874" title="1874">1874</a> թվականի № 55 թերթում)<a href="#cite_note-Богданов2—2008——222-205">[187]</a>։ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%80" title="Ամանոր">Ամանորին</a>՝ <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%B5%D5%BA%D6%81%D5%AB%D5%A3" title="Լայպցիգ">Լայպցիգում</a> <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D6%80%D5%B8%D5%AF%D5%A3%D5%A1%D5%B8%D6%82%D5%A6%D5%AB&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բրոկգաուզի (դեռ գրված չէ)">Բրոկգաուզին</a> հրատարակում է Շլիմանի «Տրոյայի հնություններ» <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Մենագրություն">մենագրությունը</a>, որը հագեցած էր հնագիտական <a href="/wiki/%D5%94%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A5%D5%A6" title="Քարտեզ">քարտեզներով</a>, և հանդիսանում էր Շլիմանի թվով երրորդ գիրքը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——379–380-206">[188]</a>։ Հրապարակումները առաջացրին քննադատությունների մի մեծ փոթորիկ, օրինակ, <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%AB" class="mw-redirect" title="Գերմանացի">գերմանացի</a> հնագետ Ա. Կոնցեն (<a href="/wiki/1831" title="1831">1831</a><a href="/wiki/1914" title="1914">–1914</a>) բացահայտ կերպով գրում էր, որ <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%B3%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Վաճառականություն">վաճառական</a> Շլիմանը ավելի լավ կաներ գումարը տար ավելի ընդունակ մարդկանց, իրական <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AB%D5%BF%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6" title="Գիտնական">գիտնականների</a>, որպեսզի նրանք պեղումների միջոցով կարողանային հարստացնեն <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Գիտություն">գիտությունը</a>»<a href="#cite_note-Штоль—1991——258-207">[189]</a>։ Գրեթե բոլոր քննադատները բարկացած էին Շլիմանի անբողոքարկելիության վրա, որը իր հայտնաբերած գտածոները համարում էր հոմերական <a href="/wiki/%D4%B7%D5%BA%D5%B8%D5%BD" title="Էպոս">էպոսի</a> իրողությունները<a href="#cite_note-Штоль—1991——257–258-208">[190]</a>։ Չնայած այն գործընթացների, որոնք սկսված էին <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%AC" title="Ստամբուլ">Ստամբուլում</a> ընդդեմ Շլիմանի, և հունական կառավարության կողմից մերժողական հարաբերություների, նա ծրագրել էր ուղևորվել <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Փարիզ">Փարիզ</a>, իսկ այնտեղից <a href="/wiki/1874" title="1874">1874</a> թվականի ամռանը՝ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>։ Դատելով Աթենքի արխիվում գտնվող փաստաթղթերից, ուղևորությունը չի կայացել, մինչև <a href="/wiki/1875" title="1875">1875</a> թվականը նա չի դուրս եկել <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հունաստան">Հունաստանի</a> սահմաններից։ Շլիմանը Օսմանյան Կայսրության այն հարցին, որ իրենց տա հայտնաբերված գանձերի կեսը, պատասխանեց, և առաջարկեց վերսկսել պեղումները 150 հոգի աշխատակազմով, և միայն այն պայմանով, որ բոլոր նոր գտած գանձերը առանց բացառության կտեղափոխվեն Ստամբուլ, բայց «Պիրամոսի գանձ»–ը կմնա իր մոտ։ Վիրավորվելով հունական կառավարության բռնած դիրքից, Շլիմանը ծրագրեց փոխանցել իր գտածոները ինչ–որ եվրոպական թանգարան<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——370–372,_382-209">[191]</a>։ Շլիմանի հարաբերություները Աթենքի հետ վատ էին ընթանում նաև այն պատճաով, որ նա որոշել էր իր հաշվին ոչնչացնել Վենեցիական <a href="/wiki/%D5%84%D5%AB%D5%BB%D5%B6%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="Միջնադար">միջնադարյան</a> աշտարակը՝ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AF%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Ակրոպոլիս">Ակրոպոլում</a>, քանի որ դա Շլիմանի տնից փակում էր <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A1%D6%80%D6%86%D5%A5%D5%B6%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պարֆենոն (դեռ գրված չէ)">Պարֆենոնի</a> տեսքը։ Միայն թագավոր <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D5%B8%D6%80%D5%A3_I" title="Գեորգ I">Գեորգ I</a>–ի միջամտությունը խանգարեց նրան ծրագիրը ի կատար ածելուն<a href="#cite_note-Traill—1996——130-210">[192]</a>։ <a href="/wiki/1874" title="1874">1874</a> ամռանը Շլիմանը կատարեց զբոսաշրջություն Հունաստանի կենտրոնով։ <a href="/wiki/1875" title="1875">1875</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%93%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%BE%D5%A1%D6%80" title="Փետրվար">փետրվարին</a> Շլիմանը առաջարկեց թուրքական կառավարությանը 20 000 ֆրանկ փոխհատուցում «Պրիամոսի գանձ»–ի համար և ևս 30 000 ֆրանկ, որպես պեղումների նոր շրջանի 150 աշխատողների աշխատավարձ։ Արդյունքում նա պարտվեց, և տուգանվեց 10 000 ֆրանկով, սակայն նախկինում առաջարկած 50 000 ֆրանկը նա վճարեց կամովին, մնալով նախկինում անհայտ քաղաքակրթության գանձերի հավաքածուների միակ սեփականատերը<a href="#cite_note-Traill—1996——135-211">[193]</a>։ Սրանից հետո <a href="/wiki/1875" title="1875">1875</a> թվականի <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_25" title="Ապրիլի 25">ապրիլի 25</a>–ին նա տեղափոխվեց Փարիզ և Լոնդոն, <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_24" title="Հունիսի 24">հունիսի 24</a>–ին <a href="/w/index.php?title=%D4%BC%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Լոնդոնյան հնությունների հասարակություն (դեռ գրված չէ)">Լոնդոնյան հնությունների հասարակությունում</a> դասախոսություն կարդալով։ Դեպի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%AE_%D4%B2%D6%80%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Մեծ Բրիտանիա">Մեծ Բրիտանիայի</a> <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D6%80%D5%A1%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84" title="Մայրաքաղաք">մայրաքաղաք</a> հրավերի համար, Շլիմանը պարտական էր <a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%AB%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B4_%D4%B3%D5%AC%D5%A1%D5%A4%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6" title="Ուիլյամ Գլադստոն">Ուիլյամ Գլադստոնին</a> և <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%84%D5%BD_%D5%84%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AC%D5%A5%D6%80" title="Մաքս Մյուլլեր">Մաքս Մյուլլերին</a>, որոնք նույնիսկ առաջարկեցին կազմակերպել տրոյական գանձերի ցուցադրություն<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——382–383-212">[194]</a><a href="#cite_note-213">[նշում 19]</a>։ Սոֆյան ուղեկցում էր նրան, բայց վատ ինքնազգացողություն ուներ, այդ պատճառով էլ Շլիմանի երեք անգամ նրա հետ այցելեց <a href="/wiki/%D4%B2%D6%80%D5%A1%D5%B5%D5%A9%D5%B8%D5%B6" title="Բրայթոն">Բրայթոն</a> և վերջիվերջո կնոջը թողեց Փարիզում, իսկ ինքը շարունակեց Եվրոպական շրջագայությունը՝ <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A1%D5%A3%D5%A1_%D5%A4%D5%A1%D5%B7%D5%BF" title="Գագա դաշտ">Գաագա</a>, <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" title="Համբուրգ">Համբուրգ</a>, <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%B8%D5%AF%D5%B0%D5%B8%D5%AC%D5%B4" title="Ստոկհոլմ">Ստոկհոլմ</a> և <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%AF" title="Ռոստոկ">Ռոստոկ</a>։ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_13" title="Հոկտեմբերի 13">Հոկտեմբերի 13</a>–ից մինչև <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_4" title="Նոյեմբերի 4">նոյեմբերի 4</a>–ը Շլիմանը փորձեց անցկացնել պեղումներ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AB%D6%81%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Սիցիլիա">Սիցիլիայում</a> և <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B0%D5%AB%D6%80%D5%A5" title="Կահիրե">Կահիրեում</a>, բայց իր համար ոչ մի հետաքրքիր իր չհայտնաբերեց<a href="#cite_note-Богданов2—2008——229–230-214">[195]</a>։ <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%BC%D5%AC%D5%AB%D5%B6" title="Բեռլին">Բեռլին</a> այցելելու ժամանակ Շլիմանը ծանոթացավ <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%A4%D5%B8%D5%AC%D6%86_%D5%8E%D5%AB%D6%80%D5%AD%D5%B8%D5%BE" title="Ռուդոլֆ Վիրխով">Ռուդոլֆ Վիրխովի</a> հետ, որը դարձավ Շլիմանի հիմնական գործընկերը Գերմանիայի ակադեմիական միջավայրում և գլխավոր գերմանացի թղթակիցը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——388-215">[196]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Միկեններ">Միկեններ</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=22" title="Խմբագրել բաժինը. Միկեններ" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=22" title="Edit section's source code: Միկեններ">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Lion_Gate_Mykene_with_Wilhelm_D%C3%B6rpfeld_1891.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Lion_Gate_Mykene_with_Wilhelm_D%C3%B6rpfeld_1891.jpg/220px-Lion_Gate_Mykene_with_Wilhelm_D%C3%B6rpfeld_1891.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Lion_Gate_Mykene_with_Wilhelm_D%C3%B6rpfeld_1891.jpg/330px-Lion_Gate_Mykene_with_Wilhelm_D%C3%B6rpfeld_1891.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/d9/Lion_Gate_Mykene_with_Wilhelm_D%C3%B6rpfeld_1891.jpg/440px-Lion_Gate_Mykene_with_Wilhelm_D%C3%B6rpfeld_1891.jpg 2x" data-file-width="1920" data-file-height="2560" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%BC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%AE%D5%AB_%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Առյուծի դարպասներ (դեռ գրված չէ)">«Առյուծի դարպասները»</a> Միկենում: Վերևում ձախից՝ անցքից նայում է <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D5%AC%D5%B0%D5%A5%D5%AC%D5%B4_%D4%B4%D5%B5%D5%B8%D6%80%D5%BA%D6%86%D5%A5%D5%AC%D5%A4" title="Վիլհելմ Դյորպֆելդ">Վիլհելմ Դյորպֆելդը</a>, աջից՝ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%AE" title="Առյուծ">առյուծների</a> քանդակի մոտ կանգնած է Շլիմանը՝ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AF%D5%B6%D5%B8%D6%81" title="Ակնոց">ակնոցներով</a> և ձեռնափայտով: <a href="/wiki/1884" title="1884">1884</a> կամ <a href="/wiki/1885" title="1885">1885</a> թվականների <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D6%80" title="Լուսանկար">լուսանկար</a></figcaption></figure> <a href="/wiki/1876" title="1876">1876</a> թվականի սկզբին Շլիմանը նախատեսում էր վերադառնալ տրոյական պեղումներին, ընդ որում փորձում էր աշխատել բոլոր հնարավոր եղանակներով, նա նույնիսկ դիմեց օգնության Ստաբուլում Ռուսաստանի դեսպան <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%B4%D5%BD" title="Կոմս">կոմս</a> <a href="/wiki/%D5%86%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%AC%D5%A1%D5%B5_%D4%BB%D5%A3%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D6%87" title="Նիկոլայ Իգնատև">Իգնատև Նիկոլայ Պավլովիչին</a>։ Այնուամենայնիվ, մայիսին <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D5%AC%D5%AB_%D5%B6%D5%A5%D5%B2%D5%B8%D6%82%D6%81" title="Դարդանելի նեղուց">Դարդանելի</a> գեներալ–նահանգապետ Իբրահիմ փաշան արգելեց պեղումների անցկացումը, չնայած կառավարության թուլյատվության։ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_9" title="Հունիսի 9">Հունիսի 9</a>–ից մինչև <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_27" title="Հունիսի 27">27</a>–ը Շլիմանը անցկացրեց Ստամբուլում՝ փորձելով համաձայնության հասնել, բայց անհաջող։ Հետո <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_31" title="Հուլիսի 31">հուլիսի 31</a>–ին Շլիմանը կնոջ և Աթենքի համալսարանի երեք գիտնականների հետ (<a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D6%80%D5%A5%D6%84%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կաստորեքս (դեռ գրված չէ)">Կաստորեքսի</a>, <a href="/w/index.php?title=%D5%96%D5%AB%D5%B6%D5%BF%D5%AF%D5%AB%D5%AC%D5%A5%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆինտկիլես (դեռ գրված չէ)">Ֆինտկիլեսի</a> և <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պապադակիս (դեռ գրված չէ)">Պապադակիսի</a>) տեղափոխեց իր գուծունեությունը դեպի <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A3%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%A4%D5%A1" title="Արգոլիդա">Արգոլիդա</a>։ Տիրնիֆում իր համար հետաքրքիր ոչինչ չգտնելով՝ <a href="/wiki/1876" title="1876">1876</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_7" title="Օգոստոսի 7">օգոստոսի 7</a>–ին Շլիմանը պեղումներ սկսեց Միկենում, որոնք տևեցին մինչև նույն տարվա <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_4" title="Դեկտեմբերի 4">դեկտեմբերի 4</a>–ը<a href="#cite_note-Богданов2—2008——231–232-216">[197]</a>։ Աշատանքը ավելի ծանրացավ հունական Հնագիտական հասարակության հետ կոնֆլիկտի պատճառով, որը Շլիմանին հսկելու համար այնտեղ ուղարկեց <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%B8%D5%BF%D5%AB%D5%BD_%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պանագիոտիս Ստամատակիս (դեռ գրված չէ)">Պանագիոտիս Ստամատակիսին</a>, բացի այդ Շլիմանը շարունակ խախտում էր հունական մշակույթի նախարարության հետ կնքած համաձայնագիրը։ Կողմնակի անձանց շոկի մեջ էր գցում Շլիմանի և Ստամատակիսի բացահայտ թշնամական հարաբերությունները<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——467–470-217">[198]</a>։ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80" title="Սեպտեմբեր">Սեպտեմբերին</a> պարզ դարձավ, որ Միկենում հայտնաբերվել է մ․թ․ա․ II հազարամյակի քաղաքակրթություն, գտածոները տրոյական գանձերից ավելի էֆեկտիվ էին համընկնում էին աշխարհագրագետ <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BE%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1%D5%BD" title="Պավսանիաս">Պավսանիասի</a> նկարագրություններին։ Շլիման ոչ մի կերպ չէր կարողանում գտնել <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A3%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%B4%D5%B6%D5%B8%D5%B6" title="Ագամեմնոն">Ագամեմնոնի</a> <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Դամբարան">դամբարանը</a>, որը նրա նպատակն էր, չնայած գտածոների մեջ հանդիպում էին ոսկյա զարդերի կտորներ։ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_9" title="Հոկտեմբերի 9">Հոկտեմբերի 9</a>–ին Շլիմանը ստիպված էր ընդհատել աշխատանքները․ թուրքական կառավարությունը կանչել էր նրան Տրոադա, որպեսզի նա լինի <a href="/wiki/%D4%B2%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Բրազիլիա">Բրազիլիայի</a> կայսր Պեդրու II–ի անձնական գիդը՝ իր սեփական պեղումները մեկնաբանելու համար, որին ուղեկցում էր Բրազիլիայում <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիայի</a> լիազոր դեսպան կոմս Գոբինոն և նկարիչ <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%AC_%D5%80%D5%A5%D5%B6%D5%AB%D5%B6%D5%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կարլ Հենինգ (դեռ գրված չէ)">Կարլ Հենինգը</a>։ Շլիմանի և Գոբինոյի միջև միանգամից առաջացավ հակակրանք, ընդ որում նա անվանեց հնագետին խաբեբա և նույնիսկ խելագար։ Իսկ Բրազիլիայի կայսրը մեծ հետաքրքրությունով էր հետևում պեղումներին, և Շլիմանին հաջողվեց նրան համոզել, որ հենց Հիսսարլիկն է համարվում հոմերական Տրոյան<a href="#cite_note-Богданов2—2008——232–233-218">[199]</a>։ Հետո կայսրը ցանկացավ տեսնել նաև Միկենում կատարվող պեղումները, ընդ որում անձրևի պատճառով նրան ընդունեցին <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%AF%D5%AC%D5%B8%D5%BA%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D5%B4%D6%80%D5%B8%D6%81" title="Կիկլոպյան ամրոց">կիկլոպյան դամբարաններից</a> մեկում («Կլիտեմնեստրայի գանձարանում») և նույնիսկ այնտեղ ընթրիք մատուցեցին<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——486–487-219">[200]</a>։ Նոյեմբերի վերջին պարզ դարձավ, որ արքայական դամբարանների բացահայտմանը քիչ է մնացել։ Աշխատանքները բարդանում էին մշակույթի նախարարության հետ կոնֆլեկտի պատճառով, դրա համար էլ Շլիմանը շտապում էր ավարտել պեղումները մինչև <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D6%80_%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%AB" class="mw-redirect" title="Նոր տարի">Նոր տարի</a>, համարելով, որ թույլատվությունը մինչև հաջորդ տարի չի երկարացվի։ Հորդառատ անձրևները հեղեղում էին պեղումները, աշխատողները շարունակ հիվանդանում էին։ Սոֆյա Շլիմանը այդ ժամանակ ուղևորվել էր դեպի Աթենք և Միկեն բերեց Հնագիտական հասարակության փոխնախագահին, որի ուղեկցությամբ սկսվեց արքայական դամբարանննրի բացումը։ Դրանք հինգ էին, ինչպես և գրված էր Պավսանիասի մոտ։ <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_28" title="Նոյեմբերի 28">Նոյեմբերի 28</a>–ին Շլիմանը հեռագիր ուղարկեց թագավորին․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Անսահման երջանկությամբ տեղակացնում եմ Ձերդ Մեծություն, որ գտել եմ գերեզմաննեը, որոնք համաձայն Պավսանիասի համարվում են Ագամեմնոնի, Կասսանդրաի, Էվրիմեդոնի և նրանց ընկերների դամբարաններы: Ես գերեզմաններում գտել եմ մեծ քանակությամբ գանձեր մաքուր ոսկուց՝ հնացած իրերի տեսքով։ Այս գանձերը բավարար են, որպեսզի լրացնեն մի մեծ թանգարան, որը կդառնա ամենահիասքանչ թանգարանը աշխարհում և իր գեղեցկությամբ միշտ կգրավի հազարավոր օտարերկրացիների։ Քանի որ ես աշխատում եմ միայն ու միայն գիտության նկատմամբ սիրո համար, ապա պարզ է, որ ոչ մի պահանջ չեմ ներկայացնի այդ գանձերի համար, այլ մեծ ցնծությամբ բոլորը կընծայեմ Հունաստանին։ Թող դրանք դառնան ազգային անծայրածիր հարստության հիմնաքարը<a href="#cite_note-Штоль—1991——296-220">[201]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:MycenaeDiadems.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/MycenaeDiadems.jpg/220px-MycenaeDiadems.jpg" decoding="async" width="220" height="138" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/MycenaeDiadems.jpg/330px-MycenaeDiadems.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/16/MycenaeDiadems.jpg/440px-MycenaeDiadems.jpg 2x" data-file-width="3549" data-file-height="2227" /></a><figcaption>Միեկնում հայտնվաբերված ոսկիների մի մասը: <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%84%D5%AB_%D4%B1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Աթենքի Ազգային հնագիտական թանգարան">Աթենքի Ազգային հնագիտական թանգարան</a></figcaption></figure> Սակայն, գլխավոր բացահայտումները, կատարվեցին հետագայում՝ <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_29" title="Նոյեմբերի 29">նոյեմբերի 29</a>–ից մինչև <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_4" title="Դեկտեմբերի 4">դեկտեմբերի 4</a>–ը ընկած հատվածում։ Աշխատանքները բարդացան անձրևների պատճառով, հողը դամբարաններում վերածվել էր ծեփամածիկի, հաճախ աշխատողները ստիպված էին լինում երկար սպասել, որպեսզի դրանք չորանային։ Արքայական դամբարաններում հայտնաբերվեցին վնասված կմախքներ, որոնց դեմքերին դրված էր ոսկյա դիմակներ։ Շլիմանին այս գտածոն հիասթափեցրեց։ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BD" title="Հոմերոս">Հոմերոսի</a> մոտ ոչինչ չկար գրված դիմակների մասին։ Կմախքների փորձաքննությունից (մնացորդները փոշիացել էին մաքուր օդում, այդ պատճառով էլ <a href="/wiki/%D5%86%D5%A1%D6%86%D5%BA%D5%AC%D5%AB%D5%B8%D5%B6" title="Նաֆպլիոն">Նաֆպլիոնից</a> հրավիրվեց <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%AF%D5%AC%D5%A5%D5%BD" title="Պերիկլես">Պերիկլես</a> անունով մի նկարիչ, որը նկարեց բոլոր օրգանական օբյեկտները) և գտածոների գրանցումից հետո Շլիմանը ապացուցեց դամբարանում տասներկու տղամարդկանց, երեք կանանց և երկու երեխաների առկայութուն։ Ենթադրվում էր, որ նրանց սպանել և հուղարկավորել են նույն ժամանակ։ գանձերը ավելի շատ էին, քան Տրոյայում․ բոլոր ոսկյա գտածոների քաշը կազմել էր 13 կգ։ Շլիմանը հետագայում ափսոսաց, որ նախօրոք կնքել էր համաձայնագիր այն մասին, որ իր կողմից գտած բոլոր գանձերը անցելու էին կառավարությանը, որպես ազգային սեփականություն<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——496–501-221">[202]</a>։ Հնագետները պեղումներից հետո վերադարձան տուն տարբեր ժամանակ․ Սոֆյան վերադարձավ Աթենք <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_2" title="Դեկտեմբերի 2">դեկտեմբերի 2</a>–ին, Շլիմանը՝ երկու օր հետո, Ստամատակիսը հասցրեց գտածոները Ազգային բանկ <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_9" title="Դեկտեմբերի 9">դեկտեմբերի 9</a>–ին։ Շլիմանը հայտարարեց մինչ այժմ անհայտ քաղաքակրթության բացահայտման մասին և լի պատմական տեղեկատվության մասին, որը պարունակվում է <a href="/wiki/%D4%BB%D5%AC%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6" title="Իլիական">«Իլիական»</a>–ում<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——502–505-222">[203]</a>։ Նա պեղումները վերածեց գովազդի և տեղեկությունները տարածում էր անգլիական <a href="/wiki/%D4%B9%D5%A1%D5%B5%D5%B4%D5%BD" title="Թայմս">«Թայմս»</a> օրաթերթով, որտեղ <a href="/wiki/1876" title="1876">1876</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_27" title="Սեպտեմբերի 27">սեպտեմբերի 27</a>–ից մինչև <a href="/wiki/1877" title="1877">1877</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_12" title="Հունվարի 12">հունվարի 12</a>–ը հրատարակվեց 14 հոդված (ներառյալ 5 հեռագրային նշում)<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——508-223">[204]</a>։ <a href="/wiki/1877" title="1877">1877</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB_22" title="Մարտի 22">մարտի 22</a>–ից մինչև <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_22" title="Հունիսի 22">հունիսի 22</a>–ը Շլիմանը անցկացրեց Լոնդոնում, որտեղ պատրաստվում էր Միկենի մասին գիրքը հրապարակելուն։ Նա պայքարում էր բազմաթիվ քննադատական հոդվածների դեմ։ <a href="/wiki/%D4%B7%D5%BC%D5%B6%D5%BD%D5%BF_%D5%8C%D5%B8%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%BF_%D4%BF%D5%B8%D6%82%D6%80%D6%81%D5%AB%D5%B8%D6%82%D5%BD" title="Էռնստ Ռոբերտ Կուրցիուս">Կուրցիուսը</a> հայտարարեց, որ դիմակների ոսկին շատ բարակ է այդքան հին դարաշրջանի համար, այդ պատճառով էլ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A3%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%B4%D5%B6%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%A4%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%AF" title="Ագամեմնոնի դիմակ">«Ագամեմնոնի դիմակ»</a>–ը համարվում է Քրիստոսի բյուզանդական պատկեր, ոչ ավելի քան Х դարի<a href="#cite_note-Штоль—1991——299-224">[205]</a>։ Շլիմանը ամառը անցկացրեց <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Իտալիա">Իտալիայում</a>, հետո վերադարձավ Լոնդոն, իսկ Աթենք վերադարձավ միայն <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_27" title="Սեպտեմբերի 27">սեպտեմբերի 27</a>–ին։ Իր սովորության պատճառով (նա սիրում էր լողալ ցանկացած եղանակի, նույնիսկ ձմռանը) նոյեմբերին նրա մոտ սկսվեց ականջների բորբոքում, իսկ <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_7" title="Նոյեմբերի 7">նոյեմբերի 7</a>–ից մինչև <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_12" title="Նոյեմբերի 12">12</a>–ը Շլիմանը անցկացրեց <a href="/wiki/%D5%8E%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D6%81%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" title="Վյուրցբուրգ">Վյուրցբուրգում</a>՝ բժիշկների մոտ կոնսուլտացիաներ անցնելով։ <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_20" title="Նոյեմբերի 20">Նոյեմբերի 20</a>–ից մինչև <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_17" title="Դեկտեմբերի 17">դեկտեմբերի 17</a>–ը նա նորից վերադարձավ Լոնդոն։ <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_7" title="Դեկտեմբերի 7">Դեկտեմբերի 7</a>–ին լույս տեսավ նրա թվով չորրորդ գիքը՝ «Միկեններ» վերնագրով<a href="#cite_note-Богданов2—2008——235-225">[206]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="«Իլիոնական_պալատ»">«Իլիոնական պալատ»</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=23" title="Խմբագրել բաժինը. «Իլիոնական պալատ»" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=23" title="Edit section's source code: «Իլիոնական պալատ»">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Athina_-_Iliou_Melathron.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Athina_-_Iliou_Melathron.JPG/220px-Athina_-_Iliou_Melathron.JPG" decoding="async" width="220" height="170" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Athina_-_Iliou_Melathron.JPG/330px-Athina_-_Iliou_Melathron.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/af/Athina_-_Iliou_Melathron.JPG/440px-Athina_-_Iliou_Melathron.JPG 2x" data-file-width="1130" data-file-height="872" /></a><figcaption>Շլիմանի տունը: Լուսանկարը <a href="/wiki/1896" title="1896">1896</a> թվականի ուղեցույցից</figcaption></figure> <a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a> թվականին Շլիմանը սկսեց կառուցել մի նոր վիթխարի տուն, որը հարմար կլիներ գտածոների տեղադրման և ընտանիքի համար (չորս անհաջող ծննդաբերություններից հետո Սոֆյան <a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a> թվական <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB_16" title="Մարտի 16">մարտի 16</a>–ին ծնեց Ագամեմնոնին։ Որպես <a href="/wiki/%D5%83%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ճարտարագիտություն">ճարտարագետ</a>, Շլիմանը հրավիրեց իր ընկերոջը՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%BC%D5%B6%D5%BD%D5%BF_%D5%91%D5%AB%D5%AC%D5%AC%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էռնստ Ցիլլեր (դեռ գրված չէ)">Էռնստ Ցիլլերին</a>։ Շինարարության վրա ծախսվեց 890 000 ֆրանկ։ Տունը, որը գտնվում էր Աթենքի կենտրոնում, ստացավ «Իլիոնական պալատ» անվանումը։ Այն կազմված էր 25 սենյակից, ներառյալ 2 սենյակ <a href="/wiki/%D4%B9%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Թանգարան">թանգարանի</a> համար և կահավորված էր անտիկ դարաշրջանի ոճով, ինչպես և նկարագրում էր Շլիմանը։ Անհամբեր Շլիմանը համաձայնվեց սպասել երեք տարի, տունը ձևավորելու համար (դրանով զբաղվում էր <a href="/wiki/%D5%8D%D5%AC%D5%B8%D5%BE%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Սլովենացիներ">սլովենացի</a> նկարիչ <a href="/w/index.php?title=%D5%85%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AB_%D5%8D%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%AB%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Յուրի Սուբիկ (դեռ գրված չէ)">Յուրի Սուբիկը</a>)։ Տունը ամբողջությամբ արտացոլում էր տիրոջը, օրինակ, կահույքը պատրաստված էր նրա ուզած ձևով, այդ պատճառով էլ մնացածի համար դա անհարմար էին, բացակայում էին փափուկ կահույքը, <a href="/wiki/%D4%B3%D5%B8%D6%80%D5%A3" title="Գորգ">գորգերը</a> և վարագույրները, որոնք Շլիմանի կարծիքով բացակայում էին միկենյան դարաշրջանում։ Հյուրերին Շլիմանը ընդունում էր իր գրադարանում, իսկ բացի դրանից նա ուներ երկու աշխատասենյակ՝ ամառային և ձմեռային։ Լոգասենյակում գործում էր միայն սառը ջուր<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——447–452-226">[207]</a>։ <a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a> թվականի ամառը՝ Շլիմանը անցկացրեց <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Փարիզ">Փարիզում</a>, իսկ օգոստոսի վերջից մինչև հոկտեմբերի սիկզբ՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%A9%D5%A1%D6%84%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իթաքա (դեռ գրված չէ)">Իթաքայում</a>, փորձելով այնտեղ գտնել <a href="/wiki/%D5%88%D5%A4%D5%AB%D5%BD%D6%87%D5%BD" title="Ոդիսևս">Ոդիսևսի</a> գործունեության հետքեր, ով նրա կարծիքով պետք է ապրած լիներ միկենյան դարաշրջանում։ Ոչինչ չգտնելով (ինչպես նաև <a href="/wiki/1868" title="1868">1868</a> թվականին), Շլիմանը <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%AC" title="Ստամբուլ">Ստամբուլում</a> ստացավ թույլատրություն Տրոյայում պեղումներ կատարելու համար, որը կատարեց <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_9" title="Հոկտեմբերի 9">հոկտեմբերի 9</a>–ից մինչև <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_27" title="Նոյեմբերի 27">նոյեմբերի 27</a>–ը ընկած ժամանակահատվածում՝ <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%A4%D5%B8%D5%AC%D6%86_%D5%8E%D5%AB%D6%80%D5%AD%D5%B8%D5%BE" title="Ռուդոլֆ Վիրխով">Վիրխովի</a> օգնությամբ։ Հաջողվեց գտնել մի քանի փոքր գանձեր, ներառյալ թրծակավ ծաղկաման, որը լցված էր ոսկյա զարդերով (<a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_21" title="Հոկտեմբերի 21">հոկտեմբերի 21</a>)։ Շլիմանը այդ ժամանակ վերականգնեց Սերգեյի հետ նամակագրական կապը և խնդրեց իրեն ուղարկել <a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%BD%D5%AB%D5%AC%D5%AB_%D5%8F%D6%80%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%BE%D5%BD%D5%AF%D5%AB" title="Վասիլի Տրեդիակովսկի">Վասիլի Տրեդիակովսկի</a> <a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%A5%D5%AC%D5%A5%D5%B4%D5%A1%D5%B0%D5%AB%D5%A4%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տելեմահիդա (դեռ գրված չէ)">«Տելեմահիդա»</a> գիրքը, որով մի ժամանակ սովորում էր <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ռուսերեն">ռուսերեն</a>։ Հնարավոր էր, որ նա փորձում էր ավելացնել իր գրադարանը հազվագյուտ գրքերով<a href="#cite_note-Богданов2—2008——236–237-227">[208]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="1880-ական_թվականների_պեղումները_և_ուղևորությունները"><span id="1880-.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.A9.D5.BE.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.BA.D5.A5.D5.B2.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8_.D6.87_.D5.B8.D6.82.D5.B2.D6.87.D5.B8.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.A9.D5.B5.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.A8">1880-ական թվականների պեղումները և ուղևորությունները</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=24" title="Խմբագրել բաժինը. 1880-ական թվականների պեղումները և ուղևորությունները" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=24" title="Edit section's source code: 1880-ական թվականների պեղումները և ուղևորությունները">խմբագրել կոդը</a>]</div> <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Տրոյան_և_Օրխոմենը։_Հավաքածուների_նվիրումը_Գերմանիային"><span id=".D5.8F.D6.80.D5.B8.D5.B5.D5.A1.D5.B6_.D6.87_.D5.95.D6.80.D5.AD.D5.B8.D5.B4.D5.A5.D5.B6.D5.A8.D6.89_.D5.80.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D6.84.D5.A1.D5.AE.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.B6.D5.BE.D5.AB.D6.80.D5.B8.D6.82.D5.B4.D5.A8_.D4.B3.D5.A5.D6.80.D5.B4.D5.A1.D5.B6.D5.AB.D5.A1.D5.B5.D5.AB.D5.B6">Տրոյան և Օրխոմենը։ Հավաքածուների նվիրումը Գերմանիային</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=25" title="Խմբագրել բաժինը. Տրոյան և Օրխոմենը։ Հավաքածուների նվիրումը Գերմանիային" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=25" title="Edit section's source code: Տրոյան և Օրխոմենը։ Հավաքածուների նվիրումը Գերմանիային">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Section_Troy-Hisarlik-ru.svg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Section_Troy-Hisarlik-ru.svg/220px-Section_Troy-Hisarlik-ru.svg.png" decoding="async" width="220" height="97" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Section_Troy-Hisarlik-ru.svg/330px-Section_Troy-Hisarlik-ru.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/b/b4/Section_Troy-Hisarlik-ru.svg/440px-Section_Troy-Hisarlik-ru.svg.png 2x" data-file-width="1275" data-file-height="561" /></a><figcaption>Հիսսարլիկ բլրի կտրվածքը: Սխեմայի հիմքում ընկած է Վ․ Դյորպֆելդի ստրատոգրաֆիան<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——301-228">[209]</a></figcaption></figure> <a href="/wiki/1879" title="1879">1879</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB_27" title="Մարտի 27">մարտի 27</a>–ից մինչև <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_4" title="Հունիսի 4">հունիսի 4</a>–ը Շլիմանը նորից պեղումներ անցկացրեց Տրոյայում։ Նոր հրովարտակով, նա պարտավորվում էր թուրքական կողմին տալ գտածոների երկու երրորդը։ Վիրխովը շարունակում էր ուղեկցել հնագետին, ցույց տալով նրան մեծ կազմակերպչական օգնություն։ Նա առաջարկում էր Շլիմանին պեղումնավայրում անցկացնել մեծ գիտական կոնֆերանս՝ նրա արդյուքների քննարկման նպատակով։ Նա փոխել էր մեթոդը, արդեն պեղումները կատարվում էր հորիզանական ուղղությամբ, շետրը շերտի հետևից մաքրելով։ Ապրիլին Շլիմանին և Վիրխովին առաջին անգամ միացավ Է․ Բյուրնուֆը, որը ձեռնամուխ եղավ գտածոների նկարագրմանը, հատկապես ուշադրություն էր դարձնում գերեզմաններին։ Պրոֆեսիոնալ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Մարդաբանություն">մարդաբանների</a> և <a href="/wiki/%D5%80%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հնագիտություն">հնագետների</a> հետ շփումը Շլիմանին ստիպեց չափավորել իր կտրականությունը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——516-229">[210]</a>։ Հատկանշական է, որ Վիրխովը, ծանոթանալով Շլիմանի պեղումների մեթոդին, ճանաչեց իրենց հեղափոխական բնույթը և համարում էր դրանց <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%AB%D5%BD%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AC%D5%AB%D5%AF&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հիսսարլիկ (դեռ գրված չէ)">Հիսսարլիկի</a> համար արդարացված պայմաններ։ Գիտակցելով, որ պետք է ոչնչացնել ավելի վաղ ժամանակվա <a href="/wiki/%D5%84%D5%B7%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B7%D5%A5%D6%80%D5%BF" title="Մշակութային շերտ">մշակութային շերտը</a>, նա հայտարարեց․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>…Ուսումնասիրելով ավերակների մեծ մասը, կարող եմ ասել հետևյալը․ ես մտածում եմ, եթե պահպանեմ դրանք, ապա դժվար թե այն կհետաքրքրի գիտության և մշակույթի պատմության մասնագետներին։ Ես գիտակցում եմ, որ դա իր հերթին սրբապղծություն է։ Պարոն Շլիմանի արած կտրվածքը անցնում էր տաճարի միջով, նրա մասերը նետվել էին երկու կողմերը և մասամբ լցվել էին հողով, ու դժվար կլինի այն վերականգնել։ Բայց, առանց կասկածի, եթե Շլիմանը չհեռացներ շերտը շերտի հետևից, ապա չէր լինի այն մակարդակի վրա, որտեղ հիմա գտնվում է (որը հենց նրա հիմնական խնդիրն էր), և որտեղ գտնվեցին գտածոների հիմնական մասը…<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——517–518-230">[211]</a>: </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> Չնայած Շլիմանին չհաջողվեց հրապուրել Վիրխովին հետագա պեղումներով, նրանք դարձան մոտիկ ընկերներ և երբեմն փոխանակվում էին անձնական տեղեկություններով (արխիվում պահպանվել է մոտավորապես 600 նամակ)։ Վիրխովը բուժզննում անցկացրեց Սոֆյա Շլիմանին և խորհուրդ տվեց նրան հանգստանալ Բադ Կիսինգենում, որտեղ Շլիմանները անցկացրին <a href="/wiki/1879" title="1879">1879</a> թվականի ամառը։ Այնտեղ այդ ժամանակ գտնվում էր նաև <a href="/wiki/%D5%95%D5%BF%D5%BF%D5%B8_%D6%86%D5%B8%D5%B6_%D4%B2%D5%AB%D5%BD%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%AF" title="Օտտո ֆոն Բիսմարկ">Օտտո ֆոն Բիսմարկը</a>, ով հնագետին հրավիրեց ընթրիքի, իսկ Հենրիխը նվիրեց նրան «Միկեն» գրքի մի օրինակ։ Օգոստոս–սեպտեմբերին Սոֆյան երեխաների հետ տեղափոխվեց Բոլոնիա, որտեղ փոքրիկ Ագամեմնոնը լուրջ հիվանդացավ, իսկ Շլիմանը Վիրխովի կնոջը գրեց, որ պրոֆեսորը փրկել է իր որդու կյանքը<a href="#cite_note-Богданов2—2008——239–240-231">[212]</a>։ <a href="/wiki/1879" title="1879">1879</a> թվականին, Վիրխովի հետ մշտական նամակագրության շնորհիվ, Շլիմանը որոշեց փոխանցել իր տրոյական հավաքածուները <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%BC%D5%AC%D5%AB%D5%B6" title="Բեռլին">Բեռլին</a>։ Մասամբ դա կապված էր Բիսմարկի հետ կապից։ Կառավարության և Բեռլինի թանգարանների տնօրեն՝ Շյոնեի հետ նամակագրությունը երկարաձգվեց, քանի որ հնագետը ցանկանում էր ստանալ Բեռլինի պատվավոր քաղաքացիություն։ Տարվա վերջին Շլիմանը թույլատվություն ստացավ Հունաստանի կառավարությունից և Բեռլին ուղարկեց հավաքածուներից 15 արկղ, որոնք տեղափոխվեցին <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%B4%D5%AB%D5%B6%D5%B9%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%B4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A2%D5%A1%D5%AA%D5%AB%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ազգագրական թանգարանի մինչպատմական բաժին (դեռ գրված չէ)">Ազգագրական թանգարանի մինչպատմական բաժին</a>։ Դրա համար Շլիմանը <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Գերմանիա">Գերմանիայի</a> ռեյխսկանցլեր Բիսմարկի կողմից ստացավ շնորհակալություն։ <a href="/wiki/1880" title="1880">1880</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_9" title="Օգոստոսի 9">օգոստոսի 9</a>–ին Բեռլինում կայացավ գիտնականների մեծարում, որտեղ ներկա էր Շլիմանը և <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%AF%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1" title="Արկտիկա">Արկտիկայի</a> հետազոտող <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A4%D5%B8%D5%AC%D6%86_%D4%B7%D6%80%D5%AB%D5%AF_%D5%86%D5%B8%D6%80%D5%A4%D5%A5%D5%B6%D5%B7%D5%A5%D5%AC%D5%A4" title="Ադոլֆ Էրիկ Նորդենշելդ">Ադոլֆ Էրիկ Նորդենշելդը</a>։ <a href="/wiki/1880" title="1880">1880</a> թվականի նոյեմբերին նա արոշեց թանգարանին փոխանցել ամբողջ իր տրոյական հավաքածուն, բայց պահանջելով, որ «սրահները, որտեղ պետք է տեղադրվեն հավաքածուները, ընդմիշտ կրելու են նրա անունը և պետք է լիազորված լինեն կայսրերի կողմից»։ Նա մեծ քանակությամբ գումար ծախսեց Կալվերտի հավաքածուները գնելու համար, և <a href="/wiki/1881" title="1881">1881</a> թվականի սկզբին Բեռլին ժամանեց ևս 40 արկղ՝ հնություններով, որոնք պաշտոնապես ընդուվեցին կայսր <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D5%AC%D5%B0%D5%A5%D5%AC%D5%B4_I_%D5%86%D5%BE%D5%A1%D5%B3%D5%B8%D5%B2" title="Վիլհելմ I Նվաճող">Վիլհելմ I</a>–ի կողմից՝ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_24" title="Հունվարի 24">հունվարի 24</a>–ին<a href="#cite_note-Богданов2—2008——241,_244-232">[213]</a><a href="#cite_note-Штоль—1991——332–335-233">[214]</a>։ <a href="/wiki/1880" title="1880">1880</a> թվականը Շլիմանի համար սկսվեց ակադեմիկոս Լ․ Ստեֆանի քննադատական հոդվածով, ով հայտարարեց, թե միկենյան և տրոյական գտածոները կես հազարամյակով ավելի երիտասարդ են, քան որոշել էր Շլիմանը։ Դրանք պատրաստվել էին <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D6%80%D5%BD%D5%AF%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" class="mw-redirect" title="Պարսկաստան">Պարսկաստանում</a> կամ <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ռուսաստան">Հարավային Ռուսաստանի</a> տափաստաններում, իսկ <a href="/wiki/%D5%93%D5%B8%D6%84%D6%80_%D4%B1%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Փոքր Ասիա">Փոքր Ասիայում</a> և <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%AC%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" class="mw-redirect" title="Բալկաններ">Բալկաններում</a> նշվել են <a href="/wiki/%D5%8F%D6%87%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Տևտոններ">տևտոնական</a> ազգերի կողմից ոչ ավելի քան մեր թվարկության 3-րդ դարում<a href="#cite_note-Богданов2—2008——240–241-234">[215]</a>։ Նոյեմբերին հունական կառավարությունը թույլատվություն տվեց Շլիմանին <a href="/w/index.php?title=%D5%95%D6%80%D5%AD%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օրխոմեն (դեռ գրված չէ)">Օրխոմենում</a> պեղումներ կատարելու համար, և նա ուղևորվեց <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%AF%D6%80%D5%AB%D5%BA%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սկրիպա (դեռ գրված չէ)">Սկրիպա</a> գյուղ։ Պեղումները տևեցին <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_16" title="Նոյեմբերի 16">նոյեմբերի 16</a>–ից մինչև <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_8" title="Դեկտեմբերի 8">դեկտեմբերի 8</a>–ը։ Օգտվելով <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BE%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1%D5%BD" title="Պավսանիաս">Պավսանիասի</a> նկարագրություններից, Շլիմանը հայտնաբերեց գանձարան՝ գմբեթավոր դամբարան, Միկենում գտածի նման։ Այն ամբողջությամբ փլուզվել էր, հետաքրքիր գտածոները նույնպես քիչ էին։ Որոշվեց պեղումները տեղափոխել մինչև հաջոր գարուն, բայց արդյունքում վերսկսվեց <a href="/wiki/1886" title="1886">1886</a> թվականին։ Այս պեղումները ուշագրավ էին նրանով, որ Շլիմանը առաջին անգամ օգտագործում էր կանանց նուրբ աշխատանքների և փոքր իրերի մաքրման համար։ Աշխատողների գրեթե կեսը կանայք էին<a href="#cite_note-Штоль—1991——327,_330-235">[216]</a>։ <a href="/wiki/1880" title="1880">1880</a> թվականին Շլիմանի որդին՝ Սերգեյը, այնպես արեց, որ նրա հայրը դառնա Բնագիտության, <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Մարդաբանություն">մարդաբանության</a> և <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ազգագրություն">ազգագրության</a> հասարակության անդամ՝ <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%BA%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Մոսկվայի պետական համալսարան">Մոսկվայի պետական համալսարանում</a>։ Հնագետը նամակ ուղարկեց Հասարակության նախագահ՝ Գ․ Ե. Շուրովսկուն, և նրան ուղարկեց «Իլիոն» երկհատորանի գիրքը։ <a href="/wiki/1881" title="1881">1881</a> թվականի հունիսին Շլիմանը դարձավ Հասարակության անդամ՝ հանդիպումներին մասնակցելու իրավունքով, բայց օգտվել դրանից այդպես էլ չկարողացավ<a href="#cite_note-Богданов2—2008——268–269-236">[217]</a>։ Բացի այդ, <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D5%B6" title="Լոնդոն">Լոնդոնում</a> Շլիմանը իր որդու հետ հանդիպման ժամանակ, նրան փոխանցեց 180 հնագիտական առարկա, որպեսզի նա փոխանցի դրանք սենատոր Ա. Ա. Պոլովցովին<a href="#cite_note-Богданов2—2008——287-237">[218]</a>։ Շլիմանը այդ ընթացքում մտածում էր Ռուսաստան վերադառնալու մասին, որպեսզի <a href="/wiki/%D4%B7%D6%80%D5%B4%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AA" class="mw-redirect" title="Էրմիտաժ">Էրմիտաժում</a> կազմակերպի տրոյական հնությունների ցուցահանդես, և հնարավոր է, որ կատարի պեղումներ <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BE" title="Հարավ">հարավային</a> մարզերում, լեգենդար <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D5%B2%D6%84%D5%AB%D5%BD" title="Կողքիս">Կոլխիդայի</a> պատմական գոյությունն ապացուցելու համար<a href="#cite_note-Traill—1995——202-238">[219]</a>։ Աթենքում Շլիմանը նամակ ստացավ <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D5%AC%D5%B0%D5%A5%D5%AC%D5%B4_%D4%B4%D5%B5%D5%B8%D6%80%D5%BA%D6%86%D5%A5%D5%AC%D5%A4" title="Վիլհելմ Դյորպֆելդ">Վիլհելմ Դյորպֆելդի</a> կողմից, որը թույլտվություն խնդրեց նրանից իր մոտ աշխատանքի ընդունվելու համար։ <a href="/wiki/1881" title="1881">1881</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80" title="Հոկտեմբեր">հոկտեմբերին</a> թուրքակական կառավարությունը վերականգնեց տրոյական պեղումների հրովարտակը։ Պեղումները սկսեցին <a href="/wiki/1882" title="1882">1882</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB_1" title="Մարտի 1">մարտի 1</a>–ին։ Շլիմանի աշխատակազմում, բացի Դյորպֆելդից, աշխատում էր նաև <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%BD%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Ավստրիացիներ">ավստրիացի</a> ճարտարապետ Ի. Հեֆլերը, ինչպես նաև <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%AC%D5%A1%D5%B8%D6%82%D5%BD_%D4%B6%D5%A1%D6%86%D5%AB%D6%80%D5%B8%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նիկոլաուս Զաֆիրոս (դեռ գրված չէ)">Նիկոլաուս Զաֆիրոսը</a>։ Շլիմանը փոխել էր իր մեթոդը․ արդեն 160 աշխատողների շնորհիվ լցվել էին 250 հորեր, որոնց շնորհիվ հնագետները կարողանում էին ճիշտ կերպով որոշել <a href="/wiki/%D5%84%D5%B7%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%B7%D5%A5%D6%80%D5%BF" title="Մշակութային շերտ">մշակութային շերտերի</a> տեղադրությունը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——521–522-239">[220]</a>։ Չորս շաբաթվա պեղումների արդյունքում Շլիմանը ստիպված էր ընդունել, որ սխալվել էր մշակութային շերտերի տարիքի գնահատման հարցում, իսկ <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B4%D5%B8%D5%BD" title="Պրիամոս">«Պրիամոսի</a> գանձ»–ը համենայնդեպս հազարամյակով մեծ էր <a href="/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4" title="Տրոյական պատերազմ">Տրոյական պատերազմից</a>։ Հետագա աշխատանքները ընդհատվեցին թուրքական իշխանությունների արգելքով՝ գտածոների չափումների և լուսնկարելու համար։ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%AC%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Մալարիա">Մալարիա</a> հիվանդության պատճառով Շլիմանը <a href="/wiki/1882" title="1882">1882</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_2" title="Հուլիսի 2">հուլիսի 2</a>2–ին հեռացավ պեղումնավայրից<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——524–526-240">[221]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ուղևորություն_դեպի_Գերմանիա">Ուղևորություն դեպի Գերմանիա</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=26" title="Խմբագրել բաժինը. Ուղևորություն դեպի Գերմանիա" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=26" title="Edit section's source code: Ուղևորություն դեպի Գերմանիա">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Schliemann-Museum_Ankershagen.JPG" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Schliemann-Museum_Ankershagen.JPG/220px-Schliemann-Museum_Ankershagen.JPG" decoding="async" width="220" height="165" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Schliemann-Museum_Ankershagen.JPG/330px-Schliemann-Museum_Ankershagen.JPG 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/e/ec/Schliemann-Museum_Ankershagen.JPG/440px-Schliemann-Museum_Ankershagen.JPG 2x" data-file-width="2048" data-file-height="1536" /></a><figcaption>Քահանայի տունը Անկերսհագենում: <a href="/wiki/2006" title="2006">2006</a> թվականի հոկտեմբերի լուսանկար</figcaption></figure> Մալարիա հիվանդությունից տանջվելով, Շլիմանը ընտանիքով ուղևորվեց <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%BD%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Ավստրիա">Ավստրիա</a> և <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Գերմանիա">Գերմանիա</a>։ <a href="/wiki/1882" title="1882">1882</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_9" title="Օգոստոսի 9">օգոստոսի 9</a>–ից մինչև <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_5" title="Սեպտեմբերի 5">սեպտեմբերի 5</a>–ը Շլիմանը բուժվում էր <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AF%D5%A5_%D4%BC%D5%A1%D5%A6%D5%B6%D5%A5" title="Մարիանսկե Լազնե">Մարիենբադում</a>, սակայն բուժման կուրսը ընդհատեց <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D6%86%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%BF" class="mw-redirect" title="Ֆրանկֆուրտ">Ֆրանկֆուրտում</a> ելույթի պատճառով (<a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_13" title="Օգոստոսի 13">օգոստոսի 13</a> – <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_18" title="Օգոստոսի 18">18</a>), որը հանգեցրեց մալարիայի ուժեղ նոպայի։ Նա բողոքում էր հոգնածությունից։ Հաջորդ տարի, 61-ամյա Շլիմանը վիրավորվեց ձիարշավի ժամանակ, երբ միաժամանակ ընկավ ձիուց, իսկ ձին ընկավ նրա վրա։ Վնասվածքը չխանգարեց նրա <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%AB%D5%A1" title="Անգլիա">Անգլիա</a> տեղափոխվելուն, որպեսզի դառնա <a href="/wiki/%D5%95%D6%84%D5%BD%D6%86%D5%B8%D6%80%D5%A4" title="Օքսֆորդ">Օքսֆորդյան</a> Կունիս քոլեջի պատվավոր անդամ, <a href="/wiki/1883" title="1883">1883</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_13" title="Հունիսի 13">հունիսի 13</a>–ին նա դարձավ <a href="/wiki/%D5%95%D6%84%D5%BD%D6%86%D5%B8%D6%80%D5%A4%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Օքսֆորդի համալսարան">Օքսֆորդի համալսարանի</a> պատվավոր դոկտոր<a href="#cite_note-Богданов2—2008——248–249-241">[222]</a>։ <a href="/wiki/1883" title="1883">1883</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_15" title="Հունիսի 15">հունիսի 15</a>–ին Շլիմանը կնոջ և երկու երեխաների հետ ուղևորվեց Նոյշտրելից, իսկ հաջորդ օրը գնաց իր հայրենիք՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%B6%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BD%D5%B0%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Անկերսհագեն (դեռ գրված չէ)">Անկերսհագեն</a>, որտեղ ընտանիքը մնաց մինչև <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_12" title="Հուլիսի 12">հուլիսի 12</a>–ը։ Այն տունը, որտեղ անցել էր Շլիմանի մանկությունը, ապրում էր նրա հորեղբոր որդին՝ քահանա Հանս Բեքքերը։ Չնայած նրան, որ Շլիմանը մնալու համար վճարեց 3000 մարկ, Բեքքերները Շլիմանների հետ անվստահությամբ էին վարվում։ Դատելով քահանայի աղջկա՝ Ավգուստին Բեքքերի, հիշողություններից, Շլիմանի տարօրինակությունը անցնում էին բոլոր սահմանները։ Օրինակ, նա սկզբունքի պատճառով երեխաների հետ շփվում էր միայն <a href="/wiki/%D5%80%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Հին հունարեն">հին հունարենով</a>, որը նրանք չէին հասկանում, իսկ տեղի բնակիչների և բարեկամների հետ խոսում էին բացառապես գերմաներեն բարբառով։ Շլիմանը արթնանում էր առավոտյան ժամը չորսին, երկու ժամ զբոսնում էր ձիով, իսկ հետո լողում էր <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%B8%D6%80%D5%A6%D5%B6%D5%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բորզնե (դեռ գրված չէ)">Բորզնե</a> լճում։ Միաժամանակ Շլիմանը մեծահոգի ու առատաձեռն էր, պատրաստակամորեն հանձնում էր նվերներ և կատարում բարեգործություններ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——528–529-242">[223]</a>։ Այստեղ նա հանդիպեց 75–ամյա Կառլ Անդերսի ու նույնիսկ 60-ամյա Միննա Մայնկի հետ, որին «Ինքնակենսագրության» մեջ նկարագրում էր, որպես իր կյանքի գլխավոր սեր։ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD%D5%AB_18" title="Հուլիսի 18">Հուլիսի 18</a>–ից մինչև <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_16" title="Օգոստոսի 16">օգոստոսի 16</a>–ը Շլիմանը բուժվում էր <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D5%A1%D5%A4%E2%80%93%D5%8E%D5%AB%D5%AC%D5%A4%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A3%D5%A5%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բադ–Վիլդունգեն (դեռ գրված չէ)">Բադ–Վիլդունգենում</a>, իսկ սեպտեմբերին եղավ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%AE_%D4%B2%D6%80%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Մեծ Բրիտանիա">Մեծ Բրիտանիայում</a>, պատրաստվելով իր «Տրոյա» գրքի հրապարակմանը, որտեղ նա ուղղեց իր ավելի վաղ բացահայտումները<a href="#cite_note-Богданов2—2008——249–250-243">[224]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Տիրնիֆ։_Կրետեում_պեղումների_փորձերը">Տիրնիֆ։ Կրետեում պեղումների փորձերը</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=27" title="Խմբագրել բաժինը. Տիրնիֆ։ Կրետեում պեղումների փորձերը" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=27" title="Edit section's source code: Տիրնիֆ։ Կրետեում պեղումների փորձերը">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Tiryns_Tafel_I.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Tiryns_Tafel_I.jpg/220px-Tiryns_Tafel_I.jpg" decoding="async" width="220" height="128" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Tiryns_Tafel_I.jpg/330px-Tiryns_Tafel_I.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/6/60/Tiryns_Tafel_I.jpg/440px-Tiryns_Tafel_I.jpg 2x" data-file-width="1689" data-file-height="984" /></a><figcaption><a href="/w/index.php?title=%D5%8F%D5%AB%D6%80%D5%B6%D5%AB%D6%86&action=edit&redlink=1" class="new" title="Տիրնիֆ (դեռ գրված չէ)">Տիրնիֆի</a> <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D6%80%D5%B8%D6%81" title="Ամրոց">ամրոցի</a> ծրագիրը Շլիմանի գրքից</figcaption></figure> <a href="/wiki/1884" title="1884">1884</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB_18" title="Մարտի 18">մարտի 18</a><a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_16" title="Ապրիլի 16">–ապրիլի 16</a>–ը Տիրնիֆում Շլիմանը և Դյորպֆելդը կատարեցին պեղումներ։ Նրանք վարձեցին 60 աշխատող՝ տեղի բնակիչներից, բայց չկարողացան ապրել քոթեջներում և տեղափոխվեցին <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D6%86%D5%BA%D5%AB%D5%AC%D5%B8%D5%B6%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նաֆպիլոնա (դեռ գրված չէ)">Նաֆպիլոնա</a> «Գրանդ-հյուրանոց», որտեղից մինչև պեղումնավայր 4 կմ էր։ Չնայած իր տարիքին՝ Շլիմանը ամեն օր արթնանում էր ժամը 03:45–ին, մալարիայի համար ընդունում էր 4 գրան <a href="/wiki/%D5%94%D5%AB%D5%B6%D5%AB%D5%B6" title="Քինին">քինին</a> և գնում էր նավահանգիստ, այնտեղ նրան սպասում էր վարձած ձկնորսը, որը նրան տանում էր մինչև ծոցի մեջտեղ, և նա լողում էր բաց ծովում 5–10 րոպե՝ ցանկացած եղանակի։ Դրանից հետո Շլիմանը սուրճ էր խմում և ձիավարում էր մինչև Տիրնիֆ։ Նա մինչև աշխատանքի սկիզբը նախաճաշում էր Դյորպֆելդի հետ<a href="#cite_note-Богданов2—2008——250–251-244">[225]</a>։ Հնագետների առաջին խնդիրը հողի վերին շերտի մաքրումն էր և միջին դարափուլերի պեղումները, որտեղ գտնվում էին գյուղատնտեսական շինություններ։ Հետախուզությունը ապացուցեց, որ մշակութային շերտը այստեղ հասնում էր 6 մ հաստության։ Շլիմանը օգտագործում էր երկայնական և լայնակի խրամատների մեթոդը, ինչպես նաև մաքրում էր պալատի <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%A5%D5%AC%D6%84" title="Արևելք">արևելյան</a> կողմի մուտքերը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——531–532-245">[226]</a>։ Ինչպես պարզվեց, արքայական պալատը գտնվում էր Տիրնիֆում և նման էր «Իլիականի» նկարագրություններին։ Դյորպֆելդը գրում էր իր ավագ գրծընկերոջը՝ Ճարտարապետ Ֆ. Ադլերին․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Բոլոր պատերը ծածկված էին մեկ–երկու սմ հաստությամբ կրային լուծույթով, որը դեռևս պահպանվել էր որոշ տեղերում։ Դրա որոշ կտորներ (պատից պոկված) ծածկված էին գեղեցիկ գեղանկարով․ օգտագործվել էր կարմիր, կապույտ, դեղին, սպիտակ և սև ներկեր։ Հանդիպում էին հին զարդանկարներ (օրինակ, Օրխոմենի առաստաղի գրեթե ճշգրիտ պատճենը՝ սպիրալների և վարդաքանդակների պատկերով)։ Ամենակարևորը գտնված ֆրիզն էր, որը շատ էր նման միկենյան ֆրիզի։ Սա մեծ ուրախություն է, որ գրեթե բոլոր պատերը պահպանվել են մինչև կես մետր բարձրության և անկյուններում գտնվում են մեծ քառակող միավորներ… Իսկ հիմա վստահաբար կարելի է կազմել հիմնական ծրագիրը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——533–534-246">[227]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Tiryns_Tafel_XIII.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Tiryns_Tafel_XIII.jpg/220px-Tiryns_Tafel_XIII.jpg" decoding="async" width="220" height="149" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Tiryns_Tafel_XIII.jpg/330px-Tiryns_Tafel_XIII.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/54/Tiryns_Tafel_XIII.jpg/440px-Tiryns_Tafel_XIII.jpg 2x" data-file-width="1454" data-file-height="982" /></a><figcaption>Տիրնիֆի պալատի <a href="/wiki/%D5%88%D6%80%D5%B4%D5%B6%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D6%80" class="mw-redirect" title="Որմնանկար">որմնանկարի</a> մի նմուշ, պատրաստված սվաղի պահպանված կտորներից: Գունավոր նկարազարդումներ Շլիմանի գրքերից</figcaption></figure> Ապրիլին Շլիմանը հեռացավ պեղումնավայրից՝ հանձնարարելով այն Դյորպֆելդին։ Նա բացատրեց դա հոգնածությամբ, բայց Ֆ․ Վանդենբերգի կարծիքով, նա կորցրել էր Տիրնիֆում <a href="/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4" title="Տրոյական պատերազմ">Տրոյական պատերազմի</a> մասին պատմական ապացույցներ գտնելու հույսը՝ բոլոր գտած իրերը ավելի հին էին<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——535-247">[228]</a>։ «Տիրնիֆ» գրքի հիմնական հեղինակը Դյորպֆելդն էր, որը հրատարակվեց Շլիմանի կողմից <a href="/wiki/1886" title="1886">1886</a> թվականին։ Հայտնաբերված որմնանկարները, մեծ մեգարոնները և այլ օբյեկտները աստիճանաբար հանգեցրին գիտության հասարակության կողմից առանձին միկենյան քաղաքակրթության ճանաչման։ <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Օգոստոս">Օգոստոսի</a> վերջին Շլիմանը մի շաբաթով ուղևորվեց Լոնդոն՝ հրատարակչական գործերով և մինչև <a href="/wiki/1885" title="1885">1885</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_26" title="Մայիսի 26">մայիսի 26</a>–ը մնաց Աթենքում։ Դա բացատրվում էր Սոֆյա Շլիմանի մոր՝ տիկին Վիկտորիայի մահով<a href="#cite_note-Богданов2—2008——253-248">[229]</a>։ <a href="/wiki/1885" title="1885">1885</a> թվականի մարտին Հնագետների Լոնդոնյան արքայական համալսարանը պարգևատրեց Շլիմանին ոսկե մեդալով։ Նա հունիսին տեղափոխվեց Անգլիա պարգևատրման համար։ Այդ այցելության ժամանակ նա ենթարկվեց հայտնի հնագետ Ֆ. Պենրոուզայի (<a href="/wiki/1817" title="1817">1817</a><a href="/wiki/1902" title="1902">–1902</a>) և անգլիական <a href="/wiki/%D4%B9%D5%A1%D5%B5%D5%B4%D5%BD" title="Թայմս">«Թայմս»</a> օրաթերթի թղթակից Սթիլմանի հարձակումներին։ Պենրոուզը հայտարարեց, որը Տիրնիֆում գտած բոլոր օբյեկտները բյուզանդական ծագման են, և հարցը բարձրացրեց Հասարակության ժողովին Հելլադայի ուսումնասիրման համար։ Արդյունքում Սթիլմանը ընդհանրապես չներկայացավ, իսկ Պենրոուզը հրապարակայնորեն ընդունեց սխալը և Շլիմանից ներողություն խնդրեց<a href="#cite_note-Штоль—1991——376–377-249">[230]</a>։ Այնուհետև հնագետը ուղևորվեց Ստամբուլ և գնեց <a href="/w/index.php?title=%D5%95%D5%BF%D5%BF%D5%B8%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Օտտոմանյան թանգարան (դեռ գրված չէ)">Օտտոմանյան թանգարանից</a> <a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a><a href="/wiki/1879" title="1879">–1879</a> և <a href="/wiki/1882" title="1882">1882</a> թվականների պեղումների ամբողջ տրոյական կերամիկան։ Այդ նյութերի քննարկմամբ նա զբաղվում էր <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%84" title="Աթենք">Աթենքում</a>՝ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_25" title="Հոկտեմբերի 25">հոկտեմբերի 25</a><a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_2" title="Դեկտեմբերի 2">–դեկտեմբերի 2</a>–ը։ Բացի այդ, օգոստոսին Սոֆյան երեխաների հետ որոշ ժամանակ անցկացրեց <a href="/wiki/%D5%87%D5%BE%D5%A5%D5%B5%D6%81%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Շվեյցարիա">Շվեյցարիայում</a>, որտեղ Շլիմանը շփվեց բժիշկ Կոնի հետ՝ իր ապագա կենսագրի՝ Էմիլ Լյուդվիգի, հոր հետ<a href="#cite_note-Богданов2—2008——254–255-250">[231]</a>։ Շլիմանի հետագա ծրագրերի մասին իր կենսագիր Ֆ․ Վանդենբերգը գրել է․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Շլիմանի նույնիսկ ամենախիստ քննադատը (իսկ այդպիսիները շատ էին) ստիպված էր ընդունել, որ տարբեր տեղերի պեղումների հետևանքով գտած իրերի միջև կար հատուկ համակարգ․ նրա տրոյական տեսությունները գտան իրենց շարունակությունը Միկենում, իսկ հսկա միկենյան մշակույթը՝ Տիրնիֆում, միակ բանը, որը բացակայում էր, դա ապացույցն էր, որ հոմերական դարաշրջանի արմատները գտնվում էին Կրետեում<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——535–536-251">[232]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> Կրետեում պեղումներ սկսելու փորձը Դյորպֆելդը և Շլիմանը ձեռնարկեցին <a href="/wiki/1886" title="1886">1886</a> թվականի մայիսին, երբ ուղևորվեցին <a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%AC%D5%AB%D5%B8%D5%B6" title="Հերակլիոն">Հերակլիոն</a> (Կրետեն այն ժամանակ թուրքական տիրապետության տակ էր)։ Կղզու նահանգապետը դեմ չէր կատարվող աշխատանքներին, և Շլիմանը սկսեց բանակցություններ վարել բլրի սեփականատիրոջ հետ, որը շատ էր նման Հիսսարլիկին։ Վերջինը հաստատում էր, որ բլրում աճում են 2500 ձիթենիներ, դրա համար էլ վնասը գնահատեց 100 000 ֆրանկ՝ ոսկով, որը տասնակի անգամ գերազանցում էր իրական գնի։ Շլիմանը դիմեց Կրետեի հնագիտական հասարակությանը և <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%AF%D5%AC%D5%AB%D5%B8%D5%B6%D5%AB_%D5%B0%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A9%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Հերոկլիոնի հնագիտական թանգարան (դեռ գրված չէ)">Հերոկլիոնի հնագիտական թանգարանին</a>, բայց դրանց ընդհանուր ղեկավար՝ դոկտոր Յոզիֆես Հացիդակիսը, առաջարկեց Շլիմանին հեռանալ, քանի որ որոշումը ընդունվելու էր աստիճանաբար։ Գնալով Լոնդոն Տիրնիֆի պեղումների հաշվետվությունով՝ Շլիմանը հիվանդացավ, իսկ հանգիստը <a href="/wiki/%D5%95%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B6%D5%A4%D5%A5" title="Օստենդե">Օստենդեում</a> հանգեցրեց ականջների հերթական բորբոքմանը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——536-252">[233]</a><a href="#cite_note-Богданов2—2008——255–256-253">[234]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ճանապարհորդություն_դեպի_Եգիպտոս">Ճանապարհորդություն դեպի Եգիպտոս</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=28" title="Խմբագրել բաժինը. Ճանապարհորդություն դեպի Եգիպտոս" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=28" title="Edit section's source code: Ճանապարհորդություն դեպի Եգիպտոս">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Cleopatra,_Roman_copy_of_4th_century_BC_original,_Marble,_Alexandria_from_Schliemann_Collection,_Neues_Museum,_Berlin_(8169157190).jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Cleopatra%2C_Roman_copy_of_4th_century_BC_original%2C_Marble%2C_Alexandria_from_Schliemann_Collection%2C_Neues_Museum%2C_Berlin_%288169157190%29.jpg/220px-Cleopatra%2C_Roman_copy_of_4th_century_BC_original%2C_Marble%2C_Alexandria_from_Schliemann_Collection%2C_Neues_Museum%2C_Berlin_%288169157190%29.jpg" decoding="async" width="220" height="302" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Cleopatra%2C_Roman_copy_of_4th_century_BC_original%2C_Marble%2C_Alexandria_from_Schliemann_Collection%2C_Neues_Museum%2C_Berlin_%288169157190%29.jpg/330px-Cleopatra%2C_Roman_copy_of_4th_century_BC_original%2C_Marble%2C_Alexandria_from_Schliemann_Collection%2C_Neues_Museum%2C_Berlin_%288169157190%29.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5b/Cleopatra%2C_Roman_copy_of_4th_century_BC_original%2C_Marble%2C_Alexandria_from_Schliemann_Collection%2C_Neues_Museum%2C_Berlin_%288169157190%29.jpg/440px-Cleopatra%2C_Roman_copy_of_4th_century_BC_original%2C_Marble%2C_Alexandria_from_Schliemann_Collection%2C_Neues_Museum%2C_Berlin_%288169157190%29.jpg 2x" data-file-width="2901" data-file-height="3979" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D4%BF%D5%AC%D5%A5%D5%B8%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D6%80%D5%A1" title="Կլեոպատրա">Կլեոպատրայի</a> գլուխը Շլիմանի հավաքածուներից: <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%BC%D5%AC%D5%AB%D5%B6" title="Բեռլին">Բեռլին</a>, <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D6%80_%D5%A9%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Նոր թանգարան">Նոր թանգարան</a>: Համարվում է <a href="/wiki/4-%D6%80%D5%A4_%D5%A4%D5%A1%D6%80" title="4-րդ դար">4-րդ դարի</a> հռոմեական պատճեն</figcaption></figure> <a href="/wiki/1886" title="1886">1886</a> թվականի ձմեռը Շլիմանը ցանկանում էր անցկացնել <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Եգիպտոս">Եգիպտոսում</a>, քանի որ հիվանդացել էր թոքերի բորբոքումով և տանջվում էր ականջների ցավից։ Սոֆյան հրաժարվեց ուղևորվել երեխաների հետ, և Շլիմանը ժամանեց <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Ալեքսանդրիա">Ալեքսանդրիա</a> մենակ։ Նրա գործունեության ակտիվ բնույթը չէր կարող սահմանափակվել հյուրանոցի հանգստով, և դրա համար էլ Շլիմանը վարձեց <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BC%D5%A1%D5%A3%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BE" title="Առագաստանավ">առագաստանավ</a> նավասենյակով, որով 1886 թվականի <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_8" title="Դեկտեմբերի 8">դեկտեմբերի 8</a><a href="/wiki/1887" title="1887">–1887</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_10" title="Հունվարի 10">հունվարի 10</a>–ը նավարկեց Նեղոսով՝ Ասյուտից մինչև <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%A2%D5%B8%D6%82_%D5%8D%D5%AB%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Աբու Սիմբել (դեռ գրված չէ)">Աբու Սիմբել</a>։ Նավի և աշխատակազմի վարձումը կազմեց 9000 մարկ, որ հավասար էր տան գնի։ Ճանապարհորդության ընթացքում նա գնեց բազմաթիվ հին եգիպտական առարկաներ, ներառյալ 300 ծաղկաման Բեռլինում Շլիմանի թանգարանի համար։ Վերադառնալով Ալեքսանդրիա՝ Շլիմանը ձեռնամուխ եղավ գտնելու <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80_%D5%84%D5%A1%D5%AF%D5%A5%D5%A4%D5%B8%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%AB" title="Ալեքսանդր Մակեդոնացի">Ալեքսանդր Մակեդոնացու</a> դամբարանը և համառորեն իր մոտ հրավիրեց Վիրխովին։ Նա եկավ փետրվարի վերջին, երբ աշխատանքները արդեն ընդհատվել էին։ Շլիմանը պեղումները սկսեց քաղաքի կենտրոնում Ռամլե գնացքի կայարանում և գտավ քրիստոնեական եկեղեցու հիմքը։ Հետո կառավարությունը տեղափոխեց նրան արվարձան, որտեղ ժամանակին եղել են <a href="/wiki/%D5%8A%D5%BF%D5%B2%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%B8%D5%BD%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Պտղոմեոսներ">Պտղոմեոսների</a> արքայական պալատները։ Չնայած գրություններ չկային, Շլիմանը հաստատում էր, որ 12-մետրանոց փոսի մեջ գտել է Կլեոպատրայի քանդակագործական դիմանկարը, որը մաքսանենգության միջոցով դուրս բերեց Եգիպտոսից։ Ըստ որոշ տեղեկությունների, Շլիմանը չէր գտել այդ քանդակը, այլ գնել էր «սև շուկայում»<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——538–541-254">[235]</a><a href="#cite_note-Богданов2—2008——256–258-255">[236]</a>. Աթենք վերադառանալուց հետո պարզվեց, որ բրոնխաբորբը բուժել չհաջողվեց։ Ցավալի էին նաև տեղեկությունները Կրետեից․ դոկտոր Հացիդիակիսին հաջողվեց իջեցնել գինը մինչև 75 000 ֆրանկ, և Շլիմանը հակված էր չափից ավելի վճարել (նա վաճառեց <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%A1" title="Կուբա">Կուբայի</a> երկաթուղային կազմակերպության ակցիաները)։ Սակայն պարզվեց, որ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%B6%D5%B8%D5%BD%D5%B8%D5%BD" title="Կնոսոս">Կնոսոսի</a> բլուրը մեծ մասով արդեն վաճառվել էր, իսկ դոկտորը պահանջում էր վերադարձնել բոլոր գտածոները Հերակլիոնի թանգարանին, և Շլիմանը հրաժարվեց պայմանագրից։ Իր 67-ամյակին (<a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a> թվականին) նա խոստովանեց ընկերոջը․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Ես ուզում եմ ավարտել իմ ամբողջ կյանքի աշխատանքը մեծ գործով՝ Կնոսոսի արքաների հին միչպատմական պալատի պեղումներով՝ Կրետեում, որը երեք տարի առաջ, կարծես, թե հայտնաբերել եմ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——542-256">[237]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Կյանքի_վերջին_տարիները։_Մահը">Կյանքի վերջին տարիները։ Մահը</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=29" title="Խմբագրել բաժինը. Կյանքի վերջին տարիները։ Մահը" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=29" title="Edit section's source code: Կյանքի վերջին տարիները։ Մահը">խմբագրել կոդը</a>]</div> <a href="/wiki/1887" title="1887">1887</a> թվականի ամռանը Շլիմանների ընտանիքը ուղևորվել էր <a href="/wiki/%D5%87%D5%BE%D5%A5%D5%B5%D6%81%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Շվեյցարիա">Շվեյցարիա</a> և <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Գերմանիա">Գերմանիա</a>՝ բուժման նպատակով։ Վերադառնալուց հետո Շլիմանը իր միջոցների մի մասը հատկացրեց <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%84" title="Աթենք">Աթենքում</a> <a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գերմանական հնագիտական համալսարան (դեռ գրված չէ)">Գերմանական հնագիտական համալսարանի</a> շենքի կառուցման համար։ Շինարարությունը կատարվում էր Է․ Ցիլլերի ծրարգով։ Համալսարանի տնօրենը այն ժամանակ Վ․ Դյորպֆելդն էր։ <a href="/wiki/1888" title="1888">1888</a> թվականի ձմռանը Շլիմանը նորից ուղևորվեց <a href="/wiki/%D4%B5%D5%A3%D5%AB%D5%BA%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Եգիպտոս">Եգիպտոս</a>՝ Վիրխովի ուղեկցությամբ։ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_30" title="Հունվարի 30">Հունվարի 30</a>–ին ստացավ թույլտվություն <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%A1" title="Ալեքսանդրիա">Ալեքսանդրիայում</a>՝ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AC%D5%A5%D5%B8%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D6%80%D5%A1" title="Կլեոպատրա">Կլեոպատրայի</a> պալատի որոնումների համար։ Թույլտվությունը պարզվեց ավելորդ էր։ Վիրխովը և Շլիմանը 52 օրով մեկնել էին ճանապարհորդության՝ <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%B2%D5%B8%D5%BD" title="Նեղոս">Նեղոսով</a>։ Այն եղավ դրամատիկ, <a href="/w/index.php?title=%D5%8E%D5%A1%D5%A4%D5%AB_%D5%80%D5%A1%D5%AC%D6%86%D5%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Վադի Հալֆե (դեռ գրված չէ)">Վադի Հալֆեյում</a> ճանապարհորդները գերի ընկան Մահդիստների ապստամբների ձեռքում։ Այստեղ Շլիմանը հիացրեց Վիրխովին իր <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Արաբերեն">արաբերենի</a> իմացությամբ, նա գիտեր <a href="/wiki/%D5%82%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Ղուրան">Ղուրանը</a> անգիր և կարդում էր դա տեղի բնակիչների համար, շնորհիվ արաբերեն գրելու դարձավ որ սուրբ, ոչ էլ կախարդ, այդտեղ եվրոպացիների հետ լավ էին շփվում։ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_13" title="Ապրիլի 13">Ապրիլի 13</a>–ին Վադի Հալֆա եկավ բրիտանական հրետանավակը, և բոլորը ապահով ետ վերադարձան<a href="#cite_note-Богданов2—2008——259–261-257">[238]</a>։ Քանի դեռ Շլիմանը Եգիպտոսում էր, Սոֆյան բուժվում էր <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AF%D5%A5_%D4%BC%D5%A1%D5%A6%D5%B6%D5%A5" title="Մարիանսկե Լազնե">Մարիանսկե Լազնեյում</a>։ Նա հայտնվեց հանգստավայրում միաժամանակ Շլիմանի առաջին կնոջ՝ Եկատերիան Պետրովնա Լիժինա–Շլիմանի հետ։ Նրանք մի քանի անգամ հանդիպեցին։ Քանի որ այն ժամանակվա թերթերում տպագրվում էին քաղաք այցելողների անունները, հետևաբար այնտեղ կային երկու տիկին Շլիման։ Հենրիխի վրա դա հիվանդագին տպավորություն թողեց, և նա նույնիսկ հեռագիր ուղարկեց Եկատերինային, որ կդադարեցնի վճարել նրա ծախսերը, եթե նա շարունակի անվանել իրեն «տիկին Շլիման», Սոֆյայի հետ նույն վայրում գտնվելիս։ Սակայն, հետագա նամակագրությունում նա հարցրեց, արդյոք օգնել է բուժումը և ինչպես են ապրում երեխաները<a href="#cite_note-Штоль—1991——406-258">[239]</a>։ <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:PSM_V38_D826_Henry_T_Schliemann.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/PSM_V38_D826_Henry_T_Schliemann.jpg/220px-PSM_V38_D826_Henry_T_Schliemann.jpg" decoding="async" width="220" height="219" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/PSM_V38_D826_Henry_T_Schliemann.jpg/330px-PSM_V38_D826_Henry_T_Schliemann.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/PSM_V38_D826_Henry_T_Schliemann.jpg/440px-PSM_V38_D826_Henry_T_Schliemann.jpg 2x" data-file-width="1344" data-file-height="1337" /></a><figcaption>Շլիմանի վերջին պատկերներից մեկը, որը տեղադրված է մահախոսականում (Popular Science Monthly, Volume 38, April 1891)</figcaption></figure> <a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a> թվականի ամռանը Շլիմանը ուղևորվում է <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Փարիզ">Փարիզ</a>՝ Համաշխարհային ցուցահանդեսին մասնակցելու համար։ Նրան հաջողվում է բարձրանալ <a href="/wiki/%D4%B7%D5%B5%D6%86%D5%A5%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A1%D5%B7%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF" title="Էյֆելյան աշտարակ">Էյֆելյան աշտարակի</a> երկրորդ մակարդակ։ Շլիմանը նկատեց, որ աշտարակը չորս անգամ մեծ է անկերսհագենյան զանգակատնից, որին նա փոքր հասակում համարում էր ամենաբարձրը աշխարհում։ Սակայն Վիրխովի հետ հանիդպումը Շլիմանի մոտ առաջացրեց բարկություն։ Հրետանու թոշակառու կապիտան Բյոտիհերը, տարբեր հրատարակչություններում ակտիվ կերպով հրապարակել էր (ներառյալ Վիրխովի խմբագրածներում) հոդվածներ, որոնցում կար տեսություն, որ Տրոյան՝ Հոմերոսի <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%AC%D5%AB%D5%B8%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իլիոն (դեռ գրված չէ)">Իլիոնը</a> չէ, այլ մի մեծ գերեզմանատուն, դիակիզման դաշտ։ <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D5%BA%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_13" title="Սեպտեմբերի 13">Սեպտեմբերի 13</a>–ին Շլիմանը որոշեց հաջորդ տարի Տրոյայում կազմակերպել կոնֆերանս, որտեղ պետք էր գործնական ստուգման ենթարկվեին երկու կողմերի փաստարկներն։ Վիրխովը խորհուրդ տվեց ուշադրություն չդարձնել Բյոտիհերին, համարելով որ նա հոգեբանական խնդիրներ ունի<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——543–546-259">[240]</a>։ Շլիմանը առողջական վիճակը գնալով բարդանում էր, նա արդեն չէր լսում ձախ ականջով, աջը ցավում էր գրեթե անընդհատ, աստիճանաբար մոտենում էր ամբողջական խլությունը։ Չնայած դրան, ցուրտ և անձրևոտ նոյեմբերին նա ուղևորվեց Տրոյա, կոնֆերանսը կազմակերպելու համար, որը սկիզբը նշանակվել էր հաջորդ տարվա <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB_25" title="Մարտի 25">մարտի 25</a>–ը։ Նա չէր խնայում ծախսերը։ Հյուրերի համար կառուցվել էր մի փոքրիկ քաղաք՝ հարմարավետ քոթեջներով, որին տեղացիները անվանեցին <a href="/w/index.php?title=%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Շլիմանապոլիս (դեռ գրված չէ)">«Շլիմանապոլիս»</a>, ինչպես նաև կառուցեցին նեղ երկաթուղի՝ ավերակների դուրս բերման համար։ Գրեթե ողջ ձմեռը Շլիմանը անցկացրեց Հիսսարլիկում, վերադառնալով Աթենք միայն <a href="/wiki/%D5%8D%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A2_%D4%BE%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4" class="mw-redirect" title="Սուրբ Ծնունդ">Սուրբ Ծննդին</a>։ Կոնֆերանսին մասնակցում էին բազմաթիվ մասնագետներ, ներառյալ Ռոբերտ Վիրխովը, Ֆրենկ Կալվերտը և Կարլ Հումանը։ Արդյունքում, <a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%AB_31" title="Մարտի 31">մարտի 31</a>–ին նրանք ստորագրեցին «Հիսսարլիկյան հայտարարությունը», որը հիասթափեցրեց Շլիմանին, քանի որ չէր հաստատում նրա Տրոյայի տեսությունը, բայց, համենայնդեպս հերքվեց Բյոտիհերի հայտարարությունները<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——549–555-260">[241]</a>։ Ապրիլին Վիրխովը նկատեց Շլիմանի վարքագծում տարօրինակություններ, անհասկանալի խլությամբ։ Նա խոսում էր ինքն իրեն, սկսեց չարաշահել հոմերական «Փառք Աթենաս Պալլասին» խոսքը։ Շլիմանը հետազոտվում էր <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%AC" title="Ստամբուլ">Ստամբուլի</a> Գերմանական հոսպիտալի բժիշների մոտ, որոնք նրա մոտ հայտնաբերեցին երկկողմանի <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%AF%D5%A6%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%A6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էկզոստոզ (դեռ գրված չէ)">էկզոստոզ</a>։ Ընդ որում, Շլիմանը հրամայեց շարունակել պեղումները, որը գլխավորում էր Դյորպֆելդը։ Պեղումները կատարվում էր հակառակ ուղղությամբ՝ բլրի հիմքից դեպի գագաթը։ Նամակներից պարզ էր դառնում, որ Շլիմանին տանջում էին <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%AC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%81%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Հալյուցինացիա">հալյուցինացիաները</a>։ Ըստ երևույթի, ականջի բորբոքային պրոցեսը արդեն ազդում էր ուղեղի վրա։ Հուլիսին Դյորպֆելդը և Շլիմանը Տրոյայում գտան վերջին գանձը՝ երեք քարե կացիններ, նեֆրիտի տարբեր տեսակներից և մեկը <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%A6%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%AB%D5%BF" title="Լազուրիտ">լազուրիտից</a>։ <a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BD%D5%AB_1" title="Օգոստոսի 1">Օգոստոսի 1</a>–ին պեղումների հերթական շրջանը ավարտվեց<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——556–559-261">[242]</a><a href="#cite_note-Богданов2—2008——262–263-262">[243]</a>։ Շլիմանին վիրահատեցին <a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%86%D5%B8%D5%B5%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_13" title="Նոյեմբերի 13">նոյեմբերի 13</a>–ին՝ <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%AC%D5%A5" class="mw-redirect" title="Հալե">Հալեում</a>։ Վիրահատությունը ընթանում էր քլորոֆորմի անզգայացումով և տևեց 105 րոպե։ Շլիմանը չնայած տանջվում էր ուժեղ ցավերից, բայց արդեն երկու օր անց Վիրխովին նամակ գրեց՝ վիրահատության հաջող արդյունքի մասին։ Բժիշկների կամքին հակառակ, <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_13" title="Դեկտեմբերի 13">դեկտեմբերի 13</a>–ին Շլիմանը հեռացավ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%BD%D5%BA%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AC" title="Հոսպիտալ">հոսպիտալից</a> և ուղևորվեց <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%BC%D5%AC%D5%AB%D5%B6" title="Բեռլին">Բեռլին</a>։ Այնտեղ նա այցելեց իր հավաքածուների ցուցահանդեսին, հանդիպեց Վիրխովի հետ և ուղևորվեց <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Փարիզ">Փարիզ</a>։ <a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a> թվականի ձմեռը շուտ եկավ, և Շլիմանը մրսեցրեց վիրահատված աջ ականջը, մոռանալով դնել բամբակե խծուծ։ Կնոջը ուղարկված նամակներում նա նշում էր, որ հանդիպել է բնակելի բնակարանի կառավարչի հետ և շտապում է ուղևորվել Աթենք, որպեսզի հասցնի ուղղափառության Սուրբ Ծննդին։ <a href="/wiki/%D5%86%D5%A5%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC" title="Նեապոլ">Նեապոլում</a> ցավերը վերսկսեցին, <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_24" title="Դեկտեմբերի 24">դեկտեմբերի 24</a>–ին, միայն, Շլիմանը բժշկից պահանջեց դեղատոմս։ <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_26" title="Դեկտեմբերի 26">Դեկտեմբերի 26</a>–ի առավոտյան նա գնաց բժշկի մոտ, սակայն <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%B5%D5%A1%D5%B6%D6%81%D6%81%D5%A1_%D5%A4%D5%A5%D5%AC%D5%AC%D5%A1_%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%A1_%D4%BF%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%BF%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պյանցցա դելլա Սանտա Կարիտա (դեռ գրված չէ)">Պյանցցա դելլա Սանտա Կարիտայի</a> շրջակայքում կորցրեց գիտակցությունը։ Ոստիկանները գրպանում գտան բժիշկ Կոցոլինիի տված դեղատոմսը, որով ճանաչեցին Շլիմանին։ Գիտակցությունը կորցրած հնագետին հասցրին Պյացցո Ումբերտո հյուրանոց։ Այս իրադարձության պատահական վկա դարձավ <a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AF_%D5%8D%D5%A5%D5%B6%D5%AF%D6%87%D5%AB%D5%B9" title="Հենրիկ Սենկևիչ">Հենրիկ Սենկևիչը</a>, որը գտնվում էր նույն հյուրանոցում․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Մինչ ես նստած էի, <…> հյուրանոց բերեցին մի մահացող անձնավորության։ Նրան բերում էին չորս հոգի, նրա ձեռքերը անօգնական կախված էին, աչքերը փակ էին, դեմքը գորշ գույնի էր։ Այդ թախծոտ խումբը անցավ իմ կողքով, իսկ մի րոպե անց իմ բազմոցին մոտեցավ հյուրանոցի մենեջերը և հարցրեց․ – Դուք գիտեք, թե ով է այս հիվանդը՞: – Ոչ։ – Սա մեծն Շլիմանն է։ Խեղճ «մեծն Շլիման»։ Գտավ Տրոյան և Միկենը, արժանացավ անմահության և հիմա մահանում է … Արդեն Կահիրեում թերթերից իմացա, որ նա մահացել է<a href="#cite_note-263">[244]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> Շլիմանի վիճակը ծայրահեղ ծանր էր։ Շլիմանին հետազոտելու համար հյուրանոց էին հրավիրել պրոֆեսոր ֆոն Շրոնին, որը տվեց հետևյալ ախտորոշումը՝ երկկողմանի թարախային <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%BB%D5%A1%D5%A2%D5%B8%D6%80%D5%A2" title="Ականջաբորբ">ականջաբորբ</a>, ձևափոխված <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%B6%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D5%AB%D5%BF" title="Մենինգիտ">մենինգիտի</a>, և միակողմանի լուծանք։ Շտապ գումարվեց 7 բժիշկներից կազմված խորհրդակցություն, որի ընթացքում՝ ժամը 15:30–ին Շլիմանը մահացավ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——561–568-264">[245]</a>։ <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Schliemann_Grave_front.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Schliemann_Grave_front.jpg/220px-Schliemann_Grave_front.jpg" decoding="async" width="220" height="293" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Schliemann_Grave_front.jpg/330px-Schliemann_Grave_front.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/81/Schliemann_Grave_front.jpg/440px-Schliemann_Grave_front.jpg 2x" data-file-width="1920" data-file-height="2560" /></a><figcaption>Շլիմանի <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Դամբարան">դամբարանը</a> Աթենքում։ <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a> թվականի լուսանկար</figcaption></figure> Շլիմանի մարմինը զմռսվել է պրոֆեսոր ֆոն Շրոնի կողմից, Հունաստան նրան հասցրին Դյորպֆելդը և Սոֆյայի եղբայրը՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%8A%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%B8%D5%BF%D5%AB%D5%BD_%D4%B7%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D5%B6%D5%B8%D5%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="Պանագիոտիս Էնգաստրոմենոս (դեռ գրված չէ)">Պանագիոտիս Էնգաստրոմենոսը</a>։ Հրաժեշտը կայացավ «Իլիոնական պալատում» <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_3" title="Հունվարի 3">հունվարի 3</a>–4–ը, գլխավերևում դրեցին Հոմերոսի կիսանդրին, իսկ հանգուցյալի աջ և ձախ ձեռքերին դրեցին «Իլիականը» և «Ոդիսականը»։ Ընտանիքին ցավակցություն ուղարկեց Հունաստանի թագավոր <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D5%B8%D6%80%D5%A3_I" title="Գեորգ I">Գեորգ I</a>–ը և Գերմանիայի կասեր <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D5%AC%D5%B0%D5%A5%D5%AC%D5%B4_II" title="Վիլհելմ II">Վիլհելմ II</a>–ը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——569–570-265">[246]</a>։ Էռնստ Կուրցիուսը, որը համարվում էր Շլիմանի մեթոդների և գործունեության անհաշտ հակառակորդը, հրապարակեց մահախոսական, որտեղ գրեց․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Կան մի շարք դատողություններ, որ գիտնականները արհամարհում են ոչ պրոֆեսիոնալ մասնագետների աշխատանքները։ Բայց պրոֆեսորները, որոնց սիրտը ձգտում է արդարության, չեն ուզում և չպետք է առանձնանան այդ փակ վերադասից։ Հիմա խոսում են, որ դասական հնության (ոգեշնչված Գոտհոլդ Լեսսինգի, Յոհան Յոախիմ Վինկելմանի, Յոհան Գոթֆրիդ Հերդերի և Յոհան Վոլֆգանգ ֆոն Գյոթեի ժամանակաշրջանով) նկատմամբ հետաքրքրությունը արդեն մարել է։ Բայց ամբողջ աշխարհը լարած ուշադրությամբ հետևում էր Շլիմանի պեղումներին<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——570–571-266">[247]</a> </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> Շլիմանին հուղարկավորեցին Աթենքի առաջին գերեզմանատան ամենաբարձր կետում, որտեղ Էռնստ Ցիլլերը <a href="/wiki/1893" title="1893">1893</a><a href="/wiki/1894" title="1894">–1894</a> թվականներին կառուցեց դամբարան, որի շինարարության համար, համաձայն Շլիմանի կտակի, հատկացվեց 50 000 <a href="/w/index.php?title=%D4%B4%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Դրահմ (դեռ գրված չէ)">դրահմ</a>։ Դամբարանում հանգչում է նաև նրա այրին՝ Սոֆյա Էնգաստրոմենա–Շլիմանը, աղջիկը՝ Անդրոմահան, նրա ամուսինը և նրանց երեք երեխաները՝ Շլիմանի թոռները<a href="#cite_note-Богданов—2008——265–266-267">[248]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Ժառանգությունը">Ժառանգությունը</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=30" title="Խմբագրել բաժինը. Ժառանգությունը" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=30" title="Edit section's source code: Ժառանգությունը">խմբագրել կոդը</a>]</div> Ըստ կտակի, որը գրվել է <a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_10" title="Հունվարի 10">հունվարի 10</a>–ին, Շլիմանի ժառանգները համարվեցին նրա երկու ամուսնությունների երեխաները։ Սերգեյը ստացավ երեք բնակելի տուն՝ <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Փարիզ">Փարիզում</a> և 50 000 ֆրանկ՝ ոսկով, աղջիկը՝ Նադեժդան, ստացավ տուն Փարիզում և <a href="/wiki/%D4%BB%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Ինդիանապոլիս">Ինդիանապոլիսում</a> ու 50 000 ֆրանկ՝ ոսկով։ Առաջին կինը՝ Եկատերինա Պետրովնա Լիժինան, ստացավ 100 000 ֆրանկ ոսկով։ Երկրորդ կինը՝ Սոֆյա Շլիմանը, ստացավ «Իլիական ամրոցը» իր ամբողջ պարունակությամբ, ներառյալ հնագիտական հավաքածուները և մշակույթի առարկաները։ Երկրորդ ամուսնության երեխաները՝ Անդրոմահա և Ագամեմնոն Շլիմանները ստացան մնացած շարժական և անշարժ գույքը, և մինչև նրանց չափաս դառնալը վճարվելու էր տարեկան 7000 ֆրանկ ոսկի։ Ագամեմնոնին էր անցնում նաև Շլիմանի Փարիզի՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A5%D5%B6_%D5%84%D5%AB%D5%B7%D5%A5%D5%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սեն Միշել (դեռ գրված չէ)">Սեն Միշել</a> հրապարակում գտնվող տունը։ Տրոյական հավաքածուները, որոնք գտնվում էին Բեռլինում, և Կլեոպատրայի մարմարե գլուխը, որը տեղադրված էր Շլիմանի աշխատասենյակում, փոխանցվեց Բեռլինյան թանգարան։ Իր երեք քույրերից յուրաքանչյուրին Շլիմանը կտակեց 50 000 ֆրանկ ոսկի, եղբորը՝ Վիլհելմին՝ 25 000 ֆրանկ ոսկի։ Վ. Դյորպֆելդին՝ 10 000 դրահմ թղթադրամ, իսկ Բեռլինյան <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Մարդաբանություն">մարդաբանություն</a> հասարակությանը, որը ղեկավարում էր Ռուդոլֆ Վիրխովը՝ 10 000 ֆրանկ ոսկի։ Շլիմանը Միննի Մայնկ–Ռիխերսին կտակեց 5000 ֆրանկ ոսկի և ևս 2500 նրա եղբորը՝ Էռնստ Մայնկին։ Սոֆյայի երկու եղբայրներին և իր փեսային, ինչպես նաև աթենացի սանուհուն, կտակեց յուրաքանչյուրին 5000 դրահմ թղթադրամ և այլն<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——573–581-268">[249]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading5"><h5 id="Շլիմանի_դամբարանը">Շլիմանի դամբարանը</h5>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=31" title="Խմբագրել բաժինը. Շլիմանի դամբարանը" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=31" title="Edit section's source code: Շլիմանի դամբարանը">խմբագրել կոդը</a>]</div> Հենրիխ Շլիմանը իր կտակը գրել էր <a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_10" title="Հունվարի 10">հունվարի 10</a>–ին, որտեղ նշվում էր, որ 50 000 դրահմ պետք է ծախսվեր դամբարանի կառուցման համար, որի ծրագիրը համաձայնեցված էր ճարտարապետ Էռնստ Ցիլլերի հետ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——573–581-268">[249]</a>։ Շինարարությունը սկսվեց <a href="/wiki/1892" title="1892">1892</a> թվականին և ավարտվեց <a href="/wiki/1894" title="1894">1894</a>-ին, դամբարանը կառուցվեց Աթենքի գերեզմանատան ամենաբարձր կետում և շատ շուտ դարձավ տեսարժան վայր։ Սոֆյա Շլիմանը դամբարանի տեղագրության մասին գրել էր ամուսնու «Ինքնակենսագրության» մեջ․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Նրա մահը ողջունում են Ակրոպոլը՝ Պարֆենոնի հետ, Օլիմպիական Զևսի տաճարի սյուները, Սարոնիկի ծոցը և ծովի մյուս կողմի՝ Արգոլիդայի անուշահոտ լեռները, որի հետևում տարածվում են Միկենը և Տիրնիֆը<a href="#cite_note-Шлиман—2014——110-269">[250]</a>։ </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Անձը_և_ժառանգությունը">Անձը և ժառանգությունը</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=32" title="Խմբագրել բաժինը. Անձը և ժառանգությունը" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=32" title="Edit section's source code: Անձը և ժառանգությունը">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Heinrich_Schliemann_bust.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Heinrich_Schliemann_bust.jpg/220px-Heinrich_Schliemann_bust.jpg" decoding="async" width="220" height="322" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Heinrich_Schliemann_bust.jpg/330px-Heinrich_Schliemann_bust.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/2/23/Heinrich_Schliemann_bust.jpg/440px-Heinrich_Schliemann_bust.jpg 2x" data-file-width="1404" data-file-height="2055" /></a><figcaption>Շլիմանի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D6%80%D5%B4%D5%A1%D6%80" title="Մարմար">մարմարե</a> <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%AB" title="Կիսանդրի">կիսանդրին</a>, որը զարդարում է նրա «Իլիու Մելատրոն» տունը <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%84" title="Աթենք">Աթենքում</a></figcaption></figure> <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Կենսագրության_աղբյուրները">Կենսագրության աղբյուրները</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=33" title="Խմբագրել բաժինը. Կենսագրության աղբյուրները" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=33" title="Edit section's source code: Կենսագրության աղբյուրները">խմբագրել կոդը</a>]</div> Հենրիխ Շլիմանը հասկացավ իր պատմական նշանակալից անձ լինելու փաստը, այդ իսկ պատճառով ձգտեց, մի կողմից գեղեցկացնել իր սեփական <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A5%D5%B6%D5%BD%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Կենսագրություն">կենսագրությունը</a>, իսկ մյուս կողմից պահպանում էր ցանկացած փաստաթուղթ, միտումնավոր ստեղծելով արխիվ, որը սկսեց հավաքել 20 տարեկանից<a href="#cite_note-Богданов1—2008——23-270">[251]</a>։ Արխիվը հիմա պահվում է <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%84" title="Աթենք">Աթենքի</a> Դասական Հետազոտությունների Ամերիկյան դպրոցում և իրենից ներկայացնում է մեծ ժողովածու՝ 106 արկղ մուտքային նամակագրություն, 43 հատոր ուղարկված նամակներ, 38 հատոր հաշվապահական գրքեր և այլն։ Շլիմանը պահպանել է իրեն ուղարկված բոլոր նամակները, իր ուղարկած նամակների կրկնօրինակները<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——454-271">[252]</a>), հաշվապահական գրքեր, նույնիսկ չնչին նշանակություն ունեցող գրառումները։ Օրագրերը ներառում են ավելի քան 18 գրքեր, ընդ որում հեղինակը, որպես կանոն, դրանք գրում էր ճանապարհորդությունների ընթացքում և այն երկրի լեզվով, որում որ գտնվում էր։ Գրել է <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ֆրանսերեն">ֆրանսերեն</a>, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Անգլերեն">անգլերեն</a>, <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Գերմաներեն">գերմաներեն</a>, <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Իսպաներեն">իսպաներեն</a>, <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Իտալերեն">իտալերեն</a>, արդի հունարեն, <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%A1%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Արաբերեն">արաբերեն</a>, <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ռուսերեն">ռուսերեն</a>, <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Հոլանդերեն">հոլանդերեն</a> և <a href="/wiki/%D4%B9%D5%B8%D6%82%D6%80%D6%84%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Թուրքերեն">թուրքերեն</a>։ Օրագիրը <a href="/wiki/1869" title="1869">1869</a> թվականին հասնելով <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>, գտնվում է <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A1_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ինդիանա համալսարան (դեռ գրված չէ)">Ինդիանա համալսարանի</a> գրադարանում։ Արխիվում պահպանվել է նամակագրություն, որը ներառել է 60 000 միավոր, այդ թվում 34 000 նամակ, գրված անձամբ Շլիմանի կողմից <a href="/wiki/1839" title="1839">1839</a><a href="/wiki/1890" title="1890">–1890</a> թվականներին, սակայն նամակագրության մեծ մասը կորել է <a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a> թվականին, չհաշված <a href="/wiki/1876" title="1876">1876</a><a href="/wiki/1879" title="1879">–1879</a> թվականների փաստաթղթերը, որոնք վերացել են Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի հետևանքով<a href="#cite_note-Schliemann_Papers-272">[253]</a>։ Առաջին հետազոտողը, ով կարողացել է ծանոթանալ արխիվի հետ, եղել էր <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%AB" class="mw-redirect" title="Գերմանացի">գերմանացի</a> գրող <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%B4%D5%AB%D5%AC_%D4%BC%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A4%D5%BE%D5%AB%D5%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էմիլ Լյուդվիգ (դեռ գրված չէ)">Էմիլ Լյուդվիգը</a>, որը հրավիրված էր եղել Շլիմանի կնոջ կողմից նրա կենսագրությունը գրելու համար։ Այն հրատարակվել էր <a href="/wiki/1931" title="1931">1931</a> թվականին։ Այդուհանդերձ, կենսագրությունը գրվել է <a href="/wiki/%D5%8D%D5%B8%D6%86%D5%B5%D5%A1_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" title="Սոֆյա Շլիման">Սոֆյա Շլիմանի</a> հսկողության տակ և չի հակասում Հենրիխ Շլիմանի ինքնակենսագրությանը, թեև արխիվում պահպանվել են մի շարք նյութեր, որոնք ցույց տվեցին, որ բազմաթիվ իրադարձություններ զարգացել են բոլորովին այլ կերպ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——4-273">[254]</a>։ Հենրիխ Շլիմանի նամակագրությունը ցրված էր ամբողջ աշխարհում․ նրա կնոջ մահից հետո, <a href="/wiki/1932" title="1932">1932</a> թվականին թղթերը հայտնվեցին ժառանգների ձեռքում, և միայն <a href="/wiki/1937" title="1937">1937</a> թվականի գարնանը պարզվեց, որ բոլոր փաստաթղթերը տեղափոխվել են Ամերիկյան դպրոցական գրադարաններից մեկը։ Նրա կենսագիր Է․ Մայերը միայն <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Գերմանիա">Գերմանիայում</a> հայտնաբերեց 1700 նամակ, որոնցից 233–ը հրապարակեց <a href="/wiki/1936" title="1936">1936</a> թվականին, <a href="/wiki/%D5%86%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Նացիստական Գերմանիա">նացիստների</a> կողմից <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հունաստան">Հունաստանի</a> <a href="/wiki/%D5%95%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%BA%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%A1" title="Օկուպացիա">օկուպացման</a> ժամանակ նա բերեց բազմաթիվ նյութեր Գերմանիա, սակայն պատերազմի ժամանակ անհետացավ Շլիմանի ավելի քան 1000 նամակ, որոշ նամակներ հայտնաբերվեցին <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D6%87%D5%B4%D5%BF%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" class="mw-redirect" title="Արևմտյան Գերմանիա">Արևմտյան Գերմանիայի</a> հնագրավաճառի խանութներում և հետ վերադարձվեցին։ Վերջնականորեն արխիվը ձևավորվեց <a href="/wiki/1996" title="1996">1996</a> թվականին, երբ Շլիմանի հունական կողմի վերջին ժառանգները հանձնեցին իրենց թղթերը <a href="/wiki/%D4%BB%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A1" title="Ինդիանա">Ինդիանայի</a> համալսարանին<a href="#cite_note-Богданов1—2008——35–38-274">[255]</a>։ Համաձայն <a href="/w/index.php?title=%D5%96%D5%AB%D5%AC%D5%AB%D5%BA_%D5%8E%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A5%D5%B6%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ֆիլիպ Վանդենբերգ (դեռ գրված չէ)">Ֆիլիպ Վանդենբերգի</a>, «Հենրիխ Շլիմանի բոլոր նամակների և դրանց կրկնօրինակների 99 %–ը գրված են ապագայում դրանց հրապարակման հաշվարկով»<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——4-273">[254]</a>։ Համանման կարծիք է հայտնել նաև պատմաբան Դ․ Ն․ Եգորովը <a href="/wiki/1923" title="1923">1923</a> թվականին<a href="#cite_note-Богданов1—2008——49-275">[256]</a>։ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>Ինքնակենսագրությունը շատ հաճախ հանդիսանում է կենսագրության թշնամին, <...>քանզի ի ցույց է դնում այնտեղ, որտեղ անհրաժեշտ էր փնտրել, այլ կերպ ասած, ստեղծում է վեհ հեղինակության լեգենդը և այդուհանդերձ անվերջ աղավաղելով...Ինքնակենսագրություն...ոչ այլ ինչ, քան հեղինակի հայտնի տրամադրության պրոեկցիա՝ բարձրարժեք, բայց միևնույն ժամանակ նրա խոստովանության անավարտ մասը </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Անձը">Անձը</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=34" title="Խմբագրել բաժինը. Անձը" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=34" title="Edit section's source code: Անձը">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Schliemann_Hodges.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Schliemann_Hodges.png/220px-Schliemann_Hodges.png" decoding="async" width="220" height="281" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Schliemann_Hodges.png/330px-Schliemann_Hodges.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/d/da/Schliemann_Hodges.png/440px-Schliemann_Hodges.png 2x" data-file-width="980" data-file-height="1252" /></a><figcaption>Հենրիխ Շլիմանի <a href="/wiki/%D4%B4%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%A1%D6%80" class="mw-redirect" title="Դիմանկար">դիմանկարը</a>, <a href="/wiki/1877" title="1877">1877</a> թվական: Նկարիչ Սինդի Խոջս (<a href="/wiki/1829" title="1829">1829</a><a href="/wiki/1900" title="1900">–1900</a>): Գրված է <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D5%B6" title="Լոնդոն">Լոնդոնում</a> «Պրիամա գանձեր» ցուցահանդեսի բացման համար</figcaption></figure> Ըստ նրա կենսագիր Ֆ․ Վանդենբերգի, Շլիմանի անսովոր բարդ ինքնությունը, ինչը ակներև է դառնում իր նամակներից, նոթագրություններից և հիշողություններից, ստիպեց հաստատել իրեն․ «Շլիման՝ մարդ, որը շատ յուրահատուկ էր և չուներ ոչ մի կրկնօրինակելու բան»<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——378–380,_408–411-276">[257]</a>. Մանկության դժվար փորձությունները և վաղ երիտասարդությունը Շլիմանի մոտ առաջացրեցին բարդ բնավորություն և տրամադրության կտրուկ անկում, ինչպես նաև ինքնորոշման և միժամանակյա բռնապետության հակում։ Շիլմանը գրել էր իր մորաքրոջը <a href="/wiki/1856" title="1856">1856</a> թվականին, այն ժամանակ, երբ լրջորեն զբաղվում էր իր կյանքի կոչման համար․ <table cellpadding="10" align="center" style="border-collapse:collapse; background-color:transparent; color:inherit; border-style:none;"> <tbody><tr> <td width="10" valign="top"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote1.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/25px-Aquote1.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Aquote1.png/38px-Aquote1.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/44/Aquote1.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td> <td>…Գիտությունները և հատկապես լեզուների ուսումնասիրությունները դարձել են ինձ համար իսկական կախվածություն, և դրա համար օգտագործելով ցանկացած ազատ րոպե, ինձ հաջողվեց 2 տարվա ընթացքում ուսումնասիրել լեհերեն, սլավոներեն, շվեդերեն, դանիերեն, բացի այդ, տարվա սկզբում՝ նորվեգերեն, ավելի ուշ՝ հին հունարեն և լատիներեն, և հիմա սահուն կերպով կարող եմ խոսել և գրել 15 լեզուներով։ Լեզուների ուսուցման այս հիվանդ կիրքը տանջում է ինձ օր ու գիշեր և անընդհատ խնդրում է ինձ դուրս բերել իմ վիճակը փոփոխվող համաշխարհային առևտրից և հեռանալ կամ գյուղ, կամ ցանկացած համալսանական քաղաք (օրինակ Բոնն), շրջապատեմ ինձ գիտնականներով և կյանքս ամբողջությամբ նվիրեմ գիտությանը, սակայնք այս կիրքը արդեն քանի տարի է չի կարողանում հաղթել իմ մեջ երկու այլ բանի՝ ագահություն և դրամակուտակումը։ Եվ, ցավոք սրտի, այս անհավասար պայքարում վերջին երկու կիրք–հաղթողները օրեցօր մեծացնում են իմ կարգավիճակը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——446-277">[258]</a> </td> <td valign="bottom"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Aquote2.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/25px-Aquote2.png" decoding="async" width="25" height="19" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/49/Aquote2.png/38px-Aquote2.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/49/Aquote2.png 2x" data-file-width="40" data-file-height="30" /></a> </td></tr></tbody></table> Ժլատությունը և միաժամանակյա շռայլությունը եղել են Շիմանի օրգանական նատուրայում, նա չէր խնայում ծախսերը հնէաբանական պեղումների և <a href="/wiki/%D4%B9%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Թանգարան">թանգարանային</a> ցուցահանդեսների ժամանակ, նա գնաց հսկայական ծախսերի <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%84" title="Աթենք">Աթենքում</a> իր տան շինարարության համար և այլն։ Դեռ այն ժամանակ երբ աշխատում էր Հոյկայի և Շրոյդերի մոտ, նա հասկացավ արտաքին տեսքի կարևորությունը, այդ պատճառով էլ նա զբաղվեց իր զգեստապահարանով, նա ուներ <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D5%B6" title="Լոնդոն">Լոնդոնում</a> կարված ավելի քան 50 կոստյում, նույնքան զույգ կոշիկ, 25 գլխարկ և 3 տասնյակ գավազան, սակայն իր ճանապարհորդությունների ժամանակ նա վարձում էր հյուրանոցների ամենէժան համարները։ Նա խնայում էր ամեն ինչում և նույնը պահանջում էր իր կնոջից (երբ Սոֆյան մնաց <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Փարիզ">Փարիզում</a>, Շլիմանը իմացավ, որ նա նախաճաշում է հյուրանոցում, որը կազմում է 5 ֆրանկ, և անհապաղ պահանջեց, որ նա ճաշի հարևան արագ սննդի կետում 1½ ֆրանկով)։ Նրանց տանը կար ծախսերի գիրք, որը ստուգվում էր ամեն շաբաթ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——453-278">[259]</a>։ Երբեմն իր սիրելիներին կառավարելու ձգտումը և նրանց իր սեփական տեսակետները և ճաշակը նրանց թելադրելը հասնում էր հիվանդության․ ըստ հիշողությունների, երբ Սոֆյան չէր խմում <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AB%D5%B6%D5%AB" title="Գինի">գինի</a>, նա բաժակի տակ դնում էր ոսկե մետաղադրամ, եթե նա խմում էր գինին, ապա նա իրավունք էր ունենում դրամը իրեն վերցնել։ Սոֆյայից պահանջվում էր պահպանել խոսքի ձևը, նրան արգելվում էր օգտագործել այնպիսի բառեր, ինչպիսիք են «հնարավոր է», «օրինակելի» կամ «գրեթե»<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——453–454-279">[260]</a>. Շլիմանի հունամոլությունը արտահայտվում էր շատ էքսցենտրիկ։ Օրինակ, նա իր պաշտպանության տակ վերցրեց <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%A1%D5%AF%D5%AC%D5%A5%D5%B6%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Մակլենբուրգ (դեռ գրված չէ)">Մակլենբուրգի</a> երեխաներին, այն պայմանով, որ կարող է տալ նրանց նոր անուններ «Իլիական» և «Ոդիսական» առասպելներից։ <a href="/wiki/%D5%96%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D5%B6%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%A3" title="Ֆյուրստենբերգ">Ֆյուրստեբերգի</a> իր գործատու Խյուկշտեդտի թոռնուհուն նա անվանեց Նավսիկաե, որի համար նա ստանում էր տարին 100 մարկ<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——455-280">[261]</a>։ Նույնը վերաբերում էր նաև իր ծառաների անունների պարտադիր փոփոխմանը հոմերականի։ Շլիմանը նրանց անվանում էր այդպես անգամ ուղևորությունների ժամանակ՝ <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հունաստան">Հունաստանից</a> դուրս<a href="#cite_note-Штоль—1991——301-281">[262]</a>։ Երբ ծնվեց տղան, ում անվանեց <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A3%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%B4%D5%B6%D5%B8%D5%B6" title="Ագամեմնոն">Ագամեմնոն</a>, Շլիմանը կազմակերպեց կիսահեթանոսական արարողություն, նա նորածնին տարավ տանիք, դրեց արևի ճառագայթների տակ, իսկ հետո գլխին մոտեցրեց <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BD" title="Հոմերոս">Հոմերոսի</a> մի հատորյակ և բարձրաձայն կարդաց 100 սիրելի <a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%AF%D5%A6%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%BF%D6%80" class="mw-redirect" title="Հեկզամետր">հեկզամետրերը</a> (վեցաչափ, բանաստեղծության տեսակ)։ Մի քանի օր անց նա քիչ էր մնում փչացներ <a href="/wiki/%D5%84%D5%AF%D6%80%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Մկրտություն">մկրտության</a> <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B2%D5%B8%D6%80%D5%A4%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Հաղորդություն">հաղորդությունը</a>․ նա ջերմաչափով փորձեց չափել սուրբ ջրի ջերմաստիճանը մկրտության ավազանում<a href="#cite_note-Штоль—1991——302-282">[263]</a>։ Շլիմանը եղել է շատ կարդացած մարդ, բայց նրա սեփական գրադարանը եղել է համեմատաբար փոքր։ Նա հետաքրքրվում էր հին դասականներով, որոնց մեծ մասը նա գիտեր անգիր և անընդհատ մեջբերում էր (հատկապես <a href="/wiki/%D5%80%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%A4%D5%B8%D5%BF%D5%B8%D5%BD" title="Հերոդոտոս">Հերոդոտոսից</a>, <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BE%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1%D5%BD" title="Պավսանիաս">Պավսանիասից</a> և <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BD" title="Հոմերոս">Հոմերոսից</a>)։ Ժամանակակից գրականությունից հնագետը գնահատում էր Բուլվեր-Լիտտոնի, <a href="/wiki/%D4%B4%D5%AB%D6%84%D5%A5%D5%B6%D5%BD_%D5%89%D5%A1%D6%80%D5%AC%D5%A6" class="mw-redirect" title="Դիքենս Չարլզ">Դիքենսի</a>, <a href="/wiki/%D5%80%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%B8_%D5%8E%D5%AB%D5%AF%D5%BF%D5%B8%D6%80" class="mw-redirect" title="Հյուգո Վիկտոր">Հյուգոյի</a>, Ռասինայի, <a href="/wiki/%D4%B3%D5%B5%D5%B8%D5%A9%D5%A5_%D5%85%D5%B8%D5%B0%D5%A1%D5%B6_%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D6%86%D5%A3%D5%A1%D5%B6%D5%A3_%D6%86%D5%B8%D5%B6" class="mw-redirect" title="Գյոթե Յոհան Վոլֆգանգ ֆոն">Գյոթեի</a>, <a href="/wiki/%D5%87%D5%AB%D5%AC%D5%AC%D5%A5%D6%80_%D5%96%D6%80%D5%AB%D5%A4%D6%80%D5%AB%D5%AD" class="mw-redirect" title="Շիլլեր Ֆրիդրիխ">Շիլլերի</a>, <a href="/wiki/%D4%B3%D5%B8%D5%A9%D6%86%D6%80%D5%AB%D5%A4_%D4%BC%D5%A1%D5%B5%D5%A2%D5%B6%D5%AB%D6%81" title="Գոթֆրիդ Լայբնից">Լայբնիցի</a> և <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B6%D5%BF" class="mw-redirect" title="Կանտ">Կանտի</a> ստեղծագործությունները<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——451-283">[264]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Շլիմանի_սերունդները">Շլիմանի սերունդները</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=35" title="Խմբագրել բաժինը. Շլիմանի սերունդները" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=35" title="Edit section's source code: Շլիմանի սերունդները">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D1%8C%D1%8F_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B0.png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D1%8C%D1%8F_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B0.png/220px-%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D1%8C%D1%8F_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B0.png" decoding="async" width="220" height="278" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D1%8C%D1%8F_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B0.png/330px-%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D1%8C%D1%8F_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B0.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/79/%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D1%8C%D1%8F_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B0.png/440px-%D0%A1%D0%B5%D0%BC%D1%8C%D1%8F_%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD%D0%B0.png 2x" data-file-width="1032" data-file-height="1304" /></a><figcaption>Հենրիխ Շլիմանի ռուսական ընտանիքը: Վերևում – <a href="/w/index.php?title=%D4%B5%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A1_%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BE%D5%B6%D5%A1_%D4%BC%D5%AB%D5%AA%D5%AB%D5%B6%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Եկատերինա Պետրովնա Լիժինա (դեռ գրված չէ)">Եկատերինա Պետրովնա Լիժինա</a> և <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%A5%D5%B5" title="Սերգեյ">Սերգեյ</a>, ներքևում՝ <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%B5%D5%A1_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նատալյա Շլիման (դեռ գրված չէ)">Նատալյա</a> (մահացել է <a href="/wiki/1869" title="1869">1869</a> թվականին) և <a href="/w/index.php?title=%D5%86%D5%A1%D5%A4%D5%A5%D5%AA%D5%A4%D5%A1_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Նադեժդա Շլիման (դեռ գրված չէ)">Նադեժդա</a></figcaption></figure> Շլիմանի ավագ որդին՝ Սերգեյը, նամակագրական կապի մեջ է եղել հոր հետ <a href="/wiki/1864" title="1864">1864</a><a href="/wiki/1889" title="1889">–1889</a> թվականներին։ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%84" title="Աթենք">Աթենքի</a> արխիվում Ի․ Բոգդանովի կողմից հայտնաբերվել է նրա 413 նամակ երեք լեզուներով՝ ռուսերեն, գերմաներեն և ֆրանսերեն։ <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D6%87" title="Կիև">Կիևում</a> Գալագա քոլեջը ավարտելուց հետո նա ընդունվել է <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%BE%D5%A1" title="Մոսկվա">Մոսկվայի</a> համալսարանի <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Բնական գիտություններ">բնական գիտությունների</a> ֆակուլտետը, սակայն հետագայում նա տեղափոխվում է <a href="/wiki/%D4%BB%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Իրավագիտություն">Իրավագիտության</a> ֆակուլտետ, որն ավարտեց <a href="/wiki/1881" title="1881">1881</a> թվականին։ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A3%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%B4%D5%B6%D5%B8%D5%B6" title="Ագամեմնոն">Ագամեմնոնի</a> հարաբերությունները և՛ մոր հետ, և՛ հոր հետ բարդ էին։ Եկատերինա Պետրովնա Լիժինան իր <a href="/wiki/1885" title="1885">1885</a> թվականին գրած նամակում պնդում էր, որ Սերգեյը «չունի համբերություն և հետևողականություն», ինչպես նաև մեղադրում էր Շլիմանին, որ որդուն նշանակել է 3000 <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%AC%D5%AB" title="Ռուբլի">ռուբլի</a> կենսաթոշակ, պատճառաբանելով, թե «դա չափազանց մեծ է նրա տարիքի և թույլ բնավորության համար»<a href="#cite_note-Богданов2—2008——125,_140-284">[265]</a>։ Սերգեյ Շլիմանը համալսարանը ավարտելուց հետո հինգ տարվա ընթացքում ոչ մի տեղ չի ծառայել՝ հույսը դնելով հոր և նրա ունեցած կապերի վրա։ Շլիմանը նույնիսկ մտածում էր ամուսնացնել Սերգեյին հույն աղջկա հետ և բազմաթիվ նկարներ էր ուղարկում նրան հարմար առաջարկներով։ Դրա հետևանքով <a href="/wiki/1885" title="1885">1885</a> թվականին Ս. Շլիմանը հոր կամքին հակառակ ամուսնանում է դաշնակահարուհի Անաստասիյա Դեմչենկոյի հետ և դրանից հետո <a href="/w/index.php?title=%D5%8C%D5%A1%D5%A4%D5%B8%D5%B7%D5%AF%D5%B8%D5%BE%D5%AB%D5%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ռադոշկովիչ (դեռ գրված չէ)">Ռադոշկովիչ</a> քաղաքում ստանում է քննիչի աշխատանք, որտեղ աշխատում է մինչև <a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a> թվականը, երբ տեղափոխվում է <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%BF_%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" title="Սանկտ Պետերբուրգ">Սանկտ Պետերբուրգ</a>։ Համաձայն Հենրիխ Շլիմանի կտակի՝ Սերգեյը ստանում է երկու մեծ առանձնատուն <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Փարիզ">Փարիզում</a> և 50 000 ֆրանկ, ինչպես նաև պետերբուրգյան գրադարան։ <a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a> թվականին Սերգեյը ունեցավ որդի, ում անվանեց Անդրեյ, իր պապի պատվին, որը մահացել էր <a href="/wiki/1920" title="1920">1920</a> թվականին<a href="#cite_note-Богданов2—2008——152-285">[266]</a>։ Ս․ Շլիմանի կինը դեռ <a href="/wiki/1920" title="1920">1920</a> թվականին աշխատում էր երեխաների աշխատանքի գաղութում։ Սերգեյ Շլիմանը մահացել է <a href="/wiki/1930" title="1930">1930</a>-ական թվականների վերջին խորը աղքատության մեջ, ըստ որոշ տեղեկությունների, նա ողորմություն է խնդրել։ Մինչև <a href="/wiki/1934" title="1934">1934</a> թվականը նրան օգնում էր քույրը՝ Նադեժդան։ Նրա գերեզմանատան վայրը ոչ ոքի հայտնի չէ<a href="#cite_note-Богданов2—2008——102–158-286">[267]</a>։ <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Agamemnon_Schliemann.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Agamemnon_Schliemann.jpg/220px-Agamemnon_Schliemann.jpg" decoding="async" width="220" height="296" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Agamemnon_Schliemann.jpg/330px-Agamemnon_Schliemann.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/f0/Agamemnon_Schliemann.jpg/440px-Agamemnon_Schliemann.jpg 2x" data-file-width="761" data-file-height="1024" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D4%B1%D5%A3%D5%A1%D5%B4%D5%A5%D5%B4%D5%B6%D5%B8%D5%B6_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" title="Ագամեմնոն Շլիման">Ագամեմնոն Շլիման</a>. Լուսանկարը արվել է <a href="/wiki/1910" title="1910">1910</a> – <a href="/wiki/1915" title="1915">1915</a> թվականներին</figcaption></figure> Նադեժդա Շլիմանը կրթությունը ստացել է <a href="/wiki/%D4%BF%D5%AB%D6%87" title="Կիև">Կիևում</a> և <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%BE%D5%A1" title="Մոսկվա">Մոսկվայում</a>՝ <a href="/wiki/1878" title="1878">1878</a> թվականի ավարտելով վարժարանը ոսկե մեդալով․ նրա հայրը այդ ժամանակ գրում էր 17-ամյա աղջկան, որ արդեն ժամանակն է մտածել ամուսնության մասին<a href="#cite_note-Богданов2—2008——293-287">[268]</a>։ Նադեժդան, հակառակ մոր կամքի, ընդունվում է Կանանց բարձրագույն դասընթացների բնական գիտությունների ֆակուլտետը, երբ մայրը նրան տանում էր բուժումների երկրից դուրս, նա հաճախում էր դասընթացների <a href="/wiki/%D5%80%D5%BC%D5%B8%D5%B4" title="Հռոմ">Հռոմի</a> համալսարանում։ <a href="/wiki/1889" title="1889">1889</a> թվականին նա ամուսնանում է երկրաբան Նիկոլայ Անդրուսովի հետ։ Համաձայն Հենրիխ Շլիմանի կտակի նա ստանում է 50 000 ֆրանկ և երկու առանձնատուն՝ <a href="/wiki/%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6" title="Փարիզ">Փարիզում</a> և <a href="/wiki/%D4%BB%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Ինդիանապոլիս">Ինդիանապոլիսում</a>, որը հնարավորություն տվեց նրան նյութապես օգնել ամուսնուն և հինգ երեխաներին։ <a href="/wiki/1918" title="1918">1918</a> թվականին նրա ընտանիքը <a href="/wiki/%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4" class="mw-redirect" title="Պետրոգրադ">Պետրոգրադից</a> տեղափոխվեց <a href="/wiki/%D5%82%D6%80%D5%AB%D5%B4" title="Ղրիմ">Ղրիմ</a>, իսկ <a href="/wiki/1920" title="1920">1920</a> թվականի մարտին <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BF%D5%A1%D5%B4%D5%A2%D5%B8%D6%82%D5%AC" title="Ստամբուլ">Ստամբուլից</a> տեղափոխվում է <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Ֆրանսիա">Ֆրանսիա</a>։ Գումար վաստակելու պատճառով Անդրուսովի ընտանիքը <a href="/wiki/1922" title="1922">1922</a> թվականին տեղափոխվում է <a href="/wiki/%D5%8A%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%A1" title="Պրահա">Պրահա</a>, որտեղ ընտանիքի հայրը մահանում է ինսուլտից <a href="/wiki/1924" title="1924">1924</a> թվականին։ Նադեժդա Անդրևնա Շլիմանը վերադառնում է Ֆրանսիա, որտեղ մահանում է <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D5%A6%D5%A1%D5%B6" title="Լոզան">Լոզանում</a> <a href="/wiki/1935" title="1935">1935</a> թվականին։ Նրա ժառանգները շարունակում են ապրել Ֆրանսիայում և <a href="/wiki/%D5%89%D5%A5%D5%AD%D5%AB%D5%A1" title="Չեխիա">Չեխիայում</a><a href="#cite_note-Богданов2—2008——288–311-288">[269]</a>։ Սոֆյա Շլիմանը ամուսնու մահից հետո սկսեց կատարել բարեգործություններ, հիմնադրել է <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Հունաստան">Հունաստանում</a> առաջին տուբերկուլյոզային հասարակական <a href="/w/index.php?title=%D4%B1%D5%BC%D5%B8%D5%B2%D5%BB%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Առողջարաններ (դեռ գրված չէ)">առողջարանը</a>։ Աթենքի բժշկական ուսումնարանի (բացվել է Սոֆյայի ներդրումների միջոցով) դիմաց կագնեցրած է նրա բրոնզե կիսանդրին, նրա անունով Աթենքում կա փողոց։ Նրա մահից հետո <a href="/wiki/1932" title="1932">1932</a> թվականին Հունաստանի կառավարությունը կազմակերպեց պաշտոնական հուղարկավորություն<a href="#cite_note-289">[270]</a>։ Մահվանից առաջ նա վաճառել է «Իլիու Մելատրոն» տունը Հունաստանի կառավարությանը, իսկ գումարը տվել է որդուն՝ Ագամեմնոնին, որը <a href="/wiki/1914" title="1914">1914</a> թվականին նշանակվել է Հունաստանի <a href="/wiki/%D4%B4%D5%A5%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AB%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%84" title="Դեսպանական իրավունք">դեսպան</a> <a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>–ում։ Շլիմանի հունական կողմի տոհմը ընդատվեց։ Հենրիխի և Սոֆյայի աղջիկը՝ Անդրոմահան, ամուսնանում է աթենացի փաստաբան Լեոն Մելասի հետ (<a href="/wiki/1872" title="1872">1872</a><a href="/wiki/1905" title="1905">–1905</a>) և ունենում է նրանից երեք տղա, ժառանգ չունեցող՝ Միխայիլ (<a href="/wiki/1893" title="1893">1893</a><a href="/wiki/1924" title="1924">–1924</a>), Ալեքսանդր (<a href="/wiki/1897" title="1897">1897</a><a href="/wiki/1969" title="1969">–1969</a>) և Լենո (<a href="/wiki/1899" title="1899">1899</a><a href="/wiki/1964" title="1964">–1964</a>): Ագամեմնոնի տղան, որը ամուսնանում է երկու անգամ՝ երեխաներ չի ունենում<a href="#cite_note-Богданов2—2008——304-290">[271]</a>։ Նա մահանում է Փարիզում, որտեղ էլ գտնվում է նրա գերեզմանատունը<a href="#cite_note-Վանդենբերգ—1996——572-291">[272]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Շլիմանը_որպես_գիտնական–հնէաբան">Շլիմանը որպես գիտնական–հնէաբան</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=36" title="Խմբագրել բաժինը. Շլիմանը որպես գիտնական–հնէաբան" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=36" title="Edit section's source code: Շլիմանը որպես գիտնական–հնէաբան">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:%D0%A2%D1%80%D0%BE%D1%8F.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/%D0%A2%D1%80%D0%BE%D1%8F.jpg/220px-%D0%A2%D1%80%D0%BE%D1%8F.jpg" decoding="async" width="220" height="160" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/%D0%A2%D1%80%D0%BE%D1%8F.jpg/330px-%D0%A2%D1%80%D0%BE%D1%8F.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4f/%D0%A2%D1%80%D0%BE%D1%8F.jpg/440px-%D0%A2%D1%80%D0%BE%D1%8F.jpg 2x" data-file-width="570" data-file-height="414" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1" title="Տրոյա">Տրոյայի</a> <a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a> թվականի ամառային պեղումների նկարները: Լավ տեսանելի են հնագույն շենքերի չոր որմնադրությունները</figcaption></figure> Հենրիխ Շլիմանը չուներ հատուկ հնէաբանական կրթություն, սակայն, ըստ Ա. Վ. Ստրելկովայի խոսքերի «նրա ժամանակ ստանալ այդպիսի կրթություն հնարավոր չէր։ <a href="/wiki/XIX_%D5%A4%D5%A1%D6%80" class="mw-redirect" title="XIX դար">XIX</a> դարում հնէաբանները փորձ ձեռք էին բերում միայն սեփական պեղումների ժամանակ, գիտելիքները ավելանում էին փորձերի և սխալների մեթոդով»<a href="#cite_note-Илион1—2009—Ստրելկով_Ա․_Վ․՝_բժիշկ_Շլիմանի_լեգենդը—13-292">[273]</a>։ Ունենալով հստակ նպատակ՝ գտնել <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BD" title="Հոմերոս">Հոմերոսի</a> <a href="/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1" title="Տրոյա">Տրոյան</a>, նա հնէաբանի աշխատանքը պատկերացրեց որպես «մաքրում»՝ թանկագին հին քաղաքը ցածր արժեքի ավազի վերին շերտերից։ Այսպիսի մոտեցումը առաջացել է նրանից, որ միակ հնէաբանական օբյեկտները, որի հետ նա ծանոթ էր, եղել է <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D5%B4%D5%BA%D5%A5%D5%B5_(%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84)" title="Պոմպեյ (քաղաք)">Պոմպեյը</a> և հին եգիպտական հուշարձանները, իսկ դրանք պետք էր հանել միայն լավայի հաստ շերտերի, մոխրի և անապատի ավազի տակից։ Ավելին, <a href="/wiki/1870" title="1870">1870</a> թվականին Շլիմանը իր առջև չդրեց Հիսարլիկի համայնքի հնագիտական հետազոտության խնդիրը, նա փնտրում էր կոնկրետ օբյեկտ։ Այսպիսի վերաբերմունքը հին հույն–հռոմեական հուշարձանների նկատմամբ հնէաբանության մեջ պահպանվել է մինչև <a href="/wiki/1920" title="1920">1920</a>-ական թվականները, ինչպես նշված է <a href="/w/index.php?title=%D5%84%D5%AB%D5%AD%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%AC_%D5%8C%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BE%D6%81%D6%87&action=edit&redlink=1" class="new" title="Միխայիլ Ռոստովցև (դեռ գրված չէ)">Միխայիլ Ռոստովցևի</a> աշխատություններում։ Աշխատանքի հետևանքով կուտակված փորձը և գործընկերների հետ խորհրդատվությունները նպաստեց նրան, որ Շլիմանը փոխեց իր առաջնահերթությունները և շտկեց նախկինում թույլ տված սխալները<a href="#cite_note-Илион1—2009—Ստրելկով_Ա․_Վ․՝_բժիշկ_Շլիմանի_լեգենդը—14-293">[274]</a>։ ХХ դարի ընթացքում պատմաբանները աստիճանաբար ազատվեցին Շլիմանի ժառանգության բացասական գնահատականներից։ Նա համարվում է բրոնզե դարի <a href="/wiki/%D4%B5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%A1" title="Եվրոպա">Եվրոպայի</a> և միկենյան քաղաքակրթության հուշարձանների առաջին հայտնաբերողը։ Ի տարբերություն <a href="/wiki/1903" title="1903">1903</a><a href="/wiki/1914" title="1914">–1914</a> թվականներին <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B7%D5%B8%D6%82%D6%80_(%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84)" title="Աշուր (քաղաք)">Աշուրում</a> և <a href="/wiki/1928" title="1928">1928</a><a href="/wiki/1937" title="1937">–1937</a> թվականներին <a href="/wiki/%D4%B4%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A1-%D4%B5%D5%BE%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%B8%D5%BD" title="Դուրա-Եվրոպոս">Դուրա–Եվրոպոսում</a> կայացած պեղումների, Շլիմանը օգտագործում էր ավելի պրոգրեսիվ մեթոդ․ Է. Բյուրնուֆի խորհրդով արդեն սկսած <a href="/wiki/1872" title="1872">1872</a> թվականից նա ուշադրություն էր դարձնում գտածոների <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%BF%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%A3%D6%80%D5%A1%D6%86%D5%AB%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ստրատիգրաֆիա (դեռ գրված չէ)">ստրատիգրաֆիային</a>, միշտ պեղումների էր բերում նկարիչների, լուսանկարիչների և գեոդեզիստների։ Շլիմանի առաջին նվաճումը է եղել է կերամիկական նյութերի ուսումնասիրությունը, որը իր ժամանակներում հնէաբաններին չէր հետաքրքրում<a href="#cite_note-Илион1—2009—Ա․Վ․_Ստրելկով։_Լեգենդ_Շլիմանի_մասին—14–15-294">[275]</a>։ Այն նաև համարվում է այն հնէաբաններից առաջինը, ով կարող էր օգտագործել հորեր և խրամատներ մշակութային շերտի ամբողջ հաստությամբ, որը հնարավորություն տվեց ընդհանուր պատկերացում կազմել պեղման ենթակա օբյեկտի մասին, օբյեկտի բացման երկար ու դժվար աշխատանքի փոխարեն<a href="#cite_note-295">[276]</a>։ Քանի որ Շլիմանը պեղումները անում էր իր սեփական միջոցներով, նա կարող էր իրեն թույլ տալ օպերատիվ և շատ մեծ հրապարակումներ պեղումների արդյուքների մասին, որը հասանելի չէր ավելի հին ժամանակների հետազոտողներին<a href="#cite_note-Илион1—2009—Ա․Վ․_Ստրելկով։_Լեգենդ_Շլիմանի_մասին—15-296">[277]</a>։ Շլիմանի պեղումները և <a href="/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1" title="Տրոյա">Տրոյայի</a> մասին մտորումները խթան հանդիսացան դասական հնէաբանության զարգացման համար, ինչպես նաև շրջանառության մեջ դրեցին <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BD" title="Հոմերոս">Հոմերոսի</a> պոեմները, որպես միկենյան քաղաքակրթության մասին ճիշտ տեղեկատվության աղբյուր<a href="#cite_note-Илион1—2009—Ա․Վ․_Ստրելկով։_Լեգենդ_Շլիմանի_մասին—16-297">[278]</a>։ Դեռևս Շլիմանի ողջ ժամանակ նրա կոլեգա և ասիստենտ Վ. Դյորպֆելդը ցույց տվեց, որ Հիսսարլիկում գոյություն է ունեցել ոչ թե 7 շերտ, այլ 9, և ապացուցեց որ, շերտը, որտեղ հայտնաբերվեց «Պրիամի գանձը», չի համարվում հոմերական Տրոյան։ <a href="/wiki/1890" title="1890">1890</a> թվականի վերջին պեղումների ժամանակ միկենյան կերամիկայի հետքերև հայտնաբերվեցին ավելի բարձր շերտում և ավելի լուրջ պեղումների կարիք զգացվեց, որ Շլիմանը արդեն չէր կարող հասցնել։ Միայն <a href="/wiki/1893" title="1893">1893</a><a href="/wiki/1894" title="1894">–1894</a> թվականներին Սոֆյա Շլիմանի միջոցների շնորհիվ, Դյորպֆելդը վերջացրեց Տրոյայի հետազոտոթյունների առաջին «շլիմանական» փուլը<a href="#cite_note-Илион1—2009—Ա․Վ․_Ստրելկով։_Լեգենդ_Շլիմանի_մասին—19-298">[279]</a>. <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Տրոյական_հավաքածուների_ճակատագիրը_Ռուսաստանում"><span id=".D5.8F.D6.80.D5.B8.D5.B5.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D5.B0.D5.A1.D5.BE.D5.A1.D6.84.D5.A1.D5.AE.D5.B8.D6.82.D5.B6.D5.A5.D6.80.D5.AB_.D5.B3.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.BF.D5.A1.D5.A3.D5.AB.D6.80.D5.A8_.D5.8C.D5.B8.D6.82.D5.BD.D5.A1.D5.BD.D5.BF.D5.A1.D5.B6.D5.B8.D6.82.D5.B4">Տրոյական հավաքածուների ճակատագիրը Ռուսաստանում</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=37" title="Խմբագրել բաժինը. Տրոյական հավաքածուների ճակատագիրը Ռուսաստանում" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=37" title="Edit section's source code: Տրոյական հավաքածուների ճակատագիրը Ռուսաստանում">խմբագրել կոդը</a>]</div> <a href="/wiki/%D4%B5%D6%80%D5%AF%D6%80%D5%B8%D6%80%D5%A4_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B7%D5%AD%D5%A1%D6%80%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%A6%D5%B4" title="Երկրորդ համաշխարհային պատերազմ">Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի</a> ժամանակ Շլիմանի հավաքածուների մի մասը (այդ թվում նաև «Պրիամոսի գանձը») փաթեթավորվել է <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%BC%D5%AC%D5%AB%D5%B6" title="Բեռլին">Բեռլինի</a> հնագույն և հին պատմության թանգարանի տնօրեն Վ. Ունֆերզագտի կողմից երեք ճամպրուկի մեջ (մեկ այլ տարբերակի համաձայն՝ արկղում) և թաքնված են Բեռլինի կենդանաբանական այգու տարածքում գտնվող բետոնե բունկերում։ Ըստ ամենահայտնի տարբերակներից մեկի, Ունֆերզագտը, խորհրդային զորքերի կողմից <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Գերմանիա">Գերմանիայի</a> մայրաքաղաքը գրավելուց հետո, կապնվեց հրամանատարության հետ և առաջարկեց փոխանցել նրանց Շլիմանի գանձերը, որ դրանք, համենայնդեպս, չեն վերացվի։ <a href="/wiki/1945" title="1945">1945</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_1" title="Մայիսի 1">մայիսի 1</a> կամ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_2" title="Մայիսի 2">2</a> խորհրդային կողմը ընդունեց գանձը և <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_17" title="Մայիսի 17">մայիսի 17</a>–ին (մեկ այլ տարբերակում՝ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_26" title="Մայիսի 26">մայիսի 26</a>–ին) փաթեթավորված իրերը դուրս բերվեցին անհայտ ուղղոությամբ, իսկ հունիսին դրանք տեղափողվեցին <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%BE%D5%A1" title="Մոսկվա">Մոսկվա</a>։ Այնուհետև գանձը բաժանվեց մասերի․ 259–ը իր պատրաստված ոսկուց, արծաթից և ադամանդից մնացին <a href="/wiki/%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%BE%D5%A1" title="Մոսկվա">Մոսկվայում</a>՝ Պուշկինի անվան Կերպարվեստի թանգարանում, իսկ 414 իր բրոնզից և կերամիկայից փոխանցվեցին <a href="/wiki/%D4%B7%D6%80%D5%B4%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AA_(%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%BF_%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3)" title="Էրմիտաժ (Սանկտ Պետերբուրգ)">Էրմիտաժ</a> (Սանկտ Պետերբուրգ)։ <a href="/wiki/1949" title="1949">1949</a> թվականին բոլոր այս գանձերը և <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B6%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4" class="mw-redirect" title="Լենինգրադ">Լենինգրադում</a>, և Մոսկվայում տեղափոխեցին թանգարանների գաղտնի ֆոնդեր։ <a href="/wiki/1961" title="1961">1961</a> թվականին Պուշկինի անվան Կերպարվեստի թանգարանի տնօրեն դարձավ <a href="/w/index.php?title=%D4%BB%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A1_%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80%D5%B8%D5%BE%D5%B6%D5%A1_%D4%B1%D5%B6%D5%BF%D5%B8%D5%B6%D5%B8%D5%BE%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Իրինա Ալեքսանդրովնա Անտոնովա (դեռ գրված չէ)">Իրինա Ալեքսանդրովնա Անտոնովան</a>։ Համաձայն նրա սեփական խոսքերի, ինքը փորձել է հարցնել <a href="/wiki/%D4%BD%D5%8D%D5%80%D5%84" class="mw-redirect" title="ԽՍՀՄ">ԽՍՀՄ</a>–ի մշակույթի իրար հաջորդող նախարարներին, երբ հնարավոր կլինի ցուցադրել «Շլիմանի ոսկին»<a href="#cite_note-Богданов1—2008——5–6-299">[280]</a>։ Արևմուտքում <a href="/wiki/1980" title="1980">1980</a>-ական թվականներին հայտնվեցին հրապարակումներ, նվիրված տրոյական գանձերի ճակատագրին, որոնք տեղափոխվել էին ԽՍՀՄ։ Այդպես, Դ. ֆոն Բոտմերը՝ <a href="/wiki/%D5%84%D5%A5%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BF%D5%A5%D5%B6_%D5%A9%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6_(%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82_%D5%85%D5%B8%D6%80%D6%84)" title="Մետրոպոլիտեն թանգարան (Նյու Յորք)">Մետրոպոլիտեն թանգարանի</a> հունահռոմեական բաժնի ղեկավարը, <a href="/wiki/1984" title="1984">1984</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%BD%D5%AB_13" title="Մայիսի 13">մայիսի 13</a>–ին <a href="/wiki/%D5%86%D5%B5%D5%B8%D6%82_%D5%85%D5%B8%D6%80%D6%84_%D4%B9%D5%A1%D5%B5%D5%B4%D5%BD" title="Նյու Յորք Թայմս">«Նյու Յորք Թայմս»</a>–ում հրապարակեց, որ «Շլիմանի ոսկին» հալեցված է<a href="#cite_note-Богданов1—2008——6–7-300">[281]</a>։ ԽՍՀՄ–ում այդ թեմայի շուրջ հրապարակումներ հայտնվեցին <a href="/wiki/1990" title="1990">1990</a> թվականի սկզբին, ավելին <a href="/wiki/1991" title="1991">1991</a> թվականի սեպտեմբերին Կ. Ա. Ակինշան և Գ. Ա․ Կազլովը հրապարակեցին արխիվային փաստաթղթերի պատճենները, որոնք ապացուցում էին, որ տրոյական հավաքածուները մասամբ հասել են <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ռուսաստան">Ռուսաստան</a>, որպես նացիստների կողմից փոխհատուցման մի մաս։ Հոդվածը իրարանցում չառաջացրեց այդ ժամանակվա քաղաքական միջավայրում։ Թեման նոր թարմություն ստացավ ստացավ <a href="/wiki/1994" title="1994">1994</a> թվականին, երբ <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D4%B4%D5%A1%D5%B7%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" class="mw-redirect" title="Ռուսաստանի Դաշնություն">Ռուսաստանի Դաշնության</a> մշակույթի նախարար Յու. Սիդորովը <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%BC%D5%AC%D5%AB%D5%B6" title="Բեռլին">Բեռլինից</a> Պուշկինի անվան Կերպարվեստի թանգարան բերեց մասնագետների մի մեծ խումբ, որոնք հաստատեցին Շլիմանի հավաքածուի իսկությունը։ <a href="/wiki/1996" title="1996">1996</a> թվականի <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_16" title="Ապրիլի 16">ապրիլի 16</a>–ին կայացավ տրոյական հավաքածուների առաջին ցուցահանդեսը՝ «Շլիմանի ոսկին» վերնագրով<a href="#cite_note-Богданов1—2008——8–16-301">[282]</a>։ Շլիմանի հավաքածուն, ուղղված Ա. Ա. Պոլոցովուն <a href="/wiki/1880" title="1880">1880</a> թվականին, պարզվեց բաժանված է մասերի։ 43 իր, որոնք փոխանցվել էին <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%BF%E2%80%93%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3%D5%AB_%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%BE%D5%A5%D5%BD%D5%BF%D5%AB_%D5%A4%D5%BA%D6%80%D5%B8%D6%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սանկտ–Պետերբուրգի կերպարվեստի դպրոց (դեռ գրված չէ)">Սանկտ–Պետերբուրգի կերպարվեստի դպրոց</a>, մինչ այժմ պահվում են այնտեղ։ <a href="/wiki/1924" title="1924">1924</a> թվականին հավաքածուի մեծ մասը տեղափոխվել է <a href="/wiki/%D4%B7%D6%80%D5%B4%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AA" class="mw-redirect" title="Էրմիտաժ">Էրմիտաժ</a>՝ «հելլենիկ–սկյութական բաժին», սակայն <a href="/wiki/1951" title="1951">1951</a> թվականին որոշ իրեր վերադարձվել են Վ․ Ի․ Մուխինայի ուսումնարանի թանգարան։ Առանձին իրեր <a href="/wiki/1920" title="1920">1920</a><a href="/wiki/1970" title="1970">–1970</a>-ական թվականներին տեղափոխվեցին Խաբարովի և Դոնեցկի գեղարվեստական թանգարաններ<a href="#cite_note-Богданов2—2008——287–288-302">[283]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading3"><h3 id="Հիշողություն">Հիշողություն</h3>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=38" title="Խմբագրել բաժինը. Հիշողություն" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=38" title="Edit section's source code: Հիշողություն">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-halign-right" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Grabmonument_Schliemann_Zeichnung_Ziller.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Grabmonument_Schliemann_Zeichnung_Ziller.jpg/250px-Grabmonument_Schliemann_Zeichnung_Ziller.jpg" decoding="async" width="250" height="319" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Grabmonument_Schliemann_Zeichnung_Ziller.jpg/375px-Grabmonument_Schliemann_Zeichnung_Ziller.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/77/Grabmonument_Schliemann_Zeichnung_Ziller.jpg/500px-Grabmonument_Schliemann_Zeichnung_Ziller.jpg 2x" data-file-width="780" data-file-height="994" /></a><figcaption>Հենրիխ Շլիմանի դամբարանը</figcaption></figure> Շլիմանը հսկայական միջոցներ էր ծախսում իր հաջողությունները <a href="/wiki/%D4%B6%D4%BC%D5%84" class="mw-redirect" title="ԶԼՄ">ԶԼՄ</a>–ում հրապարակելու համար։ Այսպիսի նպատակների համար նա <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D5%B6%D5%A4%D5%B8%D5%B6" title="Լոնդոն">Լոնդոնում</a> վարձել էր գովազդային գործակալ։ <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6" title="Ռուսաստան">Ռուսաստանում</a> Շլիմանի գործունեությանը հենց առաջին արձագանքն եղավ <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%BF_%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3%D5%AB_%D5%B6%D5%B8%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սանկտ Պետերբուրգի նորություններ (դեռ գրված չէ)">«Սանկտ Պետերբուրգի նորություններ»</a> թերթի անանուն հոդվածը (<a href="/wiki/1871" title="1871">1871</a>, 10 (22) նոյեմբերի), որտեղ հատուկ ուշադրություն էր դարձվել այն փաստին, որ շատ ակտիվ և կարևոր պեղումները՝ հայտնի <a href="/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1" title="Տրոյա">Տրոյայի</a> տարածքում՝ <a href="/wiki/%D5%93%D5%B8%D6%84%D6%80_%D4%B1%D5%BD%D5%AB%D5%A1" title="Փոքր Ասիա">Փոքր Ասիայում</a>, կատարվում են - ով կարող էր մտածել - նախկին պետերբուրգյան վաճառականի կողմից »<a href="#cite_note-Богданов2—2008——211-303">[284]</a>։ <a href="/wiki/1880" title="1880">1880</a>-ական թվականներին Շլիմանի հանրահայտ լինելու փաստը ռուս հասարակության բոլոր խավերում ապացուցվել էր տարբեր պարբերականներում հրատարակված հոդվածների մեծ քանակով։ <a href="/wiki/1881" title="1881">1881</a> թվականի հունվարին, դատավոր Կ. Սոլդատենկովը մտադրվել էր ռուսերեն թարգմանել Շլիմանի գրքերից մեկը, բայց այդ մտադրությունը այդպես էլ մնաց անկատար, նույնիսկ հայտնի չէ, թե որ գրքի մասին էր խոսքը<a href="#cite_note-Богданов2—2008——244-304">[285]</a>։ Միայն <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a><a href="/wiki/2010" title="2010">–2010</a> թվականներին «Ցենտրոպոլիգրաֆ» հրատարակչությունը հրատարակում է Շլիամանի «Իլիոն» (երկու հատորով և ինքնակենսագրությամբ) և <a href="/wiki/%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1" title="Տրոյա">«Տրոյա»</a> գրքերը, թարգմանությունները կատարվել են անգլերեն հրատարակումներից։ <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Պատմագրություն">Պատմագրություն</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=39" title="Խմբագրել բաժինը. Պատմագրություն" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=39" title="Edit section's source code: Պատմագրություն">խմբագրել կոդը</a>]</div> <a href="/wiki/1923" title="1923">1923</a> թվականին դուրս եկավ Շլիմանի մասին առաջին ռուսերեն գիրքը, որը գրված է պատմագետ Դ․ Ն․ Եգորովի կողմից։ Շլիմանի մասին աշխատությունները երկու անգամ հրատարակվել են «Հիանալի մարդկանց կյանքը» ժողովածուում։ <a href="/wiki/1938" title="1938">1938</a> թվականին լույս տեսավ Մ․ Մեյերովիչի գրած կենսագրությունը (<a href="/wiki/1966" title="1966">1966</a> թվականին «Մանական գրականություն» հրատարակչությունում հետմահու լույս է տեսնում երկրորդ հրատարակչությունը Լենցմանի կողմից), իսկ <a href="/wiki/1965" title="1965">1965</a> և <a href="/wiki/1991" title="1991">1991</a> թվականներին լույս է տեսնում <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Գերմաներեն">գերմաներենից</a> թարգմանված Գ․ Շտոլի «Հենրիխ Շլիման․Տրոյայի երազանքը» գիրքը<a href="#cite_note-305">[նշում 20]</a>։ Դրանք արտացոլում էին հերոսի ինքնակենսագրությունը։ Բացի այդ, <a href="/wiki/1979" title="1979">1979</a> թվականին առաջին անգամ հրապարակվեց Ի․ Ստոունի «Հունական գանձ» վավերագրական վեպի թարգմանությունը<a href="#cite_note-306">[նշում 21]</a>, և դա եղել է առաջին ռուսերեն կենսագրությունը, որի հեղինակը աշխատել է Շլիմանի արխիվում(Աթենք)<a href="#cite_note-Богданов2—2008——314-307">[286]</a>։ <a href="/wiki/1980" title="1980">1980</a>-ական թվականների կեսին Շլիմանի կյանքի ռուսական ժամանակահատվածի մշակմամբ զբաղվում էր Ի․ Ա․ Բոգդանովը, որը <a href="/wiki/1990" title="1990">1990</a> թվականին <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B6%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4" class="mw-redirect" title="Լենինգրադ">Լենինգրադում</a> հրապարակեց «Երկար ճանապարհ դեպի Տրոյա» փոքր գիրքը։ <a href="/wiki/1995" title="1995">1995</a> թվականին նա հրատարակեց «Շլիմանը Պետերբուրգում» վավերագրական վեպը։ Բոգդանովի նախաձեռնությամբ <a href="/wiki/1990" title="1990">1990</a> թվականին <a href="/wiki/%D5%94%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Քանդակագործություն">քանդակագործներ</a> <a href="/w/index.php?title=%D4%BF%D5%AC%D5%A1%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D6%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="Կլաուստեր (դեռ գրված չէ)">Գ. Վ. Կլաուստերը</a> և Բ. Ն. Նիկանորովը պատրաստեցին հուշարձան գրանիտից (140 × 80 սմ) և հուշաքար՝ բրոնզից։ Քանի որ հուշաքարի տեղադրաման համար թույլտվություն ստանալը եղավ չափազանց դժվար, <a href="/wiki/1991" title="1991">1991</a> թվականի ամռանը այն ոչ պաշտոնապես տեղադրվեց Վասիլևյան կղզու 1-ին գծի 28 համարի տան պատին, և այնտեղ է գտնվում մինչև օրս<a href="#cite_note-Богданов1—2008——25–26-308">[287]</a>։ <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%AF%D5%AB%D5%B6%D5%AB_%D5%A1%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D5%B6_%D4%BF%D5%A5%D6%80%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%BE%D5%A5%D5%BD%D5%BF%D5%AB_%D5%A9%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6_(%D5%84%D5%B8%D5%BD%D5%AF%D5%BE%D5%A1)" class="mw-redirect" title="Պուշկինի անվան Կերպարվեստի թանգարան (Մոսկվա)">Պուշկինի անվան Կերպարվեստի թանգարանում</a>, «Շլիմանի ոսկիները» ցուցահանդեսի բացման ժամանակ (<a href="/wiki/1996" title="1996">1996</a> թվականի <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC%D5%AB_16" title="Ապրիլի 16">ապրիլի 16</a>) Շլիմանի ժառանգության նկատմամբ հետաքրքրությունը մեծացավ ամբողջ աշխարհում, բացի այդ, 1996 թվականին <a href="/wiki/%D4%BB%D5%B6%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Ինդիանապոլիս">Ինդիանապոլիսի</a> համալսարանում ավարտվեց Շլիմանի արխիվի ձևավորումը։ Դա հանգեցրեց նոր կենսագրությունների հրապարակման, որոնք հիմնված էին նոր հայտնաբերված նյութերի վրա։ Ավելի մեծածավալ նյութերը գրվել էին Ֆ. Վանդենբերգի (<a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Գերմանիա">Գերմանիա</a>) և Դ. Թրեյլի (<a href="/wiki/%D4%B1%D5%84%D5%86" class="mw-redirect" title="ԱՄՆ">ԱՄՆ</a>) կողմից <a href="/wiki/1995" title="1995">1995</a> թվականին։ Ֆիլիպ Վանդենբերգի տեղեկատվական գիրքը<a href="#cite_note-309">[288]</a> ենթարկվեց քննադատության հեղինակի բացասական վերաբերմունքի պատճառով (ով անձամբ հայտարարեց, որ Շլիմանի նկատմամբ ունեցել է «արհամարհանք»), ինչպես նաև մի շարք չստուգված հայտարարություններ, Շլիմանի առաջին կնոջ՝ Եկատերինա Պետրովնա Լիժինայի, լեսբիական հակումների մասին։ Նա ցույց տվեց հակառուսական դիրքորոշում <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%BC%D5%AC%D5%AB%D5%B6" title="Բեռլին">Բեռլինից</a> բերված Շլիմանի հավաքածուների պատկանելիության հարցի նկատմամբ<a href="#cite_note-Богданов1—2008——18–19-310">[289]</a>։ 1996 թվականին Վանդենբերգի «Շլիմանի ոսկիները» գիրքը թարգմանվեց ռուսերեն։ <a href="/wiki/1995" title="1995">1995</a> թվականին ԱՄՆ–ում հրատարակվեց Դ․ Թրեյլի<a href="#cite_note-311">[նշում 22]</a> «Schliemann of Troy: Treasure and Deceit» գիրքը, որը նույնպես ենթարկվեց քննադատության։ Հեղինակին, քննադատում էին նրա համար, որը գրքի վերնագիրը չի համապատասխանում նրա բովանդակությանը<a href="#cite_note-312">[290]</a>. Ի. Բոգդանովը 1990-ական թվականներին կարողացավ աշխատել <a href="/wiki/%D4%B1%D5%A9%D5%A5%D5%B6%D6%84" title="Աթենք">Աթենքի</a> արխիվի նյութերի հետ և <a href="/wiki/1998" title="1998">1998</a> թվականին <a href="/wiki/%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%BF-%D5%8A%D5%A5%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3" class="mw-redirect" title="Սանկտ-Պետերբուրգ">Սանկտ-Պետերբուրգում</a> հրապարակեց <a href="/wiki/1866" title="1866">1866</a> թվականի Շլիմանի դեպի <a href="/wiki/%D5%8E%D5%B8%D5%AC%D5%A3%D5%A1" class="mw-redirect" title="Վոլգա">Վոլգա</a> ճանապարհորդության օրագիրը – միակը, որը գրված էր ռուսերենով<a href="#cite_note-313">[291]</a>։ Այդ տարում նա հրապարակեց Ե. Պ. Լիժինայի գրած բոլոր 188 նամակները ուղղված ամուսնուն – նախաբանում տպագրված էին Շլիմանի մի շարք նամակներ<a href="#cite_note-314">[292]</a>։ 2008 թվականին Ի. Բոգդանովը հրատարակեց Շլիմանի մասին երկու գրքեր «Русская авантюра» և «Торжество мифа», հիմնված նրա արխիվի վրա, այնտեղ հրապարակված էին Շլիմանի, նրա կնոջ Եկատերինայի և նրա որդի Սերգեյի նամակագրությունը, պետերբուրգյան և մոսկովյան վաճառականների և ուրիշ մարդկանց հետ։ <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Մշակույթում_և_արվեստում">Մշակույթում և արվեստում</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=40" title="Խմբագրել բաժինը. Մշակույթում և արվեստում" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=40" title="Edit section's source code: Մշակույթում և արվեստում">խմբագրել կոդը</a>]</div> <figure class="mw-default-size mw-halign-left" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%D5%8A%D5%A1%D5%BF%D5%AF%D5%A5%D6%80:Schwerin_Schliemann_memorial.jpg" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Schwerin_Schliemann_memorial.jpg/220px-Schwerin_Schliemann_memorial.jpg" decoding="async" width="220" height="319" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Schwerin_Schliemann_memorial.jpg/330px-Schwerin_Schliemann_memorial.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/a9/Schwerin_Schliemann_memorial.jpg/440px-Schwerin_Schliemann_memorial.jpg 2x" data-file-width="1200" data-file-height="1740" /></a><figcaption><a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%B6" title="Հուշարձան">Հուշարձան</a> <a href="/wiki/%D5%87%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%B6" title="Շվերին">Շվերինում</a>, տեղադրված <a href="/wiki/1895" title="1895">1895</a> թվականին</figcaption></figure> <a href="/wiki/1982" title="1982">1982</a> թվականին ֆրանսիացի ռեժիսոր <a href="/w/index.php?title=%D4%B2%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B8_%D4%B2%D5%A1%D5%B5%D5%A1&action=edit&redlink=1" class="new" title="Բրունո Բայա (դեռ գրված չէ)">Բրունո Բայան</a> ներկայացրեց իր սեփական պիեսը «Schliemann. Episodes ignores», իսկ <a href="/wiki/1998" title="1998">1998</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_19" title="Հունվարի 19">հունվարի 19</a>–ին <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B4" title="Ռոտերդամ">Ռոտերդամում</a> տեղի է ունենում «The Schliemann Pieces» բալետի պրեմիերան, Հարրի դե Վիտայի երաժշտության ներքո, պարուսույց <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%A4_%D5%8E%D5%B8%D6%82%D5%A2%D5%A2%D5%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էդ Վուբբե (դեռ գրված չէ)">Էդ Վուբբե</a><a href="#cite_note-Богданов2—2008——316–317-315">[293]</a>։ <a href="/wiki/2006" title="2006">2006</a> թվականին Պիտեր Աքրոյդը հրատարակեց «Տրոյայի անկումը» վեպը։ Բովանդակությունը ներառում է հնագետ Շլիմանի կենսագրության հիմնական իրադարձությունները, հերոսը ստանում է Օբերման ազգանունը։ Սակայն վեպը նվիրված է ոչ թե Շլիմանին, այլ պատմական իրողությունների վերակառուցման խնդրին<a href="#cite_note-316">[294]</a>։ <a href="/wiki/2007" title="2007">2007</a> թվականին <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Գերմանիա">Գերմանիայում</a> հրապարակվեց «Տրոյայի խորհրդավոր գանձերը» հեռուստատեսային ֆիլմը՝ բաղկացած երկու մասից։ Շլիմանի դերում՝ <a href="/w/index.php?title=%D4%B7%D5%B5%D5%B6_%D5%96%D5%A5%D6%80%D5%B0&action=edit&redlink=1" class="new" title="Էյն Ֆերհ (դեռ գրված չէ)">Էյն Ֆերհ</a>, Սոֆյայի դերում ֆրանսիացի դերասանուհի՝ Մելանի Դուտեյը<a href="#cite_note-317">[295]</a>։ Սյուժեյի հիմնական մասը վերցված է Ի․ Ստոունի վեպից, սակայն ենթարկվել է փոփոխության ավելի մեծ հանդիսատես գրավելու պատճառով<a href="#cite_note-318">[296]</a>։ 2008 թվականին լույս տեսավ 8-սերիանոց հեռուստաֆիլմ «Տրոյայի ոսկիները։ Հենրիխ Շլիմանի հնությունների համաշխարհային հավաքածուն»։ Շլիմանի դերում՝ Վալերի Կուխարեշին, Սոֆյայի դերում՝ Նատալիա Լեսնիկովսկայան<a href="#cite_note-Богданов2—2008——315–316-319">[297]</a>։ <div class="mw-heading mw-heading4"><h4 id="Աշխարհագրական_և_աստղագիտական_օբյեկտներ"><span id=".D4.B1.D5.B7.D5.AD.D5.A1.D6.80.D5.B0.D5.A1.D5.A3.D6.80.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D6.87_.D5.A1.D5.BD.D5.BF.D5.B2.D5.A1.D5.A3.D5.AB.D5.BF.D5.A1.D5.AF.D5.A1.D5.B6_.D6.85.D5.A2.D5.B5.D5.A5.D5.AF.D5.BF.D5.B6.D5.A5.D6.80">Աշխարհագրական և աստղագիտական օբյեկտներ</h4>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=41" title="Խմբագրել բաժինը. Աշխարհագրական և աստղագիտական օբյեկտներ" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=41" title="Edit section's source code: Աշխարհագրական և աստղագիտական օբյեկտներ">խմբագրել կոդը</a>]</div> <a href="/wiki/1970" title="1970">1970</a> թվականին Շլիմանի անունով է կոչվել լուսնային խառնարան<a href="#cite_note-320">[298]</a>։ <a href="/wiki/1977" title="1977">1977</a> թվականին բացված 3302 Շլիման աստերոիդը անվանվել է Շլիմանի պատվին<a href="#cite_note-321">[299]</a>։ Նոյբուկովում, <a href="/wiki/%D5%96%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%BF" title="Ֆյուրտ">Ֆյուրտում</a> և <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A5%D5%BC%D5%AC%D5%AB%D5%B6" title="Բեռլին">Բեռլինում</a> բացված ուսումնարանները կրում են Շլիմանի անունը, ինչպես նաև <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%BE%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A6" title="Ռոստովի մարզ">Ռոստովի</a> հնությունների հետազոտությունների համալսարանը։ Անկերսհագենում, տանը, որտեղ անցել է Շլիմանի մանկությունը, <a href="/wiki/1980" title="1980">1980</a> թվականից գործում է նրա տուն–թանգարանը<a href="#cite_note-322">[300]</a>. <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Հենրիխ_Շլիմանի_աշխատանքները">Հենրիխ Շլիմանի աշխատանքները</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=42" title="Խմբագրել բաժինը. Հենրիխ Շլիմանի աշխատանքները" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=42" title="Edit section's source code: Հենրիխ Շլիմանի աշխատանքները">խմբագրել կոդը</a>]</div> <ol><li>La Chine et le Japon au temps présent (1867);</li> <li>Ithaque, le Péloponnèse, Troie. Recherches archéologiques (1868);</li> <li>Trojanische Altertümer: Bericht über die Ausgrabungen im Troja (1874, հնագիտական ատլասի հետ).</li> <li>Mycenae (1878, <a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%AB%D5%AC%D5%B5%D5%A1%D5%B4_%D4%B3%D5%AC%D5%A1%D5%A4%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%B6" title="Ուիլյամ Գլադստոն">Ուիլյամ Գլադստոնի</a> առաջաբանով);</li> <li>Ilios, City and Country of the Trojans (1880, ինքնակենսագրությունով);</li> <li>Orchomenos: Bericht über meine Ausgrabungen in Böotischen Orchomenos (1881);</li> <li>Reise in der Troas im Mai 1881 (1881).</li> <li>Troja. Ergebnisse meiner neuesten Ausgrabungen auf der Baustelle von Troja, in den Heldengraben, Bunarbaschi und anderen Orten der Troas im Jahre 1882 (1883);</li> <li>Tiryns: Der prähistorische Palast der Könige von Tiryns (1885).</li> <li>Bericht über die Ausgrabungen in Troja im Jahre 1890 (1891, հրատարակվել է մահից հետո);</li> <li>Ithaka, der Peloponnes und Troja (1869)</li> <li>Atlas trojanischer Alterthümer (1874)</li> <li>Trojanische Alterthümer. Bericht über die Ausgrabungen in Troja (1874)</li> <li>Mykenae (1878)</li> <li>Ilios, Stadt und Land der Trojaner (1881)</li> <li>Orchomenos (1881)</li> <li>Reise in der Troas im Mai 1881 (1881)</li> <li>Catalogue des trésors de Mycènes au Musée d'Athènes (1882)</li> <li>Ergebnisse meiner neuesten Ausgrabungen auf der Baustelle von Troja (1884)</li> <li>Der Prähistorische Palast der Könige von Tiryns (1886)</li> <li>Bericht über die Ausgrabungen in Troja im Jahre 1890 (1891)</li></ol> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Մեկնաբանություններ">Մեկնաբանություններ</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=43" title="Խմբագրել բաժինը. Մեկնաբանություններ" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=43" title="Edit section's source code: Մեկնաբանություններ">խմբագրել կոդը</a>]</div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r9141943">.mw-parser-output .reflist{font-size:90%;margin-bottom:0.5em;list-style-type:decimal}.mw-parser-output .reflist .references{font-size:100%;margin-bottom:0;list-style-type:inherit}.mw-parser-output .reflist-columns-2{column-width:30em}.mw-parser-output .reflist-columns-3{column-width:25em}.mw-parser-output .reflist-columns{margin-top:0.3em}.mw-parser-output .reflist-columns ol{margin-top:0}.mw-parser-output .reflist-columns li{page-break-inside:avoid;break-inside:avoid-column}.mw-parser-output .reflist-upper-alpha{list-style-type:upper-alpha}.mw-parser-output .reflist-upper-roman{list-style-type:upper-roman}.mw-parser-output .reflist-lower-alpha{list-style-type:lower-alpha}.mw-parser-output .reflist-lower-greek{list-style-type:lower-greek}.mw-parser-output .reflist-lower-roman{list-style-type:lower-roman}</style><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-2"> <ol class="references"> <li id="cite_note-21"><a href="#cite_ref-21">↑</a> հին <a href="/wiki/%D4%B4%D6%80%D5%A1%D5%B4" class="mw-redirect" title="Դրամ">դրամատեսակ</a>՝ Հոլանդիայում, <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%BD%D5%BF%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%BD%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Ավստրիական կայսրություն">Ավստրիական կայսրությունում</a>, <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1" title="Գերմանիա">Գերմանիայում</a> և մի շարք գաղութներում) </li> <li id="cite_note-26"><a href="#cite_ref-26">↑</a> Շլիմանի տարեկան աշխատավարձը ըստ «Ինքնակենսագրության» կազմել է 800 գուլդեն, համաձայն <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D6%81%D5%AB" class="mw-redirect" title="Հոլանդացի">հոլանդացի</a> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%AB%D5%BF%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6" title="Գիտնական">գիտնական</a> <a href="/w/index.php?title=%D5%88%D6%82%E2%80%A4_%D4%B1%D6%80%D5%A5%D5%B6%D5%BF%D6%81%D5%A5%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Ու․ Արենտցեն (դեռ գրված չէ)">Ու․ Արենտցենի</a> հաշվարկների սկզբում եղել է 400 գուլդեն, իսկ հետո 600 գուլդեն։ Այդ տարիներին ուսուցչի աշխատավարձը, օրինակ կազմել է 250 գուլդեն։ Հաշվի առնելով, որ <a href="/wiki/1842" title="1842">1842</a> և <a href="/wiki/1843" title="1843">1843</a> թվականներին Հենրիխ Շլիմանը համռորեն իր մոտ՝ <a href="/wiki/%D4%B1%D5%B4%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%B4" title="Ամստերդամ">Ամստերդամ</a>, հրավիրեց իր եղբորը՝ Լյուդվիգին, նրա նյութական կարգավիճակը կայուն էր, և կարիքի մասին ընդհանրապես խոսք չէր կարող գնալ (Ի․ Ա․ բոգդանով։ Հենրիխ Շլիման։ Ռուսական արկած։ – Մ., 2008 – Էջ 101)։ </li> <li id="cite_note-47"><a href="#cite_ref-47">↑</a> Համաձայն Ի․ Ա․ Բոգդանովի, Միինայի հետ ամուսնությունը, հավանաբար, եղել է խաբեություն, համենանայնդեպս, ինչպես նկարագրված է Ինքնակենսագրության մեջ </li> <li id="cite_note-66"><a href="#cite_ref-66">↑</a> Այդ տարում Աթենքում ծնվել էր Սոֆյա Էնգաստրումենան, որը 17 տարի անց դառնալու էր Շլիմանի երկրորդ կինը։ Ի. Ա. Բոգդանովը սխալմամբ գրել էր, որ դա տեղի էր ունեցել նույն օրը, սակայն Սոֆյան ծնվել էր <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_12" title="Հունվարի 12">հունվարի 12</a>-ին (Բոգդանով Ի. Ա. Հենրիխ Շլիման։ Ռուսական արկած – М., 2008. – Էջ 211.): </li> <li id="cite_note-86"><a href="#cite_ref-86">↑</a> Որոշ հեղինակներ հաստատում էին, որ Շլիմանը, հետաքրքրության համար գնացել է <a href="/wiki/%D5%88%D6%82%D5%AD%D5%BF%D5%A1%D5%A3%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%A1%D5%B6_%D5%A5%D6%80%D5%A3%D5%A5%D6%80" title="Ուխտագնացության երգեր">ուխտագնացության</a>, բայց դրան ապացուցում չկար (Գ. Շտոլ։ Հենրիխ Շլիմանը. Տրոյայի երազանքը։ Մ., 1991. – Էջ 158–159): </li> <li id="cite_note-103"><a href="#cite_ref-103">↑</a> <a href="/wiki/1865" title="1865">1865</a> թվականի հունվարին Շլիմանը գրեց կնոջը, որ հետաքրքրված է հինդի լեզվով, բայց այդ թեմայով ավել ոչինչ չի հաղորդում, և շարունակությունը հետաքրքրություն այդպես էլ չստացավ (Ի. Ա. Բոգդանով Հենրիխ Շլիման։ Ռուսական արկած։ - Մ., 2008. – Էջ 350)։ </li> <li id="cite_note-108"><a href="#cite_ref-108">↑</a> Ֆ․ Վանդենբերգը կասկածում էր Շլիմանի հյուրանոցում մնալու փաստը (Ֆ․ Վանդենբերգի Շլիմանի ոսկիները – Սմոլենսկ, 1996. – Էջ 148) </li> <li id="cite_note-121"><a href="#cite_ref-121">↑</a> Շլիմանի ուսումնարանական կրթությունը կազմեց 2 կիսամյակ։ </li> <li id="cite_note-145"><a href="#cite_ref-145">↑</a> Այս հարցին ուշադրություն են դարձրել բոլոր կենսագիրները։ Այդ ժամանակ, պարզ էր, որ նա Հունաստանը դարձրել էր իր մշտական բնակատեղին։ </li> <li id="cite_note-149"><a href="#cite_ref-149">↑</a> Այդ տունը Շլիմանը վաճառեց իր փաստաբանի միջոցով <a href="/wiki/1873" title="1873">1873</a> թվականին, բայց <a href="/wiki/1879" title="1879">1879</a> թվականին գնեց մեկ ուրիշը, որպեսզի հաստատի ամերիկայի քաղաքացի լինելու իրավունքը։ Համաձայն կտակի, տունը ժառանգեց նրա աղջիկը՝ Նադեժդան, որի ժառանգները պահպանեցին այն միչև <a href="/wiki/1958" title="1958">1958</a> թվականը (Ֆ․ Վանդենբերգ Շլիմանի ոսկիին- Սմոլենսկ, 1996- Էջ230)։ </li> <li id="cite_note-150"><a href="#cite_ref-150">↑</a> Չնայած նրան, որ Շլիմանը բաժանվել էր կնոջից, նա ամբողջ կյանքում շարունակեց պահել նրան։ <a href="/wiki/1870" title="1870">1870</a>-ական թվականներին <a href="/w/index.php?title=%D5%85%D5%A1%E2%80%A4_%D4%B5%E2%80%A4_%D4%B3%D5%AB%D5%B6%D6%81%D5%A2%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%A3&action=edit&redlink=1" class="new" title="Յա․ Ե․ Գինցբուրգ (դեռ գրված չէ)">Յա․ Ե․ Գինցբուրգի</a> միջոցով նրան տալիս էր ամսական 440 ռուբլի, չհաշված տնային դաստիարակների և երեխաների դայակների ծախսերը։ Շլիմանը վճարում էր ընտանիքի՝ Ռուսաստանի տարածքում և դրանից դուրս ճանապարհորդելու ծախսերը։ Նա վճարում էր նաև երեխաների կրթության համար։ Համաձայն կտակի Եկատերինան ժառանգեց 100 000 ֆրանկ (Ի․ Ա․ Բոգդանով։ Հենրիխ Շլիման։ Առասպելի հաղթանակը։ - М., 2008: - Էջ 57, 266)։ </li> <li id="cite_note-152"><a href="#cite_ref-152">↑</a> Չնայած Շլիմանի «Ինքնակենսագրության» մեջ գրված բազմաթիվ հրապարակումների, Սոֆյան այդպես էլ չսովորեց հին հունարենը և անգիր չգիտեր հատվածներ Հոմերոսի ստեղծագործություններից։ Շնորհիվ ամուսնու և ընկերների հետ շփվելուն, նա լիարժեք տիրապետում էր անգլերենին, ֆրանսերենին, գերմաներենին և իտալերենին, ինչպես և նրա երեխաները։ </li> <li id="cite_note-159"><a href="#cite_ref-159">↑</a> Գ․ Էնգաստրոմենոսը փորձեց օգտագործել Սոֆյային տրված ադամանդները՝ 150 000 արժողությամբ։ Շլիմանը կտրուկ հրաժարվեց, բայց դրա փոխարեն նա Սոֆյայի հորը նշանակեց Աթենքի իրեն պատկանող ձեռնարկություններից մեկի ղեկավար(Ֆ․ Վանդենբերգ։ Շլիմանի ոսկին։ - Սմոլենսկ, 1996։ - Էջ 251–253): </li> <li id="cite_note-161"><a href="#cite_ref-161">↑</a> Ռուսական օրենքներով Շլիմանը համարվում էր երկու կին ունեցող, քանի որ նա դուրս չէր եկել ռուսական հպատակությունից և չէր բաժանվել կնոջից ռուսական օրենքներով։ Եկատերինա Պետրովնան 1870 թվականի հունվարին՝ Փարիզում, փորձեց բարձրացնել Շլիմանի երկրորդ ամուսության անվավերություն գործը, սակայն դատարանը մերժեց նրան, պատճառաբանելով, որ չի զբաղվում ամերիկայի քաղաքացիույուն ունեցող անձանց գործերով։ Շլիմանը կարողացավ համոզել Ե․ Պետրովնային, որ նա Պետերբուրգում դատարանին ներկայացնի իրենց ամուսնալուծության հայցը։ Դա տեղի ունեցավ <a href="/wiki/1871" title="1871">1871</a> թվականին։ Գործը ձգվեց 6 տարի, սակայն հանգուցալուծում չունեցավ։ Այնուհետև այդ գործով սկսեց զբաղվել նրա որդի Սերգեյը (1882 թվականին)։ Արդյունքում մինչև Շլիմանի մահը ոչինչ չձեռնարկվեց։ Ե․ Լիժինան մահացավ <a href="/wiki/1896" title="1896">1896</a> թվականին, ամուսնուց 6 տարի հետո(Ի․ Ա․ Բոգդանով Հենրիխ Շլիման։ Առասպելի հաղթանակը։ - Մ., 2008. - Էջ. 81–84):0 </li> <li id="cite_note-170"><a href="#cite_ref-170">↑</a> Նա չէր պատրաստվում մոռանալ <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ռուսերեն">ռուսերենը</a>․ դեռ <a href="/wiki/1871" title="1871">1871</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%AC%D5%AB%D5%BD" title="Հուլիս">հուլիսին</a> իր որդի Սերգեյին խնդրեց իրեն ուղարկել Ն․ Մ․ Կարամզինի «Ռուսական պետության պատմությունը» աշխատությունը (<a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ֆրանսերեն">ֆրանսերեն</a> և <a href="/w/index.php?title=%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6&action=edit&redlink=1" class="new" title="Գերամաներեն (դեռ գրված չէ)">գերամաներեն</a> մեկնաբանություններով և շեշտադրումներով), <a href="/wiki/%D5%8C%D5%B8%D6%82%D5%BD%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6" title="Ռուսերեն">ռուսերեն</a>–ֆրանսերեն–գերմաներեն <a href="/wiki/%D4%B2%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Բառարան">բառարան</a>, ինչպես նաև <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%AF%D5%AB%D5%B6" class="mw-redirect" title="Պուշկին">Պուշկինի</a> <a href="/wiki/%D4%B1%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%AF" title="Արձակ">արձակի</a> <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%80" title="Հատոր">հատորներից</a> մեկը։ Մի քանի ամիս անց Շլիմանը խնդրեց Սերգեյին ուղարկել <a href="/wiki/%D4%B7%D6%80%D5%B4%D5%AB%D5%BF%D5%A1%D5%AA" class="mw-redirect" title="Էրմիտաժ">Էրմիտաժի</a> կատալոգը, որը նույնպես ուղարկվեց (Ի․ Ա․ Բոգդանով Հենրիխ Շլիման։ Առասպելի հաղթանակը – Մ., 2008. – էջ 206)։ </li> <li id="cite_note-177"><a href="#cite_ref-177">↑</a> Շլիմանին, այնուամենայնիվ, հաջողվեց <a href="/wiki/%D4%B1%D5%BA%D6%80%D5%AB%D5%AC" title="Ապրիլ">ապրիլին</a> գնել Հիսսարլիկի արևմտյան հատվածը 4000 ֆրանկով։ </li> <li id="cite_note-180"><a href="#cite_ref-180">↑</a> (Օսմանյան Կայսրության դրամական միավոր՝ 1 ֆրանկ 80 <a href="/w/index.php?title=%D5%8D%D5%A1%D5%B6%D5%BF%D5%AB%D5%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="Սանտիմ (դեռ գրված չէ)">սանտիմ</a> (ֆրանկի հարյուրերորդական մասը)) </li> <li id="cite_note-190"><a href="#cite_ref-190">↑</a> Այս գտածոն դարձավ Շլիմանի և Կալվերտի կոնֆլիկտի պատճառը։ Քանդակը գտնվել էր Կալվերտի տարածքում, իսկ Շլիմանը հրապարակել էր, որ այն կգեղեցկացնի իր Փարիզի տունը։ Ըստ օրենքի, Կալվերտը ուներ գտածոյի կես արժեքի <a href="/wiki/%D4%BB%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%B6%D6%84" title="Իրավունք">իրավունք</a>, որը Շլիմանը գնահատել էր 50 <a href="/wiki/%D5%96%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BF_%D5%BD%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%AC%D5%AB%D5%B6%D5%A3" class="mw-redirect" title="Ֆունտ ստերլինգ">ֆունտ ստերլինգ</a>։ Հետագայում նա փորձեց քանդակը վաճառել <a href="/wiki/%D4%BC%D5%B8%D6%82%D5%BE%D6%80" title="Լուվր">Լուվրին</a> արդեն 4000 ֆունտով (Ֆ․ Վանդենբերգ Շլիմանի ոսկին։ – Սմոլենսկ, 1996. – Էջ 319)։ </li> <li id="cite_note-213"><a href="#cite_ref-213">↑</a> Թագավորական հնագիտական հասարակությունում <a href="/wiki/1877" title="1877">1877</a> թվականի <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D5%BD%D5%AB_8" title="Հունիսի 8">հունիսի 8</a>–ի հաշվետվությունը կարդացել է Սոֆյա Շլիմանը, նրանք միասին ընդունեցին Հասարակության ոսկե մեդալը, որով պարգևատրվեց Հենրիխը։ Տրոյական գանձերի ցուցահանդեսը տեղի ունեցավ <a href="/wiki/1877" title="1877">1877</a> թվականին <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%94%D5%A5%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%B6%D5%A3%D5%BF%D5%B8%D5%B6" title="Հարավային Քենսինգտոն">Հարավային Քենսինգտոնում</a>։ </li> <li id="cite_note-305"><a href="#cite_ref-305">↑</a> 1991 թվականի հրատարկչությունը մտնում է «Հիանալի մարդկանց կյանքը» ժողովածուի մեջ։ </li> <li id="cite_note-306"><a href="#cite_ref-306">↑</a> Օրիգինալը լույս է տեսել 1975 թվականին։ </li> <li id="cite_note-311"><a href="#cite_ref-311">↑</a> Դ․ Թրեյլը զբաղվում էրր Շլիմանի ԱՄՆ տեղափոխման հարցով՝ 1970-ական թվականներից։ Այս տեսանկյունից նրա հետ լիովին համաձայն էր Լև Քլեյնը(Լ․ Ս․ Քլեյն Տրոյական պատերազմը էպոսում և պատմության մեջ // Ա․ Կրավչուկ։ Տրոյական պատերազմ։ Միֆ և պատմություն։ – Մ., 1991. – Էջ 198 –199, 215): </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Ծանոթագրություններ">Ծանոթագրություններ</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=44" title="Խմբագրել բաժինը. Ծանոթագրություններ" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=44" title="Edit section's source code: Ծանոթագրություններ">խմբագրել կոդը</a>]</div> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r9141943"><div class="reflist reflist-columns references-column-width reflist-columns-3"> <ol class="references"> <li id="cite_note-_8d78f3fc701bcae7-1">↑ <a href="#cite_ref-_8d78f3fc701bcae7_1-0">1,0</a> <a href="#cite_ref-_8d78f3fc701bcae7_1-1">1,1</a> <a href="#cite_ref-_8d78f3fc701bcae7_1-2">1,2</a> <a href="#cite_ref-_8d78f3fc701bcae7_1-3">1,3</a> <a href="#cite_ref-_8d78f3fc701bcae7_1-4">1,4</a> <a href="#cite_ref-_8d78f3fc701bcae7_1-5">1,5</a> <a href="#cite_ref-_8d78f3fc701bcae7_1-6">1,6</a> <a href="#cite_ref-_8d78f3fc701bcae7_1-7">1,7</a> <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Alfred_Brueckner" class="extiw" title="de:Alfred Brueckner">Brueckner</a> <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/s:ADB:Schliemann,_Heinrich" class="extiw" title="de:s:ADB:Schliemann, Heinrich">Schliemann, Heinrich</a> (գերմ.) // <a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q25907510" class="extiw" title="d:Q25907510">Allgemeine Deutsche Biographie</a> — <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%B5%D5%BA%D6%81%D5%AB%D5%A3" title="Լայպցիգ">L</a>: 1910. — Vol. 55. — S. 171–184. </li> <li id="cite_note-_4ffae0cafe52b82b-2">↑ <a href="#cite_ref-_4ffae0cafe52b82b_2-0">2,0</a> <a href="#cite_ref-_4ffae0cafe52b82b_2-1">2,1</a> <a href="#cite_ref-_4ffae0cafe52b82b_2-2">2,2</a> <a href="#cite_ref-_4ffae0cafe52b82b_2-3">2,3</a> <a href="#cite_ref-_4ffae0cafe52b82b_2-4">2,4</a> <a href="#cite_ref-_4ffae0cafe52b82b_2-5">2,5</a> <a href="#cite_ref-_4ffae0cafe52b82b_2-6">2,6</a> <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Ֆրանսիայի ազգային գրադարան">Bibliothèque nationale de France</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb119239981">data.bnf.fr</a> (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011. </li> <li id="cite_note-_d3b1292997be3d36-3">↑ <a href="#cite_ref-_d3b1292997be3d36_3-0">3,0</a> <a href="#cite_ref-_d3b1292997be3d36_3-1">3,1</a> <a href="#cite_ref-_d3b1292997be3d36_3-2">3,2</a> <a href="#cite_ref-_d3b1292997be3d36_3-3">3,3</a> <a href="#cite_ref-_d3b1292997be3d36_3-4">3,4</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://rkd.nl/artists/363462">RKDartists</a> (նիդերլ.) </li> <li id="cite_note-_69e7440496c0701d-4">↑ <a href="#cite_ref-_69e7440496c0701d_4-0">4,0</a> <a href="#cite_ref-_69e7440496c0701d_4-1">4,1</a> <a href="#cite_ref-_69e7440496c0701d_4-2">4,2</a> <a href="/wiki/%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Գերմանիայի ազգային գրադարան">Deutsche Nationalbibliothek</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="http://d-nb.info/gnd/118608215/">Record #118608215</a> // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016. </li> <li id="cite_note-_f42d51a478a4280b-5">↑ <a href="#cite_ref-_f42d51a478a4280b_5-0">5,0</a> <a href="#cite_ref-_f42d51a478a4280b_5-1">5,1</a> <a href="#cite_ref-_f42d51a478a4280b_5-2">5,2</a> Шлиман Генрих // <a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%91%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D0%BE%D0%B2%D0%B5%D1%82%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%8D%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F_(%D1%82%D1%80%D0%B5%D1%82%D1%8C%D0%B5_%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B5)" class="extiw" title="ru:Большая советская энциклопедия (третье издание)">Большая советская энциклопедия</a> (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. <a href="/wiki/%D4%B1%D5%AC%D5%A5%D6%84%D5%BD%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D6%80_%D5%8A%D6%80%D5%B8%D5%AD%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%BE" title="Ալեքսանդր Պրոխորով">А. М. Прохорова</a> — 3-е изд. — М.: <a href="/wiki/%D4%B2%D5%B8%D5%AC%D5%B7%D5%A1%D5%B5%D5%A1_%D5%BC%D5%B8%D5%BD%D5%AB%D5%B5%D5%BD%D5%AF%D5%A1%D5%B5%D5%A1_%D5%A7%D5%B6%D6%81%D5%AB%D5%AF%D5%AC%D5%B8%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1_(%D5%B0%D6%80%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%AF%D5%B9%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6)" title="Բոլշայա ռոսիյսկայա էնցիկլոպեդիա (հրատարակչություն)">Советская энциклопедия</a>, 1969. </li> <li id="cite_note-_f3833b8b7e19b373-6"><a href="#cite_ref-_f3833b8b7e19b373_6-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.findagrave.com/memorial/5531">Find A Grave</a> — 1996. </li> <li id="cite_note-_8616afbcf765afcc-7"><a href="#cite_ref-_8616afbcf765afcc_7-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://plus.cobiss.net/cobiss/si/en/conor/75752291">CONOR.Sl</a> </li> <li id="cite_note-_edccb6f79e5b340f-8"><a href="#cite_ref-_edccb6f79e5b340f_8-0">↑</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.parlament-berlin.de/Das-Haus/Berliner-Ehrenbuerger/Heinrich-Schliemann">Berliner Ehrenbürger > Heinrich Schliemann</a> (գերմ.) — <a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Abgeordnetenhaus_von_Berlin" class="extiw" title="de:Abgeordnetenhaus von Berlin">Abgeordnetenhaus von Berlin</a>. </li> <li id="cite_note-9"><a href="#cite_ref-9">↑</a> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r10127783">.mw-parser-output cite.citation{font-style:inherit;word-wrap:break-word}.mw-parser-output .citation q{quotes:"\"""\"""'""'"}.mw-parser-output .citation:target{background-color:rgba(0,127,255,0.133)}.mw-parser-output .id-lock-free a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-free a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/65/Lock-green.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-limited a,.mw-parser-output .id-lock-registration a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-limited a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-registration a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d6/Lock-gray-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .id-lock-subscription a,.mw-parser-output .citation .cs1-lock-subscription a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/a/aa/Lock-red-alt-2.svg")right 0.1em center/9px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-ws-icon a{background:url("//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/4/4c/Wikisource-logo.svg")right 0.1em center/12px no-repeat}.mw-parser-output .cs1-code{color:inherit;background:inherit;border:none;padding:inherit}.mw-parser-output .cs1-hidden-error{display:none;color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-visible-error{color:var(--color-error,#d33)}.mw-parser-output .cs1-maint{display:none;color:#3a3;margin-left:0.3em}.mw-parser-output .cs1-format{font-size:95%}.mw-parser-output .cs1-kern-left{padding-left:0.2em}.mw-parser-output .cs1-kern-right{padding-right:0.2em}.mw-parser-output .citation .mw-selflink{font-weight:inherit}</style><cite id="CITEREFHans_Schliemann" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Hans Schliemann. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.aegeussociety.org/images/uploads/publications/schliemann/Schliemann_2012_164-170_Schliemann.pdf">«Name und Wappen unserer Familie Schliemann»</a> (PDF) (գերմաներեն). Վերցված է 2014 թ․ մարտի 5-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Name+und+Wappen+unserer+Familie+Schliemann&rft.au=Hans+Schliemann&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.aegeussociety.org%2Fimages%2Fuploads%2Fpublications%2Fschliemann%2FSchliemann_2012_164-170_Schliemann.pdf&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——46–47-10"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——46–47_10-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 46–47 </li> <li id="cite_note-Штоль—1991——61-11"><a href="#cite_ref-Штоль—1991——61_11-0">↑</a> <a href="#CITEREFШтоль1991">Штоль, 1991</a>, էջ 61 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——47-12"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——47_12-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 47 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——49–50-13"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——49–50_13-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 49–50 </li> <li id="cite_note-Штоль—1991——60-14"><a href="#cite_ref-Штоль—1991——60_14-0">↑</a> <a href="#CITEREFШтоль1991">Штоль, 1991</a>, էջ 60 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——46–47-15"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——46–47_15-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 46–47 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——48–49-16"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——48–49_16-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 48–49 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——54-17"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——54_17-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 54 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——52-18"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——52_18-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 52 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——52–53-19"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——52–53_19-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 52–53 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——56-20"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——56_20-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 56 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——60–61-22"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——60–61_22-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 60–61 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——54-23"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——54_23-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 54 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——55-24"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——55_24-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 55 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——62–63-25"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——62–63_25-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 62–63 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——66–67-27"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——66–67_27-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 66–67 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——57-28"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——57_28-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 57 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——58–62-29"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——58–62_29-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 58–62 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——71–72-30"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——71–72_30-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 71–72 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——69-31"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——69_31-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 69 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——73-32"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——73_32-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 73 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——74–76-33"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——74–76_33-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 74–76 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——78–79-34"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——78–79_34-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 78–79 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——90–92-35"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——90–92_35-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 90–92 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——96–98-36"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——96–98_36-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 96–98 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——104-37"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——104_37-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 104 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——105-38"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——105_38-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 105 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——111-39"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——111_39-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 111 </li> <li id="cite_note-Мейерович—1966——39-40"><a href="#cite_ref-Мейерович—1966——39_40-0">↑</a> <a href="#CITEREFМейерович1966">Мейерович, 1966</a>, էջ 39 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——112-41"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——112_41-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 112 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——114-42"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——114_42-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 114 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——116-43"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——116_43-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 116 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——118-44"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——118_44-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 118 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——123-45"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——123_45-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 123 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——78–79-46"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——78–79_46-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 78–79 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——127-48"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——127_48-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 127 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——144–148-49"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——144–148_49-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 144–148 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——82–83-50"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——82–83_50-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 82–83 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——183–184-51"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——183–184_51-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 183–184 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——86-52"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——86_52-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 86 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——89–90-53"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——89–90_53-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 89–90 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——90-54"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——90_54-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 90 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——93–94-55"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——93–94_55-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 93–94 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——94–96-56"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——94–96_56-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 94–96 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——199-57"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——199_57-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 199 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——100–101-58"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——100–101_58-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 100–101 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——200–201-59"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——200–201_59-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 200–201 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——103-60"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——103_60-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 103 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——104-61"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——104_61-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 104 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——105–108-62"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——105–108_62-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 105–108 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——110–111-63"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——110–111_63-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 110–111 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——204-64"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——204_64-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 204 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——206-65"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——206_65-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 206 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——216-67"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——216_67-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 216 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——223-68"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——223_68-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 223 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——117–120-69"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——117–120_69-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 117–120 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——246–247-70"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——246–247_70-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 246–247 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——252–253-71"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——252–253_71-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 252–253 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——258-72"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——258_72-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 258 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——258–260-73"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——258–260_73-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 258–260 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——261–262-74"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——261–262_74-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 261–262 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——262–263-75"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——262–263_75-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 262–263 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——127-76">↑ <a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——127_76-0">72,0</a> <a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——127_76-1">72,1</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 127 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——265-77"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——265_77-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 265 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——269-78"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——269_78-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 269 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——134-79"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——134_79-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 134 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——267-80"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——267_80-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 267 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——271–275-81"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——271–275_81-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 271–275 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——279-82"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——279_82-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 279 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——135-83">↑ <a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——135_83-0">79,0</a> <a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——135_83-1">79,1</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 135 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——136-84"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——136_84-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 136 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——137–138-85"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——137–138_85-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 137–138 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——288–289-87"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——288–289_87-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 288–289 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——297–298-88"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——297–298_88-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 297–298 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——300-89"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——300_89-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 300 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——410-90"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——410_90-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 410 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——140-91"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——140_91-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 140 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——141-92"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——141_92-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 141 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——307–311-93"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——307–311_93-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 307–311 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——319–320-94"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——319–320_94-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 319–320 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——320–321-95"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——320–321_95-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 320–321 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——332-96"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——332_96-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 332 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——336–339-97"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——336–339_97-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 336–339 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——142-98"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——142_98-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 142 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——344-99"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——344_99-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 344 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——345-100"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——345_100-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 345 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——346–347-101"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——346–347_101-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 346–347 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——144–145-102"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——144–145_102-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 144–145 </li> <li id="cite_note-Мейерович—1966——59-104"><a href="#cite_ref-Мейерович—1966——59_104-0">↑</a> <a href="#CITEREFМейерович1966">Мейерович, 1966</a>, էջ 59 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——348–350-105"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——348–350_105-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 348–350 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——146–147-106"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——146–147_106-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 146–147 </li> <li id="cite_note-Мейерович—1966——60-107"><a href="#cite_ref-Мейерович—1966——60_107-0">↑</a> <a href="#CITEREFМейерович1966">Мейерович, 1966</a>, էջ 60 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——347,_355-109"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——347,_355_109-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 347, 355 </li> <li id="cite_note-Мейерович—1966——61-110"><a href="#cite_ref-Мейерович—1966——61_110-0">↑</a> <a href="#CITEREFМейерович1966">Мейерович, 1966</a>, էջ 61 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——152-111"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——152_111-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 152 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——153-112">↑ <a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——153_112-0">105,0</a> <a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——153_112-1">105,1</a> <a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——153_112-2">105,2</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 153 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——359-113"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——359_113-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 359 </li> <li id="cite_note-114"><a href="#cite_ref-114">↑</a> Trail D. Schliemann’s Visit to Yosemite Valley and the Big Trees in 1865 // Excavating Schliemann: Collected Papers on Schliemann. – Illinois Classical Studies Supplement, 1993. – P. 58. <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9781555408916" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-1-55540-891-6</a> </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——364–365-115"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——364–365_115-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 364–365 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——155–156-116"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——155–156_116-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 155–156 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——156–159-117"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——156–159_117-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 156–159 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——366–368-118"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——366–368_118-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 366–368 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——371-119"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——371_119-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 371 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——373–378-120"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——373–378_120-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 373–378 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——5–6-122"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——5–6_122-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 5–6 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——20-123"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——20_123-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 20 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——5–7-124"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——5–7_124-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 5–7 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——162–164-125"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——162–164_125-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 162–164 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——15–20-126"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——15–20_126-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 15–20 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——164–165-127"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——164–165_127-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 164–165 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——21,_69-128"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——21,_69_128-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 21, 69 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——165–166-129"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——165–166_129-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 165–166 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——166–167-130"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——166–167_130-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 166–167 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——21-131"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——21_131-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 21 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——23–41-132"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——23–41_132-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 23–41 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——45–47-133"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——45–47_133-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 45–47 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——177-134"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——177_134-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 177 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——48-135"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——48_135-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 48 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——180-136"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——180_136-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 180 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——190–205-137"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——190–205_137-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 190–205 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——51-138"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——51_138-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 51 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——51–52-139"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——51–52_139-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 51–52 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——206–207-140"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——206–207_140-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 206–207 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——208-141"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——208_141-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 208 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——53–55-142"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——53–55_142-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 53–55 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——208–209-143"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——208–209_143-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 208–209 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——211–218-144"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——211–218_144-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 211–218 </li> <li id="cite_note-Мейерович—1966——83–84-146"><a href="#cite_ref-Мейерович—1966——83–84_146-0">↑</a> <a href="#CITEREFМейерович1966">Мейерович, 1966</a>, էջ 83–84 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——219–220-147"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——219–220_147-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 219–220 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——68–69-148"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——68–69_148-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 68–69 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——70–73-151"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——70–73_151-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 70–73 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——225–226-153"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——225–226_153-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 225–226 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——73–74-154"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——73–74_154-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 73–74 </li> <li id="cite_note-Штоль—1991——212–213-155"><a href="#cite_ref-Штоль—1991——212–213_155-0">↑</a> <a href="#CITEREFШтоль1991">Штоль, 1991</a>, էջ 212–213 </li> <li id="cite_note-Штоль—1991——213–214-156"><a href="#cite_ref-Штоль—1991——213–214_156-0">↑</a> <a href="#CITEREFШтоль1991">Штоль, 1991</a>, էջ 213–214 </li> <li id="cite_note-Штоль—1991——215-157"><a href="#cite_ref-Штоль—1991——215_157-0">↑</a> <a href="#CITEREFШтоль1991">Штоль, 1991</a>, էջ 215 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——237–244-158"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——237–244_158-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 237–244 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——80–81-160"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——80–81_160-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 80–81 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——254–255-162"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——254–255_162-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 254–255 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——255–257-163"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——255–257_163-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 255–257 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——199–200-164"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——199–200_164-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 199–200 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——257-165"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——257_165-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 257 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——257–258-166"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——257–258_166-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 257–258 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——259–262-167"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——259–262_167-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 259–262 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——202–203-168"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——202–203_168-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 202–203 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——263–264-169"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——263–264_169-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 263–264 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——204-171"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——204_171-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 204 </li> <li id="cite_note-Штоль—1991——224–225-172"><a href="#cite_ref-Штоль—1991——224–225_172-0">↑</a> <a href="#CITEREFШтоль1991">Штоль, 1991</a>, էջ 224–225 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——267-173"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——267_173-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 267 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——267–268-174"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——267–268_174-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 267–268 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——268–275-175"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——268–275_175-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 268–275 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——207–209-176"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——207–209_176-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 207–209 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——275–279-178"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——275–279_178-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 275–279 </li> <li id="cite_note-Мейерович—1966——141-179"><a href="#cite_ref-Мейерович—1966——141_179-0">↑</a> <a href="#CITEREFМейерович1966">Мейерович, 1966</a>, էջ 141 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——281–285-181"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——281–285_181-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 281–285 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——209–210-182"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——209–210_182-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 209–210 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——298–304-183"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——298–304_183-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 298–304 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——309-184"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——309_184-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 309 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——310-185"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——310_185-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 310 </li> <li id="cite_note-Мейерович—1966——96-186"><a href="#cite_ref-Мейерович—1966——96_186-0">↑</a> <a href="#CITEREFМейерович1966">Мейерович, 1966</a>, էջ 96 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——311-187"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——311_187-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 311 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——311–312-188"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——311–312_188-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 311–312 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——318-189"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——318_189-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 318 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——315–317-191"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——315–317_191-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 315–317 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——215-192"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——215_192-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 215 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——216-193"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——216_193-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 216 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——217,_223-194"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——217,_223_194-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 217, 223 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——343–346-195"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——343–346_195-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 343–346 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——217-196">↑ <a href="#cite_ref-Богданов2—2008——217_196-0">178,0</a> <a href="#cite_ref-Богданов2—2008——217_196-1">178,1</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 217 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——347–348-197"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——347–348_197-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 347–348 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——348–349-198"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——348–349_198-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 348–349 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——350-199"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——350_199-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 350 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——354-200"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——354_200-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 354 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——351-201"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——351_201-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 351 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——357–358-202"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——357–358_202-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 357–358 </li> <li id="cite_note-Traill—1995——118-203"><a href="#cite_ref-Traill—1995——118_203-0">↑</a> <a href="#CITEREFTraill1995">Traill, 1995</a>, էջ 118 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——363–366,_381-204"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——363–366,_381_204-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 363–366, 381 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——222-205"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——222_205-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 222 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——379–380-206"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——379–380_206-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 379–380 </li> <li id="cite_note-Штоль—1991——258-207"><a href="#cite_ref-Штоль—1991——258_207-0">↑</a> <a href="#CITEREFШтоль1991">Штоль, 1991</a>, էջ 258 </li> <li id="cite_note-Штоль—1991——257–258-208"><a href="#cite_ref-Штоль—1991——257–258_208-0">↑</a> <a href="#CITEREFШтоль1991">Штоль, 1991</a>, էջ 257–258 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——370–372,_382-209"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——370–372,_382_209-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 370–372, 382 </li> <li id="cite_note-Traill—1996——130-210"><a href="#cite_ref-Traill—1996——130_210-0">↑</a> <a href="#CITEREFTraill1996">Traill, 1996</a>, էջ 130 </li> <li id="cite_note-Traill—1996——135-211"><a href="#cite_ref-Traill—1996——135_211-0">↑</a> <a href="#CITEREFTraill1996">Traill, 1996</a>, էջ 135 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——382–383-212"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——382–383_212-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 382–383 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——229–230-214"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——229–230_214-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 229–230 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——388-215"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——388_215-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 388 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——231–232-216"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——231–232_216-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 231–232 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——467–470-217"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——467–470_217-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 467–470 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——232–233-218"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——232–233_218-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 232–233 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——486–487-219"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——486–487_219-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 486–487 </li> <li id="cite_note-Штоль—1991——296-220"><a href="#cite_ref-Штоль—1991——296_220-0">↑</a> <a href="#CITEREFШтоль1991">Штоль, 1991</a>, էջ 296 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——496–501-221"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——496–501_221-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 496–501 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——502–505-222"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——502–505_222-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 502–505 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——508-223"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——508_223-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 508 </li> <li id="cite_note-Штоль—1991——299-224"><a href="#cite_ref-Штоль—1991——299_224-0">↑</a> <a href="#CITEREFШтоль1991">Штоль, 1991</a>, էջ 299 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——235-225"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——235_225-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 235 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——447–452-226"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——447–452_226-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 447–452 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——236–237-227"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——236–237_227-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 236–237 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——301-228"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——301_228-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 301 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——516-229"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——516_229-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 516 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——517–518-230"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——517–518_230-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 517–518 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——239–240-231"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——239–240_231-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 239–240 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——241,_244-232"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——241,_244_232-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 241, 244 </li> <li id="cite_note-Штоль—1991——332–335-233"><a href="#cite_ref-Штоль—1991——332–335_233-0">↑</a> <a href="#CITEREFШтоль1991">Штоль, 1991</a>, էջ 332–335 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——240–241-234"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——240–241_234-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 240–241 </li> <li id="cite_note-Штоль—1991——327,_330-235"><a href="#cite_ref-Штоль—1991——327,_330_235-0">↑</a> <a href="#CITEREFШтоль1991">Штоль, 1991</a>, էջ 327, 330 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——268–269-236"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——268–269_236-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 268–269 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——287-237"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——287_237-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 287 </li> <li id="cite_note-Traill—1995——202-238"><a href="#cite_ref-Traill—1995——202_238-0">↑</a> <a href="#CITEREFTraill1995">Traill, 1995</a>, էջ 202 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——521–522-239"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——521–522_239-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 521–522 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——524–526-240"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——524–526_240-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 524–526 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——248–249-241"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——248–249_241-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 248–249 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——528–529-242"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——528–529_242-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 528–529 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——249–250-243"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——249–250_243-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 249–250 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——250–251-244"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——250–251_244-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 250–251 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——531–532-245"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——531–532_245-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 531–532 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——533–534-246"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——533–534_246-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 533–534 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——535-247"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——535_247-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 535 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——253-248"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——253_248-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 253 </li> <li id="cite_note-Штоль—1991——376–377-249"><a href="#cite_ref-Штоль—1991——376–377_249-0">↑</a> <a href="#CITEREFШтоль1991">Штоль, 1991</a>, էջ 376–377 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——254–255-250"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——254–255_250-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 254–255 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——535–536-251"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——535–536_251-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 535–536 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——536-252"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——536_252-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 536 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——255–256-253"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——255–256_253-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 255–256 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——538–541-254"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——538–541_254-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 538–541 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——256–258-255"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——256–258_255-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 256–258 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——542-256"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——542_256-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 542 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——259–261-257"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——259–261_257-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 259–261 </li> <li id="cite_note-Штоль—1991——406-258"><a href="#cite_ref-Штоль—1991——406_258-0">↑</a> <a href="#CITEREFШтоль1991">Штоль, 1991</a>, էջ 406 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——543–546-259"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——543–546_259-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 543–546 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——549–555-260"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——549–555_260-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 549–555 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——556–559-261"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——556–559_261-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 556–559 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——262–263-262"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——262–263_262-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 262–263 </li> <li id="cite_note-263"><a href="#cite_ref-263">↑</a> Г. Сенкевич. «Письма из Африки» // <a href="/w/index.php?title=%D0%A0%D1%83%D1%81%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D0%BC%D1%8B%D1%81%D0%BB%D1%8C_(%D0%B6%D1%83%D1%80%D0%BD%D0%B0%D0%BB)&action=edit&redlink=1" class="new" title="Русская мысль (журнал) (դեռ գրված չէ)">Русская мысль</a>. — 1891. — № 10. — С. 143. </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——561–568-264"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——561–568_264-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 561–568 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——569–570-265"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——569–570_265-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 569–570 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——570–571-266"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——570–571_266-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 570–571 </li> <li id="cite_note-Богданов—2008——265–266-267"><a href="#cite_ref-Богданов—2008——265–266_267-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов2008">Богданов, 2008</a>, էջ 265–266 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——573–581-268">↑ <a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——573–581_268-0">249,0</a> <a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——573–581_268-1">249,1</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 573–581 </li> <li id="cite_note-Шлиман—2014——110-269"><a href="#cite_ref-Шлиман—2014——110_269-0">↑</a> <a href="#CITEREFШлиман2014">Шлиман, 2014</a>, էջ 110 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——23-270"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——23_270-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 23 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——454-271"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——454_271-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 454 </li> <li id="cite_note-Schliemann_Papers-272"><a href="#cite_ref-Schliemann_Papers_272-0">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071005213805/http://www.ascsa.edu.gr/archives/Gennadius/Schliemann/SchScope.htm">«Heinrich Schliemann and Family Papers»</a> (անգլերեն). The American School of Classical Studies at Athens. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ascsa.edu.gr/archives/Gennadius/Schliemann/SchScope.htm">օրիգինալից</a> 2007 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Heinrich+Schliemann+and+Family+Papers&rft.pub=The+American+School+of+Classical+Studies+at+Athens&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ascsa.edu.gr%2Farchives%2FGennadius%2FSchliemann%2FSchScope.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——4-273">↑ <a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——4_273-0">254,0</a> <a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——4_273-1">254,1</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 4 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——35–38-274"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——35–38_274-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 35–38 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——49-275"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——49_275-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 49 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——378–380,_408–411-276"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——378–380,_408–411_276-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 378–380, 408–411 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——446-277"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——446_277-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 446 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——453-278"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——453_278-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 453 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——453–454-279"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——453–454_279-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 453–454 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——455-280"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——455_280-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 455 </li> <li id="cite_note-Штоль—1991——301-281"><a href="#cite_ref-Штоль—1991——301_281-0">↑</a> <a href="#CITEREFШтоль1991">Штоль, 1991</a>, էջ 301 </li> <li id="cite_note-Штоль—1991——302-282"><a href="#cite_ref-Штоль—1991——302_282-0">↑</a> <a href="#CITEREFШтоль1991">Штоль, 1991</a>, էջ 302 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——451-283"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——451_283-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 451 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——125,_140-284"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——125,_140_284-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 125, 140 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——152-285"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——152_285-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 152 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——102–158-286"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——102–158_286-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 102–158 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——293-287"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——293_287-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 293 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——288–311-288"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——288–311_288-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 288–311 </li> <li id="cite_note-289"><a href="#cite_ref-289">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFЕфим_Шуман" class="citation web cs1">Ефим Шуман. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.dw.de/%D0%BA%D0%BB%D0%B0%D0%B4-%D0%BF%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BC%D0%B0-%D0%B2-%D0%B3%D0%BE%D1%80%D0%BE%D0%B4%D0%B5-%D0%B3%D0%BE%D0%BC%D0%B5%D1%80%D0%B0-%D0%B8%D0%BB%D0%B8-%D0%BA%D1%82%D0%BE-%D0%BD%D0%B0%D1%88%D0%B5%D0%BB-%D0%BB%D0%B5%D0%B3%D0%B5%D0%BD%D0%B4%D0%B0%D1%80%D0%BD%D1%83%D1%8E-%D1%82%D1%80%D0%BE%D1%8E/a-397566">««Клад Приама» Հոմերոսի քաղաքում, կամ ով է գտել լեգենդար Տրոյան»</a>. 2014 Deutsche Welle. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 5-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%C2%AB%D0%9A%D0%BB%D0%B0%D0%B4+%D0%9F%D1%80%D0%B8%D0%B0%D0%BC%D0%B0%C2%BB+%D5%80%D5%B8%D5%B4%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BD%D5%AB+%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%B8%D6%82%D5%B4%2C+%D5%AF%D5%A1%D5%B4+%D5%B8%D5%BE+%D5%A7+%D5%A3%D5%BF%D5%A5%D5%AC+%D5%AC%D5%A5%D5%A3%D5%A5%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D6%80+%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%B6&rft.pub=2014+Deutsche+Welle&rft.au=%D0%95%D1%84%D0%B8%D0%BC+%D0%A8%D1%83%D0%BC%D0%B0%D0%BD&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.dw.de%2F%25D0%25BA%25D0%25BB%25D0%25B0%25D0%25B4-%25D0%25BF%25D1%2580%25D0%25B8%25D0%25B0%25D0%25BC%25D0%25B0-%25D0%25B2-%25D0%25B3%25D0%25BE%25D1%2580%25D0%25BE%25D0%25B4%25D0%25B5-%25D0%25B3%25D0%25BE%25D0%25BC%25D0%25B5%25D1%2580%25D0%25B0-%25D0%25B8%25D0%25BB%25D0%25B8-%25D0%25BA%25D1%2582%25D0%25BE-%25D0%25BD%25D0%25B0%25D1%2588%25D0%25B5%25D0%25BB-%25D0%25BB%25D0%25B5%25D0%25B3%25D0%25B5%25D0%25BD%25D0%25B4%25D0%25B0%25D1%2580%25D0%25BD%25D1%2583%25D1%258E-%25D1%2582%25D1%2580%25D0%25BE%25D1%258E%2Fa-397566&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——304-290"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——304_290-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 304 </li> <li id="cite_note-Վանդենբերգ—1996——572-291"><a href="#cite_ref-Վանդենբերգ—1996——572_291-0">↑</a> <a href="#CITEREFՎանդենբերգ1996">Վանդենբերգ, 1996</a>, էջ 572 </li> <li id="cite_note-Илион1—2009—Ստրելկով_Ա․_Վ․՝_բժիշկ_Շլիմանի_լեգենդը—13-292"><a href="#cite_ref-Илион1—2009—Ստրելկով_Ա․_Վ․՝_բժիշկ_Շլիմանի_լեգենդը—13_292-0">↑</a> <a href="#CITEREFИлион12009">Илион1, 2009</a>, Ստրելկով Ա․ Վ․՝ բժիշկ Շլիմանի լեգենդը, էջ 13 </li> <li id="cite_note-Илион1—2009—Ստրելկով_Ա․_Վ․՝_բժիշկ_Շլիմանի_լեգենդը—14-293"><a href="#cite_ref-Илион1—2009—Ստրելկով_Ա․_Վ․՝_բժիշկ_Շլիմանի_լեգենդը—14_293-0">↑</a> <a href="#CITEREFИлион12009">Илион1, 2009</a>, Ստրելկով Ա․ Վ․՝ բժիշկ Շլիմանի լեգենդը, էջ 14 </li> <li id="cite_note-Илион1—2009—Ա․Վ․_Ստրելկով։_Լեգենդ_Շլիմանի_մասին—14–15-294"><a href="#cite_ref-Илион1—2009—Ա․Վ․_Ստրելկով։_Լեգենդ_Շլիմանի_մասին—14–15_294-0">↑</a> <a href="#CITEREFИлион12009">Илион1, 2009</a>, Ա․Վ․ Ստրելկով։ Լեգենդ Շլիմանի մասին, էջ 14–15 </li> <li id="cite_note-295"><a href="#cite_ref-295">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20100912221143/http://www.schliemann-museum.de/hsm/werk.html">«Schliemanns bleibende Lebensleistung»</a> (գերմաներեն). Heinrich-Schliemann-Museum. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.schliemann-museum.de/hsm/werk.html">օրիգինալից</a> 2010 թ․ սեպտեմբերի 12-ին. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 3-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Schliemanns+bleibende+Lebensleistung&rft.pub=Heinrich-Schliemann-Museum&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.schliemann-museum.de%2Fhsm%2Fwerk.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Илион1—2009—Ա․Վ․_Ստրելկով։_Լեգենդ_Շլիմանի_մասին—15-296"><a href="#cite_ref-Илион1—2009—Ա․Վ․_Ստրելկով։_Լեգենդ_Շլիմանի_մասին—15_296-0">↑</a> <a href="#CITEREFИлион12009">Илион1, 2009</a>, Ա․Վ․ Ստրելկով։ Լեգենդ Շլիմանի մասին, էջ 15 </li> <li id="cite_note-Илион1—2009—Ա․Վ․_Ստրելկով։_Լեգենդ_Շլիմանի_մասին—16-297"><a href="#cite_ref-Илион1—2009—Ա․Վ․_Ստրելկով։_Լեգենդ_Շլիմանի_մասին—16_297-0">↑</a> <a href="#CITEREFИлион12009">Илион1, 2009</a>, Ա․Վ․ Ստրելկով։ Լեգենդ Շլիմանի մասին, էջ 16 </li> <li id="cite_note-Илион1—2009—Ա․Վ․_Ստրելկով։_Լեգենդ_Շլիմանի_մասին—19-298"><a href="#cite_ref-Илион1—2009—Ա․Վ․_Ստրելկով։_Լեգենդ_Շլիմանի_մասին—19_298-0">↑</a> <a href="#CITEREFИлион12009">Илион1, 2009</a>, Ա․Վ․ Ստրելկով։ Լեգենդ Շլիմանի մասին, էջ 19 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——5–6-299"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——5–6_299-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 5–6 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——6–7-300"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——6–7_300-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 6–7 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——8–16-301"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——8–16_301-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 8–16 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——287–288-302"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——287–288_302-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 287–288 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——211-303"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——211_303-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 211 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——244-304"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——244_304-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 244 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——314-307"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——314_307-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 314 </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——25–26-308"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——25–26_308-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 25–26 </li> <li id="cite_note-309"><a href="#cite_ref-309">↑</a> Philipp Vandenberg. Der Schatz des Priamos. Wie Heinrich Schliemann sein Troja erfand. – Lübbe, 1995. <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/9783785708040" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 978-3785708040</a> </li> <li id="cite_note-Богданов1—2008——18–19-310"><a href="#cite_ref-Богданов1—2008——18–19_310-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов12008">Богданов1, 2008</a>, էջ 18–19 </li> <li id="cite_note-312"><a href="#cite_ref-312">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFEdmund_F._Bloedow" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Edmund F. Bloedow. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://bmcr.brynmawr.edu/1996/96.03.09.html">«Review: David A. Traill, Schliemann of Troy: Treasure and Deceit. New York: St. Martin's Press, 1995. Pp. xiv, 365, 2 Maps, 20 Figs., 32 Pls., 5 Plans. $24.95. ISBN 0-312-14042-8»</a> (անգլերեն). Bryn Mawr Classical Review. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 3-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Review%3A+David+A.+Traill%2C+Schliemann+of+Troy%3A+Treasure+and+Deceit.+New+York%3A+St.+Martin%27s+Press%2C+1995.+Pp.+xiv%2C+365%2C+2+Maps%2C+20+Figs.%2C+32+Pls.%2C+5+Plans.+%2424.95.+ISBN+0-312-14042-8&rft.pub=Bryn+Mawr+Classical+Review&rft.au=Edmund+F.+Bloedow&rft_id=http%3A%2F%2Fbmcr.brynmawr.edu%2F1996%2F96.03.09.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-313"><a href="#cite_ref-313">↑</a> Шлиман, Генрих. Дневник 1866 года: Путешествие по Волге / Предисловие, подготовка текста, примечания и концепция издания И. А. Богданова. – СПб.: Государственный Эрмитаж, 1998. – 60 с. </li> <li id="cite_note-314"><a href="#cite_ref-314">↑</a> Не привози с собою Гомера… Письма Е. П. Шлиман Генриху Шлиману / Сост. И. А. Богданов. – СПб.: Дмитрий Буланин, 1998. – 232 с. <a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%B3%D6%80%D6%84%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8/5860071310" class="internal mw-magiclink-isbn">ISBN 5-86007-131-0</a>, 5860071310 </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——316–317-315"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——316–317_315-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 316–317 </li> <li id="cite_note-316"><a href="#cite_ref-316">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://os.colta.ru/literature/events/details/24162/">«Պիտեր Աքրոյդ։ Տրոյայի անկումը»</a>. OpenSpace.ru. 17.08.2011. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 3-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D5%8A%D5%AB%D5%BF%D5%A5%D6%80+%D4%B1%D6%84%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A4%D6%89+%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%B5%D5%AB+%D5%A1%D5%B6%D5%AF%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A8&rft.pub=OpenSpace.ru&rft_id=http%3A%2F%2Fos.colta.ru%2Fliterature%2Fevents%2Fdetails%2F24162%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-317"><a href="#cite_ref-317">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.imdb.com/title/tt0897289/">«Der geheimnisvolle Schatz von Troja»</a> (անգլերեն). IMDb. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 3-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Der+geheimnisvolle+Schatz+von+Troja&rft.pub=IMDb&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.imdb.com%2Ftitle%2Ftt0897289%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-318"><a href="#cite_ref-318">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFPeter_Luley" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Peter Luley (18.03.2007). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.spiegel.de/kultur/gesellschaft/troja-als-tv-zweiteiler-genug-gebuddelt-heino-ferch-a-472316.html">«Troja als TV-Zweiteiler: Genug gebuddelt, Heino Ferch!»</a> (գերմաներեն). SPIEGEL-ONLINE. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 3-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Troja+als+TV-Zweiteiler%3A+Genug+gebuddelt%2C+Heino+Ferch%21&rft.pub=SPIEGEL-ONLINE&rft.au=Peter+Luley&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.spiegel.de%2Fkultur%2Fgesellschaft%2Ftroja-als-tv-zweiteiler-genug-gebuddelt-heino-ferch-a-472316.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-Богданов2—2008——315–316-319"><a href="#cite_ref-Богданов2—2008——315–316_319-0">↑</a> <a href="#CITEREFБогданов22008">Богданов2, 2008</a>, էջ 315–316 </li> <li id="cite_note-320"><a href="#cite_ref-320">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://planetarynames.wr.usgs.gov/Feature/5372">«Planetary Names: Crater, craters: Schliemann on Moon»</a> (անգլերեն). Gazetteer of Planetary Nomenclature. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 3-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Planetary+Names%3A+Crater%2C+craters%3A+Schliemann+on+Moon&rft.pub=Gazetteer+of+Planetary+Nomenclature&rft_id=http%3A%2F%2Fplanetarynames.wr.usgs.gov%2FFeature%2F5372&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-321"><a href="#cite_ref-321">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://ssd.jpl.nasa.gov/sbdb.cgi?sstr=3302+Schliemann">«3302 Schliemann (1977 RS6)»</a> (անգլերեն). JPL Small-Body Database. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 28-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=3302+Schliemann+%281977+RS6%29&rft.pub=JPL+Small-Body+Database&rft_id=http%3A%2F%2Fssd.jpl.nasa.gov%2Fsbdb.cgi%3Fsstr%3D3302%2BSchliemann&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"> </li> <li id="cite_note-322"><a href="#cite_ref-322">↑</a> <link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.schliemann-museum.de/">«Das Heinrich-Schliemann-Museum in Ankershagen»</a> (գերմաներեն). Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Das+Heinrich-Schliemann-Museum+in+Ankershagen&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.schliemann-museum.de%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"> </li> </ol></div> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Գրականություն">Գրականություն</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=45" title="Խմբագրել բաժինը. Գրականություն" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=45" title="Edit section's source code: Գրականություն">խմբագրել կոդը</a>]</div> <ul><li>Ի․ Ա․ Բոգդանով, Հենրիխ Շլիման։ ռուսական արկած, «АСТ: Օլիմպ», <a href="/wiki/2008" title="2008">2008</a> — 415 էջ։</li> <li>Ի․ Ա․ Բոգդանով, Հենրիխ Շլիման։ Առասպելի հաղթանակը, «АСТ: Օլիմպ», <a href="/wiki/2008" title="2008">2008</a> — 351 էջ։</li> <li>Ֆ․ Վանդենբերգ, Շլիմանի ոսկին (խմբ. Թարգմանությունը գերմաներենից՝ Ե․ Պ․ Լեսնիկովիյ, Ա․ Պ․ Ուտկինա, Վ․ Վ․ Տոկ, Լ․ Ի․ Նեկրասովա, խմբագրել է Մ․ Վ․Լիվանովա), Սմոլենսկ, «Ռուսիչ», <a href="/wiki/1996" title="1996">1996</a> — 592 էջ։</li> <li>Մ․ Վուդ, Տրոյա․ Տրոյական պատերազմի որոնումը (խմբ. Թարգմանությունը անգլերենից Վ․ Շարապովա), «Ստոլիցա–Պրինտ», <a href="/wiki/2007" title="2007">2007</a> — 400 էջ։</li> <li>Ա․ Կ․ Գավրիլով Պետերբուրգը Հենրիխ Շլիմայի ճակատագրում։ Կոլո, 2006. – 448 էջերի թիվ։</li> <li>Կ․ Կերամ, Աստվածներ, դամբարաններ, գիտնականներ․ Հնագիտության վեպը, Նիժնի Նովգորոդ, «ԿԷՄ, Նիժնինովգորոդյան տոնավաճառ», <a href="/wiki/1994" title="1994">1994</a> — 367 էջ։</li> <li>Մ․ Մեյերովիչ, Շլիման (խմբ. Խմբագրեր՝ Ա. Լենցման, Կ. Անդրեևա; Գ. Եպիշինա), «Մանական գրականություն», <a href="/wiki/1966" title="1966">1966</a> — 192 էջ։</li> <li>Հետդ մի բեր Հոմերոսին… Նամակ Ե․ Պ. Շլիման Հենրիխ Շլիմանին / Сост. Ի․ Ա․ Բոգդանով. – СПб.: Դմիտրի Բուլանին, 1998. – 232 с.</li> <li>Իրվինգ Ստոուն, Հունական գանձ։ Կենսագրական վեպ Հենրիխ և Սոֆյա Շլիամանների մասին (խմբ. Թարգմանությունը անգլերենից Վ․ Խարինտոնովա, Մ․ Լիտվինոնվա), «АСТ», <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a> — 538 էջ։</li> <li>Հենրիխ Շլիման, Իլիոն։ Տրոյացիների քաղաքը և երկիրը, հ. 1 (խմբ. Թարգմանությունը անգլերենից Ն. Չեխոնադսկի), «Ցենտրոպոլիգրաֆ», <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a> — 543 էջ։</li> <li>Հենրիխ Շլիման, Իլիոն։ Տրոյացիների քաղաքը և երկիրը, հ. 2 (խմբ. Թարգմանությունը անգլերենից Ն. Չեխոնադսկի), «Ցենտրոպոլիգրաֆ», <a href="/wiki/2009" title="2009">2009</a> — 543 էջ։</li> <li>Հենրիխ Շլիման, Տրոյա (խմբ. Թարգմանությունը անգլերենից Ն. Չեխոնադսկի), «Ցենտրոպոլիգրաֆ», <a href="/wiki/2010" title="2010">2010</a> — 399 էջ։</li> <li>Գ․ Շտոլ, Հենրիխ Շլիման (խմբ. Թարգմանությունը գերմաներենից՝ Ա. Պոպովա և Ա. Շտեկլի), «երիտասարդ գվարդիա», <a href="/wiki/1991" title="1991">1991</a> — 432 էջ։</li> <li>Էմիլ Լյուդվիգ, <a rel="nofollow" class="external text" href="https://archive.org/details/schliemannthesto006633mbp">Schliemann: The Story of a Gold-seeker</a> (խմբ. Tr. from the German by D. F. Tait), Boston, «Little, Brown and Company», <a href="/wiki/1932" title="1932">1932</a> — 297 p։</li> <li>Traill D., Schliemann of Troy: Treasure and Deceit, New York, «St. Martin’s Press», <a href="/wiki/1995" title="1995">1995</a> — 365 p։</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="Արտաքին_հղումներ">Արտաքին հղումներ</h2>[<a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&veaction=edit&section=46" title="Խմբագրել բաժինը. Արտաքին հղումներ" class="mw-editsection-visualeditor">խմբագրել</a> | <a href="/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&action=edit&section=46" title="Edit section's source code: Արտաքին հղումներ">խմբագրել կոդը</a>]</div> <ul><li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a class="external text" href="https://en.wikisource.org/wiki/Popular_Science_Monthly/Volume_38/April_1891/Dr._Henry_T._Schliemann">«Dr. Henry T. Schliemann»</a>. Popular Science Monthly Volume 38 (անգլերեն). 1891 թ․ ապրիլ. Վերցված է 2014 թ․ մարտի 5-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Popular+Science+Monthly+Volume+38&rft.atitle=Dr.+Henry+T.+Schliemann&rft_id=https%3A%2F%2Fen.wikisource.org%2Fwiki%2FPopular_Science_Monthly%2FVolume_38%2FApril_1891%2FDr._Henry_T._Schliemann&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20071005213805/http://www.ascsa.edu.gr/archives/Gennadius/Schliemann/SchScope.htm">«Heinrich Schliemann and Family Papers»</a> (անգլերեն). The American School of Classical Studies at Athens. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ascsa.edu.gr/archives/Gennadius/Schliemann/SchScope.htm">օրիգինալից</a> 2007 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Heinrich+Schliemann+and+Family+Papers&rft.pub=The+American+School+of+Classical+Studies+at+Athens&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.ascsa.edu.gr%2Farchives%2FGennadius%2FSchliemann%2FSchScope.htm&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.schliemann-museum.de/">«Das Heinrich-Schliemann-Museum in Ankershagen»</a> (գերմաներեն). Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=Das+Heinrich-Schliemann-Museum+in+Ankershagen&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.schliemann-museum.de%2F&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFHeinrich_Schliemann1881" class="citation web cs1 cs1-prop-foreign-lang-source">Heinrich Schliemann (1881). <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zeno.org/Geschichte/M/Schliemann,">+Heinrich/Selbstbiographie «Autobiographie des Verfassers und Geschichte seiner Arbeiten in Troja»</a>. Stadt und Land der Trojaner (գերմաներեն). zeno.org. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=Stadt+und+Land+der+Trojaner&rft.atitle=Autobiographie+des+Verfassers+und+Geschichte+seiner+Arbeiten+in+Troja&rft.date=1881&rft.au=Heinrich+Schliemann&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.zeno.org%2FGeschichte%2FM%2FSchliemann%2C+%2BHeinrich%2FSelbstbiographie&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"> <code class="cs1-code">{{<a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:Cite_web" title="Կաղապար:Cite web">cite web</a>}}</code>: Check <code class="cs1-code">|url=</code> value (<a href="/wiki/%D5%95%D5%A3%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6:CS1_errors#bad_url" class="mw-redirect" title="Օգնություն:CS1 errors">օգնություն</a>)</li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20140303234708/http://www.wmnspb.ru/rub/stars/818-shliman.html">«Հենրիխ Շլիման և Եկատերինա Լիժինա»</a>. Женский Петербург. Արխիվացված է <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.wmnspb.ru/rub/stars/818-shliman.html">օրիգինալից</a> 2014 թ․ մարտի 3-ին. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6+%D6%87+%D4%B5%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D6%80%D5%AB%D5%B6%D5%A1+%D4%BC%D5%AB%D5%AA%D5%AB%D5%B6%D5%A1&rft.pub=%D0%96%D0%B5%D0%BD%D1%81%D0%BA%D0%B8%D0%B9+%D0%9F%D0%B5%D1%82%D0%B5%D1%80%D0%B1%D1%83%D1%80%D0%B3&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.wmnspb.ru%2Frub%2Fstars%2F818-shliman.html&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFՕլեգ_Նևերով" class="citation web cs1">Օլեգ Նևերով. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.nasledie-rus.ru/podshivka/7921.php">«Հենրիխ Շլիմանը և նրա տրոյական հնությունները»</a>. Մեր ժառանգությունը // 2006, №79–80. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Ajournal&rft.genre=unknown&rft.jtitle=%D5%84%D5%A5%D6%80+%D5%AA%D5%A1%D5%BC%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8+%2F%2F+2006%2C+%E2%84%9679%E2%80%9380&rft.atitle=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A8+%D6%87+%D5%B6%D6%80%D5%A1+%D5%BF%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6+%D5%B0%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8&rft.au=%D5%95%D5%AC%D5%A5%D5%A3+%D5%86%D6%87%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.nasledie-rus.ru%2Fpodshivka%2F7921.php&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite class="citation web cs1"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://mvny.ucoz.ru/blog/samyj_znamenityj_arkheolog/2010-11-12-242">«Самый знаменитый археолог»</a>. Мир вокруг нас. Վերցված է 2014 թ․ փետրվարի 27-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D0%A1%D0%B0%D0%BC%D1%8B%D0%B9+%D0%B7%D0%BD%D0%B0%D0%BC%D0%B5%D0%BD%D0%B8%D1%82%D1%8B%D0%B9+%D0%B0%D1%80%D1%85%D0%B5%D0%BE%D0%BB%D0%BE%D0%B3&rft.pub=%D0%9C%D0%B8%D1%80+%D0%B2%D0%BE%D0%BA%D1%80%D1%83%D0%B3+%D0%BD%D0%B0%D1%81&rft_id=http%3A%2F%2Fmvny.ucoz.ru%2Fblog%2Fsamyj_znamenityj_arkheolog%2F2010-11-12-242&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"></li> <li><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r10127783"><cite id="CITEREFՎ․_Պ․_Տոլստիկով" class="citation web cs1">Վ․ Պ․ Տոլստիկով. <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.antic-art.ru/data/troy/index.php">«Տրոյայի գանձերը»</a>. ГМИИ им. А. С. Пушкина. Վերցված է 2014 թ․ ապրիլի 8-ին.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=unknown&rft.btitle=%D5%8F%D6%80%D5%B8%D5%B5%D5%A1%D5%B5%D5%AB+%D5%A3%D5%A1%D5%B6%D5%B1%D5%A5%D6%80%D5%A8&rft.pub=%D0%93%D0%9C%D0%98%D0%98+%D0%B8%D0%BC.+%D0%90.+%D0%A1.+%D0%9F%D1%83%D1%88%D0%BA%D0%B8%D0%BD%D0%B0&rft.au=%D5%8E%E2%80%A4+%D5%8A%E2%80%A4+%D5%8F%D5%B8%D5%AC%D5%BD%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%B8%D5%BE&rft_id=http%3A%2F%2Fwww.antic-art.ru%2Fdata%2Ftroy%2Findex.php&rfr_id=info%3Asid%2Fhy.wikipedia.org%3A%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD+%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="Z3988"></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.findagrave.com/cgi-bin/fg.cgi?page=gr&GRid=5531">Heinrich Julius Schliemann</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://digi.ub.uni-heidelberg.de/diglit/schliemann1892/0105">«Ինքնակենսագրության» վերջին էջը, տպագրված 1892 թվականին</a></li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.zeno.org/Geschichte/M/Schliemann,">+Heinrich/Selbstbiographie Selbstbiographie</a> bei zeno.org</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.ub.uni-heidelberg.de/helios/fachinfo/www/arch/digilit/schliemann.html">Digitalisate von Büchern Schliemanns</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20110520052249/http://www.ub.uni-heidelberg.de/helios/fachinfo/www/arch/digilit/schliemann.html">Արխիվացված</a> 2011-05-20 <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> der Universitätsbibliothek Heidelberg</li> <li><a rel="nofollow" class="external free" href="http://www.schliemann-museum.de">http://www.schliemann-museum.de</a> - das Heinrich-Schliemann-Museum Ankershagen ist ein Zentrum der internationalen Schliemannforschung</li> <li><a rel="nofollow" class="external text" href="http://stadtgeschichte.neubukow.de/das-buergerhaus/index.php">Heinrich-Schliemann-Gedenkstätte</a> <a rel="nofollow" class="external text" href="https://web.archive.org/web/20160304130240/http://stadtgeschichte.neubukow.de/das-buergerhaus/index.php">Արխիվացված</a> 2016-03-04 <a href="/wiki/Wayback_Machine" title="Wayback Machine">Wayback Machine</a> - die Heinrich-Schliemann-Gedenkstätte in Schliemanns Geburtsort Neubukow</li></ul> <table class="toccolours" style="width:100%"><tbody><tr><td style="width:auto"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Notification-icon-Wikiquote.svg/24px-Notification-icon-Wikiquote.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Notification-icon-Wikiquote.svg/36px-Notification-icon-Wikiquote.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5a/Notification-icon-Wikiquote.svg/48px-Notification-icon-Wikiquote.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /></td><td style="width:100%"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D6%84" title="Վիքիքաղվածք">Վիքիքաղվածքն</a> ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են <a href="https://hy.wikiquote.org/wiki/%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6" class="extiw" title="q:Հենրիխ Շլիման">«Հենրիխ Շլիման»</a> հոդվածին։</td></tr></tbody></table><table class="toccolours" style="width:100%"><tbody><tr><td style="width:auto"><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/24px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="24" height="24" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/36px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/7/76/Notification-icon-Commons-logo.svg/48px-Notification-icon-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="30" data-file-height="30" /></td><td style="width:100%"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A1%D5%B0%D5%A5%D5%BD%D5%BF" title="Վիքիպահեստ">Վիքիպահեստն</a> ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են <a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Heinrich_Schliemann" class="extiw" title="commons:Category:Heinrich Schliemann">«Հենրիխ Շլիման»</a> հոդվածին։</td></tr></tbody></table> <table class="navbox" style="border-spacing:0"><tbody><tr><td style="padding:2px"><table class="nowraplinks hlist navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group"><div style="padding: 0px 18px 0px 0px; width: 100%;"><div style="float: left;"> <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80:%D4%B1%D6%80%D5%BF%D5%A1%D6%84%D5%AB%D5%B6_%D5%B0%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Դիտել այս կաղապարը"><img alt="⛭" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/14px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png" decoding="async" width="14" height="14" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/21px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/c/c9/Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg/28px-Wikipedia_interwiki_section_gear_icon.svg.png 2x" data-file-width="14" data-file-height="14" /></a> </div>  Թեմատիկ կայքեր</div></th><td class="navbox-list navbox-odd" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://gutenberg.org/ebooks/author/43142">Գուտենբերգ նախագիծ</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://rkd.nl/nl/explore/artists/363462">RKDartists</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.findagrave.com/memorial/5531">Find A Grave</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.gravsted.dk/person.php?navn=heinrichschliemann">gravsted.dk</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikitree.com/wiki/Schliemann-46">WikiTree</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://ru.rodovid.org/wk/Person:1093890">Rodovid</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group">Բառարաններ և հանրագիտարաններ</th><td class="navbox-list navbox-even" style="text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid;width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="https://en.wikisource.org/wiki/1911_Encyclop%C3%A6dia_Britannica/Schliemann,_Heinrich" class="extiw" title="wikisource:1911 Encyclopædia Britannica/Schliemann, Heinrich">Բրիտանիկա (11-րդ)</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.britannica.com/biography/Heinrich-Schliemann">Բրիտանիկա</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://brockhaus.de/ecs/enzy/article/schliemann-heinrich">Բրոքհաուս</a> · <a href="https://hy.wikisource.org/wiki/ru:%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD,_%D0%93%D0%B5%D0%BD%D1%80%D0%B8%D1%85" class="extiw" title="s:ru:ЭСБЕ/Шлиман, Генрих">Բրոքհաուսի և Եփրոնի</a> · <a href="https://hy.wikisource.org/wiki/ru:%D0%9C%D0%AD%D0%A1%D0%91%D0%95/%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD" class="extiw" title="s:ru:МЭСБЕ/Шлиман">Բրոքհաուսի և Եփրոնի փոքր</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.krugosvet.ru/enc/istoriya/SHLIMAN_GENRIH.html">Կրուգոսվետ</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.enciclopedia.cat/ec-gec-0061366.xml">Մեծ կատալոնական</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://snl.no/Heinrich_Schliemann">Մեծ նորվեգական</a> · <a href="https://hy.wikisource.org/wiki/ru:%D0%91%D0%A1%D0%AD1/%D0%A8%D0%BB%D0%B8%D0%BC%D0%B0%D0%BD,_%D0%93%D0%B5%D0%BD%D1%80%D0%B8%D1%85" class="extiw" title="s:ru:БСЭ1/Шлиман, Генрих">Մեծ սովետական (1 հրտ.)</a> · <a href="https://hy.wikisource.org/wiki/de:ADB:Schliemann,_Heinrich" class="extiw" title="s:de:ADB:Schliemann, Heinrich">Allgemeine Deutsche Biographie</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://nndb.com/people/225/000115877">Notable Names Database</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.treccani.it/enciclopedia/heinrich-schliemann">Treccani</a> · <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.universalis.fr/encyclopedie/heinrich-schliemann/">Universalis</a></div></td></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r6688061">.mw-parser-output .ts-navbox-plaintitle{font-size:100%!important;margin:0 6em!important}</style></div><table class="nowraplinks authoritycontrol collapsible collapsed navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"> <div class="ts-navbox-plaintitle" style="font-size:114%"><a href="/wiki/%D5%89%D5%A1%D6%83%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B7%D5%B9%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%BE%D5%A5%D6%80%D5%A1%D5%B0%D5%BD%D5%AF%D5%B8%D5%B2%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6" title="Չափորոշչային վերահսկողություն">Չափորոշչային վերահսկողություն</a></div></th></tr><tr style="height:2px"><td colspan="2"></td></tr><tr><td colspan="2" class="navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0px"><div style="padding:0em 0.25em"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%A1%D5%BF%D5%AB%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Վատիկանի գրադարան">BAV</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/processed/BAV%7CADV10078652">ADV10078652</a> · BIBSYS: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ask.bibsys.no/ask/action/result?cmd=&kilde=biblio&cql=bs.autid+%3D+90632067&feltselect=bs.autid">90632067</a> · <a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%AC%D5%B8%D5%B6%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Կատալոնիայի գրադարան">BNC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://cantic.bnc.cat/registres/CUCId/a11456346">a11456346</a> · <a href="/wiki/%D4%BB%D5%BD%D5%BA%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Իսպանիայի ազգային գրադարան">BNE</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://catalogo.bne.es/uhtbin/authoritybrowse.cgi?action=display&authority_id=XX977425">XX977425</a> · <a href="/wiki/%D5%96%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%BD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Ֆրանսիայի ազգային գրադարան">BNF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb119239981">119239981</a> · CiNii: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://ci.nii.ac.jp/author/DA01038268">DA01038268</a> · CONOR: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.cobiss.si/scripts/cobiss?command=DISPLAY&base=CONOR&rid=75752291">75752291</a> · <a href="/wiki/Gemeinsame_Normdatei" title="Gemeinsame Normdatei">GND</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/118608215">118608215</a> · GTAA: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.beeldengeluid.nl/gtaa/150733">150733</a> · ICCU: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://opac.sbn.it/opacsbn/opac/iccu/scheda_authority.jsp?bid=BVEV009354">BVEV009354</a> · ISNI: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://isni-url.oclc.nl/isni/0000000121222321">0000000121222321</a> · LCCN: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/n50001384">n50001384</a> · <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Լատվիայի ազգային գրադարան">LNB</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/processed/LNB%7CLNC10-000156475">000156475</a> · NDL: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://id.ndl.go.jp/auth/ndlna/00455593">00455593</a> · <a href="/wiki/%D5%89%D5%A5%D5%AD%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Չեխիայի ազգային գրադարան">NKC</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://aut.nkp.cz/jn19990007630">jn19990007630</a> · NLA: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://nla.gov.au/anbd.aut-an35480749">35480749</a> · <a href="/wiki/%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Հունաստանի ազգային գրադարան">NLG</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://nlg.okfn.gr/resource/authority/record262920">262920</a> · <a href="/wiki/%D4%BC%D5%A5%D5%B0%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Լեհաստանի ազգային գրադարան">NLP</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/KHW/makwww.exe?BM=01&IM=04&NU=01&WI=a0000001182225">a0000001182225</a> · <a href="/wiki/%D4%B6%D5%A1%D5%A3%D6%80%D5%A5%D5%A2%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D6%87_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Զագրեբի ազգային և համալսարանական գրադարան">NSK</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/processed/NSK%7C000105601">000105601</a> · <a href="/wiki/%D5%86%D5%AB%D5%A4%D5%A5%D6%80%D5%AC%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Նիդերլանդների ազգային գրադարան">NTA</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://data.bibliotheken.nl/id/thes/p068916361">068916361</a> · NUKAT: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/processed/NUKAT%7Cn98034366">n98034366</a> · <a href="/wiki/%D5%8A%D5%B8%D6%80%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A3%D5%A1%D5%AC%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Պորտուգալիայի ազգային գրադարան">PTBNP</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/processed/PTBNP%7C1716605">1716605</a> · <a href="/wiki/%D5%87%D5%BE%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%A6%D5%A3%D5%A1%D5%B5%D5%AB%D5%B6_%D5%A3%D6%80%D5%A1%D5%A4%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6" title="Շվեդիայի ազգային գրադարան">LIBRIS</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://libris.kb.se/auth/208534">208534</a> · SUDOC: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/027126536">027126536</a> · <a href="/wiki/VIAF" title="VIAF">VIAF</a>: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://viaf.org/viaf/17229333">17229333</a> · ULAN: <a rel="nofollow" class="external text" href="http://www.getty.edu/vow/ULANFullDisplay?find=&role=&nation=&subjectid=500065958">500065958</a> · WorldCat VIAF: <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.worldcat.org/identities/containsVIAFID/17229333">17229333</a></div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr></tbody></table></td></tr></tbody></table> <table class="metadata plainlinks ambox ambox-style" style="margin: 0;"> <tbody><tr> <td class="mbox-image"><div style="width: 52px;"> <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%95%D6%80%D5%BE%D5%A1_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE" title="Վիքիպեդիա:Օրվա հոդված"><img alt="✯" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/HSutvald2.svg/50px-HSutvald2.svg.png" decoding="async" width="50" height="50" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/HSutvald2.svg/75px-HSutvald2.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/f/fd/HSutvald2.svg/100px-HSutvald2.svg.png 2x" data-file-width="156" data-file-height="156" /></a></div></td> <td class="mbox-text" style="font-weight: italic;"> Այս հոդվածն ընտրվել է <a href="/wiki/%D5%80%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1" title="Հայերեն Վիքիպեդիա">Հայերեն Վիքիպեդիայի</a> <a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%95%D6%80%D5%BE%D5%A1_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE" title="Վիքիպեդիա:Օրվա հոդված">օրվա հոդված</a>: </td> </tr> </tbody></table>    </div><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?type=1x1" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">Ստացված է «<a dir="ltr" href="https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հենրիխ_Շլիման&oldid=9798076">https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հենրիխ_Շլիման&oldid=9798076</a>» էջից</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%D5%8D%D5%BA%D5%A1%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%AF%D5%B8%D5%B2:%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A8" title="Սպասարկող:Կատեգորիաները">Կատեգորիաներ</a>: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB_6_%D5%AE%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Հունվարի 6 ծնունդներ">Հունվարի 6 ծնունդներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:1822_%D5%AE%D5%B6%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:1822 ծնունդներ">1822 ծնունդներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B4%D5%A5%D5%AF%D5%BF%D5%A5%D5%B4%D5%A2%D5%A5%D6%80%D5%AB_26_%D5%B4%D5%A1%D5%B0%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Դեկտեմբերի 26 մահեր">Դեկտեմբերի 26 մահեր</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:1890_%D5%B4%D5%A1%D5%B0%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:1890 մահեր">1890 մահեր</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%86%D5%A5%D5%A1%D5%BA%D5%B8%D5%AC_%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%B4%D5%A1%D5%B0%D5%A1%D6%81%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Նեապոլ քաղաքում մահացածներ">Նեապոլ քաղաքում մահացածներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B2%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A3%D5%AB%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%A4%D5%A5%D5%B4%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%A1%D5%B6%D5%A4%D5%A1%D5%B4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Բավարիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ">Բավարիայի գիտությունների ակադեմիայի անդամներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8C%D5%B8%D5%BD%D5%BF%D5%B8%D5%AF%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Ռոստոկի համալսարանի շրջանավարտներ">Ռոստոկի համալսարանի շրջանավարտներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%93%D5%A1%D6%80%D5%AB%D5%A6%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B4%D5%A1%D5%AC%D5%BD%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6%D5%AB_%D5%B7%D6%80%D5%BB%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BE%D5%A1%D6%80%D5%BF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Փարիզի համալսարանի շրջանավարտներ">Փարիզի համալսարանի շրջանավարտներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B2%D5%A5%D5%BC%D5%AC%D5%AB%D5%B6%D5%AB_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%A1%D5%BE%D5%B8%D6%80_%D6%84%D5%A1%D5%B2%D5%A1%D6%84%D5%A1%D6%81%D5%AB%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Բեռլինի պատվավոր քաղաքացիներ">Բեռլինի պատվավոր քաղաքացիներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B3%D5%AB%D5%BF%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%A1%D5%B5%D5%A2%D5%A2%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B8%D5%BE" title="Կատեգորիա:Գիտնականներ այբբենական կարգով">Գիտնականներ այբբենական կարգով</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%B6%D5%B1%D5%AB%D5%B6%D6%84_%D5%A1%D5%B5%D5%A2%D5%A2%D5%A5%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%B6_%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B8%D5%BE" title="Կատեգորիա:Անձինք այբբենական կարգով">Անձինք այբբենական կարգով</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%AB_%D5%A1%D6%80%D5%BE%D5%A5%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%BF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Գերմանացի արվեստագետներ">Գերմանացի արվեստագետներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%AB_%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%A1%D6%80%D5%A1%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Գերմանացի գործարարներ">Գերմանացի գործարարներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%AB_%D5%B0%D5%B6%D5%A1%D5%A3%D5%A5%D5%BF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Գերմանացի հնագետներ">Գերմանացի հնագետներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%AB_%D5%B3%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%B0%D5%B8%D6%80%D5%A4%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Գերմանացի ճանապարհորդներ">Գերմանացի ճանապարհորդներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D6%81%D5%AB_%D5%B4%D5%A1%D6%80%D5%A4%D5%A1%D5%A2%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Գերմանացի մարդաբաններ">Գերմանացի մարդաբաններ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8A%D5%B8%D5%AC%D5%AB%D5%A3%D5%AC%D5%B8%D5%BF%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Պոլիգլոտներ">Պոլիգլոտներ</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">Թաքցված կատեգորիաներ: <ul><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%BB%D5%A5%D6%80,_%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B6%D6%84_%D6%85%D5%A3%D5%BF%D5%A1%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AE%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%A5%D5%B6_JsonConfig" title="Կատեգորիա:Էջեր, որոնք օգտագործում են JsonConfig">Էջեր, որոնք օգտագործում են JsonConfig</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%A3%D5%A5%D6%80%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE_%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80_(de)" title="Կատեգորիա:CS1 գերմաներեն աղբյուրներով էջեր (de)">CS1 գերմաներեն աղբյուրներով էջեր (de)</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%A1%D5%B6%D5%A3%D5%AC%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE_%D5%A7%D5%BB%D5%A5%D6%80_(en)" title="Կատեգորիա:CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)">CS1 անգլերեն աղբյուրներով էջեր (en)</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:Pages_using_ISBN_magic_links" title="Կատեգորիա:Pages using ISBN magic links">Pages using ISBN magic links</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%80%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80_%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BF%D5%BE%D5%B5%D5%A1%D5%AC%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB%D6%81_%D5%A1%D5%B2%D5%A2%D5%B5%D5%B8%D6%82%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%B8%D5%BE" title="Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Հոդվածներ Վիքիտվյալներից աղբյուրներով">Վիքիպեդիա:Հոդվածներ Վիքիտվյալներից աղբյուրներով</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%A4%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%A5%D6%80%D5%A5%D5%B6_%D5%B9%D5%A9%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%B4%D5%A1%D5%B6%D5%BE%D5%A1%D5%AE_%D5%BF%D5%A1%D6%80%D6%80%D5%A5%D6%80_%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%B8%D5%B2_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80" title="Կատեգորիա:Վիքիպեդիա:Վիքիդատայի հայերեն չթարգմանված տարրեր պարունակող հոդվածներ">Վիքիպեդիա:Վիքիդատայի հայերեն չթարգմանված տարրեր պարունակող հոդվածներ</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%80%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE%D5%B6%D5%A5%D6%80,_%D5%B8%D6%80%D5%B8%D5%B6%D6%84_%D5%B4%D6%80%D6%81%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%AF%D5%A1%D5%AF%D5%AB%D6%80%D5%B6%D5%A5%D6%80%D5%AB_%D5%AF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1%D5%B5%D5%AB_%D5%AF%D5%A1%D6%80%D5%AB%D6%84_%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A5%D5%B6" title="Կատեգորիա:Հոդվածներ, որոնք մրցանակակիրների կատեգորիայի կարիք ունեն">Հոդվածներ, որոնք մրցանակակիրների կատեգորիայի կարիք ունեն</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:CS1_%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%AC%D5%B6%D5%A5%D6%80:_URL" title="Կատեգորիա:CS1 սխալներ: URL">CS1 սխալներ: URL</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:Webarchive_template_wayback_links" title="Կատեգորիա:Webarchive template wayback links">Webarchive template wayback links</a></li><li><a href="/wiki/%D4%BF%D5%A1%D5%BF%D5%A5%D5%A3%D5%B8%D6%80%D5%AB%D5%A1:%D5%95%D6%80%D5%BE%D5%A1_%D5%B0%D5%B8%D5%A4%D5%BE%D5%A1%D5%AE" title="Կատեգորիա:Օրվա հոդված">Օրվա հոդված</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> Այս էջը վերջին անգամ փոփոխվել է 10 Ապրիլի 2024-ի ժամը 16:00-ին:</li> <li id="footer-info-copyright">Տեքստը հասանելի է <a rel="nofollow" class="external text" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.hy">Քրիեյթիվ Քոմոնս Հղման-Համանման տարածման</a> թույլատրագրի ներքո, առանձին դեպքերում հնարավոր են հավելյալ պայմաններ։ Մանրամասնությունների համար այցելեք՝ <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use">Օգտագործման պայմաններ</a>։</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">Գաղտնիության քաղաքականություն</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B7%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%A8">Վիքիպեդիայի մասին</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%D5%8E%D5%AB%D6%84%D5%AB%D5%BA%D5%A5%D5%A4%D5%AB%D5%A1:%D4%B1%D5%A6%D5%A1%D5%BF%D5%B8%D6%82%D5%B4_%D5%BA%D5%A1%D5%BF%D5%A1%D5%BD%D5%AD%D5%A1%D5%B6%D5%A1%D5%BF%D5%BE%D5%B8%D6%82%D5%A9%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B6%D5%AB%D6%81">Հրաժարագրեր</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">Code of Conduct</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">Ծրագրավորողներ</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/hy.wikipedia.org">Վիճակագրություն</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">Cookie statement</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//hy.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">Տեսքը բջջայինով</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="88" height="31" loading="lazy"></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-647f8b45db-s4bx7","wgBackendResponseTime":204,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"4.639","walltime":"5.626","ppvisitednodes":{"value":27639,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":276713,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":63647,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":11,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":65,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":1,"limit":20},"unstrip-size":{"value":228760,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":83,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 3794.647 1 -total"," 62.38% 2367.280 1 Կաղապար:Տեղեկաքարտ_Գիտնական"," 62.14% 2358.024 1 Կաղապար:Տեղեկաքարտ"," 43.14% 1636.884 40 Կաղապար:Wikidata"," 19.19% 728.216 2 Կաղապար:Br_separated_entries"," 11.17% 423.993 1 Կաղապար:ԱԾ"," 9.56% 362.886 2 Կաղապար:Ծանցանկ"," 9.24% 350.698 283 Կաղապար:Sfn"," 6.13% 232.629 1 Կաղապար:Wikidata/p19"," 5.55% 210.660 1 Կաղապար:Wikidata/p569"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"2.185","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":19181641,"limit":52428800},"limitreport-logs":"Loaded datatype monolingualtext of P1559 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nCustom label provided for Q1431078\nUnmatched any pattern: «Brueckner»\nGot title of Q2079 from short name claim: «L»\nGot person name of Q193563 from label: «Bibliothèque nationale de France»\nEntity Q193563 is not a person\nGot person name of Q27302 from label: «Deutsche Nationalbibliothek»\nEntity Q27302 is not a person\nCustom label provided for Q1431078\nUnmatched any pattern: «Brueckner»\nGot title of Q2079 from short name claim: «L»\nGot person name of Q193563 from label: «Bibliothèque nationale de France»\nEntity Q193563 is not a person\nCustom label provided for Q83552\ntokenizeName: «А. М. Прохорова»: have «Im (x2) Fa» match\nCustom label provided for Q1431078\nUnmatched any pattern: «Brueckner»\nGot title of Q2079 from short name claim: «L»\nLoaded datatype wikibase-item of P1196 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P172 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P135 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P1416 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype time of P582 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P1412 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nGot person name of Q193563 from label: «Bibliothèque nationale de France»\nEntity Q193563 is not a person\nGot person name of Q193563 from label: «Bibliothèque nationale de France»\nEntity Q193563 is not a person\nLoaded datatype wikibase-item of P184 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P185 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P802 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P737 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nGot title of Q640859 from label: «Abgeordnetenhaus von Berlin»\nLoaded datatype external-id of P428 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nLoaded datatype wikibase-item of P553 from wikidata, consider passing datatype argument to formatProperty call or to Wikidata/config\nCustom label provided for Q1431078\nUnmatched any pattern: «Brueckner»\nGot title of Q2079 from short name claim: «L»\nGot person name of Q193563 from label: «Bibliothèque nationale de France»\nEntity Q193563 is not a person\nCustom label provided for Q1431078\nUnmatched any pattern: «Brueckner»\nGot title of Q2079 from short name claim: «L»\nGot person name of Q193563 from label: «Bibliothèque nationale de France»\nEntity Q193563 is not a person\nGot person name of Q27302 from label: «Deutsche Nationalbibliothek»\nEntity Q27302 is not a person\nGot person name of Q27302 from label: «Deutsche Nationalbibliothek»\nEntity Q27302 is not a person\nCustom label provided for Q1431078\nUnmatched any pattern: «Brueckner»\nGot title of Q2079 from short name claim: «L»\nGot person name of Q193563 from label: «Bibliothèque nationale de France»\nEntity Q193563 is not a person\nCustom label provided for Q83552\ntokenizeName: «А. М. Прохорова»: have «Im (x2) Fa» match\nCustom label provided for Q1431078\nUnmatched any pattern: «Brueckner»\nGot title of Q2079 from short name claim: «L»\nCustom label provided for Q83552\ntokenizeName: «А. М. Прохорова»: have «Im (x2) Fa» match\nCustom label provided for Q1431078\nUnmatched any pattern: «Brueckner»\nGot title of Q2079 from short name claim: «L»\n","limitreport-profile":[["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getEntityStatements","700","32.1"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getEntity","500","22.9"],["recursiveClone \u003CmwInit.lua:45\u003E","400","18.3"],["?","200","9.2"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getSiteLinkPageName","100","4.6"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::match","60","2.8"],["(for generator)","40","1.8"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::getExpandedArgument","40","1.8"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::get","40","1.8"],["MediaWiki\\Extension\\Scribunto\\Engines\\LuaSandbox\\LuaSandboxCallback::gsub","40","1.8"],["[others]","60","2.8"]]},"cachereport":{"origin":"mw-web.eqiad.main-5484c6d78d-8z5sd","timestamp":"20241111162459","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\u0540\u0565\u0576\u0580\u056b\u056d \u0547\u056c\u056b\u0574\u0561\u0576","url":"https:\/\/hy.wikipedia.org\/wiki\/%D5%80%D5%A5%D5%B6%D6%80%D5%AB%D5%AD_%D5%87%D5%AC%D5%AB%D5%B4%D5%A1%D5%B6","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q57106","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q57106","author":{"@type":"Organization","name":"Contributors to Wikimedia projects"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2010-01-24T11:55:55Z","dateModified":"2024-04-10T16:00:27Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/f\/ff\/Heinrich_Schliemann_%28HeidICON_28763%29_%28cropped%29.jpg"}</script> </body> </html>