CINXE.COM
요한의 복음서 - 위키백과, 우리 모두의 백과사전
<!DOCTYPE html> <html class="client-nojs vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available" lang="ko" dir="ltr"> <head> <meta charset="UTF-8"> <title>요한의 복음서 - 위키백과, 우리 모두의 백과사전</title> <script>(function(){var className="client-js vector-feature-language-in-header-enabled vector-feature-language-in-main-page-header-disabled vector-feature-page-tools-pinned-disabled vector-feature-toc-pinned-clientpref-1 vector-feature-main-menu-pinned-disabled vector-feature-limited-width-clientpref-1 vector-feature-limited-width-content-enabled vector-feature-custom-font-size-clientpref-1 vector-feature-appearance-pinned-clientpref-1 vector-feature-night-mode-disabled skin-theme-clientpref-day vector-sticky-header-enabled vector-toc-available";var cookie=document.cookie.match(/(?:^|; )kowikimwclientpreferences=([^;]+)/);if(cookie){cookie[1].split('%2C').forEach(function(pref){className=className.replace(new RegExp('(^| )'+pref.replace(/-clientpref-\w+$|[^\w-]+/g,'')+'-clientpref-\\w+( |$)'),'$1'+pref+'$2');});}document.documentElement.className=className;}());RLCONF={"wgBreakFrames":false,"wgSeparatorTransformTable":["",""],"wgDigitTransformTable":["",""],"wgDefaultDateFormat":"ko", "wgMonthNames":["","1월","2월","3월","4월","5월","6월","7월","8월","9월","10월","11월","12월"],"wgRequestId":"66d3b3e6-dc0b-4c8b-b26d-59a6b6da4bf3","wgCanonicalNamespace":"","wgCanonicalSpecialPageName":false,"wgNamespaceNumber":0,"wgPageName":"요한의_복음서","wgTitle":"요한의 복음서","wgCurRevisionId":38199279,"wgRevisionId":38199279,"wgArticleId":29522,"wgIsArticle":true,"wgIsRedirect":false,"wgAction":"view","wgUserName":null,"wgUserGroups":["*"],"wgCategories":["해결되지 않은 속성이 있는 문서","Harv 및 Sfn에 대상이 없는 오류가 있는 문서","CS1 관리 - 추가 문구","그리스어 표기를 포함한 문서","위키데이터 속성 P18을 사용하는 문서","위키데이터 속성 P373을 사용하는 문서","위키데이터 속성 P227을 사용하는 문서","위키데이터 속성 P244를 사용하는 문서","위키데이터 속성 P268을 사용하는 문서","위키데이터 속성 P269를 사용하는 문서", "위키데이터 속성 P435를 사용하는 문서","위키데이터 속성 P691을 사용하는 문서","위키데이터 속성 P906을 사용하는 문서","위키데이터 속성 P1015를 사용하는 문서","위키데이터 속성 P1375를 사용하는 문서","위키데이터 속성 P3788을 사용하는 문서","위키데이터 속성 P5587을 사용하는 문서","위키데이터 속성 P7293을 사용하는 문서","위키데이터 속성 P7859를 사용하는 문서","위키데이터 속성 P8189를 사용하는 문서","BIBSYS 식별자를 포함한 위키백과 문서","BNF 식별자를 포함한 위키백과 문서","BNFdata 식별자를 포함한 위키백과 문서","BNMM 식별자를 포함한 위키백과 문서","GND 식별자를 포함한 위키백과 문서","J9U 식별자를 포함한 위키백과 문서","LCCN 식별자를 포함한 위키백과 문서","Libris 식별자를 포함한 위키백과 문서","NKC 식별자를 포함한 위키백과 문서", "NSK 식별자를 포함한 위키백과 문서","PLWABN 식별자를 포함한 위키백과 문서","뮤직브레인즈 작품 식별자를 포함한 위키백과 문서","SUDOC 식별자를 포함한 위키백과 문서","요한의 복음서","신약성경","사복음서","요한 문서","카타리파","코이네 그리스어","1세기 문서","2세기 문서","1세기 기독교","2세기 기독교"],"wgPageViewLanguage":"ko","wgPageContentLanguage":"ko","wgPageContentModel":"wikitext","wgRelevantPageName":"요한의_복음서","wgRelevantArticleId":29522,"wgIsProbablyEditable":true,"wgRelevantPageIsProbablyEditable":true,"wgRestrictionEdit":[],"wgRestrictionMove":[],"wgNoticeProject":"wikipedia","wgCiteReferencePreviewsActive":true,"wgMediaViewerOnClick":true,"wgMediaViewerEnabledByDefault":true,"wgPopupsFlags":0,"wgVisualEditor":{"pageLanguageCode":"ko","pageLanguageDir":"ltr","pageVariantFallbacks":"ko"},"wgMFDisplayWikibaseDescriptions":{"search":true,"watchlist":true,"tagline": true,"nearby":true},"wgWMESchemaEditAttemptStepOversample":false,"wgWMEPageLength":9000,"wgEditSubmitButtonLabelPublish":true,"wgULSPosition":"interlanguage","wgULSisCompactLinksEnabled":false,"wgVector2022LanguageInHeader":true,"wgULSisLanguageSelectorEmpty":false,"wgWikibaseItemId":"Q36766","wgCheckUserClientHintsHeadersJsApi":["brands","architecture","bitness","fullVersionList","mobile","model","platform","platformVersion"],"GEHomepageSuggestedEditsEnableTopics":true,"wgGETopicsMatchModeEnabled":false,"wgGEStructuredTaskRejectionReasonTextInputEnabled":false,"wgGELevelingUpEnabledForUser":false};RLSTATE={"ext.gadget.SectionFont":"ready","ext.globalCssJs.user.styles":"ready","site.styles":"ready","user.styles":"ready","ext.globalCssJs.user":"ready","user":"ready","user.options":"loading","ext.cite.styles":"ready","skins.vector.search.codex.styles":"ready","skins.vector.styles":"ready","skins.vector.icons":"ready","jquery.makeCollapsible.styles":"ready","ext.wikimediamessages.styles": "ready","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript":"ready","ext.uls.interlanguage":"ready","wikibase.client.init":"ready","ext.wikimediaBadges":"ready"};RLPAGEMODULES=["ext.cite.ux-enhancements","mediawiki.page.media","ext.scribunto.logs","site","mediawiki.page.ready","jquery.makeCollapsible","mediawiki.toc","skins.vector.js","ext.centralNotice.geoIP","ext.centralNotice.startUp","ext.gadget.directcommons","ext.gadget.edittools","ext.gadget.refToolbar","ext.gadget.siteNotice","ext.gadget.scrollUpButton","ext.gadget.strikethroughTOC","ext.gadget.switcher","ext.gadget.WikiMiniAtlas","ext.gadget.Calculator","ext.urlShortener.toolbar","ext.centralauth.centralautologin","mmv.bootstrap","ext.popups","ext.visualEditor.desktopArticleTarget.init","ext.visualEditor.targetLoader","ext.echo.centralauth","ext.eventLogging","ext.wikimediaEvents","ext.navigationTiming","ext.uls.interface","ext.cx.eventlogging.campaigns","ext.cx.uls.quick.actions","wikibase.client.vector-2022", "ext.checkUser.clientHints","ext.growthExperiments.SuggestedEditSession"];</script> <script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.loader.impl(function(){return["user.options@12s5i",function($,jQuery,require,module){mw.user.tokens.set({"patrolToken":"+\\","watchToken":"+\\","csrfToken":"+\\"}); }];});});</script> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ko&modules=ext.cite.styles%7Cext.uls.interlanguage%7Cext.visualEditor.desktopArticleTarget.noscript%7Cext.wikimediaBadges%7Cext.wikimediamessages.styles%7Cjquery.makeCollapsible.styles%7Cskins.vector.icons%2Cstyles%7Cskins.vector.search.codex.styles%7Cwikibase.client.init&only=styles&skin=vector-2022"> <script async="" src="/w/load.php?lang=ko&modules=startup&only=scripts&raw=1&skin=vector-2022"></script> <meta name="ResourceLoaderDynamicStyles" content=""> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ko&modules=ext.gadget.SectionFont&only=styles&skin=vector-2022"> <link rel="stylesheet" href="/w/load.php?lang=ko&modules=site.styles&only=styles&skin=vector-2022"> <meta name="generator" content="MediaWiki 1.44.0-wmf.16"> <meta name="referrer" content="origin"> <meta name="referrer" content="origin-when-cross-origin"> <meta name="robots" content="max-image-preview:standard"> <meta name="format-detection" content="telephone=no"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5c/P46.jpg"> <meta property="og:image:width" content="1200"> <meta property="og:image:height" content="1694"> <meta property="og:image" content="https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/5/5c/P46.jpg"> <meta property="og:image:width" content="800"> <meta property="og:image:height" content="1130"> <meta property="og:image:width" content="640"> <meta property="og:image:height" content="904"> <meta name="viewport" content="width=1120"> <meta property="og:title" content="요한의 복음서 - 위키백과, 우리 모두의 백과사전"> <meta property="og:type" content="website"> <link rel="preconnect" href="//upload.wikimedia.org"> <link rel="alternate" media="only screen and (max-width: 640px)" href="//ko.m.wikipedia.org/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C"> <link rel="alternate" type="application/x-wiki" title="편집" href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&action=edit"> <link rel="apple-touch-icon" href="/static/apple-touch/wikipedia.png"> <link rel="icon" href="/static/favicon/wikipedia.ico"> <link rel="search" type="application/opensearchdescription+xml" href="/w/rest.php/v1/search" title="위키백과 (ko)"> <link rel="EditURI" type="application/rsd+xml" href="//ko.wikipedia.org/w/api.php?action=rsd"> <link rel="canonical" href="https://ko.wikipedia.org/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C"> <link rel="license" href="https://creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ko"> <link rel="alternate" type="application/atom+xml" title="위키백과 아톰 피드" href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:%EC%B5%9C%EA%B7%BC%EB%B0%94%EB%80%9C&feed=atom"> <link rel="dns-prefetch" href="//meta.wikimedia.org" /> <link rel="dns-prefetch" href="login.wikimedia.org"> </head> <body class="skin--responsive skin-vector skin-vector-search-vue mediawiki ltr sitedir-ltr mw-hide-empty-elt ns-0 ns-subject mw-editable page-요한의_복음서 rootpage-요한의_복음서 skin-vector-2022 action-view"><a class="mw-jump-link" href="#bodyContent">본문으로 이동</a> <div class="vector-header-container"> <header class="vector-header mw-header"> <div class="vector-header-start"> <nav class="vector-main-menu-landmark" aria-label="사이트"> <div id="vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown vector-main-menu-dropdown vector-button-flush-left vector-button-flush-right" title="주 메뉴" > <input type="checkbox" id="vector-main-menu-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-main-menu-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="주 메뉴" > <label id="vector-main-menu-dropdown-label" for="vector-main-menu-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-menu mw-ui-icon-wikimedia-menu"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">주 메뉴</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-main-menu-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-main-menu" class="vector-main-menu vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-main-menu-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="main-menu-pinned" data-pinnable-element-id="vector-main-menu" data-pinned-container-id="vector-main-menu-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-main-menu-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">주 메뉴</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.pin">사이드바로 이동</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-main-menu.unpin">숨기기</button> </div> <div id="p-navigation" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-navigation" > <div class="vector-menu-heading"> 둘러보기 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-mainpage-description" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EB%8C%80%EB%AC%B8" title="대문으로 가기 [z]" accesskey="z"><span>대문</span></a></li><li id="n-recentchanges" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EC%B5%9C%EA%B7%BC%EB%B0%94%EB%80%9C" title="위키의 최근 바뀐 목록 [r]" accesskey="r"><span>최근 바뀜</span></a></li><li id="n-currentevents" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%8F%AC%ED%84%B8:%EC%9A%94%EC%A6%98_%ED%99%94%EC%A0%9C" title="최근의 소식 알아 보기"><span>요즘 화제</span></a></li><li id="n-randompage" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EC%9E%84%EC%9D%98%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="무작위로 선택된 문서 불러오기 [x]" accesskey="x"><span>임의의 문서로</span></a></li><li id="n-specialpages" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%ED%8A%B9%EC%88%98%EB%AC%B8%EC%84%9C"><span>특수 문서 목록</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-사용자_모임" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-사용자_모임" > <div class="vector-menu-heading"> 사용자 모임 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-projectchat" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EC%82%AC%EB%9E%91%EB%B0%A9"><span>사랑방</span></a></li><li id="n-portal" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EC%82%AC%EC%9A%A9%EC%9E%90_%EB%AA%A8%EC%9E%84" title="위키백과 참여자를 위한 토론/대화 공간입니다."><span>사용자 모임</span></a></li><li id="n-request" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EC%9A%94%EC%B2%AD"><span>관리 요청</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-편집_안내" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-편집_안내" > <div class="vector-menu-heading"> 편집 안내 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="n-helpintro" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%EB%8F%84%EC%9B%80%EB%A7%90:%EC%86%8C%EA%B0%9C"><span>소개</span></a></li><li id="n-help" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EB%8F%84%EC%9B%80%EB%A7%90" title="도움말"><span>도움말</span></a></li><li id="n-policy" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EC%A0%95%EC%B1%85%EA%B3%BC_%EC%A7%80%EC%B9%A8"><span>정책과 지침</span></a></li><li id="n-qna" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EC%A7%88%EB%AC%B8%EB%B0%A9"><span>질문방</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> <a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EB%8C%80%EB%AC%B8" class="mw-logo"> <img class="mw-logo-icon" src="/static/images/icons/wikipedia.png" alt="" aria-hidden="true" height="50" width="50"> <span class="mw-logo-container skin-invert"> <img class="mw-logo-wordmark" alt="위키백과" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-wordmark-ko.svg" style="width: 7.5em; height: 1.75em;"> <img class="mw-logo-tagline" alt="" src="/static/images/mobile/copyright/wikipedia-tagline-ko.svg" width="120" height="13" style="width: 7.5em; height: 0.8125em;"> </span> </a> </div> <div class="vector-header-end"> <div id="p-search" role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-collapses vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box-auto-expand-width vector-search-box"> <a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EA%B2%80%EC%83%89" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only search-toggle" title="위키백과 검색 [f]" accesskey="f"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>검색</span> </a> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail cdx-typeahead-search--auto-expand-width"> <form action="/w/index.php" id="searchform" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div id="simpleSearch" class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="위키백과 검색" aria-label="위키백과 검색" autocapitalize="sentences" title="위키백과 검색 [f]" accesskey="f" id="searchInput" > <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="특수:검색"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">검색</button> </form> </div> </div> </div> <nav class="vector-user-links vector-user-links-wide" aria-label="개인 도구"> <div class="vector-user-links-main"> <div id="p-vector-user-menu-preferences" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-userpage" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="보이기"> <div id="vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown " title="문서의 글꼴 크기, 폭, 색의 모습을 변경합니다" > <input type="checkbox" id="vector-appearance-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-appearance-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="보이기" > <label id="vector-appearance-dropdown-label" for="vector-appearance-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-appearance mw-ui-icon-wikimedia-appearance"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">보이기</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-appearance-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div id="p-vector-user-menu-notifications" class="vector-menu mw-portlet emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> <div id="p-vector-user-menu-overflow" class="vector-menu mw-portlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ko.wikipedia.org&uselang=ko" class=""><span>기부</span></a> </li> <li id="pt-createaccount-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:%EA%B3%84%EC%A0%95%EB%A7%8C%EB%93%A4%EA%B8%B0&returnto=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98+%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="계정을 만들고 로그인하는 것이 좋습니다. 하지만 필수는 아닙니다" class=""><span>계정 만들기</span></a> </li> <li id="pt-login-2" class="user-links-collapsible-item mw-list-item user-links-collapsible-item"><a data-mw="interface" href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:%EB%A1%9C%EA%B7%B8%EC%9D%B8&returnto=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98+%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="위키백과에 로그인하면 여러가지 편리한 기능을 사용할 수 있습니다. [o]" accesskey="o" class=""><span>로그인</span></a> </li> </ul> </div> </div> </div> <div id="vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown vector-user-menu vector-button-flush-right vector-user-menu-logged-out" title="더 많은 옵션" > <input type="checkbox" id="vector-user-links-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-user-links-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="개인 도구" > <label id="vector-user-links-dropdown-label" for="vector-user-links-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-ellipsis mw-ui-icon-wikimedia-ellipsis"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">개인 도구</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-personal" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-personal user-links-collapsible-item" title="사용자 메뉴" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-sitesupport" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="https://donate.wikimedia.org/?wmf_source=donate&wmf_medium=sidebar&wmf_campaign=ko.wikipedia.org&uselang=ko"><span>기부</span></a></li><li id="pt-createaccount" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:%EA%B3%84%EC%A0%95%EB%A7%8C%EB%93%A4%EA%B8%B0&returnto=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98+%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="계정을 만들고 로그인하는 것이 좋습니다. 하지만 필수는 아닙니다"><span class="vector-icon mw-ui-icon-userAdd mw-ui-icon-wikimedia-userAdd"></span> <span>계정 만들기</span></a></li><li id="pt-login" class="user-links-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:%EB%A1%9C%EA%B7%B8%EC%9D%B8&returnto=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98+%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="위키백과에 로그인하면 여러가지 편리한 기능을 사용할 수 있습니다. [o]" accesskey="o"><span class="vector-icon mw-ui-icon-logIn mw-ui-icon-wikimedia-logIn"></span> <span>로그인</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-user-menu-anon-editor" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-user-menu-anon-editor" > <div class="vector-menu-heading"> 로그아웃한 편집자를 위한 문서 <a href="/wiki/%EB%8F%84%EC%9B%80%EB%A7%90:%EC%86%8C%EA%B0%9C" aria-label="편집에 관해 더 알아보기"><span>더 알아보기</span></a> </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="pt-anoncontribs" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EB%82%B4%EA%B8%B0%EC%97%AC" title="이 IP 주소의 편집 목록 [y]" accesskey="y"><span>기여</span></a></li><li id="pt-anontalk" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EB%82%B4%EC%82%AC%EC%9A%A9%EC%9E%90%ED%86%A0%EB%A1%A0" title="현재 사용하는 IP 주소에 대한 토론 문서 [n]" accesskey="n"><span>토론</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </header> </div> <div class="mw-page-container"> <div class="mw-page-container-inner"> <div class="vector-sitenotice-container"> <div id="siteNotice"><!-- CentralNotice --></div> </div> <div class="vector-column-start"> <div class="vector-main-menu-container"> <div id="mw-navigation"> <nav id="mw-panel" class="vector-main-menu-landmark" aria-label="사이트"> <div id="vector-main-menu-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> </div> </div> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav id="mw-panel-toc" aria-label="목차" data-event-name="ui.sidebar-toc" class="mw-table-of-contents-container vector-toc-landmark"> <div id="vector-toc-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-toc" class="vector-toc vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-toc-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="toc-pinned" data-pinnable-element-id="vector-toc" > <h2 class="vector-pinnable-header-label">목차</h2> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.pin">사이드바로 이동</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-toc.unpin">숨기기</button> </div> <ul class="vector-toc-contents" id="mw-panel-toc-list"> <li id="toc-mw-content-text" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1"> <a href="#" class="vector-toc-link"> <div class="vector-toc-text">처음 위치</div> </a> </li> <li id="toc-명칭" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#명칭"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">1</span> <span>명칭</span> </div> </a> <ul id="toc-명칭-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-저자" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#저자"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">2</span> <span>저자</span> </div> </a> <ul id="toc-저자-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-편집시기" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#편집시기"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">3</span> <span>편집시기</span> </div> </a> <ul id="toc-편집시기-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-내용" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#내용"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">4</span> <span>내용</span> </div> </a> <ul id="toc-내용-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-사랑의_전도서" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#사랑의_전도서"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">5</span> <span>사랑의 전도서</span> </div> </a> <ul id="toc-사랑의_전도서-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-사랑하는_제자" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#사랑하는_제자"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">6</span> <span>사랑하는 제자</span> </div> </a> <ul id="toc-사랑하는_제자-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-같이_보기" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#같이_보기"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">7</span> <span>같이 보기</span> </div> </a> <ul id="toc-같이_보기-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> <li id="toc-각주" class="vector-toc-list-item vector-toc-level-1 vector-toc-list-item-expanded"> <a class="vector-toc-link" href="#각주"> <div class="vector-toc-text"> <span class="vector-toc-numb">8</span> <span>각주</span> </div> </a> <ul id="toc-각주-sublist" class="vector-toc-list"> </ul> </li> </ul> </div> </div> </nav> </div> </div> <div class="mw-content-container"> <main id="content" class="mw-body"> <header class="mw-body-header vector-page-titlebar"> <nav aria-label="목차" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown vector-page-titlebar-toc vector-button-flush-left" title="목차" > <input type="checkbox" id="vector-page-titlebar-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-titlebar-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="목차 토글" > <label id="vector-page-titlebar-toc-label" for="vector-page-titlebar-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">목차 토글</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-titlebar-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <h1 id="firstHeading" class="firstHeading mw-first-heading"><span class="mw-page-title-main">요한의 복음서</span></h1> <div id="p-lang-btn" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-lang" > <input type="checkbox" id="p-lang-btn-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn" class="vector-dropdown-checkbox mw-interlanguage-selector" aria-label="다른 언어로 문서를 방문합니다. 113개 언어로 읽을 수 있습니다" > <label id="p-lang-btn-label" for="p-lang-btn-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive mw-portlet-lang-heading-113" aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-language-progressive mw-ui-icon-wikimedia-language-progressive"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">113개 언어</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="interlanguage-link interwiki-af mw-list-item"><a href="https://af.wikipedia.org/wiki/Evangelie_volgens_Johannes" title="Evangelie volgens Johannes – 아프리칸스어" lang="af" hreflang="af" data-title="Evangelie volgens Johannes" data-language-autonym="Afrikaans" data-language-local-name="아프리칸스어" class="interlanguage-link-target"><span>Afrikaans</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-am mw-list-item"><a href="https://am.wikipedia.org/wiki/%E1%8B%A8%E1%8B%AE%E1%88%90%E1%8A%95%E1%88%B5_%E1%8B%88%E1%8A%95%E1%8C%8C%E1%88%8D" title="የዮሐንስ ወንጌል – 암하라어" lang="am" hreflang="am" data-title="የዮሐንስ ወንጌል" data-language-autonym="አማርኛ" data-language-local-name="암하라어" class="interlanguage-link-target"><span>አማርኛ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ar badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="좋은 글"><a href="https://ar.wikipedia.org/wiki/%D8%A5%D9%86%D8%AC%D9%8A%D9%84_%D9%8A%D9%88%D8%AD%D9%86%D8%A7" title="إنجيل يوحنا – 아랍어" lang="ar" hreflang="ar" data-title="إنجيل يوحنا" data-language-autonym="العربية" data-language-local-name="아랍어" class="interlanguage-link-target"><span>العربية</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arc mw-list-item"><a href="https://arc.wikipedia.org/wiki/%DC%9F%DC%AA%DC%98%DC%99%DC%98%DC%AC%DC%90_%DC%95%DC%9D%DC%98%DC%9A%DC%A2%DC%A2" title="ܟܪܘܙܘܬܐ ܕܝܘܚܢܢ – 아람어" lang="arc" hreflang="arc" data-title="ܟܪܘܙܘܬܐ ܕܝܘܚܢܢ" data-language-autonym="ܐܪܡܝܐ" data-language-local-name="아람어" class="interlanguage-link-target"><span>ܐܪܡܝܐ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-arz mw-list-item"><a href="https://arz.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AC%D9%8A%D9%84_%D9%8A%D9%88%D8%AD%D9%86%D8%A7" title="انجيل يوحنا – 이집트 아랍어" lang="arz" hreflang="arz" data-title="انجيل يوحنا" data-language-autonym="مصرى" data-language-local-name="이집트 아랍어" class="interlanguage-link-target"><span>مصرى</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ast mw-list-item"><a href="https://ast.wikipedia.org/wiki/Evanxeliu_de_Xuan" title="Evanxeliu de Xuan – 아스투리아어" lang="ast" hreflang="ast" data-title="Evanxeliu de Xuan" data-language-autonym="Asturianu" data-language-local-name="아스투리아어" class="interlanguage-link-target"><span>Asturianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ay mw-list-item"><a href="https://ay.wikipedia.org/wiki/Diosan_Suma_Arunacapa_San_Juan_Apostolon_Kellkata" title="Diosan Suma Arunacapa San Juan Apostolon Kellkata – 아이마라어" lang="ay" hreflang="ay" data-title="Diosan Suma Arunacapa San Juan Apostolon Kellkata" data-language-autonym="Aymar aru" data-language-local-name="아이마라어" class="interlanguage-link-target"><span>Aymar aru</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-az mw-list-item"><a href="https://az.wikipedia.org/wiki/%C4%B0ohann%C4%B1n_%C4%B0ncili" title="İohannın İncili – 아제르바이잔어" lang="az" hreflang="az" data-title="İohannın İncili" data-language-autonym="Azərbaycanca" data-language-local-name="아제르바이잔어" class="interlanguage-link-target"><span>Azərbaycanca</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bar mw-list-item"><a href="https://bar.wikipedia.org/wiki/Evangelium_noch_Johannes" title="Evangelium noch Johannes – Bavarian" lang="bar" hreflang="bar" data-title="Evangelium noch Johannes" data-language-autonym="Boarisch" data-language-local-name="Bavarian" class="interlanguage-link-target"><span>Boarisch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bbc mw-list-item"><a href="https://bbc.wikipedia.org/wiki/Buku_Johannes" title="Buku Johannes – Batak Toba" lang="bbc" hreflang="bbc" data-title="Buku Johannes" data-language-autonym="Batak Toba" data-language-local-name="Batak Toba" class="interlanguage-link-target"><span>Batak Toba</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be mw-list-item"><a href="https://be.wikipedia.org/wiki/%D0%9F%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BB%D0%B5_%D0%86%D0%B0%D0%B0%D0%BD%D0%B0_%D0%A1%D0%B2%D1%8F%D1%82%D0%BE%D0%B5_%D0%94%D0%B0%D0%B1%D1%80%D0%B0%D0%B2%D0%B5%D1%81%D1%86%D0%B5" title="Паводле Іаана Святое Дабравесце – 벨라루스어" lang="be" hreflang="be" data-title="Паводле Іаана Святое Дабравесце" data-language-autonym="Беларуская" data-language-local-name="벨라루스어" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-be-x-old mw-list-item"><a href="https://be-tarask.wikipedia.org/wiki/%D0%AD%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D0%BB%D0%B5_%D0%BF%D0%B0%D0%B2%D0%BE%D0%B4%D0%BB%D0%B5_%D0%AF%D0%BD%D0%B0" title="Эвангельле паводле Яна – Belarusian (Taraškievica orthography)" lang="be-tarask" hreflang="be-tarask" data-title="Эвангельле паводле Яна" data-language-autonym="Беларуская (тарашкевіца)" data-language-local-name="Belarusian (Taraškievica orthography)" class="interlanguage-link-target"><span>Беларуская (тарашкевіца)</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bg mw-list-item"><a href="https://bg.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B5_%D0%BE%D1%82_%D0%98%D0%BE%D0%B0%D0%BD" title="Евангелие от Иоан – 불가리아어" lang="bg" hreflang="bg" data-title="Евангелие от Иоан" data-language-autonym="Български" data-language-local-name="불가리아어" class="interlanguage-link-target"><span>Български</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bn mw-list-item"><a href="https://bn.wikipedia.org/wiki/%E0%A6%B8%E0%A6%BE%E0%A6%A7%E0%A7%81_%E0%A6%AF%E0%A7%8B%E0%A6%B9%E0%A6%A8_%E0%A6%B2%E0%A6%BF%E0%A6%96%E0%A6%BF%E0%A6%A4_%E0%A6%B8%E0%A7%81%E0%A6%B8%E0%A6%AE%E0%A6%BE%E0%A6%9A%E0%A6%BE%E0%A6%B0" title="সাধু যোহন লিখিত সুসমাচার – 벵골어" lang="bn" hreflang="bn" data-title="সাধু যোহন লিখিত সুসমাচার" data-language-autonym="বাংলা" data-language-local-name="벵골어" class="interlanguage-link-target"><span>বাংলা</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bo mw-list-item"><a href="https://bo.wikipedia.org/wiki/%E0%BC%84%E0%BC%85%E0%BC%8D%E0%BC%8D_%E0%BD%A1%E0%BD%BC%E0%BC%8B%E0%BD%A7%E0%BC%8B%E0%BD%93%E0%BD%93%E0%BC%8B%E0%BD%82%E0%BE%B1%E0%BD%B2%E0%BD%A6%E0%BC%8B%E0%BD%96%E0%BE%B2%E0%BD%B2%E0%BD%A6%E0%BC%8B%E0%BD%94%E0%BD%A0%E0%BD%B2%E0%BC%8B%E0%BD%A0%E0%BD%95%E0%BE%B2%E0%BD%B2%E0%BD%93%E0%BC%8B%E0%BD%96%E0%BD%9F%E0%BD%84%E0%BC%8B%E0%BD%96%E0%BD%9E%E0%BD%B4%E0%BD%82%E0%BD%A6%E0%BC%8B%E0%BD%A6%E0%BD%BC%E0%BC%8D%E0%BC%8D" title="༄༅།། ཡོ་ཧ་ནན་གྱིས་བྲིས་པའི་འཕྲིན་བཟང་བཞུགས་སོ།། – 티베트어" lang="bo" hreflang="bo" data-title="༄༅།། ཡོ་ཧ་ནན་གྱིས་བྲིས་པའི་འཕྲིན་བཟང་བཞུགས་སོ།།" data-language-autonym="བོད་ཡིག" data-language-local-name="티베트어" class="interlanguage-link-target"><span>བོད་ཡིག</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-br mw-list-item"><a href="https://br.wikipedia.org/wiki/Aviel_Yann" title="Aviel Yann – 브르타뉴어" lang="br" hreflang="br" data-title="Aviel Yann" data-language-autonym="Brezhoneg" data-language-local-name="브르타뉴어" class="interlanguage-link-target"><span>Brezhoneg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-bs mw-list-item"><a href="https://bs.wikipedia.org/wiki/Evan%C4%91elje_po_Ivanu" title="Evanđelje po Ivanu – 보스니아어" lang="bs" hreflang="bs" data-title="Evanđelje po Ivanu" data-language-autonym="Bosanski" data-language-local-name="보스니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Bosanski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ca mw-list-item"><a href="https://ca.wikipedia.org/wiki/Evangeli_segons_Joan" title="Evangeli segons Joan – 카탈로니아어" lang="ca" hreflang="ca" data-title="Evangeli segons Joan" data-language-autonym="Català" data-language-local-name="카탈로니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Català</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cdo mw-list-item"><a href="https://cdo.wikipedia.org/wiki/I%C3%B3k-h%C3%A2ng_H%C3%B3k_%C4%ACng" title="Iók-hâng Hók Ĭng – Mindong" lang="cdo" hreflang="cdo" data-title="Iók-hâng Hók Ĭng" data-language-autonym="閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄" data-language-local-name="Mindong" class="interlanguage-link-target"><span>閩東語 / Mìng-dĕ̤ng-ngṳ̄</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ceb mw-list-item"><a href="https://ceb.wikipedia.org/wiki/Ebanghelyo_ni_Juan" title="Ebanghelyo ni Juan – 세부아노어" lang="ceb" hreflang="ceb" data-title="Ebanghelyo ni Juan" data-language-autonym="Cebuano" data-language-local-name="세부아노어" class="interlanguage-link-target"><span>Cebuano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ckb mw-list-item"><a href="https://ckb.wikipedia.org/wiki/%D8%A6%DB%8C%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84%DB%8C_%DB%8C%DB%86%D8%AD%DB%95%D9%86%D8%A7" title="ئینجیلی یۆحەنا – 소라니 쿠르드어" lang="ckb" hreflang="ckb" data-title="ئینجیلی یۆحەنا" data-language-autonym="کوردی" data-language-local-name="소라니 쿠르드어" class="interlanguage-link-target"><span>کوردی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cs mw-list-item"><a href="https://cs.wikipedia.org/wiki/Evangelium_podle_Jana" title="Evangelium podle Jana – 체코어" lang="cs" hreflang="cs" data-title="Evangelium podle Jana" data-language-autonym="Čeština" data-language-local-name="체코어" class="interlanguage-link-target"><span>Čeština</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-csb mw-list-item"><a href="https://csb.wikipedia.org/wiki/Ewaniel%C3%ABj%C3%B4_Jana" title="Ewanielëjô Jana – 카슈비아어" lang="csb" hreflang="csb" data-title="Ewanielëjô Jana" data-language-autonym="Kaszëbsczi" data-language-local-name="카슈비아어" class="interlanguage-link-target"><span>Kaszëbsczi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-cy mw-list-item"><a href="https://cy.wikipedia.org/wiki/Yr_Efengyl_yn_%C3%B4l_Ioan" title="Yr Efengyl yn ôl Ioan – 웨일스어" lang="cy" hreflang="cy" data-title="Yr Efengyl yn ôl Ioan" data-language-autonym="Cymraeg" data-language-local-name="웨일스어" class="interlanguage-link-target"><span>Cymraeg</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-da mw-list-item"><a href="https://da.wikipedia.org/wiki/Johannesevangeliet" title="Johannesevangeliet – 덴마크어" lang="da" hreflang="da" data-title="Johannesevangeliet" data-language-autonym="Dansk" data-language-local-name="덴마크어" class="interlanguage-link-target"><span>Dansk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-de mw-list-item"><a href="https://de.wikipedia.org/wiki/Evangelium_nach_Johannes" title="Evangelium nach Johannes – 독일어" lang="de" hreflang="de" data-title="Evangelium nach Johannes" data-language-autonym="Deutsch" data-language-local-name="독일어" class="interlanguage-link-target"><span>Deutsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-el mw-list-item"><a href="https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC_%CE%99%CF%89%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CE%BD_%CE%95%CF%85%CE%B1%CE%B3%CE%B3%CE%AD%CE%BB%CE%B9%CE%BF%CE%BD" title="Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον – 그리스어" lang="el" hreflang="el" data-title="Κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον" data-language-autonym="Ελληνικά" data-language-local-name="그리스어" class="interlanguage-link-target"><span>Ελληνικά</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-en badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="좋은 글"><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Gospel_of_John" title="Gospel of John – 영어" lang="en" hreflang="en" data-title="Gospel of John" data-language-autonym="English" data-language-local-name="영어" class="interlanguage-link-target"><span>English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eo mw-list-item"><a href="https://eo.wikipedia.org/wiki/Evangelio_la%C5%AD_Johano" title="Evangelio laŭ Johano – 에스페란토어" lang="eo" hreflang="eo" data-title="Evangelio laŭ Johano" data-language-autonym="Esperanto" data-language-local-name="에스페란토어" class="interlanguage-link-target"><span>Esperanto</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-es mw-list-item"><a href="https://es.wikipedia.org/wiki/Evangelio_de_Juan" title="Evangelio de Juan – 스페인어" lang="es" hreflang="es" data-title="Evangelio de Juan" data-language-autonym="Español" data-language-local-name="스페인어" class="interlanguage-link-target"><span>Español</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-et mw-list-item"><a href="https://et.wikipedia.org/wiki/Johannese_evangeelium" title="Johannese evangeelium – 에스토니아어" lang="et" hreflang="et" data-title="Johannese evangeelium" data-language-autonym="Eesti" data-language-local-name="에스토니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Eesti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-eu mw-list-item"><a href="https://eu.wikipedia.org/wiki/Joanen_ebanjelioa" title="Joanen ebanjelioa – 바스크어" lang="eu" hreflang="eu" data-title="Joanen ebanjelioa" data-language-autonym="Euskara" data-language-local-name="바스크어" class="interlanguage-link-target"><span>Euskara</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ext mw-list-item"><a href="https://ext.wikipedia.org/wiki/Ebanheliu_sig%C3%BAn_San_Huan" title="Ebanheliu sigún San Huan – Extremaduran" lang="ext" hreflang="ext" data-title="Ebanheliu sigún San Huan" data-language-autonym="Estremeñu" data-language-local-name="Extremaduran" class="interlanguage-link-target"><span>Estremeñu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fa mw-list-item"><a href="https://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84_%DB%8C%D9%88%D8%AD%D9%86%D8%A7" title="انجیل یوحنا – 페르시아어" lang="fa" hreflang="fa" data-title="انجیل یوحنا" data-language-autonym="فارسی" data-language-local-name="페르시아어" class="interlanguage-link-target"><span>فارسی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fi mw-list-item"><a href="https://fi.wikipedia.org/wiki/Evankeliumi_Johanneksen_mukaan" title="Evankeliumi Johanneksen mukaan – 핀란드어" lang="fi" hreflang="fi" data-title="Evankeliumi Johanneksen mukaan" data-language-autonym="Suomi" data-language-local-name="핀란드어" class="interlanguage-link-target"><span>Suomi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fj mw-list-item"><a href="https://fj.wikipedia.org/wiki/Ai_Tukutuku-vinaka_sa_vola_ko_Jone" title="Ai Tukutuku-vinaka sa vola ko Jone – 피지어" lang="fj" hreflang="fj" data-title="Ai Tukutuku-vinaka sa vola ko Jone" data-language-autonym="Na Vosa Vakaviti" data-language-local-name="피지어" class="interlanguage-link-target"><span>Na Vosa Vakaviti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fo mw-list-item"><a href="https://fo.wikipedia.org/wiki/Evangelii%C3%B0_eftir_J%C3%B3hannes" title="Evangeliið eftir Jóhannes – 페로어" lang="fo" hreflang="fo" data-title="Evangeliið eftir Jóhannes" data-language-autonym="Føroyskt" data-language-local-name="페로어" class="interlanguage-link-target"><span>Føroyskt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fr mw-list-item"><a href="https://fr.wikipedia.org/wiki/%C3%89vangile_selon_Jean" title="Évangile selon Jean – 프랑스어" lang="fr" hreflang="fr" data-title="Évangile selon Jean" data-language-autonym="Français" data-language-local-name="프랑스어" class="interlanguage-link-target"><span>Français</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fur mw-list-item"><a href="https://fur.wikipedia.org/wiki/Vanzeli_seont_Zuan" title="Vanzeli seont Zuan – 프리울리어" lang="fur" hreflang="fur" data-title="Vanzeli seont Zuan" data-language-autonym="Furlan" data-language-local-name="프리울리어" class="interlanguage-link-target"><span>Furlan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-fy mw-list-item"><a href="https://fy.wikipedia.org/wiki/Evangeelje_fan_Jehannes" title="Evangeelje fan Jehannes – 서부 프리지아어" lang="fy" hreflang="fy" data-title="Evangeelje fan Jehannes" data-language-autonym="Frysk" data-language-local-name="서부 프리지아어" class="interlanguage-link-target"><span>Frysk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ga mw-list-item"><a href="https://ga.wikipedia.org/wiki/Soisc%C3%A9al_Eoin" title="Soiscéal Eoin – 아일랜드어" lang="ga" hreflang="ga" data-title="Soiscéal Eoin" data-language-autonym="Gaeilge" data-language-local-name="아일랜드어" class="interlanguage-link-target"><span>Gaeilge</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gl mw-list-item"><a href="https://gl.wikipedia.org/wiki/Evanxeo_de_Xo%C3%A1n" title="Evanxeo de Xoán – 갈리시아어" lang="gl" hreflang="gl" data-title="Evanxeo de Xoán" data-language-autonym="Galego" data-language-local-name="갈리시아어" class="interlanguage-link-target"><span>Galego</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-gom mw-list-item"><a href="https://gom.wikipedia.org/wiki/%E0%A4%9C%E0%A5%81%E0%A4%86%E0%A4%B5%E0%A4%82_%E0%A4%AA%E0%A4%B0%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A3%E0%A5%87%E0%A4%82_%E0%A4%9C%E0%A5%87%E0%A4%9C%E0%A5%82_%E0%A4%95%E0%A5%8D%E0%A4%B0%E0%A4%BF%E0%A4%B8%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%BE%E0%A4%9A%E0%A5%87%E0%A4%82_%E0%A4%B6%E0%A5%81%E0%A4%AD%E0%A4%B5%E0%A4%B0%E0%A5%8D%E0%A4%A4%E0%A4%AE%E0%A4%BE%E0%A4%A8" title="जुआवं परमाणें जेजू क्रिस्ताचें शुभवर्तमान – Goan Konkani" lang="gom" hreflang="gom" data-title="जुआवं परमाणें जेजू क्रिस्ताचें शुभवर्तमान" data-language-autonym="गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni" data-language-local-name="Goan Konkani" class="interlanguage-link-target"><span>गोंयची कोंकणी / Gõychi Konknni</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ha mw-list-item"><a href="https://ha.wikipedia.org/wiki/Bisharar_Yahaya" title="Bisharar Yahaya – 하우사어" lang="ha" hreflang="ha" data-title="Bisharar Yahaya" data-language-autonym="Hausa" data-language-local-name="하우사어" class="interlanguage-link-target"><span>Hausa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hak mw-list-item"><a href="https://hak.wikipedia.org/wiki/Yok-hon-fuk-y%C3%AEm" title="Yok-hon-fuk-yîm – 하카어" lang="hak" hreflang="hak" data-title="Yok-hon-fuk-yîm" data-language-autonym="客家語 / Hak-kâ-ngî" data-language-local-name="하카어" class="interlanguage-link-target"><span>客家語 / Hak-kâ-ngî</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-he mw-list-item"><a href="https://he.wikipedia.org/wiki/%D7%94%D7%91%D7%A9%D7%95%D7%A8%D7%94_%D7%A2%D7%9C-%D7%A4%D7%99_%D7%99%D7%95%D7%97%D7%A0%D7%9F" title="הבשורה על-פי יוחנן – 히브리어" lang="he" hreflang="he" data-title="הבשורה על-פי יוחנן" data-language-autonym="עברית" data-language-local-name="히브리어" class="interlanguage-link-target"><span>עברית</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hr badge-Q17437796 badge-featuredarticle mw-list-item" title="알찬 글"><a href="https://hr.wikipedia.org/wiki/Evan%C4%91elje_po_Ivanu" title="Evanđelje po Ivanu – 크로아티아어" lang="hr" hreflang="hr" data-title="Evanđelje po Ivanu" data-language-autonym="Hrvatski" data-language-local-name="크로아티아어" class="interlanguage-link-target"><span>Hrvatski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ht mw-list-item"><a href="https://ht.wikipedia.org/wiki/Jan" title="Jan – 아이티어" lang="ht" hreflang="ht" data-title="Jan" data-language-autonym="Kreyòl ayisyen" data-language-local-name="아이티어" class="interlanguage-link-target"><span>Kreyòl ayisyen</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hu mw-list-item"><a href="https://hu.wikipedia.org/wiki/J%C3%A1nos_evang%C3%A9liuma" title="János evangéliuma – 헝가리어" lang="hu" hreflang="hu" data-title="János evangéliuma" data-language-autonym="Magyar" data-language-local-name="헝가리어" class="interlanguage-link-target"><span>Magyar</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-hy mw-list-item"><a href="https://hy.wikipedia.org/wiki/%D4%B1%D5%BE%D5%A5%D5%BF%D5%A1%D6%80%D5%A1%D5%B6_%D5%A8%D5%BD%D5%BF_%D5%80%D5%B8%D5%BE%D5%B0%D5%A1%D5%B6%D5%B6%D5%A5%D5%BD%D5%AB" title="Ավետարան ըստ Հովհաննեսի – 아르메니아어" lang="hy" hreflang="hy" data-title="Ավետարան ըստ Հովհաննեսի" data-language-autonym="Հայերեն" data-language-local-name="아르메니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Հայերեն</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ia mw-list-item"><a href="https://ia.wikipedia.org/wiki/Evangelio_secundo_Johannes" title="Evangelio secundo Johannes – 인터링구아" lang="ia" hreflang="ia" data-title="Evangelio secundo Johannes" data-language-autonym="Interlingua" data-language-local-name="인터링구아" class="interlanguage-link-target"><span>Interlingua</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-id mw-list-item"><a href="https://id.wikipedia.org/wiki/Injil_Yohanes" title="Injil Yohanes – 인도네시아어" lang="id" hreflang="id" data-title="Injil Yohanes" data-language-autonym="Bahasa Indonesia" data-language-local-name="인도네시아어" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Indonesia</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-is mw-list-item"><a href="https://is.wikipedia.org/wiki/J%C3%B3hannesargu%C3%B0spjall" title="Jóhannesarguðspjall – 아이슬란드어" lang="is" hreflang="is" data-title="Jóhannesarguðspjall" data-language-autonym="Íslenska" data-language-local-name="아이슬란드어" class="interlanguage-link-target"><span>Íslenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-it mw-list-item"><a href="https://it.wikipedia.org/wiki/Vangelo_secondo_Giovanni" title="Vangelo secondo Giovanni – 이탈리아어" lang="it" hreflang="it" data-title="Vangelo secondo Giovanni" data-language-autonym="Italiano" data-language-local-name="이탈리아어" class="interlanguage-link-target"><span>Italiano</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ja mw-list-item"><a href="https://ja.wikipedia.org/wiki/%E3%83%A8%E3%83%8F%E3%83%8D%E3%81%AB%E3%82%88%E3%82%8B%E7%A6%8F%E9%9F%B3%E6%9B%B8" title="ヨハネによる福音書 – 일본어" lang="ja" hreflang="ja" data-title="ヨハネによる福音書" data-language-autonym="日本語" data-language-local-name="일본어" class="interlanguage-link-target"><span>日本語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-jv mw-list-item"><a href="https://jv.wikipedia.org/wiki/Injil_Yohanes" title="Injil Yohanes – 자바어" lang="jv" hreflang="jv" data-title="Injil Yohanes" data-language-autonym="Jawa" data-language-local-name="자바어" class="interlanguage-link-target"><span>Jawa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ka mw-list-item"><a href="https://ka.wikipedia.org/wiki/%E1%83%98%E1%83%9D%E1%83%90%E1%83%9C%E1%83%94%E1%83%A1_%E1%83%A1%E1%83%90%E1%83%AE%E1%83%90%E1%83%A0%E1%83%94%E1%83%91%E1%83%90" title="იოანეს სახარება – 조지아어" lang="ka" hreflang="ka" data-title="იოანეს სახარება" data-language-autonym="ქართული" data-language-local-name="조지아어" class="interlanguage-link-target"><span>ქართული</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-la mw-list-item"><a href="https://la.wikipedia.org/wiki/Evangelium_secundum_Ioannem" title="Evangelium secundum Ioannem – 라틴어" lang="la" hreflang="la" data-title="Evangelium secundum Ioannem" data-language-autonym="Latina" data-language-local-name="라틴어" class="interlanguage-link-target"><span>Latina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lmo mw-list-item"><a href="https://lmo.wikipedia.org/wiki/L%27Evangel_del_Giuan" title="L'Evangel del Giuan – 롬바르드어" lang="lmo" hreflang="lmo" data-title="L'Evangel del Giuan" data-language-autonym="Lombard" data-language-local-name="롬바르드어" class="interlanguage-link-target"><span>Lombard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lt mw-list-item"><a href="https://lt.wikipedia.org/wiki/Evangelija_pagal_Jon%C4%85" title="Evangelija pagal Joną – 리투아니아어" lang="lt" hreflang="lt" data-title="Evangelija pagal Joną" data-language-autonym="Lietuvių" data-language-local-name="리투아니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Lietuvių</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-lv mw-list-item"><a href="https://lv.wikipedia.org/wiki/J%C4%81%C5%86a_eva%C5%86%C4%A3%C4%93lijs" title="Jāņa evaņģēlijs – 라트비아어" lang="lv" hreflang="lv" data-title="Jāņa evaņģēlijs" data-language-autonym="Latviešu" data-language-local-name="라트비아어" class="interlanguage-link-target"><span>Latviešu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mg mw-list-item"><a href="https://mg.wikipedia.org/wiki/Evanjely_araka_an%27_i_Joany" title="Evanjely araka an' i Joany – 말라가시어" lang="mg" hreflang="mg" data-title="Evanjely araka an' i Joany" data-language-autonym="Malagasy" data-language-local-name="말라가시어" class="interlanguage-link-target"><span>Malagasy</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mk mw-list-item"><a href="https://mk.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B5_%D1%81%D0%BF%D0%BE%D1%80%D0%B5%D0%B4_%D0%88%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD" title="Евангелие според Јован – 마케도니아어" lang="mk" hreflang="mk" data-title="Евангелие според Јован" data-language-autonym="Македонски" data-language-local-name="마케도니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Македонски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ml mw-list-item"><a href="https://ml.wikipedia.org/wiki/%E0%B4%AF%E0%B5%8B%E0%B4%B9%E0%B4%A8%E0%B5%8D%E0%B4%A8%E0%B4%BE%E0%B5%BB_%E0%B4%8E%E0%B4%B4%E0%B5%81%E0%B4%A4%E0%B4%BF%E0%B4%AF_%E0%B4%B8%E0%B5%81%E0%B4%B5%E0%B4%BF%E0%B4%B6%E0%B5%87%E0%B4%B7%E0%B4%82" title="യോഹന്നാൻ എഴുതിയ സുവിശേഷം – 말라얄람어" lang="ml" hreflang="ml" data-title="യോഹന്നാൻ എഴുതിയ സുവിശേഷം" data-language-autonym="മലയാളം" data-language-local-name="말라얄람어" class="interlanguage-link-target"><span>മലയാളം</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-mn mw-list-item"><a href="https://mn.wikipedia.org/wiki/%D0%98%D0%BE%D1%85%D0%B0%D0%BD" title="Иохан – 몽골어" lang="mn" hreflang="mn" data-title="Иохан" data-language-autonym="Монгол" data-language-local-name="몽골어" class="interlanguage-link-target"><span>Монгол</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ms mw-list-item"><a href="https://ms.wikipedia.org/wiki/Injil_Yohanes" title="Injil Yohanes – 말레이어" lang="ms" hreflang="ms" data-title="Injil Yohanes" data-language-autonym="Bahasa Melayu" data-language-local-name="말레이어" class="interlanguage-link-target"><span>Bahasa Melayu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-my mw-list-item"><a href="https://my.wikipedia.org/wiki/%E1%80%9B%E1%80%BE%E1%80%84%E1%80%BA%E1%80%9A%E1%80%B1%E1%80%AC%E1%80%9F%E1%80%94%E1%80%BA%E1%80%81%E1%80%9B%E1%80%85%E1%80%BA%E1%80%9D%E1%80%84%E1%80%BA" title="ရှင်ယောဟန်ခရစ်ဝင် – 버마어" lang="my" hreflang="my" data-title="ရှင်ယောဟန်ခရစ်ဝင်" data-language-autonym="မြန်မာဘာသာ" data-language-local-name="버마어" class="interlanguage-link-target"><span>မြန်မာဘာသာ</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nds mw-list-item"><a href="https://nds.wikipedia.org/wiki/Johannesevangelium" title="Johannesevangelium – 저지 독일어" lang="nds" hreflang="nds" data-title="Johannesevangelium" data-language-autonym="Plattdüütsch" data-language-local-name="저지 독일어" class="interlanguage-link-target"><span>Plattdüütsch</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nl mw-list-item"><a href="https://nl.wikipedia.org/wiki/Evangelie_volgens_Johannes" title="Evangelie volgens Johannes – 네덜란드어" lang="nl" hreflang="nl" data-title="Evangelie volgens Johannes" data-language-autonym="Nederlands" data-language-local-name="네덜란드어" class="interlanguage-link-target"><span>Nederlands</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-nn mw-list-item"><a href="https://nn.wikipedia.org/wiki/Evangeliet_etter_Johannes" title="Evangeliet etter Johannes – 노르웨이어(니노르스크)" lang="nn" hreflang="nn" data-title="Evangeliet etter Johannes" data-language-autonym="Norsk nynorsk" data-language-local-name="노르웨이어(니노르스크)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk nynorsk</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-no mw-list-item"><a href="https://no.wikipedia.org/wiki/Evangeliet_etter_Johannes" title="Evangeliet etter Johannes – 노르웨이어(보크말)" lang="nb" hreflang="nb" data-title="Evangeliet etter Johannes" data-language-autonym="Norsk bokmål" data-language-local-name="노르웨이어(보크말)" class="interlanguage-link-target"><span>Norsk bokmål</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ny mw-list-item"><a href="https://ny.wikipedia.org/wiki/Wolembedwa_ndi_Yohane" title="Wolembedwa ndi Yohane – 냔자어" lang="ny" hreflang="ny" data-title="Wolembedwa ndi Yohane" data-language-autonym="Chi-Chewa" data-language-local-name="냔자어" class="interlanguage-link-target"><span>Chi-Chewa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-oc mw-list-item"><a href="https://oc.wikipedia.org/wiki/Evang%C3%A8li_segon_Joan" title="Evangèli segon Joan – 오크어" lang="oc" hreflang="oc" data-title="Evangèli segon Joan" data-language-autonym="Occitan" data-language-local-name="오크어" class="interlanguage-link-target"><span>Occitan</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pap mw-list-item"><a href="https://pap.wikipedia.org/wiki/Evangelio_segun_Huan" title="Evangelio segun Huan – 파피아먼토어" lang="pap" hreflang="pap" data-title="Evangelio segun Huan" data-language-autonym="Papiamentu" data-language-local-name="파피아먼토어" class="interlanguage-link-target"><span>Papiamentu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pcd mw-list-item"><a href="https://pcd.wikipedia.org/wiki/%C3%89vangile_eslon_Jean" title="Évangile eslon Jean – Picard" lang="pcd" hreflang="pcd" data-title="Évangile eslon Jean" data-language-autonym="Picard" data-language-local-name="Picard" class="interlanguage-link-target"><span>Picard</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pl badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="좋은 글"><a href="https://pl.wikipedia.org/wiki/Ewangelia_Jana" title="Ewangelia Jana – 폴란드어" lang="pl" hreflang="pl" data-title="Ewangelia Jana" data-language-autonym="Polski" data-language-local-name="폴란드어" class="interlanguage-link-target"><span>Polski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-pt badge-Q17437798 badge-goodarticle mw-list-item" title="좋은 글"><a href="https://pt.wikipedia.org/wiki/Evangelho_segundo_Jo%C3%A3o" title="Evangelho segundo João – 포르투갈어" lang="pt" hreflang="pt" data-title="Evangelho segundo João" data-language-autonym="Português" data-language-local-name="포르투갈어" class="interlanguage-link-target"><span>Português</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-qu mw-list-item"><a href="https://qu.wikipedia.org/wiki/Huwanpa_qillqasqan" title="Huwanpa qillqasqan – 케추아어" lang="qu" hreflang="qu" data-title="Huwanpa qillqasqan" data-language-autonym="Runa Simi" data-language-local-name="케추아어" class="interlanguage-link-target"><span>Runa Simi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ro mw-list-item"><a href="https://ro.wikipedia.org/wiki/Evanghelia_dup%C4%83_Ioan" title="Evanghelia după Ioan – 루마니아어" lang="ro" hreflang="ro" data-title="Evanghelia după Ioan" data-language-autonym="Română" data-language-local-name="루마니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Română</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ru mw-list-item"><a href="https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%95%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D0%B8%D0%B5_%D0%BE%D1%82_%D0%98%D0%BE%D0%B0%D0%BD%D0%BD%D0%B0" title="Евангелие от Иоанна – 러시아어" lang="ru" hreflang="ru" data-title="Евангелие от Иоанна" data-language-autonym="Русский" data-language-local-name="러시아어" class="interlanguage-link-target"><span>Русский</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-rw mw-list-item"><a href="https://rw.wikipedia.org/wiki/Igitabo_cya_Yohana" title="Igitabo cya Yohana – 르완다어" lang="rw" hreflang="rw" data-title="Igitabo cya Yohana" data-language-autonym="Ikinyarwanda" data-language-local-name="르완다어" class="interlanguage-link-target"><span>Ikinyarwanda</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-scn mw-list-item"><a href="https://scn.wikipedia.org/wiki/Vancelu_di_Giuvanni" title="Vancelu di Giuvanni – 시칠리아어" lang="scn" hreflang="scn" data-title="Vancelu di Giuvanni" data-language-autonym="Sicilianu" data-language-local-name="시칠리아어" class="interlanguage-link-target"><span>Sicilianu</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sh mw-list-item"><a href="https://sh.wikipedia.org/wiki/Evan%C4%91elje_po_Ivanu" title="Evanđelje po Ivanu – 세르비아-크로아티아어" lang="sh" hreflang="sh" data-title="Evanđelje po Ivanu" data-language-autonym="Srpskohrvatski / српскохрватски" data-language-local-name="세르비아-크로아티아어" class="interlanguage-link-target"><span>Srpskohrvatski / српскохрватски</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-si mw-list-item"><a href="https://si.wikipedia.org/wiki/Gospel_of_John" title="Gospel of John – 싱할라어" lang="si" hreflang="si" data-title="Gospel of John" data-language-autonym="සිංහල" data-language-local-name="싱할라어" class="interlanguage-link-target"><span>සිංහල</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-simple mw-list-item"><a href="https://simple.wikipedia.org/wiki/Gospel_of_John" title="Gospel of John – Simple English" lang="en-simple" hreflang="en-simple" data-title="Gospel of John" data-language-autonym="Simple English" data-language-local-name="Simple English" class="interlanguage-link-target"><span>Simple English</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sk mw-list-item"><a href="https://sk.wikipedia.org/wiki/Evanjelium_pod%C4%BEa_J%C3%A1na" title="Evanjelium podľa Jána – 슬로바키아어" lang="sk" hreflang="sk" data-title="Evanjelium podľa Jána" data-language-autonym="Slovenčina" data-language-local-name="슬로바키아어" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenčina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-skr mw-list-item"><a href="https://skr.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%AD%D9%86%D8%A7_%D8%AF%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84" title="یوحنا دی انجیل – Saraiki" lang="skr" hreflang="skr" data-title="یوحنا دی انجیل" data-language-autonym="سرائیکی" data-language-local-name="Saraiki" class="interlanguage-link-target"><span>سرائیکی</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sl mw-list-item"><a href="https://sl.wikipedia.org/wiki/Evangelij_po_Janezu" title="Evangelij po Janezu – 슬로베니아어" lang="sl" hreflang="sl" data-title="Evangelij po Janezu" data-language-autonym="Slovenščina" data-language-local-name="슬로베니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Slovenščina</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sm mw-list-item"><a href="https://sm.wikipedia.org/wiki/O_le_Evagelia_a_Ioane" title="O le Evagelia a Ioane – 사모아어" lang="sm" hreflang="sm" data-title="O le Evagelia a Ioane" data-language-autonym="Gagana Samoa" data-language-local-name="사모아어" class="interlanguage-link-target"><span>Gagana Samoa</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sq mw-list-item"><a href="https://sq.wikipedia.org/wiki/Ungjilli_i_Gjonit" title="Ungjilli i Gjonit – 알바니아어" lang="sq" hreflang="sq" data-title="Ungjilli i Gjonit" data-language-autonym="Shqip" data-language-local-name="알바니아어" class="interlanguage-link-target"><span>Shqip</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sr mw-list-item"><a href="https://sr.wikipedia.org/wiki/%D0%88%D0%B5%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%92%D0%B5%D1%99%D0%B5_%D0%BF%D0%BE_%D0%88%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D1%83" title="Јеванђеље по Јовану – 세르비아어" lang="sr" hreflang="sr" data-title="Јеванђеље по Јовану" data-language-autonym="Српски / srpski" data-language-local-name="세르비아어" class="interlanguage-link-target"><span>Српски / srpski</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ss mw-list-item"><a href="https://ss.wikipedia.org/wiki/Livangeli_laJesu_Khristu_Ngekulandzisa_Kwa-Johane" title="Livangeli laJesu Khristu Ngekulandzisa Kwa-Johane – 시스와티어" lang="ss" hreflang="ss" data-title="Livangeli laJesu Khristu Ngekulandzisa Kwa-Johane" data-language-autonym="SiSwati" data-language-local-name="시스와티어" class="interlanguage-link-target"><span>SiSwati</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sv mw-list-item"><a href="https://sv.wikipedia.org/wiki/Johannesevangeliet" title="Johannesevangeliet – 스웨덴어" lang="sv" hreflang="sv" data-title="Johannesevangeliet" data-language-autonym="Svenska" data-language-local-name="스웨덴어" class="interlanguage-link-target"><span>Svenska</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-sw mw-list-item"><a href="https://sw.wikipedia.org/wiki/Injili_ya_Yohane" title="Injili ya Yohane – 스와힐리어" lang="sw" hreflang="sw" data-title="Injili ya Yohane" data-language-autonym="Kiswahili" data-language-local-name="스와힐리어" class="interlanguage-link-target"><span>Kiswahili</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ta mw-list-item"><a href="https://ta.wikipedia.org/wiki/%E0%AE%AF%E0%AF%8B%E0%AE%B5%E0%AE%BE%E0%AE%A9%E0%AF%8D_%E0%AE%A8%E0%AE%B1%E0%AF%8D%E0%AE%9A%E0%AF%86%E0%AE%AF%E0%AF%8D%E0%AE%A4%E0%AE%BF" title="யோவான் நற்செய்தி – 타밀어" lang="ta" hreflang="ta" data-title="யோவான் நற்செய்தி" data-language-autonym="தமிழ்" data-language-local-name="타밀어" class="interlanguage-link-target"><span>தமிழ்</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-th mw-list-item"><a href="https://th.wikipedia.org/wiki/%E0%B8%9E%E0%B8%A3%E0%B8%B0%E0%B8%A7%E0%B8%A3%E0%B8%AA%E0%B8%B2%E0%B8%A3%E0%B8%99%E0%B8%B1%E0%B8%81%E0%B8%9A%E0%B8%B8%E0%B8%8D%E0%B8%A2%E0%B8%AD%E0%B8%AB%E0%B9%8C%E0%B8%99" title="พระวรสารนักบุญยอห์น – 태국어" lang="th" hreflang="th" data-title="พระวรสารนักบุญยอห์น" data-language-autonym="ไทย" data-language-local-name="태국어" class="interlanguage-link-target"><span>ไทย</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tl mw-list-item"><a href="https://tl.wikipedia.org/wiki/Ebanghelyo_ni_Juan" title="Ebanghelyo ni Juan – 타갈로그어" lang="tl" hreflang="tl" data-title="Ebanghelyo ni Juan" data-language-autonym="Tagalog" data-language-local-name="타갈로그어" class="interlanguage-link-target"><span>Tagalog</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tr mw-list-item"><a href="https://tr.wikipedia.org/wiki/Yuhanna_%C4%B0ncili" title="Yuhanna İncili – 튀르키예어" lang="tr" hreflang="tr" data-title="Yuhanna İncili" data-language-autonym="Türkçe" data-language-local-name="튀르키예어" class="interlanguage-link-target"><span>Türkçe</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-tw mw-list-item"><a href="https://tw.wikipedia.org/wiki/Yohane" title="Yohane – 트위어" lang="tw" hreflang="tw" data-title="Yohane" data-language-autonym="Twi" data-language-local-name="트위어" class="interlanguage-link-target"><span>Twi</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ty mw-list-item"><a href="https://ty.wikipedia.org/wiki/Te_Evanelia_a_Ioane_Ra" title="Te Evanelia a Ioane Ra – 타히티어" lang="ty" hreflang="ty" data-title="Te Evanelia a Ioane Ra" data-language-autonym="Reo tahiti" data-language-local-name="타히티어" class="interlanguage-link-target"><span>Reo tahiti</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ug mw-list-item"><a href="https://ug.wikipedia.org/wiki/%D9%8A%DB%87%DA%BE%D8%A7%D9%86%D9%86%D8%A7_%D8%A8%D8%A7%D9%8A%D8%A7%D9%86_%D9%82%D9%89%D9%84%D8%BA%D8%A7%D9%86_%D8%AE%DB%87%D8%B4_%D8%AE%DB%95%DB%8B%DB%95%D8%B1" title="يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر – 위구르어" lang="ug" hreflang="ug" data-title="يۇھاننا بايان قىلغان خۇش خەۋەر" data-language-autonym="ئۇيغۇرچە / Uyghurche" data-language-local-name="위구르어" class="interlanguage-link-target"><span>ئۇيغۇرچە / Uyghurche</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-uk mw-list-item"><a href="https://uk.wikipedia.org/wiki/%D0%84%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B3%D0%B5%D0%BB%D1%96%D1%94_%D0%B2%D1%96%D0%B4_%D0%86%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B0" title="Євангеліє від Івана – 우크라이나어" lang="uk" hreflang="uk" data-title="Євангеліє від Івана" data-language-autonym="Українська" data-language-local-name="우크라이나어" class="interlanguage-link-target"><span>Українська</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-ur mw-list-item"><a href="https://ur.wikipedia.org/wiki/%DB%8C%D9%88%D8%AD%D9%86%D8%A7_%DA%A9%DB%8C_%D8%A7%D9%86%D8%AC%DB%8C%D9%84" title="یوحنا کی انجیل – 우르두어" lang="ur" hreflang="ur" data-title="یوحنا کی انجیل" data-language-autonym="اردو" data-language-local-name="우르두어" class="interlanguage-link-target"><span>اردو</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-vi mw-list-item"><a href="https://vi.wikipedia.org/wiki/Ph%C3%BAc_%C3%82m_Gioan" title="Phúc Âm Gioan – 베트남어" lang="vi" hreflang="vi" data-title="Phúc Âm Gioan" data-language-autonym="Tiếng Việt" data-language-local-name="베트남어" class="interlanguage-link-target"><span>Tiếng Việt</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wa mw-list-item"><a href="https://wa.wikipedia.org/wiki/Evandj%C3%AEle_sint_Djhan" title="Evandjîle sint Djhan – 왈론어" lang="wa" hreflang="wa" data-title="Evandjîle sint Djhan" data-language-autonym="Walon" data-language-local-name="왈론어" class="interlanguage-link-target"><span>Walon</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-war mw-list-item"><a href="https://war.wikipedia.org/wiki/Ebanghelyo_ni_Juan" title="Ebanghelyo ni Juan – 와라이어" lang="war" hreflang="war" data-title="Ebanghelyo ni Juan" data-language-autonym="Winaray" data-language-local-name="와라이어" class="interlanguage-link-target"><span>Winaray</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-wuu mw-list-item"><a href="https://wuu.wikipedia.org/wiki/%E7%BA%A6%E7%BF%B0%E7%A6%8F%E9%9F%B3" title="约翰福音 – 우어" lang="wuu" hreflang="wuu" data-title="约翰福音" data-language-autonym="吴语" data-language-local-name="우어" class="interlanguage-link-target"><span>吴语</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-yo mw-list-item"><a href="https://yo.wikipedia.org/wiki/%C3%8Ch%C3%ACnrere_J%C3%B2h%C3%A1n%C3%B9" title="Ìhìnrere Jòhánù – 요루바어" lang="yo" hreflang="yo" data-title="Ìhìnrere Jòhánù" data-language-autonym="Yorùbá" data-language-local-name="요루바어" class="interlanguage-link-target"><span>Yorùbá</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zea mw-list-item"><a href="https://zea.wikipedia.org/wiki/Jewannes" title="Jewannes – Zeelandic" lang="zea" hreflang="zea" data-title="Jewannes" data-language-autonym="Zeêuws" data-language-local-name="Zeelandic" class="interlanguage-link-target"><span>Zeêuws</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh mw-list-item"><a href="https://zh.wikipedia.org/wiki/%E7%B4%84%E7%BF%B0%E7%A6%8F%E9%9F%B3" title="約翰福音 – 중국어" lang="zh" hreflang="zh" data-title="約翰福音" data-language-autonym="中文" data-language-local-name="중국어" class="interlanguage-link-target"><span>中文</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-min-nan mw-list-item"><a href="https://zh-min-nan.wikipedia.org/wiki/Iok-h%C4%81n_Hok-im" title="Iok-hān Hok-im – 민난어" lang="nan" hreflang="nan" data-title="Iok-hān Hok-im" data-language-autonym="閩南語 / Bân-lâm-gú" data-language-local-name="민난어" class="interlanguage-link-target"><span>閩南語 / Bân-lâm-gú</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zh-yue mw-list-item"><a href="https://zh-yue.wikipedia.org/wiki/%E7%B4%84%E7%BF%B0%E7%A6%8F%E9%9F%B3" title="約翰福音 – 광둥어" lang="yue" hreflang="yue" data-title="約翰福音" data-language-autonym="粵語" data-language-local-name="광둥어" class="interlanguage-link-target"><span>粵語</span></a></li><li class="interlanguage-link interwiki-zu mw-list-item"><a href="https://zu.wikipedia.org/wiki/Johane" title="Johane – 줄루어" lang="zu" hreflang="zu" data-title="Johane" data-language-autonym="IsiZulu" data-language-local-name="줄루어" class="interlanguage-link-target"><span>IsiZulu</span></a></li> </ul> <div class="after-portlet after-portlet-lang"><span class="wb-langlinks-edit wb-langlinks-link"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q36766#sitelinks-wikipedia" title="언어 간 링크 편집" class="wbc-editpage">링크 편집</a></span></div> </div> </div> </div> </header> <div class="vector-page-toolbar"> <div class="vector-page-toolbar-container"> <div id="left-navigation"> <nav aria-label="이름공간"> <div id="p-associated-pages" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-associated-pages" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-nstab-main" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="본문 보기 [c]" accesskey="c"><span>문서</span></a></li><li id="ca-talk" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%86%A0%EB%A1%A0:%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" rel="discussion" title="문서의 내용에 대한 토론 문서 [t]" accesskey="t"><span>토론</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown emptyPortlet" > <input type="checkbox" id="vector-variants-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-variants-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="언어 변종 바꾸기" > <label id="vector-variants-dropdown-label" for="vector-variants-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">한국어</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="p-variants" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-variants emptyPortlet" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> </ul> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> <div id="right-navigation" class="vector-collapsible"> <nav aria-label="보기"> <div id="p-views" class="vector-menu vector-menu-tabs mw-portlet mw-portlet-views" > <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-view" class="selected vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C"><span>읽기</span></a></li><li id="ca-edit" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&action=edit" title="이 문서의 원본 코드를 편집 [e]" accesskey="e"><span>편집</span></a></li><li id="ca-history" class="vector-tab-noicon mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&action=history" title="이 문서의 과거 편집 내역입니다. [h]" accesskey="h"><span>역사 보기</span></a></li> </ul> </div> </div> </nav> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="페이지 도구"> <div id="vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown vector-page-tools-dropdown" > <input type="checkbox" id="vector-page-tools-dropdown-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-page-tools-dropdown" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="도구" > <label id="vector-page-tools-dropdown-label" for="vector-page-tools-dropdown-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet" aria-hidden="true" ><span class="vector-dropdown-label-text">도구</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-page-tools-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> <div id="vector-page-tools" class="vector-page-tools vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-page-tools-pinnable-header vector-pinnable-header-unpinned" data-feature-name="page-tools-pinned" data-pinnable-element-id="vector-page-tools" data-pinned-container-id="vector-page-tools-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-page-tools-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">도구</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.pin">사이드바로 이동</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-page-tools.unpin">숨기기</button> </div> <div id="p-cactions" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-cactions emptyPortlet vector-has-collapsible-items" title="더 많은 옵션" > <div class="vector-menu-heading"> 동작 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="ca-more-view" class="selected vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C"><span>읽기</span></a></li><li id="ca-more-edit" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&action=edit" title="이 문서의 원본 코드를 편집 [e]" accesskey="e"><span>편집</span></a></li><li id="ca-more-history" class="vector-more-collapsible-item mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&action=history"><span>역사 보기</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-tb" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-tb" > <div class="vector-menu-heading"> 일반 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="t-whatlinkshere" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EA%B0%80%EB%A6%AC%ED%82%A4%EB%8A%94%EB%AC%B8%EC%84%9C/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="여기를 가리키는 모든 위키 문서의 목록 [j]" accesskey="j"><span>여기를 가리키는 문서</span></a></li><li id="t-recentchangeslinked" class="mw-list-item"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EB%A7%81%ED%81%AC%EC%B5%9C%EA%B7%BC%EB%B0%94%EB%80%9C/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" rel="nofollow" title="이 문서에서 링크한 문서의 최근 바뀜 [k]" accesskey="k"><span>가리키는 글의 최근 바뀜</span></a></li><li id="t-upload" class="mw-list-item"><a href="//ko.wikipedia.org/wiki/위키백과:파일_올리기" title="파일 올리기 [u]" accesskey="u"><span>파일 올리기</span></a></li><li id="t-permalink" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&oldid=38199279" title="이 문서의 이 판에 대한 고유 링크"><span>고유 링크</span></a></li><li id="t-info" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&action=info" title="이 문서에 대한 자세한 정보"><span>문서 정보</span></a></li><li id="t-cite" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:%EC%9D%B4%EB%AC%B8%EC%84%9C%EC%9D%B8%EC%9A%A9&page=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&id=38199279&wpFormIdentifier=titleform" title="이 문서를 인용하는 방법에 대한 정보"><span>이 문서 인용하기</span></a></li><li id="t-urlshortener" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:UrlShortener&url=https%3A%2F%2Fko.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25EC%259A%2594%25ED%2595%259C%25EC%259D%2598_%25EB%25B3%25B5%25EC%259D%258C%25EC%2584%259C"><span>축약된 URL 얻기</span></a></li><li id="t-urlshortener-qrcode" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:QrCode&url=https%3A%2F%2Fko.wikipedia.org%2Fwiki%2F%25EC%259A%2594%25ED%2595%259C%25EC%259D%2598_%25EB%25B3%25B5%25EC%259D%258C%25EC%2584%259C"><span>QR 코드 다운로드</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-coll-print_export" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-coll-print_export" > <div class="vector-menu-heading"> 인쇄/내보내기 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li id="coll-create_a_book" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:%EC%B1%85&bookcmd=book_creator&referer=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98+%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C"><span>책 만들기</span></a></li><li id="coll-download-as-rl" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%ED%8A%B9%EC%88%98:DownloadAsPdf&page=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&action=show-download-screen"><span>PDF로 다운로드</span></a></li><li id="t-print" class="mw-list-item"><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&printable=yes" title="이 문서의 인쇄용 판 [p]" accesskey="p"><span>인쇄용 판</span></a></li> </ul> </div> </div> <div id="p-wikibase-otherprojects" class="vector-menu mw-portlet mw-portlet-wikibase-otherprojects" > <div class="vector-menu-heading"> 다른 프로젝트 </div> <div class="vector-menu-content"> <ul class="vector-menu-content-list"> <li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-commons mw-list-item"><a href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Gospel_of_John" hreflang="en"><span>위키미디어 공용</span></a></li><li class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikisource mw-list-item"><a href="https://ko.wikisource.org/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" hreflang="ko"><span>위키문헌</span></a></li><li id="t-wikibase" class="wb-otherproject-link wb-otherproject-wikibase-dataitem mw-list-item"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Special:EntityPage/Q36766" title="데이터 저장소에 연결된 항목을 가리키는 링크 [g]" accesskey="g"><span>위키데이터 항목</span></a></li> </ul> </div> </div> </div> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> </div> <div class="vector-column-end"> <div class="vector-sticky-pinned-container"> <nav class="vector-page-tools-landmark" aria-label="페이지 도구"> <div id="vector-page-tools-pinned-container" class="vector-pinned-container"> </div> </nav> <nav class="vector-appearance-landmark" aria-label="보이기"> <div id="vector-appearance-pinned-container" class="vector-pinned-container"> <div id="vector-appearance" class="vector-appearance vector-pinnable-element"> <div class="vector-pinnable-header vector-appearance-pinnable-header vector-pinnable-header-pinned" data-feature-name="appearance-pinned" data-pinnable-element-id="vector-appearance" data-pinned-container-id="vector-appearance-pinned-container" data-unpinned-container-id="vector-appearance-unpinned-container" > <div class="vector-pinnable-header-label">보이기</div> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-pin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.pin">사이드바로 이동</button> <button class="vector-pinnable-header-toggle-button vector-pinnable-header-unpin-button" data-event-name="pinnable-header.vector-appearance.unpin">숨기기</button> </div> </div> </div> </nav> </div> </div> <div id="bodyContent" class="vector-body" aria-labelledby="firstHeading" data-mw-ve-target-container> <div class="vector-body-before-content"> <div class="mw-indicators"> </div> <div id="siteSub" class="noprint">위키백과, 우리 모두의 백과사전.</div> </div> <div id="contentSub"><div id="mw-content-subtitle"></div></div> <div id="mw-content-text" class="mw-body-content"><div class="mw-content-ltr mw-parser-output" lang="ko" dir="ltr"><p><span class="nowrap"></span> </p> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38592357">.mw-parser-output .sidebar{width:22em;float:right;clear:right;margin:0.5em 0 1em 1em;background:var(--background-color-neutral-subtle,#f8f9fa);border:1px solid var(--border-color-base,#a2a9b1);padding:0.2em;text-align:center;line-height:1.4em;font-size:88%;border-collapse:collapse;display:table}body.skin-minerva .mw-parser-output .sidebar{display:table!important;float:right!important;margin:0.5em 0 1em 1em!important}.mw-parser-output .sidebar-subgroup{width:100%;margin:0;border-spacing:0}.mw-parser-output .sidebar-left{float:left;clear:left;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-none{float:none;clear:both;margin:0.5em 1em 1em 0}.mw-parser-output .sidebar-outer-title{padding:0 0.4em 0.2em;font-size:125%;line-height:1.2em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-top-image{padding:0.4em}.mw-parser-output .sidebar-top-caption,.mw-parser-output .sidebar-pretitle-with-top-image,.mw-parser-output .sidebar-caption{padding:0.2em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-pretitle{padding:0.4em 0.4em 0;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title,.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.2em 0.8em;font-size:145%;line-height:1.2em}.mw-parser-output .sidebar-title-with-pretitle{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-image{padding:0.2em 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-heading{padding:0.1em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content{padding:0 0.5em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-content-with-subgroup{padding:0.1em 0.4em 0.2em}.mw-parser-output .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-below{padding:0.3em 0.8em;font-weight:bold}.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-above,.mw-parser-output .sidebar-collapse .sidebar-below{border-top:1px solid #aaa;border-bottom:1px solid #aaa}.mw-parser-output .sidebar-navbar{text-align:right;font-size:115%;padding:0 0.4em 0.4em}.mw-parser-output .sidebar-list-title{padding:0 0.4em;text-align:left;font-weight:bold;line-height:1.6em;font-size:105%}.mw-parser-output .sidebar-list-title-c{padding:0 0.4em;text-align:center;margin:0 3.3em}@media(max-width:640px){body.mediawiki .mw-parser-output .sidebar{width:100%!important;clear:both;float:none!important;margin-left:0!important;margin-right:0!important}}body.skin--responsive .mw-parser-output .sidebar a>img{max-width:none!important}@media screen{html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media screen and (prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-list-title,html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle{background:transparent!important}html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .sidebar:not(.notheme) .sidebar-title-with-pretitle a{color:var(--color-progressive)!important}}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .sidebar{display:none!important}}</style><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r36480591">.mw-parser-output .hlist dl,.mw-parser-output .hlist ol,.mw-parser-output .hlist ul{margin:0;padding:0}.mw-parser-output .hlist dd,.mw-parser-output .hlist dt,.mw-parser-output .hlist li{margin:0;display:inline}.mw-parser-output .hlist.inline,.mw-parser-output .hlist.inline dl,.mw-parser-output .hlist.inline ol,.mw-parser-output .hlist.inline ul,.mw-parser-output .hlist dl dl,.mw-parser-output .hlist dl ol,.mw-parser-output .hlist dl ul,.mw-parser-output .hlist ol dl,.mw-parser-output .hlist ol ol,.mw-parser-output .hlist ol ul,.mw-parser-output .hlist ul dl,.mw-parser-output .hlist ul ol,.mw-parser-output .hlist ul ul{display:inline}.mw-parser-output .hlist .mw-empty-li{display:none}.mw-parser-output .hlist dt::after{content:": "}.mw-parser-output .hlist dd::after,.mw-parser-output .hlist li::after{content:" · ";font-weight:bold}.mw-parser-output .hlist dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li:last-child::after{content:none}.mw-parser-output .hlist dd dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dd li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dd:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li dt:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li li:first-child::before{content:" (";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist dd dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dd li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist dt li:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dd:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li dt:last-child::after,.mw-parser-output .hlist li li:last-child::after{content:")";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist ol{counter-reset:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li{counter-increment:listitem}.mw-parser-output .hlist ol>li::before{content:" "counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist dd ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist dt ol>li:first-child::before,.mw-parser-output .hlist li ol>li:first-child::before{content:" ("counter(listitem)"\a0 "}.mw-parser-output .hlist-pipe dd:after,.mw-parser-output .hlist-pipe li:after{content:" | ";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist-hyphen dd:after,.mw-parser-output .hlist-hyphen li:after{content:" - ";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist-comma dd:after,.mw-parser-output .hlist-comma li:after{content:", ";font-weight:normal}.mw-parser-output .hlist-slash dd:after,.mw-parser-output .hlist-slash li:after{content:" / ";font-weight:normal}</style><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r36480591"><table class="sidebar nomobile nowraplinks"><tbody><tr><th class="sidebar-title" style="background:#ccccff;"><a href="/wiki/%EC%8B%A0%EC%95%BD%EC%84%B1%EA%B2%BD" title="신약성경">신약성경</a></th></tr><tr><td class="sidebar-image"><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%ED%8C%8C%EC%9D%BC:P46.jpg" class="mw-file-description" title="Papyrus 46, one of the oldest New Testament papyri, showing 2 Cor 11:33-12:9"><img alt="Papyrus 46, one of the oldest New Testament papyri, showing 2 Cor 11:33-12:9" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/P46.jpg/170px-P46.jpg" decoding="async" width="170" height="240" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/P46.jpg/255px-P46.jpg 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/5/5c/P46.jpg/340px-P46.jpg 2x" data-file-width="580" data-file-height="819" /></a></span></td></tr><tr><td class="sidebar-above"> 공동번역 개정판의 명칭을 사용했다.</td></tr><tr><th class="sidebar-heading" style="background:#ddddff;"> <a href="/wiki/%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="복음서">복음서</a></th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="hlist"> <ul><li><a href="/wiki/%EB%A7%88%ED%83%9C%EC%98%A4%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="마태오의 복음서">마태오</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%A7%88%EB%A5%B4%EC%BD%94%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="마르코의 복음서">마르코</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%A3%A8%EA%B0%80%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="루가의 복음서">루가</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">요한</a></li></ul> </div></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading" style="background:#ddddff;"> 행전</th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%8F%84%ED%96%89%EC%A0%84" title="사도행전">사도행전</a></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading" style="background:#ddddff;"> <a href="/wiki/%EC%84%9C%EC%8B%A0%EC%84%9C" title="서신서">서신서</a></th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <div class="hlist"> <p><a href="/wiki/%EB%A1%9C%EB%A7%88%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="로마인들에게 보낸 편지">로마인들에게 보낸 편지</a><br /> <a href="/wiki/%EA%B3%A0%EB%A6%B0%ED%86%A0%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%EC%B2%AB%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="고린토인들에게 보낸 첫째 편지">고린토인들에게 보낸 첫째 편지</a><br /> <a href="/wiki/%EA%B3%A0%EB%A6%B0%ED%86%A0%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%EB%91%98%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="고린토인들에게 보낸 둘째 편지">고린토인들에게 보낸 둘째 편지</a><br /> <a href="/wiki/%EA%B0%88%EB%9D%BC%EB%94%94%EC%95%84%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="갈라디아인들에게 보낸 편지">갈라디아인들에게 보낸 편지</a><br /> <a href="/wiki/%EC%97%90%ED%8E%98%EC%86%8C%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="에페소인들에게 보낸 편지">에페소인들에게 보낸 편지</a><br /> <a href="/wiki/%ED%95%84%EB%A6%BD%EB%B9%84%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="필립비인들에게 보낸 편지">필립비인들에게 보낸 편지</a><br /> <a href="/wiki/%EA%B3%A8%EB%A1%9C%EC%82%AC%EC%9D%B4%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="골로사이인들에게 보낸 편지">골로사이인들에게 보낸 편지</a><br /> <a href="/wiki/%EB%8D%B0%EC%82%B4%EB%A1%9C%EB%8B%88%EC%B9%B4%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%EC%B2%AB%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="데살로니카인들에게 보낸 첫째 편지">데살로니카인들에게 보낸 첫째 편지</a><br /> <a href="/wiki/%EB%8D%B0%EC%82%B4%EB%A1%9C%EB%8B%88%EC%B9%B4%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%EB%91%98%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="데살로니카인들에게 보낸 둘째 편지">데살로니카인들에게 보낸 둘째 편지</a><br /> <a href="/wiki/%EB%94%94%EB%AA%A8%ED%85%8C%EC%98%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%EC%B2%AB%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="디모테오에게 보낸 첫째 편지">디모테오에게 보낸 첫째 편지</a><br /> <a href="/wiki/%EB%94%94%EB%AA%A8%ED%85%8C%EC%98%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%EB%91%98%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="디모테오에게 보낸 둘째 편지">디모테오에게 보낸 둘째 편지</a><br /> <a href="/wiki/%EB%94%94%EB%8F%84%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="디도에게 보낸 편지">디도에게 보낸 편지</a><br /> <a href="/wiki/%ED%95%84%EB%A0%88%EB%AA%AC%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="필레몬에게 보낸 편지">필레몬에게 보낸 편지</a><br /> <a href="/wiki/%ED%9E%88%EB%B8%8C%EB%A6%AC%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="히브리인들에게 보낸 편지">히브리인들에게 보낸 편지</a><br /> <a href="/wiki/%EC%95%BC%EA%B3%A0%EB%B3%B4%EC%9D%98_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="야고보의 편지">야고보의 편지</a><br /> <a href="/wiki/%EB%B2%A0%EB%93%9C%EB%A1%9C%EC%9D%98_%EC%B2%AB%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="베드로의 첫째 편지">베드로의 첫째 편지</a><br /> <a href="/wiki/%EB%B2%A0%EB%93%9C%EB%A1%9C%EC%9D%98_%EB%91%98%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="베드로의 둘째 편지">베드로의 둘째 편지</a><br /> <a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EC%B2%AB%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="요한의 첫째 편지">요한의 첫째 편지</a><br /> <a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%91%98%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="요한의 둘째 편지">요한의 둘째 편지</a><br /> <a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EC%84%B8%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="요한의 세째 편지">요한의 세째 편지</a><br /> </p> <a href="/wiki/%EC%9C%A0%EB%8B%A4%EC%9D%98_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="유다의 편지">유다의 편지</a></div></td> </tr><tr><th class="sidebar-heading" style="background:#ddddff;"> <a href="/wiki/%EB%AC%B5%EC%8B%9C%EB%A1%9D" class="mw-redirect" title="묵시록">묵시록</a></th></tr><tr><td class="sidebar-content"> <a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%AC%B5%EC%8B%9C%EB%A1%9D" title="요한의 묵시록">요한의 묵시록</a></td> </tr><tr><td class="sidebar-below" style="background:#ddddff;"> <a href="/wiki/%EC%84%B1%EA%B2%BD_%EC%82%AC%EB%B3%B8#신약_성경의_사본들" title="성경 사본">신약 성경의 사본</a></td></tr></tbody></table> <figure class="mw-default-size" typeof="mw:File/Thumb"><a href="/wiki/%ED%8C%8C%EC%9D%BC:St._John_the_Evangelist_(Rabbula_Gospels).png" class="mw-file-description"><img src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/St._John_the_Evangelist_%28Rabbula_Gospels%29.png/220px-St._John_the_Evangelist_%28Rabbula_Gospels%29.png" decoding="async" width="220" height="444" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/St._John_the_Evangelist_%28Rabbula_Gospels%29.png/330px-St._John_the_Evangelist_%28Rabbula_Gospels%29.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/1/12/St._John_the_Evangelist_%28Rabbula_Gospels%29.png/440px-St._John_the_Evangelist_%28Rabbula_Gospels%29.png 2x" data-file-width="560" data-file-height="1130" /></a><figcaption></figcaption></figure> <p><b>요한의 복음서</b>(공동번역개정판), <b>요한복음</b>(개신교 개역개정), <b>요한 복음서</b>(천주교)는 <a href="/wiki/%EA%B3%B5%EA%B4%80_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" class="mw-redirect" title="공관 복음서">공관 복음서</a>와 더불어 4복음서를 이루는 <a href="/wiki/%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="복음서">복음서</a>이다. </p><p><a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98%EC%9D%98_%EA%B3%B5%EC%83%9D%EC%95%A0" title="예수의 공생애">예수의 공생애</a>를 일곱 개의 기적을 중심으로 하여 도식적으로 설명한다. 일곱 기적은 <a href="/wiki/%EB%B2%A0%ED%83%80%EB%8B%88%EC%95%84" title="베타니아">베타니아</a>의 <a href="/wiki/%EB%B2%A0%ED%83%80%EB%8B%88%EC%95%84%EC%9D%98_%EB%9D%BC%EC%9E%90%EB%A1%9C" title="베타니아의 라자로">라자로</a>의 부활로 마무리된다. 라자로의 부활은 예수 <a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98%EC%9D%98_%EB%B6%80%ED%99%9C" title="예수의 부활">자신의 부활</a>을 예고하는 의미를 담고 있는 것으로 해석된다. 더불어 일곱 개의 자기선언이 적혀있는데, 부활한 예수를 만난 <a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%8F%84_%ED%86%A0%EB%A7%88" title="사도 토마">사도 토마</a>가 "나의 주님이시요 나의 하느님"이라고 고백하는 부분에서 마무리된다.<sup id="cite_ref-FOOTNOTELindars199053_1-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELindars199053-1"><span class="cite-bracket">[</span>1<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTEWitherington200483_2-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEWitherington200483-2"><span class="cite-bracket">[</span>2<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 이 복음서의 목적은 20장의 마지막 구절에서 "너희로 예수께서 하느님의 아들 그리스도이심을 믿게 하려 함이요 또 너희로 믿고 그 이름을 힘입어 생명을 얻게 하려 함이니라"라고 명시된다.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEEdwards2015171_3-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEEdwards2015171-3"><span class="cite-bracket">[</span>3<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTEBurkett2002215_4-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBurkett2002215-4"><span class="cite-bracket">[</span>4<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p><p>현재와 같은 구성은 서기 90~110년경에 성립된 것으로 보나,<sup id="cite_ref-FOOTNOTELincoln200518_5-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTELincoln200518-5"><span class="cite-bracket">[</span>5<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 그 기원은 서기 70년경 또는 그 이전으로 거슬러올라간다고 본다.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEHendricks2007147_6-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEHendricks2007147-6"><span class="cite-bracket">[</span>6<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 다른 세 복음서들과 마찬가지로 저자가 명시되어있지는 않지만, 전통적으로 <a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98%EA%B0%80_%EC%82%AC%EB%9E%91%ED%95%9C_%EC%A0%9C%EC%9E%90" title="예수가 사랑한 제자">예수가 사랑한 제자</a>가 그 저자로 지목된다.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEReddish201113_7-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEReddish201113-7"><span class="cite-bracket">[</span>7<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTEBurkett2002214_8-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBurkett2002214-8"><span class="cite-bracket">[</span>8<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C_%EA%B3%B5%EB%8F%99%EC%B2%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한 공동체 (없는 문서)">요한 공동체</a> 안에서 집필된 것으로 보며,<sup id="cite_ref-FOOTNOTEReddish201141_9-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEReddish201141-9"><span class="cite-bracket">[</span>9<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-FOOTNOTEBynum201215_10-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEBynum201215-10"><span class="cite-bracket">[</span>10<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> <a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C_%EC%84%9C%EC%8B%A0" class="mw-redirect" title="요한 서신">요한 서신</a> 및 <a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EA%B3%84%EC%8B%9C%EB%A1%9D" class="mw-redirect" title="요한계시록">요한계시록</a>과 문체와 내용에 밀접한 관련이 있다는 까닭에 이들을 한데 묶어 <a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%AC%B8%EC%84%9C" class="mw-redirect" title="요한문서">요한문서</a>라 부르기도 한다.<sup id="cite_ref-FOOTNOTEHarris2006479_11-0" class="reference"><a href="#cite_note-FOOTNOTEHarris2006479-11"><span class="cite-bracket">[</span>11<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <meta property="mw:PageProp/toc" /> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="명칭"><span id=".EB.AA.85.EC.B9.AD"></span>명칭</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&action=edit&section=1" title="부분 편집: 명칭"><span>편집</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <ul><li><a href="/wiki/%EA%B3%A0%EB%8C%80_%EA%B7%B8%EB%A6%AC%EC%8A%A4%EC%96%B4" title="고대 그리스어">고대 그리스어</a>: κατὰ Ἰωάννην εὐαγγέλιον, τὸ εὐαγγέλιον κατὰ Ἰωάννην</li> <li><a href="/wiki/%EB%9D%BC%ED%8B%B4%EC%96%B4" title="라틴어">라틴어</a>: Evangelium secundum Ioannem</li> <li><a href="/wiki/%EC%98%81%EC%96%B4" title="영어">영어</a>: Gospel According to John</li> <li><a href="/wiki/%EA%B3%B5%EB%8F%99%EB%B2%88%EC%97%AD" class="mw-redirect" title="공동번역">공동번역</a>: 요한의 복음서(福音書)</li> <li><a href="/wiki/%EC%B2%9C%EC%A3%BC%EA%B5%90" class="mw-redirect" title="천주교">천주교</a>: 요한 복음서(福音書)<sup id="cite_ref-12" class="reference"><a href="#cite_note-12"><span class="cite-bracket">[</span>12<span class="cite-bracket">]</span></a></sup></li> <li><a href="/wiki/%EA%B0%9C%EC%97%AD%EC%84%B1%EA%B2%BD" class="mw-redirect" title="개역성경">개역성경</a>: 요한 복음(約翰福音)</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="저자"><span id=".EC.A0.80.EC.9E.90"></span>저자</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&action=edit&section=2" title="부분 편집: 저자"><span>편집</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>요한복음서의 저자는 <a href="/wiki/%EB%A7%88%ED%83%9C%EC%98%A4" class="mw-redirect" title="마태오">마태오(마태)</a>, <a href="/wiki/%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%82%AC%EA%B0%80_%EB%A7%88%EB%A5%B4%EC%BD%94" title="복음사가 마르코">마르코(마가)</a>, <a href="/wiki/%EB%A3%A8%EA%B0%80" title="루가">루가(누가)</a> 등 다른 <a href="/wiki/%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="복음서">복음서</a> 저자들과는 다른 전승을 바탕으로 성경을 쓴 것으로 보인다. 요한 복음서는 '<a href="/wiki/%EA%B3%B5%EA%B4%80_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" class="mw-redirect" title="공관 복음서">공관 복음서</a>'라 불리는 다른 복음서들과 내용이 약간 다르기 때문이다. 그러나 <a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98" title="예수">예수</a>의 수난과 <a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98%EC%9D%98_%EB%B6%80%ED%99%9C" title="예수의 부활">부활</a>을 비롯한 주요 행적과 그 가르침은 다른 <a href="/wiki/%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="복음서">복음서</a>들과 마찬가지로 <a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98" title="예수">예수</a>는 <a href="/wiki/%EA%B7%B8%EB%A6%AC%EC%8A%A4%EB%8F%84" title="그리스도">그리스도</a>라는 점을 명백히 증거하고 있으며, '예수께서 <a href="/wiki/%EA%B7%B8%EB%A6%AC%EC%8A%A4%EB%8F%84" title="그리스도">그리스도</a>이자 하느님의 아들이심을 믿어 영원한 생명을 얻게 하려고 한다.'라는 저작목표를 밝히고 있다. 전통적으로 <a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%8F%84_%EC%9A%94%ED%95%9C" title="사도 요한">사도 요한</a>이 쓴 것으로 추정되어왔으나, 성서학자들은 요한 복음서의 저자가 요한 학파라고 불리는 <a href="/wiki/%EC%8B%A0%ED%95%99" title="신학">신학</a>공동체 일원이며, 최소 2명 이상일 것으로 보는 시각도 있다. 이는 요한 복음서 21장이 후대에 가필되었다는 성서학계의 학설에 근거한 것이다.<sup id="cite_ref-13" class="reference"><a href="#cite_note-13"><span class="cite-bracket">[</span>13<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="편집시기"><span id=".ED.8E.B8.EC.A7.91.EC.8B.9C.EA.B8.B0"></span>편집시기</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&action=edit&section=3" title="부분 편집: 편집시기"><span>편집</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p><a href="/wiki/90%EB%85%84" title="90년">90년</a>에서 <a href="/wiki/100%EB%85%84" title="100년">100년</a>에 최종 편집되었다는 주장이 유력하며, <a href="/wiki/%EC%97%90%ED%8E%98%EC%86%8C" class="mw-redirect" title="에페소">에페소</a>에서 쓰였다는 주장을 의문시하는 시각도 있다.<sup id="cite_ref-14" class="reference"><a href="#cite_note-14"><span class="cite-bracket">[</span>14<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="내용"><span id=".EB.82.B4.EC.9A.A9"></span>내용</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&action=edit&section=4" title="부분 편집: 내용"><span>편집</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>공관 복음서들과 여러 면에서 차이를 보인다. <a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98" title="예수">예수</a>께서 <a href="/wiki/%EC%B5%9C%ED%9B%84%EC%9D%98_%EB%A7%8C%EC%B0%AC" title="최후의 만찬">최후의 만찬</a> 때 정작 만찬 내용은 과감히 생략되었고, 제자들의 발을 씻겨주신 세족례 등 다른 <a href="/wiki/%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="복음서">복음서</a>에는 없는 내용이 들어있고 <a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98" title="예수">예수</a>의 설교도 다른 복음서들과 달리 교리를 직설적인 문체로 길게 해설하는 경우가 많다. 또한 예수가 가나 혼인잔치에서 보인 기적(<a href="/wiki/%EB%AC%BC" title="물">물</a>을 <a href="/wiki/%ED%8F%AC%EB%8F%84%EC%A3%BC" title="포도주">포도주</a>로 만듦)을 첫 번째 표적<sup id="cite_ref-15" class="reference"><a href="#cite_note-15"><span class="cite-bracket">[</span>15<span class="cite-bracket">]</span></a></sup><sup id="cite_ref-16" class="reference"><a href="#cite_note-16"><span class="cite-bracket">[</span>16<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>이라고 적음으로써 <a href="/wiki/%EA%B8%B0%EB%8F%85%EA%B5%90" title="기독교">기독교</a>가 기존의 <a href="/wiki/%EC%9C%A0%EB%8C%80%EA%B5%90" title="유대교">유대교</a>보다 우월하다고 주장하고 있다.<sup id="cite_ref-17" class="reference"><a href="#cite_note-17"><span class="cite-bracket">[</span>17<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> 요한의 복음서의 가장 큰 특징은 헬라 <a href="/wiki/%EC%B2%A0%ED%95%99" title="철학">철학</a>적 개념을 기독교 <a href="/wiki/%EC%8B%A0%ED%95%99" title="신학">신학</a>에 활용했다는 것과 그리스도로서 표징을 보여준 것, <a href="/wiki/%EA%B0%80%ED%98%84%EC%84%A4" title="가현설">가현설</a>을 거부한 것이다. 요한 복음서 서두에 그리스도를 사람이 되신 말씀(Logos)이라고 설명하여, 그리스도를 만물의 원천으로 소개한다. 공관복음서와 달리 요한복음서에서 예수는 자신이 그리스도라는 증명을 명확하게 하며, 그리스도로서 십자가 수난을 숙명적으로 의연하게 받아들인다. 또한 예수가 십자가에서 숨을 거두었을 때, 당시 로마병사 중 한 명이 예수의 사망을 확인하고, 옆구리를 <a href="/wiki/%EC%B0%BD" title="창">창</a>으로 찔렀는데, 이때 <a href="/wiki/%ED%98%88%EC%95%A1" title="혈액">피</a>와 <a href="/wiki/%EB%AC%BC" title="물">물</a>이 나왔다는 설명을 하고 있다. 이는 예수는 사람의 가면을 썼을 뿐, 사람이 아니라고 주장하던 헬라계 이원론적 철학을 수용한 <a href="/wiki/%EA%B0%80%ED%98%84%EC%84%A4" title="가현설">가현설</a>을 반박하려는 신학적인 의도가 담긴 설명이다. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="사랑의_전도서"><span id=".EC.82.AC.EB.9E.91.EC.9D.98_.EC.A0.84.EB.8F.84.EC.84.9C"></span>사랑의 전도서</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&action=edit&section=5" title="부분 편집: 사랑의 전도서"><span>편집</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>이 <a href="/wiki/%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="복음서">복음서</a>는 일명 사랑의 <a href="/wiki/%EC%A0%84%EB%8F%84%EC%84%9C" title="전도서">전도서</a>라 불릴 만큼 <a href="/wiki/%EC%95%BC%ED%9B%BC" title="야훼">하느님</a>의 사랑과 그의 외아들 <a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98" title="예수">예수</a>의 인류에 대한 사랑으로 점철되어 있다. 성경 전체에서 의미하는 주요 메시지와 핵심, 즉 사랑은 <a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C" class="mw-redirect" title="요한복음">요한복음</a>의 단 한 줄의 구절로 나타나 있다고 보아도 과언이 아니다. </p> <table align="center" style="border-collapse:collapse; border-style:none; background-color:transparent;"> <tbody><tr> <td style="color:#90B5F0; width: 20px; vertical-align: top; font-size:40px;font-family:Georgia;font-weight:bold;text-align:left;">“ </td> <td style="padding:10px; vertical-align: top; color: var(--color-base);"><a href="/wiki/%ED%95%98%EB%8A%90%EB%8B%98" title="하느님">하느님</a>께서는 세상을 너무나 사랑하신 나머지 외아들을 내주시어, 그를 믿는 사람은 누구나 멸망하지 않고 <a href="/wiki/%EC%98%81%EC%83%9D" title="영생">영원한 생명</a>을 얻게 하셨다. </td> <td style="color:#A0B7F2; width: 20px; vertical-align: bottom; font-size:40px;font-family:Georgia;font-weight:bold;text-align:right;">” </td></tr> <tr> <td>  </td> <td valign="top"><div style="line-height:1em;text-align: right"><cite style="font-style: normal; color: var(--color-base);">— 요한복음서, <a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_3%EC%9E%A5_16%EC%A0%88" class="mw-redirect" title="요한복음 3장 16절">3장 16절</a></cite></div> </td></tr></tbody></table> <p>요한이 가졌던 믿음에 의한 구원은 <a href="/wiki/%EB%B0%94%EC%9A%B8%EB%A1%9C" class="mw-redirect" title="바울로">바울로</a>의 <a href="/wiki/%EC%8B%A0%ED%95%99" title="신학">신학</a>에서도 그대로 나타나 있다. 요한 복음서에서는 네 주 <a href="/wiki/%ED%95%98%EB%8A%90%EB%8B%98" title="하느님">하느님</a>을 '네 몸과 마음과 정성을 다하여 경외하며, 네 이웃을 네 몸과 같이 사랑하라.'라는 구절이 2번 언급되고 있다. 이것이 <a href="/wiki/%EA%B8%B0%EB%8F%85%EA%B5%90%EC%9D%B8" title="기독교인">기독교인</a>이 갖추어야 할 삶의 태도인 것이다. 바울로 또한 사랑은 <a href="/wiki/%ED%86%A0%EB%9D%BC" title="토라">율법</a>의 완성이라고 여러번 언급하고 있으며, <a href="/wiki/%EA%B3%A0%EB%A6%B0%ED%86%A0%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%EC%B2%AB%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="고린토인들에게 보낸 첫째 편지">고린토 전서</a> 13장에서 가장 구체적으로 사랑의 위력에 대해서 이야기하고 있다. 사랑으로 역사하는 믿음을 <a href="/wiki/%EA%B8%B0%EB%8F%85%EA%B5%90%EC%9D%B8" title="기독교인">기독교인</a>의 정수로 본 것이다. 이 두 저자의 <a href="/wiki/%EA%B5%90%EB%A6%AC" title="교리">교리</a>는 여러 가지 면에서 매우 일맥상통한다. </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="사랑하는_제자"><span id=".EC.82.AC.EB.9E.91.ED.95.98.EB.8A.94_.EC.A0.9C.EC.9E.90"></span>사랑하는 제자</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&action=edit&section=6" title="부분 편집: 사랑하는 제자"><span>편집</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <p>성서학계에서는 요한 복음서에 나오는 사랑하는 제자(애제자)의 정체에 대해 다양한 해석을 하고 있다. <a href="/wiki/%EB%A7%88%ED%8B%B0%EC%95%84" title="마티아">마티아</a>, <a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%8F%84_%EC%9A%94%ED%95%9C" title="사도 요한">사도 요한</a>, <a href="/wiki/%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%82%AC%EA%B0%80_%EB%A7%88%EB%A5%B4%EC%BD%94" title="복음사가 마르코">마르코</a>(마가), <a href="/wiki/%EB%9D%BC%EC%9E%90%EB%A1%9C" class="mw-redirect" title="라자로">라자로</a>(나사로), <a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%8F%84_%ED%86%A0%EB%A7%88%EC%8A%A4" class="mw-redirect" title="사도 토마스">사도 토마스</a>(도마), <a href="/wiki/%EC%95%84%EB%A6%AC%EB%A7%88%ED%83%9C%EC%95%84_%EC%9A%94%EC%85%89" class="mw-redirect" title="아리마태아 요셉">아리마태아 요셉</a>(아리마대 요셉), <a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C_%EB%A7%88%EB%A5%B4%EC%BD%94&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한 마르코 (없는 문서)">요한 마르코</a>(요한이라는 히브리이름과 마르코라는 헬라 이름을 가진 마르코. 성서연구자들은 요한 마르코를 <a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%8F%84%ED%96%89%EC%A0%84" title="사도행전">사도행전</a>에 나오는 사도 <a href="/wiki/%EB%B0%94%EC%9A%B8%EB%A1%9C" class="mw-redirect" title="바울로">바울로</a>의 동역자 성 <a href="/wiki/%EB%B0%94%EB%A5%B4%EB%82%98%EB%B0%94" title="바르나바">바르나바</a>의 조카로 해석한다.)<sup id="cite_ref-18" class="reference"><a href="#cite_note-18"><span class="cite-bracket">[</span>18<span class="cite-bracket">]</span></a></sup>, 상징적인 인물 등으로 추정하고 있다. <a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98" title="예수">예수</a>가 사랑했다는 제자는 전통적으로 사도 요한으로 알려져 있으나, 그가 <a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%8F%84" title="사도">사도</a>들은 아닐 것으로 보는 견해가 있고, <a href="/wiki/%EB%9D%BC%EC%9E%90%EB%A1%9C" class="mw-redirect" title="라자로">라자로</a>로 해석하는 견해와 <a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%8F%84_%ED%86%A0%EB%A7%88%EC%8A%A4" class="mw-redirect" title="사도 토마스">사도 토마스</a>로 해석하는 견해도 있다.<sup id="cite_ref-19" class="reference"><a href="#cite_note-19"><span class="cite-bracket">[</span>19<span class="cite-bracket">]</span></a></sup> </p> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="같이_보기"><span id=".EA.B0.99.EC.9D.B4_.EB.B3.B4.EA.B8.B0"></span>같이 보기</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&action=edit&section=7" title="부분 편집: 같이 보기"><span>편집</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38501082">.mw-parser-output .side-box{margin:4px 0;box-sizing:border-box;border:1px solid #aaa;font-size:88%;line-height:1.25em;background-color:var(--background-color-interactive-subtle,#f8f9fa);display:flow-root}.mw-parser-output .side-box-abovebelow,.mw-parser-output .side-box-text{padding:0.25em 0.9em}.mw-parser-output .side-box-image{padding:2px 0 2px 0.9em;text-align:center}.mw-parser-output .side-box-imageright{padding:2px 0.9em 2px 0;text-align:center}@media(min-width:500px){.mw-parser-output .side-box-flex{display:flex;align-items:center}.mw-parser-output .side-box-text{flex:1;min-width:0}}@media(min-width:720px){.mw-parser-output .side-box{width:238px}.mw-parser-output .side-box-right{clear:right;float:right;margin-left:1em}.mw-parser-output .side-box-left{margin-right:1em}}</style><div class="side-box metadata side-box-right plainlinks"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r36480595">.mw-parser-output .plainlist ol,.mw-parser-output .plainlist ul{line-height:inherit;list-style:none;margin:0;padding:0}.mw-parser-output .plainlist ol li,.mw-parser-output .plainlist ul li{margin-bottom:0}</style> <div class="side-box-flex"> <div class="side-box-image"><span typeof="mw:File"><span><img alt="" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/30px-Commons-logo.svg.png" decoding="async" width="30" height="40" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/45px-Commons-logo.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4a/Commons-logo.svg/59px-Commons-logo.svg.png 2x" data-file-width="1024" data-file-height="1376" /></span></span></div> <div class="side-box-text plainlist"><b><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%AF%B8%EB%94%94%EC%96%B4_%EA%B3%B5%EC%9A%A9" title="위키미디어 공용">위키미디어 공용</a></b>에 관련된<br />미디어 분류가 있습니다.<div style="padding-left:1em;"><b><a class="external text" href="https://commons.wikimedia.org/wiki/Category:Gospel_of_John?uselang=ko">요한의 복음서</a></b></div></div></div> </div> <ul><li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C_3%EC%9E%A5_16%EC%A0%88" class="mw-redirect" title="요한 복음서 3장 16절">요한 복음서 3장 16절</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C_18%EC%9E%A5_38%EC%A0%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한 복음서 18장 38절 (없는 문서)">요한 복음서 18장 38절</a> (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/John_18:38" class="extiw" title="en:John 18:38">en</a>) - 예수의 무죄를 나타나는 여러 성경 구절, <a href="/wiki/%EC%9C%A0%EC%9B%94%EC%A0%88" title="유월절">유월절</a>의 양이 희생하는 것을 비유</li> <li><a href="/wiki/%EA%B0%84%EC%9D%8C%ED%95%9C_%EC%97%AC%EC%9D%B8%EA%B3%BC_%EC%98%88%EC%88%98" class="mw-redirect" title="간음한 여인과 예수">간음한 여인과 예수</a> (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Jesus_and_the_woman_taken_in_adultery" class="extiw" title="en:Jesus and the woman taken in adultery">en</a>) - 예수가 유대인에게 처형당하던 간음한 여인을 용서한 일화이다. 원래의 사본에는 없어서 논란이 있다.</li></ul> <div class="mw-heading mw-heading2"><h2 id="각주"><span id=".EA.B0.81.EC.A3.BC"></span>각주</h2><span class="mw-editsection"><span class="mw-editsection-bracket">[</span><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&action=edit&section=8" title="부분 편집: 각주"><span>편집</span></a><span class="mw-editsection-bracket">]</span></span></div> <div class="mw-references-wrap mw-references-columns"><ol class="references"> <li id="cite_note-FOOTNOTELindars199053-1"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTELindars199053_1-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLindars1990">Lindars 1990</a>, 53쪽.<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%"> harv error: 대상 없음: CITEREFLindars1990 (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Harv_and_Sfn_template_errors" class="extiw" title="en:Category:Harv and Sfn template errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEWitherington200483-2"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEWitherington200483_2-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFWitherington2004">Witherington 2004</a>, 83쪽.<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%"> harv error: 대상 없음: CITEREFWitherington2004 (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Harv_and_Sfn_template_errors" class="extiw" title="en:Category:Harv and Sfn template errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEEdwards2015171-3"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEEdwards2015171_3-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFEdwards2015">Edwards 2015</a>, 171쪽.<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%"> harv error: 대상 없음: CITEREFEdwards2015 (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Harv_and_Sfn_template_errors" class="extiw" title="en:Category:Harv and Sfn template errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBurkett2002215-4"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBurkett2002215_4-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBurkett2002">Burkett 2002</a>, 215쪽.<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%"> harv error: 대상 없음: CITEREFBurkett2002 (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Harv_and_Sfn_template_errors" class="extiw" title="en:Category:Harv and Sfn template errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTELincoln200518-5"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTELincoln200518_5-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFLincoln2005">Lincoln 2005</a>, 18쪽.<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%"> harv error: 대상 없음: CITEREFLincoln2005 (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Harv_and_Sfn_template_errors" class="extiw" title="en:Category:Harv and Sfn template errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEHendricks2007147-6"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEHendricks2007147_6-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFHendricks2007">Hendricks 2007</a>, 147쪽.<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%"> harv error: 대상 없음: CITEREFHendricks2007 (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Harv_and_Sfn_template_errors" class="extiw" title="en:Category:Harv and Sfn template errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEReddish201113-7"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEReddish201113_7-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFReddish2011">Reddish 2011</a>, 13쪽.<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%"> harv error: 대상 없음: CITEREFReddish2011 (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Harv_and_Sfn_template_errors" class="extiw" title="en:Category:Harv and Sfn template errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBurkett2002214-8"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBurkett2002214_8-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBurkett2002">Burkett 2002</a>, 214쪽.<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%"> harv error: 대상 없음: CITEREFBurkett2002 (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Harv_and_Sfn_template_errors" class="extiw" title="en:Category:Harv and Sfn template errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEReddish201141-9"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEReddish201141_9-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFReddish2011">Reddish 2011</a>, 41쪽.<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%"> harv error: 대상 없음: CITEREFReddish2011 (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Harv_and_Sfn_template_errors" class="extiw" title="en:Category:Harv and Sfn template errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEBynum201215-10"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEBynum201215_10-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFBynum2012">Bynum 2012</a>, 15쪽.<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%"> harv error: 대상 없음: CITEREFBynum2012 (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Harv_and_Sfn_template_errors" class="extiw" title="en:Category:Harv and Sfn template errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-FOOTNOTEHarris2006479-11"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-FOOTNOTEHarris2006479_11-0">↑</a></span> <span class="reference-text"><a href="#CITEREFHarris2006">Harris 2006</a>, 479쪽.<span class="error harv-error" style="display: none; font-size:100%"> harv error: 대상 없음: CITEREFHarris2006 (<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Category:Harv_and_Sfn_template_errors" class="extiw" title="en:Category:Harv and Sfn template errors">help</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-12"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-12">↑</a></span> <span class="reference-text">구 '성 요한 복음'</span> </li> <li id="cite_note-13"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-13">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/%EB%B0%95%ED%83%9C%EC%8B%9D" title="박태식">박태식</a>. 《《<a href="/wiki/%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C%EC%99%80_%EC%8B%9C%EA%B0%84" title="복음서와 시간">복음서와 시간</a>》》. <a href="/w/index.php?title=%EC%83%9D%ED%99%9C%EC%84%B1%EC%84%9C&action=edit&redlink=1" class="new" title="생활성서 (없는 문서)">생활성서</a>. p.154쪽.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=book&rft.btitle=%E3%80%8A%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C%EC%99%80+%EC%8B%9C%EA%B0%84%E3%80%8B&rft.pages=p.154&rft.pub=%EC%83%9D%ED%99%9C%EC%84%B1%EC%84%9C&rft.au=%EB%B0%95%ED%83%9C%EC%8B%9D&rfr_id=info%3Asid%2Fko.wikipedia.org%3A%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98+%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> CS1 관리 - 추가 문구 (<a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:CS1_%EA%B4%80%EB%A6%AC_-_%EC%B6%94%EA%B0%80_%EB%AC%B8%EA%B5%AC" title="분류:CS1 관리 - 추가 문구">링크</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-14"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-14">↑</a></span> <span class="reference-text">같은 책, p.151</span> </li> <li id="cite_note-15"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-15">↑</a></span> <span class="reference-text"><span style="font-size: smaller;"><a href="/wiki/%EA%B7%B8%EB%A6%AC%EC%8A%A4%EC%96%B4" title="그리스어">그리스어</a>: </span><span lang="el">σημεία</span> <small>세메이아<sup>[<a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EC%99%B8%EB%9E%98%EC%96%B4_%ED%91%9C%EA%B8%B0%EB%B2%95/%EA%B7%B8%EB%A6%AC%EC%8A%A4%EC%96%B4_%EC%8B%9C%EC%95%88" class="mw-redirect" title="위키백과:외래어 표기법/그리스어 시안">*</a>]</sup></small>를 번역한 말로써, 상징(sign)이라는 뜻이다.</span> </li> <li id="cite_note-16"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-16">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book">김득중. 〈요한복음서에서의 첫 번째 이적〉. 《《주요 주제를 통해서 본 복음서들의 신학》》. 한들출판사. p.71-72쪽.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C%EC%97%90%EC%84%9C%EC%9D%98+%EC%B2%AB+%EB%B2%88%EC%A7%B8+%EC%9D%B4%EC%A0%81&rft.btitle=%E3%80%8A%EC%A3%BC%EC%9A%94+%EC%A3%BC%EC%A0%9C%EB%A5%BC+%ED%86%B5%ED%95%B4%EC%84%9C+%EB%B3%B8+%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C%EB%93%A4%EC%9D%98+%EC%8B%A0%ED%95%99%E3%80%8B&rft.pages=p.71-72&rft.pub=%ED%95%9C%EB%93%A4%EC%B6%9C%ED%8C%90%EC%82%AC&rft.au=%EA%B9%80%EB%93%9D%EC%A4%91&rfr_id=info%3Asid%2Fko.wikipedia.org%3A%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98+%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> CS1 관리 - 추가 문구 (<a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:CS1_%EA%B4%80%EB%A6%AC_-_%EC%B6%94%EA%B0%80_%EB%AC%B8%EA%B5%AC" title="분류:CS1 관리 - 추가 문구">링크</a>)</span></span> </li> <li id="cite_note-17"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-17">↑</a></span> <span class="reference-text">같은 책, p.74-p.76</span> </li> <li id="cite_note-18"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-18">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/w/index.php?title=%EC%98%A4%EA%B2%BD%EC%A4%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="오경준 (없는 문서)">오경준</a>. 〈완벽한 성인 <a href="/wiki/%EB%B0%94%EC%9A%B8" class="mw-redirect" title="바울">바울</a>은 없다〉. 《《<a href="/w/index.php?title=%EC%9A%B0%EB%A6%AC%EA%B0%80_%EC%95%84%EB%8A%94_%EA%B2%83%EB%93%A4,_%EC%84%B1%EA%B2%BD%EC%97%90%EB%8A%94_%EC%97%86%EB%8B%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="우리가 아는 것들, 성경에는 없다 (없는 문서)">우리가 아는 것들, 성경에는 없다</a>.》》. <a href="/w/index.php?title=%ED%99%8D%EC%84%B1%EC%82%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="홍성사 (없는 문서)">홍성사</a>.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%EC%99%84%EB%B2%BD%ED%95%9C+%EC%84%B1%EC%9D%B8+%EB%B0%94%EC%9A%B8%EC%9D%80+%EC%97%86%EB%8B%A4&rft.btitle=%E3%80%8A%EC%9A%B0%EB%A6%AC%EA%B0%80+%EC%95%84%EB%8A%94+%EA%B2%83%EB%93%A4%2C+%EC%84%B1%EA%B2%BD%EC%97%90%EB%8A%94+%EC%97%86%EB%8B%A4.%E3%80%8B&rft.pub=%ED%99%8D%EC%84%B1%EC%82%AC&rft.au=%EC%98%A4%EA%B2%BD%EC%A4%80&rfr_id=info%3Asid%2Fko.wikipedia.org%3A%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98+%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span></span> </li> <li id="cite_note-19"><span class="mw-cite-backlink"><a href="#cite_ref-19">↑</a></span> <span class="reference-text"><cite class="citation book"><a href="/wiki/%EA%B9%80%EB%93%9D%EC%A4%91" class="mw-disambig" title="김득중">김득중</a>. 〈제10장 사랑하는 제자의 정체〉. 《앞의 책》. p.257,p.275-p.286쪽.</cite><span title="ctx_ver=Z39.88-2004&rft_val_fmt=info%3Aofi%2Ffmt%3Akev%3Amtx%3Abook&rft.genre=bookitem&rft.atitle=%EC%A0%9C10%EC%9E%A5+%EC%82%AC%EB%9E%91%ED%95%98%EB%8A%94+%EC%A0%9C%EC%9E%90%EC%9D%98+%EC%A0%95%EC%B2%B4&rft.btitle=%EC%95%9E%EC%9D%98+%EC%B1%85&rft.pages=p.257%2Cp.275-p.286&rft.au=%EA%B9%80%EB%93%9D%EC%A4%91&rfr_id=info%3Asid%2Fko.wikipedia.org%3A%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98+%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" class="Z3988"><span style="display:none;"> </span></span><span class="citation-comment" style="display:none; color:#33aa33"> CS1 관리 - 추가 문구 (<a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:CS1_%EA%B4%80%EB%A6%AC_-_%EC%B6%94%EA%B0%80_%EB%AC%B8%EA%B5%AC" title="분류:CS1 관리 - 추가 문구">링크</a>)</span></span> </li> </ol></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r36480591"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38501015">.mw-parser-output .navbox{box-sizing:border-box;border:1px solid #a2a9b1;width:100%;clear:both;font-size:88%;text-align:center;padding:1px;margin:1em auto 0}.mw-parser-output .navbox .navbox{margin-top:0}.mw-parser-output .navbox+.navbox,.mw-parser-output .navbox+.navbox-styles+.navbox{margin-top:-1px}.mw-parser-output .navbox-inner,.mw-parser-output .navbox-subgroup{width:100%}.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-title,.mw-parser-output .navbox-abovebelow{padding:0.25em 1em;line-height:1.5em;text-align:center}.mw-parser-output .navbox-group{white-space:nowrap;text-align:right}.mw-parser-output .navbox,.mw-parser-output .navbox-subgroup{background-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list{line-height:1.5em;border-color:#fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-list-with-group{text-align:left;border-left-width:2px;border-left-style:solid}.mw-parser-output tr+tr>.navbox-abovebelow,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-group,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-image,.mw-parser-output tr+tr>.navbox-list{border-top:2px solid #fdfdfd}.mw-parser-output .navbox-title{background-color:#ccf}.mw-parser-output .navbox-abovebelow,.mw-parser-output .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-title{background-color:#ddf}.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-group,.mw-parser-output .navbox-subgroup .navbox-abovebelow{background-color:#e6e6ff}.mw-parser-output .navbox-even{background-color:#f7f7f7}.mw-parser-output .navbox-odd{background-color:transparent}.mw-parser-output .navbox .hlist td dl,.mw-parser-output .navbox .hlist td ol,.mw-parser-output .navbox .hlist td ul,.mw-parser-output .navbox td.hlist dl,.mw-parser-output .navbox td.hlist ol,.mw-parser-output .navbox td.hlist ul{padding:0.125em 0}.mw-parser-output .navbox .navbar{display:block;font-size:100%}.mw-parser-output .navbox-title .navbar{float:left;text-align:left;margin-right:0.5em}body.skin--responsive .mw-parser-output .navbox-image img{max-width:none!important}@media print{body.ns-0 .mw-parser-output .navbox{display:none!important}}</style></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="요한의_복음서" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r36480591"><style data-mw-deduplicate="TemplateStyles:r38585741">.mw-parser-output .navbar{display:inline;font-size:88%;font-weight:normal}.mw-parser-output .navbar-collapse{float:left;text-align:left}.mw-parser-output .navbar-boxtext{word-spacing:0}.mw-parser-output .navbar ul{display:inline-block;white-space:nowrap;line-height:inherit}.mw-parser-output .navbar-brackets::before{margin-right:-0.125em;content:"[ "}.mw-parser-output .navbar-brackets::after{margin-left:-0.125em;content:" ]"}.mw-parser-output .navbar li{word-spacing:-0.125em}.mw-parser-output .navbar a>span,.mw-parser-output .navbar a>abbr{text-decoration:inherit}.mw-parser-output .navbar-mini abbr{font-variant:small-caps;border-bottom:none;text-decoration:none;cursor:inherit}.mw-parser-output .navbar-ct-full{font-size:114%;margin:0 7em}.mw-parser-output .navbar-ct-mini{font-size:114%;margin:0 4em}html.skin-theme-clientpref-night .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}@media(prefers-color-scheme:dark){html.skin-theme-clientpref-os .mw-parser-output .navbar li a abbr{color:var(--color-base)!important}}@media print{.mw-parser-output .navbar{display:none!important}}</style><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-보기"><a href="/wiki/%ED%8B%80:%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="틀:요한의 복음서"><abbr title="이 틀을 보기" style=";;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">v</abbr></a></li><li class="nv-토론"><a href="/w/index.php?title=%ED%8B%80%ED%86%A0%EB%A1%A0:%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&action=edit&redlink=1" class="new" title="틀토론:요한의 복음서 (없는 문서)"><abbr title="이 틀에 관해 토론하기" style=";;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-편집"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EB%AC%B8%EC%84%9C%ED%8E%B8%EC%A7%91/%ED%8B%80:%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="특수:문서편집/틀:요한의 복음서"><abbr title="이 틀을 편집하기" style=";;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">e</abbr></a></li></ul></div><div id="요한의_복음서" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a class="mw-selflink selflink">요한의 복음서</a></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%EC%84%B1%EA%B2%BD" title="성경">성경</a><br />(<a href="/wiki/%EC%8B%A0%EC%95%BD%EC%84%B1%EA%B2%BD" title="신약성경">신약성경</a>)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C%EC%9D%98_%EC%9E%A5" title="분류:요한의 복음서의 장">장</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_1%EC%9E%A5" title="요한복음 1장">요한복음 1장</a></li> <li><span title="대상 항목은 아직 없습니다. 신규 작성, 또는 다른 언어로부터의 번역이 필요합니다.]"><a href="/w/index.php?title=%ED%91%9C%EC%A0%81%EC%9D%98_%EC%B1%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="표적의 책 (없는 문서)">표적의 책</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Book_of_Signs" class="extiw" title="en:Book of Signs">영어판</a>)</span></span> <ul><li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_2%EC%9E%A5" title="요한복음 2장">2장</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_3%EC%9E%A5" title="요한복음 3장">3장</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_4%EC%9E%A5" title="요한복음 4장">4장</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_5%EC%9E%A5" title="요한복음 5장">5장</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_6%EC%9E%A5" title="요한복음 6장">6장</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_7%EC%9E%A5" title="요한복음 7장">7장</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_8%EC%9E%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 8장 (없는 문서)">8장</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_9%EC%9E%A5" title="요한복음 9장">9장</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_10%EC%9E%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 10장 (없는 문서)">10장</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_11%EC%9E%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 11장 (없는 문서)">11장</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_12%EC%9E%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 12장 (없는 문서)">12장</a></li></ul></li> <li><span title="대상 항목은 아직 없습니다. 신규 작성, 또는 다른 언어로부터의 번역이 필요합니다.]"><a href="/w/index.php?title=%EC%98%81%EA%B4%91%EC%9D%98_%EC%B1%85&action=edit&redlink=1" class="new" title="영광의 책 (없는 문서)">영광의 책</a><span style="font-size: 0.77em; font-weight: normal;" class="noprint">(<a href="https://en.wikipedia.org/wiki/Book_of_Glory" class="extiw" title="en:Book of Glory">영어판</a>)</span></span> <ul><li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_13%EC%9E%A5" title="요한복음 13장">13장</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_14%EC%9E%A5" title="요한복음 14장">14장</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_15&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 15 (없는 문서)">15장</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_16&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 16 (없는 문서)">16장</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_17&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 17 (없는 문서)">17장</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_18&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 18 (없는 문서)">18장</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_19&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 19 (없는 문서)">19장</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_20&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 20 (없는 문서)">20장</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_21%EC%9E%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 21장 (없는 문서)">에필로그: 21장</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C%EC%9D%98_%EA%B5%AC%EC%A0%88" title="분류:요한의 복음서의 구절">구절</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_1%EC%9E%A5_1%EC%A0%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 1장 1절 (없는 문서)">요한복음 1장 1절</a>–<a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_1%EC%9E%A5_20%EC%A0%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 1장 20절 (없는 문서)">20절</a>; <a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_1%EC%9E%A5_23%EC%A0%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 1장 23절 (없는 문서)">23절</a>; <a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_1%EC%9E%A5_25%EC%A0%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 1장 25절 (없는 문서)">25절</a>–<a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_1%EC%9E%A5_33%EC%A0%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 1장 33절 (없는 문서)">33절</a>; <a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_1%EC%9E%A5_35%EC%A0%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 1장 35절 (없는 문서)">35절</a>–<a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_1%EC%9E%A5_42%EC%A0%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 1장 42절 (없는 문서)">42절</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C_3%EC%9E%A5_16%EC%A0%88" title="요한의 복음서 3장 16절">3장 16절</a></li> <li><a href="/wiki/%EA%B8%B8%EA%B3%BC_%EC%A7%84%EB%A6%AC%EC%99%80_%EC%83%9D%EB%AA%85" title="길과 진리와 생명">14장 6절</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_18%EC%9E%A5_38%EC%A0%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 18장 38절 (없는 문서)">18장 38절</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_20%EC%9E%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="분류:요한복음 20장 (없는 문서)">20장 1–31절</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">사건<br />(시간순)</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%EA%B0%80%EB%82%98%EC%9D%98_%ED%98%BC%EC%9D%B8%EC%9E%94%EC%B9%98" title="가나의 혼인잔치">가나의 혼인잔치</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%83%9D%EB%AA%85%EC%9D%98_%EB%B9%B5_%EB%8B%B4%EB%A1%A0" title="생명의 빵 담론">생명의 빵 담론</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%98%A4%EB%B3%91%EC%9D%B4%EC%96%B4%EC%9D%98_%EA%B8%B0%EC%A0%81" title="오병이어의 기적">오병이어의 기적</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%82%A0_%EB%95%8C%EB%B6%80%ED%84%B0_%EB%A7%B9%EC%9D%B8_%EB%90%9C_%EC%82%AC%EB%9E%8C%EC%9D%84_%EA%B3%A0%EC%B9%98%EC%8B%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="날 때부터 맹인 된 사람을 고치심 (없는 문서)">맹인 된 사람을 고치심</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%B2%A0%EB%8D%B0%EC%8A%A4%EB%8B%A4%EC%97%90%EC%84%9C_%EC%A4%91%ED%92%8D%EB%B3%91%EC%9E%90%EB%A5%BC_%EA%B3%A0%EC%B9%98%EC%8B%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="베데스다에서 중풍병자를 고치심 (없는 문서)">중풍병자를 고치심</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%99%95%EC%9D%98_%EC%8B%A0%ED%95%98%EB%A5%BC_%EA%B3%A0%EC%B9%98%EC%8B%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="왕의 신하를 고치심 (없는 문서)">병든 아들을 고치심</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98%EC%99%80_%EA%B0%84%EC%9D%8C%ED%95%9C_%EC%97%AC%EC%9D%B8" title="예수와 간음한 여인">예수와 간음한 여인</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%98%88%EC%88%98%EA%BB%98%EC%84%9C_%EB%AC%BC_%EC%9C%84%EB%A5%BC_%EA%B1%B8%EC%9C%BC%EC%8B%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="예수께서 물 위를 걸으심 (없는 문서)">물 위를 걸으심</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%82%98%EC%82%AC%EB%A1%9C%EC%9D%98_%EB%B6%80%ED%99%9C&action=edit&redlink=1" class="new" title="나사로의 부활 (없는 문서)">나사로의 부활</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98%EC%9D%98_%EA%B8%B0%EB%A6%84%EB%B6%80%EC%9D%8C" title="예수의 기름부음">기름부음</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%84%B8%EC%A1%B1%EC%8B%9D" title="세족식">발을 씻기심</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%88%98%EB%82%9C" title="수난">수난</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%B5%9C%ED%9B%84%EC%9D%98_%EB%A7%8C%EC%B0%AC" title="최후의 만찬">최후의 만찬</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EA%B3%A0%EB%B3%84%EC%82%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="고별사 (없는 문서)">고별사</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98%EC%9D%98_%EC%8B%AD%EC%9E%90%EA%B0%80%ED%98%95" title="예수의 십자가형">십자가형</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98%EC%9D%98_%EB%A7%A4%EC%9E%A5" title="예수의 매장">매장</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%B9%88_%EB%AC%B4%EB%8D%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="빈 무덤 (없는 문서)">빈 무덤</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98%EC%9D%98_%EB%B6%80%ED%99%9C" title="예수의 부활">예수의 부활</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%B2%A0%EB%93%9C%EB%A1%9C%EC%9D%98_%ED%9A%8C%EB%B3%B5&action=edit&redlink=1" class="new" title="베드로의 회복 (없는 문서)">베드로의 회복</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">구절</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%ED%83%9C%EC%B4%88%EC%97%90&action=edit&redlink=1" class="new" title="태초에 (없는 문서)">태초에</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%A1%9C%EA%B3%A0%EC%8A%A4_(%EA%B8%B0%EB%8F%85%EA%B5%90)" title="로고스 (기독교)">로고스</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98%EA%B0%80_%EC%82%AC%EB%9E%91%ED%95%9C_%EC%A0%9C%EC%9E%90" title="예수가 사랑한 제자">예수가 사랑한 제자</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9D%98%EC%8B%AC%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%8F%84%EB%A7%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="의심하는 도마 (없는 문서)">의심하는 도마</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%97%90%EC%BC%80_%ED%98%B8%EB%AA%A8" title="에케 호모">에케 호모</a></li> <li><a href="/wiki/%ED%95%98%EB%88%84%EC%B9%B4" title="하누카">수전절</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%83%88_%EA%B3%84%EB%AA%85" title="새 계명">"서로 사랑하라"</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%98%88%EC%88%98%EC%9D%98_%EB%88%88%EB%AC%BC_%ED%9D%98%EB%A6%AC%EC%8B%AC&action=edit&redlink=1" class="new" title="예수의 눈물 흘리심 (없는 문서)">예수의 눈물 흘리심</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%82%98%EB%A5%BC_%EB%A7%8C%EC%A7%80%EC%A7%80_%EB%A7%90%EB%9D%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="나를 만지지 말라 (없는 문서)">나를 만지지 말라</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%82%B4%EA%B0%80_%EC%93%B4_%EA%B2%83%EC%9D%84_%EB%82%B4%EA%B0%80_%EC%8D%BC%EB%8B%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="내가 쓴 것을 내가 썼다 (없는 문서)">내가 쓴 것을 내가 썼다</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EA%B7%B8%EB%93%A4%EB%8F%84_%EB%8B%A4_%ED%95%98%EB%82%98%EA%B0%80_%EB%90%98%EC%96%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="그들도 다 하나가 되어 (없는 문서)">그들도 다 하나가 되어</a></li> <li><a href="/wiki/%EA%B8%B8%EA%B3%BC_%EC%A7%84%EB%A6%AC%EC%99%80_%EC%83%9D%EB%AA%85" title="길과 진리와 생명">길과 진리와 생명</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%A7%84%EB%A6%AC%EA%B0%80_%EB%84%88%ED%9D%AC%EB%A5%BC_%EC%9E%90%EC%9C%A0%EC%BC%80_%ED%95%98%EB%A6%AC%EB%9D%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="진리가 너희를 자유케 하리라 (없는 문서)">진리가 너희를 자유케 하리라</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">인물</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%8F%84_%EC%95%88%EB%93%9C%EB%A0%88%EC%95%84" title="사도 안드레아">안드레아</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%95%88%EB%82%98%EC%8A%A4_(%EC%84%B1%EA%B2%BD_%EC%9D%B8%EB%AC%BC)" title="안나스 (성경 인물)">안나스</a></li> <li><a href="/wiki/%EA%B0%80%EC%95%BC%ED%8C%8C" title="가야파">가야파</a></li> <li><a href="/wiki/%ED%97%A4%EB%A1%9C%EB%8D%B0_%EC%95%88%ED%8B%B0%ED%8C%8C%EC%8A%A4" title="헤로데 안티파스">헤로데 안티파스</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%98%88%EC%88%98" title="예수">예수 그리스도</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%84%B8%EB%A1%80%EC%9E%90_%EC%9A%94%ED%95%9C" title="세례자 요한">세례자 요한</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%95%84%EB%A6%AC%EB%A7%88%ED%83%9C%EC%95%84%EC%9D%98_%EC%9A%94%EC%85%89" title="아리마태아의 요셉">아리마태아의 요셉</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9C%A0%EB%8B%A4_%EC%9D%B4%EC%8A%A4%EC%B9%B4%EB%A6%AC%EC%98%B7" title="유다 이스카리옷">유다 이스카리옷</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%A7%88%EB%A6%AC%EC%95%84_(%EC%98%88%EC%88%98%EC%9D%98_%EC%96%B4%EB%A8%B8%EB%8B%88)" title="마리아 (예수의 어머니)">마리아</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%B2%A0%ED%83%80%EB%8B%88%EC%95%84%EC%9D%98_%EB%9D%BC%EC%9E%90%EB%A1%9C" title="베타니아의 라자로">라자로</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%A7%90%EA%B3%A0&action=edit&redlink=1" class="new" title="말고 (없는 문서)">말고</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%B2%A0%EB%8B%A4%EB%8B%88%EC%95%84%EC%9D%98_%EB%A7%88%EB%A5%B4%ED%83%80" title="베다니아의 마르타">베다니아의 마르타</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%A7%89%EB%8B%AC%EB%9D%BC_%EC%97%AC%EC%9E%90_%EB%A7%88%EB%A6%AC%EC%95%84" title="막달라 여자 마리아">막달라 여자 마리아</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%B2%A0%ED%83%80%EB%8B%88%EC%95%84%EC%9D%98_%EB%A7%88%EB%A6%AC%EC%95%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="베타니아의 마리아 (없는 문서)">베타니아의 마리아</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%82%98%ED%83%80%EB%82%98%EC%97%98" title="나타나엘">나타나엘</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%8B%88%EA%B3%A0%EB%8D%B0%EB%AA%A8" title="니고데모">니고데모</a></li> <li><a href="/wiki/%ED%95%84%EB%A6%BD%EB%B3%B4" title="필립보">필립보</a></li> <li><a href="/wiki/%ED%8F%B0%ED%8B%B0%EC%9A%B0%EC%8A%A4_%ED%95%84%EB%9D%BC%ED%88%AC%EC%8A%A4" title="폰티우스 필라투스">폰티우스 필라투스</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%B2%A0%EB%93%9C%EB%A1%9C" title="베드로">시몬 베드로</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%8F%84_%ED%86%A0%EB%A7%88" title="사도 토마">토마</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%84%B8%EB%B2%A0%EB%8C%80" title="세베대">세베대</a></li></ul> <dl><dt>그룹</dt> <dd><a href="/wiki/%EC%B2%9C%EC%82%AC" title="천사">천사</a></dd> <dd><a href="/wiki/%EB%B0%94%EB%A6%AC%EC%83%88%ED%8C%8C" title="바리새파">바리새파</a></dd> <dd><a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%91%90%EA%B0%9C%ED%8C%8C" title="사두개파">사두개파</a></dd> <dd><a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%A7%88%EB%A6%AC%EC%95%84%EC%9D%B8" title="사마리아인">사마리아인</a></dd> <dd><a href="/wiki/%EC%82%B0%ED%97%A4%EB%93%9C%EB%A6%B0" title="산헤드린">산헤드린</a></dd></dl> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">장소</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%EC%97%90%EB%85%BC" class="mw-redirect" title="에논">에논</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%B2%A0%ED%83%80%EB%B0%94%EB%9D%BC&action=edit&redlink=1" class="new" title="베타바라 (없는 문서)">베타바라</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%B2%A0%ED%83%80%EB%8B%88%EC%95%84" title="베타니아">베타니아</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%B2%A0%EC%8B%B8%EC%9D%B4%EB%8B%A4" title="베싸이다">베싸이다</a></li> <li><a href="/wiki/%EA%B0%80%EB%82%98_(%EC%84%B1%EA%B2%BD%EC%9D%98_%EC%A7%80%EC%97%AD)" title="가나 (성경의 지역)">가나</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%B9%B4%ED%8C%8C%EB%A5%B4%EB%82%98%EC%9B%80" title="카파르나움">카파르나움</a></li> <li><a href="/wiki/%EA%B0%88%EB%A6%B4%EB%9E%98%EC%95%84" title="갈릴래아">갈릴래아</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%95%BC%EA%B3%B1%EC%9D%98_%EC%9A%B0%EB%AC%BC" title="야곱의 우물">야곱의 우물</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%98%88%EB%A3%A8%EC%82%B4%EB%A0%98" title="예루살렘">예루살렘</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%EB%A5%B4%EB%8B%A8%EA%B0%95" title="요르단강">요르단강</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9C%A0%EB%8C%80" title="유대">유대</a></li> <li><a href="/wiki/%ED%82%A4%EB%93%9C%EB%A1%A0_%EA%B3%84%EA%B3%A1" title="키드론 계곡">키드론</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%A7%88%EB%A6%AC%EC%95%84" title="사마리아">사마리아</a></li> <li><a href="/wiki/%EA%B0%88%EB%A6%B4%EB%9E%98%EC%95%84%ED%98%B8" title="갈릴래아호">갈릴래아호</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%86%94%EB%A1%9C%EB%AA%AC_%ED%96%89%EA%B0%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="솔로몬 행각 (없는 문서)">솔로몬 행각</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%84%B8%EA%B2%9C" title="세겜">세겜</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">"<a href="/w/index.php?title=%EC%97%90%EA%B3%A0_%EC%97%90%EC%9D%B4%EB%AF%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="에고 에이미 (없는 문서)">나는 … 이다</a>" 구절</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%EB%82%98%EB%8A%94" title="나는">나는</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%83%9D%EB%AA%85%EC%9D%98_%EB%B9%B5_%EB%8B%B4%EB%A1%A0" title="생명의 빵 담론">생명의 빵</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%84%B8%EC%83%81%EC%9D%98_%EB%B9%9B" title="세상의 빛">세상의 빛</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_10%EC%9E%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 10장 (없는 문서)">양의 문</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%84%A0%ED%95%9C_%EB%AA%A9%EC%9E%90" title="선한 목자">선한 목자</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_11%EC%9E%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 11장 (없는 문서)">부활과 생명</a></li> <li><a href="/wiki/%EA%B8%B8%EA%B3%BC_%EC%A7%84%EB%A6%AC%EC%99%80_%EC%83%9D%EB%AA%85" title="길과 진리와 생명">길과 진리와 생명</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%B0%B8_%ED%8F%AC%EB%8F%84%EB%82%98%EB%AC%B4" title="참 포도나무">참 포도나무</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">관련 항목</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EC%9E%91%ED%92%88%EC%9D%98_%EC%A0%80%EC%9E%90%EA%B6%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한의 작품의 저자권 (없는 문서)">저자권</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C_%EA%B3%B5%EB%8F%99%EC%B2%B4&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한 공동체 (없는 문서)">요한 공동체</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%8F%84_%EC%9A%94%ED%95%9C" title="사도 요한">사도 요한</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%82%AC%EA%B0%80_%EC%9A%94%ED%95%9C" title="복음사가 요한">복음사가 요한</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C_%EB%AC%B8%ED%97%8C" class="mw-redirect" title="요한 문헌">요한 문헌</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C_%EB%AC%B8%ED%97%8C_%EC%86%8D_%EC%84%B1%EB%A0%B9&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한 문헌 속 성령 (없는 문서)">성령</a></li></ul></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%9D%98_%EB%B3%B8%EB%AC%B8%EC%9D%98_%EC%83%81%EC%9D%B4%EC%A0%90&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음의 본문의 상이점 (없는 문서)">본문의 상이점</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">출전</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/wikisource:el:%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC_%CE%99%CF%89%CE%AC%CE%BD%CE%BD%CE%B7%CE%BD" class="extiw" title="en:wikisource:el:Κατά Ιωάννην">Greek Text</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/wikisource:la:Biblia_Sacra_Vulgata_(Stuttgartensia)/Ioannes" class="extiw" title="en:wikisource:la:Biblia Sacra Vulgata (Stuttgartensia)/Ioannes">Latin Vulgate</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/wikisource:Bible_(Wycliffe)/John" class="extiw" title="en:wikisource:Bible (Wycliffe)/John">Wycliffe Version</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/wikisource:Bible_(King_James)/John" class="extiw" title="en:wikisource:Bible (King James)/John">King James Version</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/wikisource:Bible_(American_Standard)/John" class="extiw" title="en:wikisource:Bible (American Standard)/John">American Standard Version</a></li> <li><a href="https://en.wikipedia.org/wiki/wikisource:Bible_(World_English)/John" class="extiw" title="en:wikisource:Bible (World English)/John">World English Version</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">대중 문화</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_(2003%EB%85%84_%EC%98%81%ED%99%94)&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 (2003년 영화) (없는 문서)">요한복음</a> (2003년 영화)</li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EB%B3%B5%EC%9D%8C_(2014%EB%85%84_%EC%98%81%ED%99%94)&action=edit&redlink=1" class="new" title="요한복음 (2014년 영화) (없는 문서)">요한복음</a> (2014년 영화)</li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div><table style="width:100%; margin:1px;"><tbody><tr> <td style="text-align:left; vertical-align:middle; padding:0 0.5em 0 0;" class="noprint">← <a href="/wiki/%EB%A3%A8%EA%B0%80%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="루가의 복음서">루가의 복음서</a> (<a href="/w/index.php?title=%EB%88%84%EA%B0%80%EB%B3%B5%EC%9D%8C_24%EC%9E%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="누가복음 24장 (없는 문서)">24장</a>)</td> <td style="text-align:center; vertical-align:middle;; padding:0 1px;" class=""><span typeof="mw:File"><a href="/wiki/%ED%8C%8C%EC%9D%BC:Christian_cross.svg" class="mw-file-description"><img alt="Portal icon" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Christian_cross.svg/20px-Christian_cross.svg.png" decoding="async" width="20" height="28" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Christian_cross.svg/30px-Christian_cross.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/87/Christian_cross.svg/40px-Christian_cross.svg.png 2x" data-file-width="404" data-file-height="564" /></a></span> <a href="/wiki/%ED%8F%AC%ED%84%B8:%EA%B8%B0%EB%8F%85%EA%B5%90" title="포털:기독교">기독교 포털</a></td> <td style="text-align:right; vertical-align:middle;; padding:0 0 0 0.5em;" class="noprint"><a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%8F%84%ED%96%89%EC%A0%84" title="사도행전">사도행전</a> (<a href="/w/index.php?title=%EC%82%AC%EB%8F%84%ED%96%89%EC%A0%84_1%EC%9E%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="사도행전 1장 (없는 문서)">1장</a>) →</td> </tr></tbody></table></div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r36480591"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r38501015"></div><div role="navigation" class="navbox" aria-labelledby="성경_목록" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r36480591"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r38585741"><div class="navbar plainlinks hlist navbar-mini"><ul><li class="nv-보기"><a href="/wiki/%ED%8B%80:%EC%84%B1%EA%B2%BD_%EB%AA%A9%EB%A1%9D" title="틀:성경 목록"><abbr title="이 틀을 보기" style=";;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">v</abbr></a></li><li class="nv-토론"><a href="/w/index.php?title=%ED%8B%80%ED%86%A0%EB%A1%A0:%EC%84%B1%EA%B2%BD_%EB%AA%A9%EB%A1%9D&action=edit&redlink=1" class="new" title="틀토론:성경 목록 (없는 문서)"><abbr title="이 틀에 관해 토론하기" style=";;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">t</abbr></a></li><li class="nv-편집"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EB%AC%B8%EC%84%9C%ED%8E%B8%EC%A7%91/%ED%8B%80:%EC%84%B1%EA%B2%BD_%EB%AA%A9%EB%A1%9D" title="특수:문서편집/틀:성경 목록"><abbr title="이 틀을 편집하기" style=";;background:none transparent;border:none;box-shadow:none;padding:0;">e</abbr></a></li></ul></div><div id="성경_목록" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%EC%84%B1%EA%B2%BD_%EB%AA%A9%EB%A1%9D" title="성경 목록">성경 목록</a></div></th></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2"><div>개신교와 가톨릭 모두 있는 성경은 공동번역 개정판의 이름을, 나머지는 가톨릭의 것을 따랐다.</div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">대 분류</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%ED%9E%88%EB%B8%8C%EB%A6%AC%EC%96%B4_%EC%84%B1%EA%B2%BD" title="히브리어 성경">히브리어 성경</a>/<br /><a href="/wiki/%EA%B5%AC%EC%95%BD%EC%84%B1%EA%B2%BD" title="구약성경">구약성경</a> <a href="/wiki/%EC%9B%90%EA%B2%BD%EC%A0%84" title="원경전">원경전</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%EC%B0%BD%EC%84%B8%EA%B8%B0" title="창세기">창세기</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%B6%9C%EC%95%A0%EA%B5%BD%EA%B8%B0" title="출애굽기">출애굽기</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%A0%88%EC%9C%84%EA%B8%B0" title="레위기">레위기</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%AF%BC%EC%88%98%EA%B8%B0" title="민수기">민수기</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%8B%A0%EB%AA%85%EA%B8%B0" title="신명기">신명기</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%97%AC%ED%98%B8%EC%88%98%EC%95%84%EA%B8%B0" title="여호수아기">여호수아기</a></li> <li><a href="/wiki/%ED%8C%90%EA%B4%80%EA%B8%B0" title="판관기">판관기</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%A3%BB%EA%B8%B0" title="룻기">룻기</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%AC%B4%EC%97%98%EA%B8%B0" title="사무엘기">사무엘기</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%97%B4%EC%99%95%EA%B8%B0" title="열왕기">열왕기</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%97%AD%EB%8C%80%EA%B8%B0" title="역대기">역대기</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%97%90%EC%A6%88%EB%9D%BC%EA%B8%B0" title="에즈라기">에즈라기</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%8A%90%ED%97%A4%EB%AF%B8%EC%95%BC%EA%B8%B0" title="느헤미야기">느헤미야기</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%97%90%EC%8A%A4%EB%8D%B8%EA%B8%B0" title="에스델기">에스델기</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%A5%EA%B8%B0" title="욥기">욥기</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%8B%9C%ED%8E%B8" title="시편">시편</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9E%A0%EC%96%B8" title="잠언">잠언</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%A0%84%EB%8F%84%EC%84%9C" title="전도서">전도서</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%95%84%EA%B0%80" title="아가">아가</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9D%B4%EC%82%AC%EC%95%BC%EC%84%9C" title="이사야서">이사야서</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%98%88%EB%A0%88%EB%AF%B8%EC%95%BC%EC%84%9C" title="예레미야서">예레미야서</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%95%A0%EA%B0%80" title="애가">애가</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%97%90%EC%A0%9C%ED%82%A4%EC%97%98%EC%84%9C" title="에제키엘서">에제키엘서</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%8B%A4%EB%8B%88%EC%97%98%EC%84%9C" title="다니엘서">다니엘서</a></li> <li><a href="/wiki/%ED%98%B8%EC%84%B8%EC%95%84%EC%84%9C" title="호세아서">호세아서</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%EC%97%98%EC%84%9C" title="요엘서">요엘서</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%95%84%EB%AA%A8%EC%8A%A4%EC%84%9C" title="아모스서">아모스서</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%98%A4%EB%B0%94%EB%94%94%EC%95%BC%EC%84%9C" title="오바디야서">오바디야서</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%EB%82%98%EC%84%9C" title="요나서">요나서</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%AF%B8%EA%B0%80%EC%84%9C" title="미가서">미가서</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%82%98%ED%9B%94%EC%84%9C" title="나훔서">나훔서</a></li> <li><a href="/wiki/%ED%95%98%EB%B0%94%EA%BE%B9%EC%84%9C" title="하바꾹서">하바꾹서</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%8A%A4%EB%B0%94%EB%8B%88%EC%95%BC%EC%84%9C" title="스바니야서">스바니야서</a></li> <li><a href="/wiki/%ED%95%98%EA%B9%A8%EC%84%9C" title="하깨서">하깨서</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%A6%88%EA%B0%80%EB%A6%AC%EC%95%BC%EC%84%9C" title="즈가리야서">즈가리야서</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%A7%90%EB%9D%BC%EA%B8%B0" title="말라기">말라기</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%EC%A0%9C2%EA%B2%BD%EC%A0%84" title="제2경전">제2경전</a><span style="font-weight:normal;">과</span> <a href="/wiki/%EC%84%B1%EA%B2%BD_%EC%99%B8%EA%B2%BD" title="성경 외경">외경</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"></div><table class="nowraplinks navbox-subgroup" style="border-spacing:0"><tbody><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><div class="hlist"><ul><li><a href="/wiki/%EA%B0%80%ED%86%A8%EB%A6%AD%EA%B5%90%ED%9A%8C" class="mw-redirect" title="가톨릭교회">가톨릭교회</a></li><li><a href="/wiki/%EB%8F%99%EB%B0%A9%EC%A0%95%EA%B5%90%ED%9A%8C" class="mw-redirect" title="동방정교회">동방정교회</a></li></ul></div></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%ED%86%A0%EB%B9%84%ED%8A%B8" title="토비트">토비트</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9C%A0%EB%94%A7" class="mw-redirect mw-disambig" title="유딧">유딧</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%97%90%EC%8A%A4%ED%85%8C%EB%A5%B4%EA%B8%B0_%EC%B6%94%EA%B0%80%EB%B6%80%EB%B6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="에스테르기 추가부분 (없는 문서)">에스테르기 추가부분</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%A7%88%EC%B9%B4%EB%B2%A0%EC%98%A4%EC%83%81" title="마카베오상">마카베오상</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%A7%88%EC%B9%B4%EB%B2%A0%EC%98%A4%ED%95%98" title="마카베오하">마카베오하</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%A7%80%ED%98%9C%EC%84%9C" title="지혜서">지혜서</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%A7%91%ED%9A%8C%EC%84%9C" title="집회서">집회서</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%B0%94%EB%A3%A9%EC%84%9C" title="바룩서">바룩서</a> / <i><a href="/wiki/%EC%98%88%EB%A0%88%EB%AF%B8%EC%95%BC%EC%9D%98_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="예레미야의 편지">예레미야의 편지</a></i></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%8B%A4%EB%8B%88%EC%97%98%EC%84%9C_%EC%B6%94%EA%B0%80%EB%B6%80%EB%B6%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="다니엘서 추가부분 (없는 문서)">다니엘서 추가부분</a> <ul><li><a href="/wiki/%EC%88%98%EC%9E%94%EB%82%98" class="mw-redirect mw-disambig" title="수잔나">수잔나</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%95%84%EC%9E%90%EB%A5%B4%EC%95%BC%EC%9D%98_%EB%85%B8%EB%9E%98%EC%99%80_%EC%84%B8_%EC%A0%8A%EC%9D%80%EC%9D%B4%EC%9D%98_%EB%85%B8%EB%9E%98&action=edit&redlink=1" class="new" title="아자르야의 노래와 세 젊은이의 노래 (없는 문서)">세 젊은이의 노래</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%B2%A8%EA%B3%BC_%EB%B1%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="벨과 뱀 (없는 문서)">벨과 뱀</a></li></ul></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;">동방정교회 한정</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%EC%97%90%EC%8A%A4%EB%93%9C%EB%9D%BC_%EC%83%81%EA%B6%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="에스드라 상권 (없는 문서)">에스드라 상권</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%97%90%EC%8A%A4%EB%93%9C%EB%9D%BC_%ED%95%98%EA%B6%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="에스드라 하권 (없는 문서)">에스드라 하권</a></li> <li><i><a href="/wiki/%EB%AF%80%EB%82%98%EC%8E%84%EC%9D%98_%EA%B8%B0%EB%8F%84" title="므나쎄의 기도">므나쎄의 기도</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%EC%8B%9C%ED%8E%B8_151%ED%8E%B8" title="시편 151편">시편 151편</a></i></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%A7%88%EC%B9%B4%EB%B2%A0%EC%98%A4%EA%B8%B0_3%EA%B6%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="마카베오기 3권 (없는 문서)">마카베오기 3권</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=%EB%A7%88%EC%B9%B4%EB%B2%A0%EC%98%A4%EA%B8%B0_4%EA%B6%8C&action=edit&redlink=1" class="new" title="마카베오기 4권 (없는 문서)">마카베오기 4권</a></i></li> <li><i><a href="/wiki/%EC%86%A1%EC%8B%9C" title="송시">송시</a></i></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%EC%97%90%ED%8B%B0%EC%98%A4%ED%94%BC%EC%95%84_%ED%84%B0%EC%99%80%ED%9D%90%EB%8F%84_%EC%A0%95%EA%B5%90%ED%9A%8C" title="에티오피아 터와흐도 정교회">터와흐도 정교회</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%EC%97%90%EB%85%B9%EC%84%9C" title="에녹서">에녹서</a></li> <li><a href="/wiki/%ED%9D%AC%EB%85%84%EC%84%9C" title="희년서">희년서</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%A9%94%EC%B9%B4%EB%B9%84%EC%95%88&action=edit&redlink=1" class="new" title="메카비안 (없는 문서)">메카비안 제1-3서</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%B0%94%EB%A3%A9%EC%9D%98_%EB%82%98%EB%A8%B8%EC%A7%80_%ED%8E%B8%EC%A7%80&action=edit&redlink=1" class="new" title="바룩의 나머지 편지 (없는 문서)">바룩의 나머지 편지</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%ED%84%B0%EC%99%80%ED%9D%90%EB%8F%84_%EC%A0%95%EA%B5%90%ED%9A%8C_%EA%B2%BD%EC%A0%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="터와흐도 정교회 경전 (없는 문서)">터와흐도 정교회 경전</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;font-weight:normal;"><a href="/wiki/%EC%8B%9C%EB%A6%AC%EC%95%84_%EC%A0%95%EA%B5%90%ED%9A%8C" title="시리아 정교회">시리아 정교회</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%EB%B0%94%EB%A3%A9_%EC%A0%9C2%EC%84%9C&action=edit&redlink=1" class="new" title="바룩 제2서 (없는 문서)">바룩 제2서</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%8B%9C%ED%8E%B8_152%E2%80%93155%EC%9E%A5&action=edit&redlink=1" class="new" title="시편 152–155장 (없는 문서)">시편 152–155장</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%;line-height:1.2em;"><a href="/wiki/%EC%8B%A0%EC%95%BD%EC%84%B1%EC%84%9C" class="mw-redirect" title="신약성서">신약성서</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%EB%A7%88%ED%83%9C%EC%98%A4%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="마태오의 복음서">마태오의 복음서</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%A7%88%EB%A5%B4%EC%BD%94%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="마르코의 복음서">마르코의 복음서</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%A3%A8%EA%B0%80%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="루가의 복음서">루가의 복음서</a></li> <li><a class="mw-selflink selflink">요한의 복음서</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%8F%84%ED%96%89%EC%A0%84" title="사도행전">사도행전</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%A1%9C%EB%A7%88%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="로마인들에게 보낸 편지">로마인들에게 보낸 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EA%B3%A0%EB%A6%B0%ED%86%A0%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%EC%B2%AB%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="고린토인들에게 보낸 첫째 편지">고린토인들에게 보낸 첫째 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EA%B3%A0%EB%A6%B0%ED%86%A0%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%EB%91%98%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="고린토인들에게 보낸 둘째 편지">고린토인들에게 보낸 둘째 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EA%B0%88%EB%9D%BC%EB%94%94%EC%95%84%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="갈라디아인들에게 보낸 편지">갈라디아인들에게 보낸 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%97%90%ED%8E%98%EC%86%8C%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="에페소인들에게 보낸 편지">에페소인들에게 보낸 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%ED%95%84%EB%A6%BD%EB%B9%84%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="필립비인들에게 보낸 편지">필립비인들에게 보낸 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EA%B3%A8%EB%A1%9C%EC%82%AC%EC%9D%B4%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="골로사이인들에게 보낸 편지">골로사이인들에게 보낸 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%8D%B0%EC%82%B4%EB%A1%9C%EB%8B%88%EC%B9%B4%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%EC%B2%AB%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="데살로니카인들에게 보낸 첫째 편지">데살로니카인들에게 보낸 첫째 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%8D%B0%EC%82%B4%EB%A1%9C%EB%8B%88%EC%B9%B4%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%EB%91%98%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="데살로니카인들에게 보낸 둘째 편지">데살로니카인들에게 보낸 둘째 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%94%94%EB%AA%A8%ED%85%8C%EC%98%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%EC%B2%AB%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="디모테오에게 보낸 첫째 편지">디모테오에게 보낸 첫째 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%94%94%EB%AA%A8%ED%85%8C%EC%98%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%EB%91%98%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="디모테오에게 보낸 둘째 편지">디모테오에게 보낸 둘째 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%94%94%EB%8F%84%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="디도에게 보낸 편지">디도에게 보낸 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%ED%95%84%EB%A0%88%EB%AA%AC%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="필레몬에게 보낸 편지">필레몬에게 보낸 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%ED%9E%88%EB%B8%8C%EB%A6%AC%EC%9D%B8%EB%93%A4%EC%97%90%EA%B2%8C_%EB%B3%B4%EB%82%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="히브리인들에게 보낸 편지">히브리인들에게 보낸 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%95%BC%EA%B3%A0%EB%B3%B4%EC%9D%98_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="야고보의 편지">야고보의 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%B2%A0%EB%93%9C%EB%A1%9C%EC%9D%98_%EC%B2%AB%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="베드로의 첫째 편지">베드로의 첫째 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%B2%A0%EB%93%9C%EB%A1%9C%EC%9D%98_%EB%91%98%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="베드로의 둘째 편지">베드로의 둘째 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EC%B2%AB%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="요한의 첫째 편지">요한의 첫째 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%91%98%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="요한의 둘째 편지">요한의 둘째 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EC%85%8B%EC%A7%B8_%ED%8E%B8%EC%A7%80" class="mw-redirect" title="요한의 셋째 편지">요한의 셋째 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9C%A0%EB%8B%A4%EC%9D%98_%ED%8E%B8%EC%A7%80" title="유다의 편지">유다의 편지</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%AC%B5%EC%8B%9C%EB%A1%9D" title="요한의 묵시록">요한의 묵시록</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table><div></div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">소 분류</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%EC%84%B1%EA%B2%BD%EC%9D%98_%EC%9E%A5%EA%B3%BC_%EC%A0%88" title="성경의 장과 절">성경의 장과 절</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%AA%A8%EC%84%B8%EC%98%A4%EA%B2%BD" title="모세오경">모세오경</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%A7%80%ED%98%9C%EB%AC%B8%ED%95%99" title="지혜문학">지혜문학</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%8C%80%EC%98%88%EC%96%B8%EC%84%9C" title="대예언서">대예언서</a> / <a href="/wiki/%EC%86%8C%EC%98%88%EC%96%B8%EC%84%9C" title="소예언서">소예언서</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="복음서">복음서</a> <ul><li><a href="/wiki/%EA%B3%B5%EA%B4%80%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="공관복음서">공관복음서</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%EC%84%9C%EC%8B%A0" class="mw-redirect" title="서신">서신</a> <ul><li><a href="/wiki/%EB%B0%94%EC%9A%B8%EC%84%9C%EC%8B%A0" class="mw-redirect" title="바울서신">바울</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%84%9C%EC%8B%A0" class="mw-redirect" title="요한서신">요한</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%AA%A9%EC%84%9C%EC%8B%A0" class="mw-redirect" title="사목서신">사목</a></li> <li><a href="/wiki/%EA%B3%B5%EB%8F%99%EC%84%9C%EC%8B%A0" title="공동서신">공동</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%EB%AC%B5%EC%8B%9C%EB%A1%9D" class="mw-redirect" title="묵시록">묵시록</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">발전</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%EA%B5%AC%EC%95%BD_%EC%A0%95%EA%B2%BD%EC%9D%98_%EC%88%98%EB%A6%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="구약 정경의 수립 (없는 문서)">구약 정경의 수립</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%8B%A0%EC%95%BD_%EC%A0%95%EA%B2%BD%EC%9D%98_%EC%88%98%EB%A6%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="신약 정경의 수립 (없는 문서)">신약 정경의 수립</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%95%88%ED%8B%B0%EB%A0%88%EA%B3%A0%EB%A9%94%EB%82%98" title="안티레고메나">안티레고메나</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%ED%9E%88%EB%B8%8C%EB%A6%AC_%EC%A0%95%EA%B2%BD%EC%9D%98_%EC%88%98%EB%A6%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="히브리 정경의 수립 (없는 문서)">히브리 정경의 수립</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EA%B8%B0%EB%8F%85%EA%B5%90_%EC%A0%95%EA%B2%BD%EC%9D%98_%EC%88%98%EB%A6%BD&action=edit&redlink=1" class="new" title="기독교 정경의 수립 (없는 문서)">기독교 정경의 수립</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%84%B1%EA%B2%BD%EC%9D%98_%EC%97%B0%EB%8C%80%EC%B6%94%EC%A0%81&action=edit&redlink=1" class="new" title="성경의 연대추적 (없는 문서)">성경의 연대추적</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%"><a href="/wiki/%EC%84%B1%EA%B2%BD_%EC%82%AC%EB%B3%B8" title="성경 사본">성경 사본</a></th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%EC%82%AC%ED%95%B4_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="사해 문서">사해 문서</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%82%AC%EB%A7%88%EB%A6%AC%EC%95%84_%EC%98%A4%EA%B2%BD" title="사마리아 오경">사마리아 오경</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%B9%A0%EC%8B%AD%EC%9D%B8%EC%97%AD" class="mw-redirect" title="칠십인역">칠십인역</a></li> <li><a href="/wiki/%ED%83%88%EA%B5%BC" class="mw-redirect" title="탈굼">탈굼</a></li> <li><i><a href="/w/index.php?title=%EB%94%94%EC%95%84%ED%85%8C%EC%82%AC%EB%A1%A0&action=edit&redlink=1" class="new" title="디아테사론 (없는 문서)">디아테사론</a></i></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%AC%B4%EB%A6%AC%ED%86%A0%EB%A6%AC_%EB%8B%A8%ED%8E%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="무리토리 단편 (없는 문서)">무리토리 단편</a></li> <li><a href="/wiki/%ED%8E%98%EC%8B%9C%ED%83%80" title="페시타">페시타</a></li> <li><i><a href="/wiki/%EB%B2%A0%ED%88%AC%EC%8A%A4_%EB%9D%BC%ED%8B%B0%EB%82%98" title="베투스 라티나">베투스 라티나</a></i></li> <li><a href="/wiki/%EB%A7%88%EC%86%8C%EB%9D%BC_%EB%B3%B8%EB%AC%B8" title="마소라 본문">마소라 본문</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%8B%A0%EC%95%BD_%EC%82%AC%EB%B3%B8%EC%9D%98_%EB%B6%84%EB%A5%98&action=edit&redlink=1" class="new" title="신약 사본의 분류 (없는 문서)">신약 사본의 분류</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%8B%A0%EC%95%BD_%ED%8C%8C%ED%94%BC%EB%A3%A8%EC%8A%A4_%EC%82%AC%EB%B3%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="신약 파피루스 사본 (없는 문서)">신약 파피루스 사본</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%8B%A0%EC%95%BD_%EB%8C%80%EB%AC%B8%EC%9E%90_%EC%82%AC%EB%B3%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="신약 대문자 사본 (없는 문서)">신약 대문자 사본</a></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">같이보기</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><a href="/wiki/%EC%84%B1%EA%B2%BD%EC%9D%98_%EA%B2%BD%EC%A0%84" class="mw-redirect" title="성경의 경전">성경의 경전</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EB%A3%A8%ED%84%B0%EA%B5%90_%EA%B2%BD%EC%A0%84&action=edit&redlink=1" class="new" title="루터교 경전 (없는 문서)">루터교 경전</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%84%B1%EA%B2%BD%EC%9D%98_%EC%A0%80%EC%9E%90&action=edit&redlink=1" class="new" title="성경의 저자 (없는 문서)">성경의 저자</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%84%B1%EA%B2%BD%EC%9D%98_%ED%95%9C%EA%B5%AD%EC%96%B4_%EB%B2%88%EC%97%AD%EB%B3%B8&action=edit&redlink=1" class="new" title="성경의 한국어 번역본 (없는 문서)">성경의 한국어 번역본</a></li> <li><a href="/w/index.php?title=%EC%84%B1%EA%B2%BD%EC%97%90%EC%84%9C_%EC%B0%B8%EC%A1%B0%ED%95%9C_%EC%A0%95%EA%B2%BD_%EC%99%B8%EC%9D%98_%EC%B1%85%EB%93%A4&action=edit&redlink=1" class="new" title="성경에서 참조한 정경 외의 책들 (없는 문서)">성경에서 참조한 정경 외의 책들</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9C%84%EA%B2%BD" title="위경">위경</a> <ul><li><a href="/w/index.php?title=%EA%B5%AC%EC%95%BD_%EC%9C%84%EA%B2%BD%EC%9D%98_%EB%AA%A9%EB%A1%9D&action=edit&redlink=1" class="new" title="구약 위경의 목록 (없는 문서)">목록</a></li></ul></li> <li><a href="/wiki/%EC%8B%A0%EC%95%BD_%EC%99%B8%EA%B2%BD" title="신약 외경">신약 외경</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%84%B1%EC%84%9C%ED%95%99" title="성서학">성서학</a></li> <li><a href="/wiki/%ED%9E%88%ED%8F%AC_%EC%8B%9C%EB%85%B8%EB%93%9C" title="히포 시노드">히포 시노드</a></li> <li><a href="/wiki/%EB%B3%B8%EB%AC%B8_%EB%B9%84%ED%8F%89" title="본문 비평">본문 비평</a></li></ul> </div></td></tr><tr><td class="navbox-abovebelow" colspan="2" style="font-weight:bold;"><div> <ul><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%84%B1%EA%B2%BD" title="분류:성경">분류</a></li> <li><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%ED%94%84%EB%A1%9C%EC%A0%9D%ED%8A%B8:%EA%B8%B0%EB%8F%85%EA%B5%90" title="위키프로젝트:기독교">위키프로젝트</a></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <div class="navbox-styles"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r36480591"><link rel="mw-deduplicated-inline-style" href="mw-data:TemplateStyles:r38501015"></div><div role="navigation" class="navbox authority-control" aria-labelledby="전거_통제_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=위키데이터에서_편집하기&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q36766#identifiers&#124;class=noprint&#124;위키데이터에서_편집하기" style="padding:3px"><table class="nowraplinks hlist mw-collapsible autocollapse navbox-inner" style="border-spacing:0;background:transparent;color:inherit"><tbody><tr><th scope="col" class="navbox-title" colspan="2"><div id="전거_통제_frameless&#124;text-top&#124;10px&#124;alt=위키데이터에서_편집하기&#124;link=https&#58;//www.wikidata.org/wiki/Q36766#identifiers&#124;class=noprint&#124;위키데이터에서_편집하기" style="font-size:114%;margin:0 4em"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EC%A0%84%EA%B1%B0_%ED%86%B5%EC%A0%9C" title="위키백과:전거 통제">전거 통제</a> <span class="mw-valign-text-top noprint" typeof="mw:File/Frameless"><a href="https://www.wikidata.org/wiki/Q36766#identifiers" title="위키데이터에서 편집하기"><img alt="위키데이터에서 편집하기" src="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/10px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png" decoding="async" width="10" height="10" class="mw-file-element" srcset="//upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/15px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 1.5x, //upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/8/8a/OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg/20px-OOjs_UI_icon_edit-ltr-progressive.svg.png 2x" data-file-width="20" data-file-height="20" /></a></span></div></th></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">국가</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-odd" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://authority.bibsys.no/authority/rest/authorities/html/90659947">노르웨이</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogue.bnf.fr/ark:/12148/cb12008265h">프랑스</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://data.bnf.fr/ark:/12148/cb12008265h">BnF 데이터</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://catalogo.bn.gov.ar/F/?func=direct&local_base=BNA10&doc_number=000058955">아르헨티나</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://d-nb.info/gnd/4028700-2">독일</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://uli.nli.org.il/F/?func=find-b&local_base=NLX10&find_code=UID&request=987007265940705171">이스라엘</a></span></li> <li><span class="uid"><abbr title="Bible. John"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://id.loc.gov/authorities/n79060414">미국</a></abbr></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://libris.kb.se/wt79ddnf3hznw3h">스웨덴</a></span></li> <li><span class="uid"><abbr title="Bible."><a rel="nofollow" class="external text" href="https://aleph.nkp.cz/F/?func=find-c&local_base=aut&ccl_term=ica=unn2006374689&CON_LNG=ENG">체코</a></abbr></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://katalog.nsk.hr/F/?func=direct&doc_number=000082465&local_base=nsk10">크로아티아</a></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="http://mak.bn.org.pl/cgi-bin/KHW/makwww.exe?BM=1&NU=1&IM=4&WI=9810684840205606">폴란드</a></span></li></ul> </div></td></tr><tr><th scope="row" class="navbox-group" style="width:1%">기타</th><td class="navbox-list-with-group navbox-list navbox-even" style="width:100%;padding:0"><div style="padding:0 0.25em"> <ul><li><span class="uid"><abbr title="Gospel of John"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://musicbrainz.org/work/5a88b638-db18-4bca-82b0-30098d525e41">뮤직브레인즈 작품</a></abbr></span></li> <li><span class="uid"><a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.idref.fr/028198875">IdRef</a></span></li></ul> </div></td></tr></tbody></table></div> <!-- NewPP limit report Parsed by mw‐api‐int.codfw.main‐5b65fffc7d‐xddr6 Cached time: 20250214181531 Cache expiry: 2592000 Reduced expiry: false Complications: [vary‐revision‐sha1, show‐toc] CPU time usage: 0.536 seconds Real time usage: 0.730 seconds Preprocessor visited node count: 1854/1000000 Post‐expand include size: 101959/2097152 bytes Template argument size: 1774/2097152 bytes Highest expansion depth: 13/100 Expensive parser function count: 16/500 Unstrip recursion depth: 0/20 Unstrip post‐expand size: 45994/5000000 bytes Lua time usage: 0.241/10.000 seconds Lua memory usage: 5578140/52428800 bytes Number of Wikibase entities loaded: 1/400 --> <!-- Transclusion expansion time report (%,ms,calls,template) 100.00% 614.840 1 -total 29.80% 183.243 5 틀:둘러보기_상자 21.35% 131.295 1 틀:위키데이터_속성_추적 19.63% 120.684 1 틀:요한의_복음서 17.17% 105.544 1 틀:신약성경 16.77% 103.097 1 틀:사이드바 10.87% 66.861 4 틀:서적_인용 8.82% 54.207 11 틀:Sfn 8.21% 50.478 2 틀:Startflatlist 7.14% 43.930 1 틀:전거_통제 --> <!-- Saved in parser cache with key kowiki:pcache:29522:|#|:idhash:canonical and timestamp 20250214181531 and revision id 38199279. Rendering was triggered because: api-parse --> </div><!--esi <esi:include src="/esitest-fa8a495983347898/content" /> --><noscript><img src="https://login.wikimedia.org/wiki/Special:CentralAutoLogin/start?useformat=desktop&type=1x1&usesul3=0" alt="" width="1" height="1" style="border: none; position: absolute;"></noscript> <div class="printfooter" data-nosnippet="">원본 주소 "<a dir="ltr" href="https://ko.wikipedia.org/w/index.php?title=요한의_복음서&oldid=38199279">https://ko.wikipedia.org/w/index.php?title=요한의_복음서&oldid=38199279</a>"</div></div> <div id="catlinks" class="catlinks" data-mw="interface"><div id="mw-normal-catlinks" class="mw-normal-catlinks"><a href="/wiki/%ED%8A%B9%EC%88%98:%EB%B6%84%EB%A5%98" title="특수:분류">분류</a>: <ul><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="분류:요한의 복음서">요한의 복음서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%8B%A0%EC%95%BD%EC%84%B1%EA%B2%BD" title="분류:신약성경">신약성경</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%82%AC%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C" title="분류:사복음서">사복음서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9A%94%ED%95%9C_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:요한 문서">요한 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%B9%B4%ED%83%80%EB%A6%AC%ED%8C%8C" title="분류:카타리파">카타리파</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%BD%94%EC%9D%B4%EB%84%A4_%EA%B7%B8%EB%A6%AC%EC%8A%A4%EC%96%B4" title="분류:코이네 그리스어">코이네 그리스어</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:1%EC%84%B8%EA%B8%B0_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:1세기 문서">1세기 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:2%EC%84%B8%EA%B8%B0_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:2세기 문서">2세기 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:1%EC%84%B8%EA%B8%B0_%EA%B8%B0%EB%8F%85%EA%B5%90" title="분류:1세기 기독교">1세기 기독교</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:2%EC%84%B8%EA%B8%B0_%EA%B8%B0%EB%8F%85%EA%B5%90" title="분류:2세기 기독교">2세기 기독교</a></li></ul></div><div id="mw-hidden-catlinks" class="mw-hidden-catlinks mw-hidden-cats-hidden">숨은 분류: <ul><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%ED%95%B4%EA%B2%B0%EB%90%98%EC%A7%80_%EC%95%8A%EC%9D%80_%EC%86%8D%EC%84%B1%EC%9D%B4_%EC%9E%88%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:해결되지 않은 속성이 있는 문서">해결되지 않은 속성이 있는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:Harv_%EB%B0%8F_Sfn%EC%97%90_%EB%8C%80%EC%83%81%EC%9D%B4_%EC%97%86%EB%8A%94_%EC%98%A4%EB%A5%98%EA%B0%80_%EC%9E%88%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:Harv 및 Sfn에 대상이 없는 오류가 있는 문서">Harv 및 Sfn에 대상이 없는 오류가 있는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:CS1_%EA%B4%80%EB%A6%AC_-_%EC%B6%94%EA%B0%80_%EB%AC%B8%EA%B5%AC" title="분류:CS1 관리 - 추가 문구">CS1 관리 - 추가 문구</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EA%B7%B8%EB%A6%AC%EC%8A%A4%EC%96%B4_%ED%91%9C%EA%B8%B0%EB%A5%BC_%ED%8F%AC%ED%95%A8%ED%95%9C_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:그리스어 표기를 포함한 문서">그리스어 표기를 포함한 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P18%EC%9D%84_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P18을 사용하는 문서">위키데이터 속성 P18을 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P373%EC%9D%84_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P373을 사용하는 문서">위키데이터 속성 P373을 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P227%EC%9D%84_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P227을 사용하는 문서">위키데이터 속성 P227을 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P244%EB%A5%BC_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P244를 사용하는 문서">위키데이터 속성 P244를 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P268%EC%9D%84_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P268을 사용하는 문서">위키데이터 속성 P268을 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P269%EB%A5%BC_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P269를 사용하는 문서">위키데이터 속성 P269를 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P435%EB%A5%BC_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P435를 사용하는 문서">위키데이터 속성 P435를 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P691%EC%9D%84_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P691을 사용하는 문서">위키데이터 속성 P691을 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P906%EC%9D%84_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P906을 사용하는 문서">위키데이터 속성 P906을 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P1015%EB%A5%BC_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P1015를 사용하는 문서">위키데이터 속성 P1015를 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P1375%EB%A5%BC_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P1375를 사용하는 문서">위키데이터 속성 P1375를 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P3788%EC%9D%84_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P3788을 사용하는 문서">위키데이터 속성 P3788을 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P5587%EC%9D%84_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P5587을 사용하는 문서">위키데이터 속성 P5587을 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P7293%EC%9D%84_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P7293을 사용하는 문서">위키데이터 속성 P7293을 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P7859%EB%A5%BC_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P7859를 사용하는 문서">위키데이터 속성 P7859를 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%8D%B0%EC%9D%B4%ED%84%B0_%EC%86%8D%EC%84%B1_P8189%EB%A5%BC_%EC%82%AC%EC%9A%A9%ED%95%98%EB%8A%94_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:위키데이터 속성 P8189를 사용하는 문서">위키데이터 속성 P8189를 사용하는 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:BIBSYS_%EC%8B%9D%EB%B3%84%EC%9E%90%EB%A5%BC_%ED%8F%AC%ED%95%A8%ED%95%9C_%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:BIBSYS 식별자를 포함한 위키백과 문서">BIBSYS 식별자를 포함한 위키백과 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:BNF_%EC%8B%9D%EB%B3%84%EC%9E%90%EB%A5%BC_%ED%8F%AC%ED%95%A8%ED%95%9C_%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:BNF 식별자를 포함한 위키백과 문서">BNF 식별자를 포함한 위키백과 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:BNFdata_%EC%8B%9D%EB%B3%84%EC%9E%90%EB%A5%BC_%ED%8F%AC%ED%95%A8%ED%95%9C_%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:BNFdata 식별자를 포함한 위키백과 문서">BNFdata 식별자를 포함한 위키백과 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:BNMM_%EC%8B%9D%EB%B3%84%EC%9E%90%EB%A5%BC_%ED%8F%AC%ED%95%A8%ED%95%9C_%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:BNMM 식별자를 포함한 위키백과 문서">BNMM 식별자를 포함한 위키백과 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:GND_%EC%8B%9D%EB%B3%84%EC%9E%90%EB%A5%BC_%ED%8F%AC%ED%95%A8%ED%95%9C_%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:GND 식별자를 포함한 위키백과 문서">GND 식별자를 포함한 위키백과 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:J9U_%EC%8B%9D%EB%B3%84%EC%9E%90%EB%A5%BC_%ED%8F%AC%ED%95%A8%ED%95%9C_%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:J9U 식별자를 포함한 위키백과 문서">J9U 식별자를 포함한 위키백과 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:LCCN_%EC%8B%9D%EB%B3%84%EC%9E%90%EB%A5%BC_%ED%8F%AC%ED%95%A8%ED%95%9C_%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:LCCN 식별자를 포함한 위키백과 문서">LCCN 식별자를 포함한 위키백과 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:Libris_%EC%8B%9D%EB%B3%84%EC%9E%90%EB%A5%BC_%ED%8F%AC%ED%95%A8%ED%95%9C_%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:Libris 식별자를 포함한 위키백과 문서">Libris 식별자를 포함한 위키백과 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:NKC_%EC%8B%9D%EB%B3%84%EC%9E%90%EB%A5%BC_%ED%8F%AC%ED%95%A8%ED%95%9C_%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:NKC 식별자를 포함한 위키백과 문서">NKC 식별자를 포함한 위키백과 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:NSK_%EC%8B%9D%EB%B3%84%EC%9E%90%EB%A5%BC_%ED%8F%AC%ED%95%A8%ED%95%9C_%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:NSK 식별자를 포함한 위키백과 문서">NSK 식별자를 포함한 위키백과 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:PLWABN_%EC%8B%9D%EB%B3%84%EC%9E%90%EB%A5%BC_%ED%8F%AC%ED%95%A8%ED%95%9C_%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:PLWABN 식별자를 포함한 위키백과 문서">PLWABN 식별자를 포함한 위키백과 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:%EB%AE%A4%EC%A7%81%EB%B8%8C%EB%A0%88%EC%9D%B8%EC%A6%88_%EC%9E%91%ED%92%88_%EC%8B%9D%EB%B3%84%EC%9E%90%EB%A5%BC_%ED%8F%AC%ED%95%A8%ED%95%9C_%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:뮤직브레인즈 작품 식별자를 포함한 위키백과 문서">뮤직브레인즈 작품 식별자를 포함한 위키백과 문서</a></li><li><a href="/wiki/%EB%B6%84%EB%A5%98:SUDOC_%EC%8B%9D%EB%B3%84%EC%9E%90%EB%A5%BC_%ED%8F%AC%ED%95%A8%ED%95%9C_%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC_%EB%AC%B8%EC%84%9C" title="분류:SUDOC 식별자를 포함한 위키백과 문서">SUDOC 식별자를 포함한 위키백과 문서</a></li></ul></div></div> </div> </main> </div> <div class="mw-footer-container"> <footer id="footer" class="mw-footer" > <ul id="footer-info"> <li id="footer-info-lastmod"> 이 문서는 2024년 11월 21일 (목) 21:05에 마지막으로 편집되었습니다.</li> <li id="footer-info-copyright">모든 문서는 <a rel="nofollow" class="external text" href="//creativecommons.org/licenses/by-sa/4.0/deed.ko">크리에이티브 커먼즈 저작자표시-동일조건변경허락 4.0</a>에 따라 사용할 수 있으며, 추가적인 조건이 적용될 수 있습니다. 자세한 내용은 <a class="external text" href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Terms_of_Use/ko">이용 약관</a>을 참고하십시오.<br />Wikipedia®는 미국 및 다른 국가에 등록되어 있는 <a rel="nofollow" class="external text" href="https://www.wikimediafoundation.org">Wikimedia Foundation, Inc.</a> 소유의 등록 상표입니다.</li> </ul> <ul id="footer-places"> <li id="footer-places-privacy"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Privacy_policy">개인정보처리방침</a></li> <li id="footer-places-about"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EC%86%8C%EA%B0%9C">위키백과 소개</a></li> <li id="footer-places-disclaimers"><a href="/wiki/%EC%9C%84%ED%82%A4%EB%B0%B1%EA%B3%BC:%EB%A9%B4%EC%B1%85_%EC%A1%B0%ED%95%AD">면책 조항</a></li> <li id="footer-places-wm-codeofconduct"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Universal_Code_of_Conduct">행동 강령</a></li> <li id="footer-places-developers"><a href="https://developer.wikimedia.org">개발자</a></li> <li id="footer-places-statslink"><a href="https://stats.wikimedia.org/#/ko.wikipedia.org">통계</a></li> <li id="footer-places-cookiestatement"><a href="https://foundation.wikimedia.org/wiki/Special:MyLanguage/Policy:Cookie_statement">쿠키 정책</a></li> <li id="footer-places-mobileview"><a href="//ko.m.wikipedia.org/w/index.php?title=%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C&mobileaction=toggle_view_mobile" class="noprint stopMobileRedirectToggle">모바일 보기</a></li> </ul> <ul id="footer-icons" class="noprint"> <li id="footer-copyrightico"><a href="https://wikimediafoundation.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><img src="/static/images/footer/wikimedia-button.svg" width="84" height="29" alt="Wikimedia Foundation" lang="en" loading="lazy"></a></li> <li id="footer-poweredbyico"><a href="https://www.mediawiki.org/" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--size-large cdx-button--fake-button--enabled"><picture><source media="(min-width: 500px)" srcset="/w/resources/assets/poweredby_mediawiki.svg" width="88" height="31"><img src="/w/resources/assets/mediawiki_compact.svg" alt="Powered by MediaWiki" width="25" height="25" loading="lazy"></picture></a></li> </ul> </footer> </div> </div> </div> <div class="vector-header-container vector-sticky-header-container"> <div id="vector-sticky-header" class="vector-sticky-header"> <div class="vector-sticky-header-start"> <div class="vector-sticky-header-icon-start vector-button-flush-left vector-button-flush-right" aria-hidden="true"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only vector-sticky-header-search-toggle" tabindex="-1" data-event-name="ui.vector-sticky-search-form.icon"><span class="vector-icon mw-ui-icon-search mw-ui-icon-wikimedia-search"></span> <span>검색</span> </button> </div> <div role="search" class="vector-search-box-vue vector-search-box-show-thumbnail vector-search-box"> <div class="vector-typeahead-search-container"> <div class="cdx-typeahead-search cdx-typeahead-search--show-thumbnail"> <form action="/w/index.php" id="vector-sticky-search-form" class="cdx-search-input cdx-search-input--has-end-button"> <div class="cdx-search-input__input-wrapper" data-search-loc="header-moved"> <div class="cdx-text-input cdx-text-input--has-start-icon"> <input class="cdx-text-input__input" type="search" name="search" placeholder="위키백과 검색"> <span class="cdx-text-input__icon cdx-text-input__start-icon"></span> </div> <input type="hidden" name="title" value="특수:검색"> </div> <button class="cdx-button cdx-search-input__end-button">검색</button> </form> </div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-context-bar"> <nav aria-label="목차" class="vector-toc-landmark"> <div id="vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown mw-portlet mw-portlet-sticky-header-toc vector-sticky-header-toc vector-button-flush-left" > <input type="checkbox" id="vector-sticky-header-toc-checkbox" role="button" aria-haspopup="true" data-event-name="ui.dropdown-vector-sticky-header-toc" class="vector-dropdown-checkbox " aria-label="목차 토글" > <label id="vector-sticky-header-toc-label" for="vector-sticky-header-toc-checkbox" class="vector-dropdown-label cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only " aria-hidden="true" ><span class="vector-icon mw-ui-icon-listBullet mw-ui-icon-wikimedia-listBullet"></span> <span class="vector-dropdown-label-text">목차 토글</span> </label> <div class="vector-dropdown-content"> <div id="vector-sticky-header-toc-unpinned-container" class="vector-unpinned-container"> </div> </div> </div> </nav> <div class="vector-sticky-header-context-bar-primary" aria-hidden="true" ><span class="mw-page-title-main">요한의 복음서</span></div> </div> </div> <div class="vector-sticky-header-end" aria-hidden="true"> <div class="vector-sticky-header-icons"> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-talk-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="talk-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbles mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbles"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-subject-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="subject-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-article mw-ui-icon-wikimedia-article"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-history-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="history-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-history mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-history"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only mw-watchlink" id="ca-watchstar-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="watch-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-star mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-star"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="wikitext-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-wikiText mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-wikiText"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-ve-edit-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-edit mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-edit"></span> <span></span> </a> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--icon-only" id="ca-viewsource-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ve-edit-protected-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-editLock mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-editLock"></span> <span></span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-buttons"> <button class="cdx-button cdx-button--weight-quiet mw-interlanguage-selector" id="p-lang-btn-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="ui.dropdown-p-lang-btn-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-wikimedia-language mw-ui-icon-wikimedia-wikimedia-language"></span> <span>113개 언어</span> </button> <a href="#" class="cdx-button cdx-button--fake-button cdx-button--fake-button--enabled cdx-button--weight-quiet cdx-button--action-progressive" id="ca-addsection-sticky-header" tabindex="-1" data-event-name="addsection-sticky-header"><span class="vector-icon mw-ui-icon-speechBubbleAdd-progressive mw-ui-icon-wikimedia-speechBubbleAdd-progressive"></span> <span>새 주제</span> </a> </div> <div class="vector-sticky-header-icon-end"> <div class="vector-user-links"> </div> </div> </div> </div> </div> <div class="vector-settings" id="p-dock-bottom"> <ul></ul> </div><script>(RLQ=window.RLQ||[]).push(function(){mw.config.set({"wgHostname":"mw-web.codfw.main-b766959bd-x799s","wgBackendResponseTime":113,"wgPageParseReport":{"limitreport":{"cputime":"0.536","walltime":"0.730","ppvisitednodes":{"value":1854,"limit":1000000},"postexpandincludesize":{"value":101959,"limit":2097152},"templateargumentsize":{"value":1774,"limit":2097152},"expansiondepth":{"value":13,"limit":100},"expensivefunctioncount":{"value":16,"limit":500},"unstrip-depth":{"value":0,"limit":20},"unstrip-size":{"value":45994,"limit":5000000},"entityaccesscount":{"value":1,"limit":400},"timingprofile":["100.00% 614.840 1 -total"," 29.80% 183.243 5 틀:둘러보기_상자"," 21.35% 131.295 1 틀:위키데이터_속성_추적"," 19.63% 120.684 1 틀:요한의_복음서"," 17.17% 105.544 1 틀:신약성경"," 16.77% 103.097 1 틀:사이드바"," 10.87% 66.861 4 틀:서적_인용"," 8.82% 54.207 11 틀:Sfn"," 8.21% 50.478 2 틀:Startflatlist"," 7.14% 43.930 1 틀:전거_통제"]},"scribunto":{"limitreport-timeusage":{"value":"0.241","limit":"10.000"},"limitreport-memusage":{"value":5578140,"limit":52428800},"limitreport-logs":"anchor_id_list = table#1 {\n}\ntemplate_list = table#1 {\n [\"Llang\"] = 1,\n [\"Sfn\"] = 11,\n [\"서적 인용\"] = 4,\n [\"성경 목록\"] = 1,\n [\"신약성경\"] = 1,\n [\"요한의 복음서\"] = 1,\n [\"위키공용분류\"] = 1,\n [\"위키데이터 속성 추적\"] = 1,\n [\"인용문2\"] = 1,\n [\"전거 통제\"] = 1,\n}\narticle_whitelist = table#1 {\n}\n"},"cachereport":{"origin":"mw-api-int.codfw.main-5b65fffc7d-xddr6","timestamp":"20250214181531","ttl":2592000,"transientcontent":false}}});});</script> <script type="application/ld+json">{"@context":"https:\/\/schema.org","@type":"Article","name":"\uc694\ud55c\uc758 \ubcf5\uc74c\uc11c","url":"https:\/\/ko.wikipedia.org\/wiki\/%EC%9A%94%ED%95%9C%EC%9D%98_%EB%B3%B5%EC%9D%8C%EC%84%9C","sameAs":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q36766","mainEntity":"http:\/\/www.wikidata.org\/entity\/Q36766","author":{"@type":"Organization","name":"\uc704\ud0a4\ubbf8\ub514\uc5b4 \ud504\ub85c\uc81d\ud2b8 \uae30\uc5ec\uc790"},"publisher":{"@type":"Organization","name":"Wikimedia Foundation, Inc.","logo":{"@type":"ImageObject","url":"https:\/\/www.wikimedia.org\/static\/images\/wmf-hor-googpub.png"}},"datePublished":"2005-07-11T04:13:12Z","dateModified":"2024-11-21T12:05:24Z","image":"https:\/\/upload.wikimedia.org\/wikipedia\/commons\/5\/5c\/P46.jpg","headline":"\uacf5\uad00 \ubcf5\uc74c\uc11c\uc640 \ub354\ubd88\uc5b4 4\ubcf5\uc74c\uc11c\ub97c \uc774\ub8e8\ub294 \ubcf5\uc74c\uc11c"}</script> </body> </html>